MODE EN MENSEN EN MUZIEK EN MEDIA EN KUNST
WWW.BLEND.NL NOVEMBER 2007 JAARGANG 4 Nederland / België Issue 27 / november 2007 Andy Warhol, TDK commercial, 1982 Founding Collection Andy Warhol Museum Pittsburgh, USA
27 Naamloos-3 1
30-03-2010 16:31:56
HUGO BOSS BENELUX B.V. Phone +31 20 6556000 www.hugoboss.com
WWW.BLEND.NL NOVEMBER 2007 JAARGANG 4
4,95
Exclusive clips, interviews and downloads on www.hugoboss.com/eMAG
Naamloos-1 1
27 30-03-2010 16:34:07
Coty_CKin2U_AdvBlend
003 Adv.indd 3
17-09-2007
16:06
Pagina 2
02-10-2007 19:09:25
Ble-Swing_dps-1.ai
20.08.2007
11:20:49 Uhr
Ble-Rush_dps-2.ai
20.08.2007
11:22:19 Uhr
In november 2007 lanceert Onitsuka Tiger de tweede collectie sneakers van het Berlijnse ontwerpcollectief ‘Koi Klub’. De inspiratie voor deze tweede collectie, genaamd ‘BIG KOI’, is gevonden bij universiteitsjacks. In het ontwerp domineren de materialen leer, wol en chenille. Op de hiel van de linkerschoen vind je de Japanse karakters 古意, die uitgesproken worden als ‘koi’ en ‘oude gebruiken’ betekenen. De cijfers ‘02’, op de rechterhiel, verwijzen naar het jaar dat Koi Klub werd opgericht en naar het aantal uitgebrachte collecties. Er zullen maar 336 paar van deze sneakers verkrijgbaar zijn...
OT.indd 6
02-10-2007 12:16:37
OT.indd 7
02-10-2007 12:16:40
Andy Warhol, 1979 Blend is een uitgave van Blend BV. Uitgever Jurriaan Bakker, jurriaan@blend.nl Hoofdredacteur Theo Paijmans, theo@blend.nl Creative direction Erjan Borren, Wouter Vandenbrink Eindredactie Remco Houtman-Janssen Vormgeving Micha Struyck Redactiemedewerkers Joost van Bellen, Gertjan van den Blink, Seth Kamphuijs, Bas Kosters, Bregje Lampe, Rob Malasch, Dennis Mijnheer, Gijs van der Togt, Kevin Toma, Jesse Voorn Moderedactie JOFF, joff@blend.nl Redactie-assistent Bieneke van der Does Fotografie Joost van de Brug, Anton Corbijn, Marc Deurloo, Duy, Gene Glover, Ruud van der Peijl, Petrovsky & Ramone, Paul Scala Marketingassistent Cathelijn de Reede Webloggers Esther Kruk, Leonie Kuipers, Natasja Martens, Dennis Mijnheer, Danielle Papenborg, Klazien Schaap Pre-press colorscan, Voorhout-Amsterdam Drukkerij Het Volk Printing, België Losse verkoop Aldipress: 030-6660611 Sales sales@blend.nl Directie Jurriaan Bakker Abonnementen Voor alle vragen over abonnementen en bezorging, maar ook voor adreswijzigingen kun je terecht op Blend.nl. Ook kun je de Blend-lezersservice bereiken via: E-mail: lezersservice@blend.nl Postbus 59680, 1040 LD Amsterdam o.v.v. Blend Lezersservice Telefoon: 020-7513253 Fax: 020-7512731 (C) Copyright: niks uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden. De uitgever is niet verantwoordelijk voor schade opgelopen door onjuiste verwerking in het blad. Blend.nl, ISSN 1574-4515. Abonnementsvoorwaarden: de abonnementsprijs bedraagt 39,95 per jaar (10 nummers). Abonnementen binnen Europa 79,95 per jaar, buiten Europa 109,95 per jaar. Een abonnement kan bij iedere editie ingaan; het wordt afgesloten voor minimaal een jaar en wordt stilzwijgend per jaar verlengd tot wederopzegging. Opzeggingen dienen uiterlijk twee maanden voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk te worden doorgegeven aan Blend Lezersservice. Abonneegegevens worden opgenomen in een abonnementsbestand. Dit bestand is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens Den Haag en kan worden gebruikt om u informatie te verschaffen over abonnementen en aanbiedingen van Blend BV. Indien u hier bezwaar tegen heeft kunt u dit via een briefkaart kenbaar maken aan Blend BV.
De afgelopen maand was een heel bijzondere voor ons. Waar we normaliter geteisterd worden door een deadline, waren het er nu twee. Naast de reguliere uitgave van Blend magazine hebben we gewerkt aan het totstandbrengen van een Blend magazine special – iets wat al heel lang op ons verlanglijstje stond. De gelegenheid diende zich aan in de vorm van een unieke samenwerking met het Stedelijk Museum in Amsterdam, die een grote en bijzondere Andy Warhol tentoonstelling heeft gerealiseerd. Getiteld Other Voices: Other Rooms loopt de expositie van 12 oktober tot en met 13 januari 2008 in het Stedelijk Museum CS in Amsterdam. Het kenmerkende aan de tentoonstelling is de focus op zijn filmische oeuvre. Voor het eerst zijn al zijn films onder een dak samengebracht. En in plaats van het zoveelste Warhol-retrospectief in boek- of bladvorm uit te brengen, besloten we een aantal kunstenaars te vragen origineel, op Warhol geïnspireerd werk te maken. Het resultaat is de Warhol special. Maar, hoe interview je de grandmaster van de pop-art als die al sinds 1987 het tijdelijke voor het eeuwige heeft verwisseld? Lezers van Blend 9 weten dat we graag een stukje culturele archeologie plegen, wat toen resulteerde in een interview met Rob Jurka die Robert Mapplethorpe naar Nederland haalde. We gingen dus op zoek naar aanknopingspunten van Warhol in Nederland en vonden de misschien wel enige Nederlander die ooit een interview met Warhol deed, Rob Malasch. Zijn interview – het eerste dat verscheen in Nederland – werd gepubliceerd in De Tijd, in 1979. Omdat het een bijzonder interview is dat op een komische, luchtige en kenmerkende manier een inkijk geeft in het leven van Warhol, ontrukken we het aan de vergetelheid en publiceren we het na al die jaren opnieuw, met een kleine update van Malasch. Prachtig om te lezen hoe sommige dingen tijdloos zijn. Verder in deze issue van Blend magazine, in plaats van de rubriek van Diane Pernet, een complementaire galerie die aansluit op de Warhol special, en interviews met Iris van Herpen, Rick Owens en de man achter Fred Perry. Ook signaleren we nieuw talent, door deze maand het vizier te leggen op een aantal afgestudeerden van Filmacademie Amsterdam en de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Eindigen we met een vrolijke en serieuze noot: in de vorige aflevering van Blend magazine werden de foto’s bij het Anton Corbijn interview per abuis toegeschreven aan Sam Riley. Dit moet Dean Rogers zijn. Ik werd getipt door een oplettende dame; de schrijver van een leuk stukje in Trouw over dat nummer van ons blad had hem weer niet door. Wie zei ook alweer dat wat in de krant staat wel waar moet zijn? Theo Paijmans Hoofdredacteur theo@blend.nl
Blend BV Postbus 59680, 1040 LD Amsterdam T +31(0) 20 751 27 30 F +31(0) 20 751 27 31 info@blend.nl www.blend.nl
Col_Ed_Inh RHJ.indd 9
03-10-2007 11:51:43
Inhoud Issue 27, november 2007 16 — Warholia Drie fotografen, één inspirator
116 — Fashion Door Joost van de Brug
36 — Beeldcolumn Bas Kosters Fashion TV
122 — Fashion Door Paul Scala
38 — Column Seth Kamphuijs Best movie ever made
131 — Gratis MLY sjaal Bij een abo op Blend
40 — Screentest Door Ruud van der Peijl
132 — Media Kunst / Film / CD
52 — Incoming Kunst-, mode- en muzieknieuws
144 — Column Joost van Bellen Fuck more
56 — Fashion Live ’n Direct, door Joost van de Brug
146 — In je gezicht Daar had jij bij kunnen staan
64 — ‘Ik kan je zo zes littekens laten zien’ Blixa Bargeld neemt gas terug 66 — Trentemøller & mode ‘Het is een andere vorm van exposure’ 70 — Interview met Andy Warhol ‘Ik maak de polaroid, de rest doen de kids’ 80 — De hondjes en hoefjes van Iris van Herpen ‘Kleur zou mijn kleding hysterisch maken’ 84 — ‘Ik werk graag in een nichemarkt’ Modeontwerper Rick Owens 90 — Take one Nederlands filmtalent aan het werk 96 — De Mod-sensibility van Fred Perry ‘Er stijlvol uitzien is een absolute vereiste’ 112 — Fashion Door Silvester van der Vlugt
Col_Ed_Inh RHJ.indd 10
03-10-2007 11:06:30
DE NIEUWE FLES VAN GROLSCH 10 PROCENT MEER INHOUD 020000229 Fles explosie 230x300.1 1
03-08-2007 14:29:43
112 — Silverster van der Vlugt
116 — Joost van de Brug
40 — Door Ruud van der Peijl 70 — Door Andy Warhol
70 — Door Erwin Olaf
Col_Ed_Inh RHJ.indd 12
03-10-2007 11:52:42
Back in the days... Maison de Bonneterie opende in 1889 haar deuren. Het doorstond met gemak de tand des tijds, en blijft nog steeds continu nieuwe wegen inslaan. En wel die van ‘Multi Brand Fashion Store’, die zich richt op kwaliteit en luxe collecties van toonaangevende labels. Merken als Aaiko, American Vintage, DKNY pure, Diesel, Blue Blood, Mads Norgaard, Scotch & Soda en Karl Lagerfeld geven het stijlvolle warenhuis een nieuwe sfeer en uitstraling. Eigenlijk heeft de vaste klant van Maison de Bonneterie hier zelf voor gezorgd door zijn actieve zoektocht en vraag naar luxe, authenticiteit en de laatste trends. De ‘New Image’ afdeling van de Bonneterie pikte dit op en heeft een kleurrijke mix van pure fashion, streetstyle en luxe stijlen gecreëerd.
Bonne.indd 13
03-10-2007 12:30:05
zwart vest American Vintage | rest Aaiko
American Vintage
Aaiko
De collectie van het Amsterdamse kledingmerk Aaiko is er een van contrasten. Vrouwelijk, romanti-
Ook American Vintage is te koop bij Maison de Bonnetterie. Alle basics zijn goed te combineren, deze
sche tops en jurkjes zijn uitgevoerd in cleane en grafische materialen. The best of both worlds!
collectie heeft veel laagjes. In de stoffen is wol verwerkt, zodat alles warm en behaaglijk aanvoelt.
Bonne.indd 14
03-10-2007 12:30:08
Alles Blue BLood
Blue Blood Het jeansmerk van Nederlandse bodem Blue Blood heeft naast hun eigen concept store, ook een collectie hangen bij de Bonnetterie. Niet alleen in Nederland gaat het hard met het merk, ook in Antwerpen en Tokyo staan concept stores in de planning.
Bonne.indd 15
03-10-2007 12:30:12
16
16-32_Blendpags RHJ.indd 16
03-10-2007 09:44:34
17
‘I am a deeply superficial person’ - Andy Warhol
Drie fotografen, één inspirator. ter gelegenheid van de Andy Warhol tentoonstelling in het Stedelijk Museum vroeg blend drie kunstenaars de geest van pop-art te vangen in exclusief beeld. Erwin Olaf, Justus Kempthorne en Joost van de Brug lieten zich ieder door een ander aspect van Warhol’s werk of werkwijze leiden. ‘ i love the simplicity and outrageousness of his concept.’
16-32_Blendpags RHJ.indd 17
03-10-2007 09:44:34
18
Erwin Olaf
16-32_Blendpags RHJ.indd 18
03-10-2007 09:44:41
I’M A SINNER,
NBK_71910_Blend_Sinner-Saint_2301 1
27-08-2007 10:26:56
I’M A SAINT,
WWW.WEFASHION.COM
NBK_71910_Blend_Sinner-Saint_2302 2
27-08-2007 10:27:06
21
Erwin Olaf
16-32_Blendpags RHJ.indd 21
03-10-2007 09:45:21
22
Erwin Olaf
16-32_Blendpags RHJ.indd 22
03-10-2007 09:45:29
984_Blend_SneakersMale.indd 1
25-09-2007 13:34:56
For more information call Diesel Benelux B.V. 040 8485555 www.diesel.com
24
Justus Kempthorne ‘It’s actually a sketch,’ says Justus Kempthorne (1986, Manchester, Tennessee) about his Warhol contribution. ‘I first started playing with mirroring colors, looking for transformations which could help me in my process. Eventually my final work appeared to relate less. Warhol used sketches all the time and was not interested in the finished product. It’s about going through a process.’ Kempthorne found the picture for his contribution in the trash one night around the corner from his house. He says that the rainbow effect is all about random used objects and transforming them. ‘By using crystals which clean and renew energy in the body and in spaces and mirrors which create layers of reality.’ From the age of 14, Kempthorne has been traveling with a
16-32_Blendpags RHJ.indd 24
camera, experimenting with photography in any way he could think of. At a young age he moved to NYC and it distracted him from completing projects (‘too many people and too much going on’). ‘I grew up in the country and always considered cities as giant toilets. Now I realize they are giant toilets full of creative amazing people sharing ideas. It is kind of a love/hate thing,’ he says. Kempthorne believes there need to be some serious social changes in this insane violent and polluted world we are living in. ‘I would really like to try and make some work that inspires people to think about making changes on a local level, but I have to figure out a convincing way of doing that. The morepositivity-in-whatever-form is a good step forward.’
03-10-2007 09:46:17
26
16-32_Blendpags RHJ.indd 26
03-10-2007 09:47:05
27
16-32_Blendpags RHJ.indd 27
03-10-2007 09:47:12
16-32_Blendpags RHJ.indd 28
03-10-2007 09:47:15
16-32_Blendpags RHJ.indd 29
03-10-2007 09:47:18
30
Joost van de Brug ”VALAREY”
Dutch photographer Joost van de Brug (1982) was inspired by Andy Warhol’s conceptual movie Sleep (1963), an eight-hour long movie that shows nothing but a man - poet John Giorno - sleeping. Although Van de Brug admits that he has never seen the movie, he loves the simplicity and outrageousness of the concept. ‘I believe the concept of this movie can be discussed on its own merit,’ says Van de Brug. ‘Sleep is a kind of anti-cinema and it teases the audience. It starts a discussion on what cinema really is.’
16-32_Blendpags RHJ.indd 30
03-10-2007 09:47:19
IIY3-Blend-230x300.pdf
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
01-10-2007
10:58:38
32
Joost van de Brug
It’s the simplicity of the work that attracts Van de Brug, who admits to having a hard time achieving a similar kind of simplicity in his own work. ‘Usually when I start with a simple idea I tend to do a lot of post-production or end up working on it for too long.’ But for his Warhol contribution Van de Brug really tried to do something quite simple. ‘I believe that simplicity often comes with a certain rawness. And that’s something I search for in my work. To shoot life as it happens at that time, or better yet, to make it seem that way. So that’s basically what I decided to do for this project, and I refrained from doing anything more than just that.’ So really, Van de Brug’s idea can be formulated in just two sentences: ‘This boy just happened to be around that day. His name is Valarey and he is sixteen years old.’
16-32_Blendpags RHJ.indd 32
03-10-2007 09:47:30
CV EARN-IT EXECUTIONS 2032 (STOP).pdf
26/7/07
17:16:52
300mm
E N J OY R E S P O N S I B LY COURVOISIER is a registered trademark of Courvoisier S.A.S. All rights reserved worldwide.
230mm
COURVOISIER is a registered trademark of Courvoisier S.A.S. All rights reserved worldwide. 2032
CMYK
(STOP)
236mm x 306mm
CV EARN-IT EX Courvoisier
Harold Heesakkers
ILL CS3
230mm x 300mm 100% 100%
ANDY COOPER
FINAL
26/07/07
Prewetts Mill, Worthing Road, Horsham, West Sussex, RH12 1ST, United Kingdom T: +44 (0)1403 222611 E: proof-bds@beamglobal.com www.beamglobaldesign.com
COLOUR
COLOUR
COLOUR
COLOUR
34
Justus: mouwloos vest en korte jeans Hilfiger Denim. Inez: jurkje Hilfiger Denim
Opkomend talent. Hilfiger Denim heeft er gevoel voor en ondersteunt al jaren jonge fotografen, musici, acteurs en kunstenaars; in deze modeserie het creatieve koppel Inez en Justus. Zij is afgestudeerd in mode, schrijft, werkt als model en is mede verantwoordelijk voor SPR+ in SPRMRKT. Hij is Amerikaans, fotograaf/kunstenaar en verblijft drie maanden in Nederland. Ze wonen nu nog samen in de Amsterdamse Jordaan. En daarna? Grootse plannen. Een gesprek tussen Inez en Justus. ‘Iedereen is welkom.’ 34-35_TH.indd 34
03-10-2007 12:24:38
35
Q&A Inez: ‘Wat vind jij het grootste verschil tussen de artscene in New York en die in Amsterdam?’ Justus denkt lang na. ‘In New York ligt er veel meer druk op kunstenaars. Iedereen wil zo snel mogelijk naar de top, no matter what. Als fotograaf moet je ook in een galerie hangen met werk om bekend te worden. Kunst of fotografie is veel commerciëler in NY. Mensen gaan meer naar galeries, praten er meer over en er gaat veel meer geld in om. In Amsterdam gaat het allemaal wat langzamer, maar hier staat men wel meer open voor nieuwkomers.’ Justus: ‘Hoe ben jij eigenlijk de fashionscene ingerold?’ Inez: ‘Ik heb eerst de modeacademie in Utrecht gedaan, dus de interesse was er al. Op een gegeven moment spotte een agent van Ulla Models me, en toen ben ik begonnen met modellenwerk en veel reizen. Ik ben onder andere naar Parijs gegaan en raakte bevriend met ontwerper Marjan Pejoski. Die regelde een huis en werk voor me, daar had ik erg veel geluk mee. Na een tijdje ben ik het modellenwerk gaan afwisselen met andere opdrachten, die meer in het verlengde lagen van waar ik voor heb gestudeerd.’ Justus: ‘Zoals wat?’ Inez: ‘In Nederland heb ik Nelleke Strijkers en Nicky Boulton geholpen met het opzetten van een winkel in een winkel, de SPR+ in SPRMRKT. Het is een multi high fashion concept store. SPRMRKT is al exclusief, en SPR+ ligt in een nog hoger segment. Ik heb onder andere meegeholpen aan het schrijven van het concept, de publiciteit en de pr.’ Inez: ‘Justus, van jou wordt gezegd dat je je beweegt in de kringen van Ryan McGinley, Dash Snow en Dan Colen. Is dat ook zo?’ Justus: ‘We zitten in hetzelfde wereldje, omdat we veel in de dezelfde buurt in NY werken, namelijk de Lower East Side en Brooklyn. Door in dezelfde buurt te schieten, krijgen foto’s vaak dezelfde sfeer-’ Inez: ‘Jouw werk is heel anders! Veel positiever.’ Justus: ‘Ja, hun werk is erg heftig en rauw. Ik zou mijn werk eerder
34-35_TH.indd 35
vergelijken met dat van Ryan, omdat er een positieve sfeer in zit, een beetje het jonge-mensen-die-plezier-hebben-gevoel’, in plaats van jonge-mensen-die-naar-de-klote-gaan-gevoel.’ Inez: ‘Heb je een favoriete plek om te fotograferen?’ Justus: ‘Thuis! Veilig in ons eigen huis. En in het bos en tijdens het reizen. Niet echt een specifieke plek dus. Ik zoek in mijn werk niet naar grenzen, zoals veel fotografen. Velen hebben een innerlijke strijd met zichzelf omdat ze de ultieme foto willen maken. Ik haal meer inspiratie van binnenuit, door bijvoorbeeld meditatie.’ Inez: ‘Dat klinkt misschien een beetje arrogant... Je bedoelt dat je meer mellow bent, toch? Jouw fotografie is absoluut niet agressief, niet gefaked en komt eigenlijk vanzelf tot stand.’ Justus beaamt dit bedachtzaam knikkend. Justus: ‘Je doet nog steeds veel modellenwerk, hoe was je laatste show?’ Inez: ‘Dat was in NY, voor G-Star. Het was heel leuk, want de show was erg intensief. G-Star maakt er vaak een hele performance van, heel anders dan andere shows.’ Q: Liggen er voor jullie nog nieuwe projecten in het verschiet? Samen of apart? Inez: ‘Ja, veel zelfs! Ik wil een collectie sweaters en sieraden uitbrengen, maar dat staat nog heel erg in de kinderschoenen. Maar ons grote project...’ Justus onderbreekt haar. Ze steken de koppen bij elkaar en overleggen fluisterend wat ze al wel en wat niet kwijt willen. Justus besluit hun grote plan op tafel te leggen en vertelt enthousiast. Justus: ‘We willen een lap grond in de States kopen, waar we onze woonruimte en studio van kunnen maken. Iedereen is er welkom!’ Glunderend voegt Inez toe: ‘Ja, en iedereen kan mee-eten, voor één euro. Het moet een inspirerende plek worden waar mensen samen komen en chillen. We zijn al hard op zoek naar ruimte.’
03-10-2007 12:24:49
36
Beeldcolumn
Modeontwerper Bas Kosters zet elke maand exclusief in Blend zijn gedachten om in cryptisch artwork.
34-38_Columns RHJ.indd 36
28-09-2007 10:22:17
031 Adv.indd 1
02-10-2007 16:44:54
38
Column
Presentator Seth Kamphuijs woont in Los Angeles en volgt de producentenopleiding aan American Film Institute. Fotografie Oli Quintenilla
Best movie ever made ‘I really can’t this weekend, I am going to New York for my 30th birthday.’ Barry Sabath, voormalig Senior Vice President bij een van de grote Hollywood-studio’s, film scholar mét Ph.D, Senior Lecturer en mijn Thesis Mentor aan The American Film Institute in Los Angeles, kijkt me bezorgd aan. Bovendien is hij, om vooralsnog onduidelijke redenen, gaan staan. Om de gespannen sfeer niet te verpesten volg ik zijn voorbeeld. Ik voel lauwe wind van de kleine ventilator die achter me staat te zuchten in mijn nek. Het is warm in Barry’s kleine kantoor. Weinig muur. Veel boeken. ‘Seth,’ begint hij serieuzer dan ik van hem gewend ben, ‘I always thought your Thesis Film is potentially the best AFI film ever. You know I REALLY pushed the faculty to greenlight it. And I still think it WILL be the best AFI movie ever made but they don’t think you guys can pull it off.’ ‘Well, Barry,’ begin ik, zijn serieuze toon overnemend, ‘it is a rather challenging script but I really think we can do this. Joe is an incredible talented director, Andrew is a great
34-38_Columns RHJ.indd 38
cinematographer, the story is solid-’ ‘It’s not about that,’ onderbreekt Barry me. ‘They don’t think you will be able to create a hot air balloon flying over the English Channel in 1785 and crashing it into a tree in Calais.’ ‘O... that... yeah that might be difficult,’ zeg ik. ‘My career here at AFI is at stake and that is in your hands,’ vervolgt hij. Stilte. Bijna vraag ik wat Barry denkt wat het verdere nut van deze opmerking is. Echter, ik heb de laatse maanden hard gewerkt aan mijn impulsiviteit en weet me in te houden. Ik denk na wat de beste respons wél zou zijn in een situatie als deze. Gebruikmakend van het feit dat we beiden toch al staan omhels ik hem maar stevig. Ik voel zijn frêle lichaam in mijn armen. ‘That makes two of us,’ zeg ik zachtjes in zijn oor. ‘Don’t worry,’ zeg ik er dapper achteraan. ‘I WILL produce the best AFI movie ever made.’ Ik laat mijn Mentor voorzichtig los. ‘What are you going to do in New York?’ ‘Finding inspiration on how to fly a hot air
balloon over the English Channel in 1785.’ Barry lacht. Twee dagen later schrijf ik mijn Team (Director, Writer, Cinematographer, Editor en Production Designer) vanuit New York over mijn ontmoeting met Barry: ‘We expressed our mutual concern about the feasibility of our film. This concern was and is not unrealistic and moreover, I am usually not concerned about feasibility of projects very fast. The reason I am sharing this is that I want to stress that we CAN do this but that it will require our ALL most profound pro-active behavior and dedication. We also agreed that if one team can pull this off it is us. New York is inspiring as ever. See you all on Wednesday. Peace. Seth.’ Ik doe mijn laptop dicht en kijk uit over de stad waarvan ik, in de hele wereld, het meeste hou. ‘Happy birthday,’ zegt New York. ‘Looks like you got what you asked for.’
