Coachlink Magazine 10: Zin

De Nederlandse Orde van Beroepscoaches is dé beroepsorganisatie voor mensen die coaching beroepsmatig uitoefenen.

De NOBCO maakt deel uit van de European Mentoring & Coaching Council (EMCC).

De voordelen op een rij

Zin

Doen!

Voor € 295 excl. BTW ben je aangesloten bij de NOBCO en kun je gebruikmaken van deze voordelen.

Sluit je vandaag nog aan. Surf naar www.nobco.nl/aansluiten

Liesbeth Dillen We zijn allemaal op zoek naar betekenis Hans van der Loo Veranderen begint niet met een plan, maar met een emotie Jelle Hermus Juist de open deuren moet je omarmen

Sinds eind 2010 faciliteert de NOBCO dat in Nederland ook coachopleidingen volgens het Europese accreditatiesysteem van de EMCC getoetst kunnen worden. Dit Europese keurmerk – de European Quality Award – gaat uit van hetzelfde competentieprofiel als EIA met dezelfde vier niveaus.

Voor meer informatie: www.nobco.nl/opleidingen

NOBCO-adv-200x265coachlink-01-2018-def.indd 1

na ja a r seditie, n ove m b e r 2018, n u m m e r 10, prijs ¤ 9,95

bij de NOBCO?

Europees keurmerk voor Coachopleidingen (EQA)

Omslagen CLM 10.indd 1

Coachlinkmagazine

Aansluiten

ZIN

• Je eigen coachprofiel op de NOBCO-website en daardoor te vinden via de ‘Vind een Coach’ functie; • Toegang tot het speciale Intranet op de NOBCO-website vol met handige documenten voor de beroepspraktijk; • Gratis deelname aan vrijwel alle NOBCO-lezingen en NOBCO-workshops (t.w.v. € 95,- per landelijke bijeenkomst en € 45,- per regionale bijeenkomst); • Je eigen coachprofiel in de NOBCO Coaching App ‘Mijn Coach’, de app is beschikbaar voor iPhone, iPad en Android telefoons; • Gratis onbeperkt gebruik van de NOBCO Coaching Monitor, het online evaluatie-instrument voor coachtrajecten (t.w.v. € 395,-); • Gratis en onbeperkt toegang tot de online database van Coachlink.nl met de inhoud van meer dan 140 coachboeken (t.w.v. € 222,-); • Lidmaatschap van de EMCC, de Europese Beroepsorganisatie voor coaches (European Mentoring & Coaching Council, t.w.v. € 150,-); • De mogelijkheid om het Europese keurmerk voor coaches (EIA) te behalen (de NOBCO is licentiehouder in Nederland); • Maandelijks het NOBCO e-Magazine, vol informatie over de nieuwste ontwikkelingen op ons vakgebied; • Mogelijkheid tot deelname in Intervisiegroepen en Vaksecties; • Forse korting op de collectieve (beroepsaansprakelijkheids)verzekeringen.

coachlink.nl

Coaches kiezen voor de NOBCO omdat ze hun vak serieus nemen en de Ethische Gedragscode voor beroepscoaches graag onderschrijven. Daarnaast biedt de NOBCO een groot aantal voordelen.

COACH LI N KMAGA Z I N E

De NOBCO is Nederlands grootste organisatie van beroepscoaches

29-01-18 11:41 15-11-18 17:22

SchoolvoorCoaching Nieuw!

Verdiepingstrainingen: • Onderstroom in organisaties • ReflAction Training • Rake Vragen • Succesvol starten als coach En nog veel meer!

‘Noloc verbindt mij met vakgenoten’

Benieuwd naar jouw next step?

Bezoek nu onze Next Step Workshop

• Up-to-date kennis via dé beroepsvereniging • Groeikansen via onder meer vakbijeenkomsten • Opstap naar Register Loopbaanprofessional of - Jobcoach • Voorsprong bij veel opdrachtgevers • Vakgenoten als sparringpartners Mirjam | Loopbaanprofessional sinds 2014

Ook loopbaanprofessional worden? Ga naar

www.noloc.nl

SchoolvoorCoaching | Biltstraat 200 3572 BS Utrecht | schoolvoorcoaching.nl | 030-3035271 | svc@schoolvoorcoaching.nl

Omslagen CLM 10.indd 2

15-11-18 17:22

Editorial Geen redactioneel deze keer, want ik had geen zin. Het regende namelijk, het was buiten nog donker, de trein had vertraging.

Hebben we niet allemaal weleens geen zin, zo’n baaldag waarop je het liefst de dekens nog eens ver over je hoofd trekt?

Maar zo zit ik niet in elkaar. ‘Dan maak je maar zin’, ik heb het vroeger vaak genoeg gehoord. En nu, toch best wat jaren later, ben ik degene die mezelf zo toespreekt: doe het nou maar gewoon, zo moeilijk is het niet, als je eenmaal bent begonnen, zul je zien dat het wel meevalt. De zin ontstaat meestal vanzelf, gelukkig maar.

En bovendien, zeggen dat ik geen zin had, is niet helemaal waar.

Deze tiende editie van Coachlink Magazine is namelijk een nummer om zin in te hebben en zin van te krijgen. Ik hoop dan ook dat je er zin in hebt om het lezen, want het staat weer boordevol mooie, interessante en onderhoudende bijdragen over zin in de breedste betekenis van het woord. En anders: dan maak je maar … precies!

Ik wens je een zinnig en zinvol  toe. marloes van beersum hoofdredacteur

PS Elke dag een beetje zin? Dan kan ik je de Coachingskalender 2019 aanraden. Wil je een exemplaar winnen? Stuur dan voor 1 februari een mailtje naar win@coachlink.nl.

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 1

•1

16-11-18 10:48

Inhoud Interviews

Artikelen 8 Ontwikkel geen persoonlijk merk, maar je eigen stem

Liesbeth Dillen over vastlopen en het koesteren van je eigen levenslust

14 De missie die voor het oprapen lag

Tineke Mulder

18 Meaningful Work

46 De boekenkast van …

Ilse Vooren en Merlijn Koch

Hans van der Loo, schrijver/wavewatcher

68 Omarm de kleine stap Jelle Hermus maakt het leven steeds leuker

26 Regelmaat + Rust = Ruimte Maarten Goossensen

30 Zin in het leven Mirjam van Pagée en Ingrid Schoen

Rubrieken 7 25

Het nachtkastje van Ilse Vooren De werkvorm van Nathalie French Boek

29, 57

2 • coachlink

Binnenwerk CLM10.indd 2

Het weekendgevoel van Jan-Jaap Lukas De coachplek van Hylke Bonnema Hoe ik coach werd Esther de Haan De coachstijl van Marianne Meijers

41

66 73 79

magazine

16-11-18 10:00

36 Waarom mensen geen zin

54 Ben jij altijd zinvol bezig?

hebben in een coach

Sander Goethals

Mieke van Ginkel-van Maren

40 De zin van stilstand

59 Mogen zijn wie je bent

AriĂŤnne Post

Henny van Veldhuisen

42 Als zin maken

62 Je KernTalenten

zingeving wordt

als wegwijzer

Joke Roelfsema

Janou Vos

50 Op zoek naar bezieling

74 Ik wil mij niet!

Peter Gerrickens

Ien van der Pol

80 Zin Columns

En verder

Judith Webber & Hilko de Boer Marieke, coachee

Wie werkten mee Colofon

17 45

6

Marianne van Velzen

4

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 3

•3

16-11-18 10:00

Wie werkten mee Peter Gerrickens is als trainer/coach gespecialiseerd in het werken met kwaliteiten. Hij is (mede-) auteur van een serie van 17 kaartspellen voor coaching, training, management, onderwijs en privégebruik. Daarnaast is hij bedenker van het Bezielingsprofiel en geeft hij trainingen aan professionals. > 50

Mieke van Ginkel-van Maren is naast wethouder onafhankelijk organisatiecoach. Haar missie is om mensen beter te laten worden in hun werk, sterker door ontwikkeling van hun talenten en krachtiger door coaching. Ze combineert hierbij de harde met de zachte kant. www.step2advice.nl > 54

Sander Goethals is schrijver van het boek Ondernemen voor Coaches. Aanvullend hierop geeft hij ook masterclasses om coaches te helpen met hun zichtbaarheid en positionering.

Voor alles over zijn boek en masterclass zie www.ondernemenvoorcoaches.nl > 36

Maarten Goossensen werkt onder de naam Kernspectief als zelfstandig coach met een specialisatie op het gebied van loopbaancoaching. Hij coacht bij vraagstukken rond werk, burn-out en persoonlijke effectiviteit. Daarnaast is hij coördinator van retraitecentrum De Spil in Maarssen. www.retraitecentrum.nl. > 26

Tineke Mulder is een professionele Life-coach en kandidaat Reiki Master.

Als eigenaar van Bright Now Reiki & Coaching is ze internationaal werkzaam, zowel face-to-face als online (Skype, e-mail, …). Haar focus ligt op energie- en stressmanagement. > 14

Mirjam van Pagée is professioneel trainer en (presentatie) coach. Ingrid Schoen is professioneel trainer met een achtergrond als verpleegkundige. Ze ontwikkelden de trainingsmethodiek Huis van je Leven© en richten het platform Villa Balans op, dat partners van mensen met een psychische aandoening een steun in de rug geeft. Ze schreven Samen leven met psychische klachten. > 30

En verder ...

Stephanie van Baggem Thorsten Bakker Masja Bijman Hilko de Boer Hylke Bonnema Jan Buitendijk 4 • coachlink

Binnenwerk CLM10.indd 4

Liesbeth Dillen Ria van Dinteren Nathalie French Esther de Haan Mira Hannink Jelle Hermus

Diederik de Klerk Hans van der Loo Jan-Jaap Lukas Marianne Meijers Judith Webber

magazine

16-11-18 10:00

Ien G.M. van der Pol is oprichter van de Alba-academie en heeft zich na haar ‘pensionering’ gespecialiseerd in het begeleiden van volwassenen die lijden aan de gevolgen van vroegkinderlijk trauma. Zij schrijft een boek voor coaches voor meer kennis, kunde en wijsheid rondom traumabegeleiding. ien@ienvanderpol.nl > 74

Ariënne Post coacht mensen en teams rondom hun ‘why’. Regelmatig zijn stress, burn-out of verlies de aanleiding om hier ruimte aan te willen geven. Dat doet ze samen met paarden en de natuur.

Zij zijn een katalysator in het proces. www.LAB30.nl > 40

Joke Roelfsema is coach wwz (wonen, welzijn en zorg) bij de KwadrantGroep.

Zij volgt momenteel de opleiding transformationeel coachen bij Wagner in Groningen en hoopt deze in februari 2019 af te ronden. jwroelfsema@gmail.com > 42

Henny van Veldhuisen werkt als zelfstandig tekstschrijver en bereidt zich voor op een nieuwe stap in haar carrière: creatieve loopbaancoaching. Haar uitdaging is om mensen hun authenticiteit en persoonlijke kracht te laten ontdekken door zich te verbinden met de natuur en door woorden te geven aan hun proces. > 59

Marianne van Velzen is coach, trainer én daarnaast Stadsdichter van Leiden. Ze schrijft gedichten over wat haar raakt tijdens haar werk en in het dagelijkse leven.

Met haar gedichten wil zij mensen graag van een andere kant naar zaken laten kijken en hen op een positieve manier verwonderen. > 80

Ilse Vooren en Merlijn Koch zijn beiden humanisticus. Ilse is oprichter van Food for Flow en gespecialiseerd in zingeving, energie en performance. Merlijn is coach en trainer bij de landelijke coachorganisatie Resilians, met expertise in het vergroten van vitaliteit en veerkracht.

Samen schreven zij het boek Zin kun je maken. > 18

Als coach en KernTalentenanalist stelt Janou Vos op een inspirerende manier anderen in staat om in zichzelf te geloven en het beste uit zichzelf te halen.

Haar passie is het anderen doen inzien

van hun passie, drijfveren en talenten zodat zij juiste keuzes kunnen maken en maximaal van het leven kunnen genieten. www.coruscent.nl > 62

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 5

•5

16-11-18 10:00

COLOFON Coachlinkmagazine

Wie werkten mee

a p r i l 2 0 14 , n u m m e r 1

Coachlink Magazine is een uitgave van Coachlink/ Boom uitgevers Amsterdam.

Hoofdredactie Marloes van Beersum Eindredactie Sandra Buijel en Wieke Oosthoek

UITBLINKEN!

Uitblinken!

Rubrieken

Nienke van Oeveren Vormgeving Het is de klik, Op vol vermogen ‘Je bent een kleine prutser, Andre Klijsen,stupid!

Villa Y al je talenten aanzetten

hoor ik dan’

Boom uitgevers Amsterdam Postbus 15970 1001 nl Amsterdam www.coachlink.nl info@coachlink.nl @coachlinkNL Adverteren Voor meer informatie over adverteren, kunt u contact opnemen met de uitgeverij via J.Keyzer@boomamsterdam.nl of 020-5218934

Dr. Ad Bergsma is psycholoog en geluksonderzoeker. Hij werkt als associate lector bij Hogeschool Saxion in Deventer/Enschede binnen het lectoraat verpleegkunde aan het versterken van de eigen regie van patiënten.

Hij is coauteur van de boeken Gelukkig werken en Gelukkig voor de klas.

Dr. Joep Schrijvers, auteur van onder andere Hoe word ik een rat?, doet onderzoek voor zijn nieuwste boek: een ideeëngeschiedenis van leiderschap en management in de westerse cultuur. Daarnaast is hij universitair docent veranderwetenschap en spreker.

Hedda Treffers werkt als eindredacteur bij Uitgeverij De Doelenpers in Alkmaar en als freelance tekstschrijver voor diverse media.

Nienke van Oeveren redigeert vanuit Boekredactie managementboeken en schrijft voor tijdschriften.

Oplage: 10.000 © november 2018 isbn 978 90 5875 413 4 issn 2589-4048 Overname van artikelen met bronvermelding is toegestaan.

Losse nummers bestellen kan via www.coachlink.nl

Marloes van Beersum Adjunct-uitgever Boom uitgevers Amsterdam en uitgever Coachlink

Martine Siemons Marketing Boom uitgevers Amsterdam en Coachlink

Wieke Oosthoek Fondsredacteur Boom uitgevers Amsterdam

Sandra Buijel Bureauredacteur Boom uitgevers Amsterdam en redactie Coachlink

Jennefer Keyzer Sales consultant Boom uitgevers Amsterdam

Andre Klijsen Vormgever Coachlink Magazine

Foto’s gebruikt onder licentie van Shutterstock.

Wil je een artikel bijdragen aan de volgende editie van Coachlink Magazine?

Mail voor meer informatie naar redactie@coachlink.nl 6 • coachlink

Binnenwerk CLM10.indd 6

magazine

16-11-18 10:00

Het nachtkastje van...

Ilse Vooren ‘Je beseft hoe kwetsbaar het leven is.’

over een opgroeiende jongen die bevriend raakt met een jongen uit de bergen.’ De eerste zestig bladzijden vroeg Ilse zich af of dit boek wel zo interessant is. ‘Maar er komt steeds meer verdieping en wat me geraakt heeft, is het zichtbaar maken dat de relaties die we vormen in het leven, óns vormen. In dit geval relaties met een vriend, zijn ouders en de natuur.’

Humanistica, coach en coauteur van Zin kun je maken Ilse Vooren leest graag op de bank en laat zich persoonlijk inspireren, met het doel om haar coachees verder te helpen in zingeving, energie en performance. ‘Existentiële verhalen vind ik bijzonder interessant.’

‘Ik heb het niet drooggehouden bij When breath becomes air.’ Paul Kalanithi heeft zijn autobiografie niet af kunnen schrijven, hoewel hij er hard aan heeft gewerkt toen hij terminale kanker bleek te hebben. ‘Knap vind ik dat hij dicht bij zichzelf blijft, zowel als neuroloog als als kankerpatiënt. Als neurochirurg begeleidde Kalanithi mensen om een zo goed mogelijke kwaliteit van leven te hebben. Hij wist dus precies hoe het zat met zijn longkanker en uitzaaiingen naar zijn hoofd. Dat zijn behandelaar geen prognose wilde geven over hoelang hij nog te leven had, vond hij heel zwaar.’ Zij vroeg hem wat hij graag wilde doen – opereren – en paste daar de medicijnen op aan. ‘Aan zijn dochter van een paar maanden oud schreef hij “Weet dat je voor deze stervende man alles geweest bent.” Als je dit boek leest, besef je hoe kwetsbaar het leven is.’

‘Nu ik 35 ben, zijn er in mijn leven aardig wat keuzes uitgekristalliseerd, waardoor ik ook een hoop ideeën en perspectieven kan loslaten. Dat heeft ook te maken met de dood in de ogen kijken. De acht bergen van Paolo Cognetti past daarbij; het gaat

‘Irvin Yalom is een voorbeeld in mijn vakgebied; als psychotherapeut benadrukt hij hoe belangrijk het directe contact is. De heling of ontwikkeling gebeurt immers in de ”tussenruimte”; het fysieke, emotionele en energetische contact, dus hoe je met elkaar de ruimte inneemt, hoe je met elkaar spreekt. Uit de verhalen van Mama en de lessen van de ziel leer ik hoe Yalom contact maakt met cliënten en hierop reflecteert. En dit beschrijft hij ook nog eens heel mooi.’

‘Yalom schrijft als psychotherapeut ook nog eens heel mooi!’

Een opvallend boek ligt nog klaar om te lezen. ‘Bij Identiteit werd ik getrokken door het omslag; een jong meisje, opgemaakt en opgedirkt als een vrouw.’ Dit boek van Paul Verhaeghe maakt Ilse nieuwsgierig omdat ze zelfs soms een gevoel van leegte voelt en als coach veel gesprekken heeft over identiteit. ‘Hoewel er geen eenduidig antwoord is op de vraag wie je bent – al vanaf de opvoeding ontwikkelen we uiteenlopende antwoorden – kun je als coach de ander helpen perspectieven te ontwikkelen waar hij of zij mee verder kan.’ (NvO)

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 7

•7

16-11-18 10:01

8 • coachlink

Binnenwerk CLM10.indd 8

magazine

foto’s: vj.s agency

‘Ontwikkel geen p maar je eigen s

16-11-18 10:01

Interview

n persoonlijk merk, n stem’ Een interview met Liesbeth Dillen

Werkende moeder en voormalig IKEA-topvrouw Liesbeth Dillen schrok toen ze de uitkomst van een marktonderzoek onder ogen kreeg. ‘Schiet op’, is de zin die kinderen het meest van hun werkende ouders te horen krijgen. Thuisgekomen stelde Dillens dochter haar gerust.

Niet ‘Haast je!’, maar ‘Ik hou van je’ was de meest gebruikte boodschap thuis.

Dillen: ‘Toen viel er echt een last van mij af.’

Tekst: Ad Bergsma

L

iesbeth Dillen is de eerste vrouw die ontdekt dat het glazen plafond bij IKEA niet bestaat. Ze werkt in een bedrijf dat weliswaar geleid wordt door blanke, Zweedse mannen, maar ze ontmoet niets dan aanmoedigingen als ze haar vleugels wil uitslaan. Dillen: ‘IKEA heeft een egalitaire, resultaatgerichte bedrijfscultuur waar ik me erg bij thuisvoel. Ik ben getrouwd geweest met dat bedrijf.

Ik voel me door mijn collega’s als mens gewaardeerd en ik doe enorm mijn best om het gestelde vertrouwen terug te betalen.’

Het goede voorbeeld

foto’s: vj.s agency

#MeToo-ervaringen heeft ze niet op haar werk. Buitenstaanders vragen haar soms wel of ze haar carrière via het bed heeft gemaakt. Nee dus. Hard gewerkt heeft ze wel. Als ze dertig is, werkt ze voor de concepteigenaar van IKEA wereldwijd. Haar weken hebben een vast, vierwekelijks ritme. De eerste week werkt ze drie dagen in Azië en vliegt ze twee economy nachtvluchten heen en terug. De tweede week is gereserveerd voor

‘Ik was een stuiterend brok adrenaline, dat alsmaar doorging.’

korte uitstapjes door Europa, met opnieuw vlieguren buiten werktijd. De derde week gaat ze naar Amerika, met opnieuw opgefrommelde nachten in het vliegtuig. Week vier gaat weer kriskras door Europa. Dillen: ‘Ik vind dat je het goede voorbeeld moet geven. Als ik leidinggeef aan een lage-kostenonderneming moet ik zelf geen luxe willen.’

De volgende stap in haar loopbaan is dat ze trainee-CEO wordt met focus op expansie. Daarnaast werkt ze continu in internationale stuurgroepen. IKEA blijft een veel vragende partner. Ze krijgt de helft van de IKEA’s in België onder haar hoede. Dillen geeft toe dat ze haar bevlogenheid in die jaren soms heeft overdreven. ‘Ik was een stuiterend brok adrenaline, dat alsmaar doorging. Plezier in mijn werk en levenslust hielden me gaande. Maar ik ben tijdens een van die vele reizen ook weleens in het ziekenhuis terecht gekomen vanwege uitdroging, omdat ik onvoldoende aandacht had voor wat ik zelf nodig had.’

Daadkracht Haar familie zei weleens dat het best een tandje minder kon, maar Dillens inzet was niet uitzonderlijk in de top van het Zweedse familiebedrijf. ‘Het verschil met de topmannen was alleen dat die allemaal een vrouw hadden die het thuisfront op orde hielden, terwijl ik naast mijn werk moeder was.’ coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 9

•9

16-11-18 10:01

Dillen moet bij IKEA vechten voor vrije uren op de woensdagmiddag om dan bij haar dochter te zijn. Dillen: ‘Ruimte maken voor het moederschap was een vreemd idee voor IKEA op directieniveau. De eerste reactie was dat leidinggevenden bij IKEA altijd voltijd werken, maar ik vond mijn kind te belangrijk om mij hierbij neer te leggen. Ik kreeg een kans om te bewijzen dat het bedrijf niet zou lijden onder mijn afwezigheid. Het gevolg was dat ik woensdagavond om halfnegen de gemiste werkuren gewoon inhaalde en tot middernacht doorwerkte.’

De daadkracht van Dillen blijft overeind en de tevredenheid van IKEA ook. ‘Als enige vrouw in de groep was ik one of the guys en wilde ik op geen enkele manier afgerekend worden op mijn vrouw-zijn. Ik wilde op geen enkele manier benadeeld worden, maar evenmin positief gediscrimineerd worden.’ Er wordt een afspraak gemaakt over het vervolg van haar loopbaan, die haar onder andere de centrale leidinggevende zou maken van IKEA Nederland.

‘Ik had een hele reeks professoren aan mijn bed gehad, die niet met mij communiceerden.’

Ommekeer De ommekeer komt als Dillen te maken krijgt met het beest kanker, waaraan ze haar vader al heeft verloren toen ze nog een tiener was. Ook haar zus krijgt met dit beest te maken.

Dillen zelf heeft een knobbeltje in haar schildklier, dat operatief verwijderd moet worden. Gek genoeg raakt Dillen niet in paniek. ‘De timing was bijzonder. Twee jaar na mijn scheiding had ik een prettig huis gekocht en ik had net mijn moeder gebeld om haar te vertellen dat alles weer in orde was, toen ik onder het mes moest. Mijn idee was: dat repareren we en dan gaan we gewoon weer verder.’

‘De operatie viel echter tegen en ik werd naar huis gestuurd met de opmerking dat ik na een maand maar weer moest terugkomen. Het verwachte herstel bleef echter uit. Na een maand liep ik nog steeds hijgend te piepen en kon ik geen hele zin achter elkaar uitspreken.’ Dillen voelt nattigheid, maar krijgt van haar arts niet te horen wat er aan de hand is.

‘In die maand thuis begon ik te piekeren over de manier waarop mijn ontslag uit het ziekenhuis was verlopen. Ik had een hele reeks professoren aan mijn bed gehad, die wel mijn keelgebied met begrafenisgezichten bekeken, maar die verder 10 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 10

niet met mij communiceerden. Wel had ik ze een keer in het Frans – ik lag in een Belgisch ziekenhuis, omdat ik onder de rook van Brussel woon – horen zeggen dat er sprake was van een catastrofe.’ Het besef dat dit over haar eigen operatie moest zijn gezegd, kwam pas later.

Verlamde stembanden Herstel bleef maar uit. Dillen: ‘Ik heb toen een ander academisch ziekenhuis opgezocht voor een second opinion en daar kreeg ik niet alleen te horen dat de operatie onnodig was geweest, maar dat die ook nog faliekant fout was gelopen. Door een medische fout waren beide stembanden verlamd geraakt en dat blokkeerde mijn luchtweg. Begin veertig was ik toen ik te horen kreeg dat ik voor de rest van mijn leven voor zeventig procent gehandicapt zou blijven.’

Een gesprek met het ziekenhuis volgde, maar zonder excuus of erkenning van de fout. Dillen: ‘Je verwacht niet dat je op je veertigste levenslang verlamd raakt en ik stond voor de keuze.

Wilde ik tien jaar als eenling procederen tegen een leger advocaten van het ziekenhuis? Of wilde ik mijn aandacht richten op wat ik met de dertig procent die mij restte nog wel zou kunnen doen? Ik koos voor het laatste. Ik bezocht zonder dat ze het van elkaar wisten twee verschillende specialisten in Brussel en Gent voor een behandeling en knapte deels op. Na vier maanden was ik weer aan het werk.’

Kwaliteit van leiderschap Dillen stelt dat de kwaliteit van een leider afgemeten kan worden aan het werk dat in zijn of haar afwezigheid wordt verricht. ‘Ik was echt blij met wat ik aantrof, toen ik op mijn werk terugkeerde na mijn ziekte. Het team kende natuurlijk wel onderlinge fricties, maar had zich daar niet door laten weerhouden om verder te werken aan groei en vernieuwing.

Het vertrouwen dat ik in hen stelde had zich uitbetaald. Ik had voldoende goodwill opgebouwd om het team ook in mijn afwezigheid goed te laten draaien.’

Terug bij IKEA wil Dillen zich niet laten kennen. ‘Zoals ik in de jaren tachtig en negentig geen vrouw wilde zijn, maar gewoon Liesbeth, wilde ik mij nu niet laten definiëren als iemand met een ziekte. Ik wilde betrouwbaar zijn en anderen niet belasten met wat ik niet zelf kon. Achteraf zeg ik dat hier sprake was van pure arrogantie en een groot ego. In mijn hoofd bleven visies en inspiratie opborrelen, terwijl de op vertrouwen gebaseerde bedrijfscultuur mij de kans gaf steeds nieuwe projecten aan te pakken.’

magazine

16-11-18 10:01

Koninklijke uitweg De aanpak van haar werk is niet wezenlijk anders dan voor haar ziekte, al vertelt ze dat ze beter leert luisteren, omdat zelf spreken echt pijn kan doen. Tijdens de lange werkweken na de mislukte operatie loopt Dillen langzaam vast. ‘Eerst was ik op vrijdagmiddag mijn stem en adem kwijt, daarna op vrijdagmorgen en toen op donderdagmorgen. Ik ging steeds naar de arts om de stembanden te prikkelen, maar het werd steeds duidelijker dat ik niet zo door kon gaan. Twee jaar na mijn terugkeer was ik zo uitgeput, dat het echt niet meer ging, hoewel er lichamelijk geen duidelijke reden voor was aan te wijzen.

Tegenwoordig zou men over een burn-out spreken, maar dat beeld was toen nog niet bekend.’

‘Ik zou mijn idee van mind over matter niet zomaar los kunnen laten.’

De leiding van IKEA beseft dat zij een aandeel heeft in de gezondheidsproblemen van Dillen en biedt een koninklijke uitweg. Dillen krijgt zoveel tijd als nodig om te herstellen en kan dan na drie, zes of negen maanden weer terugkeren in de schoot van het bedrijf, zodat ze alsnog het aanbod kan aannemen om baas te worden van IKEA Nederland. Dillen: ‘IKEA dacht met me mee door aan te geven dat ik de week dat ik coouderschap heb voor mijn dochter Zuid-Nederland zou kunnen doen vanuit mijn woonplaats bij Brussel. De andere week zou ik mij dan kunnen concentreren op het noorden.’

Bij Dillen dringt het besef door dat zij deze kans aan zich voorbij wil laten gaan. Dillen: ‘Uitrusten zonder de zelfopgelegde druk van een snelle terugkeer ligt niet in mijn aard. En eenmaal terug in het bedrijf, zou ik blijven galopperen totdat ik het niet meer vol zou houden. Ik zou mijn idee van mind over matter niet zomaar los kunnen laten.’

Op eigen benen Dillen verlaat IKEA en begint voor zichzelf. Zij helpt nu bij het ontwikkelen van businessmodellen, biedt coaching aan, traint leidinggevenden en geeft keynotes. De IKEA-familie blijft deel uitmaken van haar klantenkring en zorgt elf jaar later nog steeds voor ongeveer de helft van de opdrachten. Daarnaast heeft ze klanten zoals Astra Zeneca, Coca-Cola, Danone, Disney, Inditex, PWC en het Rode Kruis.

Opvallend is de bedrijfsnaam die Dillen van 2007 tot 2015 gebruikt – She works with women – hoewel ze bij IKEA nooit aangesproken wilde worden op haar vrouw-zijn. ‘Ik heb zelf last gehad van het gebrek aan rolmodellen in mijn loopbaan.

Belgische vrouwen op mijn werk wonen meestal om de hoek bij hun grootouders, die bijspringen in de opvoeding. En Nederlandse vrouwen beperken zich vaak tot een werkweek van enkele dagdelen, en beklagen zich ondertussen hoe druk ze het hebben. Maar hoe je je als moeder zou moeten redden in de top van het bedrijfsleven anders dan als een van adrenaline stuiterende junk, was voor mij onduidelijk. Ik wilde graag struikelblokken wegnemen voor jonge vrouwen op zoek naar succes. Mijn belangrijkste doel was meer diversiteit krijgen in directies om innovatie een impuls te geven.’

