อนงคสิริ (เทพาคำ) ไมไทย
อนงคสิริ (เทพาคำ) ไมไทย
Jonathan
Valerie
Jonathan
Valerie
คุณแมเปนคนสวย สงา แตงตัวเกง เดินคูกับคุณพอสวัสดิ์ในงานตอนสาวๆ ใครเห็นตองชมวา “สมกันราวกิง่ ทองใบหยก” และไดใชชวี ติ คูก บั คุณพอเกือบ 80 ป จนคุณพอสิ้นใจเม�ออายุได 103 ป ก็เหมาะสมกับที่สมัยกอนเรามักไดยินคำอวยพร ในงานแตงงานวา “ขอใหครองคูก นั ไปจน อื ไมเทายอดทองกระบองยอดเพชร” คุณแมเปนแมบาน ทำกับขาวเกง สมเปน “แม รีเรือนที่มีเสน�หปลายจวัก” ทุกคนทีไ่ ดลม้ิ รสมือคุณแมยงั จำไดตง้ั แต น้ำพริกปลาทูใสลกู มะอึก หลนและแกงเหนือ ตางๆ มีแมกระทัง่ เคร�องมือทำทองมวน คุณแมชอบอานหนังสือหลายๆ ประเภท โดยเฉพาะอยางยิง่ สกุลไทย ขวัญเรือน ทานชอบเขียน เลา และสอนลูกหลานตลอด การสั่งสอน รวมถึงการเปนตนแบบที่ดี ทำใหลกู ทัง้ 5 เติบโตเปนคนเกงและคนดี ชีวประวัติของคุณพอ คุณแมเปนคนเขียนทั้งหมด หนังสือประวัติคุณแมเลมนี้ เปนความตั้งใจที่อยากใหคุณแมเขียนในการสั่งสอนลูกหลานเหลนและคนในตระกูล ไมไทยในอนาคต มัน่ ใจวาจะเปนประโยชนกบั ทุกคนทีน่ ำไปปฎิบตั ิ วันนีว้ นั อาทิตยท่ี 10 มกราคม 2564 คุณแมจากพวกเราไปอยางสงบ กราบแทบเทา คุณแมอนงคสิริที่เคารพรักอยางสูง กราบขอบพระคุณคุณแมที่ไดมอบความรัก ความเมตตาและสัง่ สอนมาโดยตลอดเวลาทีเ่ ปนลูกสะใภครอบครัวไมไทย ติม๋ จะขอนำ คำสอนและตัวอยางการเปนแมและภรรยาทีด่ ขี องคุณแม ไปใชเปนหลักในการดำเนินชีวติ สอนลูกหลานตอไปในอนาคต ขอใหดวงวิญญาณของคุณแมไปสูส คุ ติภมู ดิ ว ยเทอญ
เลาเรองแ
จากบันทึกบอกเลา องคุ แ อนงคสร เทพาค
ทย
ถึงลูก หลาน เหลน ที่รักทุกคน ลูกหลานเหลนโปรดทราบไว สมุดเลมนี้ เปนลายมือคุณพอ คุณ แม คุณปู คุณยา คุณตา คุณยาย และคุณทวด เขียนไว ซึง่ คุณพอ คุณปู และคุณตาเขียนไวดว ยลายมือตนเอง ลูกหลานเหลนจะ เห็นวา ลายมือสวยหรือไมนั้น ก็แลวแตจะคิด สวนประวัติคุณแม คุณยา คุณยาย และ คุณทวด ไดเขียนไวตอจากสวนของคุณพอ คุณปู คุณตา ที่เขียนไวในสวนตนนี้ จุดเริม่ ตน ของสมุดเลมนีค้ ณ ุ พอสวัสดิ์ ไมไทย (คุณปู คุณตา และคุณทวด) หวงมาก ชวงประมาณ ป 2554-2555 ตอนที่ทานยังปวยไมมาก ก็สั่งให คุณแมเอาเก็บไวใหดีๆ อยาใหหาย เม�อเปดดูคุณแมก็เห็นวาสมุดเลมนี้ ยังมี หน า ว า งอยู ม าก ประกอบกั บ หนู ต ิ ๋ ม เอาสมุ ด เล็ ก ปกดำให ค ุ ณ แม ไ ว เ ขี ย น ประวัติของคุณแมตั้งแตเกิดจนบัดนี้ วาอายุ 90 ปแลว ผานชีวิตมาอยางไร บาง ก็ไดบันทึกเอาไว
ชีวิตที่ผานมามันก็มีสุขมีทุกขบาง สลับกัน แตไมทุกขมาก จะคอนไป ทางสุข มากกวา คุณแม ึงคิดวาชีวิตนี้ าเราทำตัวดี คิดดีอะไรมันก็ดี และเม�อไมไดใชชวี ติ เปลือง ไปในทางอบายมุข เราก็จะมีชวี ติ ยืนยาว แมจะเจ็บไข ไดปวยบางก็รักษาตัว ไปหาหมอก็หาย และก็ไดเช็ครางกายอยูทุกสามเดือน ส ว นคุ ณ พ อ ก็ ร ั ก ษาตั ว ดี ม าตลอด ไม ต ิ ด อบายมุ ข ไม ค า ของผิ ด กฎหมาย ของมอมเมา ทำตัวดีมาตั้งแตหนุม
พระยาอภบาลบุป า ส บุญ เทพาค
ประวัติตนตระกูลของคุณแม สืบสกุลมาจากตระกูล “ปราโมช” และ ตระกูล “เทพาคำ” ซึ่งคุณตาบุญสิริ คุณยายอุทัย มีคุณแมและนองๆ อีก 5 คน จนปจจุบนั ก็เหลือแตคณ ุ แมกบั นาแปว (สิรชิ ยั เทพาคำ) เทานัน้ นอกนัน้ ก็เปนนองคนละคุณแม รวมถึงหลานๆ ที่ใชนามสกุล “เทพาคำ” คุณปูของ คุณแม คือ พระยาอ ิบาลบุปผา สมบุญ เทพาคำ พูดถึงตนตระกูลเทพาคำ เริม่ เม�อคุณปูร บั ราชการตัง้ แต รัชกาลที่ จนถึง รัชกาลที่ กับราชการตอ เพราะคุณทวดของคุณแม ทานก็รับราชการตั้งแต สมัย ร. เปนคุณพระเทพาธิบดี (ช�อจริง ทองคำ) จนถึงสมัย ร. จึงเอายศ ของคุณทวด มาบวกกับช�อ คือ พระเทพาธิบดี กับช�อทองคำ ยอมาเปนนามสกุล วา “เทพาคำ” ใหคุณปูเปนตนตระกูล
รัชกาลที่ ทรงรักคุณปู พระองคเซ็นรูป ให 1 ใบ ไมรูตอนนี้อยูกับใคร ตองสืบดูกอนวาใครเอาไป สวน คุณทวด (พระยาอภิบาลบุปผา) มีภริยา 7 คน คนแรก คือ คุณหญิงโหมด เปนมารดาของพระนิติกรณโกศล ซึ่งเปนลูกชายคน โตของคุณทวด เคยเปนอุปทูตทีย่ โุ รปหลายประเทศ ภริยาคือคุณปาแฉลม ไดเปน คุณหญิง พระนิติกรณโกศล มีนองสาว คือ คุณปาวงค ซึ่งเปนคุณแมของขจร สามีคุณปาวงค ทำงานหนังสือพิมพอะไรก็จำไมได ช�ออะไรก็จำไมได มันนาน เต็มที พระนิติกรณโกศล มีนองชายอีกคนเปนคุณพระเหมือนกัน แตออกจาก ราชการไปปกหลักปกษใต ไดนานมากแลว จนเสียชีวิตที่โน�น เราไมเคยได รูจัก คุน เคยกัน อยูไ กลกัน เราอยูท างเหนือ พวกลุงๆ อาๆ อยูก รุงเทพ พระนิตกิ รณ โกศล มีลูกชายคือ ขุนเสนาทิพย มีศักดิ์เปนลูกผูพี่คุณแม รับราชการเปนผู บัญชาการ โรงเรียนนายรอยทหารบก ในตำแหน�งพันโทจนเกษียณ มีลูกชายที่ คุณแมรูช�อแตไมรูจัก สวนตัว คือพลเอกอัศวิน เทพาคำ เปนหมอศัลยกรรม โรงพยาบาลพระมงกุฎ ซึง่ เปน สามีของนางสนองโอษฐสมเด็จ เสียชีวติ เพราะ เฮลิคอปเตอรตก ตอนไปตรวจงานแทน สมเด็จ ทางภาคใต (ช�อภริยาของ พล.อ.อัศวิน นั้นจำไมได แตจำไดวาเปนลูกสาวคนโต ของคุณประวิทย พี่ชาย บุญธรรม ของคุณประจวบภิรมยภักดี และพระยาภิรมยภักดี
นายบุญสิริ เทพาคำ และหมอมหลวงอุทัย ปราโมช
คุณแมอนงคสิริ เทพาคำ เกิด พ.ศ.2467 ณ ถนนตรอกจันทร กรุงเทพ มหานคร กรุงรัตนโกสินทร ไดมีทารกหญิงคนหนึ่งไดอุบัติขึ้น เม�อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2467 บิดาช�อ นายบุญสิริ เทพาคำ มารดาช�อ หมอม หลวงอุทัย ปราโมช การเกิดของเด็กหญิงนี้ยังความยินดีมาสูพอแม ปูยา มาก คุณปูคือพระยาอภิบาลบุปผา คุณยาคือนางบุญปน (เปนคนลำพูนเปน ภริยาคุณปูคนที่ 5 จาก 7 คน) มีลูกดวยกัน 3 คนคือ คุณบุญสิริ คุณสมศักดิ์ คุณสังวาลย
คุณแมอนงคสริ ิ เทพาคำ เปนหลานสาวคนโต ของคุณปูค ณ ุ ยา ลูกสาวคน แรกของคุณพอคุณแม พยาบาลมาทำคลอดทีบ่ า น แข็งแรงโตวันโตคืน ทุกคนพากัน เรียกวา “หนูใหญ” คุณปูตั้งช�อจริงใหวา เด็กหญิงอนงคสิริ เอาอักษร อ. ของ หมอมหลวงอุทัย ตามดวยสิริ อักษรผสมกัน นับวาคุณปูเกงทางลำดับช�อให ลูกหลาน บอกวา ช�ออนงคสริ ิ แปลวา นางงามสวยผูส งา คุณปูร กั และหลงมาก ขนาดไปทำงาน กลับบานก็เก็บผาออมหลานไปซักใหทุกวัน คุณแมอนงคสิริ ติด คุณยามาก ขนาดคุณยาเขาหองน้ำก็จะไปนั่งเฝาหนาประตู (รูเร�องนี้เพราะ คุณปูคุณยาคุณอา เลาใหฟงตอนโตแลว) พออายุไดขวบกวา คุณปูลาออก จากราชการสุดทาย ที่เปนขาหลวงภาคเหนือ หลายจังหวัดจนไดคุณยามา เปนภริยา (สมัยรับราชการ กับรัชกาลที่ ) พอสิ้น ร. ก็ทำตอ รัชกาลที่ อีกพักหนึ่ง สมั ยอยู ก ั บ รั ชกาลที่ คุณปู คุ ณ ย า ยั ง ได ร ั บ ความไว ใ จให ต าม อารักขารับใชเจาดารารัศมี ที่จะกลับ ไปเยี ่ ย มบ า นที ่ เ ชี ย งใหม ไ ปทางเรื อ และแพเปนเวลาแรมเดือน ติดตามทั้ง ขาขึ ้ น ขาล อ ง (ตอนเป น เด็ ก คุ ณ ปู คุณยาเลา เราก็ไมมีความคิดจะซักไซร อะไร คุ ณ ปู ค ุ ณ ย า นึ ก อยากเล า ก็ เล า เป น ช ว งๆ คงไม ห มด เราก็ ซ ั ก ไมเปน ก็เลาเทาที่รูรับมาเลาตอ ซึ่ง พระราชชายาเจาดารารั มี ความจริ ง บางช ว งคงมี ม ากกว า นี ้ รายละเอี ย ดที ่ ร ั บ ใช อ ารั ก ขาเจ า ดารารั ศ มี คงมี ป ลี ก ย อ ยอยู )
บทบาทในฐานะลูกสาวคนโต หลานคนโต นิสยั เปนคนขีก้ ลัว พอไดขวบกวา คุณยาก็พาไปอยูด ว ยทีล่ ำพูน ต.เหมืองจี้ (ซึง่ ปจจุบนั ก็ยงั มีอยู บานชัน้ ครึง่ ดานหนา ตั้งใจจะทำเปนรานคา แตก็ไมมีเวลาทำ ใชเปนที่หลับนอนคนรับใช มีเสาบานตน ใหญวดั รอบคง 2 ฟุต) อยูก บั คุณยามาตลอด จนอายุครบ 7 ป จะตองเรียนหนังสือ ความทีข่ ข้ี ลาด ไมอยากออกจากบาน แมจะไปเรียนหนังสือ คุณยาก็ตามใจ ไมไป โรงเรียนก็ไมวา จนอายุ 9 ขวบ จึงไดไปโรงเรียนวัด เพราะครูใหญมาเตือน ใหไปเรียนหนังสือซะที เพ�อนๆ ก็เกรงใจเรา คอยปกปองเปนเพ�อนทั้งขาไป ขากลับ เรียกคุณแมวา คุณอนงคทุกคน มาคิดดูแลว ก็คงจะเปนเพราะเราเปน ลูกหลานหมอ หลานพระยา ชาวบานเคารพยำเกรง
คุณปูเปนคนซ�อ ทำงานกับรัชกาลที่ ดวยความซ�อสัตย คุณปูมี ที่ดินอยูที่สะพานมอญ สี่กั๊กพระยาศรี ไมรูกี่ไร ไมปรากฏเลาใหฟง เลาแตวา คุณปูมีที่ดินที่สี่กั๊กพระยาศรี รัชกาลที่ ตองการสรางโรงละคร เห็นวาที่ สะพานมอญเหมาะ ซึ่งเปนที่ดินของคุณปู รัชกาลที่ ก็ขอซื้อคุณปู (ขอซื้อนะ ไมใชขอ) ปรากฏวาคุณปูถวายใหเลย โดยไมรับเงิน (คุณปูรักเจามาก ตั้งใจรับ ใชกับรัชกาลที่ ) ตอนรัชกาลที่ ยังเล็กอายุราวๆ 4 – 5 ขวบ รัชกาลที่ ปนราวตึกพระราชวังที่ประทับ (ไมไดถามคุณปูวาวังไหน เพราะมีหลายวัง) รัชกาลที่ ปนขึ้นไป พอดีคุณปูเห็นเขาก็รีบหามลงมาแลว พาไปพบ รัชกาล ที่ เลาใหฟง รัชกาลที่ บอกคุณปูวา ถาเห็นทำแบบนี้อนุญาตใหตีไดเลย ถาตกไปตายจะทำอยางไร รัชกาลที่ ก็รักคุณปู พอไปเรียนที่อังกฤษ รัชกาลที่ สวรรคต ก็กลับมาครองบัลลังกแทน คุณปูก็รับ ราชการตออีกเปน “ า”
