B_Nieuws 04 December 2009

04 B_NIEUWS monthly periodical | november 30, 2009

Archiprix Nominees

TNT Post Port betaald Port PayĂŠ Pays Bas

Interview Fokke Wind

Complexity Theory Revisited FORUM: the Future of BK and much more...

Faculty of Architecture

B_Nieuws 06 | january 07, 2008 | report

Delft21 University of Technology

content

2-3

In Search of New Dwelling Concepts

4-5

Jasper Spigt – Best BK Student of Thursday 19 November, the best student of our university was honoured with the UfD-Mecanoo Awards. With eight competing faculties, this annual award is awarded by the Universiteitsfonds. This year, the best student of the Faculty of Architecture was Jasper Spigt, who graduated at the Architecture & Dwelling studio with a housing project for the city centre of Rotterdam.

Beste BK-student: Jasper Spigt

Birgit Jürgenhake

In Search of New

Het feest van Fokke

Interview Fokke Wind

Marcello Soeleman 6-7 Archiprix Nominees

Maarten Kempenaar

BY BIRGIT JÜRGENHAKE

8-11 Urban Complexity

Complexity Theories of Cities

Marcello Soeleman Dino Arcilla

12-13 Graduation Project

Mneme and Lethe

Chryso Onisiforou

14-15 The Future of Old Postal

Buildings

Peter Smisek 16-18 Forum

De toekomst van Bouwkunde

19

Architecture Must Burn

Burning of BlackBox

Martijn de Geus

Philip Mannaerts

20-21 Modernisme als ideaalbeeld

Portret van Julius Schulman

Maarten Kempenaar 22-23 News 23 Streets of BK City

Section model

Graduation studio (re)search for new concepts for dwelling colofon

Everybody dwells. Hence, the issue of dwelling is ever-recurring, always presenting a relevant and topical perspective to the architecture discourse.

But whereas a few decades ago it was still fairly clear whom we were building for, nowadays the situation is not so straightforward. The dynamics transforming today’s society have made designing residential buildings much more complicated.

The future dweller and his or her requirements are unknown to the architect. Individual and collective lifestyles are fragmented, unpredictable and fluid. Also, living is combined with working and consumption patterns move in ways that have not been seen before. New spatial configurations of a higher density have to be developed for our cities.

B_Nieuws is a monthly periodical of the Faculty of Architecture, TU Delft Faculty of Architecture - BK City Delft University of Technology P Julianalaan 134 2628 BL Delft room BG.Oost.050 T 0031 (0) 6 34744325 E bnieuws-bk@tudelft.nl W bnieuws.wordpress.com W b-nieuws.bk.tudelft.nl W issuu.com/bnieuws Editorial Board Anna Ghijs Anne de Haij Maarten Kempenaar Peter Smisek Marcello Soeleman Editorial Advice Board Jeroen Borst Marten Dashorst Machiel van Dorst Ania Molenda Robert Nottrot Linda de Vos Agnes Wijers

The need to rethink dwelling now and in the future was the starting point for the graduation studio “New Concepts for Dwelling” as run by the chair of Architecture & Dwelling. The studio focuses on contemporary and future urban lifestyles and their architecture on the scale of both the dwelling and the city. Against the background of changing social patterns, emerging technologies and the urgent need for sustainable solutions in housing, we reconsider and rework existing architectural concepts in order to enable city dwellers to feel at home in the city. How to match the configurations of urbanization and architecture with the changing patterns of everyday life? How does one live between the places of work, home, school and consumption?

What kind of home and what kind of urban environment suit our 21st century lifestyles?

Print Druk. Tan Heck, Delft

Cover Illustration Cheesy Christmas Cover by Anna Ghijs.

Contributors Dino Arcilla, Birgit Jürgenhake, Chryso Onisiforou, Robert Nottrot, Louche, Martijn de Geus, Philip Mannaerts Next deadline Wednesday December 16, 12.00 PM B_Nieuws 05, January 2010 Illustrations only in: *.tif- or *.eps format, min. 300 dpi Unsolicited articles can have a maximum of 1000 words; announcements 100 words. The editorial board has the right to shorten and edit articles, or to refuse articles that have an insinuating, discriminatory or vindicatory character or contain unnecessary coarse language. The editorial board informs the author(s) concerning the reason for its decision, directly after it has been made.

2

Living between openness and intimacy For his final project Jasper Spigt focused on the transition zones between the public and private spaces, their borders and boundaries, as we find them in the city and in housing complexes. It was his assumption that these intermediate spaces enable people to negotiate and produce their own space within the larger urban situation, to truly feel at home in the city. Various dualities such as the collective and individual, open and intimate, exposure and protection, quiet and noise, were carefully investigated by Jasper by analysing case studies ranging from Dutch to Japanese examples.

The goal of the research was to understand the architectural means and concepts, by which such transitions, borders and boundaries such as the ones between the public and private realm are established, both in historic times as in our day and age.

The site Jasper chose to develop offered an excellent, yet challenging opportunity to test his ideas, since it presented sharp contrasts and confrontations between opposite qualities. The project site is directly adjacent to the Hofpleinlijn in Rotterdam, a 6 metre high railway structure that will lose its function as of next year. The dense neighbourhood is inhabited by migrants, making it a veritable, multicultural melting pot.

Inspired by his research, making transitions and connections became the leitmotiv of Jasper’s approach. The difference in height between the streetscape and that of the raised railway track for instance, was negotiated by a cleverly sloping,

green deck under which various programmatic elements as a car park found a natural place. At the same time, the green deck provided a walking route to the apartment buildings and the park projected on the former railway.

The idea of making transitions and connections is consistently elaborated at the scale of the residential towers and individual apartments, too. There is among other things a collective front terrace to every apartment, and inside each house there is interplay between the collectively shared rooms (not just living rooms, but also meeting rooms and working spaces) and the most private “cocoons” which provide the inhabitant with the luxury of total calm and privacy. Detailing and materialisation are all in function of these transitions as well, thus creating a spatially rich and diverse environment for the inhabitants.

In short, Jasper Spigt presents a most sophisticated and intelligent answer to today’s questions, enabling dwellers to enjoy the best of both worlds – the quiet of privacy as well as the messy vitality that comes with living in the city.

This year, the award for Best Graduate of TU Delft went to Ir. Evelien Pingen, of the Faculty of TNW.

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | beste student van bouwkunde

Dwelling Concepts 2008/09

editorial If We Took A Holiday…

There is a lot we can look at and even admire when we recap the past four months of the academic year. Without going too much into detail, here is what I see before me when I think of the past 4 months. Since half-August, the brave, hardworking and definitely uncensored editors of B_Nieuws worked tirelessly to bring you the best and freshest of news (even though I say it myself) from Bouwkunde and the surrounding planets.

Since September all the students have been sitting, drawing, rendering, reading, and occasionally going to lectures, which were sometimes given by professors which were sometimes in Delft . Since October I’ve missed my high-school dearly, because back then, I used to have an autumn break which I could spend doing nothing. Since November, we’ve been enduring the horrors of Dutch autumn weather, various guerilla groups and “bad” management. People never really know how bad they have it until they’re told. And to add insult to injury, Sinterklaas (5 December, a traditional and much loved holiday) falls on a Saturday.

You know what I’m trying to say… we need a break.

But before we go off to the Winter Wonderland, Tropical Paradise, or the place we like to call Home and hopefully relax for two weeks (not a chance, but it’s nice to dream), we still have December to get through. That means three more weeks of architectural education. Three more weeks of rain, wind, and darkness. But at least there is a light at the end of the tunnel and plenty of other things to look forward to too.

There are of course more Capita Selecta lectures to attend, more exhibitions to go visit and more debates to take part in (keep 15 December free in your planner) and last, but certainly not least, this amazing new edition of B_Nieuws to read. This will no doubt make many an aspiring architect giddy with glee, but there is something more that all students and staff (some of us both) are looking forward to.

That’s right. Holiday, celebration… coming together in every nation. Even if Christmas holidays do not hold the complex and spiritually deep meaning to everyone as it does to me (presents, presents, presents), we finally have some time to take a deep breath, a step back and evaluate. Evaluate not when we’ve done things, but how we’ve done them. Not what grades we have gotten, but how much we’ve actually learnt.

With this comes the added bonus of New Year and the New Year’s resolutions. Are we willing to do things better? More effectively?

In a more balanced and mature manner?

Are we willing to compromise? Is it really appropriate to act like children, when most of us are at least young adults, if not wise, old men (and women)?

Indeed, free time is a dangerous thing to have on your hands. We all need a holiday, not only to rest, but also to think. To reconcile. To set aside differences and set the table. The end is not nigh, and it shall not be nigh if we take a holiday, and spend our free time wisely… Look at it this way… if we might have only until 2012 (and then we’re all doomed anyway), we better try and make the best of it, right?

Peter S. editor

Impression

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | beste student van bouwkunde

3

Het feest van Fokke

Een interview met vertrekkend universitair docent Fokke Wind Als je het hebt over prominente figuren op Bouwkunde, kan Fokke Wind natuurlijk niet op de lijst ontbreken. Zijn permanente glimlach en karakteristieke stemgeluid zijn niet te missen – evenals zijn interesse voor de maatschappelijke relevantie van de opgave voor Bouwkunde. Op 1 december 2009 is het precies 38 jaar geleden dat Fokke op Bouwkunde begon. Op 15 december zal hij officieel afzwaaien, maar natuurlijk niet zonder een spetterend afscheidsfeest. Op dezelfde manier staat hij in het leven: “Maak er een feest van!”

DOOR MARCELLO SOELEMAN Carrière

en participatieprocessen. Aangezien ik opgeleid ben aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten te Den Haag (KABK), wist ik onder andere van alles over de ontstaansgeschiedenis van de woningplattegrond. Toen ik plattegronden moest tekenen voor een boekje, merkte ik al snel dat daarin een aantal dingen niet geheel klopten. Dus na drie maanden zat ik al aan tafel om bij het onderzoek te adviseren en later te assisteren. Uiteindelijk ben ik van functie veranderd, van tekenaar naar onderzoeksassistent en later naar zelfstandig onderzoeker.”

“Ik heb een buitengewoon merkwaardige carrière achter de rug. Hier zit iemand die wel de wetenschappelijke merites heeft, maar geen academische graad. Ik ben van huis uit interieurarchitect. Bij de paar kleine opdrachten die ik had merkte ik al snel dat het vak meer overleggen en regelen inhield dan ontwerpen zelf.

Ik zag toen een advertentie staan bij de – toen nog – TH Delft, waar een lay-outman/tekenaar gevraagd werd voor het opmaak- en tekenwerk van de vele publicaties van het RIW. De bedoeling was dat ik, indien de opdrachten aan zouden trekken, het lay-out werk weer geleidelijk zou afbouwen. Het liep allemaal anders.”

“Ik startte bij het Research Instituut voor de Woningbouw (RIW), onder leiding van Hugo Priemus. Het RIW deed onder meer woningmarktonderzoek, onderzoek naar woonwensen

“Op een gegeven moment ging ik kijken bij het afstuderen op Bouwkunde. Terwijl ik dat bestudeerde dacht ik dat mijn afstudeerwerk van de Academie daar zeker niet had misstaan. Niet lang daarna ben ik ook gaan lesgeven. Maar dat mocht ik natuurlijk officieel zelf niet doen, ik behoorde tot het niet wetenschappelijk personeel (NWP) en ik had geen

academische graad, dus geen onderwijsbevoegdheid. Dat liep daarom allemaal via de hoogleraar en andere mensen die dat officieel afdekten. Het onderzoek ging ondertussen gewoon door.”

“Na een tijdje moest elke ‘niet wetenschappelijke functie’ beschreven worden op de TH in een zogenaamde FIF-omschrijving: het ‘Functie Informatie Formulier’, want dat was nogal een zooitje in die tijd. Ik moest ook zo’n FIF-formulier voor mezelf maken. Eigenlijk vond ik dat de organisatie dat diende te doen, maar goed. Die werd dan opgestuurd naar Centrale Personeelszaken, die toen nog in het hoofdgebouw (het huidige BK City) zaten, maar dat formulier van mij kregen we elke keer terug met de vermelding: “dit is een wetenschappelijke functie en dus geen NWP-functie”, en voor een wetenschappelijke functie was een dergelijke omschrijving niet nodig. Het overleg kwam vast te zitten. Er is toen een unieke vaststelling gemaakt voor de functie die ik had, persoonsgebonden, die niet gebruikt mocht worden als vergelijkingsmateriaal binnen de TH. Daardoor werd ik wel beter en met terugwerkende kracht ingeschaald, maar nog steeds zat ik in het rangenstelsel van het nietwetenschappelijk personeel (NWP). Na de beoordeling van een commissie van hoogleraren – terwijl ik al behoorlijk wat onderzoeksrapporten op mijn naam had staan – kreeg ik dan eindelijk de wetenschappelijke merites. Daarna dacht men, maar hij geeft ook nog onderwijs. Dus toen hebben ze dat hele feest herhaald voor het onderwijs dat ik gaf!

Maar wie kijkt er naar je onderwijs? Niemand toch?

Ja, je kan klachten krijgen van studenten, maar feitelijk is het onderwijs één op één, of één op de groep. Wat hebben die slimmerds van de commissie toen bedacht: om Wind goed te kunnen beoordelen zetten we hem overal in! Ik heb toen les gegeven in vijf of zes verschillende blokken. Ach, met inzet en een dosis enthousiasme kom je een heel eind en ik ben dan ook uiteindelijk door een commissie van hoogleraren goed genoeg bevonden voor de functie van Universitair Docent (UD), alsof ik gepromoveerd zou zijn. Achteraf gezien is het natuurlijk wel erg grappig dat het zo gegaan is, dat ik nu – zonder titel – ingenieursexamens af mag nemen, redelijk uniek binnen de universitaire wereld.”

Onderzoek “Het onderzoek spitste zich toe op ouderenhuisvesting. In opdracht van de Landelijke Stichting Bejaardentehuisorganisaties (LSB) hebben we een groot landelijk onderzoek gedaan naar de woonwensen van ouderen (1979-1984). ‘Woonbehoefte van ouderen gepeild: Nieuwe pijlers voor beleid’ was de titel van het eindrapport. Het probleem was dat als je naar de woonwensen van ouderen vraagt, daar een negatieve woonwens uit krijgt.

Dat houdt in dat ze kennelijk niet vrij zijn in hun antwoorden: “Laat mij maar naar een bejaardenoord gaan, want als ik in de toekomst hulpbehoevend wordt, krijg ik daar de zorg die ik nodig heb.” Ze willen de kinderen niet tot last zijn en onafhankelijk van hen blijven. Maar eigenlijk willen ze helemaal niet naar een bejaardenoord maar zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. We praten nu over eind jaren ’70, begin ‘80. Hoe kan je zo’n negatieve woonwens manipuleren? Dat kan door alternatieven te bieden uit de praktijk: concrete voorbeelden dat het ook anders kan. Je ziet

4

dat de woonwens van ouderen dan verandert. Een van de belangrijkste uitkomsten was ook dat de emancipatie van ouderen en versterken van hun maatschappelijke positie de voorwaarde vormde voor een voorzieningenbeleid dat aansluit op de eigenlijke behoeften van ouderen. We hebben er ook een film over laten maken, ‘Een leven lang wonen’, die op een congres in Malmø zelfs nog een 1e prijs gehaald heeft, maar die is helaas op Bouwkunde verbrand. Dat was hartstikke mooi, ik ben een week met de crew van ‘Achter het Nieuws’ op stap geweest langs alle woonexperimenten die we in ons onderzoek betrokken hadden. Die film gebruikte ik later bij vele groepsgesprekken om de emancipatie van ouderen te bevorderen. Dan vroeg ik bijvoorbeeld: “Wat spreekt je aan en waar heb je bedenkingen bij?” Ik voelde me wat dat betreft net een Rondom Tien presentator. Met de meest uiteenlopende mensen bij elkaar bereikte je toch kwalitatief belangwekkende resultaten met een behoorlijke diepgang, zeker als je over zorgen hulpbehoevendheid in relatie met wonen gaat hebben.”

“Nadat dat onderzoek werd afgerond, kwam de gemeente Monster met het verzoek of we konden helpen de resultaten van ons onderzoek te implementeren naar de nieuwbouw van een verzorgingshuis. Later kwam daar via de Provincie Zuid-Holland, de gemeente Leiden en een nieuw te bouwen verzorgingstehuis in Leiden–Noord nog bij. Het innovatieproces dat we daar voerden leverde een heuse Wetswijziging op: in de Reikwijdteverbreding van de Wet op de Bejaardenoorden (WBO) lees je in de Memorie van Toelichting op die Wet dat de projecten Leiden en Monster daar model voor hebben gestaan en daar was ik de projectleider van! Er zijn er maar weinig op de TU die met hun onderzoeksresultaten een Wetswijziging veroorzaakt hebben; toch wel iets om tros op te zijn lijkt me” “Je moet daarbij bedenken dat het niet de instellingen zijn die de innovatie bewerkstellen maar de mensen binnen die instellingen. Zij zijn het dan ook die op wat langere termijn het nieuwe (werk) concept levend moeten houden. Met mijn onderzoekswerk heb ik veel mensen leren kennen uit de meest uiteenlopende organisaties en instellingen.

Het is goed om te beseffen welke unieke positie wij als Universitaire instelling in het veld innemen.

Het is mij gebleken dat wij vanuit de Universiteit in staat zijn om dwars door alle sectoren heen ons onderzoek te verrichten en deuren te openen die voor mensen uit andere sectoren gesloten blijven.

We kunnen dus bruggen bouwen! Ik zou zeggen, doe er je voordeel mee.”

