Vũ Đức Cường-CSTMQT
Ch−¬ng 2
c¸c lý thuyÕt vÒ th−¬ ng m¹i què th−¬ng quèc tÕ Néi dung: I.
C¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn vµ t©n cæ ®iÓn vÒ TMQT (5)
II.
C¸c lý thuyÕt míi vÒ TMQT (3)
III. Lîi Ých cña ngoại thương IV. NT trong mét nÒn KT më quy m« nhá
1
Ghana
Hàn Quốc
- 1970: GNP/người = 250$ - 1998: chỉ đạt 390$/người Nền kinh tế đứng thứ 96 trên thế giới. - Tốc độ tăng trưởng KT bình quân trong giai đoạn 1968-1998: <1,5%/năm
- 1970: GNP/người = 260$ - 1998: đạt 8.600$/người Nền kinh tế đứng thứ 12 trên thế giới, thành viên OECD, là NIC - Tốc độ tăng trưởng KT bình quân trong giai đoạn 1968-1998: >8%/năm 2
Lợi Ých tõ TMQT: Ghana vµ Hµn Quèc
3
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
1
Vũ Đức Cường-CSTMQT
1. C¸c häc thuyÕt cæ ®iÓn vÒ TMQT 1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory) Hoµn c¶nh ra ®êi: - ThÕ kû 16-18: Thêi kú tÝch lòy t− b¶n ë Ch©u ¢u. - §−îc xem lµ lý thuyÕt ®Çu tiªn nghiªn cøu vÒ TMQT mét c¸ch cã hÖ thèng. Häc gi¶ tiªu biÓu: - ng−êi Ph¸p: Jean Bordin, Melon, Jully, Colbert; - ng−êi Anh: Thomax Mun, James Stewart, Josias Chhild
4
1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory) Néi dung chñ yÕu: - §Ò cao vai trß cña tiÒn tÖ (vµng, b¹c): - Coi träng ho¹t ®éng TM: Ngo¹i th−¬ng míi lµ nguån gèc thùc sù cña cña c¶i. - Nh×n nhËn vÒ XK vµ NK: - Lîi nhuËn th−¬ng nghiÖp? - Vai trß cña ChÝnh phñ: 5
1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory) ChÝnh s¸ch ¸p dông: ChÝnh s¸ch víi thuéc ®Þa: - Gi÷ ®éc quyÒn TM t¹i c¸c thÞ tr−êng thuéc ®Þa - C¸c n−íc thuéc ®Þa:. ChÝnh s¸ch ®Ó ®¹t thÆng d− mËu dÞch: - T¨ng l−îng XK. - ¦u tiªn XK hµng cã gi¸ trÞ cao, cÊm XK hµng s¬ chÕ. - ¦u tiªn NK nguyªn liÖu so víi thµnh phÈm, - NK vµng, b¹c - KhuyÕn khÝch chë hµng XNK b»ng tµu cña n−íc m×nh. - Thùc hiÖn ®éc quyÒn trong TM.
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
6
2
Vũ Đức Cường-CSTMQT
1.1. Lý thuyÕt träng th−¬ng (Mercantilism Theory) ¦u ®iÓm: - Lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ nhËn thøc: - NhËn thøc vai trß cña Nhµ n−íc.
