Bnieuws 49/06 - Let's talk about it (2015/16)

B

INDEPENDENT PERIODICAL OF THE FACULTY OF ARCHITECTURE AND THE BUILT ENVIRONMENT TU DELFT

06

Colofon

Bnieuws Volume 49 Edition 06 08 March 2016 Contact Room BG.Midden.140 Julianalaan 134 2628 BL Delft bnieuws-bk@tudelft.nl Editorial Team Daphne Bakker Lotte Dijkstra Kseniya Otmakhova Jip Pijs Editorial Advice Emily Parry Contributors Eelco Dekker DiscusCie Grijze Ei Jamal van Kastel Jannes Linders John Morgan@Flickr Rada Ruijter Ellen Sakkers Michael Tjia Cover Do You Hear the People Sing? by Crimson Architectural Historians with Hugo Corbett see also p. 16

SPEAK 12

Prestatiedruk

23

Vergadering

34

Unrestricted Formats

CREATE 30

LEARN 12

Editorial Advice Board Robert Nottrot Pierijn van der Putt Marcello Soeleman Ivan Thung Linda de Vos Next Deadline 21st of March 12.00 Bnieuws Volume 49 Issue 07 05 April 2016 Printed by Druk. Tan Heck 1.300 copies Š All rights reserved.

Although all content is treated with great care, errors may occur.

Vakantiehuis in de polder

Integrale benadering

EXPLORE 06

Re-Designing a Chair

16

Do You Hear the People Sing?

Editorial

LET’S TALK ABOUT IT

This issue of Bnieuws is the last one I will contribute to as an editor. Time to be frank: when I started working at Bnieuws, I saw it as a good opportunity to get some working experience and earn some much needed money. I was solely interested in improving my (writing) skills – quite selfish and abusive to you readers. I had no clue of the importance of debate and critical reflections on what I myself and, moreover, what others are doing at this Faculty. Luckily, my colleagues quickly inspired me to question everything around me and serve you: the reader. I know for sure Bnieuws will only keep growing as the independent platform for reflection and discussion this Faculty needs more than it might admit to itself. With great pleasure I therefore introduce 06’s theme: Let’s Talk About It. No other theme could be more fitting to my departure as an editor.

That not all student at this Faculty are unware of the need to talk is proven by the new Stylos committee DiscusCie. They organised their first Room for Discussion about pressure and expectations in the Bouwpub last January. Read their own report about this event at page 12. Hopefully, it will inspire you to join the discussion next time.

Make sure to check out the ‘Speak’ at the back of this Bnieuws too.

For this edition Bnieuws did not speak to one, or two, but three professors. Bnieuws interviewed Wessel de Jonge on the future of heritage and architecture in practice and in research and education at our Faculty. We invited Ellen van Bueren and Rients Dijkstra to discuss their roles and research on urban developments. Why do we have two professors studying the same subjects within two different departments? Next to these articles we felt the need to show some design talent at its best. This time not via a master or alumni project, but from a bachelor student at an early stage of her career.

See one of the best designs of the Bachelor’s first project ‘Ontwerpen 1’ and be amazed.

As to you the reader I have a little piece of advice: reflect on this piece of paper. Do not take it for granted or behold it as telling the truth. It might be weird and a little easy to say this at my departure, but we do not receive as many angry reader’s letters as we desire!

03

#Bnieuwd

Lectures / WIEL ARETS Wiel Arets is an influential and internationally operating architect with offices in the Netherlands, Germany and Switzerland. During this lecture Wiel Arets will talk about his search for influences beyond the immediate domain of architecture and how he translates these into values for the built environment.

AHK Amsterdam / 17.03 / 20.00 / arcam.nl / €5,-

Lezingenreeks / ‘HET GESPREK’ In een serie van vier lezingen komt de noodzaak van innovatie aan bod. Het Gesprek gaat over de zoektocht van ‘jonge’ architecten naar antwoorden op de uitdagingen van nu. De reeks wordt mede georganiseerd door Fridjof van den Berg, oud-docent van Bouwkunde.

AetA / Het Gesprek 1 / 16.03 / 20.00 / aeta.nl

04

Exhibition / LELÉ A new pop up exhibition by the Architectural Collections and Productions (ACaP) will be on display. The exhibition will focus on the works of Brazilian architect João Filgueiras Lima (Lelé).

Thursday Night / PIONEERS IN FASHION Elke donderdagavond is er een evenement in Het Nieuwe Instituut ter verdieping, uitwisseling en ontmoeting – een avond om over na te praten en verder te denken. Aankomende donderdag staat een lezing over duurzame pioniers in de modeindustrie op het programma met aansluitend een discussie.

West stairwell / from 25.03 till 08.04

HNI /10.03.2016 / 20.00 / Studentenprijs €3,50

#Bnieuwd

PEP / INTRODUCTORY MODULE Students and recent graduates are welcome to attend an introductory module of the Professional Experience Programme (PEP). The Module ‘Work and Entrepreneurship’ introduces young designers to professional practice.

Museum / JHERONMUS BOSCH Jeroen Bosch is home. Many of his famous works will return to ‘s-Hertogenbosch; the city they were created in 500 years ago. Together they form the the largest retrospective of his work ever.

Faculty / 09.03/ 15.00 - 18.00 / Sign up at pepnl.eu

Bosch Expo / hetnoordbrabantsmuseum.nl

05

FSR/ VERKIEZINGEN Wil jij de faculteit open in het weekend? Of iets veranderen aan het onderwijs? Stel je dan verkiesbaar voor de Facultaire Studentenraad (FSR). Heb je vragen? Loop langs bij het FSR/ Bnieuws kantoor of mail.

Festival / CINEDANS Cinedans is an international dance and movie festival featuring short and full-length dance films, documentaries and interactive installations.

Deadline 23 maart / BG.midden.140 / fsr-bk@tudelft.nl

EYE Filmmuseum / from 16.03 till 20.03 / cinedans.nl

Interview Wessel de Jonge

RE-DESIGNING A CHAIR Words & Illustration Lotte Dijkstra

What’s in a name? The section Heritage & Architecture, previously known as RMIT, has a new name and a new professor? How will these changes affect the content? Wessel de Jonge is the new part-time professor of Heritage & Design, one of the three chairs within the section. Bnieuws spoke with him to explore the opportunities that are opening up in the field of adaptive re-use, about architectural practice, attitudes in architecture, and to learn about his ambitions as a professor at BK City.

06

Besides being a professor at the Faculty you have many other responsibilities, such as your own architectural practice. How do these activities help you establish what is necessary for the Chair of Heritage & Design?

Heritage & Design is a dynamic and innovative field of architecture that deals with the architectural re-interpretation, adaptive re-use and restoration of historic buildings. In this professional field the starting point for design is not just a functional brief and a blank sheet of paper but the challenge of an existing spatial setting and cultural-historical context.

Comparing it to a game of chess you do not start with the white and black chessmen aligned in their original position, allowing you to develop your own strategy.

You are called in to continue an ongoing game of chess and making it into a success. That is not an easy challenge, but a very rewarding field of work.

I have never been trained in architectural preservation nor in adaptive re-use of existing buildings but, due to my visiting countries in Southern Europe as a young architect, I have developed a fascination with the vibrant reinterpretation of architectural works of the past that I have seen there.

I don’t feel like a ‘restoration architect’, but rather like an architectural designer in a particular professional

context. Actually, in 1985, I graduated at TU Delft in Architecture with the annotation ‘Building Technology’. My graduation in the mid-1980s came right in the middle of the previous economic crisis.

