Leefbaarheidsplan Alem

Aantrekkelijk Leefbaar En Mooi!

Toekomstbeeld en uitvoeringsprogramma Alem

Voorwoord Gijsbert Smit

Dorpskwaliteit

Beste inwoners van Alem,

Alem is een prachtig klein dorpje, omringd met veel boerenland en een hechte gemeenschap. Dat komt niet in de laatste plaats door de ligging op een schiereiland. Toch is het dorp in de laatste jaren wat veranderd. Nieuwkomers hebben de hechte familiegemeenschap aangevuld met bewoners die wat minder hechten aan het dorp en andere leefstijlen aanhangen.

In het afgelopen jaar is door de gemeente, in samenwerking met de Woningstichting Maasdriel (WSM) in goede samenspraak met het dorp een toekomstplan voor Alem opgesteld. Het plan is inmiddels bestuurlijk goedgekeurd en vormt sindsdien de basis voor de diverse ontwikkelingen in Alem. In deze huis-aan-huis uitgave leest u een samenvatting van de verschillende onderdelen van het plan.

De meest duidelijke opgave voor de komende jaren is die van uitbreiding van het aantal inwoners via verdere woningbouw. Het kort geleden geplaatste informatiebord in de Weikesstraat over de daar geplande nieuwbouw van 17 woningen markeert de start van de uitvoering van die ambities. Zoals afgesproken is het slagen van (de verkoop van) dat plan de test voor verdere initiatieven op het gebied van woningbouw.

Bij deze en andere projectvoorstellen uit het plan is het overigens helder dat alleen door samenwerking en particuliere initiatieven resultaten te behalen zijn.

De gemeente, WSM, en woningbouwvereniging De Kernen zullen zichzelf scherp houden op hun verantwoordelijkheid, maar we verwachten dat het dorp dat ook doet.

Al met al is het voor al die inwoners goed wonen, leven en werken in Alem, maar er liggen ook gevaren op de loer: te veel vergrijzing en een verdere afkalving van de voorzieningen in het dorp. Een uitbreiding van het aantal inwoners met kinderen en het behoud van een evenwichtige bevolkingssamenstelling zijn de belangrijkste middelen om dat tij te keren. Samen moeten ze er voor zorgen dat de voorzieningen die nog in het dorp aanwezig zijn, de basisschool voorop, ook op langere termijn behouden blijven. Naast de bouw van nieuwe woningen betekent dit ook een blijvende inspanning van bewoners en organisaties, de gemeente en andere partijen om de voorzieningen in het dorp overeind te houden. Die inspanningen vinden plaats onder het motto dat de inwoners van Alem zelf hebben gekozen: ‘Aantrekkelijk, Leefbaar En Mooi’.

Wij zijn erg tevreden met het mooie resultaat en verwachten dat Alem een goede toekomst tegemoet kan zien.

Gijsbert Smit, wethouder Maasdriel

Wonen en Ruimtelijke ordening Het aantal inwoners van Alem loopt gestaag terug. Op 1 januari 2009 had Alem nog maar 654 inwoners, 26 minder dan op 1 januari 2003 (Alem telde op dat moment 680 inwoners, het hoogste aantal in de geschiedenis van het dorp). Vergrijzing en gezinsverdunning zijn daarvan belangrijke oorzaken, maar ook het gebrek aan betaalbare woningen voor jonge inwoners draagt daar flink aan bij.

De laatste 10 jaar zijn er weinig woningen in Alem gebouwd. Voor een gezonde bevolkingssamenstelling, zowel in aantal als verscheidenheid, is het juist nodig om een flink aantal nieuwe woningen te gaan bouwen. Daarnaast is het noodzakelijk om voor doorstroming te zorgen zodat grote woningen weer beschikbaar komen voor gezinsbewoning. Met de bevolkingsgroei die daarmee gepaard gaat, kunnen de voorzieningen hopelijk overeind worden gehouden.

De bouw van nieuwe woningen is dus erg belangrijk voor Alem! En het gaat daarbij niet alleen om woningen die voorzien in de behoefte van de Alemmers zelf, maar vooral ook om woningen die zorgen voor nieuwe • Bouwplan Weikesstraat 28 / Den Teuling 17 woningen en jonge • Plan van aanpak Alem Zuid 36 woningen aanwas!

• Woningbouwmogelijkheden bij locaties school en dorpshuis 10 woningen

Lopende Projecten

• Stimuleren woningbouw op postzegellocaties in of buiten de kern van Alem • Bevorderen van doorstroming in bestaande woningbestand

Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Maasdriel.

Het hele toekomstbeeld en uitvoeringsprogramma lezen?