28-09-2007 10:22:36
s an t k e k aa ar h m na n l e reis n y. -b lijke e ad ur : m ntu reld r o e a na n av e w a G ee an d op k v da
t! e b Ti
Voor MADE-BY-merken is geen berg te hoog. Het zijn pioniers in duurzaam produceren; zij zien het als een uitdaging om hun collecties te maken met respect voor mens en milieu. De weg naar boven is lang en niet zonder obstakels, maar het uitzicht vanaf de top is adembenemend: een schonere wereld en een beter leven voor werknemers in de kledingindustrie. Ga mee naar de top en kies voor MADE-BY. Je herkent de MADE-BY-merken aan het blauwe knoopje: hét herkenningsteken voor duurzaam geproduceerde mode.
United brands for a better world.
Want to know more? Go to: www.made-by.nl
supported by
Ain’t no mountain high enough.
Alchemist / Boycot.it / Circle of Trust / Edun / Hupsakee / Imps & Elfs Inti Knitwear / Intoxica / It’s Mi / Jackpot / Kidscase / Kuyichi / Le Big / M’Braze Mim-pi / Nomad / Norintra Pure Nature / 100% Organic cotton / Rianne de Witte Suite69 / TCC / Tuff
40
Screen Test
Piotrek ←
Tekst Dennis Mijnheer Fotografie Ruud van der Peijl Styling Richard Schreefel
21, Amsterdam, student ‘Van negen tot vijf studeer ik modevormgeving in Arnhem. Ik zit nu in het tweede jaar en het is heel intensief, ook in de weekends ben je nog je horizon aan het verbreden en breng je datgene wat je op de academie leert in de praktijk, namelijk het op een andere manier leren kijken naar architectuur, kunst en beelden. Als ontspanning ga ik regelmatig dansen op het feest Million Dollar Kids waar ik performance met mode combineer. Nicolas Ghesquière van Balenciaga vind ik heel spannende dingen maken. Het was van oudsher een heel luxe modehuis, maar hij weet daarbinnen volop te experimenteren met stoffen en weet ieder seizoen een heel nieuw sfeerbeeld neer te zetten. Ricardo Tishi van Givenchy is ook een van mijn favoriete modeontwerpers. Hij is nog best jong, zit nog niet zo lang daar, maar hij heeft het huis op een ander niveau gebracht: van elegant naar een soort fantasiewereld op een beetje donkere manier. Ook Martin Margiela behoort in mijn top 3. Zijn laatste twee collecties waren geniaal met jaren ’80 outfits met schoudervullingen. Aaah!’
Marleen → 28, Amsterdam, stylist
vintage blouse YSL Rive Gauche
40-51_Screen RHJ.indd 40
‘Styling deed ik voorheen naast mijn werk bij kledingwinkel Episode, maar sinds een halfjaar richt ik me enkel op styling voor magazines en de Arnhem Mode Biënnale. Met zes vrienden hebben we onlangs het project Komplex gedaan. We hebben onszelf geportretteerd in een film noir-achtige stijl en die fotoserie werd tijdens de Fashionweek geëxposeerd in de Suzanne Biederberg galerie. Ik zou ooit nog een keer met de tweeling uit America’s Next Top Model willen werken. Het androgyne aan die twee vind ik heel interessant en ik merk dat dat ook in mijn stijl is verweven. Mijn stijl is niet truttig of glamour, ik zou het eerder omschrijven als nonchalant chic. Merken die daarbij passen zijn Prada, Balenciaga en Marc Jacobs. Ook ben ik groot fan van de Belgische ontwerpers Haider Ackerman en Bruno Pieters. Ik pik overal mijn ingrediënten uit, zodat ik uiteindelijk een geloofwaardig geheel kan neerzetten zonder bedachte fratsen. Ik werk ook graag met subtiele heftigheid zodat iets, op een intelligente manier, erg opvalt. Dat je dus echt even goed moet kijken om de opvallendheid in te zien.’
01-10-2007 15:55:05
40-51_Screen RHJ.indd 41
01-10-2007 15:55:09
T-shirt J.Lindeberg
40-51_Screen RHJ.indd 42
01-10-2007 15:55:14
43
trui GRP | bril Hackett
Dominique ←
25, Amsterdam, coach
‘Tweeënhalf jaar lang ben ik fulltime model geweest voor Skin Models en woonde en werkte ik in onder meer New York, Parijs en Londen. Nu werk ik bij Dell als coach; ik geef workshops om mensen te helpen bij hun loopbaanontwikkeling. Modellenwerk was, en is, heel erg leuk, maar ik wilde een vast leven opbouwen in Amsterdam in plaats van iedere dag met je map onder je armen te leuren naar werk. Ik doe het nu als “bijbaantje” en de kick van een fotosessie of het lopen over een catwalk is nog steeds heel groot. Modellenwerk zorgt voor mijn portie instant adrenaline, terwijl mijn baan als coach me een langere-termijnvoldoening geeft. Het is namelijk geweldig om iemand te coachen en dan na enige tijd de resultaten te zien van de ontwikkeling van zijn carrière. Het grappige van modellenwerk is dat je als je net begint gelijk bovenaan kunt instappen. Mijn eerste shoot was met Ellen von Unwerth in V magazine en daarna stond ik in de Vogue. In het bedrijfsleven is dat niet zo, daar moet je gewoon onderaan beginnen.’
40-51_Screen RHJ.indd 43
Wikkie ↑ 23, Amsterdam, model ‘Drie jaar geleden werd ik in Amsterdam gescout en zo ben ik in het modellenvak gerold. Het leuke eraan is dat je op geweldige locaties komt en leuke mensen ontmoet. Daarnaast ben ik me nu aan het richten op presenteren. In Utrecht heb ik eerst de opleiding Reclame, Presentatie en Communicatie afgerond, en nu volg ik een cursus presenteren in Hilversum. Daar leer je interviewtechnieken en jezelf voor de camera goed te presenteren. Presenteren is mijn ambitie en daar wil ik graag verder mee. En ja, natuurlijk sta ik graag in de belangstelling, anders zit je in dit vak niet op de juiste plek. Reinout Oerlemans is iemand voor wie ik groot respect heb. Als presentator vind ik hem heel sterk. Deze man heeft door de jaren heen zoveel geleerd over het vak dat hij voor zichzelf is begonnen en nu niet meer weg te denken is uit de markt. Ook Paul de Leeuw bewonder ik enorm als presentator. De regie ligt totaal in zijn handen en hij weet in elke situatie op een improviserende manier sterke televisie te maken: met humor en inhoud.’
01-10-2007 15:55:21
Martijn ← 18, Boxtel, student/model ‘Bij modellenbureau Tony Jones werk ik net, dus ik zie wel waar het toe leidt. De show van Wolf/Van Benthum tijdens de Fashionweek is me als model in ieder geval goed bevallen. Naast mijn modellenwerk sta ik achter de bar in Studio 80 in Amsterdam. In de weekends ben ik bij mijn ouders in Diemen. In Boxtel – waar ik doordeweeks ben – doe ik de opleiding Standbouw, Decor en Winkelvormgeving op het Sint Lucas. Uiteindelijk wil ik de interieurkant op, maar hoe en wat precies zie ik nog wel. Ik ben nu trouwens op de Woonbeurs in de RAI aan het rondkijken hoe stands zijn ingericht en om inspiratie op te doen. Ik hou in ieder geval van stands die niet te druk zijn ingericht, strak er uitzien, gezellig overkomen en uitnodigend zijn. Hoe ik dat concreet doe? Dat moet ik nog leren, haha.’
Awood → 21, Den Haag, model ‘Ik zit nu zes maanden bij Touche Models en liep onder andere de shows van Frans Molenaar en Daryl van Wouw tijdens de Fashionweek. In deze beginperiode als model moet ik in Nederland ervaring opdoen, waarna ik mezelf kan voorstellen bij bureaus in Parijs of Londen om als internationaal model aan de slag te gaan. Als alles goed gaat blijf ik modellenwerk doen. Ik wil ooit op de catwalk bij Valentino lopen in de mooiste jurk uit zijn nieuwste collectie. Dat is mijn droom. Hij maakt de allermooiste jurken die ik eindeloos zou kunnen dragen. Ik heb er thuis helaas niet eentje in de kast hangen, haha, misschien ooit op mijn bruiloft draag ik er eentje! Gewoon overdag loop ik er niet bij als model, dan draag ik graag donkere kleren van de Zara. Het is voor mij wel lastig om passende kleding te vinden omdat ik lang en dun ben. Een wijde broek kán niet als je dun bent, dus ik koop altijd strakke jeans met daarboven een wijder shirt.’
blouse J.Lindeberg blazer HUGO by Hugo Boss speld The English Hatter
40-51_Screen RHJ.indd 44
01-10-2007 15:55:28
bontjas en pet Diesel sjaal Laura Dolls
40-51_Screen RHJ.indd 45
01-10-2007 15:55:33
46 jack Kulte | bril Persol Ratti
BoB ↑
20, Amsterdam, student/model
‘Modellenwerk en studeren is nu fifty-fifty verdeeld. Voorheen studeerde ik moderne dans, maar daar ben ik mee gestopt. Ik doe nu bedrijfseconomie. Dat is inderdaad een groot verschil, maar ik vind de combinatie van cultuur en financiën juist interessant. Met mijn culturele en bedrijfseconomische achtergrond zou ik heel graag bij MTV of de Heineken Music Hall willen werken op de financiële afdeling. Iets muzikaals gemixt met geld past bij mij. Ik hou van gemixte liedjes om naar te luisteren. Van Björk-liedjes als Innocence en Possibly Maybe kan ik helemaal hysterisch worden. Lekkere muziek is als je met je koptelefoon over straat loopt en op de beat kunt meelopen. Verder heb ik een zwak voor Franse cultfilms als Amélie en Lars von Trier. Laatst heb ik The Diving Bell and the Butterfly gezien, een fantastische film met een waargebeurd verhaal over een man die totaal verlamd is en toch een boek schrijft. Hij doet dit door met zijn linkeroog te knipperen als reactie op letters die hij voorgeschoteld krijgt. Heel mooi. Ik wil later nooit een zure ouwe heks worden die om alles loopt te zeiken.’
40-51_Screen RHJ.indd 46
Gosse →
19, Amsterdam, student/model
‘Mijn interesse ligt bij scheikunde, biologie en de zorg, dus ik studeer nu Voeding en Diëtetiek op de Hogeschool van Amsterdam. Ik zie mezelf later wel in een ziekenhuis werken, omdat ik het verzorgen van mensen leuk vind. Voor modellenwerk ben ik ooit gevraagd toen ik in het Vondelpark liep en dat doe ik nu af en toe. Als bijbaantje is het super. Verder vul ik sinds een jaartje mijn dagen met dj-en, vooral minimal. Het is nu nog een huishobby, hoor. Luisteren naar muziek is leuk, maar zelf draaien is nog vetter. Ik luister naar alle genres: van hiphop tot jazz tot minimal. Mijn favoriete films zijn cultfilms. De laatste die ik gezien heb was Knocked Up, een comedy over een jongen en meisje die het niet veilig hebben gedaan, een kind krijgen en samen dat kind moeten opvoeden. En dat terwijl hij een chille, blowende dude is en zij heel serieus is met een baan, auto en een huis. Nee, op mij zijn die situaties niet van toepassing hoor, haha.’
01-10-2007 15:55:43
41 coltrui Roberto Collina | jas Thomas Burberry
40-51_Screen RHJ.indd 47
01-10-2007 15:55:47
ketting met hanger Lyppens
40-51_Screen RHJ.indd 48
01-10-2007 15:55:53
49
vintage overhemdjurk Pierre Balmain
Jack ←
20, Amsterdam, student
‘Vroeger zat ik veel met Duplo-stenen huizen te bouwen. Nu doe ik de opleiding makelaardij en loop ik stage bij een bedrijf dat appartementen voor short-stay verhuurt aan expats en toeristen. Ik check de mensen in en geef ze achtergrondinformatie over hun appartement en de stad Amsterdam. Na mijn studie wil ik makelaar worden, omdat ik het totaalpakket zo boeiend vind. Ik vind het interessant om bijvoorbeeld te vertellen over de historie van een huis en de bouwkenmerken. Zeker een oude stad als Amsterdam is heel interessant qua huizen. De makelaardij is ook een soort spelletje tussen koper en verkoper en Amsterdam trekt me in dat spelletje het meest. Mijn toekomst zie ik zowel als makelaar als op sociaal vlak rooskleurig in. Als ik écht oud ben – een jaartje of zeventig – dan hoop ik er warmpjes bij te zitten. Ik wil dan zeker niet eenzaam achter de geraniums zitten wachten op het eind van de maand wanneer mijn AOW-tje binnenkomt.’
40-51_Screen RHJ.indd 49
Charlotte ↑
15, Weert, scholier/model
‘Begin mei ben ik gescout op Hyves door SPS Model Management. Mijn eerste buitenlandse shoot vond plaats bij het Louvre in Parijs en het leuke was dat er allemaal mensen kwamen kijken die zoiets hadden van: hé, wat zijn die aan het doen? Ik vond het heel gaaf, zoiets maakt bijna niemand mee! Het is wel jammer dat buitenlandse shoots altijd in mijn schoolvakanties moeten plaatsvinden, omdat ik nog in de vijfde van het gymnasium zit. Modellenwerk gaat heel goed en ik vind het erg leuk, dus als ik over anderhalf jaar nog goed in de markt lig, wil ik een jaar fulltime als model de wereld rondreizen om erachter te komen of het bevalt. Daarna ga ik medicijnen studeren – dat is iets wat ik al van kleins af aan wil doen – zodat ik uiteindelijk kinderarts of chirurg word. Als ik later echt oud ben, hoop ik niet materialistisch te zijn en me niet vast te houden aan het schoonheidsideaal. Ik wil dus absoluut niet aan de botox bijvoorbeeld. Mensen zijn mooi zoals ze zijn en daar hoef je niet voor in te grijpen. Dat vind ik oppervlakkig.’
01-10-2007 15:55:58
50
Hidde ← 23, Amsterdam, student/model ‘Het lijkt me heel gaaf om nog een keer in het buitenland op de catwalk een show te lopen tijdens een groot evenement. Voor welke modeontwerper maakt me dan niet uit. Ik ben in die zin geïnteresseerd in mode dat ik het leuk vind om tweedehands kledingzaakjes en het Waterlooplein af te struinen op zoek naar toffe kleding. En ik kijk af en toe modebladen door. That’s it, maar wie weet gaat er door het modellenwerk wel een wereld voor me open. Naast modellenwerk roei ik zo’n 20 uur per week. Ik wil uiteindelijk projectontwikkelaar worden en daar is geen specifieke opleiding voor, dus ik studeer nu Management, Economie en Recht met een minor in vastgoedkunde. Het lijkt me helemaal fantastisch om projectontwikkelaar van huizen en kantoorgebouwen te worden. Het is toch fascinerend om een project van helemaal “niets” naar “alles” te begeleiden. Of om oude gebouwen te renoveren of te herontwikkelen tot iets waar mensen echt van kunnen genieten.’
Joeke → 17, Amsterdam, million dollar kid
blouse Hugo Boss | trui Roberto Collina
40-51_Screen RHJ.indd 50
‘Sinds kort organiseer ik het nieuwe feest Million Dollar Kids. Dat doe ik naast mijn werk bij Studio 80. Daar hou ik me met van alles en nog wat bezig, zoals de garderobe en het ontwerpen van het decor voor de M.U.L.T.I.S.E.X.I.-avonden. Zoiets als Million Dollar Kids bestond nog niet in Nederland, maar denk aan de sfeer van Studio 54 en de documentaire Party Monster. Op de tweede vrijdag van de maand in club Meander is het de bedoeling dat iedereen zijn best doet om er echt anders uit te zien. En dat gebeurt! Hoe mensen zich kleden is heel on-Nederlands en het mooie is dat je er niet raar op wordt aangekeken. Veel million dollar kids zitten ook op myspace, waar iedereen uitvergroot waar hij of zij zich mee bezighoudt en van houdt. Het bijzondere is dat sommigen van mijn vrienden zelfs op straat herkend worden vanwege hun myspacepagina. Dat is bijzonder, omdat we eigenlijks niks doen en niks kunnen, maar – zonder kapsones te hebben – we kunnen wel miljonair worden. Dat is een beetje het idee erachter.’
01-10-2007 15:56:06
jack Henrik Vibskov | haircolouring via Le Souk
40-51_Screen RHJ.indd 51
01-10-2007 15:56:09
52
Incoming Tekst Bieneke van der Does
G-doodle Krabbel jij vaak gedachteloos wat op papier, oftewel een doodle? Nu is je kans om er iets cools mee te doen. G-sus verzamelt doodles en zet ze op bijvoorbeeld een T-shirt of een broek. Als je jouw doodle terug wil zien in de winkel, surf dan naar g-sus.com en upload je tekening. Het is niet de bedoeling dat je er een heel artwork/portfolio van maakt, gewoon simpel en vluchtig, met je gedachten ergens anders. g-sus.com
52-55_Incoming RHJ.indd 52
03-10-2007 15:06:23
B.L.E.E.P!
53
Be Like Every Electronic Person! Luisa Pusone was tijdens de afgelopen editie van de Modefabriek een van de acht net afgestudeerde ontwerpers die daar mocht exposeren met haar eindexamencollectie. Haar collectie is geïnspireerd op haar liefde voor speelgoedrobots. Door een aantal elementen van het vroege robottijdperk te verwerken in haar ontwerpen, loopt de vrouw in frisse en naïeve creaties rond, die haar toch een sterke en onafhankelijke uitstraling geven. Luisa: ‘Mijn ontwerpen worden gedreven door de kracht van de toekomst. De draagbaarheid of complexiteit vormt geen grenzen. Mijn naïeve kijk leidt mij naar kleur en materiaal. De fascinatie die ik heb voor de jaren ’60 en de zoektocht naar een nieuwe look vormen de rode draad in mijn creaties.’ Haar collectie is te zien in Galerie King Kong voor de Andy Warhol Plastic Fantastic jaren ’60 party. Hier wordt ook Luisa’s T-shirtlijn verkocht. De party is geïnspireerd op Exploding Plastic Inevatible, de multimediale shows die eind jaren zestig door Warhol werden georganiseerd. louisiana1980@googlemail.com
Ode aan de twijfel Emmelie Zipson twijfelt. Ze twijfelt over de weg in haar leven en de weg naar haar voorstelling. De oma van Emmelie twijfelde niet. Toen zij genoeg had van het leven dat ze leefde, bracht ze haar kinderen naar haar ex-man en vertrok ze alleen naar Brazilië. In Boem! vraagt Emmelie zich af waarom zij niet diezelfde daadkracht heeft. Terwijl ze de voorstelling nog af moet maken, neemt Emmelie het publiek mee op een reis waarin ze haar eigen weg weer helder maakt. Voor deze voorstelling werkte Emmelie samen met Janne Sterke, een vierdejaars student van het AMFI. Janne creëerde het decor en het kostuum voor Emmelie. Kijk voor speeldata op zipson.nl
ZLDA Met een ring van ZLDA draag je een sieraad dat net zo veranderlijk is als je dagelijkse stemming. Zin in de stad? Vandaag is de flat jouw ding. Heb je een dag vrij, dan draag je het vogeltje. Met de handscapes van Zelda Beauchampet krijg je het gevoel dat zich een kleine wereld om je vinger vormt. Zelda wijkt graag af van het bestaande: ‘Sieraden hebben vaak een vaste vorm. Ik heb gezocht naar een manier om sieraden jong en speels te houden. Een sieraad dat deelneemt aan je eigen beleving van de wereld.’ zlda.nl Fotografie: Lisa Klappe
52-55_Incoming RHJ.indd 53
03-10-2007 15:06:45
Stéphane Sautour Onder is boven en andersom. Fransman Stéphane Sautour probeert met zijn werk de toeschouwer de weg te laten kwijtraken. Alles wat normaal lijkt, wordt onderuit gehaald. Zo waren in een eerder project van Sautour twee robothonden zodanig geprogrammeerd dat zij tegen zichzelf vochten in plaats van tegen elkaar. Ben je binnenkort in Parijs, bezoek dan zeker even deze tentoonstelling.
