ÖDÜL PETROL, PARA VE İKTİDAR ARAYIŞ DESTANI ÖNSÖZ Petrolün tarihi 19. Yüzyılın ikinci yarısında başlamış olsa da gerçek önemine kavuşması 20. yüzyıldadır. Petrolün hikayesinde üç ana tema vardır. Birincisi, kapitalizm ve modern iş dünyasının ortaya çıkıp gelişmesinde ana etkendir. Petrol dünyanın en büyük ve en yaygın sektörü olup, ilk çok uluslu şirketler burada doğmuştur. Hiç bir iş kolu petrol kadar risk ve ödülü, şans ve kaderi bir arada barındırmaz. Son yıllarda bilgisayar çipleri ön plana çıkmış olsa da, yeterli miktarda alternatif enerji kaynağı bulununcaya kadar petrol küresel ekonomide etkilerini sürdürecek, fiyat hareketleriyle ekonomik büyümeyi ya da tersine krizleri tetikleyecektir. Petrolün İkinci ana teması, ulusal stratejiler ile küresel siyaset ve gücü iç içe getiren bir meta olmasıdır. Birinci Dünya savasının gidişatını ve sonunu etkileyen, Avrupalı emperyal güçlerin sömürge egemenliğine son veren, uluslararası siyasetin kıyısındaki bazı ülkeleri merkeze çeken, Körfez ve Irak savaşlarına yol açan hep petroldür. Petrol aynı zamanda bazı olumsuzlukların da müsebbibidir. İran şahının sonunu muazzam petrol varlığı getirdi. Meksika ekonomisini petrol inşa etti, petrol yıktı. Sovyetler Birliği 1970 ve 1980’lerdeki dev petrol gelirlerini silahlanmaya ve savaşlara yatırdı. Bir zamanların en büyük petrol üreticisi olan Amerika, bugün en büyük tüketici olarak ihtiyacının %55 - 60’ını ithal ederek borç yükünü korkunç boyutlara getirdi. Petrol tarihinin üçüncü teması “Hidrokarbon Toplumu” ve “Hidrokarbon İnsanı” haline gelmemizdir. Aydınlatma için gaz yağının kullanılmasından başlayarak, önceleri işe yaramıyor diye akarsulara akıtılan benzinin içten yanmalı motorların icad edilmesiyle hayatımızın her alanında etkili olması, petrolden elde edilen çeşitli kimyasalların ve plastiklerin çağdaş uygarlığın tuğla ve harcı olması, aynı uygarlığın petrolün bitmesiyle muhtemelen çökecek olması hep Hidrokarbon toplumu haline geldiğimizin işaretleridir.
BÖLÜM 1 TEMELİ KURANLAR 1 Başlangıç Macera bir dizi rastlantı ve bir kişinin azmi sayesinde başladı: George Bissell. New Yorklu bir avukat olan Bissell Pennsylvania’dan geçerken insanların bazı birikintilerin yüzeyinden paçavralarla bir tür yağ topladığını gördü. Kaya yağı denen bu yanıcı maddenin “ Seneca yağı” adıyla her derde deva bir kocakarı ilacı olarak kullanıldığını duymuştu. Birden aklında bir şimşek çaktı. Acaba bu yağ ilaç olarak değil de aydınlatmak amacıyla kullanılabilir miydi? Bissell sonraki altı yılını bu hedefe ulaşmaya harcadı. Fikir, diğer yatırımcıların da ilgisini çekti ve aralarında bir grup oluşturdular. Grup, 1854’te Yale Kimya Profesörü Silliman’dan yağın aydınlatma ve yağlama yağı olarak özelliklerini araştırmasını istedi. Silliman’ın 16 Nisan 1855 tarihli raporu petrol sektörünün dönüm 1 www.ozetkitap.com