Ode aan het overzicht Welcome Homesick
Welcome Homesick Dit is een دverzameling van: Janne Igbuwe
Dit project is geproduceerd door Janne Igbuwe Met dank aan Astrid Guiking en de ISK-leerlingen v
Verhalen zoeken, verhalen vinden Verhalen zoeken, verhalen vinden
tretteerde ‘papierlozen’ maakten zelf houtsnedes. De grens tussen van wie het verhaal en de kunst zijn, wordt hi-
Janne Igbuwe
ermee vervaagd. Een belangrijk detail is dat het werk bewust niet wordt gesigneerd. Himmelsbach noemt zichzelf ook een sociaal kunstenaar.
Verhalen worden al eeuwenlang geschreven. Dit doen we niet voor niks, verhalen creëren inlevingsvermogen,
Zonder dat je Himmelbachs gedachtegoed over dit project hebt gelezen op zijn site of in zijn gemaakte krant, kan
laten de mens wegdromen van de realiteit maar veroorzaken ook vaak genoeg verwarring…
je zijn werk al kennen, omdat hij ervoor gekozen heeft dit illegaal in de straten van Amsterdam te hangen als een
Fotografie is eigenlijk het tegenovergestelde van dit alles, namelijk: zonder context wordt er een beeld gecreëerd
vorm van street art. Hij plaatst het letterlijk in de omgeving, net als JR en laat de toeschouwer zelf een verhaal
dat alle verhalen achterwege laat en alleen één enkel moment vastlegt. Een goed voorbeeld hiervan is de 19e -eeu-
vormen.
wse fotograaf Edward Muybridge, die zijn hele leven geboeid bleef door de realiteit en beweging van mens en dier. Veel fotografen proberen echter toch een verhaal te vertellen en gaan op zoek naar de scheidslijn tussen het ver-
Tijdens mijn onderzoek zocht ik naar een visuele manier om de heftige en mooie verhalen van de vluchtelingen-
haal en de foto. Maakt de foto het verhaal of maakt het verhaal de foto? Een ontdekkingstocht die voor een fotograaf
kinderen van de ISK die ik verzameld had te verwerken in de gemaakte foto’s.
essentieel is voor het maken van foto’s.
De werkwijze van fotografe Celine van Balen is van belang voor mij geweest bij het maken van een portret, namelijk
Een belangrijke insteek voor dit essay is hoe de omgeving en/of de geportretteerde een rol speelt in dit proces
het investeren in een sociale band. Maar vooral het dagboek, dat ze bij hield tijdens het maken van haar iconische
van de fotograaf. In dit korte essay worden een aantal fotografen en projecten genoemd die te linken zijn aan de
serie ‘Kinderen van 7’ , waarin ze schrijft: ‘’Fotografie is een manier om me uit te drukken en niet per se een weer-
uitkomsten van mijn persoonlijke onderzoek naar de vraag: Maakt de foto het verhaal of maakt het verhaal de foto?
gave van de werkelijkheid’’. De herontdekking dat een foto ook zonder concreet visueel verhaal mag bestaan, was
Deze vraag ontstond tijdens het proces toen ik werkte met vluchtelingenkinderen op een school in Leiden. Ik wilde
een belangrijk inzicht in mijn onderzoek. Het is namelijk onmogelijk om je als fotograaf totaal weg te cijferen en je
namelijk hun persoonlijke verhaal verwerken in een fotoserie genaamd Welcome Homesick.
te richten op het verhaal van iemand anders. Er zit altijd iets van de fotograaf zelf in. Later las ik dat fotograaf Koos Breukel dit ook beschrijft in een interview. Ik citeer: ‘’Een portret gaat niet om de
De Franse fotograaf JR plakt zijn monumentale portretfoto’s op muren over de hele wereld. Hij lijkt zijn fotografie
geportretteerde, maar juist om ‘ons’, de fotograaf én de geportretteerde.’’