Stéphane Sautour, Idoru B2, 2007, Wood, 300 x 180 x 150 cm. Foto: F. Gousset
Papous in the Head, door Stéphane Sautour, t/m 3 november in Galerie Loevenbruck, Parijs, loevenbruck.com
Bibi van der Velden Speciaal voor de tentoonstelling Schitterend Sieraad ontwierp Bibi van der Velden een collectie exclusieve juwelen, geïnspireerd op de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Als thema’s voor haar ‘wearable works of art’ koos ze het vroege Nederland, de Klassieke wereld, het oude Nabije Oosten en Egypte. Ze is gefascineerd door objecten waar de tijd in is gaan zitten. Ze verwerkt bijvoorbeeld antieke broches, parels en relikwieën in haar juwelen. Soms schaadt overdaad niet. Er zijn overigens ook echt antieke sieraden te bewonderen tijdens deze tentoonstelling. T/m 23 maart 2008 in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, rmo.nl bibivandervelden.com Fotografie: Jeroen Snijders
52-55_Incoming RHJ.indd 54
03-10-2007 15:07:01
55
CUM Mama I’m So Sorry... Cum is een Gents kunstenaarscollectief afkomstig uit de graffiti scene. Ze laten overal in diverse steden grote gestileerde, met sjablonen gemaakte beelden achter van frisse meisjes, al dan niet met blote borsten en in erotische houdingen. Zelf omschrijft Cum de stencils als Fucking Erotic Street Entertainment. Het collectief is ondertussen niet meer alleen actief op straat, maar werd ook opgepikt door de kunstwereld. T/m 20 oktober in Maes & Matthys Gallery, Antwerpen, maesmatthys.be cuminthestreets.com
ConClub ConClub is een nieuwe club in Rotterdam met concerten, performances, videoscreenings, dj’s, kunstinstallaties en andere verrassingen. Kunstenaars en architecten nemen een aantal verschillende locaties als vertrekpunt, maar veranderen de inrichting met hun interventies en installaties zodat een totaal nieuwe beleving ontstaat. Historische inspiratiebronnen spelen daarin regelmatig een belangrijke rol. Blow Up, naar de gelijknamige film uit 1966, is het eerste thema dat centraal staat op 20 oktober. Er zijn onder meer optredens van het Franse Poni Hoax en discodiva Kathy Diamond uit Londen. conclub.nl
52-55_Incoming RHJ.indd 55
In Blend 26 zijn we bij de foto’s van modeontwerper Iris van Herpen vergeten de credits te vermelden. Excuses! Bij deze: Fotografie Michel Zoeter Styling Roos Van der Hulst / B Creatives Haar & make-up Darien Touma Model Anniek / Paparazzi Modelmanagement
03-10-2007 15:07:17
56-63_Direct RHJ.indd 56
02-10-2007 14:59:08
Fotografie Joost van de Brug - Styling Ilanga van Throo - Make-up Liza Tessellaar / View Agency - Ass. fotografie Mat S-W - Ass. styling: Danielle van Throo - Met Dank aan Club 11 (links) Jas Dior Homme | hemd Dior Homme | broek Gucci | schoenen Rick Owens | riem en stropdas Diesel - (rechts, vlnr) jasje Gucci | broek Gucci | hemd Diesel | speld Otazu | jasje Gucci | klok Otazu | ketting Dyrberg/Kern ring Otazu | jasje Dior Homme par Heidi Slimane | klok Otazu | ketting CK | riem stylist’s own | broek Dielsel | jasje Gucci | ketting Dyrberg/Kern | ketting 2 CK | ketting 3 Dyrberg/Kern
56-63_Direct RHJ.indd 57
02-10-2007 14:59:35
(links) alle kleding Kim Jones | masker Rodrigo Otazu - (rechts) hemd Fred Perry | jack Fred Perry | jas met bontkraag Gucci
56-63_Direct RHJ.indd 58
02-10-2007 14:59:47
56-63_Direct RHJ.indd 59
02-10-2007 14:59:54
56-63_Direct RHJ.indd 60
02-10-2007 15:00:02
(links) hemd Diesel | jasje Dior Homme par Heidi Slimane | sjaal Gentiluomo | speld Otazu - (rechts) hemd, broek en schoenen Diesel | jasje Dior Homme Par Heidi Slimane | sjaal Scapa
56-63_Direct RHJ.indd 61
02-10-2007 15:00:13
kleding Rick Owens | sieraden Otazu
56-63_Direct RHJ.indd 62
02-10-2007 15:00:25
56-63_Direct RHJ.indd 63
02-10-2007 15:00:33
64
Blixa Bargeld
Getekend door dertig jaar herrie en experiment, zwicht Einstürzende Neubauten nu voor melancholie en melodie. Voorman en voormalig Bad Seed Blixa Bargeld kan uren praten over nieuwe instrumenten. Maar: ‘Nu niet.’ Tekst Theo Paijmans Fotografie Marc Deurloo
Berlijn, 1980. De stad is nog opgedeeld door de muur, in de schimmige twilight zone schurken rijk en arm, bovenwereld en onderwereld, nachtclub en kraakpand tegen elkaar aan. En daarboven de dreiging van twee ideologieën, het Oosten en het Westen die elkaar permanent beloeren. Op 1 april wordt in de Berlijnse underground een band geboren met verstrekkende gevolgen: Einstürzende Neubauten. In de jaren daarop zet het ensemble een nieuwe standaard met hun ongewone muziekinstrumenten zoals drilboren, winkelwagens, het slaan op beton onder snelwegovergangen, waar Blixa Bargeld zijn teksten bovenuit schreeuwt en scandeert. Industrial anno toen: anarchistisch, keihard, schokkend en compromisloos. Bargeld (echte naam Christian Emmerich): ‘Ach, toen werden in Berlijn elke week wel tig bands opgericht. En als je nu terugkijkt, door telkens hetzelfde heel kleine groepje.’ De stad als raamwerk ‘Ik heb de Neubauten nooit als een activistische kunstenaarsgroep gezien. Ik ben een school dropout. Ik had ook geen achtergrond waarin ik in het geld zwom. Mijn levenskeuzes waren dus beperkt. Uiteindelijk ben ik muzikant geworden. Ik heb zelfs een tijdje een bioscoopje gerund. Daardoor overleefde ik. Als ik terugkijk op de bijna dertig jaar van ons bestaan, kan ik de invloeden en artistieke keuzes wel zien. Ze ontstonden vanuit een zuivere nieuwsgierigheid en door wat we praktisch gesproken konden doen in bepaalde situaties. Er was gewoon geen geld, dus hadden we niet alle keuze voor wat betreft muziekinstrumenten. We namen wat we konden krijgen. Speelden onder brugovergangen, dat soort dingen. Dat waren artistieke keuzes. Ik was er bewust naar op zoek, naar objecten en plekken die ik kon gebruiken binnen het raamwerk van mijn stedelijke leven. Qua muziek liet ik me inspireren door wat tegenwoordig wereldmuziek heet, wat toen niet bestond. In de platenzaak was
64-65_Blixa RHJ.indd 64
helemaal achterin een rekje met wat platen zoals Toeareg-opnames, getiteld Desert Landscape. Er zat een tekst bij waarin onder andere stond dat de snaren van bepaalde instrumenten gemaakt waren van het haar van vrouwen... Ik begon in die richting te denken – stel dat ik dit all the way zou nemen, wat zou mijn desert landscape dan zijn? Ik kon me niet eens voorstellen dat ik dit langer dan twee jaar zou doen. Maar de impact die we hadden ontstond vrij snel. Toen we een contract tekenden bij een platenmaatschappij begon ik te voorvoelen dat ik dit wel eens langer zou doen. We hadden immers een contract om ten minste drie albums te doen.’ Bargeld ziet een vergelijking met het huidige Beijing, waar hij veel komt. ‘De situatie lijkt daar wel wat op die van ons, toen we begonnen. De Chinezen pakken waar ze maar de hand op kunnen leggen, met het verschil dat ze tegenwoordig de beschikking hebben over een laptop. Je kunt in Beijing geen zwervend stuk metaal vinden, daar zijn duizenden mensen naar op zoek, om in te wisselen voor geld bij de oudijzerhandel.’ Een gitaartrack uit 1982 Einstürzende Neubauten is altijd gefocust geweest op het extreem lichamelijke, met een uithoudingsvermogen dat grenst aan het onvoorstelbare, door het urenlang ritmisch beuken op staal met ijzeren pijpen of het hanteren van drilboren voor het percussieve element. Bargeld: ‘Ik kan op mijn lichaam zes littekens aanwijzen opgelopen tijdens evenzovele concerten. We worden lichamelijk ook ouder. Je denkt dat je publiek met de jaren jonger wordt maar dat is niet zo, zij blijven qua leeftijd hetzelfde, maar zelf worden we ouder. Dat is hetzelfde met Nick Cave and the Bad Seeds.’ Wellicht mede met het klimmen der jaren zette een muzikale kentering in. Er wordt wel eens gezegd dat, waar de band vroeger speelde met herrie, ze dat nu doet met stiltes. Ook de nieuwe cd, Alles Wider Offen, lijkt in weinig meer op
de legendarische eerste release Kollaps uit 1981 of Zeichnungen des Patienten O.T. uit 1983. Melodie en melancholie reigen zich aaneen in tien composities, waarbij de kenmerkende industrial meer dient als omkleding, als subtiele signatuur, als finishing touch. Bargeld: ’Meestal kan ik uren ouwehoeren over nieuwe muziekinstrumenten bij de release van een cd, speciale ideeën verbonden met speciale objecten, het exploreren van dimensies als je speelt met luchtcompressoren, praktisch gesproken windinstrumenten... In dit geval is dat er allemaal niet. Voor het eerst hebben we nauwelijks een nieuwe installatie, materiaal of nieuw instrument gebruikt. Het zijn de gebruikelijke Neubauten-instrumenten. Alle experimenten gebeurden outside het album, waarvan kleine elementen een weg vonden op de cd. Track 9, Susej, is gebaseerd op een gitaartrack die ik opnam diep in een vloedkelder in Hamburg Hafen in 1982. Ik was erin gekropen en had de versterker op het luik gelegd, met de speaker richting de lage kelder. Destijds konden we niks met die opname. We volgden het idee dat ik toen had, maar editen het op zo’n manier dat het werkt. We werken trouwens op een traditionele manier, met z’n allen in een ruimte, zonder clicktrack.’ Einstürzende Neubauten maakte een zestal albums in dertien maanden, voor abonnees via de website van de band. Met behulp van een kaartsysteem van 600 kaarten die bedoeld zijn als navigatiesysteem, maakten ze ook vijftien download songs, Jewels genaamd. Bargeld: ‘Dat zijn de meest buitenissige en bizarre muziekstukken denkbaar. Ze klinken als de vroege Neubauten, maar ze zijn bizar. De kaarten zijn bedoeld om de controle over dingen te saboteren.’ Of hij rijk is geworden van dertig jaar Neubauten? ‘Nee, maar dankzij de back collection van Nick Cave cd’s waar ik gitaar op speel, heb ik wel wat geld om van te leven.’ neubauten.org
03-10-2007 09:33:20
64-65_Blixa RHJ.indd 65
03-10-2007 09:33:23
66
TRENTEMØLLER
Muziek die klinkt als kleding, mode die draagt als soundscapes: de wisselwerking tussen twee jonge deense ontwerpers en een technoproducer. ‘Het is toch ergens een afspiegeling van mezelf.’ Tekst Jesse Voorn Fotografie Rune Johansen
‘Ik kan pelweg iemand muziek
mezelf simniet zien als die géén maakt’
66-68_Trentemoller RHJ.indd 66
Een paar jaar geleden was de sfeervolle, warme en organische elektronica van Anders Trentemøller buiten Denemarken nog volslagen onbekend. Als een van de weinigen maakt hij techno zonder dat er een beat aan te pas komt. Natuurlijk, hij heeft ook een paar stuwende dansvloerknallers op zijn naam staan. Sterker nog, hij brak er uiteindelijk eind 2004 mee door. Zijn Trentemøller EP op het befaamde label Naked Music is een unieke combinatie van subtiele techno en warme elektronica. Bijna niet voor te stellen dat het afkomstig is van de wat slungelige Deen. Zijn muziek zit vol melancholie, paranoia en intensiteit, waarbij hij zich zwaar heeft laten inspireren door films van David Lynch. Mulholland Drive is zijn favoriet en is exemplarisch voor Trentemøllers muziek, die ook donker en diepgaand is en gemaakt met oog voor detail. In 2006 brengt Trentemøller zijn eerste volwaardige album uit, The Last Resort, waarop hij de beats volledig afgezworen heeft. Het is een melancholische downtempo plaat, vol warme elektronica en diepe dub. De tracks zijn stuk voor stuk duistere, filmische muziekstukken waar de poëzie vanaf druipt. In zijn eigen land Denemarken is hij dan al tegen wil en dank uitgegroeid tot een popster en ook de rest van de wereld sluit hem in de armen. Samen met DJ Tom reist hij van land naar land, waar hij bejubelde optredens geeft. Maar eind 2006 houdt hij dat voor gezien; er zit geen uitdaging meer in. Trentemøller maakt de overstap naar een echte band en treedt vanaf dan alleen nog maar live op, waardoor
zijn muziek nog beter overkomt. Nu ligt zijn laatste wapenfeit in de winkels: The Trentemøller Chronicles, een dubbel-cd vol rariteiten, remixen en nieuwe tracks. Bewust een andere kant op Anders Trentemøller kleedt zich heel gewoon. Aan een jeans en een shirt, of liever nog een overhemd, heeft hij genoeg, daar voelt hij zich het makkelijkst in. Toch ziet hij wel overeenkomsten tussen muziek en mode. ‘Beide zijn onderhevig aan trends,’ legt hij bedachtzaam uit. ‘Zowel bij mode als bij muziek wordt iets de ene dag de hemel in geprezen, en de dag of week erna is het weer helemaal uit. Het gaat in vlagen, dat maakt het zo moeilijk. Daarom trek ik me ook niets aan van wat er muzikaal gezien rondom mij gebeurt. Muziek schrijven is iets heel persoonlijks en eigenlijk is het een grote egotrip. Voor mij is het een vorm van therapie, een uitlaatklep. Mijn diepste gevoelens komen naar buiten en ik heb dat echt nodig om mezelf uit te drukken. Ik denk dat je dat ook terughoort in mijn muziek, want die is heel donker en melancholisch. Ik zou niet weten wat er van me geworden zou zijn zonder muziek. Misschien zou ik mezelf dan niet meer in de hand hebben. Maar ik ben blij dat ik daar nooit achter heb hoeven komen. Nu kan ik mezelf mee laten zweven met mijn muziek. Ik kan mezelf simpelweg niet zien als iemand die géén muziek maakt.’ Trentemøller werkt al jaren aan een eigen geluid. Anderen zullen hem zeggen dat hij dat al heeft,
02-10-2007 07:32:33
66-68_Trentemoller RHJ.indd 67
02-10-2007 07:32:47
68
LIVE: 10 november, I Love Techno in Gent myspace.com/trentemoeller
maar zelf is hij daar nog niet zo zeker van. Net zomin als hij zichzelf een fantastische producer vindt. ‘Ik werk nog steeds heel hard om mijn eigen geluid te vinden en te definiëren, maar dat kost erg veel tijd. Ik vind het belangrijk kanten van mezelf te tonen die mensen niet van me kennen. Het publiek kende me in eerste instantie van banging clubtracks, maar dan ga ik bewust een andere kant op, om te laten zien wat ik nog meer in huis heb. Mijn label Poker Flat zag The Last Resort in eerste instantie niet zitten, omdat er bijna geen beat op voorkomt. Maar uiteindelijk was de verrassing des te groter en kreeg het album een warm welkom.’ Afspiegeling van jezelf Poker Flat is niet de enige die valt voor de charmes van The Last Resort. De jonge Deense ontwerpers Sofie Nørregaard en Anna Rosa HiortLorenzen gaan evenzeer voor de bijl voor de muziek van hun landgenoot. Nørregaard heeft een exclusieve Trente-kledingcollectie ontworpen en Hiort-Lorenzen ontwierp de hoes van The Trentemøller Chronicles en verwerkte die in haar collectie T-shirts, jurken en sjaals. De twee zijn net afgestudeerd aan de Deense academie. Trentemøller: ‘Een jaar geleden raakten we aan de praat en kwamen we op het idee om samen kleding te maken. Ze wilden er iets bijzonders van maken en verdiepten zich enorm in mijn muziek. Je ziet dat ook echt terug in de collectie, die melancholische, noordelijke sfeer die ik nastreef. Maar Sofie en Anna Rosa hebben alles ontworpen, ik heb alleen richting gegeven, omdat ik als geen ander mijn eigen tracks kan vertalen naar iets nieuws. Ze hebben alles ook helemaal zelf gemaakt, een heren- en een damescollectie, met de hand. Dat maakt de kleding exclusief, maar ook wel een stuk duurder. Ik ben echt vereerd. Ik ben er mijn muziek ook in een volledig ander perspectief door gaan zien.’ De samenwerking met de twee ontwerpers beviel Trentemøller zeer goed. ‘Ze zijn net als ik altijd op zoek naar nieuwe dingen en houden van experimenteren. Soms heb je succes en soms sla je de plank helemaal mis. Maar dan heb je het wel geprobeerd. Zo is dat met de Trente-collectie
66-68_Trentemoller RHJ.indd 68
ook. Net als mijn muziek is deze collectie niet alledaags. Gelukkig wordt mijn muziek steeds meer gewaardeerd, dus ik hoop dat het ook goed komt met de kleding. Het was iets dat we heel graag wilden doen en waar we erg veel geld van onszelf in hebben zitten, maar dat is het waard.’
‘Sofie en Anna Rosa zijn heel getalenteerd, daar gaan we nog veel van horen, ook internationaal’ Trentemøller is de eerste die de collectie ook echt draagt, graag draagt zelfs. ‘Het is toch ergens een afspiegeling van mezelf. Maar er zijn verschillende shirts, met en zonder mijn naam er op. Ik draag altijd de shirts waar mijn naam niet op staat, dat vind ik gek namelijk. Je ziet wel vaker artiesten in kleding met hun eigen naam lopen, maar dan geef je jezelf toch te veel eer.’ De shirts mét naam zijn voor de fans. ‘Die vinden het leuk om met je naam op hun borst te lopen.’ De collectie is in oktober uitgekomen en is voorlopig alleen verkrijgbaar in een aantal winkels in Denemarken. Eind november moet de kleding ook in Berlijn te koop zijn. Beste designers van Denemarken De drie zijn inmiddels alweer een stap verder. Trentemøller: ‘We hebben het al over nieuwe modellen en andere motieven. Er zijn ideeën genoeg en we wakkeren elkaars creativiteit aan. Deze meisjes zijn echt veelbelovend en heel getalenteerd en ik denk dat ze op dit moment tot de beste designers van Denemarken behoren. Daar gaan we in de toekomst nog veel van horen, ook internationaal. Voor mij is het ook een andere vorm van exposure, waar ik eigenlijk nooit bij stilgestaan heb. En dat allemaal door dat ene gekke idee dat we op een nacht hebben bedacht.’
02-10-2007 07:33:13
Amsterdam Airport Schiphol
‘A PLACE TO FEEL GOOD’ Op Amsterdam Airport Schiphol bevindt zich tussen inchecken en vertrek een ‘nieuwe’wereld. Een luchthaven die zich ontpopt als een inspirationele omgeving voor ‘pleasure seekers’. Succesvolle merken, als Holland Casino, Nike, Starbucks en het Rijksmuseum, hebben zich niet voor niets hier gevestigd.
De Nederlandse vertrekkende passagiers en de internationale
Op Schiphol hangt of staat op diverse locaties moderne kunst van
transferpassagiers zorgen voor een dynamische sfeer. Waarbij deze
verscheidende kunstenaars met verschillende inspiratiebronnen en
luchthaven ervoor zorgt dat je altijd nieuwe en verrassende
visies. Overal in de terminal zie je werken van succesvolle
belevenissen kunt opdoen, als je vliegtuig nog niet direct vertrekt.
kunstenaars zoals Mark Brusse, fotograaf Dennis Adams en
Spanning in casino’s, ontspanning door stoelmassages, gastrono-
kunstenares Jenny Holzer.
mische hoogstandjes of een luxe viergangendiner, luxehapjes in de sushibar, maar ook internet in de verschillende communication
Amsterdam Airport Schiphol heeft zich ontwikkeld tot “A place to
centers. Het aanbod reikt zelfs tot een dependance van het
feel good” waar je een unieke beleving kunt opdoen. Dus als je de
Rijksmuseum op de Holland Boulevard, waar kunst uit de gouden
volgende keer weer met het vliegtuig vertrekt, laat je I-pod dan
eeuw met werken van Neerlands beroemdste meesters is te
even liggen en laat je verleiden in deze inspirerende omgeving.
bewonderen. Uniek in de wereld en dat al vijf jaar! De collectie van het Rijksmuseum Amsterdam Schiphol wisselt
Places tot be at Amsterdam Airport Schiphol
meerdere keren per jaar. Op dit moment is ter ere van het lustrumjaar een bijzonder thema te beleven: ‘Battle at Schiphol’.
Rijksmuseum, Holland Boulevard, tussen E en F pier
Op de plaats waar nu Schiphol ligt, werd bijna 450 jaar geleden
Sushi Bar in Lounge 2
een belangrijke zeeslag geleverd die deel uitmaakte van de
Bubbles Seafood en Winebar in Lounge 1
Nederlandse onafhankelijkheidsstrijd tegen de Spaanse vorst
Restaurant De Brasserie, 2e verdieping in Lounge 2
tijdens de Tachtigjarig Oorlog. Op de tentoonstelling in het
Back to Life stoelmassage, Holland Boulevard, tussen E en F pier
Rijksmuseum Amsterdam Schiphol wordt deze belangrijke
Holland Casino in Lounge 1 en Holland Boulevard, tussen E en F pier
historische gebeurtenis herdacht. De tentoonstelling is tot en
Starbucks in Lounge 1
met 16 december 2007 te zien op Amsterdam Airport Schiphol. Het Rijksmuseum Amsterdam Schiphol is niet de enige plek waar je als kunstliefhebber je ogen de kost kunt geven.
www.schiphol.nl
70
Andy Warhol
Tekst & fotografie Rob Malasch
Rob Malasch was 24 jaar en had nog nooit eerder iemand een interview afgenomen. Little did he know dat hij uiteindelijk de eerste en de enige Nederlander zou zijn die een interview met Andy Warhol heeft mogen doen. ‘Ik was eind jaren zeventig veel in New York en iedereen riep maar hoe ontzettend moeilijk het was om een interview met Andy Warhol te krijgen. Dat was voor mij genoeg uitdaging. Via een vriend in Parijs werd mijn naam geïntroduceerd bij Andy. Als pretty boy had je in die tijd sowieso een streepje voor bij hem, dus ik zat goed. Het was een luchtig gesprek, ik was jong en wat brutaal. Ik vond het grappig dat ik daar als gesubsidieerde, snelle jongen wat vragen kwam stellen, terwijl hij toen nog bezig was alles financieel rond te krijgen. Hij had altijd te weinig geld en was constant bezig met het op orde houden van zijn rekeningen, want dat moest van zijn boekhouder. Achteraf is hij pas echt een mythe geworden.’ Rob is daarna nog wel eens met Andy uit eten geweest, en kwam hem vaak tegen in de straten van New York. ‘Overal kwam ik hem tegen. Het draaide in die tijd heel erg om de looks van de mensen met wie je omging, en Andy was natuurlijk eigenlijk gewoon een heel erg lelijk mannetje. Ik heb hem op den duur een beetje links laten liggen.’ 70-79_WH RHJ.indd 70
03-10-2007 09:07:44
70-79_WH RHJ.indd 71
03-10-2007 09:08:26
70-79_WH RHJ.indd 72
03-10-2007 09:08:38
73
Overal liggen zeefdrukken op de vloer. Er wordt gewoon overheen gelopen New York, Broadway 860: Andy Warhol Enterprises (B.V.). De lift brengt me naar de derde verdieping. In de hal zijn boven mijn hoofd tientallen elektronische apparaten bevestigd met steeds aan- en uitpiepende tonen, die samen een bizarre melodie veroorzaken. Door een ruitje in de deur zie ik een angstaanjagend grote dalmatiër. Hij kijkt me recht in de ogen. Het duurt een volle minuut, dan komt er een jongeman naar de deur die me binnenlaat. De grote hond blijkt opgezet. De man loodst me regelrecht naar het vertrek van Fred Hughes, president van de Andy Warhol B.V. en Interview Magazine. Type snelle zakenman, met een wit overhemd boven een gestreepte broek met bretels. ‘Nee, vandaag geen interviews, mister Warhol en ik zijn net terug uit Parijs en we zijn doodmoe en willen eigenlijk helemaal niemand zien.’ Ik zeg dat ik daar nu niet voor ben gekomen. ‘Oh, je kent William Burke zei Andy?’ Mijn introductie heeft goddank zin. We lopen samen naar een ander vertrek, waarin achter een bureau een jongeman gapend naar een video-monitor zit te staren. Ik heb het gevoel in een sluis te staan. De ruimte is zeer groot, overal liggen zeefdrukken van Warhol in stapels tegen de wanden en over de vloer. Er wordt gewoon overheen gelopen. Tussen de vingerplanten in de hoek staat een enorm glazen prisma. Een schitterend schilderij van Man Ray naast de deuropening. Het interieur is perfect. Alles staat precies op zijn plaats. Op het bureau een monumentale buste van Michelangelo met vlak ernaast twee koperen art deco kabinetten. Voor een Chinees wandscherm een zwart leren bank en een tafeltje met wat modebladen, als presse-papier een opgezette pinguïn. Een jonge uitvoering van Warhol, ongeveer 16 jaar, zit achter een van de kabinetten en scheurt wat gekleurd papier of maakt zijn huiswerk. Andy Warhol zit in een zijkamer en ik merk hem natuurlijk meteen op. Ik regel een afspraak met Fred Hughes en we doen allebei net of mister Warhol niet aanwezig is. Merkwaardig. Tijdens dit geregel merk ik dat Andy weer nieuwsgierig mijn richting uittuurt. Als ik op mijn beurt zijn kant uitkijk verschuilt hij zich achter een pilaar en loopt dan met kleine trippelpasjes achter mij langs naar een ander zijvertrek. Ik beloof de volgende dag in ‘the late afternoon’ te bellen voor een definitieve afspraak. Er verschijnt alweer een andere jongeman, die me naar de hal escorteert. ‘Late afternoon.’ Ik bel nummer 5.5550 en kan meteen komen. Fred Hughes: ‘Niet meer dan tien minuten. Geen sprake van, ik geef nooit meer.’ Hij brengt me naar Andy. Die komt naar me toe en geeft me een hand. ‘Wil je wat eten of drinken? Hoe was je vliegreis?’ In tegenstelling tot het beeld dat ik van hem had van foto’s en films ziet hij er goed uit en is iets langer dan ik had gedacht. Grijze lippen in een kleurloos gezicht. Ik kan niet ontdekken of hij nou een pruikje draagt of dat zijn echte haar geraffineerd pruikerig is geverfd. Zijn ogen achter een plastic bril zijn fletsblauw, maar de blik is zeer alert. Hij kijkt me ook strak aan. Aimabel. ‘Heb je thee?’ vraag ik. Fred Hughes laat ons achter en schreeuwt naar een of andere jongeman in een zijvertrek
70-79_WH RHJ.indd 73
03-10-2007 09:08:42
74
‘Mijn piss-paintings zijn net goedkoop behang. Er is niks aan, zo maak ik er een paar per dag’ dat er thee gezet moet worden. Ik zie hem de rest van de tijd gelukkig niet terug. ‘Ik heb het wel erg druk, maar we kunnen wel praten en tussendoor kan ik wel wat xerox-en.’ Tijdens ons gesprek legt Andy zo nu en dan heel precies een vel beschreven papier onder de klep van de machine en aldus ontstaat naast de enorme stapel papieren een even enorme stapel kopieën. -Zijn dat rekeningen? ‘Rekeningen, rekeningen, rekeningen.’ Ik pak mijn pasgekochte Sony TC150A uit mijn tas en doe net of ik zo’n recorder nog nooit in mijn handen heb gehad. En in m’n jas staat een polaroid in de aanslag. -Kun je zelf wat vragen bedenken? ‘Nee, werkt de machine al? Waar is de microfoon? Wat een mooie machines zijn het toch...’ -Wanneer kom je naar Nederland? ‘Dat weet ik nog niet. Ik heb net een tentoonstelling gepland in Kopenhagen. Ze wilden het graag naar Holland halen voor een of andere galerie in Rotterdam. En er is nu een serie van mijn nieuwste schilderijen op de F.N.A.C. in Parijs. Ben je daar geweest?’ -Nee. ‘Ik geloof dat ze die serie ook wel in Holland willen hebben. Waarom was je niet in Parijs?’ -Er is me verteld dat je er schilderijen had hangen met piesvlekken ofzo? ‘Oh, dat weet je, ja. Het is eigenlijk brons. Door de pies oxideert de bronsverf in groene vlekken.’ -Heb je er hier eentje liggen? ‘Ja, ik zal ze je even laten zien, als ik er een uit de hoop kan vinden.’ Hij gaat naar een ander vertrek en komt even later terug met een van zijn piss-paintings. Een doek met een grote groene vlek op een bruine achtergrond. -Je piest er zelf op? Of laat je dat iemand anders doen, het lijkt me wat veel werk. ‘Ik pies er zelf op.’ -Vind je dat leuk om te doen? ‘Nee.’ -Wat voor techniek gebruik je hierbij? ‘Helemaal geen techniek. Ik wil er zo snel mogelijk vanaf zijn, ja, echt waar. Gewoon het hele doek er vol mee. Zo maak ik er wel een paar per dag.’ -Merkwaardig. ‘Ach, eh, het vormt toch aardige patronen, dus waarom niet?’ -Ik vind ze belachelijk, er is echt niks aan. ‘Het lijkt op goedkoop behang, vind je niet? Er is eigenlijk ook niks aan.’ -Je vroege schilderijen, Mao en de Marilyns, zijn veel interessanter. Wat is je invloed op de kunstwereld in New York? ‘Ghee, ik zou het echt niet weten. Ik werk gewoon de hele tijd. Er zijn zoveel verschillende stijlen, weet je, verschillende manieren van schilderen en – er is zoveel, zoveel variatie. Ik weet echt niet of ik invloed heb.’