สมัยนัน้ ยังไมมใี ครมี นามสกุลกัน รัชกาลที่ ก็ดำริพระราชทานนามสกุล ใหทุกคน คุณปูก็ไดรับนามสกุลวา “เทพาคำ” รัชกาลที่ ตั้งนามสกุลให เอาช�อคุณทวดกับยศคุณทวด ขณะนั้นคุณทวดเปน คุณพระเทพาธิบดี สมัย รัชกาลที่ ช�อทองคำ ก็เอาช�อกับยศมาตั้งใหคุณปู ลูกหลาน เหลน ก็ใชกัน ถึงเดี๋ยวนี้ เม�อมาถึงรุนคุณพอ (บุญสิริ เทพาคำ) รับราชการเปนขาหลวงพาณิชย ที่เชียงตุง ก็ใหคุณแมอนงคสิริ ไดเรียนที่โรงเรียนวัดตอนอายุ 9 ขวบ อยู ป.1 คุณพอบุญสิริก็มารับไปอยูดวยจะใหเรียนที่แมสะเรียง จังหวัดแมฮองสอน คุณพอไปเปดคลินิก ที่โน�นมีคนปวยอยูมาก ชาวเขาชาวปา พวกแมว มูเซอไป ตรวจกัน คุณพอรักษาหายกันทุกคน คนไหนมีเงินพอจายใหก็รับ คนไหน จนมากก็รักษาให รี ยาก็ใหมาเร็วขี่ไปเชียงใหมไปรับมารักษาผูคน จนคนรัก ตอมาในเกิดคณะราษฎร จอมพล ป. พระยาพหล และอีกหลายทานใน สมัยนั้นที่เปนนักเรียนนอก เรียนจบทหารจากฝรั่งเศส และเยอรมัน มารวมกัน จะขอประชาธิปไตยจากรัชกาลที่ พ.ศ. 2475 รัชกาลที่ ก็ให ตอนหลัง ทานทรงลาออกจากกษัตริยไปอยูอังกฤษรักษาตัว
เรองเลาจากอดต เร เ ยนบันทึกตั้งแตป
เดอน นาค
เริ่มเขียนตั้งแตป 2557 เดือนมีนาคม เม�ออายุ 15 ป ไดทราบเร�องเกี่ยวกับตนตระกูล เทพาคำ และตนตระกูล ปราโมช ซึ่งก็คงไมละเอียดนัก บางชวงบางตอนก็ไมทราบ ตอนที่เราเปนเด็ก ปูยา ตายาย พอแม เลามาก็ไมไดเลายาวจนหมด เลาเทาไหรก็เทานั้น เราก็ ไมไดซักถามตอ ก็คงจะไดเร�องราวจากคุณแม เทาที่จะใหได เริ่มตนก็ไดเขียนเลาไวแลววา ชีวิตคุณแมไดรับบทบาทเปนลูกสาว โดย เฉพาะเปนลูกสาวคนโต มีนองหญิงชายอีกหาคน รวมมีพี่นองดวยกันหกคน คนรองเปนผูหญิงเสียชีวิตตั้งแตเล็ก ถัดมานองสาวคนที่สอง คือ นาเล็ก ช�อจริงคือทรงศรี ตอนนี้หมดบุญไปแลว นาเล็กแตงงานกับสามีเปนทหาร ชาวอิ น โดนี เ ซี ย มี บ ุ ต รชาย หญิ ง หลายคน สำหรั บ น อ งถั ด จากน า เล็ ก ก็ ม ี นาออด ซึ่งก็หมดบุญไปนานแลว สวนนาแดงหมดบุญไปไมนาน แตก็หลายป กอนนาเล็ก แลวก็มานาแปวคนสุดทอง ความจริงถาคุณยายไมแทงไป 3 ทอง ก็จะเหมือนคุณทวด (ม.ล.อุทัย ปราโมช) ที่มีพี่นอง 8 คน ใน านะพี่สาวคนโตและลูกสาวคนโต เราโตเกินวัยเม�อเทียบกับเด็ก ทั่วไป เพราะตองชวยดูแลนองๆ ดูแลคนรับใชที่อยูดวยกัน ตอนนั้นอายุ แค 12 ก็ดูเปนผูใหญ ไมชอบเที่ยวเฮฮาที่ไหน เปนคนขี้ขลาด กลัวภัย ตอนอยู กับคุณยา (บุญป น เทพาคำ)
ทานก็สอนใหเปนแมบานแมเรือน อยาเปนคนเกงไมกลัวอะไร เพราะลูก ผูหญิงมี ัยรอบตัว ตองรักนวลสงวนตัว ตอนเล็กๆ คุณยารักและตามใจ ในสิ่งที่ถูก แตเสียอยางตอนอายุ 7 ขวบ คุณแมไมยอมไปโรงเรียน คุณยาก็ ไมวาอะไรตามใจ คุณพอคุณแม (คุณตาบุญสิริ-คุณยายอุทัย) ก็มีนองๆ ตาม ออกมา ไมมีเวลาดูแลอบรม ปลอยเปนหนาที่คุณยา (บุญป น) เลี้ยงดูอบรม ตอนคุณแมอายุได 9 ขวบ ครูใหญประจำโรงเรียน ตำบลเหมืองจี้ก็มาบอก คุณทวดวา ควรสงคุณหนูใหญเขาโรงเรียนไดแลว ก็เลยตองไปเขาเรียน ป. มีเพ�อนบานเปนลิ่วลอคอยตามดูแล เปนเพ�อนเดินทางไปกลับโรงเรียน ชีวิตตอน เด็กไมโลดโผนอะไร แมโตเปนวัยรุนก็เร�อยๆ ทำตัวตามระเบียบของโรงเรียน ครูก็ชมวาเรียบรอยดีมาก เรียนเกง สอบไดคะแนน 80-90 เปอรเซ็นต
ตั้งแตเกิดจนโตวัยรุน คุณตาบุญสิริ และคุณยายอุทัย ก็แยกทางกันแลว เพราะคุ ณ ตา (บุ ญ สิ ร ิ เทพาคำ) ได ม ี เ มี ย อี ก คน เป น ชาวไทยใหญ จ าก แมฮองสอน เพราะไปรับราชการที่นั่น คุณยายกับลูกชาย-หญิง 5 คน ทำให คุณแมโตเปนผูใหญเร็ว เพราะตองดูแลนองๆ 4 คน คนที่ 5 นาแปว คุณแม เอาไปอยูดวย เพราะอายุเพิ่ง 2 ขวบ ยังด�มนมอยู บานแตกทำใหลูกๆ ลำบาก ไมมีแมมาดูแล นาศรี (ม.ล.สองศรี ปราโมช) อยูดูหลานๆ ถาไมมีนาสองศรี อยูดวย พวกเขาคงแย ตอจากนั้นก็อยูกับแมเลี้ยง นาศรีก็อยูดวยตลอด ฉะนั้น คุณพอ จึงใหเงินเลี้ยงชีพนาศรี ความรูสึกในความเปนลูกสาวคนโต เราตองทำตัวให นองๆ เกรงใจแตไมถึงกลัว มีอะไรไมถูกไมควร ในการใชชีวิตของเขาก็ควร เตือน ใหสติ คุณแมไดคุณยา (บุญป น) อบรมสั่งสอน ตั้งแตเกิดคอยไปรับไปสงตอนอยูโรงเรียนกินนอน เพราะรักและหวงหลานสาวคนโตมาก
คุณแมก็ทำตัววานอนสอนงายไมดื้อ ยิ่งพอแมเราแยกทางกัน เราตองเจียมตัว รักตัวเองกอน แลวเราจึงจะรักผูอ�นได
สมัยที่อยูโรงเรียนกินนอน ครูสวนมาก รักและเอ็นดู แตถึงแมจะทำตัวดี ประพฤติตามครูอบรมสั่งสอนอยางไร ก็ยังมีเหตุใหตองทนเอา คือวันหนึ่ง โรงเรียนมีกฎเกณ ให นักเรียนเขาไปกวาด เช็ดถู หองพักครูเวรที่โรงเรียน กินนอน วันนั้นคุณแมตองทำเวรทำความสะอาดหองพักครู กับเพ�อนดวยกัน 2 คน ปรากฏวาพอทำเสร็จ มีครูทานหนึ่ง ก็มาถามวาเห็นเงิน 1 สลึงไหม ไวตรงนี้ๆ เรา 2 คนก็บอกไมเห็น คุณแมไมเห็นจริงๆ และก็ไมไดเอาไปดวย แตไมรับรองวาเพ�อนที่ทำดวยจะเอาหรือเปลา เราก็ไมรูนิสัยเพ�อน เงิน 1 สลึง สมัยกอนซื้อผานุงหรือเสื้อได 1 ตัว คุณแมไมมีนิสัยมือไว เพราะคุณยาบุญ ปน สอนไวไมใหเอาของใคร อยากไดใหขอเขากอน เขาใหจึงเอา เขาไม ใหก็อยาไปหยิบเฉยๆ เรียกวา “ขโมย” ไมดี แตคุณแมโดนปรักปรำวา คุณแมคนเดียว เพ�อนไมโดน ถึงขนาดครูไปฟองครูใหญ ครูใหญก็เรียกคุณแม ไปถามวาไดเอาตัง 25 สตางคใน หองครูไปใชไหม คุณแมก็บอกครูใหญวา ไมไดเอาไป และไมเห็นดวย ทำกัน 2 คน ทำไมมาโทษคุณแมคนเดียว ครูใหญ เลยพูดวา เอาเถอะเม�อเธอไมเห็นไมไดเอาไปจริงๆ ครูก็เช�อ แตก็ตองเรียกมา สอบสวน ผิดถูกอยางไร ครูรูดี แลวครูจะจัดการเอง เร�องก็จบ เร�องก็เงียบ แตกเ็ ปนทีโ่ จษจันกันกับเพ�อนรวมชัน้ ม.6 เพ�อนๆ พูดกันวา เพ�อนเราเขารูน สิ ยั ดี วาเราออนโยน ชอบชวยเพ�อน ไมมีปากเสียงกับใคร ครูก็รักเอ็นดู ทั้งหมดเปนเร�องที่ฝงใจจนทุกวันนี้ เพราะตอนหลังคุณพอคุณแมตอง เอา ลูกสาว 2 คนเขาเรียน ร.ร.เดียวกับที่ครูคนนั้นจบมา คุณแมจึงไมอยาก ใหเขาเรียน เพราะคิดวาสถานศึกษานี้อบรมนักเรียนอยางไร แตคุณพอบอกวา ลูก 5 คน ตองเขาโรงเรียนใกลกัน จะไดรับกลับพรอมกัน ก็ตองตามคุณพอ เพราะเหตุผลดีกวา
รักแรก
นครสวรรค พ. .
คุณพอใหนาศรีไปรับคุณแมมานครสวรรค ตอนสงครามโลก ครั้งที่ 2 การคมนาคมลำบาก ในรถไฟตองบังไฟดวยผาดำหรือผาสีกรมทา เพ�อไมให ขาศึก ทิ้งระเบิดรถไฟ รถก็แน�น คนเต็ม ถาไมใชนาศรีไปรับมา คุณแมไมมา หรอก นี่เปนนาแทๆ เลี้ยงพวกเรามากับมือ อาบน้ำให หาขาวใหกิน นาศรี ก็เห็นดวยวาคุณแมควรไดแตงงาน กับคนมีฐานะ หนาตาดี นิสัยดี คุณพอ รักคุณแมตั้งแตเรียน ม ใหคนมาบอกไวเลยวา รัก จะขอแตงงานดวย (รูสึกบางตอนเลาบางแลว วาคุณพอนั่งดูคุณแมเดินหิ้วกระเปาไป โรงเรียน ซึ ่ ง โรงเรี ย นอยู ต รงข า มกั บ ร า นขายไม ป ลี ก ของคุ ณ พ อ ซึ ่ ง อยู ห น า บ า นลุ ง ขุนวิวรณ และปาฉวี) แมคุณยาหอมและปาทั้งสองคนของพวกเราจะไมชอบ คุณแมตั้งแตแรก เพราะอยากใหคุณพอไปเอาเมียที่มีฐานะร่ำรวย พอคุณพอไปรับคุณแมมาจากสถานีรถไฟพิษณุโลก จัดหาที่พักคางให คุณแมกับนาศรี แลววันรุงเชาก็พานั่งรถไฟมานครสวรรค คุณพอมีเลขาเปน เด็กผูชายเพิ่งเรียนจบ ชวยหิ้วกระเปาเสื้อกระเปาเอกสารไปดวย พอไปถึง ทาน้ำ ซึ่งขณะนี้เปนทาน้ำของโรงแรมสวัสดิ์ไมไทย ก็โทรสั่งคนขับรถออสติน สีมารูนมารอที่ทาน้ำที่มีสี่แควมาบรรจบกัน เขาเรียกวา “แควใหญ” จากนั้น คุณพอ พาคุณแมไปที่บานคุณพอสวัสดิ์ ริมแมน้ำเจาพระยา ใหดูวาบานเปน ที่พอใจไหม คุณแมวาก็ดี พอใจ แมจะครึ่งตึกครึ่งไม แตอยูริมแมน้ำ เห็น แมน้ำ เห็นเรือวิ่งตลอดเวลา พออยูกันบนบาน 2 คน ซึ่งคุณแมก็พอใจไม เรียกรองอะไร แตคุณพอหาทองหยอง นาฬ�กา เข็มขัดนาค แหวนทับทิมลอม เพชรให ลอคเก็ตรูปคุณปู คุณยา ลงยาลอมกรอบทองใหใส แมพี่สาว พี่เขย และคุณยา หามไว แตไมสามารถคัดคานได คุณพอสั่งใหปามาไปซื้อหา ไปสั่ง ทำมาใหคุณแม ซึ่งปามาก็ไมไดไปสั่งทำเอง เพียงเปนผูจายเงินเทานั้น แต คุ ณ พ อ ไม ส นใจ รู อ ยู ว า ป า หามาได เ ป น ที ่ พ อใจก็ แ ล ว กั น สมั ย ก อ นแหวน ทับทิมลอมเพชร ขนาดไมเล็กราคาวงละ 4 000 บาท นับวาแพง ทองคำอีก
หนึ่งบาท ราคาไมกี่รอย ของใชของกินสมัยสงครามก็มีราคาแพง หายาก ญี่ปุนพิมพธนบัตรใบละ 1 000 บาท ใชเหมือนปจจุบัน เด็กรับใชจายเงินเดือน คนละ 25 บาท คนครัวไมเกิน 100 บาท มียามเฝาบาน คุณพอเลี้ยงกระตาย ไวหนึ่งกรง ยามก็หาหญามาเลี้ยง กลางวันคุณแมอยูบานกับเด็กสาวที่มา ชวยกวาดถู ลางหองน้ำ ซักผานุงกางเกงของคุณแม สวนเสื้อกางเกงคุณพอ คุณแมสงไปใหเด็กรับใชที่บาน เราสองคนก็เพลินตอนเย็นๆ หลังจากคุณ พอกลับจากรานขายไม ก็ไมออกไปไหนอีก
ตอนเป น โสดคุ ณ พ อ เช า ที ่ ป ลู ก บ า น ตั ้ ง ร า นขายไม ป ลี ก ที ่ เ ชิ ง สะพาน มั วาน สรางออฟฟศสีฟา ชั้นเดียว และเพิงไวไมกระดาน ซึ่งเดี๋ยวนี้เปนที่ ตั้งสำนักงานอะไรชาติ ของอเมริกา (คุณแมเรียกไมถูกจำไมได) เพราะพอ เลิกเชาจากสำนักงานทรัพยสิน แลว ก็ไมคอยไดผานไปทางนั้น จะเลาให ฟงวา สมัยนั้น จอมพล ป. เปนใหญ มีลูกนองมือขวาหลายคน ซึ่งพลเอกเผา ศรียานนทก็เปนหนึ่งในนั้น อาศัยอยูที่ที่พักของตำรวจใกลเชิงสะพานมั วาน พลเอกเผาเคยไปขอเหลาคุณพอด�มบอยๆ และคุณหญิงอุดมลักษณ ลูกสาวคน โตจอมพลผิ น ชุ ณ หะวั ณ ก็ เ ป น ภรรยาของพลเอกเผ า (ขณะนั ้ น ยั ง เป น ตำรวจผูนอย ไมรูยศอะไรจำไมได ยังไมไดเปนนายพันแน�ๆ) จึงพักรวมกัน เปนหองๆ แถวสะพานมั วาน
ไปออกงานสมาคมตางๆ กับคุณพอสวัสดิ์