Nh−îc ®iÓm: - Quan niÖm ch−a ®óng vÒ: - Zero-sum game vs. positive-sum game. - Ch−a gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò: 7
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory): - T¸c gi¶: Adam Smith (1723-1790) lµ nhµ chÝnh trÞ, kinh tÕ häc cæ ®iÓn næi tiÕng ng−êi Scotland. - T¸c phÈm: Nguån gèc sù giµu cã cña c¸c quèc gia (Causes of the Wealth of Nations) (1776) Quan ®iÓm vÒ TMQT: Nguån gèc cña sù giµu cã lµ do SX c«ng nghiÖp. TMQT gi÷a c¸c n−íc lµ trªn c¬ së tù nguyÖn vµ c¸c bªn cïng cã lîi. C¬ së cña TMQT: 8
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):
Kh¸i niÖm Lîi thÕ tuyÖt ®èi (LTT§): • LTT§ cña mét quèc gia vÒ mét s¶n phÈm nghÜa lµ quèc gia ®ã SX ra s¶n phÈm ®ã víi chi phÝ thÊp h¬n c¸c n−íc kh¸c. VD: Nghiªn cøu cña A.Smith chØ ra r»ng: - C¸c n−íc nªn chuyªn m«n hãa vµo SX mÆt hµng cã LTT§ vµ trao ®æi víi c¸c n−íc kh¸c ®Ó cã nh÷ng mÆt hµng cßn l¹i phôc vô cho nhu cÇu trong n−íc - TM tù do cã lîi cho tÊt c¶ c¸c quèc gia. 9
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
3
Vũ Đức Cường-CSTMQT
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):
Nguån gèc cña LTT§: - Lîi thÕ tù nhiªn (Natural Advantage): SX cã hiÖu qu¶: - Lîi thÕ thu ®−îc tõ nç lùc (Accquired Advantage): SX thµnh phÈm:
10
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):
Chuyªn m«n hãa vµ m« h×nh LTT§: C¸c gi¶ ®Þnh trong m« h×nh cña A.Smith: • ChØ cã 2 quèc gia, SX ra 2 mÆt hµng ®ång nhÊt; • Kh«ng tÝnh tíi chi phÝ vËn t¶i; • Chi phÝ SX lµ kh«ng ®æi dï quy m« SX t¨ng • Lao ®éng lµ yÕu tè ®Çu vµo SX duy nhÊt vµ dÔ dµng di chuyÓn gi÷a c¸c ngµnh SX trong n−íc nh−ng kh«ng di chuyÓn gi÷a c¸c quèc gia; • Kh«ng cã sù hiÖn diÖn cña hµng rµo thuÕ quan. • Tr×nh ®é c«ng nghÖ lµ nh− nhau. 11
• B¶ng chi phÝ ®Ó SX 1V¶i vµ 1G¹o cña 2 n−íc:
Gạo
V¶i
Việt Nam Hµn Quèc TH1: Kh«ng cã trao ®æi (Autarky): G¹o
V¶i
ViÖt Nam Hµn Quèc Tæng SP 12
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
4
Vũ Đức Cường-CSTMQT
TH2: Cã Chuyªn m«n ho¸ vµ trao ®æi: G¹o
V¶i
ViÖt Nam Hµn Quèc Tæng SP T¨ng NÕu tû lÖ trao ®æi lµ 1G¹o = 1V¶i vµ mçi n−íc s½n sµng trao ®æi 15 ®¬n vÞ th× l−îng tiªu dïng tõng n−íc sÏ lµ: G¹o
V¶i
ViÖt Nam Hµn Quèc 13
1.2. Lý thuyÕt Lîi thÕ tuyÖt ®èi (Absolute Advantage Theory):
H¹n chÕ: • Kh«ng gi¶i thÝch ®−îc hiÖn t−îng trao ®æi th−¬ng m¹i vÉn diÔn ra víi nh÷ng n−íc cã lîi thÕ h¬n h¼n/bÊt lîi tuyÖt ®èi so víi c¸c n−íc kh¸c ë mäi s¶n phÈm
14
1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh (Comparative Advantage Theory): - T¸c gi¶ David Ricardo (1772-1823) - T¸c phÈm: “On the Principles of Political Economy and Taxation” (1817) - Chøng minh TMQT mang l¹i lîi Ých cho c¸c bªn tham gia, dï cã −u thÕ SX trong tÊt c¶ c¸c mÆt hµng.