70-79_WH RHJ.indd 74
03-10-2007 09:08:49
70-79_WH RHJ.indd 75
03-10-2007 09:08:55
76
Bloedrood -Hoe is New York? ‘Ik ben dol op New York. Ik vlieg veel voor mijn werk, maar ik kan haast niet wachten tot ik weer terug kan. Ik geloof dat het de beste stad van de wereld is.’ -Wat is er zo uniek aan? ‘Well, ghee... er komen hier nu al die kids uit verschillende landen van Europa en ze zijn creatief en slim en dus krijg je hier al die verschillende mensen, ze zijn zo getalenteerd en ze zijn met zovelen... Het is hier echt een land op zichzelf. Vooral nu is het zo opwindend. Er is zoveel te doen.’ -Als je New York een kleur zou mogen geven? ‘Ik zou het bloedrood schilderen. Waar ben jij tot nu toe geweest?’ -Ik zag je gisteren in een flits bij de Robert Miller galerie. ‘We gingen daarheen om de objecten van Juan Hamilton (keramiek). Sprak je Joni (Mitchell)?’ -Ik zag haar wel staan. Heb je het stuk van het Squat Theatre gezien, The last love of Andy Warhol? ‘Oh, ik heb er wat over gelezen ja, het klonk wel interessant, een leuke groep als je de kranten moet geloven. Speelt het nog?’ -Op het ogenblik in Rotterdam. ‘Oh, werkelijk?’ -Je hebt zelf een theaterstuk gemaakt? ‘Dat is erg lang geleden, een meisje (Pat Ast) was de ster van de show, het hele gebeuren draaide om haar. Ze was vroeger 500 pound.’ Zieke grap -Een forse vrouw komt de thee brengen. Ik vraag haar of zij soms Pat Ast is. Ze legt kalm het dienblad met de thee op een tafeltje en springt dan haast uit elkaar van woede. ‘Ben je helemaal gek,’ schreeuwt ze. ‘Is dit een of andere idioot? Pat Ast, wat is dat voor zieke grap?’ Ik begrijp niet precies wat er gebeurt maar de dame rent briesend weg en is bijna meteen weer terug met een nummer van het magazine Interview. ‘Kijk hier, wat denk je wel, dit is Pat Ast. Ze is enorm, een reuzin, een papzak! Lijk ik daarop?’ In een reflex buk ik me en pak het polaroidtoestel uit mijn tas en neem snel en foto van haar. Ze koelt even snel af als ze razend werd. De foto is goed gelukt en ik geef hem aan
70-79_WH RHJ.indd 76
haar. ‘Dank je, dank je, wat sta ik er mooi op.’ Ze loopt verrukt met de foto naar een andere kamer. Gelukkig. ‘Je bedoelde het toch als een compliment, hoop ik?’ vraagt Warhol, ‘Ze is wat onrustig de laatste tijd en al een jaar of tien op dieet.’ -Wie was dat? ‘Brigid Polk. Zij is mijn assistente, we kennen elkaar al achttien jaar.’ -Brigid, de B uit je boek? ‘Ja, er zijn ook andere mensen van wie de achternaam met een B begint. Het hele boek is niet alleen B en ik. Een deel ervan, de rest is gewoon verzonnen en bij elkaar gelogen.’ -Jullie bellen elkaar nog steeds. ‘Elke morgen. Die gesprekken duren soms uren en dat al meer dan vijftien jaar. Kun je je voorstellen? Vooral ’s zondags als ik niets te doen heb en Brigid heeft sowieso niets te doen, nou dan bellen we. Ik weet niet waarom we dat doen, maar we praten aan een stuk door aan de telefoon en soms kijken we samen naar de tv. Zij vertelt wat zij ziet en ik wat ik zie.’ -Je hebt een goed leventje. ‘Oh, we praten over de hele wereld per telefoon. Toen ik in Duitsland was voor een tentoonstelling hebben we uren gekletst over hoe ik daar mijn kip moest klaarmaken ofzo. Blijf even aan de lijn tot de kip gaar is, haha.’ -Kunst. ‘Kunst. Kunst? Of wat de mensen denken dat kunst is? Ik doe het gewoon en het is echt zo makkelijk om te doen, ik geloof dat iedereen kan wat ik doe, maar eh... ze doen het gewoon niet en ze hebben geen manier gevonden om het te verkopen. Het begrip kunst maakt me beroerd. Dat woord alleen al. Voor mij moet alles precies zo zijn als op een kantoor, een goed lopende zaak. Maar om dingen te gaan doen alleen om het creatieve aspect van de zaak, dat interesseert me geen moer meer. Big business is veel leuker. ‘Ik heb er meer plezier in om grote advertenties voor mijn tijdschrift te pakken, van Polaroid B.V. enzo. Een hoop dingen produceren en proberen ze te verkopen. Ik vind kunst zo vervelend. Ik heb gewoon genoeg kunst gezien voor de rest van mijn leven. Ik bedoel, ik ga nauwelijks nog naar een galerie. Oude meesters waardeer ik nog steeds, maar de nieuwe kunst, daar vind ik echt niets aan. Je kunt het geeneens meer kunst noemen! Conceptuele kunst, minimale kunst, moderne kunst of weet ik veel, het verveelt me alleen maar. Rembrandt en Vermeer, daar kijk ik liever naar, daar beleef je tenminste wat.’ -Waardeer je geen tijdgenoten? ‘Als ik geïnteresseerd ben in andere kunstenaars zijn dat nog steeds dezelfde die vandaag nog bezig blijven met datgene waarmee ze in de jaren zestig populair zijn geworden. Ik waardeer Jasper Johns, Rauschenberg, Frank Stella, maar de rest vind ik echt niet zo opwindend. Het gaat allemaal te ver, het blijft ook niet, ze gaan allemaal dood. Ze zijn vervelend. Ik ben bezig op een andere manier te leven dan een tijdje geleden. Een soort 9-tot-5 leven.’
03-10-2007 09:09:02
77
‘Iedereen kan wat ik doe. Maar ze doen het gewoon niet en hebben geen manier gevonden om het te verkopen’ -Als op een kantoor? ‘Ja, maar ook weer niet. Ik ben hier wel elke morgen om negen uur en blijf tot vijf.’ -Heel veel mensen doen dat. ‘Het is hier net een kantoor.’ -Veel mensen vinden je zo mysterieus. ‘Veel mensen zijn misschien wel mysterieus als je ze gewoonweg niet kent.’ -Denk je dat je films invloed hebben gehad op de Gay Movement? ‘Well, ik zou het niet weten, omdat we nooit echt... Ik heb nooit echt een film gemaakt. Iemand anders maakte de scripts en dus... het was gewoon opnemen, als een documentaire. Er waren toen wat acteurs die het leuk vonden om voor de camera te staan om op de film te laten zien wat ze deden. Acteurs zijn zo stupide, echt waar, ze doen echt alles.’ -Zie je Holly Woodlawn nog? ‘Oh, Holly, natuurlijk, ze is er nog altijd. Ik denk dat het zo moeilijk is... als je een jongen bent en je probeert een vrouw te zijn: dat is dubbel werk. Het is echt heel veel werk, hard werken. Ik blijf haar vertellen dat ze alleen maar op het toneel vrouw moet zijn, want dan is het werk, en hard werken is alleen maar goed voor je en je verdient er ook nog wat mee. Er zijn zoveel mooie meiden en als je daarmee moet wedijveren, als je het niet bent... dat is gewoon te veel.’ -Ben je nog steeds met Victor Hugo? ‘Nee.’ -Ben je verliefd op iemand? ‘Nee.’ -Woon je nu alleen? ‘Woon je nu alleen? Nee.’ -Ben je wel eens in Amsterdam geweest? ‘Oh... ghee... heel lang geleden. Het is een mooie stad en vooral het water was bijzonder. De mensen zijn er zo gezond, dacht ik. Woon je daar altijd? Maar eh... je moet me wel je telefoonnummer geven. Als ik er kom bel ik je, als het mag.’ -Als het mag? Regel je dat niet zelf? ‘Oh nee, dat doet Fred (Hughes) voor me. Hij regelt echt alles. Had je dat nog niet gemerkt? Hoe lang blijf je hier in New York?’ -Maar even. ‘Je moet naar Studio 54 gaan; maar wees er wel op voorbereid dat je gekleineerd wordt. Het is de leukste plaats om heen te gaan. Het is niet eenvoudig om erin te komen. Jij komt er wel in zonder gezeur.’ -Ga je er zelf weleens heen? ‘Ik vertel altijd aan iedereen dat ze er heen moeten gaan, maar ik ga gewoon naar huis.’ -Ga je zelf niet uit? ‘Nee, wel veel naar zakelijke besprekingen en soms naar een SM-bar, die zijn wel aardig.’ Geld is geld -Denk je dat je negatieve invloed hebt gehad op de mensen die je omringen?
70-79_WH RHJ.indd 77
‘Oh ghee, nee. Ik geloof eigenlijk niet zo in negatieve dingen, dat doe ik gewoon niet. Ik geloof dat iedereen geweldig is. Ik hou van iedereen.’ -En van geld. ‘Geld is geld. Het maakt niets uit of je er hard voor gewerkt hebt of niet. Ik geef het toch uit. Ik heb een fantasie over geld: ik loop op straat en ik hoor iemand fluisteren: Daar loopt de rijkste man van de wereld.’ -Waar dacht je aan toen je in het ziekenhuis lag, nadat je was neergeschoten? ‘Wat! Ik denk nooit! Hier ging alles gewoon door. Iedereen bleef werken, dus realiseerde ik me dat ik een goedlopende zaak had, omdat het zonder mij gewoon doordraaide. Ik was blij dat ik me dat realiseerde omdat ik toen kon besluiten dat “business” de beste kunst is. “Business” is een stap verder. Ik ben begonnen als een commercieel kunstenaar en ik wil eindigen als een business-kunstenaar. Omdat ik bewezen heb een “serieus” kunstenaar te zijn wilde ik verder gaan in de business-kunst. Een goed zakenman is fascinerender dan wat ook! Heel veel geld verdienen is kunst en hard werken is ook kunst. En “good business” is de allergrootste kunst.’ -Schrijf je de interviews in je blad zelf? ‘Ik vind gewoon iemand die veel praat. Ik maak veel interviews, en we houden veel redactievergaderingen. Geen dag verloopt hetzelfde. Ik heb het altijd vreselijk druk en vooral tussen de 12e en de 17e van de maand, want dan moet al het materiaal voor het blad binnen zijn. Bianca Jagger komt op de cover van het kerstnummer.’ -Kun je nog wat zeggen over die piss-paintings? ‘Ze kosten 25.000 dollar per stuk.’ -En de laatste portretten, van Farah Dibah en de Sjah bijvoorbeeld? ‘Ik maak ze voor iedereen die het zich kan veroorloven. De prijs is 60.000 dollar voor vier verschillende poses. 25.000 voor een. Maar dat doe ik liever niet. Als je een portret wil moet je betalen. You pay, you got a portrait.’ -Teken je niet meer? ‘Ik zou niet weten wat, en ik heb eigenlijk nooit kunnen tekenen. Daarom zijn die portretten zo fijn. Ik neem alleen de polaroidfoto en die is zo klaar. Op die manier hoef ik zelf niets aan die dingen te doen. Al die gekleurde stukjes papier en die lijnen er omheen verzinnen de kids hier. Hoe sneller ik ermee klaar ben hoe beter. Als ik iets wil doen moet het ook meteen gebeuren.’ -Dus verder geen boodschap? ‘Ik heb geen speciale boodschap. Ik wou dat ik er een had. Het zou fantastisch zijn als ik er een had. Ik geloof dat “entertainment” de beste boodschap is. Dus probeer ik “funny” te blijven.’ Op mijn verzoek maken we een aantal polaroidfoto’s. Andy laat me intussen de hele verdieping zien. Hij staat gewillig stil als ik hem dat vraag voor de foto. Opvallend in de zeer uitgekiende ruimtes is de aanwezigheid van telkens een of ander opgezet dier. Een heuse leeuw, zo uit de Warner Bros-studio’s, is het meest indrukwekkend. De enorme elandskop plus gewei in de eetkamer is trou-
03-10-2007 09:09:02
78
70-79_WH RHJ.indd 78
03-10-2007 09:09:09
79
wens ook niet mis. Een tikkeltje overdone zijn de vele werkstukken van Andy zelf die in enorme partijen overal staan, liggen of hangen. De thee is inmiddels koud. Iedereen is al naar huis; het is nu half zeven en Andy moet de zaak nog afsluiten. ‘Kom je morgen weer?’ Ik beloof het en stap op. Aan de overkant van de straat loop ik een McDonalds binnen en bestel een turkey sandwich. Zenuwvlekken De volgende morgen. Een uur. De medewerkers – een tiental – van het tijdschrift Interview zijn in rep en roer. Bob Colacello, de productieleider, blaft iedereen een opdracht toe, want Bianca Jagger is in aantocht. Sinds vanochtend 10 uur zijn er inmiddels twaalf taxi’s voorgereden met de verschillende benodigdheden die nodig worden geacht om Bianca perfect op de voorplaat te krijgen. Andy ziet er verschrikkelijk uit. Erg zenuwachtig en ik meen zelfs wat zenuwvlekken en uitslag in zijn nek te zien. Hij stuurt doorlopend mensen en fotografen weg. Tot overmaat van ramp verschenen er een paar kopers. De dame geheel gehuld in nerts en de heer met een cowboyhoed op en een havana tussen de lippen. Ze zijn allebei kogelrond. Fred Hughes neemt ze mee naar zijn kantoor en laat ze een ononderbroken stroom van zeefdrukken, portretten, Mick Jagger-prints zien. Zonder blikken of blozen wordt er voor een kwart ton aan bedrukt papier besteld. Een Campbell Soup-zeefdruk, zes Mick Jagger-prints en een portret van Mohammed Ali. De heer met de cowboyhoed moet even bellen voordat de koop beslecht wordt. Fred Hughes is alleraardigst en vraagt aan de dame of hij haar bontmantel even mag passen. Hij verzuipt er bijna in. Zij is in alle staten. De cowboyhoed komt weer binnen: de aankoop is rond. Andy Warhol komt nu binnen, hij keurt de kopers nauwelijks een blik waardig. Begint onmiddellijk de prints te signeren en loopt meteen weer naar de andere kamer. Het koppel is nu echt over z’n toeren; zij gilt het uit dat het zo’n ‘experience’ is om mister Warhol te hebben gezien. Ongelooflijk. Ze worden door Fred Hughes snel de deur uitgeloodst en verlaten de Factory met een rol Warhols onder de arm. Fred Hughes komt nu op mij af, hij straalt. ‘Wim Beeren (directeur Boymans-van Beuningen in Rotterdam) en zijn secretaresse zijn hier, ze komen straks ook nog. Nee, daar kun je niet bij blijven. Ze zullen een aanbod doen voor een tentoonstelling in hun museum. Ken je dat museum, of is het meer een galerie?’ Ik zeg niets en ga op zoek naar Andy. Inmiddels zijn er vier haar- en vier make-upspecialisten gearriveerd, die hun hele hebben en houden in de werkruimte uitstallen. Iedereen rent als een gek achter iedereen aan. Andy is nergens te bekennen. Bob Colacello stuurt nog een fotograaf weg. Het wachten is op Bianca Jagger. Dan staat Andy ineens naast me, hij zegt dat hij het vandaag echt te druk heeft. ‘Kom je morgen terug?’ Ik twijfel. ‘Wacht even. Hier heb ik wat voor je.’ Een grote stapel Interviews, zijn boek en een grote foto van hemzelf krijg ik van hem. ‘Zal ik ze signeren?’ vraagt hij. Zonder mijn antwoord af te wachten slaat hij aan het signeren. Als de liftdeuren opengaan staat Wim Beeren in de lift. Hij stapt uit en kijkt naar de elektronische apparaten. De bizarre melodie klinkt nog steeds.
70-79_WH RHJ.indd 79
03-10-2007 09:09:10
80
Iris van Herpen
Fragiele mutanten, een robothondje en Legowelt. Tijdens Amsterdam Fashionweek viel de net afgestudeerde Iris van Herpen wel heel erg op. ‘Daar wen je vast aan.’ Tekst Bieneke van der Does Fotografie Marc Deurloo
Hoe komt iemand vers van de modeacademie zo snel op Amsterdam Fashionweek terecht? Nog maar vorig jaar studeerde ze af als modevormgever aan Arnhem Fashion Institute. Ze had geluk; na haar eindexamenshow werd ze direct benaderd door iemand van Cream PR (voorheen Imago Factory). Haar stukken kwamen te hangen in verschillende exposities en winkels, onder andere in SPRMRKT. Haar werk was ook te zien en te koop op de Modefabriek en andere beurzen. Zelfs een Japanse importeur zag de collectie wel zitten.
‘De vorm en details van mijn werk geven al genoeg sfeer, kleuren zouden het hysterisch maken’
80-83_Iris RHJ.indd 80
Het Perfecte Eindstuk Ze is verlegen, bescheiden en bovenal jong (23). Het is moeilijk te geloven dat zij de heftige en kunstige collectie gecreëerd heeft. Zelf heeft Iris van Herpen vandaag haar oude kloffie aan. Hierin voelt ze zich het prettigst. Ze kan niet goed tegen modepopjes. ‘Die zijn zichzelf helemaal niet meer. Compleet gestyled naar de laatste trends, maar hun persoonlijkheid zie je nergens in terugkomen. Dat is toch saai?’ De modewereld vindt ze maar vreemd. Ze gaat niet graag naar modefeestjes en ze vindt netwerken verschrikkelijk. ‘Ik kan er maar niet aan wennen. Ik zou het liefst altijd achter de schermen blijven. Ik haat het om naar feestjes te gaan, alleen maar om mensen voor je karretje te spannen. Het zijn altijd van die commerciële clubs met chagrijnige uitsmijters en hippe mensen die te veel met zichzelf bezig zijn. Het is daarentegen ook juist wel weer leuk, het is op een bepaalde manier een grote illusie, waardoor ik de ruimte heb een andere werkelijkheid te scheppen. Zelf ga ik liever naar gare feestjes in de middle of nowhere, waar je alleen kunt komen als je mensen kent of nummers hebt. Werken in de mode-industrie doe ik het liefst in mijn atelier, niet op een feestje.’ Van Herpen heeft een goede ruimte tot haar beschikking. ‘Ik woon antikraak in een oud theater in Arnhem en daar heb ik ontzettend veel ruimte. Die ruimte alleen al spreekt tot de verbeelding en geeft me heel veel inspiratie, er is veel materiaal om mee te werken. Ik denk dat ik in een kleine, steriele ruimte minder goed zou gedijen.’ Patronen uittekenen doet ze niet. ‘Dat werkt gewoon niet
voor mij. Ik kan het wel, je leert het natuurlijk tijdens de studie, maar voor mij werkt het beter om iets meteen te maken. Als ik het zou uittekenen, ziet het er heel anders uit dan hoe ik het in mijn hoofd had. Het eerste ontwerp dat ik maak, verandert vervolgens eindeloos vaak tot ik het perfecte eindstuk heb.’ rondlopen bij McQueen Even een stukje terug in de tijd. In het derde jaar van haar studie loopt Van Herpen stage bij Alexander McQueen in Londen. Dat leek de docenten van de academie wat hoog gegrepen, zij adviseerden een stage bij H&M. Dat zag ze dus niet zitten. ‘Ik mikte hoog, maar mijn stage was makkelijk geregeld. Ik heb gewoon gebeld naar McQueen en mijn cv opgestuurd. Dat was net een maand voor hij zijn nieuwe collectie uitbracht, dus alle hulp was welkom. Ik mocht meteen komen.’ Een gouden greep: ‘Rondlopen bij Alexander McQueen was super. Er is een rijkdom aan alleen maar mooie dingen daar, zoals een enorme modebibliotheek en prachtig bewerkte stoffen. Echt een walhalla voor een modeontwerper.’ Toch zou ze niet voor zo’n groot bedrijf willen werken. ‘Iedereen binnen het bedrijf is overwerkt. Ze brengen zoveel collecties per jaar uit. Het is keihard werken, met maar weinig ruimte voor creativiteit.’ meteen een eigen label In tegenstelling tot veel van haar vroegere medestudenten wilde Van Herpen niet verder studeren of ervaring opdoen bij een bedrijf. ‘Ik wilde direct een eigen label opzetten. Vreemd genoeg werd dat vanuit de academie nooit gestimuleerd. Het was beter om eerst werkervaring op te doen bij een bedrijf of om verder te studeren, maar ik denk dat je daardoor veel van je eigen beeld en creativiteit verliest.’ Door meteen een eigen label op te zetten, loopt ze ook tegen een hoop minder leuke zaken van de modebranche aan. ‘Ik doe momenteel een cursus waar ik leer hoe je een financieel plan moet opstellen. Ik heb geen flauw benul van zaken als geld, cijfers en rekenwerk. De modeacademie leidt haar studenten zeer gericht op; zakelijk instinct wordt totaal niet gestimu-
28-09-2007 10:26:07
80-83_Iris RHJ.indd 81
28-09-2007 10:26:18
44
80-83_Iris RHJ.indd 82
28-09-2007 10:26:25
‘Verschrikkelijk als stylisten mijn stukken combineren met iets wat er totaal niet bij past, zoals een jeans’ leerd. Ik had toch wel graag meer verstand willen hebben van het financiële aspect, want nu eist het een hoop tijd op die ik liever in ontwerpen had gestoken.’ Ook het werken met pr-bureaus en stylisten is wennen. ‘Alles wat ik heb ontworpen voor de afgelopen fashionweek is daarna gelijk naar het prbureau gegaan. Van daaruit wordt het uitgeleend aan stylisten en daar maakte ik me in het begin wel eens zorgen over. Het zijn nou eenmaal niet echt makkelijke stukken; met sommige creaties heb ik zelfs moeite om het goed aan te krijgen. Ik vind het verschrikkelijk als stylisten mijn stukken combineren met kleding die er totaal niet bij past, zoals een jeans. Ik heb ook wel eens iets kapot teruggekregen, daar was ik echt niet blij mee. Maar goed, daar wen je vast aan.’ Al deze aspecten van de modewereld interesseren haar niet. ‘Mijn hart ligt bij shows. Voor de fashionweek heb ik zelf veertien sets met de hand gemaakt. Dat was echt zwaar, maar het maakte de kleding stuk voor stuk uniek. Op de dag zelf had ik veel te weinig tijd, maar gelukkig kreeg ik van alle kanten hulp aangeboden. Ik had een stagiaire die me hielp met knippen en naaien. Een styliste adviseerde me met het aankleden van de modellen en de show. Een vriend van me kwam draaien, en er werden professionele foto’s gemaakt van de modellen. Hierdoor was het echt helemaal af. Fantastisch. Met een catwalkshow zet je niet alleen je creaties in de kijker, je moet ook denken aan accessoires, schoenen, licht en muziek. De muziek tijdens mijn show was van Legowelt. Ik vind het dromerige heel erg goed bij mijn collectie passen. Ik werk er ook fijn op.’ De donkere toren van Praag De wereld die Iris van Herpen schept met haar creaties is enigszins duister. ‘Niet per se een enge wereld ofzo, maar wel een met een donker randje.’ Wanneer we het hebben over inspiratie, begint ze gelijk over Praag. Deze stad heeft haar hart gestolen en met name een specifiek gebouw. ‘Ken je dat plein met al die mooie gebouwen? Daar staat een grote, zwarte toren die me maar blijft fascineren. Je ziet er de oudheid aan af en dat vind ik zo mooi. Hierdoor wordt die toren ook heel mysterieus. Datzelfde effect wil ik met mijn collectie bereiken. Donker, mysterieus, maar toch mooi. Het mysterieuze en futuristische in mijn collectie komt vooral terug in de materialen en kleuren: luxe, opengewerkte stoffen, veel draad en goud, zilver, brons, zwart en wit. Geen felle of opvallende kleuren voor mij, op dit moment dan. De vorm en details van mijn werken geven
80-83_Iris RHJ.indd 83
al genoeg sfeer, kleuren zouden het hysterisch maken denk ik. Ik vind het trouwens belangrijk dat iedereen mijn werk op een andere manier kan interpreteren. Sommigen vinden het duister, anderen vinden het weer dromerig. En zelf vind ik de accessoires bij de schoenen op kleine hondjes lijken, terwijl veel mensen ze omschrijven als hoefjes. Het uitgangspunt van deze collectie was het combineren van elementen van mensen en dieren, dus hondjes of hoefjes is allebei goed.’ Haast ondraagbaar dus kunst Van Herpen weet precies wat ze wil, maar ze houdt haar opties open. Ze realiseert zich dat ze uiteindelijk iets toegankelijker moet gaan ontwerpen, maar nu nog niet. Ze wil niet nu al haar hele toekomst uitstippelen en haar creativiteit moeten indammen. ‘Ik ben pas een jaar bezig en ik heb heel wat plannen en ideeën, maar wanneer je alles volplant, geef je geluk geen enkele ruimte.’ Voorlopig vult ze haar dagen onder andere met opdrachten voor textielontwerper Claudy Jongstra. ‘Bij Claudy kan ik zelfstandig werken. Ze heeft een studio waar stoffen voor interieurs worden bewerkt. Hier kan ik genoeg creativiteit in kwijt, zonder dat ik concessies aan mijn eigen ontwerpen hoef te doen. Het is een ander vakgebied,
maar ik leer er erg veel. Veel van haar stoffen hebben dierlijke, primitieve elementen, dus dat sluit goed aan bij mijn werk. Ik vind het prettig om met veel verschillende stoffen te werken. Het experimenteren met nieuwe materialen zal voor mij een grote inspiratie en drijfveer blijven. Als ik een stuk leer vast heb, weet ik al bijna hoe ik het moet snijden bijvoorbeeld. En als ik met heel stijf leer werk, wil ik daar weer iets beweeglijks tegenover stellen, zoals draad. Dat zorgt voor de dynamiek in mijn collectie.’ De ontwerpen van Van Herpen komen eerder in de buurt van kunst dan van mode. ‘Op de academie was dat vaak een twistpunt met de docenten. Bij elke creatie stellen ze het ter discussie: is dit mode of theatraal, dus kunst? Ik vind dat onbelangrijk, ik ontwerp nu eenmaal haast ondraagbare kleding. De ontwerpen van Gareth Pugh, een Britse modeontwerper, zijn helemaal niet draagbaar. Hij maakt veel gebruik van patronen en architecturale vormen en zet modellen op de catwalk met opgeblazen jassen. Veel van wat je op de catwalk ziet houdt het midden tussen kunst en mode. Dat zorgt juist voor nieuwe impulsen.’ Op de volgende editie van de Amsterdam Fashionweek, in januari, mag ze weer een show geven. Op de vraag of ze haar collectie al klaar heeft, moet Iris lachen. ‘Of ik die al af heb? Ik weet nog niet eens precies hoe het eruit gaat zien! Eerst maar even het materiaal uitzoeken, dan volgt de inspiratie vanzelf.’