คุณหญิงอุดมลักษณเคยไปขอโทรศัพทที่รานคุณพอบอยๆ จึงรูจักกัน จน พลเอกเผายายไปประจำที่ลำปาง ตอนนั้นยศพันตำรวจเอก ก็ไปพบกันอีก ตอนคุณพอรับเหมากอสรางสนามบินใหกองทัพอากาศไทยเพ�อมอบใหญี่ปุน เพราะเราสูญี่ปุนไมได ตอนญี่ปุนบุกไทย ไทยสู เสียทหารราษฎรไปหลายรอย คน จึงจำยอมใหญี่ปุนเจรจาขอพักในไทยเพ�อผานไปพมา และตองสรางทาง รถไฟสายมรณะ จากเมืองกาญจนบุรีไปพาฝรั่งอเมริกัน อังกฤษ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด ไปตายมากมาย จนตองมีที่ฝงศพที่เมืองกาญจนบุรี ยอนกลับมา เร�องที่พลเอกเผา ซึ่งตอนนั้นเปนพันเอก ทานใหผูกองทหารอากาศคนนี้ ขับเคร�องบินพาคุณพอไปลำปาง ทายที่สุดผูกองคนนี้ก็ไดคุณพอชวยเหลือ การเงิน สรางบานให มีที่ทางหลายไร ตอนหลังขายได 40 กวาลาน แถวเมือง มีนบุรี ตอนมีชีวิตอยูแกก็ไปหาคุณพอที่วิสุทธิกษัตริยบอยๆ
งานโรงเล�อยจักร แหงประเท ไทย ายคูกับ รรยา คุณเนตร เขมะโยธิน เสนาธิการกองทัพบก ซึ่งชอบพอกับคุณพอ เพราะเปนเพ�อนกับ พันเอกกิติ ทัตตานนท พี่เขยคุณพอสวัสดิ์ คุณพอเคยชวยเหลือ ของใชเงินทอง ตอน ูก จำคุก านคิดป ิวัติ รวมกับลุงติ คุณรั มี ปพ 2 1
ซายคุณแมอนงคสิริ กับคุณสวลี รรยาคุณบรรเจิด ชลวิจารณ
วันเวลาทเรา
าน าดวยกัน
คุณปูซ ลี ก แซลม้ิ นัน้ หมดบุญ ไปตั้งแตคุณพอสวัสดิ์อายุได 17 ป ซึ่งพี่สาวคนโต ปูซีลกใหแตงงานกับ คนจีนไหหลำ อยูเชียงราย คาขาย ของตางประเทศ เชน เหลา เคร�อง กระปอง บุหรี่ ล มีหอง 4 คูหา เปนรานคาและที่อยูอาศัย เน�องจาก พีเ่ ขยคาขายไมเกง ก็หายไปทีละคูหา พี่สาวจึงจะตองเลี้ยงลูกเล็กๆ 3 คน ก็ ย ั ง ต อ งอดทนทำอาหารไปขายที่ าพปูซีลก และคุณยาหอม ตลาด สมัยนัน้ ตอนทีค่ ณ ุ พอเพิง่ กลับ จากเมืองจีนยังหางานทำไมได เพราะสงครามโลกครั้งที่ 1 เพิ่งยุติ เศรษฐกิจ โลกย่ำแย เศรษฐกิจประเทศไทยก็แย ทุกคนตองชวยตัวเอง หางรานไมจาง คนงาน อาศัยคนในครอบครัวทำงานกันเอง เงินทองพระคลังก็รอยหลอ ตอน นั้นคุณพอตองไปอาศัยนอนใตบันได บานไมสองชั้นของพี่สาวคนรอง ที่มีสามี เปนจีนไหหลำ แลวก็เอาคุณยาหอมไปอยูบานลูกสาวคนนี้ ตอนนั้นคุณพออยูเชียงรายนานพอดู แตก็ยังหางานไมได แตละวันที่ เดินออกหางานมีเงินติดกระเปาอยู 1-2 สตางค ตองเดินตามรางรถรางไป เร�อยๆ และด�มน้ำประปาตามทางเวลาหิว ทำอยางนี้จนคนขับรถรางถามวา เดินตามรางรถรางทำไม ก็บอกไปตามจริง เขาสงสาร ก็เรียกใหขึ้นรถราง คุณพอก็ขอบคุณเขา แลวบอกวา ไมละครับ ผมเดินแบบนี้ หางานทำไปดวย ออกกำลังกายไปดวย วันแลววันเลาก็ ยังหางานไมได จนในที่สุดจึงตัดสินใจ กลับไปลำปางบานเกิดเพ�อหางาน เงินคารถไฟก็ไมมี ตองขอยืมพี่สาวคนรอง มา 20 บาท ซึ่งก็สัญญาวาไดงานแลวจะผอนสงคืน ใหพี่สาวคนรอง แตให ยืมเพียง 16 บาท คุณพอก็จำตองรับเงิน 16 บาท นั่งรถไฟไป
ลำปาง พอไปถึงก็ไดงานสงหนังสือใหสมาคมไหหลำ เขาใหจักรยานเกา มา ขี่ดวยหนึ่งคัน และใหคาจางเดือนละ 15 บาท เร�องราวตอมาก็เปนดังที่เคย ไดกลาวไวแลว ในประวัติ ของคุณพอ คุณแมเห็นวาเปนเร�องราวที่น�าสนใจ และควรเอาเยี่ยงอยางในเร�องความ มานะอดทน ซึ่งเปนเร�องจริงทั้งนั้น จึงเอามาเลาไวในที่นี้ดวย คุณแมอนงคสิริ อยูกับคุณพอ (บุญสิริ เทพาคำ) ที่เชียงตุง ขอเรียกวา คุณตาสิริ อาศัยอยูขางบน พรอมเมียใหมของคุณตาดวย และมีลูกเล็กๆ 2 คน รวมถึงนองของแมเลี้ยง 1 คน รวมคุณแม 5 คน ก็อยูกับคุณตา ซึ่งคุณตา สั่งใหเรียนหนังสือทุกคน และตอนนั้นบานพัก เปนทางผานของที่ทำงานของคุณพอสวัสดิ์ มีงาน ขายไมปลีกอยูหนาโรงเรียนหญิงประจำจังหวัดนครสวรรค ชวงสงครามโลก ครั้งที่ 2 คุณพอโชคดีที่รับงานกอสรางสนามบินใหแกกองทัพอากาศ ซึ่ง คุณแมตองเดินจากบานพัก ซึ่งเปนทั้งที่ทำงานของคุณพอดวย คุณพอนั่ง อยูที่รานขายไม เห็นคุณแมหิ้วกระเปาเดินไปโรงเรียนทุกเชาเย็น ซึ่งคุณแม ก็ไมรูตัว เพราะเวลาเดินจะเดินตัวตรงไมเหลียวซายเหลียวขวา นอกจากจะ มีหันไปทักทายกับพวกเชาหอใกลๆ ที่รูจักกันบาง อยูๆ คุณพอก็ใหเมียของ เลขามาตามถามคุณแม มาบอกวา “คุณสวัสดิ์ใหมาบอกวา เห็นคุณแมทุก วันจึงเกิดความรัก อยากจะแตงงานดวยเม�อคุณแมจบ ม แลว” ดวย ความที่เปนคนขี้อาย ขี้ขลาด ก็ตอบเมียของเลขาคุณพอไปวา “ขอเวลาเรียน ตอกอน ตัง้ ใจจะเรียนโรงเรียนการเรือน เพราะชอบการทำอาหาร เย็บปก ักรอย จัดดอกไม บอกกับเขาวาคอยวากันที่หลัง าไดเรียนหรือไมได เรียนก็จะบอกมา” คุณแมก็รูจากคนอ�นวา คุณพอเปนคนดี กตัญ ูตอพอ แม อุมชูพี่นอง พี่ชาย พี่เขย หลาน และลูกพี่สาว โดยใหทุกคนมาอยูดวย
ทำบานใหอยู เพราะในสมัยนั้น จอมพล ป. มีนโยบายไมใหคนจีนตั้งรกราก กระจั ด กระจายมาก และไม ใ ห ม าแย ง อาชี พ คนไทย ก็ จ ำกั ด เขตให อ ยู ใ น แตละจังหวัด พี่เขยก็ตองพาครอบครัวมาขออยูดวย คุณพอก็รับใหมาอยูดวย ทำบานให อยูใหงานใหเงินใชจาย ทุกคนมีเงินเดือน
ที่บานนครสวรรค วิวติด แมน้ำเจาพระยาวิว ายคูกับร ยนตคันแรก ออสตินสีมารูน สีแดง สมัยสงครามร ยนต ือวาหายาก
ายวันแตงงาน เม�อเดือนพ จิกายน พ
2 5
คุณแมแตงงานกับคุณพอได 72 ปแลว แตงป 2485 เปนปที่มีน้ำทวม ใหญครั้งใหญของเมืองไทย พอน้ำลด คุณแมกับคุณพอก็แตงงานกันทั้งๆ ที่ มีสงครามโลกครั้งที่ 2 ตอนนั้นคุณพออายุ 29 ป คุณแมอายุเกือบ 20 ป สรุปคุณพอแกกวาแม 10 ป
คุณแมอนงคสิริ อา ัยที่ไดแตงงานกับคุณปูสวัสดิ์ ตั้งแตอายุยังไม เต็ม 20 ป คุณพอสวัสดิ์จึงตองไปขออนุญาตจากพอแมฝายหญิงกอน คุณพอตั้งรกรากตั้งตัวไดโดยเริ่มตั้งแตศูนย ไมมีสมบัติของพอแมเปน ทุน พอกับแมมีลูกตั้งแตปแรกที่แตงงานกัน แลวก็ไลมามี พี่ระ เปนพี่โตใหญ พี่ณี เปนพี่โตนอยรวมลูกสาว 2 ลูกชาย 3 โดยลูก 3 คนเกิดที่กรุงเทพ อีก 2 คนเกิดที่นครสวรรค ตอนมีพี่อวนกับพี่ระ พี่โตใหญ ก็ยายกลับไปนครสวรรค อีก เปดโรงแรมสวัสดิ์ไมไทยแลวเชาที่เขาปลูกบาน 2 หลัง มีนอกชานกวาง ขวางตอกัน เย็นๆ ก็ออกมาเลนกัน ขี่รถจักรยานกันตรงนอกชาน คุณพอก็ต�นเชาไปโรงแรม สั่งกุกทำไขดาวหมูแฮม โอวัลตินใหทาน ใหคน ที่โรงแรมเอามาสงใหทานทุกเชา กลางวัน บายคุณแมก็ทำอาหารทานเอง ลู ก เล็ ก อยู ก ็ ม ี แ ต เ ล น กั น หิ ว ก็ ข อกิ น ง ว งก็ น อนหลั บ ไม ม ี เ วลาว า งเลย เปนกิจวัตรประจำวัน ตกเย็นคุณพอก็กลับมาทานขาวที่บานพรอมคุณยา คุณพอเปนพอที่รักคุณยา คุณแมและลูก 5 คน แถมยังไมพอ ยังค้ำชูเลี้ยง พี่ชาย (โกเยา) พี่เขย สามี ปามี และเจมา ที่แตงงานกับ พ.อ.กิตติ ทัตตานนท ซึ่งมีลูกดวยกัน ชาย 1 หญิง 1 คุณพอออกคาเลาเรียนใหหลานๆ ทุกคน แมไอตี๋ลูกโกเยาอยูเมืองจีนขณะนั้น ก็ใหทุนปลูกพริกไทยขาย จนลูกชาย 2 คน เรียนจบปริญญาตรี มีงานการทำ สวนคุณแมเปนชางเทาหลัง รูตัววายังมี ประสบการณนอยกวา ก็ยกใหคุณพอนำมาตลอด
ทำงานมีขึ้นบางลงบาง การคาธุรกิจก็เปนแบบนี้ สมัยกอนสรางโรงแรม คาไมซุงที่สงมาจากทางเหนือลองมาจนถึงหนาโรงแรม คุณพอก็กวานซื้อไว ขายใหโรงเล�อยเอากำไร บางเวลาก็ลมลุกคลุกคลานเหมือนกัน ก็อดทน ไม เคยเลาใหคุณแมฟง จนลูกโต คุณแมถามวาคาขายกำไรขาดทุนเปนอยางไร ก็ไมเคยเลาใหฟงเลย คุณพอเคยพูดวา “จะเลาให เมียไมสบายใจทำไม ให เมียเลี้ยงลูกดีๆ ทำตัวดีๆ คุณพอก็พอใจแลว ใหพอลำบากคนเดียวพอ” ตอนสรางโรงแรมสวัสดิ์ไมไทย ตองใชเงิน 5 แสนบาท แตมีเงินสดเหลือ 3 แสน ซื้อที่ดินเพ�อกอสรางไป 2 แสน พอสรางไปเงินก็ไมพอตองขอกูธนาคาร ผูจัดการธนาคารมีตำแหน�งเปนพระยา บุกมาถึงบาน โดนเขาดูถูกใสรองเทา เขาบานเขาหองรับแขก ขึ้นไปบนหองนอน ก็ไมถอดรองเทา คุณพอก็ตองทน บอกจะใหเอาไมไปตอบานให ถาชวยได ก็ไดเงินกูตามตองการ แตคุณพอก็ ไม กู ไปยืมเงินลุงขุนวิวรณและปาฉวี มาสรางโรงแรมตอจนเสร็จ เปนคนคุมงาน กอสรางเอง หาความรูไปในตัว วาใชปูนใชทรายเทาไหร เหล็กกี่หุนกี่เสน ตอน นัน้ ลำบากบางทีตอ ง ไปอยูน ครสวรรค เปนเดือน ก็มไี ปเปนไขจบั สัน่ กวาจะหาย กลับมากรุงเทพ หาลูกเมีย
บานราชวิถีกับคุณทวดบุญปน คุณยาหอม คุณพอสวัสดิ์ คุณแมอนงคสิริ พี่อวน พี่ระ
ตอมาทีบ่ า นตรงถนนราชวิถตี รงขามวังสวนจิตรลดา ไดซอ้ื ทีไ่ วตอนสงคราม จากคุณสกุล สามเสน ตอนแรกเชาบานติดกับคุณสกุล คืนหนึ่งมีพวกทหาร ไมมีเงินเดือนกิน อดอยากมาจะขโมยรถสปอรต ออสตินสีแดง ตอนเข็นรถ ออกไปชนรั้วสังกะสี คุณสกุล ก็ลุกมาเห็นก็เรียกคุณพอบอกวามีคนมาขโมย รถ ใหคุณพอนะรีบมาดู คุณพอหูไวก็รีบลุก เอาเด็กหนุมลูกนองที่นอนชั้นลาง ไมไกลจากจอดรถ พอออกไปพวกทหารก็พากันวิ่งหนี คุณพอตะโกนขอบคุณ คุณสกุล จากนั้นก็คบกันเปนเพ�อน จนถึงรุนลูก คุณสกุลแกมีเมีย ลูกครึ่งฝรั่ง ลูกสาวคนโตอายุพอๆ กับอวน ไมรูวาหนูสกุลนอย เปนลูกคนที่เทาไหร หลัง จากออกจากบานเชา ถนนนครชัยศรี ก็ไปเชาตึกที่ตีนสะพานทหาร พาลูกเมีย ลูกนอง หลายคนไปอยู พอแม พี่อวนไปนอนชั้นบน รอนก็รอน แดดสองทาง ตะวันตก พี่อวนเม็ดผดขึ้นเต็มตัว ตอนนั้นโรงแรมสวัสดิ์ไมไทย ใหลุงจิวดูแล เปดใหมๆ ขาดทุนไป 7 เดือน คุณพอคิดดูแลวไมไหวแน� ถาใหลุงจิวเปนผูจัดการดูแล ก็เลยลาคุณยากลับไป อยูนครสวรรค สวนบานที่ถนนราชวิถี ขายไป 2 แสน 5 หม�น ใหคุณจุรินทร คุณอดิศัย ล่ำซำ พอเขาเขาไปอยูก็ทองมีลูกชาย 1 คนเลย คุณพอมีโรงแรม อยูนครสวรรค โรงแรมสวัสดิ์ไมไทย ใครๆ ก็รูจัก พอกลับไปอยูนครสวรรค ทำโรงแรมเจริญขึ้นเปนลำดับ
