Univerzitet u Beogradu Filološki fakultet Katedra za bibliotekarstvo i informatiku
Hrvatska bibliografija -
Seminarski rad iz Teorije i istorije bibliografije I -
Istorijski pregled Nacionalne i univerzitetske biblioteke u Zagrebu
Početak imovine danađnje Biblioteke seže u davnu 1607. godinu kada su se isusovci smestili na Grdecu sa svojom rezidencijom i gimnazijom, a od 1611. godine i kolegijem. Iz iste godine datiraju i podaci o prvim upisanim knjigama, a poznato je da je već pre 1645. godine Biblioteka imala posebnu dvoranu, bibliotekara i pravila o čuvanju i pozajmljivanju knjiga. Prvo njeno mesto stalnog boravka bilo je u staroj zgradi napuštenog dominikanskog samostana na današnjem Katarininom trgu 5. Ukidanjem isusovačkog reda 1773. godine, univerzitet nastavlja sa privremenim radom do 1776. godine kada Biblioteka prelazi u sastav Kraljevske zagrebačke akademije znanosti, kao visoke škole za pravo, filozofiju i teologiju. Godine 1777. bila obogaćena velikim poklonom istorijskog sadržaja kaninika Adema Baltazara Krčelića, koji je nalagao da knjige budu dostupne široj javnosti. Nacionali značaj je Biblioteka službeno počela sticati odredbama o obaveznom primerku (1816. i 1837. godine). Antun Kukljević joj 1837. godine daje latinsko ime Nationalis Academica Bibliotheca, koim ističe dvojnost njenih zadataka (kao obrazovne i nacionalne biblioteke) koje do danas komplementarno razvija i ističe u svom nazivu. Utemeljenjem Univerziteta Franje Josipa I, Akademijina biblioteka prestaje sa radom 1874. godine, i dobija naziv Sveučilišna (Univerzitetska), čime joj se, kao sasvatnom delu Univerziteta povećava važnost i uloga u visokoškolskoj nastavi. Godine 1913. Biblioteka opet menja smeštaj. Iz zgrade današnjeg Rekotorata, sa približno 110.000 svezaka bibliotečke građe, seli se u impresivnu secesijsku zgradu, na Trg Marka Marulića 21, u prvu zgradu koja je podignuta samo za potrebe biblioteke. Projektovana za 500.000 svezaka, ubrzo je nadmašila svoje potrebe i postala pretesna za čuvanje 2.500.000 svezaka - knjiga, časopisa, novina...
Izgradnja nove zgrade Biblioteke započela je nakon višegodišnjih priprema, 5. maja 1988. godine. Uprkos brojnim teškoćama, izgradnja planiranog dela zgrade je završena i svečano otvorena 28. maja 1995. godine. Nacionalna i univerzitetska biblioteka u Zagrebu prikuplja i čuva pisano i štampano kulturno dobro Hrvatske, oslanjajući se prvenstveno na obavezni primerak koji omogućava pripremu hrvatske bibliografije. Nabavkom bibliotečke građe, čiji je autor Hrvat, te one napisane na hrvatskom jeziku, kao i inostrane literatura o Hrvatskoj i Hrvatima, nadograđuje svoju ulogu nacionalne biblioteke Hrvatske. Opšte i posebne informacijske zbirke obogaćuju se najvrednijim delima svetske literature, dok Biblioteka deo svoje univerzitetske uloge ispunjava nabavkom inostrane naučne i stručne literature uvažavajući potrebe svih univerziteta u Hrvatskoj.