irisvanherpen.com
28-09-2007 10:26:34
84
Rick Owens
Na dertien jaar heeft hij nog steeds de volledige zeggenschap over zijn eigen label. Een bewuste keuze. ‘Het idee dat ik de rest van mijn leven een arme ontwerper in een nichemarkt zou zijn, stond me wel aan.’ Tekst Bregje Lampe Fotografie Owenscorp
Rick Owens (Porterville, 1962) woont en werkt in het voormalig hoofdkwartier van de Franse Socialistische Partij. Superchic. Middenin het zevende district van Parijs, de meest conservatieve buurt van de stad. Vanaf zijn balkon heeft hij uitzicht op de omliggende regeringsgebouwen. Niet echt een buurt waar je een avantgarde modeontwerper zou verwachten. Eenmaal binnen herinnert niets aan de deftige omgeving. Rick Owens heeft het hele vijf verdiepingen tellende gebouw gestript. Het is er kaal en grauw. Met resten plakband op onafgewerkte muren en betonnen vloeren. De inrichting is op zijn zachtst gezegd minimalistisch. Er staan weinig meubels en wat er staat is puur functioneel. Grote, massieve meubelstukken zonder franje. Wie niet beter weet, zou denken dat Rick Owens net verhuisd is, dat de dozen nog uitgepakt moeten worden. Niet dus. Het is al jaren zo, want zo vindt Owens het prettig. ‘Vroeger maakte ik bewust rommel. Ik kon niet van mezelf accepteren dat ik eigenlijk netjes was. Ik zag die behoefte aan netheid als een overblijfsel van mijn conservatieve jeugd, daar wilde ik me tegen verzetten. Inmiddels weet ik wel beter. Ik ben te oud en ik heb te veel verantwoordelijkheden om me nodeloos te verzetten. Ik vind het fijn als de verschillende projecten een eigen plastic mapje hebben en ik vind het fijn als die
mapjes in keurige stapels op mijn bureau liggen,’ aldus Owens. Als Blend langskomt, is de modeontwerper alleen in zijn studio. Het is hartje zomer en het gros van zijn medewerkers is op vakantie. Dus óók koffiezetten doet Rick Owens – haren tot halverwege zijn rug, nonchalant gekleed in een zwarte driekwart broek, een wit mouwloos T-shirt en grote zwartwitte sneakers van eigen signatuur – vandaag zelf. Hij heeft het imago down te zijn met de rockscene, maar zijn gespierde torso doet vermoeden dat Rick Owens liever veel en fanatiek aan het ijzer in de sportschool hangt dan dat hij zich tegoed doet aan drank en drugs. ‘Ik ben het prototype van het Californische cliché,’ zegt Owens gekscherend. ‘Vroeger was ik dunnetjes en bleek. Ik hielp mezelf langzaam naar de klote met te veel drank en drugs. Vervolgens ben ik naar rehab gegaan en nu ben ik een fitnessjunkie. Niet alleen maar omdat ik zo nodig gezond wil zijn, ik wil er ook gewoon goed uitzien. Natuurlijk is dat oppervlakkig, maar hey, ik ben modeontwerper.’ Nooit zo ambitieus Rick Owens werd onlangs genomineerd voor twee prijzen. Als beste modeontwerper zal hij komend najaar in de Verenigde Staten een van de National Design Awards in ontvangst nemen,
een prestigieuze Amerikaanse vormgevingsprijs. Daarnaast is hij geselecteerd voor een Award van Fashion Group International. ‘Die prijs kende ik nog niet,’ zegt Owens. ‘Maar ik ben erg vereerd. De andere genomineerden zijn Hussein Chalayan, Albert Elbaz en Jean Paul Gaultier. Allemaal grote namen in de modewereld.’ Zelf is Owens net zo’n grote naam in de modewereld. Misschien iets minder bekend bij het grote publiek, maar dat is een weloverwogen keuze. Owens begon in 1994 met zijn eigen label en hij heeft er altijd alles aan gedaan om zijn bedrijf zoveel mogelijk in eigen hand te houden. Inmiddels is hij een van de weinige toonaangevende modeontwerpers die niet afhankelijk zijn van een grote geldschieter. Owens heeft beeldende vormgeving gestudeerd aan Parsons School of Fine Art and Design in New York. Een van de meest vooraanstaande kunstopleidingen ter wereld. Maar hij heeft zijn opleiding niet afgemaakt; na twee jaar begon hij aan een cursus patroontekenen. ‘Ik vond het schilderen leuk hoor, maar ik denk dat ik niet genoeg doorzettingsvermogen had om me enkel en alleen aan kunst te wijden. Ik wilde iets doen waarmee ik vooruitzicht op een baan had. Studeren aan Parsons is vreselijk duur.’ In 1981 ging Owens aan de slag als patroontekenaar in de confectie-industrie. ‘Ik had een normale
‘Ik had een veilig leven. Tot ik besloot te worden wie ik echt wilde zijn’
84-89_Owens2 RHJ2.indd 84
01-10-2007 16:02:00
84-89_Owens2 RHJ2.indd 85
01-10-2007 16:02:02
86
baan, verdiende geld en huurde een appartement. Een heel veilig leven. Totdat ik bedacht dat het tijd was de persoon te worden die ik de rest van mijn leven wilde zijn. Ik wilde per se iets met overgave doen. Iets wat helemaal van mij was, want ik hou niet van werken in een team. Ik besloot mijn eigen label te beginnen. Het idee dat ik de rest van mijn leven een arme ontwerper in een nichemarkt zou zijn, stond me wel aan. Het leek me helemaal niet erg om geen geld te hebben, zolang ik maar iets kon doen wat ik echt leuk vond,’ aldus Owens. Dat hij ooit catwalkshows zou doen, had hij nooit verwacht. ‘Ik was eigenlijk nooit zo ambitieus. Ik had nooit voorzien dat mijn label zoveel aandacht zou trekken. Toen ik begon, hield ik totaal geen rekening met de internationale modekalender. Ik had geen idee, ik kwam van een confectiebedrijf. Daar had je met dat soort schema’s niets te maken. Er zijn genoeg mensen die denken dat ik een overnight succes ben, maar ik ben heel klein begonnen, in Los Angeles. De eerste paar jaar bracht ik mijn ontwerpen zelf met een vrachtwagen langs de winkels.’ schoon schip Owens’ grote doorbraak kwam na acht jaar, in 2002, toen hij de Emerging Talent Award van CFDA kreeg. Prompt bood de Amerikaanse Vogue aan een catwalkshow voor hem te betalen. ‘Daar heb ik wel even over getwijfeld, want ik had nog nooit een modeshow gedaan. Sterker nog, ik was zelfs nog nooit bij zo’n show geweest,’ zegt Owens. Hij stemde in. Een jaar later had hij 150 verkooppunten.
‘Ik snap niet hoe ik het gered heb, ik zie altijd alleen maar fouten als ik terugkijk. Omdat het succes vrij plotseling kwam, werd ik gedwongen om mijn eigen, kleine wereld open te gooien voor allerlei andere mensen. Dat vond ik moeilijk, want ik ben niet sociaal. In eerste instantie heb ik te veel mensen toegelaten. Maar twee jaar geleden heb ik schoon schip gemaakt. Ik had het idee dat mijn bedrijf uit mijn handen aan het groeien was, en op die manier wilde ik niet verder. Toen het besef kwam dat ik het ook op míjn manier kon doen, heb ik direct een aantal mensen ontslagen en afscheid genomen van alles wat me niet aanstond. Ik werk ook niet meer met een persbureau, dat is niets voor mij.’ En passant maakt Owens nog even de vergelijking met het leren bedienen van een versnellingspook. ‘Eerst gaat het met horten en stoten, na een tijdje gaat het soepel. Zo is het ook met mijn label gegaan. Zelfs de modeshows vind ik tegenwoordig leuk, omdat ik nu weet hoe ik mijn werk het beste kan presenteren.’ Te klein voor PETA In 2003 verhuisde Rick Owens, samen met zijn vrouw Michelle Lamy, naar Parijs. Owens had net een grote deal met een Italiaanse producent en distributeur getekend en Lamy, eigenares van het populaire restaurant Les Deux Cafés, had het wel gehad met de horeca. Het is de enige keer dat Rick Owens – op dat moment de next big thing in modeland – serieus met een mogelijke investeerder in gesprek is geraakt. ‘Ik had toen net mijn oog op dit pand laten vallen en zocht een manier om het te financieren. Uiteindelijk
‘Als ontwerper moet je continu vernieuwen. Ik heb een basis opgebouwd, maar dat is niet hetzelfde als een succesformule’
84-89_Owens2 RHJ2.indd 86
01-10-2007 16:02:04
87
ben ik verder gegaan met de mensen met wie ik al zaken deed. Omdat zij niet wilden dat ik mijn naam zou verkopen. Een ideale situatie. Ik kreeg wat ik wilde én bleef de baas over mijn eigen naam.’ En dat niet alleen. Owens werd ook aangesteld als creatief directeur bij het Franse modehuis Revillon. ‘Ik was destijds the new kid on the block, ik kreeg wel meer aanbiedingen. Maar ik ben nergens op ingegaan. Ik háát het gegeven van de zoveelste jonge modeontwerper die wordt ingehuurd om een ingedut label opnieuw op de kaart te zetten. Ik wilde mijn eigen ding doen. Dat ik wel met Revillon in zee ben gegaan, heeft te maken met de aard van het bedrijf. Revillon klinkt zo lekker ouderwets, heeft een lange historie en werkt voornamelijk met bont. Bovendien had Revillon helemaal niets. Geen plannen, geen ontwerpteam en geen strategie. Ik kon doen wat ik wilde.’ Zijn aanstelling zorgde er ook voor dat hij zich een stuk meer gewenst voelde in Parijs. ‘Dankzij Revillon was ik niet zomaar een ontwerper uit Los Angeles die in Parijs wilde showen, het gaf me meer credibility.’ Een jaar geleden is Owens opgestapt bij Revillon. Omdat het bedrijf naar zijn idee niet had wat ‘nodig was om het naar een volgend level te tillen.’ Tegenwoordig heeft hij zelf een deelcollectie die voornamelijk uit bont bestaat. ‘Dat is niet zo elegant. Vertrekken en dan onder eigen naam iets soortgelijks gaan doen. Maar ik had voor Revillon een eigen bontatelier opgezet en ik wilde de mensen die ik daarvoor in dienst had genomen niet ontslaan.’ Nee, hij heeft nooit problemen gehad met het feit
84-89_Owens2 RHJ2.indd 87
dat hij veel bont gebruikt. ‘Waarschijnlijk opereer ik te veel in een niche en vindt een organisatie als PETA het simpelweg niet de moeite om tegen mij te demonstreren, omdat ik niet zichtbaar genoeg ben. En wat betreft de mensen om me heen: ik weet niet, misschien zijn ze wel te beleefd om me tegen te spreken. Zelf zie ik het probleem niet. Bont is in mijn ogen net zoiets als leer, dat gebruik ik ook heel veel. Ik eet trouwens ook heel veel vlees, ik ben een echte carnivoor.’ Glunge in Van Dale Met zijn bedrijf is Rick Owens op dit moment exact waar hij wil zijn. Precies groot genoeg om ruimschoots uit de kosten te komen en er zelf een aardig bedrag aan over te houden, en precies klein genoeg om zijn eigen visie te kunnen waarborgen. ‘Dat klinkt alsof ik alles op orde heb, maar dat is niet helemaal waar. Natuurlijk spelen er dingen waar ik minder tevreden mee ben. Maar ik heb wel, voor het eerst sinds twee jaar, het gevoel dat ik dit zélf kan blijven doen, op míjn manier,’ aldus de ontwerper, die zegt nog geen idee te hebben hoe zijn bedrijf er over pakweg tien jaar voor zal staan. ‘Er zou zich zomaar een moment kunnen voordoen dat mijn klanten genoeg hebben van mijn ontwerpen en dat ze hun winkelruimte liever aan een andere ontwerper geven. Of misschien wordt het allemaal nog wel veel groter. Ik hoor geregeld opmerkingen van mensen die zich afvragen waneer ik the next step ga maken. Maar voor mij gaat die zogenaamde volgende stap alleen maar om het verdienen van zoveel mogelijk geld met een bestaand product. Ik heb geen zin om
winkels te openen op plaatsen waar ik nooit ben geweest en ik heb geen zin om me te verdiepen in mogelijke afzetgebieden. Waarom zou ik voor dat soort dingen riskeren wat ik nu heb? Ik heb een perfect huis, een perfecte studio en ik doe wat ik leuk vind. Ik vind het niet nodig om veel meer geld te verdienen, want ik heb genoeg geld en ik heb genoeg spullen. Ik ben ook niet van plan om ineens kunst te verzamelen ofzo. Goed, ik zou de lift hier wel eens kunnen laten maken. Maar dat komt wel.’ Welbeschouwd heeft hij maar één verantwoordelijkheid: zorgen dat zijn product relevant blijft. ‘Als ontwerper moet je continu vernieuwen. Ik heb een basis opgebouwd, maar dat is niet hetzelfde als een succesformule. Ik geef mezelf voortdurend opdrachten. Zo ben ik in mijn hoofd al een hele tijd bezig met het ontwerp van een bloemetjesjurk. Stel dat ik een bloemetjesjurk zou maken, denk ik dan, hoe zorg ik dan dat het wel een Rick Owens blijft? Daar ben ik trouwens nog niet helemaal uit.’ Dat de jurk in kwestie er nog niet is, is niet zo gek. Want zo’n jurk is moeilijk te rijmen met het handschrift dat Rick Owens gedurende de afgelopen dertien jaar heeft ontwikkeld. Modemensen omschrijven zijn stijl vaak als gothic, vanwege het vele zwart. Zelf heeft Owens zijn stijl glunge gedoopt. ‘Glamour-meets-grunge. Wat zou het cool zijn als dat woord ooit in het woordenboek wordt opgenomen.’ Verraden door advertenties Owens vindt dat je kleding niet al te veel moet analyseren. ‘Het gaat om een sfeer die ik wil
01-10-2007 16:02:06
88
overbrengen en een zekere mate van mystiek is onderdeel van die sfeer. Maar je kunt mijn stijl zeker zien als een reactie op het conservatieve milieu waarin ik opgegroeid ben. Ik ben opgegroeid in Porterville, een kleine stad op drie uur rijden van Los Angeles. In mijn jeugd waren speciale dingen alleen bedoeld voor speciale gelegenheden. Ik maak speciale dingen die je iedere dag aan kunt. Door flamboyante ontwerpen uit te voeren in grijs en zwart, worden ze ineens heel toegankelijk.’ Dat wil niet zeggen dat zijn ontwerpen bij iedereen in de smaak vallen. Rick Owens is typisch een label dat geliefd is bij een select groepje mensen. Zijn kleding wereldwijd is in bijna 300 winkels te koop, waaronder Ennu in Amsterdam. Een groot deel van zijn ontwerpen is nogal experimenteel, en duur bovendien. Daar loopt de massa niet mee weg. Maar Rick Owens maakt ook ogenschijnlijk slonzige rokken van grijze jersey en simpele Tshirts. ‘Niet als een knieval naar de commercie, maar omdat mijn experimentele ontwerpen zich na een tijdje vanzelf in meer commerciële stuks vertalen. Daar heb ik geen enkel probleem mee. Als ik een simpel T-shirt of een ogenschijnlijk slonzig rokje op de markt breng, dan heb ik dat ook bewust als een simpel T-shirt of een slonzig rokje ontworpen.’ Nog een reden waarom Rick Owens enkel in bepaalde kringen populair is: je wordt niet doodgegooid met zijn naam als je de glossy bladen openslaat. Rick Owens doet niet aan advertenties. Opzettelijk niet. ‘Als ik dat wel zou doen, dan zou ik hier niet kunnen wonen. Adverteren kost bakken met geld. Het past ook niet bij mijn label. Ik heb het gevoel dat de mensen die mijn kleding kopen helemaal niet op die manier gerustgesteld willen worden, ik denk dat ze zich veeleer verraden zouden voelen als ze geconfronteerd werden met een Rick Owens-advertentie.’ The Devil Wears Rick Owens Dat hij de advertentiemarkt hekelt, wil niet zeggen dat Owens ook weinig heeft met designerparfums. ‘Parfum wordt nogal eens afgedaan als een totaal cliché, als de ultieme money maker. Onzin. Dan zou ik net zo goed kunnen beslissen om geen kleding meer te maken omdat er al genoeg kleren gemaakt worden. Zoals ik mijn eigen kleding wil maken, zo wil ik ook mijn eigen parfum maken. Graag zelfs. Maar dan niet onder contract bij een cosmeticagigant, maar op eigen initiatief. Ik heb
84-89_Owens2 RHJ2.indd 88
het nog niet gedaan omdat ik het nogal een egotrip vind om duizenden euro’s uit te geven aan een paar honderd flessen die vervolgens merendeels in mijn eigen winkel terechtkomen.’ Owens heeft wel een eigen meubellijn. Echt rijk wordt hij daar nog niet van, maar dat hoeft ook niet. Hij is er spontaan mee begonnen. Op het moment dat hij zijn huidige woning betrok. ‘Ik had wat schetsen gemaakt voor meubels die ik hier in huis wilde hebben, en dat heeft zich sluipenderwijs tot een meubellijn ontwikkeld,’ aldus Owens. Hij omschrijft zijn meubels – allemaal even groot en massief – als nogal Amerikaans. ‘Het zijn uitvergrotingen van ouderwets art deco meubilair. Ik hou erg van die stijl, maar ik vond het allemaal zo klein. Toen heb ik een en ander gesupersized. Niet echt praktisch als je kijkt naar de oppervlakte van het gemiddelde Parijse appartement.’ Af en toe waagt Rick Owens zich aan zomaar een ander project. Zo heeft hij onlangs de kleding geregeld voor de nieuwste film van Bruce la Bruce, Otto; or Up with the Dead People. ‘Ik ken Bruce niet echt persoonlijk, maar we hebben een aantal gemeenschappelijke vrienden. Viavia werd ik benaderd om de kleding voor zijn film te doen. Ik heb meteen ja gezegd. Ik ben dol op films met veel seks en veel bloed.’ Niet dat de aanwezigheid van seks en bloed een voorwaarde is om zijn kleding op het witte doek te zien. Ook de hoofdpersoon in The Devil Wears Prada droeg kleding van Rick Owens. In combinatie met – onder meer – Chanel. Iets heel anders, maar wel goed voor zijn naamsbekendheid en zijn omzet. Een zekere mate van waardering Zelfs na een interview van bijna drie uur typeert Rick Owens zichzelf argeloos als een weinig sociaal type. ‘Face to face, dat gaat nog wel. Maar om eerlijk te zijn, ik heb niet zoveel met andere mensen. Ik ben het liefst alleen. Dat was ik als kind al, en dat ben ik nog steeds. Vroeger las ik veel, nu zit ik in mijn spreekwoordelijke ivoren toren te werken. Dat is prima, want ik heb het gevoel dat ik niet langer gedwongen sociaal hoef te zijn. Ik heb in het ontwerpen een manier gevonden om te communiceren. Gelukkig maar, want ik ben nu minder gespannen als ik in gezelschap ben. Uiteindelijk is iedereen op zoek naar een zekere mate van waardering, en ik heb die gevonden in het ontwerpen.’
01-10-2007 16:02:07
89
owenscorp.com
84-89_Owens2 RHJ2.indd 89
01-10-2007 16:02:10
90
Tekst Bieneke van der Does
Het Nederlands Film Festival is voorbij, IDFA komt eraan. Een perfect moment om een podium te bieden aan net afgestudeerde cineasten. De film van Hesdy Lonwijk is uitgekozen tot beste eindexamenfilm van de Nederlandse Film en Televisie Academie. Ook het werk van Iván López Núñez werd goed ontvangen; hij won er de Nassenstein Startprijs mee. De korte documentaire van Jasper Masthoff moet nog worden vertoond, eind deze maand tijdens IDFA. En terwijl Igor Kramer drie jaar nodig had om tot een meesterlijk scenario te komen, zag Marijn Franke plots het licht na een bezoek aan haar vader in het ziekenhuis. ‘Gewoon doen, dat is de enige manier waarop je iets bereikt.’