There were hardly any opportunities to find a position as a young architect. Rather than relying on social benefit, I turned to research at the TU Delft. This is how I ran into the research field of 20th century architectural heritage. At the time, early 20th century buildings were not yet recognised as architectural heritage. In discussions with architectural historians I was challenged to sharpen my mind: I had to come up with good arguments why some of these buildings should be retained and what criteria could be used to establish their heritage value. It made me think about the question: ‘What is the core value of this building, its meaning?’ These debates made me wiser and helped me to develop an academic approach next to a pragmatic professional attitude as a practicing architect.

Later on in my professional life I have further developed my skills to quickly analyse design projects: to define what is their merit and what could be improved, for instance as a member of the Architectural Review Committee (Welstandcommissie) in Rotterdam. These debates also reflected on my own

architectural projects. My design approach is very ‘Delft’ anyway, because I work in a rational manner.

To me, it is about defining a problem on an abstract level, to make use of a model-based design methodology to find the best principle to resolve it, and then move on to a problem on the next scale level.

That is something I learned in Delft, to test and resolve your designs in a rational manner.

Will you use this rational method as a professor as well? What is the professorship to you?

It is not a new idea to state that adaptive re-use has become an important part of our professional field. So many buildings have been built without questioning whether there was any need for them, and who were supposed to make use of them - rather bringing benefits to the bank accounts of some people, including architects. This large stock of vacant buildings now standing without a purpose will have to find another use. Although some new building will still have to be built to accommodate very specific buildings programmes, many functional programmes can be fitted into the existing stock. I am not the only one predicting that new buildings will no longer predominate the building industry. Adaptive re-use is trending. The building of this Faculty is a good example of how you can do good things with existing buildings that make people happy. That is the most important thing: to make places that inspire you and make you happy, where you can feel at ease.

It is not just refurbishment and redevelopment in an ordinary way. At the Chair of Heritage & Design we deal with an added dimension to adaptive re-use, as our design cases involve cultural heritage, mostly even designated landmarks. They are not blank sheets of paper but involve a lot of context – and this is exactly what is the future brief for a large area in architectural design, at least in our part of the world. That is why our Chair offers something really different: students who want to develop their design skills in innovative re-use of cultural heritage will find the right curriculum with us. If it is just about adapting any

kind of building, they could be better off at another department.

The overlap between different studios and departments is an often-heard complaint of both teachers and students.

Right. I think we have to define the profile our section much more specific. We have something great to offer, but one of the first things I need to work on is how to make that story more clear. I think it is important to highlight the fact that we deal with such a specific topic. We should not be shy to offer some specific programmes that may appeal to just a minority of students. I feel that our faculty must provide a variety of educational programmes, also addressing students that are not just focussing on the design of new buildings. We must also train students to become experts in other professional fields. Such experts need to be trained as well, and we should offer them education that fits their needs.

Does that connect to the idea that it is better to specialise in a specific theme, instead of mastering many aspects superficially?

Not necessarily, specializing is a choice. But one that students have to be able to make. Architects and designers are generalists by nature, you have to know

“THE MOST IMPORTANT THING: MAKE PLACES THAT INSPIRE YOU AND MAKE YOU HAPPY”

07

The Van Nelle factory today (© Jannes Linders, with gratitude)

something about everything to be able to talk to everyone within the building process. You are the one who has to concert all the information and synthesize it into a working project. But even within this broad perspective you can focus on specific themes or on specific research. As long as it fits within the Faculty’s curriculum, these students deserve to be allowed to focus on the topic of their choosing.

The Chair of Heritage & Design is such a place. We can teach you the specific skill of dealing with cultural heritage. That means that you will develop a wider set of skills when it comes to adaptive re-use projects.

Compared to designing new buildings, adaptive re-use requires another design methodology and it has another dynamic, something you can learn at H&D and add to your tool box as a professional designer. In a way it also is a complicated subject. You have to develop knowledge and research skills. This is how you create the framework for the various design options you may develop. You have to learn to recognize such restrictions as challenges and to have

the patience to explore the historic qualities of a building or site before the actual design phase kicks off.

Knowing that, what would be the profile of a student Heritage & Design?

First of all a level of curiosity, affinity with historic structures and a fascination for reinterpreting ideas from the past in a forward looking way. In April, we will present the educational programme for September demonstrating the unique selling point of our Chair. But before that I can already tell you there are some themes that I find important. For instance, I think students who graduate from our chair should do so with more expert knowledge on materials and construction systems that were used in the past. You have to learn how to find such information. In the ‘real world’, if your client has a bid-option on some existing building, you often have just a few weeks to come up with ideas. He will call you in to determine whether his functional programme could be fitted into

1988 analysis of the Van Nelle factory by Wessel de Jonge

the building to make it profitable. You need to have the knowledge to quickly tell if the project is indeed feasible.

Furthermore, I believe we should acquire more knowledge to what extent adaptive re-use projects are actually sustainable. We all have a kind of gut feeling about re-using buildings as being sustainable, but we cannot really find the arguments to proof this. We often analyse the energy use of a building, and many old buildings do not perform well in this respect. But when we prolong the lifetime of a building, we are also acknowledging the embedded energy within the buildings materials and constructions. That should also count for something.

A third skill I think students should develop is some knowledge about the financial principles of adaptive re-use projects. Students must develop at least some understanding of the incentives their client can use to make a project feasible, and how they can help to push the right buttons. Today, young architects are increasingly active as a sort of property developers

themselves, the boundaries are partly dissolving.

Does that mean you will search for a cooperation with the Department of Management in the Built Environment?

Sure. Although firstly of course we have to make sure to transfer the proper knowledge within our own Section of Heritage & Architecture, I believe that the connection with MBE is very important in the light of broadening the scope of the MSc programme, as is the field of sustainability.

And for the deepening of knowledge within the programme you will primarily focus on technological knowledge?

It is much broader than that. Our sections consists of three Chairs: Technology, Cultural Value, and Design.

Technology is not my chair, we will cherish the technological component within this team and further expand this programme. Cultural Value is another important aspect of the knowledge within our section,

09

as it is about defining cultural value. When defining a building as ‘historic’, you actually do not know anything yet. What is the thing that makes that building interesting? What would you like to keep, and why? What does it mean? That can be anything.

Students from our section will have to learn to understand both the technological and the value assessment component. At our Chair of Design it is about understanding and assessing the value of your design brief, based on historic, technologic, financial, and sustainable aspects. You have the tomatoes, the celery, the parsley, and the onions, but you do not have the tasty dish that you would like to serve your clients. Our Chair is about understanding all things and making projects for the next lease of life. What will you do to make your design into a consistent story and turn the next page?

10

What then is the core of Heritage & Design?

Our professional field is about synthesizing all aspects of a design location. With new buildings it is easier to say: ‘Here is a plot, this is the budget, make sure to create a certain number of dwellings, and make sure to meet certain sustainability standards.’ When you refurbish a building, especially when it is a designated historic building, it is harder to set such strict goals beforehand. For the Van Nelle factory in Rotterdam we could have achieved an excellent sustainability rating: take out the glass curtain wall, and replace it with aluminium sandwich panels with tiny windows.

But then we would have lost the unique character of the building. That is what is so specific about working with cultural heritage: everything is possible, but within this discipline you already have some pieces on your chessboard that you cannot pass by.