Biblioteka na Marulićevom trgu
Nacionalna i univerzitetska biblioteka na Marulićeovm trgu, nazvana po ocu hrvatske književnosti, prerasla je u sinonim biblioteke za generacije studenata i ljubitelja pisane reči. Zgrada Kraljevačke univerzitetske biblioteke vrata je javnosti otvorila 29. septembra 1913. godine. u urbanističkom delu Zagreba, po arhitektonskom projektu Rudolfa Lubynskog, koji je njome ostvaio eminentan kulturni pomak Zagreba u prvoj deceniji dvadesetog veka. Velika dvorana čitaonice, prekrivena kupolom sa prepoznatljivim simbolom mudrosti (šesnaest sova) na rubovima koja je studentima Univerzitetske biblioteke zatvorila vrata 17. februara 1996. godine, ostala je jedna od prepoznatljivijih zagrebačkih vizura. Prvi zahtevi za samostalnom zgradom potiču od tadašnjeg direktora Ivana Kostrenčića (1874-1911), prvog koji je izradio pravila za Biblioteku. Biblioteka se tokom 19. veka povećala brojnim poklonima, pa je Kostrenčića u nastojanjima za novim prostorom podržao Velimir Dežalić, prvi direktor Biblioteke na
Marulićevom trgu. Bibliotekar postaje Matija Smodek koji je knjižnu građu uskladio prema tadašnjim bibliotečkim pravilima. Prva prava modernizacija sledi za vreme Bachovog apsolutizma, kada prema zakonskoj odredbi psotaje glavna biblioteka zemlje uz stalnu dotaciju sa naslovom Bibliotheca nationalis. Godine 1875. pridodata joj je i imovina Muzejske biblioteke, utemeljene u vreme ilirskog pokreta. Od 1914. godine u prostorijama Univerzitetske biblioteke nalazi se i Metropolitana, bogata zbirka knjiga i dokumenata Kaptolske prvostolne crkve. Uprkos osiguranim prostorima u novoj zgradi, Metropolitana je zadržala staru lokaciju na Marulićevom trgu.
Metropolitana
Počeci Metropolitanske biblioteke sežu duboko u 11. vek, u vreme kada Zagreb postaje biskupski grad (1093-1094). U ovoj biblioteci je sabrano veliko bogatstvo pisane reči, a mnogi stručnjaci je smatraju jednom od vrednijih evropskih crkvenih biblioteka. Biblioteka, u pravom smislu reči, je postala već u 14. veku, a potvrda ove tvrdnje se nalazi u inventarima zagrebačke katedrale iz 14. i 15. veka. Od kodeksa koje spominje najstariji inventar, izdvajaju se Biblia sollemnis, Liber sentimentiarum, Passionale, Benedictionale. Osnovu biblioteke čine juridičke, biblijske, liturgijske, filozofske i teološke knjige. Pravi procvat biblioteka doživljava u vreme biskupa Mikulića (1688-1694) koji, osim što je 1692. godine sagradio biblioteku i u njoj objedinio sve knjige, razmeštene na različitim mestima, otkupio je vrlo vrednu biblioteku poznatog slovenskog polihistora J. W. Valvasora. Velike zasluge za unašređenje Metropolitane pripadaju dvama biskupima - Maksimilijanu Vrhovcu (1787-1827), koji je pribavljao literaturu iz različitih evropskih država i Juriju Hauliku (1783-1869), koji ju je otvorio za kulturnu javnost 1846. godine. Posebnim ugovorom (1914. godine) između Pravostolnog Kaptola i Kraljevske univerzitetske biblioteke, Metropolitana se od 1916. godine nalazi u prostorijama današnje
Nacionalne i univerzitetske biblioteke. Uprkos osiguranim prostorijama, nije se preselila u novu zgradu. Najstariji je rukopis Passionale iz 11. veka, pisan verovatno u Splitu. Dela su pisana hrvatskim, latinskim, nemačkim, grčkim, italijanskim i drugim jezicima, Najveći je broj rukopisa pisan gotikom, karolinom, nekoliko glagoljicom, a samo jedan u celini beneventanom. Metropolitana čuva i najveću zbirku inkunabula u Hrvatskoj (252). Vrlo vrednu celinu čine knjige štampane u 16. i 17. veku (1470 naslova). Treba spomenuti i malu, ali vrednu zbirku zemljopisnih karata i atlasa i Valvasovu biblioteku. Bibliotečki fond ove biblioteke omogućava nam upoznavanje različitih poveza i načina opreme knjiga, istorije štamparstva, i mnogo retka i vredna izdanja starih domaćih i stranih izdavača.
