BioLetyn 22/I/2017

Bezpi ecznina baseni e

DNA poznane zmysłami

I NS PR A ZO I KŁ CJA AD KI

Przepi sna długowi ecznośćoi nterl euki ni esłów ki l ka

prz Por yo ost ce yni ez wsk a po ani e źnk wi i etr czys i za zcz en i a

Bi oL et y n22/ I / 201 7| I ns pi r ac j azok ł adk i

AnnaPi epr zyca

Rys .1.Pł ucni cai sl andzka ( źr ódł o:ht t ps: //pl . wi ki pedi a. or g/)

s t r .

4

POROST Yws k aź ni k i . . . | A. PI E PRZ Y CA

Si ni ce pr zekazuj ą gr zybom gl ukozę powst ał ą w wyni ku f ot osynt ezy. Zi el eni ce pr zekazuj ą sachar ydy,t aki ej ak r ybi t olczy sor bi t ol .Dr ożdże podst awkowe wyt war zaj ą nat omi ast kwasy por ost owe, będące pochodnymi kwasów t ł uszczowych i f enol i , maj ące f unkcj ę ochr onną mi ędzy i nnymipr zed dr obnoust r oj ami .Mykobi ont y ochr ani aj ą komór ki si ni c czy zi el eni c pr zed ar czaj ąt akże sol i mi ner al nych wysychani em, dost or azpobudzaj ądopr owadzeni apr ocesuf ot osynt ezy, kor zyst aj ąc nast ępni e z pr odukt ów t ego pr ocesu.

Współ t wor zące por ost y si ni ce maj ą zdol ność wi ązani a azot u at mosf er ycznego, co ma i st ot ne znaczeni ew war unkachbr akuł at wopr zyswaj al nych j egof or m.

s t r .

5

Bi oL et y n22/ I / 201 7| I ns pi r ac j azok ł adk i

Rys .7-t ar czni cabr uzdkowana ( źr ódł o:ht t p: //f ot of or um. gazet a. pl )

Rys .8-br odaczka ( ht t p: //encykl opedi a. war mi a. mazury. pl /)

s t r .

6

Nat ur al ni pogr omc ys z k odni k ów| M. BE DNARZ

Wi el unaukowców ipr zyr odni ków skł ani asi ęku t ezi e, i ż okr eśl eni e „szkodni ki ” zost ał o szt uczni e st wor zone pr zez czł owi eka,gdyż w r zeczywi st ości w śr odowi sku nat ur al nym wyst ąpi eni e chor oby czy pasożyt aj estr zeczą w zupeł nościnor mal ną,kt ór a ma na cel u wysel ekcj onowani e naj si l ni ej szych osobni ków izapewni a st ał e pr zemi any el ement ów ekosyst emów.W dodat kuw t okuewol ucj idoszł odo wykszt ał ceni a r óżnor odnych zal eżności pokar mowych i mechani zmów obr onnych, dzi ęki kt ór ym r ośl i ny muszą sobi e same por adzi ć zi nt r uzem.To wł aśni e one st ał y si ęi nspi r acj ą do st wor zeni a nowejbr oniw wal ce ze szkodni ki em.

Choci aż pi er wsze pr óby wykor zyst ani a bi opr epar at ów pr zepr owadzono j uż w 1880 r oku, nadal ni e są one szer oko r ozpowszechni one, aobecni edoużyt kudopuszczonoj edyni eki l kanaści e pr epar at ów.

s t r .

7

Bi oL et y n22/ I / 201 7| Nauk aj es t dl al udz i

•hamowani uwzr ost upat ogenów pr zez wyt war zani eodpowi edni chsubst ancj i ant ybi ot ycznych ( t zw. ant ybi oza) , •konkur encj iosubst ancj eodżywcze imi ej sce, •enzymat ycznym t r awi eni uści an komór kowych gr zybów ( mi kol i za) , •hamowani uki eł kowani azar odni ków gr zybów,kt ór eznaj duj ąsi ęw gl ebi e ( mi kost aza) .

Możl i we j est r ówni eż zast osowani e mi eszanek or gani zmów o r óżnych wł aści wości ach.

