Congresmagazine vrouwelijke leiders in de zorg 2015

CONGRESMAGAZINE NOVEMBER 2015

SUCCES ZONDER

STRESS EEN INITIATIEF VAN

KANKER IN BEELD HELPT PATIËNTEN DOORLEVEN MÉT KANKER

Diagnose kanker! Niets is meer zeker. Ingrijpende behandelingen volgen, evenals confrontaties met de dood.

Artsen proberen je lichaam te genezen. Maar hoe verwerkt de ziel deze abrupte wending in je leven?

Stichting Kanker in Beeld steunt mensen met het emotioneel verwerken van hun ziekte. Landelijk organiseren ze activiteiten voor lotgenoten zoals zingen, toneelspelen, schilderen en schrijven.

ZINGEN In ruim 30 Zingen voor je Levenkoren, verspreid door Nederland, zingen lotgenoten samen.

‘Denk niet dat het een treurige bedoening is’, zegt koorlid Ruth Indiaan, bij wie borstkanker werd vastgesteld.

‘Ik mag en kan daar helemaal mezelf zijn. We lachen veel en omringen elkaar met liefde’.

TONEELSPELEN EN SCHILDEREN Spelen en Beelden voor je Leven zijn twee andere initiatieven van Kanker in Beeld. Het aantal toneelgroepen voor (ex)-kankerpatiënten en naasten groeit snel en overal in het land worden workshops gegeven waar lotgenoten onder professionele begeleiding schilderen en beeldhouwen.

POSITIEF ‘Beeldend werken is een effectieve en verdiepende manier voor patiënten en naasten om emoties te uiten en verwerken’, zegt voorzitter Patricia Deiters-Rahusen. ‘Hun existentiële beleving verandert in positieve zin, waardoor zelfredzaamheid toeneemt.

Je bent geen kanker; de ziekte is een onderdeel van je leven’. www.kankerinbeeld.nl

VOORWOORD

ARIANE STRUYVENBERG-DE GROOT

SUCCES

W

FOTO: ESTHER VAN PUTTEN

DOOR OF ZONDER

STRESS?

AT ÍS SUCCES EIGENLIJK? In ieder geval meer dan macht en geld! Arianna Huffington, hoofdredacteur van The Huffington Post, doet in haar boek ‘Het nieuwe Succes’ een oproep tot herdefiniëring van de hedendaagse betekenis van succesvol zijn. Zij beschrijft vier pijlers die helpen om succes te kunnen hebben: welzijn, wijsheid, verwonderen en vrijgevigheid. Haar boek is absoluut een aanrader!

We zijn al weer toe aan de vijfde editie van het congres Vrouwelijke Leiders in de Zorg. Een sector die sterk in beweging blijft, waar heel veel vrouwen werkzaam zijn en waar vast ook veel werkstress aanwezig is. Mijn stress de afgelopen maanden was of ik het vijfde congres wel weer vol zou krijgen. Mijn succes is dat dat twee maanden voor tijd al gelukt is!

Het thema ‘SUCCES zonder STRESS’ leidde tot gevarieerde reacties zoals: ‘Voor succes is stress nodig’, ‘Is dat wel mogelijk?’, ‘Gezonde stress is goed. In de interviews met zorgboegbeelden lees je daar meer over. Laat je verder in dit congresmagazine inspireren door de bijdragen van sprekers en workshopbegeleiders en volg de voedingsadviezen op. Lees over de invloed van muziek of zang op stress en neem de tips om ontspannen te werken ter harte. En tot slot: mis de aanbiedingen niet.

Ik doe hier de oproep: Young Girls, help en versterk elkaar op dit jaarlijkse congres en waar mogelijk in elkaars zorgcarrière.

Dat draagt absoluut bij aan het succes van vrouwelijke leiders in de zorg. Maar bovenal gun ik jullie veel aandacht voor je eigen welzijn. In mijn ogen DE pijler van succes.

| Ariane Struyvenberg-de Groot

Tot slot dank ik alle congrespartners, in het bijzonder Achmea, ActiZ en de KNMG, voor de langdurige samenwerking en het supporten van het congres Vrouwelijke Leiders in de Zorg.

Ariane Struyvenberg-de Groot Founder Young Girls Community en directeur Match & Mentor Save the date van de zesde editie: 17 november 2016.

DE VERNIEUWENDE VROUWELIJKE VARIANT VAN HET OLD BOYS NETWORK. VOOR ENERGIEKE & ENTHOUSIASTE ZAKENVROUWEN VAN 30 TOT PENSIOEN.

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 1

COLOFON

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG NOVEMBER 2015

DIT CONGRESMAGAZINE IS EEN SPECIALE UITGAVE BIJ HET CONGRES VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG. INITIATIEFNEMER IS DE YOUNG GIRLS COMMUNITY. Contact Ariane Struyvenberg-de Groot, ariane@younggirlscommunity.com Uitgever Young Girls Community Hoofdredactie Ariane Struyvenberg-de Groot Organisatie en conceptontwikkelling Ariane Struyvenberg-de Groot, Feike de Keijzer, Corné de Keijzer Artdirection, vormgeving en productie Feike de Keijzer, Corné de Keijzer, Boek|Design (Woudrichem)

Aan de totstandkoming van deze editie werkten mee: Redactie: Ariane Struyvenberg-de Groot, Paulien de Jong, Rijan van Leest, Lynette Wijgergangs Eindredactie Tikske Schwering Copyright © 2015 Niets uit deze uitgave mag worden gepubliceerd of overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Young Girls Community en Boek|Design. De makers hebben ernaar gestreefd de rechten met betrekking tot de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

DE YOUNG GIRLS COMMUNITY IS POWERED BY:

HET CONGRES VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 WERD MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR HOOFDSPONSOR

PARTNERS

PARTICIPANTEN

GOEDE DOELEN

2 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

MEDIAPARTNERS

INHOUD

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG

KEYNOTESPEAKER ANJA SCHOUTEN P 4 OPTIMISME EN HELDERHEID MIRJAM VAN VELTHUIZEN P 6 SUCCES EN STRESS GAAN NIET SAMEN -----------------ERIKA HARM P 8 DRESS TO IMPRESS SUCCESSTORIES P 9

LEIDERSCHAP WENDELA HINGST P 10 ‘ZORGWERELD VRAAGT OM LEIDERSCHAP WAAR VROUWEN STERK IN ZIJN’ HANKE LANGE P 13 UIT HET GOEDE HOUT GESNEDEN? THE SOURCE OF FEMININE LEADERSHIP P 14 ZORG IN BALANS DORINE VELDHUYZEN P 17 SUCCESVOL LEIDERSCHAP IN DE ZORG FENNA VAN DIJK P 18 SUCCESVOL BESTUREN BEGINT MET EEN OPGERUIMD HUIS MOVIMENTO P 20 LEERGEMEENSCHAP PALLAS -----------------WILMA VAN INGEN / TESSA VAN DEN ENDE P 22 DE ZORGSECTOR IS VOLOP IN BEWEGING

INNOVATIE RUBEN DE NEEF P 23 INNOVATIES VOOR BETERE ZORG ROSEMARIJN LOOIJE P 24 MAATJE IN HET ZIEKENHUIS EN THUIS

MASTERCLASS JAN WILLEM VELTHUIJSEN P 26 PLEIDOOI VOOR EEN BREDERE KIJK CARINA BENNINGA P 28 THE WORK OP JE WERK SUSAN VAN HEES P 30 KEN JE SAMENWERKINGSSTIJL MIRIAM NOTTEN P 32 HEB JIJ AL EEN MANAGER SOCIAAL KAPITAAL? MARGREET VAN RIXTEL / HELEEN BRINKMAN P 34 IN STRESSVOLLE SITUATIES SUCCESVOL CONFRONTEREN NANCY TROMP P 36 ZO UITGESPROKEN IS LICHAAMSTAAL PATRICIA ENGELAAR P 38 GEEF RUIMTE AAN JE DRIJFVEREN!

INTERVIEW ANNEMIEK HEIJER P 40 BILA’S ZIJN ‘LOOPBILA’S’ GEWORDEN BARBARA KAMP / ESTHER DE ROOIJ / SUZANNE BOUMAN P 42 DE WAARDE VAN DIAGNOSTIEK ESTHER TALBOOM P 44 VROUWEN IN HUN KRACHT ZETTEN

VITALITEIT JOLANDE TIJHUIS P 46 EEN OPEN MIND JANNEKE WITTEKOEK P 47 1 9 5 7 BIANCA KAMPHUIS P 48 DE KRACHT VAN AANDACHT VAKER ONDERKEND BRENDA BAS P 50 MEER ENERGIE MET VITALE VOEDING MEIKE VAN DE LINDE P 51 IMPERFECTIE IS ONZE NATUURLIJKE STAAT VAN ZIJN, WAAR VANUIT ALLES KAN GEBEUREN INGE NUIJTEN P 52 LEIDEN BIJ STRESS CRUCIAAL VOOR SUCCES KARIMA MATSER P 54 HOE BACH ÉN BORSATO ONTSPANNEN SARA BLOEMERS P 56 MANAGEN VAN STRESSKLACHTEN JAN VAN BODEGOM P 58 MINDER STRESS VOOR ZORGVERLENERS EN PATIËNTEN! BERDIEN VAN WEZEL P 60 ETEN TEGEN STRESS

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 3

Anja Schouten is sinds 2011 bestuursvoorzitter van Zorgbalans in Haarlem. Ze laat zich graag inspireren door verhalen van de werkvloer en bouwt daarop een breed gedragen visie.

OPTIMISME

‘L

en helderheid

DOOR RIJAN VAN LEEST

AATST VOND IK in een kast een stapel oude schoolrapporten en uitslagen van assessments’, vertelt Anja. ‘Telkens word ik omschreven als een vrolijk en ijverig meisje dat nieuwsgierig naar de wereld is. Eigenlijk is dat nog steeds zo’, lacht ze. Anja beschouwt zichzelf inmiddels als een eclectische bestuurder. ‘Ik heb de Nederlandse samenleving vanuit verschillende perspectieven gezien en heb daar veel van geleerd.’ Anja studeerde bedrijfskundige economie en werd in 1992 manager bij het Medisch Centrum Alkmaar. Daarna ging ze aan de slag bij de brandweer, werd gemeentesecretaris in Schermer en trad vervolgens toe tot de korpsleiding van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). ‘Allemaal organisaties die het algemeen belang dienen, waarin wordt gewerkt aan het oplossen van ingewikkelde maatschappelijke kwesties’, onderstreept ze. ‘Het werk in de 7x24-uursector trekt een bepaald type mens aan.

Ze zijn vaak eigenwijs, want ze beseffen dat zij degenen zijn die in lastige situaties belangrijke besluiten moeten nemen.

Daarom eisen ze van hun leidinggevenden dat deze antwoorden hebben op hun vragen en dat zij met hen het debat aan kunnen gaan.’

WERKVLOER ‘Er zijn grote veranderingen gaande in de zorg. Onze visie en ons beleid moeten ook de mensen op de werkvloer aanspreken.

Daarom vind ik het belangrijk om met hen contact te houden. Door de dialoog met

4 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

onze medewerkers, krijg ik een goed beeld van de praktijk. Aan de hand daarvan kan ik mijn verhaal toetsen en bijstellen. Door gebruik te maken van de voorbeelden uit deze debatten, vergroot ik mijn overtuigingskracht. Dat heb ik met name bij de politie geleerd. Ik was halverwege de dertig en barstte van de ideeën. Mijn baas zei toen: “Goed idee, maar krijg je het ook verkocht in de agentenwacht?” “Natuurlijk”, antwoordde ik vol vertrouwen. Ik hield mijn verhaal, maar voelde aan de houding en reacties van de toehoorders dat het niet klopte. Toen heb ik geleerd om voortaan eerst verhalen te verzamelen van mensen op de werkvloer. De bewijslast van visie en strategie ligt immers in de praktijk.’

ZORGMANAGER VAN HET JAAR Anja werd in april verkozen tot zorgmanager van het jaar. In het juryrapport wordt ze onder andere geroemd om haar persoonlijke betrokkenheid en optimisme.

‘Ik kijk altijd naar wat er wél mogelijk is.

Een leider moet energie in de organisatie brengen, want energie is een magneet voor oplossingen, contacten en mensen.’ Eén zin uit het juryrapport spreekt haar het meest aan: ‘Door haar eigen stijl en door voorbij te gaan aan managementjargon, heeft ze de cultuur van de organisatie veranderd.’ Ze legt uit: ‘Ik ben altijd op zoek naar eenvoud en helderheid. Daarmee probeer ik lastige situaties hanteerbaar te maken, zodat we beslissingen kunnen nemen. Je moet voorkomen dat je je laat imponeren door ondoorzichtigheid en daardoor geen besluit

KEYNOTESPEAKER

ANJA SCHOUTEN

neemt.’ Anja voelt zich goed bij helderheid en duidelijke structuren. ‘Toch ben ik ervan overtuigd dat je verder komt met verleiding dan met bevelen. Als iets moet, gebeurt het vaak maar één keer. Als je mensen verleidt om iets op een andere manier te doen, maken ze zelf die omslag in hun hoofd.’

VALKUILEN Hoewel ze geprezen wordt om haar positieve instelling, ziet ze daarin ook één van haar valkuilen. ‘Ik geloof nog steeds in het goede van de mens en kan daarom erg teleurgesteld zijn als mensen niet voor het goede, het algemene belang gaan.’

Daarnaast noemt ze ook ongeduldigheid en veeleisendheid als eigenschappen die ze soms als negatief ervaart. ‘En ik vind het ook nog steeds fijn om aardig gevonden te worden’, geeft ze bijna verontschuldigend toe. Dan vervolgt ze: ‘De dichter Lucebert schreef ooit: “Van teveel spektakel wankelt men allicht.” Ik zoek de uitersten op, dus het is belangrijk dat ik daarin een evenwicht vind. Ik heb me bijvoorbeeld laten meeslepen in de feestvreugde na het winnen van de prijs. Na vijf weken plezier en aandacht was ik gesloopt. Ik moet mezelf dus goed in balans houden. Dat doe ik bijvoorbeeld door voldoende te slapen en de baas te blijven over mijn eigen agenda.’

Anja Schouten heeft haar eigen karakter goed in beeld en vindt het belangrijk om zich te blijven ontwikkelen. ‘Ik ben inmiddels elf jaar bestuurder en ik heb gemerkt dat die ontwikkeling vrijwel een constante is. De veranderende omgeving vraagt

immers om andere vaardigheden. Ik pas me ook gedurende een dag vaak aan de omstandigheden aan. Een gesprek met een ontevreden cliënt vraagt echt een andere houding dan een lezing voor driehonderd gasten.’ Soms draait ze een dag mee op de werkvloer. Met haar gympen aan en het haar in een paardenstaart wordt ze dan amper herkend als mevrouw Schouten, de bestuursvoorzitter. Ze lacht: ‘Ze verwachten mij niet in die rol. Op zo’n dag worden ook alleen maar simpele werkzaamheden aan mij toevertrouwd. Heerlijk vind ik dat!’

Zie ook www.zorgbalans.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 5

SUCCES EN STRESS GAAN NIET SAMEN

W

AT WIL JE IN JE LEVEN BEREIKEN? Waar krijg je energie van?

Die vragen kreeg Van Velthuizen een aantal jaren geleden voorgelegd tijdens een workshop. Ze schreef toen op: ‘Een bijdrage leveren aan het gezond en gelukkig worden van mensen.’ Op dat moment realiseerde ze zich dat ze die drijfveer eigenlijk al vroeg in haar leven had en dat die ook haar studiekeuze heeft bepaald: beleid, management en gezondheidszorg. Daar kwamen haar analytisch inzicht, kundigheid in het cijferwerk en affiniteit met gezondheid samen. Het is nooit haar uitgangspunt geweest om een leider te worden: ‘Ik wil een positieve bijdrage leveren aan gezondheid van mensen, als het moet in een leiderschapsrol, maar die is voor mij puur functioneel.’

Toch kreeg ze vóór haar dertigste al haar eerste leidinggevende functie. Ze werd manager bedrijfsvoering in het UMC Utrecht, het onderdeel dat destijds OK-centra en spoedeisende hulp heette. ‘Ik leidde toen erg vanuit de inhoud en ratio: wat is het probleem en hoe lossen we het op? Eigenlijk was ik een meewerkend voorman, ik maakte bijvoorbeeld de OKplanning. Daarmee heb ik veel draagvlak onder de medewerkers gecreëerd, omdat ik niet iemand in een strak pak was die in hun ogen alleen maar interessant loopt te doen.’

Toch zou ze die functie nu anders hebben ingevuld: ‘Ik zou gekeken hebben wie van mijn team goed is in planningen maken en die dat laten doen. Als leider word je dan

6 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

effectiever, omdat er meer tijd overblijft voor andere zaken. Ook heb ik geleerd om veel meer vanuit mijn intuïtie te durven werken.

Als iets niet goed voelt, gaan we het anders doen, ook al zeggen feiten en cijfers misschien het tegendeel.’

KEYNOTESPEAKER

MIRJAM VAN VELTHUIZEN

‘Leiderschap is geen doel op zich, maar functioneel voor wat ik wil bereiken.‘ Een gesprek met Mirjam van Velthuizen, lid van de Raad van Bestuur van het UMC Utrecht, over de soort leider die ze wil zijn, de valkuilen op weg daarnaartoe en de vraag hoe succes en stress zich tot elkaar verhouden.

Ze wil een leider zijn die zoekt naar nieuwe mogelijkheden om de gezondheid en daarmee het geluk van mensen te verbeteren. Ze legt de lat hoog, durft risico’s te nemen: ‘Je kunt beter een misser maken dan helemaal niets proberen. Ik heb een hekel aan middelmaat.’ Dat betekent overigens niet dat ze precies weet wat ze wil en dat het op háár manier moet gebeuren: ‘Ik vind juist dat je een visie samen met de mensen om je heen moet ontwikkelen. Een leider haalt uit alle verschillende meningen, cijfers en feiten de rode draad en doelstellingen, maakt mensen er enthousiast voor en focust erop. Zo weet iedereen: dit is onze man op de maan, hier doe ik het voor, maar ook, hier voel ik me verantwoordelijk voor.’ Bovendien ondersteunt een leider volgens haar de mensen om de doelstellingen te bereiken, onder meer door ze dáár in te zetten waar hun talenten tot bloei komen. Dat is ook een beproefde manier om de sceptici onder de medewerkers mee te laten bewegen, is haar ervaring. Ze denkt dat ze mede door deze faciliterende managementstijl in de bijna twee jaar dat ze RvB-lid is al twee zaken heeft bereikt. Een: het UMC Utrecht laat als eerste ziekenhuis patiënten live via een portaal in het dossier meekijken en twee: er ligt een uitdagende strategie voor de komende vijf jaar waar in de hele organisatie veel draagvlak voor is.

Uit Van Velthuizens mond zul je echter niet horen dat ze succesvol is: ‘Niet alleen voor mezelf, ook voor de mensen om mij

heen leg ik de lat hoog. Dat is mijn valkuil.

Om te veranderen moet je mensen uit hun comfortzone halen. Spanning is dan een goede katalysator, maar die moet je doseren. Succes en stress gaan niet samen. Omdat ik altijd alles te langzaam vind gaan, geef ik hun soms te weinig tijd om zich nieuwe dingen eigen te maken.’

Dus, om successen te boeken, valt er niet aan te ontkomen een versnelling terug te schakelen, weet ze, ook al levert juist dat háár weer stress op. Om haar directe werkomgeving op adem te laten komen, blokt ze daarom vier keer per maand een ochtend in haar agenda om ‘niets te doen’.

Ze neemt zich dan voor om bijvoorbeeld te gaan hardlopen of naar het strand te gaan, alhoewel dat er tot dusverre vaker niet dan wel van is gekomen. ‘Dat is niet goed. Die reflectiemomenten heb ik zelf ook nodig om afstand te kunnen nemen van waar ik mee bezig ben en te kijken of we nog de goede kant opgaan.’ Dus nu heeft ze een soort compromis: ze loopt één ochtend per week hard voordat ze aan het werk gaat. Nog een compromis: haar mobiel gaat mee.

Volgende week vertrekt ze met haar man en twee kinderen naar Italië. Tweeëneenhalve week in een omgeving zonder toeristische must-have-seens waar ze zich kan onderdompelen in boeken. ‘Mijn mobiel gaat ook weer mee, ja. Alleen weet mijn werkomgeving dat ik nu alleen op sms’jes – in geval van calamiteiten – reageer.’

Zie ook www.umcutrecht.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 7

DRESS TO IMPRESS

‘O

VER KLEDING IN DE ZORG valt nog wel een boom op te zetten’, vertelt Erika Harm, eigenaresse van kledingzaak CHARM Luxury in Zeist. ‘Onder onze klanten is een groot aantal dat werkzaam is in de zorg. Een deel is arts en draagt overdag de witte jas. Zij hebben kleding nodig voor congressen, presentaties en privé. Omdat congressen vaak in het buitenland zijn, zoeken ze daarnaast comfortabele kleding voor de reis. Wij denken met ze mee in deze verschillende draagmomenten. Een presentatie op het podium geef je nu eenmaal in een andere outfit dan iets wat je draagt op zaterdag tijdens de boodschappen of langs de lijn op het sportveld.’

‘We horen dat de kleedstijl in de zorg afhangt van de cultuur per divisie. Onder onderzoekers is het bijvoorbeeld nog steeds gebruikelijk niet teveel aandacht aan je kleding te besteden. Toch is een groot aantal vrouwen daar wel klaar mee na zoveel jaar. Ze merken, dat ze zich willen onderscheiden van de jongeren. Met je kleding kun je laten zien dat je weet wat er speelt in de wereld, dat je smaak hebt en durf om buiten je comfortzone te kijken.

Allemaal aspecten, die iets vertellen over je persoonlijkheid en daardoor bij kunnen dragen aan zakelijk succes. Bovendien blijf je toch ook vrouw. En persoonlijke verzorging hoort daarbij.’

Zie ook www.charmluxury.nl

8 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

ERIKA GEEFT DE VOLGENDE TIPS MEE: > Maak in het weekend tijd vrij om je outfits voor de komende week samen te stellen.