Nova zgrada Nacionalne i univerzitetske biblioteke u Zagrebu
Otvaranje nove zgrade Nacionalne i univerzitetske biblioteke, 28. maja 1995. godine, druge zgrade hrvatske biblioteke u 20 veku, omogućava komparativni pristup u odnosu na zgrade prethodnice, kao i opravdanje atributa “Biblioteka za 21. vek”. Za razliku od zgrade na Marulićevom trgu, utemeljene na klasičnom bibliotekarstvu, u kojoj nije bilo otvorenog pristupa knjigama, nova biblioteka, uz knjigu na dohvat ruke, kombinuje otvoreni i zatvoreni pristup, približavajući se engleskom tipu biblioteke.
Hrvatska bibliografija
Razvojni put Nacionalne i univerzitetske biblioteke u Zagrebu učinio je da ona vremenom postane i stručno merodavana i zakonski obavezna institucija za prikuplajnje građe za nacionalnu bibliografiju, da istu izrađuje i objavljuje. Uvid u taj viševekovni proces pokazuje kako je ova institucija od biblioteke obrazovnih ustanova, polako preuzimala i zadatke hrvatske nacionalne biblioteke. Danas ona ostvaruje četiri bibliografska programa od nacionalnog značaja: opšta retrospektivna bibliografija knjiga, opšta tekuća bibliografija knjiga, selektivna tekuća bibliografija priloga iz časopisa i tekuća bibliografija serijskih publikacija. Dalje će biti predstavljen rad na tim bibliografijama u različitim periodima istorije biblioteke.
Austrougarsko razdoblje
Gotovo prva tri veka istorije nacionalne biblioteke imaju značaj za nacionalne bibliografije u smislu izgradnje nacionalog fonda, što znači i prikupljanje građe za opštu nacionalnu bibliografiju. Na toj bibliografiji se nije u biblioteci radilo sve do 19. veka. Ideje o tom radu javile su se u nekim ranijim službenim dokumentima, kao što je npr. obrazloženje Odredbe o obaveznom primerku iz 1857. godine. Konkretnom radu na ovim poslovima pristupilo se tek nakon što je biblioteka postala sveučilišna (univerzitetska), u vreme upravljanja bibliotekara Ivana kostrenčića. Godine 1899. bila je obeležena 25. godišnjica univerziteta Franje Josipa I u Zagrebu, što je poslužilo kao prikladan povod za objavljivanje potpune hrvatske retrospektivne bibliografije knjiga. Bibliografija se trebala izraditi u Univerzitetskoj biblioteci, a objavio bi ju je Univerzitet. Bibliotekar Kostrenčić je znao da tadašnji fond Biblioteke neće biti dovoljan da se ostvari ta ideja. Zato je zagovarao ideju izrade opšte hrvatske retrospektivne bibliografije. Želeo je da, uz pomoć svojih saradnika popiše sve knjige objavljene u Hrvatskoj od 1483. do 1900, što je urađeno samo delimično. Obrađujući građu po kriterijumima nacionalne bibliografije, nezavisno
od toga da li je ima u svom fondu, Biblioteka prvi put programski osmišljeno preuzima na sebe nacionalnu kulturološku ulogu širu od izrade kataloga. Kostenčić se prevario u proceni da će bibliografija moći da bude pripremljena i objavljena u potpunosti do zadatog roka, što je zahtevalo veliki posao prikupljanja građe u zemlji i inostranstvu. Okolnosti su bile takve da se bibliografija mogla objaviti do te godišnjice ili nikako. Entuzijazma za rad na bibliografiji nije nestajalo, a prvenstveno kod Kostrenčićevog saradnika Velimira Deželića. Početkom 20. veka imamo prve objavljene tekuće hrvatske bibliografije, pokretanje prvog hrvatskog bibliotekarskog časopisa Bibliofil. Bibliotekari Velimir Dežalić i Vjekoslav Jakušić su u razdoblju 1907. do 1909. godine objavili serije, kao rezultat zajedničkog rada, Hrvatsku bibliografiju za godine 1906. do 1909 u Glasu Matice hrvatske i kalendaru Strossmayer. Tako se nacionalna bibliografija izrađuje u Biblioteci, a objavljuje van nje. Model je na delu Kostrenčića, a paradigmičan je i za kasnija razdoblja bibliografskog rada na bibliografiji članaka iz hrvatskih časopisa i novina na kojoj je uz Deželića radio Marcel Vidačić. Popisivali su se članci iz Vienca, iz publikacija JAZU i Nastavnog vjesnika.