- Ph−¬ng ph¸p luËn nhÊt qu¸n: - ñng hé tù do hãa th−¬ng m¹i 15
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
5
Vũ Đức Cường-CSTMQT
1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh: (tiÕp) Quy luËt LTSS: Mét n−íc kh«ng cã LTT§ ë c¶ 2 mÆt hµng nh−ng sÏ cã LTSS ë mÆt hµng nµo cã møc bÊt thÕ nhá h¬n vµ vÉn thu ®−îc lîi Ých khi tham gia vµo TMQT.
1936: G.Haberler gi¶i thÝch quy luËt LTSS dùa trªn kh¸i niÖm Chi phÝ c¬ héi:
16
1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh (tiÕp): - Chi phÝ c¬ héi:
- Chi phÝ c¬ héi ~ Gi¸ c¶ hµng hãa t−¬ng quan
- Trong m« h×nh cña D.Ricardo:
17
M« h×nh minh häa vÒ quy luËt LTSS: Chi phÝ
G¹o
V¶i
ViÖt Nam Hµn Quèc
18
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
6
Vũ Đức Cường-CSTMQT
LTSS mang l¹i lîi Ých khi tham gia TMQT: N−íc Chi phÝ L§/1 §V sp
G¹o
V¶i
ViÖt Nam Hµn Quèc
Tù cung tù cÊp
ViÖt Nam Hµn Quèc Tæng
CMH vµ trao ®æi
ViÖt Nam Hµn Quèc Tæng 19
Chi phÝ (L§)
G¹o
V¶i
G¹o
V¶i
ViÖt Nam Hµn Quèc
Op.Cost ViÖt Nam Hµn Quèc
20
TH Lîi thÕ “c©n b»ng”: G¹o
V¶i
ViÖt Nam Hµn Quèc (?) - C¬ së cña TMQT lµ Lîi thÕ SS hay Lîi thÕ T§? - Mét n−íc cã LTT§ nh−ng kh«ng cã LTSS th× cã lîi khi tham gia TMQT hay kh«ng? - M« h×nh cña D.Ricardo dù ®o¸n mét møc ®é chuyªn m«n hãa hoµn toµn lµ s¸t víi thùc tÕ hay kh«ng? 21
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
7
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Lîi thÕ so s¸nh biÓu hiÖn (RCA) (Balassa Index) - Balassa giíi thiÖu RCA Index vµo n¨m 1965
RCA = (EXA/EA):(EXW/EW) - EXA: kim ng¹ch XK s¶n phÈm X cña n−íc A - EA: tæng kim ng¹ch XK cña n−íc A - EXW: kim ng¹ch XK s¶n phÈm X cña thÕ giíi - EW: tæng kim ng¹ch XK cña thÕ giíi §¸nh gi¸: - RCA > 2,5: - 1 < RCA < 2,5: - RCA < 1:
22
1.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ so s¸nh (tiÕp): H¹n chÕ cña lý thuyÕt: - Míi chØ chó ý tíi cung SX s¶n phÈm. - Ch−a tÝnh tíi chi phÝ vËn t¶i, thuÕ quan vµ hµng rµo b¶o hé mËu dÞch. - Gi¸ t−¬ng ®èi trong trao ®æi theo lý thuyÕt LTSS chØ dùa vµo ®Çu vµo lµ lao ®éng. - Ch−a tÝnh tíi yÕu tè chi phÝ SX gi¶m dÇn theo quy m« vµ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng dÇn theo quy m«. - Ch−a tÝnh ®Õn vßng ®êi s¶n phÈm, thÞ hiÕu tiªu dïng.