Welke periode van het jaar is het? Wil je elke dag op hakken of wissel je graag af? Worden het belangrijke meetings of another-day-in-the-office? Leg de sets klaar en complementeer ze met sieraden, tas en eventueel nagellak. Schiet er een foto van met je smartphone en je weet ’s morgens snel wat je aantrekt. > Koop een complete set.

Bespaar niet op de juiste matching top, schoen of kous, om te voorkomen dat je in je nieuwe outfit de plank net misslaat.

Dat zou zonde zijn van je uitgaven.

Een bijkomend voordeel is, dat je de verschillende items van je nieuwe outfit weer kunt mixen & matchen met andere stukken uit je garderobe.

SUCCESSTORIES IN DE (ZORG)PRAKTIJK

B

INNEN EEN JAAR HEB IK EEN THUISZORGORGANISATIE HELPEN KANTELEN NAAR ZELFSTURENDE TEAMS. Het bruist daar, omdat professionals ook ondernemers zijn geworden.

Klanten zijn zeer tevreden en iedereen wil bij zo’n type organisatie werken. ‘Je ziet het pas als je het door hebt’, zei Cruyff al. En dan is het eigenlijk heel eenvoudig!

Momenteel ben ik een zelfde ontwikkeling aan het faciliteren als interim locatiemanager in een verpleeghuis. Mijn persoonlijke missie is het om bij te dragen aan vakmanschap en beroepstrots van professionals in de care.

Ingrid Windmeijer, Windmeijer organisatieontwikkeling, lid van het netwerk Grondlijn, M 06 - 12995551

HET TIJDSCHRIFT VOOR INTEGRALE GENEESKUNDE (TIG) bestaat dit jaar 30 jaar. Dat alleen al is een hele prestatie!

Sinds 2013 komt het uit als kwartaaltijdschrift. Sindsdien is het abonnementenbestand met 45% gegroeid. Onder andere alle artsen die lid zijn van de Artsenvereniging Voor Integrale Geneeskunde (AVIG) en de Nederlandse Artsen Acupunctuur Vereniging (NAAV) zijn abonnee. Het TIG verzorgt informatie op wetenschappelijk niveau aan artsen en patiënten over alle effectieve vormen van geneeskunde waarvoor Evidence bestaat.

Gio Meijer, M 06 - 11392990

DE COMBINATIE VAN ARTS EN MANAGEMENT maakt leiding geven vanuit inhoud mogelijk. Met twee voeten in de maatschappij: stelling nemen, publiek zichtbaar zijn en betrokken. Daar ligt de toekomst van de gezondheidszorg.

Inez van der Ham, Rijndam Revalidatiecentrum, M 06 - 41047891

VAN ACHTERSTAND NAAR VOORSPRONG! In 2003 wilde geen huisarts werken in onze achterstandswijk. Door een regierol te pakken in de samenwerking in de Gezonde Wijk leveren we betere zorg, beheersen we de kosten en blijven we nu ook zelf gezond.

Jacqueline van Riet, Overvecht Gezond, T 030 - 2611126

Als voorzitter van de eerste commissie Kwaliteitsmeting van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie stond ik aan de basis van de ontwikkeling van de PRESTATIE-INDICATOREN. Door deze indicatoren is de zorg aantoonbaar verbeterd. Een voorbeeld is de Door to needle time; dit meet de tijd in het ziekenhuis tot het toedienen van een sterke bloedverdunner bij een acuut herseninfarct. Het herstel na een beroerte en de overleving is hierdoor in heel Nederland verbeterd.

T

Marieke Visser /neuroloog VUMC, M 06 - 18736196

TOEPASSEN VAN DE ALOM AANWEZIGE INTENTIE HET BESTE UIT MEDEWERKERS EN DAARMEE DE ORGANISATIE TE HALEN. Iedereen wil dit realiseren, maar hoe doe je dit in de praktijk? De door mij ingezette reorganisatie binnen thema Daniel heeft bijgedragen aan de persoonlijke ontwikkeling van individuen. Potentie van medewerkers ontwikkelen in plaats van saneren, vraagt meer energie en lef dan externe werving op sleutelposities.

Karin Vink-Verhoeven, voorheen adjunct-directeur thema Daniel den Hoed, Erasmus MC. Hoofd Personeel, Opleiding & Organisatieontwikkeling, Havenziekenhuis.

M 06 - 24 46 18 98

SINDS ANDERHALF JAAR BEN IK WERKZAAM IN DE FUNCTIE PROGRAMMALEIDER LEAN. Het is gelukt om het negatieve imago van Lean om te buigen naar een dat het werkplezier doet vergroten.

Door de medisch specialisten en leidinggevenden op een zorgvuldige manier te benaderen, zijn zij aangehaakt en zijn inmiddels ruim 800 medewerkers getraind. Hierdoor zijn grote successen bereikt. We staan inmiddels in de top 5 van ziekenhuizen die Lean toepassen in Nederland en zijn, mede daardoor, in 2015 uitgeroepen tot het meest gastvrije ziekenhuis van Nederland.

Ilse de Vries, Programmanager Lean Westfriesgasthuis, M 06 - 55782848

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 9

‘ZORGWERELD VRAAGT OM LEIDERSCHAP WAAR VROUWEN STERK IN ZIJN’

G

iliam Kuijpers hing afgelopen zomer haar stethoscoop aan de wilgen en trad in dienst van de KNMG. ‘Hoe ik op deze positie terechtgekomen ben? Door letterlijk mijn hart te volgen. In 2005 werd ik ziek. Hartproblemen, vermoedelijk stressgerelateerd. Logisch. Als kinderarts ging ik altijd maar door, door, door. Zoals het “hoort” als arts; een arbeidsethos dat ik zelf jarenlang hoog in het vaandel had staan. Bovendien was ik erg gericht op aanpassing aan de groepsnorm. Totdat mijn lichaam me letterlijk dwong om in de spiegel te kijken.’ Kuijpers heeft sindsdien een heldere missie: ervoor zorgen dat artsen beter voor zichzelf en voor elkaar gaan zorgen. Ze besloot zich, naast haar werk als kinderarts, binnen en buiten het ziekenhuis te gaan toeleggen op het opzetten van IFMSsystemen (Individueel Functioneren Medisch Specialisten) en werd achtereenvolgens medisch manager kwaliteit en, na een masteropleiding, verandermanager. En toen kwam de KNMG-functie op haar pad. ‘Voor kansen moet je een open vizier houden. En ze op het juiste moment grijpen.’

SCHITTEREN In haar nieuwe functie streeft Kuijpers naar verbinding van twee werelden: de wereld van bestuurders en beleidsmakers en die van zorgverleners. En dat is precies waar de zorg behoefte aan heeft, vindt Wendela Hingst. Sinds november 2014 is ze, na eerdere functies als consultant en ziekenhuisdirecteur, algemeen directeur van

10 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

de KNMG. Twee vrouwen in de top van de artsenfederatie, waarvan de leiding tot voor kort werd gedomineerd door mannen.

Hingst: ‘Ook binnen het MT van de KNMG waren vrouwen ondervertegenwoordigd. Ik ben dan ook blij dat onze nieuwe directeur Beleid een vrouw is. Voor het evenwicht en omdat ik van mening ben dat de leiding altijd een afspiegeling moet zijn van de werkvloer. Vooral omdat er zowel binnen als buiten de organisatie op intermenselijk vlak veel moet gebeuren. Er wordt nog teveel gestuurd op deelbelangen, terwijl we juist meer verbinding nodig hebben. Dat ligt vrouwen doorgaans beter. Ik denk dat vrouwen er sterk in zijn om, als dat nodig is om een hoger doel te bereiken, niet zichzelf maar anderen te laten schitteren.’

CIRKEL DOORBREKEN ‘Als je daarmee het doel bereikt, is dat een uitstekende strategie, maar ook als vrouw mag je schitteren’, zegt Renée Weersma, huisarts, de eerste vrouwelijke vice-voorzitter van de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten en voorzitter van het Platform Medisch Leiderschap. ‘Al zo lang als ik me kan herinneren zit het in me: ik vind het belangrijk om invloed te hebben en denk en praat graag mee. Mijn moeder is daarin een rolmodel voor me geweest. Ze heeft altijd gezegd: “Als je wilt dat er iets verandert, moet je daar zélf iets aan doen.”’

Volgens Weersma houden vrouwen elkaar nogal eens tegen. ‘Vrouwen functioneren vaak in een kring. Het positieve daarvan is dat je elkaar stimuleert om samen ergens

LEIDERSCHAP

WENDELA HINGST, GILIAM KUIJPERS, RENÉE WEERSMA

De veranderende zorgwereld vraagt om leiderschap dat gericht is op verbinden, coachen en samenwerken; precies het type leiderschap waar vaak de kracht van vrouwen ligt. Drie inspirerende vrouwelijke leiders zijn het daar roerend over eens: Wendela Hingst, algemeen directeur van artsenfederatie KNMG, Giliam Kuijpers, directeur Beleid van de KNMG en Renée Weersma, voorzitter van het Platform Medisch Leiderschap. voor te gaan. Maar zo’n kring kent ook nadelen. Doe of vind je iets waar de anderen op tegen zijn, dan trekken ze je terug in de kring of sluiten ze je buiten. Ik zou graag willen dat wij als vrouwen die cirkel doorbreken. Dat er niet veel vrouwen op leidinggevende posities zitten komt misschien niet eens zozeer door de macht van het old boys network, maar meer doordat wij dat onszelf aandoen. Laten we elkaar steunen.’

ZELFREFLECTIE Een goed leider zijn: kun je dat leren of moet het in je zitten? Hingst: ‘Kunnen begint met willen. De interesse in leiderschap moet in je zitten. Verder komt het voor een groot deel aan op zelfreflectie: wat wil ik dat leiderschap mij brengt? Welke capaciteiten heb ik daarvoor nodig? Daarbij zou ik altijd aanraden om je te richten op het benutten of verder ontwikkelen van je sterke kanten, in plaats van je te focussen op je minder sterke punten. Accepteer wie je bent, inclusief je beperkingen. Daar word je sterker van. En natuurlijk is het belangrijk om je ambitie

te ventileren bij de mensen die de functies verdelen. Niet te afwachtend zijn, gewoon kenbaar maken wat je graag wilt.’

UITBLINKEN Het Platform Medisch Leiderschap en de Universiteit Twente leverden onlangs het Raamwerk Medisch Leiderschap op. Daarin staan de benodigde leiderschapscompetenties van artsen omschreven. Weersma: ‘We hebben op basis van wetenschappelijk onderzoek twaalf leiderschapsdomeinen gedefinieerd, en per domein een aantal benodigde competenties. Dat betekent niet dat elke arts over alle competenties moet beschikken.

Je hoeft niet alles zelf te kunnen. Het belangrijkste is dat je ervoor zorgt dat alle competenties in je team vertegenwoordigd zijn. Verzamel mensen om je heen die kunnen wat jij minder goed kan. Oftewel: doe waar je sterk in bent en laat anderen doen waar zíj sterk in zijn. Ook dat is een vorm van goed leiderschap waarin vrouwen kunnen uitblinken.’

Van links naar rechts: | Giliam Kuijpers | Wendela Hingst | Renée Weersma

| 11

Kent U een Future Female Leader?

Jong vrouwelijk toptalent Future Female Leaders richt zich op het verkrijgen van meer vrouwelijk leiderschap in de top van Nederlandse organisaties.

Met Future Female Leaders bieden we vrouwelijke toptalenten een uniek ontwikkelplatform om juist in een vroege carrièrefase een fundament te leggen voor een toekomstige leiderschapsrol op executive niveau.

Het Future Female Leaders Program Veel jonge vrouwen dromen van een succesvolle carrière. Nieuwe cijfers van het Pew Research Center laten zien dat steeds meer vrouwen hun carrière hoger op hun prioriteitenlijstje plaatsen dan voorheen. Vrouwen zijn ambitieus, talentvol en bereid om stappen te zetten. De mogelijkheden zijn er, dus waarom zouden we ze die kans niet bieden? Het Future Female Leaders Program versterkt het talent en het vermogen van deze jonge vrouwen door hen sterker, veelzijdiger, veerkrachtiger, effectiever en creatiever te maken. Zij leren al vroeg in hun carrière de verschillende werkwijzen van ondernemingen en het ongeschreven spel van invloed en profilering te herkennen en daarnaar te handelen.

Voor uw vrouwelijke toptalenten

Bel 020-72 33 642 of kijk op www.futurefemaleleaders.nl 12 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

LEIDERSCHAP HANKE LANGE

W Zie ook

www.langeorganisatieadvies.nl

UIT HET GOEDE HOUT GESNEDEN?

DOOR HANKE LANGE, BESTUURSADVISEUR

EET JE HET AL? Wil je op enig moment zelf bestuurder zijn? Heb je die ambitie?

Dan ga ervoor. Want het is een prachtige rol. Je kunt immers, door je unieke positie en je zicht op het geheel, van extra grote betekenis zijn, voor je collega’s, voor jullie cliënten. ‘Besturen’ geeft een enorme voldoening. Bestuurders beschouwen het als een voorrecht om relevant te zijn voor de ontwikkeling van de instelling en voor de ontwikkeling van andere sleutelpersonen om hen heen. Ze genieten van deze topsport, want dat is het. Natuurlijk, het heeft ook schaduwkanten. Je doen en laten ligt onder een vergrootglas. Je zult je eigen slingers moeten ophangen, want bestuurders krijgen weinig oprechte waardering. Wel krijgen ze de zwarte piet, als er ergens dingen fout zijn gegaan. Lagere managementniveaus worden beoordeeld op wat ze doen en presteren. Bestuurders worden sterk beoordeeld op ‘wat ze hadden moeten doen, maar hebben nagelaten’. Dit kan onrechtvaardig voelen, maar zo werkt de allocatie van fame and blame nou eenmaal in de top van organisaties. Als je scherp kijkt naar bestuurders, dan zie je dat ongeveer 50% van hen floreert. Deze bestuurders komen goed tot hun recht, ze worden gewaardeerd vanwege hun doelstellingen, hun manier van optreden en voor de resultaten die ze met hun organisatie boeken. De andere 50% heeft problemen met de bestuurlijke rol. De oorzaken zijn gevarieerd. Sommige bestuurders zijn in potentie prima, maar moeten domweg nog doorgroeien. Andere wáren prima,

maar passen niet meer bij nieuwe eisen en omstandigheden. Dan zijn er de bestuurders die ten prooi zijn gevallen aan het Peter’s Principle, en dus net een stapje te hoog zijn geëindigd. Het meest geruchtmakend is de categorie bestuurders die ‘dankzij’ hun narcistische persoonlijkheid, in combinatie met een zwakke entourage, de instelling in de problemen brengen. In het boek ‘Uit het goede hout gesneden’ geef ik een inkijkje in de krachten en machten in de bestuurskamer. Ik typeer de meest relevante verschillen tussen ‘management’ en ‘bestuur’.

Het kan je helpen om je eigen ambities en eigenschappen te onderzoeken. Waar krijg je als bestuurder allemaal mee te maken?

Een passende rolopvatting ontwikkelen, bestuurlijke competenties eigen maken, constructief samenspel ontwikkelen met de RvT en het 2e echelon, je bestuurlijke geloofwaardigheid opbouwen, richting geven aan institutionele vraagstukken, rekening houden met alle stakeholders. De stap van manager naar bestuurder is in veel opzichten een kwantumsprong. Niet ‘een beetje meer van dit, en een beetje minder van dat’. Nee, besturen is een ander vak dan managen. Bereid je er op voor. Denk als een bestuurder, kijk als een bestuurder.

En zorg dat je bij de succesvolle 50% uitkomt!

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 13

Water en vuur maken samen stoom

ZORG IN BALANS

I

*in top 3 van IBM onderzoek van Hofstede

N DE NATUUR is het de normaalste zaak van de wereld. Als er ergens een onbalans ontstaat, zorgt ‘zelforganisatie’ ervoor dat de balans moeiteloos wordt hersteld en alles weer kan groeien en bloeien zoals het bedoeld is. Ook wij mensen zijn onderdeel van de natuur, en ook voor ons is balans broodnodig. Om ons vitaal te voelen, om ons potentieel te kunnen leven, om nieuwe dingen te creëren en om samen te kunnen groeien. Onze samenleving is helaas uit balans geraakt. Dat voelen en ervaren we ook in onze organisaties en het maakt dat we met elkaar op zoek zijn naar een nieuwe, duurzame balans. Zodat we dat enorme, zelfherstellende vermogen dat ook wij in ons hebben, hervinden.

Maar wat is er nu nodig om tot een dergelijke duurzame balans te komen, om van onze (zorg)organisaties weer vitale communities te maken? Een ‘bril’ die ons doet kijken naar de balans tussen feminiene en masculiene kwaliteiten in onze samenleving, onze organisaties en ons persoonlijk leiderschap, kan uitkomst bieden.

WATER EN VUUR MAKEN STOOM Nederland scoort hoog op de aanwezige feminiene kwaliteiten in de samenleving*.

Ook worden deze steeds belangrijker op het werk: samenwerken, aandacht voor mensen, gelijkwaardigheid, collegialiteit en respect. Tegelijkertijd stimuleren de meeste organisaties een meer masculiene cultuur met de nadruk op prestaties, competitie, doelen, autoritaire besluitvorming, taakgerichtheid en hiërarchie.

14 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

Als we kijken naar de zorginstellingen, zien we voornamelijk visies die doordrenkt zijn met feminiene waarden. Managers Zorg en Bedrijfsvoering werken vaak bevlogen samen. De roep om inrichtingsprincipes als ‘regie op locatie’ of ‘zelfsturing in teams’ wordt groter. Toch zijn ook deze organisaties voornamelijk ingericht met masculiene systemen. Deze discrepantie tussen visie en structuur haalt een hoop energie weg bij de medewerkers.

LEIDERSCHAP

THE SOURCE OF FEMININE LEADERSHIP De termen ‘feminien en masculien’ polariseren onmiddellijk ons denken. Echter juist hier kunnen we een nieuwe ordening ontdekken.

Door de specifieke kwaliteiten te eren en dat te combineren met het zoeken naar de balans tussen beiden, ontstaat er iets bijzonders. Immers water en vuur maken samen stoom! Een dynamische nieuwe vorm die alleen kan ontstaan uit de juiste combinatie van de basisingrediënten.

Als we onze innerlijke wijsheid combineren met de beschikbare cognitieve kennis, realiseren we onze doelen op basis van de grootst mogelijke wijsheid en voeden we onze ziel. Als we ons richten op de belangen van de gemeenschap én onze individuele vrije wil laten spreken, bouwen we aan goede relaties waarbij we onze grootste kwaliteiten inzetten voor het belang van het grotere geheel. Als we leren onszelf te organiseren én gedurende de transitie ‘in control’ te zijn, hebben we het vermogen op een continue en duurzame manier onze organisaties te ontwikkelen.

Met die dynamische balans tussen feminiene en masculiene kwaliteiten komen we tot buitengewone én duurzame resultaten, die we, als we doorschieten in de feminiene óf de masculiene kant, nooit zouden bereiken.

We creëren hiermee een nieuwe ordening.

NIEUWE ORDENING IN DE ZORG In de zorg, waar ieder bedrijf voor fundamentele verandering staat, zien we ontwikkelingen waaruit blijkt hoe het zoeken naar de balans helpt om vitaal met elkaar aan de slag te zijn. Vanuit het onderzoeksprogramma ‘The source of feminine leadership’ is er contact met Vanboeijen en Daelzicht, waar innovatieve oplossingen leiden naar een nieuw evenwicht. Ook de Parnassia Groep is op onderzoek uit naar balans in hun organisatie. Met een aantal deelnemers van het programma konden we meekijken en de bevindingen spiegelen. Wat zagen we?

MET ZORG EEN BEDRIJF RUNNEN De zorgvisie van de Parnassia Groep kent veel feminiene waarden; hulp bieden, goed behandelen, het belang dat de cliënt zich goed geholpen en bejegend voelt. De specifieke werkwijzen vanuit ‘Zorg’ en ‘Bedrijfsvoering’ worden gebundeld en de weg om zelfsturing binnen de zorgteams werkend te krijgen, is ingezet. Maar hoe is de invloed van die feminiene krachten terug te vinden in het runnen van de tien verschillende zorg-

bedrijven? Met de organisatievraag ‘zijn we in balans’, woonden we verschillende management- en directievergaderingen bij.

Het valt op dat er gestructureerd, gedisciplineerd en met volle aandacht wordt vergaderd. De sfeer is goed, energiek, met humor, én goede resultaten worden gevierd. In overleggen waar de managers Zorg samen vergaderen, wordt veel tijd geïnvesteerd om elkaars mening te horen en te verrijken om zo besluiten te nemen. Er is oog en oor voor alle aanwezigen en voor het organisatiebelang. Er wordt inclusief gewerkt en de wijsheid van een ieder telt mee. Daar waar de managers Bedrijfsvoering in de meerderheid zijn, neemt de aandacht voor cijfers, actielijsten en snelle besluitvorming toe. Als managers Zorg en Bedrijfsvoering samen vergaderen, zien de onderzoekers niet het verwachte evenwicht, maar een overhellen naar de lineaire, masculiene werkwijzen.

Onze conclusie was: een organisatie met een feminien hart en een masculien hoofd.

Een mooie combinatie als ze waarachtig samenwerken! Door bewust circulaire en lineaire werkwijzen te combineren ontstaat er een wisselwerking waarin beide kanten elkaar verrijken. Dan ontstaat er stoom en balans.

Als we er voor zorgen dat onze oplossingen zowel door masculiene als feminiene waarden tot stand komen en we in staat zijn deze gelijkwaardig af te wegen voor wat er op dat moment nodig is, dan zien we water en vuur samenkomen en creëren we met elkaar stoom. Vanuit ieders kracht, talent, diversiteit en met het bevorderen van het gehele welzijn, kan een vitale en gezonde community ontstaan. Zo kan de gezondheidszorg echt fundamenteel gezonder worden!

The source of feminine leadership is een onderzoeksprogramma voor ondernemende vrouwen die op zoek zijn naar manieren om hun organisaties weer vitaal in te richten en daarbij het zelfonderzoek niet schuwen.

Initiatiefnemers zijn Marihuela Belt, Joke van IJzeren, Petra Portengen en Christy van den Putten.

