Cami yalanlarına yanıt3

SAKLI TAR‹H Sinan Meydan

Cami Yalanlar›na Yan›t (III) Atatürk’ün yapt›rd›¤› camiler

A

tatürk'ün camileri kapattırdığı" iddialarının yalan olduğunu kanıtlayan çok önemli bazı belgeler var elimizde... Bu belgeler, Atatürk'ün bırakın camileri kapattırdığını, tam tersine cami yaptırdığını kanıtlamaktadır.

"

27

BD EYLÜL 2012

A

tatürk, Erzurum Kongresi’nden ölümüne kadar hep yan›nda ve hizmetinde olan Mihall›çç›kl› Emir Çavuflu Ali Metin arac›l›¤›yla 5 bin lira gönderip, Yunanl›lar’›n iflgal s›ras›nda yak›p y›kt›klar› ve imkânlar› olmad›¤› için

Atatürk tüm masraflar›n› kendi karfl›lam›fl ve Mihal›çç›k camisini yeniden yapt›rm›flt›r Mihal›çç›kl›lar›n yapt›ramad›¤› kasaban›n tek camisini yeniden yapt›rm›flt›r. Atatürk’ün tüm masraflar›n› bizzat karfl›layarak yapt›rd›¤› bu cami, bugün Mihal›çç›k’tad›r ve "Afla¤› Camisi" veya "Mihal›çç›k Atatürk Camisi" diye adland›r›lmaktad›r.

Ali Çavufl (Metin), Atatürk’ün en yak›nlar›ndand›r. Ailesi aslen Malatyal›’d›r. 1877-78 y›llar›ndaki Osmanl›-Rus savafl› s›ras›nda, aile Eskiflehir’e 28

göçmüfl, eski ismiyle Mihal›çç›k “Çukurviran” köyüne yerleflmifltir. Sonradan babas› Hac› ‹smail, aileyi Mihal›çç›k’a getirmifltir. Babas›ndan dolay› da “Hac›lar›n Ali” diye an›lm›flt›r.

Ali Metin Çavufl, Birinci Dünya Savafl›’n›n en h›zl› oldu¤u dönemde 1915 y›l›nda, daha 18 yafl›ndayken askere al›nm›flt›r. O zamana göre iyi bir e¤itimi vard›r. Bunun için de Sivas’ta askerken “Küçük Zabit Mektebi”ne al›nm›fl, burada Enver Pafla’n›n dikkatini çekmifl, onun karargâh›nda hizmet vermifltir. Savafltan yenilgiyle ç›kmam›z üzerine tekrar Anadolu’ya dönmüfl, Kaz›m Karabekir Pafla’n›n bafl›nda bulundu¤u 15. Kolordu’da askerli¤ine devam etmifltir. Orada da kendisini göstermifl. Atatürk’ün Erzurum’a gelmesi üzerine Karabekir Pafla, Ali Metin’i, 3 Temmuz 1919 günü Atatürk’ün hizmetine “Emir çavuflu” olarak vermifl, Atatürk’ü ölümüne kadar, özellikle Kurtulufl Savafl› süresince yak›nl›¤› devam etmifltir. Atatürk’ün yemeklerini Ali Çavufl yapm›flt›r.

Halk dilinde “Afla¤› Camisi”, as›l ismi

Atatürk’ün can yoldafl›, Ali Çavufl

BD EYLÜL 2012

ile “Cami-i Kebir” 1302(1886) y›l›nda Sivrihisarl› Hac› Süleyman taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r. O tarihlerde Mihal›çç›k, Sivrihisar’a ba¤l› bir kasabad›r.