23
1.4. Lý thuyÕt vÒ t−¬ng quan cña cÇu: (Reciprocal Demand Theory) - T¸c gi¶ John Stuart Mill (1806-1873) - Cßn gäi lµ Lý thuyÕt Gi¸ trÞ quèc tÕ hay tû lÖ trao ®æi gi÷a c¸c s¶n phÈm. - Nghiªn cøu yÕu tè CÇu t¸c ®éng ®Õn Tû lÖ trao ®æi trong TMQT nh− thÕ nµo. - Theo J.S.Mill: Tû lÖ mËu dÞch thùc sù sÏ phô thuéc vµo c−êng ®é vµ ®é co gi·n cña CÇu NK mçi n−íc, tøc lµ phô thuéc vµo Sè cÇu t−¬ng quan.
24
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
8
Vũ Đức Cường-CSTMQT
Néi dung: tù ®äc Gi¸o tr×nh
25
1.5. Th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ Chi phÝ c¬ héi • •
§−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng SX: Nh©n tè cung Production Possibility Frontier (PPF) §−êng bµng quan quèc gia: Nh©n tè cÇu National Indifference Curve (I)
1.5.1. Tr−êng hîp Chi phÝ c¬ héi kh«ng ®æi: Gạo
Việt am
Gạo
Hàn Quốc
V 60
E F T T 10 V’ O
H
24
26
20 Vải
Vải
1.5. Th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ Chi phÝ c¬ héi 1.5.2. Tr−êng hîp Chi phÝ c¬ héi t¨ng dÇn: • H×nh 1.3 trang 45 Gi¸o tr×nh Cà phê
Cà phê
Hàn Quốc
S
Việt am
S P 1V C 1H P0V
P0H
P1
T
O
C1V
H
Thép
T O
Thép 27
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
9
Vũ Đức Cường-CSTMQT
1.6. Lý thuyÕt tû lÖ c¸c yÕu tè (Factor Proportions Theory / Factor Endowment Theory) T¸c gi¶: 2 nhµ KT häc ng−êi Thuþ §iÓn Eli Heckscher (1879 - 1952) vµ Bertil Ohlin (1899 – 1979) Lý thuyÕt H-O (Lý thuyÕt t©n cæ ®iÓn vÒ TMQT)
28
LËp luËn cña H-O: • Trong tiÕn tr×nh SX ng−êi ta ph¶i phèi hîp nhiÒu yÕu tè ®Çu vµo (®Êt ®ai, nh©n c«ng vµ t− b¶n) theo nhiÒu tû lÖ kh¸c nhau. • ChÝnh møc ®é s½n cã cña c¸c yÕu tè SX vµ hµm l−îng sö dông c¸c yÕu tè ®Ó lµm ra c¸c mÆt hµng kh¸c nhau lµ 2 nh©n tè quan träng quy ®Þnh TMQT.
29
Kh¸i niÖm Th©m dông yÕu tè: X ®−îc coi lµ mÆt hµng sö dông th©m dông lao ®éng (labor intensive product) khi:
LX/KX > LY/KY Kh¸i niÖm §é dåi dµo yÕu tè: N−íc A ®−îc coi lµ dåi dµo vÒ lao ®éng (labor abundance country) nÕu:
LA/KA > LB/KB
30
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
10
Vũ Đức Cường-CSTMQT
C¸c gi¶ thiÕt ®i kÌm Lý thuyÕt H-O: 1. 2. 3. 4.