Zin om mee te doen?

Bel Joke van IJzeren 06 - 41575730.

Zie ook www.thesourceoffeminineleadership.nu

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 15

16 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

LEIDERSCHAP DORINE VELDHUYZEN

Succesvol

LEIDERSCHAP

‘O Zie ook www.talmor.nl

in de zorg

OIT WAS HET MIJN DROOM om middels journalistiek de wereld te verbeteren. Uiteindelijk heb ik de Opleiding voor Journalistiek niet afgemaakt. Ik kon mijn idealen er niet in kwijt. Op zoek naar een baan en een nieuw doel stapte ik in de wereld van de logistiek en automatisering.

Met succes, in de industriële sector gaf ik op mijn zevenentwintigste leiding aan een afdeling met alleen mannen, allen ouder dan ikzelf. Het succes zette door, ook toen ik mij liet bijscholen op het gebied van verandermanagement en als zelfstandig ondernemer aan de slag ging. Maar ondanks dat succes had de idealist in mij te lang te weinig ruimte gekregen.

En zo ontstond mijn huidige bedrijf: Talmor.

We startten in 2009 met z’n drieën en zijn inmiddels met een team van twaalf actief in de zorg. Het bleek een gouden greep te zijn om iemand uit de industriële sector, dicht bij zorgverleners te brengen. Ik heb een andere kijk op dingen, maar spreek een taal die zorgverleners verstaan. Essentieel is om de zorgverleners in hun eigen kracht te laten.

TALMOR, ZORG VOOR DE ZORG Talmor geeft trainingen, coaching en advies aan zorgprofessionals en zorgorganisaties. Het aanbod is grotendeels gericht op kwaliteitsverbetering, communicatie en procesondersteuning met daarnaast ruimte voor vakspecifieke trainingen in (acute) vaardigheden. Diverse keren per jaar organiseert Talmor een symposium, zowel op eigen initiatief als in opdracht van bijvoorbeeld ziekenhuizen, zorggroepen of overheidsinstellingen.

Op 14, 15 en 16 januari 2016 organiseert Talmor de driedaagse training Leiderschap.

Afgelopen september organiseerden we het “EPD/PWD Symposium” voor zorgprofessionals in de geboortezorg. Voor zorgverleners zijn het Elektronisch Patiëntendossier en het Perinataal Webbased Dossier maar ingewikkelde zaken die “anderen” mogen regelen.

Toch blijkt dat het ook hierbij belangrijk is dat je de gang van zaken zo vertaalt dat iedereen zich aangesproken en geïnspireerd voelt. Het leek een mission impossible om binnen een kort tijdsbestek concurrerende softwareleveranciers, landelijke organisaties en de zorgverleners bij elkaar te brengen om met elkaar in gesprek te gaan, maar het is uiteindelijk gelukt. Ik kan door de uitdagingen in de aanloop naar zo’n evenement en tijdens zo’n dag al mijn energie en kwaliteiten kwijt: in de rol van initiatiefnemer, dagvoorzitter, discussieleider, programmamaker en bruggenbouwer. Dan voel ik me als een vis in het water.

Mijn missie ligt bij het stimuleren van succesvol leiderschap in de zorg. Binnen deze sector zie ik een achterstand bij vrouwen. Gezien de hoeveelheid vrouwen die werkzaam zijn in de zorg en de hoeveelheid mannen die de besturing in de zorg voor hun rekening nemen, is de verhouding volledig zoek. Onder andere daarom organiseert Talmor in januari 2016 de driedaagse training Leiderschap, speciaal bedoeld voor vrouwen die zich hard maken voor verbetering van samenwerking, die zich willen laten inspireren en alles uit zichzelf willen halen op het gebied van Leiderschap.’

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 17

SUCCESVOL BESTUREN

W

begint met een opgeruimd huis

FOTO MAURITS BOS

E KENNEN allemaal wel dat paniekerige gevoel van onaangekondigd bezoek: je kijkt om je heen en ziet de rommel van de dag (of de week..) en wenst dat de tafel was opgeruimd en de was weggevouwen.

Kortom, dat je je huis beter op orde had.

Wellicht ook herkenbaar is de irritatie die je voelt wanneer je partner niet doet wat hij/ zij in jouw ogen had moeten doen, maar waarbij jullie allebei toch echt zeker weten dat de ander dat klusje zou klaren. Of dat overweldigende gevoel dat het leven met je aan de haal gaat, je niet goed bent voorbereid en iets niet hebt zien aankomen.

Je huis niet op orde, een onduidelijke rolverdeling en gebrek aan een vooruitziende blik: het veroorzaakt een heleboel stressmomenten. Als advocaat, werkzaam in de gezondheidszorg, word ik regelmatig ingeschakeld als de stress bij mijn cliënten is toegeslagen. En natuurlijk zet ik dan heel graag samen met mijn cliënten de schouders eronder om de factoren die de problemen veroorzaken op te lossen.

Naderhand evalueren we zo’n intensief traject met elkaar en bekijken we op welke manier de zorgaanbieder het onheil – én de kosten en tijd gemoeid met de reparatie – had kunnen voorkomen.

Uit deze terugblikken kan ik drie ‘leefregels’ distilleren die helpen stressmomenten zoveel mogelijk te voorkomen.

18 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

HEB JE HUIS OP ORDE De meeste bevlogen bestuurders die ik ken, met een sterke visie en innovatiedrang, halen hun ‘management drive’ niet uit het zetten van talloze ‘regel-vinkjes’. Dus een zorgvuldig opgesteld contract, up-to-date statuten, het maken van een verslag van belangrijke besprekingen met bijvoorbeeld een zorgverzekeraar: het staat niet boven aan hun prioriteitenlijstje. Terwijl het niet op orde hebben van deze zaken wel kan leiden tot schade en kan afleiden van de werkelijk grote uitdagingen waar veel zorginstellingen voor staan. Mijn advies: zoek iemand binnen de organisatie die hierin een rol kan vervullen. Maak iemand verantwoordelijk voor het naleven van wet- en regelgeving en het vastleggen van afspraken. En controleer aan de hand van een audit regelmatig hoe u er voor staat.

Vanwege de toegenomen angst voor aansprakelijkheid is de kans groot dat uw Raad van Toezicht dit op korte termijn op de agenda zal zetten. Dan wilt u ze toch liever voor zijn?

VERDEEL TAKEN, VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BEVOEGDHEDEN Regelmatig kom ik in de praktijk voorbeelden tegen van een gezamenlijk bevoegd bestuurder die in zijn eentje contracten tekent, van een manager die verplichtingen aangaat zonder duidelijke volmacht en van een voorzitter van de Raad van Toezicht die op de stoel van de bestuurder gaat zitten. Het veroorzaakt

LEIDERSCHAP FENNA VAN DIJK

onduidelijkheden, irritaties én kan leiden tot onverwachte aansprakelijkheden.

Om die reden is het van belang om in kaart te brengen wie wat doet. Welke verantwoordelijkheden heeft een manager bedrijfsvoering? En welke bevoegdheden horen hierbij? Is er een volmacht? En is die passend? Als de lijnen van delegatie en rapportage duidelijk zijn, kan een bestuurder de verantwoordelijkheid laten waar die moet liggen. Dit geeft vertrouwen in u, de bestuurder, en zet de mensen in de organisatie in hun kracht.

ANTICIPEER TIJDIG OP DE VERANDERINGEN Met name in de zorgsector waar de veranderingen groots en indringend zijn, is het eenvoudiger gezegd dan gedaan om veranderingen voor te zijn. In de zorg moet namelijk niet alleen op de plannen van de overheid worden geanticipeerd, maar óók op de manier waarop de machtige zorgverzekeraars hun rol in het zorgstelsel invullen. Ondanks dat is het belangrijk om te zorgen voor een zo groot mogelijke mate van flexibiliteit. Bijvoorbeeld in uw contracten. Door te investeren in de relatie met uw ondernemingsraad en cliëntenraad, waardoor u snel kunt schakelen. Door het organiseren van een schil aan samenwerkingspartners op wie u kunt terugvallen indien dat nodig is, bijvoorbeeld bij de inkoopprocessen met steeds strengere eisen. Besturen is het nemen van (ingecalculeerde) risico’s. Soms pakken zaken anders uit dan u na zorgvuldige

besluitvorming had verwacht. Dat is vanuit aansprakelijkheidsoogpunt toch echt te verkiezen boven het worden achterhaald door de feiten.

Met het volgen van deze ‘leefregels’ legt u een stevig fundament voor uw zorgorganisatie, voorkomt u zoveel mogelijk onaangename verrassingen en kunt u doen waar u het beste in bent: succesvol besturen.

Fenna van Dijk Advocaat en partner ondernemingsrecht en hoofd Team Gezondheidszorg bij Kennedy Van der Laan.

Lees meer over governance op www.rechtindezorg.nl.

HOE FUNCTIONEREN BESTUUR EN TOEZICHT BINNEN UW ZORGORGANISATIE? Is governance goed ingebed in uw organisatie of verdient naleving van de Zorgbrede Governancecode meer prioriteit?

Met de Governance in Control Scan van Kennedy Van der Laan krijgt u na het invullen van een twintigtal vragen direct en vrijblijvend een indicatie hoe het met de governance binnen uw zorgorganisatie gesteld is. Hiermee kunt u voorkomen dat u voor verrassingen komt te staan. Doe de check op governance.rechtindezorg.nl.

Zie ook www.rechtindezorg.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 19

LEERGEMEENSCHAP

PALLAS

P

voor leiders die de zorg samen met andere leiders willen vernieuwen EEN ONTMOETINGSPLEK allas is een ontmoetingsplek voor waardegedreven leiders die intrinsiek gedreven zijn om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een duurzaam zorgstelsel. Een netwerk waar leiders uit de 1e lijn, cure en care, elkaar ontmoeten, maar ook uit de wereld van de lokale overheid, zorgverzekeraars en branche-organisaties. Mensen die de beweging maken van een focus op kortetermijnresultaten naar een oplossing van de grote maatschappelijke vraagstukken die op ons afkomen.

SAMEN INSPIRATIE OPDOEN EN ONTWIKKELEN In de leergemeenschap gaan we aan de slag met de vraag hoe we door collectief leiderschap te tonen het welzijn van onze medemens maximaal bevorderen. Dit vraagt contextbewustzijn, zelfbewustzijn, een authentieke missie, een collectieve visie, focus en verbondenheid. Dit zijn de 6 eigenschappen van Collectief Leiderschap en deze vormen de kern waarop de Pallas leergemeenschap is gestoeld.

DE BETEKENIS VAN PALLAS De naam Pallas verwijst naar Pallas Athena, godin van de wijsheid, nijverheid en krijgskunst en beschermster van de gemeenschap. In een tweegevecht doodde zijn Pallas en nam zijn mannelijke kracht over die zij samenvoegde met haar vrouwelijk weten.

20 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

DE BESLOTEN LEERGEMEENSCHAP Te midden van de open educatieve netwerkbijeenkomsten, de Pallas leiderschapscafés, wordt het hart van Pallas gevormd door de Pallas leergemeenschap voor leiders in de zorg en aanpalende gebieden. De leergemeenschap – voor ‘zelf, zorg en samenleving’ – bestaat uit een innovatieve en unieke combinatie van inspiratie door theorie, literatuur en sprekers en een cocreatie van de deelnemers. De kracht van de leergemeenschap bestaat uit samen leren, met gelijkgestemde medeleiders in de zorg, onder begeleiding van experts en professionele coaches. Per module wordt één van de zes eigenschappen van het profiel van Collectief Leiderschap uitgebreid aan de orde gesteld: contextbewustzijn, zelfbewustzijn, collectieve visie, focus, verbondenheid en authentieke missie.

Deze leergemeenschap bestaat uit 5 bijeenkomsten van 3 dagdelen en een bijeenkomst van 3 dagen, de zogenaamde Quest Trek, een tocht door de Achterhoek om dichter bij je eigen droom en missie te komen. Alleen als je zelf geïnspireerd bent, kun je immers een beweging op gang brengen.

De eerste leergemeenschap is inmiddels van start gegaan. In het voorjaar 2016 gaat de tweede leergemeenschap van start, voor leiders op eindverantwoordelijk en directieniveau.

LEIDERSCHAP MOVIMENTO

In 2014 heeft Movimento het initiatief genomen om een beweging op gang te brengen van pioniers, leiders die met elkaar nadenken over de veranderingen om ons heen. Vanuit de overtuiging dat leiders in de zorg gemobiliseerd moeten worden om samen te bouwen aan een duurzame zorg. Het zorgsysteem van binnenuit veranderen vanuit een collectieve missie: de kwaliteit van leven van mensen die een beroep doen op zorg en ondersteuning verhogen.

DE PALLAS LEIDERSCHAPSCAFÉS Vier keer per jaar wordt op Landgoed De Horst in Driebergen een Café georganiseerd van 16.00-20.00 uur met aansprekende inleiders rondom een van de pijlers van collectief leiderschap. Er is vooral veel ruimte voor dialoog en samenspel. Voorbeelden van thema’s die al aan de orde zijn geweest zijn: de nieuwe definitie van gezondheid (Positieve gezondheid), vitaliteit van de leider, van egosysteem naar ecosysteem, verbindend veranderen, marketing in de zorg. Voor deelname aan het Café is een vergoeding verschuldigd van € 245. Leden van Pallas betalen € 195.

QUEST TREK ACHTERHOEK Collectief leiderschap begint met het hebben van een heldere missie en visie. De Quest Trek is ontworpen om leiders te helpen om hun diepere drijfveren te ontdekken. In een tocht van drie dagen met reflecties, stilte en coaching leer je wat je diepste drijfveren, dromen en talenten zijn. Vervolgens word je aangemoedigd deze inzichten om te zetten in een heldere missie en visie voor jezelf als mens en als leider.

Naast onze open bijeenkomsten en leergemeenschap, zijn wij ook voor individuele organisaties actief met maatwerk leiderschapsprogramma’s, gestoeld op het gedachtegoed van collectief leiderschap.

Lid worden van de leergemeenschap Zorgorganisaties kunnen lid worden van Pallas, maar ook individuele leiders.

Pallas-leden zijn collectieve leiders die een wezenlijke bijdrage willen leveren aan het bouwen van een effectief, gezond en veerkrachtig zorgstelsel. Ze hebben een invloedrijke positie, veelal in de rol van bestuurder, toezichthouder of topmanager en kijken, denken en opereren vanuit de breedte van de zorg, dus ook vanuit de wereld van welzijn, vastgoed, financiering en gemeenten. Want in de verbinding tussen deze werelden ontstaan andere perspectieven.

Als lid participeer je in de Pallas-beweging en verbind je je voor de langere termijn. Als lid bouw je mee aan de ambitie van Pallas:

collectief leiderschap voor zorg en samenleving. Als Pallas-lid heb je voorrang op inschrijving in de programma’s, leergangen en workshops en profiteer je van aantrekkelijke tarieven.

Ook staan de expertise en het netwerk van de Pallaspartners tot je beschikking (zoals kennis, coaching, innovatie, ontwikkeling, strategie).

Het individuele lidmaatschap bedraagt € 400,- excl. BTW per jaar.

Hebt u interesse in deelname aan Pallas of behoefte aan meer informatie, neem contact op met Movimento via 030 - 7115611 Of kijk op www.movimento-zorg.nl

Zie ook www.movimento-zorg.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 21

ADVOCATEN EN NOTARISSEN WILMA VAN INGEN / TESSA VAN DEN ENDE

Bestuurders en professionals staan onder druk. Zij moeten reageren op regelgeving die voortdurend verandert. Advocaten- en notarissenkantoor Nysingh neemt hen een deel van deze zorg uit handen.

De specialisten van Nysingh zien de samenhang tussen veranderingen en beschikken samen over de benodigde integrale juridische expertise. De gezondheidszorg is immers al ingewikkeld genoeg.

De Zorgsector is volop in

BEWEGING

‘W

IJ MERKEN dat onze klanten het heel prettig vinden dat wij proactief werken.

Door tijdige signalering worden problemen voorkomen, of doen ze zich überhaupt niet voor’, aldus Wilma van Ingen, bestuursvoorzitter bij Nysingh.

Nysingh heeft veel kennis van de markten waarin haar klanten opereren. Wilma: ‘Wij zijn dichtbij als de klant dat wil of nodig heeft en nemen wat afstand als het kan. We luisteren naar onze klanten, naar hun wensen en behoeften en bekijken met hen wat hun doelstellingen zijn.

Vervolgens zetten we onze expertise in.

Wij zijn gewend snel te schakelen, pakken zaken direct op, handelen adequaat en komen altijd met een praktische oplossing.

Op deze manier fungeren wij als sparringpartner en Partner in Business.’

PARTNER IN BUSINESS Nysingh werkt continu aan een optimale klantgerichte bedrijfscultuur. Dat is nooit klaar, want de markt is in beweging en

Zie ook www.nysingh.nl/zorg

22 |

de wensen van de klanten ook. Wilma: ‘Dat we topkwaliteit bieden als partner in business is logisch. Wij houden onze kennis en vaardigheden dagelijks op dat hoge peil. We willen klanten ontzorgen in de volle breedte van de bedrijfsvoering. Dat vraagt dat we boven op de markt zitten en dat we altijd een paar stappen vooruit denken. En als voorzitter mag ik het dan wel zeggen; het is dan heerlijk om een paar stevige vrouwelijke leiders in de organisatie te hebben, waaronder Tessa van den Ende.

Zij is voorzitter van onze Marktgroep Zorg en nummer 4 in de lijst van topadvocaten in de zorg (Zorgvisie, juli 2015).’

MARKTGROEP ZORG Voor de zorg heeft Nysingh de expertise gebundeld in de Marktgroep Zorg. Deze marktgroep brengt meerdere expertises samen om zo met een dedicated team een meer projectmatige benadering van vraagstukken te kunnen bieden. Tessa van den Ende: ‘Nysingh neemt zorg uit handen!

Specifiek in de gezondheidszorg leveren wij al ruim vijfenveertig jaar specialisten.

In de Marktgroep Zorg werken meerdere specialisten uit verschillende secties samen.

Specialisten die zich vanuit hun specifieke expertise, bijvoorbeeld gezondheidsrecht, arbeidsrecht, ondernemingsrecht etc., de zorg eigen hebben gemaakt. Zij weten waar de zorgprofessionals, zorginstellingen en ziekenhuizen dagelijks mee te maken hebben. Die basis geeft vertrouwen en maakt het partnerschap met de klant tot een succes zonder stress.’

INNOVATIE

RUBEN DE NEEF

Van Uber in de taxi-industrie tot Airbnb in de hotelmarkt. Nieuwe technologieën kunnen bestaande markten ingrijpend veranderen. Lang werd gedacht dat de zorgsector weleens de volgende markt kon worden. Nu weten we het zeker. En dat biedt kansen!

‘

RATE PERRO OFFICIL ICABO. ITATI DEL IDUCIENMIN NET IUM EXCEARUMET voor betere zorg

INNOVATIES

H

Ruben de Neef is Zorgfuturist e-health bij zorginnovatiebedrijf FocusCura en alumnus van het ontwikkeltraject Talent for Care. Het is zijn wens om de toekomst van de zorg met lef te vormen. Eerder deed hij daarvoor onderzoek naar de toekomst van wearables en mogelijkheden in de eerste- en tweedelijnszorg.

Momenteel helpt hij artsen en zorgorganisaties bij het opzetten van hun virtuele kliniek door het in co-creatie ontwikkelen van e-health-oplossingen met ThuisMeten en de BeeldBelApp. Zie ook www.focuscura.com

OE HELPEN DIE SLIMME INNOVATIES ONS OM ZORG MET PERSOONLIJKE AANDACHT TE BIEDEN? EN HOE KAN JIJ JE VOORBEREIDEN OP DIE TOEKOMST? Ruben de Neef, zorgfuturist bij FocusCura, geeft enkele voorbeelden hoe we samen, met tijdloze tactieken, ervoor kunnen zorgen dat we de kloof tussen zorg en technologie overbruggen. Daarvoor zijn de veiligheid en betrouwbaarheid van de techniek voorwaardelijk, maar verdienen de veranderingen in het zorgproces de meeste aandacht.

BEELDBELAPP: BEELDZORG NIEUWE STIJL Met de BeeldBelApp leggen cliënten, zorgverleners en mantelzorgers eenvoudig contact met elkaar. Elke maand zorgt dat nu al voor zo’n 85.000 beeldzorgmomenten.

THUISMETEN: TELEMONITORING ANNO 2015 Kadertje extra infoLesti berum Met ThuisMeten houdenmet zorgprofessionals quist volorporiam entias es op afstand de gezondheid van patiënten volorum apienti nciaspe in de gaten. Patiënten meten zelf thuis hun rferibe atquia dendaerio bloeddruk of gewicht enmillignimus sturen ditese op consed een veilige manier naar hun moloreperis zorgverlener. et prerum et et Komt een meting boven fugit een utem vooraf ra quamus aut aut ingestelde persoonlijke drempelwaarde, dan que que veritia tionseque inctureen sequias ipsandae krijgt de zorgverlener direct melding. maximol uptaturest Deze kan contact leggensapel en kijken wat exped que represt er aan de hand is. ‘Voor chronisch ziekerumquae ma sint. patiënten een hele geruststelling’, zegt Ruben.

Dat het werkt blijkt ook uit cijfers. Zo voelt 69% van de gebruikers zich veiliger en ervaart 44% minder klachten. Ruben: ‘Eén van de gebruikers verwoordde het laatst zo: “Je hebt als het ware een stok achter de deur om gezonder te leven. Plus, dat wanneer je onzeker bent over je waarden, er altijd iemand is die met je meekijkt.”’

‘Een slim adresboek zorgt ervoor dat zij elkaar snel kunnen vinden en beeldbellen’, legt Ruben uit. ‘Cliënt en zorgorganisatie worden aan elkaar gekoppeld via een zogeheten koppelcode. Bij het invoeren van zo’n code vult de lijst met contacten zich automatisch.’