Dillen leeft van de inspirerende verhalen over waardegedreven leidinggeven, het benutten van diversiteit en het combineren van een humanistische aanpak met succes. En inspirerend is ze. De liefde voor IKEA is niet alleen terug te zien in de meubelkeuze in haar eigen huis, maar ook in de stroom voorbeelden die ze aansnijdt. IKEA verkoopt niet alleen meubels voor zeer lage prijzen, maar heeft een missie om een prettige woninginrichting binnen het bereik van een veel grotere groep mensen te brengen. ‘Als uit marktonderzoek blijkt dat het ouders veel moeite kost om op tijd op hun werk te zijn, dan probeert IKEA een oplossing te bedenken dat mensen niet lang naar hun sleutel hoeven te zoeken voordat zij de deur uit gaan.’ Ze vertelt ook dat het bedrijf in een aantal landen bezig is magazijnmedewerkers bij te scholen, zodat straks geen ontslagen nodig zijn als robots hun werk kunnen overnemen.

Kwetsbaarheid tonen Dillen heeft het gezag en de autoriteit van de topvrouw die het allemaal al eens heeft meegemaakt en doorstaan. Tijdens een keynote in 2013 in Praag, besluit ze voor het eerst ook de achterkant van het succes te tonen. ‘Het voelde echt als een coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 11

• 11

16-11-18 10:01

het fundament voor 1-op-1 coaching 1-JARIGE BEROEPSOPLEIDING TOT COACH PRACTITIONER Nieuwe perspectieven bieden nieuwe kansen.

Bij Alba-academie leiden we coaches en leiders daarom op vanuit Inclusive Leadership.

Een inspirerende methode die het denken, doen, voelen en zijn verbindt.

Zo brengen we het vuur weer terug in mensen, teams en organisaties.

Bezoek ook onze informatiebijeenkomsten!

STARTDATA UTRECHT vrijdag 15 maart 2019 VELDHOVEN vrijdag 15 maart 2019 VELDHOVEN donderdag 21 maart 2019

k m a g a117, z i n e Veldhoven | tel: 040-2955999 | secretariaat@alba-academie.nl | www.alba-academie.nl 12 • c o a c h l i nLocht

beroepsopleiding nov-18 265x200 mm.indd 1 Binnenwerk CLM10.indd 12

15-11-2018 11:16:12 16-11-18 10:01

striptease, maar ik begon met een vrolijke foto van mezelf in een rode jurk en toonde daarna een zwart-wit portret van mijn hoofd op het moment dat ik al mijn energie kwijt was. De hongerige vrouwen in het publiek toonde ik de kostprijs van de roofbouw. Ik was als de dood voor wat ze van mij zouden denken. Zouden ze me ooit nog kunnen zien als de professionele wervelwind die ik ook ben? Gelukkig was de respons geweldig.

Het leverde respect op voor authenticiteit en veel extra aanvragen voor spreekbeurten.’

Dillen heeft geleerd dat hulp vragen, bescheidenheid, nietigheid en relativeren onderdeel kunnen zijn van een succesverhaal.

Een verrassing is dat ze steeds meer mannelijke klanten trekt.

‘Er komen veel mannen naar mij toe vanwege het Meg Ryaneffect, je weet wel, uit de film van When Harry met Sally. Sally/ Ryan legt in een café uit dat vrouwen orgasmes kunnen faken en Harry gelooft haar niet op haar woord. Ter plekke beleeft Sally zeer overtuigend en luidruchtig een schijnbaar hoogtepunt. De vrouw aan het tafeltje verderop vraagt vervolgens vertwijfeld om net zo’n taartje als Sally. Evenzo zien de mannen dat hun manier van doen – zowel in leiderschap als in commerciële vraagstukken –niet meer het gewenste effect heeft en ze kijken graag de kunst af bij mensen die het wel lukt.’

‘De hongerige vrouwen in het publiek toonde ik de kostprijs van roofbouw.’

De ruimte tussen impuls en reactie ‘De oude transactie van bedrijven met klanten, waarbij het bedrijf een product slijt en de klant de zakken van het bedrijf vult, werkt steeds minder. Klanten willen dat bedrijven rekening houden met persoonlijke wensen. Als leider is het daarom steeds belangrijker geworden die menselijke kant te zien en te voeden, ook omdat werknemers het steeds belangrijker vinden dat ze iets doen wat zinvol is.’

Zo’n positieve dynamiek ontstaat volgens Dillen het best als de leiding van een bedrijf een afspiegeling vormt van de klanten die bediend worden. ‘Ik raad aan niet alleen witte mannen in de directie te zetten, maar ook vrouwen en minderheden.

Op die manier haal je een groter palet aan goede en bruikbare ideeën binnen en kan je als bedrijf efficiënter werken aan innovatie. Bedrijven mislukken als steeds dezelfde hoofden dezelfde oplossingen blijven bedenken. De leider die zegt dat

zijn mensen niet creatief zijn, heeft meestal een bedrijfscultuur gecreëerd waar goede ideeën de top niet halen, omdat ze bedolven raken onder de modewoorden van de tussenlagen die een idee aantrekkelijk proberen te verpakken voor de top.’

Toekomstige leiders krijgen van Dillen de opdracht gebruik te maken van de ruimte tussen impuls en reactie. ‘Het is in deze tijd steeds vaker nodig om niet alleen te denken aan de belangen op de korte termijn, aan ego en testosteron, maar ook aan duurzaamheid en empathie. Het wij tegen zij is vervangen door samen en cocreatie. Het wegwerken van zwakke punten in de organisatie krijgt te veel aandacht, terwijl het versterken van positieve krachten nog steeds te weinig gebeurt.’

Binnen het bedrijfsleven groeit de aandacht voor de people, planet en profit en luisteren naar Dillen versterkt het idee dat de wereld steeds mooier wordt. Toch zinkt haar de moed soms in de schoenen als ze de tegenreacties ziet. ‘Soms zie je voorbeelden van oudere blanke mannen, die tekeergaan over het verliezen van privileges en die niet kunnen verkroppen dat het denken in termen van macht, ego en gewin op de korte termijn niet meer geapprecieerd worden. Het verzet tegen vernieuwing en innovatie op sociaal en ecologisch vlak lijkt zo groot dat ik soms vrees dat het niet meer goed zal komen.’

Dans elke dag Een succesvolle loopbaan is volgens Dillen geen kwestie van het ontwikkelen van jezelf als merk, maar van het vinden van een eigen stem. Ze geeft daarbij drie suggesties om dat voor elkaar te krijgen. De eerste is het koesteren van de eigen levenslust. Dillen: ‘Ik haal elke dag bewust het speelse in mijzelf naar boven. Als ik straks alleen ben, zet ik Spotify aan om even in mijn eentje te dansen. Zonder dat zou ik te veel in mijn hoofd terecht komen. A dance a day keeps the docter away.’

Het tweede advies is erop uit te gaan in de natuur. ‘Niets is zuiverder en meer voedend dan rustig in de natuur verblijven.’

Het derde advies is om je eigen leven in perspectief te plaatsen.

‘Tijdens workshops neem ik nog weleens zo’n papieren meetlint van IKEA mee en stel me voor dat elke centimeter staat voor een jaar in mijn leven. Ik moet er dan aan de voorkant heel wat afknippen. Aan de andere kant knip ik er ook wat af, omdat ik met de manier waarop ik mijn lichaam heb gebruikt waarschijnlijk geen honderd word. Ik houd dan een beperkt stuk over. En de boodschap is dan: doe iets goed met de tijd die je rest. We zijn allemaal op zoek naar een stukje betekenis en het is zonde als we dat kwijt zouden raken.’

coachlink magazine

• 13

018 11:16:12 Binnenwerk CLM10.indd 13

16-11-18 10:01

De missie die voor het oprapen lag tineke mulder

In afval kan soms ook iets moois verborgen zitten. Het oprapen van zwerfvuil brengt Christine dichter bij dat wat ze echt wil betekenen, zo beschrijft Tineke Mulder.

E

lke ochtend liet Christine haar hondje uit in een mooi, bosachtig park, niet ver van haar nieuwe huis. Vanwege de liefde had ze onlangs haar vaste baan bij een uitgeverij opgezegd. Een grote stap. Sommige mensen zijn zo verliefd, dwaas, moedig of een combinatie van dat alles, dat ze zoiets doen. Ze was meteen daarna vertrokken naar haar geliefde in een groener en rustiger deel van het land. Weg uit de Randstad. Ze zocht een nieuw ritme, terwijl ze ondertussen probeerde als freelance journaliste toch een eigen inkomen te ververwerven.

In dat park kwam ik haar tegen. Of beter gezegd, achterop, lopend met mijn eigen viervoeter. ‘Het heeft natuurlijk weinig zin’ zei ze bijna verontschuldigend toen ik haar wat onderzoekend aankeek. Ze had iets kleurigs en ondefinieerbaars van het bospad opgepakt en stopte dat in haar jaszak. We liepen samen verder, de grootste ronde van het park.

14 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 14

‘Vertel’, zei ik. ‘Wat heeft geen zin, wat deed je?’ Aarzelend vertelde Christine dat ze elke dag vijf dingen oppakte in dit park. Kleine stukken zwerfvuil, achteloos achtergelaten door andere wandelaars. Het was begonnen toen ze op een dag de glasscherven van een bierflesje zag liggen. Gevaarlijk voor hondenpootjes, niet alleen die van haar eigen hondje. Ze kon niet alles wat ze zag in één keer meenemen, maar pakte de grootste en scherpste stukken op en sindsdien was dat een gewoonte geworden. Iedere keer zag ze meer liggen. Na de grootste brokken de kleinere, glinsterend in de zon. Of op een nieuwe plek opeens, als de aarde na een flinke regenbui wat was weggespoeld. Om het binnen de perken te houden, en minder op te vallen, had ze al snel besloten het aantal per keer te beperken.

Toen de media op een gegeven moment veel aandacht schonken aan de gevolgen van plastic afval voor het grondwater, was haar blik automatisch ook daarop gevallen en werden doppen, waterflesjes, plastic wikkels van sigarettenpakjes regelmatig een onderdeel van ‘de vijf’.

magazine

16-11-18 10:01

Ik reageerde op haar verzuchting door hardop na te denken: ‘Tsja, vijf stuks zwerfvuil per dag opruimen, dat maakt op wereldschaal inderdaad geen groot verschil. Maar onderschat het belang van het kleine niet. Denk aan het Butterfly-effect dat door de Amerikaanse meteoroloog Lorenz werd ontdekt: met computermodellen toonde hij aan dat hele kleine verschillen in windrichting of windkracht tot totaal andere weersvoorspellingen leidden. Waardoor uiteindelijk zelfs het bewegen van een vlindervleugel op de ene plek in de wereld tot een orkaan elders kan leiden. Soms pas weken later, en op een heel andere plek van de wereld.’ Ik dacht even aan de orkaan Florence, die toen net veel schade had veroorzaakt in de VS. Welke vlinder zou die hebben veroorzaakt? ‘Het is onmogelijk iets te veranderen in een systeem zonder gevolgen voor de rest ervan.’ Ik zag Christine – wat overdonderd door deze theorie op de vroege ochtend – wat aarzelend knikken.

Het was begonnen toen ze op een dag de glasscherven van een bierflesje zag liggen.

Geloofde ik dit zelf wel? Eerlijk gezegd niet. Dit was rechttoerechtaan opruimen, dat hoogstwaarschijnlijk geen groter effect zou hebben dan een schoner, glasvrij en diervriendelijk park.

Tenzij we er ergens een catastrofaal omslagpunt mee zouden vertragen en konden voorkomen. Maar daar had ik nog nooit van gehoord, terwijl ik het nieuws op dit terrein toch aardig volgde.

Ik kreeg een nieuwe ingeving. ‘Maar wat nou als je de theorie van het Butterfly-effect doortrekt, en jezelf als een compleet systeem beschouwt? Nu je bent begonnen met het opschonen van dit park, wat voor effect zou het kunnen hebben op jezelf?

Zou het leiden tot transparantere relaties? Een heldere geest?

Een gedetoxt lichaam?’

Dit klonk al wat concreter en minder vergezocht. Ook Christine keek nu wat vrolijker. Dat het opruimen buiten ook iets in haarzelf in beweging zou kunnen zetten, die variant op het Butterfly-effect sprak haar wel aan.

‘Weet je, of het opruimen wel of geen zin heeft, dat bepaal je uiteindelijk helemaal zelf. Vraag je eens af wat je wilt bereiken op langere termijn in je leven. Waaraan wil je bijdragen? Past dit opruimen in een groter plaatje van wat je belangrijk vindt, een zaak waaraan je echt waarde hecht? Als dat zo is, dan komt het vanuit je ziel. Dan is het per definitie zinvol, of dat doel nu wel of niet gehaald wordt. Werken vanuit bezieling geeft niet alleen een enorme energie, maar ook betekenis aan alles wat je doet.’

De namen van Boyan Slat en John McCain schoten door mijn hoofd toen ik dit zei. Bezielde mensen, de een letterlijk met een grote Ocean Clean-upactie bezig, en de ander tijdens iedere herdenking na zijn recente overlijden geroemd om zijn strijd voor een ‘cause, greater than himself’. Of ze nu wel of niet succesvol waren geweest of zouden worden, hun leven was geïnspireerd en op zijn minst zinvol voor henzelf.

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 15

• 15

16-11-18 10:01

Nu ik haar deze rechtstreekse vraag stelde in plaats van alleen mijn eigen hersenspinsels over haar uit te strooien, werd Christine echt wakker. Enthousiast vertelde ze dat klimaatverandering en milieuvervuiling inderdaad onderwerpen waren die haar raakten. Al op de basisschool had een enthousiaste onderwijzer haar die liefde voor de natuur doen ontdekken.

Iedere maandag nam hij iets mee om aan de klas te laten zien. Uilenballen, om met pincetten onder veel gegriezel uit te pluizen. Of de schaal van een vogelei in het voorjaar, in een tuin gevonden. Gespikkelde zeegroene van de merel, witte van huismusjes. Opeens zag Christine het verband tussen wat ze elke dag opnieuw deed, ook al was het wat onzichtbaar en erg kleinschalig, en haar ideaal van een schonere aarde. Zodra ze die link besefte, liep ze wat energieker en rechtop. En pakte ondertussen nog snel een rondslingerende slappe blauwe ballon op. ‘Zes’, telde ik in gedachten.

Werken vanuit bezieling geeft niet alleen een enorme energie, maar ook betekenis aan alles wat je doet.

‘Nu ik doorheb hoe belangrijk dit onderwerp eigenlijk voor me is, vraag ik me af wat ik nog meer zou kunnen doen. Hoe kan ik mijn soloactie meer betekenis geven? Hoe zou ik de impact en schaal kunnen vergroten?’

16 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 16

Zelf was ik inmiddels ook gaan spieden naar afval in de struiken en ik maakte al mental notes voor mijn volgende uitlaatronde. Waarschijnlijk zouden we samen voortaan dagelijks minstens tien dingen-die-daar-niet hoorden uit het park wegwerken. ‘Mij heb je als medestander al gewonnen, maar je hebt gelijk, er is vast meer mogelijk.’ Christine opperde dat ze als journaliste over dit onderwerp kon schrijven, om een grotere beweging op gang te brengen. Of zichzelf als tekstschrijver kon aanbieden bij milieuorganisaties, lokaal, nationaal, het maakte eigenlijk niet uit. En behalve over afval waren er nog zoveel andere thema’s actueel op dit terrein. Water, energie, transport … Het ene na het andere idee kwam nu op. ‘Mijn missie ligt dus letterlijk voor het oprapen’ grapte ze.

Inmiddels waren we terug bij de ingang van het park, dus weer dicht bij huis. Nu ik Christine recht kon aankijken, zag ik haar ogen stralen en een brede glimlach. Een heel andere uitstraling dan nog maar drie kwartier geleden, toen ze opmerkte dat het natuurlijk niet zo veel zin had wat ze aan het doen was.

‘Dankjewel voor al die inzichten. Ik blijf dit volhouden, en ik ga deze actie alleen maar verder uitbreiden!’ Rechtop, met haar hondje naast zich, de jaszakken iets voller dan gemiddeld, liep ze vastberaden naar huis. Er was werk aan de winkel!

Thuis, aan de koffie, dacht ik er nog eens over na. Als coachgesprek zeker niet het meest geslaagde: te veel in de lead, te veel aan het woord. Maar de uitkomst mocht er zijn: Christine had haar missie gevonden.

magazine

16-11-18 10:01

Column

Over energiebesparing en zinvol werk

hilko de boer en judith webber Je kent ze wel … mensen die er niet zoveel zin in hebben, die niet bepaald fluitend naar hun werk gaan … mensen die JA zeggen en NEE doen. Of mensen die graag iets zouden willen veranderen, maar geen ruimte voelen. Want ze moeten … van alles.

Wat je niet leuk vindt of waar je niet zo goed in bent, zou je liever niet doen toch? Daar zijn we het vast over eens. Maar als je dat alleen al bedénkt, dan komen er vragen op als: ‘Maar het werk moet toch gewoon gedaan worden?’ of ‘Als ik het niet doe doet niemand het.’ Herkenbaar?

foto: nadine maas

Wat gebeurt er eigenlijk?

Bij veel mensen lekt er onnodig energie weg omdat ze (veel) werkzaamheden doen die ze of niet leuk vinden of die ze gewoonweg niet goed kunnen. Dat is niet gek, want ieder mens heeft non-talenten. Aan de andere kant zie je dat mensen zich onvoldoende ontwikkelen in datgene waar ze wél goed in zijn, in hun natuurlijke talenten. Terwijl ze daar juist veel energie van krijgen als ze die meer mogen benutten.

Hoe is dit zo gekomen?

We worden in ons werk standaard in een hokje geplaatst: je functieprofiel. Vervolgens proberen we aan deze verwachtingen te voldoen, heel menselijk. Om dit allemaal te structureren, is daar een heel gesprek-

kencircus omheen gebouwd, met bijbehorende formulieren. We bespreken daarin bijvoorbeeld waar je níét aan voldoet, de manco’s. Maar stel dat dat nu net je nontalenten zijn?!

Albert Einstein zei al: ‘Iedereen is een genie.

Maar als een vis wordt beoordeeld op zijn vaardigheid om in bomen te klimmen, zal hij zichzelf zijn hele leven als een mislukking beschouwen.’

Hoe zou het anders kunnen?

Nu kun je denken: ach, dat hoort bij het leven, en gewoon doorgaan met de dingen die je altijd deed. Dan verandert er niets.

Het kan ook anders. Sta eens stil bij jezelf.

Waar word je moe van? Wat stel je uit?

Schrijf dat eens op voor jezelf. Kies vervolgens één belangrijkste energievreter. Vraag jezelf eens af: 1 Wat gebeurt er als ik hiermee stop?

Een gedachte die misschien niet bij je opkwam en die veel mensen verrast.

‘Wanneer je JA zegt tegen anderen, wees er zeker van dat je geen NEE zegt tegen jezelf’

Maar stoppen is soms echt een optie.

Wat gebeurt er dan? Waar ben je bang voor?

2 Als je er niet mee kunt stoppen, vraag je dan af of je het anders kunt organiseren. Kun je iets automatiseren? Kun je het slimmer doen? Vraag vooral anderen om hierin mee te denken. Vaak zien anderen mogelijkheden die jij niet ziet.

3 Mocht dat geen oplossing bieden, overleg dan eens met collega’s en bespreek een andere invulling van taken. Puzzel met elkaar om te zien of je collega je taak over wil nemen, omdat die dat nu juist erg leuk vindt. Ja dat gebeurt, iedereen is anders!

Wil je iets veranderen: maak het bespreekbaar. Doe de dingen waar je plezier uithaalt en je werk wordt leuker én zinvoller. Sluit op elkaar aan als puzzelstukjes en voel een ieders toegevoegde waarde. Zo wordt JA zeggen JA doen!

Judith Webber & Hilko de Boer zijn de auteurs van JA zeggen JA doen. Ze pleiten ervoor om te werken vanuit intrinsieke motivatie, om zo het beste uit mensen te halen. Om aanwezig talent te benutten, omdat ieder mens van toegevoegde waarde is. www.jazeggenjadoen.nl

– paolo coelho

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 17

• 17

16-11-18 10:01

Meaningful work 18 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 18

magazine

16-11-18 10:01

ilse vooren en merlijn koch

Volgens het Nationaal Salaris Onderzoek 2017 zoekt de jonge generatie steeds meer zingeving in het werk. Ook in het kader van duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers komt steeds meer het besef dat werk als betekenisvol moet worden ervaren, willen we werknemers in het arbeidsproces houden. Wat betekent meaningful work en wat kunnen organisaties doen?

B

etekenisvol werk kan in verband worden gebracht met de persoonlijke ervaring van meer werkvoldoening en welbevinden en kan werkprestaties versterken. Werk is door de jaren heen naast geld verdienen steeds meer functies en behoeften gaan vervullen. In onze banen zoeken we zelfontplooiing, waardering, sociale contacten, leerkansen en de mogelijkheid sociale idealen in de praktijk te brengen. Verder wordt het faciliteren van betekenisvol werk gezien als een van de belangrijkste manieren om een ‘onweerstaanbare’ organisatie te worden en om betrokkenheid van medewerkers te verhogen.

Betekenisvol werk en verantwoord ondernemen We zien een verband tussen meaningful work en corporate sustainability responsibility (CSR). Mensen kijken tegenwoordig niet alleen naar de zelfontplooiing die ze als individu in hun werk kunnen vinden. De rechtvaardiging van wat de organisatie als geheel doet en aan de wereld bijdraagt, kan net zo belangrijk zijn voor de ervaring van betekenisvol werk.

Meaningful work en CSR zijn verbonden met betrokkenheid en vitaliteit van werknemers en de binding met de organisatiedoelstellingen. Door vanuit het perspectief van meaningful work en CSR te kijken, kunnen we onszelf de vraag stellen wat vitale organisaties zijn en wat nuttig, gezond werk is. Zingeving is het thema van de toekomst en zal steeds belangrijker worden in het kunnen binden van het beste talent en het behalen van de beste resultaten.

Zeven kernpunten Hoe organiseer je dan betekenisvol werk? Wat vraagt dat van de organisatie, van werknemers, van processen en van beleid?

In dit artikel onderscheiden we zeven kernpunten die hierin inzicht kunnen geven.

1 De juiste blik op werk en toekomst Wat hebben we aan kennis, leiderschap, vaardigheden en gedrag nodig om sociale en ecologische duurzaamheid mogelijk te maken en tegelijkertijd de behoefte aan zinvol werk te vervullen? Wie zich met zinvol werk bezighoudt, bevindt zich volgens de Nieuw-Zeelandse hoogleraar Marjolein LipsWiersma in een ethische of morele dimensie, waarin je per definitie een positie inneemt. Daartoe dienen we verder te kijken dan alleen naar werk. Lips-Wiersma ziet anno 2018 vaak de volgende drie perspectieven om in het leven staan: 1 Business as usual: in leven en werk, maatschappij en wereld gaan de dingen hun gang, zoals dat altijd is gegaan. Het gaat best goed, met wat kleine aanpassingen kunnen we op dezelfde voet doorgaan.

2 The great unravelling: de sociale en ecologische ontwikkelingen in de wereld zijn onomkeerbaar en in sneltreinvaart gaat de aarde kapot. We leven in een winner-takes-it-allsamenleving waarin groeiende ongelijkheid, nationaalpopulisme en kapitalisme de dienst uitmaken. De tegenbeweging kan er niet tegen opboksen.

3 The great turning: er zijn problemen, maar we kunnen manieren vinden om ermee om te gaan, gezien alle bewegingen en nieuwe lokale initiatieven. Als mensheid zijn we in staat om vernieuwing te genereren, te transformeren en daaraan ontlenen we hoop en geloof in de toekomst.

Deze drie perspectieven bestaan naast elkaar. Willen we iets kunnen zeggen over wat zinvol werk is, dan moeten we ook naar onze eigen paradigma’s kijken, want dat heeft gevolgen voor de aannames die we doen over zinvol werk. Onderzoek naar zinvol werk vindt op dit moment vooral plaats vanuit ‘business as usual’, aldus Lips-Wiersma. Het wordt gedaan met coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 19

• 19

16-11-18 10:01

een beperkte blik, vooral gericht op werk, zonder de grotere perspectieven en morele dimensie mee te nemen, en vanuit traditionele aannames over werk en organisaties. Tijd voor een wake-upcall.

Zingeving zal steeds belangrijker worden in het kunnen binden van het beste talent.

zoek of raken we gedemotiveerd. Zingeving is dus niet vrijblijvend, maar een bepalende factor, een missende KPI in het succes van een organisatie.

3 De verschillende niveaus van zingeving betrekken

Vanuit het ‘great turning’-perspectief komen we op andere vragen en uitdagingen. Welk soort kennis hebben we nodig, wat gaat ons helpen om echt betekenisvol en waardevol werk te kunnen doen? Hoe kunnen we hele systemen transformeren terwijl we daarin tegelijkertijd onze behoefte aan betekenis vervullen? Welk soort gedrag, houding en vaardigheden dragen bij aan sociale en ecologische duurzaamheid en het verlangen naar zingeving?

2 Purpose, de vierde P naast People, Planet, Profit De psychologie is ver gekomen sinds Freud stelde dat de mens primair wordt gedreven door het verlangen naar seks en macht.

Al na WOII liet psychiater en concentratiekamp-overlevende Viktor Frankl zien dat de mens in de basis wordt gedreven door het verlangen naar betekenis: we willen van betekenis zijn en zin ervaren. Het voor ogen houden van een zinvol doel heeft een groot effect op welzijn en motivatie, zowel mentaal als fysiek.

In de psychologie wordt zingeving steeds vaker genoemd als belangrijke drijfveer van de mens. De behoefte aan betekenis en zinvolheid is meer dan een luxe of een persoonlijke wens.

Het komt terug op wie je bent, wat je belangrijk vindt en wat je rol is op deze aarde. Het werkt door in welbevinden, vitaliteit, motivatie en werkprestatie. We kunnen er maar moeilijk aan ontkomen om die vragen aan onszelf te stellen. En we parkeren ze ook niet wanneer we naar ons werk gaan. Als werknemers zijn we in de eerste plaats meaningful beings die werken om iets te kunnen betekenen. Erkennen we dit niet, dan ontstaat er weerstand, gaan we er ergens anders naar op 20 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 20

‘Vaak gaat zingeving over de grote dingen. Terwijl voor mij zin juist in de kleine dingen zit. Hoe kunnen we deze twee met elkaar verbinden?’

Een belangrijke en herkenbare vraag. Zingeving kent verschillende niveaus, van alledaags tot existentieel. De ‘bedoeling’ van de organisatie is een van die grote dingen: de manier waarop de organisatie duurzaam wil ondernemen om een bijdrage te leveren aan de wereld verschaft een meer overkoepelend niveau van zin. Het raakt aan wat we zien als de bestaansredenen van de organisatie en onszelf. Aan een nuttige vergadering waarin je prettig overleg hebt gehad met collega’s, ontleen je zin op een alledaags niveau. En vaak zijn het dit soort dagelijkse ervaringen waaraan mensen refereren als je vraagt naar momenten van zin of betekenis in het werk.

De grote, individu-overstijgende niveaus van betekenis in organisaties starten vaak bij de persoonlijke ervaring. Wanneer je met elkaar bewust wordt van de betekenis die je in de praktijk beleeft, kun je bouwen aan de grote dingen. Dit bewustzijn ontwikkelen, daar taal en actie aan geven, dat is het proces van zingeving: ‘purposing’. Daar is vertrouwen voor nodig en actief luisteren naar elkaar.

4 Hoe zie jij zinvol werk?

Hoe bepalen we wat zinvol werk is en wat ‘gewoon’ werk?

Bij deze vraag stelt Marjolein Lips-Wiersma een tegenvraag: ‘Waarom zijn we hier op deze planeet?’ Wat we als zinvol werk beschouwen, is gerelateerd aan deze existentiële kwestie, die we allemaal tegenkomen in ons leven. We kunnen in organisaties en daarbuiten meer bezig zijn met de vraag wat zinvol voor ons is. Daarmee houden we ons bezig met ons morele kader en kijken we verder dan alleen ons dagelijkse werk.

magazine

16-11-18 10:01

Uit een literatuurstudie van Both-Nwabuwe, Dijkstra en Beersma (2017) blijkt dat er geen consensus is over een definitie van betekenisvol werk, maar dat de door hen onderzochte definities wel allemaal een bepaalde mate van overlap hebben.

Betekenisvol werk gaat over een doel in je leven ervaren doordat het werk bepaalde menselijke behoeftes – zoals verbondenheid met anderen – vervult. Both-Nwabuwe et al. (2017) definiëren betekenisvol werk op basis van hun studie als de subjectieve ervaring dat het werk bijdraagt aan de zin van het leven. Deze ervaring komt tot stand doordat het individu in een organisatie of in het werk voor hem belangrijke waarden kan realiseren.

Hoe kun je toch met elkaar vaststellen wat voor je organisatie de juiste koers is?

Uiteindelijk begint zingeving en zinvolheid bij een persoonlijke ervaring: in een morele evaluatie en vooral in een gevoel.

Juist omdat dit gevoel zo speelt, zijn zingeving en zinvolheid zo lastig te definiëren. Hoe kun je dan toch met elkaar vaststellen wat voor je organisatie de juiste koers is, wat je essentieel vindt in de manier van werken en wat dat betekent voor hoe je met elkaar omgaat? Door de ruimte te nemen voor reflectie en communicatie. De beste graadmeter voor zingeving in organisaties ligt in contact met iedereen in de organisatie.

5 Bijdragen aan ‘the greater good’ De betekenis die wordt ervaren in het werk houdt verband met hoe werknemers naar de organisatie kijken. Hoe wordt er omgegaan met het milieu, wat is de bijdrage aan de maatschappij en hoe wordt er omgegaan met werknemers en klanten?

Prof. dr. Gond en zijn collega’s deden action-research bij een grote bank in Zuid-Korea, waar ze CSR op verschillende niveaus in praktijk hebben weten te brengen. Op het niveau van beleid is actie genomen om een betekenisvolle impact te hebben op de samenleving. Op het niveau van dagelijks werk is door training en procedures ruimte gegeven aan reflectie op wat het juiste is

om te doen. Zo leerden ze alert te zijn op signalen dat het nodig is om stil te staan bij wat ze doen, in plaats van doorgaan.

Deze interventies hebben ertoe geleid dat de werknemers de organisatie en het werk anders zijn gaan beleven. Werknemers omarmen de ervaring dat ze een sociaal doel dienen en dat versterkt hun gevoel van eigenwaarde en trots. Hierdoor willen en kunnen ze zich vollediger inzetten. De mate van betrokkenheid wordt dus versterkt. Deze interventies werken uiteindelijk positief door in werkvermogen en de financiële resultaten van de organisatie.

