jaarverslag
2012
Bibliotheek ’s-Hertogenbosch
Inhoud
Inleiding
5
Raad van Toezicht
7
Overzicht van het jaar 2012
9
Programma 0-13
11
Programma Lezen & Literatuur
17
Programma Ontwikkeling en ontmoeting
23
Digitale ontwikkelingen
29
Marketing en onderzoek
33
Personeel en organisatie
35
Bijlage
Fotografie: Els Danen, Gerard MontĂŠ
4
De bibliotheek, de grote stad en de kleine mens … … is de titel van ons nieuwe beleidsplan 2013-2017. Het klinkt misschien wat aanmatigend om met jezelf te beginnen, maar als je je opmaakt voor de toekomst dan begint dat bij jezelf; onze visie op de maatschappelijke opdracht en het ideaal dat wij voor ogen hebben. Dit plan borduurt voort op ons succesvolle beleidsplan 2008-2012, maar laat tegelijk een accentverschuiving zien: de kleine mens, die in ons vorige plan nog zo prominent voorop stond wordt wel degelijk genoemd, maar nu iets verder naar achteren. We verleggen onze aandacht weer meer richting die andere doelgroep, de volwassen inwoners en bibliotheekleden van onze stad. Het is een plan geworden waar we trots op zijn. Praktisch van aard, met overzichtelijke termijnen, maar getuigend van nieuw elan en hervonden zelfverzekerdheid na een periode waarin in de samenleving hevig werd getwijfeld aan het bestaansrecht van maatschappelijke instituten. De nijpender wordende huisvestingsomstandigheden van onze grootste vestiging zijn in het verslagjaar niet verbeterd; de discussie daarover is compleet tot stilstand gekomen. Oorzaak is onder andere gelegen in de economische situatie die de financiële bodem onder de stedenbouwkundige visie voor het GZG-terrein heeft weggeslagen. Gelukkig heeft de wethouder begin december het punt opnieuw prominent op de agenda gezet. Wij hopen in 2013 op een positief besluit van de gemeenteraad. Met de doorontwikkeling van onze functie kunnen we niet wachten op een nieuwbouwtraject. Vooruitlopend op de plannen in onze nieuwe beleidsvisie hebben we besloten in de zomer van 2012 twee zolderruimten te verbouwen zodat er meer faciliteiten ontstaan voor lezingen en debat. Daarmee konden we in het tweede deel van het jaar een nieuwe voorziening openen: De Bovenkamer. Naast ons eigen aanbod zal deze faciliteit ook onderdak bieden aan maatschappelijke activiteiten van derden. De Bovenkamer is een groei-model dat de komende jaren onze ambities zal faciliteren.
Aan het Project 0-13, het realiseren van schoolbibliotheken op alle Bossche basisscholen, is in het verslagjaar zeer voorspoedig gewerkt. We hebben op veel meer scholen een schoolBiEB geopend dan gepland. Daardoor hoeven in 2013 nog maar drie scholen van een schoolBiEB te worden voorzien en kunnen wij daarna de projectorganisatie versneld afbouwen. De invloed van al die kinderen die massaal zijn gaan lezen op onze uitleencijfers is enorm; voor het eerst sinds 2002 hebben wij weer meer dan 1 miljoen uitleningen gerealiseerd. De verraste moeder en haar kinderen die de miljoenste uitlening bereikten zijn uitgebreid in het zonnetje gezet. Vermeldenswaardig is verder dat wij in 2012 een pilot zijn gestart met een door vrijwilligers beheerde afhaalpost voor boeken in West: Het BiEBpunt. Dit punt is gevestigd in het Sociaal-cultureel centrum De Helftheuvel. Als het BiEBpunt succesvol blijkt zullen wij ook in ander buurtcentra zo’n punt openen. Het jaar 2012 was dus een erg goed jaar voor onze stichting. De voortslepende kredietcrisis werpt echter haar schaduwen vooruit. Per 1 januari 2013 zal onze subsidie met een kwart miljoen worden gekort en voor de daarachter liggende jaren is de situatie allerminst zeker. We blijven echter ons instituut doorontwikkelen en onze bijdrage aan de Bossche samenleving vergroten. Ik ben veel dank verschuldigd aan alle medewerkers, de Raad van Toezicht en de vele vrijwilligers die dit alles mogelijk maken.
Hans Derks, directeur
5
6
Raad van Toezicht De raad heeft zich in het verslagjaar beziggehouden met de implementatie van de Verandervisie (het project 0-13), de ontwikkelingen rond de geplande nieuwbouw op het GZG-terrein en de aangekondigde ombuigingen van de gemeentelijke overheid. Er is bestuurlijk overleg gevoerd met de gemeente en de directie en organisatie zijn geadviseerd en ondersteund. In 2012 is goede vooruitgang geboekt wat betreft de implementatie van de Verandervisie; aan het eind van het verslagjaar waren reeds 49 van de 52 scholen voorzien van een SchoolBiEB. Onverminderd leidt de uitrol van schoolbibliotheken tot een forse toename van het aantal uitgeleende boeken aan kinderen. Door deze voorspoedige gang van zaken kan het moment waarop de dienstverlening vanuit de projectomgeving naar de reguliere organisatie wordt overgedragen met een jaar worden vervroegd. De Raad kwam in het verslagjaar vier keer in functie bijeen. Naast de algemene gang van zaken heeft de Raad zich beziggehouden met de jaarrekening en het jaarverslag 2011 en de begroting 2013, welke door de Raad werden vastgesteld. De Raad kent drie deelcommissies, te weten een Auditcommissie, een Commissie Bouwzaken en een Remuneratiecommissie. Ook in dit verslagjaar hebben die commissies de besluitvorming op de deelterreinen voorbereid, de Raad geadviseerd en de Directie desgevraagd ondersteund. De plannen voor de nieuwbouw op het GZG-terrein zijn intern wel verder ontwikkeld, maar besluitvorming in de gemeenteraad is in 2012 niet aan de orde geweest. De wethouder heeft in de herfst dit onderwerp echter weer nadrukkelijk op de agenda gezet en het ziet ernaar uit dat in 2013 besluitvorming op gang komt. Zorgen zijn er over het pand in De Rompert dat in de huidige marktomstandigheden maar niet verkocht kan worden ondanks aanzienlijke afboekingen op de boekwaarde. Voor de vaste lasten van dit pand moesten op de balans opnieuw voorzieningen worden getroffen.