Zie ook www.uaewrha.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 23

MAATJE

I

in het ziekenhuis en thuis

DOOR ROSEMARIJN LOOIJE/TNO

N HET EUROPESE PAL-PROJECT (ref. H2020-PHC-643783) wordt, voortbouwend op een eerder Europees project (ALIZ-e, aliz-e.org) waar TNO bij betrokken was, het gedrag van een robot en virtueel maatje ontwikkeld voor kinderen met diabetes type 1. Diabetes heeft grote impact op het leven van kinderen met diabetes en hun familie. Kinderen met diabetes hebben problemen om hun bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Naast voeding be誰nvloeden ook je metabolisme, beweging, hormonen en emoties de bloedsuikerspiegel.

Een goed bloedsuikergehalte tijdens de puberteit is hierdoor bijzonder moeilijk te behouden. Er zijn groeispurten die de hormonen veranderen en de eerste verliefdheden komen. Daarnaast zijn de consequenties van stress voor kinderen met diabetes meer ingrijpend, doordat het bloedsuikergehalte hierdoor zowel omhoog

24 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

als omlaag kan gaan. Bij een toets kan hierdoor bijvoorbeeld de concentratie verminderen en deze kennis kan op zichzelf weer de stress doen toenemen.

Voor ouders betekent dit bezorgdheid en moeite om de verantwoordelijkheid voor de ziekte aan hun kind te geven, omdat verkeerd omgaan met de ziekte verstrekkende gevolgen kan hebben. Directe gevolgen zijn een hypo of een hyper (te lage of te hoge bloedsuikerspiegel) en op de lange termijn bijvoorbeeld schade aan organen.

In het PAL-project leren we het kind om op een goede manier zelfstandig met diabetes om te gaan. Tegelijkertijd leren we ouders hun kind te vertrouwen. Hiervoor ontwikkelen we een maatje dat in de vorm van een robot of als virtueel maatje op een scherm het kind kan ondersteunen.

Met het maatje zal het kind verschillende activiteiten doen, zoals het bijhouden van een dagboekje en spelen van een quiz, om bepaalde doelen te behalen. Zorgverleners kunnen deze doelen, samen met het kind, vaststellen en bijhouden hoe de gezondheid van het kind zich ontwikkelt. Ook kunnen ze de inhoud van de activiteiten aanpassen aan het kind. Ouders kunnen de informatie over de gezondheid en de doelen bekijken.

Dit systeem wordt gebouwd aan de hand van kennis over gedragsinterventies, het ondersteunen van intrinsieke motivatie, educatie en mentale weerbaarheid.

Personalisatie van het systeem is belangrijk vanwege de verschillen in doelstellingen,

INNOVATIE

ROSEMARIJN LOOIJE

problemen, interesses en ontwikkelingsfases.

Om dit goed te doen, ontwikkelen we het systeem in 3 cycli. In elke cyclus worden de doelstellingen complexer – van kennis en inzicht, via betere zelfzorg van diabetes, naar betere controle over het bloedsuikerniveau. Daarnaast worden in elke cyclus de leeftijdsgroep (van 7-10 naar 7-14), het systeem en de evaluatie (van 1 maand naar 9 maanden) uitgebreid.

Om dit goed te laten verlopen, vragen we bij elke ontwikkelingsstap input van alle betrokkenen. Dit resulteert in een systeem dat voldoet aan de eisen van de betrokkenen, met de gewenste effecten en voldoende draagvlak.

Bovenstaand figuur geeft een beeld van onze plannen. De robot zal ingezet worden in het ziekenhuis en tijdens kampen, waar kinderen 1-op-1 en in groepsverband met de robot activiteiten doen. In andere situaties, zoals thuis en op school, kunnen ze een deel van dezelfde en andere activiteiten met een virtueel karakter doen.

De benodigde kennis over kinderen en hun diabetesbehandeling komt van de deelnemende ziekenhuizen en diabetesverenigingen (MeanderMC Amersfoort, ZGV Ede, DVN, Ospedale San Raffaele Milaan, Sostegno70). Binnen het PAL-project beschikken we over kennis van de ontwikkeling van kinderen en het onderzoeken van gedragsinterventies bij (zieke) kinderen (TNO, FCSR), het flexibel opzetten van dialogen (DFKI), het herkennen van het emotioneel welzijn van

het kind uit geschreven tekst (TNO) en het aanpassen van het gedrag van het maatje hierop (TU Delft, Imperial). Hierbij wordt de interactie van het maatje aangepast aan de vaardigheden van het kind (Imperial) en is er een gebruikersinterface voor de zorgverleners en de ouders/verzorgers (TU Delft). De robot is in staat om het gewenste gedrag te vertonen (Produxi) en er wordt een virtueel karakter ontwikkeld (Mixel) plus meerdere activiteiten (Mixel). Het onderzoek en ontwikkelwerk vraagt om een formele aanpak waarin duidelijk is welke definities gebruikt zijn, waar bepaalde keuzes gemaakt zijn, waarom en hoe resultaten bijdragen aan de doelen en hoe resultaten beïnvloed worden door implementatie en ontwerpkeuzes (TNO). Naast de ontwikkeling van het systeem zullen we ook aandacht besteden aan het businessmodel (TNO, Mixel) voor verdere exploitatie na het project.

Kortom, we zijn al een eind op weg, maar er moet nog veel gebeuren voordat dit innovatietraject in de praktijk toegepast kan worden. We zouden graag naast een Europees project ook een Nederlands project opstarten, met diverse partijen, om te laten zien dat Nederland vooruitstrevend is op het gebied van mHealth en een extra impuls te geven aan deze ontwikkeling.

Rosemarijn Looije is werkzaam bij TNO en projectcoördinator van het PAL-project. Daarnaast is ze bezig met haar promotie die gaat over relaties tussen doelen, functies en effecten.

Hierdoor kan het ontwerp en de evaluatie van een sociale robot voor gedragsverandering bij kinderen met diabetes gestructureerd worden.

Zie ook

www.pal4u.eu

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 25

Eensluidende boodschappen uitdragen. Dat is het idee achter de opdracht die Jan Willem Velthuijsen van PwC kreeg. Hij is econoom en onderzoekt en beschrijft samen met zijn team een vijftal wereldwijde megatrends.

Op het gebied van urbanisatie, klimaat, demografie, economische machten en technologische veranderingen.

‘De zorg heeft met al deze trends te maken.’

PLEIDOOI

‘N

voor een bredere kijk

DOOR LYNETTE WIJGERGANGS

EEM BIJVOORBEELD DEMOGRAFIE. Het kan niemand ontgaan zijn dat we te maken hebben met vergrijzing. Uiteraard vergroot dit de vraag naar zorg, maar we moeten ons ook realiseren dat de vergrijzing gevolgen heeft voor het zorgpersoneel. Over een aantal jaren zwaait er een hele horde babyboomers af.’ Ook de verschuiving van economische machten speelt een belangrijke rol. ‘Zo voeren ze in India gigantisch veel bypassoperaties uit tegen zeer lage tarieven. Of het medische toerisme in Istanbul. Daar is gezondheidszorg echt booming business. Istanbul telt 400 ziekenhuizen, voor het merendeel particulier en gespecialiseerd in de behandeling van een specifieke aandoening. We zouden in Nederland kunnen leren van deze businessmodellen.’

Velthuijsen was in het verleden hoofd van de sector Zorg en heeft veel kennis over zorg in binnen- en buitenland. ‘In het westen hebben we een oud zorgstelsel dat we ons eigenlijk niet meer kunnen permitteren’, stelt Velthuijsen. ‘Onze ziekenhuizen zijn allesomvattend, daar moeten we vanaf.

Ook kunnen we leren van onze buurlanden.

Duitsland is bijzonder omdat er maar één zorgverzekeraar is en Engeland is uniek met de National Health Service.

Dit is de op drie na grootste werkgever ter wereld! Nergens anders werkt men met de trias die we in Nederland kennen: patiënt, zorgverzekeraar, zorgverlener.

Wat Nederland bijzonder maakt is de

26 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

moeite die wij hebben met het voeren van ethische discussies. In Engeland en Duitsland zijn ze daar veel beter in en durven ze knopen door te hakken. Ook doen wij heel moeilijk over veiligheid van gegevens.

Patiëntendossiers zijn hier heilig.’

WEEFFOUTJES Toch heeft Velthuijsen alle vertrouwen in de toekomst van onze zorg. ‘We moeten wel een paar weeffoutjes wegwerken, stoppen met oneigenlijke discussies en starten met het voeren van ethische discussies.’ Eén van die weeffoutjes is het EPD. ‘Daar moeten we echt snel uit zien te komen. We zetten ons hele hebben en houden op facebook en twitter, maar medische gegevens moeten tot in het extreme beschermd worden.

Aanvankelijk liepen we in Nederland voorop, maar nu worden we links en rechts ingehaald door het buitenland omdat we zo aan het treuzelen zijn.’ Een ander ‘vuiltje’ is volgens Velthuijsen de onduidelijkheid over de inhoud van het basispakket. ‘De politiek moet hier een helder standpunt over innemen en veel meer preventie opnemen. De maatschappelijke waarde van preventieve maatregelen is enorm en de return of investment indrukwekkend. De discussie moet zuiver gevoerd worden en daar is veel meer kennis voor nodig bij onze politici. Eigenlijk moeten alle nieuwe zorgpolitici een uitgebreide cursus krijgen over de inhoud van de zorg, maar ook over de maatschappelijke, economische ontwikkelingen die van invloed zijn op de zorg. Het is namelijk zeer ingewikkeld, en

MASTERCLASS JAN WILLEM VELTHUIJSEN

het resultaat van een hele geschiedenis aan denken, debatteren en proberen.

Er gaat veel effectiviteit verloren, omdat inwerken heel veel tijd vraagt en de waan van de politieke en maatschappelijke dag die tijd niet biedt. En vervolgens moeten we de gereguleerde marktwerkingen gewoon echt een kans geven. Ik geloof echt in de werking hiervan. Artsen staan nu vaak in de weerstandstand, wellicht helpt goede informatie over economie om dit te veranderen.’

Wat er volgens hem in Nederland nog aan schort is dat de zorgaanbieder niet geconfronteerd wordt met de resultaten van diens handelen en de bijbehorende

kosten. Patiënten komen daardoor in een afhankelijkheidssituatie terecht en de zorgverzekeraar moet gaan duwen. ‘De trias die we in Nederland hebben is heel goed als bovenstaande weeffouten zijn opgelost. De overheid hoeft dan alleen nog in te grijpen daar waar nodig is.’

MENSELIJKE MAAT Velthuijsen zou graag een gelijkere verdeling in besturen zien tussen mannen en vrouwen. ‘We moeten een goede balans zien te krijgen. Alleen mannen is niet goed, maar alleen vrouwen zou ook niet goed zijn. Vrouwen zorgen voor de menselijke maat.’ Velthuijsen heeft dat van dichtbij ondervonden met de komst van Jolanda Lamse in de Raad van Bestuur van PwC. Ook over de komst van Jeltje Schraverus is Velthuijsen meer dan tevreden. ‘Met haar komst hebben we een start gemaakt om inhoudelijke kennis over de zorg in huis te halen. Heel belangrijk!’ Voor elke leider, in welke branche dan ook, is het volgens Velthuijsen goed om regelmatig even pas op de plaats te maken en tijd te nemen voor bezinning. ‘Wat is er allemaal aan de hand? Welke trends zijn er op het gebied van ICT, HR, waardeketen? Wat betekent dat voor mijn organisatie? Organisaties zijn vaak bezig met scenario’s, maar wel met een kokerblik. Ik zou een pleidooi willen houden voor een bredere kijk. Wat zou de zorg wel niet kunnen leren van de hotelbranche over gastvrijheid, of van de bankenwereld over cybersecurity, of van de uitzendbranche over personeelsbeleid…’

Zie ook www.pwc.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 27

Het is bizar maar waar: in de praktijk van werk en zakendoen houden we ons meer bezig met wat we denken over de realiteit, dan met de realiteit zelf. We verspillen enorm veel tijd en energie aan wat er niet is! Dat kan anders.

We kunnen veel meer bereiken dan we op dit moment realiseren.

The Work

op je Werk

A

COMMUNICEREN, SAMENWERKEN EN LEIDERSCHAP ls aanvoerder van het Nederlands dameshockeyteam kreeg Carina Benninga te maken met vraagstukken op het gebied van leiderschap, doelen stellen, samenwerken, communiceren, motivatie en acceptatie. Het omzetten van uitdagingen naar prestaties werd bekroond met Olympisch Goud. Nu begeleidt Carina dagelijks professionals die zich willen ontwikkelen in leven en werk, bedrijf en carrière. Wat blijkt? Iedereen zit vol belemmerende wensen, gedachten en ideeën en neemt die allemaal even serieus.

THE WORK VAN BYRON KATIE 1. Is het waar? (Ja of nee. Bij nee, ga naar 3.)

2. Kun je absoluut weten dat het waar is? (Ja of nee.)

3. Hoe reageer je, wat gebeurt er, wanneer je die gedachte gelooft?

4. Wie zou je zijn zonder de gedachte?

Keer de gedachte om.

Zoek echte voorbeelden voor de omkering.

Kun je nog andere omkeringen vinden?

Geef echte voorbeelden voor elke omkering. © 2013 Byron Katie international, Inc.

28 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

RIJK SCALA AAN MOGELIJKHEDEN Iedereen heeft zijn eigen overtuigingen: we kunnen nu eenmaal niet denken zonder gedachten te vormen. Zodra we met onze gedachten vooral met het verleden en/of in de toekomst bezig zijn, kunnen we het grote scala aan mogelijkheden dat zich in het heden aandient nauwelijks waarnemen.

En dat blijken we bijna allemaal zonder uitzondering te doen. ‘De plaatjes in ons hoofd waardoor we de realiteit niet kunnen waarnemen zoals die er werkelijk uitziet’, noemt Carina dat.

BETERE RESULTATEN EN MENTAAL FITTER De oude Grieken wisten het al: onze gedachten en overtuigingen maken de zaken ingewikkelder, groter of kleiner dan ze in realiteit zijn. Byron Katie ontwikkelde een effectieve, zeer krachtige methode om onze gedachten actief te onderzoeken. Met behulp van The Work kunnen we de zaken nemen zoals ze zijn, in plaats van zoals we denken dat ze zijn. Zo kun je zien wat er werkelijk is, helder communiceren en met vrijheid van geest effectief handelen en zakendoen. Logisch dat je op die manier tot betere resultaten komt en mentaal fitter bent!

IN VERBINDING KOMEN MET JE HART Je kunt er niet aan ontkomen: zodra je gaat denken, kleur je het scherm van je verbeelding in. Objectief waarnemen is onmogelijk. Pas als we onze eigen

MASTERCLASS CARINA BENNINGA

plaatjes niet klakkeloos geloven maar gaan onderzoeken, komen we in verbinding met ons hart en kunnen we het domein van ware kennis betreden. Maar zodra er een gedachte oftewel een oordeel op zit, sluiten we ons daarvan af. Terwijl we alleen het volle potentieel van mogelijkheden kunnen realiseren als we ons hart laten spreken.

STOPPEN MET OORDELEN Zolang ik een oordeel heb, zit er ruis in de communicatie. Dit gaat niet alleen over communicatie tussen mensen, maar ook over de communicatie met jezelf.

Want pas als de plaatjes in je hoofd weg zijn, kun je jezelf openstellen voor wat er werkelijk gaande is. Dat gaat niet alleen over stressvolle gedachten, maar over álle gedachten, ook de positieve. Want zodra ik weet dat iets mooi is, weet ik ook dat iets anders lelijk is. Dan ben ik aan het vergelijken en zie ik de situatie, het ding of de persoon zelf niet zoals het of hij of zij daadwerkelijk is.

VERBLUFFEND EENVOUDIG EN EFFECTIEF Carina Benninga is certified facilitator van The Work en past deze methode sinds 2001 effectief toe. Door haar aanpak verwerven de mensen die zij begeleidt in korte tijd nieuwe inzichten die ertoe leiden dat ze beter functioneren of werken, communiceren en samenwerken. Iedereen kan The Work doen. Het is niets meer dan jezelf 4 vragen stellen, je gedachten en overtuigingen onderzoeken en vervolgens

omkeren. Het is verbazingwekkend eenvoudig, toegankelijk voor mensen van elke leeftijd en achtergrond. Je hebt er slechts pen en papier voor nodig én de bereidheid met een open geest naar jezelf, anderen en de werkelijkheid te kijken.

HET BEDRIJFSLEVEN BRENGT MENSEN SAMEN Wat Carina drijft? Eén persoon die inzichten verwerft en in praktijk brengt, kan aan het begin staan van een grote ommekeer, kan de doorlopende keten van oorzaken en gevolgen een andere wending geven.

Carina: ‘Het is bij uitstek het bedrijfsleven dat bruggen slaat: met elkaar werken creëert verbindingen tussen mensen, volken, bedrijven, naties. Zoals Shimon Peres, voormalig president van Israel, het stelde: “Companies Unite and Politics divide.”

De aanpak die ik ontwikkeld heb, is bedoeld voor iedereen die wil groeien in het omgaan met werkgerelateerde vraagstukken en uitdagingen.’

Vanuit haar Bureau Benninga en het toonaangevende loopbaanbeleidingsbureau Van Ede & Partners begeleidt Carina Benninga dagelijks professionals uit alle hoeken van de samenleving. Mensen uit het bedrijfsleven, de sport, zorg, onderwijs, cultuur en politiek. Leden van Raden van Bestuur, commissarissen, directies, managers, bestuurders, politici. ‘Gewone’ medewerkers en hun teams. Carina geeft advies aan multinationals, maar ook aan zzp’ers in Nederland en daarbuiten. Na een goede introductie in The Work is ieder in staat deze methode in de praktijk van alledag toe te passen. The Work op je Werk werkt! Praktisch en diepgaand.

Zie ook bureaubenninga.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 29

Signaturen voor samenwerking

KEN JE SAMENWERKINGSSTIJL

I

| Susan van Hees

EDER MENS IS UNIEK en heeft zijn eigen, persoonlijke werkwijze in het verbinden van de eigen organisatie met de andere partijen in een netwerk. Toch zijn er bepaalde stijlen te herkennen in een samenwerkingsproces. En al die stijlen hebben zo hun eigen, persoonlijke impact op het proces. Je bent een gedreven voorvechter, een betrokken relatiebouwer, grondige ontwerper, gezaghebbende onderhandelaar, vindingrijke vormer of combinaties daarvan.

SIGNATUREN VOOR SAMENWERKING Elke professional laat zijn eigen handtekening – of signatuur – achter op een samenwerkingsproces. Je voorkeurssignatuur bepaalt welk type samenwerker je bent.

Bouw je eerst persoonlijke relaties? Of is

een goed inzicht in de partijen en gedeelde processtappen het beste begin? Creëer je een setting om iets te laten gebeuren?

Of benadruk je juist wat er te halen valt voor de belangrijkste partijen? In een samenwerkingsproces ben je zelf het instrument. Jouw gedrag zal het gedrag van andere bepalen en uitlokken. Daarmee beïnvloed je de omgeving, maar de omgeving beïnvloedt jou ook.

EIGEN HANDELINGSREPERTOIRE Op basis van vele interviews, groepsgesprekken, theorie en praktijksituaties ontwikkelde Twynstra Gudde vijf signaturen voor samenwerking. Ze gaan in op de eigenschappen en het gedrag van de samenwerker en de accenten die hij daarin aanbrengt. Verondersteld wordt dat iedere professional één à twee voorkeurssignaturen heeft. Deze zijn te herkennen als het handelingsrepertoire waarop iemand teruggrijpt wanneer een samenwerkingsproces spannend of complex wordt. Elke signatuur heeft zijn eigen valkuilen, ambities en voorkeuren.

De gedreven voorvechter is overtuigend, activerend en principieel. Deze is verbindend door het schetsen van een gezamenlijk toekomstperspectief.

De betrokken relatiebouwer is begaan, persoonlijk en informeel. Deze verbindt door het creëren van een veilige setting voor de kwetsbaarheid van mensen en het bouwen van vertrouwen.

Dan de grondige ontwerper. Deze is

30 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

MASTERCLASS SUSAN VAN HEES

analytisch, betrouwbaar en structurerend.

Verbindend door het bieden van overzicht en inzicht in vragen, belangen en perspectieven voor betere oplossingen.

De gezaghebbende onderhandelaar is pragmatisch, charismatisch en daadkrachtig. Benadrukt onderlinge afhankelijkheden en creĂŤert een momentum voor besluitvorming.

Tot slot de vindingrijke vormer: onconventioneel, verrassend en verwarrend. Verbindend door het laten ontstaan van een beweging in een uitnodigende setting.

MOGELIJKHEDEN ONTDEKKEN De signaturen helpen om een impasse te doorbreken en anders met dilemma’s om te gaan. Door je te verplaatsen in een andere

signatuur, kom je er misschien achter dat jouw dilemma geen dilemma is. Zodra je buiten je vertrouwde repertoire treedt en de handelingsrepertoires van andere signaturen verkent, ontdek je mogelijkheden die je anders niet zou hebben gezien.

EFFECTIEVER IN IMPROVISEREN Door inzicht te hebben in jouw persoonlijke signaturen, weet je onder welke omstandigheden je het meest effectief en succesvol bent. Je wordt effectiever in improviseren. En werken op het complexe en dynamische grensvlak tussen organisaties, waarbij je vaak moet inspelen op spontane en onverwachte situaties, maakt improviseren eerder regel dan uitzondering.

Meer weten?

Wilt u meer informatie over de signaturen, kijk dan op www.twynstragudde.nl/ samenwerken.

Of neem contact op met Susan van Hees E shs@tg.nl M 06 - 12964619

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 31

Heb jij al een manager

SOCIAAL KAPITAAL?

I

Onze samenleving is complex en sterk gedifferentieerd. Op veel terreinen gaan de ontwikkelingen zo snel dat niemand meer alle kennis zelf in huis kan hebben of alle relevante vaardigheden zelf kan beheersen. Succes is niet langer een individuele onderneming; het is minstens zo belangrijk wie je kent als wat je weet. Toch worden nieuwe medewerkers vaak alleen geworven vanuit het perspectief van kennis en kunde (human capital). De ‘bron’ kennissen wordt niet benut, terwijl het juist heel interessant is om te zien wie er in het netwerk van (nieuwe) medewerkers zitten om te zien welke hulp er met dat netwerk gegenereerd kan worden.

