JaarOvErzichT vaN NEDErlaNDsE rOmaNDEBUTEN
DEBUTEN
BOEK EDiTiE 2009 vOOrwOOrD vaN JaN TErlOUw
HHH!’ schreeuwde ard en lang hij kon. armen stijf tegen het en stuurwiel, alsof rd aangevallen en het n zich af probeerde had allang willen het begin van de om had hij al willen g geleden, wanneer hij al willen remmen, mand je tegenhoudt, ing je succes is, dan je, verslaafd aan het it en door en verder, e stopt.
30."/
73068&/50/(&/
.BSJOFU )BJUTNB XFSLUF BMT GSFFMBODF KPVSOBMJTU UFLTUTDISJKWFS FO EPDFOU /5 .PNFO UFFM XFSLU [F CJK EF CFO[JOFQPNQ PN EF IPFL )BBS FFSTUF WFSIBMFO FO FTTBZT XFSEFO JO HFQVCMJDFFSE JO )PMMBOET .BBOECMBE JO -BWB -JUFSBJS FO IFU JOUFSOFUNBHB[JOF 7FSXJKM 0Q IBBS XFCTJUF TDISJKGU [F LPSUF WFSIBMFO JO FFO XFCMPH
73068&/50/(&/
+PTIB -JFWFO WFSMJFTU JO FFO FDIUTDIFJEJOH EF WPPHEJK PWFS IBBS [PPOUKF 7PMHFOT IBBS BEWPDBUF LBO [F IBBS NPFEFSTDIBQ UFSVHWFSEJFOFO EPPS WBLXFSL UF MFWFSFO BMT EPDFOU EBBSPN TUPSU [F [JDI PQ FFO OJFVXF UBBMDVSTJTUF ;F [JFU JO .BSBLFDI FFO WPPSCFFME FO SBBLU WFSTUSJLU JO IFU MFWFO WBO .BSBLFDI FO IBBS CVSFO 5JKEFOT FFO TUSBBUGFFTU JT +PTIB FVGPSJTDI BMMFT LPNU OV FJOEFMJKL HPFE 5PUEBU IBBS [PPOUKF TQPPSMPPT WFSEXJKOU
."3*/&5 )"*54."
GPUP 1BVM %PVX WBO EFS ,SBQ
;F MBDIUF FO IBE OPH ¹¹O UBOE EJF PQCMPOL JO FFO HFCFSHUF WBO SJNQFMT FO QMPPJFO A%POEFS OPV FFOT PQ NFU EJF NVMUJDVMUJ USPFQ [FJ JL [BDIU ;F HSJKOTEF A.PPJ GFFTU NPPJ GFFTU WBOEBBH A+B IFFM NPPJ &O OPV EPPSMPQFO ;F MBDIUF BMMFFO NBBS FO JL IBE [JO PN IBBS MBBUTUF UBOE FSVJU UF TMBBO %F NV[JFL HJOH IBSEFS WBOBDIUFS EF UBGFMUKFT XFSE IPHFS HFKPFME &FO KPOH NFJTKF MJFQ EF EBOTWMPFS PQ FO HBG FFO CVJLEBOTTIPX )BBS CPSTUFO IJOHFO VJU IFU CJLJOJTUVLKF FO IBBS CVJL CVMLUF PWFS FFO PNTMBHEPFL )BBS IVJE HMPN WBO PMJF HMJUUFSQPFEFS FO [XFFU 7BOVJU EF LFVLFO LXBNFO OJFVXF EJFOCMBEFO NFU LJQQFOQPPUKFT FO WJT *L LFFL XFH WBO EF EJFOCMBEFO [PDIU EF [BBM BG OBBS .BSBLFDI .JKO NBBH WPFMEF XFF 5PFO TUPOE %PSJT OBBTU NF A)B SJFQ [F CPWFO IFU HFKPFM WBO EF WSPVXFOUPOHFO A-FVL I¼ A(FXFMEJH 8BBSPN XJMEF JL BMUJKE XFH
."3*/&5 )"*54."