In 2012 is een start gemaakt met het schrijven van een nieuwe beleidsnota voor de periode 2013-2017. Eind van het verslagjaar was dit plan gereed. De Raad heeft naast kritische opmerkingen en adviezen in een aparte sessie met het management van de organisatie de maatschappelijke kaders en - opdracht van de instellingen binnen het huidige tijdsgewricht geplaatst en opnieuw gedefinieerd. Het nieuwe beleidsplan kenmerkt zich door hernieuwde zelfverzekerdheid en een focus op praktische en overzichtelijke ontwikkelingsstappen. Het borduurt voort op de succesvolle route die onder het vorige plan tot stand is gebracht. Enigszins vooruitlopend op dit beleidsplan is binnen de zeer beperkte ruimtelijke mogelijkheden van ons pand aan de Hinthamerstraat een start gemaakt met het lezingen- en debatcentrum ‘De Bovenkamer’. Daarvoor is een beperkte verbouwingsoperatie afgerond. Er is in 2012 weer veel werk verricht, de Raad ziet met genoegen terug op de resultaten die in 2012 zijn geboekt. Dr. J.C. Dona, voorzitter, april 2012
Samenstelling Raad van Toezicht per 31 december 2009: Dhr. Dr. J.C. (Hans) Dona, voorzitter, Remuneratiecommissie, commissie Bouwzaken Dhr. Ir. H.J.M. (Jeroen) Naaijkens, vicevoorzitter, Audit-commissie Mevr. Mr. H.E. (Hannelot) van Berckel-Dekker, lid, Juridische zaken Dhr. F.J.A. (Frank) van Dillen Ing, lid, commissie Bouwzaken Dhr. Mr. R.A.H.M. (Rob) Janssen, lid, audit-commissie Dhr. R. (Roel) van der Poort, lid, Remuneratiecommissie, Personeel en Organisatie Contact rvt@bibliotheekdenbosch.nl Directie : Dhr. J.J.T.E. (Hans) Derks, directeur Mevr. S.J.H.M. Evers, adjunct-directeur Contact h.derks@bibliotheekdenbosch.nl
7
8
Resultaten
Kerncijfers 2012 Stadsbibliotheek Rosmalen schoolBiEB
Achtergrond- collectie
Totaal
Ingeschreven leden 18.532 8.551 13.327 - 40.410 Probeer-de-BiEB-leners - - - - 709 Uitleningen 403.262 306.295 333.511 12.056 1.055.124 Collectie-items 124.331 43.306 82.484 14.448 264.569 Bezoekers 430.720 152.179- - 582.899 Openingsuren 53 31 - - 84 Formatie in fte - - - - 46,3
Website Unieke bezoekers Bezoeken Tijd op de site in minuten Reserveringen via web
106.120 231.895 1:58 19.554
Lezingen en workshops Activiteiten volwassenen Activiteiten jeugd Bezoekers (excl. inloopactiviteiten)
96 33 5.122
Overzicht van het jaar 2012
Digitale nieuwsbrieven BiEB nieuwsbrief 23 Ontvangers 18.000 Onderwijsnieuwsbrief 4 Ontvangers 360 Groepsbezoeken Rode Draad Groepen Leerlingen
213 5.038
Themapakketten scholen Collecties Items
674 10.730
Jaar 2010 2011 2012 Leden 35.584 39.103 40.410 Uitleningen 908.620 960.596 1.055.124 Bezit 260.315 267.051 264.569 Bezoekers 661.849 635.792 582.900
In vogelvlucht Leden: groei en daling Het totale aantal leden laat opnieuw een stijging zien. Als we verder inzoomen dan zien we dat de formule van de schoolBiEBs zeer succesvol is, daar is een toename van jeugdlezers te zien van ruim 3.000. De formule blijkt een belangrijke impuls voor de leesbevordering onder kinderen want dit jaar hebben zij 536.463 uitleningen gedaan in de stads- en schoolBiEBs, een stijging van 32% ten opzichte van 2011. Daar staat tegenover dat het aandeel onder volwassenen met ruim 10% is gedaald. In het nieuwe Ontwikkelplan van de BiEB wordt de volwassen lezer dan ook met nadruk genoemd en krijgt deze de komende jaren extra aandacht. De eerste acties zijn al gestart in 2012 met de opening van De Bovenkamer en de ontwikkeling van de Meer Weten app.
Ontwikkelplan 2013-2017 Het Ontwikkelplan is een praktisch vervolg op de Verandervisie, waarin visie en voornemens voor doorontwikkeling van de bibliotheek in het digitale tijdperk in concrete activiteiten worden omgezet. Het plan, waaraan dit jaar intensief is gewerkt, wordt begin 2013 aan de gemeente gepresenteerd.
Focus op service en samenwerking Voor de organisatie stond 2012 ook in het teken van servicegerichtheid. Door met andere ogen naar de collectie te kijken en een betere presentatie wil de BiEB een aantrekkelijke omgeving creëren. Het thema servicegerichtheid is geconcretiseerd in de projecten Retail, Collectie en verschillende efficiencyprojecten. Tegelijk is een aanzet gegeven tot samenwerkingsgericht werken.
9 Verhalencoach geeft leesadvies op maat Eind 2012 is de Verhalencoach geïntroduceerd in de BiEB. De Verhalencoach gaat met een lener in gesprek en biedt een persoonlijk advies op maat voor boeken en films. Hiervoor wordt de rijke inhoudelijke kennis van de bibliotheek(medewerkers) ingezet. De pilot is in december gestart en de eerste reacties zijn heel positief, zowel van lezers als van de medewerkers.
De Bovenkamer Onder de historische kapconstructie heeft StadsBiEB Centrum dit voorjaar de deuren geopend van een nieuw lezingen- en debatcentrum genaamd De Bovenkamer. In de sfeervolle zalen wil de BiEB ruimte bieden voor kennis, debat en ontmoeting door het organiseren van activiteiten of door andere partijen te faciliteren.
BiEBprogramma Ook dit jaar presenteerde de BiEB een scala aan activiteiten voor jong en oud, zoals literaire avonden, lezingen, masterclasses, workshops, voorstellingen, debatten en exposities. Speciaal waren de Maanden van het Schrijven, Filosofie en Geschiedenis. In het najaar is gestart met de Maandag Middag Matinee.
MeerWeten App De Meer Weten App is ontwikkeld om mensen extra verdieping te bieden bij lokale evenementen en thema’s. Onderwerpen in 2012 waren onder meer China (Volksuniversiteit), Groen van Toen (Open Monumentendag), Arm & Rijk (Maand van de Geschiedenis), Lach & Luister (Theater aan de Parade), Innovation in a Week en het Bosch Winterparadijs.
Miljoenste uitlening In december werden de inspanningen van het afgelopen jaar bekroond met de miljoenste uitlening. Sinds 2002 was er in één jaar niet meer zoveel geleend. Reden voor een klein feestje met het publiek en een bedankje voor alle medewerkers. De bibliotheek beschouwt de mijlpaal van 1 miljoen uitleningen als een nieuw bewijs dat de in 2010 geïntroduceerde bibliotheekformule rondom school- en stadsBiEBs een succesvolle koers is.
10
Programma 0-13
Lezen is een onmisbare vaardigheid in onze samenleving. In 2012 hebben Team 0-13, leesconsulenten en -coĂśrdinatoren, de vele vrijwilligers en de jeugdbibliothecarissen samen hard gewerkt om het lezen onder schoolkinderen te stimuleren. Inmiddels hebben bijna alle basisscholen een schoolBiEB. De samenwerking op het gebied van leesbevordering is geĂŻntensiveerd. Kinderen lezen enthousiast en veel. Ook het speciaal onderwijs heeft interesse getoond voor de schoolBiEBs.
11
Programma 0-13 SchoolBiEBs Openingen In 2012 is weer een groot aantal nieuwe schoolBiEBs geopend in Den Bosch en Rosmalen. Boeken en leesconsulenten zijn enthousiast onthaald op de scholen. Studenten van het Koning Willem I College werkten mee aan de feestelijke openingen door het opvoeren van een passend theaterstuk waarin kinderen geprikkeld worden om vooral veel te gaan lezen. Ook Peer de Graaf en Len Copal leverden met hun verhalen een sfeervolle bijdrage. Eind 2012 zijn er 50 schoolBiEBs open. Dankzij de inspanningen van het Team 0-13 loopt het aantal openingen voor op de planning, zodat het project in 2013 eerder voltooid kan worden. De aandacht kan dan geheel gericht worden op leesbevordering.
Leesconsulenten Door de grote toename van het aantal schoolBiEBs zijn er twee nieuwe leesconsulenten benoemd. Hiermee komt het totaal aantal leesconsulenten in 2012 uit op acht. Een enthousiast team waarvan de leden allemaal over specifieke kennis beschikken. Hierdoor vullen zij elkaar als team goed aan en kunnen daardoor de uitdaging van dit nieuwe werk met elkaar goed aan. Voor leesconsulenten is het erg belangrijk dat zij zelf goed op de hoogte blijven op het gebied van leesbevordering. Daarom heeft de BiEB in 2012 vier scholingsbijeenkomsten georganiseerd en hebben diverse leesconsulenten verschillende studiedagen bezocht.
Leescoördinatoren Scholen benoemen bij komst van de schoolBiEB een leescoördinator. Dit is binnen de school de belangrijkste contactpersoon voor de leesconsulent. Deze leescoördinatoren krijgen van de BiEB een scholing aangeboden. In 2012 hebben hieraan 21 leescoördinatoren meegedaan. Het totaal aantal geschoolde leescoördinatoren komt daarmee op 56.