You have to take them into account. The core of your profession is the creation of order and setting of priorities. An important element in doing so is trusting your intuition. When you receive a historic report on a building, you have to be able to see past it. Take for example a staircase with beautiful ‘daylighting’. A historian would not record that, but as an architect you know this is a feature that gives a certain quality

to that building. You always have to be vigilant and be able to argue and explain which things you find important, and why. If you learn how to do that, you can actually start to resolve principle design questions.

Do you then also see a connection with urbanism and landscape architecture?

Yes, and also the link to interior design is clear. To some extent, urbanism and landscape are already tied in with our MSc programme on the large area of the former Sfinx ceramics factory in the North of Maastricht. It is an area with many historical layers and individual buildings, which should also be connected conceptually and mean something together and create a place.

Look for instance at the ‘Kop van Zuid’ in Rotterdam where the remaining historic buildings have been the catalysts of a huge spatial redevelopment. Since they pre-existed, it became easier for people to connect and go to such an area and enjoy it. Many such areas have been off limits and fenced off, making it necessary to make people understand that these places are now accessible. With our firm we are working on a project to re-use the former Noordsingel prison in Rotterdam as apartments. It is located in the middle of a residential neighbourhood. Most inhabitants of that area have never been inside of course, so we have to make people familiar with the location. Within the former prison walls we are planning a neighbourhood park.

If we want people to make use of a site, we have to make them able to find the place on their mental maps. This is why we have to draw up a story, to show people the layers of time. That is how people develop appreciation and respect for such a location. When people can imagine things as they were, the place will get its character.

You mentioned your own firm before. Is it not very busy to combine with your professorship?

My professorship is part-time, and I will focus primarily on education. Of course I will be involved in

the development of research programmes as well, but implementing them is not my core task. I will divide my time in half a week at the office, half a week at the Faculty.

Still intense.

Yes. But fortunately, since this summer, I have two young partners at my architecture firm, and that is lots of fun. It was already an ongoing process, but the combination with the vacancy for the professorship was good timing. I wanted to cut down on my hours at the firm anyway. I have run my firm for fifteen years now, but the past six years... Being an entrepreneur during a financial crisis is not the nicest thing to do.

That is why I was trying to clear half of my week for other things that I like too: writing about my profession, doing some research, lecture... Luckily, I can now combine both within the professorship.

What I also will bring into the professorship is my international network. Together with former professor Hubert-Jan Henket I established the platform DOCOMOMO International, which is a network for professionals dealing with the adaptive re-use and preservation of 20th century buildings. Leading DOCOMOMO for fifteen years I have met countless colleagues, from Japan to Brazil and from Argentina to the United States. It would be great if we could invite inspiring architects here, to show students great examples on how they can deal with existing buildings.

Will you also bring students abroad?

That could very well become a possibility. I have always been puzzled about the fact that ‘renovation’ in the Netherlands is somehow seen as a second class discipline. In Italy, Spain or Portugal for example any self-respecting architect has re-use projects in their portfolios. And those projects are also truly architectural. It would be great if our students would go and see them for themselves and learn from our colleagues over there.

Is that mind set not changing already?

I think it is. There are many inspiring architectural firms that make amazing projects from old fortresses or factories, such as Herzog & De Meuron from Basel, Nieto Sobejano from Madrid or Souto de Moura from Lisbon. Such projects led me, more than fifteen years ago, to argue that the redesign of old buildings are fully fledged architectural projects too.

That is when I met the new owners of the Van Nelle Factory and I could take the chance to show what I meant. I started my own firm, on my own, in my small study room at home, with an old drawing table and an Apple Classic to type my letters. After three months of work I could buy my first CAD computer. Although I had some trouble with getting started as a designer after my graduation, I did sharpen my mind with all the debates, discussions, and research projects. That is how I became agile in answering the question: ‘What is it really about?’

Should all students then take those steps, too?

Well, I think it is always important to engage in activities next to the set curriculum. I know students have less time to do so nowadays. During my studies I have worked on a research and book publication, I think it prolonged my study by 1,5 years. But that book was about the architect Jan Duiker, and our project for his Sanatorium Zonnestraal of 1928 ultimately became a key work in my career. Without that so called ‘loss of time’ my career would have been completely different.

Architecture has always had many facets. Some people are really into aesthetic promptings and the creation of fantastic things, whereas other people are more into the social side of architecture. Cultural heritage is also an aspect on that side, a facet that we learn students to glam up. People who believe that to be fascinating must also be well taken care of at this Faculty. And that is what we are going to do.

Check out the Wessel de Jonge Architects portfolio online: wesseldejonge.nl

11

Room for Discussion

PRESTATIEDRUK Tekst & Beeld DiscusCie

Dit artikel wordt geschreven tijdens het laatste weekend van de enige échte vakantie in een ‘bouwkundejaar’: de voorjaarsvakantiedie. Het is voor studenten die een enorme drang voelen om te presteren, ook buiten hun studie, een moment van rust. Precies over dat onderwerp organiseerden diezelfde ambitieuze studenten, die deel uitmaken van de nieuwe Styloscommissie DiscusCie, haar eerste Room for Discussion.

12

Op woensdag 6 januari organiseerde de nieuwe Stylos commissie, de DiscusCie, haar eerste ‘Room for Discussion’ in de Bouwpub tijdens de lunchpauze... Helaas zonder biertjes, maar de lunch was wel verzorgd. Bij deze discussie waren zowel de decaan, docenten als studenten aanwezig. Er werd gediscussieerd over het thema prestatiedruk onder de huidige generatie studenten. Dit thema laat zich het beste omschrijven als het voelen van druk om goed te presteren. Die kan veroorzaakt worden door je eigen ambities of door wat je omgeving en de maatschappij als geheel van je vragen. Veel studenten hebben het gevoel dat ze maar één keer leven en ‘alles’ in deze paar jaar moeten stoppen. Ze moeten niet alleen in een steeds kortere tijd hun diploma halen, maar willen ook deelnemen aan commissies, verenigingen, sporten en talloze andere activiteiten.

Op de vraag wie van de aanwezigen bij de discussie de druk voelt om te presteren, stak iedereen zijn hand op – inclusief de decaan en de docenten. Dat beeld is tekenend voor Bouwkunde als faculteit en de architectuurwereld in het algemeen. Wanneer er om de cijfers wordt gevraagd van studenten met stress-gerelateerde problemen op de faculteit Bouwkunde wordt verteld dat alleen in het eerste jaar al 22 gevallen zijn die door stress zijn uitgevallen/gestopt met hun studie. Ook werd opgemerkt dat 30% van de studenten die bij de TU-psycholoog lopen bouwkundestudenten zijn. De prestatiedruk lijkt dus grote gevolgen te kunnen hebben voor studenten.

Eén van de oorzaken hiervan is, volgens de decaan, de altijd naderende deadlines op Bouwkunde en dat terwijl een ontwerp nooit echt af is. Bachelor student Sander van Rosmalen had de mening dat de druk gedeeltelijk door jezelf wordt opgelegd, bijvoorbeeld door een slechte planning tijdens een project. Sander zocht de oorzaak van deze slechte planning in de vrijheid van studenten om hun eigen tijd in te delen.

Een andere deelnemer aan het gesprek vroeg zich af of de druk door jezelf wordt opgelegd of door andere mensen zoals begeleiders of opdrachtgevers.

Caption omni to eveniste verate verfercium voluptas.

