นิทานดวงดาว

นิทานดวงดาว CONSTELLATION MYTHOLOGY BOOK

พิชญา จุฬาวไลวงศ์

สารบัญ กลุ่มดาวแกะ 1 กลุ่มดาววัว 5 กลุ่มดาวคนคู่ 9 กลุ่มดาวปู 13 กลุ่มดาวสิงโต 17 กลุ่มดาวหญิงสาว 21 กลุ่มดาวคันชั่ง 25 กลุ่มดาวแมงป่อง 29 กลุ่มดาวคนยิงธนู 33 กลุ่มดาวแพะทะเล 37 กลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ� 41 กลุ่มดาวปลา 45 กลุ่มดาวม้าบิน 49 กลุ่มดาวแอนดรอเมดา 53 กลุ่มดาวหมีใหญ่​่ 57 กลุ่มดาวหมีเล็ก 57

กล่​่มดาวแกะ ARIES

1

กลุ่มดาวแกะ

(ราศีเมษ)

ตำ�นานเล่าว่า เจ้าชายพริซัส (Phrixus) และเจ้าหญิงเฮเล่ (Helle) ผู้เป็นบุตรฝาแฝดของพระราชาอาธามัส (Athamus) และ เนเพเล่ (Nephele)

่ในเวลาต่อมาพระราชาอาธามัสได้ทิ้งนางไปแต่งงานกับนางไอโน่ (Ino) เมื่อนางไอโน่ได้กำ�เนิดบุตรของตนเองออกมา ก็รู้สึกไม่ชอบใจลูกเลี้ยง ฝาแฝดทั้งสอง ของนางจึงคิดวางแผนลอบฆ่า เมื่อเนเพล่ารู้เรื่องเข้าก็ไปร้องขอ ต่อเทพเจ้าซีอุสให้ช่วยเหลือ เทพเจ้าซีอุสจึงส่งแกะที่มีขนทองให้บุตรฝาแฝดทั้ง สองขี้หลังและบินหนีไป ทว่าโชคร้าย ระหว่างทางที่หนีอยู่นั้นแกะบินสูงเกินไป เจ้าหญิงเฮเล่เกิดพลัดตกลงจากหลังแกะไปในทะเล และเสียชีวิต

ส่วนทางด้านเจ้าชายพริซัสนั้นมาถึงเมืองคอลคิส(Colchis) อย่าง ปลอดภัย และได้ทำ�การฆ่าแกะขนทองคำ�เพื่อยกขนทองคำ�ให้พระราชาเอเอ เตส(Aeetes) พระราชาทรนำ�ขนแกะนั้นไปแขวนไว้ที่ต้นไม้ใหญ่ในป่า และให้ มังกรที่ไม่หลับไม่นอนเฝ้าเอาไว้ ไม่มีผู้ใดสามารถนำ�ขนแกะทองคำ�ออกมาได้ เลย

จนกระทั้ง กัปตันเจสันและลูกเรือ (jason and the argonauts) ได้ขอ พรเทพีเฮรา (Hera) ให้ปกป้องคุ้มกันเรืออาร์โก (Argo) ในการเดินทางตามหา ขนแกะทองคำ� เจสันและลูกเรือต้องฝ่าฟันอุปสรรคต่างๆจนในที่สุดก็สามารถ ปราบมังกรและนำ�ขนแกะทองคำ�กลับมาได้ในที่สุด

4

กล่​่มดาววัว TAURUS

5

กลุ่มดาววัว

(ราศีพฤษภ)

ตำ�นานเล่าว่า วันหนึ่งในขณะที่นางยูโรป้า (Europa) เจ้าหญิงแห่ง เมืองฟินิเซียน (Phoenician) ผู้มีความงดงามยิ่งนักออกไปเดินเล่นในทุ่งหญ้า ก็ได้เห็นวัวสีขาวรูปร่างกำ�ยำ�งดงามตัวหนึ่งเข้า เจ้าวัวตัวนี้เชื่องสนิทมีท่าทีเป็น มิตรจึงทำ�ให้นางถูกใจเป็นยิ่งนัก นางจึงลองขึ้นขี่วันตัวนั้น

ทันใดนั้นเองวัวตัวนั้นก็ออกวิ่งข้ามน้ำ�ข้ามทะเลไม่ยอมให้นางลงจาก หลัง เพราะหารู้ไม่ว่าวัวขาวตัวนี้คือร่างแปลงของเทพเจ้าซีอุส ด้วยว่าซีอุสเกิด หลงรักนางยูโรป้าจึงไก้กลายเป็นวัวเพื่อมาลักพาตัวนาง