2
Debutenboek 2009
DEBUTEN
BOEK
EDiTiE 2009
Jaaroverzicht van Nederlandse romandebuten
Boekenkrant – Utrecht
Uitgave
Boekenkrant
Uitgever
Jan Louwers
Samenstelling Siebe Huizinga, Roel Weerheijm Vormgeving
Topicz:Creative – Woerden i.s.m. Iris Borst
Drukwerk
Thieme Boekentuin
ISBN: 978 94 604 5001 3 NUR: 620 Visschersplein 160 3511 LX Utrecht www.boekenkrant.com Over de Boekenkrant De Boekenkrant brengt het actuele boekenaanbod onder de aandacht van een breed lezerspubliek. De Boekenkrant verschijnt in tabloidformaat. Zie ook: www.boekenkrant.com. Hier kunt u zich tevens abonneren op de Boekenkrant nieuwsbrief. De redactie neemt geen verantwoordelijkheid voor de juistheid van de in deze uitgave genoemde prijzen en gegevens. Aan de vermelding hiervan kunnen op generlei wijze rechten worden ontleend.
iNhOUDsOpgavE Ten geleide
6
Voorwoord
7
Debutenlijst
8
Romandebuten 2008
11
Debutanten van A tot Z
190
Debuutprijzen
196
Sponsoren
198
Over de Boekenkrant
200
TEN gElEiDE Het Debutenboek geeft een overzicht van de Nederlandse romandebuten die zijn verschenen in het jaar voorafgaand aan deze publicatie. Doelstelling is niet alleen het presenteren van een lezenswaardig en zo volledig mogelijk jaaroverzicht, maar ook, over meerdere edities, het creëren van een naslagwerk. Het begrip ‘debuut’ wordt hier ruim geïnterpreteerd. Zijn van een schrijver korte verhalen in bundel verschenen en is er nu voor het eerst sprake van een roman, dan krijgt het boek van ons de debuutstatus. Wie eerder een jeugdboek schreef en zich nu richt op volwassenen, is ook als debutant opgenomen. Tevens zijn enkele (prozaïsche) nonfictiedebuten vermeld. Auteursfoto’s zijn slechts opgenomen waar deze rechtenvrij door de uitgever beschikbaar konden worden gesteld. Voor het opnemen van boekfragmenten is uitgevers een tegemoetkoming in de kosten gevraagd. Siebe Huizinga Roel Weerheijm
6
Debutenboek 2009
vOOrwOOrD Foto: Speer Fotografie
Naar het schijnt zijn er ongeveer een miljoen Nederlanders
die
schrijven:
dagboeken,
gedichten, korte verhalen, romans. Sommigen proberen het geschrevene uitgegeven te krijgen, weinigen slagen daarin. En toch, als je eerste boek dan in de boekhandel ligt, lijkt het te verdrinken in de overvloed. Niettemin, het ligt er. Je eersteling. Jouw woorden, je zinnen, je gedachten, ze gaan nu hun eigen weg. Je hebt er geen controle over wat ze teweegbrengen. Misschien geven ze een echtpaar het laatste zetje om te besluiten te gaan scheiden. Of dat juist niet te doen. Misschien helpen ze iemand om hoe dan ook zijn leven een andere richting te geven. Misschien doen ze iemand in de eenzaamheid van zijn huis schateren van het lachen. Misschien maken ze iemand kwaad. Het is als wanneer je eerste kind voor het eerst naar school gaat. Het kind gaat dingen meemaken waar je niet bij bent. Die je misschien nooit zult weten. Literatuur is een kunstvorm die een wijde boog omspant, van essay naar gedicht. Het essay waar vooral de inhoud bepalend is, tot gedicht waar vooral vorm en klank van belang zijn. Daartussen bevindt zich van alles, met wat mij betreft in het midden de roman. Voor mij zijn in de roman inhoud en vorm van gelijk gewicht. Ik wens de debuutromans die in dit boek staan vermeld alle goeds op hun tocht door de wereld van lezers. Ik hoop dat hun lezers èn hun geestelijke moeders en vaders er vreugde aan zullen beleven. Jan Terlouw
Debutenboek 2009
7
DEBUTENlijsT Laura Adriaanse A. el Baraka Hans van der Beek Michael Belderink Michael Berg Laura Broekhuysen Hannah Buenting Derwent Christmas Hülya Cigdem Tanya Commandeur Hans Croiset Carel Donck Michel van Eeten Lernert Engelberts Beau van Erven Dorens Viktor Frölke Chantal van Gastel Elke Geurts Jesse Goossens Karin de Groot Menno Haaijman Gerard van Hagen Marinet Haitsma Mariette Haveman Daphne Heijdelberg Tania Heimans Martin Hendriksma Daniëlle Hermans Joost Heyink Janneke van der Horst Mireille van Hout Suzanna Jansen Willem Jardin Annet de Jong Pia de Jong Gawie Keyser Katinka van der Kooij