Sociaalkapitaalmanagement is de managementstrategie om sociaal kapitaal aan te trekken, te ontwikkelen en te mobiliseren om uiteindelijk gemakkelijker, sneller, effectiever en goedkoper jouw doelen te bereiken en taken uit te voeren. Staat sociaal kapitaal bij jou al op de balans?

32 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

EDEREEN heeft waardevolle relaties met anderen, hoe jong of oud je ook bent. Relaties door familie, via school, door vrijetijdsbestedingen en gaandeweg door opleidingen, werk, uitgaan en vakanties. In elke relatie kun je een beroep doen op de ander. Het geeft je in meer of mindere mate toegang tot hulpbronnen, zoals praktische hulp, informatie, kennis of toegang tot anderen. Deze hulp die je kunt verwachten van en kunt bieden aan relaties die je hebt, wordt ‘sociaal kapitaal’ genoemd. Ook de medewerkers in jouw organisatie brengen allemaal hun eigen sociaal kapitaal mee. Denk je eens in wie jouw medewerkers allemaal (al dan niet via via) kunnen kennen, en met wie en wat jij dus in contact kunt komen voor het behalen van jouw (organisatie)doelen.

Het lijkt een open deur, maar we kunnen veel meer bereiken als we met anderen samenwerken en hen betrekken bij het bereiken van onze doelen. Iedereen in het netwerk heeft iets toe te voegen en kan waarde genereren. We hebben allemaal onze eigen talenten en specialiteiten, we hebben allemaal wat toe te voegen, maar pas als we met elkaar verbonden zijn wordt het mogelijk om die waarde toe te voegen aan anderen in het netwerk. Toch onderkennen en benutten veel organisaties de aanwezigheid en waarde van hun sociaal kapitaal nog niet. Sociaal kapitaal is een vorm van bedrijfskapitaal die vaak wordt vergeten.

De meeste managers praten wel over het inzetten van netwerken van medewerkers, maar denken dan alleen aan de netwerken van de commerciële medewerkers in de

MASTERCLASS MIRIAM NOTTEN

organisatie. ‘Netwerken’ -– het voorwerk dat nodig is om een beroep te mogen doen op sociaal kapitaal – is onderdeel van alle functies in de organisatie. Juist jouw receptioniste of de dame van de catering zou precies diegene kunnen kennen waar je als team naar op zoek bent. Een netwerkorganisatie stimuleert dan ook al zijn medewerkers, ongeacht hun functie, om contact te leggen en te onderhouden met de buitenwereld, zodat ze met elkaar de ogen en oren van de organisatie zijn en kansen kunnen identificeren en vragen kunnen beantwoorden van collega’s, vrienden en natuurlijk van klanten.

Een netwerkorganisatie is een mensgerichte organisatie die zich realiseert dat de waarde van de organisatie mede wordt bepaald door het soort netwerk dat de medewerkers hebben en bouwt aan een reservoir van sociaal kapitaal dat mogelijk in de toekomst van pas komt; een organisatie waar de cultuur van het bouwen, koesteren en benutten van relaties in de genen zit en waar dit de rode draad is om doelen te verwezenlijken en met elkaar een fijne manier van werken te realiseren binnen en buiten de organisatie; een mensgerichte organisatie die zich realiseert dat het kennen van mensen en het benutten van kennissen niet ophoudt bij de grenzen van de organisatie en zich ook niet laat begrenzen door tijd.

Netwerkend werken vergt een andere manier van denken: denken vanuit netwerkstructuren en relaties. Het is een manier van denken en werken die onder andere terug te zien moet zijn in het gedrag van medewerkers en managers (mensen), de cultuur van de organisatie, de middelen en de structuur.

HOE NETWERKVOLWASSEN IS JOUW ORGANISATIE? Hoe netwerkvaardig en netwerkwaardig zijn de medewerkers in jouw organisatie?

Hebben ze het vermogen om relaties aan te gaan, te onderhouden en te benutten, die gevraagd en ongevraagd kunnen bijdragen aan het realiseren van doelstellingen van de organisatie om zo een competitief voordeel te realiseren? (mensen) Worden er wel eens bijeenkomsten georganiseerd met meer mensen dan alleen klanten? (middelen) In hoeverre worden zakelijke en privénetwerken met elkaar gedeeld? Hoeveel tijd en geld is er om te besteden aan netwerkactiviteiten? (cultuur) Is er een actief alumnibeleid? Hoe worden nieuwe medewerkers geworven?

Hoe is het pand ingericht? Stimuleert dit tot samenwerking (structuur)?

| Fig. 1: Kapitaalstromen

Geschreven door Ing. A.M.S. (Miriam) Notten, managing consultant van La Red, gespecialiseerd in sociaalkapitaalmanagement.

Met de Organisatiescan Sociaal Kapitaal van La Red kun je ontdekken hoe netwerkvolwassen jouw organisatie op dit moment is.

De scan, bestaande uit 20 meerkeuzevragen waarin de meest elementaire kenmerken van netwerkend werken en sociaalkapitaalmanagement zijn verwerkt, is kosteloos en door meerdere collega’s in de organisatie te doen. Je vindt de scan op www.lared.nl onder ‘voor jou’. Waar staat jouw organisatie op de ladder van ‘netwerkvolwassenheid’ en welke stappen zijn er dus nog te maken? Jullie eerste stap op weg naar Succes zonder Stress!

Experimenteel

Bewust

Actief

Zie ook www.lared.nl @miriamnotten

| Fig. 2: Vier fasen in

netwerkvolwassenheid

Exceptioneel

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 33

Effectieve leiders onderscheiden zich door ook in stressvolle situaties effectief te blijven.

Natuurlijk weet jij dat als vrouwelijke leider in de zorg. Maar er ook naar handelen, is niet gemakkelijk. Zeker als anderen jou onheus bejegenen of zelfs kleineren, is het heel lastig om die effectieve leider te blijven.

In stressvolle situaties succesvol

CONFRONTEREN

N

EEM NU EEN SITUATIE waarin jij met een collega een zeer lastig gesprek moet voeren. Nadine, manager zorg in een ziekenhuis, wilde een dergelijk gesprek voeren met haar collega, de manager bedrijfsvoering. In vergaderingen krijgt Nadine de rotklusjes toegeschoven alsof zij het hulpje van haar collega is en wordt haar bijdrage genegeerd of als onzinnig bestempeld. Dit had zij al een aantal keren aangegeven, maar de manager bedrijfsvoering veranderde haar gedrag helaas niet. Zeer herkenbare situatie, toch?

JOUW RODE KNOPPEN Situaties waarin jij je persoonlijk geraakt voelt, zijn per definitie stressvolle situaties. Je bent dan uit balans en vanuit je emotie is het heel lastig om effectief te blijven. Vaak word je er door overvallen. Toch kun je deze situaties voor zijn. Als jij ‘jouw rode knoppen’ kent en herkent, kun je leren hiermee effectief om te gaan.

CREËER EEN TIME-OUT OF BEREID EEN GOEDE ‘ONELINER’ VOOR Als je geraakt wordt, ben je niet in staat om na te denken en effectief te reageren. Het enige wat op dat moment werkt, is ervoor zorgen dat je rust in jezelf creëert. Dit kan door een time-out te creëren of door een zgn. oneliner klaar te hebben waarover je niet hoeft na te denken.

Na enig zoeken werd deze zin bij Nadine: ‘Belangrijk actiepunt.

Over de uitvoering kom ik met een voorstel.’

Nadine was zeer verbaasd toen bleek dat het werkte.

Haar collega reageerde de volgende vergadering met: ‘Oké, dan zie ik je voorstel tegemoet.’

In de situatie van Nadine zijn we gaan vragen wat haar zo enorm raakte in de relatie met haar manager bedrijfsvoering. We zijn continu blijven doorvragen. Samengevat ontspon zich het volgende gesprek: VRAAGSTELLER: Waarom vind je deze situatie zo lastig?

NADINE: Ik vind dat mijn collega mij en mijn positie ondermijnt.

V: Waarom vind je dat belangrijk?

N: Ik wil niet als hulpje benaderd worden.

V: Waarom is het voor jou belangrijk om niet gepasseerd te worden?

N: Ik wil dat ik in mijn rol serieus genomen word.

V: Waarom is dat belangrijk voor jou?

N: Ik wil erkend worden als manager en gerespecteerd worden als collega.

Toen waren we bij de rode knoppen van Nadine: erkend worden en zich gerespecteerd voelen. Als Nadine het gevoel heeft dat zij niet erkend of gerespecteerd wordt, dan voelt ze zich heel onzeker worden en kruipt in haar schulp.

MASTERCLASS

MARGREET VAN RIXTEL / HELEEN BRINKMAN

| Links Margreet van Rixtel, rechts Heleen Brinkman

RESPECTVOL DE CONFRONTATIE AANGAAN Natuurlijk ben je met een dergelijke oneliner er nog niet. De volgende stap is dat jij op een door jou geregisseerd moment de confrontatie aangaat. Topvrouw.nl werkt hierbij met het gedachtegoed van Joe Weston ‘Respectful Confrontation’.

Belangrijk hierbij zijn de volgende stappen: > Heel goed weten wat je wilt en wat jouw verlangen en behoefte is. Dus niet verwijtend, maar vanuit de woorden ‘Ik heb nodig…’. > De goede woorden hiervoor zoeken, niet tijdens maar vóórdat je de confrontatie aangaat. > Benoem het gedrag waar jij last van hebt. > Verwoord wat voor effect het gedrag van de ander op jou heeft. > Beschrijf wat jouw behoefte is. > Op het moment van de confrontatie zorgen dat je in rust bent door de volgende stappen: > Contact maken met jezelf, rust zoeken in jezelf. > (Oog)contact maken met de ander. > Vanuit dit contact tussen jou en de ander de woorden uitspreken die je hebt voorbereid. > Nagaan of de woorden bij de ander zijn overgekomen. > Bij jezelf blijven door een stilte te laten vallen en rustig te blijven.

Dit heeft Nadine voorbereid: • Jacqueline, je hebt me verteld dat jij niet van lange vergaderingen houdt. Daardoor behandel jij vaak onderwerpen kort en bondig. Ook wil je ieder punt met concrete acties afspreken en iemand verantwoordelijk maken.

• Voor mij ga je soms te snel. Dan sla ik dicht en word ik defensief. Hierdoor kan ik geen constructieve bijdrage leveren.

• Ik heb het nodig dat jij, voordat je een onderwerp afsluit, aan mij vraagt of ik nog aanvullingen heb.

Op papier lijkt dit makkelijk en logisch.

Het doen is natuurlijk lastiger. Wil jij hierbij ondersteund worden, laat dat ons weten.

Mail ons dan: contact@topvrouw.nl

Ben jij een vrouw die werkt vanuit een inhoudelijke drive?

Dan is Topvrouw.nl voor jou bestemd.

Download het gratis e-book ‘Ontdek de topvrouw in jou’ op www.topvrouw.nl

Margreet van Rixtel Wat mij intrigeert, is waarom de een wel directeur of hoogleraar wordt en de ander niet. Beiden zijn vaak goed. Mijn conclusie: vanaf een bepaald niveau gaat het niet alleen meer om inhoudelijke kwaliteiten, maar hoe je deze met focus inzet. Wat ik zie, is dat veel vrouwen dit erg lastig vinden. Ik steun hen bij het maken van keuzes en de realisatie hiervan.

Heleen Brinkman Ik zie het lichaam als een grote schotelantenne die signalen oppikt van zowel binnen als buiten. Wat mij bezighoudt, is de vraag hoe je die signalen kunt inzetten in communicatie om zo tot een authentieke stijl te komen. Met de eenvoudige oefeningen uit ‘Respectful Confrontation’ boor ik diepere lagen aan, waardoor er ruimte ontstaat voor groei.

Zie ook www.topvrouw.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 35

Succes met stress. Klinkt gek, maar is het niet.

Want stress vertelt je alles over je emoties, het is een zichtbaar signaal van binnenuit.

Zo haal jij het beste uit stress én verbeter je je lichaamstaal, waardoor het contact met jezelf en anderen verbetert.

Zo uitgesproken is

LICHAAMSTAAL Succes met stress

A

LS WE HET OVER STRESS HEBBEN, dan gaat het meestal over ongezonde druk: een teveel aan spanning.

Maar stress is niet altijd ongezond.

Stress is een natuurlijke en, geloof het of niet, gezonde reactie van het lichaam.

Op het werk helpt gezonde stress je om goed te presteren. Het maakt je alert, geconcentreerd en efficiënt.

Toch heeft stress aandacht nodig. Vaak wordt de oorzaak en de oplossing ervan gezocht in externe factoren. Uiteraard spelen deze factoren een rol, maar de echte oorzaak van stress zit vanbinnen en komt voort uit het onderdrukken van onze gevoelens en het niet uiten van onze emoties. In plaats van ons uit te spreken, verschuilen wij ons achter ander gedrag.

Non-verbaal blijven we echter wel uitstralen wat we werkelijk voelen en over welke emoties we ons niet uitspreken. Niet iedereen is zich ervan bewust dat onze lichaamstaal zo veelzeggend is.

DAAR IS DE BAMBI We willen anderen niet altijd laten zien wat we echt voelen en denken. In plaats daarvan gaan we veel praten, beloven we iets wat we eigenlijk niet willen beloven, reageren we bits of gaan we in stilte dingen op onze eigen manier regelen. We doen ons voor als de Bambi, Geisha, Bitch of Pokeraar. Het is niet onze ware aard, maar een masker. Dan worden we, vaak onbewust, een bulderende bitch, of juist een verleidelijke bambi, een stille geisha of een strategische pokeraar.

Misschien herken je jezelf hier wel in.

36 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

BEN JIJ EEN BAMBI, BITCH, POKERAAR OF GEISHA? Terwijl we ons verschuilen achter het gedrag van bijvoorbeeld de Bambi of Geisha toont ons gezicht nog wel onze ware emoties.

Micromovements of ‘non-verbale lekken’ in ons gezicht verraden de echte emoties die we zorgvuldig verborgen willen houden. Ze zijn dus voor onze persoonlijke groei heel leerzaam.

VREEMDE TAAL Het herkennen van micromovements bij anderen, geeft inzicht in wat iemand écht voelt. Belangrijk dus om die taal te leren spreken. Het leren van de taal van nonverbale communicatie is vergelijkbaar met het leren van een vreemde taal. De taal van non-verbale communicatie bevat een eigen jargon. Elke trek in het gezicht heeft een naam en is te duiden. Je kunt je deze taal

MASTERCLASS NANCY TROMP

‘DURF JIJ ECHT HET VERHAAL VAN DE ANDER TE ZIEN?’ eigen maken door met aandacht te kijken, veranderingen te registreren en door vragen te stellen te testen of datgene wat je denkt te zien, klopt. Dit is essentieel voor het contact, de samenwerking en het voeren van een goed gesprek. Jammer genoeg gaat er nog altijd veel informatie in een gesprek verloren, doordat we ons laten afleiden door het gedrag van de Bambi, Geisha, Bitch en Pokeraar. En daardoor onvoldoende kijken naar de non-verbale signalen die de echte informatie geven over hoe iemand zich voelt. Als je niet goed observeert en onvoldoende doorvraagt op de zichtbare signalen, krijg je miscommunicatie.

STRESS ALS STARTPUNT Succesvolle managers kunnen goed hun eigen non-verbale gedrag herkennen.

Ze weten wat zij non-verbaal uitstralen en zijn zich bewust van hun emoties en (stress)gevoelens. Ook interpreteren ze de non-verbale signalen van anderen beter. Ze vinden betere aansluiting bij wat hun medewerkers en klanten werkelijk willen. Zij maken de zichtbare taal tot een gespreksonderwerp. Zo krijgen ze het echte verhaal en de echte emotie te horen, waardoor ze een dieper contact creëren.

Jij kunt dit ook! Met stress als startpunt en aan de hand van je non-verbale signalen, kun je veel leren over je eigen gevoelens en emoties. Als je de taal van non-verbale communicatie spreekt, vergroot je je impact in gesprekken en help je ook anderen bij dit proces. Het resultaat: een beter contact met anderen én jezelf.

‘GOED LEIDERSCHAP BEGINT MET ZELFKENNIS, PAS DAN KUN JE DE ANDER ECHT BEGRIJPEN…’

Nancy Tromp, directeur van Purple id, is executive coach en verzorgt trainingen voor managers, salesen HR-professionals over non-verbale communicatie.

Haar aanpak is gericht op het verhogen van je impact door je lichaamstaal te kennen en vanuit je emoties te beïnvloeden. Ze lanceerde in 2014 de unieke online training HEM over non-verbale communicatie. Purple id. werkt onder andere voor ING, Arcadis, Fluor en SAP. www.purple-id.nl.

Wil je meer weten?

Als je het gratis e-book ‘Ben jij een Bambi, Bullebak, Pokeraar of een Geisha?’ wilt ontvangen, stuur dan een email naar nancy@purple-id.nl.

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 37

MASTERCLASS PATRICIA ENGELAAR

Werken zonder stress?

GEEF RUIMTE AAN JE DRIJFVEREN!

O Zie ook

www.patriciaengelaar.nl www.rdcc.nl

NZE DRIJFVEREN bepalen in grote mate hoe we naar de wereld kijken en wat we willen. Daarmee zijn onze drijfveren bepalend in wat ons motiveert en demotiveert, hoe we denken en handelen, welke problemen we zien en welk type oplossing we logisch vinden. Onze drijfveren staan echter steeds op spanning met de eisen die de omgeving en het werk stellen. Zeker in de zorgsector, die behoorlijk dwingende werksituaties kent, werkt de omgeving in op datgene wat we in het werk graag willen. Als mensen de ruimte krijgen voor hun drijfveren, zien we dat men tot optimale prestaties kan komen. Er ontstaat dan energie en positief gedrag. De kans op stress is

dan klein. Krijgen we geen ruimte voor onze drijfveren, voor wat we graag willen, dan kost ons dat energie en is de kans op stress groot. Vaak gaan we ons dan ook negatief gedragen, met als gevolg dat de omgeving daar weer op reageert. We komen dan in een negatieve spiraal terecht.

EEN VOORBEELD UIT DE PRAKTIJK: Een manager had problemen met een medewerker, die een belangrijk project leidde. Hij leverde niet op wat was afgesproken. De medewerker was zeer gespannen en overwoog een andere baan te zoeken.

Na meting met de RealDrives Care&Cure drijfverentest bleek de medewerker vrijheid van denken en onafhankelijkheid belangrijk te vinden (gele drijfveer). Hij moet zaken eerst goed doorgronden en begrijpen, alvorens hij aan de slag gaat. De manager vindt betrouwbaarheid, loyaliteit, tijdigheid en concreetheid belangrijk (blauwe drijfveer).

Doordat beiden niet in de gaten hadden wat de ander belangrijk vindt, bleken ze elkaar in hun gedrag voortdurend te demotiveren.

Sterke negatieve emoties waren het gevolg.

De medewerker had het gevoel niet begrepen te worden, wat leidde tot een gevoel van eenzaamheid. De manager had het gevoel dat haar medewerker haar ‘liet zitten’. Zij investeerde in hem, maar kreeg daar naar haar gevoel niets voor terug. Bovendien werd zij daar zelf onzeker van. Ze had geen grip en controle. Gevoelens van teleurstelling kregen de overhand.

DE OPLOSSING: De medewerker zou er voor zorgen zijn activiteiten op afgesproken data op papier te zetten voor de manager, ook al was het een en ander nog niet volledig kloppend en doordacht.

De manager zou de medewerker in de tussentijd de ruimte en de vrijheid geven het project vorm te geven. Bij beiden waren de zogenaamde ‘kwartjes’ gevallen en kwam de energie weer terug. En de stress was verdwenen!

38 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

Het hervormen van de zorg is voor Nederland een van de grootste uitdagingen voor de komende jaren.

Dit heeft gevolgen voor de financiering van de zorgsector. Een zorginstelling met een financieringsbehoefte moet zichzelf een aantal vragen stellen: Wat voor instelling willen wij zijn in 2025? Wat moeten wij doen om dit te bereiken?

Als er bijvoorbeeld in een ziekenhuis keuzes gemaakt worden om in bepaalde specialismen een voortrekkersrol in te nemen in een regio, kan de aanschaf van gewenste “state of the art� medische apparatuur beperkt worden tot deze specialismen. Een hoog volume aan behandelingen maakt het mogelijk om deze apparatuur snel af te schrijven en te vervangen. Het ziekenhuis kan dan in de gekozen speerpunt specialismen ook voorop blijven lopen. Nu door de veranderde regelgeving niet alle aankopen meer met bancair krediet gefinancierd kunnen worden is het belangrijk om naar alternatieve financieringsoplossingen te kijken.

Leasen als alternatief Het leasen van medische apparatuur kan een oplossing bieden voor ziekenhuizen om te kunnen blijven investeren. Naast bestaande leasemogelijkheden via leveranciers van grote apparaten, zijn er door leasemaatschappijen nieuwe producten ontwikkeld voor een reeks van kleinere investeringen.

Een van de ziekenhuizen waar wij gezamenlijk tot een goede oplossing gekomen zijn is het Alrijne Ziekenhuis (voorheen Diaconessenhuis Leiden) (kijk op abn.com/diac).

Wilt u meer weten?

Neem contact op met:

Marco van Ooijen Directeur Zorg 06 - 537 38 919

Anja van Balen Sector Banker Zorg 06 - 511 90 615

Of je nu werkt, zorgt voor je kinderen of zieke ouder óf ongerust bent over de uitslag van een borstkankeronderzoek. ‘Stress is overal’, stelt Annemiek Heijer, directeur Klant Contact van Zilveren Kruis. ‘De remedie ertegen ook.’

BILA’S zijn ‘loopbila’s’ geworden

Z

DOOR PAULIEN DE JONG

E IS AANGESTOKEN. Na twee weken stappentellen met het directieteam, schafte ze zelf een horloge aan met ingebouwde teller. Sindsdien zijn ze onafscheidelijk: zij en haar kobaltblauwe watch. De lift is nicht im Frage. De weg naar haar bureau op de zevende, legt ze lopend af. ‘Tuurlijk ben ik wel even buiten adem. Maar het helpt om fit te blijven.’ Het apparaat trilt als ze te lang zit. Tijdens vergaderingen zeggen collega’s: ‘Annemiek tikt, we moeten even lopen. Bila’s zijn “loopbila’s” geworden. Ik heb altijd platte schoenen bij me.’