8

กลุ่มดาวคนคู่ GEMINI

9

กลุ่มดาวคนคู่

(ราศีเมถุน)

ตำ�นานเล่าว่า พอลลักซ์ (Pollux) กับ คาสเตอร์ (Caster) เป็นพี่น้อง ฝาแฝดที่รักกันมา โดยทั้งคู่เป็นบุตรของพระนางเลดา (Leda) แต่ทั้งคู่มีบิดา คนละคนกัน พอลลักซ์เป็นบุตรของ เทพเจ้าเซอุสจึงมีความเป็มอมตะ ส่วน คาสเตอร์เป็นบุตรของทินดาเรอุส (Tyndareus) จึงเป็นมนุษย์ทั่วไป

นอกจากที่ทั้งคู่มีหน้าตาเหมือนกันแล้วนั้น ยังมีความเก่งกาจเหมือน กันอีกด้วย ทั้งสองร่วมกันต่อสู้ด้วยกันหลายต่อหลายครั้ง ชื่อเสียงดังก้องโลก

จนกระทั้งเมื่อคราวจะเลือกคู่ครอง ได้เกิดศึกชิงเจ้าสาวขึ้นกับ ลูกพี่ ลูกน้องฝาแฝดของทั้งคู่ จึงเกิดการต่อสู้กันขึ้น แต่คาสเตอร์พลาดท่าถูกฆ่าตาย ไปพร้อมกับลูกพี่ลูกน้องทั้งสองคนระหว่างการต่อสู้ พอลลักซ์เสียใจมากจึงขอ แบ่งความอมตะให้คาสเตอร์ เทพเจ้าซูสเห็นใจจึงนำ�ทั้งสองขึ้นไปเป็นกลุ่มดาว บนท้องฟ้า

12

กลุ่มดาวปู CANCER

13

กลุ่มดาวปู

(ราศีกรกฏ)

ตำ�นานเล่าว่า หนึ่งในงานทั้งสิงสองของเฮอร์คิวลิว มีอยู่งานหนึ่ง คือไปกำ�จัดไฮดร้า (Hydra) ซึ่งเป็นงูยักษ์หลายหัว ปูที่ว่าแม้แต่ชื่อหรือความ เกี่ยวข้องนั้นกลับไม่ปรากฏ จึงเกิดเป็นเรื่องสันนิษฐานอยู่สองเรื่องด้วยกัน

เรื่องแรกเล่าว่าปูโดนเฮอร์คิวลิสเหยียบตายโดยไม่รู้ตัว เทพีเฮร่า (Hera) เนื่องจากไม่ชอบเฮอร์คิวลิสอยู่แล้วจึงทำ�ให้กลายเป็นหมู่ดาวพร้อมไป กับงูไฮดร้า

อีกเรื่องกลับเล่าว่า ปูเป็นเพื่อนกับงูไฮดร้า ในขณะที่เฮอร์คิวลิสกำ� ลังสู้กับงูไฮดร้าจึงพยายามช่วยโดยหนีบที่ขาเฮอร์คิวลิสไว้ แต่ก็ถูกเหยียบตาย จนได้ เทพีเฮร่าเห็นดังนั้นเกิดความประทับใจในความรักเพื่อน จึงทำ�ให้กลาย เป็นหมู่ดาวพร้อมกับงูไฮดร้าเช่นนั้น

16

กลุ่มดาวสิงโต LEO

17

กลุ่มดาวสิงโต

(ราศีสิงห์)

ตำ�นานเล่าว่า ทุกๆปีจะมีการเซ่นไหว้เหล่าเทพเจ้าของเมืองต่างๆ เพื่อปกปักรักษาคุ้มครองเมืองนั้นๆ จนมีอยู่ปีนึงคนเมืองเนมีอา (Nemea) เกิด ลืมเซ้นไหว้จึงทำ�ให้เทพธิดาเซลีนี (Selene) โกรธมาก จึงส่งสิงโตยักษ์มาก่อ ความวุ่นวายและจับผู้คนในเมืองกินเป็นอาหารอีกด้วย