6 Een perspectief op zinloosheid Waarom spreken we eigenlijk over betekenisvol werk en wat zegt dat over al het overige ‘werk’ dat we doen? Over betekenis en zingeving wordt overwegend positief gesproken. We hebben het hier tenslotte over de zoektocht naar wat waardevol is. Toch geeft het onderscheid met ‘gewoon werk’ aan dat er een spanning bestaat tussen de behoefte aan betekenis en de realiteit.

Is de keerzijde van zinvolheid simpelweg het ontbreken van betekenis in het werk? Verschillende filosofen, onder wie Karl Marx, hebben al gewaarschuwd dat industriële, maar ook de meer moderne werkwijzen kunnen leiden tot vervreemding van de mens. Bedrijfsprocessen kunnen zo complex zijn dat iemand die een tussenschakel is geen voeling meer heeft met dat waaraan hij werkt. Bedrijfsprocessen kunnen niet alleen van weinig (zichtbare) betekenis zijn en daarmee weinig bijdragen aan zinvol werk, ze kunnen dus ook zelfs een actieve rol spelen in een ervaring van zinloosheid, onmacht, leegte en vervreemding.

In coaching komen dit soort ervaringen van werknemers regelmatig aan de orde. Met name op het betrekkingsniveau.

Neem een leidinggevende die zijn medewerkers nooit groet in de wandelgangen: dit kan een dehumaniserend effect hebben.

Het komt met regelmaat voor dat verschillende mensen onder een leidinggevende met een dergelijke houding coaching aanvragen. Een ander geluid dat in diverse organisaties klinkt, is dat mensen zich op de werkvloer niet gehoord voelen hoger in de organisatie. Dat mensen ophouden zich te laten horen, omdat ze het idee hebben toch geen invloed te hebben. Of dat coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 21

• 21

16-11-18 10:01

wanneer ze misstanden zien ze deze niet meer melden omdat er naar hun idee toch niets mee gedaan wordt. Vanuit de organisatie zit hier meestal geen opzet achter. Het vraagt om een scherpe blik om te achterhalen welke processen een gevoel van betekenisloosheid in de hand werken en hoe in dat werk de menselijkheid teruggebracht kan worden.

7 Actie ondernemen Om zinvol werk te begrijpen, kunnen we focussen op wat professionals doen, aldus UvA-onderzoeker Berkers en haar collega’s. Intrinsieke zinvolheid ervaren we in activiteiten die we zien als onderdeel van ons werk en die uitdrukken wie we zijn (doing what you are). Extrinsieke zinvolheid ligt in activiteiten die bijdragen aan de doelen en missie van de organisatie (doing what matters). Wil je zinvol werk stimuleren, dan kun je onderzoeken a) welke activiteiten er precies gedaan worden en b) in welke mate deze bijdragen aan de eigen identiteit en aan wat ertoe doet voor de organisatie.

Is de keerzijde van zinvolheid simpelweg het ontbreken van betekenis in het werk?

In het onderzoek zijn acht typen activiteiten onderscheiden: 1 Raison d’être: de reden waarom je dit werk doet, een bron van trots en zingeving voor jezelf en ook kern van de organisatie. Dit moet genoeg aanwezig zijn.

2 Necessary obligations: geven minder voldoening, maar horen nog steeds bij de kern van de organisatie.

3 Divergent duties: komen niet in iedere baan voor. Worden gedaan om zichzelf te onderscheiden of worden gedelegeerd. Dragen vooral bij aan de organisatie.

4 Imposed evils: administratie- en controletaken. Dragen vooral bij aan efficiëntie van de organisatie.

5 Mindless work: taken met lage moeilijkheidsgraad en druk.

Worden gedaan om met uitdagingen in het werk te kunnen omgaan. Hebben geen waarde voor de organisatie.

22 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 22

6 Illegitimate tasks: zijn niet redelijk en niet nodig, maar worden gedaan omdat ze er nu eenmaal liggen. Dragen niet bij aan de eigen identiteit of organisatie en zouden vermeden moeten worden.

7 Career service: activiteiten voor de eigen professionele ontwikkeling, dragen bij aan inzetbaarheid en aan eigen identiteit en loopbaan. Niet per definitie aan de organisatie.

8 Pro-social duties: worden niet verwacht door de organisatie, maar worden gedaan om anderen te helpen, uit eigen motivatie en bovenop het dagelijkse werk. Professionals die dit veel doen en hierop dreigen leeg te lopen, zouden dit ofwel expliciet kunnen maken binnen de organisatie, zodat ze er gewaardeerd voor worden, ofwel deze taken minimaliseren.

Wat kun je nog meer doen in jouw organisatie?

1 Onderzoek op welke manier de organisatie werkt aan purpose. (Hoe) vertaalt zich dat naar een duurzaamheidsbeleid?

Wordt het beleid doorvertaald naar de werkcultuur? Wat is sterk in de organisatie en waar is nog aan te werken? Is het ‘business as usual’ of worden er echte veranderingen doorgevoerd? Wie wordt erbij betrokken?

2 Purpose wordt steeds belangrijker om klanten, medewerkers en andere stakeholders te blijven verbinden aan de organisatie. Dat vraagt om leiderschap. Wanneer je ruimte maakt voor visieontwikkeling, bewustwording en training dan zal dat lonen. De trend versterkt zich dat je als professional persoonlijk en authentiek verbonden bent met wat je doet en de organisatie.

3 Meaningful work speelt op verschillende niveaus. Onderzoek op welke manier de organisatie hieraan werkt. Kunnen mensen genoeg waarde en rechtvaardiging vinden in wat de organisatie doet en in hun eigen activiteiten? Hebben ze het idee dat er genoeg mogelijkheden zijn tot zelfontplooiing? Kunnen ze doen wie ze zijn? Hoe wordt betekenisvol werk in de vezels van de werkcultuur gebracht?

4 Ervaringen van zinloosheid, onmacht, vervreemding, miskenning en onrecht zijn effecten die optreden waar mensen op grote schaal met elkaar samenwerken. Een perfecte manier van samenwerken en meaningful work bestaat niet.

Nodig mensen uit de moeite die ze ervaren te delen en kijk of je met elkaar op kleine en grote schaal de ervaring van zinvolheid kan herstellen.

5 Sta ongemak toe. Meaningful work en CSR vragen om veranderingen, wat ook leidt tot weerstand. De behoefte aan zinvol werk of de roep om meer duurzaam verantwoord

magazine

16-11-18 10:01

ondernemen brengt ook tegenstrijdigheden en conflicten mee.

Intrinsieke zinvolheid ervaren we in activiteiten die we zien als onderdeel van ons werk en die uitdrukken wie we zijn.

Meaningful Work en CSR zijn complexe thema’s. Het is een uitdaging om te begrijpen hoe ze precies werken, hoe ze doorwerken in de verwevenheid tussen alle belanghebbenden en verschillende bedrijfsprocessen. Een uitdaging om aan te gaan: ze zijn van doorslaggevend belang in het succes van de organisatie nu en in de toekomst.

Gebaseerd op de whitepaper ‘Meaningful work’ voor het derde International Symposium on Meaningful Work, 14-15 juni 2018, VU Amsterdam.

Bronnen • Berkers, H., Mol, S., & Den Hartog, D. Doing what you are and doing what matters: An activity-based approach to understanding meaningful work for professionals. Presentatie Symposium Meaningful Work, VU 2018.

• Both-Nwabuwe, J.M.C., Dijkstra, M.T.M., & Beersma, B. (2017).

Sweeping the floor or putting a man on the moon: How to define and measure meaningful work. Frontiers in psychology, 8, 1658.

• Hartgers, R. (2017). De bullshitradar van millennials. Generatie Y is op zoek naar zingeving. Intermediair, 7 december 2017.

• Lips-Wiersma, M., & Morris, L. (2017). The map of meaning: A guide to sustaining our humanity in the world of work. Londen: Routledge.

• Lysova, E.I. & Janssen, J.L. (2017). CSR and Meaningful Work Flow in Organizations: Enabling Experiences of Meaningfulness at Work and in Work. Paper accepted for presentation at the 13th Corporate Responsibility Research Conference, Sevilla, 13-15 September, 2017.

• Vooren, I. & Koch, M. (2017). Zin kun je maken. Processen van zingeving begeleiden. Amsterdam: Boom.

nice to meet

Woudschoten Hotel & Conferentiecentrum in Zeist is centraal gelegen op een bosrijk eigen landgoed van 45 hectare. Uitstekend geschikt voor één- en meerdaagse bijeenkomsten als trainingslocatie, om te vergaderen, voor business events maar ook als sfeervol hotel voor een weekendje weg.

Woudenbergseweg 54 3707 HX Zeist

T 0343 - 492 492 F 0343 - 492 444

E info@woudschoten.nl I www.woudschoten.nl

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 23

• 23

16-11-18 10:01

De juiste sfeer voor het professionele gesprek Bent u coach, trainer, therapeut, mediator of een andere professional die zijn of haar klanten in een representatieve ruimte wil ontvangen?

Het Coachhuis biedt in heel Nederland sfeervolle spreekkamers en groepsruimtes, flexibel te huur en tegen een aantrekkelijk tarief. Onze meer dan 100 locaties staan garant voor een rustige en professionele ontvangst van uw klant. U kunt eenvoudig zelf online uw boekingen maken.

Meer weten: kijk op www.hetcoachhuis.nl of mail uw vraag naar info@hetcoachhuis.nl.

24 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 24

magazine

16-11-18 10:01

De favoriete werkvorm van...

Nathalie French Rollenspel in rijen: een veilige setting Nathalie French is docent Engels en gebruikt graag activerende werkvormen in de klas. ‘Ik verwerk een werkvorm in mijn lesplan en als de leerlingen enthousiast zijn, pas ik de werkvorm ook bij andere klassen toe. Vaak door een werkvorm wat om te vormen zodat ik het voor een ander onderwerp kan gebruiken.’ Bij haar favoriete werkvorm voeren de leerlingen een-op-een heel korte gesprekken.

‘Het Geert Groote College Amsterdam heeft een werkgroep Activerende didactiek waar ik in zit. Ik was op zoek naar activerende werkvormen, kwam bij MyMethods terecht en nam een abonnement. Ik ging enthousiast op zoek: die werkvorm past bij die klas, die werkvorm bij die …’ Inmiddels heeft de school een aantal accounts en gebruikt Nathalie verschillende werkvormen als onderdeel van de les.

‘Omdat elk gesprek kort is, schuif je door als je eigenlijk nog meer wilt vragen.’

Nathalie was heel tevreden met het resultaat. ‘De leerlingen praten in het Engels en je doet het eigenlijk altijd goed. Vaak lijken de eerste gesprekken op elkaar omdat je hetzelfde vertelt, maar daarna gaan leerlingen variëren; iets anders vertellen en andere vragen stellen. Hierdoor groeit hun vertrouwen.’ De werkvorm zorgt voor een veilige setting. ‘Het is een-op-een en je moet iets naar voren buigen om je gesprekspartner te kunnen verstaan, hierdoor maak je samen een coconnetje.’

Ook met grammaticale onderwerpen past Nathalie de werkvorm Rollenspel in rijen toe: dan bevragen leerlingen elkaar over bijvoorbeeld de verschillende werkwoordtijden. ‘De leerlingen zijn enthousiast en vragen de les daarop of ze weer in rijen gaan zitten.’

‘Toen ik deze werkvorm voor het eerst had geprobeerd, vertelde ik hierover aan de collega’s van mijn sectie. In eerste instantie reageerden zij met “Hoe doe je dat met die rijen stoelen?” Het duurt even voor je ze hebt staan, maar de werkvorm is makkelijk uit te leggen en geeft maximaal resultaat.’ Voor Nathalie is een dergelijke activerende werkvorm een vast onderdeel van de les. ‘Op zoek naar inspiratie voor activerende werkvormen is MyMethods een heerlijke plek om rond te struinen.’ (NvO)

‘Vaak zoek ik op een rol, bijvoorbeeld docent of mentor, naar passende werkvormen en verfijn ik daarna’, vertelt Nathalie enthousiast. Voor docenten heeft MyMethods op dit moment ruim vierhonderd geschikte werkvormen. ‘Ik geef Engels en verwerk de werkvorm in het lesplan.’ Nathalies favoriete werkvorm is Rollenspel in rijen. Hierbij zet je twee rijen stoelen tegenover elkaar en laat je de deelnemers een rollenspel doen waarbij elke rij een van de twee rollen vertegenwoordigt. Ze oefenen bijvoorbeeld met een lastige gesprekssituatie of, zoals bij Nathalie, in een andere taal.

‘Ik had twee rijen stoelen tegenover elkaar gezet. Het was de dag na de herfstvakantie en ik vroeg iedere leerling degene tegenover hem te vragen wat hij of zij in de vakantie gedaan had – in het Engels natuurlijk. Steeds na 90 seconden rinkelde een belletje en schoven de leerlingen door.’ In korte tijd wisten ze van veel klasgenoten wat die in de vakantie gedaan hadden. ‘Omdat elk gesprek kort is, schuif je door als je eigenlijk nog meer wilt vragen. Zo blijf je nieuwsgierig en actief betrokken.’

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 25

• 25

16-11-18 10:01

Regelmaat + Rust = Ruimte

maarten goossensen

Toen mijn oudste zoon werd geboren en mijn oma op kraambezoek kwam zei ze, terwijl ze even in mijn arm kneep: “Denk eraan jongen: rust, reinheid en regelmaat”. Decennialang waren dit de pijlers voor de opvoeding van onze kinderen. Maar hebben wij niet allemaal behoefte aan deze drieslag? Maar hoe veranker je het in je dagelijks leven?

26 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 26

magazine

16-11-18 10:01

V

errassend genoeg kunnen we daarvoor veel leren van de heilige Benedictus (480-547), de vader van het kloosterleven. Uit zijn regel kun je drie gouden tips destilleren: de kunst van het beginnen, de kunst van het ophouden en de kunst van het waardig aanwezig zijn tussen beginnen en ophouden. En daarna heeft hij ook nog een bonus in petto.

De kunst van het beginnen Uit de kunst van het beginnen kunnen wij veel voordeel halen. Maar het vergt commitment en oefening. In de praktijk is ergens mee beginnen echt nog niet zo eenvoudig. Je moet vandaag echt die notitie schrijven. Eenmaal op kantoor haal je eerst een kop koffie, je ziet een collega die je vraagt hoe je avond was en je checkt van wie die ene gemiste oproep was.

Je zet je pc aan, maar besluit eerst je mail te checken. Daar zitten toch wel wat dringende zaken tussen die om een snel antwoord vragen. Je telefoon gaat en een collega komt binnen voor advies. Daar gaat je voornemen. Tegen de tijd dat je aan de notitie kunt beginnen, is het veel te laat en giert de stress al door je lijf.

We hechten sterk aan het belang van iets afmaken.

Het advies van Benedictus is nuchter en eenvoudig: begin. Zet je pc aan, laat je mail gesloten en zet je telefoon uit. Begin met je notitie en ga met aandacht door tot het tijd is voor het volgende onderdeel van je dag.

De kunst van het beginnen zie je in het kloosterleven tot in de perfectie tot uitvoering komen. In het dagritme van een monnik heeft alles een tijd. Ze wachten niet tot ze ergens zin in krijgen of inspiratie voor hebben. Ze beginnen met datgene wat op dat moment op het programma staat, tot de bel gaat die het volgende deel inleidt.

De kunst van het ophouden Misschien is ophouden nog wel moeilijker. Ik stuit in de trainingen die ik over dit onderwerp geef nog weleens op weerstand. Want als je lekker met iets bezig bent, dan wil je het ook

afmaken. Als je eenmaal goed in die notitie zit, dan ervaar je iets van flow, dan wil je door. Daardoor werken we vaak langer door en schuiven andere zaken weer op. We hechten sterk aan het belang van iets afmaken. Dat geeft vaak een gevoel van voldoening. Maar door langer door te gaan dan we van plan waren, komen andere zaken weer in het gedrang. Ook hierin is Benedictus eenvoudig: stop. Bepaal hoe lang je ergens tijd voor hebt en stop wanneer het tijd is om te stoppen.

Dit alles valt en staat met het goed indelen van je tijd. Verdeel je werk in blokken, verbind daar tijden aan en houd je daaraan.

Reserveer bijvoorbeeld twee blokken per dag waarin met je mail aan de slag gaat. Eentje in de ochtend en eentje halverwege de middag. Mensen die later mailen, komen vanzelf de volgende dag aan de beurt.

Een vergadering waar een uur voor staat, laat je daarom ook niet uitlopen. Want daarmee loopt alles door in de tijd en houd je ook geen rekening met de planning van je collega’s. Een lunchpauze wordt dan ook echt gebruikt om rustig te eten en te ontspannen. Het broodje achter de computer is er dan niet meer bij. Plan zo je dag in blokken en je zult zien: je agenda is vol, maar je hebt het niet druk.

Waardig aanwezig zijn Wat gebeurt er tussen beginnen en stoppen? Benedictus geeft veel aandacht aan het feit dat je waardig aanwezig moet zijn tussen beginnen en stoppen. Dat houdt in dat je al je aandacht geeft aan wat je op dat moment doet. Het betekent ook dat alles even belangrijk is. Wanneer een monnik de vloer schrobt, is hij ondertussen niet met zijn gedachten bij de maaltijd. Hij probeert op dat moment met al zijn aandacht zo goed mogelijk die vloer te boenen. Want hij weet dat alles wat aandacht krijgt groeit en bloeit.

Dat betekent dus dat als je een gesprek voert, je niet af en toe je telefoon checkt. Dat je in een vergadering niet even je mail controleert. Dat je onder het koken niet met je gedachten bij de volgende dag bent en je tijdens het strijken van je kleding niet in gedachten het boodschappenlijstje aan het bedenken bent.

Richt je helemaal op wat op dat moment van je gevraagd wordt en doe dat zo goed als je kunt.

Benedictus noemt dit ‘stabilitas’. Dat gaat over je met hart en ziel verbinden met wat je doet en wat op dat moment nodig is.

Stabilitas gaat ook over een volgehouden en bestendig commitcoachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 27

• 27

16-11-18 10:01

ment. Over erbij blijven en niet afhaken. Over in het moment zijn en verstandig omgaan met je tijd.

Genieten zonder schuldgevoel dus.

dagelijks tijd te nemen voor dat wat goed en liefelijk is. Juist omdat het voorziet in ontspanning en nieuwe inspiratie. En hebben we dat ook niet dagelijks nodig?

Genieten zonder schuldgevoel dus. Omdat je weet dat alles een plek heeft in de dag. Zo lukt het je beter om bewust en zonder enig schuldgevoel te genieten van wat jou ontspanning geeft.

Tijd voor wat goed en liefelijk is

Aan het roer

Als toegift heeft Benedictus nog een wijze bonus. De vraag is eenvoudig: Hoe vaak neem je de tijd voor iets waar je voldoening, ontspanning en inspiratie uit haalt? Neem je weleens bewust de tijd om te genieten van een mooi stuk muziek of een inspirerende film? Van het uitgebreid naar bed brengen van je kind(eren)? Maak je regelmatig tijd om te schilderen, creatief bezig te zijn of te wandelen? Benedictus dringt erop aan om

Je leeft in plaats van dat je geleefd wordt. Deel dus op deze wijze je dagen in. Je werk, je mail, je vergaderingen, je lunchtijd, ontspanning, stilte, ontmoeting en alles wat verder belangrijk is.

Begin met het inplannen van een aantal zaken en breid het zo steeds meer uit. Begin en stop op tijd en geef aandacht aan wat je op dat moment doet. Je zult ervaren dat er zo meer regelmaat en ontspanning ontstaat. Jij hebt de regie. Jij staat aan het roer.

28 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 28

magazine

16-11-18 10:01

m.nl

904

Heb jij de regie over je tijd, energie en talenten? Ben jij ook zo druk met je leven dat je vaak geen tijd meer hebt om na te denken over je leven?

Een persoonlijke visie helpt je om gevoelens en ideeën om te zetten in expliciete gedachten en daden.

Met &Jij werk je aan de hand van vier kernvragen toe naar een persoonlijke visie. Je leert aan te geven wat je kan, wie je bent, wat belangrijk voor je is en wat je wilt bereiken. Met als resultaat: meer richting en focus in je leven en loopbaan. Daarnaast stelt het je in staat om nieuwe kanten van jezelf te ontdekken en te ontwikkelen.

Jan Jaap Lukas, &jij 240 blz, 1e druk, 2017, Boom Uitgevers Amsterdam, ¤ 22,50 Heb jij de regie over je tijd, energie en talenten? Ben jij ook zo druk met je leven dat je vaak geen tijd meer hebt om na te denken over je leven? Een persoonlijke visie helpt je om gevoelens en ideeën om te zetten in expliciete gedachten en daden. Investeer 100 uur van je tijd om je persoonlijke visie te creëren en je strategie te bepalen.

Met &jij werk je aan de hand van vier kernvragen toe naar een persoonlijke visie. Je leert aangeven wat je kunt, wie je bent, wat belangrijk voor je is en wat je wilt bereiken. Met als resultaat: meer richting en focus in je leven en loopbaan. Daarnaast stelt het je in staat om nieuwe kanten van jezelf te ontdekken en te ontwikkelen. &jij biedt inzichten, anekdotes, vragen en oefeningen om je te gidsen op weg naar een persoonlijke visie en strategie.

&JIJ

.

Investeer honderd uur van je tijd om je persoonlijke visie te creëren en je strategie te bepalen en je zult veel minder tijd verspillen aan voor jou onbelangrijke zaken.

JAN-JAAP LUKAS

er an er­

Boek

&Jij biedt inzichten, anekdotes, vragen en oefeningen om je te gidsen op weg naar een persoonlijke visie en strategie.

27-08-17 11:41

Ria van Dinteren

Mira Hannink

Thorsten Bakker

Organisatieadviseur en eigenaar van Breinwerk BV Het is altijd te druk in mijn hoofd en in mijn agenda. Dus toen het boek &jij op mijn deurmat lag, dacht ik: Heerlijk, nu ga ik tijd krijgen om wat meer rust te vinden om te schrijven, te wandelen en vooral de dingen te doen die ik belangrijk vind.

Het boek is gebaseerd op jarenlange begeleidingstrajecten van de auteur. Vandaar ook de vorm: een werkboek waarin je uiteindelijk komt tot je eigen persoonlijke visie en waarden. Geholpen door uitdagende vragen en slimme lijstjes waardoor je stap voor stap komt tot een persoonlijke visie. Het helder hebben van die visie maakt dat je andere keuzes kunt maken. Door de vorm, een werkboek, lijkt het me uitermate geschikt voor ondersteuning bij een leiderschapsprogramma. Voor mij hielp het niet echt omdat het invullen alleen al tijd kost, tijd die ik dan liever besteed aan een wandeling. Maar ik weet wel direct iemand die baat gaat hebben bij dit werkboek.

Persoonlijk leiderschapscoach bij mirahannink.nl Een persoonlijke visie helpt je om gevoelens en ideeën om te zetten in expliciete gedachten en daden. Een mooi gedachtengoed, al is mij als lezer niet meteen duidelijk voor wie het boek nu eigenlijk bedoeld is. Ik had nog meer verdieping willen lezen over wat het hebben van een persoonlijke visie mij als lezer nu écht oplevert.

Gaandeweg het boek wordt duidelijk hoe je persoonlijke visie als kapstok dient voor je persoonlijke strategie, met als resultaat een 100-dagen-actieplan. Ik vind het mooi om te lezen dat het leven van je persoonlijke visie ook volop aandacht krijgt. Voor mij als coach zitten er zeker opdrachten tussen die ik vaker ga inzetten.

Jan-Jaap Lukas presenteert een werkboek dat je gaat helpen om meer richting te geven aan de invulling van je leven, zodat je meer voldoening gaat ervaren in de dingen die je doet. Zo kun je later tevreden op je leven terugkijken omdat je je niet hebt laten leiden door de waan van de dag, maar zélf de leiding hebt genomen.

Life strategist en trainer In 100 uur bepaal je een persoonlijke visie om je levensstrategie te leven, voor structuur in je leven. Met dit boek lukt dat echt; het maakt helder wat je kunt, wie je bent, wat belangrijk is en wat je wilt bereiken. En waarom je elke dag je bed uitkomt. Dit is een werkboek vermomd als theorieboek, met oefeningen die jou een logisch en bewezen traject laten doorlopen. Lukas schrijft alsof hij naast je staat. Weerstanden worden ontrafeld. Anderen die het traject al hebben doorlopen, beschrijven open hun succes, bewustwording en onzekerheden. Jan-Jaap Lukas haalt ook zijn eigen bewogen geschiedenis aan. Zijn hoofd denkt en zijn hart slaat helder, hij heeft een visie waar hij aan vasthoudt. Teksten blijven je bij: ‘je tijd in- of opvullen’, ‘bewustzijn of bewust(e)loos’. Je komt jezelf tegen, maar krijgt regie over je tijd, je energie en talenten. For a life well lived.

6 voor mij, voor toepassing in programma’s 8.

9

7,5 coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 29

• 29

16-11-18 10:01

Zin

in het

leven 30 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 30

magazine

16-11-18 10:01

mirjam van pagée en ingrid schoen

Ruim twee op de vijf volwassen Nederlanders krijgen ooit in hun leven te maken met psychische aandoeningen zoals een depressie, een angststoornis of een burn-out. Wanneer je een partner hebt die psychische klachten krijgt, is dat een ingrijpende gebeurtenis, en die heeft invloed op je levensvisie en zingeving. Mirjam van Pagée en Ingrid Schoen schrijven in dit artikel over hoe zo’n situatie iemands kijk op het leven en de toekomst beïnvloedt.

A

ls je iets ingrijpends meemaakt, heeft dat invloed op de manier waarop je naar het leven kijkt: Waarom gebeurt dit? Wat geeft me houvast? Wat inspireert me? Sommige mensen ervaren zingeving als een vaag begrip, anderen vullen het direct in met hun religieuze of maatschappelijke overtuiging, of normen en waarden. Inderdaad, zingeving is het terrein van je waarden, geworteld in hoe je bent opgegroeid en volwassen geworden. Het gaat over je inspiratiebronnen, misschien in de vorm van boeken, muziek of rituelen. Zingeving kan ook gaan over activiteiten als mediteren, een lezing bezoeken of wandelen in de natuur. Die waarden, inspiratiebronnen en activiteiten heb je in de loop van je leven verzameld. Bij zingeving draait het om de vraag: wat maakt mijn (of het) leven zinvol?

Je kunt het begrip zingeving nog concreter maken door ernaar te kijken vanuit vijf verschillende dimensies:1 1 Het eerste en tegelijk meest gewone aspect van ‘zin’ is de laag van de zintuigen: ruiken, proeven, horen, zien, voelen. Een troostende arm om je schouders, zien en gezien worden, luisteren naar muziek en verhalen, samen eten en drinken, de geur van het bos na een zomerse regenbui.

Via de zintuigen maken we contact met elkaar en met het leven. Dit is de basis van zingeving.

2 Het tweede aspect is ‘ergens zin in hebben’: vitaliteit, plezier in het leven, energie om wat te doen. Ook hier gaat het niet om verheven gedachten, maar om het ervaren dat je ergens plezier in hebt, dat iets ertoe doet.

3 Het derde aspect betreft het beleven van zin in het contact met andere mensen. In de relaties en in de communicatie met anderen ontdek je dat je ergens bij hoort. Je kunt je

echt laten raken door het contact met een ander. Zo krijgt je leven betekenis door de samenhang met anderen.

4 Bij het vierde aspect gaat het om ‘zin’ in relatie tot waarden. Mensen ervaren hun leven als zinvol wanneer ze hun waarden herkennen in wat ze doen en meemaken, en in relaties met anderen. Denk aan eerlijkheid, verbondenheid, zelfstandigheid. Mensen ervaren hun waarden als een kompas en een bron van kracht om verder te gaan.

5 Het vijfde aspect betreft zingeving als levensbeschouwing, als een visie op de zin van het leven. Dat kan religieus zijn, maar dat hoeft niet. We hebben allemaal een idee over wat goed leven is en hoe het leven zou moeten zijn.

Zin hebben Zintuigen

Contact met anderen

Levensbeschouwing Waarden

1 Gebaseerd op de ideeën van prof. dr. Ruard Ganzevoort.

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 31

• 31

16-11-18 10:01

Deze vijf aspecten van ‘zin’ grijpen voortdurend in elkaar. Een aai over je wang kan je een geluksgevoel geven. Goed zorgen voor iemand die ziek is of een geslaagd project op je werk kan je het gevoel geven dat je ertoe doet. Een verhaal of muziek kan je nieuwe energie geven.

Een aai over je wang kan je een geluksgevoel geven.

Niet meer bruikbaar Als je wordt geconfronteerd met het lijden van iemand van wie je houdt, is niet alles van al die zingevende zaken die je in de loop van je leven hebt verzameld, nog waardevol en bruikbaar.

Hoe mooi het ook kan zijn om voor iemand te zorgen, al die vijf aspecten van ‘zin’ worden erdoor beïnvloed: 1 Als je overbelast bent, kun je ervaren dat je onder een soort stolp zit, waardoor kleuren minder helder en geluiden minder duidelijk binnenkomen.

2 Door de situatie met je partner is er niet zo veel meer om zin in te hebben, je energie is vaak beperkt.

3 Je relaties met anderen staan onder druk, bijvoorbeeld door de vooroordelen over psychische aandoeningen.

4 Waarden waar je altijd je leven op gebaseerd hebt, wankelen.

5 Je levensbeschouwing geeft misschien geen antwoorden op de vragen waarmee je nu worstelt, waardoor deze niet meer relevant lijkt.

Ineke: ‘Ik ben er altijd van uitgegaan dat het geloof waar ik mee ben opgegroeid juist zijn waarde zou bewijzen als ik het moeilijk zou krijgen in mijn leven. “Nood leert bidden”, werd er altijd gezegd. Maar dat was niet zo: ik ervoer totaal geen steun. Integendeel, ik had het gevoel dat al die mooie woorden nu het erop aankwam verbleekten, geen inhoud meer hadden. De grond onder mijn voeten, die ik altijd had gevoeld, verdween. Ik voelde me in de kou staan.’