Vrijwilligers Om de schoolBiEBs goed te kunnen beheren is de hulp van vrijwilligers hard nodig. Meestal zijn het ouders die zich hiervoor opgeven. Zij krijgen een instructie van de leesconsulent over het bibliotheeksysteem zodat zij zo zelfstandig mogelijk kunnen werken.
Op enkele scholen helpen vrijwilligers met het zoeken van boeken. Daarmee wordt hun werk ook voor hen inhoudelijker. Vrijwilligers krijgen een gratis BiEBpas en ook organiseert de bibliotheek een keer per jaar een vrijwilligersontbijt. Hiermee wil de BiEB deze onmisbare groep mensen graag bedanken voor hun inzet. In 2012 waren ruim 300 vrijwilligers betrokken bij de schoolBiEB.
Toename lezen Met de komst van de schoolBiEBs is het aantal boeken dat kinderen lezen flink toegenomen. Alle leerlingen, ruim 13.000 eind 2012, hebben een gratis BiEBpasje en maken daar veel gebruik van. Het aantal uitleningen dat op de scholen gerealiseerd wordt is dan ook erg hoog.
Resultaten monitoren Om de resultaten van de schoolBiEB te kunnen volgen worden verschillende gegevens gebruikt. Zo zijn er de uitleengegevens van alle scholen, per school, per groep en op individueel niveau. Enkele keren per jaar bespreken leesconsulent en leescoördinator samen de resultaten. Omdat van alle schoolBiEB’s deze gegevens bekend zijn kunnen scholen daarmee zichzelf ook vergelijken met andere scholen. Daarnaast worden de effecten van de schoolBiEBs ook gemeten via de landelijke monitor. Hiermee wordt de maatschappelijke meerwaarde van schoolBiEBs zichtbaar gemaakt en kan er effectiever samengewerkt worden. Voor de monitor worden gegevens verzameld rond de leesattitude van de school en van de kinderen. Op basis van de resultaten kan bekeken worden of bijvoorbeeld het leesplan aanpassing behoeft. In 2012 deed een kwart van de scholen al mee aan deze monitor.
Speciaal onderwijs In 2012 zijn ook de eerste stappen gezet voor samenwerking met het speciaal onderwijs. De vraag hiervoor kwam vanuit de scholen zelf, vaak omdat zij met nieuwbouw bezig waren en de implementatie van een schoolBiEB daarin eigenlijk vanzelfsprekend vonden. Overleg met directies heeft geresulteerd in projectplannen voor Atlent, Herman Broeren school en De Sprankel. In 2012 is gestart met de realisatie van de eerste collectie op de Herman Broeren school.
Overleg Voor een project als schoolBiEB is het belangrijk dat er goed contact wordt gehouden met alle stake-holders. Zo is er regelmatig inhoudelijk overleg met de directie ATO, de gemeente en VVE (Vroeg- en
12
Voorschoolse Educatie) heeft een vaste contactpersoon. Inhoudelijke gesprekken betreffen VVE, BBS, budgetten en de resultaten van de Pilot BoekStart in de Kinderopvang (2011).
Leesconsulenten De samenwerking met de scholen op het gebied van leesbevordering is met de komst van de schoolBiEBs en leesconsulenten geïntensiveerd. De ervaring is dat scholen na de beginperiode steeds meer met inhoudelijk vragen komen of leesactiviteiten willen organiseren met ondersteuning van de leesconsulent. Enkele voorbeelden:
Leesbevordering en activiteiten Taal-lees-schrijfproject en project Groeileesboek Het Taal-lees-schrijfproject vloeit voort uit het Taalbeleid van de gemeente. In het project worden leerkrachten van Groep 3 getraind om zelf vorm te geven aan het leesonderwijs. Inmiddels is dit op bijna alle scholen geïmplementeerd en heeft het een positief effect op de leesvaardigheid van kinderen bij de start. BiEB en ATO-scholen hebben daarom subsidie aangevraagd bij de Taalambassadeurs voor het project Groeileesboek voor beginnende lezers. De bibliotheek is projectleider. Traditioneel is een eerste leesboek ingericht op technisch lezen, voor de BiEB ligt er de uitdaging om hier al de link naar leesbeleving en leesbegrip tot stand te brengen. Het Groeileesboek wordt gebruikt in groep 3 en biedt kinderen variatie en diepgang bij leesoefeningen. Daarbij is ook gekozen voor een lokaal herkenbare component. Figuren uit het boek zijn bekenden uit het werk van Jeroen Bosch en op sommige plekken in Den Bosch te vinden. Schrijver Sietske Mol en illustrator Sarike van Wijgerden hebben het verhaal met kinderen besproken. Van augustus 2012 tot januari 2013 is het boek uitgetest in groep 3 op drie basisscholen. Er is subsidie aangevraagd voor een vervolg in 2013.
Rode Draad Nieuwe projecten in het leesbevorderingsprogramma de Rode Draad dit jaar zijn o.a. ‘Gids in Boekenland’ waarbij kinderen uit groep 5 boeken leren kiezen, in Skatewijs worden leerlingen uit groep 8 uitgedaagd tot nadenken en het formuleren van een mening. Projecten vinden plaats in de klas en incidenteel in de StadsBiEBs. Aan de Rode Draad hebben dit jaar 5.038 leerlingen uit 213 groepen deelgenomen. Dit aantal is iets gedaald. Met de komst van de leesconsulenten op scholen wordt er meer maatwerk geboden en sluiten projecten vaker aan bij de schoolthema’s.
• • • •
Workshops voorlezen voor leerlingen van groep 7/8 zodat ze daarna regelmatig voor kunnen lezen aan leerlingen in de groepen 1 en 2; Ondersteunen boekenclubs, met kinderen boeken lezen en praten over boeken; Inspiratiemomenten tijdens teamvergaderingen, bouwvergaderingen Instructie spreekbeurten nieuwe stijl, hoe zoek ik in een boek de informatie die ik nodig heb en hoe maak ik daar een mooie presen- tatie van. Daarnaast heeft elke school natuurlijk ook aandacht gegeven aan de landelijke activiteiten. Er zijn activiteiten gepland rondom de Kinderboekenweek, voorleesdagen, voorleeswedstrijd en de Nederlandse kinderjury.
13
Stedelijk Netwerk Leesbevordering Het Stedeijk Netwerk komt ieder schooljaar vier maal bij elkaar voor overleg, het Netwerk organiseert inspiratiemomenten en zorgt voor inhoudelijke verdieping. In zes Open Boek cursussen zijn inmiddels 65 leescoördinatoren opgeleid van 35 scholen. Ook leesconsulenten volgden de cursus.
Voorleesdagen Bij de start van de Nationale voorleesdagen hebben burgemeester Rombouts en diverse wethouders voorgelezen op peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en in de kleuterklassen van basisscholen om het belang van lezen voor alle Bossche kinderen te onderstrepen. De BiEB regelde dit jaar hiervoor de locaties. In beide Stadsbiebs werd traditiegetrouw gestart met een Voorleesontbijt. Nieuw dit jaar was ook de netwerkbijeenkomst voor pedagogisch medewerkers ter inspiratie op de Nationale Voorleesdagen.
Voorleeswedstrijden In februari organiseerde de BiEB de spannende finale van de Bossche voorleeswedstrijd. Kampioen Tim Spelthan van BS Noorderlicht mocht door naar de regionale ronde, voorlezen in de Sint Jan bij de intocht van Driekoningen en zal in 2013 terugkeren als jurylid. Voor de tweede keer is een voorleeswedstrijd onder PABO-studenten uit Noord-Brabant georganiseerd. De studenten werden middels een workshop met Martine Letterie geënthousiasmeerd om mee te doen. Het thema werd gekozen uit de landelijke canon, om die onder de studenten meer bekendheid te geven. Streven is om in 2013, het Jaar van het Voorlezen, alle Brabantse PABO’s te laten deelnemen.