in te zetten als protest tegen misstanden, door thema’s als prostitutie, vluchtelingen en oorlog te kiezen. Hij lijkt de wereld wakker te schudden door zijn foto’s op provocerende plekken te hangen, zoals het gebied tussen Israël
Het is naar mijn mening dus onmogelijk het persoonlijke verhaal van je model te visualiseren en jezelf daarbij
en Palestina of in sloppenwijken van Brazilië en Kenia. JR kiest er dus bewust niet voor zijn fotografie in te lijsten
helemaal buiten beschouwing te laten. Alleen al de keuze voor waar jij je camera op richt als fotograaf is belangrijk,
en te tonen in een afgesloten galerie of museum, maar hij lijkt letterlijk de confrontatie aan te willen gaan met zijn
naast de mate van je betrokkenheid bij het verhaal. Laat staan tenslotte de manier waarop je het werk tentoonstelt.
publiek. In het boek ‘Can art change the world’ van JR beschrijft hij ook dat zijn foto’s niet zijn enige uitkomsten waren. Hij beschrijft meerdere malen hoe belangrijk het is om mensen te spreken en vanuit daar pas te creëren. De verhalen van mensen hoeven dus niet rechtstreeks op de foto te staan. Hij betrekt zijn publiek en zijn geportretteerden nog op een andere manier bij zijn werk. Hij laat hen namelijk helpen bij het afdrukken en ophangen ervan, zo wordt het zogenaamde participatiekunst. Dit is iets wat in mijn eigen onderzoek en expositie ook een cruciale rol speelde. De kinderen deden veel meer dan alleen voor mijn foto poseren: ze vertelden, ze dachten mee, ze schreven brieven. Fotografe Tamara Stoll maakte voor haar afstuderen een fotoserie en boek, gebaseerd op verhalen van mensen op de Ridley Market in Londen. Een markt kan dus dienen als plek om een verzameling verhalen en foto’s aan te leggen. Na het maken van haar fotoserie bracht ze een nieuwe dimensie aan in haar werk door met de verkoop van haar foto’s te gaan staan op diezelfde Ridley Market. Haar werk bestaat daardoor uit meerdere lagen die één verhaal representeren. Kunstenaar Dominique Himmelsbach die het project ‘Een papieren monument voor de papierlozen’ in 2017 oprichtte, springt in op de actuele situatie rondom migratie en vluchtelingen in Nederland, door in samenwerking met bevriende kunstenaars houtsnedes te maken van mensen zonder geboortebewijs of paspoort. Ook de gepor-
Colofon Dit boekje is onderdeel van de reeks ODE AAN HET OVERZICHT waarbij bijzondere
Met dank aan alle deelnemers
verzamelingen in beeld gebracht worden. Het verzamelen en categoriseren van de
Studenten voltijd 3 2019-2020
wereld om ons heen is een van de belangrijkste instrumenten van het denken van
Docenten Helmut Dick, Roderick Laperdrix en
de verlichting om de wereld te begrijpen. In deze traditie zijn talloze collecties in
Aldo Kroese
grote en kleine musea met de meest uiteenlopende verzamelingen ontstaan. In het internettijdperk werd er een nieuwe dimensie aan het verzamelen en conclusies
https://www.breitner.ahk.nl/projecten/kunst-omgeving/
trekken uit data toegevoegd. Uit de ons omgevende dingen en de manier hoe wij ermee omgaan worden in toenemende mate conclusies getrokken wie wij zijn.
De verzamelingen van ODE AAN HET OVERZICHT hebben studenten van de Breitner Academie in het kader van het vak Kunst en omgeving in 2019/2020 aangelegd. In het vak kunst en omgeving leren studenten werkstrategieën kennen die publieke ruimtes en sociale interacties als ‘materiaal’ en onderwerp voor een kuånstproject opvatten.
Door deze verzamelingen zijn er op een verassende en onverwachte manier gemeenschap en groepen ontstaan die samen naar hun bezittingen en gewoontes en zo ook zichzelf hebben gekeken.
Breitner Academie Overhoeksplein 2 1031 KS Amsterdam +31(0)20 5277220 breitner@ahk.nl