Tips om actief met zingeving bezig te zijn Een ingrijpende situatie thuis roept dus zingevingsvragen op, en die kunnen je in verwarring brengen. Zit je wel in de juiste relatie, de juiste baan, hoe ga je om met vrienden en familie?

Aan de andere kant verlang je naar rust en is er helemaal geen 32 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 32

tijd om na te denken over dit soort grote vragen. Actief bezig zijn met zingevingsvragen hoeft echter niet belastend te zijn, integendeel. Het kan je juist rust en nieuwe energie geven.

Vijf tips: • Besteed bewust aandacht aan je zintuigen. Luister mooie muziek, ga wandelen, geniet van lekker eten.

• Doe iedere dag iets waar jij echt zin in hebt, iets waar jij energie van krijgt. Houd eventueel een dagboek bij en registreer iedere dag een moment waarop jij het gevoel had: ik heb er zin in.

• Zoek naar saamhorigheid. Een belangrijk onderdeel van zingeving is het gevoel dat je bij andere mensen hoort, en zij bij jou. Dit is thuis soms ver te zoeken. Wanneer ervaar je momenten van bij elkaar horen die wel kloppen? Bijvoorbeeld op je werk, tijdens een uitje met je kinderen, of jij samen met je partner zonder prikkels of gedoe. Zoek deze situaties bewust op en geniet ervan.

• Houd je waarden tegen het licht. Maak een top 5 van jouw persoonlijke waarden. Denk niet te lang na, maar volg vooral je gevoel. Je kunt ook eerst een langere lijst maken en daarna de volgorde bepalen. Schrijf je top 5 op een kaartje dat je op de koelkast hangt of in je agenda legt. Door je waarden steeds te zien, gaan ze meer deel uitmaken van je dagelijks leven.

• Praat of schrijf het van je af. Spreek met vertrouwde mensen of schrijf in een dagboek over de vragen waar je mee worstelt.

Kom je er alleen niet uit, zoek dan hulp van een coach, hulpverlener of pastoraal werker.

Waarom-vraag Als je wordt geconfronteerd met ziekte en verdriet, dringt zich de waarom-vraag op. Waarom gebeurt dit? Waarom ik?

Waarom mijn partner? Deze vraag knaagt aan je gevoel van zin. Je wilt graag dat het leven zinvol is, en ook de nare dingen die je overkomen, moeten in dat zinvolle plaatje passen.

Sommige mensen in je omgeving hebben het antwoord snel klaar: een psychische aandoening is er om van te leren, het is een gevolg van je eigen keuzes, de wil van God enzovoort. Het is heel onplezierig om met dat soort uitgesproken meningen geconfronteerd te worden, zowel voor je partner als voor jou.

Ga dus met een boog om zulke zeker-weters heen, want hun antwoorden hoeven de jouwe niet te zijn. En als zij het antwoord op jouw waarom-vraag niet hebben, waar vind je dat dan wel?

Als je vraagt waarom, ga je er dus van uit dat er een reden is waarom iemand ziek wordt. Maar er ís geen reden. Wel

magazine

16-11-18 10:01

kun je je afvragen waardoor iemand ziek wordt, de vraag naar de oorzaken. Waardoor werd hij ziek? Waardoor gedraagt hij zich zo? Als je die vragen stelt, kom je uit op antwoorden als: erfelijke belasting, trauma’s uit het verleden, een hormonale verandering en vaak ook gewoon toeval. Iedereen komt in het leven in aanraking met toeval. We hebben ook de vrijheid en de keuze om te bepalen hoe we omgaan met wat het toeval ons voorschotelt. Je kunt in het klein en in het groot je leven beïnvloeden. Door iets te doen of te laten, door er anders naar te kijken, door keuzes te maken. Tot op zekere hoogte kunnen we zo ons leven vormgeven, ook als we worden geconfronteerd met verdriet en lijden.

Juist door zo’n bewuste keuze kun je de zin ervaren in je leven: door hoe je omgaat met de dingen waarmee je wordt geconfronteerd. Dat is het verschil tussen lijdzaam volgen en zelf stappen zetten. Het verschil tussen alles accepteren en grenzen stellen. Het verschil tussen iemand laten tobben en actief meezoeken naar geschikte hulp. Als je samenleeft met iemand met psychische klachten, is de zin te vinden in het hoe, en niet in het waarom.

Juist door zo’n bewuste keuze kun je de zin ervaren in je leven.

Levend verlies Als je partner psychische klachten heeft en die klachten langdurig of misschien wel blijvend zijn, heb je te maken met verlies. Je verliest bijvoorbeeld de gelijkwaardigheid in je relatie.

Sommige dingen kunnen misschien niet meer, zoals samen sporten of uit eten. Of je moet afscheid nemen van bepaalde toekomstdromen. Dit wordt levend verlies2 genoemd.

Jeroen: ‘De postnatale depressie was een ramp. Juist omdat je je een roze wolk voorstelt, terwijl het een zwarte blijkt te zijn. Toen die wolk, met medicatie en begeleiding, weer was opgetrokken, werden we geconfronteerd met de vraag: willen we een tweede kind? Het is heel verdrietig, maar we hebben moeten besluiten dat niet te doen. Om onszelf niet bloot te stellen aan een mogelijke tweede depressie, en met het oog op onze dochter. Het blijft nu bij één. Ook dat had ik me anders voorgesteld.’

2 Term ontleend aan prof. dr. Manu Keirse en www.hersenletsel-uitleg.nl.

Levend verlies is weliswaar anders dan verlies door overlijden, maar de manier van rouwen is vaak hetzelfde. Rouw is als een slinger die heen en weer gaat tussen het stilstaan bij verlies en het doorgaan met leven. Het helpt je om aandacht te hebben voor beide kanten. Neem tijd voor afleiding en om een manier te zoeken hoe om te gaan met de veranderde situatie. Maar neem ook de tijd voor het verlies, de pijn en de herinneringen.

Ineke: ‘Ik heb steeds tegen mezelf gezegd: ik kijk naar wat er wel is en niet naar wat er niet is. Dat leek heel verstandig en het heeft me een tijd op de been gehouden. Maar terugkijkend denk ik weleens: ik had ook aandacht moeten besteden aan wat er niet meer was, aan mijn verlies. Daar heb ik omheen geleefd, en uiteindelijk is dat ten koste gegaan van mezelf.’

Rouwen gaat in vier fases, die door elkaar heen lopen, en ook wel rouwtaken worden genoemd: 1 Je erkent dat de ander of het andere niet meer terugkomt.

2 Je ervaart de gevoelens die erbij horen: verdriet, angst, somberheid, schuld, jaloezie en wanhoop.

3 Je past je aan aan het leven zonder die toekomstplannen, zonder je partner zoals hij eerder was, zonder de plannen die je samen had.

4 Je gaat verder. Geleidelijk richt je je blik weer vooruit.

Je hoeft dus niet te schrikken van je gevoelens en gedachten.

Het zijn allemaal normale reacties die horen bij rouw. Het gaat niet, zoals vaak gedacht wordt, om het herstel of de verwerking van het verlies, maar om dit te integreren in je leven. Juist dat laatste maakt levend verlies zo lastig, omdat de situatie nog steeds verandert: • Levend verlies blijft steeds bij je en dient zich in volgende levensfases steeds opnieuw aan. Het verlies kan je af en toe weer overvallen. Bijvoorbeeld de terugkerende gedachte bij het wakker worden: hoe zal het vandaag met hem zijn?

• De houding van de omgeving is anders dan bij verlies door overlijden. Je verlies wordt vaak niet als zodanig erkend, en je krijgt vaak niet de steun of troost uit je omgeving die je nodig hebt. Doordat de omgeving het verlies niet erkent, kan het voor jou ook moeilijk zijn om je verlies te erkennen.

• Het verlies heeft grote invloed op je toekomstbeeld. Je beseft dat er steeds opnieuw sprake kan zijn van verlies: hoe zal het straks zijn als hij opnieuw gekeurd moet worden en de uitkering misschien afloopt? Als de kinderen de deur uit zijn en we weer met z’n tweeën zijn? Daarnaast is het verlies coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 33

• 33

16-11-18 10:01

34 • c o a c h l i n k

magazine

Boom_adv_200x265_boeken_def.indd 1

05-11-18 14:08

Binnenwerk CLM10.indd 34

16-11-18 10:01

niet per se onomkeerbaar, want wat gebeurt er als je partner weer opknapt onder invloed van medicijnen of therapie? Je kunt daardoor het hoofdstuk niet afsluiten en je zicht op de toekomst blijft beperkt.

• Vaak heb je geen tijd en energie om stil te staan bij je verlies, omdat de zorg voor je partner en de dubbele belasting steeds doorgaan.

Neem ook de tijd voor het verlies, de pijn en de herinneringen.

Vorm geven aan je verlies Zoek mogelijkheden om gevoelens en gedachten te delen en er vorm aan te geven. We geven je een paar tips: • Levend verlies is een stil verdriet, vaak weet je niet eens bewust dat er sprake is van rouw. Sta er eens bij stil: van welke toekomstdromen en verwachtingen heb jij afscheid moeten nemen? Schrijf het op als kort verhaal.

• Verlies is vaak iets wat je als partners met elkaar deelt. Hier met elkaar over praten, zonder oordeel of verwijten, kan jullie dichter bij elkaar brengen.

• Zorg voor voldoende ruimte, tijd en rust om na te denken over waar je nu staat in je leven. Midden in de hectiek van alledag voelen grote levensvragen vaak chaotisch en verwarrend aan. Zoek je eigen vorm: meditatie, de natuur in of een ontmoetingsdag met mensen die iets soortgelijks meemaken.

• Geef vorm aan je verlies door een ritueel of een symbool.

Gek genoeg doen we dat bij ‘gewone’ rouw wel, maar voor levend verlies hebben we geen vaste rituelen. Bedenk iets dat bij je past.

Miranda: ‘Op gezette tijden lees ik de dagboeken uit die moeilijke periode door. Wel goed om te merken dat het steeds minder zeer doet, al is de pijn nooit helemaal weg.’

Jeroen: ‘Op Moederdag branden we twee kaarsen: de doopkaars van onze dochter en een mooie kaars voor de kinderen die er niet zijn gekomen.’

Henk: ‘Inmiddels zijn we niet meer samen. Maar op onze trouwdag rijd ik altijd nog even naar dat kasteeltje waar we getrouwd zijn. Dat doet pijn, maar ook goed.’

Dit artikel is gebaseerd op het gelijknamige hoofdstuk uit het boek Samen leven met psychische klachten van Ingrid Schoen en Mirjam van Pagée (Boom, 2017).

YOUR INDIVIDUAL NATURAL COMPETENCE

KIEZEN VOOR DUURZAAM ONTWIKKELEN VANUIT NATUURLIJKE KRACHT? De kunst van het ontdekken van echt talent.

De ODC®-meting is een revolutionair psychometrisch assessment-tool en geeft binnen 15 minuten inzicht in natuurlijke drijfveren en nog te ontwikkelen talent.

ODC® maakt gebruik van een unieke combinatie van diepgaande vragen en instinctieve reacties op archetype beelden.

De meting biedt fundamenteel inzicht in menselijk gedrag en de onbewuste

aansturing die daaraan ten grondslag ligt.

ODC ondersteunt op drie gebieden: • Strategisch HR • Coaching • Transitie & leiderschap YINC is leverancier voor zelfstandige professionals en organisaties.

Ook kiezen op basis van natuurlijke drijfveren?

YINC international • +31 24 352 98 10 info@yinc-international.com • yinc-international.com

coachlink magazine

• 35

5-11-18 14:08 Binnenwerk CLM10.indd 35

16-11-18 10:01

Waarom mensen geen zin hebben in een coach

36 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 36

magazine

16-11-18 10:01

sander goethals

Naar een coach gaan om je probleem aan te pakken, niet iedereen heeft er zin in. En dat is zonde, want een coach kan een bijdrage leveren die familie, vrienden of iemand in zijn eentje niet kan leveren. Sander Goethals zet in dit artikel vijf belemmerende overtuigingen op een rij met een suggestie voor hoe je als coach hierop kunt inspelen.

T

egenover mij stond een mannetje van een paar turven hoog en nog geen vier jaar oud zijn longen uit zijn kleine lijf te schreeuwen. Het was mijn oudste zoon, hij had geen zin. Je zou zeggen ‘Oh wat moest hij doen dan?’ Ik kan je verzekeren: dat is op die leeftijd totaal niet relevant, hij had ‘gewoon’ nergens zin in.

fases kunnen steeds andere belemmerende overtuigingen een rol spelen, dus wees je als coach hiervan bewust en speel erop in. Ik zet in dit artikel vijf overtuigingen op een rij met een suggestie van hoe je hierop zou kunnen ingaan.

Geen zin ergens in hebben als je moe bent of het spannend vindt, is van alle leeftijden. En excuses om daarbij geen hulp te hoeven zoeken, zijn er ook genoeg. Een paar van mijn favorieten: ‘Iedereen heeft weleens wat? Toch?’ ‘Iedere gek zijn gebrek’ en ‘Ik hoef bij niemand op de sofa te liggen, die van mij thuis ligt toch het beste.’

Dit is de meest voorkomende reden waarom mensen niet naar een coach gaan. Ik vind dit persoonlijk erg bijzonder. Waarom?

Omdat diegene die dit zegt dus al donders goed in de gaten heeft dat er wel iets is waar hij hulp bij kan gebruiken. Op het moment dat mensen al zover zijn dat ze bang zijn voor de confrontatie, is er al sprake van een tikkende tijdbom. Sterker nog, vaak zijn er al kleine momenten en gebeurtenissen waarin ze zichzelf zijn tegengekomen. Ze gaan de echte confrontatie echter uit de weg. Daardoor krijgen ze constant kleine confrontaties te verduren in mildere vorm dan de echte confrontatie.

Onwetendheid over wat coaching precies inhoudt, kan hier zeker een bijdrage aan leveren. Zorg er dus in elk geval voor dat je altijd op je site kort hebt staan wat coaching volgens jou is. Al is het maar om er zeker van te zijn dat iedereen dezelfde definitie hanteert en op dezelfde golflengte zit.

Klantreis Het benoemen wat coaching precies is, hoort bij de oriënterende fase. Het is goed om je te realiseren dat jouw toekomstige cliënt een bepaalde fasering doorloopt voordat hij bij je komt. Meestal zal iemand iets naars meemaken of ergens tegen aanlopen, maar ervaart dit misschien niet direct als onoverkomelijk. De eerste fase is dus onderschatting of wegstoppen, vervolgens krijg je bewustwording, erkenning van het probleem, balans opmaken van de situatie (is ‘nietsdoen’ een optie?), oriënteren op mogelijke hulp en hulp aanvaarden. In deze verschillende

Vaak zijn er al kleine momenten en gebeurtenissen waarin ze zichzelf zijn tegengekomen.

Met stip op 1: Bij een coach moet ik de confrontatie met mijzelf aangaan en dat wil ik niet.

Je zou deze overtuiging te lijf kunnen gaan door je toekomstige cliënten voor te houden dat ze moeten stoppen met zichzelf te kwellen en begeleiding te zoeken voor dat wat ze dwarszit.

De confrontatie zit er al aan te komen. Wanneer de echte confrontatie spannend gevonden wordt – en dat is ze ook – kun je die confrontatie beter onder begeleiding aangaan. Geef ook aan dat een coach samen met de coachee het tempo waarin de confrontatie plaatsvindt kan begeleiden en dat dat ook bijdraagt aan een positieve verandering. Ze staan er niet alleen voor!

Sterke 2de: Hulp vragen is een teken van zwakte, daar schaam ik mij voor. Ik vind dat ik het zelf moet kunnen oplossen.

Deze gedachte belemmert bij mensen de persoonlijke groei en zorgt waarschijnlijk in meerdere delen van hun leven voor stilstand. Om deze overtuiging te tackelen, zou je kunnen overwegen om te benadrukken dat mensen sociale dieren zijn, zo zijn wij geprogrammeerd. Het is geen zwakte om een ander coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 37

• 37

16-11-18 10:01

om hulp te vragen, zodat je kunt groeien. Het is juist een verstandige overlevingsstrategie die onze voorvaderen succesvol hebben toegepast, zodat wij nu als soort de hele wereld overheersen. Het individu bezit nu eenmaal niet alle wijsheid van het universum en dat is zeker geen zwakte. Dat is namelijk onmogelijk!

Aanvullend daarop is het belangrijk om mee te geven dat als jouw toekomstige cliënt zichzelf vertrouwt als eigen coach, hij nooit verder komt dan zijn eigen referentiekader. Iemand komt dan nooit tot inzichten die niet al in hemzelf zitten. Ook als iemand geen professionele begeleiding zoekt, dan is het in elk geval te hopen dat hij ook weleens over zijn schaamte heen stapt zodat hij input krijgt van de (directe) omgeving. Voor vernieuwde inzichten kan hij dan voor een deel terugvallen op vrienden of familie. Daarin schuilt wel het gevaar dat mensen niet altijd de volledige waarheid vertellen omdat ze bang zijn voor ruzie. Daarnaast zijn we ook minder snel geneigd om van vrienden en familie iets aan te nemen. Dit komt mede doordat we ook allerlei zaken van hen en hun leven af weten.

Coaches kunnen mensen op een spoor zetten waar ze zelf nooit op zouden zijn gekomen. Ze kunnen de coachee kanten laten ontdekken die hij nog niet van zichzelf kende. Een coach wijst op blinde vlekken waardoor je echt verder in je denken en dus in je leven komt.

Voor het brons 3. Coaching is een grote investering aangezien ik niet kan voorspellen wat het oplevert.

Van idealen koop je geen geld, dus ook coaching kost geld.

Wanneer je wel van je idealen geld kon kopen, dan zou menig coach schathemeltje rijk zijn. Wees duidelijk dat de schoorsteen bij jou ook moet roken.

De kosten van coaching lopen uiteen van € 50,- tot € 250,per uur en alles wat daartussen ligt. Afhankelijk van het type coaching en de certificeringen van de coach zijn deze kosten soms gedeeltelijk terug te krijgen van de zorgverzekeraar. Veel vaker is het zo dat er een bijdrage in de kosten gegeven wordt door een werkgever. Die is er immers ook bij gebaat wanneer iemand aan de slag gaat met zichzelf. Zoek deze mogelijkheden uit en wijs iemand er ook actief op. Denk met je klant mee, niet alleen op zijn coachvraag, maar ook bij dit soort randzaken.

Dan het tweede deel van de overtuiging. De resultaten van coaching zijn vooraf lastig te voorspellen. Door een goede intake 38 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 38

waarin beoordeeld wordt in hoeverre de vraag en de persoon coachbaar is, en waarin ook een eerlijk antwoord wordt gegeven op de vraag of er wel een klik is tussen coach en coachee, kan de verwachtingen al bijstellen.

Het individu bezit nu eenmaal niet alle wijsheid van het universum.

Belangrijk is dat je als coach nagaat: • of de gehanteerde methodiek past bij de coachee en de coachvraag; • of de ingebrachte coachvraag wel coachbaar is; • hoeveel sessies nodig zijn; • wat de veranderbereidheid van de coachee is (is deze bijvoorbeeld uit eigen beweging gekomen, of moest hij van zijn leidinggevende naar je toe).

Waar je ook mee kunt scoren als het gaat om ‘rendement op de investering’ is als je oog hebt voor de borging van de resultaten op lange termijn. Ik denk dan aan een slimme spreiding van sessies, eventuele huiswerkopdrachten of berichtjes via mail of sms waardoor het gewenste gedrag continu geactiveerd wordt en uiteindelijk beter beklijft.

Nieuw op 4. Ik geloof de verhalen van coaches niet.

Ze lijken allemaal op elkaar en ik weet daardoor niet of ik met een goede coach in zee ga.

De markt met coaches zit erg ingewikkeld in elkaar. Veel coaches communiceren vanuit hun vakgebied en slaan hun coachees om de oren met vakjargon. De websites van coaches zijn niet altijd de beste indicatie voor hun product. De website is echter wel waar potentiële coachees naar kijken. Ze willen immers bepalen wat voor vlees ze in de kuip hebben.

Een laagdrempelige manier om hierop in te spelen, is je site te voorzien van een verhaal of in elk geval een aantal aanknopingspunten waarop coachees kunnen aanslaan. Hierbij kun je denken aan een stukje over je persoonlijke en professionele achtergrond. Ook kun je bijvoorbeeld vertellen waarom je coach bent geworden en over eventuele ervaring of deskundigheid op een bepaald onderwerp. Als je dit ook nog afrondt met

magazine

16-11-18 10:01

een open uitnodiging voor een gratis kopje koffie, ligt de bal vervolgens bij de coachee.

Wat voor informatie vertel je in het kennismakinggesprek en wat voor informatie geef je bijvoorbeeld mee?

Tip van de week 5. Ik weet niet goed wat ik van coaching kan verwachten.

Wat geef je ze mee?

Stel je voor, je hebt nog nooit een coachingstraject doorlopen, je kent geen coaches in je directe omgeving en hebt geen idee wat je kunt verwachten. Al het nieuwe is eng en dit dus ook.

Het is in ieder geval belangrijk dat de coachee je kan plaatsen als het gaat om je specialisme en waarvoor hij bij jou kan aankloppen. Ook is het fijn als je wat vertelt over je werkwijze, zoals het aantal sessies, je coachstijl en eventueel een methode die je hanteert.

Behalve dat je hiervoor aandacht hebt op je site is het ook goed om vanuit dit oogpunt je intakeproces onder de loep te nemen.

Tot slot nog even over de klantreis die iemand maakt. De vraag is hoe jij als coach in de eerdergenoemde fasering contact hebt met je doelgroep. Wat heb je voor ze in de fase dat ze bezig zijn om hun probleem te erkennen? Geef je ze op dat moment al informatie over hun situatie of kom jij pas om de hoek kijken als mensen eraan toe zijn om ook hulp te aanvaarden?

Denk er eens over hoe je (subtiel) al contact zou kunnen leggen met jouw doelgroep in een fase voorafgaand aan het moment waarop ze zich gaan oriënteren op hulp. Als je dan namelijk al contact met ze hebt, is de kans groot dat ook jouw hulp overwogen zal worden als ze daar eenmaal aan toe zijn.

VU CERTIFIED EXECUTIVE COACH VOOR COACHES OP ZOEK NAAR PROFESSIONALISERING: POSTGRADUATE OPLEIDING EXECUTIVE COACHING (START IN OKTOBER 2019)

POSTGRADUATE OPLEIDING EXECUTIVE TEAMCOACHING (START IN SEPTEMBER 2019)

Voor meer informatie: ee.sbe.vu.nl/executive-coaching ee.sbe.vu.nl/executive-teamcoaching

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 39

• 39

16-11-18 10:01

De zin van

stilstand ariënne post

Stilstand. Het lijkt niet te kunnen of te mogen in een wereld die om ons heen maar doorgaat. Als we stilstaan, brengt het ons in verwarring. Wat is mijn doel? Wat kom ik brengen?

Waar wil ik mij op richten? Paardencoach Ariënne Post geeft in haar bijdrage drie voorbeelden van de zin van stilstand.

I

n coaching blijkt vaak dat die stilstand een waardevolle boodschap heeft. Een persoonlijke boodschap. Het paard kan dit heel mooi laten zien en is dan met geen mogelijkheid in beweging te krijgen. Pas als de coachee de stilstand accepteert, kan het paard weer in beweging komen. Stilstand heeft dus wel degelijk zin. Het heeft een heel eigen functie en is als het ware een doel op zich.

Sleutel tot verandering De stilstand creëert tijd en ruimte om naar binnen te keren.

Het helpt ons om tot een diepere kern te komen van onze vragen, onze obstakels en belemmeringen. Daar waar de werkelijke sleutel tot verandering ligt. Ik geef drie praktijkvoorbeelden van waardevolle boodschappen die achter stilstand schuilgingen.

Voorbeeld 1: ruimte voor verdriet Bij de een blijkt dat er verdriet onder ligt. Een verdriet dat buiten beeld gezet is, niet aangekeken wordt. Door dat verdriet te laten stromen, komt er weer beweging. En hoewel verdriet over het algemeen niet iets is wat je actief opzoekt, als het mag stromen, geeft dat een enorme opluchting. En ruimte voor nieuwe ontwikkelingen.

Voorbeeld 2: weerstand tegen verandering Of stel dat de buitenwereld verandert, maar de coachee daarin nog niet meekan. Want verandering houdt ook een afscheid in van wat zorgvuldig is opgebouwd. Op het werk bijvoorbeeld, of thuis. Bewust afscheid nemen van het oude vertrouwde en de deur openzetten voor het onbekende kan in dat geval enorm bevrijdend werken. De weerstand verdwijnt en maakt plaats voor actie.

Voorbeeld 3: voorbode van het nieuwe Het kan ook zijn dat de stilstand een naar binnen gekeerde periode is, waarin de zaadjes gevoed worden die straks zullen ontkiemen. Alsof je als mens zit te broeden op een ei. Een stille aankondiging van een nieuwe ontwikkeling. Als een coachee zich hier bewust van wordt, dan geeft dat rust. Berusting zelfs.

Stilstand is dan geen vijand, maar een goede vriend.

Bekijken en bevragen Door de stilstand te accepteren, ontstaat er ruimte om te kijken naar de boodschap die erachter schuilgaat. De kunst is om niet meteen tot actie over te willen gaan. Gewoon ernaast gaan zitten en het bekijken, bevragen. Beweging is niet per definitie nodig om je coachee op weg te helpen.

Als het mag stromen, geeft dat een enorme opluchting.

40 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 40

magazine

16-11-18 10:01

Het weekendgevoel van...

Jan-Jaap Lukas ‘Onze vrije vrijdag zorgt voor rust tijdens de week’ Als zelfstandig adviseur begeleidt Jan-Jaap Lukas groepen, medewerkers en managers met het ontwikkelen van hun persoonlijke visie. ‘Wie ben ik, wat wil ik, wat geeft mij energie? Wees je vervolgens bewust van de tijd die je hebt, dat is toch het belangrijkste.’

Hoe deelt hij zijn weekend in?

‘Mijn weekend begint op vrijdagochtend; mijn vriendin en ik hebben sinds een paar jaar tegelijk onze vrije dag. Dat bleek al snel een goede keuze. We brengen onze kinderen van 5 en 7 jaar naar school en hebben dan de dag voor onszelf om te doen wat moet en wat wij willen.’ Jan-Jaap doet dan bijvoorbeeld de administratie, maar ze drinken ook gezellig een kopje koffie samen. ‘Die vrije vrijdag zorgt voor rust tijdens de week. ’s Middags komt de oppas en gaan wij vaak wat boodschapjes doen en ergens wat drinken.

Tegen de avond komen we dan weer thuis’, lacht hij. Op vrijdagavond begint voor de kinderen ook echt het weekend. ‘Ze mogen wat later naar bed. ’s Avonds hebben we vaak familie of vrienden over de vloer of mijn vriendin en ik hebben een Netflix-avond.’

Wanneer de kinderen rond 7 uur wakker worden, maakt hij ontbijt op bed voor ze en kijken ze een filmpje. ‘De kinderen vinden het leuk om in bed te ontbijten en genieten van deze gewoonte.’ Zelf leest Jan-Jaap graag de ochtendkrant en drinkt daar espresso’s bij.

‘Bijna altijd zet ik dan Zaterdag van Bløf op: “Zaterdag doe ik niets wat ook wel later mag.” Dat geeft de sfeer van de zaterdag goed weer. Ik zet de muziek hard, soms tot ergernis van de rest.’ Rond 10 uur maakt het gezin een rondje over wat ze samen gaan doen die dag. ‘In de zomer deden we bijvoorbeeld de Fristi challenge: fietsen naar een camping, daar Fristi drinken en vaak een spelletje doen, en dan weer terugfietsen. We wonen in Ommen, dus we kunnen heerlijk fietsen hier.’

‘Met hardlopen heb ik tijd voor mezelf.’

Op zaterdagmiddag gaat de familie vaak Ommen in en blijft dan graag ergens hangen voor een borrel, een kopje soep of een maaltijd. ‘Na het eten is het dan weer pyjama aan, tanden poetsen, nog een filmpje kijken en dan naar bed. Wanneer we vrijdag een

sociale avond hadden, hebben we op zaterdag een rustige avond samen of andersom.’

Op zondag gaat Jan-Jaap graag sporten. ‘Ik hardloop dan graag minimaal een uurtje, zo blijf ik fit om marathons te lopen en heb ik wat tijd voor mezelf. Zondag is verder een dag voor familie; vaak gaan we naar mijn broers of ouders of komen zij bij ons.’ Jan-Jaap vindt het belangrijk dat iedereen de week uitgerust begint. Eerder vertrok hij op zondagavond vaak naar een hotel om de volgende dag op locatie voor de volgende klus te zijn. ‘Sinds een paar maanden vertrek ik op maandagochtend vroeg – dan zit ik om 6 uur in de auto – en het fijne is dat ik dan zondagavond lekker met mijn vriendin heb.’ De verdeling tussen vier werkdagen en drie weekenddagen bevalt Jan-Jaap uitstekend. ‘Er is een mooie balans tussen rust, het gezin en tijd voor mezelf. We gaan bewust met onze tijd om.’ (NvO)

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 41

• 41

16-11-18 10:01

Als zin maken zingeving wordt joke roelfsema

In een bewogen jaar moest Joke Roelfsema opnieuw op zoek naar de zin van haar bestaan.

Het werd een jaar vol verdriet, maar ook vol spirituele en professionele groei.

42 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 42

magazine

16-11-18 10:01

Z

in, een simpel woord, waar voor mij zo veel verschillende betekenissen achter zitten. Van zin maken naar zingeving. Dat is in het kort mijn levensweg geweest.

In mijn coachopleiding leer ik kijken naar mijn overtuigingen en hoe ik ze kan ombuigen. Ik ontdekte mijn sterke overtuiging: ‘altijd de regels willen volgen’. Deze wilde ik graag ombuigen naar: ‘mijn gevoel volgen’. Ik merkte dat hierbij het woord zin een heel belangrijke rol speelde. Vanuit mijn jeugd klinkt mijn tweede stem ‘Dan maak je maar zin’ regelmatig in mijn hoofd. Toch heb ik het vaak naar mijn zin. Maar wat voor zin heeft mijn bestaan nog? Dat is sinds vorig jaar een blijvende vraag geworden. Ik ben op zoek naar mijn bestemming.