Color Me Bad Hesdy Lloyd Lonwijk (31) zette met succes een punt achter zijn studie regie/fictie met de film Color Me Bad, die handelt over een Marokkaanse thaibokser die op het punt staat te gaan trouwen. Dan komt hij erachter dat hij eigenlijk gevoelens heeft voor zijn trainingsmaat. Hesdy: ‘Hoe cliché het ook klinkt, de realiteit biedt zoveel inspiratie. Het kan van alles zijn: een voorval in het nieuws, een verhaal dat iemand je vertelt, een foto in een tijdschrift of een ingeving terwijl je midden in de zomer aan de warme chocomel met slagroom zit. De film is geïnspireerd op een krantenartikel over de ophanging van twee homoseksuele jongens in Iran. Met medestudenten uit de lichting 2007 heb ik de film gemaakt. Voor de hoofdrol hebben we de nog vrij onbekende Abdullah El Baoudi gecast.’ Hesdy heeft verschillende stages gelopen als regieassistent, onder andere bij de nieuwe speelfilm Tiramisu van
Paula van der Oest en bij Danyael Sugawara voor diens NPSprogramma Kort! (Blondje). ‘Paula en Danyael zijn voorbeelden van eigenzinnige regisseurs die boven alles “film” willen maken en zich daarin door niets of niemand laten ontmoedigen. En het zijn leuke en inspirerende mensen om bij in de buurt te zijn,’ vertelt Hesdy. Andere inspirerende vakmensen somt hij zo op: ‘In willekeurige volgorde: Kurosawa, Iñárritu, Meirelles, Truffaut, Loach, Van Sant, Lee, Haneke, De La Parra en bovenal Cassavetes.’ Hij zit vol plannen voor de toekomst: ‘Komend jaar ga ik aan de ontwikkeling werken van een speelfilm. Daarnaast liggen er wat plannen voor korte films en een documentaire. Momenteel ben ik werkzaam als commercialregisseur. Ik zou op lange termijn vooral wat het commerciële werk betreft in het buitenland willen werken aan videoclips en commercials. Gewoon doen, dat is de enige manier waarop je iets bereikt.’
myspace.com/hesdy
90-95_FilmTalent RHJ.indd 90
02-10-2007 07:38:20
169
90-95_FilmTalent RHJ.indd 91
02-10-2007 07:38:23
92
Gödel Igor Kramer (35) rondde dit jaar zijn opleiding regie/ fictie aan de Nederlandse Film en Televisie Academie af met de film Gödel. In het eerste jaar van zijn studie kwam hij al in aanraking met de titel, in de vorm van een boek. Aanvankelijk leek het verhaal onmogelijk om te verfilmen. Samen met medestudent Scenario Marko Martens boog hij zich over het verhaal van Kurt Gödel. Igor: ‘Na drie jaar denken en veel discussiëren in de kroeg ontdekten we dat het leven van Gödel precies zo was als zijn stellingen over het leven. Aan de hand van zijn biografie konden we toch een film opzetten. We hebben het scenario geschreven en verder hebben we het heel conceptueel gehouden; geen vaste actes en vormgeving. Door deze manier van werken creëerden we ruimte voor veel verschillende meningen. Met een grote groep hebben we een soort jamsessie gehouden en zijn we aan
de slag gegaan met karton, spiegels en camera’s. Door alles collectief te bedenken is het een rijkere film geworden.’ Het project was tevens de eerste HD-film van de academie. Met behulp van een van zijn docenten, tevens producent, Petra Goedings, heeft Igor werkervaring tijdens zijn studie opgedaan door een eigen bedrijfje op te zetten, Remark Promotional Arts. ‘De projecten die we aannemen moeten moreel verantwoord zijn, we moeten er zelf achter staan. Alle projecten worden gezamenlijk gedaan, omdat dat zo goed is bevallen tijdens ons afstudeerproject.’ Er is een aantal filmmakers voor wie Igor bewondering heeft, vanuit verschillende aspecten. ‘Ik bewonder Peter Greenaway omdat zijn werk heel innovatief is. Daarnaast vind ik de maatschappelijke betrokkenheid van Cyrus Frisch heel goed.’
remark.biz
90-95_FilmTalent RHJ.indd 92
02-10-2007 07:38:26
93
Trombón Jasper Masthoff (28) rondde dit jaar zijn opleiding audiovisueel ontwerp aan de Willem de Kooning Academie af met een korte documentaire. Jasper: ‘Het is een documentair portret van de jonge Slowaakse trombonist Marian, die sinds een aantal jaar in Den Haag woont. Ik wilde in eerste instantie een korte fictiefilm maken en had gevraagd of hij daarin een hoofdrol wilde spelen. Ik kwam echter niet goed uit mijn scenario. Op een gegeven moment bedacht ik dat ik zijn levensverhaal eigenlijk interessanter vond dan een eventuele fictiefilm. Er zijn tegenwoordig een hoop vooroordelen over de zogenaamde nieuwe Nederlander, dat ze “ons werk komen inpikken.” Ik kan daar nooit zo goed tegen, ik vind het een verrijking dat ik de mogelijkheid heb vrienden te hebben uit alle delen van de wereld. Het was overigens niet mijn ambitie om een politieke film te maken, ik ben geïnteresseerd in kleine, persoonlijke verhalen, en mensen kunnen er zelf iets uithalen als ze dat willen. In het kort is dat de insteek van Trombón.’ Jasper heeft de film bewust met minimale middelen gemaakt. ‘Een vriend heeft de cameravoering gedaan en ikzelf heb naast de productie en regie het geluid opgenomen. Dat is een manier van werken die
me heel erg bevalt, het geeft enorm veel vrijheid en dat is voor mij het meest belangrijk. Daarnaast wilde ik dat de film in een rustig ritme verteld zou worden. Er moet gevoel van tijd zijn.’ Jasper haalt veel inspiratie uit bepaalde regisseurs: ‘In het begin van mijn studie ben ik beïnvloed door de Japanse regisseur Takeshi Kitano. Zijn manier van vertellen was echt nieuw voor mij op dat moment. Ik vind zijn films Hana-Bi en Kikujiro nog steeds erg mooi. Tijdens mijn afstuderen heb ik een scriptie geschreven over John Cassavetes, die vaak wordt aangeduid als the king of independent cinema. Zijn verhaal was ook zeer inspirerend. Verder haal ik misschien nog wel meer inspiratie uit muziek.’ Tijdens zijn studie heeft Jasper zich altijd bezig gehouden met de regiekant. Daarom koos hij voor een stage als productieassistent bij Zoo Pictures, zodat hij meer van de productiekant zou leren. Momenteel werkt hij nog steeds bij Zoo Pictures, als uitvoerend producent voor een serie docudrama’s. Daarna zou hij het liefst weer een eigen project willen opzetten, aan de regiekant welteverstaan. Hoe of wat, daar is hij nog niet helemaal uit.
myspace.com/hesdy
90-95_FilmTalent RHJ.indd 93
02-10-2007 07:38:28
94
Pijn Iván López Núñez (28) studeerde dit jaar af in de richting regie/fictie met zijn film Pijn en won er de Nassenstein Startprijs mee. Met deze door Endemol Nederland beschikbaar gestelde prijs voor het beste eindexamenproject van de Nederlandse Film en Televisie Academie, verdienen de makers een geldbedrag dat ze mogen besteden aan een nieuw (televisie)project. Pijn vertelt het verhaal van een fotograaf die door een trauma in zijn verleden aan ondraaglijke, mentale pijnen lijdt. Om aan deze allesbepalende kwelling te ontsnappen, provoceert hij op straat mensen en laat zich door hen in elkaar slaan. Zelf zegt Iván over zijn film: ‘Pijn is een rauwe film over het verwerken van verlies. Ik heb geprobeerd een pure film te maken. Daarmee bedoel ik een film waarin de beelden het verhaal vertellen. Pijn duurt 28 minuten en er wordt nauwelijks gesproken en muziek is er in het geheel niet. Terwijl ik de film aan het voorbereiden was, kwam ik erachter dat er in
90-95_FilmTalent RHJ.indd 94
elk verhaal een vorm verstopt zit. Dat is wat de regisseur moet vinden om zijn film goed te vertellen. De vorm ondersteunt het verhaal en omgekeerd.’ Voor zijn afstudeerproject werkte hij samen met amateurs en acteurs: ‘Ik vind het spannend om amateurs en acteurs te combineren. Met amateurs creëer je altijd een heel hoog gevoel van realisme en authenticiteit. Iedereen was gemotiveerd en wist wat zijn of haar taak was. Ik heb een goede ervaring gehad met de crew.’ Iván wil zo snel mogelijk een langere film draaien. Momenteel werkt hij aan een scenario voor een speelfilm. Daarna gaat hij alles op alles zetten om de film daadwerkelijk te gaan maken. Hij haalt zijn inspiratie uit verschillende soorten regisseurs en films. Zo vindt hij regisseurs als Kim Ki Duk, Tsai Ming Liang, Aki Kaurismaki, Akira Kurosawa, Luis Buñuel en Woody Allen interessant. Maar ook striptekenaars inspireren hem, zoals Jason, Daniel Clowes, Charles Burns en Paco Alcazar.
02-10-2007 07:38:30
95
Moeders Mooiste Voor haar afstudeerproject besloot Nadine Kuipers (30) uit haar relatie met haar moeder te putten. In de roadmovie/documentaire Moeders Mooiste leert Nadine haar moeder weer kennen, na 23 jaar radiostilte. ‘De aanleiding was de dwarslaesie die mijn moeder kreeg. Door haar drugsverslaving heeft zij me niet kunnen opvoeden. Toen ze uiteindelijk in een rolstoel belandde, was dat de aanleiding voor mij om contact met haar op te nemen. Mijn moeder wilde graag naar Lourdes, om genezen te worden. Samen zijn we in een aangepaste camper op reis gegaan, en met de verfilming hiervan ben ik afgestudeerd,’ vertelt Nadine. Er zaten wel wat haken en ogen aan het maken van deze documentaire. ‘Het was niet mijn bedoeling om te vervallen in een pathetisch verslag. Natuurlijk is het een emotioneel traject geweest, en dat
90-95_FilmTalent RHJ.indd 95
zie je ook wel terug, maar er zit ook humor in de film.’ Deze balans heeft ze onder meer gevonden door bepaalde punten filmisch op te lossen. ‘Niet alles hoeft per se uitgesproken te worden. Bepaalde lastige scènes worden duidelijk juist doordat er niet gesproken wordt.’ In de toekomst wil Nadine graag “sociale” documentaires blijven maken. Haar stage heeft ze gelopen bij een sociaal geëngageerd programma, namelijk de spraakmakende documentaire Beperkt Houdbaar van Sunny Bergman. ‘Daar liep ik stage als regieassistent. In de toekomst wil ik graag vooroordelen aankaarten. Ik heb ideeën voor heel uiteenlopende documentaires, zoals over gezinnen met kinderen die het syndroom van Down hebben, en ik wil nog een integere documentaire maken over de modellenwereld.’
02-10-2007 07:38:32
96
Fred Perry
Een poloshirt met lauwerkrans. De wegen van Fred Perry zijn ondoorgrondelijk. Van modernisten naar skinheads naar New Young Pony Club. ‘Het is een oxymoron: nieuw klassiek.’ Tekst Dennis Mijnheer Fotografie Petrovsky & Ramone / Erik Elenbaas
De Mod’s raakten eind jaren ’50 gefascineerd door mode. Er stijlvol uitzien was een absolute vereiste
West Street, Soho, Londen. Op de Wall of Fame in de foyer van het hoofdkantoor van Fred Perry hangt een indrukwekkende collectie foto’s. Uiteraard ontbreken de Wimbledon-foto’s en het tennisracket van de eigenzinnige tennislegende Fred Perry niet. Verder prijken op de muur andere iconen in Fred Perry-outfit, zoals Paul Weller, John Peel, Moby, Ewan McGregor en The Who. Wat duidelijk wordt, is dat er geen eenduidig etiket valt te plakken op de doelgroep van Fred Perry. Door de jaren heen hebben ze een indrukwekkende achterban opgebouwd. Niet zozeer indrukwekkend qua omvang, maar meer dus qua diversiteit. Van muzikanten, tennissers, (radio-)dj’s, de Northern Soul Scene, modernisten en hooligans tot John F. Kennedy: de blaadjes van het lauwerkransje zijn in het verleden massaal uitgewaaierd. De slim fit katoenen polo zelf is ruim vijftig jaar later nog steeds herkenbaar en onlosmakelijk verbonden aan Fred Perry. Richard Martin (37), marketing manager van Fred Perry, vertelt in een koffiecorner in Soho hoe ze het verleden zorgvuldig koesteren. ‘Met Fred Perry drijven we niet af van onze klassiekers zoals polo’s, knitwear en de Harrington-jas. Die items zullen altijd in onze collectie blijven. Met hedendaagse details en kleurstellingen ziet een aantal items er moderner uit, maar het algemene beeld kun je terugvoeren op vijftig jaar geleden. Het heeft allemaal betrekking op de Mod-sensibility.’ Preppy look De Mod-sensibility. Fred Perry werd eind jaren vijftig stevig omarmd door een Britse jongerencultuur, de Mod’s (modernisten). Deze jongeren uit de Engelse middenklasse raakten gefascineerd door mode; er stijlvol uitzien was een absolute vereiste. De tieners kwamen door de opkomst van televisie via Amerikaanse soaps in aanraking met een preppy look en gingen in hun lokale gentlemen’s store op zoek naar meer Italiaanse invloeden zoals kortere jasjes, three button-items, skinny broeken en dolce vita-achtige dingen. In de klassieke sportkleding van Fred Perry vonden ze hun look en Fred Perry werd hun stijlvolle
96-109_Perry RHJ.indd 96
vriend. De liefde is – tot op de dag van vandaag – wederzijds. Martin: ‘Bij Fred Perry zullen er altijd referenties naar de Mod’s uit de jaren zestig zijn. Het hoeft er niet exact hetzelfde uit te zien als toen, maar je kunt die Mod-sensibility wel doortrekken naar het nu. Raf Simons is daar een prachtig voorbeeld van, dat is ook absoluut Mod. Bij ons draait het om de stoffen, de details en alles wat in de Mod-wereld belangrijk is. Een Mod wil er bijvoorbeeld altijd stijlvol uitzien. Als je kijkt naar onze Fred Perry-shirts zie je waarom de modernisten Fred Perry adopteerden: ze konden met een preppy sportshirt naar een warehouse of basement party gaan, terwijl ze er de volgende ochtend nog steeds cool uitzagen.’ Martin is ervan overtuigd dat modernisten niet verdwijnen. ‘Er zullen altijd mensen zijn die goed design waarderen en die net zoals in Bauhaus voor een mooie vorm en functie kiezen.’ Comme des Garçons Richard Martin classificeert zichzelf als een Mod. Een hedendaagse Mod. ‘Het is belangrijk om te onthouden dat een Mod niet iemand is die er precies zo uitziet als in de jaren zestig. Het is iemand die er gewoon altijd goed uit wil zien, en dit hoeft niet gelijk te staan aan klassiek. We verwijzen nog steeds sterk naar onze geschiedenis, maar we plaatsen het wel in een moderne context door hedendaagse details en kleurstellingen toe te voegen aan onze klassiekers. Daarnaast betrekken we hedendaagse muzikanten en nieuwe ontwerpers bij ons merk. Het is juist het oxymoron van nieuw klassiek, of hedendaags retro, wat zo Fred Perry is.’ Hedendaagse invloeden komen binnen via hun Blank Canvas-project. In dat project geven ze carte blanche aan externe ontwerpers als David David, Peter Jensen, Emma Cook en Alastair McKimm. ‘We zeggen: dit is een poloshirt en doe er mee wat je wil. We stellen geen randvoorwaarden dus ontleed het shirt, maak het oversized of wat dan ook.’ Het resultaat zijn voor Fred Perry-maatstaven vooruitstrevende mannen- en vrouwencollecties die in beperkte oplage verkocht worden.
01-10-2007 15:30:50
96-109_Perry RHJ.indd 97
01-10-2007 15:30:54
96-109_Perry RHJ.indd 98
01-10-2007 15:31:01
99
Een ander samenwerkingsproject gingen ze aan met Comme des Garçons. ‘Fred Perry is een modemerk met een sport- en muziekgeschiedenis en we zijn nu op een punt beland waarop we kunnen experimenteren met onze klassieke producten. Onze samenwerkingen met andere ontwerpers moet je zien als een zijstap. Het voordeel voor ons is dat winkels als Colette erg geïnteresseerd zijn in dergelijke samenwerkingen en daarom hangen we ook in dat soort winkels.’ Merkgeobsedeerde gasten Het is fascinerend hoeveel verschillende subculturen de kleding van Fred Perry hebben geadopteerd. Neem de Perry boys uit Manchester. Martin duikt voor de gelegenheid de geschiedenisboeken in: ‘Begin jaren tachtig gingen Engelse voetbalteams voor het eerst in Europa voetballen, en Liverpool en Manchester waren heftige concurrenten van elkaar. Liverpool-supporters gingen als eerste naar wedstrijden in het buitenland en kochten daar sportmerken als Lacoste en Tacchini – merken die je in die tijd niet kon kopen in de UK. De Manchester-aanhang zag de concurrentie opeens met allerlei nieuwe merken lopen, dus zij moesten ook hun eigen sportmerk hebben. Dat werd Fred Perry en ze sloegen het massaal in. Fred Perry werd ineens een voetbalmerk, maar na zes maanden stapten ze alweer over op andere merken.’ Het kleeft nog wel aan het imago van Fred Perry. Is het merk nog altijd populair bij skinheads en hooligans? ‘De perceptie is veranderd ten opzichte van vijf à tien jaar geleden. Ons merk is verschoven van een soort hooligan-ding naar alles tussen zwarte urban en indierock. Merken die nu omarmd worden door voetbalsupporters zijn Burberry, Aquascutum en Lacoste. Wij hebben onze producten subtieler gemaakt, meer fashion, en we hebben die merkgeobsedeerde gasten dus niet meer zoveel te bieden. Bij hen móét een merk overduidelijk binnen het luxurysegment vallen en het móét Burberry, Dolce & Gabbana of Armani zijn. Als het maar zichtbaar duur is.’ Een tak van sport waar Fred Perry onlangs in is gedoken is tafeltennis, de sport waar Fred Perry – voordat hij begon met tennissen – ooit wereldkampioen in werd. ‘We hebben onlangs het tafeltennistoernooi Urban Cup georganiseerd voor kinderen in achterstandswijken. Tafeltennis wordt een steeds belangrijker sport voor de working class-jeugd in de UK en dat past bij Fred Perry. We zijn altijd een working class-merk geweest.’ Muziek met een attitude In 2005 lanceerde Paul Weller in de 100 Club in Londen het nieuwe initiatief van Fred Perry: Subculture. Dit project biedt een platform voor nieuwe muziektalenten. Naast een playlist op hun website organiseren ze iedere week in de 100 Club in Londen en NME club in New York en Los Angeles een avond waar nieuwe bands kunnen optreden. Met succes. Fred Perry heeft met
96-109_Perry RHJ.indd 99
succes naam gemaakt in de underground scene. Onder hun aanhangers mogen ze The Rakes, The View, The Streets, The Dead 60s, The Young Knives, CSS, Klaxons, New Young Pony Club en Shitdisco rekenen. Naast alle ‘The’-indiebandjes lopen ook grotere namen als Kanye West, Terry Hall, Paul Weller, Graham Coxon (ex-Blur) en Andre 3000 graag met een lauwerkransje op de borst. Muzikanten als brand ambassador zijn geen uniek verschijnsel in de geschiedenis van Fred Perry. ‘Fred Perry werd vanaf het begin al gedragen door coole underground bands. Dat startte in de jaren ’50 met bijvoorbeeld The Who, The Kinks en The Small Faces.’ Met de Subculture-campagne richten ze zich niet specifiek op één subcultuur of muziekgenre. Wanneer is een band Fred Perry-waardig? ‘Met goede muziek, that’s it. En dat kan ook van een folkzanger uit Antwerpen komen. Als die belt en zegt dat hij groot fan is van Fred Perry en vraagt of hij een paar producten kan krijgen, dan vragen we hem zijn muziek op te sturen. We hebben geen specifiek genre of stijl waar het per se binnen moet passen voor Fred Perry. Het draait om de kwaliteit van de muziek en een bepaalde attitude.’ Het voordeel is dat Richard Martin een brede muzieksmaak heeft. ‘In mijn tienerjaren waren The Smiths mijn beginpunt, daar begon ik als eerste echt naar te luisteren. Daarna kwamen Sonic Youth, Ramones en Joy Division, dat waren mijn helden. Ik startte dus met het luisteren naar gitaarmuziek. Later kwam daar clubmuziek bij, en nu is het een mix van beide. Dizzee Rascal, The Streets en Andre 3000 vind ik bijvoorbeeld hele speciale artiesten die kwaliteitsmuziek maken.’ Met deze achtergrond beoordeelt hij alle opgestuurde tapes. ‘Het is heel simpel: we luisteren op ons kantoor naar de opgestuurde muziek en als we ervan houden, sturen we kleding op. We strooien niet met producten in het rond; mensen als Kanye West, The Streets en Andre 3000 komen bijvoorbeeld naar ons toe. Als Andre 3000 in Londen is, geeft hij 600 pond uit in Fred Perry-winkels.’ Martin kan de universele aantrekkingskracht van Fred Perry niet precies definiëren. ‘Ik denk dat het komt door onze geschiedenis, het Britse, onze muzikale roots en een zekere exclusiviteit die we bieden. We liggen namelijk niet in iedere winkel. We hebben een exclusieve atttitude, maar dan zonder designerprijzen.’ Ondanks de aantrekkingskracht onder nieuwe muzikanten blijven ze loyaal aan hun “fans” uit het verleden. ‘We hebben altijd een band gehad met de meest coole mensen uit de geschiedenis, zoals Terry Hall, Graham Coxon en Paul Weller. Dat zijn onze merklegendes en naast upcoming muziektalenten koesteren we onze relatie met hen. Het is makkelijk om te zeggen: Paul, je bent te oud en te onfashionable, dus dankjewel, wij gaan naar iemand anders toe. Dat doen we niet en iedereen die verstand heeft van muziek zal dat begrijpen.’
fredperry.com
01-10-2007 15:31:07
100
96-109_Perry RHJ.indd 100
01-10-2007 15:31:15
96-109_Perry RHJ.indd 101
01-10-2007 15:31:18
96-109_Perry RHJ.indd 102
01-10-2007 15:31:27
96-109_Perry RHJ.indd 103
01-10-2007 15:31:32
104
96-109_Perry RHJ.indd 104
01-10-2007 15:31:38
105
96-109_Perry RHJ.indd 105
01-10-2007 15:31:44
96-109_Perry RHJ.indd 106
01-10-2007 15:31:52
107
96-109_Perry RHJ.indd 107
01-10-2007 15:31:56
44
96-109_Perry RHJ.indd 108
01-10-2007 15:32:04
109
96-109_Perry RHJ.indd 109
01-10-2007 15:32:08
Fotografie Silvester van der Vlugt / PAR31 Styling Monique Java Haar & make-up Javier Model Lily / Paparazzi Met dank aan Hotel 1900 in Bergen NH
body American Apparel | laarzen Patrizia Pepe
110-115_Silvester.indd 110
02-10-2007 07:40:19
one piece La Perla
110-115_Silvester.indd 111
02-10-2007 07:40:22
bh en string Agent Provocateur
110-115_Silvester.indd 112
02-10-2007 07:40:30
blouse H&M | slip American Apparel
110-115_Silvester.indd 113
02-10-2007 07:40:54
bh en slip Calvin Klein | corset La Perla | kniekousen Wolford
110-115_Silvester.indd 114
02-10-2007 07:41:18
110-115_Silvester.indd 115
02-10-2007 07:41:35
colbert National Jacket
116-121_b-w.indd 116
02-10-2007 12:29:54
One Piece Outfit Fotografie Paul Scala | Styling Miquel Mohamedjar/bcreatives Model Leroy/Ulla Models
sjaal Gucci
116-121_b-w.indd 117
02-10-2007 12:30:07
blouse Zara
116-121_b-w.indd 118
02-10-2007 12:30:45
trenchcoat Mads NĂ˜rgaard
116-121_b-w.indd 119
tanktop American Apparel
02-10-2007 12:30:50
116-121_b-w.indd 120
02-10-2007 12:30:53
tanktop American Apparel
116-121_b-w.indd 121
02-10-2007 12:31:07
122-129_18eme.indd 122
01-10-2007 15:15:28
Fotografie Joost van de Brug / myspace.com/thejoost Styling AurĂŠlie Deltour Ass. fotografie Mat s-w Haar & make-up Daniela Eschbacher Modellen Justin Bourdet/Success, Juliet Kothe/Metropolitan
(links) waistcoat Bruno Pieters | T-shirt Naco Paris | top Annhagen | jeans Rock&Republic | ketting Bing Bang | riem Iceberg (rechts) top Bruno Pieters
122-129_18eme.indd 123
01-10-2007 15:15:31
Justin: top Tillmann Lauterbach | broek Postweiler Hauber | schoenen Rock&Republic | zonnebril Courrèges Juliet: T-shirt Tillmann Lauterbach | rok Jun Okamoto | legging Tillmann Lauterbach | schoenen Iceberg
122-129_18eme.indd 124
01-10-2007 15:15:38
122-129_18eme.indd 125
01-10-2007 15:15:42
122-129_18eme.indd 126
01-10-2007 15:15:46
(links) top en legging Bruno Pieters | rok Giles | schoenen Iceberg - (rechts) waistcoat Bruno Pieters | T-shirt Naco Paris | ketting Bing Bang
122-129_18eme.indd 127
01-10-2007 15:15:50
122-129_18eme.indd 128
01-10-2007 15:15:54
(links) top American Apparel | jasje Maje | ketting Servanne Gaxotte (midden) Justin: top Tillmann Lauterbach | broek Postweiler Hauber - Juliet: T-shirt Tillmann Lauterbach | rok Jun Okamoto (rechts) top Annhagen | ketting Bing Bang
122-129_18eme.indd 129
01-10-2007 15:16:00
R 贸is铆n M ur p hy Ov e r p o w e r e r d The Album
October 12th
Word nu abonnee van Blend magazine en ontvang 10 nummers voor maar 39,95. Als welkomstgeschenk krijg je de exclusieve MLY sjaal. Of kies een jaarabonnement Blend (10 nummers) met 30% korting voor 27,95.