หนึ่งในงานทั้งสิบสองของเฮอร์คิวลิส นี่ถือเป็นงานแรก เนื่องจาก สิงโตมีผิวหนังที่แข็งแกร่งแม้แต่ลูกธนูหรือไม้พลองของเฮอร์คิวลิสก็ไม่อาจทำ� อะไรมันได้ สุดท้ายเฮอร์คิวลิสจึงใช้มือเปล่าบิดคอมันจนตาย

เทพีเฮร่าจึงยกสิงโตให้เป็นกลุ่มดาวเพื่อสรรเสริญถึงอุปสรรคที่ สร้างให้แกเฮอร์คิวลิส

20

กลุ่มดาวหญิงสาว VIRGO

21

กลุ่มดาวหญิงสาว

(ราศีกันย์)

ตำ�นานเล่าว่า เมื่อสมัยโลกมนุษย์ยังสงบสุข เหล่าเทพลงมาอาศัย ยังโลกมนุษย์ด้วยเช่นกัน อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข จนกระทั้งเพื่อเข้าสู่ยุคแห่ง สงครามการทะเลาะเบาะแว้งแย่งชิงกัน ทำ�ให้เหล่าเทพเกิดความเบื่อหน่ายและ ทนไม่ได้จึงค่อยๆกลับขึ้นสวรรค์ไป จนเหลือเพียงเทพีแอสเตรีย (Astraea) เทพี แห่งความยุติธรรม ซึ่งพระนางก็อดทนและคอยตักเตือนมนุษย์ตลอดมา แต่ก็ ไม่มีผลอันใดในุษย์กลับยิ่งเลวร้ายง จนสุดท้ายพระนางก็หมดความอดทนและ กลับสู่สรวงสรรค์ตามเดิม

24

กลุ่มดาวคันชั่ง LIBRA

25

กลุ่มดาวคันชั่ง (ราศีตุลย์)

ตำ�นานเล่าว่า คันชั่งในราศีตุลย์ตุลนั้นเป็นเครื่องมือของเทพีแอสเต รีย (Astraea) เทพีแห่งความยุติธรรม ในราศีกันย์ ใช้เพื่อวัดความเที่ยงธรรมใน โลกมนุษย์

นอกจากนี้กลุ่มดาวราศีตุลย์แตกต่างจากกลุ่มดาวอื่นๆ เพราะเป็น ของใช้ไม่มีชีวิต ในขณะที่กลุ่มดาวจักราศีอื่นๆเป็นสิ่งมีชีวิต

28

กลุ่มดาวแมงป่อง SCORPION

29

กลุ่มดาวแมงป่อง

(ราศีพิจิก)

ตำ�นานเล่าว่า มีนายพรานอยู่คนนึงชื่อว่า โอริออน (Orion) ออก ตัว่าตนเก่งกาจกว่าผู้ใดทั้งปวง จนทำ�ให้เหล่าเทพบนสวรรค์เกิดไม่พอใจ โดย เฉพาะเทพีไกอา (Gaia) รู้สึกไม่พอใจอย่างมาก จึงเรียกแมงป่องยักษ์ตัวหนึ่งให้ ไปจัดการกับโอริออน แมงป่องใช้หางที่เป็นพิษของมันฆ่าโอริออนตาย จึงถูก ยกให้กลายเป็นหมู่ดาวเพื่อเป็นเกียรติ ส่วนโอริออนนั้นก็กลายเป็นดาวโอริออน ด้วยการร้องขอของเทพอัลเตมิส (Altemis)

ตามตำ�นานของกลุ่มดาวโอริออนเล่าว่า โอริออนตายเพราะลูกศร ของเทพีอัลเตมิสที่หลงรักตน เมื่อกลายเป็นดาวแล้วโอริออนและแมงป่องยัง อยู่กันคนละฟากฟ้าและจะไม่ปรากฏให้เห็นพร้อมกัน

32

กลุ่มดาวคนยิงธนู SAGITTARIUS

33

กลุ่มดาวคนยิงธนู (ราศีธนู)

ตำ�นานเล่าว่า เครอน (Cheiron) เป็นเซนทอส (Centaur) หรือคน ครึ่งม้า ผู้รอบรู้ด้านต่างๆไม่ว่าจะเป็น การแพทย์ การดนตรี การพยากรณ์ และการล่าสัตว์ ด้วยชื่อเสียงของเขาจึงทำ�ให้พระราชาและผู้กล้ามากมายต่าง นำ�ลูกของตนให้มาเป็นลูกศิษย์ ซึ่งหนึ่งในลูกศิษย์ของเขารวมไปถึง เฮอร์คิวลิส คาสเตอร์ และเจสันเป็นต้น