Onderwijs “In het begin van mijn onderwijscarrière heb ik de vakoefening ‘Ontwerpen op basis van een participatiemodel’, in samenwerking met de Landbouwhogeschool Wageningen opgezet. Dat wil zeggen dat studenten in Wageningen via het ‘Structuurmodel Woonhuis’ een Programma van Eisen formuleerden. Met dat programma gingen de studenten hier ontwerpen. Er volgde nog een terugkoppeling in Wageningen en het eindresultaat werd uiteindelijk in de kelder van Bouwkunde 1:1 gebouwd. Daar zijn twee dingen leerzaam aan. Het eerste is dat de docent niet ging vertellen wat moest worden ontworpen, het waren immers de studenten uit Wageningen die de opgave formuleerden (het PvE). Het was een toetsing van onderzoek naar methodes die toegepast konden worden bij inspraak. Ten tweede was het een prima oefening voor onze studenten dat we ze met hun ‘eigen ontwerp’ con-

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | interview fokke wind

fronteerden door het 1:1 te bouwen. Negen van de tien studenten liepen door hun eigen ontwerp en gingen weer aan het schetsen om het te veranderen en/of te verbeteren! De eerste confrontatie met je eigen ontwerp op ware grootte is blijkbaar dermate verrassend dat je dat eigenlijk in je studie al zou moeten ervaren. Dat kan je eigenlijk niet uitstellen tot de praktijk. Die mogelijkheid hadden wij in de kelder! Deze vakoefening was mijn eerste ervaring met studenten. Daarna heb ik met enorm veel plezier zeker 25 jaar van het eerste jaar t/m het afstuderen ontwerponderwijs geven.”

“Op het moment dat de Master volledig in het Engels zou worden gegeven, kreeg ik mijn bedenkingen. Vanwege mijn voortraject lag mijn deficiëntie ook in het Engels, ten minste wat betreft eisen die je in het WO daaraan zou mogen stellen. Toen heb ik meteen gezegd: “Daar begin ik niet aan, ik trek me terug uit de Master en duik volledig de Bachelor in.” Wel heb ik daarna nog wat Nederlandstalig afstuderen begeleid. En dan merk je dat het Bacheloronderwijs bijna als minderwaardig wordt gezien. Je hoort toch eigenlijk in die Master les te geven, want daar gebeurt het. Dat idee heb ik, omdat onze vaste docenten bijna niet in de Bachelor zitten. Nee, die zitten allemaal te dringen en te wringen om les te kunnen geven aan die kleine

een meervoudig probleem gaat. In de eerste week is er een confrontatiecollege met alle actoren: de winkeliers, de politie, de stadswacht, de bewonersorganisaties enzovoort. Die vertellen allemaal wat zij vinden wat de problemen zijn en wat zij zo al tegenkomen. Die hele waaier aan meningen nemen de studenten mee naar huis. Daar gaan we dan heel diepgravend op in. We laten er een uitgebreid onderzoek op los, en dan begint iedereen zijn eigen ontwerpstrategie te ontwikkelen. Na nog een confrontatie werken de studenten verder door naar een presentatie en dan gaan ze voor de leeuwen: voor de wethouder en andere partijen, dus niet (alleen) voor ons. Daarop volgt weer een discussie en dan krijgen ze nog twee weken de tijd om de eindrapporten te maken. En dat zijn volwassen rapporten, waar je goed mee voor de dag kunt komen. Dit hebben we bijvoorbeeld gedaan in Dordrecht, Leiden en Rotterdam onder andere in de wijk Charlois. Het plan van één student wordt nu bekeken, samen met de Veld Academie te Rotterdam waar we in Charlois mee samenwerken, hoe dat geïmplementeerd kan worden en van een andere student is dat in voorbereiding. Dit onderwijsproject heeft er in ieder geval mede ertoe geleid dat we met de veldacademie een nominatie kregen voor de samenwerkingsprijs in Rotterdam.

Die hebben we niet gewonnen, maar dat zijn toch

sitieve instelling te werken. Als die er niet is, dan zoek ik hem. Als je het niet naar je zin hebt, kom op, kap ermee, ga jezelf niet zitten kwellen. Maak er een feest van. Als je dat doet, dan krijg je zoveel terug. Het is gewoon tragisch om te zien dat mensen zich doodongelukkig voortslepen. En hoe je het ook wendt of keert op deze faculteit, als je initiatieven toont, krijg je kansen te over. Maar je moet niet gaan zitten wachten tot het naar je toe wordt gebracht.”

Smetjes “Er waren ook een paar smetjes in mijn carrière.

Eén daarvan was de reorganisatie op Bouwkunde begin jaren negentig. In die tijd zat ik in de Faculteitsraad, heb dat proces mede goedgekeurd en wist dus precies hoe de regels afgesproken waren.

Ik wist dus dat ik in de 1e ronde niet geplaatst zou worden maar de 2e ronde fluitend zou halen. Maar het liep even anders. We werkten net met een nieuw curriculum zodat alle mensen die al in het nieuwe curriculum werkten direct geplaatst konden worden in de eerste ronde. In de tweede ronde werd gekeken naar de mensen die niet in het nieuwe onderwijs zaten en werden dan op andere gronden geplaatst. En dan was er nog een derde ronde voor protesten. Dat is zo’n ongecontroleerd zooitje geworden dat die plaatsingscommissies niet eens verslagen maakten. Er kwamen tegenstrijdige verhalen uit, het was beneden alle peil.

Uiteindelijk zijn de eerste en tweede ronde in één keer gedaan en waren ook nog eens alle beschikbare functies vergeven! En ja hoor, meneer Wind werd niet geplaatst omdat hij óveral was ingezet (ja, voor die commissie die me moest beoordelen!) en daardoor niet op één vakgebied geplaatst kon worden. Dus had ik van de ene op de andere dag oorlog met mijn faculteit. Het voelde of je er niet meer bij hoorde en je enthousiaste verhalen over je werk leken opeens ook ongeloofwaardig voor je vrienden en kennissen. Toen heb ik hier in het hoofdgebouw gezeten om mijn zaak te dienen. Dat gaf een behoorlijke impact. Er worden misschien nu nog mensen uitbetaald die processen hebben gevoerd tegen de faculteit omdat dat toen zo slecht gedaan is. Ik ben er glansrijk doorheen gekomen, het proces op eigen kracht gevoerd en gewonnen maar het was heel enerverend.”

“Het zijn niet de instellingen die innovatie bewerkstellen maar de mensen binnen die instellingen.” populatie Masterstudenten. Dat schijnt meer status te hebben, terwijl de eerste basis van ontwerpen die studenten moeten hebben, in de Bachelor plaatsvindt. Maar die eerste vorming wordt vooral aan gastdocenten overgelaten. Begrijp me niet verkeerd, er zijn vele hele goede gastdocenten bij, sommigen kunnen we absoluut niet missen, maar het is de taak van de instelling om ervoor te zorgen dat die basisvorming goed gebeurt. Sterker nog, op het moment dat je een bindend studieadvies gaat geven, vind ik dat je het eerstejaarsonderwijs eigenlijk alleen met vaste krachten zou moeten doen.”

“Ik word zo ziek van het feit dat de Bachelor, en dan vooral het eerste jaar, steeds schoolser wordt.

Dat zal wel komen door de macht van het getal, dat we het steeds meer moeten gaan structureren, maar mijn god, moeten we elkaar gaan vertellen dat je nog maar twee keer afwezig mag zijn? En dan verlies jij, als student, het recht op begeleiding?

Dan mag je nog wel presenteren, maar je kunt je voorstellen hoe dat dan zal gaan. Waar blijft het Universitaire karakter van onze opleiding?”

“Ondanks alles is en blijft het een feest om les te geven. Het is hier één grote bron van inspiratie. Als je daar al niet warm van wordt denk ik, sodemieter dan maar op, kwel jezelf niet en ga werk zoeken waar je wel voldoening in vindt. Ik weet best dat er hier en daar een aantal minder fraaie dingen gebeuren, maar er zitten veel mensen hier die niet of onvoldoende beseffen in welke unieke positie ze zitten. Doe er wat mee!”

Maatschappelijke relevantie Om een voorbeeld te geven, ik heb de afgelopen 5 jaar les gegeven in het ontwerpproject ‘Ontwerpstrategieën voor Probleemwijken’. Dat was een BSc-6 keuzevak. Een hartstikke interessant project: dat gaat echt over maatschappelijk relevante problemen. We weten dan per definitie dat het om

hartstikke leuke dingen, niet alleen voor de docenten om het te geven maar zeker ook voor de studenten die het gevolgd hebben.”

“Het maatschappelijk debat voeren gebeurt hier te weinig. Daar zijn mijn inziens twee oorzaken voor.

Eén: onze hoogleraren, dat speelt al jaren, hebben het bij maatschappelijke discussies bijna nooit over onderzoekresultaten van Bouwkunde maar meestal vanuit of over hun eigen bureau. Ze liften mee met de Faculteit en waar ze het kunnen gebruiken doen ze dat, maar daar houdt het op. Dat is bijna gênant. Twee: onze studenten hebben het niet gemakkelijk tussen studenten van andere faculteiten en andere universiteiten. Het beeld is, nou ja, die bouwko’s, dat zijn geen echte studenten, geen echte wetenschappers, geen techneuten. Maar ze hebben ook bijna geen ammunitie meegekregen om de discussie aan te gaan over maatschappelijke problemen. Als je aan een bouwko vraagt, “hoe zit het met de Vinex-wijken?” dan hoor je, “Hoezo Vinex?” Je moet bijna gaan uitleggen wat het betekent! Laat staan waar het vandaan komt en wat de bedoeling ervan is. Ze weten het niet. En waarom weten ze het niet? Omdat wij het ze niet doceren.

Wij moeten aangeven: “daar zitten de problemen en met wetenschappelijk onderzoek leveren we op die manier een bijdrage. We verwerken zelfs de problematiek in onderwijsprojecten.” Dan laat je zien en leer je ze tenminste hoe bouwkundige aandachtsvelden ten opzichte van maatschappelijke problemen in elkaar haken. Maar wat doen we nu? We hebben een aparte wetenschapslijn gecreëerd in de BSc waar de verschillende aspecten van de wetenschap en de methodologie gedoceerd wordt, doorgaans los van de praktijk van alledag en in ieder geval los van de ontwerp- en onderzoeksprojecten.”

“Het tweede smetje: ik was een aantal jaren in dienst, waar ik een oorkonde en een erepenning voor zou krijgen. Ik zat toen in de eerste medezeggenschapsclub van de faculteit, toen onder leiding van Hans Beunderman. Ik kreeg die penning in een gele gaatjesenvelop, die je honderd keer kan gebruiken! Ik dacht, zo gaan we daar toch niet mee om! Ik kan dat wel hebben, maar er zijn mensen die daar heel veel waarde aan hechten. Als niemand bereid is om zoiets op een normale manier uit te reiken, dan hoef ik hem niet meer. “Oh wat erg,” zei iedereen in die medezeggenschapsclub. Hoofd P&O kreeg de opdracht deze uitglijder ordentelijk op te lossen maar… ik heb die hele penning nooit meer gezien, hij is verdwenen!”

Receptie “Ja, er komt zeker een afscheidsreceptie. Maar zo’n receptie eindigt meestal zo verdrietig. “Hè, de bitterballen zijn weg” enzovoort. Dan sta je daar bij je eigen graftombe, met wat cadeaus en bloemen. Toen dacht ik, 15 december is mijn verjaardag, dan wordt ik 65, dan ga ik mijn afscheid vieren. Er komt een band spelen, de ‘Doggybag’ die al enkele keren op een feest dat ik gaf is opgetreden. Er komt een grote tent, en dat afscheid van mij dat gaat dan over in een Bouwpub+ feest. Zo’n afscheid moet je vieren!”

“Ze hebben een beroep op me gedaan om enkele groepen BSc1 te coachen en die studenten laat ik natuurlijk niet in de steek. Doordat er evaluatiemomenten bij alle studenten zijn opgenomen, komt er trouwens een mooi bijproduct van het bindend studieadvies. Goed voor de student maar zeker ook voor de organisatie: je kunt nu snel zien wat goed gaat met het onderwijs en waar ingegrepen moet worden.”

“Nee, wat ik nu voornamelijk ga doen is genieten met mijn vrouw van de kinderen en de vier kleinkinderen en erg veel reizen. In september zal ik wel weer voor de BSc-1 en BSc-3 te porren zijn. Ik ben in ieder geval blij dat het lijntje met Bouwkunde, zij het op een laag pitje, intact blijft. Ik neem dan wel afscheid maar ik stop nog niet!” <b

Maak er een feest van Loesje zegt: “Laten we van geluidsoverlast een buurtfeest maken”. Ik probeer altijd met een po-

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | interview fokke wind

5

Archiprix The Archiprix is a platform for nine Dutch Designschools. This november, a jury preselected nine projects of TU Delft, to compete in the national competition. There are no general criteria in the Archiprix competition, because each project states its own problem.

So unlike in other competitions, each project is judged from its own perspective. The selected projects were exhibited in the southern glasshouse, for those who missed it, B_Nieuws offers an overview of the best our Faculty of Architecture has to offer.

Ilmar Hurkxkens

BY MAARTEN KEMPENAAR Sofia Cárdenas A Sustainable Bussiness Hub - Stimulating upgrading by spatial intervention for the embattled area of Dharavi-Mumbai-India.

Carlos Castillo

The expansion of cities exerts pressure over previously unwanted areas. The graduation project considers the social problems that these areas have and how to deal with them in a sustainable manner. The intervention: “The Pilot Project”, is the node that will introduce quality to the area and reconnect Dharavi to its unused economic potentials; the qualities of the proposal will stimulate urban regeneration.The intervention will be done by local people, while enhancing the community’s cultural heritage and diversity and it will stimulate sustainable self-development and participation.

Elements of intervention: the living bridge works as the new gateway of Dharavi and it connects the area with the historical past of the riverbank. The low-tech icon named “Craft tower” where craftsmanship is exhibited. Embraced by the bridge is the communal centre where organizational public activities take place. As integrative components a boulevard and a production area in the frontline creek are suggested.

Qili Yang

Ilmar Hurkxkens Paradise Regained, The Watchman, The Sleeper, The Dreamer, and the City - The Hondsbossche Zeewering at Petten Architecturally Reconsidered.

About 11.000 years ago a wide land bridge formed the connection between England and the European continent: Doggerland. It was a rich habitat with endless sloping meadows and rivers cutting through. This land disappeared in the rising sea at the end of the Mesolithicum.

Today this land is called The Netherlands.

Carolien Schippers

by sea, will find it’s final destination on the dike.

The new city does not organize itself by means of parallel functional zoning, as is often the case with linear cities, yet superimposes all program onto the dike in a linear succession of artifacts, maximizing the relation between infrastructure and architecture. Maximum metropolitan density is combined with the proximity of landscape in a scheme of linear congestion. The city combines a morphological system and a functional one. The first consists of the found form of the dike modified in plan and section; the second consists of artifacts that are modelled within the specific constraints left by first, thus belonging to the spirit of the site. The new city is a combination of programs found at coastal sites that are transformed and modified to fit the specificity of the site. The dike becomes a city by manipulating the linear proximity of urban artifacts, each of these being the synthesis of their formal individuality and the restraints imposed by the site.

Dike and city are a continuous artifact, with not a singular center, but a continuous centrality between sea and land, the extension of which makes the occupation of the whole seaboard of the Netherlands a theoretical possibility.

The endpoint of the city, where the dike meets the dunes, features on one side The Lab (Rijkswaterstaat) and on the other side a panorama, articulating respectively the technical and the poetic premises framing the project as a whole. The function of the panorama doubles as an empty space an sich and as a screen emitting a representation of Doggerland. This image of Mesolithic Doggerland confirms the presence of the primordial wetland reality outside. Whereas cinema presents fragments in sequence, the circular panorama exposes the entire landscape, not discriminating between architecture, infrastructure and nature but showing the territory as a whole.

Carolien Schippers Passages of time - The national archive of Ukraine, Kiev.

A research of the city of Kiev, that resulted in a fascination for the passage of time in architecture, was the startingpoint for the design for the national archive. The following citation insprired me to organize the the archive like the mind, like a labyrinth.

“Foucaults view of knowledge as a collection of colliding and intersecting grids offers this kind of place.

We can wander here; we often return to familiar points, familiar intersections, which give pleasure.

This is the mythical labyrinth, which we enter and from which we have no desire to emerge” Jennifer Bloomer, Architecture and the Text: The (S)crypts of Joyce and

Is it possible to reimagine the model of the terpen: zones of absorption instead of one single defense line and instead of a detached dike-infrastructure, an architecture where means and ends for construction merge?

Almost the entire Dutch coast between the Deltawerken and Waddenzee consists of fragile dune formations, maintained by sand suppletion. The Hondsbossche Zeewering is the only artifact in this natural seawall, and as a weak point in the system, the obvious place to contemplate different possibilities for both sea defence and urbanization in the Netherlands.

The modification of the Hondsbossche Zeewering into a zone of coastal protection reinstates the three dikes present: The Watchman, the Sleeper and The dreamer. This modification is making the main dike available for construction of a new city. The village of Petten, historically often washed away Sandra Schijf

6

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | archiprix

Piranesi, Yale University Press, New Haven,1993

The manipulation of the classical labyrinthform resulted in a continuous route through all objects stored in a sequence of 53 different functional and spatial conditions. The sequence and rythm of spaces was the design focus.

The path through the archive, like the mind, creates the possibility to open up to your past and your future to reveal your presence.

Carlos Castillo Sendero de Chile, 8000 km of architecture.

A ‘sendero’ means path. The Sendero de Chile runs 8000 kilometres, connecting the north of the country with the south. But what connects the relatively populated west with the remote, rural east?