Wat ik nu wil

Gesloten huis

Mijn werk als manager in de zorg wilde ik in ieder geval opgeven. Beleids- en managementtaken passen niet meer bij mij. Mijn sterke kant, gesprekken met mensen over hun drijfveren vond ik het mooiste onderdeel van mijn taak als leidinggevende. Wat de ander beweegt, een natuurlijke vorm van nieuwsgierigheid naar mensen heeft mij altijd al beziggehouden. Ik heb het gevoel dat ik makkelijk iets bij anderen kan aanvoelen of losmaken. Dat was ook het eerste wat bij mij opkwam toen ik besloot om niet verder te gaan als leidinggevende. Ik wil verder met mensen werken, en geen energie meer steken in beleidszaken.

Vorig jaar oktober is mijn 21-jarige zoon plotseling overleden.

De wereld stortte in elkaar. In eerste instantie kwamen er oerkrachten naar boven in mij, die alles aankonden om zijn afscheid zo goed mogelijk te kunnen regelen, de mensen op te vangen die het niet aankonden. Maar na twee maanden nam de oerkracht af en begon de werkelijkheid steeds meer naar binnen te sijpelen. En nu? Wat is nog de zin van mijn bestaan, waarom en hoe verder?

Mijn huis is gesloten. Het is mijn fort waarin ik tot rust kan komen.

Er kwamen mensen op mijn pad die mij voeding gaven om mijn bestaan in dit leven vorm te geven. Die mij tijd gaven om met mijzelf in gesprek te gaan. Stilte. Ruimte geven om na te gaan denken over wat belangrijk is voor mij en vooral ook te bedenken wat minder belangrijk is en wat ik niet meer wil doen. Ik begon knopen door te hakken. Ik heb weinig behoefte aan bezoek van vrienden, kennissen of familie, die bij willen praten of mij goedbedoeld willen afleiden van mijn verdriet.

Mijn huis is gesloten. Het is mijn fort waarin ik tot rust kan komen. Samen met mijn vriend voel ik mij in ons huis veilig en kan ik mijzelf zijn. In de herfst en winter gaan we regelmatig een weekend naar de kust, om de oneindigheid te voelen en de kracht van storm en golven te zien. En huilen, veel huilen.

Daardoor lukt het om te blijven ademen.

Tijdens dit proces ontmoette ik nieuwe mensen. Bijzondere mensen die mij door hun zijn, kennis en ideeën, nieuwe inzichten gaven. Mijn interesse in de theosofie werd opnieuw gewekt. Het sluimerde altijd al in mijn achterhoofd. De energieën vanuit de kosmos. Maar nu voelde ik dat ik er middenin stond. Ik begon boeken en artikelen te lezen, bijna te verslinden. De puzzelstukjes vielen op hun plaats. Er is een bestemming, er is een taak en deze ligt voor mijn neus. Alles wat ik in dit leven heb meegemaakt, draagt bij aan mijn levenslessen. Dit kan ik gaan gebruiken om mijzelf en anderen inzicht te geven in hun eigen proces.

Daar kreeg ik alle ruimte voor. Het managementteam waar ik deel van uitmaak, gaf aan het belangrijk te vinden dat ik mijn gevoel ging volgen en zou aangeven wat ik nodig had om weer in het werkproces te komen. Daar heb ik even over nagedacht.

Voor mij is het van belang om anderen te helpen hun eigen antwoorden te vinden. Niet alleen op basis van mijn intuïtie en levenservaring, maar ook door het stellen van goede vragen.

Ik heb aangegeven dat ik graag coach wilde worden en daarbij een opleiding wilde gaan doen die past bij de transitie die ik nu doormaak. Ik ben in april gestart met de opleiding transformationeel coachen. Het is fantastisch. Ik voel mij erg sterk en merk hoe goed dit voor mij is. Hoe blij ik ook ben dat mijn leidinggevende daar geen oordeel over heeft. Hoe vaak hoorde ik: ‘O meid, is dit nu wel het goede moment om een opleiding te gaan doen’ of ‘O jee, daar kom je jezelf wel tegen hoor’, enz. Ja, dit is het goede moment, dit is zelfs het enige juiste moment.

Ik voel het, dus het is zo. Is het gemakkelijk? Nee het is niet gemakkelijk, maar dat was ook nooit de opzet. De gemakkelijke weg ken ik niet meer. Na zo’n groot verlies is alleen het hieren-nu belangrijk. Dit is wat ik nu wil, dit is wat ik nu kan. coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 43

• 43

16-11-18 10:01

Binnen in jezelf Door de vrijheid, de steun en het geloof in mijn kunnen door mijn leidinggevende, ben ik na drie maanden individuele medewerkers en later ook teams uit de zorg gaan coachen. Niet altijd gemakkelijk, maar het gaf energie omdat ik hierin mezelf kan zijn. Ik volg nu mijn gevoel, ik maak enorme stappen in spirituele en professionele groei. Ik ben nu wie ik wil zijn. Ik leer mijzelf steeds beter kennen. Door mijn eigen blinde vlekken te leren zien, mijn vooroordelen, conflicten en angsten te leren kennen, hoop ik mijn vooroordelen niet te projecteren op de ander. Ik wil oordeelloos een contact aangaan. Uit verdriet komt zo veel voort. Ik probeer mijn levenslessen uit dit leven te halen, dat helpt mij om sterker te worden als mens en energie te krijgen om door te gaan. Dat neemt niet weg dat het gemis van mijn kind verschrikkelijk is. Daar zal ik mee moeten leren leven. Doorleven. Overleven. ‘Rouw is rauw’ schreef Femke van der Laan en zo is het. Rouw werkt verlammend, ik kan uren schrijven over mijn rouw en verdriet.

Tegelijkertijd zoek ik naar de zin van mijn heden. Het is er en die zin en de rouw beleef ik gelijktijdig. Gevoelens van blij zijn, energie krijgen en intens verdriet wisselen elkaar af. Ze zullen allebei blijven en blijven veranderen. Maar door acceptatie en zelfbewustzijn wordt mijn doel ook steeds duidelijker voor mij.

In coaching vind ik een manier om de ander te laten inzien dat groei binnen in jezelf zit en je dit alleen maar tevoorschijn hoeft te halen. Dat vind ik zo mooi bij medewerkers in de ouderenzorg die ik hoor zeggen: ‘de kwaliteit van leven van de oudere mens staat centraal in mijn werk’. Deze medewerker vergeet vaak dat de eigen kwaliteit van leven (professioneel en privé in balans) even waardevol is. Mijn aandeel in deze coachgesprekken is hen te laten inzien dat zij meer uit zichzelf kunnen halen. Door zichzelf te leren kennen, kunnen zij hun eigen kwaliteit van leven verhogen.

Zelfbewust te worden door zelf de antwoorden te laten vinden op hun vragen naar wie ze zijn en vooral naar wie ze willen zijn. Deze zoektocht naar zichzelf, om daar onderdeel van te mogen zijn ervaar ik als emotioneel en zinvol. Daar ben ik dankbaar voor. Ik word er stil van. Dat is mijn zingeving.

Stichting Registratie

Onafhankelijk bewijs van kwaliteit voor professioneel begeleiders

Interesse in registratie als coach, teamcoach, supervisor of organisatiecoach?

Op zoek naar een geregistreerd professioneel begeleider via het on-line register?

www.stir.nu

44 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 44

magazine

16-11-18 10:01

Column

Géén zin in MBTI!

Marieke (43) werkt als fondsredacteur bij een grote uitgeverij. De afgelopen maanden valt het werken haar heel zwaar. Ze slaapt slecht en stapt ’s ochtends met lood in de schoenen in haar auto. Om die reden heeft ze een coach in de hand genomen. In deze openhartige column vertelt ze over haar ervaringen als coachee.

Coach Fiet is de sympathiekste en vriendelijkste vrouw die ik ken, maar vandaag heb ik nul zin in onze afspraak. Niet omdat het geen nut zou hebben (iedere sessie heeft nut!), maar omdat we de uitslagen van een aantal tests gaan bespreken. En tests zijn nou eenmaal niet ‘mijn ding’.

‘Maar waaróm vind je die tests zo afgrijselijk dan?’ vroeg Fiet de laatste keer dat ik me onder Myers en Briggs probeerde uit te lullen.

Ik wil het bijna uitschrééuwen: ‘Omdat ik mijn godganse jeugd de ene test na de andere heb moeten invullen. Mijn ouders waren een psychiater en een psycholoog.

Die probeerden alles eerst op ons uit voordat het in de praktijk gebruikt ging worden.

Ik kan sinds mijn prilste kindertijd geen multiple choice meer zien!’

Fiet had alleen maar grijnzend gezegd: ‘Nou, je bent in ieder geval origineel met je antwoord. Ga maar even rustig daar zitten en neem de tijd voor het invullen.’

En vandaag gaan we dus bespreken wat voor ‘type mens’ ik ben. Ik kan niet wachten …

Met haar eeuwige opgewektheid spreidt Fiet de uitslagen voor ons uit op tafel. ‘Kijk, je bent een ESFJ/ISFJ’, zegt ze vrolijk en ze buigt een beetje voorover om te kunnen voorlezen wat deze volstrekt cryptische afkortingen precies inhouden.

‘Personen met dit profiel zijn loyaal en plichtgetrouw. Ze besteden aandacht aan details en verwachten hetzelfde van anderen. Veiligheid en stabiliteit staan bij hen hoog in het vaandel. ESFJ’s zijn vriendelijk, zorgzaam en sociaal. Zowel op het werk als thuis verlangen zij waardering om wie ze zijn en om wat ze doen.’

Stralend kijkt Fiet me aan. ‘Herken je jezelf hierin?’

Ik kan sinds mijn prilste kindertijd geen multiple choice meer zien!

‘Dienstbaarheid en plichtsbesef zijn wel woorden die ik vaker met betrekking tot mijzelf gehoord heb ja. Maar jeetje, wat moet ik hier nu weer mee? Moet ik soms bij een bakkerij gaan werken? Of op een school?

Of moet ik solliciteren bij het leger?’ vraag ik wanhopig.

Met een geruststellende blik kijkt Fiet me aan: ‘Je hoeft er helemaal niet direct iets mee te doen. Het kan alleen handig zijn voor jou, maar ook voor mij, om een beetje inzicht te krijgen in wat voor een persoonlijkheid je hebt en waar je talenten liggen.

Misschien helpt het ons bij dit traject naar meer geluk en energie in je werkende leven.’

‘Dus ik hoef echt niet het leger in?’ vraag ik voorzichtig.

‘Je hoeft echt niet het leger in’, zegt Fiet lachend, ‘al zou je het er waarschijnlijk heel goed doen’, zegt ze er schaterend achteraan. En met een driftig saluut nemen we afscheid.

‘Denk je voor de volgende keer aan het invullen van de polariteitentest?’ roept Fiet me nog na.

Ik doe net of ik het niet heb gehoord.

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 45

• 45

16-11-18 10:01

De boekenkast van ...

Hans van der Loo schrijver/wavewatcher

46 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 46

magazine

16-11-18 10:01

Tekst: Joep Schrijvers In de straat staan sfeervolle huizen van ruim een eeuw geleden. In een ervan woont Hans van der Loo, bekend van zijn boeken over energie, cultuur en visie. Ooit begon hij als socioloog op de Universiteit van Utrecht. Hij werd bij een adviesbureau cultuurveranderaar, startte als ondernemer twee bureaus en vult nu vele zalen als spreker. Ik heb eigenlijk aan hem maar één vraag: hoe is de hoogst-theoretische macro-socioloog Van der Loo de toegankelijke en populaire schrijver en spreker van nu geworden die het microniveau van emoties, drijfveren en energie niet schuwt? In zijn werkkamer met duizenden boeken moet het antwoord toch te vinden zijn.

Staten geweest en daar leerde ik nog iets anders. Dat je met die hoop en die utopieën ook nog iets praktisch kunt doen! Thoenes kon mooie verhalen vertellen, maar praktisch was de man niet.

Daar was de sociologie niet naar. In de VS ontmoette ik wetenschappers die trends onderzochten – ik kende het hele woord niet – en tegelijkertijd bedrijven oprichten die daarop inspeelden.

Terug-naar-de-natuur als trend en dan een onderneming starten in tuingereedschappen en dat soort zaken. Ik had er nooit bij stilgestaan dat dat óók kon: met toekomstbeelden en utopieën een onderneming beginnen. Dat positieve van die gekke Amerikanen sprak me enorm aan.’

Ik val direct met de deur in huis

Toch ben je weggegaan bij de universiteit …

‘Ja, er ging een andere wind waaien op de universiteit. Je moest aan meer regels voldoen en het werd er politieker. Dat hele spel interesseerde me niet. Dit boek, Paradoxen van modernisering, dat ik met de filosoof Willem van Reijen heb geschreven, is mijn afsluiting van mijn wetenschappelijke periode. Het kwam begin jaren negentig uit.’ Van der Loo pakt het boek van een stapel. ‘Het gaat over tegenstrijdigheden in de moderne samenleving: aan de ene kant zag je bijvoorbeeld allerlei processen heel rationeel worden en aan de andere kant al oudere religies opkomen. Dat voorspelden we min of meer. Of neem de oproep authentiek te leven en terug te gaan naar de natuur terwijl we de natuur zoveel mogelijk uitbannen met verwarming en airconditioning. Ik zag allemaal spanningsvelden vol dynamiek.’

Hoe ben je zo geworden? Je was vijftien en dacht, ik ga de visie wakker kussen, zorgen dat mensen energiek worden en met mijn verhalen zalen vullen…

‘Dat is vrij vroeg gebeurd. Niet qua thematiek, maar wel met schrijven en lezingen geven. Ik herinner me dat ik als jochie van tien, elf in de kerk stond … dat was in Luxemburg, waar ik vandaan kom.

Mijn vader, afgestudeerd neerlandicus, kwam er te werken bij de EGKS, Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. Ik werd later redacteur van de schoolkrant en wilde journalist worden, maar dat werd mij afgeraden. Met allerlei omzwervingen kwam ik in Utrecht terecht bij de sociologen, waar ik zo’n tien jaar gewerkt heb. En daar begint het echte verhaal.’

foto’s: diederik de klerk

Het echte verhaal?

‘Daar liep ik Piet Thoenes tegen het lijf. Hij was er hoogleraar in de utopieverwezenlijking. Het ging over scenario-denken. Die man kon me verhalen vertellen! Ik zat gekluisterd aan mijn stoel. Hij had een soort cultgroepje om hem heen verzameld en had met zijn charisma een zekere goeroestatus. Kijk, hier heb ik het boek …’

Van der Loo draait zich om en pakt Thoenes’ boek Van wetenschap tot utopie, dat ‘toevallig’ voor het grijpen ligt. Het zit vol onderstrepingen. Het flitst door me heen: dit gaat een gesprek worden met en over boeken!

‘Dit boek fascineerde me fantastisch. Met name door het idee van “hoop” dat erachter zat. Als je me vraagt: “waar komt dat idee van energie bij jou vandaan”, dan zat het hier al in. Hoop is energie, verbeelding, durven wegdromen in een andere toekomst. Ik ben in die periode ook nog een halfjaar op universiteiten in de Verenigde

Ik vind jouw Paradoxen van modernisering een somber boek: over vervreemding, macht en negatieve individualisering. Waar is daarin de positieve Van der Loo? ‘Je moet dit boek in zijn tijd plaatsen. Het is juist een tegenwicht tegen het negativiteitsdenken van toen! In die tijd was de modernisering doodverklaard. Dat gebeurde al in de jaren tachtig met de punk: No Future. Het was somberte troef. Je had dat postmoderne denken: einde van de grote verhalen. Alles was uit elkaar gevallen … zei men. Dit boek nam daar stelling tegen. De balans tussen positief en negatief valt zeker niet negatief uit.’

Van der Loo vertrekt bij de universiteit en gaat enkele jaren bij KPN-research werken. Vervolgens komt hij bij het adviesbureau &samhoud terecht waar hij zich voor tien jaar zou bezighouden met cultuurveranderingen in organisaties.

‘Ik ging toen van macroniveau maar het mesoniveau van organisatieverandering en met name de menselijke, de culturele kant

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 47

• 47

16-11-18 10:01

ervan. Ik leerde het werk van Robert Quinn kennen, die organisatiecultuur tot specialiteit had gemaakt. Hij onderscheidde vier cultuurtypen die ook nog eens tegelijkertijd in een organisatie konden vóórkomen met alle spanningen van dien. Fascinerend, ik begon opeens dingen te snappen. Soms sloegen mijn lezingen helemaal niet aan. Dan stond ik vanuit een innovatieperspectief te praten met regelaars die vanuit een bureaucratisch perspectief de wereld bekeken. Echt praktisch ben ik pas bij Samhoud geworden. Dit adviesbureau was bezig met cultuurveranderingen.

Veel reizen, veel bos-en-heidedagen, erg veel PowerPoint ook. Ik was meester in de korte sprint en erg pragmatisch. Er ging een wereld voor me open. Bij KPN had ik een ambtenarenloontje, op de universiteit kreeg ik een boekenbon voor een lezing en nu kon je opeens astronomische bedragen vragen voor een workshop. Je werkte met de McKinsey’s samen. Maar ik was in die tijd ook vaak ziek en uitgeblust. Dat was wel een teken.’

Een teken van wat?

‘Dat je niet goed in je vel zit. Dat het van nature niet bij je past.

Dat het je meer energie kost dan het je oplevert. Je zat aan de top.

Je reisde de hele wereld rond. Met veel etentjes, schranspartijen en zuipen. Grote feesten die georganiseerd werden om de motivatie te bevorderen. De consultancy was toen één groot feest maar ook één grote leegte. Toen ben ik dit boek gaan schrijven als mijn afscheid uit de consultancywereld, mijn afscheid bij Samhoud.’

Met een klap legt hij het boek Kus de visie wakker op tafel.

‘En kijk eens naar de ondertitel. Hoe die daar gekomen is weet ik niet, maar het geeft in een kiem weer waarmee ik me bezig zou gaan houden.’

Ik kijk en lees: ‘Organisaties energiek en effectief maken’. Ik zwijg en kijk hem vragend aan. Van der Loo schuift wat naar voren: ‘In die tijd, ik was 52, dacht ik: ik kan op de oude voet doorgaan en dan is mijn taak in groepjes over dingetjes te vertellen. Of ik ga terug naar de universiteit, maar dat was absoluut niet aanlokkelijk.

Al die mensen in kippenhokken met een sfeer om te snijden. Daar wil je nog niet dood gevonden worden Ik wilde iets doen buiten alle kaders, nog eens goed vlammen. Dat wist ik wel.’

‘Toen kwam ik twee boeken tegen. Een van ene meneer Stephen Covey, een Mormoon uit Utah, over hoe je jezelf kon perfectioneren. Dat was ver voor een socioloog! Ik zat het met een zieke kop te lezen en ik vond het me toch een partij goed! Je kon zelf keuzes maken. Dat vond ik mooi. Nog zo eentje: voordat je goed kunt zijn

48 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 48

met anderen moet je eerst goed met jezelf zijn, sterk in je schoenen staan. En ik las een boekje van de Duitse Heike Bruch: Organisitionale Energie. Dat ging over hoe je de energie omhoog krijgt in organisaties. Dit zei voor mij alles over gedrag en presteren. Ik bezag mijn eigen leven daardoor vanuit een ander perspectief. Waarom lopen je resultaten terug en nemen ze toe, waarom word je ziek?

Ik dacht, Van der Loo, hier ga jij je op richten. Dit wordt jouw ding.’

‘Via auteurs van de positieve psychologie leerde ik later, toen ik er zelf meer onderzoek naar deed, dat energie met positiviteit te maken heeft. Als je op positieve dingen let, gaan er allemaal positieve dingen gebeuren. Natuurlijk heb je hiervan ook de circusvarianten, maar het snijdt echt hout. Zo heb je bijvoorbeeld iemand als de klinisch psycholoog, hoogleraar, John Norcross die succes uitgebreid heeft onderzocht. In zijn boek Changeology – 5 steps to realizing your Goals and Resolutions beschrijft hij vijf stappen om succesvol te veranderen. En de eerste stap is anders dan we vaak denken. Het begint met willen, ergens voor openstaan, warm voor lopen. Veranderen begint niet met een plan, maar met een emotie.’ Dit is zo anders dan in mijn consultancytijd, waar we planmatig en methodisch met de watervalmethode werkten! Toen begonnen we met de cultuur en namen de gedragsverandering en passant mee. Nu geldt voor mij: maak eerst de beweging met de individuen, met emoties en energie en zorg dat de structuur later komt. Ja, dit is in feite de lijn geweest die ik heb meegemaakt. Ik ben van macro, de sociologie, via meso, de organisatie naar micro gegaan, het individu.’

Als je je vroege boek Paradoxen van modernisering opnieuw zou schrijven voor onze tijd, waar zou dat dan over gaan?

Van der Loo hipt op zijn stoel: ‘Dat ben ik nu aan het doen samen met mijn bedrijfspartner en schrijfmaatje Patrick Davidson! Dat zijn we aan het doen! Maar dan niet zo’n theoretisch boek, maar een dat veel dichterbij de praktijk staat. Wat is er aan de hand in de wereld? Hoe kan het dat jonge jongens miljardenbedrijven uit de grond stampen? Waar komt dat vandaan? We zijn veel gaan lezen maar ook veel de werkelijkheid zelf ingegaan, bedrijven volgen, CEO’s interviewen, vele mensen spreken. Het boek komt volgend jaar uit en heet Wavemakers.’

‘De veranderingen in de economie en samenleving komen nu in golven. Je kon dat goed zien met de introductie van de smartphone van Steve Jobs. Die golven komen schijnbaar uit het niets, je weet niet wat het gaat worden, of het blijvertjes zijn of korte stroompjes. We zijn die golven dus gaan onderzoeken. En we onderscheiden drie hoofdkenmerken. Golven bevatten veel energie, ze hebben altijd

magazine

16-11-18 10:02

met massaliteit te maken – van moleculen of mensen – en niemand kan voorspellen welke kant de golf opgaat. Ze zijn onbepaald. Dat is de nieuwe modernistische omgeving. Je hebt mensen, leiders, die heel goed met deze golven kunnen omgaan: wavemakers.’

Wat kunnen die wavemakers dan?

‘We hebben ze bestudeerd en zijn erachter gekomen dat ze helemaal niet dienend zijn, maar gewoon de nieuwe alfaman zijn. Ze zijn het tegengestelde van wat er in de coachingsliteratuur vrolijk wordt verteld. Niks dienends. Ze houden wel rekening met anderen, maar dan niet zoals je veel leest in al die boeken over de nieuwe leiders.’

Schrijver/lezer

Beste boeken

Hans van der Loo

Stellingkasten, 66 meter plank

1 Jim Collins, Gebouwd voor de toekomst 2 Stephen Covey, De zeven eigenschappen van effectief leiderschap 3 Paul Lawrence & Nitin Nohria, Driven How Human Nature Shapes Our Choices

Aantal boeken

Inspirerende vakgenoten

3.000

1 Piet Thoenes † 2 Paul Verweel † 3 Patrick Davidson

Boekenkast

Percentage gelezen 85 procent.

Lezen is voor mij…

Type lezer Schuinlezer, herhalend lezer

… nieuwsgierigheid bevredigen, de werkelijkheid ordenen en ontvluchten

Schrijven is voor mij…

Type schrijver

… creëren

Langzame, organische schrijver

Boeken Kus de visie wakker (Hans van der Loo, Jeroen Geelhoed & Salem Samhoud) We hebben er zin in! (Hans van der Loo) Energy boost voor jezelf, je team en je organisatie (Hans van der Loo) Vaart maken (Hans van der Loo) Waar haal je de energie vandaan? (Hans van der Loo& Patrick Davidson) Paradoxen van modernisering (Hans van der Loo & Willem van Reijen) Te verschijnen in 2019 Wavemakers (Hans van der Loo, Patrick Davidson & Martijn Arets) superVISIE (Hans van der Loo & Patrick Davidson)

Wat doen ze anders?

‘Ze bieden ten eerste hoop. Ze zijn meester in het bieden van hoopgevende verhalen. Daar is in onze samenleving een grote behoefte aan, zoals de socioloog Piet Thoenes toen al zei. De onzekerheid is nu groter dan ooit. We hebben niks aan types als Rutte die geen visie hebben. Het tweede van die wavemakers is dat zij kunnen leveren. Het zijn niet alleen visionaire praatjes, maar ze komen ook direct met praktische producten en diensten: deze auto, deze apps … Ze zijn anders dan de utopisten uit vorige eeuwen die een schets konden geven van de samenleving voor de komende 200 jaar en verder niets.

Maar ze zijn ook anders dan al die Rijnlandse vaklui zonder visie en begeestering. Daar heb ik weinig mee. Ik vind dat totale gezapigheid en een theemutsencultuur. Het Rijnlandse denken haalt het slechtste van Europa en Nederland boven. Het visionaire en het vakmanschap, het hoopvolle en het “leveren”, de utopie en de verwerkelijking moeten zijn gecombineerd.

Die wavemakers hebben ten derde ook het vermogen tot verbinden. Ze weten dat ze het niet alleen kunnen en maken daarbij goed gebruik van nieuwe technologieën. Op alle niveaus zijn ze vheel goed in samenwerken. En ten slotte zijn ze meesters in timing. Ze weten precies op het juiste moment de juiste dingen te doen. Het gaat om de kracht van het moment. Niet voor niets verschijnen hierover de laatste jaren veel boeken.

Hierover en over nog veel meer, zoals de negatieve effecten van golven, de vergoddelijking van CEO’s en het spinnen van tech news, gaat ons nieuwe boek Wavemakers.’

Als ik in de trein het gesprek op me laat inwerken, bedenk ik me dat de socioloog in Hans van der Loo niet helemaal is opgelost in een micropsycholoog maar is getransformeerd tot een praktische wavewatcher.

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 49

• 49

16-11-18 10:02

Op zoek naar

bezieling

peter gerrickens

Veel mensen komen rond hun veertigste levensjaar op een punt waarop ze geen vervulling meer vinden in hetgeen ze tot dan toe gedaan hebben. Diep vanbinnen voelen ze dat er een omslag of verandering nodig is. Ze weten echter vaak niet precies waar hun bezieling ligt. Bij deze zoektocht naar nieuwe zingeving kan het BezielingsprofielÂŽ waardevolle inzichten opleveren.

50 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 50

magazine

16-11-18 10:02

Ziel en persoonlijkheid Voordat ik inga op het Bezielingsprofiel is het zinvol iets te zeggen over het onderliggende mensbeeld, waarbij je onderscheid kunt maken tussen ‘ziel’ en ‘persoonlijkheid’. De ziel is de (niet te beschrijven) kern van de mens, een voortdurend stromende bron van waaruit de inspiratie komt en waarin de intuïtie zetelt. Je zou de ziel ook je ‘innerlijk weten’, het licht in jezelf kunnen noemen. In de ideale situatie drukt de ziel zich door middel van de persoonlijkheid (je denken, voelen en lichaam) uit in de omgeving (zie figuur). Je kunt de ziel zien als werkgever, de persoonlijkheid als werknemer. Ze werken dus met elkaar samen.

Ziel

Denken Persoonlijkheid

Voelen Lichaam

Omgeving

Ziel en persoonlijkheid Bij de meeste mensen wordt de rol van de ziel in de tweede levenshelft belangrijker dan in de eerste 35 à 40 levensjaren.

Deze verandering kondigt zich vaak aan in de vorm van een (kleinere of grotere) midlifecrisis. Je vindt geen vervulling meer in wat je tot dan toe hebt gedaan en moet er niet aan denken je huidige werk nog 25 jaar te moeten doen. Nogal wat mensen verzetten zich tegen dit gevoel van onbehagen. Dat is jammer, omdat er eigenlijk een heel positief proces gaande is. Wat er in wezen aan de hand is, is dat de ziel van binnenuit bij jou ‘aan-

Bij de meeste mensen ontstaat de behoefte meer met de zielsthema’s te doen pas later in hun leven.

klopt’ (aan de deur van je persoonlijkheid) en aangeeft dat ze meer wil ‘meedoen’ in het dagelijks leven. Uitgangspunt daarbij is dat iedereen enkele specifieke onderwerpen heeft waarop de ziel zich speciaal wil uitdrukken, en een (unieke) bijdrage wil leveren aan de wereld. Bij deze ‘zielsthema´s’ ervaar je een sterke innerlijke motivatie en een gevoel van zingeving.

Bezielingsprofiel Bij sommige mensen zijn deze zielsthema’s al vroeg in hun leven duidelijk in beeld en kunnen ze daarmee ook in contact blijven. Vaak willen ze daar in de tweede levenshelft wel nog meer mee gaan doen. Maar bij de meeste mensen ontstaat de behoefte meer met de zielsthema’s te doen pas later in hun leven. Velen weten ook niet wat hun zielsthema’s zijn. Voor hen kan het Bezielingsprofiel uitkomst bieden. Het gedachtegoed dat hieraan ten grondslag ligt, is onder andere afkomstig van Carla Kerklaan. Zij werkt er als psycholoog en astroloog al ruim twintig jaar mee. Samen met haar heb ik in 2015 vanuit dit gedachtegoed het Bezielingsprofiel ontwikkeld.

In het Bezielingsprofiel kun je lezen op welk terrein jouw bezieling ligt. Zowel jongeren die voor een opleidings- of studiekeuze staan, als mensen die tijdens hun loopbaan vastlopen en behoefte hebben aan een andere invulling van hun werkzame leven, kunnen veel steun ervaren van en richting vinden in een Bezielingsprofiel. De kern van het profiel vormt de bezieling: waarin ligt je passie en waarin ben je uniek? Het Bezielingsprofiel geeft richting aan je loopbaan en inzicht in belangrijke ontwikkelingsmogelijkheden van jou in de loop van je leven.

Het Bezielingsprofiel (ongeveer 8 pagina’s) is gebaseerd op je geboortegegevens (datum, tijd en plaats) en bestaat uit vier onderdelen: bezieling, aangeleerd gedrag, natuurlijk talent en levensmissie. Deze onderdelen vormen samen een geheel en geven zicht op dat wat door jouw ziel tot uitdrukking wenst te komen, ofwel datgene waarmee jij licht wilt brengen in de wereld.

In onderstaand model zijn de verschillende onderdelen van het Bezielingsprofiel weergegeven. Bezieling en levensmissie behoren bij de ziel, aangeleerd gedrag en natuurlijk talent zijn onderdelen van de persoonlijkheid.