เมื่อครั้งหนึ่งที่เฮอร์คิวลิสมีเรื่องกับพวกเซนทอส เกิดผิดพลาดยิงศร ที่อาบยาพิษของไฮดร้าไปถูกเครอนเข้า พิษของไฮดร้าร้ายแรงมาก แม้แต่วิชา แพทย์หรือความเป็นอมตะของเครอนก็ไม่สามารถรักษาได้ เครอนทนความ เจ็บปวดไม่ไหวจึงได้สินใจกลายเป็นกลุ่มดาวไป

36

กลุ่มดาวแพะทะเล CAPRICORN

37

กลุ่มดาวแพะทะเล

(ราศีมังกร)

ตำ�นานเล่าว่า เมื่อครั้งที่เหล่าเทำ�เจ้าจัดงานฉลองกันริมแม่น้ำ�บน สวรรค์ เทพแพนซึ่งเป็นเทพแห่งท้องทุ่งมีลักษณะเหมือนแพะคือ มีเขา หูที่ แหลม และมีขนอีกด้วย จู่ๆได้ปรากฏอสูรไทพ่อน (Typhoon) ทำ�ให้เทพต่างๆ รีบแปลงกายหนีไป รวมถึงเทพแพนได้กลายร่างเป็นปลาเพื่อที่จะกระโดดลงน้ำ� หนีไป แต่ด้วยความรีบร้อนทำ�ให้แปลงได้แค่ท่อนล่างที่เป็นปลาแต่ท่อนบนยัง คงเป็นแพะ เทพเจ้าซีอุสเห็นดังนั้นจึงนำ�ไปเป็นกลุ่มดาวขึ้นมาช

40

กลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ� AQUARIUS

41

กลุ่มดาวคนแบกหม้อน้ำ�

(ราศีกุมภ์)

ตำ�นานเล่าว่า เมื่อครั้งสมัยเมืองทรอยยังคงอยู่ มีเจ้าชายนามว่ากา นีเมเด (Ganymede) เป็นเด็กหนุ่มรูปงามเสียจนว่า แม้แต่สาวงามยังเทียบไม่ติด เทพเจ้าซีอุสเห็นจึงถูกใจเป็นอย่างมาก จึงแปลงกายเป็นนกอินทรีมาลักพาตัว ไปที่โอลิมปัส และให้ทำ�หน้าที่เป็นผู้รินเหล้าให้แกเหล่าเทพ

เมื่อเทพีเฮร่าเห็นเทพเจ้าซีอุสให้ความรักแก่กานีเมเดก็เกิดความหึง หวง เทพเจ้าเซอุสจึงทำ�ให้กานีเมดาไปเป็นกลุ่มดาวราศีกุมภ์เพื่อจะได้ไม่ต้อง โดนเทพเฮร่ารังควาน

แต่บางเรื่องเล่าว่าเมื่อกานีเมเดถูกลักพาตัวไป ฝ่ายบิดามารดาซึ่ง เป็นเจ้าเมืองทรอยเศร้าโศกเสียใจมาก ซีอุสจึงทำ�ให้เป็นกลุ่มดาวเพื่อให้พ่อแม่ ของเขาสามารถเห็นเขาได้จากบนท้องฟ้า

44

กลุ่มดาวปลา PICES

45

กลุ่มดาวปลา

(ราศีมีน)

ตำ�นานเล่าว่า เมื่อครั้งที่เหล้าเทพเจ้าจัดงานฉลองกันริมแม่น้ำ�บน สวรรค์ เทพเจ้าอโฟรไดท์ (Aphrodite) เทพีแห่งความงามและความรัก อยู่กับ ลูกชายของเธอ (Eros)

จู่ๆได้ปรากฏอสูรไทพ่อน (Typhoon) ทำ�ให้เทพต่างๆรีบแปลงกาย หนีไป รวมถึงเทพเจ้าอโฟรไดท์ก็ได้แปลงเป็นเปลาพร้อมกับลูกชายของเธอ ด้วยเช่นกัน โดยโดดลงแม่น้ำ�ว่ายหนีไป โดยทั้งสองใช้เชือกหนึ่งเส้นผูกไว้ ระหว่างกันเพื่อไม่ให้หลงทางแยกจากกัน