MLY, het label van de Nederlandse modeontwerper Emily Hermans, kenmerkt zich door de grafische dessins in haar breiwerk. Het bijzondere aan de Knit Couture van MLY is dat die volledig in eigen hand en in eigen land wordt geproduceerd. In plaats van kant-en-klare stoffen in te kopen ontwerpt Hermans haar eigen materiaal. Exclusief voor Blend ontwikkelde MLY een sjaal in gelimiteerde oplage, zowel voor mannen als vrouwen. emilyhermans.com
Schrijf je in op blend.nl/wordabonnee Na betaling van je abonnement (de factuur ontvang je met de nieuwe Blend) wordt jouw welkomstgeschenk toegestuurd.
131_Abo RHJ.indd 131
Foto: Catherine Hermans
03-10-2007 16:39:09
132
Eco-absurdisme Tekst Bieneke van der Does
In de achttiende eeuw riep de Franse filosoof Jean Jacques Rousseau het al: Zur端ck zur Natur! Een Oost-Poolse heilige cultus vatte dit credo wel heel letterlijk op. De cultus trok zich terug uit de hedendaagse maatschappij en verschanste zich in de bossen om de natuur te vereren. Deze eco-extremisten geloven dat de oorsprong van de mens bij de plant ligt en proberen de evolutie om te draaien door te leven als planten, in planten. Bij Galerie Fons Welters in Amsterdam tonen Melanie Bonajo en Kinga Kielczynska op absurdistische wijze onze huidige relatie met de natuur. In onze moderne samenleving is de natuur een onderworpen product geworden tussen alle andere. De mens raakt niet alleen vervreemd van zijn natuurlijke omgeving, maar ook van zijn eigen natuur. In een poging deze ontwikkeling om te keren, onderzoeken Bonajo en Kielczynska in hoeverre het mogelijk is opnieuw deel uit te maken van het holistische systeem. Op een documentaire-achtige manier wordt je een blik gegund in de wondere wereld van de cultus die op zoek is naar iets wat misschien wel nooit heeft bestaan. Ze geven de controle uit handen en hopen dat een verloren gewaande intu誰tie het zal overnemen. Deze presentatie is t/m 13 oktober 2007 te zien. Blend magazine mag de documentaire op de website vertonen, dus surf naar blend.nl en verenig je mentaal met de natuur. fonswelters.nl
132-135_Kunst RHJ.indd 132
01-10-2007 15:58:15
133
132-135_Kunst RHJ.indd 133
01-10-2007 15:58:19
Kunst Preview Tekst Anneloes van Gaalen
Kunst, natuurlijk Wie tien jaar geleden had gezegd dat je even wat cultuur ging snuiven in Eindhoven was waarschijnlijk voor gek verklaard. De Brabantse stad stond lange tijd synoniem voor techniek (TU), voetbal (PSV) en gloeilampen (Philips), niet voor kunst en design. Maar tijden veranderen. De immer groeiende populariteit van Design Academy Eindhoven heeft de stad op de (inter)nationale designkaart gezet en MU timmert op eenzelfde wijze al jaren aan de weg met inspirerende (kunst)tentoonstellingen. Afgelopen jaar alleen al waren er in MU exposities te zien van publiekslievelingen als de New Yorkse straatkunstenaar Swoon en de Amerikaanse kunstenaar/actrice Miranda July, bekend van de film Me and You and Everyone We Know. Voor een nieuwe groepstentoonstelling vroeg MU een tiental ontwerpers nieuw werk te maken waarin het grensvlak tussen natuur en cultuur, biologie en design wordt opgezocht. Alle gekozen ontwerpers, onder wie Jelte van Abbema, Hilde Koenders, Marielle Leenders, Ralph Nauta en Lonneke Gordijn (Designdrift), hebben in eerder werk al bewezen dat ze natuur met succes in hun ontwerpen kunnen verweken en kregen de opdracht nieuw werk te ontwikkelen, gebruikmakende van gras of bacteriën, wind of aarde, bloemen of beesten, voedsel of water. Levende natuur dus, waardoor sommige ontwerpen tijdens de looptijd van de tentoonstelling verder zullen ontwikkelen, door weelderig verder te groeien of door simpelweg weg te rotten. Ecodesign in haar meest pure vorm. Saillant detail: de ego’s van de ontwerpers worden bij deze groepsexpo geheel buitenspel gezet. De namen van de makers zijn niet terug te vinden bij een afzonderlijk werk. In plaats daarvan krijgen de werken, net als in de “echte” natuur, de mogelijkheid te groeien en bloeien waar ze maar willen. Werken zullen samensmelten en ook kruibestuivingen worden niet uitgesloten, met als resultaat een volwaardig gesamtkunstwerk waar design en natuur op een fascinerende wijze bij elkaar komen. NAT - Designing Nature 20 oktober t/m 11 november in MU in Eindhoven mu.nl
132-135_Kunst RHJ.indd 134
01-10-2007 15:58:22
135
KunstAgenda
Andy Warhol Other Voices, Other Rooms Wat valt er nog over Walhol en zijn iconisch werk te zeggen dat niet al eerder, beter en uitvoeriger is gezegd? Veertig jaar na de eerste grote Europese Warhol-tentoonstelling in Amsterdam, probeert het Stedelijk Museum het werk van Warhol vanuit een ander perspectief te bekijken. Gelukkig wel aan de hand van bekende iconen als Marilyn Monroe, Mao en de welbekende Campbell-soepblikken. 12 oktober 2007 t/m 13 januari in Stedelijk Museum CS (SMCS), Amsterdam, stedelijk.nl
Miss Van Solo
Afgelopen zomer was Miss Van even in Nederland voor wat live painting tijdens het Streetlab Festival. Maar waar ze in Amsterdam de schijnwerpers moest delen met andere street- en graffitikunstenaars, opent er in Parijs een solotentoonstelling van de in Barcelona woonachtende Française die naam maakte met haar sexy popjes.
Gesamtpop Waar de groepstentoonstelling in MU draait om ecologisch design en natuurlijke materialen, ligt bij Studio Apart de nadruk op de plastic fantastic-wereld die pop-art heet. Werken van internationaal befaamde kunstenaars als Ben Frost en Ron English maken de groepsexpo Let’s play until we break something tot een kleurrijk en ogenschijnlijk vrolijk geheel. Ogenschijnlijk, want hoewel de bonte cartooneske collages op het eerste gezicht lieflijk ogen, zijn het in wezen maatschappijkritische werken waarin de hedendaagse consumptiemaatschappij middels krachtige pop-art beeldtaal op de korrel wordt genomen. Billboardkunstenaar Ron English, onder andere bekend van de documentaire The Art and Crimes of Ron English, maakt in zijn strijd tegen valse media-uitlatingen van multinationals nog steeds gretig gebruik van iconen uit de westerse beeldcultuur. Ronald McDonald, Marilyn Monroe en Micky Mouse figureren allemaal in het werk van English. Australiër Ben Frost heeft eenzelfde fascinatie voor Disney-figuren en andere pop-iconen zoals Hello Kitty en ons aller Nijntje, die hij combineert met logo’s en andere welbekende reclame-uitingen. Net als NAT in MU neigt de groepsexpo Let’s play naar een gesamtkunstwerk. De deelnemende kunstenaars – naast Frost en English is er werk te zien van Mats?!, Luuk Bode, Pieter van Schelt en Plusminus Produkties – hebben op een bijzondere manier samengewerkt. Speciaal voor de expo werden doeken onderling uitgewisseld zodat ze elkaars werken konden voltooien. Let’s play until we break something 12 oktober t/m 9 december in Studio Apart in Amsterdam studioapart.com
132-135_Kunst RHJ.indd 135
29 november t/m 29 december in Galerie Magda Danysz, Parijs, magda-gallery.com
Ryan McGinley
De jonge Amerikaanse fotograaf Ryan McGinley legde een groep vrienden vast tijdens een roadtrip door Amerika. Het resultaat is een serie van afwisselend lieflijke en zinnenstrelende beelden van mooie jonge mensen in de bloei van hun leven, met het Amerikaanse landschap als prachtig decor. 2 november t/m 6 januari in Foam, Amsterdam, foam.nl
01-10-2007 15:58:25
136
Film reviews Tekst Kevin Toma
Glue Regisseur: Alexis Dos Santos Te koop op dvd (Filmfreak)
Glue Het Argentijnse Patagonië is al vaker op de kaart gezet als het einde van de wereld. Maar nog nooit zo schitterend als in Alexis Dos Santos’ regiedebuut, dat vorig jaar een VPRO Tiger Award won op het Filmfestival van Rotterdam. ‘Een tienerverhaal in het midden van niets,’ luidt de tussentitel waarmee de film begint, en wat kan een begenadigd cineast als Dos Santos in het midden van niets veel moois vinden. Talloze perspectieven op de horizon en even zo vaak de hemel, veel zongebrand zand en doelloze droogte, zonnebrilgefilterd dan wel super 8-grofgekorreld – beelden wapperend in de zomerwind of stil en zwoel als de wind weer ligt. De puberende hoofdpersonages spelen een potje voetbal, snuiven een zak lijm leeg, flirten onschuldig met elkaar of proberen juist uit wanneer een kus of streling niet meer zo onschuldig is als hij aanvankelijk leek; en intussen durven ze alleen aan zichzelf de vragen te stellen die hen het meeste bezig houden. Waarom zijn er jongensdingen en meisjesdingen? Wanneer mag ik haar borsten aanraken? Wat als mijn ouders een maand later met elkaar hadden geneukt – hadden ze mij dan nog steeds gekregen? En ook in Patagonië zijn pubers jaloers op de ander z’n okselhaar. Dos Santos richt zich vooral op de vijftienjarige Lucas, een jongen uit een gemankeerd gezin die soms per shot van leeftijd lijkt te veranderen – het ene moment treurig oud en eenzaam, het andere een knuffelig kind. Meanderend tussen maatjes Nacho en Andrea tast Lucas zijn seksuele verlangens af met de rust van een dagdroom. Precies de rust die deze prachtige lome film dik honderd minuten bewaart.
136-139_Film RHJ.indd 136
Nuda per Satana Wie vond dat het pornofilms altijd al ontbrak aan diepzinnige dialoog, mag Luigi Batzella’s uitzinnige Nuda per Satana (1974) absoluut niet missen. ‘Zoveel dingen lijken te bestaan maar bestaan niet. Zoveel dingen die bestaan maar niet lijken te bestaan.’ Jazeker! Die kartonnen reuzenspin is natuurlijk ook een must see. Of anders wel de borsten van Rita Calderoni. Of de stijve piemel van tegenspeler James Harris (of misschien ook die van zijn stand-in). Het in freaks en fetisjes gespecialiseerde label Donut Media heeft van dit quasi-surrealistische debacle de ongecensureerde versie uitgebracht, die lang niet altijd tevreden blijft met soft focus-beelden van de heldin in doorschijnend nachthemd. En hoe ook anders de personages tot een delirium drijven wanneer ze in het holst van de nacht bij een griezelig gothisch kasteel stranden? Dan moet het er achter die gesloten deuren toch wel een beetje hard aan toe gaan? Hoewel, natuurlijk komt de duivel met zijn gekmakerijen ook al een heel eind door zijn gasten aan (blote, geile, lijzig pratende) dubbelgangers te spiegelen – en laten we het dan nog maar een keer over die reuzenspin hebben. Geen CGI-effect kan tegen op tegen het rechtstreeks uit het hobbycentrum geplukte monstrum en diens psychedelisch belichte web van ijzerdraad en papier maché. Ach ja, misschien was het ook allemaal maar een droom. Misschien zouden alle films zo losgeslagen moeten zijn.
Nuda per Satana Regisseur: Luigi Batzella Te koop op dvd (Donut Media)
28-09-2007 10:46:22
137
Evening Regisseur: Lajos Koltai Te zien vanaf 18 oktober
Sombre Regisseur: Philippe Grandrieux Te koop op dvd (Koch Lorber, import regio 0)
136-139_Film RHJ.indd 137
Sombre Na Renoirs Dr. Cordelier sleurt Philippe Grandrieux je met zijn bijna tien jaar oude speelfilmdebuut nog dieper de duisternis in. Een film die zelf van angst soms de ogen half sluit, die het kilste nachtlicht werpt over de gruweldaden van het hoofdpersonage en juist op de vreselijkste momenten tot in diens poriën lijkt te kruipen. Een waarlijk carnaal portret van een zichzelf tot waanzin drijvende seriemoordenaar die tussen twee slachtoffers door poppenkast speelt voor kleine kinderen en, als in een sprookje, verliefd wordt op de enige vrouw die hem (misschien) zou kunnen redden. Ze is in elk geval de enige vrouw die hij met rust (lees: in leven) kan laten. Door Grandrieux’ kinetische, zintuiglijke regie voel je evenwel dat het kritisch punt zeer snel bereikt zal worden – de hele film trilt, borrelt, dreunt en duizelt van de alsmaar groeiende wanhoop. En zelfs wanneer hij zich dan toch aan haar vergrijpt, blijft het onmogelijk om je van het zo treurniswekkend menselijke monster los te weken: je zit in zijn ogen, in zijn handen en in zijn ziel. En wie weet zelfs in zijn dromen, vage maar juist daarom zo griezelig mooie beelden van een verlaten houten schuur, een jongetje dat blindelings naar die schuur loopt, de blauwe hemel, gras felgroen van onschuld – een droom of herinnering die herhaaldelijk opdoemt zonder verlossing of rust te kunnen bieden. Sombre is een film als geen ander – of het moet al Grandrieux’ tweede en tot nu toe laatste speelfilm La vie nouvelle (2002) zijn. Naar Sombre kijken is alsof je onder een grote zwarte mantel verdwijnt en in dat verstikkende donker jezelf als iemand anders zwaar hoort ademen.
Evening ‘Vergissen is menselijk,’ zegt het tegeltje dat aan dit vrouwendrama bungelt. Op haar sterfbed dwarreldroomt Ann terug naar een aantal pijnlijke gebeurtenissen uit haar jongere jaren en ojee wat betreurt ze haar toenmalige keuzes. Waarom hartsvriendin Lila laten trouwen met die kluns van een Carl in plaats van eeuwige liefde Harris. Waarom zelf zo nodig verliefd geworden op Harris. En waarom niet beter gelet op boezemvriend en wie weet wel stille aanbidder Buddy, voor wiens tragische dood ze zich altijd schuldig is blijven voelen. Schuld, schuld en nog eens schuld, maar die karrevracht spijt is ook nodig om de aanwezige vedettes genoeg speelruimte te geven. Vanessa Redgrave ligt vrijwel de hele film in bed als de bejaarde Anne: in een droom mag ze in avondjurk op de kliffen staan, en dan is er nog de belachelijke scène waar ze achter een computergegenereerd vuurvliegje aansjokt. Het wapperende haar van Clare Danes verleent charme aan Anns jongere versie; Toni Colette is een van haar volwassen dochters, Glenn Close heeft als de moeder van de bruid haar meest hysterische moment sinds Fatal Attraction (1987) en tegen het einde van de film is ook nog een bijrolletje weggelegd voor Meryl Streep. Regisseur Lajos Koltai werd tussen de diva’s niet belangrijk genoeg geacht voor een plekje in de begincredits. Echt z’n best heeft ie ook niet gedaan – mooie maar routinematige plaatjes bij een voortkabbelend script vol voorspelbaar drama, méér zat er niet in. Na het tergend mooie holocaustdrama Fateless (2005) hadden we wel veel meer verwacht.
28-09-2007 10:46:24
138
Stardust Regisseur: Neil Gaiman Te zien vanaf 4 oktober
Stardust Na Evening nog niet genoeg van Clare Danes? Blondgebleekt en gehuld in glibberjurk wordt ze in Stardust als ster letterlijk van de hemel gespeeld. Aangezien dit een fantasyfilm is (naar de gelijknamige roman van Neil Gaiman) heeft Danes’ lot vanalles te maken met kwaadgezinde koningszonen, manmoedige boerenkinkels en naar eeuwige jeugd verlangende heksen – en speelt het met sterrenstof, mini-olifanten, zigeunerkeetjes, geitmensen en Babylonische kaarsen versierde liefdesverhaal zich af in een land hier ver, ver vandaan. Wat de bedoeling van alle hokuspokus ook moge zijn (‘en ze leefden nog lang en gelukkig,’ natuurlijk), hoe aardig (maar niet verbluffend) de special effects ook zijn en hoeveel koppijn je ook krijgt van al dat meteoorgebulder, de makers hadden vooral zin om met de conventies van het genre te dollen. De soundtrack die expres te vroeg de loftrompet opsteekt, de ironische dialoog, Robert De Niro die zich vloekend en vechtend voordoet als brute piratenkoning maar liever in een flodderjurk rondhuppelt, het is allemaal maar gekkigheid. En dat geldt vooral voor Michelle Pfeiffers plezierige optreden als heks Lamia, wier borsten gaan hangen als fietstassen en wier appeltjeshuid één groot craquelé wordt als ze niet snel Danes’ hart naar binnen werkt. De Catwoman uit Eastwick is de jongste niet meer en Pfeiffer durft daar best voor uit te komen. Zonder haar bijdrage was Stardust een tamelijk vergeetbaar plezierritje gebleven. Control Fotograaf Anton Corbijn verhuisde in 1979 naar Engeland nadat hij de hoekige rock van Joy Division had gehoord. Na afloop van een concert fotografeerde hij de band voor het eerst; een tweede shoot volgde in april 1980, tijdens de opnamen van de videoclip bij Love Will Tear Us Apart. Een maand later hing leadzanger Ian Curtis zich op – depressief, uitgeput door epilepsie, half gescheiden van vrouw Deborah, verknocht aan minnares Annik Honoré. Toen Corbijn gevraagd werd om de laatste jaren van Curtis’ leven te verfilmen, weigerde hij aanvankelijk: altijd al gelabeld als rockfotograaf in plaats van fotograaf had Corbijn geen zin om nu voor muziekfilmmaker uitgemaakt te worden. Een herlezing van Deborah Curtis’ memoires Touching from a Distance deed hem anders besluiten. Control is zeker geen gewone muziekfilm geworden, en dat komt vooral doordat Corbijn volledig focust op de gewone, getroubleerde man achter het icoon. Geen opgepepte seks-, drugs- en rock’n-rollverhalen maar een eerlijk (en beeldschoon geschoten) portret van een melancholieke jongeling die keurig werkt voor de sociale dienst en in zijn vrije tijd het liefst aan zijn songteksten sleutelt. Tot zijn muziek te goed blijkt voor een normaal burgerbestaan en epileptische aanvallen zijn evenwicht hopeloos verstoren. Corbijn heeft zowel de tijdsgeest als Curtis’ radeloosheid uitstekend getroffen, maar natuurlijk is de film vooral geslaagd dankzij hoofdrolspeler Sam Riley. In alles Curtis’ dubbelganger, van de priemende oogopslag en robotachtige danspassen tot Curtis’ grafkelderstem maakt Riley het totale isolement van zijn personage pijnlijk voelbaar.
136-139_Film RHJ.indd 138
Control Regisseur: Anton Corbijn Te zien vanaf 11 oktober
Jean Renoir Te koop op dvd (Lionsgate, import regio 1)
28-09-2007 10:46:30
139
Home of the Brave Regisseur: Irwin Winkler Te koop op dvd (Dutch Filmworks)
Home of the Brave Elke oorlog krijgt vroeg of laat zijn eigen films. Soms misschien ook te vroeg, getuige Home of the Brave. Regisseur, producer en co-scenarist Irwin Winkler (The Net, De-Lovely) heeft de beste bedoelingen met zijn mozaïekvertelling, heen en weer springend tussen vier Irak-veteranen die onmogelijk hun oude, onbezorgde bestaan weer kunnen oppikken. Het interesseert Winkler niet of de oorlog nou een vreselijke vergissing is of niet (beide standpunten zijn ongeveer gelijk vertegenwoordigd in de film); het gaat hem slechts om de kloof die bij terugkeer onherroepelijk gaapt tussen de militairen en de thuisblijvers. Chirurg Samuel Jackson kan niet meer aarden bij vrouw en zoon, gymlerares Jessica Biel ziet zich sociaal en emotioneel geïsoleerd wanneer ze met haar armprothese een bal probeert op te rapen, bioscoopkaartjesscheurder Brian Presley voelt zich meer thuis aan het front dan in de consumptiemaatschappij en steuntrekker 50 Cent gaat over op geweld wanneer zijn vriendinnetje hem niet meer wil zien. Vier verhaallijnen die samen een complex, relevant psychologisch drama à la The Best Years of Our Lives (1946) of Coming Home (1978) hadden kunnen opleveren, waren Winkler en Mark Friedman betere scriptschrijvers geweest. Nu kabbelt de film voorspelbaar richting catharsis en verzoening en krijgen we de ene clichéscène na de andere te verduren. Biel die treurig in de badkamer naar haar stompje staart, een slapeloze Jackson die donker de nacht intuurt terwijl zijn vrouw op zijn schouder slaapt, Presley en 50 Cent die samen een praatgroep bezoeken, en ga zo maar door. De claustrofobische oorlogscènes aan het begin van de film zijn zeer geslaagd, en dat is voor een ambitieus praatdrama als Home of the Brave tamelijk sneu. Jean Renoir In Amerika verscheen een prima dvd-box met zeven lange en korte speelfilms van meesterregisseur Jean Renoir. Naast vier hoogtepunten uit Renoirs zwijgende periode (onder meer de schitterende Zola-verfilming Nana uit 1926) is ook Le testament du Dr. Cordelier (1959) in de set opgenomen – een excentrieke bewerking van het Dr. Jeckyll and Mr. Hyde-verhaal, die Robert Louis Stevensons roman van Victoriaans Londen verplaatst naar het minstens zo stijve milieu van bourgeois Parijs. Dr. Cordelier is een grijsaard met nobelneus die zich genoegzaam door de butler de kamerjas laat aantrekken maar niet in het reine komt met zijn verlangen naar het dienstmeisje – tot een dampend drankje hem in de maniakele Monsieur Opale verandert. Tijdens deze (nooit getoonde) transformatie worden de grijze haren een kroeskop, de aristocratentred een silly walk en de wandelstok een moordwapen. Bovendien heeft Cordelier als Opale een broertje dood aan welk klassenonderscheid dan ook, en vooral dat levert hem de sympathie op van zowel de film als het publiek. Alleen al het slapstickachtige xylofoonmuziekje dat Opale telkens weer begeleidt bij zijn agressieve schuinsmarcheerderijen, maakt hem onaangenaam aantrekkelijk. Onaangenaam omdat Opale intussen wel kleine meisjes aanrandt en invalide opa’s onderuitschopt. Zo voel je je al kijkend toch ook zelf een schijnheilige engel met een duivel op zijn schouder.