Bar dzo kor zyst nym r ozwi ązani em j estzast osowani e t zw. nadpasożyt ni ct wa. Br zmi ni epokoj ąco, zeczywi st ościt o ni epr awdopodobni e ci ekawa aw r zal eżność wykszt ał cona w t oku ewol ucj i .

Nadpasożyt ni ct wo t o ni ci nnego j ak pasożyt owani e mi kr oor gani zmów napat ogenach r ośl i n –nat ur al ny pr zykł admet ody„kl i nkl i nem”.Tegot ypuzal eżności są j ednak sł abo poznane,co j estzwi ązanezbar dzo dużą r óżnor odności ą mi kr oor gani zmów i br aki em odpowi edni ch nar zędzido i ch zbadani a na szer oką skal ę.

s t r .

8

Nat ur al ni pogr omc ys z k odni k ów| M. BE DNARZ

Bez pi ec z ni nabas eni e| B. KARCZ MARCZ Y K

ht t ps: //si obhancur i ous . fil es . wor dpr ess . com

Bart oszKar czmar czyk

W czasachpopul aryzacj izdr owegot rybużyci aikul t uryfizycznej ,cor azważni ej szest aj esi ę spędzani ewol negoczasuw sposóbakt ywny.W końcukażdyznasmar zyopi ęknejsyl wet ce,czyż ni e?Wi el eosóbdecyduj esi ęnaudzi ałw zaj ęci achof er owanychpr zezkl ubyfit ness ,si ł owni eczy upr awi ani er óżnego r odzaj u sport ów.J ednym ze sposobów j est r ówni eż spędzani e czasu na obi ekt ach r ekr eacj iwodnej .Wł aśni edl at ego w Pol scepowst aj ew ost at ni m czasi ecor azwi ęcej publ i cznych pł ywal nikryt ych,par ków wodnych,mi ej sc do upr awi ani a sport ów wodnych czy obi ekt ów o char akt er zel eczni ct wa wodnego,a wi el ezj użwcześni ejwybudowanych t ego t ypu obi ekt ów j estmoder ni zowanych.Wr azzr osnącym zapot r zebowani em społ ecznym nat ego t ypu obi ekt y,bar dzoważnym aspekt em st aj esi ęzapewni eni enapł ywal ni achodpowi edni chwar unków sani t ar nohi gi eni cznych isani t ar not echni cznych.Woda w basenach powi nna być wol na od mi kr oor gani zmów mogącychw j aki kol wi eksposóbst anowi ćzagr ożeni edl azdr owi akor zyst aj ącej zni chl udności .

s t r .

9

Bi oL et y n22/ I / 201 7| Nauk aj es t dl al udz i

Rys .1.Li czbair odzaj epł ywal niw Pol sce

s t r .

1 0 ht t p: //www. yokohamaj apan. com

Bez pi ec z ni nabas eni e| B. KARCZ MARCZ Y K

s t r .

1 1

Bi oL et y n22/ I / 201 7| Nauk aj es t dl al udz i

s t r .

1 2 ht t p: //www. yokohamaj apan. com

Bez pi ec z ni nabas eni e| B. KARCZ MARCZ Y K

s t r .

1 3

Bi oL et y n22/ I / 201 7| Nauk aj es t dl al udz i

Ar l et t aBr zeszki ewi cz

s t r .

1 4

Pac hnąc abi ot ec hnol ogi a| A. BRZ E SZ KI E WI CZ

W podobny sposób możemy ot r zymać ar omat j abł kowy,br zoskwi ni owy,mal i nowy czy wi śni owy.

s t r .

