σελφ σέρβις τεύχος 506 by BOUSSIAS

506

ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2020

ISSN 1105 1105 -- 4972 4972 ISSN

ΑΓΟΡΑ «Καµπανάκια» κινδύνου ηχούν… σελ. 14 ΘΕΜΑ Ο τζίρος πέφτει, η επέκταση των δικτύων συνεχίζεται σελ. 26 ΕΡΕΥΝΑ Αγορές στα σούπερ µάρκετ Τρεις σηµαντικές αλλαγές που έφεραν πανδηµία & lockdown σελ. 36 ΠΡΟΪΟΝ Αναψυκτικά & Χυµοί Αβεβαιότητα λόγω πανδηµίας και οικονοµικής κρίσης σελ. 42 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Χαράλαµπος Τσαρδανίδης, Ι∆ΟΣ Ώρα ζωτικών αποφάσεων για την ΕΕ και σοβαρής διαχείρισης του ελληνοτουρκικού σελ. 50 OIKONOMIA Κανονικότητα θρίλερ!

σελ. 54

ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

Editorial

Το φάρμακο για την υγεία της οικονομίας σε έλλειψη…

τις ανώτερες βαθμίδες των διαχειριστών του συστήματος, εκεί που εκλεκτές μειονότητες απολαμβάνουν τον παραγόμενο πλούτο, είναι που λαμβάνονται αποφάσεις για το πώς πρέπει να ζήσει η πλειονότητα των εργαζομένων, πριν ακόμη τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητα των σχετικών αποφάσεων. Αρκεί ο παγκόσμιος πλούτος να αυξηθεί, έστω και αν υποφέρουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη, όπως και ο ίδιος ο πλανήτης, η εγγύηση της ύπαρξής μας… Στη βάση της λήψης, αποδοχής και υλοποίησης αποφάσεων αυτής της λογικής βρίσκεται η αμφισβήτηση της υπόστασης του κάθε εργαζόμενου ως ξεχωριστής και αναντικατάστατης προσωπικότητας, ανεξαρτήτως θέσης και αντικειμένου εργασίας. Από αυτή την τοποθέτηση δεν παρεκκλίνουν ούτε κατ' ελάχιστο και οι περισσότερες αποφάσεις που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της νέας κρίσης στην οικονομία. Η ανοδική πορεία των δεικτών ανεργίας, ως συνέπεια και της πανδημίας και των αντίστοιχων μέτρων, το αποδεικνύει περίτρανα. Θα μπορούσε να πει κανείς πως η αριθμητική προσέγγιση στα ζητήματα του εργατικού δυναμικού, όπως εκφράζεται μέσω των αποφάσεων που λαμβάνουν σχετικά διοικήσεις επιχειρήσεων σε αγαστή συνεργασία με την εκτελεστική εξουσία στις περισσότερες χώρες, δεν διαφέρει από την κυρίαρχη προσέγγιση άλλων εποχών, λιγότερο εξελιγμένων ως προς την αποδοχή των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η δύναμη, η αντοχή και η ταχύτητα στην εκτέλεση της εργασίας ήταν κάποια από

τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του εργαζόμενου, που έμπαιναν στη ζυγαριά για να αποφασιστεί η αξία του. 'Οταν υπήρχε βέβαια προσφορά εργασίας, αλλιώς δεν αντιμετωπιζόταν ως κάτι παραπάνω από οποιοδήποτε αναλώσιμο υλικό. Σήμερα, στις σύγχρονες κοινωνίες, η εξειδίκευση, μαζί με την προθυμία για συνεχή εκπαίδευση, συνεργασία και αποδοχή των αρχών της επιχείρησης, είναι μερικά από τα προσόντα που μπορούν να διασφαλίσουν στον εργαζόμενο τη διατήρηση της θέσης του και πιθανόν την ανέλιξη σε ανώτερα κλιμάκια της διοίκησης. Όμως, σε εποχές κρίσης επιστρέφουμε σε αρχέγονα ένστικτα, που θέτουν τον εργαζόμενο στη θέση του αδύναμου, ο οποίος θα μπορέσει να διατηρήσει την εργασία του μόνο αν αποδεικνύει συνεχώς πως υπερέχει συγκρινόμενος με τον πιο ικανό ή με μια πιο συμφέρουσα λύση, ακόμη και... ψηφιακή. Με την εμφάνιση της νέας κρίσης στην παγκόσμια οικονομία, χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση, οι πολιτικές ηγεσίες και οι επιχειρηματικοί φορείς της πλειονότητας των θιγόμενων χωρών προχώρησαν στην υιοθέτηση δράσεων που έφεραν ξεκάθαρα το στίγμα της μεροληψίας υπέρ των οικονομικών στόχων. Το εισόδημα των εργαζομένων και το δικαίωμα στην εργασία έγιναν ξανά παράπλευρες απώλειες. Για μία ακόμη φορά, μπροστά στον κίνδυνο να υποστεί μεγαλύτερο πλήγμα η υγεία των αριθμών, έγινε πολυτέλεια η συζήτηση για τη συμβολή της εργασίας με συνθήκες αξιοπρέπειας στην παραγωγή πλούτου. Με την επιλογή αυτής της πολιτικής στάσης, επιβεβαιώνεται και πάλι πως μόνο σε εποχές σχετικής ευμάρειας -ή ανάγκης εκτόνωσης