NIET VANZELFSPREKEND Gezond werken is voor elke organisatie een must. Maar zeker als je verzekeringspakketten verkoopt, zoals ‘Present’ en ‘Gezond Ondernemen’, willen klanten zien wat je zelf doet. ‘We vragen onze medewerkers niet topfit te zijn’, benadrukt ze. ‘Wel om lekker in hun vel te zitten.’ Dat is niet altijd vanzelfsprekend. In het jaarlijks medewerkertevredenheidsonderzoek meet Zilveren Kruis daarom ook hoe vitaal de mensen zijn na hun werk. Hebben ze puf om thuis nog iets te doen? ‘Het mooie is dat je dat op afdelingsniveau kunt vergelijken. Waarom is dat team minder fit? Is het de hoge werkdruk?

De groepsdynamiek? De leidinggevende?

Daar kun je echt op sturen.’

AFKOPPELEN Hoe vitaal Heijer zelf is na een dag werken? Glimlacht en zegt: ‘Oh, héél vitaal.

Werken is mijn hobby. Het geeft me veel energie.’ Maar ze vindt het ook heerlijk

40 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

om ‘af te koppelen’. Eenmaal thuis gaat ze uitgebreid koken voor man en tweeling van zeventien. En eerlijk is eerlijk: de gezonde programma’s spelen daar ook een rol in.

Voeding blijkt een enorm effect te hebben op de energiehuishouding. Sinds een tweedaagse teambuildingssessie waarbij Heijer door de molen ging – cardiaal, bloeddruk, BMI – eet ze vaker, maar kleinere hoeveelheden en veel fruit. ‘Ik voel me veel fitter.’

CONFRONTEREND Het gezonde voorbeeld geven doet Zilveren Kruis sinds 2008. Begonnen van bovenaf, sijpelt het thema vitaliteit de organisatie in. Er zijn challengers tussen verschillende teams.

Slapen, herstellen, geen laptops aan na tien uur ’s avonds, de directie geeft het goede voorbeeld. Er zijn fitnessruimten, bedrijfsfietsen en gezondheidsprogramma’s. In Zwolle, Leusden en Leiden is een gezondheidsplein waar medewerkers fysiek en mentaal worden ondersteund door een team van bedrijfsarts, fysiotherapeut, diëtist en bedrijfsmaatschappelijk werker. De drempel is laag, iedereen kan binnenlopen. De personeelsvereniging organiseert beach- en zaalvolleybaltoernooien, ook voor de directie. ‘We verliezen altijd, maar we doen wél mee.’

GEDREVEN Ze is gedreven in haar werk. Stress? Werk geeft haar juist veel energie. Verschillende dingen doen is wel een voorwaarde.

Een belangrijk argument om de functie als directeur bij Zilveren Kruis te aanvaarden en daarmee haar werk als (bedrijfs)arts – ‘een

INTERVIEW ANNEMIEK HEIJER

‘WERKEN IS MIJN HOBBY. HET GEEFT ME VEEL ENERGIE’ geweldig vak’ – achter zich te laten. Haar missie? De hoge kwaliteit van de gezondheidszorg in Nederland bewaken, verder verbeteren met behoud van toegankelijke en betaalbare zorg voor iedereen. ‘Als arts deed ik dat op microniveau, bij Klant Contact doe ik dat op macroniveau. Net als bij mijn andere uitdaging: Stichting Achmea Gezondheidszorg (SAG).’

kundigen en gynaecologen, maar soms ook letterlijk iets vernieuwends in handen hebt, zoals de I-Cane.’ Een blindenstok met GPS-handvat. De stok ‘ziet’ of er obstakels zijn en geeft dat met trillingen door. ‘Natuurlijk is een blindengeleidehond fantastisch, maar mensen vergeten wel eens dat training ongelooflijk kostbaar is. Bovendien zit niet iedereen te wachten op een huisdier.’

STICHTING ACHMEA GEZONDHEIDSZORG In 2011 werd Heijer bestuurder van de SAG. Opgericht in 1998 om voor de zorgbedrijven van Zilveren Kruis de vermogens te beheren van de voormalige vrijwillige ziekenfondsverzekering [dus niet het geld van de huidige premiebetaler, red.]. Reserves die door jarenlange beleggingen uitgroeiden tot een bedrag van 300 miljoen euro. Een kwart daarvan wordt beheerd en uitgegeven door het Innovatiefonds Zorgverzekeraars, de rest spenderen de zorgverzekeraars via hun RVVZ-fonds (o.a. de SAG) in hun oorspronkelijke werkgebied. ‘We zijn streng in de toewijzing’, zegt Heijer die alle aanvragen analyseert en keurt. ‘Het moeten écht vernieuwende projecten of behandelingen zijn waar de burger iets aan heeft. Inclusiecriteria moeten goed zijn, projecten moeten zichzelf bovendien kunnen bedruipen.’

PAMMOGRAFIE Andere projecten waar Heijers hart sneller van gaat kloppen: de Nano-pil en de Pammografie. ‘De Nano-pil zoekt na het doorslikken als een soort mini-onderzeeër zijn weg naar buiten. Onderweg neemt-ie darmsappen op, analyseert en screent op kankercellen. Geen pijnlijke pijp meer door je darmen en de kans op een fout-negatieve uitslag neemt af.’ Dat geldt ook voor de Pammografie, de minder schadelijke variant op de mammografie. De techniek is vrouwvriendelijker (geen pijnlijke borstcompressie), er wordt geen röntgen en/ of radioactieve straling gebruikt en de kans dat tumoren gemist worden, is vele malen lager. ‘Zo mooi dat we dat met SAG-geld kunnen doen’, zegt Heijer trots. ‘Hoe eerder we borstkanker kunnen opsporen, hoe beter.

Kwaliteitsverbetering dus. Van onderzoek, behandeling én het leven van de patiënt.

Dat bedoel ik met macroniveau.’

Ruim 50 minuten later. Haar pols ‘tikt’. Ze staat op en zegt: ‘Zometeen mediatraining, gets. Tja, er zijn ook dingen die moeten’, lacht ze. Maar maakt ze zich daar druk over? Welnee.

GPS-STOK Vier jaar na haar aantreden bij de SAG, blijft het werk als bestuurder haar intrigeren.

‘Het leuke is dat je resultaten gaat zien, zoals betere samenwerking tussen verlos-

Zie ook www.zilverenkruis.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 41

INTERVIEW

BARBARA KAMP / ESTHER DE ROOIJ / SUZANNE BOUMAN

De waarde van

DIAGNOSTIEK

T

DOOR LYNETTE WIJGERGANGS

ROTS OP HET BEDRIJF waar ze werken. Dat is de grote gemeenschappelijke deler van Barbara Kamp, Esther de Rooij en Suzanne Bouman. Dat bedrijf is Roche Diagnostics Nederland. ‘Roche ontwikkelt wereldwijd medicijnen en diagnostiek die patiënten helpen langer en beter te leven. Wij zijn marktleider van innovatieve diagnostische oplossingen.’

‘We maken écht het verschil’, stelt Esther.

Zij is Head of Business Development, een afdeling die samen met andere stakeholders in de zorg werkt aan de waarde van diagnostiek. Esther is op veel dingen bij Roche trots, maar vooral op het feit dat we nu doen, wat de patiënt straks nodig heeft.

Dat doen we ook écht en elke dag weer opnieuw. Ik krijg er kippenvel van als ik het zeg. 70 procent van de beslissingen in de zorg komt tot stand door de navigatie van de diagnostiek, terwijl diagnostiek minder dan 2% van de kosten van het totale gezondheidszorgbudget behelst. Onze oplossingen zijn onmisbaar in alle fasen van de gezondheidszorg. De waarde van diagnostiek geeft “The Power of Knowing”: feiten en cijfers die medische keuzes mogelijk maken of onderbouwen en dus een medische meerwaarde leveren. We doen meer dan alleen het laboratorium benaderen, we overzien de gehele zorgketen. Stel dat een test niet vergoed wordt, dan laten wij het daar niet bij. We benaderen de zorgverzekeraars en de beleidsmakers om hen ervan te overtuigen dat onze oplossingen de kwaliteit van zorg

42 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

voor de patiënt daadwerkelijk verbeteren en dat voor minder kosten. We willen de waarde van diagnostiek laten doordringen en gaan door totdat de nieuwe diagnostiek in de richtlijnen is opgenomen en wordt vergoed. Een mooi voorbeeld is de nieuwe HPV-test die volgend jaar in het nationale baarmoederscreeningsprogramma zal worden ingevoerd. Een switch van cytologie naar HPV DNA-onderzoek voorkomt jaarlijks 75 gevallen van baarmoederhalskanker en daarmee 18 sterfgevallen.’

ONZE WAARDEN ‘Moed, passie en integriteit, dat zijn onze waarden. Dat zie je ook heel duidelijk terug in persoonlijke filmpjes die vorig jaar gemaakt zijn van onze collega’s vanwege ons vijftigjarig bestaan in Nederland’, vertelt Suzanne, sinds drie jaar werkzaam als Head of HR & General Services. ‘Mijn core business is de mens en de organisatie, maar ik buig me ook over het gebouw en de facilitaire diensten. Hiervoor heb ik bijna 12 jaar in de financiële wereld gewerkt. Ik wilde graag een overstap maken naar een bedrijf dat meer relatie had met de maatschappij. Toen ik hier binnenkwam was ik onder de indruk van Global HR, die is echt van hoge kwaliteit en met aandacht voor organisatie- en persoonlijke ontwikkeling.

Goed doordachte global processen met toch voldoende speling om er onze eigen invulling aan te geven. Dat is de kracht van Roche: oog houden voor de behoefte en dynamiek in de verschillende landen.’

Langst dienende van het trio is Barbara.

| Van links naar rechts: Esther de Rooij, Suzanne Bouman en Barbara Kamp

Zij werkt inmiddels 16 jaar voor Roche Diagnostics en is Head of Marketing.

Barbara heeft een laboratoriumachtergrond, dus weet waar ze het over heeft. ‘De core business van onze afdeling is marketing, product management, communicatie en consultancy. Met consultancy bieden we echt een toegevoegde waarde. We zien in de veranderende marktomgeving het aantal laboratoria en ziekenhuizen in Nederland dalen. Wij willen onze klanten kunnen adviseren in de veranderende markt op strategische, technische en operationele vraagstukken.’

CRAZYMAKER Gedrieën vormen zij de helft van het managementteam van Roche Diagnostics Nederland. Eén van de internationale speerpunten is om meer vrouwen in topposities te krijgen. ‘Innovatie en ondernemerschap en zo het verschil willen maken, dat vraagt om diversiteit van je mensen in kennis en kunde’, aldus Barbara. ‘Maar die diversiteit willen we hier ook terugzien in onze organisatie.

Aanwezigheid van vrouwen, ook in hoge posities, maakt het bedrijf krachtig.’

Suzanne benadrukt dat in onze huidige 24-uurseconomie we wel moeten waken voor grenzeloosheid. ‘We hebben de zogenaamde “crazymaker” geïntroduceerd.

Uiteindelijk ben je zelf de baas van je “crazymaker”. Aan de ene kant is het je kracht, maar het is ook je valkuil. Je bent zelf degene die het tempo en de prioriteiten bepaalt.’ Barbara vult aan: ‘Daar is inderdaad tijd voor vrijgemaakt. We zijn allemaal gedreven harde werkers, maar er is meer ruimte voor reflectie met elkaar en interesse voor wat een ander beweegt.’

De dames weten wel hoe ze zonder ongezonde stress toch succesvol kunnen zijn. Suzanne: ‘Zelf goed weten wat belangrijk voor je is, geeft rust. Anders heb je het gevoel dat je nergens volledig en goed in kan zijn. Als je weet wat belangrijk is, kun je een gezonde balans creëren.’ Esther sluit af: ‘Stress ervaren is heel persoonlijk. Zonder stress werken is niet altijd mogelijk, het kan soms ook heel goed werken. Als je iets met veel plezier doet, dan kun je ook veel aan. Dat geeft dan weer heel veel energie en inspiratie.’

Zie ook www.roche.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 43

De directie van diagnostisch centrum Saltro bestaat uit drie mannen en drie vrouwen. Een bewuste keuze, vertelt voorzitter van de Raad van Bestuur Esther Talboom. ‘Ook in de rest van onze organisatie zoeken we naar een gelijke balans tussen mannen en vrouwen.’

Vrouwen in hun

KRACHT

zetten

‘I

ZIJN ER VERSCHILLEN TUSSEN MANNELIJKE EN VROUWELIJKE LEIDINGGEVENDEN? k generaliseer nu behoorlijk, maar over het algemeen tonen vrouwen meer verbindend leiderschap. Ze zijn vaak bezig met afstemmen en draagvlak creëren. Mannelijke leidinggevenden zijn daadkrachtiger en nemen makkelijker besluiten. Ik vind het belangrijk om beide stijlen in de directie te hebben, zodat we optimaal functioneren.

Ook in de rest van onze organisatie streven we die balans na. In de patiëntenzorg willen we bijvoorbeeld graag meer mannen zien. En dat geldt ook voor ons laboratorium, omdat ook daar veel vrouwen werken.

Los daarvan kijken we naar de benodigde competenties. Op sommige plekken is het goed als er iemand komt die een knuppel in het hoenderhok gooit, op andere plekken wil je juist iemand die de sfeer borgt. De kunst is steeds om de juiste mix van competenties en mannelijke en vrouwelijke eigenschappen in een team te krijgen.’

‘SPREEK EEN ONDERHOUDSCONTRACT AF MET JEZELF’ 44 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

ZIE JIJ JEZELF ALS ROLMODEL VOOR VROUWEN? ‘Ik word vaak aangesproken op congressen door vrouwen die zeggen dat ze mij een inspirerend voorbeeld vinden. Daar ben ik blij om. Ik probeer vrouwen steeds hun kracht te laten zien. Dat doe ik bij mannen ook hoor, maar vrouwen hebben het harder nodig. Als ik een vrouwelijke bestuurder bij een andere organisatie de moed zie verliezen, bel ik haar om haar een hart onder de riem te steken.’

HOE KUN JIJ SUCCES HEBBEN ZONDER STRESS? ‘Ik zorg goed voor mezelf: ik luister naar mijn lijf, slaap voldoende, sport veel en speel graag dwarsfluit samen met mijn dochter. Dat soort zaken offer je al gauw op als je het druk hebt, maar ik probeer daarvoor te waken. Je moet een onderhoudscontract met jezelf afspreken.

Verder heb ik de meest geëmancipeerde man van Nederland. Ik heb carrière kunnen maken omdat hij een stapje terug deed. Als je allebei een topbaan hebt, kun je beter geen kinderen hebben, vind ik. Desondanks heb ik aan het begin van mijn carrière vaak last gehad van schuldgevoelens dat ik er niet genoeg was voor mijn kinderen.

Ik kreeg daar ook opmerkingen over van de buitenwereld. Maar tussen mijn man en mij is het nooit een issue geweest. Met mijn kinderen, ze zijn nu 16 en 18, heb ik de afspraak dat ze me terugfluiten als ze vinden dat ze me te weinig zien. Je moet ook durven toegeven dat je op het werk

INTERVIEW ESTHER TALBOOM

‘ALS JE LANG IN EEN TOPFUNCTIE ZIT, LIGT NARCISME OP DE LOER’ niet onmisbaar bent, en niet overal bij hoeft te zijn. Ik werd ooit door een mannelijke bestuurder aangesproken waarom ik zo weinig op een algemene ledenvergadering kwam. Ik legde hem eerlijk uit dat ik soms voor mijn kinderen koos in plaats van een minder urgent evenement. Jaren later kwam ik hem weer tegen en zei hij dankbaar te zijn voor dat antwoord. Het had zijn ogen geopend en sindsdien maakte hij ook meer tijd vrij voor zijn gezin.’

HOE BLIJF JE SUCCESVOL ALS LEIDER? ‘Als je lang in een topfunctie zit, is het moeilijk je zelfreinigend vermogen op peil te houden. Narcisme ligt dan op de loer. Ik heb aan mensen in mijn directie gevraagd: als ik zonnekoning-gedrag ga vertonen of ik ben over mijn houdbaarheidsdatum heen, zég het tegen me. Ook andere mensen binnen de organisatie heb ik gevraagd mij feedback te geven. En dat doen ze gelukkig. Verder is het heel belangrijk om successen op het werk met elkaar te vieren.

Dat wordt al gauw als overdreven gezien binnen de zorgsector. Maar je mag best een feestje houden als je een nieuwe klant binnenhaalt. Het is ook belangrijk dat we het leuk hebben met elkaar bij Saltro.’

BIJ SALTRO STREVEN JULLIE NATUURLIJK LEIDERSCHAP NA, WAT VERSTA JE DAARONDER? ‘Dienend leiderschap, waarbij je zichtbaar blijft als mens en tegelijkertijd daadkrachtig optreedt. Een natuurlijk leider inspireert anderen, geeft ruimte en vertrouwen om zelf verantwoordelijkheid te nemen, maar grijpt ook in als het niet goed loopt. Nieuwe leidinggevenden beoordelen wij op vier gebieden: resultaat boeken, relaties goed beheren, feedback kunnen geven en ontvangen, en jezelf willen ontwikkelen.

Dat laatste is ook heel belangrijk voor natuurlijk leiderschap. Ik denk dat het oude hiërarchische leidinggeven niet meer werkt.

Verantwoordelijkheid bij medewerkers neerleggen is belangrijk om ze betrokken te houden en betrokkenheid leidt weer tot meer tevreden werknemers en dus een betere werksfeer. Ik wil heel graag dat onze mensen zelf nadenken over hun werkzaamheden en de inrichting van onze organisatie. Het zorglandschap verandert voortdurend, Saltro is over vijf jaar een andere organisatie dan nu. Daar hebben we flexibele mensen voor nodig, die kritisch meedenken.’

Esther Talboom is sinds 2011 bestuursvoorzitter van diagnostisch centrum Saltro. Na haar studie werkte ze gedurende 10 jaar als huisarts in een gezondheidscentrum in Rotterdam-Zuid. Esther ontdekte dat haar passie ligt bij het verbeteren van de gezondheidszorg en maakte na het behalen van haar MBA bedrijfskunde de overstap naar bestuurder in de gezondheidszorg.

Zie ook www.saltro.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 45

VITALITEIT JOLANDE TIJHUIS

Jolande Tijhuis is sinds 2011 voorzitter van de Raad van Bestuur van Vincent van Gogh voor geestelijke gezondheidszorg. In 4 jaar tijd heeft ze de organisatie zien en doen veranderen.

EEN OPEN MIND

‘P Jolande Tijhuis is sinds 2011 voorzitter van de Raad van Bestuur van GGZ-instelling Vincent van Gogh in Limburg. Tevens is zij lid bij de Raad van Toezicht van de Drie Gasthuizen Groep en lid raad van commissarissen Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Daarvoor was zij directeur-bestuurder van ‘Woonbedrijf ieder1’ in de regio Deventer-Zutphen.

Jolande bekleedde diverse toezichthoudende functies en was werkzaam als consultant bij Twynstra Gudde in profit en non-profit. Haar brede ervaring en achtergrond ko goed van pas bij de transformatie die de Geestelijke Gezondheidszorg momenteel doormaakt.

Verandermanagement pur sang.

op weg naar de GGZ van de toekomst!

SYCHISCHE GEZONDHEIDSPROBLEMEN horen bij het leven. Wij willen dat het stigma eraf gaat, dat psychiatrie gewoner wordt en dat cliënten meer regie krijgen op hun eigen leven en hun herstel.

Hiervoor is een open mind nodig. Als zorgorganisatie moeten we openstaan en naar buiten kijken. Ik wil ook graag dat onze omgeving bij ons naar binnen kijkt. Alleen als wij in verbinding staan met onze omgeving kunnen we succesvol zijn en innoveren.’

EEN ANDERE BLIK ‘In 2013 hebben we bewust gekozen voor een nieuwe koers en een nieuwe inrichting van de organisatie. We zetten de cliënt centraal en medische specialistische kennis, als bestaansrecht van de organisatie, is in alle bestuurslagen vertegenwoordigd. De nieuwe koers hebben we vertaald in de motto’s: herstel is haalbaar, wonen doe je thuis en zorgen doe je samen.’

HERSTEL IN EEN VERTROUWDE OMGEVING ‘Herstel in de zin van genezing is soms niet aan de orde omdat het ziektebeeld chronisch kan zijn. Maar herstel van levenskwaliteit is wél haalbaar. Al is het maar dat iemand de straat weer op durft of zelf boodschappen kan doen. Wij denken dat herstel voor de meeste cliënten het beste gerealiseerd wordt in de vertrouwde thuissituatie. Dat betekent de zorg op maat organiseren. Daarvoor is samenwerking nodig door betrokken professionals en mantelzorgers. Soms is een opname in een van onze klinieken wel nodig, maar veel minder vaak dan we vroeger dachten.’

INNOVEREN EN ONTWIKKELEN ‘Als je thuis wonen propageert, moet je alle

46 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

voorzieningen inzetten die binnen je bereik liggen om dat te laten slagen. Innoveren staat daarom hoog in het vaandel. Denk aan communicatiemogelijkheden, alarmering en voorzieningen die het mogelijk maken om thuis te wonen. Maar we richten ons ook op nieuwe technologie in onze klinieken. Bijvoorbeeld de comfortroom en slimme communicatiewanden. Wij hebben zorgrobot ZORA geïntroduceerd en zetten haar vooral in voor activering en stimulering op het gebied van geheugen. We hebben een innovatie-atelier waar we nieuwe processen, diensten en behandelmethoden testen. Hierbij nodigen we studenten, zorgprofessionals en bedrijven uit om mee te denken en samen te werken.

Als lerende organisatie blijven we ook op opleidingsgebied onszelf voortdurend ontwikkelen en specialiseren. Nieuw is het maatwerk Foundations of Management-GGZ-programma dat wij in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit hebben ontwikkeld; een opleiding in bedrijfsvoering voor ketenpartners in de GGZ. Een mooi en vernieuwend concept.’