Mihal›çç›k da Yunan iflgaline u¤ram›fl, cami Yunanl›lar taraf›ndan tahrip edilmifltir. Uzun süre tamir edilememifltir. Ta ki, Atatürk yeniden yap›m› için 5 bin lira gönderinceye kadar. zetle, Ali Metin’in vesile

Ö

olmas›yla Atatürk, 5000 lira vererek Mihal›çç›k Camisi'nin yeniden yap›lmas›n› sa¤lam›flt›r. (1) Ayr›ca: •Atatürk’ün çizdi¤i, “‹deal Cumhuriyet Köyü’nün” tam merkezinde bir de camiye yer verilmifltir. Atatürk, çizdi¤i projede 22 numarayla gösterdi¤i camiyi, köy hamam› ve etüv makinesinin yan›na yerlefltirmifltir. (2) •Atatürk, ç›kan büyük bir kas›rgada hasar gören Edirne Selimiye Camisi’nin onar›lmas› için ödenek göndermifltir. (3) •Atatürk, sadece Türkiye’deki de¤il yurt d›fl›ndaki camilerle de ilgilenmifltir. 1919’da bafllan›p 1926’da tamamlanan Paris Camisi’ne yard›m yapanlar aras›nda Atatürk de vard›r.

Paris Camisi’nde büyük emekleri olan Bencheikh El Hocine Abbas “Mustafa Kemal Atatürk’ün de Paris Camisi’nde izleri bulundu¤unu” ifade etmifltir. fieyh Hamza Ebubekir’in, Abbas’a anlatt›klar›na göre: Mustafa Kemal Atatürk, Abdülhamit’in ölümünden sonra 1938 y›l›na kadar her y›l Paris Camisi’ne “bizim de çorbada tuzumuz bulunsun” diyerek, bir miktar para göndermifltir. (4)

Caminin fleref defterine göre de II. Abdülhamit ve Atatürk’ün caminin yap›m›na katk›lar› olmufltur. (5) Bat›’da Paris Camisi’ne yard›m eden Atatürk, Do¤u’da ise Tokyo Camisi’nin yap›m›na katk›da bulunmufltur.

1931 y›l›nda Türkiye’ye gelip Atatürk’ü ziyaret eden Japon Elçisi Torijori Yamada, Atatürk ile yapt›¤› görüflmede Türklerin Tokyo camisinin Atatürk'ün yap›m›na katk›da bulundu¤u iddia edilen, 1938'de tamamlanan Tokyo Camisi

yap›m›na katk›da bulunmas›n› istemifltir. Yamada’n›n bu iste¤ini geri çevirmeyen Atatürk, iddiaya göre Tokyo Camisi’nin yap›m›na da katk›da bulunmufltur. (6) Bu nedenle olsa gerek ki, Tokyo Camisi’nin 1938'deki aç›l›fl töreni s›ras›nda camiye Japon bayra¤› ile birlikte bir de Türk bayra¤› as›lm›flt›r. (7) 29

BD EYLÜL 2012

Atatürk Edirne Selimiye Camisi’nde

incelemelerde bulunmufl ve baz› aç›klamalar yapm›flt›r: 1923’te Bal›kesir Pafla Camisi’nde Atatürk, caminin içinde minberle Cuma namaz› k›lan ve hutbe veren avize aras›nda durmufl ve, “Beyler, Atatürk, özellikle Kurtulufl Savafl› y›l- hiçbir dine ba¤l› olmayan kâlp istiralar›nda Cuma namazlar›n›, Anadolu’ hattan mahrumdur” diye söze bafllanun de¤iflik flehirlerindeki (Havza, d›ktan sonra flunlar› söylemifltir: Amasya, Ankara, Bal›kesir gibi) de¤i“Bak›n›z, ecdad›m›z ‹stanbul’un flik camilerde k›lm›flt›r. Atatürk, cum- fethinden tam 125 sene sonra bu flahehuriyetin ilan›ndan sonra da yurt gezi- ser camiyi ‹stanbul’da de¤il de Edirlerinde özellikle tarihi camileri ziyaret ne’de yapm›fl, böylece Edirne’ye mühetmeye büyük özen göstermifltir. rünü basm›fl, tapulam›flt›r. Dahi Mimar Sinan sanat ve din aflk›yla bu eseri bina etmifltir.”

Daha sonra avizenin üzerinde yar›m kubbedeki Arapça yaz›y› okuyan Atatürk, Müftü’ye dönerek “Hocam, bu ayet Tövbe Suresi’nin 18. Ayeti de¤il mi?” diye sormufl, Müftü, “Evet Pafla Hazretleri” cevab›n› vermifltir. Atatürk, tekrar Müftü’ye dönerek, “Bana bu ayetin manas›n› söyleyebilir misiniz?”