กลับ าอยูนครสวรรค พอพีอ่ ว นคลอด ก็กลับไปทีบ่ า นนครสวรรค ซึง่ คุณพอสรางบานไมไว 2 หลัง หลังเล็ก 2 ชั้น มองเห็นวิวแมน้ำเจาพระยา ทางลาดลงแมน้ำ อีกหลังบานชั้น เดียว หลังใหญใหคุณยา ปามี ปามา ลุงเบา ลุงจิง แขะเหน็น แมไอตี๋อยู มีหองรับแขก หองพักแขก หองเด็กรับใช แมครัว ทางใกลๆ ครัว แตหองน้ำมี แค 2 หอง ของพวกเรา 1 หอง ของคนรับใช 1 หอง อยูในซอยหางถนนใหญ 2 กิโลเมตรได สรางกำแพงรอบ 4 ดาน ตอนกลับมาอยูนครสวรรค พี่อวนอายุได 2 เดือน คุณพอทำธุรกิจรับ เหมากอสราง ซื้อไมซุง ขายตอ คุณพอสั่งลุงเบาลงไป กรุงเทพ คุมไมไป ขากลับลุง เบากลับเรือยนต คุณพอสั่งใหกลับรถ แกดันแอบกลับทางเรืออีก พอถึงอยุธยามีแมคาขายกุงกามกรามตม แกซื้อเอามาบาน กินกับลุงจิว ตกดึกลุงเบาทองเดินเปน 10 ครั้ง กินยาก็ไมหยุด สวนลุงจิวกินกุงนอยกวา ก็ทองเดินนอยครั้ง กินยาก็ทุเลา ลุงเบาไมทุเลา โทรเรียกลุงขุนไม ก็ไปรักษา คนอ�นอยู ซึ่งไดขาววาทองเดินเหมือนกัน แกมาดูลุงเบาชาไป ลุงเบาก็หมด แรงสิ้นใจคืนนั้น โทรบอกคุณพอๆ รีบนั่ง เคร�องบินไปกอดศพพี่ชายน้ำตาซึม บอกไมน�าอายุสั้น สั่งแลวใหกลับรถไฟๆ แลวกินกุงตาย กลายเปนอหิวาตกโรค มีคนตายหลายคน คุณพอเคืองลุงขุนไม ไมไปมาหาสูหลายป จนตอมาลุงขุน สมัครผูแทนนครสวรรคไดเปนผูแทนและเปนรองประทานสภาผูแทน ลุงขุน กับปาจรีก็คิดถึงคุณพอ คุณแม พากันไปหา คุณพอที่บานถนนราชวิถีแลวก็ ดีกันอยางเดิม ไปมาหาสูกัน
ลูกๆ โตขึน้ ก็เขาโรงเรียนอนุบาล พอจัดการ โรงแรมเขาที่มีผูจัดการ มีกุ ก มีลูกนองทำงาน ทำความสะอาด ยกกระเปา แขกมาพั ก มี ค น ซักผาปูที่นอน เวลาแขกออกไปแลวตอง ซักรีด ให ส ะอาด ต อ มาคุ ณ พ อ คิ ด จะพาลู ก ๆ เข า กรุงเทพ อีกครัง้ เพ�อหาโรงเรียนดีๆ ใหเรียน
หวนคนเ องกรุงอก ตัดสินใจบอกขายบาน อพยพลงมาอยูกรุงเทพ แรกๆ ไมมีบาน ที่ดิน ก็ไมมี จึงไปนอนที่โรงเล�อย ที่รวมทุนซื้อกับนายเกียรติ ซึ่งอายุนอยกวาคุณ พอ 11 ป เขาเปนพอคา เคยถึงขนาดนอน หนุนเขียงหมูในตลาดสดตอนกลาง คืน เพราะไมมีบานใหซุกหัว เพิ่งมาจากเมืองจีนใหมๆ เปนชาวจีนไหหลำ ก็ คงคาทุกอยาง ทำทุกอยางจนร่ำรวยขึ้นมาก จนใครๆ ก็เรียกเจาสัว ตอมาคุณพอก็ซื้อที่ดินพรอมบานไมเกาของลุงติกับปามา เปนเงิน 2 แสน อยูซอยเสนารวม-ถนนพหลโยธิน และสรางบานไม 2 ชั้น 3 หลัง หองโถงชั้น เดียวเปนหอง ใหลูกๆ เลนซอมดนตรีกัน เอาครูประกายมาสอนดนตรี สอน วาดรูป เพ�อใหลูกๆ มีที่ผอนอารมณหลังเลิกเรียน ระหวางหยุดเทอม
ทุกเชา คุณพอต�นจะเชาด�มนมโอวัลติน ขนมปงทา เนย แลวก็ออกไป บริษัทแลว มีคนขับรถ 2 คน คนหนึ่งขับรถใหคุณพอ คนหนึ่งขับรถใหลูกๆ ไปโรงเรียนกัน ซึ่งคนขับรถเปนญาติของปาฉวี ช�อเทพ พักอยูดวยที่บานไวใจ ได ซึ่งใหญ(คนขับรถ) ก็ดูการขับรถ จำและหัดขับกับเจาเทพนี่แหละ ถึงขนาด ขับรถไปกลับโรงเรียน ไดตั้งแตอายุ 14 ป มีเจาเทพกำกับ ซึ่งคุณพอก็รูและ ไมวาอะไร แตก็กำชับใหไอเทพคอย ระวังอยาขับเร็ว เราอยูที่ซอยเสนารวมกัน เม�อ พ.ศ.2493 ตอนมาอยูใหมๆ ก็เขาโรงเรียน ไทยกอน จนเรียนได 1 ป จึงยายไปเรียนอัสสัมชัญศึกษา ที่บางรักได 1 – 2 ป แลวเห็นวาไกลไป จึงยายไปเรียนโรงเรียนเซนตคาเบียล เปนที่สุดทายเพราะ ใกลบานหน�อย ที่บอกวาเปนที่สุดทายเพราะถายาย ร.ร.บอยไมเปนผลดีกับ เด็ก มารูที่หลังเด็กยังไมทันตั้งตัวก็ยายโรงเรียนแลว ทำใหเรียนไมเกงสอบได คะแนนแค 60 กวาๆ อยางมากก็ 70 แตไมตก แตคุณพอไมคอยเข็มงวดนัก จนเรียนอยู ม.6 ม.7 กัน ก็อยากไปตอตางประเทศ คุณพอก็ใหระกับโตใหญ ไปกอน ไปเรียนโรงเรียนกินนอนที่สวิสเซอรแลนต
คุณพอหาครูมาสอนพิเศษที่บาน หานักเรียนศิลปากรมาสอนวาดรูปให พี่อวนก็พอใชได วาดคลายของจริง วาดบนกระดาษ วาดบนผาใบ ลูกชาย 3 คน ก็ใหฝกดนตรี ใหนักดนตรีเกงๆ ครูช�อประกาย เจาของวงดนตรีวาทีนีมาสอน อยูเปนป พี่ที่ชอบทำอาหารก็ไปเรียนกับ หมอมราชวงศดัชรีรัชนา รัชนี เปน ภริยาหมอมเจาภีศเดช เรียนทำอาหารฝรั่ง พอลูกจบ ม.6 – 7 ก็สงเรียนนอก เลย 4 คน พี่อวนแตงงานซะกอน คุณพอ คุณแมอยูกัน 2 ตายายก็วางภาระ กับลูกๆ แตก็กำชับใหลูกๆ ตองเขียน จดหมายมาเลาการเปนอยูการเรียนมา ใหรู แตลูกอยูไกลหูไกลตา คุณแมเปนหวงมาก คุณพอหวงแตไมแสดงออก
หลั ง จากแต ง งานจนมีลูก 5 คน คุณ พอเปรี ย บตั วเองว า เป น เหมื อ น “แมวคาบลูก” พาลูกไปกรุงเทพ แลวก็พากลับนครสวรรคอีก พอลูกโตจะ เขาโรงเรียนดีๆ ก็พากลับมากรุงเทพ เรียนจนจบ ไปเรียนตอเมืองนอกกัน กลับมาแตละคนก็มีคนรัก แตงงานมีครอบครัว คุณพอ ือความรักเปนใหญ ลูกรักกันก็ตองใหเขาไดกัน เพียงดูวามี านะ มีความรูพอจะเลี้ยงลูกเรา ได ไมทุกขยากอดอยาก ไมทารุณกัน ไมมีเมียมาก ลูกสาวคุณพอคุณแม 2 คน แม จ ะไม ไ ด จ บเมื อ งนอกเรี ย นมาก แต ก ็ ส นใจการบ า นการเรื อ น ขวนขวายอ า นหนั ง สื อ เรี ย นรู จ ากอาๆ ที ่ ช อบพอกั น มาสอนทำขนมฝรั ่ ง เชน เคก อาหาร ไทย อาหารฝรั่ง รูจากเพ�อนๆ บาง เอามาทำใหครอบครัว กิน จัดบานชองสะอาด ปกครองคนรับใชได
สรุปแลว ทายนีด้ ว ยความรักหวังดีจากคุณแม คุณพอ คุณยา คุณปู คุณตา คุณยาย ตอนนีเ้ หลน ยังเล็กอยู ตอไปก็จะไดรเู ม�อไดอา นสมุดเลมนี้ ตอนเปนหนุมสาวมีครอบครัว มีลูกมีหลานตอไป หลังจากคุณพอสวัสดิ์ คุณแมอนงคสริ ิ ไมไทย ไดจากโลกนีไ้ ปนานมากแลว อาจจะ ไปผุดไปเกิดอีก เปนลูกหลานใครก็ได แตขอบอกวา คุณพอสวัสดิ์ คุณแมอนงคสิริไมไทย มิไดเคยทำผิด ลี ขอใด รับวามีผดิ บางบางขอคือมุสา ซึง่ ไมไดทำใหเราและ คนอ�นเดือดรอน การคาขายก็ตองไมมุสาโกหก ทุกคนจึงจะอยูได
วันเวลาทเรา
ร ลึกถึงคุ พอ
ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 คุณพอกลับมาประเทศสยามเปนหนุมหลอ แข็งแรง สูทุกอยางจนตั้งตัวได โดยเริ่มจากศูนย เลี้ยงคุณยา (คุณแมหอม) คุณพอใหเงินประจำเดือน คุณยา 100 บาท ใหปามี ปามา คนละ 80 บาท เทากับครูใหญจบปรีญาตรี ลุงเบาได 200 บาท ลุงจิวได 100 บาท เพราะชวย คุมคนงานกอสรางสนามบิน 2 แหง ซึ่งมีคนงานเปนพัน ตองพกปนคนละ 1 กระบอก ปองกันโจร แตไมมีใครทำอะไร สมัยกอนคนจีนหนีจากการถูกไลลาจากภาคเหนือ มาเปนกุลีมาของาน กอสรางทำจำนวนมาก บอกไมคิดคาแรง ขอแคมีงานทำมีขาวกินพอ แตคุณ พอก็ใหคาแรงวันละ 1 บาททุกคน และบอกพวกเขาวา ไมใหเงินไมไดหรอก แ มยังขอบใจที่จะมาทำงานใหไมคิดเงิน แตขอใหทำงานใหดีๆ ก็แลวกัน ซึ่งตอนนั้นคุณพอรับเหมากอสรางสนามบินใหกองทัพอากาศไทย และเปน เร�องน�าดีใจ ที่ทำงานจนสำเร็จกอนเวลากำหนด 3 วัน ซึ่งเปนที่โจษจันกันใน จังหวัดนครสวรรค ช�อเสียง โดงดังมาก หนังสือพิมพ ไทย-จีน ลงขาวกันน�าดู ใครๆ ก็พากันเรียก “นายหัว”
ชีวิตหลังแตงงานแลวก็มีความสุข เงินทองไมขาดมือ คุณพอเอาเงิน มาใหทีหลายบาท ซึ่งไมคอยไดใช นอกจากซื้อเสื้อตัดผา สมัยสงครามของ อะไรก็แพง แตยังถูกกวาปจจุบัน สมัยนั้นคาตัดเดรสชุดละ 80 บาทนับก็วา แพงแล ว เพราะอาจารย จ บปริ ญ าตรี เป น ครู ใ หญ ท ี ่ โ รงเรี ย น ยั ง ได เ งิ น เดื อ นๆ ละ 80 บาท ข า ราชการก็ 80 บาท เป น เด็ ก นั ก เรี ย น ก็ ไ ด ว ั น ละ 10 สตางค ไปโรงเรียนซื้อขาวกลางวันกิน ก็นับวามากแลว (หมายถึงที่วา ชวง กอนสงครามโลกครั้งที่ 2) ก็ใหลูกหลานรูไวเปรียบเทียบกับสมัยนี้ คุณแมไป โรงเรียน ไดวันละ 10 สตางค ยังเหลือหยอดกระปุกออมสินทุกวัน สมัยนั้น พ.ศ. 2477 ถึง พ.ศ. 2480 เดินไปโรงเรียนทุกวันเชา-เย็น เพราะคุณตาเชา ตึกอยูในซอยบานหมอ ใกลคลองตลาด ของกินมีขายเยอะ เลิกเรียน ตอนเย็น ก็ ม ี อ าซิ ้ ม มาขายก วยเตี ๋ ย วหลอด ขนมป ง สดหน า แกงเผ็ ด ผลไม ด อง กวยเตี๋ยวปู ขนมอะไรๆ อีกเรียกไมถูก สมัยกอนสาธรณสุขไมเจริญ ไมรูวา เชื้อโรคมาจากในปาก ลม หายใจ ไอ จาม เราเปนเด็กก็ซื้อกินกันสนุก พอแม ไมหามเพราะไมรูวาสกปรก แตก็รอด โตมาจนอายุจะเต็ม 90 ป 2557 นี้แลว
คุณแมผานการคลอดลูกมา 5 คน ผานมาไดปลอดภัยเพราะเช�อหมอ แนะนำ เรามีนิสัยออนโยน ไมหยิ่ง ไมจองหอง รูเด็กผูใหญ หมอทำคลอด เป น หมอจบจากอั ง กฤษ เป น คุ ณ หลวง ช� อ หลวงชยากร ถ า จำไม ผ ิ ด นะ อ ว น ลู ก ระ ลู ก โตใหญ รวม 3 คน เกิ ด ท า มกลางเสี ย งหวอดั ง น� า กลั ว ภรรยาหมอก็รักเอ็นดูคุณแม มานอนเฝาหนาหองประจำ แกมีผูชวย เปน หญิงชาวจีน ชวยมาเช็ดตัววันละ 2 ครั้ง เอาอาหารใหทาน 3 มื้อ เปลี่ยน ผาปูที่นอน เพราะคลอดลูกทองแรก หมอจะใหอยูโรงพยาบาล กินอาหาร และยาครบ 15 วันกอน จึงกลับบานได ภรรยาหมอเปนผูอาบน้ำสระผมกอน ให กอนญาติมารับกลับบาน คุณพอก็คอยหาของมาบำรุงหลังคลอด ลูกๆ จึงแข็งแรง สมองดี ลูกทั้ง 5 คนก็ผานไปไดสวย และทุกคนไมมีสอบตก
อวน เปนลูกผูหญิงคนโต คนแรกคุณพอหวังจะไดลูกชายเปนคน แรก ก็ผิดหวังเปนไปนิดๆ พูดวา นึกวาไดลูกผูชาย คุณแมพูดวา ลูกผูชาย ลูกผูหญิงเราก็รักเทากัน และยังจะมีลูกไดอีกอยางนอง 3-4 คน พูดอยางนี้ คุณพอจึงเงียบไมบน ทำงานกลับมาก็อุมอวนเลน เลนกับลูกแรงๆ จับโยน แลวรับ คุณแมก็กลัวหลุดมือ คอหักจึงหามทำ อวนโตเร็วรูเร็ว 6 เดือนก็ รำวงได เดินรอบเปลได 8 เดือนก็มีพวกพี่ๆ 2 คน คือพี่พร พี่ดี ผลัดกัน จูงมือไปดูรถ ดูผูคนถึงปากซอย ตอนอวนอายุ 7 เดือนเศษ คุณแมก็เริ่ม แพทองกอนยายไปอยูที่บานใหม พ.ศ. 2487 ใกลสวนจิตร ตอนนั้นที่บาน
ไมมีตนไม มีแตตนมะขามเทศ 2 ตน เราตองไปปลูกสนามหญา ปลูกตนไมเอง ตอนนั ้ น ต อ งเลี ้ ย งลู ก อ ว น จึ ง ไม ม ี เ วลาปลู ก อะไร คุ ณ พ อ คุ ณ แม ม ี พ ี ่ อ ว น คนเดียว แล ว ไปมี พ ี ่ ร ะและพี ่ โ ตใหญ ท ี ่ บ า นหลั ง นั ้ น บานหลังแรกอยูที่นครสวรรค หลังโรงเรียนสตรีนครสวรรค ริมแมน้ำ เจาพระยาเห็น วิวแมน้ำ ตรงหนาบานเรามีสิทธจะทำอะไรก็ได คุณพอจึงทำ เปนที่เล�อยไม ทำที่ใหชางเล�อยไมพักไมเปนแพ แลวก็จอดยาวลอยแพ ลาก ขึ้นมาเล�อยทีละตน เวลาลากพวกชาง จะออกเสียงรองพรอมกันฟงเพราะดี