UITDAGING ‘Als bestuurder wil ik graag het beste van twee werelden samen brengen in onze organisatie: een bedrijfsmatige aanpak met maatschappelijke idealen en resultaten. Om als grote regionale organisatie mee te hollen op de snelheid waarin het zorgstelsel verandert is echt een uitdaging. Met stakeholders maken we toekomstgerichte afspraken, bijvoorbeeld met zorgverzekeraar VGZ over de verdere versnelling in de ontwikkeling van nieuwe ambulante producten. Succesvol zijn als organisatie kun je niet alleen. We doen het samen, in alle zorgvuldigheid en met geduld en vertrouwen!’

VITALITEIT JANNEKE WITTEKOEK

1957

W

Janneke Wittekoek is cardiologe en gezondheidswetenschapper. Zij volgde haar opleiding in het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam en specialiseerde zich in het buitenland in preventie van hart- en vaatziekten.

Daarnaast heeft zij een bijzondere interesse in het vrouwenhart. In september 2013 opende zij HeartLife Klinieken in Utrecht.

HeartLife Klinieken heeft een uniek zorgconcept: cardiologische zorg in combinatie met actieve leefstijlbegeleiding, waaronder de ‘heartloopclub’, waar Janneke samen met haar patiënten in beweging komt.

Janneke maakt in haar kliniek onder meer gebruik van Philips echoapparatuur om hart- en vaatproblemen vroegtijdig op te sporen.

AT ZEGGEN DEZE CIJFERS U? De lancering van de Spoetnik met Laika? Klopt.

Maar ze betekenen in dit kader iets anders.

Elke dag sterft er in Nederland 1 vrouw aan de gevolgen van een verkeersongeluk. Elke dag sterven in Nederland 9 vrouwen aan de gevolgen van borstkanker. En elke dag sterven in Nederland 57 vrouwen aan harten vaatziekten.

Om verkeersslachtoffers te voorkomen, investeren we in verkeersmaatregelen: flitspalen, drempels, zebrapaden, wetgeving. Om borstkanker tijdig te ontdekken, hebben we een bevolkingsonderzoek, genetisch onderzoek, grote inzamelingsacties om onderzoeksgeld op te halen. Maar wat doen we in de preventie van hart- en vaatziekten?

Het is niet de bedoeling om u bang te maken, maar hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nummer 1 onder vrouwen in Nederland. En u weet waar dat aan ligt. We eten teveel, worden te zwaar en bewegen te weinig. We roken: bij vrouwen onder de 50 is roken de belangrijkste oorzaak van een hartinfarct.

Het vrouwenhart zit anders in elkaar dan het mannenhart. Dat wisten we allang, kijk maar wat er gebeurt als de nieuwe catalogus van Manolo Blahnik uitkomt. Maar ook als het gaat om hart- en vaatziekten gedraagt het vrouwenhart zich anders.

Heeft een vrouw tijdens de zwangerschap hoge bloeddruk of diabetes gehad, dan is er meer kans op hart- en vaatziekten. Cystes aan de eierstokken leveren ook een verhoogd risico op. Überhaupt zijn hormonale veranderingen bij vrouwen van invloed op het hart. En niet zelden worden hartklachten

verward met overgangsklachten. Vermoeidheid, kortademigheid en rugpijn worden niet direct in verband gebracht met het hart.

Het vrouwenhart is veel gevoeliger voor stress dan het mannenhart. Er is een aandoening, het stresshartinfarct, waarbij het hart een enorme hoeveelheid adrenaline niet kan verwerken en er gedeeltelijk mee stopt.

Aanzienlijk meer vrouwen dan mannen overkomt dit. De aandoening heeft de theatrale naam ‘broken heart syndrome’ gekregen, omdat een emotionele gebeurtenis vaak de trigger is.

Artsen proberen het cardiovasculair risico vast te stellen door naar de klassieke risicofactoren te vragen. Roken, bloeddruk, diabetes, leeftijd, cholesterol. Geen enkele lijst vraagt echter naar de mate van stress.

Nu is daar moeilijk een parameter voor te geven, maar stress levert in alle delen van het lichaam klachten op. Een slecht eetpatroon, verminderde spijsvertering, slecht slapen, invloed op de psyche, concentratieproblemen. Dit alles kan weer leiden tot hartritmestoornissen, verhoogde bloeddruk, pijn op de borst of een hartinfarct.

Wanneer ga je naar de cardioloog? Als je deze klachten hebt? Dan is er al echt een interventie nodig. Maar waarom ga je niet al naar de cardioloog als je slagaders nog niet dichtgeslibd zijn? Je gaat toch ook naar de tandarts voordat je gaatjes hebt? Je kunt beter een interventie op je levensstijl plegen dan op je kransslagader.

Als leider in de zorg is een gezonde levensstijl en preventief onderhoud van je hart eigenlijk geen keuze meer, maar een verplichting.

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 47

Als mensen in werksituaties tegen problemen aanlopen of spanningen hebben, dan heeft dit mogelijk uitval tot gevolg. Stress, overbelasting of andere kwesties komen in alle levensfasen voor en hebben invloed op de inzet van een werknemer. Eén op de acht werknemers in Nederland heeft last van werkstress. Een derde van het werkgerelateerde verzuim wordt hierdoor veroorzaakt.

Jaarlijks kost dit zes miljoen verzuimdagen! Dit getal móet naar beneden. MentaVitalis doet er iets aan.

De kracht van

AANDACHT

‘Z

48 |

vaker onderkend

OWEL WERKGEVER als werknemer heeft er baat bij dat mensen aan het werk blijven’, vertelt Bianca Kamphuis, medeoprichter en directeur van MentaVitalis.

‘Voor medewerkers van bij ons aangesloten bedrijven, zijn onze counselors dag en nacht telefonisch bereikbaar. Afhankelijk van de hulpvraag kan er binnen een week een face-to-face begeleidingstraject gestart worden bij de medewerker in de buurt. Hiervoor staat een landelijk dekkend netwerk van psychologen en coaches paraat. De kracht van aandacht is altijd ons uitgangspunt.’

uitstekend te werken, getuige de positieve geluiden van tevreden cliënten. Ongeveer de helft van alle cliënten geeft aan door de begeleiding een ziekmelding te hebben voorkomen.

POSITIEVE GELUIDEN Uitsluitend de aandacht voor het individu is waar het om draait bij de dienstverlening van MentaVitalis. Het inschakelen van een counselor is voor een werknemer laagdrempelig. Hij of zij blijft anoniem en er wordt geen dossier opgebouwd. Ook de werkgever hoeft hier niet in betrokken te worden en er is geen verzekeraar die meekijkt. In de praktijk blijkt deze aanpak

‘Ik ben zeer tevreden over de begeleiding van deze coach. Hij wist snel tot de kern van de zaak te komen en mij niet alleen als huisarts, maar vooral als mens te doorgronden en de juiste handvatten te bieden. Hij heeft me geraakt en ik zal deze levenslessen niet vergeten. De juiste persoon voor mij op het juiste moment!’ (reactie van een vrouw, 35 jaar)

‘Het intake-gesprek was al erg prettig.

Daarna kon ik een telefonisch traject beginnen. Het heeft me meer gebracht dan ik had durven hopen. Het is erg fijn dat iemand begrijpt waar je in vastzit en dan ook nog echte tools aanbiedt om eruit te komen. Heel fijn en ik ben erg dankbaar!’ (reactie van een vrouw, 40 jaar)

VITALITEIT

BIANCA KAMPHUIS

‘DE KRACHT VAN AANDACHT IS ALTIJD ONS UITGANGSPUNT.’

| Bianca Kamphuis

Stress is niet leeftijdsgebonden. Wel zou je kunnen zeggen dat verschillende vormen waarin stress zich aandient afhankelijk zijn van de levensfase waarin iemand zich bevindt. Zo speelt de ontwikkelingsdrang in het werk meer een rol bij een 30/35-jarige dan bij een oudere persoon. En past het zorgen maken over verandering in het vakgebied meer bij iemand van rond de 50 jaar dan bij een jongere.

ervan niet inziet. Dit kan leiden tot grotere psychische en lichamelijke problemen en op langere termijn tot uitval.

Voor het verhelpen van stress is een verandering nodig in je patroon van denken en handelen. Pas als we klachten krijgen of arbeidsongeschikt raken, realiseren wij ons dat als we eerder actie hadden ondernomen we mogelijk deze klachten of arbeidsongeschiktheid hadden kunnen voorkómen.

GEZOND STRESSNIVEAU De meeste mensen gaan het grootste deel van hun leven op een gezonde manier met spanning om. Als je er adequaat mee omgaat, kun je profiteren van de voordelen die stress biedt en je tegelijkertijd beschermen tegen mogelijke nadelige gevolgen voor de gezondheid. Ook met een normaal stressniveau is het verstandig om oog te blijven houden voor hoe het met je gaat, om zo je veerkracht in stand te houden.

Soms lopen we tegen een aantal zaken in werk of privé aan, die een risicofactor kunnen zijn voor burn-out. Als we langere tijd met een verhoogde spanningsboog werken is het risico op uitval groot.

Wellicht heb je dan last van een aantal spanningsklachten, maar gaan er nog geen alarmbellen af.

Met een verhoogd stressniveau is het van groot belang om de symptomen van overspanning die je ervaart serieus te nemen en ervoor te zorgen dat ze niet groter worden. Wanneer je langere tijd een verhoogd stressniveau hebt, kan het zijn dat je hier aan gewend raakt en de ernst

DE KRACHT VAN AANDACHT Een medewerker die lekker in z’n vel zit, zit ‘lekker in z’n werk’ en levert meer op voor het bedrijf. Steeds meer organisaties onderschrijven dat aandacht voor mensen een onmisbare factor is voor zakelijk succes.

Aandacht voor de individuele werknemer, aandacht voor zijn of haar arbeidsmotivatie, maar ook aandacht voor persoonlijke kwesties buiten de werkomgeving.

MentaVitalis richt zich sinds 2002 op deze aandacht en draagt hiermee bij aan het terugdringen van uitval door stress en overbelasting.

10 tips voor ontspannen werken > Geniet wat vaker van de goede momenten > Vergeet nooit te lachen > Durf ‘nee’ te zeggen > Vervang ik ‘moet’ door ik ‘wil’ > Beloon jezelf na een vervelend klusje > Plan rust in je agenda > Beloof niet meer dan je waar kunt maken > Neem niet alles te serieus > Stel prioriteiten en werk stapsgewijs > Werk samen, dan bereik je meer dan alleen

MentaVitalis is DE specialist in externe counselingservices.

MentaVitalis biedt personele begeleiding die onafhankelijk en vertrouwelijk is.

Telefonisch, online en face-to-face. Via de MentaVitalis ContactCard kan iedere medewerker, indien daar behoefte aan is, zijn of haar verhaal kwijt aan een professionele counselor.

24 uur per dag, zeven dagen in de week. En mocht dat gewenst zijn, is persoonlijke begeleiding binnen een week geregeld.

Een unieke dienstverlening in Nederland, met als doel: het creëren van mentaal vitale werknemers en het voorkomen van arbeidsverzuim. MentaVitalis bespaart op die manier het bedrijfsleven miljoenen euro’s per jaar.

Info Geïnteresseerd geraakt in counseling voor uw medewerkers? Kijk dan voor meer informatie op www.mentavitalis.nl of bel 088 - 22 44 600.

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 49

VITALITEIT BRENDA BAS

Meer energie met

VITALE VOEDING

B Zie ook www.greenyourself.nl

BRENDA BAS VAN GREENYOURSELF: ij GreenYourself kun je ervaren hoe makkelijk het is om VITALE VOEDING met meer groente en fruit op je dagelijkse menu te zetten, bijvoorbeeld in de vorm van een Groene Smoothie. In 2013 heeft Brenda Bas haar passie voor vitale voeding en haar opleiding als coach gecombineerd in de oprichting van GreenYourself. Brenda begeleidt mensen en geeft workshops over vitale voeding en groene smoothies. Om het zelf maken, van Vitale Voeding zo makkelijk mogelijk te maken heeft GreenYourself een webwinkel geopend waarin topkwaliteit hogesnelheidsblenders van het Duitse merk Bianco di Puro worden aangeboden. Dé ondersteuning naar een gezonder eetpatroon!

Met deze blenders maak je smoothies, verse soepen, notenmelk, ijs en de heerlijkste spreads in een handomdraai. Door de hoge snelheid openen de celwanden van bladgroente in zeer korte tijd, zodat álle vitale voedingsstoffen vrijkomen en direct door het lichaam opgenomen kunnen worden.

BIJ AANKOOP VAN EEN BIANCO BLENDER TIJDENS HET CONGRES GEVEN WIJ TOT 01.01.2016 EEN MOOI KOOKBOEK CADEAU ÓF 50% KORTING OP DEELNAME AAN EEN GREENYOURSELF WORKSHOP. GROENE SMOOTHIES: Door het veelvuldig eten van rauwe groente en vers fruit beïnvloed je je stofwisseling positief. Een groene smoothie is een lekkere en makkelijke manier om hier gehoor aan te geven en zo meer groente en fruit op je dagelijkse menu te zetten.

50 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG

Het beste is om de dag te beginnen met een groene smoothie als deel van je ontbijt, maar natuurlijk kun je deze ook als lunch of als tussendoortje drinken.

Waarom is een groene smoothie gezond?

- Energie: de combinatie van groente en fruit geeft je een vitale boost. Start dus met een groene smoothie als gezond ontbijt.

- Vocht: een goedgevulde smoothie is al gauw 1 liter en dit heeft je lichaam nodig.

Gedurende de nacht verlies je veel vocht en dit wordt aangevuld door het sap dat uit het vers fruit komt en het water dat je toevoegt aan je groene smoothie. Alleen een goed gehydrateerd lichaam werkt optimaal.

- Aminozuren: zijn de bouwstenen voor eiwitten en erg belangrijk voor een gezond lichaam. Deze aminozuren zijn rijkelijk aanwezig in de groente van je groene smoothie.

- Calcium: ook calcium en allerhande mineralen zijn te vinden in bladgroente en zorgen voor goede botten en tanden. De beste calcium vind je niet in zuivelproducten, maar in groente.

- Vezels: in zowel groente als fruit zitten gezonde vezels. Deze vezels brengen in de ochtend de spijsvertering op gang, en zorgen ervoor dat andere gezonde voedingstoffen door het lichaam worden opgenomen.

- Een zonnetje in een glas: de groene bladgroente dankt zijn mooie groene kleur aan het stofje chlorofyl, dat de groente zijn kracht geeft en niets anders is dan ‘getransformeerde’ zonne-energie (fotosynthese).

Chlorofyl is een krachtige ontgifter en versterkt het immuunsysteem. Bovendien bevat chlorofyl magnesium: bevorderend voor de vitaliteit en de mentale helderheid.

VITALITEIT

MEIKE VAN DE LINDE

Meike van de Linde, dagvoorzitter en vocal entrepreneur, over afgestemd zijn met jezelf.

IMPERFECTIE

M

is onze natuurlijke staat van zijn, waar vanuit alles kan gebeuren IJN MANTRA ALS VOCAL COACH IS: iedereen kan zingen. Je mond openen en klank maken, zingen op z’n puurst. Als dagvoorzitter zeg ik: iedereen heeft iets bijzonders te geven en wil dit delen. Als ik daarvoor ruimte maak, doe ik mijn werk goed. Ik heb nu een soort ontspannen helderheid op dat podium. Ik bereid mij goed voor, en dan mag het gaan zoals het gaat. Ik zit er niet meer vanuit perfectie bovenop, ik ben aanwezig, in verbinding.

Het ontvouwt zich met mij. Zoals het gaat, is het goed. Ik weet dat ik in dat moment het beste van mijzelf geef.

Ik noem dat afgestemd zijn met jezelf. Ik geef workshops en coaching over dit thema, aan zangers en niet-zangers. Want zingen en klinken is bij uitstek de manier om af te stemmen met jezelf. Jouw stem, jouw instrument, vertelt je veel over wie je bent en wat je wilt. Kom het maar eens proberen.

Ik was heel lang niet afgestemd met mijzelf, hoewel ik altijd zong. Bevangen door het idee nooit goed genoeg te zijn, trachtte ik met zingen mijn angst te bezweren. Zo werd mijn zingen een veilig buitenkantje dat wanhopig probeerde te voldoen aan alles en iedereen. Toen ik echt vastliep ben ik twee jaar gestopt met optreden en voor mijzelf gaan zingen. Stembevrijding, klinken, jammeren, schreeuwen. Ik ging in zingen op zoek naar mijn angst en weerstand. Daarachter zat mijn ware kracht.

Dagen, maanden in tranen bij elke toon. En toen weer dat podium op. De eerste keren zette dat veilige buitenkantje van weleer zich als een verstikkend harnas om mij heen.

Dat waren moeilijke momenten. Maar ik zong wel. En langzamerhand kwam er nieuwe ruimte. Ik ontdekte dat perfectie niet bestaat: juist imperfectie is onze natuurlijke staat van zijn, waar vanuit alles kan ontstaan.

Als ik als zangeres mijn eigen onvermogen mee mag nemen in mijn zingen, en daardoor samenval met het moment en de ander, is mijn zingen vrij en inspirerend. Als ik als dagvoorzitter ditzelfde mag doen, kan ik vanuit rust en ruimte aanwezig zijn met mijzelf en de ander. Dan ontstaat een soort gracieuze flow, waarin alles kan gebeuren.

Heerlijk.

Ook afstemmen met jezelf?

Sms je naam en e-mailadres o.v.v.

‘Vrouwelijke leiders Zorg 2015’ naar 06 - 53734471 en je ontvangt – tot 1 juni 2016 – een speciale workshopaanbieding als deelnemer aan dit mooie congres. Of kijk voor meer info op www.meikezingt.nl.

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 51

Veel mensen denken dat stress slecht is.

Wetenschappelijk onderzoek laat echter zien dat dit genuanceerder ligt.

LEIDEN

C

bij stress cruciaal voor succes DOOR INGE NUIJTEN FOTO BART MAAT

ONTINUE, langdurige stress van destructieve situaties en relaties ondermijnt ontegenzeggelijk je gezondheid, welbevinden en productiviteit. Tijdelijke stress voor een deadline, een presentatie, een sollicitatie, een vergadering of bij een ongeluk, is daarentegen functioneel. Deze stressreactie is er om je voor te bereiden op de ‘wedstrijd’. Als je lichaam niet ‘stresst’, ben je namelijk minder alert, gedreven en betrokken.

Stress kun je pas optimaal benutten als je haar omarmt. Wanneer je namelijk positief over stress denkt, maak je het stofje DHEA aan dat helpt om je lichaam sterker en slimmer te maken. Het stofje stimuleert je spieren en hersenen om nieuwe verbindingen te leggen. De kans wordt dus groter dat je leert en groeit. Fysiologisch gebeurt er nog iets interessants als je stress positief interpreteert. Je hartslag gaat nog steeds omhoog, je ademt sneller en je zweet meer, maar je bloedvaten trekken zich minder samen als je stress als behulpzaam ziet. De reactie van je lichaam is dan te vergelijken met de fysiologische reactie bij blijdschap.

De gedachte dat stress je helpt om uitdagingen aan te kunnen, te leren en te groeien zorgt er zelfs voor dat je onder druk meer vastberaden, zelfverzekerder en enthousiaster overkomt. Djokovic is een mooi voorbeeld van iemand die stress op deze manier inmiddels goed weet te benutten. Hij werd van een getergde speler de nummer 1

52 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

van de wereld (tennis). Daarvoor schrapte hij ten eerste de voor hem onnodige stressfactoren zo veel mogelijk uit zijn leven, zoals gluten, lactose en straling. Daarnaast is hij zijn gedachten gaan veranderen.

Hij geeft aan dat hij de energie van stress omzet door zich te richten op positieve dingen en wat belangrijk voor hem is.

HOE WERKT DAT VOOR ONS? De meeste mensen zijn geneigd om zich onder druk te focussen op hoe ze overkomen en hoe ze zich kunnen bewijzen. Dit werkt vaak averechts. Wat wel werkt is je focussen op wat je werkelijk wilt bijdragen.

Focus dus op waarom je iets doet in plaats van hoe je het doet. Wanneer je op de waarde van de uitdaging gericht bent (het waarom), ervaar je net zoveel stress als wanneer je indruk wilt maken (het hoe), maar je cortisolniveau (een stressstofje) is lager. Een onderzoek in het kader van burnout laat ook zien dat door te focussen op het waarom (c.q. een betekenisvol doel), de kans op ziekte en burn-out vermindert.

Wat doet Djokovic nog meer naast het focussen op wezenlijke zaken? In het kader van omgaan met stress traint hij dagelijks zijn gedachten en doet hij ontspanningsoefeningen. Hij doet dit door zich in stilte te focussen op zijn adem, zich bewust te worden van wat zich afspeelt in zijn lichaam en geen oordeel te hebben over zijn gedachten. Iedereen die erin slaagt zich minimaal tien minuten per dag zo te focussen, wordt een betere versie

VITALITEIT

INGE NUIJTEN

van zichzelf. Je leert waardevolle dingen als je in het moment objectieve aandacht geeft aan wat er bij je leeft. Je komt er bijvoorbeeld achter dat je veel tijd verspilt aan nutteloze zaken en daardoor niet ziet wat er werkelijk (van waarde) is.

Ook stress van nare gebeurtenissen en pijnlijke ervaringen uit het verleden kun je een plek geven door een Djokovicachtige methode toe te passen, te weten: bewust ademen, voelen en je gedachten accepteren. Je kunt nog een extra stap zetten. Psychologen ontdekten namelijk dat we veelal negatief op stressvolle gebeurtenissen terugkijken en dat dit onwenselijke spierspanning op het voorhoofd en vermindering van hartritmevariatie veroorzaakt. Als mensen echter gevraagd wordt te bedenken hoe de negatieve gebeurtenis hen heeft geholpen om te groeien, te leren en sterker te worden, wordt de spierspanning minder en de hartritmevariatie groter en gelijkmatiger.

Deze hartritmevariatie is een belangrijke indicator voor je gezondheid en prestatievermogen. Als de variatie van je hartritme minder verkrampt is, ben je weerbaarder en veerkrachtiger. Je kunt dan beter omgaan met stress.