De Kinderboekenmarkt Dit jaarlijkse inspiratiemoment van de BiEB voor leerkrachten ter voorbereiding op de Kinderboekenweek in Perron-3 was een wervelende middag met schrijfster Tosca Menten. Ruim 80 leerkrachten en leesconsulenten van meer dan 30 scholen namen hieraan deel.
Kinderboekenweek Scholen hebben gebruik gemaakt van het door de BiEB ontwikkelde aanbod rond het thema Hallo Wereld: themacollecties, inspiratiemoment team, boeken en lesbrief van Jos Walta, workshops voorlezen voor groep 8, voorlezen in de laagste groepen, voorstelling door studenten van het KW1C. Ook Peer de Graaf en Len Copal verzorgden op een aantal scholen een optreden. Enkele scholen deden mee met
het Pluspakket, dat kinderen via een verhaal liet kennismaken met andere culturen. Hiervoor was aan kinderen gevraagd om van hun vakantieland een souvenir mee te nemen. Dit souvenir vormde de basis voor een filmpje, een verhaal of een theaterstukje. School, BiEB en de Muzerije werkten hierin samen.
BoekStart In 2012 heeft de BiEB twee mailingen naar ouders verstuurd en zijn er in totaal 226 baby’s ingeschreven. Begin 2012 is een rapport aangeboden aan de gemeente over de Pilot BoekStart in de Kinderopvang. BiEB en gemeente zijn hierover in overleg.
Jeugdprogramma Rosmalen en Centrum De jeugdBiEBs zijn druk bezocht, behalve boeken lenen konden kinderen hier ook deelnemen aan de vele activiteiten die hier zijn georganiseerd. Het afwisselende programma zorgde ervoor dat kinderen met diverse interesses zich aangesproken voelden en extra plezier beleefden aan het lezen. De activiteiten varieerden van voorlezen voor de kleinsten tot workshops tekenen en techniek en Kinderboekenweekfestiviteiten voor de oudere jeugd. Zo is onder meer met de Waterfabriek van KW1C een presentatie en tekenwedstrijd georganiseerd. Als preview op de voorstelling ‘Ollie B Bommel’ in Perron-3 konden kinderen deelnemen aan een tekenworkshop van een echte illustratrice. Natuurlijk stonden er rondom de landelijke hoogtepunten als Nationale Voorleesdagen en Kinderboekenweek ook voorstellingen op het jeugdprogramma.
14
15
16
Programma Lezen en Literatuur
Lezen & schrijven, maatschappij & ontwikkeling en lokale (cultuur)historie vormden de grote programmalijnen waarlangs het aanbod van activiteiten is ontwikkeld. In 2012 is de Verhalencoach ge誰ntroduceerd, de Maandag Middag Matinee gestart, zijn bekende schrijvers uitgenodigd, september opnieuw uitgeroepen tot Maand van het Schrijven en is Boeken op de Planken samen met het Theater aan de Parade ge誰ntroduceerd. Voor de beide StadsBiEBs stond 2012 in het teken van servicegerichtheid.
17
Programma Lezen en Literatuur De StadsBiEBs Servicegerichtheid Voor beide StadsBiEBs stond het jaar in het teken van servicegerichtheid. Hierbij gaat het om zowel de dienstverlening als de manier van werken. Het thema servicegerichtheid is in 2012 geconcretiseerd in het project Retail, het project Collectie en verschillende Efficiencyprojecten. Daarnaast is er een aanzet gegeven tot samenwerkingsgericht werken.
Project Retail In het project Retail is onderzocht hoe de BiEB haar producten en diensten efficiënt en gebruiksvriendelijk kan aanbieden en zodanig presenteren dat ze verrassen, inspireren en verleiden tot gebruik. Wat kan de BiEB hierover leren van anderen. Doorslaggevend hierin is de rol van de medewerkers. Ter inspiratie heeft het personeel werkbezoeken gebracht aan het Scheepvaartmuseum in Amsterdam en Bibliotheek Almere en zijn diverse winkelformules bekeken. Nieuwe inzichten zijn toegepast in de trainingen ‘Retailgericht werken’ en ‘Visueel presenteren’. Dit resulteerde in een andere manier van werken, kijken en afstemmen op de wensen van leden en bezoekers. In 2013 zullen de verworven inzichten ruimtelijk worden vertaald in de inrichting van de StadsBiEB centrum.
Project Collectie In het verlengde van het Retailproject is in de tweede helft van 2012 de collectie doorgelicht qua omvang en samenstelling. Dit doet de BiEB regelmatig omdat behoeftes en wensen van mensen veranderen en anderzijds ook het aanbod zich ontwikkelt. Ook de inrichting van schoolbibliotheken maakte het wenselijk om te kijken naar de afstemming van enkele collectie-onderdelen. Met inzet van interne en externe deskundigheid is eind 2012 een adviesrapport opgesteld. De uitvoering vindt plaats in 2013. Om de collectie in StadsBiEB Centrum aantrekkelijker te kunnen presenteren, is besloten in 2013 een gedeelte van de collectie in een achtergrondcollectie onder te brengen.
Efficiencyprojecten In een drietal deelprojecten, Mediaverwerking, Frontoffice en Logistiek, zijn werkprocessen in kaart gebracht met het doel om deze efficiënter en kostenbesparender te maken. Ook hier staat servicegerichtheid centraal. Enkele punten zijn dit jaar gerealiseerd, meer complexe acties worden meegenomen naar 2013.
Samenwerkingsgericht werken Om servicegericht te kunnen werken is goede samenwerking en afstemming van rollen, taken en werkzaamheden binnen de gehele organisatie van belang. In 2012 is hiertoe een plan opgesteld. Daarnaast heeft de BiEB een training Teamontwikkeling voorbereid, die begin 2013 zal worden gevolgd door medewerkers van StadsBiEBs Centrum en Rosmalen.
Evaluatie van pilot BiEBbox en BiEBpunt BiEBbox en BiEBpunt zijn voorzieningen voor leden van 65 jaar en ouder en niet-mobielen in de wijken waar de bibliotheekvestiging is gesloten. In de Maaspoort en Noord omvat de doelgroep ong. 560 mensen, in West gaat het om zo’n 475 ouderen. Allen zijn per brief geïnformeerd. Ook andere leden konden gebruik maken van de twee BiEBboxen, terwijl het BiEBpunt primair is gericht op leden van 65 jaar en ouder. Beide voorzieningen zijn gestart als pilot en na een jaar geëvalueerd. De BiEBbox in BBS HaDoRe is vanaf oktober 2011 in gebruik en de BiEBbox in Wijkcentrum de Schans vanaf november 2011. Buurtbewoners kunnen tijdens openingsuren van de locatie hun gereserveerde boeken uit een kluisje halen en weer inleveren. Zowel in absolute als relatieve zin is er in de pilotperiode door de beoogde doelgroep niet veel gebruik gemaakt van deze voorziening. Het aantal unieke gebruikers van BiEBbox Hadore is 29 en van BiEBbox De Schans maakten 83 leners gebruik, 112 in totaal. Gemiddeld lenen zij elk 6,6 materialen. Opvallend is dat het gemiddelde aantal uitleningen onder deze doelgroep in de wijk Noord slechts licht is gedaald sinds sluiting van de vestiging, en dat dit in de Maaspoort zelfs iets is gestegen na de sluiting. Het BiEBpunt in West is sinds december 2011 gehuisvest in SCC de Helftheuvel. Het SCC zorgt ook voor de bezetting met vrijwilligers. Iedere vrijdagmiddag tussen 14.00 en 16.00 uur kunnen BiEBleden
18
hier boeken afhalen of retour brengen en nieuwe boeken reserveren. In het pilotjaar hebben 41 leden gebruik gemaakt van het BiEBpunt in De Helftheuvel. In totaal zijn er 509 uitleningen gedaan in het afgelopen jaar, dat is gemiddeld 12 boeken per lener. Volgens de contactpersoon van het BiEBpunt zijn vrijwilligers en gebruikers tevreden.