Studenten en decaan in debat bij de eerste Room for Discussion

Hierop reageerde Elise van Dooren, onderzoekster naar ontwerponderwijs aan de faculteit Bouwkunde, met de stelling dat ontwerpdocenten vaak niet duidelijk maken naar de studenten wat ze precies van hen verwachten. Dit kan de stress vergroten.

Ook eisen docenten, aldus masterstudent Bob Witjes, te veel tijd van studenten, ook tijdens weekenden en vakanties. Daardoor hebben studenten te weinig tijd om te reflecteren.

De vraag is nu of het wenselijk is dat docenten zoveel druk op studenten leggen. Aan de ene kant is het goed om te veel te vragen; daar leert een student immers het meest van. Decaan Peter Russell reageerde op deze vraag met het voorbeeld uit de film ‘Whiplash’, waarin een leraar zijn student tot in het krankzinnige pusht om het beste uit de student te halen. Hij stelde dat de TU Delft naar excellentie van haar studenten streeft en daarbij hoort volgens hem deze druk. We mogen geen genoegen nemen met middelmaat.

Naast de rol van de docent in het creĂŤren van prestatiedruk, kan de student hier een even grote rol in spelen. Stylos-bestuurslid Vita Teunissen vindt dat je de druk oplegt aan jezelf. Je wilt iets bereiken en jezelf blij maken met het resultaat. Daarvoor moet je op dit moment hard werken. Een andere mening die veel werd gedeeld tijdens de discussie, is dat het vergelijken met medestudenten de druk opvoert. Op de ateliers zijn de studenten bewust of onbewust zichzelf constant aan het vergelijken met andere studenten, dit brengt druk met zich mee.

Persoonlijke ontwikkeling wordt volgens de student gezien als een soort checklist: het gaat niet meer om de ervaring, maar om dat je iets hebt gedaan. Er wordt er teveel gekeken naar wat goed is voor je cv, in plaats te kijken naar leerzame activiteiten zonder directe relatie met je cv. Bijvoorbeeld het bezoeken van een museum. Als oplossing werd door een student opgemerkt dat studenten zich moeten realiseren waar hun kwaliteiten liggen en niet

13

moeten proberen overal het beste in te willen zijn.

Je studie is ervoor om deze kwaliteiten te ontdekken.

In deze zoektocht heeft een student enige hulp nodig. Die hulp zou vorm kunnen krijgen door de dialoog met de docent aan te gaan. zou kunnen ontstaan in een dialoog metBovendien moeten studenten het plezier in leren terugvinden en het onderwijs niet als stressvol beschouwen, maar als ontwikkeling waarbij de student niet bang moet zijn om te falen. Maar is deze ruimte er wel? Doorgaans resulteert dit in studievertraging, met alle gevolgen van dien. Hier reageerde faculteitssecretaris Kenneth Heijns adequaat op en stelde dat falen inderdaad een leerzaam iets is, alleen moet de student proberen snel te falen en zo het project meteen weer op te pakken.

14

Alles in de faculteit leidt tot opgeleide mensen.

Op de vraag hoe we laten zien dat onze studenten een goed product zijn antwoordde de Decaan dat dit door middel van reacties vanuit de praktijkwereld blijkt. Werkgevers moeten enthousiast zijn over studenten die van de TU Delft komen.Hij gaf echter toe dat het universitaire onderwijs soms iets teveel een machine wordt in plaats van een dialoog. Hij pleitte ervoor om redelijk te zijn in wat je van elkaar verwacht, zowel van studenten als docenten.

Tegelijkertijd gaf de decaan aan dat er in het ontwerponderwijs altijd een gebrek aan tijd zal zijn en dat dit eigen is aan de architectuurwereld. Wel moet volgens hem de discussie over dit onderwerp gaande blijven.

“BOVENDIEN MOETEN STUDENTEN HET PLEZIER IN LEREN TERUGVINDEN EN HET ONDERWIJS NIET ALS STRESSVOL BESCHOUWEN, MAAR ALS ONTWIKKELING ”

Door meer op leerdoelen en het proces te focussen, in plaats van op producten, zou de studiedruk ook kunnen worden verlicht. Ook krijgt de student zo meer vrijheid, zodat hij/zij leert om een balans te vinden tussen studie en vrije tijd. Elise van Dooren voegde hieraan toe dat er meer gestuurd moet worden op academisch denken in het onderwijs op Bouwkunde. Een checklistsysteem, zoals nu wordt gebruikt, is te veel gericht op regels en cijfers, terwijl het wetenschappelijke onderwijs eigenlijk gericht moet zijn op de manier van denken van de student.

Dat het onderwijs op de faculteit te veel gericht was op kwantiteit in plaats van op kwaliteit was iets waar een bachelorstudent zich in kon vinden. Hij pleitte voor meer aandacht voor het proces van de student.

Hij stelde dat een goed proces vaak automatisch leidt tot een goed product. De decaan reageerde hierop door te stellen dat de student zelf het product is.

Concluderend lijken zowel studenten, docenten als de decaan het min of meer eens te zijn over wat de ideale onderwijssituatie op bouwkunde zou zijn: studenten die uit zichzelf hun grenzen kennen, gemotiveerd werken voor hun persoonlijke ontwikkeling in plaats van voor hun cv en docenten die motiverend lesgeven en zonder checklist eerlijk beoordelen – maar op zo’n grote faculteit als de onze is die utopie wel moeilijk te realiseren. De realiteit staat nog ver weg van die ideale situatie. In de tussentijd houden we de discussie gaande, dat stelt ons studenten misschien in staat iets eerder aan te geven dat genoeg écht genoeg is. Dan kunnen de beoordelingen van studenten zich wellicht ook meer richten op het academisch proces in plaats van op de eindproducten.

In april en juni volgen nog twee Room for Discussions.

Meer informatie volgt op beta.stylos.nl

15

Exhibition

DO YOU HEAR THE PEOPLE SING? Words Daphne Bakker

Images Crimson Architectural Historians with Hugo Corbett

The following six pages invite you to look. Look closely as history unfolds in Crimson Architectural Historian’s epic drawing depicting moments in which public space was not simply the background of our lives, but the platform which provides us our voice. Together with three other installations, all housed in Eindhoven’s Van Abbemuseum, Crimson’s panorama dares to ask: ‘Who owns the street?’

16

17

18

19

20

21

It took the curators of the Van Abbemuseum nearly 44 years to revisit the institution’s groundbreaking exhibition ‘De Straat’. The first edition’s thematic broadness was reflected in its design, as it stretched out over ten rooms in the museum, touching on subjects as varied as nomadic civilizations and urbanity. This time around they narrowed down their subject - ‘Who owns the street?’ - and explore this topic through four installations by various contributors.

The installations are grouped together in the tower of the museum’s modern extension, yet it is impossible to immerse yourself within the exhibition.

To move from one part of the exhibition to the next, one is forced to walk past and through the permanent collection. If you are lucky, you might catch a glimpse of a huge Frank Stella canvas, a nice touch of minimalism in an overstuffed museum.

22

The only thing which visually links the different layers of the exhibition are the ladders, connecting one floor to the other. They are not meant to support a person’s weight, they are employed as easel’s, displaying ZUS’s ‘101 Streets, the implosion of public domain’, from the ground floor, up and down, like a chain through the tower. In the basement, one encounters Jan Rothuizen’s detailed drawing of the ‘Refugee Republic’, an Iraqi camp with its own winding streets and unwritten rules.