Kijk op www.maasdriel.nl

Woonomgeving Het is goed wonen in Alem. De kwaliteit en de onderhoudstoestand van de woonomgeving zijn goed. Er wordt weinig vernield of vervuild. De schaarse meldingen over tekortkomingen of schades via de Bel- en Herstellijn van de gemeente leiden meestal vlot tot de gewenste aanpak. Door de landelijke ligging van Alem is er geen behoefte aan meer groen in de kern. Ook is er geen directe aanleiding voor de aanleg van meer sportvoorzieningen, al heeft de school nog wel een gymzaal op haar verlanglijstje staan.

In 2008 is samen met de inwoners kritisch gekeken naar de speelplekken in de kern. Dat heeft geleid tot het opknappen en plaatsen van een aantal speelplekken. Dit jaar worden, in overleg met jongeren en omwonenden, nog een trapveldje en bankjes voor jongeren (12 tot 18 jaar) gerealiseerd op een nader te bepalen plek.

In het mobiliteitsplan voor Maasdriel zijn op verzoek van de inwoners van Alem voorstellen opgenomen om in de kern van Alem een 30-kilometerzone en in het buitengebied een 60-kilometerzone in te richten. Realisatie daarvan staat gepland voor 2018-2019.

Voorzieningen

Natuur en Recreatie

In de afgelopen jaren is het voorzieningenniveau in Alem verder achteruit gegaan.

In 2007 is bijvoorbeeld de laatste winkel opgeheven en vervangen door een boodschappendienst. En ook de pinautomaat (Rabobank) bij het dorpshuis is eind 2009 verdwenen. Alem vormt in die zin geen uitzondering. Veel dorpen in Nederland zien voorzieningen uit hun kern verdwijnen. Allemaal moeten ze daar een eigen antwoord op zien te vinden. Dat vereist inzet en eigen initiatieven van bewoners en een goede samenwerking met gemeente en instellingen. Voor Alem gaat het vooral om het behoud van vervoersvoorzieningen, de school, de peuterspeelzaal, het dorpshuis met bijbehorende functies en om een terugkeer van de dorpscaféfunctie. Daarnaast wordt er veel gedaan aan het op peil houden van het welzijn en de zorg en het stimuleren van het uitbundig aanwezige verenigingsleven.

De natuurwaarden van Alem zijn hoog en worden beschermd door allerlei wetten en regels. In de afgelopen jaren is flink geïnvesteerd in herstel en kwaliteitsverbetering en in het toegankelijker maken van terreinen. Het recent uitgevoerde herstel van het Maasheggenlandschap krijgt mogelijk een vervolg in de toekomst. Aan de instandhouding van de Maasheggen leveren agrariërs tegen vergoeding een bijdrage.

In de afgelopen jaren heeft die inzet geleid tot nieuwe vormen van dienstverlening, zoals de buurtbus. Maar er wordt ook gekeken naar mogelijkheden om krachten te bundelen in de vorm van een gezamenlijke accommodatie volgens het concept van het Kulturhus.

Om ouderen en mensen met een beperking in Alem langer op zichzelf te kunnen laten wonen, worden het aanbod van welzijns- en zorgdiensten in het woonservicegebied beter op elkaar afgestemd. Maasdriel kent sinds 2008 drie woonservicegebieden, elk gevormd rondom een woonzorgcentrum. De dienstverlening binnen die gebieden gebeurt enerzijds door beroepskrachten en instellingen, maar ook de onderlinge hulpverlening van inwoners en verenigingen spelen daarin een belangrijke rol.

De ouderen in Alem hebben in een enquête laten weten bij voorkeur gebruik te maken van de dienstverlening van het woonservicegebied Kerkdriel-Velddriel-Hoenzadriel met De Leyenstein als uitvalsbasis. Maar de bewoners van Alem kunnen ook gebruik maken • Er is eind 2009 een vervolgonderzoek uitgevoerd naar de van de diensten bundeling van diverse functies en accommodaties in een van woonzorgKulturhus – Brede School. Besluitvorming daarover is

Projecten

centrum De Vaste Burcht in Rossum.

uitgesteld tot najaar 2010 omdat er nog geen duidelijkheid is over bebouwingsmogelijkheden op de gronden van de school, een van de onderzochte locaties.

• Het verenigingsleven wordt in stand gehouden door actieve deelname en financiële steun van inwoners. De gemeente en andere instellingen ondersteunen het vrijwilligerswerk.

Bedrijvigheid

Het zijn vooral de inwoners van Alem zelf, waterrecreanten, wandelaars en fietsers die genieten van de Alemse natuur. Buiten Alem-pop en enkele terugkerende dorpsfestiviteiten kent het dorp geen grote trekpleisters waar grote aantalen bezoekers op af komen.

En daar is bij de inwoners ook geen behoefte aan. De rust op het Eiland Alem moet vooral worden gekoesterd.