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 51

• 51

16-11-18 10:02

Ziel Bezieling

Levensmissie

Werk/Privé

Aangeleerd gedrag

Natuurlijk talent Persoonlijkheid

Bezielingsprofiel Voor jonge mensen geldt dat zij zich vooral in het natuurlijk talent en het aangeleerd gedrag zullen herkennen, omdat zij daarmee een bestaan aan het opbouwen zijn. Vanaf ongeveer het 35e jaar (kan iets eerder zijn, is meestal iets later) gaan de levensmissie en de bezieling een steeds grotere rol spelen.

Bezieling en aangeleerd gedrag Bezieling komt voort uit de ziel, de essentie van wie je bent. De bezieling geeft aan wat jouw belangrijkste kwaliteit is. Je ziet, voelt en weet op dit gebied vaak meer dan je omgeving.

De bezieling komt op geheel eigen wijze door je heen tot uitdrukking en laat zich daarbij niet sturen of dwingen. Als je ruimte wilt geven aan je bezieling, is het belangrijk om vrij en ontspannen te zijn en niet gericht te zijn op verwachtingen van anderen. Je kunt dan met een heel eigen inzicht of product komen. Je koerst hier op je eigen wijsheid en je baant je eigen pad. Je kunt zo op geheel eigen wijze een bijdrage leveren aan de samenleving.

Op het levensgebied van je bezieling is er sprake van een grote gevoeligheid. Als gevolg daarvan ben je ook heel kwetsbaar in situaties die te maken hebben met je bezieling: je wordt hier immers tot op je ziel geraakt. Dat komt doordat op het terrein van je bezieling en de invulling daarvan een defensiemechanisme van de persoonlijkheid ontbreekt. De bezieling geeft je meest wezenlijke kwaliteit weer en berust op een grote intu-

52 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 52

ïtieve wijsheid. Deze gaat soms voorbij aan je eigenbelang en richt zich op dat wat van wezenlijk belang is, dat wat echt zinvol en vervullend is voor jezelf en de mensen om je heen.

Als kind geef je aanvankelijk op een spontane manier uitdrukking aan je bezieling. Dit komt naar voren in het onbevangen aanwezig zijn, in het opgaan in het spel, in het volkomen in overgave aanwezig zijn. Naarmate je opgroeit, ga je je steeds meer aanpassen aan de omgeving, door het aanleren van gedrag en vaardigheden en het verwerven van kennis die noodzakelijk is. Dit noemen we ‘aangeleerd gedrag’. Het gevolg daarvan is dat vanaf ongeveer het zesde jaar de bezieling steeds minder zichtbaar is. In de puberteit zie je dat jongeren zich het aangeleerde gedrag grotendeels eigen hebben gemaakt. Dit gedrag is niet alleen belangrijk om door anderen geaccepteerd te worden, maar ook om de wereld te leren kennen en een bestaan op de bouwen. Je kopieert bijvoorbeeld de wijze waarop mensen met elkaar omgaan, relaties aangaan, kwaliteiten ontwikkelen, werk zoeken of de manier waarop mensen zichzelf presenteren. De accenten die je daarbij legt, zijn heel persoonlijk. Jouw aangeleerd gedrag past dus op een natuurlijke manier bij jou.

Naarmate je opgroeit, ga je je steeds meer aanpassen aan de omgeving.

Later in je leven, rond je 35e jaar of daarna, als je veel gedaan hebt met je aangeleerde gedrag, ga je op een gegeven moment ervaren dat er iets heel oorspronkelijks van jezelf ontbreekt.

Je functioneert en kunt meedoen met wat de omgeving van je vraagt, maar het meest unieke van jezelf kun je daarin niet kwijt. Je wilt je dan weer afstemmen op je bezieling. Dat vraagt om de moed je los te maken van de verwachtingen van je omgeving. Vanuit je bezieling kun je iets eigens brengen, dat anders is dan bestaande producten of diensten. Dat kan nuttig, verfrissend, maar ook schokkend zijn voor anderen. Het maakt je echter ook kwetsbaar. Uit angst voor deze kwetsbaarheid kun je je terughouden en ervoor kiezen het vertrouwde aangeleerde gedrag in te blijven zetten. Je laat dan het beste van jezelf liggen. Sommige mensen doen vóór hun 35e jaar wel iets met de bezieling, maar bij de meesten komt deze pas daarna steeds meer centraal te staan.

magazine

16-11-18 10:02

Natuurlijk talent en levensmissie Bij het ‘natuurlijk talent’ gaat het om de levenshouding, kwaliteiten en vaardigheden die je gemakkelijk op pakt en als vanzelf inzet. Het gaat om situaties waarin je natuurlijkerwijs op je plaats bent, die je in je vingers hebt en waarin je als vanzelf weet hoe je moet handelen. Je zou kunnen zeggen dat je dit bij de geboorte hebt meegekregen. Je vindt er houvast en zekerheid in. Het helpt je om je leven op te bouwen en vorm te geven, en je plek in je omgeving in te nemen. Het natuurlijke talent vormt de basis van waaruit je later in je leven, meestal rond je 35e jaar of daarna, de stap kunt maken naar je levensmissie.

In de eerste helft van je leven handel je vooral vanuit het natuurlijk talent. Doordat op het levensgebied van dit natuurlijk talent alles gemakkelijk gaat, heb je de neiging daaraan vast te blijven houden. Als je dit doet, belemmer je echter de overgang naar je levensmissie, waarbij het er juist om gaat nieuwe kanten van jezelf te ontwikkelen. Het natuurlijke talent biedt echter ook een basis voor het nieuwe gedrag dat je vanuit je levensmissie wenst te ontwikkelen en dat meestal pas in de tweede helft van je leven om aandacht vraagt.

Je levensmissie geeft aan welk nieuw gedrag, levenshouding of vaardigheden je in je leven wilt ontwikkelen. Deze wens komt echt van binnenuit, vanuit je ziel. Als kind ben je er nog mee verbonden, maar evenals bij het onderdeel ‘bezieling’ geldt ook hier dat je daar rond je zesde jaar langzaam van weggaat. Het gaat bij je levensmissie om gedrag dat je niet van huis uit hebt meegekregen. Je doorbreekt met dit nieuwe gedrag oude patronen in jezelf en je omgeving, zodat er een echte ontwikkeling kan plaatsvinden. Je blijft hierdoor inspirerend en vernieuwend. Het gevolg daarvan is ook dat je anders omgaat met je omgeving en met situaties waarmee je te maken krijgt. Je kunt zeggen dat hierin een uitdaging ligt voor je. Net als voor bezieling geldt dat sommige mensen vóór hun 35e jaar wel iets doen met hun levensmissie, maar meestal minder sterk dan erna.

Vertrouwen op intuïtieve wijsheid In de afgelopen drie jaar heb ik talloze boeiende gesprekken met mensen gevoerd over hun Bezielingsprofiel. Wat mij daarbij met name is opgevallen, is dat veel mensen er moeite mee hebben om te vertrouwen op de ingevingen van hun ziel.

Bij een teamcoach met wie ik sprak, lag de bezieling op het terrein van groepsprocessen. Hij had snel in de gaten wat zich afspeelde in een team en was in staat om dat in goede banen te leiden. Hij durfde echter niet op zijn intuïtieve wijsheid te vertrouwen, omdat hij de interventies die hij in de teams deed eerst wilde verklaren voordat hij deze inbracht. Dat lukte hierbij echter niet. Hij besloot daarom een driejarige opleiding in groepsprocessen te gaan volgen, vanuit het idee dat hij dan zou leren hoe het werkte. Na afloop hiervan kwam hij tot de conclusie dat hij zijn ingevingen tijdens het werken met groepen nog steeds niet kon verklaren ...

Bij het bespreken van zijn Bezielingsprofiel werd hem duidelijk wat er aan de hand was en kon hij de intuïtieve wijsheid van de ziel onderscheiden van zijn persoonlijkheid, die alles wilde kunnen verantwoorden. Hij nam zich voor om voortaan meer op zijn intuïtie te gaan vertrouwen en de stem van zijn tegensputterende persoonlijkheid meer los te laten. Interessant was ook dat deelnemers in teams vrijwel nooit aan hem vroegen om uit te leggen waarom hij bepaalde interventies deed. Ze voelden gewoon dat deze klopten en zinvol waren.

Bezieling en loopbaan In veel gesprekken over het Bezielingsprofiel kwam de loopbaan van de betreffende persoon aan de orde. Het gevoel van onvrede tussen het 35e en 40e jaar was vaak herkenbaar. Na een soort kantelpunt, waarbij je je bewust wordt van je onvrede, kan het nog enkele jaren duren voordat je een vorm gevonden hebt om invulling te geven aan je nieuwe zielsverlangens. Ondertussen wordt de roep van de ziel steeds luider, totdat je er op een gegeven moment niet meer om heen kunt. Sommige mensen besluiten dan om het roer helemaal om te gooien en heel ander werk te gaan doen. Anderen geven hun bezieling meer ruimte door hun werk op een geheel andere manier in te vullen. Het is ook mogelijk dat je buiten je werk om activiteiten gaat doen waarin je je bezieling kwijt kunt.

Mensen hebben vaak hulp nodig van een (loopbaan-)coach bij het vormgeven van hun bezieling en levensmissie in (vrijwilligers-) werk en hobby’s. Het beste past daarbij een (loopbaan-) coach met de nodige (levens)ervaring die in contact staat met zijn eigen bezieling. Dat maakt het gemakkelijker de coachee op dit terrein te begeleiden.

Meer informatie over het Bezielingsprofiel® kun je vinden op www.kwaliteitenspel.nl coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 53

• 53

16-11-18 10:02

Ben jij altijd zinvol bezig?

mieke van ginkel-van maren

Mieke van Ginkel merkt in de praktijk dat spreken over zin allerlei associaties oproept.

In dit artikel betrekt ze je bij haar zoektocht naar de diepere betekenis van ‘zin’ en de koppeling met haar (coach)praktijk.

54 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 54

magazine

16-11-18 10:02

L

aat ik maar direct met de deur in huisvallen. Net als heel veel mensen ben ik lang niet altijd zinvol bezig.

Ik rommel maar wat aan, doe mijn best, streef doelen na, volg coaching en gebruik momenten van rust om goed na te denken. Tijdens mijn vakantie overdenk ik de zin van het bestaan. Al mijmerend in mijn ligstoel gaan mijn gedachten naar het zoeken naar zin en betekenis. Mijn overpeinzing brengt mij terug bij de woorden van mijn moeder die regelmatig riep: ‘Geen zin? Dan doe je het maar zonder zin!’

Vaak ging het dan over een karweitje of mijn huiswerk. Haar aanmoediging zorgde ervoor dat ik, ook zonder zin, gewoon aan de slag ging.

Weerstand In mijn werk als organisatiecoach heb ik het vaak over zingeving. Meestal over zin of tegenzin in veranderingen, over weerstand en hoe je daarmee omgaat. Dat doen we allemaal anders. In de sport is het soms handig om weerstand op te zoeken, dan weer om het zo veel mogelijk te vermijden. Mijn aquarobicstrainer moedigt mij altijd aan om de weerstand op te zoeken, want van weerstand word je sterker, zegt hij. Aan de andere kant heeft lage weerstand ook voordelen, denk maar aan de anatomie van dolfijnen. Hun lichaam is aangepast om zo min mogelijk weerstand van het water te ondervinden, zodat ze energie kunnen besparen. Dat is wat mensen van nature ook doen, energie sparen. Vaak zijn we liever lui dan moe. Mensen hebben vaak hun eigen strategie om veranderingen in te voeren en daarbij zo min mogelijk weerstand op te roepen (naar De Caluwé). Maar het gezegde ‘zonder wrijving geen glans’ maakt goed duidelijk dat het beste resultaat nooit vanzelf ontstaat.

Hoe werkt zo’n eigen strategie nu in het dagelijks leven voor zin en de associaties die het oproept? Zin, geen zin, weerstand voelen, zinvol bezig zijn en zingeving zijn woorden die dan bij mij opkomen. Door die begrippen naar de praktijk te vertalen, krijgen we inzicht in de betekenis ervan.

Yes We Can! Het is mijn overtuiging dat het betrekken van kernwaarden bij je persoonlijke ontwikkeling direct van invloed is op jouw zin, jouw manier van leven en werken. Kernwaarden komen voort uit je identiteit en zeggen iets over wat jij belangrijk vindt. Daarom bepalen coachees tijdens de coachingsessies met mij zelf wat hun kernwaarden zijn. Mijn persoonlijke top tien aan kernwaarden ziet er bijvoorbeeld als volgt uit: authentici-

teit, betrokkenheid, dankbaarheid, doelgerichtheid, gezondheid, onafhankelijkheid, ondernemend, persoonlijke ontwikkeling, respect en samenwerken.

Herinner je de woorden van Barack Obama tijdens zijn campagne en op de avond van zijn verkiezing: ‘Yes we Can!’ Hij had er duidelijk zin in. Met een enorm optimisme ging hij als nieuwe president aan de slag. In zijn speech kwamen de kernwaarden van de Amerikanen aan de orde en gaf hij hen het gevoel van verbondenheid met elkaar en de toekomst.

Door zijn woorden gaf hij betekenis aan abstracte begrippen en maakte hij de vertaling naar de alledaagse werkelijkheid.

Door zijn speech werd duidelijk dat kernwaarden in verbinding staan met zin.

Mijn aquarobicstrainer moedigt mij altijd aan om de weerstand op te zoeken, want van weerstand word je sterker, zegt hij.

Met managers kijk ik regelmatig terug naar het filmpje ‘Yes We Can!’ en vraag hen dan een vertaling te maken naar hun eigen organisatie. Hiermee wordt waar we op dat moment staan in de coaching direct gekoppeld aan wat we willen bereiken en dat is een mooi uitgangspunt voor verdere coaching.

Tegen de stroom in bewegen Er wordt wat af gemopperd in Nederland, soms herken ik daarbij het gevoel van weerstand. Het is een belangrijk thema in mijn coachpraktijk, het overwinnen van weerstand bij veranderingen. Dan komt het aan op ‘wat heeft veranderen voor zin?’

Wat betekent het voor jou persoonlijk of voor je team? Maar het heeft ook te maken met jezelf zodanig beïnvloeden dat je optimaal gemotiveerd bent, dat je je eigen richting bepaalt en daarmee optimaal presteert. Dit laatste noemen we zelfsturing.

Mijn coaching is erop gericht je ‘in beweging’ te krijgen. Zelfs wanneer dit betekent dat je ‘tegen de stroom in’ moet bewegen.

Met management en medewerkers bespreek ik welk gedrag er nodig is om weerstand te overwinnen en welke patronen daarvoor moeten worden doorbroken. Weerstand hoort erbij en houdt je scherp, zo zagen we al eerder. Het is per definitie niet alleen negatief, maar zorgt ook voor groei. Het begint vaak coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 55

• 55

16-11-18 10:02

met erkenning van de situatie, het beschrijven en benoemen van dat wat er speelt. Is er herkenning en erkenning van de eigen rol in het verhaal, dan is het mogelijk om patronen te doorbreken en aanpak en gedrag te wijzigen. Dan kunnen we zaken die onderhuids spelen benoemen om te voorkomen dat we in een vicieuze cirkel terechtkomen.

Welke route kies jij?

Als jij het hebt over ‘zin’ voor, welke weg kies je dan in de praktijk? De weg van de minste weerstand of juist die met spannende haarspeldbochten en diepe ravijnen? Hoe plan jij je route en waar zie jij de zin van in?

Begin dit jaar stond ik met enkele managers op een hoge berg in Oostenrijk. Met elkaar keken we naar de omgeving en naar de nog hogere ‘reuzen’ om ons heen. Interessant was dat er heel verschillend met de uitdagingen werd omgegaan. Waar de ene manager opmerkte dat we nog een hele weg hadden te gaan, reageerde de andere met de opmerking dat we al een hele weg hadden afgelegd. Het is de beroemde vraag of het glas halfvol of halfleeg is. Het gaat erom hoe jij naar de wereld kijkt, hoe je omgaat met veranderingen. Dat is niet altijd even gemakkelijk, maar wel makkelijker als je er zelf een positieve draai aan geeft. Ik kies er zelf graag voor mij te richten op de dingen die goed gaan. Door niet alleen de negatieve dingen te benoemen, maar juist ook de positieve ervaringen en gevoelens te delen waardoor je in een positieve spiraal komt.

Inzicht hebben in je waarden, je persoonlijke drijfveren maakt dat jij kunt vaststellen wat het belangrijkste is in je leven.

Tijdens coachsessies kijken we hoe we veranderingen tot leven kunnen brengen. Als basis gebruik ik daarbij het Basisboek Integrale Veranderkunde. Hierin staat beschreven dat een logische en eerlijke toepassing van interventies nodig is om verbeteringen in een organisatie te bewerkstelligen. Aansturing is een belangrijke factor bij de beoordeling of een proces zinvol of zinloos is. Zinvol wordt het vooral als onze ‘objecten van verandering’ (medewerkers, managers) geen onnodige angst, onzekerheden en wantrouwen ervaren.

56 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 56

Zoeken naar zin en betekenis Zin en betekenis hebben naar mijn idee veel te maken met je drijfveren en zeggen of iemand het naar zijn zin heeft. Inzicht hebben in je waarden, je persoonlijke drijfveren maakt dat jij kunt vaststellen wat het belangrijkste is in je leven. Met coaching kom je erachter wat je persoonlijke waarden en je kernkwaliteiten zijn.

En mooi voorbeeld is de medewerker in de logistieke sector die ik laatst sprak. Ik vroeg hem waarom hij bij het bedrijf bleef werken terwijl hij regelmatig aanbiedingen kreeg voor banen elders. Hij vertelde mij dat hij het belangrijk vindt dat zijn huidige bedrijf hem de tijd gunt zich te ontwikkelen, dat geeft hem rust. Hij wil verder groeien naar een managementfunctie, maar vindt dat hij daarvoor nog een aantal vaardigheden mist. Zijn huidige werkgever ziet zijn talent en heeft met hem een vijfjarenplan gemaakt waarin hij jaarlijks praat over zijn groei en ontwikkeling. Hij krijgt daarmee de rust die hij graag ziet en weet toch dat hij zijn doel kan bereiken. Aanbiedingen die op korte termijn wellicht aantrekkelijk zijn, kan hij door deze aanpak naast zich neerleggen. Zo zien we dat het beide partijen ten goede komt als een organisatie met werknemers meedenkt over zin en betekenis.

In dit artikel heb ik je meegenomen in mijn wereld als organisatiecoach waarbij ik je een kijkje heb gegeven in mijn praktijk en de gesprekken met medewerkers en managers. Gesprekken die gaan over de zoektocht naar zin en zingeving in de alledaagse praktijk. Over het ontwikkelen van kernwaarden naar persoonlijke invulling van dat waar je zin in hebt. Van het bewandelen van verschillende wegen, het kiezen van je eigen route, soms tegen de stroom in. Over het soms hebben van meer vragen dan antwoorden, waarbij het de moeite waard blijft om te onderzoeken waarvoor jij zin wilt maken, wat voor jou zinvol is. Ik help je graag je eigen koers uit te stippelen en je aan te moedigen. En met een knipoog zeg ik dat ik niet zal aarzelen om te roepen: ‘Dan doe je het maar zonder zin!’

Bronnen • Boomen, F. van den, M. Hoonhout & R. Merkies (2004).

Professionele dilemma’s van de coach. Soest: Nelissen.

• Caluwé, L. de & H. Vermaak (2006). Leren veranderen.

Deventer: Vakmedianet.

• Cozijnsen, A. & W. Vrakking (2010). Basisboek Integrale Veranderkunde. Deventer: Vakmedianet.

• Bekijk Obama op: www.youtube.com/watch?v=uWRmBjFxttc

magazine

16-11-18 10:02

Boek

ar maken is belangrijk aan leven en werk. ggevenden en andere tische kennis van rdig essentieel. voeren op het niveau erdeel van het nieuwe geven en de zelfsturing

‘Zin kun je maken reikt een gedachtegoed en praktische gereedschapskist aan waarmee ik zingeving en menselijke motivatie beter kan begrijpen. Helpend voor HR beleid.’

Martin Dongelmans, HR Analytics Specialist bol.com

jn Koch zijn beiden oprichter van Food for erd in zingeving, energie lijn is coach en trainer horganisatie Resilians, vergroten van vitaliteit

erdam.nl | businezz.nl

ILSE VOOREN & MERLIJN KOCH

ete handvatten ngeving te begeleiden, anisaties. Je ontdekt n aan ervaringen van ngsvormen, zoals heid, voldoening, tekenis.

‘Zin kun je maken daagt uit, zet aan en helpt.

Vooren en Koch laten overtuigend zien dat zin in werk voor iedereen voor het grijpen hoort te liggen. Het leidt niet alleen tot waardevolle levens, maar ook tot goed werk en integere organisaties, waar wij als burgers, cliënten en klanten op kunnen bouwen en vertrouwen.

Dit optimistische en helder geschreven boek laat zien dat dit nu eens een droom is die je wél waar kunt maken.’

Ruud H.C. Meij, filosoof en partner Governance & Integrity

Zin kun je maken

geving begrijpelijk en hanteerbaar. Zin kun je maken eving als een vermogen, waarbinnen vaardigheden en te ontwikkelen zijn. We hebben meer ruimte dan ooit n bij de betekenis van onszelf en ons bestaan. Zingeving diepste lagen en vragen en werkt door in het alledaagse r en hoe ervaar je zin? Dit boek maakt helder hoe cessen werken en wat de functie van zingeving is.

Ilse Vooren & Merlijn Koch, Zin kun je maken

Zin kun je maken

200 blz, 1e druk, 2017, Boom uitgevers Amsterdam, ¤ 22,50

Processen van zingeving begeleiden INCLUS IEF GRATIS E-BOO K ILSE VOOREN & MERLIJN KOCH

Nur 801

12-06-17 11:27

Vanaf nu is zingeving begrijpelijk en hanteerbaar. Zin kun je maken benadert zingeving als een vermogen, waarbinnen vaardigheden en competenties te ontwikkelen zijn. We hebben meer ruimte dan ooit om stil te staan bij de betekenis van onszelf en ons bestaan. Zingeving speelt in onze diepste lagen en vragen en werkt door in het alledaagse leven. Wanneer en hoe ervaar je zin? Dit boek maakt helder hoe zingevingsprocessen werken en wat de functie van zingeving is. Zingeving hanteerbaar maken is belangrijk om richting te geven aan leven en werk. Het gesprek kunnen voeren op het niveau van betekenis is onderdeel van het nieuwe organiseren, leidinggeven en de zelfsturing van professionals. Dit boek geeft concrete handvatten om processen van zingeving te begeleiden, individueel en in organisaties. Je ontdekt hoe je kunt bijdragen aan ervaringen van zin in alle verschijningsvormen.

Masja Bijman

Jan Buitendijk

Stephanie van Baggem

Coaching en training: stress en burn-out, mindful werken, werkgeluk Eigenaar Well-Bee in werk Dit boek heeft mij het inzicht gegeven dat zingeving overal in het dagelijks leven aanwezig is. Zingeving gaat vaak onbewust en jij kunt de ander helpen dit proces bewust te maken. Wanneer je tijdens het lezen nadenkt over de vragen in het boek, krijg je inzicht in je eigen zingeving. Wat het boek prettig leesbaar maakt, zijn de vele voorbeelden die de auteurs geven vanuit hun eigen praktijk. De laatste hoofdstukken spreken mij het meest aan; ze gaan over de toepassing en zetten aan tot reflectie en actie – zowel naar mijzelf als naar anderen.

Omdat zingeving een vermogen is dat je kunt ontwikkelen, had ik graag meer werkvormen gezien in het boek. Het boek heeft mij meer verbinding en verdieping op bestaande inzichten gegeven. Door het lezen van dit boek merk ik dat ik vaker zingevingsthema’s herken en bespreekbaar maak. Ik raad het boek dan ook aan voor coaches en trainers!

Learning & Development Businesspartner AstraZeneca Nederland Een boek dat interesse wekt in lerend zijn in zingeving en de omgang ermee. Zingeving hanteerbaar maken voor coaches, leidinggevenden en professionals is de ambitie.

Heeft het zin dit boek te lezen? Geeft het betekenis aan zingeving? Jazeker. De ‘In de praktijk’-kaders geven gerichte adviezen, die praktisch en toepasbaar zijn. Helaas is de verhouding beschouwende tekst versus praktijkgerichte adviezen sterk overslaand naar beschouwend. Dit is te belerend, terwijl juist lerend het doel, de ambitie is.

Interessant zijn de vele bronnen, die hebben meerwaarde. Zo ook de aan de actualiteit gerelateerde voorbeelden. Het lijkt echter te veel van het goede; de vele bronnen, de overvloed aan actuele voorbeelden en de zonder onderling verband vermelde gebeurtenissen in organisaties geven een grote naar zinloosheid neigende overtolligheid. Echter, zoals de auteurs aangeven: ‘wanneer je zinloosheid ervaart, kun je ironisch genoeg midden in een proces van zingeving zitten’.

Kindercoach en tekstschrijver bij Stille verhalen bewegen Uitzonderingen daargelaten zullen jonge kinderen niet snel denken dat hun leven geen zin heeft. Daar komt bij dat kinderen zaken anders kunnen ervaren dan volwassenen. Mede daarom is het als (kinder) coach goed om stil te staan bij de vier categorieën van behoefte aan betekenis die in het boek worden aangehaald: doelgerichtheid, waarde, hanteerbaarheid en eigenwaarde.

Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend, maar toch is het verfrissend om eens naar de processen te kijken. In een tijd waarin er steeds meer verwacht wordt van kinderen is het belangrijk om stil te staan bij de behoefte van het kind. Het boek geeft daar, naast inzicht in de processen, een mooi citaat voor: ‘Door beschikbaar te zijn, te accepteren en toe te laten wat de ander zegt, denkt en voelt, krijgt de ander de ruimte om zichzelf te accepteren en tot betekenis te komen.’ We zouden vaker moeten luisteren.

7,5

7

7 coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 57

• 57

16-11-18 10:02

All you can read!

Online toegang tot meer dan 200 boeken over coaching en persoonlijke ontwikkeling

‘Ik vind het heerlijk om in alle coachingsboeken te kunnen grasduinen’

‘Met name het kunnen zoeken op een specifiek thema of instrument vind ik erg prettig’

‘Ik heb zelf veel boeken in de kast, maar met Coachlink kan ik met één zoekopdracht alle belangrijke coachingsboeken doorzoeken’

    

Burn-out Carrière Communicatie Conflicten Leiderschap

    

www.coachlink.nl 58 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 58

magazine

Management Ondernemen Reflectie Stress Teambuilding

    

Timemanagement Veranderingen Werk Zelfvertrouwen Zingeving

De coach voor coaches

16-11-18 10:02

Mogen zijn wie je bent coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 59

• 59

16-11-18 10:02

henny van veldhuisen

Henny van Veldhuisen kent het verlangen naar een zinvol leven zelf maar al te goed.

De levenslessen die ze leerde en het transformatieproces dat ze doormaakte, zet ze in haar coaching in om haar coachees te helpen worden wie ze zijn.

D

e zin van het leven. Er is veel over nagedacht, gediscussieerd en geschreven. Ik ben opgevoed met het dogma dat de zin van je leven is: je bekeren tot God om zo uiteindelijk de hogere beloning ontvangen, namelijk het eeuwige leven na dit leven. Maar toch, de vraag naar de zin van mijn leven bleef zich opdringen. Want wat als ik dat hoge doel niet zou bereiken? Zou mijn hele leven dan zinloos zijn? Dat weigerde ik te geloven. Zo startte jaren geleden mijn zoektocht van veel lezen en schrijven, nadenken en mediteren.

Omarm je shit Soms vond ik mijn leven vrij zinloos. Geliefden stierven plotseling, ons kind werd gehandicapt geboren, relaties hielden geen stand, ziektes sloegen toe, enzovoort. Er zijn tijden geweest dat ik me letterlijk in de hel waande. Nee, niet die plek waarvan men meent dat die na dit aardse leven wacht op zondaren, zoals mij geleerd was, maar een hel in het heden. Sprakeloos.

Eenzaam en pijnlijk. Zinloos.

Mijn leven met al z’n ups en downs is niet fout en het is niet goed.

Toch kreeg ik weer moed en vatte ook weer een beetje de zin van dit alles, toen er enkele wijsheden tot mijn hart doordrongen. Een van die wijsheden is: stel jezelf doelen, blijf dromen.

Mensen die dromen met hun hart en niet blijven hangen in de realiteit die gebaseerd is op het verleden, hebben de toekomst.

Stapje voor stapje kon ik mijn verleden, met talloze belemmerende overtuigingen, loslaten. Niet omdat dat verleden per definitie fout was, maar omdat ik als mens wilde groeien.

Een andere wijsheid is het omarmen van je lijden, van de shit van je leven. Makkelijker gezegd dan gedaan. Dat heeft me jaren gekost en zal vermoedelijk nog wel even duren. Maar 60 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 60

eerlijk is eerlijk, het gaat wel steeds beter. Mijn leven met al z’n ups en downs is niet fout en het is niet goed. Simpelweg: het is. En juist omdat het er mag zijn, kan ik het onvoorwaardelijk accepteren en heeft het geen vat meer op mij. Zo kan ik verder groeien in hart-bewustzijn en wijsheid. Dat omarmen van mijn hele leven heeft me geleerd hoe diep en oneindig waardevol het is als je als mens mag zijn wie je bent: volmaakt in je eigenheid. Of je gehandicapt, autistisch bent of gewoon aan de menselijke normen voldoet, het is goed.

Deze enkele zinnen vatten een megaproces samen. Hiermee ontdekte ik dat de autoriteit niet buiten mezelf ligt, maar in mezelf. Waardoor ik mijn eigen koers kan bepalen en me mag laten leiden door de navigatie van mijn hart. Of het gaat over het begeleiden van onze zoon met autisme, of dat het over loopbaanvragen gaat, of dat het identiteitsontwikkeling betreft, het komt allemaal uit bij hetzelfde punt: mogen zijn wie je ten diepste bent. Dát geeft zin aan je leven.