M« h×nh 2 quèc gia, 2 mÆt hµng, 2 yÕu tè SX (L, K) C«ng nghÖ SX lµ gièng nhau. Së thÝch t−¬ng tù nhau. Hµng hãa kh¸c nhau vÒ hµm l−îng c¸c yÕu tè SX; gi¸ c¶ t−¬ng quan kh«ng lµm thay ®æi hµm l−îng ®ã. 5. SX cã hiÖu suÊt kh«ng ®æi theo quy m«, yÕu tè SX cã n¨ng suÊt cËn biªn gi¶m dÇn. 6. C¹nh tranh hoµn h¶o tån t¹i trªn c¸c thÞ tr−êng. 7. Chuyªn m«n hãa SX lµ kh«ng hoµn toµn. 8. C¸c yÕu tè SX cã thÓ di chuyÓn trong ph¹m vi 1 n−íc nh−ng kh«ng thÓ di chuyÓn gi÷a c¸c n−íc. 9. Th−¬ng m¹i lµ tù do, chi phÝ vËn t¶i b»ng 0. 10. TÊt c¶ c¸c nguån lùc ®−îc toµn dông ë c¶ 2 n−íc. 11. Th−¬ng m¹i c©n b»ng gi÷a 2 n−íc. 31
§Þnh lý H-O: • Mét n−íc sÏ XK nh÷ng mÆt hµng mµ viÖc SX th©m dông yÕu tè SX dåi dµo cña n−íc ®ã. VD minh häa: ViÖt Nam lµ n−íc dåi dµo t−¬ng ®èi vÒ L§ (Hµn Quèc lµ n−íc dåi dµo t−¬ng ®èi vÒ Vèn)
Tæng sè L§ cña ViÖt Nam Tæng sè Vèn cña ViÖt Nam
200
>
= 20
Tæng sè L§ cña Hµn Quèc Tæng sè Vèn cña Hµn Quèc
1500 = 300
32
H×nh 1.4. M« h×nh th−¬ng m¹i theo lý thuyÕt H-O Vải
V1 CV K
Vo
I2 CH I1
Ho L
I0 H1
O
Thép 33
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
11
Vũ Đức Cường-CSTMQT
C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O: §Þnh lý c©n b»ng gi¸ c¶ yÕu tè SX (H-O-S): TM tự do sẽ lµm cho gi¸ c¶ c¸c yÕu tè SX cã xu h−íng trë nªn c©n b»ng, và nếu hai quèc gia tiÕp tôc SX c¶ hai mÆt hµng (thùc hiÖn CMH kh«ng hoµn toµn) th× gi¸ c¶ c¸c yÕu tè sÏ thùc sù trë nªn c©n b»ng.
34
C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O: §Þnh lý Rybczynski: T¹i møc gi¸ hµng hãa t−¬ng quan kh«ng ®æi th× sù gia t¨ng møc cung cña mét yÕu tè SX sÏ lµm t¨ng s¶n l−îng mÆt hµng sö dông nhiÒu yÕu tè ®ã, vµ lµm gi¶m s¶n l−îng cña mÆt hµng kia. Vải
U H E
O
E’
35
F
V
Thép
C¸c mÖnh ®Ò kh¸c cña Lý thuyÕt H-O: §Þnh lý Stolper-Samuelson: NÕu gi¸ t−¬ng quan cña mét mÆt hµng nµo ®ã t¨ng lªn th× gi¸ t−¬ng quan cña yÕu tè ®−îc th©m dông t−¬ng ®èi ®Ó SX ra mÆt hµng ®ã sÏ t¨ng lªn, cßn gi¸ t−¬ng quan cña yÕu tè kia sÏ gi¶m xuèng.
36
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
12
Vũ Đức Cường-CSTMQT
KiÓm ®Þnh lý thuyÕt H-O: The Leontief Paradox (1953) - Sö dông B¶ng c©n ®èi liªn ngµnh I-O ®Ó tÝnh to¸n l−îng Vèn vµ Lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó SX 1 giá hµng XK ®iÓn h×nh (1) vµ 1 giá hµng c¹nh tranh víi hµng NK (2) trÞ gi¸ 1 triÖu USD cña Mü n¨m 1947. KÕt qu¶: Tr¸i víi dù ®o¸n tõ m« h×nh H-O:
NghÞch lý Leontief 37
1.7. NX vÒ gi¶ thiÕt cña c¸c lý thuyÕt cæ ®iÓn: -
ViÖc lµm ®Çy ®ñ? CMH hoµn toµn? Tµi nguyªn sö dông trän vÑn, hiÖu qu¶? Môc tiªu cña c¸c quèc gia chØ giíi h¹n vµo hiÖu qu¶? Chi phÝ vËn chuyÓn kh«ng tèn tµi nguyªn? TÝnh linh ®éng cña tµi nguyªn? KhÝa c¹nh dÞch vô trong TMQT?