Meeting points are introduced at various crossroads along the Sendero. It is a place where people come together, where they exchange

Nominees goods, share stories and meals, and literally forge paths that open up previously remote areas.

The experiences which the design makes possible are the experiences which generated the design.

The people who meet each other at the crossroads are the people who build the village. They use indigenous materials and they form spaces in correspondance to the scale of the human body.

The design shows a single, prototypical crossroads village. Settlements at other points along the Sendero would be built along similar lines, but they would surely not be carbon copies of each other.

The key point is the design as the generator of the forms and spaces, as the embodiment of the encounter.

Sandra Schijf Speling The Transvaal quarter in The Hague is one of the 40 ‘Vogelaarwijken’ , where an intensive restructuring takes place, which started in 2002. Because of the demolition streets of the neighbourhood become desolated. Houses are closed, shut down and demolished, and a lot of areas are abandoned for more than a year before new development starts off.

This transition period is called the ‘interspace’ (tussentijd). It is very important to preserve the social coherence in this interspace time.

Two very socio-economically differentiated groups of inhabitants will meet in Transvaal, poor and rich.

Children are the bond between this two groups.

For this reason a temporary playground is designed with a place where parents can meet and children and parents can have Dutch language lessons. The design is partly constructed with materials that become available after demolition, like front doors, old wooden floors and beams.

The building can develop alongside the demolition of the neighbourhood, and can be changed and built up again on different places. It’s brings continuation to the dynamic city.

Qili Yang Smallness - rescripting the collective housing in Shenzhen Shenzhen (China) is a city with a huge population but limited available land. Therefore high-density dwelling is the only way we can choose to live. But I questioned whether the existing tissue of dwelling should be replaced by monstrous towers. Following this statement, my project focused on how new dwelling can still reach local identity under the pressure of a high-density situation. Through the time, I abstracted my concept as the smallness.

Consequently, my tasks involved urban design, block design, dwelling units and detailing. And I tried to apply smallness in these different levels of design.

Jasper Spigt A Gradual Transition - from openness to intimacy Nowadays in the urban setting “Private and public domains are divided by sharp boundaries.“ ¹ This is done for the intimacy for the inhabitant, as a opposition of the openness of the public space for the citizen. This results in intimacy versus openness which are separated by the façade.

Instead of a hard border between these two domains, the project is based on a gradual transition from intimacy to openness. A buffer is used to maintain the outer conditions whereby the inhabitant can move through this gradient.

The new concept for the dwelling is located in the urban setting of Rotterdam, where the project is also a generator for integrating the new annexed

public space of the Hofpleinlijn in the existing public space, a 2 kilometre monumental high-rise structure for the metro which will become out of use in the autumn of 2009.

1. Miloš Bobi, Between the Edges (2004)

Sebastiaan Jansen Music City

Sofia Cárdenas

Centre for Music Makers – Amsterdam North The Centre for Music Makers is a (public) multi facility institute where both professional and amateur musicians can rehearse, execute and meet. This building typology is totally new in the Netherlands, and even around the world. The musician comes in, rents a room for a particular amount of time, practices and goes home again. Furthermore there are public functions such as: shops, restaurants, cafés and two larger (public) music halls. With these boundary conditions is anticipated further on into a concept and programmatic organization of the building scheme.

Program organization: An air castle The analogy of the air castle defines 3 elements in the building. A public ground floor where the building volume is floating above. An in-between layer which houses storage and bigger public volumes such as concert halls. And a third layer with all (generic) studio clusters: music rehearsal rooms in all sorts and sizes. The inner and outside morphology reacts on this three step principle.

Urban morphology vs volumetric appearance All the urban signals coming from the surrounding are reflected onto the building. The shape reacts on the smaller suburban living district on the south side, the water at the west and the highway on the eastside, by gradually tapering down towards it. The higher volume of the building functions as a landmark between the highway and the new development in the water on the other side.

Stairway: routing and social collective spaces The stairs are the mayor blood vessels in the building’s organs. They house the front offices of the different music clusters, which provide services to both musicians and studio spaces. They also accommodate lounges where the musicians can rest and chill out for a little while. The stairway houses the social collective and the routing area’s which provide the quality of space and generate activity. This vertical sculpture changes shape and posture when the functions which surround it differ.

The stairway functions as a concrete sculpture in space which provides the spatiality and the quality of space in the elsewhere generic programmatic stacking of music studios.

Jasper Spigt

Sebastiaan Jansen

Elza Heemskerk Netwerk Netwerk stands for an interplay of natural elements, physical structures and meeting in an irregular structure. the location, situated at the estuary of the Rhine in Katwijk, is enclosed by a landscape of dunes, but is mostly an empty place, a place of loneliness. Only during the bathing season it functions completely.

In the past the area was characterized by unrolled fishnets that were being repaired by women. This is an activity of the past, and a great part of the cultural history of the fishers village is lost.

The project is a representation of the marks of the past, it shows the identity of the location. The composition of linear volumes creates encounters and openings in the roof surface. By folding the roof surface an illusion of natural dune landscape is created. The openings in the landscape act as elements of connection between the roof landscape and the program below. The tight streets, enclosed gardens and underground boulevard together form a network between and in the volumes. <b Elza Heemskerk

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | archiprix

7

Urban Complexity Applying Complexity Theory in urban design

Urban designers generally agree their profession has to deal with a high degree of complexity. The concept of complexity is used and understood in several ways. First, we use it in everyday language to explain that a situation is complicated and hard to grasp, but it has a more scientific meaning as well. Although there is no single definition that is agreed upon, there is a whole field which consists of a multitude of complexity theories, which have a lot of commonalities. Complex systems consist of numerous elements with numerous (non-linear) relationships between them, which makes them difficult to predict. These elements are highly sensitive to initial conditions and they can be influenced by - or can adapt themselves to their environment. Complexity theories are used in a wide variety of domains, ranging from understanding economies and metrology to biology, urbanism, etc. The last three decades, these complexity theories have changed our view on cities in general – and they continue to change our views on how to intervene in the city. The congress ‘Complexity Theories of Cities have Come of Age’, held September 25th to 27th at Bouwkunde, aimed at bringing together scholars to look back at what has been achieved, and to look forward to potentials that are yet to be realized. We as designers have a lot to learn – and to offer – regarding these complexity theories. To some extent you might say we have, by the nature of the problem we’re used to deal with, developed cognitive strategies to deal with complex situations. The challenge is to relate complexity theories to cognitive issues concerning design more explicitly so we can learn from and contribute to progress in both fields. This is only one of the potentials yet to be realized.

BY MARCELLO SOELEMAN AND DINO ARCILLA Intro by Egbert Stolk

A

pplying Complexity Theories of Cities in urban design is by no means an easy task. Still, this article attempts to make a start. Complexity Theory has its own set of terms and definitions. Some of these are explained here, using theoretical papers by some of the scholars who were present at the congress and by referencing different lectures held at the congress. The case of Almere is used as an example of how the theory might be implemented into an urban development. The original master plan of the development of Almere was presented at the congress, after which a round table discussion followed about how Complexity Theory might approach such a plan. A preview of the congress, as well as an introduction to the topic, can be read in an interview with Juval Portugali, in B_Nieuws 08 of May 2009.

Introducing the case of Almere Last summer, an ambitious master plan for the city of Almere was presented to the public. A team of high-profile designers, consisting out of William McDonough (one of the founders of the cradle-tocradle philosophy), Adriaan Geuze (West 8) and Winy Maas (MVRDV), presented the city ‘Almere 2030’, with the key words economical, social, cultural, ecological and sustainable.

Enormous projects have been proposed. New public transport lines, the IJmeerlijn en Stichtselijn have to connect Almere with Amsterdam and Utrecht. A new Venice-like district, Almere IJland, will reinforce the ecological structure of the IJmeer.

Almere Pampus will be the metropolitan district of the city. In the low-density area of Almere Oosterwolde, the citizens will have the freedom and the space to implement ‘an organic planning’.

If everything goes according to plan, in 2030 Almere will have 150,000 more citizens, 100,000 extra jobs and 60,000 new homes. The Dutch government appointed the city of Almere as one of the places to achieve economical growth that has to support the economical growth of de Randstad (Rim City, the conglomeration of the cities Amsterdam, Rotterdam, The Hague and Utrecht), the Dutch economical centre. Thereby serving national interest. But why Almere of all cities?

Almere is a new town founded in 1976, on the island of Flevoland, a man-made island in the IJsselmeer. It is close to Amsterdam and Utrecht, just outside valuable green zones like the ‘Groene Hart’ and the ‘Utrechtse Heuvelrug’. The city therefore seems to have the ideal strategic position in de Randstad to grow and expand. The master plan benefits from these qualities.

The Randstad and the Dutch urban development in the area. Almere is situated at the top-right.

8

Strategically, Almere is a good choice, but the current urban development of the new town does not imply a strong growth. Therefore, the proposed ways of living (ecological, metropolitan and organic) seem to be forced upon the city. But the design team states that the plan is not a blueprint

that is fixed, but a flexible strategy, which is willing to comply with the wishes and demands of the citizens. The current plans only sketch an image of how it might look like. The master plan is a framework that can be filled in by the future citizens of Almere. One of the slogans used is: “People make the city”.

The problem of Almere’s ambitions But then again, if people make a city, why is it being made for them? Can a city grow if the government wants it to grow? With the plan of Almere rises the question of the ‘maakbare samenleving’ (the ‘makeable society’). One of the criticisms at the round table discussion was that the plans of ‘little Venice’ (Almere IJland), ‘organic planning’ and the ‘metropolitan Pampus’, sound like a first year architecture student who is designing his utopian city. Why is the government telling us, in our 2009 democracy, where and how to live? Shouldn’t there be a public demand for urban development before the supply is made?

The danger of the master plan’s approach is that the projected growth of Almere will simply not happen. One can say that the problem the Dutch government is facing is how to support the intended economic growth of de Randstad, by means of housing, jobs and citizens. The master plan that has been presented will surely be outdated at it’s estimate date of completion, 2030. The government cannot just point out a place and time and say: “the development of the region will happen here and then”. The situation is more complex than that.

Another way of looking at things If you look at the problem more generally, it can be said that today, urban planning is still very much stuck in the Modernist way of thinking. There is a problem defined, which is then analyzed. Data is collected, goals are determined. Several alternatives are thought up to solve the problem, these alternatives are tested and the best one is selected. Then the problem is considered solved and the solution is subsequently implemented – which can take decades, as the Almere master plan demonstrates.

One of the biggest problems with this kind of problem-solving is that it is static. It cannot incorporate changes in the situation without starting the whole process again from scratch, it can’t generate a durable answer to the current demand. Therefore it in no way reflects the true urban environment: this environment is not static but dynamic.

It consists of people, traffic, buildings, which all influence each other in some way. All the different parts are interconnected and interwoven with each other. Further more, because of these connections and the influences, the different agents have on each other, the conditions are ever changing: what is considered a problem today, might not be a problem anymore next year, and new problems might arise during that time. Now it is easy to see

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | complexity theories of cities

that the urban environment cannot possibly be adequately summarized into one single problem definition. An urban environment is by definition a complex system.

Complexity Theory tries to address this situation by taking the complex system that is a city as the very starting point. This results in a completely different way of looking at problems and different methods to solve them. How Complexity Theory might solve an urban question is explained below. First, a set of terms needs some explanation:

Agents: As Dr. Michael McAdams puts it in his paper ‘Complexity Theory and Urban Planning’: “Agents are objects, which may be animate or inanimate.

In terms of living agents, they can be individuals, institutions, private companies, associations etc.

All agents have a variety of characteristics in which they operate. In Agent-based modelling (ABM), these are often described as rules.” Inanimate agents include the natural landscape, the urban fabric, building façades (the faces of the street), bridges and so on.

Cellular automata: Using the analogy of biological cells, Cellular automata (CA) is “the changing of one cell by its interaction with one or several adjacent cells” (McAdams). It describes rules which cause agents to respond: the interactions between the different agents. Therefore CA lies at the root of Agent-based modelling.

Self-Organization: This notion touches upon the very core of Complexity Theory. Self-Organization

is “the process where agents interact in a collective manner” (McAdams). In other words, it describes the process (transformation) initiated by the agents, for example by means of cellular automata. This process can be studied in its own right and has also been theorized upon within the field of Complexity.

Emergent state: The outcome of the process, determined in relation to Self-Organization, is called the Emergent state. These states can be considered systems that are stable for a long period of time, or a period of change that is leading to another emergent state. Examples include bacterial growth, traffic, but also political opinions. Important to note is that this emergent state is not an equilibrium: it might be active for a long time, but Self-Organization might cause the emergence of a new emergent state.

In a complex system, each agent can have a major influence on other agents and on the environment.

Unlike in the Modernist planning model, agents interact with each other and can transform themselves, change their behaviour. This is one of the most important differences between the Modernist planning model and Complexity Theory: the latter is adaptable over time, where the former is static.

Concept urban plan of Almere 2030. The new infrastructure is seen, with Amsterdam to the west and Utrecht to the south.

questions of the theory today. One of the ways in which this theory can be applied in planning, is to develop an algorithm (instead of the current way of planning: presenting a definite spatial plan).

Such an algorithm can be an instrument to help initiate urban development, but then the development itself doesn’t have to be specified.

Some of the first questions to answer are: who are the agents? What are the rules these agents adhere to, and how are these agents interconnected?

In other words: what are the order parameters of the urban situation? This is similar in a way to the data collecting of the Modernist way of analysis and planning, but the differences are obvious. In a complex system, the problem is first mapped by appointing agents that create the complex system.

Then the characteristics in which the agents operate – several ‘descriptive’ rules – are derived, describing the influence the agents have upon each other. A way to determine the rules concerning the agents and their connections can be by determining their ‘degree of resilience’, which is explained later.

Implications of Complexity Using the terms described above, how can Complexity Theory be applied in planning? In a real urban question such as Almere? This is something that has kept experts on Complexity Theory busy for a long time, and is one of the most essential

When these descriptive rules are determined, other rules can be set up: guiding ‘design’ rules for development. These rules are meant, as said before, to initiate and support urban development, but they don’t describe the development itself. These

are processed in a final algorithm, a model for development. This is then presented and implemented and urban development, by means of self-organization, will then commence (press play, so to speak).

As has been said before: the rules described above (the design rules as well as the order parameters) are adaptive. In this situation, this means that the rules can be modified when changes in the urban situation demand it, thereby making the final model adaptable and therefore applicable for a longer period of time.

But what is the outcome of this rule-setting?

How can we derive an emergent state? Here, an ana-logy with the weather forecast can be made. The outcome can be presented as a prediction, just like the weather can be predicted.

In meteorology, there is a set of rules describing the different phenomena observed (relating to air pressure, wind direction, cloud formation and so on), and a forecast can be made. A similar process in the field of Complexity could result in a prediction of the urban situation within the next year, the next decade, and further. And of course, just like the weather, these predictions might prove themselves wrong – here lies a fundamental threat to Complexity. More on this later. b>

Birds-eye view of Almere 2030. In the foreground, the ‘metropolitan Pampus’.

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | complexity theories of cities

9

Graph displaying the development of Ekim Tan’s City Game over the rounds.

Application to Almere Using a paper of TU Delft researcher Ekim Tan, ‘City Games and New Towns’, it is possible to imagine an application of Complexity Theory to the case of Almere. In the paper, the example of architect and mathematician Christopher Alexander’s ‘A New Theory of Urban Design’ is mentioned: “[A New Theory of Urban Design] revolves around an experiment where a part of the San Francisco waterfront gets organized incrementally by interacting residents based on seven simple rules. As an exercise this game is revolutionary where design becomes process searching for a spatial equilibrium, a state satisfying various users by diverse levels of form, function and meaning.”

The city, as a complex system, can be compared to a game. There are players that react to each other, there is a landscape in which the game is set and there are rules which the players have to follow. Several outcomes are predictable. Along the way, players become stronger or weaker, certain outcomes become obsolete or more probable. Eventually the number of possible outcomes is narrowed down to a few. Urban planners can work with these outcomes.

To apply Complexity Theory in the form of a ‘game’ to Almere, one first has to define the key players, the agents, in this game. It can be imagined that the following agents should be in-

volved: the current and future citizens, the local government, environmental groups and the small and big industries. By adding or removing agents on this list, the planner is already ‘shaping’ the outcome.

Each agent has different qualities and desires, and the different agents are also in various ways related to each other (the cellular automata). The rules concerning these interrelations is another step in designing the game. One of these rules is determining which agents have the most influence: their ‘power’ has to be defined. For example, there might be a small group of citizens which has a big influence on a certain neighbourhood, in a positive or negative way. This so called ‘degree of resilience’ has a significant influence on the outcome of the game. This important notion was addressed by Gert de Roo, Professor of Planning and Environment at the University of Groningen, in his lecture at the congress. Another rule is the defining of scale. At which scale do the agents interact with each other? Locally, regionally, nationally or maybe even globally?

When the complex system has been sufficiently mapped, one or several design rules can be applied to the game. Dirk Sijmons, Professor of Environmental Design, addressed this in his lecture, named ‘Simple Rules’. For example, the canal houses of Amsterdam were only limited to a maximum width. In the case of Almere, a design

rule might be that in one neighbourhood, the plots of houses have to have at least one common boundary, and can have a surface of up to 120 m2. By defining such rules, certain limits are defined, but the final outcome of the planning process is much more open than it would be in the traditional, Modernist way of planning. The rules leave much room for other agents than the traditional city planners to intervene.

Important to consider is that this is only one way to apply Complexity Theory to planning. In some cases, design rules might not be needed at all. In others, the whole process might be turned around.