คุณแมมีความสุขมาก เพราะคุณพอรักและตามใจคุณแมทุกอยาง อยากได อยากทานอะไรก็เสาะหา ใหลกู นองไปซือ้ ใหกนิ แตงงานมา 6 เดือน จึงแพทอง ตอนคุณแมแพทองพี่อวน คุณพอดีใจมากอยากกินลิ้นจี่ก็ขับรถ ออสติ น ไปซื ้ อ ถึ ง สวนลิ ้ น จี ่ รู ส ึ ก เหมื อ นว า คุ ณ พ อ ก็ อ ยากทานด ว ยคงแพ ดวย แตเราไมรู ตอนหลังผูใหญบอกวาผูเปนพอก็แพดวยได คุณแมแพทอง ถึงขนาดทานขาวเย็นก็รูสึกคล�นใส ลุกขึ้นไปอาเจียน คุณยาและพี่สาว พี่ชาย พี่เขย ก็รูกันวากำลังแพทอง ตั้งแตนั้นมาพี่ชายลงครัว ทำอาหารบำรุงคุณแม เปนการใหญ เชน ตมลูกไกกับยาจีน ตุ นกระเพาะปลา สมัยสงครามของ พวกนี้แพงมาก กระเพาะปลาใหญกวาฝามือ กระเพาะละ 500 บาท คุณแม ก็ไดทาน อยากทานทุเรียนคุณพอก็สั่งใหลูกนองใหเอาเรือยนตของเราซึ่ง มี 2 ลำ ขับไปกรุงเทพ ซื้อทุเรียนกานยาว ที่อรอยมาหลายเขง ทานกัน ทั้งบาน
พี่อวนแตงงานกอน จึงไมไดไปเรียนเมืองนอก ตอนแรกตั้งใจจะใหไป เรียนวาดรูปที่อิตาลี พี่ระ พี่โต พี่ณี พี่โตนอย คุณพอสวัสดิ์ตั้งใจสงไปนอก หมดทุกคน แมภายหลังจะใหนองณีกลับบานกอนใคร ดวยความที่เปนหวง ลูกสาว จึงซื้อตั๋วสั่งใหนั่งเคร�องบินสงตัวกลับมากอน แลวคอยวากันทีหลัง แตนองณีก็ขออยูพักลอสแองเจลิส ซึ่งเปนบานเพ�อนกอนจึงคอยกลับ คุณพอ ก็ยอมใหแวะเที่ยวกับเพ�อนกอน เปนเพ�อนผูหญิง ไวใจได จึงไดไปเจอกับพี่ วุฒิ ที่บานเพ�อนคนไทย ก็ไปมาหาสูรูจักกันชวยกัน วุฒิเรียนดวยทำงานดวย มาชอบนองณีบอกจะใหพอแมไปขอหมั้นไวกอน สวนตัวเองยังทำงานกลับ ไทยไมได ตอนนั้นนองณีไมคิดถึงเร�องแตงงาน ขอกลับบานตามสั่ง ตอมา นองณีก็มาเลาใหฟง คุณพอคงเห็นแกความรักของหนุมสาวเปนสำคัญ ในเม�อรักกัน มี านะพอสมควร มีงานทำเลีย้ งกันได ก็ไมอยากหวงลูกสาวไว เพราะพี่อวนก็แตงงาน ไปแลวมีตาหมอง ก็แตงงานแลว
าก อคด
ชวตการครองเรอน
คุณแมดำรงชีวิดตลอดเวลาที่เกิดมาถึงวัยรุนจนแตงงาน มีลูก 5 คน ก็อยูในโอวาทของพอแม ปูยา และสามี คือคุณพอ เพราะคุณพอแกกวาคุณแม 10 ป ผานอะไรมามาก รอบรูทันคน อดทน ตั้งตัวมาจากศูนย ไมมีมรดก คุณพอสอนคุณแมแนะนำใหทุกอยาง ลวนแตเปนผลดีตอคุณแมและลูกๆ การดู แ ลลู ก ในวั ย รุ น เป น ช ว งหั ว เรี ่ ย วหั ว ต อ เด็ ก กำลั ง อยากรู อ ยากเห็ น อยากลอง เราตองเดินสายกลางตามพระพุทธองคเคยสอนไว หากดีดพิณ สายตึงเกินไปสายพิณก็ขาด สายพิณหยอนเกินไปก็ไมดี
ลู ก หลานซึ ่ ง เป น เด็ ก ยั ง ไม ร ู อ ะไรผิ ด อะไรชอบ ก็ ไ ม ส มควรเอาแต ใ จ อยากทำอะไรตามใจชอบตามใจ อยากจนเกิดเร�องบานปลาย ทำใหมีอันตราย ถึงชีวิต ผูเปนพอแมปูยาตายาย ญาติพี่นองก็เสียใจไมสบายใจ ไมอยากให เกิดมีขาวไมเปนศรีไมเปนมงคลของลูกหลานเหลน ขณะนี้ป 2557 แลว ลูกหลานเหลนก็มาอยู ดวยกันพรอมหนา ลูกก็มี ลูกมีหลานของตัวเอง ตอไปก็มีเหลน ปูยา ตายาย ทวด ก็อายุมาก หมดบุญไป ไมมีเวลาโอกาสอบรมสั่งสอนลูกหลานเหลนอีก จึงขอเขียนไวในหนังสือเลมนี้ ทางเดินของชีวิตยอมมีการแปรเปลี่ยนไป ทางดีก็มี ทางรายก็มี ซึ่งไมมีอะไร จะยั่งยืน อนิจจังไมเที่ยง ตามที่พระพุทธองคเทศนาบอกไว ฉะนั้นจึง ขอให ทุกคนป ิบัติตาม ีล 5 ไว คนเรามีทั้งดีและไมดีในตัวทุกคน อยูที่จิต
ที่ใจจะนำไป ตองสำเหนียกอยูเสมอวา ตัวเรามีดีมากกวาเลว หรือ มีเลวมากกวาดี เลือกได 2 ทาง เม�อรูก็ปรับตัวเอง ใหที่ไมดี มันดีขึ้น คนเรา ยอมมีอารมณ พอมีอารมณก็ใหรูเหตุรูผล ไมตองทะเลาะกัน เร�องเล็กๆ ไม เปนเร�อง ก็ปลอยไป ดังในขาวหนังสือพิมพ ที่เห็นเสียใจ ก็ าตัวตายทั้ง หญิงชาย คุณแมอยากเตือนใจเร�องชีวิตคู การครองเรือน หากทะเลาะกันบาน ปลาย ไม ว า เร� อ งใดก็ ใ ห ร ะลึ ก ว า ผิ ด กั น ทั ้ ง 2 ฝ า ย แม ม ี ค วามโกรธ แตอยามีความคิดจะแกแคนกันอยางเดียว ไมยอมออนกัน บางเร�องทำไมรู ไมชี้บาง ทำตัวเปนคนที่ดีอยางเคย ตองรูจักเอาอกเอาใจ หากจะพูดวาฝาย ใดผิดทั้งหมด ก็ไมมีหรอก มีแตผิดมากหรือผิดนอย จะโกรธกันทะเลาะกัน ตองมีเหตุผล และอยาทะเลาะกันใหลูกหลานไดยินหรือเห็น ลูกจะโกรธพอแม ลูกจะไมสบายใจ บางครอบครัวพอพอแมทะเลาะกัน บางครั้งไมยอมกัน ถึง กับแยกทางกัน ใน านนะ “แม” ตองเปนผูเสียสละ ที่เลามานี้เพ�อเปนอุทาหรณ ใหลูกหลาน เหลน “จงอดทนใหมาก” หากแต ง งานแล ว ถ า คู ข องเราไม เ ลวมากจริ ง ๆ ยั ง พอมี ด ี อ ยู บ า ง ก็ ใ ห พยายามเอาความดีเขาตอรอง ที่สำคัญคือ ภรรยาตองไมทำผิดประชดสามี อยางนี้บานแตกแน� ธรรมดาผูเปนภรรยา ผูเปนแม ยอมรักลูกมากกวาผูเปนพอ แมอุมทอง 9-10 เดือน ยอมอดทนตอนลูกด�มนมจากเตา ทำทุกอยาเพ�อลูก ใหลูกเจริญเติบโตแข็งแรง ไมเจ็บไขไดปวย ในฐานะภรรยาและแมแลว เปน ภรรยาอยาแข็งเกินไป ไมวาตอหนาผูอ�นหรือตอหนาสามี อยาทำใหสามีเสีย
หนาตอเพ�อนฝูง ใครๆ ไดยินหรือไดเห็นจะดูถูกเอา มีอะไรคอยๆ พูดกัน 2 คน อยาใหลูกหรือคนรับใชไดยินจะเปนขี้ปากเอาไปพูดกัน เร�องของครอบครัว สามีภรรยา ถาไมมีบุคคลที่ 3 เขามายุงเร�องในครอบครัวก็มักจะราบร�น แตงงานกับคุณพอก็มีอุปสรรคบางเหมือนกัน เพราะคุณพอเองก็เปนคน เด็ดขาด เปนหัวหนาครอบครัว ทุกคนตองฟง แต คุณแมเปนคนอดทน ออนนอม ใครรายมา เราก็เอาความดีตอบแทน ไมรายตอบ สำหรับคุณแมกับคุณพอแรกๆ ก็โดนเพงเล็งจากคุณยา คุณปาที่ไมพอใจ เคยมีเร�องอยูวาคุณแมไปชวยพี่สาวคุณพอทำกับขาว ทำโน�นทำนี่ตอนคุณพอ ยังไมกลับมาบาน พอคุณพอกลับมาบานคุณพอก็เรียกหาคุณแมทันที ใหไป ปรนนิบัติคุณพอ พี่สาวของคุณพอเขาไมพอใจบนวาไมชวยเขา คุณพอก็ พูดวาไมไดเอาเมียคุณพอมาเปนคนรับใชนะไดที่ไหน เมียเขามีหนาที่ปรนนิบัติ ผัว เวลาผัวกลับจากที่ทำงาน ทำอะไรอยูก็ละไวใหคนอ�นทำตอ ตั้งแตนั้นมา แมพี่สาวสองคนไมกลาแตะ เราก็ทำตัวออมนอมตอเขา เขาจะทำอะไรเราก็ ชวยเขา ตอมาก็ดีกันอยูดวยกันมีความสุข
ชวตหลังแตงงาน
อบใหคุ พอ
สมัยที่คุณสวัสดิ์รับเหมากอสรางสนามบินใหรัฐบาลจอมพล ป. มีรถยนต ขับโก สาวๆ พากันขอนั่งเปนตุกตาหนารถกันเปนแถว ไมเปลี่ยนหนาเลยนะ คุณแมก็เลาใหยา ( คุณทวด พวกเรา ) ฟงวามีคนมาชอบ ขอแตงงาน ตั้งแต เรียนยังไมจบเพ�อนๆ เขารูเร�องนี้ดี ทุกคนสนับสนุนใหเลือกคนนี้แตงงานดวย พอคุณยาไดฟงเร�องเลาก็ตอบวา ยาเห็นดวยที่จะเลือกคนนี้ เพราะเขาเปน คนกตั ญ ู เ ลี ้ ย งแม พี ่ ช าย พี ่ เ ขย พี ่ ส าว 2 คนและหลานๆ เป น หั ว หน า ครอบครัวที่รับผิดชอบ ถาไดแตงงานดวยจะไมลำบากแน� คุณแมก็รอใหเขามา ขอกับยา เร�องราวคุณแมคุณพอ าจะทำเปนละครหรือสรางหนังก็คงได จะวามีอุปสรรคในความรักไหม ก็เห็นวามีนอย เพราะคุณพอมีใจแน�วแน� เที่ยงธรรม รักจริง ทุกคำพูด พูดออกมาพี่สาวไมกลาแตะอีก
ตอมาคุณแมมีพี่อวน คุณยา และปา 2 คนก็พากันรัก ชวยดูชวยไกว เปล คือคุณยา นอนหนาเปลเลย ไกวจนหลานสาวหลับ หยานมแลวก็เอาไป นอนดวยเลย เพราะคุณแม ทองอยู ตอนนั้นสงครามครั้งที่ 2 ยังไมยุติ เพิ่ง เริ่มไมนาน คุณพอก็อยากใหลูกๆ มาเกิดที่กรุงเทพ ก็พาคุณแมลองเรือ 2 ลำ ซึง่ ไดเลาใหฟง แลว วาตอนแพทอ งอยากกินทุเรียนก็เอาเรือ 1 ลำ ซึง่ เปนเรือยนต ของคุณพอที่ใหเขาตอ สำหรับใชตอนชวงสงครามเผ�ออพยพไปให อยูไกลจาก ลูกระเบิด ก็ลองเรือ 2 ลำ พากันมากรุงเทพ พรอมกับลูกนองและเด็กรับใช 1 คน ปามีทำอาหารหลายอยาง เชนตมเค็มหมูสับไข 1 หมอ ตมจืด 1 หมอ ผัดพริกขิง 1 หมอ ปลาทอด 1 หมอ ที่นครสวรรคมีปลาเยอะ เขาทำตากเค็ม ขายกัน จนเดี๋ยวนี้ โดยมากเปนปลาชอน และปลาชะโด ซึ่งอรอยไมเทาปลาชอน คนทำเขาก็เอามาแลทาเกลือ ตากแดด ถาแดดแรงตากเพียง 1 แดดก็ขายได ต�นเชามาคุณพอจะทานนมโอวัลติน ขนมปง แลวก็ขับรถออกไป มีคน ขับรถก็ใหขับไปสงที่ทำงานบางบางเวลา สวนคุณแมอยูบานก็เก็บที่นอนเก็บ เสื้อผา ใหเด็กรับใชขึ้นมารับไปซักให ที่บานมีเด็กวัยรุนรับใช 2 คน เชาๆ เรา ก็กวาดบานไว แลวใหเด็กมาถู หรือเด็กรับใชไมวาง เราก็ถูเอง เพราะมีเวลา เด็กรับใชทั้ง 2 คน มันก็รักเรา เราก็ใหอะไรเปนสินน้ำใจเสมอ ตอมาคุณพอ เห็นวาควรหาแมครัวมาทำอาหาร เจ 2 คนจะไดไมพูดบนอีก แตจางแมครัว มาก็อยูไมนาน ไมกี่เดือนก็ลาออก สมัยนั้นเงินใหญ ขาราชการชั้นตรีไดเงิน เดือนๆ ละ 80 บาท ครูใหญหรืออาจารยสมัยนั้นจบปริญญา ก็ไดรับเงินเดือน 80 บาท คุณตาทำงานราชการก็ไดแค 80 บาท ซึ่งเลี้ยงทั้งครอบครัวถึงลูก หลานยังเพียงพอ
ตั้งแตเด็กคุณแมเปนคนไมฟุมเฟอย เก็บเงินไดทุกอาทิตย ออมไวซื้อของกิน ที่โรงเรียน แมครัวที่โรงเรียนก็รักเรา เวลาซื้อของจะใหเรามากกวาเพ�อน จนเพ�อนตอวา วาแหมอาขายของใหไมเทากัน ลำเอียงนะทีใหคุณนงคตั้งเยอะ พวกหนูไดนอยกวา อาคนขายก็หัวเราะพูดวา แลวหนูสวยเทาหนูนงคหรือ เปลา อาชอบคนสวยเลยใหเยอะ ก็เรียกเสียงฮากันไปใหญ ซึ่งเพ�อนที่วานี้มี ราว 10 คน อยูกลุมเดียวกัน กินดวยกันนั่งดวยกัน ตางคนตางเรียกคุณนำ หนาทุกคน พูดแลวก็อดหวนคิดถึงโตนอย จำไดวาพอขึ้น ม.6 ก็เก็บเงินได 400 บาท แลวมาใหคุณแม คุณแมบอกโตนอยใหเก็บเงินไวเปนคาขนม แต โตนอยก็เอาใหคุณแมใชซะ เพราะโตนอยก็ไมไดใชอะไรแลว โตนอยไมฟุมเฟอย รูจักการเก็บเงินออมเงิน พูดถึงลูกคนนี้อดรองไหไมได คิดถึง ไมน�าอายุสั้น ไปกอนพอแม