Alem biedt wel mogelijkheden voor kleinschalige recreatie-activiteiten. Particuliere initiatieven ondervinden weinig weerstand en komen vaak makkelijk van de grond.

Er bestaat in Alem geen gezamenlijk orgaan dat de belangen van de recreatieondernemers behartigt of initiatieven en voorzieningen van de grond krijgt. Wat in Alem bijvoorbeeld erg wordt gemist is een gunstig gelegen pauzeplek met horeca voor wandelaars en fietsers. Sinds de sluiting van Het Hart van Alem kan men eigenlijk nergens meer terecht. De voorziening in de jachthaven is niet altijd open en datzelfde geldt voor de consumptiemogelijkheid bij museum ‘t Schuurke.

Vanuit Alem ligt er een duidelijke wens om weer over een eigen strandje aan de Maas te kunnen beschikken. De plek bij De Steeg die jarenlang in gebruik was als openbare recreatie- en zwemplek voor Alem is slecht bereikbaar en erg klein. In het plan voor de Marensche Waarden is weliswaar voorzien in de aanleg van een recreatiestrook en zwemplek, maar het doorgaan van dat plan is nog onzeker.

Daarnaast bestaat de wens om de wandelmogelijkheden direct buiten de kern te vergroten en te verbeteren.

Een deel van de struinroute aan de zuidzijde van Alem zou bijvoorbeeld zo • Stimuleren van een gezamenlijk overleg van aangepast moeten worden recreatieondernemers om zo nieuwe initiatieven dat wandelaars in het natte van de grond te krijgen. seizoen niet steeds door de • Onderzoeken of percelen langs de Maas kunnen modder hoeven te lopen. worden aangekocht om zo de gewenste recreatiemogelijkheid te realiseren.

• Onderzoeken of de wandelmogelijkheden kunnen worden verbeterd en uitgebreid.

Projecten

Alem telt een paar bouwbedrijven en de nodige ZZP’ers, maar de meeste bedrijvigheid vindt plaats in de agrarische sector. Enkele van die agrarische bedrijven zitten verspreid in de kern, de anderen, waaronder een loonbedrijf, liggen in het buitengebied. In de onlangs aangepaste bestemmingsplannen is de toekomst van de meeste van die bedrijven geborgd. Voor een enkeling, die zich bevindt in de nabijheid van een potentiële woningbouwlocatie, moet op termijn een oplossing worden gezocht.

Agrariërs die besluiten hun bedrijf te beëindigen, kunnen hun gronden en gebouwen voor andere doeleinden gaan gebruiken.

Met de ervaringen in andere plattelandsgemeenten en de karakteristieken van Alem in het achterhoofd, liggen functies als recreatie, natuur en wonen dan het meest voor de hand. De gemeente biedt hierbij begeleiding.

Een mogelijke nieuwe bedrijfsactiviteit in Alem is de grondstoffenwinning in de Marensche Waarden, die naar verwachting 10 jaar zou duren. De planning daarvoor loopt al enkele jaren en zal, gelet op besluitvorming en voorbereiding, ook nog wel wat jaren vergen. Bewoners van Alem hebben al laten weten dat zij niet op grootschalige ingrepen in het landschap en de hinder en mogelijke schade als gevolg van de grondstoffenwinning zitten te wachten.

Integendeel: men ziet het als een behoorlijke aantasting van de leefbaarheid en van de aantrekkelijkheid van Alem voor nieuw te werven inwoners. De inwoners zien maar een paar beperkte winstpunten: de verbetering van de waterbeschoeiingen en de aanleg van kleine recreatievoorzieningen. Waterrecreanten zijn uiteraard positief over het project, want er ontstaat een ruimer vaargebied. Over de vraag of de winst voor Alem ook kan gaan zitten in (forse) financiële bijdragen aan de versterking van de leefbaarheid in Alem, wordt binnenkort duidelijkheid verwacht.

(Besluitvorming over dit project is op handen. Projectleider Nico van Hooijdonk naar vragen.)

En nu….aan de slag Voor de uitvoering van de projecten in het leefbaarheidsplan Alem is de inzet van bewoners, gemeente en andere partijen hard nodig.

Voor de opstelling van dit plan zijn bewoners gevraagd mee te denken, maar zij zijn in het vervolgtraject hard nodig. Het opstellen van dit plan is pas een eerste stap, het echt werk begint nu pas!

Een gezamelijke inzet is niet alleen in het belang van het dorp Alem, maar ook in het belang van de gemeente en de andere partijen die belang hebben bij het overeind houden van de leefbaarheid in Alem. Tot nu toe werd vanuit Alem per onderwerp een initiatief genomen en een groep gevormd, maar eigenlijk zou een vaste groep van bewoners op permanente basis de rol van belangenbehartiger moeten vervullen. Ook voor de gemeente zou zo een vast aanspreekpunt ontstaan.