8
Tweemaal zeventien De zorgstroom Mijn vrouw heet Petra Basta! Twee zomers Twee linkerlaarzen Honderd woorden voor grijs Twee tranen De importbruid Wallada’s gasten Badhuisweg De nachtmoeder Tegennatuur Echte slechte mensen Pijn Fake Zwaar verliefd! Het besluit van Dola Korstjens It’s a Wonderful Life Geheime visite De Maskilim Bouwen doe je zo Vrouwentongen De foto van Faye Finsbury Nooit meer op de fiets naar school Hemelsleutels Familievlees Het tulpenvirus Proefverlof Ik weet hoe jongens huilen Voorbij Mels Het pauperparadijs Monografie van de mond Vuurkoraal Lange dagen De donkere kant van de straat Zonder uitgang
Debutenboek 2009
12 14 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 42 46 48 50 52 54 56 58 60 62 66 68 70 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 96
Joosje Lakmaker Simone Lenaerts Isa Maron Charlie May Victor Meijer Bill Mensema Leonie van Mierlo Kim Moelands Frank Moll Yvon Muskita Bert Natter Richard de Nooy Harry Oltheten Sasha Otten Roos Ouwehand Vincent Overeem Sanne Parlevliet Maaike Poelje RenĂŠ Poort Violet le Roy Suus Ruis Marleen Schefferlie Boudewijn Smid Roel Smits Paul Sterk Bjorn Stibbe Barbara Stoeltie Henk van Straten Klaas Swaak Pauline Valkenet Marc van Velzen Rita Verschuur Sanne Vogel Maria Vonk Robert Vuijsje Sander van Walsum Pieter Webeling Ellen Wenkelbach
Voorbij de Blauwbrug Zeewater is zout, zeggen ze Passiespel Reinaert de Vos ... gerapt Miskend talent Doem dada Uit verwachting Ademloos Hoog verraad Snijden & stikken Begeerte heeft ons aangeraakt Zes beetwonden en een tetanusprik Wit licht Vals Warm beton en andere verhalen Misfit Zus Het Spaanse gif Alleen bestaat niet Tot de bodem De tweede viool Rozenrood Op de helling Honderd procent mens Via sterren en zeemeerminnen De zwendelaar Lijfsbehoud Ik Ben De Regen Thuiskomst en andere verhalen Macho’s, moederskindjes, meesterminnaars? Jongleren Het geheim van mijn moeder Het levenswerk van een talentloos meisje Oude soldaten sterven niet Alleen maar nette mensen De afslag Veertig dagen Het moet wel beschaafd blijven Debutenboek 2009
9
98 100 102 104 106 110 114 116 118 120 122 124 126 130 132 136 138 140 142 146 148 150 152 154 156 158 160 162 164 168 170 172 174 176 180 182 186 188
rOmaNDEBUTEN 2008 Alle debuten in tekst en beeld
Debutenboek 2009
11
12 12
Laura Adriaanse Tweemaal zeventien ISBN 978 90 446 1028 4 Uitgeverij Prometheus Prijs: â‚Ź 16,95
Foto: Jos van den Berg
LAURA ADRIAANSE
TwEEmaal zEvENTiEN Portret van moeder en zoon
In het nachtcafé ‘Het Paradijs’ ontmoet de zestienjarige Rosa Menalos de veel oudere Sylvo. Wanneer ze ontdekt dat ze zwanger van hem is geraakt, vlucht ze weg. Zodra de baby geboren is, laat ze hem achter onder een boom in een park. Zeventien jaar later zien we haar terug. In een huis omringd met rozenstruiken, klimop en metershoog wild gras heeft ze zich op de schilderskunst gestort en houdt ze zich zo goed mogelijk verborgen voor de buitenwereld. Totdat ze op een dag besluit te gaan zwemmen en op de rand van het zwembad een jongen ziet zitten. De vondeling, de inmiddels zeventienjarige Martin Devilee, leidt een luxe leventje bij zijn pleegouders in een villawijk. Hij ervaart zijn leven echter als zinloos. Totdat hij kennismaakt met Anja Rozenblad, de getrouwde vrouw van de overkant die in verwachting is van de derde. Een wonderlijke samenloop van omstandigheden brengt de levens van Rosa en Martin samen. Zonder elkaars ware identiteit te kennen, raken hun levens steeds meer met elkaar vervlochten.