Also in this game, much is still left open: how are the agents exactly involved in this game? How will it be played out? How much time (in terms of years into the future) should the game encompass? Further development of the game should provide answers to these questions.

But then again, should urban development be initiated with a ‘city game’? As is stated in the introduction, one of the main challenges of Complexity Theory today is linking the theory to cognitive issues concerning design. A city game is a useful tool to research this link, to achieve a better understanding of the workings of such a process. Other tools to research complexity is by using computer simulations or by extensive surveys of agents in the city.

Some Problems During and after the conference, some questions were asked regarding Complexity Theory and its implications. A few of the most important problems are described below.

Parsimony: after the lecture of Harry Timmermans, Professor of Urban Planning at TU Eindhoven, there was discussion about the problem of parsimony. In order to be accepted as a scientific theory, this is one of the notions Complexity Theory has to deal with. Parsimony is an abstraction of reality to a certain minimum in order to create an understandable model of reality, and also to develop the least complex (‘elegant’) explanation for an observation. Einstein’s Theory of Special Relativity (E=mc2) is based on this notion, for example. Now the paradox within Complexity Theory becomes obvious: it is trying to describe the complexity of a complex system, but can this complex system be moulded into a smaller, understandable model?

When putting too many agents in the model, the overall picture of the model can be lost. But the fewer agents there are in the model, the less probable the outcome of the model will be. And this is just one example. Careful selection of the agents and their connections can overcome this problem partially, but the paradox is clear.

Scale: Taeke de Jong, one of the attendees at the conference and known for his infamous book ‘Ways to Study’, especially stressed the importance of scale when discussing Complexity Theory. What might be valid on the scale of the neighbourhood might not be valid anymore on the scale of the EU-region for example. This has always been a problem of urban theories and Complexity is no exception. Agents might have a large influence on one scale, but on another scale they might be meaningless. Still, there is something known as the ‘butterfly effect’, in which a seemingly small and meaningless agent can have an influence on many scales. This is one of the theorems Complexity Theory is based on.

Politics (1): Complexity Theories tend to focus on the bottom-up side of the story. Many examples and evidence exist that bottom-up planning is much more influential than top-down planning (see also the interview with Juval Portugali), but still there is a political side of urban planning which

The layouts of the plan for a new town after several rounds

10

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | complexity theories of cities

‘the butterfly effect’ This effect is named after a well-known hypothetical phenomenon: the flap of a butterfly’s wings in Brazil might set off a tornado in Texas. Ascribed to the work of Edward Lorenz, an American mathematician and meteorologist as well as a pioneer of chaos theory, the effect is described more technically as ‘the sensitive dependence on initial conditions’. In other words, small variations of the initial conditions of a system might cause large variations in the long term development of this system.

Or in urban complexity, a small change in the urban situation might have a very large impact in the long run.

cannot be ignored. There can be as many bottomup initiatives as you want, but when there is no political will to implement them, chances of accepting these bottom-up initiatives and developing them are slim.

field has been in development for over thirty years, though it never received much wide-spread attention up until now. One of the main topics of the coming years is to further develop the connection of the theory to design practice.

Politics (2): Another problem related to politics is that, especially in the case of Almere, the design development was a political demand. In a market oriented system of demand and supply, a final image of the urban development is demanded. A certain amount of housing and real estate comprises the programme. An algorithm, which is basically the final model created by using Complexity Theory, can be used to create certain predictions, but it cannot be sold as a definite image – just like the weather forecast might turn out wrong. Implementing models of algorithms into urban planning therefore entails a fundamental change in the way of dealing with urban development as a question of demand and supply.

Traditional design provides a possible solution for a stated problem. Only time can tell if it was the right solution. Science, on the other hand, is true until another truth has been found, more often than not using older scientific theories to begin with. The language of traditional design is not scientific per se, but a more scientific approach to urban problems is needed, especially when today the urban situation is getting more and more complex. Complexity Theories of Cities attempt to offer a more scientific solution for today’s complex urban environments. There’s a great opportunity to apply the theory to design practice, though still some hurdles will have to be overcome. <b

Algorithm: the problems mentioned earlier all have to be considered when setting up the rules of the model. The algorithm itself can be questioned.

How extensive should it be? To which scale should agents be considered? To which scale should the model be effective and to which extent should the rules apply? To the extent of the infrastructure?

To the extent of the building height limit? Again, a paradox of Complexity: how extensive can this rule-setting be, without falling into the trap of being just another way of making a Modernistic plan?

Dirk Sijmons also addressed this in his lecture. His hypothesis was that the most simple rules resulted in the most complex and beautiful solutions. He used amongst others the example of the Canal Belt in Amsterdam, where the only real rule was the width of the plots.

Many thanks for the assistance of Egbert Stolk, one of the people behind

A City Game in action

the congress ‘Complexity Theories of Cities have Come of Age’, and Ekim Tan, PhD-student at Urbanism and founder of the Istanbul-based research network The Responsive City (www.theresponsivecity.org).

Sources: - Michael A. McAdams, ‘Complexity Theory and Urban Planning’, Fatih University, Istanbul - Juval Portugali, ‘Self-Organization and the City’, Tel Aviv University - Ekim Tan, ‘City Games and New Towns’, Rotterdam - Reader ‘Complexity Theoris of Cities have Come of Age’

The City Game of Ekim Tan In Ekim Tan’s paper, one of the city games is played out by fifteen graduate students with differing cultural and disciplinary backgrounds. The players were given models of buildings to place on a large sheet representing the landscape. Two simple organizational rules were set: first, participants play in sequence. Second, former acts in the game have priority over the new ones in case of contradiction. During the rounds, several trends developed, mostly along infrastructural lines. Areas emerged with low rise and a low density of buildings, as well as areas with high rise and a high density of buildings. Some of these high density areas were discussed as having the potential to become centralities.

New spatial orders emerged, earlier spatial orders ran their course. Eventually, the outcome was a process in constant search of equilibrium.

The science of complexity The most important achievements Complexity Theories offer are a solid scientific understanding of processes that are happening seemingly ‘by themselves’, by means of Self-Organisation. This

The ‘final’ plan shows potentials for centralities as well as differing areas

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | complexity theories of cities

11

Mneme

and

An Urban Cemetery

Lethe on the

The Ritual

of

Remembering

Highline Park

of

and

Forgetting

New York City

My graduation project focused on the idea of memory and space. I was occupied on how we relate our memories with space in order to remember. Very often the events that took place there stigmatize space for long periods of time. Nevertheless, events could be forgotten at some point in time, which is unavoidable, but the traces they leave behind could be rediscovered and provide evidence about the past.

During my visit to New York, I decided to focus on particular spaces. My focal point was the cemetery as a memorial space.

I analysed the typology and morphology of several cemeteries and came to certain conclusions which I of course documented and re-produced. This first step was purely observatory. I observed, I took pictures, I drew the maps of existing spatial conditions within the city and also documented the landscape within these spaces, since it was an important element in the cemetery/park morphology.

The second step I followed was to implement my own interpretation and imagination. Influenced by Italo Calvino’s Invisible Cities, I wrote a story for each place I visited, followed by a collage. The collage was made of the photographs I took during my exploration. I followed a technique based on layering these pictures, almost trying to create a veil wall where certain elements such as nature and built conditions were mystically revealed. In other words with this collage I tried to create a nonexisting place out of the collection of photos of real places.

Following the collage, I started to make handmade models interpreting spaces from the collages. The main protagonist element in these constructions was the wall. The wall as a hiding and revealing element in both the collages and the models.

In the collages the wall was mainly structured by the layering of my photographic material. In the models it begun to acquire a more solid form such as plexy and mirrors in order to reproduce the certain atmospheres experienced in the collages.

When I decided that the program of my project would be a cemetery, following up the research I did in New York, the materiality of this wall started to change. I started to experiment with different materials that were less translucent but could be manipulated and altered through time, thus emphasizing the element of the built memory and the wall acting as the collector.

I chose the Highline as my site. Since the Highline is been constructed into a Park and this space has been re-discovered and re-generated into an urban park, I thought it was perfect for my argument. I place my cemetery along the line, following the park/cemetery configuration that exists in New York, in the form of wide and tall walls that would house the program. The walls are made out of concrete with iron pigments in order to get a rusting effect. Long Cypress trees are planned in the inbetween spaces and water is being collected in the top of the walls guided through and brought down to the ground where it could be used to water the plants and to fill the ponds. Water acts both as metaphorical and recreational element to the cemetery. The ancient Greek myths said that after dying and before reincarnating, one had the choice to drink from two lakes. The lake of Mneme (memory) and the lake of Lethe.

They drunk from Mneme if they wanted to remember or from Lethe if they wanted to forget.

The walls act as a collective space were bodies, ashes and bones could be inserted. A small chapel is located in the walls as well but it doesn’t act as a ceremonial space. It rather acts as a contemplation space where one could pay honour. Besides the openings provided for burial each wall has penetrations that allow light to enter in and though the walls. Such openings are positioned on the top sides and front sides. Inside the walls there are circulation patterns consisting of elevators and stairs that guide you through in and out of the wall and connecting bridges from one wall to the other.

With this project I intended to create a memorial space that would eventually be forgotten. It was created in such a way that nature could slowly take over the in-between spaces and the material would alter fast. I wanted the wall to be perceived as a collective element Walking through and in this radical structure one is stimulated to feel constantly alert.

“As you pass by the thick walls, while least expected, an opening appears and a different city becomes visible and a minute later it disappears. Perhaps what is important is for one to know which words to say, which moves to make and in which direction to go, or maybe one look or sign is enough. In this situation everything changes, the spaces, the heights, the distances, the city is transformed.”

Chryso Onisiforou Border Conditions / New York City Mentors: M.G.H Schoonderbeek, Oscar Rommens

12

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | graduation project

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | graduation project

13

column Nostalgie

Het is de tijd van het jaar. Als de bladeren vallen en de winter zijn intrede doet met een voorspel van koude wind, veel water en het korten der dagen. Als we het licht in onszelf moeten zoeken. Een kleine anekdote is dan genoeg voor lange reflecties; een grotere gebeurtenis kan een vloedgolf van emoties tot gevolg hebben. Voor mij is dat de herdenking van de val van de muur, de muur in Berlijn, de muur tussen Oost en West, maar vooral de muur tussen mijn onzekere jeugd en mijn volwassenheid, die zich manifesteerde in de passionele keus om na mijn afstuderen binnen die muur te gaan werken. Ik vertrok in november 1979, 10 jaar voor de muur viel. Nu dus 30 jaar geleden. Mijn vriendin toen, mijn vrouw nu, had nog verplichtingen in Nederland. Ik vertrok alleen en zij zwaaide mij uit op het station in Schiedam. De rode ochtendzon gleed als over het spoor precies onder de kap van het station, tekende het moment als een impressionistisch schilderij en onderstreepte zo mijn afscheid.

The Future of On 6th November 2009, RMIT (Modification, Intervention, Transformation) organized a conference on the “Future of the Dutch Postal Buildings”. With the increased deregulation of the Dutch postal market, the current plans of TNT Post include the gradual abandonment of all post offices, and the move of the postal services into supermarkets, the actual buildings will be left empty and in the need of redevelopment. B_Nieuws went to find out more about the history of post offices themselves, but also of the various approaches to their restoration taken by different architectural practices.

BY PETER SMISEK Arnhem Post office, 1888 ( image from presentation of Roger Crols)

Afgelopen weekeinde, een druilerige zondagmiddag – kan het erger – gaan mijn vrouw en ik naar de bioscoop om films over Berlijn te zien. Twee bijna gelijke films: een vrouw fietst in 1988 langs de muur (Cycling the Frame) en diezelfde vrouw herhaalt haar fietstocht (The Invisible Frame) in 2009. Films van Cynthia Beatt, poëtische documenten, met Tilda Swinton (tussen de twee films in won zij een Oscar) als fietser.

Cynthia is Engelse van oorsprong, woont nu nog in Berlijn en verhuurde in 1980 een deel van haar loft aan ons (mijn vrouw was er inmiddels bij), een zaal met hoge ramen, waarvan er 24 geopend konden worden, op de ochtendzon, met uitzicht op het niemandsland tussen de dubbele muur, helemaal Berlijn!

Twee jaren werden het. “Himmel hoch jauchend, zum Tode betrübt“: het was niet gemakkelijk een kosmopoliet te zijn. Berlijn binnen de muur was groot. We ontmoetten veel creatieve mensen, bijna allemaal ook import zoals wij, sommigen succesvol, anderen veelbelovend. Ik werkte gemiddeld 80 uur per week op een bureau dat kon voortbestaan door 1 op de 10 prijsvraaginzendingen te bouwen. Mijn vrouw deed onderzoek waaruit later mooi werk is ontstaan met veelal de muur als thema. Dagelijks vierden we het leven met architectuur, film, toneel, muziek, kunst en debat. Om nooit te vergeten!

De val van de muur is geschiedenis. Blij gememoreerd. Vanuit het perspectief van velen een overwinning. Voor andere mensen, burgers uit de voormalige DDR, vaak het einde van hun sociale zekerheid, hun politiek ideaal, hun troost na WO2.

Voor mij het einde van het decor van mijn eerste jaren als wereldburger en beginnend architect.

Een week voor de herdenking van de val van de muur bezocht ik mijn ouders en moest ontdekken dat “mijn” middelbare school was gesloopt. Nu ook het stationsgebied in Delft met de grond gelijk is gemaakt en er een groot gat in de omgeving van mijn laatste dertig jaren wordt gegraven...

Alles is vergankelijk. Nooit had ik moeite met deze gedachte, maar nu de stille getuigen van mijn bestaan gestaag wegvallen, terwijl de donkerste dagen nog moeten komen, voel ik me heel even een beetje wees, ontheemd. Even heb ik heimwee, verlangen naar voorbije tijden. De afbraak van de monumenten van mijn verleden maakt heimwee niet gemakkelijker te dragen.

Robert Nottrot Delft, 16 november 2009

Robert Nottrot is docent architectuur en Vormstudie en curator van de Schatkamer

Postal buildings as a type In the age before internet, telephones and mobiles, the only way to communicate over the long distances was through the post. Before 1799, the postal services were fragmented and regional and in that year, the system was transformed into a centralized organization. However the first real boom of the postal buildings came in 1850 when the Dutch government introduced the “Postwet” (Post Law) in which it promised to help finance a post building in every municipality if the municipality lacked funds. These buildings were rather modest, especially in the countryside, where the postal services were often housed in a downstairs room of one of the larger farms.

The functional structure of the postal building was often the same, as the government encouraged uniformity in style in its buildings (though after the economical crisis of the 1870’s, the decoration became more sparse). The ground floor included offices for the postal workers, the front desk and a waiting room, the upper floor containing the apartment of the managing director of that particular building. In the Arnhem post building from 1888, the posts director had a nine room flat above his workplace. Naturally, the development in the larger towns and cities was more spectacular. Furthermore, the establishment of the office of the state architect for post and telegraph buildings (‘Rijksbouwmeester’) in 1876 gave a new impact and importance to building and further development of post offices. The first architect to hold this post was C.H Peters (a student of Pierre Cuypers,

14

the man responsible for Amsterdam Central Station and the Rijksmuseum), who built not only the former building of the Ministry of Justice in The Hague (1876-1883), but also the train station in Nijmegen and the neo-gothic Main Post Office in Amsterdam (18951889).

The state architects continued to be involved intensively with the development of the typology of the postal buildings. Gustav Cornelis Bremer was responsible for the Main Post Office in Rotterdam (1915), became the state architect in 1924, he designed one of the most influential post offices in the Netherlands, the ‘Stationspostgebouw’ (1935-1953) in The Hague, in which the mechanical sorting of the post was the determining factor in the plan. This historical presentation was given by Roger Crols of the ‘Gelders Genootschap’.

The large postal buildings built afterwards (Amsterdam CS Post, Rotterdam CS Post and Nijmegen) were based on the typology of the ‘Stationpostgebouw’. They were described by Paul Meurs, professor of restoration at RMIT, as the reflection of the belief in the Dutch post-war ideal of the ‘Makeable Society’. In Rotterdam CS Post, the architects Stationpostgebouw, 1939 - 1953 (image from presentation of Roger Crols)

Kraaivangers invited artists to liven up the building’s stairwells and other communal spaces. The stained glass, integrated brickwork and tiling all attest to the time when the elites believed in the betterment of their fellow men through art. In fact, the postal service (then called PTT) was a generous patron of arts, and its art budget was set to 2% of the building cost of any new post office.

In the 1980’s, the last large postal development took place within the Dutch System, the creation of the so-called “Sternet”, in which 12 large cities were linked by rail-mail, each major post hub being in the heart of the large cities (Rotterdam, The Hague, Amsterdam). The post centers were enlarged in this multi-million project, only to be abanA Sternet train (image from presentation of Paul Meurs)

doned four years after the kick-off of the immense project. All the incoming traffic into the postal hubs was creating traffic-jams and air-pollution in the city centers. Since then, PTT post does all its sorting in huge warehouses in the countryside, where the increased trucktraffic causes less nuisance and delays.

In the end, PTT was eventually split up into the postal services and KPN, and with the increase of liberalization, mobile phones and internet, the state owned giant entered his last days. Today, TNT has taken over the postal services in the Netherlands.

(Kraaijvanger brothers) conceived the building as an enormous shell for the post-sorting machine, in which all the letters and packages were first transported to the top floor and fed into the series of cascades, conveyor belts and slides, with each floor responsible for sorting a certain kind of post, from local, to the international. The offices were wrapped around these huge spaces. The

Smaller post buildings Restoration and redevelopment of small postal buildings was discussed marginally, though as Pauls Meurs pointed out, postal offices were often catalysts for growth in the smaller municipalities.