BiEBprogramma en activiteiten Nieuw: De Verhalencoach In december is de Verhalencoach geïntroduceerd, naar internationaal voorbeeld. Een viertal medewerkers is hiertoe speciaal bijgeschoold. De Verhalencoach verkent in een persoonlijk gesprek met een lener diens lees- en kijkgewoonten, de interesses en specifieke vragen van de lener en maakt vervolgens een analyse. Het resultaat is een passend en persoonlijk advies met boeken en films. De Verhalencoach heeft alles in zich: door de persoonlijke benadering is het zeer klantgericht; het speelt in op de behoefte om lees- en kijkervaringen te delen; het is crossmediaal en het is flexibel. Maar bovenal is het een sterke profilering van de inhoudelijke kennis van de bibliotheek. De eerste reacties uit de pilot zijn dan ook heel positief, zowel van lezers als van de medewerkers.
Tweede Maand van het Schrijven September werd voor de tweede keer uitgeroepen tot Maand van het Schrijven. Met een programmareeks vol literaire masterclasses, workshops, lezingen en meer wilde de BiEB amateurschrijvers een stimulans bieden in hun ontwikkeling naar een professioneel schrijverschap. De kleinschalige en doelgerichte activiteiten trokken zeer veel belangstelling. De maand genereerde veel aandacht in pers maar ook op Twitter. Voor de opening was Herman Brusselmans uitgenodigd die voor een volle zaal met veel jongeren werd geïnterviewd. De keuze voor de interviewer was via een wedstrijd bepaald. Columnist Wim Daniëls verzorgde een masterclass met een workshop waarin hij columns van deelnemers besprak. Ernst-Jan Pfauth, chef internet van NRC Handelsblad, wijdde zijn masterclass aan het bloggen, een onderwerp waar ook Lowie van Gorp over sprak maar dan als medium voor rouwverwerking. Op zijn blog Kanjer Guusje schrijft hij op indringende wijze over zijn aan kanker overleden dochter. Schrijver Jan van Mersbergen vertelde naar aanleiding van zijn bestseller ‘Naar de
overkant van de nacht’ over literaire roem. Stadschroniqueur Eric Alink opende met een speciaal geschreven column de ‘Inspiratie Kast’ gevuld met dé boeken die Bossche Schrijvers inspireerden tot hun schrijverschap. Zo konden BiEBleden kennismaken met de helden van hun schrijvende stadsgenoten.
Bossche Schrijvers Het jaarlijkse Bossche Schrijvers Café vond dit jaar ook plaats in de Maand van het Schrijven. Filmmakers Mijke Pol en Rob van Oijen maakten sfeervolle portretten en een film van vijf Bossche Schrijvers. De intentie is om in 2013 deze portrettenserie verder uit te breiden.
Perron 3 Cultureel centrum Perron 3, de thuisbasis van stadsBiEB Rosmalen, wordt steeds meer een plek waar mensen elkaar ontmoeten en in gesprek gaan. De BiEB nodigt hiertoe uit met haar gastvrijheid, inrichting en collectie door bijvoorbeeld de boeken die besproken zijn in DWDD te presenteren. Grote literaire activiteiten vinden plaats in de naastgelegen theaterzaal.
Ontmoetingen met schrijvers Het publiek kon in de BiEB en Perron 3 bekende auteurs ontmoeten als Anna Enquist, Nico Dijkshoorn, Ted van Lieshout, Peter Buwalda, Joseph Oubelkas, Elle van Rijn, Arthur Japin die allen volle zalen trokken. Bij de Literaire Manifestatie ontving gastheer Philip Freriks schrijvers Adriaan van Dis, Tommy Wieringa, Charlotte Mutsaerts en Ben Haveman.
Nederland leest ‘De donkere Kamer van Damokles’ van W.F. Hermans stond dit jaar centraal in de landelijke leesbevorderingscampagne Nederland Leest. In de BiEB zijn 5.000 gratis edities uitgedeeld aan leden. Bossche onderwijsinstellingen bestelden 2.000 scholierenuitgaven. Theatersporters Flunknarf verzorgden in de campagneperiode een speciaal programma, waarin zij scenes uit lievelingsboeken van bezoekers op theatrale wijze verbeeldden. (Foto)
De culturele apotheek De culturele apotheek, die tijdens Nederland Leest een persoonlijk leesrecept verstrekte aan de vele belangstellenden, was een topactiviteit die grote belangstelling trok.
19
Nieuw: Boeken op de Planken Veel theatervoorstellingen zijn gebaseerd op bekende literatuur. Met Theater aan de Parade is een vrij intensieve samenwerking gestart onder de noemer ‘Boeken op de planken’, waarbij BiEBleden korting krijgen op een aantal geselecteerde theatervoorstellingen naar bekende boeken.
De Boekenvreter In januari heeft de Boekenvreter zijn intrek genomen in de hal van stadsBiEB Centrum. Het is een interactief kunstwerk dat de Bossche beeldend kunstenaar Neeltje Sprengers speciaal voor de bibliotheek heeft gemaakt. De Boekenvreter groeit, zoals mensen ook van boeken of van kennis kunnen groeien. Lezers konden bijdragen door (een kopie van) hun favoriete tekstfragment in te sturen dat aan de boekenvreter werd bevestigd. Met de Boekenvreter wilde de BiEB beeldende kunst op een toegankelijke manier presenteren en het samengaan van verschillende kunstdisciplines stimuleren. Ze werkte hiervoor samen met het Centrum voor Beeldende Kunst in Den Bosch. De Boekenvreter werd feestelijk ingehaald samen met wethouder Weyers.
Voor speciale interessegroepen Nieuw: Maandag Middag Matinee Om in te spelen op de wens van veel actieve ouderen is de BiEB gestart met de Maandag Middag Matinee. Een gevarieerd programma overdag voor 55-plussers tijdens het winterseizoen. Schrijfster Marjan Berk gaf de aftrap in september, daarna volgden René Bastiaanse over ‘het Rijke Roomsche Leven’ en actrice/schrijfster Annemarie Oster. De bezoekersaantallen en de vele positieve reacties zijn voldoende aanleiding tot continuering van dit nieuwe aanbod in 2013.
Zomerschool Ook in 2012 participeerde de BiEB in de zomerschool voor ouderen georganiseerd door Divers. Samen met het Stadsarchief is een filmprogramma met rondleiding door het Stadsarchief georganiseerd, SM’s Kunstuitleen verzorgde een presentatie ‘Kijk op Kunst’, inclusief rondleiding langs haar collectie.
Leeskringen Dit jaar konden leeskringen meedingen naar een VIP arrangement bij de Literaire Manifestatie. Regelmatig ontvangen leeskringen een speciale aanbieding voor literaire activiteiten in de BiEB.
BiEB als podium Voor de Bossche Popronde, het jongerenfestival B-There en de jaarlijkse Uitlokdag fungeerde StadsBiEB Centrum succesvol als podium voor muziek, poëzie en literatuur!
Brabant Gedicht Een Bossche delegatie met jonge dichters reisde in januari af naar zusterstad Leuven, waar dit jaar de 8ste editie van Brabant Gedicht, de jaarlijkse dichtwedstrijd voor jongeren, plaatsvond.
Laaggeletterdheid De afgelopen jaren heeft de gemeente ’s-Hertogenbosch, mede in het kader van inburgering, diverse taal(ondersteunende)activiteiten mogelijk gemaakt. Zo is in de bibliotheek enkele jaren geleden een Makkelijk Lezen Punt voor laaggeletterden gerealiseerd in combinatie met taalondersteunende activiteiten. Door het terugtrekken van de overheid, zowel financieel als sturend, dreigde de continuïteit in het taalaanbod voor deze kwetsbare groep mensen weg te vallen. In het voorjaar van 2012 hebben diverse organisaties die op dit terrein actief waren hun krachten gebundeld in het project Samen Nederlands Leren. Hierin worden gezamenlijk taalactiviteiten aangeboden aan laaggeletterden. Deelnemers aan dit project zijn naast de bibliotheek: ABC leer mee, Divers, Gilde en het pastoraal werk.