Onvoorwaardelijke liefde In de periode dat wij als ouders zo goed als klakkeloos de adviezen van de professionele hulpverlening over onze zoon opvolgden, raakten wij meer en meer vervreemd van onszelf en van ons kind. Dit resulteerde in een overspannen situatie, zowel voor ons als ouders als voor zoonlief. Pas nadat onze zoon in een agressieve bui zijn arm brak en de professionals niet lang daarna met het advies ‘uithuisplaatsing’ kwamen, was het einde van ons verzet aangebroken. Ik noem het bewust ‘verzet’, namelijk: het verzet tegen de stem van ons hart.

We waren zo gewend om ons hoofd te volgen en daarmee de redeneringen, de wetenschappelijke inzichten en de gangbare meningen, dat luisteren naar onze intuïtie echt niet aan de orde was. Ik had daar eerlijk gezegd ook niet zo veel mee. Tegen alle adviezen in gingen wij toch ons hart volgen, dat al zo lange tijd aangaf dat het anders moest wilden wij en hij gelukkig zijn met elkaar. En het resultaat mag er zijn: ouders die weer in hun kracht staan en een kind dat beetje bij beetje zichzelf leert

magazine

16-11-18 10:02

accepteren. Er is een energie vrijgekomen die zijn weerga niet kent: de rust in huis en hart is weergekeerd. En in plaats van achteruitgang zien we nu groei in het gedrag en welbevinden van onze zoon.

Hij mag iedere dag weer ervaren dat hij zijn mag zijn wie hij is: een mooi, gaaf en geliefd kind. Inderdaad anders dan het gemiddelde kind van zijn leeftijd, maar ondanks dat niet minder waardevol. En ja, niet passend in de systemen die mensen vanachter bureaus bedacht hebben, maar niet minder op zijn plek op de zorgboerderij, midden in de natuur. En nee, geen massa’s vriendjes, geen ingewikkelde dagjes uit, geen onverwachte visites … maar wel weer als gezin op vakantie, wel een dagje dierentuin, wel gewoon genieten van de schijnbaar simpele gezinsmomentjes.

De zin van dit alles? Dat we onze levenslessen aan het leren zijn. Wij als ouders, maar ook ons kind. En wat een diepe en rijke lessen zijn dat. Ze gaan over loslaten, over regie nemen, over energie, over out-of-the-box-denken, over moed en over onvoorwaardelijke liefde. Ze gaan ook over zelfontwikkeling en hart-bewustzijn. En dat vraagt keuzes, ook op andere gebieden van het leven. Bewust tegen de stroom ingaan, kiezen voor je eigen normen en waarden en losraken van het religieuze systeem waar we jarenlang deel van uitmaakten. Ik vind het enorm waardvol en verrijkend. Het transformatieproces is nog lang niet ten einde, maar ik sta bij wijze van spreken te popelen om nieuwe stappen te maken. Je wordt er zo veel wijzer van. Nee, geen kennis in je hoofd, maar wijsheid in je hart.

Mijn hartsverlangen Ik zie zo veel mensen verlangen naar een zinvol leven, naar persoonlijke groei en naar het verwezenlijken van hun potentieel. Het is soms zo sterk, dat ze er gewoon niet meer omheen kunnen. Maar hoe? En wat te doen met al die belemmeringen die je met je meedraagt? En die jas die inmiddels veel te klein geworden is, maar waarin je meent te moeten blijven rondlo-

pen tot je laatste snik? En áls je dan het lef hebt om die jas uit te doen, wat komt er dan voor in de plaats?

Het is mijn hartsverlangen om deze mensen te helpen met het (her)ontdekken van en leren luisteren naar hun innerlijk kompas. Er ligt een parel in ieders hart te wachten om ontdekt te worden. En die parel is zo uniek, zo authentiek, zo helemaal passend bij de drager ervan. Vaak hebben mensen, door allerlei beperkende gedachten en overlevingsstrategieën, geen zicht meer op hun innerlijk kompas, op hun parel, op hun talent, op hun bestemming. Dus ervaren ze onrust en onvrede. En maar al te vaak zoekt men het in de verkeerde hoek. Wordt het ego verder opgeblazen, poetst men huis en tuin verder op of stampt men het hoofd vol met allerhande boekenwijsheid. Tevergeefs, de onrust neemt alleen maar toe.

De zin van dit alles? Dat we onze levenslessen aan het leren zijn.

Creatieve coaching Door de natuur in mijn coaching te betrekken, wil ik mensen ook weer verbinding laten maken met hun natuurlijke staat van zijn. Ik ben ervan overtuigd dat de zin van de natuur ertoe doet. We maken allen deel uit van de natuur, maar door onze gejaagde levensstijl is ze vaak ver naar de achtergrond verdwenen. Maar ook woorden doen ertoe. Daarvoor zet ik schrijfcoaching in. Al schrijvend kan de brij van gedachten diepere zin krijgen. Dit is al jaren mijn persoonlijke ervaring en ik zet dat ook in bij de coaching met betrekking tot loopbaanvragen. Zo komen belemmerende overtuigingen én talenten boven tafel.

Ik sluit dit stukje af met de zin die Desiderius Erasmus zo’n 500 jaar geleden uitsprak en die wat mij betreft hoogst actueel is en precies verwoordt wat ten diepste zin geeft aan ons leven: ‘Mogen zijn wie je bent. Dat is pas geluk!’ coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 61

• 61

16-11-18 10:02

Je KernTalenten als wegwijzer

janou vos

Een burn-out omdat je de zin van je werk niet inziet, het overkwam Janou Vos. Inmiddels heeft ze werk gevonden waar ze wel blij van wordt en helpt ze anderen met de KernTalentenmethode te ontdekken wat echt bij hen past.

62 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 62

magazine

16-11-18 10:02

E

en vriendin vertelde mij een aantal jaar geleden dat ze iedere dag zin had om naar haar werk te gaan, zij vond haar werk echt leuk. Ik dacht destijds bij mezelf: ze is niet goed wijs, wie vindt werken nou leuk? Zelf ging ik de ene dag met wat meer, en de andere dag met wat minder tegenzin naar mijn werk. Ik had helemaal geen zin om te werken, en het grootste gedeelte van de tijd vond ik dat ik me moest bezighouden met onzin. Ik was bezig met onderwerpen die mij eigenlijk helemaal niet interesseerden, waar ik de zin, het nut, niet van inzag. Ik zag op tegen het naar mijn werk gaan, en tegen het na thuiskomst nog verder moeten werken al helemaal. Dit werd wel van me gevraagd, of ik vond zelf dat van me verwacht werd.

En toen kreeg ik, je raad het al, een burn-out. Ik kreeg RSI en kon niet meer typen zonder vreselijke pijn. Ik kon zelfs mijn tanden niet meer poetsen, ik kreeg die lichte borstel niet meer naar mijn mond. Als je in zo’n situatie zit, heb je helemaal nergens zin meer in, behalve dan om af en toe een flink potje te huilen. Geen zin om te werken, geen zin om leuke dingen te doen – je voelt je werkelijk zinloos.

Nieuw fundament Ik had het geluk dat mijn toenmalige werkgever voor mij een re-integratietraject faciliteerde. Ik ging een intensief psychisch en fysiek traject in waarin ik leerde om te gaan met mijn perfectionisme. Ook kreeg ik inzicht in wat interne en externe druk met mij doet, en ik leerde dat ik best wel wat lagere eisen aan mezelf mocht stellen. Kortom: ik leerde wie ik ben en hoe ik in elkaar zit. En daarnaast leerde ik, ook handig, weer mijn tanden te poetsen.

Het mooie aan ontdekken wie je bent, is namelijk dat je je ook gaat realiseren wat je wilt.

Het is misschien een cliché, maar achteraf kan ik zeggen dat deze burn-out een van de beste dingen is die me ooit is overkomen. Het mooie aan ontdekken wie je bent, is namelijk dat je je ook gaat realiseren wat je wilt, waar je blij van wordt, en

dus ook waar je zin in hebt. Op het moment dat je dat ontdekt en voelt, en in die dingen weer zin krijgt, ben je mijns inziens genezen en ‘out’ de burn-out. Ik werd mij bewuster van mijzelf en ging ook bewuster leven. Ik zag ineens dingen die me eerder niet opvielen. Ik merkte hoe vaak mensen mij om advies vroegen. En ook dat ik zelfs tegenover mensen die ik helemaal niet kende toch een bepaalde warmte en vertrouwen uitstraalde waardoor ze hun verhaal wilden doen en mij om advies vroegen. Op dat moment dacht ik: dit vind ik leuk! Het fundament voor mijn huidige werk was gelegd.

Je favoriete kinderspelletjes In mijn werk als coach en KernTalentenanalist inspireer ik anderen om te gaan voor datgene waarvan hun ogen gaan sprankelen. Ik help mensen ontdekken wat hun toegevoegde waarde is, wat hun passie, talenten en drijfveren zijn. Waarin ze ’s ochtends als ze wakker worden zin hebben om te gaan doen. Zodat ze keuzes kunnen maken die echt bij hen passen en zich zelfverzekerd en voldaan gaan voelen. Hoe ik dat doe?

Ik laat ze zien wat hun KernTalenten zijn.

KernTalenten geven je aard, potentie en intrinsieke motivatie weer. Ze laten je zien waar jij voor in de wieg gelegd bent.

Ze geven aan wat je sterke punten zijn, van welk werk en welke bezigheden jij enthousiast wordt en wat je energiegevers en energievreters zijn. En als je je bezighoudt met zaken waar jij enthousiast en blij van wordt, krijgt je bestaan een zinvollere betekenis. Moet je hier dan een moeilijke lange vragenlijst voor invullen waarvan de uitkomst mede wordt bepaald door je humeur op het moment dat je hem invult? Nee, integendeel. Van het invullen van de vragenlijst behorende bij een KernTalentenAnalyse word je blij. Zo blij als een kind.

De essentie van de KernTalentenmethode ligt namelijk in de kindertijd. De methode achterhaalt wat in de kindertijd tussen 4 en 12 jaar (voor de puberteit) de favoriete bezigheden en favoriete kinderspelletjes waren. Als kind kies je namelijk onbewust voor specifiek speelgoed, spelletjes of activiteiten omdat die aansluiten bij je karakter, je mogelijkheden en je wil om bepaalde dingen op een bepaalde manier te doen. Wat jij als kind wel of niet leuk vond, vormt de basis van jouw unieke KernTalentenprofiel. En dat blijft je leven lang hetzelfde. Er zijn 23 KernTalenten en allemaal samen vormen ze een blauwdruk

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 63

• 63

16-11-18 10:02

22 64 • cc oo aa cc hh ll ii nn kk

m m aa gg aa zz ii n n ee

Boom_adv_200x265_MyMethods_def.indd 1

08-05-18 10:58

Binnenwerk Binnenwerk CLM9.indd CLM10.indd 22 64

14-05-18 16-11-18 17:44 10:02

van je persoonlijkheid. Je hebt een bepaald KernTalent sterk, half of klein. Een sterk KernTalent geeft je energie, een klein KernTalent kost je juist energie. Met de kennis van je KernTalentenprofiel kun je juiste, positieve en duurzame keuzes maken voor je opleiding, je loopbaan, je leven.

Heb ik hier wel zin in?

En dat blijkt soms hard nodig. Veel mensen lijken onbewust vast te zitten in hun werk. Ze zijn er ‘toevallig’ ingerold. Vervolgens rollen ze op de automatische piloot naar de volgende functie, zonder er bewust bij na te denken of zich af te vragen of ze het ook wel echt willen. Vraag je eens wat vaker af: vind ik dit wel leuk, heb ik hier wel zin in? Wat je ook vaak hoort, is dat mensen denken dat als ze ergens goed in zijn, ze het maar beter kunnen blijven doen. Onzin! Een competentie en een KernTalent zijn niet per definitie hetzelfde. Een KernTalentenanalyse gaat verder en dieper dan je competenties. Ergens goed in zijn, wil niet automatisch zeggen dat je er blij van wordt en er voldoening uithaalt. Maar als je een bepaald KernTalent sterk hebt en op dat vlak competenties ontwikkelt, zal dit je makkelijker afgaan. Het zit namelijk van nature al in je.

Aan de andere kant kun je een klein KernTalent wel verder willen ontwikkelen, maar je zult er nooit in gaan uitblinken of energie uithalen.

Het zit van nature al in je.

Zo kan een leraar die voor de klas staat best goed zijn in lesgeven omdat hij zich de competentie eigen heeft gemaakt. Toch zal het hem, wanneer hij een klein KernTalent ‘informatieoverdracht’ heeft, veel energie kosten. Het moeten inzetten van kleine KernTalenten kost tonnen energie, levert stress op en kan een voorbode zijn voor een burn-out. En ik ben niet de enige die het beter lijkt om dat te voorkomen. Niet voor niks zien we steeds in reviews terugkomen: ‘Had ik maar eerder een KernTalentenanalyse gedaan.’ Dan hadden deze personen eerder meer zelfinzicht en zelfvertrouwen gekregen en inzicht in wat hen blij maakt en een gevoel van voldoening en zingeving geeft. De reden waarvoor ze graag hun bed uit komen.

Goed wijs Uiteraard heb ik ook weleens geen zin om mijn bed uit te komen om de kinderen voor dag en dauw naar de sportclub te brengen. Natuurlijk heb ik ook niet altijd zin om van de bank af te komen om wat ‘nuttigs’ te gaan doen. En ik heb ook weleens geen zin in mijn werk. Maar als ik dan eenmaal bezig ben, krijg ik er energie van en geniet ik ervan. En achteraf voel ik me dan voldaan en tevreden. En zo geldt dat voor veel dingen. Het gaat erom dat je je zinvol voelt, dat je niet het gevoel hebt dat er meer ingezeten zou hebben. Dat zou onnodig en zonde zijn.

Met een KernTalentenanalyse kun je het beste uit jezelf halen.

Afgelopen zomervakantie verbleef ik met mijn gezin drie weken in een zonnig Italië. Het was heerlijk. Na terugkomst mocht ik twee dagen later weer aan de slag. Ik had een volle agenda. Misschien een beetje te vol, maar wat had ik er een zin in! En aan het eind van die drukke dag voelde ik me, tijdens het tandenpoetsen, moe, maar ontzettend voldaan. Een tevreden gevoel van zingeving, een gevoel dat ik iedereen gun. Ik werd me bewust van een bijzondere gedachte: wow, wat geniet ik van mijn werk. En dat terwijl ik toch echt goed wijs ben, net als mijn vriendin destijds.

De KernTalentenmethode is de afgelopen 25 jaar ontwikkeld op basis van ongeveer 10.000 diepte-interviews. Grondlegster is Danielle Krekels. Zij ontdekte een verband tussen kinderspeelgoed waarmee iemand het liefst speelde en de latere beroepskeuze. Het inzicht dat je bijvoorbeeld niet creatief wordt van met bepaald speelgoed spelen, maar op een bepaalde manier met speelgoed speelt omdat je creatief bent, deed de KernTalentenmethode ontstaan. De methode is wetenschappelijk gevalideerd. De vragenlijst waarop de methode gebaseerd is, is door een team o.l.v. prof. dr. Elke Van Hoof van de VU Brussel getoetst en heeft een betrouwbaarheidsindex van Cronbach’s Alpha 0,84. Daar werd ook bewezen dat de KernTalenten­ methode mensen concreet helpt om zichzelf te ontwikkelen. De methode mag alleen gebruikt worden door erkende analisten. Meer informatie op www.coretalents.eu.

coachlink magazine

• 65

8-05-18 10:58

4-05-18 17:44

Binnenwerk CLM10.indd 65

16-11-18 10:02

De coachplek van...

Hylke Bonnema Een ceremoniële ruimte ‘In kerken werk ik graag.’ Voor de psycholoog die veel met familieopstellingen werkt, is de plek heel belangrijk. ‘Een kerk is een plek van zingeving en inspiratie, vaak al eeuwenlang.’

‘Het liefst werk ik dicht bij waar ik woon, vanuit een duurzaam perspectief; je bent niet lang onderweg. Ook systemisch is het goed als de mensen naar mij toe komen; zij willen immers iets veranderen en dan is het goed om daar moeite voor te doen en uit

66 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 66

hun setting te stappen. Als begeleider ben je een container: dat betekent niet dat je altijd rustig moet zijn, maar wel dat je dicht bij jezelf blijft.’

Hylke begeleidt veel familieopstellingen en dan komen mensen vanuit verschillende plekken naar hem toe. ‘Klanten moeten meteen voelen: dit is een prettige plek waar ik me veilig voel. Een ceremoniële ruimte past hierbij. Ik woon in Amsterdam vlakbij de Hofkerk, die huur ik regelmatig voor ses-

sies, net als het parochiehuis.’ Dat heeft een meer huiselijke setting, maar is in dezelfde Berlagestijl gebouwd als de Hofkerk uit 1902. ‘Belangrijk is dat er op de grond voldoende ruimte is om papieren neer te leggen’, lacht hij.

‘Klanten moeten meteen voelen: dit is een prettige plek waar ik me veilig voel.’

magazine

16-11-18 10:02

Verse bloemen Wanneer is een ruimte prettig? Voor Hylke is dat vooral een gevoel, maar een paar kenmerken kan hij wel noemen. ‘Een ruimte kan fijn voelen door de plek ten opzichte van de zon. Ook vind ik het belangrijk dat de ruimte energetisch schoon is, dat de dingen die er in het verleden gebeurd zijn, zijn afgesloten.’ De coach houdt van hout: ‘dat is organisch en natuurlijk. Een houten vloer … heerlijk.’ Ook planten zijn prettig. ‘Ik zorg altijd voor verse bloemen, die symboliseren leven en dood tegelijkertijd. Ze bloeien nog heel mooi, maar zijn afgesneden en herinneren ons eraan dat we niet moeten wachten met doen wat we belangrijk vinden.’

Hylke werkt veel met groepen. ‘De groep laat ik graag in een cirkel zitten. Ook dat is een oude vorm en bovendien mooi omdat iedereen in een cirkel gelijk is.’ In de warme maanden werkt Hylke ook wel buiten. ‘Dan moet je zorgen voor een ruimte waarin de energie niet vervliegt. Zo was ik eens bij de Drakenburg in Baarn. We zaten aan een vijver, een bankje bij een boom die zorgde voor een natuurlijke afscherming. We werden ook omringd door bomen, waardoor we geen pottenkijkers hadden.’

Rustige plek ‘Wat ik doe, maakt veel indruk, daarom raad ik klanten aan om thuis een plek in te richten waar ze zich kunnen terugtrekken en rust kunnen vinden.’ Zelf heeft hij onder zijn hoogslaper een plek ingericht om te mediteren. ‘Je huis is ook symbolisch voor jezelf; door te denken aan je rustige plek, word je al rustig; het is een plekje in jezelf.’ (NvO)

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 67

• 67

16-11-18 10:02

‘Omarm de kleine stap’ Een interview met Jelle Hermus

68 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 68

magazine

16-11-18 10:02

Interview Interview

Met een half miljoen bezoekers per maand op zijn website, 140.000 nieuwsbrieflezers en meer dan 30.000 verkochte exemplaren van zijn boek Steeds leuker – uitgeroepen tot het beste spirituele boek van 2018 – zou je denken dat Jelle Hermus zichzelf over de kop werkt, maar de auteur klinkt heel ontspannen en vriendelijk en weegt zijn antwoorden zorgvuldig: ‘Ik ben heel goed geworden in nee zeggen, mijn leven minimaliseren. Dat komt nu mooi van pas.’

Tekst: Hedda Treffers

‘Het zoveelste hulpboek’ dacht ik eerlijk gezegd, toen ik jouw boek kocht. Maar bij Steeds leuker ben je geneigd de adviezen ook echt in de praktijk te brengen. Heb jij er zelf een verklaring voor waarom jouw teksten wél echt motiveren?

Je website heet ‘so chicken’, een ei siert de voorkant van je boek en we vinden extra informatie in onze eigen online ‘eierdoos’. Waarom de metafoor met de kip en het ei, wat bracht jou hierop?

‘Ik denk dat het te maken heeft met het feit dat ik mijn lezers mijn inzichten in kleine stappen presenteer. Zelf heb ik in de loop der jaren heel veel non-fictie gelezen op het gebied van persoonlijke groei en dat doe ik nog steeds. Het nadeel vond ik vaak dat de opdrachten in die boeken meteen zo groot waren.

Bijvoorbeeld “neem een halfuur per dag de tijd om te mediteren”. Dat is voor veel mensen niet in te passen in hun leven.

Terwijl, als je het in kleinere brokjes aanbiedt – bijvoorbeeld “probeer drie minuten per dag te mediteren” – dan lukt dat mensen vaak wel. Zo omzeil je de weerstand, want drie minuten kunnen de meeste mensen wél opbrengen en bovendien creëer je zo het begin van een gewoonte. Voor je het weet mediteert iemand elke dag zonder problemen twintig minuten.

Omarm dus de kleine stap, hoe belachelijk klein deze ook lijkt.’

‘De aanleiding hiervoor is vrij banaal. Vlak voor ik met “so chicken” begon zat ik in een restaurant met een vriendin. Ik at toen nog vlees en had kippenvoetjes besteld. Overigens geen aanrader! Die avond ben ik begonnen met de eerste stappen.

Ik heb de website gebouwd en ben mijn inzichten gaan delen.

Maar die kip zat dus nog in mijn hoofd.’

Hoe kwam je op het idee voor je boek? Het bevat zo veel kennis en informatie dat het voelt alsof je al jaren met het thema persoonlijke groei bezig bent geweest.

‘Ik was inderdaad altijd al bezig met de vraag hoe je je leven zo goed mogelijk kunt vormgeven en om verschillende adviezen uit te proberen en toe te passen op mijn eigen leven. Er zijn héél veel ideeën en technieken die ik heb bestudeerd en nog steeds bestudeer. Uiteindelijk ben ik een maand op een tropisch eiland gaan zitten en heb ik daar het boek in complete afzondering geschreven. Je zou het kunnen zien als het samenkomen van de meest inspirerende inzichten.’

‘Heel veel mensen vragen zich af wat ze met hun leven willen’

Ergens schrijf je ‘het is tijd om de open deur te omarmen’.

Kun je uitleggen wat je hiermee bedoelt?

‘Mensen zoeken het soms heel ver. In de hoop om vooruit te komen in het leven gaan ze spreuken opzeggen, spugen naar lama’s of magische kristallen kopen. Terwijl de dingen die echt werken en bovendien vaak gratis zijn, worden gezien als “open deuren”. Juist die open deuren moet je omarmen. Dat begint bij positieve gedachten over jezelf, blije momenten ervaren en dankbaarheid voelen.’

Ik was zelf heel blij met jouw handig uit te voeren adviezen, zoals: verwijder alle overbodige apps van je telefoon, doe je televisie gerust weg en bedenk eens goed aan welke mensen je écht aandacht aan wilt besteden. Kortom, zoveel mogelijk de rust proberen te vinden in je dagelijks leven. Hoor je dat vaker terug van mensen?

‘Zeker. Lezers sturen mij sowieso de allerliefste berichten. Ik heb echt een ontzettend leuke “aanhang”. En deze praktische adviezen zijn inderdaad heel makkelijk uit te voeren waardoor mensen al snel succes boeken in het vinden van meer rust.

Vervolgens krijgen ze ruimte krijgen voor dingen in het leven die ze écht belangrijk vinden, zoals tijd doorbrengen met dierbaren, sporten of lekker koken.’ coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 69

• 69

16-11-18 10:02

Ik volgde jouw adviezen op en stond ineens oog in oog met een dag zonder afspraken of verplichtingen. Het merkwaardige was dat ik er een beetje paniekerig van werd. Ik voelde dat ik het automatisch wilde gaan opvullen met koffie-afspraken met vriendinnen. Is dat niet zorgelijk?

‘Zo gek is dat niet hoor, in deze tijden waarin rust een schaars goed is geworden. En er is ook niets mis met gezellig sociaal contact. Maar het is ook goed om de rust soms even op te zoeken en te kijken wat er gebeurt. Verveling is iets dat je vroeger vaak voelde, maar wat nu bijna niet meer voorkomt.

Terwijl die verveling zo nuttig kan zijn. Misschien ga je wel die rommelige kast opruimen waar je al tijden tegenaan kijkt of begin je met een digitale schoonmaak door alle ruis eens van je computer of tablet te verwijderen. Ook dat kan heel zinvol zijn.’

Mijn gevoel zegt dat jouw lezers en volgers vooral vrouwen zijn. Het lijkt wel alsof die groep iets kwetsbaarder is voor de wens om het allemaal goed te doen, soms ten koste van zichzelf. Is het merendeel inderdaad vrouw?

‘De verhouding lijkt te liggen rond de 60% vrouwen tegenover 40% mannen. En ik zie inderdaad dat vrouwen vaak meer gericht zijn op de buitenwereld en zichzelf meer wegcijferen en dat het hen soms ontbreekt aan zelfvertrouwen.

Mannen zijn vaak meer op zichzelf gericht, maar hebben weer een ander soort problemen, bijvoorbeeld: hoe word ik beter in wat ik doe?

Het frappante is echter dat het bij beide groepen anders begint, maar uiteindelijk wel op hetzelfde uitkomt, namelijk: zelfacceptatie en leren minder te oordelen.’

‘Niet oordelen maakt je een vrijer mens’ Bepalen wat je écht wilt in het leven, daar gaat het om. Best een lastige opdracht als je opgroeit in ons welvarende landje met duizenden keuzemogelijkheden. Heb je tips hoe mensen hun levensdoel(en) het beste kunnen vinden als ze daarmee worstelen?

‘Heel veel mensen vragen zich af “wat wil ik met mijn leven”.

Die vraag kan best uitdagend zijn en een lange weg. Soms is het goed die vraag even terzijde te schuiven en je eerst te richten op de drie pijlers die ik ook in mijn boek noem: vrijheid, blijheid en betekenis. Daaraan werken als mens, maakt die grote vraag minder relevant.

70 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 70

Jelle Hermus (1986) deelt zijn levenslessen sinds 2004 op de website soChicken.nl. Zijn boek Steeds leuker - Schrap de ellende en ontdek de korte route naar een leuker leven verscheen afgelopen jaar en is sindsdien al door meer dan 30.000 mensen omarmd. Steeds leuker is bovendien verkozen tot beste spirituele boek van 2018.

Daarnaast wordt er vaak gedacht de roeping van mensen in het leven moet liggen op het gebied van opleiding, werk of carrière, maar voldoening kun je ook halen uit relaties met mensen of de dynamiek met collega’s bijvoorbeeld. Het ligt niet altijd op het vlak van werk of opleiding. Het is goed om je daar bewust van te zijn.’

‘Oprechte aandacht, is het mooiste cadeau dat je iemand kunt geven’, las ik ooit op een tegel. Is jouw boek niet de ultieme bijbel van aandacht voor jezelf? (lacht bescheiden) ‘Laat het woord bijbel maar weg en dat ultieme ook. Zie het als een goede gids, maar inderdaad eentje die aandacht voor jezelf aanmoedigt. Als je jezelf genoeg aandacht geeft en het leven leidt waar je je goed bij voelt, ben je daarna ook in staat aandacht en liefde aan anderen te geven. De emmer loopt dan gewoon over, zou je kunnen zeggen.’

Je boek is uitgeroepen tot beste spirituele boek van 2018.

Het verbaasde me enigszins. Ik zou het zelf niet direct als ‘spiritueel’ bestempelen. Eerder als down-to-earth, nuchter, praktisch en aanpakken maar! Hoe zie jij dat?

‘Ik begrijp wel wat je bedoelt en heb hier ook over nagedacht.

Spiritualiteit wordt erg geassocieerd met religie en overtuigingen, maar spiritualiteit heeft ook een superpraktische kant. Die kant kun je zelf waarnemen. Dat is ook het idee achter meditatie: ervaren wat er is. Dat je leert om te leven in het moment.

En het verhogen van dat bewustzijn is ook precies waar mijn

magazine

16-11-18 10:02

boek over gaat. Dus in de traditionele zin van het woord past mijn boek misschien niet, maar in de tijdgeest van nu – het herwinnen van rust, bewuster leven, mindfulness – past het juist heel goed.’

Je hebt meer dan 140.000 nieuwsbrieflezers. Best een grote verantwoordelijkheid en dus ook druk op je schouders. Voel je die druk niet en is die niet een beetje in tegenspraak met wat je predikt: vrijheid (en blijheid en betekenis). Vooral die vrijheid komt dan wel in het gedrang of niet?

‘Realiseer je wel dat dat gestaag gegroeid is. Ik had natuurlijk niet van de ene op de andere dag zoveel lezers en kon er dus ook rustig naartoe werken.

En juist doordat ik mijn eigen adviezen opvolg, valt de drukte erg mee. Ik zorg dat ik twee artikelen per week schrijf voor de website, maar daarnaast heb ik juist ook heel veel tijd voor ontspanning, zoals lezen, mediteren en samenzijn met de mensen waar ik om geef. Bovendien, realiseer je dat ik het heel leuk vind om te doen: mijn eigen inzichten – soms nog maar net verworven – delen met anderen. Ik vind het heel bijzonder dat ik zoveel mensen mag inspireren.’

Had jij niet gewoon psycholoog moeten worden?

‘Tja, misschien, maar dan zou ik maar één iemand tegelijk kunnen helpen. Dat ik nu onder zo’n ontzettend grote groep mensen vonkjes van inspiratie kan verspreiden, ervaar ik juist als heel waardevol.’

Het oordelen over anderen verkrampt ons, staat ons in de weg.

Kun je die uitspraak toelichten?

‘Oordelen komt vaak voort uit angst en is gebaseerd op een soort goed/slecht-filter in ons hoofd waar we anderen aan meten. Dit verkrampt ons omdat het suggereert dat jij als mens de ultieme waarheid in pacht hebt en dat anderen die anders doen of zijn, minder goed zijn.

Door dit los te laten en andere niet meer te veroordelen, maar hooguit te observeren, valt er een last van je schouders en word je een vrijer mens.’

De lezers van ons blad zijn voornamelijk mensen werkzaam in het veld van coaching. Heb je zelf weleens een coach in de arm genomen?

‘Zeker, ook ik heb een coach gehad op een moment in mijn leven waarop ik vastzat. Ik heb die hulp als zeer prettig ervaren. Destijds worstelde ik ook met zelfacceptatie; ik vond dat

ik van alles moest doen en zijn. Dat mechanisme heb ik er samen met mijn coach rustig uit kunnen borduren. Dat was heel waardevol.’