1 5

Bi oL et y n22/ I / 201 7| Nauk aj es t dl al udz i

Bi oL et y n22/ I / 201 7| Śc i eż k i wi edz y

RobertPi ecyk źr ódł o:ht t p: //wi ki pedi a. pl

Na pr zest r zeni ost at ni ch ki l kudzi esi ęci u l at możemy zauważyć znaczną zmi anę st r ukt ur y demogr aficznej ,szczegól ni ew kr aj ach r ozwi ni ęt ych ozwi j aj ących si ę.Śr edni a dł ugośćżyci a znaczni e ir si ęwydł użył a,coj estskut ki em popr awywar unków życi a iopi ekizdr owot nej .Co wi ęcej ,pr ognost ycy zakł adaj ą,żedo2050r okul i czbast ul at ków zwi ększy si ę nawet dzi ewi ęci okr ot ni e w st osunku do r oku 2009. Z j ednej st r ony, t o dobr a wi adomość – wi ększość osób pewni e si ę uci eszy,że być może e pr awnuki . Ni est et y, wi ąże si ęt oz pozna swoj ogr omnym r yzyki em poj awi eni a si ę chor ób wi eku st ar czego t aki ch j ak chor oba Al zhei mer a czy Par ki nsona.Dł ugi e życi ej estw zasi ęgu możl i wości każdegoznas,j ednakcomożemyzr obi ć,bybył oone zdr oweipomyśl ne?

s t r .

1 6

Pr z epi snadł ugowi ec z noś ć| R. PI E CY K Ponad sześćdzi esi ąt l at t emu Leonar d Hayfli ck i Paul Moor headem odkr yl i , że komór ki dzi el ąsi ępr zezcał eswoj eżyci e,al epo osi ągni ęci u pewnej l i czby podzi ał ów ur uchami aj ą si ę mechani zmyobumi er ani akomór ek.Zwi ązanej estt o z sekwencj ami t el omer owymi – f r agment ami zl okal i zowanymi na końcach chr omosomu, kt ór e zabezpi eczaj ą go pr zed uszkodzeni em podczas kopi owani a.Tel omer yskr acaj ąsi ępodczaskażdego podzi ał u komór ki ,co wpł ywa na powol ne st ar zeni e si ęcał egoor gani zmu.Zkażdym skr óceni em t el omer u zwi ększa si ę t akże r yzyko nowot wor zeni a, gdyż pr zeci ęt ni ej edna komór ka na 3 000 000 zaczyna wyt war zać enzym pr zeznaczony do r ekonst r ukcj i chr omosomów –t el omer azę,pr zezcomożedzi el i ćsi ę ni eskończoni ewi el er azy.

Do ni edawna naukowcy uznawal i , że pr oces skr acani a si ęt el omer ów j estni eodwr acal ny.Czt er y l at at emuDeanOr ni shpor azpi er wszyudowodni ł ,że t el omer ymogąsi ęwydł użać,cospot kał osi ęzr óżnym odzewem naukowców. J ednak kr ót ki pr ogr am pi l ot ażowy Or ni sha udowodni ł , że kompl eksowa zmi anast yl użyci amożewpł ynąćnawzr ostdł ugości t el omer ów naweto10%.

s t r .

1 7

Bi oL et y n22/ I / 201 7| Śc i eż k i wi edz y

Naukowcy zauważyl i ,że br ak I L6 uodpar ni a zwi er zęt a na r ozwójdoświ adczal ni ei ndukowanego zapal eni a st awów, a z kol ei st ał a akt ywacj at ej cyt oki ny powoduj e wywoł ani a spont ani cznego zapal eni a st awów o podł ożu aut oi mmuni zacyj nym.

J ednak ni ej est możl i we cał kowi t e zabl okowani e i nt er l euki ny 6, ze wzgl ędu na ogr omną r ol ęt ej subst ancj iw pr ocesach met abol i cznych.Być może części owabl okadacyt oki nymożezahamowaćpr oces st ar zeni a,szczegól ni ew wi eku powyżej65 l at ,gdy st ężeni esubst ancj iwzr ast al ogar yt mi czni enawetco pi ęćl at .Pr awdopodobni et ani epozor nai nt er l euki na j estpr zyczyną t ego,że ni e mi el i śmy okazj ipoznać swoi ch pr adzi adków,mi mo że pr owadzi l izdr owy t r ybżyci a.

Bi oL et y n22/ I / 201 7| At oc i ek awe!

mgri nż.Mar cel i naJ ur eczko

s t r .

1 8

DNApoz nanez my s Å‚ ami | M. J URE CZ KO

s t r .

1 9

Bi oL et y n22/ I / 201 7| At oc i ek awe!

Al eksandr aSuwal ska

s t r .