20
21
22
Programma Ontwikkeling en ontmoeting
De BiEB wil verdieping bieden bij actuele thema’s en mensen stimuleren met elkaar in gesprek te gaan. Samenwerking met lokale partners speelt ook hier een grote rol. In 2012 is De Bovenkamer geopend, vinden er debatten plaats op het Biebplein en was er in het BiEBprogramma er uitgebreid aandacht voor de Maand van de Filosofie, de Maand van de Geschiedenis en lokale cultuurhistorie.
23
Programma ontwikkeling en ontmoeting
24
Maand van de Geschiedenis
Ontmoeting en kennis De Bovenkamer Na een interne verbouwing heeft StadsBiEB Centrum dit voorjaar de deuren geopend van een nieuw lezingen- en debatcentrum genaamd De Bovenkamer. De naam verwijst naar de ligging van de ruimte op de tweede verdieping van de BiEB, direct onder de historische kap. Tegelijk staat de naam symbool voor het doel waarmee de BiEB activiteiten organiseert en faciliteert, namelijk om Bosschenaren een laagdrempelige manier te bieden om informatie te verwerven en hierover in gesprek te gaan. Ook andere partijen worden uitgenodigd om hun activiteiten in De Bovenkamer te organiseren. Stichting Achter de Kan verplaatste haar culturele salons en lezingen naar De Bovenkamer. Deze organisatie wil met kleinschalige filosofische activiteiten het denken over kunst en cultuur bevorderen. De Bossche Weekendschool De Bollebozen ontvangt elke zondagochtend leergierige kinderen in De Bovenkamer. Met een filosofisch ontbijt werd de Bovenkamer voor het voltallige personeel en RvT geopend. Onder het genot van een broodje filosofeerden alle aanwezigen onder leiding van filosoof Erik Boers over de waarde van het geschreven en gesproken woord en de betekenis daarvan in de bibliotheek.
Netwerkbijeenkomst SMC073 SMC073, de Bossche club voor actieve social media professionals, hield een netwerkbijeenkomst in de BiEB tijdens de Boekenweek. Twee onconventionele auteurs waren uitgenodigd: Miel Blok publiceerde een boek via TenPages en schreef er een soundtrack bij; Martijn Arets schreef Brand Expedition, zamelde geld in voor een vertaling via crowdfunding en zocht mensen om het boek op youtube te laten voorlezen.
Ontmoeting en cultuur
Politiek debat Acht keer per jaar biedt het Biebplein podium voor een openbaar debat van de PvdA, telkens met een actueel thema als schooluitval of arbeidsparticipatie. Naast deskundigen en politici worden burgers uitdrukkelijk uitgenodigd mee te debatteren. Er is duidelijk een groeiende belangstelling te zien voor deze bijeenkomsten.
De ziel als thema in de Maand van de Filosofie Dit inspirerende thema resulteerde in een uitgebreid en succesvol programma met Antoine Bodar, Bert Keizer, de Matthäuspassion en filmvertoning ‘Eindeloos Bewustzijn’ over bijna-doodervaringen. Het aantal bezoekers overtrof elke verwachting.
Samenwerking met het Stadsarchief resulteerde in een bijzondere locatietheatervoorstelling voor kinderen, ‘Kaatjes Tijdreisfeest’, waarbij kinderen op ludieke wijze door studenten van het KW1C werden rondgeleid door historische panden in de Hinthamerstraat. Voor volwassenen werd een filmwedstrijd uitgeschreven rond het thema ‘Arm en Rijk’. Winnaar werd Bosschenaar Jef Monté met een documentaire over ‘De Uilenburg’ die na productie op diverse plaatsen is vertoond.
Cultuurhistorie Met de Volksuniversiteit ’s Hertogenbosch zijn traditiegetrouw weer lezingen georganiseerd. Ditmaal een drieluik over Frankrijk en een reeks over de Hermitage met mogelijkheid voor een excursie naar de expositie in Amsterdam.
25 Lokale kunst Tijdens een taxatiemiddag op het Biebplein konden mensen de waarde van hun oude boeken en prenten laten vaststellen door deskundigen. Daarbij werden enkele spectaculaire vondsten gedaan. Vanwege de overweldigende belangstelling is een tweede middag georganiseerd.
Muziek op zondag Tijdens de zondagopenstelling in het winterseizoen zijn er regelmatig (muzikale) inloopactiviteiten; vooral voor beginnend zang- en theatertalent zijn de middagen een uitgelezen mogelijkheid om zich te presenteren aan het publiek.
Volledig activiteitenoverzicht 2012 Januari • • • • • • • • • • •
Expositie ‘De dichter ontdekt’ - stadsBiEB Rosmalen Bossche Schrijversweek: Désanne van Brederode - stadsBiEB centrum Taxatiedag van oude boeken - stadsBiEB centrum (2x) Rob van Hattem - stadsBiEB centrum Zondag op het biebplein – studenten KW1C Literaire avond met Peter Buwalda - stadsBiEB centrum Literaire lezing Elle van Rijn - stadsBiEB Rosmalen Voorronde Brabant Gedicht - stadsBiEB centrum Voorleesontbijt - jeugdBiEB Centrum en Rosmalen Theatervoorstelling Len Copal - jeugdBiEB Centrum en Rosmalen Voorlezen speciaal bij ‘Jip en Janneke de mjoeziekul’ - jeugdBiEB Centrum en Rosmalen
Februari • • • • • •
Drieluik Frankrijk, deel 1 - stadsBiEB Centrum Zondag op het biebplein - stadsBiEB Centrum Mindfulness - stadsBiEB centrum Literaire avond met Anna Enquist – Perron 3 Voorlezen speciaal: Oeteldonkse vrienden - jeugdBiEB Centrum Bossche Voorleeswedstrijd – Perron 3
Maart • • • • • • • • • • • • •
Expositie Jeroen van Lente- stadsBiEB Rosmalen Drieluik Frankrijk, deel 2 - stadsBiEB Centrum Literaire Manifestatie – Theater aan de parade Zondag op het biebplein: Taalmadeliefjes - stadsBiEB centrum Literaire avond met Ted van Lieshout - stadsBiEB centrum Netwerkbijeenkomst SMC073 - stadsBiEB centrum Boekenweek 2012: Nico Dijkshoorn - stadsBiEB centrum Zondag op het biebplein - studenten KW1C Debat ‘Betaalbaar wonen’- stadsBiEB centrum Literaire avond met Kader Abdolah – Perron 3 Tekenworkshop Ollie B. Bommel - jeugdBiEB Rosmalen Workshop vriendschapsbandjes - jeugdBiEB Centrum en Rosmalen Workshop monstermaskers maken - jeugdBiEB Centrum (2x)
April • • • • • • • • •
Drieluik Frankrijk, deel 3 - stadsBiEB Centrum Jan Siebelink - stadsBiEB Centrum Maand van de Filosofie: Matthäus Passion - stadsBiEB Centrum Maand van de Filosofie: Film ‘Eindeloos Bewustzijn’ - stadsBiEB Centrum Maand van de Filosofie: Bert Keizer - stadsBiEB Centrum Maand van de Filosofie: Antoine Bodar - stadsBiEB Centrum Lezing Joseph Oubelkas –-Perron 3 PvdA Debat over schooluitval - stadsBiEB Centrum Theatervoorstelling ‘Pak aan’ - jeugdBiEB Rosmalen
Mei • • •
PvdA Debat over Talentontwikkeling - stadsBiEB Centrum Workshop door de Waterfabriek - jeugdBiEB Centrum en Rosmalen Workshop tekenen en boetseren met kunstenaar - jeugdBiEB Centrum en Rosmalen