μεγάλων κοινωνικών εντάσεων- υπάρχει πιθανότητα να αναγνωριστεί πως το καλύτερο φάρμακο για την υγεία της οικονομίας είναι η υγεία των εργασιακών σχέσεων. Οι μέτοχοι, οι διοικήσεις, τα υψηλόβαθμα στελέχη μεγάλων κυρίως οργανισμών, μοιάζει να έχουν χάσει από καιρό την ικανότητα να διαβλέπουν ακόμη και τον κίνδυνο της απώλειας εσόδων για τους ίδιους, ως επακόλουθο της μείωσης του διαθέσιμου προς κατανάλωση εισοδήματος, του πλήγματος που μπορεί να επιφέρει η χαλάρωση των όποιων δεσμών συνεργασίας, αλλά και η υποτίμηση της ατομικής συνεισφοράς της κάθε ξεχωριστής οντότητας στην επιβίωση και εξέλιξη της επιχείρησης. Η προσωπικότητα κάθε μέλους της διοίκησης πολιτικού ή επιχειρηματικού σχηματισμού αντανακλάται σε σημαντικό βαθμό στο πώς διαχειρίζεται ανά πάσα στιγμή, και κυρίως στις δυσκολίες, τη σχέση του με τους συνεργάτες του. Αν δεν τους αναγνωρίζει το ανάστημα που θα τους επέτρεπε να φέρουν αυτό τον τίτλο, βλέποντάς τους ως απλά γρανάζια ενός μηχανισμού, τότε έχει σοβαρό έλλειμα παιδείας και ευρύτητας πνεύματος. Με έμπρακτες αποδείξεις πίστης στην ιδέα ενός κοινού μέλλοντος, με πρόσθετη υποστήριξη όταν υπάρχει ανάγκη και με σεβασμό όταν οι εποχές είναι δύσκολες, αντιμετωπίζουν τους εργαζόμενους όσοι βλέπουν πέρα από την εποχή τους ή τουλάχιστον έχουν την ικανότητα να διαβάζουν τα σύγχρονα σημάδια για το μέλλον. Για τους άλλους, θα πρέπει μάλλον να περιμένουμε πολύ… Ξένια Μαντζιώρη, Διευθύντρια Σύνταξης Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 3

Περιεχόμενα

editorial

03 Το φάρμακο για την υγεία της οικονομίας σε έλλειψη…

επικαιρότητα

06 Τα νέα της ελληνικής αγοράς

διεθνή

έρευνα 32 IRI

Χρήσιμα μαθήματα από την προηγούμενη ύφεση για τη νέα… 36 Αγορές στα σούπερ μάρκετ Τρεις σημαντικές αλλαγές που έφεραν πανδημία & lockdown

12 Τα διεθνή νέα

60 Οι δείκτες της αγοράς από την IRI

αγορά

προϊόν

14 «Καμπανάκια» κινδύνου ηχούν… 18 Στο ρυθμό της ΕΥΣ δρουν οι εταιρείες παραγωγής του ομίλου

19 Το anti-virus πλάνο της ΑΒ Βασιλόπουλος 20 Επενδύει στην περαιτέρω επέκταση του δικτύου της η Lidl 21 Σε ρότα εξαγορών η Πέντε 22 Τα σχέδια του SYNKA σε Ιόνιο και Δωδεκάνησα 23 Ανάπτυξη τζίρου 15% το πρώτο εξάμηνο για τη Market In 24 Τα Grocery Stores κέντρο ενδιαφέροντος της OK! Anytime Markets

συνέντευξη

25 Τάκης Λουκέρης, ADUS

Καμία χαμένη πώληση για τους πελάτες μας 50 Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, ΙΔΟΣ Ώρα ζωτικών αποφάσεων για την ΕΕ και σοβαρής διαχείρισης του ελληνοτουρκικού

θέμα

26 Ο τζίρος πέφτει, η επέκταση των δικτύων συνεχίζεται

39 Νερό με έξτρα γεύση & ενέργεια Μια πολλά υποσχόμενη ομάδα προϊόντων σε «ανάποδους» καιρούς 42 Αναψυκτικά & Χυμοί Αβεβαιότητα λόγω πανδημίας και οικονομικής κρίσης

τεχνολογία

48 Έρχονται τα ρομπότ, αλλά έχουν τα θεματάκια τους…

οικονομία

54 Κανονικότητα θρίλερ! 56 «Έξυπνη ζωή» για ολίγους 58 Οικονομικοί δείκτες

επικοινωνία

66 Χυμοί Κάμπος Χίου Η 1η καμπάνια είναι στον αέρα ΑΛΦΑ Μας θυμίζει «ποιος μας έμαθε το καλοκαίρι»… 67 Lidl Ελλάς Καμπάνια «Plastic Free Santorini» ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ Τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σποτ