20

Z abawagenami | A. SUWAL SKA

genet yki ni e pr zeszkodzi ł l udzi om mani pul acj ach.

w

t aki ch

źr ódł o:ht t p: //www. bbc. co. uk

s t r .

21

Bi oL et y n22/ I / 201 7| At oc i ek awe! j est ważne w di agnost yce medycznej , a dzi ęki i nżyni er i i genet ycznej mamy możl i wość pr zepr owadzeni at er api igenowej ,w kt ór ejwadl i wy genmożnazast ąpi ćt ym popr awni edzi ał aj ącym.J est t o dzi edzi na r ozwi j aj ąca si ę ni ezwykl e szybko imaj ąca szer oki e zast osowani a,daj ąc nam ni emal ni eogr ani czonemożl i wości .

Rys . 3. J ako, że na świ eci e w wi el u mi ej scach panuj e ni edożywi eni e, a co za t ym i dzi e – ni edobory r óżnych skł adni ków np.wi t ami ny A – st wor zono zł ot y ryż.J est t o odmi ana ryżu zawi er aj ąca geny umożl i wi aj ące synt ezę pr owi t ami ny A ( bet a kar ot en) ,dzi ękiczemu ryż j est w ni ą bogat y.( źr ódł o:www. wi ki pedi a. pl )

Rys .4.Chyba naj bar dzi ejkoj ar zonym war zywem z GMO j est kukurydza Bt .J est t o zwykł a kukurydza,do kt ór ejgenomu wpr owadzono gen dzi ał aj ący t oksyczni e na szkodni ki , co pozwal a ogr ani czyć ni emal cał kowi ci e l i czbę używanych śr odków ochr onyr ośl i n.( źr ódł o:www. wi ki pedi a. pl )

Rys .6.Komaryodpor nena wi r usyipi erwot ni akini e zar ażaj ąsi ęini epr zenoszą t aki chchor óbj akdengai mal ar i a.( źr ódł o: ht t p: //st at i c. i shaohuang. com)

Rys .

7.

Rybka

wykazuj ąca

fluor escencj ę w wi el u barwach – czyl i dani o pr ęgowany Gl oFi sh,t o Rys . 5. Ni ebi eski e pomi dory zawdzi ęczaj ą swoj ą barwę pr odukcj i w wi ększej i l ości ant ocyj anów ni ż kar ot enoi dów.

Badani awykazał y,żeant ocyj anymogązmni ej szaćzapadal ność nawi el echor ób.( źr ódł o:ht t p: //i qgl obal . i nt el . com)

zwi er ząt ko akwar i owe i peł ni ące r ol ę model u doświ adczal nego w naukowych

l abor at or i ach,

j ak

r ówni eżwskaźni kazani eczyszczeni a ni ków zbi or

wodnych.

( źr ódł o:

ht t ps: //www. swi mmi ngfish. i nf o)

s t r .

22

DZ I E J ESI Ę !

J użt yl kopar ęt ygodnidzi el inasodj ednegozwi ększychwydar zeńor gani zowanychpr zeznaszeKoł o.

W dni ach 0103.

06.

2017 zapr aszamy st udent ów ipr acowni ków Pol i t echni kiŚl ąski ejor az uczni ów szkół gi mnazj al nych iponadgi mnazj al nych,al e pr zede wszyst ki m pasj onat ów naukiidobr ejzabawy do wzi ęci a udzi ał u w i nspi r uj ących wykł adach o t emat yce bi ot echnol ogi cznej ,a t akże ci ekawych war szt at ach l abor at oryj nych pr owadzonych w t r zech bl okach t emat ycznych: bi ochemi a, bi oi nf or mat yka i bi ol ogi a mol ekul ar na.Opr óczt ego,czekanasr ówni eżbakcyl owai nt egr acj a!

s t r .

23

Bi oL et y n22/ I / 201 7| DZ I E J ESI Ę !

Ost at ni emi esi ącet ogor ącyczasdl anaszegokoł a.Tyl koodpocząt kusemest r uzdążyl i śmyzor gani zować dwa wyj azdy poza mur y Uczel ni . Podczas pokazów st udenci opowi adal i zai nt er esowanym uczni om o st udi owani u na Pol i t echni ce Śl ąski ej ,a t akże pokazywal ir óżne eksper yment y z zakr esu bi ot echnol ogi i .