Atatürk Selimiye Camisi’ni gezerken (25.12.1930) diye sormufltur. MüfÖrne¤in, Edirne ziyaretinde Edir- tü de, “Bildi¤im kadar›yla bu ayette ne Selimiye Camisi’ne gidip baz› ince- ‘Allah’›n, mescitlerini, camilerini yalemelerde bulunmufltur. pan ve imar edenler Allah’a ve ahiret gününe iman edip, namazlar›n› k›lan, aminin girifl kap›s›n›n üstün- zekatlar›n› veren ve ancak Allah’tan deki kitabeyi inceleyen Ata- korkanlard›r. Onlar do¤ru yoldad›r’ türk, orada yaz›l› olan ayeti demektedir.” (8) okumufl ve caminin imam› Fereli Ahmet Efendi’ye bu ayetin anlam›n› sor- Atatürk’ün Cami Araflt›rmalar› mufltur. Daha sonra da camiye girerek Atatürk, ayr›ca belki de Türk siyaset-

C 30

BD EYLÜL 2012

çileri aras›nda ilk ve tek “cami araflt›rmas›” yapan liderdir. ‹slam tarihinde ilk camilerin nas›l ortaya ç›kt›¤›n› merak eden Atatürk, Leon Caetani’nin “‹slam Tarihi” adl› eserinin 3. cildinde “Caminin Kökeni”, “Medine’ de Caminin Kurulmas›” bafll›klar› alt›ndaki sat›rlarla ilgilenmifl, önemli buldu¤u sat›rlar›n alt›n› çizmifl, sayfa kenarlar›na baz› notlar alm›flt›r. (9) Bugün Camiler Aç›ksa ve Ezan Sesleri Hâlâ Yank›lan›yorsa…

Her fleyden önemlisi, “Cami düflman›” olmakla suçlanan Atatürk ve ‹smet ‹nönü gibi silah arkadafllar› olmasayd›, bu vatanseverlerin “kelle koltukta” verdikleri o “kutsal mücadele” olmasayd›, 15 May›s 1919’da ‹zmir’e ç›kan korkunç bir katliama bafllayan Yunanl›lar, camileri yak›p y›kacak, ve iflte o zaman camiler; ah›r, tuvalet, e¤lence merkezi yap›lacak, hatta Ayasofya’ya çan tak›lacakt›. Nitekim ‹zmir’in iflgalinde, Yunanl›lar camileri yak›p, minareleri y›km›fl, onlardan cesaret alan Rumlar da camilerdeki hal› ve kilimleri çalm›fllard›r. O günlerdeki bir gazete haberine göre, “fiehrin camilerinin de Rumlar taraf›ndan bas›ld›¤›, birçok k›ymetli hal› ve kilimin kaç›r›ld›¤› da tespit edilmifltir. Hisar ve Bölükbafl› camilerinde bir tek hal› ve kilimin kalmad›¤› görülmüfltür.”

Yunanl›lar taraf›ndan yak›lan Orhangazi kasabas› cami-i flerifi.

Bugün ülkemizin camileri aç›ksa ve semalar›m›zdan ezan sesleri yükseliyorsa bunu “cami düflman›” ilan edilen Atatürk’e, ‹smet ‹nönü’ye ve cumhuriyeti kuran iradeye borçluyuz.• Atatürk Adl› Camiler

Bugün Türkiye'deki 83.000 camiden sadece 6's›n›n ad› “Atatürk Camisi” dir: 1-Bitlis, Atatürk Camii flerifi, 2Mardin-K›z›ltepe Atatürk Camisi, 3Eskiflehir-Mihall›çc›k Atatürk Camisi, 4- ‹stanbul-Kartal So¤anl›k Atatürk Camisi, 5- ‹zmir-Karfl›yaka Mustafa kemal Pafla Camisi, 6- ‹stanbul-Büyükçekmece Beykent Atatürk Camisi• sinanmeydan@butundunya.com.tr Gelecek ay: Adnan Menderes’in emriyle Demokrat Parti döneminde yol yapt›rmak için y›kt›r›lan camiler.

Not: Yaz›ya ait kaynakça bilgilerine internet sitemizden ulaflabilirsiniz.

31