38
2. C¸c lý thuyÕt míi vÒ TMQT: 2.1. TMQT dùa trªn hiÖu suÊt t¨ng dÇn theo qui m«: (International Trade based on Increasing Returns) - T¸c gi¶ tiªu biÓu: Paul Krugman - HiÖu suÊt t¨ng dÇn theo quy m« sÏ dÉn ®Õn TMQT. - §−êng PPF: - Chi phÝ c¬ héi: L−u ý cña m« h×nh: - Tû lÖ trao ®æi quèc tÕ = møc gi¸ t−¬ng quan - Mçi n−íc thùc hiÖn chuyªn m«n hãa hoµn toµn - Hai n−íc gièng nhau vÒ mäi khÝa c¹nh: 39
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
13
Vũ Đức Cường-CSTMQT
H×nh 2.1-TMQT dùa trªn hiÖu suÊt t¨ng dÇn theo quy m« Ô tô
U
A1
S R
A I2 E
I1
M
I3 M1
O
T
V
Máy bay 40
2.2. Thương mại dựa trªn sù biÕn ®æi c«ng nghÖ - D.Ricardo:
- H-O:
- C¸c häc thuyÕt vÒ c«ng nghÖ:
41
2.2.1. Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ: - T¸c gi¶: Posner (1961) - LËp luËn: c«ng nghÖ lu«n thay ®æi d−íi h×nh thøc c¸c ph¸t minh, s¸ng chÕ míi t¸c ®éng ®Õn XK cña mét n−íc. Néi dung: - S¶n phÈm míi ra ®êi n−íc ph¸t minh cã LTT§ t¹m thêi - Khi nhu cÇu n−íc ngoµi xuÊt hiÖn - Khi c«ng nghÖ bÞ b¾t ch−íc - N−íc ph¸t minh l¹i ra ®êi s¶n phÈm míi kh¸c 42
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
14
Vũ Đức Cường-CSTMQT
2.2.1. Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ: Gi¶i thÝch 2 lo¹i h×nh th−¬ng m¹i: 1. Hai n−íc. 2. TM h×nh thµnh khi C¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña 1 n−íc: - ThÓ chÕ -
R&D
-
ThÞ tr−êng trong n−íc. 43
2.2.2. Lý thuyÕt Vßng ®êi s¶n phÈm (Product Life-Cycle Theory) T¸c gi¶: Raymond Vernon (1966) - Sù ph¸t triÓn cña Lý thuyÕt vÒ kho¶ng c¸ch c«ng nghÖ - Dùa trªn sù quan s¸t: - KÕt luËn:
44
H×nh 2.2.2. Vßng ®êi s¶n phÈm vµ th−¬ng m¹i quèc tÕ
XK Nước phát minh
t0
t1
t2
t3 t4
Các nước phát triển khác
Các nước đang phát triển
NK 45
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
15
Vũ Đức Cường-CSTMQT
• ¦u ®iÓm: - Gi¶i thÝch ®−îc m« h×nh TMQT trong 1 thêi kú lÞch sö • Nh−îc ®iÓm: - Quan ®iÓm bÞ xem lµ vÞ kû. - Kh«ng gi¶i thÝch ®−îc thùc tÕ hiÖn nay: + + +. 46
2.3. Lý thuyÕt Lîi thÕ c¹nh tranh quèc gia(National Competitive Advantage) -
T¸c gi¶: Michael Porter (1990), GS cña Havard Business School - Cơ sở lËp luËn: kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét ngµnh CN ®−îc thÓ hiÖn tËp trung ë kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ ®æi míi cña ngµnh ®ã từ ®ã kh¸i qu¸t cho mét quèc gia. §−a ra kh¸i niÖm: Lîi thÕ c¹nh tranh quèc gia x©y dùng tõ 4 nhãm yÕu tè t¹o thµnh M« h×nh kim c−¬ng