It’s on the first floor where we encounter the contribution which most vividly portrays the exhibitions burning question. Crimson’s ‘Do You Hear the People Sing?’ depicts, in chronological order, various riots which have shook major cities to their core in the past fifty years. Stretched out over a wide panel, in vivid primary colors, both the fear and strength of will which drove people to the streets is visible in the simple line drawings. Look closely and various details add depth to the events. From East Coast rappers sitting on a bench as Los Angeles burns in the riots of ‘92, to LeCorbusier’s Modular

Man being torn down in the French banlieues, while Sarkozy holds a press coferance.

The panel ends with 2014’s ‘Umbrella Revolution’ in Hong Kong - a section which was censured during the 2015 Shenzhen-Hong Kong Bi-City Biennale of Urbanism and Architecture, ‘Re-Living the City’ and trails off towards subtle abstraction as figures look out into the world through the screens of their smart phones, implying a move from real space towards cyber space.

The next flight up reveals ‘The Strip’ by !melk, an exploration of Las Vegas’ evolution towards increased privitization. It is the perfect foil to Crimson’s celebration of people reclaiming the public space and a stark reminder of what we stand to lose in a society which defines the quality of a space in terms of the bottom line.

‘Who Owns the Street?’ is on view till 30.04.2017 For more information visit: vanabbemuseum.nl

Vergadering Waarheen gaat de Nederlander?

Naar een vergadering.

Waar komt hij vandaan?

Van een vergadering.

Het huis is de vergadering van de Nederlander met zijn hond.

23

De douche is de vergadering van de Nederlander met het warme water.

The Iraquian writer and poet Rodaan

De slaap is de vergadering van de Nederlander met zijn bed.

al Galidi turned from civil engineering to writing because he could not express in concrete what he could in words. During his Kafkaesque asylum

Wakker worden is de vergadering van de Nederlander met de haast.

procedure (on which he wrote the book Hoe ik talent voor het leven kreeg) he developed a keen eye for the oddities of the Dutch. In this

De vergadering is de vergadering van de Nederlander

poem he shows the Dutch way of ‘talking about it’. If you do not yet master the Dutch language: start a conversation with someone who does and find out what it means!

Poem by Rodaan al Galidi Drawing by Het Grijze Ei, inspired by Van der Grinten 1904

Ellen van Bueren & Rients Dijkstra

INTEGRALE BENADERING Tekst & Illustraties Lotte Dijkstra

Binnen de faculteit Bouwkunde bestaan verschillende vakgroepen, disciplines en afdelingen. Vaak wordt het verschil tussen deze afdelingen benadrukt, maar zijn er ook overeenkomsten? Twee hoogleraren houden zich bezig met stedelijke ontwikkeling. Ellen van Bueren bestudeert als hoogleraar Urban Development Management binnen de afdeling Management in the Built Environment het management van stedelijke veranderingsprocessen. Rients Dijkstra houdt zich als hoogleraar Urban Design binnen de afdeling Urbanism bezig met de inrichting van (bestaande) stedelijke gebieden. Bnieuws ging met hen in gesprek om er achter te komen wat nou precies de verschillen én overeenkomsten zijn tussen deze hoogleraren en hun vakgebieden.

24

Kennen jullie elkaar eigenlijk?

EB: Nee, ik was heel blij met deze afspraak. Ik ben nog steeds kennismakingsgesprekken aan het voeren, dus bij deze dan.

RD: Ik zag de uitnodiging voor je oratie langkomen [The Great Urban Bake Off, red.] en dacht: ‘Daar moet ik bij zijn’. Dat is niet gelukt, maar ik dacht wel, het zou goed zijn om een keer met elkaar te praten.

Hoe zien jullie jezelf, als ontwerper, onderzoeker, docent…?

EB: Als wetenschapper, dus ik houd me vooral bezig met onderzoek, onderwijs en valorisatie. Valorisatie gaat over hoe wetenschappelijke kennis de maatschappij ten goede komt. Ik ben ooit in de praktijk begonnen bij een stedenbouwkundig adviesbureau, maar ben daarna bij de universiteit verder gegaan. Ik ben altijd aan de hand van onderzoek bezig met stedelijke vraagstukken; het is een heel toegepaste discipline.

RD: Tja, ik ben ondernemer, zou je kunnen zeggen.

Ik kom uit de ontwerppraktijk, heb een bureau, wij beantwoorden vragen die op ons afkomen vanuit de maatschappij. Dat doen we met veel nieuwsgierigheid.

We werken vaak ook langer door aan opdrachten dan zakelijk misschien handig is, omdat we graag willen weten hoe dingen in elkaar zitten. Er zit veel onderzoek in ons bureau, maar een ander soort onderzoek dan wat in een academische omgeving wordt gevraagd. Je zou kunnen zeggen dat het vrijer is, omdat je de dingen pakt waar je nieuwsgierig naar bent.

EB: Inductiever ook?

RD: Hoe bedoel je?

EB: Wetenschappelijk onderzoek is vaak gestuurd vanuit theorie. Je hebt een bepaalde veronderstelling over hoe verschijnselen met elkaar samenhangen, hoe ze verklaard kunnen worden en wat voor gevolgen dat heeft. Dan probeer je via deductie te verklaren wat je ziet gebeuren en hoe je dat zou kunnen verbeteren.

RD: Ja. Misschien is er een verschil in de manier van kijken door ontwerpers en door mensen die echt een klassieke wetenschappelijke scholing hebben gehad.

Als wij ontwerpen, dan is de kunst eigenlijk te voorkomen dat je ergens te snel door gestuurd wordt.

Eerst theorie en dan gaan toepassen en testen, dat is één van de manieren, maar je hebt nog zes andere invalshoeken. Vooral in het begin van een ontwerp,

en dus vaak in de manier van onderzoeken, volgen we al die routes tegelijkertijd. Een klein beetje van dit, een beetje van dat, zo schuiven we langzamerhand door de jungle en op een gegeven moment dan kom je je schatten tegen.

Dat zit heel erg in mij ook. Wat dat gaat betekenen als er straks echt scherpe onderzoeks-vragen op mij afkomen, dat weet ik nog niet.

EB: Bij wetenschappelijk onderzoek is de herhaalbaarheid van belang, ook bij de bestudering van maatschappelijke fenomenen. Ik kan me voorstellen dat je, als je die verschillende ontwerpmethodes probeert te formaliseren, of achteraf probeert te rationaliseren, daarin ook wel patronen ontdekt.

RD: Ja, maar dat is echt iets wat ik moet gaan uitvinden. Ik beeld me nu in dat die brede aanpak enorm veel waarde heeft, maar het zou best wel eens zo kunnen zijn dat ik vreselijk tegen de lamp loop als ik dat één-op-één doortrek het onderzoek in, dat het inderdaad veel te vrijblijvend en los is. Dat weet ik niet.

EB: Wat een goed ontwerp is, hangt natuurlijk ook af van je evaluatiecriteria. Als die te eenzijdig zijn, of heel specifiek, dan mis je al snel andere aspecten of waarden die ook van belang zijn voor een goed ontwerp en voor een goed ontwerpproces.

RD: In stedenbouw zijn alle vragen waar je mee te maken hebt fuzzy, het is niet te doen om je met slechts één klein onderwerp bezig te houden. ‘Wat is de beste verkeersontsluiting?’, ik noem maar wat, is een zinloze vraag.