En zou je een specifiek advies kunnen bedenken voor coaches of is dat een onmogelijke vraag?

‘Mijn advies zou zijn om je als coach zo volledig mogelijk te focussen op de coachee. Hoe kan ik de ander dienen? Probeer daarbij jezelf van het toneel te halen. Hoe beter je dat kunt, des te beter word je als coach. Ook denk ik dat het goed is om je niet teveel te verliezen in de specifieke technieken of theorieën waarmee je werkt. Of dit nu NLP is of iets anders; gewoon aan het werk gaan en goed luisteren.’

Waar ben je nu mee bezig? Komt er een vervolg op je bestseller of heb je heel andere plannen?

‘Op dit moment geniet ik erg van mijn leven en er komt wel weer een boek, maar dat duurt nog een tijdje. Verder kreeg ik veel aanvragen om te gaan spreken op diverse plekken in het land.’

Het thema van dit magazine is ‘zin’? Waar krijg jij veel zin in als je aan de toekomst denkt?

‘Ik heb heel veel vertrouwen in de toekomst. Er staan ons zoveel bijzondere dingen te wachten, met name rondom technologie en kunstmatige intelligentie. Dat zal ook veel van ons als mensheid gaan vragen, maar dat gaan we wel fiksen, daar geloof ik in.

En op het individuele vlak: binnenkort ga ik dus spreken, lezingen geven rondom het boek. Daar heb ik veel zin in, al vind ik het ook wel een beetje spannend. Spannend op een leuke manier dan hè.’

WIN

In samenwerking met KOSMOS Uitgevers mogen we twee exemplaren weggeven van Steeds leuker. Wil je kans maken?

Stuur dan voor 1 februari 2019 een e-mail naar win@coachlink.nl.

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 71

• 71

16-11-18 10:02

Ontwikkel jezelf, gebruik Coachlink

Neem nu een abonnement en krijg de eerste maand gratis!

In MyMethods kun je eigen programma’s samenstellen met werkvormen voor bijeenkomsten zoals team­ sessies en coachgesprekken

Ontvang twee keer per jaar het Coachlink Magazine. Een glossy vol met artikelen, interviews en columns.

Online toegang tot de kennisbank met honderden artikelen over coaching en persoonlijke ontwikkeling.

Up-to-date met de wekelijkse nieuwsbrief

Volg ons op 72 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 72

magazine

www.coachlink.nl 16-11-18 10:02

Hoe ik coach werd ...

Esther de Haan Van bewegingswetenschapper tot organisatiecoach Tien jaar geleden werd Esther zelfstandig organisatiecoach. ‘Leuk aan coaching vind ik de rol van interactie tussen leiders en teams en mij en dat je continu scherp moet zijn. Ik moet constant aansluiten bij het ontwikkelingsniveau van een team.’ De laatste jaren richt Esther zich op organisaties die willen verduurzamen, zoals Heineken dat op duurzame wijze bier wil produceren en de Suiker Unie die de groenste suikerproducent van de wereld wil worden. ‘Omdat in een samenwerking tussen organisaties minder zaken vanzelfsprekend zijn, vraagt dit meer ontwikkeling van de teams om de samenwerking goed te hebben en houden.’

‘Dat ik kennis uit de fysiotherapie en bewegingswetenschappen als coach zou gaan gebruiken, had ik niet kunnen bevroeden’, aldus Esther de Haan als ze vertelt hoe ze coach werd. Ze geeft haar loopbaan vorm vanuit haar honger naar verdieping en ontwikkeling.

‘Omdat ik sportief was en geïnteresseerd in hoe het lichaam werkt, ging ik na de middelbare school fysiotherapie studeren. Toen ik bijna klaar was, ging ik stagelopen. Wat vond ik dat saai!’ Esther heeft de opleiding afgemaakt, maar ze wilde een bredere basis en meer diepgang – beide vond ze bij de studie Bewegingswetenschappen in Groningen. ‘Daar leerde ik hoe je groepen in beweging krijgt’, lacht ze. ‘De fysiologische kant van mijn studies gebruik ik trouwens nog steeds; doordat ik de processen in de hersenen ken, kan ik mensen helpen op de juiste manier te reageren in spannende situaties.’

Na haar studie ging Esther naar Ghana, waar ze als vrijwilliger een revalidatieafdeling oprichtte in een ziekenhuis. ‘Terug in Nederland deed ik een loopbaantraining, en die vond ik zo leuk dat ik graag wilde gaan werken met mensen die zich ontwikkelen in relatie tot hun functioneren.’ Ze vond een baan bij een outplacementbureau en kwam zo in aanraking met organisaties. Toen ze als A&O-adviseur bij KLM aan de slag was, heeft Esther de postdoctorale opleiding Arbeid en Organisatie gedaan. ‘Bij KLM heb ik 15 jaar gewerkt. Er werden veel rapporten geschreven, maar die werden niet zo goed gelezen. Het bleek niet de meest effectieve

nl

manier van organisatieontwikkeling: vragen over lastige situaties in teams bleven komen. Dus ging ik opleidingen doen voor conflictcoaching, teamcoaching en – als een rupsje-nooit-genoeg – individuele coaching.’

‘Rapporten schrijven bleek niet de meest effectieve manier van organisatieontwikkeling.’

In haar jaren als organisatiecoach is Esther zich gaan verdiepen in onder andere Theory U, Geweldloze communicatie en Deep democracy. ‘De centrale vraag blijft voor mij: hoe verbind je wijsheid zodat collectieve intelligentie ingezet kan worden ten behoeve van complexe vraagstukken?’ Haar honger naar verdieping heeft Esther aangezet om te schrijven over haar vak. Ze schreef onder andere Transities van sectoren en met Eva Beerends Organisatieontwikkeling met Theory U, waarvan ze inmiddels ook de Engelse vertaling uitgeeft.

Esther gaat voorlopig door met het zoeken naar verdieping. ‘Ik ben samen met Roy de Brabander post-hbo-opleidingen aan het opzetten bij het Centrum voor Leren en Innoveren. Het gaat om de leergangen teamcoaching, organisatiecoaching en transitiecoaching. De rol van opleider past bij mij; ik wil mijn kennis en kunde graag overdragen.’ (NvO)

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 73

• 73

16-11-18 10:02

Ik wil mij niet!

Het duivelsdilemma van het ongewenste kind ien van der pol

Jaarlijks vieren wij onze geboortedag, maar dat is niet waar ons leven begint.

Wij beginnen op het moment van conceptie, wanneer de zaadcel de eicel heeft bevrucht.

Daar begint ons nieuwe leven.

De een heeft er zin in, de ander ziet er de zin niet van in.

74 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 74

magazine

16-11-18 10:02

V

anaf het moment van bevruchting zijn wij een uniek mens-in-wording. We weten inmiddels dat de periode in het lichaam van onze moeder aan het begin van ons leven de meest cruciale is, omdat in de baarmoeder en in het eerste jaar na onze geboorte onze identiteit wordt gevormd. Die ontwikkeling is meestal liefdevol en constructief, zodat we ons kunnen ontwikkelen tot stevige, gezonde volwassenen. Maar niet altijd. We kunnen een moeder treffen die zich doodschrikt als ze merkt dat ze zwanger is, en ons misschien helemaal niet wil of kan hebben; of een moeder die niet weet wat ze met ons aan moet. Dit artikel gaat over wat dit doet met ons identiteitsgevoel.

ontstaat en het kindje zich als zichzelf kan ontwikkelen zonder zich te hoeven opsplitsen (een toelichting op trauma en de psychische opsplitsing vind je op ienvanderpol.nl).

Ze zal haar kind als object zien voor vervulling van haar eigen verlangens en noden.

Sommige moeders echter zijn zelf getraumatiseerd en psychisch opgesplitst. Hierdoor, levend vanuit haar overlevingszelf, heeft ze moeite haar kind als individu te zien met een eigen identiteit en eigen wil, maar ziet zij het als verlenging van zichzelf. Ze zal – meestal onbewust – haar kind als object zien voor vervulling van haar eigen verlangens en noden (‘jij bent er voor mij’).

Traumazelf

Figuur 1 Het nieuwe leven

Overlevingszelf

Gezonde zelf

Het identiteitstrauma In het traumawerk in mijn praktijk heb ik gemerkt dat een identiteitstrauma (niet weten wie je bent en wat je wilt) bijna altijd pre-verbaal is, dat wil zeggen dat het ontstaan is in de eerste twee jaar na de bevruchting, in die allereerste periode waarin het nieuwe leven volkomen afhankelijk is van de relatie met de moeder.

Als de moeder psychisch gezond is, dan is ze in staat om haar (ongeboren) kindje te ervaren als een uniek individu, met eigen rechten, eigen wil en eigen identiteit, anders dan de hare. Dit maakt dat zij voor haar kind een ‘helder tegenover’ kan zijn (‘ik ben er voor jou’) zodat er een gezonde moeder-kindrelatie

Figuur 2 Psychische fragmentatie

De baby is totaal hulpeloos en afhankelijk van zijn moeder voor zijn voorbestaan, in de baarmoeder is hij zelfs deel van haar, hij kan zich niet losmaken van haar. Als zij doodgaat, gaat hij dood.

Hij kan niets voor zichzelf doen, zijn afhankelijkheid van haar is totaal en behelst zijn hele existentie. Hulpeloosheid is de primaire staat van traumatisering, en in de baarmoeder, waar de primaire relatie tussen moeder en kind wordt gesmeed, zijn we hulpeloos en volkomen afhankelijk van die relatie om te kunnen leven en overleven.

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 75

• 75

16-11-18 10:03

Dus als mama ons niet kan zien of accepteren zoals we zijn, moeten we onszelf psychisch opsplitsen om bij mama te kunnen blijven. We zullen onze eigen wil en identiteit opzijzetten en ons aanpassen om te zijn zoals mama wil. Alles om erbij te mogen blijven, om niet dood te gaan, om te overleven. Alles voor haar liefde en acceptatie. Dit is het identiteitstrauma.

Moeders wensen en behoeften krijgen prioriteit en we gaan die voelen als onze eigen wensen en behoeften. We identificeren ons met wat moeder van ons wil, onze eigen identiteit is afgesplitst en raakt verborgen.

Het is best alarmerend hoeveel mensen de vraag ‘Wat wil jij zelf?’ niet kunnen beantwoorden.

Dit alles vindt dus plaats in de vroegste periode, voor en na de geboorte, waarin onze neocortex (het deel van ons brein waarmee we ons dingen herinneren) nog niet is gevormd. Dus we weten van niets, we kunnen ons de ervaring (die er wel was) niet herinneren, we kunnen er niet bij, maar het is (via het limbische systeem) opgeslagen in ons lijf, in onze snelgroeiende cellen, waardoor het ons DNA misschien zelfs heeft veranderd.

De baby groeit op in identificatie met de moeder en haar wil.

Als het kind groter wordt identificeert het zich ook met de wensen van de vader, broers en zussen, en later met anderen in de omgeving, zoals leidinggevenden, leraren, vrienden.

Figuur 3 Ongeboren baby 14 weken, nog geen neocortex

76 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 76

In wezen wordt deze persoon heel goed in het ‘outsourcen’ van zijn identiteit. We kunnen ons dan met alles en iedereen identificeren, maar weten niet wie we zijn of wat we zelf willen.

Het is best alarmerend hoeveel mensen de vraag ‘Wat wil jij zelf?’ niet kunnen beantwoorden. Sterker nog: we vinden het zelf iets willen ongepast of zelfzuchtig. Iets willen voor jezelf kan zelfs als beangstigend of ‘verraad’ voelen, omdat we onbewust zo loyaal zijn aan onze eerste identificatie, onze moeder; het heeft met overleven te maken. En dat had het ook, toen.

De primaire overlevingsstrategie van mensen met een identiteitstrauma is de identificatie met de wensen en behoeften van anderen en het ontkennen of wegcijferen van zichzelf en de eigen behoeften.

Het dubbeltrauma van het ongewenste kind Het komt voor dat een moeder ongewenst zwanger is en haar kind niet wil, dat ze het emotioneel afwijst en zelfs probeert weg te (laten) halen. Er kunnen zovele redenen zijn waarom een moeder de zwangerschap (en dus haar kind) afwijst: ze wilde helemaal geen kinderen; de zwangerschap is een ‘ongelukje’; er zijn al kinderen; nog een kind is niet welkom; de zwangerschap ontstond na een verkrachting of was ontstaan uit puur plichtsbesef; de moeder haat de vader, of haar eigen ouders; de moeder is psychologisch gezien zelf nog een kind; de moeder is zelf getraumatiseerd en voelt niets bij het krijgen van een kind; enzovoort.

Wat er bewust of onbewust ook speelt, deze moeder zal haar ongeboren kind afwijzen vanaf het moment dat ze zich realiseert dat ze zwanger is. Misschien wenst ze wel dat ze een miskraam krijgt of dat haar baby vanzelf doodgaat. Misschien denkt ze wel aan manieren om abortus te plegen en probeert ze het zelfs. Als de abortus lukt, dan is dat het einde, maar vaak lukt het niet en blijft de baby leven. Deze prenatale ervaring1 van doodsangst en overleven in degene van wie je leven afhankelijk is, heeft enorme gevolgen voor de relatie tussen moeder en kind, ook al kan het kind zich niets herinneren van dit trauma.

Deze angstige en boze gevoelens van moeder en het onbespro1 Als een moeder blij is wanneer ze ontdekt dat ze zwanger is, komen er hechtingshormonen vrij, zoals endorfine; als ze schrikt en de baby niet wil, komen er o.a. adrenaline en cortisol (stresshormonen) via het bloed in de foetus terecht. Omdat de ongeboren baby niet kan vechten of vluchten hopen deze stresshormonen zich op in het lijfje en ontstaat de ‘freeze & fragment’-reactie.

magazine

16-11-18 10:03

ken afwijzen hangen in de ruimte tussen moeder en kind, het is altijd in de relatie aanwezig, vaak verzwaard met schuldgevoelens of wrok. Moeder en ongeboren kind kunnen niet geen relatie hebben, dat is onmogelijk. De baby zit in haar buik en is met haar verbonden. De baby kan de moeder niet afwijzen, zelfs al zij hem afwijst. De baby is voor zijn bestaan afhankelijk van de fysieke én emotionele voeding die zij hem geeft.

Het is onvermijdelijk dat het ‘ik wil jou niet’ en de emotionele afwijzingen die daarmee gepaard gaan, en de onbewuste ervaring van niet gewenst zijn, dominerende factoren worden in de relatie tussen moeder en kind … voor het leven.

Een duivels dilemma In plaats van een gezonde relatie aan te gaan, voelt de moeder zich het slachtoffer van haar ongeboren kind; ze wil het niet, maar zijn komst is onontkoombaar. En in haar afwijzing en haar verwarde gevoelens voor het kind, wordt zij dader en is haar weerloze kind het slachtoffer, terwijl hij haar voor alles nodig heeft, zelfs voor zijn leven. Om deze situatie te kunnen overleven moet hij – zoals we hierboven hebben gezien – zich opsplitsen. Hij is gedwongen zijn eigen wil op te geven en zich te identificeren met háár wil. Maar het identificeren met wat zíj wil is een duivels dilemma: want zijn moeder wil hem niet.

Zij wil niet dat hij bestaat. Dus als hij, om te overleven, zich identificeert met de wens van zijn moeder leert hij zichzelf niet te willen. Een pijnlijker paradox is niet denkbaar in een mensenleven.

Om zich te voegen naar zijn moeder, zal hij dus zichzelf het leven moeten ontzeggen. ‘Ik weet niet wat leven is’ of ‘Het doet er allemaal niet toe’ zijn vaak gehoorde uitdrukkingen van mensen die deze situatie hebben meegemaakt. De wil om te leven wordt opzijgezet en daarmee ook zingeving en levensvreugde, alles om maar loyaal te zijn aan moeder, om het nietmogen-leven te overleven. Nogmaals, dit gebeurt onbewust.

Als primaire overlevingsstrategie moet het kind zich dus identificeren met moeders weerstand en afwijzing. Hierdoor ontstaat een onmogelijke interne psychologische dynamiek van zelfafwijzing en zelfdestructie. Door de overlevingsstrategie van identificatie met de wens van de moeder wordt het kind dader naar zichzelf, het gaat voorbij aan zijn eigen wensen en onderwerpt zich aan de wil van moeder: ik wil jou niet, jij moet er niet zijn. Het kind heeft de wens van moeder geïnternaliseerd: ik wil mij niet. Het resultaat is een leven waarin de zin ontbreekt.

Een leven dat wordt gekenmerkt door aanhoudend ondermijnen van de eigen wil en de eigen authenticiteit. In relaties van welke aard dan ook, zal de dader-slachtofferdynamiek worden herhaald (deze mens kent immers niets anders). Er is steeds een innerlijk conflict gaande tussen de gezonde delen die er ook zijn en de beschermende werking van het overlevingszelf, wat in dit geval neerkomt op daderenergie naar zichzelf en anderen. Dat conflict kost zo veel energie, het put ons uit. Als er niets wordt ondernomen, is er sprake van een eindeloos herhalen van deze pre-verbale destructieve relatiedynamiek.

Een gezonde relatie met anderen kan alleen plaatsvinden vanuit een gezonde relatie met onszelf (identiteit) en een gezonde eigen wil (autonomie). Daar ligt ook de sleutel tot de oplossing.

Van gewond naar gezond De eerste stap op weg naar herstel van deze verwoestende relatie met onszelf is om deze situatie onder ogen te zien, te herkennen en te erkennen hoe het werkelijk was. We leren dit trauma serieus te nemen, de pijnlijke en verdrietige stap te nemen om de essentie te erkennen en te zeggen: ‘Ja zo was het, mijn moeder wilde mij niet en om te overleven ben ik dader voor mijzelf geworden door mijzelf te ontkennen.’ Dit is uitermate moeilijk, omdat we onszelf vanaf het prille begin geprogrammeerd hebben om die realiteit te vermijden en die pijn uit de weg te gaan.

Deze weg naar binnen bewandelen en ons diepste trauma erkennen vergt veel moed en kan voelen als schuld en verraad naar degene aan wie we zo loyaal zijn geweest. Maar het werkelijke verraad vond (bewust of onbewust) plaats door haar, toen zij ons niet wilde en alles wat daaruit voortvloeide. Toch is het via de barre realiteit van dit levenstrauma dat we onszelf hervinden.

Moeder en ongeboren kind kunnen niet geen relatie hebben, dat is onmogelijk.

Er zijn vele stappen nodig om deze weg terug naar onze eigen identiteit en autonomie te gaan. Vele ‘intenties’ die via de IoPT resonantiemethode (identiteitsgerichte psychotraumatherapie, ontwikkeld door prof. dr. Franz Ruppert) inzicht zullen geven in onze eigen realiteit. Als we durven, vergroot elke stap onze coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 77

• 77

16-11-18 10:03

zelfkennis en inzicht hoe we onszelf hebben verloochend. Dat doet pijn, maar bevrijdt ook en geeft ons rust. Elke resonantie brengt ons dichter bij onszelf, bij wie wij werkelijk zijn en wat wij werkelijk willen, zonder ons schuldig of deloyaal te voelen.

Zo kon het na vele IoPT-sessies gebeuren dat een cliënte tegen me zei: ‘Ik voel me bevrijd. Het voelt alsof ik eindelijk uit de huid van mijn moeder ben gestapt en ik voel nu voor het eerst mijzelf.’ Deze zin ging vergezeld van dikke tranen, van verdriet én blijdschap.

Elke stap versterkt ons gezonde zelf en daarmee wordt ons overlevingszelf minder dominant. We leren stapje voor stapje een gezonde relatie met onszelf te hebben en met onze ware identiteit, in plaats van ons te identificeren met anderen om te kunnen zijn. Eindelijk voelen we zin om te leven in plaats van overleven.

Bronnen • Broughton, V. (2014). The heart of things. Steyning: Green balloon publishing.

• Broughton, V. (2017). Trauma of identity and the unwanted child. www.vivianbroughton.com • Gyllenhaal, K.M. (2015). In utero. Documentaire.

• Ruppert, F. (2012). Bevrijding van trauma, angst en onmacht.

Eeserveen: Akasha.

• Ruppert, F. (2014). Vroegkinderlijk trauma. Eeserveen: Akasha.

• Van der Pol, I.G.M. (2017). Ook prénatale wonden kunnen helen. www.ienvanderpol.nl • Van der Pol, I.G.M. (2017). Wat is IoPT? www.ienvanderpol.nl

Het effect van coaching is meetbaar!

De Coaching Monitor maakt de effectiviteit van individuele coachtrajecten zichtbaar en meetbaar. - www.coachingmonitor.nl

Resultaat telt In de startfase van de coaching koppelt de coach de doelen van de cliënt aan gevalideerde vragenlijsten.

Gedurende en na afronding van het traject neemt de coach de doelstellingen en vragenlijsten opnieuw af.

Deze vormen samen het resultaat en leiden tot een overzichtelijke eindrapportage.

Visuele rapportages

De Coaching Monitor biedt de mogelijkheid om professionele rapportages van de behaalde resultaten te genereren. Deze resultaten hebben een visuele weergave met inzichtelijke grafieken inclusief tekst en uitleg.

NOBCO-adv-175x120mm-Coaching monitor-def.indd 1

78 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 78

magazine

Eenvoudig gebruik Voor het gebruik van de Coaching Monitor is geen speciale apparatuur of aanvullende software nodig.

De Coaching Monitor is eenvoudig in gebruik via internet, goed beveiligd en 24/7 online beschikbaar.

Professionalisering Alle NOBCO coaches hebben toegang tot deze professionele tool. De NOBCO draagt met de Coaching Monitor bij aan de verdere professionalisering van het coachvak. De monitor is ontwikkeld in samenwerking met een groot aantal beroepscoaches, wetenschappers en webdevelopers. Tevens wordt de Coaching Monitor ingezet voor wetenschappelijk onderzoek naar coaching.

Nederlandse Orde van Beroepscoaches 033-2473428, info@nobco.nl, www.nobco.nl

07-05-18 13:10

16-11-18 10:03

De coachstijl van...

Marianne Meijers ‘Met een mindmap geef ik de chaos structuur.’

‘In het middelbaar en hoger onderwijs ligt de nadruk te veel op waarin iemand tekortschiet. Daarom wil ik graag overbrengen hoe je mindful kunt studeren, leert luisteren en van de doe-modus in de zijn-modus komt.’ In Mariannes boek staan dus ook een aantal oefeningen voor mindfulnesstraining.

‘Studenten en jongvolwassenen hebben hun werk en toekomst voor zich. Je ziet dat ze zich enorm ontwikkelen in 4 of 5 jaar hbo, dat maakt dit werk voor mij zinvol.’

Marianne Meijers coacht hen wanneer ze in de knoop raken en dit doet ze graag op een visuele manier.

foto: nadine maas

‘Stel, Joram loopt vast in een afstudeerproject. Daar kan hij heel onzeker van worden: kan ik het wel? Moet ik stoppen met mijn studie? Dan zeg ik bijvoorbeeld: “Je geeft aan dat je door dit project bent gaan twijfelen over je eigen kunnen, maar ik hoor ook dat je veel kwaliteiten hebt ingezet in dit project.” Ik benoem zijn kwaliteiten en vervolgens kijken we samen naar wat hem energie geeft en wanneer hij in flow is.’

Papier, pennen en stiften horen bij de standaarduitrusting van Marianne. ‘Ik probeer wat er in het hoofd van de student zit op papier te krijgen.’ Ze werkt veel met mindmaps. ‘Al die gedachten vormen een warboel en sommige studenten lopen daarin vast. Ik probeer studenten te helpen om de warboel aan gedachten letterlijk en figuurlijk uit het hoofd en op papier te krijgen. Zo krijgt de chaos structuur.’ Marianne biedt in haar boek Ontwerp je ontwikkeling. Positief en creatief coachen van jongvolwassenen verschillende oefeningen met mindmaps.

‘Bijvoorbeeld de oefening waarbij iemand zijn eigen ideale toekomst beschrijft – om zo los te kunnen komen van belemmerende gedachten.’

‘Ik combineer mindfulness en coaching steeds vaker.’

Marianne vertelt enthousiast over de visuele modellen waarmee ze werkt. ‘Een kruisdiagram om je eigen energie in kaart te brengen of een positieve persona van jezelf maken; welke kwaliteiten heeft die?

Ook canvasmodellen werken goed: daarbij schrijf je op een A4’tje de essentie van je stage of je reflecteert op je huidige situatie.

Je zet dan de essentie op papier en dat geeft focus.’

Afgelopen jaren deed Marianne een opleiding Mindful Coachen. ‘Mindfulness wordt steeds belangrijker omdat veel studenten last hebben van stress, depressie, angstaanvallen et cetera. Ze leggen vaak de lat te hoog voor zichzelf. Ik combineer mindfulness en coaching steeds vaker. Bij sommige studenten past mindfulness. Mijn eerste vraag om dit te ontdekken, is vaak: “Waar voel je dat in je lichaam?” Sommigen zijn zich totaal niet bewust van het effect van emoties en gedachten op hun lichaam.’ Zo is Olifantje een goede oefening van een paar minuten die helpt om je eigen stevigheid en grenzen weer terug te vinden.’

‘Als coach kom je soms met heftige omstandigheden in aanraking; een student die een ouder verliest, heftige ruzie in een team …’

Marianne houdt daarom de 80/20-regel aan. ‘Als coach blijf je voor 80 procent bij jezelf en je geeft 20 procent. Zo check ik steeds: Kan ik nog goed luisteren? Adem ik rustig? Door bij jezelf te blijven, help je iemand veel meer.’ (NvO)

coachlink magazine

Binnenwerk CLM10.indd 79

• 79

16-11-18 10:03

ZIN Ooit leerde ik een woord Nog een woord volgde En nog een En nog veel meer Een zin volgde En nog veel meer zinnen Nu zoek ik de zin EĂŠn zin slechts De zin zonder twijfel Een zin die af is Met een begin en einde en net genoeg ertussen Soms heb ik de eerste letter vast en lijkt de zin grijpbaar Vaak blijkt het slechts een verschuivende horizon Het durft niet wellicht Of kiest voor doorreis Want wat blijft er daarna nog over als de zin gevonden is marianne van velzen

80 • c o a c h l i n k

Binnenwerk CLM10.indd 80

magazine

16-11-18 10:03

SchoolvoorCoaching Nieuw!

Verdiepingstrainingen: • Onderstroom in organisaties • ReflAction Training • Rake Vragen • Succesvol starten als coach En nog veel meer!

‘Noloc verbindt mij met vakgenoten’

Benieuwd naar jouw next step?

Bezoek nu onze Next Step Workshop

• Up-to-date kennis via dé beroepsvereniging • Groeikansen via onder meer vakbijeenkomsten • Opstap naar Register Loopbaanprofessional of - Jobcoach • Voorsprong bij veel opdrachtgevers • Vakgenoten als sparringpartners Mirjam | Loopbaanprofessional sinds 2014

Ook loopbaanprofessional worden? Ga naar

www.noloc.nl

SchoolvoorCoaching | Biltstraat 200 3572 BS Utrecht | schoolvoorcoaching.nl | 030-3035271 | svc@schoolvoorcoaching.nl

Omslagen CLM 10.indd 2

15-11-18 17:22

De Nederlandse Orde van Beroepscoaches is dé beroepsorganisatie voor mensen die coaching beroepsmatig uitoefenen.

De NOBCO maakt deel uit van de European Mentoring & Coaching Council (EMCC).

De voordelen op een rij

Zin

Doen!

Voor € 295 excl. BTW ben je aangesloten bij de NOBCO en kun je gebruikmaken van deze voordelen.

Sluit je vandaag nog aan. Surf naar www.nobco.nl/aansluiten

Liesbeth Dillen We zijn allemaal op zoek naar betekenis Hans van der Loo Veranderen begint niet met een plan, maar met een emotie Jelle Hermus Juist de open deuren moet je omarmen

Sinds eind 2010 faciliteert de NOBCO dat in Nederland ook coachopleidingen volgens het Europese accreditatiesysteem van de EMCC getoetst kunnen worden. Dit Europese keurmerk – de European Quality Award – gaat uit van hetzelfde competentieprofiel als EIA met dezelfde vier niveaus.

Voor meer informatie: www.nobco.nl/opleidingen

NOBCO-adv-200x265coachlink-01-2018-def.indd 1

na ja a r seditie, n ove m b e r 2018, n u m m e r 10, prijs ¤ 9,95

bij de NOBCO?

Europees keurmerk voor Coachopleidingen (EQA)

Omslagen CLM 10.indd 1

Coachlinkmagazine

Aansluiten

ZIN

• Je eigen coachprofiel op de NOBCO-website en daardoor te vinden via de ‘Vind een Coach’ functie; • Toegang tot het speciale Intranet op de NOBCO-website vol met handige documenten voor de beroepspraktijk; • Gratis deelname aan vrijwel alle NOBCO-lezingen en NOBCO-workshops (t.w.v. € 95,- per landelijke bijeenkomst en € 45,- per regionale bijeenkomst); • Je eigen coachprofiel in de NOBCO Coaching App ‘Mijn Coach’, de app is beschikbaar voor iPhone, iPad en Android telefoons; • Gratis onbeperkt gebruik van de NOBCO Coaching Monitor, het online evaluatie-instrument voor coachtrajecten (t.w.v. € 395,-); • Gratis en onbeperkt toegang tot de online database van Coachlink.nl met de inhoud van meer dan 140 coachboeken (t.w.v. € 222,-); • Lidmaatschap van de EMCC, de Europese Beroepsorganisatie voor coaches (European Mentoring & Coaching Council, t.w.v. € 150,-); • De mogelijkheid om het Europese keurmerk voor coaches (EIA) te behalen (de NOBCO is licentiehouder in Nederland); • Maandelijks het NOBCO e-Magazine, vol informatie over de nieuwste ontwikkelingen op ons vakgebied; • Mogelijkheid tot deelname in Intervisiegroepen en Vaksecties; • Forse korting op de collectieve (beroepsaansprakelijkheids)verzekeringen.

coachlink.nl

Coaches kiezen voor de NOBCO omdat ze hun vak serieus nemen en de Ethische Gedragscode voor beroepscoaches graag onderschrijven. Daarnaast biedt de NOBCO een groot aantal voordelen.

COACH LI N KMAGA Z I N E

De NOBCO is Nederlands grootste organisatie van beroepscoaches

29-01-18 11:41 15-11-18 17:22