He mentioned Bloemendaal, where the post office was the first building along its main shopping

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | old postal buildings

Old Postal Buildings street that sprung up around it. The panel generally agreed that the ‘postness’ of the building should be maintained by preserving its public interiors, which should ideally be given a public and cultural function to once again trigger the social development in the surrounding urban fabric.

A Cautionary tale The tale of the Amsterdam CS Post can surely be seen as a cautionary tale for any developer, but also any historically conscious architect. The post office has had a strange history. Designed in the 1940s, but built eventually in the 1960s long after the death of its architect, the building process itself was strange. In first instance, the building was conceived to follow the functional structure of The Hague Stationspostgebouw. This would have meant building a tall tower for the post-sorting machine. However, a celebrity architect/town planner, Cornelis van Eesteren, objected to this plan, saying that a complex of tall buildings would block the city’s views of the IJ. As Hielke Zijlstra who was giving this presentation pointed out, this should have been the least of Van Eesteren’s troubles; the views of the IJ were effectively blocked by the train tracks, which feeds Amsterdam Central Station. Ironically, the new planned redevelopments for the site of the former post office are all high density high rise.

Therefore, a tower containing all the offices, and a huge column-free space of 100 by 40 meters (check whether this is true) was built to accommodate the post-sorting machine. The auxiliary spaces were clustered around the sorting space and the office tower. More importantly, the access and parking had to be subterranean, in order to accommodate van Eesteren’s conditions.

The post office ceased in its original function in 2003, upon which the space was used temporarily as studio and exhibition space for artists, until the large, low part was demolished, leaving only the Office tower and the Pakketpost standing.

Here, the Stedelijk Museum (Municipal Museum) of Amsterdam was housed during the reconstruction of its own buildings, as well as a number of creative firms, such as Jo Coenen’s own firm, which built a library on the site of the former sorting hall.

In the meantime, the developer was busy

making plans. The tower’s load-bearing structure was to remain standing and Eric van Egeraat had already designed a new, oh-so-typical façade.

However, the research of the old building headed

by Hielke Zijlstra continued, with the conclusion that the tower’s façade could easily be adjusted to comply with today’s regulations without changing its original appearance (there was room between the construction and the façade panels to introduce insulation, for example). Then in 2007, the Amsterdam municipality decided to place the remains of the post building on the post-war monument list. The image of the building includes the then standing Pakketpost, which has actually been demolished. The council explained their decision on the grounds of the building’s recent history, which they feel added cultural and social value to the building. The fate of the Amsterdam CS Post remains unclear…

Large Postal buildings (Rotterdam) Two old post buildings in Rotterdam were discussed by three speakers. Dikkie Scipio from Claus en Kaan architects described the process and restoration of the old Rotterdam CS post, though much larger.

After the abandonment of the building by TNT post, it fell into disrepair, with the to most distinct features of the old building, the stained glass windows leaking and the post sorting machine suffering from exposure to the elements (and vermin).

Indeed, the whole project was a fusion of restoration and rebuilding. The architects discovered different color schemes beneath the layers of paint in the stairwell and communal spaces, which they decided to keep. As for the developer’s wish to turn the building into functioning offices, the free height of one storey (7 metres) offered itself quite easily to be divided into two floors. Only along the perimeter of the building, a narrow void could be realized, hinting at the spatial qualities of the original structure. “We had to sight for every square centimeter of void”, Dikkie Scipio said, “but we were lucky that from the very beginning our client was open to good restoration. When you commit to a multi million Euro project like this, you have to be passionate about it.” Finally, in order to enhance the building’s original spirit, Dikkie Scipio is keen to bring a statue called ‘Phoenix’ ,which used to stand in front of the building, back to its rightful place.

After the post closed, it was reinstalled elsewhere, where the inhabitants are now reluctant to part with it. Scipio has to go through a difficult proc-

posed another solution, in which the basement of the building would be opened up, and the extra square meters would be added as a formal extension of the roof structure. This careful approach was very subtle and elegant, and not surprisingly, received nods of support from the RMIT crowd.

Rotterdam CS Post (image from presentation of Paul Meurs)

ess of communicating and convincing municipal bodies, public committees and the owners of the artwork (TNT post) in order to restore the statue to its rightful place. This approach was generally well received by the critical RMIT crowd, with Jo Coenen asking whether Claus en Kaan Architecten would again venture into similar projects.

The main discussion of the evening was, however, about the Main Post Office in Rotterdam (designed

by Bremer in 1915), which is now to be redeveloped into a luxury shopping mall, completing the shopping circuit in the center of Rotterdam. In the beginning of the redevelopment process, Jo Coenen’s architectural practice was asked to prepare a preliminary design showing how the Main Post Office in Rotterdam could be expanded to comply with the client’s wishes of adding to the total floor area to be able to develop a new luxury shopping mall.

The final presentation was given by Gerard Loozekoot, a partner at UNStudio about their winning proposal on redeveloping the Main Post Office on Coolsingel in Rotterdam. The approach to the project, as well as the result, demonstrated two different approaches to the same problem. UNStudio chose to fulfill the developer’s requirements as they were asked to, adding a tower and a vertical foyer on the Meent. While their additions were carried out it the bold, formal manner used by their architectural office, Gerard Loozekoot explained that they were indeed preserving the history. For example, they are doing their best to preserve the unique spatial character of the Central Hall with its parabolic arches, as well as making an inventory of the various details and materials used in the original building and studying other plans by the architect of the building, Bremer. This approach could be called addition of formal contrast, in which UNStudio adds “a new layer of history” to the building, while respecting the existing structure. Indeed, looking at the preliminary design, it is clear where the monument ends and the new parts begin, and it seems to fit better with Rotterdam’s campaingn “Rotterdam Durft”

While the client had proposed adding a tower to increase the total floor area, Preliminary design of Rotterdam’s Main Post Office Extention (image from the presenand wished to add a horizontal foyer at tation of Gerard Loozekoot, partner at UN Studio) the side of the post office facing Meent, Jo Coenen arrived at his own conclusions about (Rotterdam dares) which aims to keep the young the client’s wishes. Having studied the program creative people within city limits. requirements and the building itself, they proNeedless to say, this final presentation raised many questions. How much contrast can an architect add in such a sensitive context? Shouldn’t a more nuanced approach be taken when dealing with monuments? How can the redeveloped post office be a catalyst for city life and dynamics, as it was when built? In the end, when academics agree to disagree, it is ultimately the choice of the architect.

Preliminary design of Rotterdam’s Main Post Office Extention (image from the presenta-

Amsterdam CS Post (image from presentation of Hielke Zijlstra)

<b

tion of Jo Coenen)

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | old postal buildings

15

column Influx, or the Voluntary Prisoners of Architecture 1.Birth 1.1 The death of BK_City coincided with the birth of BK_Airport. Its proud motto is displayed on banners and billboards throughout the complex: “Let your imagination soar”. Wagner’s ‘Ride of the Valkyries’ has become a sort of ‘anthem’ of the Faculty and it is sometimes heard echoing through the halls, filling everyone’s minds with optimistic aggression.

2.Structure 2.1 The hallways have been renamed ‘Atrium’, ‘Lobby’, ‘Plaza’ and ‘Concourse’ and they have been expanded to take up about 60% of BK_Airport’s floor space.

2.2 One usually arrives at BK_Airport through the Main Terminal, featuring a large visitor ‘Plaza’ with shops, services and restaurants (including the good old Ketelhuis, but also for example a small KFC, a sushi bar and the Bouwpub moved in there, too). The Main Terminal is open 24/7 and has become a very lucrative place, attracting visitors from all over the campus, and even Delft. Escalators take the visitor up to the proud library, which looks over the Plaza. 2.3 From the Terminal, one can access the concourses, which were formally known as West and East, but were redubbed Icarus and Daedalus. The 2 wings are disconnected, so the MSc and BSc have a seperate wing. Each wing has a securityand check-in-counter. Access to the MSc wing is only granted to students with the right passport: that is, if they have passed all BSc courses (these are of course named ‘flights’).

Na de verwijdering van de posters van de Bouwkunde Action Group, het opzetten van hun blog (bouwkundeactiongroup.blogspot. com) en het publiceren van hun manifest plus een reactie daarop in de vorige B_Nieuws, is de discussie over de bezuinigingen en de toekomst van Bouwkunde losgebarsten. Piet Vollaard schreef op ArchiNed (www.archined.nl) een artikel over de toestanden op Bouwkunde. Hier zijn een aantal reacties op gekomen.

Omdat de redactie de discussie die nu op internet plaatsvindt naar de Faculteit wil halen, heeft het enkele van de reacties hier geplaatst. Het betreft de reacties van Dirk van den Heuvel en Arie Graafland, die beiden een genuanceerde, onderbouwde mening gaven. Wytze Patijn heeft zelf ook gereageerd en ook zijn reactie is hier geplaatst, wat de discussie ten goede moet komen. De andere reacties (van Jan Molema, de FSR en Stylos) waren direct naar B_Nieuws gestuurd.

Deze discussie zal ook worden opgenomen in de B_Nieuws blog, op bnieuws.wordpress.com - ook hier zijn reacties uiteraard welkom. Diversiteit van opinie is immers essentieel voor een vruchtbaar en levend Bouwkunde.

De B_Nieuws redactie

FORUM Lang leve BK City!

Bouwkunde staat voor een groot vraagstuk: een krimpend budget als gevolg van minder overheidsgeld, met als gevolg dat de kwaliteit van onderzoek en onderwijs onder druk staat. De omvang van de budgetdaling is aanzienlijk: zo’n 10% over een periode van vier jaar. Dat is niet mis en ik heb me bij mijn terugkomst in september j.l. gerealiseerd dat maatregelen als vacaturestops en het zonder aanziens des persoons niet verlengen van aflopende contracten tot willekeur en echt kwaliteitsverlies van onderwijs en onderzoek gaan leiden. Maar hoe dan wel?

Vergroting en verbreding Puur vanuit de budgetproblematiek geredeneerd zijn er twee mogelijkheid om aan verder snijden te ontkomen. Dat is vergroting van onze inkomsten en samenwerken met anderen. Er spelen nu al een paar nieuwe initiatieven: bijvoorbeeld de nieuwe Mastertrack Landschapsarchitectuur. We denken ook aan nieuwe Master voor Interieurarchitectuur. Verbreding van ons aanbod om nieuwe studenten te trekken. Het kan ook door bundeling in TU verband: denk aan combinaties met Civiele Techniek. We willen ook samenwerking op het terrein van Media met o.a. Industrieel Ontwerpen. Dat gaat vooral over onderwijs.

Maar op onderzoeksgebied zullen we veel meer betaalde opdrachten moeten verwerven zowel in de markt als bij wetenschappelijk onderzoek subsidiërende instellingen. Daarin lopen we echt achter ten opzichte van andere faculteiten. We zullen meer moeten gaan publiceren op diverse wetenschapsgebieden. We denken in dat verband ook aan een nauwere samenwerking met het OTB. Het is een misverstand te veronderstellen dat er nu meer geld naar onderzoek zal gaan ten koste van onderwijs. Het tegendeel is het geval. Onderzoek zal in de komende tijd steeds meer zelf zijn financiële basis moeten gaan verwerven. Er is eerder sprake van verschuiving van gelden richting het onderwijs.

Een ander misverstand betreft de toenemende aantallen studenten, aan wie met minder middelen onderwijs gegeven zal moeten worden. Dat is onjuist: meer studenten leveren vooralsnog meer inkomsten op. Natuurlijk kun je om andere redenen dan de materiële middelen voor een numerus fixus zijn. We zijn zeker van plan de selectie aan de poort als mogelijkheid te onderzoeken, daar niet van. Maar weet wel dat het een negatief effect heeft op de inkomsten. Wat wel een positief effect heeft is onbekwame studenten eerder en duidelijker tijdens de studie afwijzen. Dat hebben we Nieuwe Gestrengheid genoemd, overigens helaas met een aantal ongelukkige formuleringen. Maar het is nog niet besloten en nog in discussie, evenals de overige voorstellen uit Mastering Bouwkunde. We willen overleggen met de betrokkenen of het anders of beter kan.

Broodjes aap Ik deel de zorg en angst van velen in BK City dat nog meer snijden en stopzetten ten koste zal gaan van onze eigen toekomst. Jong talent dreigt dan te verdwijnen en van ontwikkeling is geen sprake meer. Je loopt als het ware achteruit. Dat wil niemand. Ik kan me voorstellen dat de angst daarvoor emoties oproept. Over teveel geld voor de mooie inrichting van onze faculteit (de Vitrameubels) bijvoorbeeld. Of over bevoordeling van mensen en groepen (bijvoorbeeld de Why Factory of de Hyperbodygroep) die wel perspectief zouden krijgen. Of over toenemende aantallen studenten die met minder mensen bediend moeten worden. Die emoties leiden al gauw tot broodje aap verhalen.

Herman Schoffelen, onze faculteitssecretaris zei het al in het laatste B_Nieuws: de keuze voor goed meubilair is weloverwogen gemaakt, zonder extra kosten en belast onze lopende begroting niet. Ik heb die keuze voor een sterk gevarieerde en hoogwaardige inrichting heel bewust gemaakt om voor iedereen de kwaliteit in ons dagelijks bestaan binnen deze grote faculteit te bevorderen.

3.Competition 3.1 The various MSc and BSc tracks behave like Airline companies, competing against eachother for students. This is why the Lobby areas of the wings are a cacaphony of posters, flyers and battery powered disposable flatscreen TVs beaming enticing commercials at the public.

3.2 Funding for each “Airliner” is distributed according to two values: one quantitative (number of students attained) and one qualitative (attractiveness of the track’s vision). The latter means that some tracks can have extraordinary funds for a little amount of students, if their vision is well marketable as a representation for the BK Faculty as a whole. 3.3 Students are encouraged to develop a Line’s vision and marketing to get more funding. In fact, some Lines are now only barely related to architecture, and many graduates become deeply involved in advanced ICT, product development and philosophy carreers.

But as a result, the Airport has grown constantly since its inception.

Veelkleurigheid Ook heb ik bewust ervoor gekozen om nieuwe initiatieven, zoals als T?F, Hyperbody, de DSD, de Graduate School en de nieuwe Mastertrack Landschaparchitectuur een kans te geven, zonder dat dit ten koste gaat van het vele goede en lopende bestaande werk. Net als mijn voorgangers in hun tijd hebben geïnvesteerd in Interieur, Restauratie en Real Estate & Housing; nu goedlopende secties en afdelingen. Er gaat nu eenmaal enige tijd overheen voordat een nieuw intiatief zich zelf kan bedruipen. Bouwkunde munt uit in een veelheid aan opvattingen, benaderingen op uiteenlopende gebieden. Van interieur tot landschap en planologie. Van technologie tot gedragswetenschap en vastgoed. Van goed en degelijk vakmanschap tot visionair en grensverleggend onderzoek. Die grote diversiteit is onze kracht en toekomst. Debat en discussie – graag op het scherpst van de snede - horen daar onverbrekelijk bij. Maar wel open en met respect en zonder verkettering.

Breed overleg Afgelopen weken hebben we met de voorzitters van de afdelingen en een groot aantal hoogleraren over de toekomst van onze faculteit gesproken. Ik heb geconstateerd dat we nog veel te bespreken en te besluiten hebben. Dat zal zeker niet vanuit een kil managementdenken mogen gebeuren. Natuurlijk in goed overleg met de vertegenwoordigende organen: de Facultaire Studenten Raad (FSR), de OpleidingsCommissie (OC) en de OnderdeelCommissie (OdC). Belangrijker is echter dat ik ook de betrokkenen zelf wil horen. We zullen met de FSR, Stylos, de OC en de OdC tot voorstellen komen voor breder overleg en uitwisseling. Ook zal ik op korte termijn bij de afdelingen langs gaan, om met alle medewerkers de keuzen waarvoor onze faculteit staat te bespreken.

Much love, Louche

Wytze Patijn Decaan Faculteit Bouwkunde TUDelft

16

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | forum

Deep-rooted sentiments? Interesting views? Use Forum as your discussion platform! Articles and letters should be sent with the writer’s name and e-mail address to bnieuws-bk@tudelft.nl. Texts may be edited for length or clarity.

Kerntaken versus prestige Voor de buitenstaanders van deze Delftse discussie helpt het wellicht om de malaise van de Faculteit in een wat breder kader te plaatsen. De huidige situatie komt niet zo maar uit de lucht vallen, ze is het gevolg van jaren geleden ingezet beleid.

Allereerst is daar de manier waarop faculteiten tegenwoordig worden ‘afgerekend’. In het hoger onderwijs maakt men elkaar al jaren compleet gek met visitatiecommissies, peer reviews en beoordelingen van zogenaamde output in het onderzoek en onderwijs. Omdat deze direct zijn gekoppeld aan geld voelen decanen en colleges van bestuur continu de hete adem van Den Haag in hun nek. Elk jaar veranderen de criteria en condities waaronder deze afrekening plaatsvindt, en een substantieel deel van de bureaucratie staat inmiddels geheel in het teken van dit circus, inclusief geheel nieuwe (inter)nationale beoordelingsinstituten die zich bezig houden met de ‘benchmarking’ en ‘valorisatie’ van de onze wetenschappelijke arbeid. Het hoger onderwijs is bepaald niet meer een stoffige, ingeslapen werkomgeving, maar een uitermate ‘dynamische context’ om in de newspeak van onze managers te spreken. Profileringsdrift en ander macho-gedrag (wie heeft de grootste faculteit?) zijn onder meer op deze schijnwereld terug te voeren die geheel losgezongen lijkt van de dagelijkse werkelijkheid op de werkvloer. De minister loopt er zelf overigens mee voorop – de bezuinigingen zijn namelijk het gevolg van het weghalen van zo’n 100 miljoen bij het reguliere onderwijs en onderzoek om ‘toponderzoek’ te kunnen financieren – m.a.w. in het kader van de kenniseconomie wordt het gros van de studenten en onderzoekers gekortwiekt om een kleine elite vooruit te helpen.