Vreme prve Jugoslavije 1918 - 1941. godine
U vreme prve Jugoslavije, pre svih treba navesti rukopisni memorandum Velimira Dežalića upućen 1918. godine novoj Vladi. On iznosi zamisao o bibliografiji članaka u časopisima i novinama, te o bibliografiji knjiga. Piše o popisu svih knjiga i časopisa na hrvatskom jeziku i popisu knjiga koje su na stranom jeziku objavili ljudi iz Hrvatske, a takođe, i o popisu dela o hrvatskom narodu. On je tako formirao kriterijume za odabir građe za hrvatsku nacionalnu bibliografiju u celini. Ipak, ideje o hrvatskoj bibliografiji ostale su u ovom periodu na nivou teorijskih, uključujući i one o kojima se govorilo na Prvom kongresu jugoslovenskih bibliotekara u Zagrebu 1931. godine. Prva Jugoslavija je proklamovala unitarno jugoslavistički odnos prema
nacionalnom pitanju. Ni Biblioteka nije izašla iz tih okvira, pa se u periodu 1929-1940. godine radila godišnja Bibliografija knjiga štampanih na teritoriji Jugoslavije i knjiga štampanih u inostranstvu na hrvatskom, srpskom i slovenskom jeziku. Popisane su knjige koje su objavljene u periodu 1928-1940. godine. Bibliografija nije objavljena, već je sačuvana na malim kataloškim listićima, koji su tada bili standardni. Ona velikim delom sadrži opise hrvatskih knjiga, kako je i očekivano. ne može se reći da je bibliografski opis potpun. Nema, npr, podataka o materijalnom opisu, a napomene su većinom svedene na glavnu bibliografsku jedinicu. Bibliografija ima abecedni raspored građe sa prvom imenicom kao odrednicom za anonimne publikacije. To je bio period dosta skromnih dosega, sa gledišta objavljenih bibliografija. Biblioteka nije objavila sve do pred kraj razdoblja nijednu bibliografiju knjiga, a onda je 1941. godine počelo objavljivanje Popisa knjiga koje izlaze u Kraljevini Jugoslaviji, ali se uspelo sa objavljivanjem samo prvog dvobroja. U naslovu se navodi da bibliografiju izdaje Nacionalno bibliografsko društvo uz podršku Sveučilišne biblioteke. Izradili su je zaposleni bibliotekari. U odnosu na neobjavljenu bibliografiju ova ima sve atribute vrsne bibliografije i odlikuje je potpunost bibliografskog opisa kao i druge osobine dobre bibliografije. Raspored građe je stručni. Redosled interpunkcije se navodi u skladu sa Pruskim instrukcijama, a navodi se čak i težina i cena publikacije. On je uticao na opis u Hrvatskoj bibliografiji, a i retrospektivna je u osnovi preuzela taj opis. Nekoliko bibliotekara je lično objavljivalo bibliografije knjiga i članaka: Velimir Dežalić, Franjo Fancev, Elza Kučera i Marko Orešković. Posebno se ističu Bibliografija knjiga ženskih pisaca štampanih u Hrvatskoj, Slavoniji, Dalmaciji, Bosni i Hercegovini do završetka godine 1935, Zagreb, 1936, koju je, kao koautorica u saradnji sa Brankom Dizdarević objavila Jelka Mišić. Matko Rojnić je s Nikolom Žicom izradio Popis glavnih "Obzorovih" članaka objavljen u Obzorovoj Spomen-knjizi 1860-1935.