EB: Nou ja, voor een verkeerskundige…

RD: Verkeersdeskundigen hebben flink wat schade aangericht in onze steden, omdat zij de beste verkeerskundige oplossing hebben bedacht. En mogelijk is dat ook de beste oplossing. Maar daarbij is vergeten: de voetganger, de fietser, de openbare ruimte, de sfeer, de ecologie. Ik heb vaak met twintig disciplines tegelijkertijd te maken. De grootste fouten worden gemaakt op het moment dat één van de disciplines zegt: ‘Ik weet hoe het moet, dus zo gaan we het doen’. Echte samenwerking betekent dat

iedereen zich open moet stellen. Je moet je echt kwetsbaar maken.

EB: Ja, en juist voor die integrale ontwikkeling van gebieden, van steden, zijn al die verschillende gebruikers, beslissers en invalshoeken nodig. Er is geen silver bullet of één juiste manier van kijken.

Jullie benaderen gebiedsontwikkeling allebei integraal, zowel vanuit het ontwerp als vanuit het management. Wie is uiteindelijk degene die het overzicht moet hebben in die ontwikkeling?

RD: Idealiter beide, de combinatie van mangamer en ontwerper. Eén van de problemen met de complexiteit van gebieds-ontwikkeling is ook dat het heel moeilijk is om met zekerheid te zeggen: ‘Dit is beter dan dat’.

Omdat het fuzzy is, wordt het moeilijk te meten. Daar komt nog bij dat je nooit twee dingen op dezelfde plek bouwt, onder dezelfde omstandigheden.

EB: Vanuit mijn invalshoek geldt dat ook. Er is nooit één beste manier van zaken regelen of organiseren.

Dat vereist altijd maatwerk voor het specifieke gebied: de eisen, de actoren, de geschiedenis die ze met elkaar hebben, de geschiedenis van het gebied, etc. De bewustwording dat problemen ingewikkelder zijn en dat samenwerking is vereist, zorgt ervoor dat er steeds meer ontwikkelingen in processen van samenwerking en afstemming plaatsvinden.

Tegelijkertijd is het door de complexiteit van de opgaven, denk bijvoorbeeld aan groeiende en krimpende bevolking, klimaatverandering en de snelle technologische ontwikkelingen, steeds moeilijker om lang vooruit te kijken. Je weet niet of huidige ingrepen ook in de toekomst wenselijk zijn of toekomstige oplossingen juist blokkeren. Daarom wordt getracht adaptief te ontwerpen, daar worstelen we nu heel erg mee., want vaak zijn investeringen juist in gebouwen en infrastructuren die heel lang mee gaan.

RD: Wij hebben daar een hele simpele formule voor.

Als iets heel duur is en de kans is groot dat het snel weer moet veranderen: niet doen. En dan heb je een adaptief ontwerp. Als je weet dat iets in vijftig jaar niet gaat veranderen, is het handiger om daar je geld op in te zetten.

25

“ER IS GEEN SILVER BULLET OF ÉÉN JUISTE MANIER VAN KIJKEN” heel dicht naar elkaar toe kruipen, maar dat gebeurt veel te weinig. Hoe meer dat naar elkaar toe kruipt, hoe beter projecten worden.

EB: Ja, en dat heeft deels te maken met gebrek aan begrip voor de drijfveren van de ander.

EB: Ja, maar dat wordt vanuit de verschillende deeldisciplines en organisaties die betrokken zijn al snel ingewikkeld. Een omslag van denken vereist een aanpassing van veel partijen.

26

EB: Met wat voor type projecten ben jij eigenlijk bezig?

RD: Het is heel divers. Eigenlijk hebben wij geen filter bij de poort. Dus als mensen bij ons komen die hun huis willen verbouwen, dan zeggen we: ‘Nou, kom maar eens een keer praten’, en als een regio zegt: ‘We hebben een structuurvisie op de regio nodig’, dan zeggen we dat ook. Het kleinste ontwerp dat we hebben is de tafel die bij ons op het bureau staat en het grootste is een stadsuitbreiding van Moskou, met de omvang van de stad Rotterdam. De laatste tijd doen we heel veel landschap en openbare ruimte, deels omdat daar nog wat werk te vinden was, en in de gebieds-ontwikkeling heel weinig. Dus het is echt een breed scala.

EB: Dus jij bent ook niet gebonden aan één schaalniveau? Dat is een beetje mijn ervaring, toen ik net bij Bouwkunde kwam, dat iedereen aan mij vroeg: ‘Wat is jouw schaalniveau?’ Maar ik ben bezig met stedelijke ontwikkeling, en dat gaat door de schalen heen. Soms zijn de aanleidingen kleinschalig, bijvoorbeeld als iedereen een zonnepaneel op z’n huis zet. Dat heeft op systeemniveau weer effect: hoe richt je de energievoorziening in, wat voor ruimtelijke consequenties zitten daar aan vast? Zo varieert dat dus heel sterk.

Zouden jullie disciplines elkaar dan niet vaker tegen moeten komen?

RD: Daar gaat mijn intreerede voor een groot deel over, over de relatie tussen management en ontwerp.

Eigenlijk zou je willen dat management en ontwerp

Zijn dat ook onderwerpen die jullie binnen het hoogleraarschap aan studenten willen overdragen?

EB: Ja, uiteraard. Je wil studenten zo goed mogelijk overdragen wat er nou komt kijken bij stedelijke ontwikkeling en welke inhoudelijke thema’s er op de agenda staan. Hoe vertaal je ambities in praktische besluiten? Op het moment dat je vraagt: ‘Ben je voor duurzame, integrale ontwikkeling?’ is iedereen voor.

Als je dat vertaald naar concrete plannen en de kosten helder worden, merk je dat de lusten vaak over langere termijn worden verspreid en de lasten vaak vooraf bij één partij liggen. Hoe kan je het samenspel tussen overheid, markt en burger zodanig inrichten dat daar iets uitkomt waar iedereen, ook in de toekomst, tevreden mee is?

RD: Binnen mijn vak hoor ik veel geklaag over de kant van de procesorganisatie. Waar ik voor pleit is dat ontwerpers eerst naar zichzelf kijken en hun kant op orde hebben, dat ze snappen waarom die proceskant nodig is. De kunst is om je eigen werk relatief te maken en daarmee te voorkomen dat je een slechte luisteraar wordt, zowel voor de inhoudelijke kant als de proceskant. Ik denk dat je een goede gesprekspartner wordt als je een bepaalde bescheidenheid en echte openheid tentoonspreidt.

EB: Het zou mooi zijn als studenten dat meekrijgen van beide kanten, ook vanuit het managementperspectief. Luister naar al die verschillende partijen die je nodig hebt in zo’n gebied.

Is dat dan ook een stukje vertrouwen hebben in elkaar?

RD: Ja, ja, absoluut. Stel dat een ontwerper inderdaad het mooiste ontwerp maakt. Als andere mensen dat niet voelen, wat heb je er dan aan? Doe je uiterste best om je visie en je ideeën op een podium te zetten, maar zorg dat het begrepen wordt. Anders heb je voor

“JE WORDT EEN GOEDE GESPREKSPARTNER ALS JE BESCHEIDEN EN OPEN BENT” jezelf iets gewonnen, maar voor de maatschappij niks.

Wat ik verder graag zou willen overdragen aan studenten is de handigheid van het snel en doeltreffend ontwerpen. Daar wordt in mijn ogen te weinig aandacht aan besteed.

EB: Dus dat je sneller tot een concept komt?