Dat model wordt ook binnen de TU en de faculteit toegepast. De ‘Why Factory’ is daarom op dit moment mikpunt van kritiek. Maar men moet bedenken dat de ‘Why Factory’ (vooralsnog) voorziet in een directe behoefte van het bestuur van de TU en de faculteit: met Winy Maas koopt men als het ware een mediamachine waar zelfs de minister voor langs komt, en men vindt zo aansluiting bij een bepaald (politiek-ambtelijk) netwerk. Zo werd ook Francine Houben tot hoogleraar benoemd, dito Dirk Sijmons en Jo Coenen, en zo werd ook het Berlage-instituut aan de TU Delft gebonden. Laten we het maar strategisch denken noemen, en laten we ook niet vergeten dat dit noodzakelijk is op hoog bestuurlijk niveau. Aanvankelijk paste ook de Delft School of Design binnen dit beleid, maar als we de faculteitssecretaris moeten geloven heeft de decaan zijn kaarten nu gezet op de Why Factory, de groep van Kas Oosterhuis en een nieuw te vormen groep voor landschapsarchitectuur.

Bewaking van de eigen reputatie en het uitventen van het merk ‘BK City’ horen bij deze situatie. De PR-afdeling van Bouwkunde is daarom tegenwoordig groter dan menige leerstoel en overspoelt ons met enkel positief nieuws middels nieuwsbrieven en persberichten hoe geweldig we wel niet zijn. Binnen dit ‘goed-nieuws’ regime passen geen protest-posters van studenten. Ik heb het zelf gezien – tot mijn stomme verbazing werden de posters die ik net nieuwsgierig stond te lezen, weggehaald want ‘deze hadden niks met het onderwijs te maken.’ Het zou fijn zijn als we ervan uit konden gaan dat dit een vergissing was, maar tot nu toe is er van de kant van onze decaan alleen een uitnodiging aan de BAG-studenten gekomen om koffie te komen drinken – vast aardig bedoeld, maar opnieuw met de (impliciete) boodschap dat kritiek toch vooral binnenskamers moet blijven. Ook in B_Nieuws reageert de decaan niet, maar laat hij de faculteitssecretaris inhoudelijk ingaan op de kritiek van de studenten – dat is buitengewoon opmerkelijk en roept nogal wat vragen op. Dat BAG anoniem wil blijven, is daarom begrijpelijk, en grappig genoeg heel effectief om de gram van bestuur en management op te wekken.

Het Bouwkundeprobleem in een notendop Het probleem van Bouwkunde en de TU, is een sterk gereduceerd budget en toenemende aantallen studenten/tes. Het gevolg is de onophoudelijke stroom reorganisatieplannen en beëindiging van tijdelijke contracten. Het eerste, de stroom nota’s zullen we wel overleven, het tweede, het beëindigen van contracten is veel ernstiger. Daarmee laat je vooral jong en ambitieus talent lopen. De TU kiest niet voor grote reorganisaties, wat je dan overhoudt is stopzetten van tijdelijke contracten en efficiënter onderwijs en onderzoek. CiTG (‘Civiel’) zit in grotere problemen, en het vlaggenschip van de TU, Technische Natuurkunde (TNW) komt in zwaar financieel weer. Een belangrijke oorzaak is de jaarlijkse onvoorspelbare financiering van OCW. Met name de door Patijn ingezette ‘profilering’ is nu de steen des aanstoots. Het feestje van Winy Maas is het gesprek van de dag. Patijn schoof een aantal groepen in de faculteit naar voren, de Why factory (Winy Maas), RMit (Jo Coenen), Hyperbody (Kas Oosterhuis), en de Delft School of Design (DSD). Overigens kon iedere afdeling met plannen op nieuw investeringsgeld van hem rekenen. De DSD werkte een tijdje gelijk op met de Why Factory, ‘een tijdje’ want de agenda’s lopen te veel uiteen. Verschillende agenda’s, verschillende opvattingen. Prima toch? Het is een Universiteit en geen Rotary, verschil van mening hoort erbij.

De DSD is een groepje meer theoretisch ingestelde onderzoekers en ontwerpers. Allemaal met een duidelijke en vaak afwijkende mening over onderwijs en onderzoek. Vaak gekwalificeerd als ‘moeilijk’, of ‘veel te moeilijk, doe maar gewoon’. Dat maakt je niet automatisch populair. Een boek uitlezen is al heel wat op een ontwerpopleiding. We leveren PhD’s af en ontwerpprojecten. Urban Asymmetries, uneven development, maatschappijtheorie en stedenbouwkundig en architectonisch ontwerp. Architectuurtheorie, ook al zo iets ‘moeilijks’: we hebben een viertal boeken gepubliceerd, en volgend jaar komen er nog drie. De DSD gaat niet voor de faculteit werken zoals gesuggereerd wordt, het wordt geen faculteitsbrede PhD school.

De scoringsdrift heeft er ondertussen toe geleid dat de kerntaken verwaarloosd worden, namelijk gewoon goed en degelijk ontwerponderwijs verzorgen, ondersteund door even goed en degelijk onderzoek. Dat er nog wat goeds gebeurt is toch vooral aan de staf te danken die tegen de klippen op staat voor uitdagend en op de actualiteit toegesneden ontwerponderwijs. Vanuit bestuur en management echter is er een continue druk om onderwijsgroepen te vergroten en de doorstroom te maximaliseren, zeker in de Bachelor-fase. Weliswaar zijn er wat initiatieven om de kwaliteit weer op te krikken, maar met de bezuinigingen zijn we weer terug bij af. Men speelt bijvoorbeeld doodleuk met de gedachte om gevorderde studenten in te zetten in het onderwijs in plaats van de jarenlange desinvesteringen (o.a. te weinig architectuurhoogleraren en staf) om te buigen in een duurzaam toekomstplan voor de faculteit. Met droge ogen wordt tegelijkertijd beweert dat dergelijke ‘extensivering’ van het onderwijs niet ten koste zal gaan van de kwaliteit. De onverteerbare conclusie is dat ontwerponderwijs simpelweg niet sexy is genoeg voor dit bestuur en management, en dat men weigert de nodige middelen hiervoor vrij te maken.

Hoe het tij te keren is vooralsnog een onbeantwoorde vraag. Het ontbreken van een aantrekkelijk toekomstperspectief is een van de redenen van het huidige chagrijn.

We hebben al een ‘Graduate School’, ik heb geen zin te verzuipen in grotere aantallen kandidaten. Het probleem van Bouwkunde is niet Winy Maas of het meubilair (verzekeringsgeld). De problemen zijn de omvang van de faculteit; de voortdurende onduidelijkheid over onderzoek; het gebrek aan begeleiding van PhD’s; hoogleraren die nauwelijks publiceren en waarvan je niet weet waar ze voor staan; de kritiekloze bewondering voor ‘beroemdheid’ (het Koolhaas effect) en de eigenaardige gewoonte van architecten om om elkaar heen te dansen in plaats van te zeggen wat je vind van elkaars werk (je mocht die andere in de toekomst eens nodig hebben). De ‘profilering’ van Patijn is prima: je kunt ‘afrekenen’, maar nu op de dingen die er toe doen. Publicaties, niveau van de PhD’s, het studiowerk van studenten, en op zin en onzin.

Met name het laatste lijkt me urgent. Gemakzuchtig plaatjes kijken door studenten, ‘cut and paste’ ontwerpen, de eindeloze bureaucratie, het langzamerhand compleet verdwijnen van ‘theorie’ en geschiedenis van de Faculteit, het op grote schaal laten lopen van jong talent, dat is het probleem.

Dirk van den Heuvel hoofddocent, afdeling architectuur

Arie Graafland DSD, lid Management Team BK.

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | forum

17

FORUM

“Herman Schoffelen responds:”

Onrust, onvrede, onduidelijkheid, onderwijs

Een beetje evolutieleer. Het leek er een tijdje op, dat de diersoort Rypke Sierksma op de Faculteit Bouwkunde uitgestorven was geraakt. Rypke Sierksma is de Nederlandse benaming voor pediculidae. Luis, voorkomend in pelsen; volgens de oude Van Dale een parasiet levend op mensen en zoogdieren. Ja, u ziet het goed, de mens geen zoogdier en de luis een parasiet. Een vorm van creationistisch denken, die op onze faculteit weer op lijkt te bloeien: de ene soort beter dan de andere. Nu er binnen de faculteit toch nog luizen blijken te bestaan, moeten zij dan ook worden platgedrukt. De Mens voelt zich bedreigd door de Luis. Volgens de leer van Darwin echter hebben beide ‘soorten’ dezelfde verre voorvader en is de ene soort niet ‘beter’ dan de andere. Wat de luis heeft, mist de mens. En andersom. Ze staan dichter bijeen dan Herman Schoffelen lijkt te denken.

De Mens echter lijkt niet te willen begrijpen, dat hij helemaal niet zonder andere soorten kán bestaan.

De laatste paar jaren is er veel gebeurd op de faculteit Bouwkunde. Verbouwing I, brand, verhuizing, verbouwing II en bezuinigingen. De faculteit maar ook de studenten hebben hard aan een herstel gewerkt.

Een beetje geschiedenis. Het is geen vraag of er nog veel mensen in onze faculteit rondlopen, die de “opgewonden propaganda van de jaren zeventig” persoonlijk hebben meegemaakt. Herman Schoffelen hoort daar meen ik niet bij en hij weet in casu dan ook niet waar hij het over heeft. Agitprop klinkt wel leuk, maar Schoffelen gebruikt ook dít begrip onterecht denigrerend. Verder: als de geschiedenis zich al zou herhalen, dan voortdurend; niet één of (volgens Engels volgens Schoffelen) twee keer.1 Maar getuige Darwin en recentelijk Richard Dawkins kent evolutie, waarvan wij onvermijdelijk deel uitmaken, geen herhaling van hetzelfde. Al lijkt het er wel eens op. De opstand nu kan dan ook geen exacte herdruk van die van ‘1969’ zijn. Dat kan onze decaan weten, die was er toen bij, net als ik.

Het is dáárom al geen herhaling, omdat Wytze toen een net aangekomen student was, ik een (bijna afgestudeerd) Stylosbestuurslid. Wat hij, zoals ik zeker weet, níet vergeten is.

Vanuit Stylos zijn wij nu aan het werk met de volgende punten: De studeerbaarheid en de werkdruk van de Bachelor, de huisvesting van de faculteit, de werkbaarheid van de Drebbelweg, de verduidelijking van de onderwijsorganisatie, het rapport Betaalbaar Onderwijs en de bezuinigingen, de mogelijkheid tot het indienen van klachten en oplossen van problemen, de Wet op de Architectentitel, het Bindend Studie Advies, de Harde Knip en duaal afstuderen. Daarnaast streven wij naar een betere communicatie over onderwijsgerelateerde zaken. Daaronder valt het ontwikkelen van een nieuw onderwijsportal op www.stylos.nl en een nieuwe manier om als student je ideeën over het onderwijs bij ons of de FSR kwijt te kunnen.

Ouwe mannen. Schoffelens wijze van uitdrukken verraadt, vrees ik, zijn instelling ten opzichte van elk bezwaar, dat vanuit de bouwkundegemeenschap komt, want waarom heet het indertijd werkelijk niet onterechte studentenverzet bij hem nu “opgewonden propaganda”? Herman toch, nu al oud? Met evenveel recht (en meer, veel meer, met mijn 48-jarig verblijf hier) kan ik stellen, dat zijn voor ons stafleden oncontroleerbare verhaal over voordelig aangeschafte ‘design’ meubelen “opgewonden propaganda” is, die bij mij en niet alleen bij mij heel erg verkeerd valt. Hoezo hebben wij (en de studenten) een ‘extra impuls’ nodig? Voor wat? Werkten we niet?

Waren wij (lang geleden) ongelukkig op onze eenvoudige Revoltstoelen?

Praten jullie eens serieus met de stafleden en verslijt hen niet op voorhand voor ‘beroepsklagers’. Ja, dit is zeer oud zeer.

De helden van de faculteit. Wat mij zorgen baart, is dat de studenten, die hun “opinion on the various poster initiatives at the facultY” gaven (zie Streets of BK City van het vorige nummer, red.), het te druk schijnen te hebben om zich met hun rechten bezig te houden. Of een Loesje posteractie “wel leuk” vinden. Dat er maar één staflid is, die zijn heldere mening over het weghalen durft te geven en dat de FMVG (wie zíjn dat?) de wijsheid in pacht meent te hebben en kan oordelen wanneer posters “relevant to education” zijn. Ik heb de vandaag hangende biljetten ‘in het zicht van de minister’ eens geteld: 8 op de 10 hebben niets, maar dan ook niets, met het onderwijs op Bouwkunde te maken. Veel louche reclame van buiten.

En er was nog ruim plaats voor echte Loesjes. Kletskoek dus dames en heren FMVG. Juist het weghalen door veiligheidsmensen (in wat voor tijd leven wij hier eigenlijk?) heeft veroorzaakt, dat de ‘louche’ teksten bekend werden tot op het internet. Slim hoor! Ik wens jullie, de bovenbazen, daarom veel sterkte, maar vooral veel wijsheid toe. Er is alle reden toe. prof. (hc) dr.ir. Jan Molema Real Academia Catalana de Belles Arts de St. Jordi 1. Volgens míjn betrouwbare bron was het trouwens niet Engels, maar Marx zelf en

Er is zoveel veranderd dat het overzicht lastig te behouden is. Bij veel studenten heerst onduidelijkheid wat zij kunnen verwachten van hun studieprogramma voor de komende tijd. Vooral de bezuinigingen leiden tot spanningen, waarbij het veelal ontbreekt aan communicatie.

Stylos zet zich in voor de belangen van bouwkundestudenten. In het bestuur zitten twee onderwijscommissarissen die de onderwijscommissie leiden en tevens in verschillende overlegorganen deelnemen. Hier zijn de Facultaire Studenten Raad, de Opleidingscommissie, de Studie Verenigingen Raad voor Onderwijs en de werkgroep logistieke kwaliteit een deel van.

Het punt communicatie is de komende tijd actueler dan ooit. Op dit moment zijn wij bezig met een speciale uitgave van de pantheon//, het leden- en vakblad van Stylos. Deze extra uitgave zal een platformfunctie vervullen voor de actuele onderwijsproblematiek op de faculteit en de mogelijke toekomstperspectieven voor het Bouwkundeonderwijs. Dit biedt de mogelijkheid om de mening en visie van zowel student als docent, medewerker, management en architectuurcriticus te horen. Deze pantheon// uitgave kan een basis leggen voor een openbaar debat in het nieuwe kalenderjaar. Voor de extra uitgave zoeken we mensen die met een wetenschappelijke blik hun toekomstvisie over dit onderwerp kunnen verwoorden en deze concreet kunnen beargumenteren. Heb jij interesse, stuur dan zo snel mogelijk een email naar info@stylos.nl betreft BKvisie met daarin je contactgegevens en een opzet over hoe jij de toekomst van Bouwkunde voor je ziet.

Groetjes, D.B.S.G. Stylos

“Anonimiteit mag nooit een schuilkelder worden voor geen interactie” Een negatief signaal vanuit de studenten over specifieke zaken aangaande de Faculteit Bouwkunde leidt altijd tot discussie en in veel gevallen tot oplossingen binnen de Facultaire Studenten Raad. In de laatste editie van B_Nieuws lazen wij een zeer negatief bericht over allerlei organisatorische aspecten binnen Bouwkunde vanuit de Bouwkunde Action Group (BAG). De faculteit draait voor en door studenten, daarom zijn wij blij met feedback. Deze koppelen wij vervolgens terug naar de daarvoor dienende instanties. Nu is het wel de bedoeling dat er een open vorm van discussie mogelijk is. Wanneer een student iets bij ons op tafel legt, moeten wij dit wel terug kunnen koppelen. Wij begrijpen dat het prettiger is om anoniem te opereren, maar anonimiteit kan zorgen voor een grimmige cultuur. Anonimiteit zorgt in vele gevallen ook voor eenrichtingsverkeer, waardoor geen interactie mogelijk is.

Rechten De FSR heeft op vele vlakken binnen de organisatie van Bouwkunde rechten. Zo heeft de FSR o.a. adviesrecht over de begroting van de faculteit, instemmingsrecht in het onderwijs en examenreglement (OER) en het uitvoeringsreglement (UR). Wij zijn de vertegenwoordigers van de studenten en het is aan de student om ons te ondersteunen. Wij kunnen in veel situaties vanuit een bouwko-oogpunt opereren en beslissen, maar belangrijk is het dan wel dat wij een actieve achterban hebben. Schaar je daarom achter een orgaan dat de deuren binnen Bouwkunde kan openen. Bouwko’s laat je horen!

die had het weer van Hegel. Het zou prettig zijn als Schoffelen zijn schriftelijke bron wil melden, misschien is mijn bron toch niet altijd betrouwbaar.

Samenwerkingsvoorstel

De beroemde uitspraak is van Karl Marx in ‘Der achtzehnte Brumaire des Louis Bonaparte’, 1852. Marx citeert daar bijna woordelijk Engels uit zijn brief van 3 december 1851 aan Marx.