Doba Nezavisne Države Hrvatske 1941-1945. godine
Vreme NDH je bilo kratko, ali dosta plodno za bibliografski rad u Biblioteci. Pomenuti popis knjiga zamenila je Hrvatska bibliografija sa podelom posla jednako raspoređenom kao i u Popisu. Kriterijumi odabira građe su se daleko promenili. Sad se donose sve knjige, brošure i note koje izlaze na području Nezavisne Države Hrvatske, a kasnije su se donosili i časopisi. Raspored građe je stručni, a unutar struke abecedni. Bibliografski opis je dosta iscrpan i u osnovi isti kao u Popisu. Bibliografija se prilično ažurno objavljivala u periodu 1941-1944. godine. Potreba za izradom potpune nacionalne retrospektivne bibliografije primetila se tokom pripreme za izradu hrvatske enciklopedije, pa je Hrvatska bibliografija 1941-1945, bila u programu HIBZ-a (Hrvatskoga izdavačkog bibliografskog zavoda). Počelo se u jesen 1941. godine. Prvi urednik je bio Mate Tentor, a u uredništvu su bili Eva Verona, Matko Rojnić, Branka Hergešić i Marko Orešković. Bibliografski opis se oblikovao po uzoru na tekuću bibliografiju uz neka prilagođavanja. HIBZ je preuzeo na sebe logistiku, uključujući i plaćanje honorara, jer su bibliografi radili honorarno i često, van radnog vremena, ali u prostorijama Biblioteke. Objavljivanje se planiralo tek nakon što se obradi sva građa, a rad je uključivao i opsežna bibliografska istraživanja o autorima i delima. Uz knjige na hrvatskom jeziku, popisivale su se i one kojima su autori Hrvati. U tom periodu se u Biblioteci nije objavljivala retrospektivna bibliografija članaka i časopisa iz novina. Na bibliografiji se radilo do maja 1943. godine. Postojala su i Pravila. Popisivali su se članci iz Vience, Savremenika, Doma i svieta, Hrvatskoga kola, Hrvatske vile itd. Osim urednika bibliografija je imala i pet saradnika od toga tri iz Biblioteke i dva iz HIBZ-a.