Juni • Voorlezen en knutselen bij ‘Nijntje de Musical’ - jeugdBiEB Centrum en Rosmalen
Juli • Zomerschool: Film ‘Achter de gevels’en bezoek Stadsarchief • Zomerschool: lezing ‘Kunst kijken, kunst kiezen’ i.s.m. SM’s en Kunstuitleen
September • • • • • •
Foto-expositie Tina van de Werf - stadsBiEB Rosmalen Maandag Middag Matinee: Marjan Berk – De Bovenkamer Informatieavond Kilimanjarowonen voor senioren - stadsBiEB Centrum Workshop Kradokeltaal door Judy Elfferich - jeugdBiEB Rosmalen en Centrum UItlokdag: schrijver Khalid Boudou - stadsBiEB Centrum PvdA Debat ‘Werken naar vermogen’ - stadsBiEB Centrum
26
September: Maand van het Schrijven - stadsBiEB Centrum • • • • • • • •
Programma met het Bosch Schrijverscafé Literaire avond met Herman Brusselmans Masterclass Columns schrijven door Wim Daniëls Masterclass Bloggen door Ernst-Jan Pfauth Workshop Theaterteksten schrijven Workshop Show don’t tell Lowie van Gorp over ‘Kanjer Guusje’ Workshop ‘Personages scheppen’
Oktober • • • • • • • •
Expositie ‘Libertair Art: verstilling en ruimte’ - stadsBiEB Rosmalen Lezing van Martine Delfos ‘Luister je wel naar mij?’ - stadsBiEB Rosmalen Inloopochtend Stichting Balans - stadsBiEB Rosmalen Lezing ‘Impressionisme in de Hermitage’ met mogelijkheid tot excursie - stadsBiEB Centrum Biebplein als podium voor Popronde - stadsBiEB Centrum Maandag Middag Matinee: Het Rijke Roomsche Leven – De Bovenkamer B-there Festival met drietal workshops Songwriting, Theaterteksten en Guerillapoëzie - stadsBiEB Centrum PvdA Debat over zorg - stadsBiEB Centrum
Oktober: Maand van de Geschiedenis - stadsBiEB Centrum en diverse locaties • • •
Film ‘De Uilenburg ‘ van Jef Monté (driemaal) Lezing door Daniëlle Teeuwen met stadswandeling ‘Kaatjes tijdreisfeest’, stadswandeling voor kinderen langs histori- sche lokaties i.s.m De tijdreiziger en KW1C (zes keer)
Oktober: Kinderboekenweek - jeugdBiEB Rosmalen en Centrum • Workshop Stop Motion animatie • Verteltheatervoorstelling Adrie Gloudemans ‘De trommel vertelt’ • Tekenworkshop Marvin Corneille
November • • • • • • • • • • • • •
Lezing Reqiuem: Herdenken met muziek door Marc Versteeg stadsBiEB Centrum Nederland Leest: Flunknarf (vier zaterdagen)- stadsBiEB Centrum Nederland Leest: Culturele Apotheek - stadsBiEB Centrum Literaire avond met Arthur Japin - stadsBiEB Centrum Lezing Amerikaanse verkiezingen door Thomas Vriens - stadsBiEB Centrum Schrijfworkshop Marlene Lunter – De Bovenkamer Zondag op het biebplein: Zang & Zo - stadsBiEB Centrum Debat Vertrouwenslijn - stadsBiEB Centrum Zondag op het biebplein: zanger/acteur Gijs Geurtsen - stadsBiEB Centrum Workshop Mijn Bibliotheek voor vrijwilligers bieb aan huis stadsBiEB Centrum PvdA Debat: Normaal gesproken - stadsBiEB Centrum Toverlab - jeugdBiEB Centrum en Rosmalen Voorleessessie ‘Over vroeger’ - jeugdbiEB Rosmalen
December • • • • • • •
Expositie Jacqueline Klaver – stadsBiEB Rosmalen Literaire middag met Annemarie Oster - stadsBiEB Centrum Toekomstpsycholoog Tom Kniesmeijer - stadsBiEB Centrum Zondag op het biebplein: Kerstzang Kleinkoor Octabile- stadsBiEB Centrum Zondag op het biebplein: Muziektheaterduo Hammer & Kaspers - stadsBiEB Centrum Workshop Theatergroep Max - jeugdBiEB Workshop Kop en schotel bij Alice in Wonderland- jeugdBiEB
27
28
Digitale ontwikkeling
Fysieke en digitale bibliotheek versterken elkaar en zijn steeds hechter met elkaar verbonden. Daarom dit jaar aandacht voor de ontwikkeling van de WebBiEB formule, die een verbinding vormt tussen fysieke collectie en gebruiker, de Meer Weten App die informatie plaatst in de context van lokale evenementen, voor communicatie via social media en streaming van muziek en boeken.
29
WebBiEB Volgens planning is in 2012 een begin gemaakt met het ontwikkelen van de WebBiEB formule, de digitale component van de bibliotheek. De WebBiEB fungeert als etalage en interactieplatform en legt een verbinding tussen de gebruiker en de fysieke collecties. Ook kunnen diensten beter worden afgestemd op behoefte aan toegankelijkheid en gemak van leners. Zo is de digitale bibliotheek 24 uur per dag makkelijk bereikbaar vanaf een willekeurige lokatie. In 2012 zijn twee brainstormsessies georganiseerd over de inhoud en invulling van de WebBiEB. In het najaar is een stappenplan gemaakt dat in 2013 verdere uitwerking krijgt.
Website Als onderdeel van de WebBiEB zijn plannen in voorbereiding voor vernieuwing van de website. Bedoeling is om deze beter te laten aansluiten op de landelijke digitale ontwikkelingen, met behoud van de lokale herkenbaarheid. Hiervoor is met interesse de ontwikkeling van de nieuwe website van Bibliotheek Maasland gevolgd.
Eind 2012 zijn een aantal landelijk ontwikkelde widgets op de website geplaatst, conform de subsidievoorwaarden van het Ministerie van OCW. Twee widgets op de homepage voor Twitter en de Meer Weten app, een widget met KB dossiers bij Databanken en een widget met boekentips bij Voorlezen. Ook de kalender met nieuwsitems van Cubiss had dit jaar een plek op de homepage, evenals de tijdelijke widget van de Nationale Voorleesdagen. De website is ook dit jaar goed bezocht. Nieuwkomer in de populaire items zijn de Databanken die een eigen plek in het menu hebben gekregen en op de beeldschermen van de publiekscatalogus. Ook de Bovenkamer heeft een prominente plek gevonden op de homepage.
30
MeerWeten App Met de in 2011 verworven innovatiesubsidie heeft de BiEB de Meer Weten app ontwikkeld. Deze app sluit aan bij lokale thema’s en biedt mensen verdieping met informatiearrangementen. Deze arrangementen worden in overleg met lokale partners ontwikkeld. De App biedt een met zorg samengestelde selectie van boeken, artikelen, weblinks en doe-tips. In 2012 was de App op locatie beschikbaar bij evenementen van Bosch Parade, de Volksuniversiteit, JBAC, Open Monumentendag, Maand van de Geschiedenis, Theater aan de Parade, Innovation in a Week en Bosch Winterparadijs.
De BiEB op Facebook Sociale media hebben een steeds groter aandeel binnen onze communicatie. Het zijn extra mogelijkheden om nieuws te delen en daarmee het bereik te vergroten. Naast Twitter is de BiEB nu ook actief op Facebook. In een klein team wordt er enthousiast gepost met als resultaat een groeiend aantal ‘vrienden’. Ook in de catalogus is er de mogelijkheid om een favoriet boek via social media te delen met anderen. Facebook en Twitter zijn onderdeel van de verder te ontwikkelen formule webBiEB.