Gł ównym cel em t ych wyj azdów był o zaszczepi eni e w śr odowi sku mł odzi eży zi ar enka pasj ido odkr ywani a świ at a.06.

03.

2017odwi edzi l i śmyuczni ów zGi mnazj um nr4w Rybni ku,at r zydniwcześni ejwzi ęl i śmyudzi ał w Tar gachEdukacyj nychw Ci eszyni e.

St udenciSKNB,w r ol iasyst ent ów l abor at or yj nych,będąpomagal ior gani zat or om pr oj ekt u„Pożer acze t r uci zn j ak mi kr oor gani zmy pomagaj ą w ochr oni e śr odowi ska”, r eal i zowanym na Wydzi al eI nżyni er i i Śr odowi ska iEner get ykiPŚ,dofinansowanym ze śr odków Mi ni st er st wa NaukiiSzkol ni ct wa Wyższego, w r amach pr ogr amu Uni wer syt etMł odego Odkr ywcy.Pr zez naj bl i ższe mi esi ące,w l abor at or i ach Kat edr y Bi ot echnol ogi iŚr odowi skowejPŚ,uczni owi e samodzi el ni e będą pozyski wać bakt er i e zdol ne do r ozkł adu zani eczyszczeń z pr óbek śr odowi skowych,i dent yfikować dr obnoust r oj e popr zez bar wi eni e i obser wacj e mi kr oskopowe,badaćzdol nośćszczepów bakt er yj nychdor ozkł aduzani eczyszczeń or azokr eśl aćt oksyczność pr óbekśr odowi skowych.

s t r .

24

DZ I E J ESI Ę !

Podczas t rwaj ącej Konf er encj i i Tar gów Pr acy i Pr zedsi ębi or czości st udenci r epr ezent uj ący SKNB pr zygot owal ist anowi skoor azkr ót kozapr ezent owal imożl i wościikor zyści ,j aki eni esi ezasobączł onkost wo w kol e.St udent ów na st anowi sku r epr ezent acyj nym odwi edzi ł o wi el u zai nt er esowanych.Swoj ą obecności ą zaszczyci łi chwi cepr emi er ,Mi ni st erNaukiiSzkol ni ct waWyższegoJ ar osł aw Gowi nor azJ Mr ekt orPol i t echni ki Śl ąski ejpr of .drhab.i nż.Ar kadi uszMężyk,at akżepr ezydentGl i wi cZygmuntFr anki ewi cz.

Wr azznadej ści em NowegoRokugr onoi nżyni er ów w naszym kol epowi ększył osi ę!Napr zeł omi est yczni a il ut ego odbył y si ę egzami ny i nżyni er ski e, kt órych pozyt ywny wyni k gwar ant ował ot r zymani et yt uł u zawodowego.Spośr ód109 czł onków koł a,aż33ukończył ow t ym r oku pi erwszyst opi eń st udi ów.Wśr ódt ych osób znal eźl isi ęt akże czł onkowi e zar ządu SKNB:Mał gor zat a Bednar z,Anna Pi epr zyca iRaf ałSznur a or az Nat al i a Ci choń, kt órym ser deczni e gr at ul uj ę i życzę sukcesów w życi u zawodowym i osobi st ym!

Pr zewodni czącySKNB Fi l i pGamoń

s t r .

25

Bi oL et y n22/ I / 201 7| DZ I E J ESI Ę !

J akcor oku,w naj pi ękni ej szym mi esi ącu–w maj u–czekanas naj wspani al szainaj wi ększa or aznaj bar dzi ejhucznai mpr ezast udencka–I GRY!Al et oni ewszyst ko!25.

