PETER DE JONG
HEERLIJKHEDEN ROND GORINCHEM
D
i t b o e k gaat over heren, ridders en kastelen in een klein gebied rond Gorinchem. Dit gebied lag in de Middeleeuwen hoofdzakelijk in een uithoek van het gewest Holland. Weinig interessant, zou je op het eerste gezicht zeggen, maar dat blijkt nog al mee te vallen. Opvallend veel bekende adellijke families waren hier in het bezit van heerlijkheden met bijbehorende kastelen. Allereerst natuurlijk de Van Arkels, die voor kortere of langere tijd heer waren van twaalf van de in dit boek behandelde heerlijkheden. Dan de Van Brederodes, afkomstig uit Santpoort bij Haarlem, die veel bezittingen in de Alblasserwaard hadden en tien heerlijkheden in het behandelde gebied hebben bezeten. Deze twee families lagen elkaar niet, wat onder meer tot uitdrukking kwam in 1417, toen in de strijd om het bezit van Gorinchem zowel Willem van Arkel als zijn opponent Walraven van Brederode sneuvelde. Ook de Nassaus ontbreken niet. Leden van deze uit Duitsland stammende familie komen we tegen als heren van de heerlijkheid De Lek, waar Brandwijk onder viel, als graven van Leerdam, als baronnen van Liesveld, waartoe Ottoland vanaf de zestiende eeuw behoorde, en als baron van Acquoy. Beatrix voert nog steeds de, zij het lege, titels gravin van Leerdam en barones van Acquoy en van Liesveld. Een waarschuwing is wel op zijn plaats. U moet niet verwachten met dit boek een spannende roman in handen te hebben. Het is namelijk vooral een, velen zullen zeggen droge, opsomming van alle heren en vrouwen (zo heten ze nu eenmaal) van bijna vijftig heerlijkheden vanaf de Middeleeuwen tot de huidige tijd. Maar ook de kastelen komen aan bod. Naast een korte omschrijving van de ruim vijfentwintig kastelen die in de behandelde heerlijkheden staan, maar vooral hebben gestaan, wordt ook aandacht besteed aan het veel groter aantal kastelen dat de heren in de rest van Nederland, maar ook in andere landen, in bezit had. Het boek begint met een paar algemene hoofdstukken waarin uitleg wordt gegeven over het begrip heerlijkheid en de geschiedenis ervan, waarbij ook de geschiedenis van Nederland in grote lijnen wordt belicht. Het is misschien saaie kost, maar er vallen toch ook spannende gebeurtenissen in te ontdekken, die het boek zeker het lezen waard maken. Daaraan dragen ook bij de ruim 800 afbeeldingen van vooral personen en kastelen, die voor een deel verzameld zijn uit collecties van instellingen en musea en voor een deel door de auteur zelf zijn gefotograbarcode feerd.
H
PETER DE JONG
EE RL IJKH E D E N ROND
G
O RINCH E M
Over heren, ridders en kastelen
PICTURES PUBLISHERS