Communiceren met de klant via Sociale Media Bibliotheek ’s-Hertogenbosch heeft samen met de bibliotheken Breda, Dommeldal, VanNU, en Midden-Brabant deelgenomen aan het project ‘1.0 naar 3.0: communiceren met de klant via social media´, een onderdeel van het Innovatie Impuls project 2012. Binnen dit project zijn medewerkers op Facebook gestart met de ‘Bibliotheek van Waarde’, die ook te volgen is op Twitter. De Bibliotheek van Waarde draait om boeken die er echt toe doen. Het doel is om leesliefhebbers met elkaar in contact te brengen, met elkaar in discussie te gaan, tips uit te wisselen en elkaar op ideeën te brengen. Tegelijk worden bibliotheken meer zichtbaar op sociale netwerksites.
Online lezen via streaming e-books Het streamen van e-books is vanaf april 2012 mogelijk bij de bibliotheek. Bibliotheekleden loggen in op de website van de Public Library Online en kunnen vervolgens online boeken lezen. Het aanbod streaming e-books omvat ruim 300 titels. Over het uitlenen van e-books en de problematiek rond de auteursrechten wordt landelijk nog onderhandeld.
Streaming music Eind 2012 is Centrale Discotheek Rotterdam (CDR) gestart met het aanbieden van streaming music via Muziekwebluister. Deze dienst komt voor bibliotheekleden beschikbaar via de landelijke infrastructuur en biedt toegang tot de volledige collectie van de CDR. Dat betekent dat de eigen fysieke collectie van de BiEB minder van belang wordt en vanaf 2013 afgebouwd kan worden.
31
32
Marketing, onderzoek en communicatie
Werving van nieuwe leden maar ook het behoud van leden zijn voorturend punt van aandacht voor de BiEB. Onderzoeken resulteren in voordeelacties, verbetering van diensten en communicatie.
33 zijn telefonisch benaderd om lid te blijven en kregen een luxe editie van het Boekenweekessay van Nico Dijkshoorn aangeboden. In totaal zijn hiermee 178 leden teruggewonnen, zo’n 15%.
Jeugdleden Om te stimuleren dat schoolverlaters van groep 8 ook na de basisschool blijven lenen bij een van de jeugdBiEBs, konden zij dit jaar hun schoolBiEBpasje gratis omruilen voor een reguliere BiEBpas en een gratis dvd lenen. Bijna 50 kinderen profiteerden van het aanbod. In oktober zijn ouders van jeugdleden actief benaderd met een aanbod om lid te worden van de bibliotheek. Dit leverde 119 nieuwe leden op.
Voordeel met je biebpas
Monitoring leengedrag Ieder kwartaal ontvangt het managementteam een rapportage van de uitleencijfers van de stads- en Schoolbiebs. Deze cijfers worden vergeleken met dezelfde periode in het jaar daarvoor, om te kunnen volgen wat de invloed is van de sluiting van vestigingen op het gebruik van de bibliotheek ook over langere termijn. Hieruit blijkt dat er onder volwassenen de laatste drie jaar sprake is van een dalende trend in het aantal uitleningen, terwijl het aantal uitleningen onder de jeugd juist enorm is toegenomen door het openen van de schoolBiEBs. In 2012 hebben kinderen tot 15 jaar in totaal 536.463 uitleningen gedaan in de stads- en schoolBiEBs. Dat zijn ruim 160.000 materialen meer dan het jaar ervoor en betekent een stijging van 32% ten opzichte van 2011.
Ledenwerving en ledenbehoud In februari is een telemarketing actie onder afhakers uitgevoerd. Leden die hun abonnement voor dit jaar niet verlengd hadden,
Met dit loyaliteitsprogramma krijgen leden met hun BiEBpas korting bij diverse culturele en recreatieve organisaties. Het programma breidt zich uit en leden profiteren niet alleen van voordelen in Brabant, maar ook in Gelderland, Noord- en Zuid Holland. Tot de lokale samenwerkingspartners horen: Volksuniversiteit, Theater aan de Parade, Toonzaal, Artemis, Koningstheater, Verkadefabriek, Pratensis, SM’s, concert de Windh, Jeroen Bosch Art Center, Theater Artemis, Cappella Pratensis.
Nieuw: Boeken op de Planken Met het Theater aan de Parade is een vrij intensieve samenwerking gestart onder de noemer ‘Boeken op de planken’, waarbij BiEBleden korting krijgen op een aantal geselecteerde theatervoorstellingen gebaseerd op bekende boeken. Deze succesvolle actie krijgt een vervolg in 2013 en wordt dan ook voor kinderen geïntroduceerd.
Probeer de bieb In 2012 waren er 709 gebruikers. Tijdens het HBO Intro festival begin september is deze service actief gepromoot onder studenten.
34
Personeel en organisatie
35
2010 2011 2012
Formatie 167,7 164,7 166,6 FTE 46,5 45,7 46,3 Aantal medewerkers 67 67 69 Gemiddeld in uren p/w 25 25 24
Personeel Op 31 december 2012 waren er 69 mensen in dienst bij de bibliotheek. Dat is iets meer dan in 2011, omdat er voor de schoolBiEBs nieuwe leesconsulenten zijn aangetrokken. Er zijn meer parttimers dan fulltimers bij de BiEB, 60 tegenover 9. Het aantal gemiddelde aantal dienstjaren ligt op 16, waarbij een aantal mensen, zoals de leesconsulenten, korter in dienst is en een substantieel aantal mensen al meer dan 30 jaar bij de BiEB werkt. Dat komt overeen met de gemiddeld leeftijd van 48 jaar, wat betekent dat er de komende jaren een uitstroom te verwachten is. Het ziekteverzuim onder het personeel is dit jaar verder gedaald van 4,83% naar 4,65%. De verzuimfrequentie, het aantal keren dat mensen zich ziek melden, is min of meer gelijk gebleven, van 1,39 in 2011 naar 1,38 in 2012. In het najaar is begonnen met de Risico Inventarisatie & Evaluatie die in 2013 verder zal worden uitgewerkt in jaarplannen.
Stages en Halt Een tiental jongeren vond dit jaar een stageplek bij de bibliotheek, waarvan zes voor een maatschappelijke stage. Vijftien jongeren verrichten arbeid bij de bibliotheek in het kader van het HALT traject.
Deskundigheidsbevordering en scholing Medewerkers volgden diverse trainingen, cursussen en bijscholingen: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Retail - Kick off en retailbezoeken: alle medewerkers Retail - Opleidingsprogramma Servicegerichtheid: medewerkers publieksdiensten Retail - Collectie: alle collectioneurs WebBiEB - Workshops door Aglia: 10 medewerkers Marketingmiddag, Mapa Marketing: 1 medewerker Studiedag collectievorming, WDG Communicatie: 2 medewerkers Kennisdag van Impuls naar Impact, Cubiss: 3 medewerkers Conferentiecursus Onderwijs maak je samen, OMJS Advies en Training BV: 2 medewerkers Informatiebijeenkomst Retail in de praktijk, Cubiss: 2 medewerkers Train de Trainer cursus Makkelijk Lezen Plein, Cubiss: 1 medewerker Multitouch table: 1 medewerker Informatief schrijven, Hogeschool Utrecht: 1 medewerker BHV: 32 medewerkers Terugkomdag Trainers Open Boek, Kunst van Lezen: 1 medewerker Kennisdag Primair onderwijs: 3 medewerkers Mediawijsheidsmarkt: 1 medewerker Masterclass Ed Koeckebakker over leesplezier: 4 medewerkers Landelijke studiedag over collectie jeugd: 2 medewerkers Inspiratiedag BoekStart: 3 medewerkers Ontwikkelingen in het Primair Onderwijs : 1 medewerker Congres Stichting Lezen ‘Aarzelende lezer’: 2 medewerkers Kennisdag 0-4 jarigen : 3 medewerkers Open Boek - Terugkomdag train de trainers : 1 medewerker Symposium 10 jaar BBS : 1 medewerker Landelijke Brede Scholendag: 1 medewerker