Razdoblje druge Jugoslavije 1945-1991
U drugoj Jugoslaviji se pominju dva perioda. Prvi je period do 1960. godine i u njemu su nacionalne bibliografije o kojima govorimo bile projekti Jugoslovenske akademije nauke i
umetnosti, a izrađivale su se i priređivale za štampu u Univerzitetskoj biblioteci. Nakon 1960. godine, Biblioteka preuzima brigu za retrospektivnu bibliografiju knjiga, tekuću bibliografiju knjiga i tekuću bibliografiju članaka u časopisima. Na retrospektivnoj bibliografiji do 1960. godne beleži se razdoblje procvata. Bibliografija je imala i do 11 saradnika, bila je dobro organizovana radna jedinica, iako se radilo honorarno u Biblioteci i honorari se naplaćivali u JAZU. Uspeo se obraditi znatan deo građe pa se 1960. godine pošlo od pretpostavke da je fond Biblioteke popisan, pa se krenulo u pregled drugih inostranih biblioteka. Pogubno za rad na retrospektivnoj bibliografiji bio je otkaz saradnje JAZU. On je znatno produžio poslove prikupljanja građe, njenu obradu i rad na objavljivanju. Rad se nije obustavio, ali se prvih godina nakon toga odvijao na dragovoljnoj osnovi i bio, po rezultatima, nekada i deset i više puta manji nego pre. U prvoj polovini šestdesedih godina uspostavilo se Bibliografsko odeljenje, sa jednim bibliografom na retrospektivnoj bibliografiji sve do početka sedamdesetih godina. Sedamdesetih se kadrovska situacija u tom smislu pobojšala, pa se retrospektivna bibliografija, kao i tekuće, pred kraj dekade formira kao zasebno odeljenje. U retrospektivnoj bibliografiji je oformljen tim koji je počeo da objavljuje Građu za hrvatsku retrospektivnu bibliografiju knjiga 1835-1940. godine. Broj saradnika se kretao između 5 i 7. Objavljivanje građe je otpočelo 1982. godine, pa je do kraja 1990. godine objavljeno 15 svezaka što se nastavilo i u sledećem razdoblju. Raspored građe je abecedni. U anonimnim publikacijama odrednica je dominantna imenica iz naslova. Bibliografski opis je opširan i temelji se na Pruskim instrukcijama. Značajno je spomenuti doprinos Šime Jurića hrvatskoj retrospektivnoj bibliografiji. On je kao zaposlen u Biblioteci izradio, a JAZU je objavila Bibliografiju hrvatskih latinista, kao prvi deo bibliografije jugoslovenskih latinista, pod naslovom Opera scriptorum Latinorum narione Croatorum usque ad annum MDXLVIII typis edita, 1968. godine. Objavljene su prve tri sveske koje sadržavaju dela hrvatskih latinista u abecednom rasporedu Indeks alphabeticus, te 1971. jedna sveska koja predstavlja stručni pokazatelj Indeks systematicus, a 1982. godine je objavljen dodatak. Jezik ove bibliografije je latinski. Bibliografski opis sledi postupak Pruskih instrukcija. Bibliografija sadrži više od 5000 jedinica.
Tekuća bibliografija druge Jugoslavije radila se do 1960. godine uspešno, a došlo je do vrednih rezultata u objavljivanju. U seriji Hrvatska bibliografija, pojavilo se u periodu 19481956. godine pet svezaka Bibliografije knjiga tiskanih u Nrodnoj Republici Hrvatskoj. Bibliografija ima abecedni redosled građe sa stručnim (35 struka) i predmetnim odrednicama. Izlazila je sa zakašnjenjem od nekoliko godina, uglavnom zbog toga što se radila sa vrlo visokim standardima u svakom smislu. Nakon promene bibliografskog opisa 1950. godine, bibliografija je imala daleko najkvalitetniji opis u dotadašnjoj istoriji bibliografskog rada kod Hrvata. Učinak traumatične 1960. godine je trogodišnji prekid u radu. Ponovo se počelo sa radom 1963. godine, ali se ništa nije objavilo sve do kraja 1978. godine. Tada se u istoj seriji (Hrvatska bibliografija, Niz A) počela objavljivati Bibliografija knjiga tiskanih u SR Hrvatskoj, ali u mesečnim sveskama. Rad je vrlo brzo prekinut. Raspored građe je bio stručni sa bogatim mogućnostima pretraživanja po odrednicama. Opis je rađen po međunarodnom standardu, pri čemu se nastojalo da se sačuva u potpunosti kvalitet tekućih bibliografija iz pedesetih. Tekuća bibliografija iz časopisa se takođe u razdoblju druge Jugoslavije trajno radila, a objavljivala se sa promenljivom srećom, baš kao i bibliografija knjiga, Ona se objavljuje u seriji Hrvatska bibliografija Niz B, pod naslovom Bibliografija rasprava, članaka i književnih radova u časopisima Narodne Republike Hrvatske 1948-1956. godine. Objavljeno je sedam knjiga. Raspored građe je stručni, a odrednice su predmetne i autorske. Rad na bibliografiji se nastavlja i nakon torgodišnjeg prekida tokom šestdesetih godina. To znači da se bibliografija radila na standardnim listićima malog formata, slagana je u kartonske kutije prikladne veličine, a u posebnim kutijama slagani su zapisi za odrednice.