48

กลุ่มดาวม้าบิน PEGASUS

49

กลุ่มดาวม้าบิน

ตำ�นานเล่าว่า เพกาซัส(Pegasus)คือม้ามีปีกที่มีหน้าที่รับใช้เทพเจ้า มีลักษณะเป็นม้าสีขาวตลอดทั้งตัว

เพกาซัสนั้นเกิดจากการที่เลือดของเมดูซ่าหยดลงทะเลขณะเพอร์เซ อุส(Peseus)หิ้วหัวของนางข้ามทะเลไปช่วยเจ้าหญิงอันโดรเมดา(Andromeda) เมื่อเลือดโดนน้ำ�ทะเลก็กลายเป็นเพกาซัสขึ้นมา หลายคนถือว่าเพกาซัสเป็น บุตรของเทพแห่งมหาสมุทรโพเซดอนด้วย

เพกาซัสนั้นปรากฎในเรื่องราวของตำ�นานกรีกอยู่บ่อยครั้งและเป็น ผู้รับใช้ที่ดีของซูส ซูสจึงยกให้เพกาซัสกลายเป็นกลุ่มดาวอยู่บนท้องฟ้ามา จนถึงทุกวันนี้

52

กลุ่มดาวแอนดรอมิดา ANDROMEDA

53

กลุ่มดาวแอดดรอมิดา

ตำ�นานเล่าว่า แอนดรอมิดา (Andromeda)เป็นราชธิดาสาวสวยของ กษัตริย์เซเฟอุส (Cepheus) และพระราชีนีแคสซิโอเบีย(Cassiopeia)

เพราะมีพระราชชนนีเป็นคนคุยโวมาก เทพเจ้าแห่งท้องทะเลจึง ส่งวัตว์ มหายักษ์ซิตัส (Monster,Cetus) อสุรกายผู้มีร่างน่าเกลียดมาบันดาล คลื่นลม ,พายุกระหน่ำ� น้ำ�ท่วม กรุงเอธิโอเบียอย่างหนักหน่วง วิธีเดียวที่จะ แก้วิกฤติการนี้ได้ คือ กษัตริย์เซเฟอุส ต้องเสียดวงใจอันเป็นที่รักยิ่งคือ ราช ธิดาส่งไปสังเวตสัตว์มหายักษ์ซีตัส เพื่อความผาสุกของประชากร กษัตริย์เซ เฟอุส จึงตัดใจเอาราชธิดาไปผูกติดไว้ ที่ก้อนหิน ชายทะเลให้ซีตัสจัดการตาม ต้องการ

56

กลุ่มดาวหมีเล็ก URSA MINOR

กลุ่มดาวหมีใหญ่ URSA MAJOR

57

กลุ่มดาวหมีใหญ่

กลุ่่มดาวหมีเล็ก

ตำ�นานเล่าว่า เทพเจ้าเซอุส (Zeus) ราชาแห่งทวยเทพทั้งปวง ทรง หลงรักกับ พระนางคัลลิสโต (Callisto) แล้วให้กำ�เนิดบุตรด้วยกันชื่อ อาร์คัส (Arcas) ทำ�ให้เทพีเฮรา (Hera) พระมเหสีของเทพเจ้าเซอุส ทรงเกิดความริษยา จนสาปให้พระนางคัลลิสโตกลายเป็หนมี

ต่อมาเมื่ออาร์คัสโตขึ้นเป็นเด็กหนุ่ม ได้เข้าป่าไปล่าสัตว์แล้วพบกับ พระนางคัลลิสโตที่อยู่ในร่างหมี แต่อาร์คัสไม่รู้ว่าหมีตัวนั้นคือแม่ของตัวเอง จึง พยายามจะฆ่า เทพเจ้าเซอุสเห็นดังนั้นจึงสาปให้อาร์คัสกลายเป็นหมีด้วยอีก ตัวหนึ่ง จากนั้นจึงโยนหมีพระนางคัลลิสโตขึ้นท่องฟ้ากลายเป็นกลุ่มดาวหมี ใหญ่ และทรงโยนหมีอาร์คัสขึ้นท้องฟ้ากลายเป็นกลุ่มดาสหมีเล้ก

โดนกลุ่มดาวหมีใหญ่จะโคจรเป้นวงรอบกลุ่มดาวหมีเล็ก เหมือนกับ แม่คอยปกป้องลูกอยู่

60