05odbędąsi ęt akżeDni Ot war t eWydzi ał uI nżyni er i iŚr odowi skaiEner get yki–Anomal i a!W t r akci ei mpr ezypl anowanesą wydzi ał oweTar giPr acyor gani zowanepr zezDzi ekanatWI Śi E or azTar giKółNaukowych.Opr ócz t ego odbędzi esi ędzi eń ot war t ydl auczni ów szkółśr edni ch or azst udent ów,gdzi ebędzi emożna zapoznaćsi ęzof er t amist udi ów IiI Ist opni a.W częścini eoficj al nejbędzi emożna wzi ąćudzi ał wi si ochodach iwi eczor nym koncer ci e.Będzi e można t akże wysł uchaćci ekawych wykł adów na świ eżym powi et r zuw st r efiechi l l out uzmożl i wości ąkupnaki eł baskiiposi ł ków zFoodTr uck’ ów.

Anomal i a pr zybi or ą wi ęc f or mę Fest i wal u Naukiz akcent em na wspól ną zabawę,odpoczynek ii nt egr acj ęśr odowi skast udencki ego.Mi ł ośni cyakt ywnościfizycznejr ówni eżznaj dącośdl asi ebi e w czasi et r wani aogól nouczel ni anegoDni aSpor t u,odbywaj ącegosi ęw t ym r azem dni a10.

05.

2017. bl i ższym t ygodni uodbędąsi ęt akżeważnewydar zeni adl amł odszychkol egów:t egor ocznych W naj mat ur zyst ów i wszyst ki ch zai nt er esowanych of er t ą edukacyj ną PŚ: Dni Ot war t e Pol i t echni ki Śl ąski ej ,kt ór ew t ym r oku pr zybi or ąor ygi nal nąf or mę.30.

03.

2017 będądedykowanewszyst ki m dzi ewczynom,kt ór emyśl ąor ekr ut acj inaPol i t echni kę.Pi er wszaczęść–oficj al na–będzi epol egał a na pokazach i i nspi r uj ących wykł adach. Nast ępni e, uczest ni czki będą mogł y spot kać si ę z pr zedst awi ci el ami ,pr acowni kamiist udent amiwszyst ki ch wydzi ał ów PŚ.W t ym czasi e będą mi ał yt akżemożl i wośćzapoznani asi ęzof er t ąKółNaukowych,kt ór epr zedst awi ąor gani zowane pr oj ekt y naukowe.W ost at ni ejczęścipani e będą mogł yr ywal i zowaćw „bi egu w kasku”,a dl a naj l epszychpr zewi dzi anesąnagr odywr ęczonezr ąkwł adzPol i t echni kiŚl ąski ej .J ednakkol ej nego dni a wszyst ki ch odwi edzaj ących czekaj ąr ówni e ci ekawe at r akcj e!Dzi eń Ot war t yr ozpoczni e si ę 31.

03.

2017 o godzi ni e 10: 00 w Cent r um Edukacyj noKongr esowym pr zy ul i cy Konar ski ego 18B. Zai nt er esowanipoznaj ązasadyr ekr ut acj iiof er t ęedukacyj nąnar okakademi cki2017/2018.Opr ócz ni cy będą mi el i okazj ę odwi edzi ć wybr ane wydzi ał y zl okal i zowane na t er eni e t ego, uczest gl i wi cki egokampusu,por ozmawi aćzest udent amiiwykł adowcami ,poznaćzapl eczel abor at or yj ne ipr zekonaćsi ęj aknacodzi eńf unkcj ej ednaznaj wi ększychuczel nit echni cznychw Pol sce.Podczas wydar zeni a będzi e można zapoznać si ęt akże z ef ekt ami pr acy st udencki ch kół naukowych dzi ał aj ącychnauczel ni .

s t r .

26

DZ I E J ESI Ę !

s t r .

27

Bi oL et y n22/ I / 201 7| DZ I E J ESI Ę !

St oi skonaszegoKoł a wt r akci eIKonf er encj iEdukacj i Dual nej–EDUALor azXI X I nżyni er ski chTar gów Pr acy iPr zedsi ębi or czościzaszczyci l i swoj ąobecności ą:wi cepr emi er , Mi ni st erNaukiiSzkol ni ct wa WyższegoJ ar osł aw Gowi n,J M r ekt orPol i t echni kiŚl ąski ej pr of .drhab.i nż.Ar kadi usz Mężyk,pr ezydentGl i wi c ZygmuntFr anki ewi cz.

Fot .Gr zegor zMar ci nKr awczyk

s t r .

28

f ot .Mał gor zat aBednar z