OvEr DE aUTEUr Laura Adriaanse (1968) volgde de regieopleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam. Ze schreef en regisseerde toneelstukken en werkt als tekstschrijver/journalist voor kunst en theater.
Debutenboek 2009
13
14
A. el Baraka De zorgstroom ISBN 978 90 616 9865 4 Uitgeverij De Harmonie Prijs: â‚Ź 15,90
A. EL BARAKA
DE zOrgsTrOOm Een klein universum
‘Je begint. Je geeft me je hand en we lopen door het stadspark in Wenen, daar vlakbij het Kunsthistorisch Museum. We drinken koffie in een glazen paviljoen. We gaan fietsen. Ik zit achterop. Je fietst langzaam en stabiel, zo veilig dat ik je niet hoef vast te houden en mijn handen vrij zijn om te voelen dat het herfst wordt. Een blaadje vlindert vlakbij een boom naar beneden. Ik sluit mijn handen en ogen hou dit geluk, dat aanvoelt als op straat gevonden geld, even vast.’ El Baraka gebruikt in haar verhalenbundel De zorgstroom eenvoudige, beeldende woorden en een licht-absurdistische toon om haar hoofdpersonen tot leven te wekken. Elk verhaal creëert zo een klein en waarachtig universum dat zich met volle kracht aandient en waarin mensen worden meegezogen door zorgen en problemen. Anderen proberen hen te helpen, maar de hulp lijkt zijdelings te passeren zonder effect of betekenis.
OvEr DE aUTEUr A. el Baraka studeerde politicologie en Engelse taal- en letterkunde. In 1997 ontving ze de El Hizjra Literatuurprijs voor poëzie en een jaar later werd ze bekroond voor haar verhalen.
Debutenboek 2009
15
A. EL BARAKA
DE zOrgsTrOOm uit het verhaal: Mevrouw Lerri Het was stil. Mevrouw Lerri wreef in haar handen. Zittend op het bed staarde ze voor zich uit. Het leek alsof ze met iemand sprak die ze lang niet had gezien. Toen begon ze te praten. Ze geloofde in een flinterdunne man, zei ze. Bij het eerste briesje was hij al weggewaaid. Hij was klein, zei ze. Zo klein als u bent. In de tijd toen ze hem ontmoette, werkte ze in een tolhuisje van één bij één meter op de snelweg. Ze keek de hele dag naar gezichten van automobilisten die ze te kort zag om te onthouden. Na een paar uur werken voelde ze alleen nog maar haar handen. Koude. Ruwe of warme. Mevrouw Lerri was aan die baan geholpen via een arbeidsparticipatieproject om de werkloosheid onder stedelingen in achterstandswijken te bestrijden. Het was een nobel project met een beginfase, een doelstelling en een einddatum. Om de tijd tot het einde van de werkdag te slijten, hielden haar collega’s wedstrijden. Degene die het juiste aantal doden bij auto-ongelukken van die maand wist te voorspellen, was de winnaar. Comapatiënten, verminkten en in het ziekenhuis overledenen telden niet mee. Dood betekende ter plekke dood. Maar sinds haar flinterdunne, kleine man bij haar was komen wonen, kon Mevrouw Lerri zich niet meer op het werk concentreren. Soms gaf ze mensen te veel en soms te weinig wisselgeld terug. Ze verzon tijdens haar werk gesprekken die ze met hem wilde voeren en hoe ze zou antwoorden als hij haar iets vroeg. Ze speelde de hele dag fantasieën in haar hoofd af over wat ze samen konden doen. Ze wandelde al met hem door parken en straten en begon al tegen hem te praten als ze haar sleutel in de voordeur stak. Ze vergat zelfs haar jas uit te trekken. Ze ging tegenover hem zitten in de woonkamer en draaide haar monologen af alsof het speciaal voor
16