เรองระทึกใจในชวต ครั้งหนึ่งคุณพอรับงานกอสรางสนามบิน แลวตอนนั้นยังไมได ซื้อรถ ออสตินขับ ซ�อสามลอมีคนถีบจางเปนประจำ ช�ออะไรจำไมไดแลว ตอนนั่ง รถถีบอยูๆ ก็มีคนเอาไมมาตีหัวคุณพอ เดชะบุญคุณพอใสหมวกกระโหลก แข็งมันตีที่หมวก ไมไดตีที่ตนคอ ถาตีที่คอเสร็จไปแลว ตีแลวมันก็หนีไป มา รูทีหลังวาเปนเพ�อนที่อิจฉากัน จางใหมาตี อีกอยางคุณพอไมกลัวใคร ใคร ทำอะไรไมชอบมาพากล คุณพอก็ไมคุยดวย จึงเปนที่อิจฉา ยิ่งกวาตอนที่มี คนพากันเรียกนายหัว มานึกดูคนเรา ก็ตองมีทั้งคนดีและคนเลวอยูในโลกนี้ เราตองระวังตัวเราเอง คุณพอมารูตัวทีหลังวาเปนโจรถูกจางมาตีหัว คุณพอ ก็ใหอภัย ไมถือโกรธ จนศัตรูกลับมาเปนมิตร และเพราะความที่คุณพอเปน
คนใจกว า งเลี ้ ย งไม อ ั ้ น จนมี ค นอยากได เ ป น ลู ก เขย ก็ อ ยากยกลู ก สาวให มีสาวคนหนึ่งบานอยูหนารานขายไมฝงตรงขามคุณพอ รูจักพอแมของสาวดี ลูกสาวและแมทำขนมไทยขาย คุณพอซื้อมาทานก็ชอบ ตอมาเขาเอามาให เฉยๆ ไมคิดเงิน คุณพอเปนคนไมคิดมาก ก็รับไว ขอบคุณเขา แตคุณพอ ไมกลาทาน กลัวยาเสน�หหรืออะไรก็แลวแต เอาใหลูกนองกินหมด และมีเร�องอีกครั้ง ตอนเอาเรือออกจากทา หนาบานเรา เร�องมีอยูวา มีเรือยนต 2 ลำถูกผูกติดกัน เวลาเดินเคร�อง 1 ลำ ก็จะลากอีกลำไปดวย ถาลำใดเคร�องเสีย ก็มีอีกลำลากได เพราะ คุณพอทำอะไรมักจะเผ�อเหลือ เผ�อขาด เสมอ ปองกันเสมอ เปนนิสัยติดตัวมาตั้งแตเกิด คุณยาไมไดสอน ชอบเปนคนชางสังเกต ใครทำความดีก็ทำตามเขา ใครทำไมดีก็ไมคบ ใครจะ เกลียดก็ชาง เราไมไดขอขาวเขากิน เขามาดีก็ดีตอบ เขามารายก็รายตอบ ไมยอมใคร จนครั้งหนึ่งถูกคนอิจฉาจางคนมาตีหัว ขณะนั่งอยูโชคดีไมไดตี ตนคอ ถาตีตนคอคงไมรอด ไมมีโอกาสไดแตงงานกับคุณแมและมี พวกเรา 5 คนมีหลาน 13 คนมีเหลน 11 คน ซึ่งยังนับวานอยมีแคคูละ 2 คน คือตา เหมง กับตาโหน�ง ยกเวนตาหมองมี 4 คน ยายนุมมีแค 1 คน สวนยายมายด ทองได 6 เดือน ก็มาแทงซะ อมรก็อายุสั้น กำลังจะกาวหนาในหนาที่การงาน ไดเปนอัครราชทูตที่ปรึกษา ก็ยายกลับมาประจำกระทรวงตอไปก็จะไดเปน เอกอัครราชทูต
ดูแลกันและกัน
ทุกชวงเวลา
ขณะนี้ป 2557 จะสิ้นปแลว คุณพอปวยมาตั้งแตป 2545 ตองรักษาตัว หาหมอตลอด คุณพอบนกับคุณแมวา อยากตายไปใหพนๆ อยูก็ทำใหลูก เมียลำบาก ตัวเองก็ลำบากทำอะไรไมได คุณแมก็ปลอบใจพูด วา “อยาพูด อยางนั้น พอตองอยูอีกนาน เพราะเรามีหมอ มีเงินรักษาตัว ตอนนี้พอ ก็ดีขึ้นเยอะ” เสียแตวาทานอาหารทางปากไมได ตองเจาะสายยางใหอาหาร ซึง่ ตองไปรับ มาจากโรงพยาบาลอาทิตยละ 3 ครัง้ ใสตเู ย็นไว คุณแมกพ็ ยายาม บำรุงคุณพอดวยซุปไกบาง น้ำลูกพรุนระบายทองบาง และนมผง อะไรที่วา ดีแมจะแพงแคไหน ก็หามาบำรุง โดยสังวาลแนะนำให ซื้อมาบำรุงพรอมกับ โอวัลติน คุณแมก็ไดสังวาลนี่แหละ ดูแลคุณพอตลอดมา จนมาดูแลคุณแม ดวย มีอะไรดีอะไรอรอย ก็ซื้อมาใหกิน สังวาลเกงกวานางพยาบาลซะอีก เพราะเคยดูแลคุณแมสิริ กรินชัย มากอนจนทานสิ้นบุญ และยังบวชชีมาแลว เปนคนรอบรู คุณแมไมรูไมเคยเห็นเร�องไหน สังวาลเคยรูเคยเห็นก็มาเลาใหฟง
คุณพอก็ติดสังวาลจนเขากระดิกไปไหนนานก็ไมได ตอวาเขาวาไปตั้ง 2 ชั่วโมง ทำไมไปนาน สวนคุณแมเวลาเขาหองน้ำ ไปเดินเลนในสวน คุณพอ ก็ไมอยากใหไป บอกอายุคุณแมมากแลว อยากใหอยูสบายๆ พักผอน ให เด็กๆ ทำ ไมตองทำเอง เวลาคุณพอเรียกคุณแมก็ตองคอยเขาไปหาให เห็นหนา แกก็ดีใจจับมือคุณแมไปหอม และยังหอมแกมคุณแมทุกครั้ง
เวลามีีคนมาเยี่ยม อยางคุณแมนงลักษณก็มาเยี่ยมบอย คุณพอก็จะ บนหา จำไดวาเม�อวันที่ 9 พฤศจิกายน 57 ซึ่งเปนวันอาทิตยที่โตใหญต�น มาตอนบ า ย 5 โมงกว า แล ว เข า มาหาคุ ณ พ อ คุ ณ พ อ ดี ใ จมาก คุ ย ฟุ ง เลย 3-4 วันมานี้ คุณพอคุยเกงขึ้น ชัดขึ้น บางทีก็พูดอยูคนเดียวตอนกลางคืน พูดไปยกมือไป ไหวไป เหมือนเห็นอะไร ซึ่งเราไมเห็น บางครั้งพูดเร�องอดีต ตอนคุณพอยังเด็กวาตัวเองไปเมืองจีนอดอยาก ตองยิงนกจับกระรอกมาปง ทาเกลือกิน เตี่ย(คุณปูของโตใหญและพี่นอง 5 คน) เคยพูดวาลูกเอย ไป า นก าสัตวมากินบาปนะ อีกหน�อยจะลำบากนะ อยูเมืองจีนก็ลำบากอดอยาก อยูแลว กลับมาเมืองไทยก็ลำบากอีก ไมมีงานทำตองใชน้ำลูบทองแทนขาว มีเงิน 2 สตางคก็เก็บไวซื้อขาวกิน ลำบากมาก แตมีมานะ ใครจะดู ูกก็ ชาง เราทำตัวดี ไมทำชั่ว คบเพ�อนดี มีเงินมีทองก็ใจกวางเลี้ยงเพ�อนไมอั้น ซึ่งเพ�อนมีทั้งทหาร ตำรวจ ทหารเรือ ทหารอากาศ ขาราชการ ตอนหลัง
เพ�อนๆ ไดเปนนายพลโท พลเอก กันใหญโต แตคุณพอก็ไมเคยไปขอความ ชวยเหลือเพ�อนเลย มีอยูคนหนึ่งเปนพลโททหารบก แกบอกวาดวงสวัสดิ์ นี่แปลก ไมเคยมาขอความชวยเหลืออะไรเลยมีแตจะมาเลี้ยงพวกเรา ตอนนี้ เพ�อนๆ ก็หมดบุญไปเกือบหมดแลว คุ ณ พ อ นึ ก ถึ ง วั น คล า ยวั น เกิ ด คุ ณ แม จำได ว า ท า นมี ค วามสุ ข มาก หัวเราะชอบใจ ตอนที่ลูกหลานทำเคกวันเกิดเปาเทียนให คุณแม คุณยา คุณยาย อยูกันพรอมหนา แตเหลนๆ ทั้งหลายยังเล็กไมไดมา ติดเรียน ติด ทำงาน สวนตาหมองวาง เพราะทำงานกับโตใหญ นองนีเอาฝรั่งสดลูกโตมา ลูกเอเอาดอกผีเสื้อสีแดงหนึ่งกำมาปกแจกันให ซึ่งคุณแมมิไดเคยคิดจะจัด งานวันเกิดเลย แตลูกหลานนัดพี่ๆ นองๆ หลานเหลน มาพรอมหนากัน มาอวยพรคุณแมกอนเพ�อน ทำใหคุณแมซาบซึ้ง ตื้นตันใจจนน้ำตาไหล
อยูมาจนครบ 90 ปวันที่ 15 พ.ย. 57 นึกไมถึงเหมือนกัน คุณพอก็ 100 กวาป ทานยังเปนหวงคุณแมมาก ไมอยากใหคลาดสายตา เขา ห อ งน้ ำ ก็ ต อ งให เ ด็ ก ตามไปช ว ยเฝ า กลั ว ล ม พอคุ ณ แม เ สร็ จ ธุ ร ะออกมา ก็ตองบอกวาไปอาบน้ำสีฟนเขาหองน้ำเสร็จแลว ถึงจะหมดหวงสบายใจให ไปนอนได ถาไมงวงก็ไปนั่งดูทีวีเลน อยานั่งหลับ ถางวงใหมานอนที่เตียง หองใหญ ใหเด็กเอาหมอนมาวางตรงพืน้ 2 ใบใหญ เกรงคุณแมจะตกเตียง ซึ่งคุณแมนอนไมดิ้น แตก็ไมแน�เคราะหหามยามรายอาจตกเตียงก็ได คุณพอ เปนคนไมประมาท จะนอนกลางคืนตองถามวาลอกประตูที่ทางโนนรึยัง ชี้ไป ทางโนนคุณแมก็ตองเดินดูทุกประตู กอนนอน เพราะคนเราเผลอลืมได ทุก คืน 3 ทุม ก็จะสัง่ ใหตรวจประตู ตรวจหองน้ำทุก หองวามีใครเปดไฟ เปดกอกน้ำ ทิ้งไว เพราะบางครั้งการประปาหยุดน้ำโดยไมแจง พวกเด็กไมรอบคอบ ก็ เปดกอกน้ำไว แลวก็ไมหมุนกอกปด เวลาน้ำประปามาก็ไหลทิ้งเปลาเสียทั้ง น้ำทั้งเงิน จึงตองเอาใบประกาศเร�องน้ำประปาไปติดใหดู คุณพอคุณแมทำ ตัวอยางทุก อยางใหลูกหลานดูแลว ก็จงอบรมเหลนตอ มีอยูวันหนึ่งเดือนตุลาคม 2557 อยูๆ คุณพอก็ถามถึงการใชจายเงิน วาใชจายอยางไรเทาไหร คุณแมก็บอกวาคาใชจายของ 4 คนตอเดือนตก หลายหม�นบาท คาน้ำคาไฟ คายาพอ แม ลูกก็ตกเปนแสนๆ คุณพอก็บอก คุณแมวาเงินทองหายากนะ คุณแมก็บอกวาไมตองหวง จะจายเทาที่จำเปน ประหยัดไดก็ประหยัด จนถูกนินทาวาคุณแมขี้เหนียว ความจริงแลวไมถึง ขั้นขี้เหนียวนะ แตเรียกวามัธยัสถประหยัดมากกวา แตงงานมา 70 กวาป มีลูกเต็มบาน หลานเหลนเต็มเมือง ในบานมีของเยอะมาก ทั้งของดี ของใหม ซึ่งคุณพอโตใหญชอบซื้อมาให ไปสรางบานอยูที่นครสวรรคก็ซื้อของเขา บานอีก พอขายที่ก็ขนมาอีก เลยเต็มบาน
คุณพอ ต�นมาไมเห็นหนาคุณแมก็เรียกถามหาไปไหน ออกไปสวนหรือ เปลา อยาออกไปนะเปนหวง บางครั้งเรียกดาเขามาเข็นรถ เขาสวมใหก็ ถามดาวาทำอะไรอยูดา บอกรดน้ำตนไมบาง กวาดใบไมบาง ก็พูดวาไมตอง ไปทำสวน ปลอยมันอยูเฉยๆ คอยเวลานายหางเรียกก็ใหเขามา ดาก็รับปาก ครับๆ ไปเพราะไมกลาขัดใจ ก็รูอยูวาตองดูแลสวนตนไมตลอดตั้งแตไอออม ออกไป 10 ปแลว ตนไมก็ดีบางตายบาง คุณแมชอบตนมะเ อง ตนชมพู มะเหมีย่ ว ตนกระทอนหอ ตนมะปรางหวาน ตนมะมวง า เอาใจใสมากๆ จะไดกินผลมัน ปลูกไวใหตัวเองกิน ลูกนองก็ไดกิน ลูกหลานเหลนไดกิน แตถาคุณพอคุณแมหมดบุญไปแลวลูกหลานจะเอาไว หรือขายหรือทำการคา อะไรก็แลวแตเขา เราทำไวแคนี้ไมมีเงินรอย เงินพัน เงินหม�น เงินลานหรือ มีที่ดินมากๆ ให เพราะคุณพอเปนคนสันโดษ มักนอย หาไดเทาที่พอกิน พอใช ไมเปนหนี้ใคร ไมถึงอดอยากก็เอาแลว เหลือไวใหลูกหลานเหลน แบงกันบาง ซึ่งที่ดินที่อยู ปจจุบันนี้ก็ซื้อแลวสรางบานมา 47 ปแลว ทรุดโทรม ไมทันสมัยไปบาง แตก็จะอยูไปจนวาระสุดทาย ลูกๆ บอกวาคุณแม ยายไป อยูคอนโดใหญๆ หน�อย สบายๆ ไมตองหวงเร�องคนรับใชหวงขโมย ไมดีหรือ คุณแมก็ตองฟงคุณพอ คุณพอสั่งไววา ถาหากคุณพอหมดบุญ ใหเผาแบบโบราณใชฟ นเผาไม ใหใสโลง ไมใหทำพิธีสง เผาเสีย ไมใหลูก หลานเหลนใสชุดดำไวทุกขให ซึ่งไดไปติดตอเจาอาวาสวัดไวแลวที่วัดชลประทาน ซึ่งวัดนี้คุณพอศรัทธา หลวงพอปญญามาก เคยถวายโตะหมูบูชา 1 ชุด ซึ่งทานเอาไปไวที่วัดที่ จังหวัดสุราษฎรธานีบานเกิดทาน ไวคุณพอคุณแมหมดบุญเม�อไหรก็จะให ลูก หลานเหลนนำศพไปเผาที่ว ัดชลประทานดว ยกั น ทำที ่ ไว ก ระดู ก ให ล ู ก หลานเหลนไดไปทำบุญได สะดวกกวาไปวัดอ�น
จนกวาจะถึงวันนั้น
บันทึกแตละวัน