RD: Sneller de echte waarden er uit halen, welke dingen je moet adresseren in een ontwerp [Rients pakt een vulpotlood en schetst in grove lijnen het standaard ontwerpproces]. Wat je ziet is dat veel beginnende ontwerpers beginnen met het uitzoeken van één onderwerp, tot ze niet verder kunnen, omdat ze niet weten wat de rest is. De afgelopen twintig jaar hebben we op mijn bureau een andere methode verfijnd. Wij beginnen elk onderwerp een klein beetje te onderzoeken. Dat doe je in kleine stapjes, en niet alleen, je bent met een team. Als je iets ontdekt hebt, dan hang je alles aan de muur en verspreid je de kennis die je hebt opgedaan.

EB: In de bestuurskunde zijn er ook veel wetenschappelijke theorieën over dit proces. Ik zie bijvoorbeeld hele mooie stromenanalyses in onderzoek naar technische duurzaamheid. Maar hoe krijg je al die mogelijkheden nou allemaal bij elkaar?

Waar zet je op in? Er zitten zoveel tegenstrijdige waarden binnen één gebied, je kan het nooit allemaal tegelijk oplossen.

RD: Of van tevoren bewijzen wat beter is.

EB: Inderdaad, dat kan niet. Mijn insteek om dat te benaderen is dat je het proces zodanig moet zien in te richten, dat iedereen op zijn of haar manier betrokken is bij het maken van de keuzes en het stellen van de prioriteiten. Dat dat geaccepteerd wordt. Dat mensen zich niet buitengesloten voelen of tekort voelen gedaan, of op andere manieren zich een verliezer voelen in dat proces. Dat is wel een enorme uitdaging waarvoor we staan.

management hersenen, en manieren om ze, ook al is het maar kort en soft en gezellig, even een blik in elkaars wereld te geven. Om alvast te trainen: je bent straks niet alleen, je zult het straks elkaar moeten rooien.

EB: Ja, straks in de werkelijkheid kom je elkaar elke dag tegen. Dat is wel waarom wij binnen het onderwijs vaak met spellen werken. In korte tijd doorloop je dan zo’n traject met elkaar, ieder vanuit een ander perspectief. Eén van de kritieken van de studenten is ook altijd na zo’n game: we hadden te weinig informatie en we hadden te weinig tijd. Nou, welkom in het echte leven!

RD: Ja, duh! [Rients en Ellen schieten in de lach] EB: Dat zal altijd het geval zijn.

Op basis van wat nu allemaal besproken is, zijn jullie op nieuwe ideeën gekomen, of voor verrassingen komen te staan?

RD: Wat ik verrassend vind, is dat het er op lijkt alsof we het volledig met elkaar eens zijn. Ik teken een diagrammetje, een soort hobbyproject, en dan blijkt…

EB: … dat dat ook mijn hobby is! [lacht] RD: Wat bij mij dan opkomt is de gedachte: wat kunnen we nu doen?

EB: Ja precies, hoe kunnen we dit…

RD: …aan het werk zetten.

EB: En waar mogelijk gezamenlijk optrekken of elkaar aanvullen.

Heb jij daar ideeën over? Neem dan contact op met Ellen van Bueren en Rients Dijkstra!

Zouden jullie die uitdaging ook meer samen aan kunnen gaan, binnen het onderwijs?

RD: Dat zou kunnen. Ik heb wel zitten dromen over een ontmoeting binnen dezelfde faculteit tussen studenten met meer ontwerphersenen en met meer

Nieuwsgierig naar de tekening van Rients? Je vindt ‘m op onze FB-pagina: facebook.com/bnieuws.tud

27

Artifact

TICK TOCK

By Ellen Sakkers

Schrijf een stukje over een object wat je inspireert, dat is de opdracht die ik meekreeg van Olindo Caso. Ik kan het aanbevelen, het is bijzonder leuk om door die bril om je heen te kijken. Alleen al om te zien dat ik toch meer spullen heb verzameld dan ik dacht. Sommige voorwerpen herinneren mij aan bijzondere mensen, van andere heb ik de functie compleet veranderd. Het rondkijken bracht me niet dichter bij een beschrijvenswaardig onderwerp.

Dan maar omgekeerd geredeneerd, ik heb een fascinatie voor tegenstellingen binnen objecten, puntig en rond binnen een vorm, stilstand en beweging, oud- nieuw, kracht en kwetsbaarheid.

So, what makes me Tick‌ Ik kijk op de klok, mijn klok, en realiseer me ineens dat hij al meer dan dertig jaar in mijn kamer hangt. Hij is afkomstig van De Staal, het reinigings- en vuilafvoerbedrijf in Delft. Van 1925 tot 1979 hing hij aan de wagenloods totdat het gebouw gesloopt werd.

Mijn klok is meer dan negentig jaar oud en zo opgegaan in mijn omgeving dat hij me niet meer opvalt als object. Toch is hij het eerste wat teruggehangen wordt na een verhuizing of een verbouwing.

Hij oogt groot, robuust en sterk, heeft een doorsnede van bijna 70 cm en is loodzwaar.

Mijn klok heeft zijn eigenaardigheden; naar de hele uren toe loopt hij vertraging op waarna hij voorbij de 12 zijn grote wijzer zichtbaar vooruitschuift. Geholpen door de zwaartekracht loopt hij bij het cijfer 1 weer exact gelijk. Dat het uurwerk indertijd is vervangen door een HEMA keukenklok en dat de wijzers nu van papier zijn, is aan de buitenkant niet zichtbaar. Ook heeft hij een gebruiksaanwijzing die niet meer van deze tijd is, zomer- en wintertijd betekenen respectievelijk 11 of 1 uur stilstaan. De handeling erna is elke keer weer spannend, ga je lopen of stop je ermee? De vraag is of het verschil uitmaakt, immers: Time doesn’t exist, clocks exist!

Het boeit me hoe Lidy Meijers haar studenten zich laat verwonderen, ik ben daarom heel benieuwd naar wat haar inspireert.

< AEG Klok, 1925, ongeveer 70 x 70 cm

29

Studentenproject

VAKANTIEHUIS IN DE POLDER Tekst Rada Ruijter & Eelco Dekker

Beeld Rada Ruijter

Na weken hard werken hebben de BSc-1 studenten hun allereerste ontwerpproject erop zitten. Met de beoordeling van hun ontwerp konden de studenten zich voor het eerst, maar zeker niet voor het laatst, afvragen wat nou het ene ontwerp beter maakt dan het andere. De coördinatoren van het vak Ontwerpen 1 selecteerden een voorbeeldproject voor Bnieuws: ‘Vakantiehuis in de Polder’ van Rada Ruijter. Vakdocent Eelco Dekker legt uit waarom dit project zo goed is en dus een 9,5 verdient.

30

Beschutting en structuur in een droogmakerij De opgave bestond uit het ontwerpen van een vakantiewoning met tuin voor een grootvader en kleinzoon in een droogmakerij. Deze wordt gekenmerkt door het open, door sloten gestructureerde landschap. Voor het ontwerp heb ik twee uitgangspunten gehanteerd. Ten eerste wilde ik meerdere vormen van beschutting bieden zonder de kwaliteit van het landschap te verstoren. Dit wilde ik combineren met het bewust maken van bewoners en passanten van de structuur van de landschap met behulp van de woning en de tuin.