Debutenboek 2009
hem gecomponeerde muziekstukken waren. Maar soms als ze te lang sprak of als ze iets zei dat hem niet zinde, dan pruilde hij zijn ogen, dan weer hingen zijn mondhoeken slap. En op een dag toen ze ruzie kregen, keek hij haar schuin aan en kuchte toen. Dat kleine kuchje, de kiem van het einde... De kleine zwarte man keek naar mevrouw Lerri. Het was buiten gaan regenen. Geleidelijk was de slaapkamer donkerder geworden. Ze zat op haar knieĂŤn op de rand van het bed. Ze keek naar een lege doos in de hoek van de kamer. Hij geloofde niet meer in een goede afloop. Deze vrouw had een stoornis die hij niet kon genezen. Hij vroeg zich af of hij haar kon leren om ermee te leven. Wilde hij dat wel? Hij vroeg zich af wat er zou gebeuren als hij haar niet alle steun zou geven. Zou ze sterven als hij iets niet deed? Nee, hij schudde zijn hoofd. Iets niet zeggen, dat is verzwijgen. Een goede hulpverlener kon dat nooit doen. Het ging niet om wat hij zei. Het ging om wat hij deed. Zou ze zichzelf laten gaan, als hij achterover ging zitten, niet instemmend knikte, geen sympathie toonde? Zou het nalaten van nonverbaal gedrag een oplossing kunnen zijn? De kleine zwarte man keek naar haar. Hoe hoopvol ze op de rand van haar bed zat. Hoeveel moet ik nalaten, vroeg hij zich af, om haar aan haar lot over te laten. Hij dacht er een paar minuten over na. Toen liet hij zijn arm langs de armleuning vallen, draaide zich iets van haar af en keek haar onverstoorbaar aan.
Debutenboek 2009
17
AANVANG 16.00 U U R SI NG E L 262, TE AMSTE R DAM
in ontvan
Er is bier en
dus wees op
Z EVE N R E DE N E N OM DE Z E ROMAN N I ET TE LE Z E N:
• Ik ken die hele Hans van der Beek niet • Ik ben zelf een kale, dikke brildrager en kan daar niet om lachen • Ik rijd zelf Ford Mondeo
Over de au
• Ik wacht wel op de film
‘Gods Chris Hans! Wat h
• Ik ben zelf docent op een middelbare school en kan daar niet om lachen • Ik heb maar een vaag idee van wat er omgaat in mannenhoofden en wil dat graag zo houden
ze jou aang vroeger?’ C H A N TA L J A
• Ik vind het gênant voor die arme Chantal Janzen
18
Hans van der Beek Mijn vrouw heet Petra ISBN 978 90 388 9058 6 Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar 16,50 | omslag Jan de Boer | paperback 13,5 x 21,5 cm | omvang 192 bladzijden | ISBN Prijs:prijs€` 16,50 16,50 NUR 301 |
ngst.
n vlaai,
uteur:
stus hebben
gedaan
Foto: Mark van der Zouw
p tijd!
HANS VAN DER BEEK
mijN vrOUw hEET pETra De midlifecrisis van Peter Pruiser
NZEN
‘Iedereen wil met me naar de kroeg. Niemand wil met me naar bed.’ Zo typeert Peter Pruiser zichzelf, de hoofdpersoon in de tragikomedie
Mijn vrouw heet Petra. Peter Pruiser is een veertigjarige geschiedenisleraar op een havo/vwoschool in Amsterdam, waar hij bij zijn leerlingen in laag aanzien staat. Zijn huwelijk met zijn vrouw Petra stelt niets meer voor en loopt op de klippen. Peter vertoont de symptomen van een midlifecrisis. Zo wil de kale, dikke hoofdpersoon graag vreemdgaan en doet hij onhandige toenaderingspogingen naar een vrouwelijke collega. Hij probeert het roer om te gooien door zich als figurant aan te melden bij een castingbureau. Als rode draad door de roman loopt een steeds erger wordende obsessie voor actrice Chantal Janzen. Zij wordt voor Peter het symbool voor de eeuwige roem die hem het geluk zal brengen.