ตองขอบคุณหนูติ๋มที่เปนธุระทำหนังสือที่ระลึกนี้ ตองพึ่งหนูติ๋ม ตั้งแต งานศพพี่โตนอย ถาไมไดหนูชวยจัดการแนะนำ ชี้แนะทุกอยางคงไมเรียบรอย คุณแมก็ปลีกตัวไมได มีคนเคยบอกวาพอแมไมควรทำศพ เผาศพลูก จริงๆ แล ว คุ ณ พ อ ก็ อ าการเจ็ บ ป ว ยมากแล ว ไม เ ห็ น คุ ณ แม ก ็ เ รี ย กหาทุ ก คื น วั น ก็เรียกคุณแมไปควงมือแม 2 ขางมาหอมแลวก็ใหหันหนาไปหอม 3 ครั้ง จึง พอใจ เขาหองน้ำก็ใหเด็กไปเฝาดวย กลัวจะไปลมอีก น�าสงสารคุณพอมาก เดือนตุลาคม 2557 นี้ดูอาการคุณพอออนแรงลงมาก บางครั้งก็หลับ บางครั้งก็ไมหลับ ไอบาง เรียกหาคนดูแลบาง อยากจะใหเขาเฝาตลอดบอก ไมอยากอยูคนเดียว คุณแมมีภาระตองดูแลสั่งเด็กทำงาน ไมอยางนั้นจะ เละเทะ บางวันก็ไมไดหลับกลางวัน แตดีที่มีนิสัยไมชอบหลับกลางวันอยูแลว บางครั้งนึกอยากทานอะไรก็ซื้อมาทำเอง เสียเวลาเปน 2 -3 ชั่วโมง เคยทำ แกงหน�อไมดอง แกงฮังแล เปนตน ทำทีก็ตองมากๆ แบงใหลูก หลาน แตละบาน หรือเวลาคุณพอสบายดี อยากทานอะไรก็จะบอกใหทำให ทาน ใช เ วลาก็ ย อมทำให แต ต อนนี ้ ท านทางปากไม ไ ด เ ลย สำลั ก ตลอด แมแตตอนด�มน้ำก็ตองหยอดที่ละชอนเล็กๆ หรือใชหลอดฉีดน้ำใสไปที่ละนอย เดีย๋ วนีต้ อ งไปซือ้ อาหารถุงจากโรงพยาบาลทุกวันจันทร วันพุธ มีนมผง โอวัลติน แบรนด ซ ุ ป ไก ที ่ ท านทุ ก วั น แรกๆ หมอก็ นั ด ไปตรวจเลื อ ดเดื อ นละครั ้ ง หมอบอกดี ไมเปนไร ไมมีอะไรน�าวิตก อยูไปๆ ก็ 3 เดือนไป ครั้ง นี่ก็จะครบ 3 เดือนในวันที่ 27 ตุลาคม 2557 นี้ ไปๆ มาๆ ก็เลาเหตุการณที่ผานมา อาจซ้ำบาง
ขณะที ่ เ ขี ย นนี ้ คื อ วั น อาทิ ต ย ท ี ่ 7 ธั น วาคม 2557 เร ง เขี ย นให เ สร็ จ หนูติ๋มจะไดเอาไปพิมพเปนเลมไวแจกในวันหมดบุญคุณพอคุณแม เพราะปุปปบ ก็อาจไปเลย หรือตองเขาโรงพยาบาลรักษาตัว ซึ่งเปนการดีที่หนูติ๋มจัดทำ ลวงหนาไว ไมประมาท คุณแมขอบใจมาก หนูเปนลูกสะใภที่ดีน�ารัก ทำหนาที่ ลูกไดดีมาก คุณแมขอขอบใจลูกมากนะ ทุกวันนี้ ก็ใชชวงที่สบายดีนี้ดูแล คุณพอ ตางคนตางหวงกัน ลูกหลานใครวางก็มาเยี่ยม โตใหญและหนูติ๋ม มาบอยกวาเพ�อน วางเปนมา เอาของกินมาใหทุกครั้งมากมาย ขอบใจลูกมาก ทั้งสองคน คุณพอคุณแมไมอดอยากของกิน ปกติแมบานก็ไปซื้อมาใหทาน คุณแมไมมีเวลาไปทำเอง ตองอยูดูแลคุณพอ ตอนสังวาลไปเขาหองน้ำ อาบน้ำ ทำธุระสวนตัว ต�นขึ้นมาก็ถามหา คุณแมจะคอยทำโน�นนี่ให เชนนวดให เวลาจะใหจิบน้ำ คุณพอก็โบกมือบอก ไมตองๆ นอยครั้งจะหิวน้ำจนเรียกหาเอง ถาตอนสังวาลไมอยูในหอง แลว คุณพอขอจิบน้ำ คุณแมก็เอาน้ำใหจิบ หยอดทีละนิดๆ ก็จิบไมมาก โบกมือ พอคุณพอด�มน้ำนอยมาก นอนอาปากทั้งวันทั้งคืน คอแหงก็ทน ไมเรียกหาน้ำ อดทนมากทีเดียว คุณพอรูตัววาตองทน ทำอะไรดวยตัวเองไมไดแลว มีบาง บางครั้งที่ขัดขืน แตเม�อรูเหตุผลก็ยอมทำตาม เร�องเขาหองน้ำอยางนอยวัน ละ 3 ครั้ง เชา 6 โมงกวา สายๆ กอนเที่ยงอีกรอบ บายๆ อีกรอบ ออกมาก บางนอยบาง บางทีรองวาปวดทองๆ จะถายแลว สังวาลก็บอกปวดฉี่หรือ อยากถาย ก็ปลอยออกมาเลย มีกางเกงรองรับไวก็ไมเลอะ ถอดออกแลวจะ เช็ดใหสะอาดก็ไมฟง อยางดีก็มีแตนอนฉี่เทานั้น แตอึไมยอมนอนอึ ตองยก
ขาลอย เข็นพาไปหองน้ำ ใชน้ำสวน 3 ถุง ออกเองบาง บางครั้งสังวาลก็ ใสถุงมือทาเจลลวงเขาไปคนในรูทวารใหเบงออกมา ปกติ 3 วันจะใหยาระบาย หนึ่งครั้ง อาหารถุงซื้อจาก ร.พ. ก็มีแตน้ำเหลวๆ ตอนวางๆ ก็ไปซื้อซุปไก แบรนด ใหนมผงผสมโอวัลติน น้ำลูกพรุน ที่โตใหญเอามาใหบอยๆ นองๆ พี่ๆ ก็เอามาใหบาง การบำรุงคนปวยจำเปนมาก และการใหกำลังใจก็ จำเปนมากกวา เหมือนตอนที่ลูกหลานพากันมาเยี่ยม ชวนคุย อะไรที่เปนการ ใหกำลังใจ บางครั้งคุณพอมีอารมณสนุก ก็เลาอะไรตอมิอะไรในอดีต ที่จำไดดี แลวก็ขำตัวเองไปหัวเราะไป คุณแมเห็นคุณพอหัวเราะก็ดีใจ แตบางครั้ง ก็ใจเสีย เพราะพอชอบพูดวา “ไมสบายๆ” ทุกครั้งที่แวะไปหาที่เตียง เอา มือลูบอกบนทองอืดบอย สังวาลก็เอายาธาตุใหกินไปตามเหตุการณ ดำเนิน ไปอยางดีบาง ไมดีบาง บางทีนอนๆ ก็เรียกหาแม พอเราเงียบไมไปหา คุณ พอก็เงียบหลับตอ คงละเมอมากกวา
วันที่ 10 ธันวาคม 2557 ใกลจะสิ้นป 2557 แลว พวกเราก็แกกันอีก 1 ป คุณแมยางเขาอายุ 91 แลว รูสึกออนแรงบางครั้ง แตใจยังสูลุกขึ้นทุกเชา ุ พอไมใหตน� ใหนอนตอ ก็ตอ ง เชาๆ คุณพอลุกตอนตี 5 คุณแมกต็ น� แตคณ นอนแกลงหลับตา คุณพอจะเขาหองน้ำตอนเชา สวนมากหมูนี้จะถายแต เช า เช น กั น สั ง วาลจะคอยพาคุ ณ พ อ เข า ห อ งน้ ำ มาเข็ น รถยกขึ ้ น ยกลง สังวาลบอกวาอายุขนาดนี้ไมควรลุกจากเตียง เพราะเกรงจะน็อคไป คิดดูแลว ก็จริง บางทีพาไปนั่งสวมก็บนจะเปนลม ตองเอาแอมโมเนียให ดม บางครั้ง ก็ผสมยาหอมใหจิบ ชวยบำรุงหัวใจ สังวาลใกลชิดคุณพอจนฟงคุณพอพูด เขาใจมากกวาคุณแม หูขวาของคุณพอที่ใชฟงก็ไดยินก็ดีขึ้น แตหูซายตึง ไมไดยิน คุณพอชอบถามเวลาทุกๆ วัน วันละ 3 ครั้ง บางครั้งกลางวันก็นึก วากลางคืน กลางคืนก็นึกวากลางวัน บางวันกลางวันไมหลับเลยทั้งวัน ไม เห็นสังวาลก็เรียกหาอยูนั่น จนสังวาลมาก็ตอวาไปไหนนานตั้ง 3 – 4 ช.ม. ก็พากันหัวเราะขำ คุณแมมีแตเดินอยูในหองเก็บโน�นเก็บนี่ จัดแจกันดอกไม ออกไปในครัว บาง ถาคุณพอหลับก็ไปอยูไดนานหน�อย บางครั้งออกไปชวยเด็ดผัก กลวย น้ำวาสุกงอม กินไมทัน ทั้งที่แบงใหลูกนองไปกินแลว ของกินมีมาก กินไมหมด คุณแมก็เปนคนคอยหั่นผักไวเลี้ยงปลาในบอปลา มันชอบพวกเปลือกผลไมหอม หวาน พวกเปลือกเชอรี่-สาลี่-แคนตาลูบ-กลวยน้ำวา ฝรั่ง แอบเปล พอออกไป บอ มันไดยินเสียงก็จะมารอกันเปนฝูง โปรยใหกินตอน 11 นาฬ�กา หลังให อาหารเม็ดตอนเชาแลว ซึ่งใหอาหารเม็ดวันละ 2 มื้อ เชา-เย็น ปลาก็โตดี สงสารปลาเวลาไมไดกินผัก พอฟาสางพอเห็นทางเดินไปที่ตลาด ก็บอกดา ให ไ ปตลาดแต เ ช า ไปขอผั ก กาดผั ก ต า งๆ ที ่ แ ม ค า ดึ ง ใบนอกที ่ ไ ม ส วยทิ ้ ง เก็บมาใหปลากิน (คุณแมปวดหัวนะ วันๆ จึงไมวางเขียนสมุดนี้) สรุปแลว เทากับเลาชีวิตประจำวันมาใหรูไวดวย
ขณะนี้จะสิ้นป 2557 แลว คุณพอก็อายุ 101 ป ยาง 102 ป ก็ทรงๆ อยู บนอยากตาย เพราะอยูก็ทำอะไรไมได นั่งๆ นอนๆ คุณแมกับระก็ ปลอบใจวา ยังไมตายหรอก อยูอีกนาน อยูเปนรมโพธิ์รมไทรใหลูกหลาน เหลน อยูมาจนมีลูก หลาน เหลนเต็มบานแลว นับวามีบุญ เพราะคุณพอ ไมใชคนบาป ทำบาปบางก็เพราะแคอดอยากตอนไปอยูเมืองจีน ตองยิงนก ยิงกะรอก จับปลาตามลำคลองมาปงกิน เพราะหิวไมมีอาหารสดๆ กิน กินแต ขาวสวย 1 กำตมผสมมันเทศใสเกลือกินทุกวันนานๆ จะไดกินเนื้อหมู เนื้อ ปลา แตคุณพอก็แข็งแรงออกกำลัง เลนฟุตบอลแตเด็ก จนฝเทาดี ใครๆ ก็ สูไมได อยูโรงเรียนที่เมืองจีน ครูก็รัก ครูและเพ�อนๆ ตั้งช�อใหวา “เตมูจิน” เพราะนิสยั การแสดงออกเหมือนเตมูจนิ ตอนหลังก็ไดเปนขาน คือ “เจ็งกิสขาน” คุณพอรักษาตัว รักษาความบริสุทธิ์ของลูกผูชาย ไมยอมใหผูหญิงคนไหนมา ผูกมัดได รูจักรักษาตัวรอด ลูกชายสามคนไดครึ่งของคุณพอมาเทานั้น
วันนี้ 5 มกราคม 2558 คุณพอพึ่งผาน 102 ปเต็ม เม�อวันที่ 1 มกราคม นี่เอง คุณแมจะขอจบเร�องราวครอบครัวไมไทย ที่เจริญรุงเรืองมาจนบัดนี้ เพราะคุณพอเปนคนไมเร�องมาก สมถะ เคยพูดวา มีเงินมีทองรวย มากๆ ไปทำไม ตายก็เอาไปดวยไมได หาเงินใหลูกหลานเหลนมากๆ มันก็ไมรู คาของเงิน สบายมากไป เราเลี้ยงลูก 5 คน อยากใหเปนบทเรียน ตอน คุณพอเปนเด็ก ไปลำบากที่เมืองจีนมา จึงรูฤทธิ์ของความรวยความจน เรา ลำบากจึงอยากใหลูกสบาย แตอยากใหลูกๆ รูคาของเงิน
คุณพอเปนผูทำงานหาเงิน เหน�อยยังไงก็ทนเพ�อครอบครัว เพ�อใหลูก ไดเรียนดีๆ มีหนามีตาในสังคม ตอนคุณพอเปนสมาชิกสปอรตคลับ ลูกชาย 3 คนมีสิทธิ์เปนสมาชิกตอ ตอนอายุเต็ม 21 ก็เปนมาโดยปริยายตลอดหลาย สิบป จนถึงป 2558 พอแมก็เหลือลูกชายแค 2 คน ลูกหญิง 2 คน ลูกชาย คนเล็กคือโตนอย ธีเกียรติ ไมไทย ก็หมดบุญไป ขณะที่คุณพอก็ตองเขาโรง พยาบาลบอยๆ ตองมีพยาบาลดูแล โชคดีที่ไดสังวาล รูวิธีปฏิบัติคนไข เชน คุณแมสิริ กรินชัย เคยอบรมมา เคยดูแลคนไขอายุมากๆ มา มีปฏิภาณดี คอย ชวยทำใหคุณพอมีอารมณขันหัวเราะได เลาเร�องในอดีตใหฟงบาง มี สับสนบางบางเวลา แตสมองยังดี รูอะไรดี เปนคนที่มีหนาที่สั่งบริหารงาน
คุมโรงเล�อยจักรแหงประเทศไทย อยู 10 ป แลวก็ขอลาออก ใหคนอ�นเปน ไดทำประโยชนใหพวกเจาของโรงเล�อยมากมาย มาตลอด 10 ป พวกพนักงาน ดีๆ ก็ไมใหลาออก คุณพอรูดีวาการเปนหัวหนาเขา แมจะทำดีเสียสละ เทาไร ก็ยังมีคน 2 จำพวก คือชอบและไมชอบ ไปขัดผลประโยชนก็ไม ชอบ เปนธรรมดาของมนุษย 10 ปพอแลว ไมวาจะทำดีมากนอย ก็ตอง โดนไลออก อยางนักการเมืองเปนตน มีหลายพรรค แตละพรรคก็อยากเปน รัฐบาล หาเร�องจับผิดไลฝายตรงขามออก เราไมมีอคติ ดูผลงานมากนอย ราษฎรตองอยูดีกินดี ฝายคานไมไดเปนรัฐบาล ก็จับผิดรัฐบาลทุกเร�อง หาก ประชาชนเช�อก็จะไมพอใจ คุณพอรูจักพรรคประชาธิปตยมาตั้งแตสมัย นายควง อภัยวงศ เลยมี เพ� อ นเป น สส. มี เ พ� อ นเป น รองประธานสภาที ่ ร ั ก นั บ ถื อ กั น ซึ ่ ง ตอนนี ้ ก ็ หมดบุญไปหมดแลว คุณพอเองก็พูดกับคุณแมวา ที่ยังไมอยากไปเพราะหวง คุณแม คุณแมเปนคนซ�อ ออนตอโลกไมคอยทัน คนที่ฉลาดมีเลห แตดี ที่คุณแมเปนแมบานจริงๆ ซ�อสัตย เก็บออมเงินทอง ประหยัดมีเงินเก็บ ตอนคุณพอช็อตเงิน ก็ไดเงินคุณแมที่เก็บชวยไว คุณแมไมสูบบุหรี่ ด�ม เหลา เบียร เลน การพนัน อยูบานก็ดูแลความเรียบรอยภายในบาน ในสวน ดูแลสุนัข เอาใจใสอาบน้ำใหมัน จับเห็บใหมัน ซึ่งไมเคยเหน�อยหรือคิดวา ลำบาก คุณพอไมเคยทำใหทกุ ขใจ กินใชกใ็ หเต็มที่ แมจะขาดทุนในการคา ก็ไมเคยหักเงินใหนอยลง ไมชอบใหคุณแมปลอยตัว ชอบใหแตงตัวสวย เสมอ จะหาลูกชาย หานองชาย หาสามี หาพอของลูกไดขนาดนี้ คือ ใจกวาง สปอรต รับเลี้ยงใหเงินเลี้ยงชีพแกญาติพี่นองทั้ง 2 ฝาย ไดที่ไหน ไมเคยเห็น คุณพอรองไห มีแตตาแดงๆ ตอนที่กอนคุณยาหอม (คุณแม คุณพอหมดบุญ) หมดบุญ แลวก็พาลูก 5 คนไปกราบคุณยาที่โรงพยาบาลศิริราช รักษาคุณยา มาเปนปๆ จายเงินคนเดียว พี่สาว 2 คนรูวานองชายมีเงิน และไมรองขอให ชวยออกเงิน