Wij zijn bekend met de ontevredenheid die binnen Bouwkunde heerst en dit baart ons zorgen. De studentenorganen, FSR en Stylos, willen alle krachten gaan bundelen en zo een afgestemd signaal afgeven richting de Decaan en de afdeling Onderwijs- en Studentenzaken. Samen staan we sterk. Ook wil de FSR het debat weer terug brengen, zodat de student direct een terugkoppeling kan krijgen. Daarom vraagt de FSR aan jullie (de BAG en overige studenten) om met je klachten bij ons aan te kloppen, middels mail naar fsr@bouwkunde.nl of spreek ons aan in de wandelgangen.

Bron: MECW Volume 38, p. 503

Kom maar op....!!!

Herman Schoffelen

De Facultaire Studenten Raad

Herman Schoffelen responds again:

18

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | forum

ARCHITECTURE

MUST BURN a story continued...

Three years ago we, Martijn de Geus and Philip Mannaerts, began sketching our ideas for the ‘New Stylos Pavilion’ competition, that eventually led to building the ‘BlackBox’. The competition procedure was initiated when ScafFold, the previous pavilion, burned down after a Molotov cocktail set the building on fire. In the following three years two more fires haunted the Berlageweg and destroyed both our first ‘real’ child and the place where we spent days and sometimes nights trying to get our baby working.

1 fire destroys ScafFold, August 2006

.start of the new pavilion competition

.Martijn and Philip flat mates at Oudraadtweg 2 fire destroys Bouwkunde, May 2008

.BlackBox survives, watering for plants destroyed

.iWeb blob (Kas Oosterhuis) severely damaged, not usable anymore

.Philip studying in Delft, Martijn working in Los Angeles 3 fire destroys BlackBox, October 2009

.plans for regeneration come to a definite stop

.Philip graduating at Public Realm Studio

.Martijn doing urban research in Johannesburg The sequence of these three fires and the significant role they played in our lives, made us notice their power to function as a metaphor. This is also described in ‘architecture must burn’, a 1980 installation

by Austrian architecture firm Coop Himmelblau, in which their 15m tall, suspended construction was set on fire deliberately.1 Their allegation was that architecture should evoke strong emotions of affection or aversion, to be able to guide us in a modern world of confusion and contradiction:

“Architecture must be cavernous, fiery, smooth, hard, angular, brutal, round, delicate, colorful, obscene, sexy, dreamy, intimate, remote, wet, dry and heart-beating, living or dead. If it is cold, then as cold as ice. If it is hot, then as hot as a tongue of fire. Architecture must burn.” 2 We agree in portraying architecture in a certain state, between living and dead. And instead of displaying an architectural vision, the burning down of our pavilion showed a sense of fragility. “Maybe our BlackBox needs to show an architecture of decay instead of conception. (…) Beauty is only there when it is fragile, able to break, to go away.” 3 Last month this fragility was once again revealed. We definitely did not have any intentions of burning it down, but what took months to build and years to find a destiny for was swept away in only 2 days, by a small fire, a big crane and only one stroke of a pen. This last fire became the destruction of a dream. We can say that the ‘burning desire’ to give purpose to the pavilion and to make it a beautiful example of this exiting or ‘blazing’ architecture, was actually extinguished by repulsive action, on the 17th of October.

Architecture must burn: the installation ‘blazing architecture’ by Coop Himmelb(l)au

In the end, the destruction of ScafFold provided opportunities for our BlackBox, the destruction of ‘Bouwkunde’ gave rise to ‘BK City’ and with BlackBox there have risen a lot of opportunities for us: For Philip, who is currently graduating at the studio Public Realm, Building the BlackBox gave the rare experience of actual building in practice, something in which we probably will never take part in ever again. It gave him confidence in his student projects, during his internship in Antwerp, and will be of unquestionable use in his coming career as an architect. It gave valuable insight into human character, useful for functioning in a team. It offered us the opportunity to give lectures on congresses, to pay visits to multinationals, etc.

For Martijn, the completion of the BlackBox in 2007 proofed to be a tipping point in his early career and directly after finishing his BSc in Architecture in February 2008 he was given the opportunity to work as a junior-designer at Behnisch Architects in Los Angeles, USA. Coming back about nine months later he started his own practice ‘Vision Included’, that officially launches December 4th. He also worked with Marc Koehler Architects (with an honorable mention for the ‘Building for Bouwkunde’ proposal) and at MVRDV. For other students involved throughout the design and building process, it has proven to be a worth wile and enriching personal and professional experience. This BlackBox pavilion really had the power to be a catalyst: thanks to everybody who made this possible!

Philip & Martijn 1. ‘blazing wing’, Graz, Austria 1980, also see ‘Architektur muss brennen’ by Wolf D. Prix, 1980 2. Himmelblau,Coop “Architecture must blaze” The Power of the City. Ed. Robert Hahn and Doris Knecht, Darmstadt: Verlag der Georg Buchner Buchhandlung (1988) p.95 3. our previous article in B-nieuws, april 2009.

Demolishing BlackBox

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | blackbox

19

Modernisme Visual Acoustics, een profiel Julius Shulman (links) met Richard Neutra, 1950

Vier dagen lang toonde het Architectuur Film Festival Rotterdam meer dan honderd films. De meest uiteenlopende films waren te zien op de vier schermen van het Cinerama in Rotterdam. Soms is de relatie met architectuur bijna onvindbaar, maar als je scherp kijkt dan zie je het: architectuur is overal.

DOOR MAARTEN KEMPENAAR van een beeld.

Eén van de grotere films die vertoond werd op het festival is ‘Visual Acoustics’, een documentaire film van Eric Bricker over het werk van fotograaf Julius Shulman. De relatie met architectuur is duidelijk. Shulman was de eerste fotograaf die het modernisme onder de ogen bracht van het grote publiek. De beelden die hij vastlegde van deze nieuwe architectuur hebben er mede toe geleid dat deze zo wijd verspreid is. Shulmans werk zorgde ervoor dat de gewone man van de straat en het burgerlijke gezin met de achtertuin de schoonheid van vele bouwwerken van over de halve wereld konden bewonderen. Door Shulman’s werk werd de beeldcultuur misschien wel het meest belangrijke onderdeel van architectuur zoals wij haar nu kennen.

‘Visual Acoustics’ schetst met Schulman een beeld van een man, zijn werk en zijn leven. Een man die zelf een meester was in het schetsen

Julius Schulman is dit jaar op 89-jarige leeftijd overleden. In zijn voorkomen is hij een oude man, met dunne grijze haren en een stok om hem bij het lopen in balans te houden. Hij oogt fragiel, maar schijn bedriegt. Al snel wordt duidelijk dat Schulman van geest nog steeds zo krachtig is als in zijn beginjaren als fotograaf. Hij praat veel en zeer intelligent over zijn werk en trekt overal waar hij komt de aandacht naar zich toe. Regisseur Eric Bricker neemt hem mee over de halve wereld om oude bekenden te bezoeken. Niet dat dit enige moeite kost, want als je goed kijkt zie je dat het eigenlijk Julius is die het voortouw neemt en de cameraploeg is die volgt, net als zijn dochter, die hem bij de hand neemt maar vervolgens overal mee naartoe wordt gesleept. Hij bezoekt bekenden waarvoor hij vroeger foto’s maakte. Architecten die mede door hem bekend zijn geworden bij het

grote publiek. Richard Neutra, Frank Gehry, Luis Barragán. Vanaf moment één van het weerzien zie je het enthousiasme wat zij hebben beleefd in hun samenwerking. Shulman vertelt zeer precies over de wijze waarop hij te werk ging, maar vervalt al snel in komische anekdotes, zoals over hoe blij hij is dat hij slechts beelden hoefde te schieten, het zware werk liet hij graag aan de architect over. Of over die keer dat Neutra een tak voor de lens hield, om een ‘mooie’ foto te krijgen, en dat Shulman hem keer op keer moest wegslaan. Al snel wordt duidelijk dat de film niet gaat over het werk van Shulman, maar over Shulman zelf. En daarmee toch ook over zijn werk, want hiermee is hij voor eeuwig vergroeid.

Het modernisme was een vernieuwende stroming in de architectuur die na de Eerste Wereldoorlog langzaam overwaaide vanuit Europa richting de Verenigde Staten. Zij wordt gekenmerkt door geometrische basisvormen, de overduidelijke aanwezigheid van structuur en constructie, het weglaten van ornament en de toepassing van nieuwe

Case stu

materialen. In de foto’s van Shulman wordt deze structuur en geometrie veelvuldig gecombineerd met het omliggende landschap. De kunst van Shulman’s beelden was dat hij beide onderdelen, de details van de architectuur, en de veelzijdigheid van de omgeving optimaal wist weer te geven. De technische vooruitgang die de architectuur uitstraalde, werd versterkt door het contrast met het omliggende weidse landschap.

Het is dan ook niet opmerkelijk dat één van Shulman’s eerste opdrachten het fotograferen van een huis in de woestijn van Palm Springs, California was. Richard Neutra had hier een huis ontworpen voor Grace Miller en Shulman vertelt over de vele adviezen die hij van haar kreeg voor zijn fotograferen. Tientallen dagen spendeerde hij samen met Neutra, op zoek naar nieuwe sferen, en elke keer gaf Grace Miller commentaren op zijn composities.

De nauwe samenwerking met zijn cliënten beleeft Shulman als zeer waardevol voor de start van zijn carrière.

Beach House, 1967, Uruguay

20

Publicaties in verschillende Amerikaanse magazines begin jaren veertig, zoals bijvoorbeeld ‘House and Home’, zorgden voor zijn doorbraak.

Hierna nam Julius Shulman deel aan de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog maakte hij vele beroemde foto’s van het Case Study House project, dat trachtte te demonstreren wat moderne huizen konden doen voor de maatschappij, voor de mens.

Het ging vooral om huizen die experimenteerden met nieuwe designconcepten en constructietechnieken. Het project en de foto’s bleken een groot succes, niet in de minste plaats omdat de mensen die de huizen bewoonden waren afgebeeld in hun woning. De maatschappij kon zich een beeld vormen hoe het was te wonen in dergelijke moderne huizen.

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | julius schulman

als ideaalbeeld van overleden fotograaf Julius Shulman

udy house #22, 1960, Los Angeles, California

Case study house #8 , 1958, Pacific Palisades, California

Met de opkomst van vele magazines in de jaren ‘50 en ‘60 explodeerde de hoeveelheid opdrachten voor Shulman. Bedrijven vroegen steeds vaker beelden om hun producten te illustreren en omdat niet alleen huizen maar eigenlijk alle bouwtypologieën aan architecten werden toegeschreven bleek er een groot tekort aan fotografen om deze scholen, kerken, bibliotheken en ziekenhuizen vast te leggen. Shulman reisde het gehele land door en ook ver daarbuiten. Hij kwam in Europa, Mexico, Zuid-Amerika en Canada.

Shulman nam in het begin van de jaren ‘60 ook deel aan een Architectuur Panel, dat een project startte om het belang van de natuurlijke omgeving onder de aandacht te brengen bij de Amerikaanse bevolking. Voor dit project legde Shulman meer dan 150 beelden vast die een positieve relatie tussen architectuur en de omgeving uitdrukte. Deze werden tentoongesteld op verschillende plaatsen in het land.

In zijn gehele carrière blijft Shulman trouw aan de architectuur waar hij mee begon. De liefde voor het werk van architecten zoals Frank Lloyd Wright en Richard Neutra bleef en zijn kennis op dit gebied is ook zeer groot omdat hij met velen van hen heeft samengewerkt. Hij raadt studenten van nu aan hun energie te steken in het onderzoeken van de historie en zich niet te laten verleiden door de ‘nieuwe architectuur’ die meer en meer onderdeel wordt van onze horizon.

Shulman, die zijn hele leven fotografeerde, archiveerde zijn werk ook zeer zorgvuldig. Dit archief, dat inmiddels is verplaatst van zijn huis naar het Getty Museum in New York, blijkt nog steeds zeer bruikbaar. Niet alleen voor exposities, maar ook voor renovaties. Zo vertelt Shulman dat hij werd

Case study house #22, 1960, Los Angeles, California

Case study house #23, 1960, La Jolla, California

gebeld door de nieuwe eigenaren van het ShangriLa Apartment Hotel in Santa Monica, California. Zij bleken op zoek naar beelden van de constructie en het originele exterieur en interieur. Uiteindelijk heeft de renovatie grotendeels plaats gevonden aan de hand van Shulman’s 55 jaar oude originele afdrukken.

De schoonheid van de foto’s is tweeledig: enerzijds de architectuur, anderzijds het lichtelijk manipulerende perspectief van de fotograaf. De fotograaf was nooit zo beroemd geworden zonder de architectuur, maar zonder zijn beelden was de moderne architectuur ook niet op deze wijze levendig geworden voor de grote massa. Zo krachtig als op de foto’s zijn de meeste beelden in het echt dan ook niet te beleven.

Shulman kijkt terug en beschrijft dat zijn beelden vaak scherp stelden op datgene wat het publiek en de uitgevers normalerwijs niet zagen. Zijn foto’s verbeeldden niet alleen het fysieke, maar legden juist de nadruk op het achterliggende karkater van het ontwerp.

Verbeelding is nog steeds, misschien wel nog veel meer dan toen, één van de belangrijkste onderdelen in de architectuur. Niet voor niks benadrukt Shulman dat 99% van de mensen die zijn foto’s onder ogen krijgen, de gebouwen die erop staan nooit in het echt zullen aanschouwen. Architectuur is overal, maar we kunnen het niet alleen. <b bronnen: Julius Shulman, Architecture and its Photography. 1998 Benedikt Tashen Verlag GmbH. Visual Acoustics: The modernism of Julius Schulman St. Peter’s Church, 1964, Pacifica, California beelden: Julius Shulman, Architecture and its Photography. 1998 Benedikt Tashen Verlag GmbH

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | julius schulman

21

announcements MSc(2): Free Choice Exercises In the 3rd and 4th Quarters 2009 / 2010, Form and Modelling Studies BK will offer three free choice exercises. The language will be Dutch and English.

The first two applications are existing courses, the third – AR0205 – is a new exercise and is a follow-up to the AR0040 course offered previously by Form and Modelling Studies BK.

The exercises:

AR0795: Ornamatics, 6 ECTS Explorative study cycle concerned with the evolvement of new forms of architectural ornamentation, through computer-based production (CAM) techniques.

Tutor: Martijn Stellingwerff (with Jack Breen and Robert Nottrot).

New: AR0205 – Form and Presentation

The current course is a follow-up to the previous, successful AR0040 application and is now offered in a more streamlined form, to better fit the allotted MSc free choice space.

The intention is, where possible, to coincide and correlate with the required Architecture History thesis, as part of the MSc2 curriculum.

This educational application explicitly targets the (re)presentational proficiency of students in an international context, furthering the academic awareness of formal phenomena in architecture in a global context and stimulating English speaking (and writing) abilities.

Summary: The central educational challenges of the Form and Presentation course are: - Furthering the intellectual understanding of architectural issues.

- Developing expressive communication and formal analysis skills.

- Creating evocative project presentations for professional audiences.

Potential subjects of study and presentation include: - Architectural research in the context of an Architecture History thesis (MSc2); - Analytical study and presentation of a design project made previously; - Subjects of individual interest, such as architectural oeuvres or design themes.

Specific attention is given to graphic representation of information and public speaking.

In principle the language of the final presentations is English.

BK6801: Beeldvorming en Materialisatie, 2,5 ECTS Compositie- en realisatiestudie met als opdracht: een architectonisch meubel (De Kast) aan de hand van ontwerp- en presentatiemodellen.

Docent: Bernard Olsthoorn

Organisation: The central line of the study trajectory consists of a series of Tutoring sessions in which the students, step by step, prepare for their final – project based – Presentations.

AR0211: De Abri / The Shelter, 6 ECTS Development of a specific, thematic, Shelter.

Emphasis lies on expressive formal and spatial composition and experience. Realisation: detailed model with project booklet.

Tutor: Bernard Olsthoorn

AR0205: Form and Presentation, 9 ECTS The AR0205 - Form and Presentation - course is offered by the Form and Modelling Studies group of the Delft faculty of Architecture.

Maquettetechniek personeelsruimte, Zuid Serre, links vanaf de entree.

De oefeningen zullen in principe op woensdag ochtend of middag worden aangeboden.

The intention is to develop conceptual insights and professional skills, which may be applied and developed further in education, research and practice.

Signing in: Digitally from Monday November 23rd.

Evocative, Professional Project Presentations!

Participating students are stimulated to actively examine the specific contents and meanings of their subject matter, using various visual representation modes including (virtual and physical) models, collages, schemes, sketches and (digital) visualisation and editing platforms.

In these sessions the students make choices and determine which kinds of emphases they intend to place in their presentation. In addition, attention is given to thematic Organisation and Structure as well as important Instrumental aspects, such as quality and sequencing of Visual Information.

Furthermore, issues of formal and conceptual expression – and analysis – are addressed in a series of Workshops, Exercises and Instructions running parallel to the (presentation) coaching sessions.

Presentation tutors: Bernard Olsthoorn and Jack Breen

De oefeningen:

BK6802: LightStyle, 2,5 ECTS Ontwikkelen en uitwerken in de vorm van een prototype – op ware grootte – van een expressief licht object, gebruik makend van diverse materialen en technieken.

Docent: Peter Koorstra BK6803: De Triade, 2,5 ECTS Serie beeldende vormstudies, in een oplopende reeks: van 2 dimensionale compositie, naar 3 dimensionale ruimtelijke vorm, tot gematerialiseerd eindwerkstuk.

Docent: Jeroen van de Laar BK6805: Het Presentatiemodel, 5 ECTS Ruimtelijke, analytische studies op basis van architectonische precedenten. Ontwikkeling en realisatie van een professionele ‘tentoonstellingsmaquette’.