Razdobolje hrvatske samostalnosti od 1991. godine
Tokon ovog razdoblja, od kraja 1999. godine objavljuje se preostalih 10 svezaka niza Građa za hrvatsku retrospektivnu bibliografiju knjiga 1835-1940. godine. Bibliografija ima ukupno 25 svezaka, više od 8000 stranica i preko 140.000 bibliografskih jedinica, računajući i odrednice, a popisano je blizu 70.000 knjiga
Prekinuti rad na objavljivanju svezaka tekuće bibliografije nastavlaja se upravo tokom devedesetih godina. Ažurnost je pobojšana. I tekuća bibliografija priloga iz časopisa objavljuje se do kraja milenijuma (1990-1999) u štampanim sveščicama. Bibliografije su u osnovi zadržale obeležja sa početka osamdesetih, tj. UDK raspored građe, standardni bibliografski opis, ali se format publikacije povećao. Godine 1997. je promenjen kriterijum za odabir građe, pa je definisana obaveza izdavača da dostavlja publikacije, za razliku od dotadašnjeg kriterijuma po mestu štampanja publikacije. Početkom razdoblja hrvatske državne samostalnosti trima dotadašnjim programima pridružuje se i selektivna tekuća hrvatska bibliografija Niz C, Serijske publikacije. Ona se objavljuje u početku kao polugodišnja, a potom kao godišnja publikacija, počev od 1992, za godinu 1991. Imala je jedno vreme abecedni raspored građe, pa potom stručni. Osim u štampanom obliku, hrvatske tekuće bibliografije objavljuju se i u elektronskom obliku od 2002. godine, a za godine od 1999. Niovi se objavljuju na sajtu www.nsk.hr/bibliogarfije/indeks.hr u mesečnom odnosno godišnjem redu, Takođe se objavljuju i na cd-ovima.
Sličnosti srpske i hrvatske bibliografije
Kao i Hrvatska, a i brojne evropske zemlje, i Srbija začetke svoje bibligrafije ima u 19. veku. Najvredniji su pokušaji Đure Daničića (za 1856-1858. godinu), Stojana Novakovića (za 1868-1876. godinu), Dragutina Posnikovića (za 1877-1878, 1883-1884. godinu) i Danila Živaljevića (za 1893. godinu). Svi oni su pored srpskih, obuhvatili i hrvatske knjige. Kao i u hrvatskoj bibliografiji, i u izradi bibliografije naše zemlje, bilo je prekida u radu, pa tako imamo prekid sve do 1935. godine, kada je nastavljen rad Srpske kraljevske akademije i Narodne biblioteke Srbije na izradi srpske tekuće bibliografije. Izrada retrospektivne nacionalne bibliografije svoje korene ima u 16. veku, a vrhunac dostiže, takođe, u 19. veku. Tekuća srpska
bibliografija se oslanja, kao i hrvatska, na obaveznom primerku. Njen cilj je da obuhvati sva dela pisana na srpskom jeziku, sva dela koja su napisali Srbi ili su napisana o Srbima, i sva dela koja su inostrani autori napisali o Srbiji. Za sakupljanje, izradu i objavljivanje srpskih bibliografija zadužena je nacionalna biblioteka naše zemlje - Narodna biblioteka Srbije u Beogradu.
Literatura
Nacionalna I sveučilišna knjižnoica u Zagrebu: 1607-2007, Nacionalna i sveučilišna knjižnoica, Zagreb, 2007 http://www.nsk.hr/povijesni-pregled/, 05.12.2012. http://www.nb.rs/view_file.php?file_id=2307, 05.12.2012.