De tuin is daarom ontworpen als de verkleinde en verdraaide versie van de slotenstructuur van de polder. Een pad doorkruist de zo ontstane zones. Bij het lopen over het pad ontstaat daardoor eenzelfde ervaring van de sloten als bij het lopen over een dijk in de polder. Bij elke kruising met een sloot is het pad verbreed, zodat de aandacht van de bewoners op de sloten wordt gericht terwijl ze aan de windzijde beschut zijn door riet. Dit riet is één van de grassoorten die gebruikt zijn om de tuin te beplanten. Het volume en de hoogte van het gras nemen toe naarmate je vanuit het landschap naar de woning loopt, waardoor een toenemende mate van beschutting rond de woning wordt gecreëerd. De woning zelf bestaat uit glazen volumes met een schil van houten latten, die ten opzichte van elkaar zijn verschoven. Zo ontstaat een beschutte entree, een binnenruimte met gefilterd uitzicht naar het landschap en een binnenruimte die minimaal beschut is ten opzichte van het landschap. De houten schil breekt uiteen op het punt waar een sloot onder de woning doorloopt, zodat de structuur van het landschap verticaal leesbaar en vanuit de woning waarneembaar is.

De latafstand van de schil varieert zodanig dat het uitzicht vanuit de woning staand vrij is en men zittend meer beschut is. De woonfuncties die de meeste beschutting behoeven zijn verzameld in een volume van rode klei. Dit volume is alleen geopend naar het glazen dak.

-- Rada Ruijter, student ON1

Rada deed uitgebreid onderzoek naar verschillende soorten beplanting voor haar ontwerp >

32

De transparante gevel biedt een weids uitzicht op het landschap

Experimenteren en ontwerpen door de schalen heen Tijdens het project Ontwerpen 1 wordt van de studenten gevraagd door middel van onderzoek en experiment tot argumenten voor hun ontwerpbeslissingen te komen. Het doel is een klein huis met tuin te ontwerpen dat samen ingepast en verankerd is in een karakteristiek stuk Nederlands landschap.

In dit geval is dat het polderlandschap van de droogmakerijen.

Het project van Rada valt in eerste plaats op door haar gedrevenheid in het zoeken naar de beste oplossing. Tijdens het project is onderzoek gedaan op de schaal van de polder tot op de schaal van het detail, waarbij ieder belangrijk aspect is afgewogen aan de hand van de uitgangspunten die ze zelf heeft

geformuleerd. Dit uitvoerige en gedetailleerde onderzoek leidde tot een zeer gebalanceerd ontwerp waarbij het Hollandse polderlandschap echt als basis voor het ontwerp functioneert. Het landschap is niet weg te denken in het ontwerp en zonder het ontwerp zou de gekozen locatie ook minder goed tot haar recht komen.

Een mooi voorbeeld binnen haar onderzoek is de beslissing om de nieuwe sloten in de tuin haaks op de bestaande sloten te leggen. Rada wilde het effect van het ‘meelopen’ met de verkavelingsstructuur (goed zichtbaar vanuit een rijdende auto of lopend op een dijk) verwerken in de tuin. Ze vroeg zich af wat beter zou werken: óf het namaken van de structuur op kleinere schaal óf tegen de bestaande

33

Boven: uitzicht vanuit de glazen binnenruimte op de polder

Onder: zicht op de woning vanaf het pad in de tuin

structuur ingaan door diagonale sloten aan te leggen.

Het effect van beide ingrepen heeft ze getest in een 3D-model, waaruit bleek dat ze door het namaken van de orthogonale structuur de beleving kreeg die ze zocht.

De bewerking van het landschap, waarbij de polderstructuur in het klein wordt toegepast in de tuin, maakt van de tuin een bijzonder overgangsgebied. Vanuit het weidse polderlandschap loop je via de tuin, waar wilde grassoorten als een contrast en tegelijkertijd een herkenning, je begeleiden over het iets verhoogde houten pad tot in het glazen huisje. Het huisje zelf biedt, door de materialisatie, de mogelijkheid om meer of minder beschutting op te zoeken helemaal tot in het rode

gedeelte waar alleen de lucht nog aan buiten refereert. Deze route werkt twee kanten op.

Rada heeft door de schalen heen ontworpen, we zien dezelfde kwaliteit en verfijning op grote en kleine schaal terug. Hierdoor past het ontwerp in alle schalen naadloos bij elkaar. De tekentechniek die in dit project gebruikt is, geeft het gevoel van de uitgestrekte polder zeer goed weer. Tegelijkertijd worden de minutieuze ontwerpbeslissingen tastbaar bij de materialisatie van de tuin en het huis.

-- Eelco Dekker, docent ON1

Speak

UNRESTRICTED FORMATS Words Michael Tjia

For quite a while, rich multimedia experiences have claimed their turf in our daily lives. It is curious that physical drawings still seem to permeate the walls of our faculty. Why is it that architects insist on using delicate, time-consuming, hard-copy printouts to showcase their architectural representations? In an age of high definition resolutions it is peculiar that the building industry still seems to hold onto a medium that was conceived on a drawing board — a piece of studio equipment that has been discarded long ago.

34

As academics studying the built environment and the processes that shape it, we should open up the discussion on why we still use these ‘drawings’ and which media could be more appropriate — during studies, at the office, or on-site. Though some courses, like ‘Tools of the architect’ or those organised by TOI, deal with this topic already, studios throughout the faculty still predominantly hold onto A1-poster presentations. Though it is true that maquettes, product samples and occasionally other media are also presented at final presentations, the large inkjet panels remain omnipresent. The typical workflow (sketching, computer aided drafting, desktop publishing and finally to print shop) is time-consuming, expensive and generates printer queues and paper waste.

“WE SHOULD OPEN UP THE DISCUSSION ON WHY WE STILL USE THESE ‘DRAWINGS’ AND WHICH MEDIA COULD BE MORE APPROPRIATE ” This habit of presenting through posters reaches further than the academic world and seems to be embedded in architect culture. Competitions organised both locally and abroad demand printed panels to be submitted for jury review.

For example in 2014, the notorious Guggenheim competition required international applicants to send in printed panels to Helsinki. Dealing with last minute printing – another quirk of architect culture – panels were typically delivered by express post or even in person. Aside from the time and labor spent on the 1.715 entries, the physical dimension of this paperwork is tremendous.

Last winter, Het Nieuwe Instituut exhibited the work of the Prix de Rome 2014 finalists. Again, the same restrictions regarding media and format seemed to reign, as all submissions consisted of same-size posters and scale models. Although their content was very much unique, the complete exhibition was presented in a very homogeneous way (though one radical entrant did choose to print on Plexiglas instead of on matte paper-stock).

It seems logical though, to enforce some limitation to ensure a fair and equal judging process for all applicants. However, the Prix de Rome for fine arts, organised last December, featured distinct works from different nominees, each presented in different contexts, where the artists obviously had more authorship on the way they dealt with material,

space and presentation. Boundaries between form and content blurred in a highly elaborate way.

Apparently, an equal and fair judgment need not be constrained to media or technique. Though it might be challenging to implement such liberties in gradeable TU-projects, a critical stance to the default poster presentation should still be taken. In the same way, we should reflect upon our dependency on print shops and companies like Océ, HP, and Epson.

A deadline should be the moment we are to hand in our final work — not the moment the print shop closes.

Michael Tjia is a student at Explore Lab. For reactions or comments, please contact the editorial board: bnieuws-bk@tudelft.

35

NEXT EDITION 07 Who are we? What does our work entail? How do you identify with the Faculty of Architecture and the Built Environment? Let’s explore this together next month!

Bnieuws VOLUME 49 EDITION 06