Docent: Robert Nottrot (met Martijn Stellingwerff) Onderzoeksbijdrage: Karin Theunissen (Venturi)

Workshop and Instruction tutors: Jeroen van de Laar, Bernard Olsthoorn, Peter Koorstra, Jack Breen, Robert Nottrot, Rein Have, Bram van Borselen

In het 3e en 4e kwartaal zullen – voor de laatste keer – de BK68 keuzeoefeningen van Vormstudie en Maquettetechniek BK – als onderdeel van BSc6 ‘oude stijl’ – worden aangeboden.

Oorspronkelijk zou dit in het 1e en 2e kwartaal gebeuren, maar door de succesvolle Minor House of the Future bleek dit roostertechnisch niet mogelijk. Daarom werd besloten uit te wijken naar de tweede helft van het studiejaar.

Intekenperiode onderwijs Je kunt nog tot 4 december 24.00u intekenen voor het onderwijs van het voorjaarssemester 2009/2010. Deze intekening voor onderwijs staat los van de aanmelding bij de TU Delft via Studielink en is noodzakelijk om deel te kunnen nemen aan onderwijsactiviteiten van het komende semester.

Zorg dat je tijdig intekent, want na-intekening is niet mogelijk!

Het intekenprogramma is beschikbaar via de BK Studentenportal > intekenen. (http://bk.studenten. tudelft.nl).

Let wel: het intekenen voor de Master is gebonden aan een aantal toelatingseisen. Zie voor meer informatie hierover de BK Studentenportal > ‘intekenen’ of het bericht ‘intekenperiode onderwijs’ op Blackboard van 2 november 2009.

Omdat het niet meer mogelijk is om digitaal in te tekenen kan dit alleen door ‘handmatig’ in te schrijven op speciale Vormstudie intekenlijsten in de Vormstudiehal / Zuid Serre.

Onderwijs- en Studentenzaken Faculteit Bouwkunde

24

The enrolment programme will be available on the BK Student Portal (http://bk.students.tudelft.nl).

Please note that there are admission requirements in the Master program. For more information, see the BK Student portal > ‘enrolment’ or the message ‘enrolment period spring semester’ on Blackboard from November 2nd 2009.

Education and Student Services Faculty of Architecture

Housing Management Ar2Rh010/020/050 & Housing Policy Ar2Rh030/040/050 The second semester of RE&H starts in spring 2010. Enrolling starts the 23rd of November this year. The Housing semester exists of two parts, so it is possible to use it as an optional subject. What can you expect in this semester?

Housing Management Ar2Rh010/020/050

Intekening: Let op: een aantal studenten heeft al in mei/juni voor de vier BSc keuzeoefeningen ingetekend, maar we willen tevens studenten die alsnog willen deelnemen de kans bieden om in te tekenen en te participeren!

Intekenen voor het 3e en het 4e kwartaal kan vanaf maandag 23 november bij de Vormstudie en

You can enrol for education of the spring semester of 2009/2010 up to Friday December 4th 12.00 pm (midnight). If you want to participate in any education activities next semester, enrolment is compulsory. Be sure to enrol on time, because there is no possibility to enrol afterwards.

Dwellings play a big role in the field of housing, their quality and costs, their management and so on. But housing is more than just dwellings. Housing issues are present on every scale; one can look at housing problems on the scale of a building or on the scale of local or national housing schemes.

Besides dwelling the environment also plays a big role when defining the quality of housing: outside areas, services, differentiation and so on.

Jack Breen Form and Modelling Studies BK

Vrije Keuzeoefeningen Vormstudie en Maquettetechniek BK 3e en 4e Kwartaal 2009 /2010

Enrolment period education

The first quarter can be divided in three parts: line program of lectures, project and reflection.

The line program gives the theoretical foundations in a number of lectures, which will be tested with an exam at the end of the quarter.

The project-assignment is to make a scheme for a post-war neighbourhood, located in Den Haag Zuidwest. The restructuring process will be analysed during this assignment. Students will have to interview several parties related to the area to get a clear view of all the actual issues. The students will be guided in weekly workshops and have to present their results in the group. Subjects are: problem analysis, brief, design, building costs, sustainability and management. A transformation scheme for an estate in the neighbourhood will be the result of this study period.

Another assignment during this semester is the reflection. The assignment is to analyse the housing situation in another country and compare it with the Dutch situation. The final choice of this country will be made by the students. In the first quarter the students will make a travel guide, with information about the housing policy, architecture, urban planning and some general information about the selected country.

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | announcements

Vervroegde sluiting BK City: 24 december en 31 december In verband met Kerst en Oud en Nieuw zal BK City en de gehele TU Delft op donderdag 24 december en donderdag 31 december om 15.30 uur sluiten.

U wordt verzocht hier rekening mee te houden. Dit jaar zijn er overigens GEEN verplichte vrije dagen tussen Kerst en Oud en Nieuw: BK City is dan gewoon geopend.

Boekpublicatie: ‘Kleur in de hedendaagse architectuur’ In oktober is bij SUN Amsterdam het boek ‘Kleur in de hedendaagse architectuur’ van Susanne Komossa, Kees Rouw en Joost Hillen verschenen.

Het boek verscheen in samenwerking met de afdeling Architectuur, leerstoel Architectonische Compositie. In het boek worden de belangrijkste benaderingswijzen van kleur in architectuur gepresenteerd.

Ga naar www.sunarchitecture.nl voor meer informatie en book sale.

Prijsvraag voor promovendi en studenten: ‘De Campus Energy Challenge’ De Campus Energy Challenge is een ideeën- en ontwerpwedstrijd voor studenten en promovendi van de TU Delft. Het Delft Energy Initiative daagt studenten en uit om een vernieuwende en innovatieve bijdrage te leveren aan het energievraagstuk van de campus. De winnende inzending ontvangt €2500 en mogelijke implementatie op de campus. Inschrijven voor 1 december, indienen idee of ontwerp voor 5 februari.

B_Nieuws zoekt een studentcolumnist

B_Nieuws is looking for student columnist

Wil jij een een bijdrage te leveren aan de discussie binnen de faculteit?

Kun je op een geestige, gevatte manier je observaties onder woorden brengen?

Hou je van schrijven?

Lijkt het je leuk om je naam in de krant te zien staan?

Do you have the burning need to contribute to the debate at the faculty?

Do you have witty observations about students’ lives at BK City?

Do you enjoy writing?

Do you like seeing your name in the papers?

Als je op deze vragen ja antwoordt dan ben je wellicht degene die we zoeken. Stuur ons een column van ongeveer 500 woorden over een onderwerp dat (vaag) gerelateerd is aan de faculteit, samen met je contactgegevens naar bnieuws-bk@tudelft. nl. We nemen dan snel contact met je op.

If your answers to all of the above is yes, you might be just the person we are looking for.

Send us a column of around 500 words, about anything that vaguely relates to the faculty, along with your contact details to bnieuws-bk@ tudelft.nl and we’ll get in touch with you soon.

de B_Nieuws redactie

the B_Nieuws editorial board

Become our friend and/or fan on facebook! the B_Nieuws editorial board

Read your favourite articles online! the B_Nieuws editorial board

The B_Nieuws email has recently changed, it is now: bnieuws-bk@tudelft.nl

Meer info: www.energychallenge.tudelft.nl

Streets of BK City: What is your Christmas wish for the faculty?

BY PETER SMISEK

I wish that the education would improve, with more time and attention being given to the student, maybe less money to the studio facilities.

I wish that the faculty had more good, working printers, especially before the presentation dates.

My Christmas wish for the faculty is that just like in the Berlageweg building, there would really be a Christmas atmosphere, with decorations, trees, presents and ‘gezelligheid’.

Borre van der Linde, BSc 3 Alexander van Zweeden, MSc4, Urban Asymmetries

I wish that there are no more fires and accidents at the faculty. I have read that a few weeks ago there was another fire, I don’t want that to happen.

Canan Albayrak, MSc3 Architectural Engineering

Angelle Elshot, MSc3 Architecture & RE&H

There should be a door or a curtain at the orange thing (Tribune).

The acoustics are not excellent there.

I also wish someone organized a conference with Olafur Eliasson.

(Marta Relats).

Christmas drinks, but that’s more for us than for the faculty. For the whole building: a better climate control, the computer rooms are very warm most of the time.

I wish a big Chritmas tree infront of the Faculty. Without the lights, to make it sustainable, and it would have to be re-planted afterwards.

Susanne Bentlage, MSc1 MADD

Lysander Klinkenberg, BSc4

My Christmas wish is that the professors will be more involved with education. I plan to Graduate from RMIT, and I rarely see the professor, Jo Coenen.

I am currently teaching the Minor ‘House of the Future’ and my Christmas wish is that the faculty will organize more of these creative and open-ended courses.

Wessel Dragt, MSc3 RMit Tim Peetes, Purcy Marte, Marta Relats, MSc3 t?f

B_Nieuws 04 | november 30, 2009 | streets

Marcel van der Lubbe, guest teacher

25

IN THE SPOTLIGHT

AGENDA november/december MON 30.11 open day

TUE 01.12 open day

De Faculteit Bouwkunde organiseert op 30 november en 1 december voorlichtingsactiviteiten voor de masteropleiding Architecture, Urbanism & Building Sciences.

De Faculteit Bouwkunde organiseert op 30 november en 1 december voorlichtingsactiviteiten voor de masteropleiding Architecture, Urbanism & Building Sciences.

Mastervoorlichting

week 49

Bouwkunde/ TU Delft / € 0 www.bk.tudelft.nl

Capita Selecta Lecture Series Thursdays, 1800h - 1945h, Zaal A, BK City

· demolition versus new development within existing fabrics · reconstruction assignments at existing locations · the role of the inhabitants, the clients and the building societies

Hyperbody Students’ Exhibit

30

Zaal T/ Bouwkunde/ TU Delft/ € 0

Mastervoorlichting

Intreerede ir. D.F Sijmons 1500h / Aula/ TU Delft/ € 0 wwww.bk.tudelft.nl

exhibition

Hyperbody Students’ Exhibit

Bouwkunde/ TU Delft / € 0

MON 07.12 workshop

Studie(her)keuze

exhibition

Hyperbody Students’ Exhibit

Zaal T/ Bouwkunde/ TU Delft/ € 0

TUE 08.12 debate

WED 09.12 film

IDFA Film - The Power of Speech

Stedenbouw als

week 50

R. Baumeister

Promotie van mevrouw R. Baumeister: “De l’Architecture Sauvage.

Asger Jorns Kritik und Konzept der Modernen Architektur”

for more information, go to www.smart-architecture.nl

week 51

1500h/ Aula/ TU Delft/ € 10 www.bk.tudelft.nl

Pieter Weijnen

www.bk.tudelft.nl

THU 10.12 lecture

SAT 05.12 / SUN 06.12 Sinterklaas

Theunissen

Welcome Europa van Bruno Ulmer (France, 2006, 90 min.)

1245h - 1345h/ Zaal B/ Bouwkunde/ TU Delft/ € 0

deadline

Intekenen voorjaarssemester / Registration spring semester

FRI 11.12 lecture

SAT 12.12 / SUN 13.12 tour

Een lunchlezing in de reeks “House of The Future”. Door Jack Breen en Onno Faber.

Rondleiding in het kader van de 4e Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) door rondleiders van het NAi

1245h - 1345h/ Zaal B/ Bouwkunde/ TU Delft/ € 0

The Power of Speech van Na jaren lijkt stedenbouw eindelijk weer in te zijn.

Francisco Hervé (Chile, Het belang van goede 2009, 75 min.) lecture NAi/ Rotterdam/ dagkaart stedenbouw wordt steeds Habiter Autrement 1500h/ of passe partout vaker gezien.

Mia Hägg www.iabr.nl 1930h / Utrechts Archief/ Utrecht/ 1900h - 2100h/ Berlage Intitute/ Rotterdam www.berlage-institute.nl

IABR Open City Rondleiding

13.11/ 1400h/ NAi/ Rotterdam/ dagkaart of passe partout + € 2,50 www.iabr.nl

€5 www.aorta.nu

TUE 15.12 debate

WED 16.12 deadline

THU 17.12 lecture

FRI 18.12 party

SAT 19.12 / SUN 20.12 excursion

Please send us all you want to be published in the next B_Nieuws.

A Capita Selecta lecture

en de Bouwpub. Dit jaar is het thema: ‘Crisis Kerstborrel’

Een dagexcursie naar deze industrie-metropool van weleer.

B_Nieuws December

Architectuur documentaire avonden

Duurzaam ontwerpen met FARO architecten en ARTEC architecten.

06.12.2009/ 1200h/ NAi/ Rotterdam/ dagkaart of passe partout www.iabr.nl

www.bk.tudelft.nl

Ineke Hulshof and Het Japanse Frank Bijdendijk woonhuis

Stedenbouw

december MON 14.12 phd defense

lecture

Op verzoek van de IABR A Capita Selecta lecture stelt het IDFA een speciale 1800h - 1945h / Zaal A/ Bouwkunde/ TU Delft/ € 0 serie filmdocumentaires www.bk.tudelft.nl over de stad samen die debate wordt vertoond tijdens de Stand van Biënnale.

1700h/ Bouwhuis/ Apeldoorn reserveren via secretariaatbouwhuis@xs4all.nl architectuurcentrumbouwhuis.nl

FRI 04.12 lecture

Venturi: Huizen en 05.12.2009 International Colloquium Design Modellen film Een lunchlezing in de Informatics IDFA film 1400h-1815h / Berlagezaal/ reeks “House of The Bouwkunde/ TU Delft/ € 0 Future”. Door Karin Welcome Europa www.bk.tudelft.nl

Zaal T/ Bouwkunde/ TU Delft/ € 0

Bezig met heroriëntatie en strategie wil je ondersteuning in je Een actueel debat over zoektocht naar een andere de veranderende rol van opleiding?

Stedenbouw bij gebied1300h - 1630h/ O&S/ TU Delft/ sontwikkelingen toeges€ 10 pitst op de Apeldoornse smartstudie.tudelft.nl situatie.

07

THU 03.12 conference

Their projects developed and Sarah within the program Nonstandard and Interactive Wigglesworth A Capita Selecta lecture.

Architecture led by Prof.

1800h - 1945h / Zaal A/ Kas Oosterhuis in room T Bouwkunde/ TU Delft/ € 0

www.bk.tudelft.nl

december

During the second quarter of the autumnal semester the departments of Sustainable Housing Transformation (Real Estate & Housing) and SMART Architecture (Architecture) join up to organize a Capita Selecta lecture series.

The title for this series of lectures is: ‘Architectural solutions for a sustainable city’.

The series focuses on future building assignments within the existing sustainable city. Lecturers will reflect on what they see as the tasks for next generation architects.

The following subjects will be discussed in particular:

exhibition

WED 02.12 lecture

bnieuws-bk@tudelft.nl

2000h/ Lindenbergtheater/ Nijmegen/ € 8 reserveren via 024-3273737 www.architectuurcentrumnijmegen. nl

Wubbo Ockels and Kerstborrel Dagexcusrie Dick van Gameren Georganiseerd door Stylos Ruhrgebiet 1800h - 1945h / Zaal A/ Bouwkunde/ TU Delft/ € 0 www.bk.tudelft.nl

1600h - 2000h / BK City

lecture/ debate

Robert Neuwirth (IABR)

De lezing staat in het teken van het thema Squat en gaat over ‘squatter communities’.

14

0915h - 2100h/ verterkpunt bij de SNS Bank aan de Schaik Mathonsingel (Keizer Karelplein)/ Nijmegen/ €59,90 aanmelden via info@casa-arnhem.nl www.architectuurcentrumnijmegen. nl

2000h/ NAi/ Rotterdam / € 5/ € 3 (voor studenten)/ passe partout www.iabr.nl

Hyperbody student’s exhibit

december MON 21.12 concert

week 52

The main goal of the program is to implementing innovative architecture with stateof-the-art material and information logistics.

In this context, Non-standard Architecture is defined as an architecture, which departs from modernist, repetitive, mass-production principles in order to address complexity, variation, and mass-customization. Furthermore, interactivity in architecture is addressed at the level where building components and buildings become dynamic, acting and re-acting in response to environmental and user-specific needs.

Kerstconcert

Dit jaar is het weer de beurt aan het wereldberoemde St John’s College Choir uit Cambridge om het traditionele Kerstconcert in de Oude Kerk van Delft te verzorgen.

TUE 22.12 holiday

WED 23.12 holiday

THU 24.12 holiday

Christmas Eve

FRI 25.12 holiday

Christmas Day

2000h/ Oude Kerk/ Heilige Geestkerkhof 25/ Delft/ sg.tudelft.nl

21 WEEK 49 WEEK 50 WEEK 51 Almere 2.0, CASLa, Almere, t/m 7.12.2009 International Architecture Biennale Rotterdam, oa NAi, Rotterdam, t/m 10.01.2010 Panorama, aTA/architectuurcentrale Thijs Asselbergs, ABC Architectuurcentrum, Haarlem, t/m 17.10.2010 The Art of Fashion, Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam, t/m 10.01.2010 Cezanne - Picasso - Mondriaan, Gemeentemuseum, Den Haag t/m 24.01.2010 Ring A 10, ARCAM, Amsterdam, 14.11.2009 t/m 30.01.2010 Een stoet van beelden - tien Nederlandse beeldhouwers, Kröller-Müller Museum, Otterlo, t/m 14.03.2010 Van Doesburg and the international Avant-Garde, Stedelijk Museum Lakenhal, Leiden, t/m 03.01.2010

exhibitions

30 November - 2 December 2009, Room T , BK City

20 24

B_Nieuws 07 | april B_Nieuws 06, 2009 04 | agenda november 30, 2009 | agenda

WEEK 52

SAT 26.12 / SUN 27.12 holiday

Boxing Day 26.12.2009