OvEr DE aUTEUr Hans van der Beek (1966) is verslaggever bij Het Parool. Hij schreef een aantal non-fictieboeken. Mijn vrouw heet Petra is zijn prozadebuut.
© Mark van der Zouw
N 978 90 388 9058 6 |
Debutenboek 2009
19
20
Michael Belderink Basta! ISBN 978 90 446 1129 8 Uitgeverij Prometheus Prijs: â‚Ź 15,00
MICHAEL BELDERINK
BasTa! ‘Scheiden? Niet bij ons!’
Jasper betrapt zijn moeder in bed met een andere man. Het is de vader van zijn vriendje. De ouders van Jasper (12) en zijn oudere zus Merel (15) zijn beiden verliefd op een ander, hebben weinig plezier meer in hun huwelijk en besluiten te gaan scheiden. Maar Merel en Jasper leggen zich er niet bij neer. Ze doen er alles aan om de scheiding te verijdelen en het grote geluk te herstellen. ‘Scheiden? Prima, maar niet bij ons!’
Basta! gaat over een echtscheiding vanuit het perspectief van een puber die noodgedwongen voor ouder moet gaan spelen nu haar verliefde ouders zich als kinderen gedragen. Het is een verhaal voor kinderen en ouders, gescheiden, op het punt van scheiden, overspelig of nog steeds gelukkig getrouwd.
OvEr DE aUTEUr Michael Belderink (1960) werkt sinds 1989 als scenarioschrijver voor film en televisie. Hij bekleedt tal van functies binnen de wereld van het televisiedrama.
Debutenboek 2009
21
BOEK
DEBUTEN
EDiTiE 2009
WWW.boEkENkraNT.com Harry Oltheten
Wit licht
Wit licht
Oltheten schreef over voetbal, cricket, popmuziek n andere onderwerpen, meestal in relatie tot de aarde waar hij maar kort zonder kan: Deventer. er las hij duizenden boeken waaruit hij zijn eigen omponeerde met schrijvers als W.N.P. Barbellion, Soutar en James Salter in de voorste gelederen. je je als liefhebber omringt met literatuur, je er veer onder begraaft, erover schrijft, werk van redigeert, bij verschillende uitgeverijen werkt, werken uit de Engelse literatuur vertaalt en je onteen dag dat er een wrevelig, onbevredigd gevoel dkruipt omdat jezelf echt wilt schrijven, dan et tijd om het roer om te gooien.
´Ik wens de debuutromans die in dit boek staan vermeld alle goeds op hun tocht door de wereld van lezers. Ik hoop dat hun lezers en geestelijke moeders en vaders er vreugde aan zullen beleven.´ Jan Terlouw
Harry Oltheten
rays en andere verhalen lijkt het alsof je door een e verrekijker kijkt. Je schrikt van de nabijheid, de , de helderheid en de echtheid van de kleur. Het halen die wellevendheid en lust net zo makkelijk ren als humor en hartstocht.
Jaarlijks verrijken duizenden nieuwe boeken ons lezersleven. Een klein deel van het totaal is afkomstig van debuterende Nederlandse auteurs. Het Debutenboek geeft niet alleen een actueel en lezenswaardig jaaroverzicht van deze schrijvers en hun werken, maar vormt ook een naslagwerk voor komende jaren. Welke auteur debuteerde wanneer en hoe is het hem of haar vergaan in het land van proza?
haduw van opdrachten, doelgroepen en deadlines orspronkelijk schrijftalent ontstaan dat in deze bundel naar buiten spat als een glorieus vuurwerk avond-hemel. Zo licht, zo heftig, zo vol, zo ant en bovenal zo integer en echt en warm en at het vele lezers zal verbazen en ontroeren en rlangen naar een heuse roman van deze schrijver. ensen kan ik geruststellen. In de loop van februari t hij in de boekwinkel: Wit licht, de debuutroman ry Oltheten.
an Benthem
Uitgeverij Vorroux
www.vorroux.nl