เดี๋ยวนี้โตใหญรับผิดชอบมาก รวมกับหนูติ๋มที่เปนสะใภผูมีจิตใจดี รัก คุณพอคุณแมมาก รักพี่โตมาก จึงเอาใจใสหาของกินอรอยๆ บางครั้งทำเอง บางมาใหกิน ซื้อของบำรุงคุณพอ เชน นมผง น้ำลูกพรุน ซุปไกแบรนดมา ใหเสมอๆ ไมตองบอกก็รีบเอามาให ขอใหลูกทั้งสองจงมีความเจริญรุงเรือง สุขภาพแข็งแรง คุณแมเปนหวงโตใหญเร�องสายตามาก สงสารไปเมืองนอก คนเดียวบอยๆ ไปดูลูกๆ ที่กำลังเรียนกันไปดวยดี เกรดดี จนเขามหาลัยได แตละคนนำความภูมิใจมาใหพอแม และคุณปูคุณยา คุณยายนงลักษณ ซึ่ง ขณะนี้ ก็ไดไปพำนักกับลูกสาวคนเล็ก ซึ่งเหมาะแลว อายุก็มากแลวปมะโรง ก็อายุ 88 ป สวนคุณแมอายุยาง 91 ป ก็หลงๆ ลืมๆ ไปบาง จำช�อใคร ไมคอยได แตจำหนาได เพ�อนฝูงก็ 87 – 88 แลวทั้งนั้น อะไรที่ผิดพองหมองใจ ทีผ่ า นมาก็ใหเปนอดีต อโหสิกรรมกันไป หลังปใหม เพ�อนจะพากันมาหา จะเลีย้ ง ขาวกลางวัน ใหของที่ระลึกเพ�อน เพ�อนซี้คนที่จบ ม.6 ที่ ร.ร.วัฒโนทัยพายัพ คือ กาญจนา (กิม) เปนลูกคนจีนรูส กึ จะไหหลำ เพ�อนทีส่ นิทกัน 2-3 คน มาอยู กทม. กันหมด ที่อยูเชียงใหมก็หมดบุญไปบาง อยางสมจิตร ชินวัตร อาของ ทักษิณ ชินวัตร ก็หมดบุญไปหลายปแลว อนิจจังไมเที่ยง ทุกคนไมอยูค้ำฟา ลวงลับไปกันทีละคน
*ทายนี้ก็ยางเขาปใหม พ.ศ.2558 แลว คุณพอก็อดทนน�าดูอยากมี ชีวิตอยู เพราะเปนหวงคุณแม ไมงั้นลาโลกไปนานแลว เวลาเดินผานเตียง นอน ถาเห็นคุณแมไมแวะ ก็พูดวาผานไมแวะ คุณแมตองแวะทักทาย ถาไม หลับก็ดีใจยก 2 มือไหว เอามือคุณแมหอมทีละมือ แลวเอาหนาใหคุณแมหอม คุณพอก็หอมคุณแม 3 ครั้ง จึงหยุด พอใจก็เปนกำลังใจใหไดบาง แตเวลา เรียกหาสังวาลเรียกหลายๆ ครั้ง เพราะสังวาลไปหองน้ำบาง สระผมบาง ซักเสื้อผา บาง คุณแมก็ลุกไปดู ถามวาจะเอาอะไร เปนอะไรหรือเปลา ก็สั่น หนา ถามหาหมอ จะหาหมอ ไลคุณแมไปนอนหรือไปดูทีวี เวลาคุณแมดูทีวี แล ว เผลอหลั บ ตา คุ ณ พ อ ก็ ห ว งคอยบอกว า ถ า ง ว งให ไ ปนอนที ่ เ ตี ย งเลย อยานั่งหลับ เปนหวงคุณแมทุกฝกาว น�ารักมาก บางทีคุณแมตื้นตัน ใจจนน้ำตาไหล สรุปแลวสติคุณพอสวนมากยังดีอยู จำอะไรได ไหวพระ อธิฐานเสร็จก็เอามือลูบผม หวีสามครั้ง ตอนนี ้ เ ป น ฤดู ห นาว อากาศหนาวอี ก เดื อ นมกราคม 2558 เวลา อากาศเปลี่ยนแปลง ก็มีไอบาง ก็เอาผาพันคอนุมๆ นองนีซื้อมาใหใช 5 ผืน ใหคุณแม 2 ผืน นุมมือบางดีดวยก็เลยยอมใหเอาพันคอไว วันนี้วันที่ 19 มกราคม 2558 วันจันทร วันพระ สังวาลพาไปสวดมนต ใสบาตร เอาน้ำมาใหกรวด คุณพอก็นอนหลับ สังวาล เอาผานุมผืนยาว ที่ นองนีซื้อมาใหคลุมหัวไว ซึ่งดีมาก สังวาลถามหาหมวกไหมพรมใส หัวกัน หนาวใหคุณพอ คุณแมก็เอามาให พรอมเสื้อกั๊กสีแดงใสกันหนาว แตยังไม ไดใส ถาถามคุณพอวาจะใสไหม คุณพอจะสั่นหนา บอกมีผาหม แตจริงๆ ไมอุนพอจึงใหใสเสื้อกั๊กดีกวา ขณะที่เขียนอยูนี้ คุณพอหลับแลว สังวาลก็ ไปทำธุระสวนตัว วานนี้ 18 มกราคม 58 สังวาลขอไปดูบา น 2-3 ช.ม. ใหอาหาร ยาเรียบรอย แลวคุณพอก็จะนอนหลับ แตวันนี้เปนวันโกน คุณพอไมคอยหลับ รูอยูวาสังวาลบอกจะขอไปดูบาน หน�อยก็พยักหนา คุณแมก็นั่งดูอยู ดูทีวี
เขียนสมุดนี้ไปดวย สังวาลไป 9.00 น. กลับ 11.30 น. ก็ไป 2 ช.ม.ครึ่ง ตามที่ ตกลงกับ คุณแมวาไปไดตอนชวงเชา คุณพอหลับซัก 2 ช.ม. หรือ 2 ช.ม.ครึ่ง ก็ต�นแลว ชล เปนพยาบาลที่มาดูแลแทนตอนสังวาลไมอยู ปญหามีอยูวา คุณพอจะไมยอมใหชลเช็ดตัวให ไมยอมใหพาเขาหองน้ำ ยอมทน จนกวา สั ง วาลจะกลั บ มาทำให ชลมา 3 ครั ้ ง ก็ พ ยายามจะทำอะไรๆ ให ค ุ ณ พ อ คุ ณ พ อ ก็ไมยอม จนปญญาไมกลาขัดใจ
นั่งเฝาคุณพอขางเตียง คุณแมคิดวา คุณพอยังมีสติดีอยู วันหนึ่งคุณพอ พูดกับคุณแมวา “พอรูตัวดีนะ พูดซ้ำๆ กันสามครั้ง” คุณแมก็ดีใจ ตอบ คุณพอวา “แมดีใจมากที่สมอง คุณพอดี ความจำดี สวนมากรูตัว ขอให คุณพอทำใจใหสบายอยาคิดมาก พักผอนมากๆ หลับใหสบาย พอยังอยู อีกนาน เปนรมโพธิ์รมไทรใหลูกหลานเหลนนานๆ นะคะ” . . . คุณพอก็พยักหนา
วันนี้ 31 มกราคม 2558 ยาง กุมภาพันธุ 2558 แลว ก็ดำเนินชีวิตไป เร�อยๆ วันๆ คุณ แมก็ไมคอยวาง ตอนนี้คุณพอก็ดีขึ้นมาก ใครมาเยี่ยมก็ ใหลางมือฟอกสบู ลางเทา กลัวติดเชื้อหวัดหรือโรคอ�น เพราะออนแอ ไมมี ภูมิตานทานเชื้อโรค อาหารที่คุณแม ทานทุกวัน สวนมากจะซื้อบาง ทำเองบาง ถาอยากทาน ไมมีอะไรจะเลาหรือพูดใหลูก หลานเหลนฟง สุดทายนี้ก็ขอให ทุกคนเปนคนดี ตั้งใจเลาเรียน ตั้งใจทำงาน ซ�อสัตยตอตนเองและผูอ�น ตอพอแม ปูยา ตายาย ทวด ทุกคนนับถือพระพุทธเจา ก็ใหทำตามคำสั่งสอน ของพระองค ทุกคนก็จะเจริญ รุงเรือง กาวหนา ขอใหเลือกงานที่สุจริต ไม อันตรายทำใหเจ็บตัวถึงชีวิต ตองมาลำบากทีหลัง ขออวยพรใหลูกหลาน เหลน จงมีความสุขความเจริญทุกผูทุกคน
จากใจลูก
จากใจลูกสาวคนโต...อวน
วันนี้ เปนวันที่ลูกๆ ไดสูญเสียครั้งยิ่งใหญอีกครั้งในชีวิตที่ไมมีคุณแม อยูกับพวกเราแลว คุณแมไดดูแลและเลี้ยงพวกเราทั้ง 5 คนดวยความรัก และหวงใยดวยดีมาโดยตลอด คุณแมจะคอยดูแลเร�องความเปนอยูและพร่ำ สั่งสอนให พวกเราเปน คนดี มีมารยาท ซ�อสัตร ส ุ จ ริ ต เป น คนดี ข องสั งคม ตอนเชาๆ คุณแมจะหาอาหารใหทุกวันกอนจะไปโรงเรียน ไมเคยขาดเลย และจะไดยินคุณแมบอกวา อยาเสียงดังนะเดียวคุณพอจะต�น กลางคืนพอนอน ไมคอยหลับ ตอนพวกเราโตคุ ณ พ อ และคุ ณ แม จ ะพาเราไปทานอาหารกลางวั น ดูหนังตอนวันหยุด พี่อวนเปนลูกสาวคนโต คุณแมจะตัดเสื้อ หรือซื้อเสื้อผา สวยๆ ใหใส ลูกก็จะดีใจ จะระลึกถึงคุณแมเสมอมา การสอนของคุณแม ทำใหเรามีอนาคตที่ดีและพวกเราก็ไดนำแบบอยางไปดูแลเลี้ยงดูสั่งสอนลูก หลานมาดวยดี คุณแมไดพักผอนแลว ขอใหพวกเราไดเกิดมาเปนครอบครัว เดียวกันอีกในทุกๆ ชาติ ลูกอวน
ปาลีรัฐ ไมไทย
จากใจลูกชายคนโต...ระ “แม” คือแมพระของลูก ตั้งแตใหกำเนิด ลูกนอยดวยเลือดในอกแม คือน้ำนมที่ใหลูกด�มกิน ตั้งแตเล็กจนเติบใหญ แมเฝาถนุถนอม พร่ำสอนให ลูกเปนคนดี มีคุณธรรม ยามเจ็บไขไดปวย แมคอยเฝาดูแลลูกอยางใกลชิด จนกระทั่งลูกโตเปนผูใหญ วัยกลางคน แมก็ยังรักและเปนหวงเสมอ แมเปน กุลสตรี เปนแมบาน โดยแทจริง
พระคุณของแมนั้นใหญหลวง มิอาจหาที่เปรียบได หากวิญญาณ ของแม จะไดรับรูวาลูกขอใหแมจงไปสูสุขขติ ในสัปปรายภพ ในภพที่มีแต ความสุขตลอดการณ เทอญ กราบเทาแม จากลูก ระ
ธีระ ไมไทย
จากใจลูกชายคนกลาง...โตใหญ ตัง้ แตเริม่ จำความได คุณแม “อนงค” คือช�อทีค่ ณ ุ พอ “สวัสดิ”์ เรียกมา โดยตลอด คุณแมสอนใหเราเปนคนดี ซ�อสัตย ประพฤติตัวใหอยูในศีลในธรรม และเช�อฟงพอแม ที่ไดสั่งสอนมาโดยตลอด คุณแมเปนแมที่สวยมาก ทั้งกายและใจ จะชวยเหลือญาติพี่นอง และ เพ�อนฝูงอยูเสมอมา ตอนเราเด็กๆ คุณแมจะต�นแตเชาเพ�อมาดูแลอาหารการกิน ในมื้อเชาใหพวกเราทุกวัน เพ�อใหแน�ใจวาเราไดจะไดอาหารที่ถูกครบหาหมู วันไหนพวกเราไมสบายคุณแมกจ็ ะจัดหาคุณหมอมาดูแล ยายเราขึน้ ไปนอนดวย ในหองนอนเดียวกับพอแม เพ�อแน�ใจใจการทานยาใหครบตามหมอสั่ง ซึ่งเปน สิ่งที่ทำใหเราอบอุนและไดรับความรักสุดๆ จากคุณแม เม�อตอนเด็กๆ อยากไดเคร�องบินเล็ก ติดเคร�องและมีเชือกผูก เพ�อไมให บินออกไปนอกวงกลม คุณแมกจ็ ะสอนใหเราเก็บออมไว แ ละถาขาดเหลือเล็กนอย คุณแมก็จะเพิ่มใหเพ�อใหสมกับความตั้งใจของเรา วันไหนโรงเรียนหยุด สวนมากคุณพอคุณแมจะพาเราไปทานขาวกลางวัน ในสถานที่อรอยๆ ซึ่งพวกเราต�นเตนและจดจำจนทุกวันนี้ คุณแมเปนแมบา นอยางสมบูรณทส่ี ดุ ไมขาดตกบกพรองเลย ซึง่ สมเปน ชางเทาหลัง ที่น�าช�นชม และขาดไมไดจริงๆ
คุณแมจะสอนและพูดเสมอวาเราทุกคนตองรักกัน พี่คนโตพี่อวนตอง ดูแลนองใหปฎิบตั อิ ยูใ นโอวาทของพอแม ถึงแมวา พวกเราไดมคี รอบครัวแลวทุกคน เม�อเราพบกันทุกครั้ง คุณแมก็จะพูดและสั่งสอนใหรักกันและอภัยซึ่งกันและกัน พูดกันใหเขาใจไมทิ้งไวขามคืน สำคัญมาก ฉะนั้นคุณแมอนงค คือที่รักที่สุดของ พวกเรา ลูกจะปฎิบัติและสวดมนต เพ�อขอใหไดเกิดเปนลูกของคุณแมคุณพอ อีกหลายรอยชาติ เทอญ รักและเคารพที่สุด
โตใหญ ธีเดช ไมไทย
จากใจลูกสาวคนเล็ก...ปอก กราบเทาคุณแมที่เคารพรักอยางสูง ลู ก มี ทุ ก วั นนี้เพราะคุณ แมอบรมสั่ง สอนและห วงใยในทุ ก สิ ่ งอย า ง ยามหางไกลคุณแมยิ่งหวงหนัก เขียน Air Letter มาหาในสมัย 50 กวาป จดหมายจะเปนเขียนแลวพับสงไดทาง Air Mail เลย คุณแมชอบเขียนมาก จดทุกอยางลงสมุด และจะเขียนใน Air Letter ทุกสวนของกระดาษที่มีจำกัด บงบอกถึงความรักและหวงใยเสมอ ไมวายามทุกขหรือสุข และในยามที่แยก ครอบครัวออกมาแลว หวังลึกๆ วา คุณแมจะไดใชความสุขในปนปลายไดไปไหนๆ และ อยากทำในสิ่งที่ตองการ แตความเจ็บปวยก็ทำใหคุณแมไมสามารถทำไดตาม หวั ง ความดี ข องคุ ณ แม จ ะเป น ที ่ จ ดจำของลู ก สาวคนนี ้ ต ลอดไป และจะ ไม ล ื ม คำพร่ำสอนของคุณแมคะ รักและคิดถึงคุณแมมากๆ ลูกปอก (ณี)
ปาลีณี เลณบุรี(ไมไทย)
บันทึกภาพหนาสุดทาย