136-139_Film RHJ.indd 139
28-09-2007 10:46:34
140
LIVE 13 oktober Hedon Zwolle
cd reviews Tekst Gertjan Vandenblink / Gijs van der Togt / Jesse Voorn
Fuse presents Shinedoe (Music Man/News) Van danseres van Quazar naar toonaangevende dj en producer. Hoe hard kun je gaan? De Nederlandse producer Shinedoe gaat in ieder geval keihard. Haar producties worden internationaal door de groten der aarde opgepikt en nu mocht ze ook de nieuwe cd van de befaamde Brusselse technoclub Fuse mixen, de serie die ooit is bedacht door Dave Clarke. Ze doet niet onder voor eerdere kandidaten als Dave Clarke, DJ Hell, Technasia en Steve Bug. Shinedoe heeft een soepele en hypnotiserende mix gemaakt, waarbij ze niet alleen fraaie buitenlandse namen in de lijst heeft opgenomen, maar ook een flinke duw in de rug van de Nederlandse technoscene geeft. Naast eigen werk komen Nederlandse collega’s als Dave Ellesmere, 2000 and One en Polder voorbij. Fuse heeft wederom een uitstekende keuze gemaakt. (JV)
The Opposites Begin Twintig (Top Notch/PIAS) Big2 en Willy zijn geen tieners meer, en dat valt eigenlijk alleen maar op productioneel gebied op. Tekstueel zijn de twee nog net zo puberaal als mijn puisterige buurjongetje. Maar is dat erg? Ja, sommige raps doen denken aan dat lege schoolplein van vroeger. Voorlopig hoogtepunt in dat opzicht: ‘We zijn Dom, Lomp & Famous, bitches zitten aan mijn penis.’ Maar ook nee, want meestal geloof je ze. En er is niets leukers dan twee pubers zien ploeteren. Wat ook helpt: de beats zijn oké. Er is wat ons betreft slechts één aanmerking. Mijn buurjongetje moet na het zien van de clip van het nummer Voor Mij zeker drie natte dromen krijgen, willen The Opposites het kunnen verantwoorden dat EliZe meezingt. (GvdT)
Rahsaan Patterson Wines & Spirits (Rough Trade/Dome) Na Eric Roberson en Donnie weer een geweldige soulzanger op het label Dome. Rahsaan is zo’n zanger die zo smooth zingt dat je het of helemaal geweldig vindt of helemaal niets. Wij kiezen voor het eerste, want we geloven de praatjes van de New Yorker wel. Zo is Stars echt zo’n klassieke ballad, zoals je ze niet meer hoort. Kan iemand ons vertellen waarom schuifelen precies uit is geraakt? Mocht je Wines & Spirits glad genoeg vinden, download dan ook even zijn derde album After Hours. Die is misschien nog wel beter. (GvdT)
shinedoe.com
top-notch.nl
rahsaan.com
140-143_CD RHJ.indd 140
La Melodia Vibing High (Handcuts Records/Universal Music/PIAS) Dit is een album waar we maar wat graag op hebben gewacht. Het duurde namelijk even, want Vibing High lag al in 2006 in de Japanse schappen. Dat is over het algemeen een goed teken, want die Japanners weten waar ze naar moeten luisteren. I.N.T. maakt droge, soulvolle beats die de kittige raps van Melodee altijd blijven ondersteunen. Zijn producties doen wel een beetje denken aan Madlib van het Amerikaanse label Stones Throw. No sweat. Ze zijn net zo goed uitgevoerd, klinken nooit gejat en helden mag je hebben. Het zegt alles dat Roc C van datzelfde label zijn medewerking aan dit debuut heeft verleend. Vooral het nummer Time, waarin melodieën en raps nooit zonder elkaar lijken te kunnen, bezorgt ons kriebels. Een van de tofste hiphopreleases van het jaar. (GvdT) lamelodia.com myspace.com/lamelodiamusic
28-09-2007 10:48:24
141
José González In Our Nature (Mute/Wind Mill) De Zweed José González wordt gezien als de belangrijkste exponent van future folk. Wat zoiets inhoudt als sobere gitaarriedeltjes maar dan in een modern jasje. Als afgestudeerd celbioloog houdt José het graag minimaal. Zo nu en dan wordt hij begeleid door percussie of een achtergrondzangeres, maar het album is vooral gevuld met oprecht mooie liedjes. Leuk is de cover van Massive Attacks Teardrop. Grootste inspiratie voor dit album blijkt het boek The God Illusion van de Engelse evolutiebioloog Richard Dawkins te zijn. En als je daar wat langer over nadenkt, is dat eigenlijk best tof. (GvdT) jose-gonzalez.com myspace.com/josegonzalez
140-143_CD RHJ.indd 141
Lopazz Kook Kook (Get Physical/Lowlands) Eindelijk, Lopazz komt een keer met een album op de proppen. De afgelopen jaren regende het al losse tracks en vooral ook veel remixen van de Duitse producer, maar de geest voor een hele plaat was er vooralsnog niet. Kook Kook is een broedplaats van stijlen en er is duidelijk op te horen waar de man zich door heeft laten beïnvloeden. Rode draad is pulserende tech-house, met een fijne flirt naar experimentele elektronica, techno, electro en zelfs naar latin, pop en jazz. Geen afgeraffelde tracks, maar een ambitieus album met een echte ziel, en Lopazz verliest geen moment de dansvloer uit het oog. Want daar komt hij toch vandaan. (JV) lopazz.com
HEAVy Jazz Money$$ (BBE/PIAS) Ken je de school waarop de musical Fame is gebaseerd? Dat is LaGuardia High School of Performing Arts. Zowel de Jamaicaanse babe Nicky Guiland als producer Casey Benjamin zaten op deze prestigieuze Amerikaanse school. Sterker nog, het was de plek waar ze elkaar ontmoetten. (Ze zaten in hetzelfde jaar als Kelis.) Daar besloten de twee muzikale talentjes het eens samen te proberen en dat leverde het soul-rock-80s duo HEAVy op. De sound doet denken aan Sa-Ra of Platinum Pied Pipers, maar vreemd genoeg ook wel eens aan Black Eyed Peas. Dat laatste is geen compliment. Het zijn vooral de overdreven uithalen van Nicky die kriebels veroorzaken. Ondertussen koop je dit album gewoon wel. (GvdT) heavymusic.net myspace.com/whoisheavy
Lee Burridge Balance 012 (EQ Recordings/Astral Music) Balance is een serie waar de hele dancescene vol lof over spreekt. Aan Lee Burridge de eer om de nieuwe editie voor zijn rekening te nemen. Gelukkig hoeft hij niet op een paar plaatjes te kijken, want hij heeft maar liefst drie cd’s de tijd om zijn ding te doen. Een mooi aantal schijfjes om goed op te bouwen. Lee gaat dan ook flink de diepte in. Van subtiele en minimale grooves op de eerste cd, maakt hij de overstap naar meer donkere techno, vol meeslepende melodieën om te eindigen bij wat meer opzwepende techno. Zijn mix is donker, trippy en schommelend. Een soort sprookjeswereld op beats. (JV) myspace.com/leeburridge
28-09-2007 10:48:27
142
Underworld Oblivion with Bells (Different/PIAS) Tering, de zomer is voorbij en Underworld komt met een nieuw album. Voordeel: de zomer blijft nog even hangen. Oblivion with Bells is voor een groot deel gemaakt in de legendarische Abbey Road Studio’s, maar het geluid is onmiskenbaar Underworld. Rick Smith en Karl Hyde zijn het nog niet verleerd en weten ook nu hun uiterst dansbare techno en house te combineren met akoestische geluiden en de bezwerende vocalen van Karl. Het album telt elf tracks, die stuk voor stuk de moeite waard zijn om keihard uit je speakers te knallen. Underworld mag dan al heel lang mee draaien, maar draaien op de automatische piloot doen ze zeker niet. De groep heeft nieuwe richtingen gevonden en die naar eigen hand gezet. (JV)
Felix da Housecat Virgo Blaktro & The Movie Disco (Different/PIAS) Felix Da Housecat heeft weer een nieuwe gedaante aangenomen: Virgo Blaktro. Het moet daar in zijn brein een borrelende, creatieve brei zijn. Naar eigen zeggen is dit zijn meest zwarte album tot nu toe en wilde hij het doen zoals Prince het vroeger deed. En inderdaad, het album bevat een flinke dosis soul, funk en pop uit de jaren zeventig, maar ook hier heeft de Amerikaan zich weer bediend van moddervette synths, waar de jaren tachtig dan weer doorheen sijpelen, en dikke beats. Nog meer dan voorheen heeft Felix echt liedjes geschreven, in plaats van tracks. (JV)
Mum Go Go Smear The Poison Ivy (Fatcat Records/PIAS) IJslandse muzikanten kunnen schijnbaar met elk voorwerp muziek maken. Zo hoor je bij Mum lepels, een druppelende kraan, dijen en antieke elektronica, maar met het bekende resultaat: therapeutische antipop. Repeterende accordeonschema’s stapelen zich op verschillende lagen die bestaan uit zang, ritmes en melodietjes. Samen vormt het een magnetisch en harmonieus geheel. Een best wel spannende en avontuurlijke ontdekkingstocht. Mum klinkt alsof Sigur Ros nummers van Gotan Project volgens een arrangement van Iannis Xenakis speelt. Verslavend voor open geesten met een drukke agenda. (GV)
Moneybrother Mount Pleasure (Burning Heart/Epitaph) Als een verwaarloosd neefje van Bruce Springsteen sleept Patrick Anderson, frontman van Moneybrother, zich voort op krukken op de cover. En vergelijkingen met Springsteens E-Street Band worden vaak opgeroepen op Mount Pleasure. De snerende saxofonen, het vrolijke pianospel, dansende gitaarakkoordjes en de doorleefde teksten van Moneybrother zijn de basis van de smartlappige poprock. Anderson brengt die teksten met overtuigingskracht en rechtstreeks uit het hart. Authentiek maar soms zingt hij behoorlijk vals en wordt hij gered door een harmonieus koortje à la Kaiser Chiefs. Maar je gelooft hem wel. Eerlijkheid wint. In Scandinavië en Duitsland is Moneybrother al doorgebroken. Met Mount Pleasure gaat dat ook bij ons lukken. Wedden? (GV)
underworldlive.com
myspace.com/felixdahousecat
myspace.com/mumtheband erickmorillo.com
moneybrother.net myspace.com/moneybrother
140-143_CD RHJ.indd 142
28-09-2007 10:48:29
143
Boyhitscar The Passage (Golf Records/Plastic Heads/ Bertus) Was Boyhitscar begin 2000 het lieve naamgenootje van Boysetsfire, tegenwoordig zijn ze een heuse concurrent voor Incubus. Alleen zonde dat zo weinig mensen dat weten. Meisjes met platte kapsels zullen smelten bij de zuivere stem van Cregg Rondell. The Passage biedt bovendien een reeks briljante nummers met voldoende afwisseling. Rondells stem zorgt voor een zekere triest pathos die vloekt met – het enige euveltje – de hippietrommels. Niettemin is The Passage een voortreffelijk rockalbum met enorm sterke momenten en rijpe en rijke songs. Gelukkig dat dit in 2005 in eigen beheer uitgebrachte album alsnog in Europa uitkomt. (GV) boyhitscar.com myspace.com/boyhitscar
140-143_CD RHJ.indd 143
Kanye West Graduation (Def Jam/Universal Music) De zelfverklaarde Louis Vuitton Don is terug met zijn derde album. Graduation volgt na een duidelijk minder jaar voor de Amerikaanse rapper Kanye West, waarin hij onder meer dronken de MTV Award-uitreiking van Justice vs Simian verstoorde. Zelfreflectie? Nee, dat stond even niet op zijn agenda. We houden het er nu maar op dat Kanye in die tijd bezig was met een creatief proces. Tracks als Stronger en favoriet Flashing Lights zijn duidelijk geïnspireerd op Daft Punk. Er staan minder op soul geïnspireerde en meer elektronische synths op het album. Van een dieptepunt een hoogtepunt maken. Je moet het maar kunnen. Dit is een album dat je eerst leuk vindt klinken, maar waar je langzaam van gaat houden. Check ook het stijlvolle albumhoesje, ontworpen door de Japanse kunstenaar Takashi Murakami. (GvdT)
Build an Ark Dawn (Kindred Spirits/Rush Hour) Build an Ark telt bijna dertig jazzinstrumentalisten en -componisten. Dat lijkt veel, maar je moet dit collectief meer zien als een transparante beweging dan een hechte groep. Met andere woorden, het is niet zo dat de deur bij elkaar plat lopen. Maar artistiek leider Carlos Nino, die je wellicht kent van de instrumentale hiphopformatie Ammoncontact op het label Ninja Tune, laat ze zo nu en dan gewoon lekker jammen. Dawn doet denken aan vrolijke jazzformaties als Sun Ra en Anthony Joseph, maar is ook goed te doen voor liefhebbers van meer traditioneel werk van John Coltrane of Pharoah Sanders. Zonnig, weverig maar mooi. Kosmische soul noemen ze het zelf. (GvdT)
Diverse artiesten Producer No.1 (Fat City/Rough Trade) Het Engelse label Fat City doet er alles aan om kwalitatieve hiphopproducers voor zich te winnen. Ze kijken vooral naar kwaliteit, minder naar naam. Zo kan het zijn dat op deze compilatie rappers als Mos Def en MF Doom te vinden zijn, maar ook Nederlandse beatdiggers als Rednose Distrikt en I.N.T. Kortom, een gevarieerd gezelschap dat op het eerste gezicht niet zoveel gemeen heeft. Daar kom je na beluistering van dit schijfje wel op terug. De beats passen prima bij elkaar. Hoogtepunt wat ons betreft: Maatiemai van Rednose Distrikt en Donuts with Sprinkles van Samiyam, een onbekende producer uit Michigan die zich door J Dilla liet inspireren. Ook essentieel als je een professionele plaatjesdraaier bent. (GvdT)
kanyewest.com
spacewaysradio.com
fatcity.co.uk
28-09-2007 10:48:31
144
Column
Tekst Joost van Bellen Fotografie Duy
Fuck more Daar zit je dan: op de zesde verdieping van een toploft in Mitte Berlijn, nieuwe Felix da Housecat-album op de hoofdtelefoon, zon doet zijn laatste uiterste best, bezig met de laatste loodjes voor ik eindelijk op vakantie kan naar een semi-tropisch eilandje. De Blend-column is er een van, de vorige keer helaas niet gelukt het op tijd af te krijgen door de drukte rond Meubel Stukken’s 10 Year Birthday Bash, de mixage van de Diesel-show spring/summer 2008 op de New York Fashion Week en het mede regisseren van de nieuwe clip van Junkie XL. Alles is gelukkig goed gegaan, het festival was echt super, de showmuziek kreeg zelfs een pluim van de vaak zo bescheten krokodilachtige frontrow journalistes, en de clip was een hele nieuwe ervaring. Godzijgedankt dat Gerald van der Kaap (00Kaap) mee was, ik had immers zoiets nog nooit gedaan, en die Kaap heeft zoveel ervaring en een goeie kijk op de dingen, anders was ik hopeloos verloren geweest. Ter plekke werd steeds duidelijker dat 00Kaap een deel van de regie overnam en ik tot casting- en co-director verwordde,
144_Columns RHJ.indd 144
prima. We hebben gefilmd in D.U.M.B.O., wat staat voor Directly Underneath the Manhattan Bridge Overdrive, een aftands straatje met donkere kinderhoofdjes, vervallen panden, kapotte hekken, verlaten treinrails en in de verte de gigantische Brooklyn Bridge, kortom de perfecte straat om een sleazy rock&rave clip op te nemen. Zangeres en punksterretje Lauren Rocket uit Los Angeles was wat preuts en conservatief – weer wat geleerd: een Amerikaanse punker gaat drie keer per dag onder de douche en zal nooit een onderbroek uittrekken, hoe erg die ook onder een strak jurkje te zien is. Het betekende een rigoreuze change of plans, het nummer heet FUCK MORE, preutsheid of conservatisme is dan niet op zijn plaats. Met hulp van mijn New Yorkse vriendjes heb ik een batterij clubkids en dj-sterren opgetrommeld, wat leidde tot sappige scènes in onze gehuurde zwarte C.I.A. towncar, met Tommie Sunshine en zijn vriendin en manager Daniela in de hoofdrol, als rijke vieze ouwe man en geil straathoertje. De romige visagiste KP heeft nog flink met haar getatoeërde borsten staan schud-
den voor de camera, styliste Maaike van Les Deux D’Amsterdam gooide haar grobbebollenkostuums en haar twee meter hoge popje in de strijd, clubicoon en Amanda Lepores grote vijand Sophia Lamar heeft nog met zwaar Cubaans accent staan oreren over onnodige spam in haar mailbox: ‘Penis enlargement? Viagra? I cut of my penis years ago.’ Bij thuiskomst bleek toch dat we materiaal missen. Gelukkig komen Tommie Sunshine & co naar Nederland voor ons Rock&Rave Slave-feest op het Amsterdam Dance Event en is Junkie XL zo coulant om nog wat extra te investeren. Dat wordt filmen op de zandvlaktes van Blijburg met koppel Tommie en Daniela als de nieuwe John en Yoko of Serge Gainsbourg en zijn Jane Birkin, inclusief wit paard, een smerige raceauto en een hoop modder. Junkie XL geeft ons totale creatieve vrijheid wat een grote luxe is: we improviseren er op los en kunnen doen wat we willen. En bovenal, we zetten alles op alles: dit moet gewoonweg goed worden. Begin november klaar: in de XXX rated versie natuurlijk!
03-10-2007 14:36:31
Walk to fame De weg naar bekendheid hebben we alvast voor je uitgestippeld. Je hoeft ’m alleen nog te bewandelen. Ben jij kunstenaar (in opleiding) en jonger dan 35 jaar, dan daagt Stichting MS Research jou uit een kunstwerk te maken met het thema Bewegen. Een erkende vakjury zal jouw creatie beoordelen. Prijswinnend werk wordt geÍxposeerd in het Atrium van het Haags gemeentehuis, samen met het werk van prominente kunstenaars. Maar dat is niet alles. Als jij op 5 april 2008 een van de gelukkigen bent, kun je maar liefst 7.500 euro in de wacht slepen. Schrijf je in vóór 1 december 2007 via www.msresearch.nl of mail naar kunst@msresearch.nl
M S Re s e a r ch Ku n s t p r i j s 2 0 0 8 De MS Research Kunstprijs is een initiatief van de Stichting MS Research. Deze non-proďŹ torganisatie ďŹ nanciert en stimuleert wetenschappelijk onderzoek naar de ziekte multiple sclerose en geeft voorlichting over MS aan een breed publiek.
M S Ku n s t p r i j s b e w e e g t j e
C@@FRDäBHSXSQHOäLDSäDbuibz!QbdjĂ&#x;!däM@@QäIpohlpohäUNNQä !::6-.ä @KK HM
EXPLORE ÂŹDREAM ÂŹDISCOVER
Jodmvtjfg
Qsjkt
sĂŚĂŚĂŚ.ON STOPÂŹRETOURVLUCHTÂŹMETÂŹ#ATHAYÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹ 0ACIlÂŹCÂŹINÂŹECONOMYÂŹCLASSÂŹ sĂŚĂŚĂŚ ÂŹNACHTENÂŹINÂŹEENÂŹ STERRENHOTELÂŹNAARÂŹ KEUZEÂŹINCL ÂŹTRANSFER sĂŚĂŚĂĽ#OSMOPOLITANÂŹ(OTELÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹ WWW COSMOPOLITANHOTEL COM HK sĂŚĂŚĂĽ,ANÂŹ+WAIÂŹ&ONGÂŹ(OTELĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽĂĽ WWW LANKWAIFONGHOTEL COM HK ĂŚ sĂŚĂŚĂĽ2OYALÂŹ0ACIlÂŹCÂŹ(OTELÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹ WWW ROYALPACIlĂĽC COM HK ĂŚ sĂŚĂŚĂĽ2OYALÂŹ0LAZAÂŹ(OTELÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹÂŹ WWW ROYALPLAZA COM HK sĂŚĂŚĂŚ ÂŹKG ÂŹEXTRAÂŹBAGAGEÂŹOPÂŹDEÂŹRETOURVLUCHT ĂĽ SHOPĂĽTILLĂĽYOUĂĽDROP sĂŚĂŚ'RATISĂĽHARBOURCRUISEÂŹOPÂŹLOUNGEBOOTÂŹÂŹ ÂŹ !QUAÂŹ,UNAĂĽ WWW AQUALUNA COM HK sĂŚĂŚ'RATISÂŹMETROPASÂŹVOORÂŹ ÂŹDAG sĂŚĂŚĂŚ'RATISÂŹ(ONGÂŹ+ONGÂŹ)SLANDÂŹ4OURÂŹVANÂŹEENÂŹ HALVEÂŹDAG sĂŚĂŚĂŚ"OEKJEÂŹMETÂŹKORTINGSVOUCHERSÂŹVOORÂŹ ÂŹ TRANSPORT ÂŹTOURS ÂŹRESTAURANTS ÂŹSPA S ÂŹETC sĂŚĂŚĂŚ,ATEÂŹCHECK OUTÂŹOPÂŹDEÂŹDAGÂŹVANÂŹVERTREKÂŹ ÂŹUUR
0AKKETÂŹINCL ÂŹTOESLAGENÂŹENÂŹLUCHTHAVENBALASTING ÂŹ ĂĽ ÂŹOPÂŹBASISÂŹVANÂŹ ÂŹ PERSONEN ÂŹ6OORÂŹALLEÂŹVERTREKDATAÂŹGELDTÂŹDEZELFDEÂŹPRIJS ÂŹ"OEKÂŹSNEL ÂŹWANTÂŹVOL VOL ÂŹ 6OORÂŹEENÂŹ PERSOONSKAMERÂŹGELDTÂŹEENÂŹTOESLAGÂŹVANÂŹ ÂŹ ÂŹVOORÂŹ ÂŹNACHTEN ÂŹ $EÂŹPRIJSÂŹVANÂŹEENÂŹPAKKETÂŹINCL ÂŹBUSINESSÂŹCLASSÂŹVLUCHTÂŹISÂŹ ĂĽ
205x135.indd 1
031 Adv.indd 1
(/.'ÂŹ+/.'
"IJÂŹEENÂŹAANTALÂŹVERTREKDATAÂŹOPÂŹDINSDAGÂŹENÂŹDONDERDAGÂŹKANÂŹGEKOZENÂŹWORDENÂŹVOORÂŹ ÂŹ DAGENÂŹ(ONGKONGÂŹPLUSÂŹ ÂŹDAGENÂŹ3HANGHAIÂŹVOORÂŹMAARÂŹ ÂŹEUROÂŹEXTRA ÂŹ)NÂŹ3HANGHAIÂŹVERBLIJFTÂŹ UÂŹINÂŹ,EÂŹ2OYALÂŹ-ERIDIENÂŹ WWW STARWOODHOTELS COM LEMERIDIEN
Wfsusflebub! 7EKELIJKSÂŹDIVERSEÂŹVERTREKDATAÂŹTUSSENÂŹNOVEMBERÂŹ ÂŹENÂŹJUNIÂŹ ÂŹ +IJKÂŹVOORÂŹDEÂŹEXACTEÂŹDATAÂŹOPÂŹWWW CATHAYPACIlÂŹC NL
Cpfljohfo!'!jogpsnbujf! #ATHAYÂŹ0ACIlÂŹCÂŹ#USTOMERÂŹ3ALESÂŹ#ENTERÂŹ ÂŹ ÂŹ ÂŹ ÂŹ TIJDENSÂŹKANTOORUREN NL?RESERVATIONS CATHAYPACIlÂŹC COMÂŹ WWW CATHAYPACIlĂĽC NL
28-08-2007 10:09:16
02-10-2007 10:25:37
146
In Je Gezicht
De straat is de inspiratiebron voor de nieuwste muziek, mode, dans en kunst en het uitgangspunt ben jij. Mail je foto naar injegezicht@blend.nl — Formaat 5x7cm (staand), het liefst op 300dpi (1,5 mb). ONDER DE INZENDINGEN VERLOTEN WE EEN AANTAL VERRASSINGEN.
Koningin Rosie, 15 Student Grieks Latijn ksarosie@hotmail.com
Marie Mathys, 17 Idealist, schrijver, drummer marieke_mathys@hotmail.com
Leon Visser, 18 Filmmaker leonvisser@live.nl
David Domingues Garcia en Renske Pereira, 28 & 35 gorax1@hotmail.com, peerrens@hotmail.com
Hanneke Boon, 22 Interactieve Media arcangel_darkangel@hotmail.com
Sheila S., 20 Student sheila_s18@hotmail.com
Wouter van Rensen, 20 Student Willem de Kooning woutervanrensen.nl
ZoĂŤ Inderwisch, 15 VWO 3 margreetje@zeelandnet.nl
Isis Hazewindus, 16 4 gymnasium, Cultuur en Maatschappij sneeuwwitje91@hotmail.com
Riccardo D, 23 Denkend aan Dido! didoreijntjes@hotmail.com
Dido,20 Student bedrijfswetenschap didoreijntjes@hotmail.com
Paul Breukels, 19 Student/fotograaf paul_breukels@hotmail.com
Sander Marsman, 25 Fotograaf sandermarsman.net
Berry Dijkstra, bouwjaar 1980 Straatvertaler info@roffa.eu
Bas Lochorn Bijna leerkacht en blauwemaandagmodel baslochorn@hotmail.com
144_IJG RHJ.indd 146
03-10-2007 09:56:27
Blend_230x300_kingsize.pdf
24.09.2007
13:16:04 Uhr
LLL#7G:696C97JII:G#8DB
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
", ĂŠ , -ĂŠUĂŠ , ĂŠ+1 /9ĂŠUĂŠ -/ĂŠ- ,6
68I>K: <J:HI B6C6<:B:CI H:GK >8: =DIA>C: ).# % (%#'%%%(,%
LLL#;AN777#8DB 7DD@ NDJG ;A><=I ).#&-%*#(*.'''
777JAA:I>C I=: D;;>8>6A 7G:69 7JII:G B6<6O>C:
Caution! Attending BBB causes fun & profit to the max! Naamloos-3 1
30-03-2010 16:30:06
HUGO BOSS BENELUX B.V. Phone +31 20 6556000 www.hugoboss.com
WWW.BLEND.NL NOVEMBER 2007 JAARGANG 4
4,95
Exclusive clips, interviews and downloads on www.hugoboss.com/eMAG
Naamloos-2 1
27 30-03-2010 13:18:39