47
• M« h×nh Kim c−¬ng cña M.Porter
Chính Phủ
Chiến lược, Cấu trúc, Môi trường cạnh tranh ngành
Điều kiện về các Yếu tố SX
Điều kiện về Cầu
Các ngành hỗ trợ và liên quan
Cơ hội 48
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
16
Vũ Đức Cường-CSTMQT
1. §iÒu kiÖn c¸c yÕu tè SX (Factor Endowments): - §Çu vµo c¬ b¶n (basic factors):
-
§Çu vµo cao cÊp (advanced factors):
-
BÊt lîi vÒ ®Çu vµo c¬ b¶n
49
2. C¸c ®iÒu kiÖn vÒ cÇu (Demand Conditions): - LËp luËn: C¸c c«ng ty cña mét n−íc sÏ giµnh ®−îc lîi thÕ c¹nh tranh nÕu nh÷ng ng−êi tiªu dïng trong n−íc cã tr×nh ®é vµ ®ßi hái cao.
50
3. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî vµ liªn quan (Related and Supporting industries) - T¸c ®éng lan táa (spill over) ®Õn NLCT cña mét ngµnh.
51
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
17
Vũ Đức Cường-CSTMQT
4. ChiÕn l−îc, cÊu tróc vµ ®èi thñ c¹nh tranh (Firm Strategy, Structure, and Rivalry) - Sù kh¸c biÖt vÒ triÕt lý qu¶n trÞ - M«i tr−êng c¹nh tranh khèc liÖt t¹o søc Ðp c¶i tiÕn liªn tôc ®Ó tån t¹i
52
ý nghÜa cña m« h×nh Kim c−¬ng: Porter dù ®o¸n mét n−íc sÏ: XK nh÷ng s¶n phÈm cña nh÷ng ngµnh cã c¶ 4 yÕu tè trong m« h×nh kim c−¬ng thuËn lîi; vµ NK nh÷ng s¶n phÈm cña nh÷ng ngµnh kh«ng cã ®−îc nh÷ng thuËn lîi nh− vËy. Dù ®o¸n nµy lµ ®óng?
53
3. lîi Ých cña ngo¹i th−¬ng
54
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
18
Vũ Đức Cường-CSTMQT
4. Ngo¹i th−¬ng trong nÒn KT më quy m« nhá: 4.1. §iÒu kiÖn chÊp nhËn gi¸: - Trong m« h×nh cña nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá th× nÒn kinh tÕ lu«n chÊp nhËn gi¸ cho c¶ hµng XK vµ NK: -
ViÖc xem xÐt ViÖt Nam nh− mét nÒn KT më quy m« nhá lµ mét sù ®¬n gi¶n ho¸ phï hîp víi thùc tÕ. Trong nÒn KT më quy m« nhá, nÕu mäi yÕu tè kh¸c c©n b»ng, th× sù thay ®æi vÒ Cung vµ CÇu sÏ dÉn tíi?
55
4.2.Ngo¹i th−¬ng cña mét nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá: a. XuÊt khÈu: H×nh 1.11 (tr.85 Gi¸o tr×nh) P
D S
D’ PW
E1 E2
E0
PD
XK2
O
q3
q1
q0
Q
q2
56
XK1
4.2. Ngo¹i th−¬ng cña mét nÒn kinh tÕ më, quy m« nhá: b. NhËp khÈu: H×nh 1.12 (tr.86 Gi¸o tr×nh) P
D’ S
D
E0 PD E1
PW
E2
NK2
O
q1
q0
q2
q3
NK1
Chương 2-Các lý thuyết về TMQT
Q 57
19