Bovendien laat onderzoek zien dat je meer positieve hormonen aanmaakt wanneer je hartritmevariatie flexibeler is. Hartritmevariatie is onder andere gerelateerd aan concentratie, creativiteit, productiviteit, gezondheid en energie.

Training van hartritmevariatie helpt dan ook om beter met stress om te gaan.

Kortom, wanneer je uitdagingen en pijnlijke momenten ziet als een kans om te groeien, reageert je lichaam beter dan wanneer je negatief denkt over dergelijke stressvolle situaties. Als je weet waar je het voor doet, heeft stress minder grip op je. Zonder stress of wanneer je stress als iets slechts ziet, presteer je minder, leer je minder en voel je je minder. Stress zorgt er voor dat je uitdagingen in het leven met glans kunt doorstaan. Het is belangrijk om je hiervan bewust te zijn en vervolgens positief te leiden bij stress. Leiden bij stress, zoals je hebt kunnen lezen, is cruciaal voor succes.

Over de auteur Dr. Inge Nuijten is expert op het gebied van dienend-leiderschap en vitaliteit. Zij promoveerde in 2009 aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit op het onderwerp dienend-leiderschap. Haar filosofie is: ‘Rijkdom is het verrijken van anderen.’ Via haar bedrijven GIVN, Redpoint Company en INSPT bevordert zij persoonlijk leiderschap.

Kernliteratuur: Djokovic, N. (2013). Serve to Win. London: Transworld Publishers.

Grant, A. (2014). Give and Take. London: Phoenix.

McGonigal, K. (2015). The Upside of Stress. London: Ebury Publishing.

Zie ook www.ingenuijten.nl www.redpoint-company.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 53

Karima Matser speelt doorgaans in galajurk op een Steinway vleugel, maar schuift met even veel passie in een behaaglijke trui achter de piano van het verpleeghuis. Ze komt hoe dan ook met ontspannende klanken, want die verlichten pijn en raken aan emoties.

Hoe Bach én Borsato

ONTSPANNEN

K

WEER HELDERHEID arima Matser: ‘Toen ik als 22-jarige aan het conservatorium studeerde, was er een klassiek stuk dat ik moest bestuderen; het “Solfeggio aus Musikalische Nebenstunden” van J.C.F. Bach, de zoon van de veel bekendere Johann Sebastian Bach. Dat vond ik toen al een heel mooi werk. Later ontdekte ik dat deze compositie zo ragfijn is dat ouderen met dementie er kalm van worden. “Als jij hier hebt gespeeld, kunnen we de mensen veel rustiger in bed leggen”, is dan ook de reactie die ik vaak krijg van het personeel in verpleeghuizen.

Ook bewoners vinden het fijn als ik in het verpleeghuis achter de piano kom zitten. Zij steken na afloop een hand naar me uit, of trekken me naar zich toe voor een knuffel. In hun ogen lees ik wat ze niet zeggen. Mensen met dementie zijn met hun geest steeds zoekende: zitten ze in het nu of bevinden ze zich in het verleden? Door de ontspannende muziek die ik hen laat horen, krijgen ze – al is het maar voor even – weer helderheid. Het helpt hen enorm om er weer even te zijn.

Dat muziek een positief effect heeft op het welbevinden van dementerende ouderen is inmiddels op veel plekken binnen de gezondheidszorg geaccepteerd.

Ondertussen zijn er initiatieven via de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care om ontspannende klanken te laten horen op de intensivecareafdelingen van ziekenhuizen. Voor de ernstig zieke patiënt is die muziek belangrijk omdat hierdoor de hartslag kan dalen, de ademhaling rustiger wordt en de bloeddruk omlaaggaat.

54 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

De melodieën kalmeren eveneens de bezoekers, die vrijwel altijd behoorlijk gestrest naast een familielid staan nadat die onverwacht op een IC is terechtgekomen.’

NOTEN BESPELEN EMOTIES Karima Matser: ‘Tijdens de concerten die ik geef, speel ik altijd “Nooit meer een morgen” van Marco Borsato. Dit nummer voert het publiek mee naar wat van binnen leeft. De elkaar in cadans opvolgende noten bespelen ieders emoties. De toehoorders ervaren zo hun pijn en verdriet in het leven.

Het is belangrijk dat zulke gevoelens naar boven mogen komen. Borsato’s lied is overigens nooit het slotstuk, erna speel ik iets dat weer rust geeft.

Na afloop van het concert zijn mensen op en top ontspannen. Dat komt omdat ik gebruikmaak van helende noten, die het mogelijk maken verdriet, angst, pijn, onzekerheid, vermoeidheid en stress beter het hoofd te kunnen bieden. Zelf heb ik uit de kracht van ontspannende muziek geput, toen ik op mijn 42ste borstkanker bleek te hebben. Ik wist toen niet in hoeverre de tekst van Marco Borsato’s lied “Nooit meer een morgen” voor mij zou gaan gelden.

Inmiddels ben ik zeven jaar vrij van kanker en geniet van het leven. Via mijn werk draag ik over wat de muziek mij destijds heeft gebracht: troost, verdieping en verwerking, maar ook structuur in de chaos.

“Naar welk ziekenhuis ga ik?”, “Welke vorm van kanker heb ik?”, “Wat moet ik privé regelen en wat zakelijk?”; zulke vragen gonsden door mijn hoofd.

VITALITEIT

KARIMA MATSER

Wetenschappelijke onderzoeken ondersteunen mijn positieve bevindingen.

Die wijzen uit dat muziek ontspannend werkt, omdat het angst kan verminderen, pijn reduceren en de kwaliteit van leven verbeteren. Hartslag en ademfrequentie zijn meetbaar lager.’

VAKBONDSONDERHANDELAARS EN PLASTISCH CHIRURGEN Karima Matser: ‘Ziek zijn brengt veel spanning met zich mee. Maar ook bij andere ingrijpende levensmomenten kan ontspannende muziek heilzaam zijn. Zo geef ik trainingen in de omgang met verlies en verandering. Andere thema’s waarbij mijn hulp wordt ingeroepen zijn “disbalans tussen werk en privé” en “wat doe je na je pensionering?” Met name het naderen van de pensioengerechtigde leeftijd levert bij veel mensen behoorlijk wat stress op.

Mijn cd met daarop elf nummers – klassieke muziek aangevuld met stukken uit de musicals “Les Misérables” en “Phantom of the Opera” – is ondersteunend in de begeleiding. Uit reacties die ik krijg, begrijp ik dat ook anderen mijn cd tijdens trainingen gebruiken, met name als er deelnemers zijn met vastzittende emoties.

Mijn muziek vindt op allerlei manieren zijn weg. Onlangs was dat bij het afscheid van een burgemeester, waar mijn pianospel de vele woorden die tijdens de receptie werden gesproken aanvulde. De muziek haalde de pijn die het einde van de ambtsperiode ook met zich meebracht, even naar boven. Dankzij de helende melodieën

ging iedereen weer relaxed naar huis.

Ook speel ik piano tijdens zogenaamde heidagen van vakbondsonderhandelaars tot aan plastisch chirurgen. Door mijn klanken kunnen zij de woorden van de ochtendsessie laten bezinken en nieuwe energie opdoen voor het middagdeel.’

Karima Matser (1966) volgde het conservatorium en werkte als adviseur in de financiële sector. Zij bracht een cd uit met ontspannende muziek, mogelijk gemaakt door Ohra. Zij geeft lezingen, trainingen en concerten. Daarnaast verschijnt zij regelmatig in de pers als deskundige over de kracht van ontspannende muziek.

Zie ook

www.ouno.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 55

VITALITEIT SARA BLOEMERS

STRESS analyse online®: dé oplossing voor het

MANAGEN VAN STRESSKLACHTEN

V

AN CAMPEN CONSULTING heeft STRESS analyse online® ontwikkeld, geschikt voor bedrijven en organisaties in allerlei sectoren. Het instrument brengt goed in beeld wat de oorzaak en de klachten van stress zijn en stelt de leidinggevende in staat om vanaf de eerste verzuimdag samen met de werknemer naar een passende oplossing voor het herstel te zoeken. Het instrument bestaat uit een intake, een aantal digitale vragenlijsten die de medewerker invult, en een advies voor zowel de medewerker als de leidinggevende. Het doel is om snel de juiste interventie te kiezen bij stressklachten.

Onderzoek laat zien dat de inzet van de STRESS analyse online® de verzuimduur met bijna de helft verminderd.

IEDEREEN ERVAART WEL EENS STRESS. Ziekteverzuim door stress komt nu acht keer vaker voor dan vijf jaar geleden.

We zien het ook steeds meer bij jongeren.

Een derde van de werknemers die lange tijd niet komt werken, heeft psychische klachten.

Het is daarmee het grootse beroepsrisico geworden. Er is op zich niets mis met het hebben van stress, maar van te lang en te veel stress kun je ziek worden, zowel psychisch als fysiek. Alleen al in de eerste helft van dit jaar kostte ziekteverzuim door stress het Nederlandse bedrijfsleven 800 miljoen euro.

Stress is een nuttige reactie van het lichaam.

Het houdt ons scherp en zorgt ervoor dat we optimaal kunnen presteren. Stress kan allerlei oorzaken hebben, bijvoorbeeld door werk en/of privésituatie. Als stress

56 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

te lang aanhoudt, kan iemand het gevoel krijgen niet meer te zijn opgewassen tegen de ontstane situatie. Stress kan zich uiten op verschillende manieren, zoals moeheid, slaapproblemen, lichamelijke klachten, snel emotioneel of geïrriteerd zijn en somberheid.

Het is aangetoond dat er een duidelijke relatie bestaat tussen stress en het ontstaan van ziektes.

GESPREK AANGAAN Voor leidinggevenden is het niet makkelijk om een goede aanpak te kiezen bij iemand die uitvalt door stress. Ze zien dat een werknemer het moeilijk heeft en vragen zich af wat ze het beste kunnen doen. Ze stellen voor dat iemand even thuis blijft. Vaak goed bedoeld, maar dat heeft juist een averechts

effect. Je helpt een medewerker het beste door duidelijke afspraken te maken en structuur te bieden. Of leidinggevenden denken dat het wel meevalt. We hebben het allemaal wel eens druk, zeggen ze dan. Het is uit onwetendheid dat ze niet de juiste aanpak kiezen. Als het bijdraagt aan herstel, kan een time-out een goede oplossing zijn. ‘Wij pleiten ervoor om het gesprek aan te gaan met de medewerker, zodat het gevoel van schaamte en zich niet nuttig voelen wordt weggenomen’, zegt arbeids- en organisatiepsycholoog Sara Bloemers van Van Campen Consulting.

Dit organisatiebureau helpt bedrijven en organisaties om het verzuim te reduceren naar drie procent of minder.

HOE WERKT HET? Bloemers: ‘We nemen eerst telefonisch een intake af bij de werknemer die zich heeft afgemeld voor werk. We stellen voor dat de medewerker drie vragenlijsten invult.

De vragen gaan over burn-out, depressie en trauma. De meeste werknemers vinden het geen probleem om deze vragen te beantwoorden. Ze herkennen zich in de symptomen en klachten, kunnen aangeven waar ze wel of geen last van hebben en voelen zich daardoor gehoord en serieus genomen. We bespreken de uitslag van de intake en de vragenlijsten met de medewerker en komen met een advies.

Is het voor het herstel bijvoorbeeld nodig om een paar weken niet te werken?

Is professionele hulpverlening nodig?

Daarnaast stellen we ook een advies op voor de leidinggevende hoe deze de medewerker het beste kan begeleiden.

We informeren de medewerker over hetgeen we aan de leidinggevende hebben teruggekoppeld en over de begeleiding. In overleg met beiden stellen we een passend werkhervattingsplan op.’

EERSTE DAG INZETTEN STRESS analyse online® is gebruiksvriendelijk en bestaat uitsluitend uit gevalideerde testen. ‘Daardoor krijgt de medewerker de juiste zorg en begeleiding en de leidinggevende weet wat hij het beste kan doen. Het is belangrijk om het instrument direct op de eerste dag in te zetten. Dat is vooral cruciaal bij werknemers die last hebben van werkgerelateerde stress. Bij hen zie je een bepaalde distantie optreden, ze zijn minder betrokken en dat is sluipenderwijs ontstaan. Door snel veiligheid en structuur te bieden en bijvoorbeeld afspraken te maken over wat ze wel aan taken kunnen doen, voelen medewerkers zich gehoord. Je voorkomt dat ze lang uitvallen en moeite hebben om weer terug te keren in hun werk. Het is belangrijk om op een creatieve manier te kijken hoe iemand toch aan het werk kan blijven. Ook draagt het bij aan herstel als in het behandelplan het werk wordt meegenomen’, benadrukt Bloemers.

Van Campen Consulting is expert en toonaangevend op het gebied van verzuimreductie. ‘Het is onze overtuiging dat we door slimme toepassingen in de arbozorg medewerkers gezond en vitaal houden. Daar draagt ons instrument STRESS analyse online® aan bij’, besluit Bloemers.

Zie ook

www.vancampenconsulting.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 57

| Jan van Bodegom

MINDER STRESS voor zorgverleners en patiënten!

Z

EVEN JAAR GELEDEN ontspon zich in Jan van Bodegoms hoofd een idee om zijn vak als chirurg anders uit te voeren. Liever dan als chirurg veel van alles te doen, wilde hij zich specialiseren in borstkankerzorg.

Niet alleen op zijn eigen vakgebied, maar specialisatie van alle disciplines die nodig zijn rondom borstkanker. Een nieuw innovatief ziekenhuis oprichten, alleen gericht op borstkanker. Borstkankerbehandeling is namelijk een teamsport waar veel expertise voor nodig is. Waarbij de inbreng en persoonlijke situatie van de patiënt van groot belang is voor een passende behandeling en daarmee een beter herstel.

Jan heeft aan zijn keukentafel gedurende avonden en weekenden honderden gesprekken en talloze werksessies gevoerd met een klein team dat ook het vertrouwen en geloof had dat specialisatie op een specifiek terrein tot betere resultaten zou leiden. Betere resultaten en minder stress voor de zorgverleners en de patiënten.

Nu twee en een half jaar na de oprichting zijn zorgverleners en patiënten aan het woord en is het helder. Het volhouden en doorzetten is het waard geweest. De beoordeling op zorgkaart Nederland van 9,7 en contracten met alle zorgverzekeraars die deze basiszorg vergoeden, zijn het bewijs van succes!

ZORG OP MAAT Internist-oncoloog Emine Göker: ‘We zijn kleinschalig, gespecialiseerd en kiezen de persoonlijke benadering. In de afgelopen

58 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

twee jaar hebben we bijna 3000 patiënten gezien. We kijken naar de mens. Het gaat hier om zorg op maat. Passend bij de kanker; maar vooral ook passend bij de persoon. Daarnaast onderscheiden we ons door de korte lijnen. Wij werken zeer nauw samen met alle disciplines die er komen kijken bij borstkanker. Van radioloog tot oncoloog en van fysiotherapeut tot psycholoog. Alle mensen die betrokken zijn bij de behandeling komen twee maal per dag samen om de voortgang te bespreken. We zitten in één ruimte, we zien elkaar doorlopend en betrekken elkaar bij ons werk. We willen zo echt een verschil maken! Snel, professioneel, persoonlijk en met veel kennis

VITALITEIT JAN VAN BODEGOM

van zaken doen wij ons werk. Niet als individuen, maar écht als team. We doen wat nodig is, maar met aandacht. En nemen daar de tijd voor.’

‘HET VOELDE ALS EEN WARME DEKEN’ Nicole Adriaansens ondervond het aan levenden lijve. Borstkanker. Zij koos voor behandeling in het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis in Bilthoven.

‘Ik voel me hier gezien. Als mens en pas in tweede instantie als patiënt. En dat is zo’n verschil’, zegt ze. ‘Ik loop hier nog steeds met een glimlach de trap op. Ik voel me hier thuis. Raar hè? Dat is te danken aan de fantastische mensen die hier werken. Warm, betrokken en zeer professioneel. Petje af!’

Het ziekenhuis bestaat twee en een half jaar en behandelt uitsluitend patiënten met borstproblemen. ‘Juist die specialisatie, de enorme expertise stelde me gerust. Hier ben ik in goede handen…’

Een knobbeltje in je borst… Schrik, paniek, onzekerheid. Lang niet alle knobbeltjes zijn borstkanker. Maar het kan natuurlijk wel.

Borstkanker is ingrijpend. En daarnaast ook medisch een complexe materie. Er zijn veel verschillende vormen van borstkanker en behandelplannen. ‘Vrouwen willen in eerste instantie snel duidelijkheid. Een heldere diagnose en indien nodig een behandelplan. Dat snap ik zo goed.’ Aan het woord is chirurg Bernou Huizinga. Nicole vond deze werkwijze een verademing. ‘Bellen, dezelfde dag nog kunnen komen voor een intake. De volgende dag onderzoek en een paar uur later de uitslag. Je wilt als patiënt weten waar je aan toe bent.’

VEILIG VOELEN IS ESSENTIEEL Maar dan begint het natuurlijk pas. Nicole: ‘Dan is er de diagnose: kanker. Vanuit daar moet je verder. Vanaf het moment dat ik hier

binnenstapte had ik het gevoel: Ik ben in goede handen. Er wordt voor me gezorgd, zonder me te betuttelen. Het is hier niet kil en koud. Ik word serieus genomen en gerespecteerd. Niet alleen als patiënt, maar vooral als mens. Als Nicole. Veilig voelen in alle opzichten: dat is essentieel. Dat komt door de plek in het bos, door de warme, huiselijke sfeer, door de prachtige kleuren, door de kunst aan de muur. De open haard, de zachte lampen. Maar vooral natuurlijk door de mensen. Ik kreeg hier een hand op mijn schouder. Ik voelde me niet alleen staan in het proces. En dat was zo’n opluchting!

Er is hier over dingen nagedacht. De ziekenhuiskamers hebben bijvoorbeeld een groot tweepersoonsbed zodat mijn partner kon blijven slapen. Kinderen kunnen hier spelen en tv-kijken.’

VROUW HEEFT KEUZE ‘Die liefdevolle benadering heeft me heel veel goed gedaan. Tijdens het onderzoek, de operatie, de bestraling, de chemo. Ik ben er nog lang niet. Maar ik denk dat ik hier de meest optimale zorg krijg. Ik krijg de keuze. Ik hou de regie. Maar ik word wel begeleid en goed voorgelicht.’ Nicole vindt dat iedere vrouw die met borstkanker te maken krijgt, moet weten dat ze de keuze heeft om zich bij het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis te laten behandelen.

‘Veel huisartsen kennen dit ziekenhuis niet.

En dat is jammer. Ik gun iedere vrouw deze warme deken!’

 Onze klinische resultaten

behoren tot de top 5% van Nederland (NBCA/ DICA).  Patiënten geven ons het rapportcijfer 9,7.  Altijd bereikbaar (24/7).  Binnen 24 uur onderzoek en uitslag.  Uitsluitend de allernieuwste apparatuur.  Ruime kamers met een tweepersoonsbed.  Comfortabele familiekamer met dakterras.  Goed bereikbaar door centrale ligging.  Parkeren kan voor de deur en is gratis.  Ook in 2015 het Roze Lintje van Borstkanker Vereniging Nederland.

T 030 – 22 50 910 Terrein Berg en Bosch Prof. Bronkhorstlaan 10 3723 MB Bilthoven Zie ook www.alexandermonro.nl

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 59

VITALITEIT BERDIEN VAN WEZEL

ETEN

E Berdien van Wezel, diĂŤtiste en eigenaresse van de Voedingsadvieswinkel Van Hoytemastraat 26 2596 ER Den Haag Zie ook

www.berdienvanwezel.nl

tegen stress

TEN ALS MEDICIJN TEGEN STRESS, het is mogelijk. En het hoeft daarbij niet eens om gezond voedsel te gaan. Te veel eten is een veelgehoord bijverschijnsel van stress. Bij anderen is het juist omgekeerd. Een gebrek aan eetlust zorgt voor een tekort aan voedselinname.

Een bepaald eetgedrag hoeft echter niet alleen een gevolg te zijn van stress, maar kan ook stressverminderend werken.

Om door middel van voeding de geestestoestand te verbeteren is een inkijkje in de fysieke staat van het lichaam van belang. Angstgevoelens en stress leiden onder andere tot een tekort aan magnesium in het lichaam. Dit kan tot de volgende klachten leiden: pijn in de spieren en vermoeidheid die niet kan worden opgelost met voldoende slaap.

Een bloedonderzoek toont aan van welke stoffen er in het lichaam een tekort is.

Via een consultatie bij een specialist is te achterhalen middels welk preparaat de tekorten weer worden aangevuld. Zo hebben ontoereikende hoeveelheden van vetzuren, magnesium of B-vitamines een negatief effect op de geestelijke stimulans.

Die vitamines zorgen onder andere voor een betere slaapkwaliteit en -kwantiteit. Vetzuren, zoals aanwezig in olie en vis, zorgen ervoor dat de productie van adrenaline afneemt.

Het stressgevoel neemt dan af.

Bij stress maakt het lichaam cortisol aan, waardoor de trek in suiker en vet toeneemt. Ondanks deze behoefte hebben de genoemde stoffen juist een negatief effect op de gemoedstoestand. CafeĂŻne,

60 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015

zoals in cola en koffie, en suiker kunnen het beste vermeden worden. Frisdranken, vruchtensappen en een sigaret zijn ook niet bevorderlijk voor de fysieke en geestelijke staat van het lichaam. De inname van suiker kan kortdurend een gelukzalig gevoel opleveren. De pieken die optreden in het bloedsuikergehalte worden echter afgewisseld door dalen. Gevolg is een toename van negatieve gevoelens.

Welke voedingsmiddelen zijn dan wel aan te bevelen? Tijdens een periode van stress is het belangrijk te kiezen voor zelfbereide producten in plaats van te grijpen naar voorverpakte lekkernijen. Groenten, fruit en koolhydraten (zoals rijst of aardappels) verbeteren de gemoedstoestand. Ook vette vis en dierlijke eiwitten in onder andere kip en rundvlees helpen het stressniveau te verlagen.

Meer weten? Kom langs bij onze voedingsadvieswinkel in Den Haag of stel je vraag online via de website.

VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015 | 61

62 | VROUWELIJKE LEIDERS IN DE ZORG 2015