door Klaas Driebergen
Tom Poes 80 jaar – in vele verschijningsvormen Vandaag is een bijzondere dag, en dus komt mijn ‘Bommelding’ van deze week een aantal dagen eerder dan normaal. Tom Poes is jarig en wordt maar liefst 80 jaar!
Het is vandaag namelijk exact tachtig jaar geleden dat de eerste aflevering van Tom Poes in de Telegraaf verscheen.
Wel is Tom Poes in de loop van de jaren flink veranderd. Ik schreef over die ontwikkeling eerder in dit stukje. Bij deze veranderingen ging het niet zozeer om ouderdom, want dat Tom Poes tachtig is, is de eeuwige ‘jonge vriend’ niet aan te zien. Het ging eerder om aanpassingen in tekenstijl. Tom Poes en heer Bommel veranderden ook van uiterlijk onder invloed van de diverse tekenaars die hen onder handen namen. En van het medium waarin ze verschenen. Als ze op het witte doek moesten optreden, was het handig als ze wat ronder en gladder waren dan hoe ze eruitzagen als ze gedrukt werden op krantenpapier. Soms werd Tom Poes ook aangepast voor het publiek. De meest bijzondere aanpassing van Tom Poes dateert van eind jaren vijftig. Toen was het de bedoeling dat Tom Poes in Amerika op de televisie vertoond zou gaan worden. De Toonder Studio’s hebben toen een aantal korte filmpjes van een kleine vijf minuten gemaakt. Het hadden er 52 moeten worden, maar toen men met het negende filmpje bezig was kreeg men argwaan over de opdrachtgever, en is het project stopgezet. Voor deze filmpjes werd het uiterlijk van ‘Ollie G. Bungle’ en ‘Tom Puss’ sterk aangepast. Zie hiervoor de volgende komische illustratie, die op 23 mei 1959 werd geplaatst bij een artikel over het filmproject in Haagse Post:
(Merk op dat ook de linker figuren niet helemaal het uiterlijk hebben van de ‘werkelijke’ Tom Poes en heer Bommel: zulke ‘amandelvormige’ ogen bij Tom Poes heb ik verder nergens gezien.) De filmpjes zijn dus nooit op tv vertoond, maar gelukkig wel bewaard gebleven. De Toonder Compagnie heeft er recent twee op YouTube gezet:
The Wonder Shoes uit 1959 (gebaseerd op ‘De Wonderschoenen’)
The All-Purpose Machine uit 1960 (gebaseerd op ‘Het Ding X13’)
Ik vermoed dat veel liefhebbers dezelfde gemengde gevoelens zullen hebben als ik bij het bekijken van deze filmpjes. Het is enerzijds bijzonder verrassend dat dit met Bommel en Tom Poes is gedaan, en het is zeer interessant als animatieproductie van de Toonder Studio’s. Maar anderzijds voelt het bijna als een verminking om Toonders twee bekende hoofdfiguren zo te zien optreden met een Amerikaans accent, begeleid door de nodige actie en slapstick… Misschien is het maar goed dat het project geflopt is en dat Bommel en Tom Poes niet in deze vorm onder het grote Amerikaanse publiek bekend is geworden. Op een promotiefolder die ik in de Toondercollectie vond, dragen Ollie G. Bungle en Tom Puss trouwens allebei een strikje…:
(Klik op de afbeelding om de folder van twee pagina’s groter te zien.) Tom Poes’ verjaardag gaat niet ongemerkt voorbij! De Toonder Compagnie publiceerde vanmiddag op YouTube een heel interessant filmpje om het jubileumjaar in te luiden. (Ooit Tom Poes met een baard gezien…? Bekijk eens dit filmpje en let goed op, hij komt maar heel even langs…) Het filmpje gaat vooral over de blijvende actualiteitswaarde van Tom Poes en over de geplande uitgaven van het komende jaar. Aanrader! Een artikel in Trouw vandaag waarin verschillende bekendheden zich uitlaten over wat Tom Poes voor hen betekent. En in een leuk stukje in NRC Handelsblad vraagt Midas Dekkers zich af of Tom Poes wel in het juiste velletje zit.
* Een gezellig Bommelavondje Zin in een gezellig Bommelavondje vanavond, ter gelegenheid van de verjaardag van Tom Poes? Tip: bekijk een van de opnames van mijn online Bommellezingen. Kijk voor het overzicht daarvan en voor aanmelden op mijn website.
Klaas Driebergen website