νέα προϊόντα

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΞΕΝΙΑ ΜΑΝΤΖΙΩΡΗ xman@boussias.com ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ nikolasp@boussias.com ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΤΣΟΥΛΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΟΦΟΡΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΕΣΤΙΜΑΛΤΖΟΓΛΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΚΕΑ, kbousboukea@boussias.com IMAGEBANK Shutterstock.com TMHMA ΠΩΛΗΣΕΩΝ & ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ AΜΑΛΙΑ ΨΙΛΟΥΔΗ, apsiloudi@boussias.com ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΑΡΑΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ, ΛΙΝΑ ΓΚΟΛΟΜΑΖΟΥ, ΑΛΕΞΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗ PRESSIOUS ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ-ΕΝΘΕΣΗ-ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗ PRESSTIME ΚΩΔΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ 011243 http://www.selfservice.gr Find us on Facebook http://www.facebook.com/selfservice

ΕΚΔΟΤΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ Κ. ΜΠΟΥΣΙΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΔΕΡΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΤΣΟΥΛΙΕΡΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ & ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΟΝΔΑΚΗΣ CREATIVE DIRECTOR ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΙΧΙΑΣ BOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. ΚΛΕΙΣΘΕΝΟΥΣ 338, Τ.Κ. 153 44 ΓΕΡΑΚΑΣ, ΤΗΛ.: 210 661 7777, FAX: 210 661 7778, e-mail: info@boussias.com, http://www.boussias.com

4 | σελφ σέρβις | Iούλιος - Αύγουστος 2020

Περιεχόμενα

«Καμπανάκια» κινδύνου ηχούν…

Ο τζίρος πέφτει, η επέκταση των δικτύων συνεχίζεται

Στο τελευταίο τετράμηνο του έτους θα κριθεί η εξέλιξη των πωλήσεων της οργανωμένης λιανικής. Οι σημαντικές πιέσεις στην οικονομία θα αποτυπωθούν στις πωλήσεις των δικτύων σούπερ μάρκετ, ψαλιδίζοντας μεγάλο μέρος των ιδιαίτερα καλών επιδόσεών τους κατά το πρώτο εξάμηνο…

Συχνά τη συζήτηση για διάφορα κλαδικά ζητήματα τη στοιχειώνουν όροι με θετικιστικό κύρος, όπως αυτός της «απόδοσης του λιανεμπορικού χώρου ανά τετραγωνικό μέτρο». Όμως, η οικονομική κρίση δείχνει ότι ο σκοπός της ανταγωνιστικής επικράτησης αγιάζει τα μέσα, βεβηλώνοντας τους κανόνες…

Η IRI μελέτησε στις ΗΠΑ τις αλλαγές των αγοραστικών συνηθειών κατά την μεγάλη ύφεση, εξάγοντας χρήσιμα συμπεράσματα για τη νέα κρίση. Η μελέτη των συμπερασμάτων τους μπορεί να συμβάλει στον σχεδιασμό μιας νέας αποτελεσματικής στρατηγικής…

σελ. 14-16

σελ. 26-30

σελ. 32-35

Αναψυκτικά & Χυμοί

Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, ΙΔΟΣ

«Έξυπνη ζωή» για ολίγους

Αβεβαιότητα λόγω πανδημίας και οικονομικής κρίσης

Ώρα ζωτικών αποφάσεων για την ΕΕ και σοβαρής διαχείρισης του ελληνοτουρκικού

IRI

Χρήσιμα μαθήματα από την προηγούμενη ύφεση για τη νέα…

Τη χαρά για την άνοδο των πωλήσεων χυμών και αναψυκτικών κατά το πρώτο πεντάμηνο του έτους τη σκιάζει η γενικευμένη ανησυχία για τις επιπτώσεις της πανδημίας σε προοπτική χρόνου. Πάντως, η προσοχή όλων εστιάζεται στην εντεινόμενη τάση υπέρ πιο υγιεινής και ποιοτικής προϊόντικής προσφοράς…

«Μια μη συμφωνία για το Δημοσιονομικό Πλαίσιο και το Σύμφωνο Ανάκαμψης στην ΕΕ θα σημαίνει ότι θα χάσουν όλοι και κυρίως η ΕΕ», τονίζει ο κ. Χ. Τσαρδανίδης, εξηγώντας παράλληλα τις δυνατότητες ανάσχεσης της τουρκικής επιβουλής από τη χώρα μας, ως μέλος της ΕΕ…

Από τον ΣΕΒ, στην 5η έκδοση του Παρατηρητήριου Ψηφιακού Μετασχηματισμού, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του λιανεμπορίου και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών αναδεικνύονται σε καταλύτη, που θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση έκτακτων προκλήσεων, όπως του Covid-19, και στην ουσιαστική υπέρβαση των μέχρι τώρα εξαρτήσεων από τον ανθρώπινο παράγοντα...

σελ. 42-46

σελ. 50-53

σελ. 56-57 Iούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 5

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΑΒ Βασιλόπουλος: ∆ιπλή επιβράβευση από το CRI Η πρώτη συμμετοχή της ΑΒ Βασιλόπουλος στο Corporate Responsibility Index (CRI), το κορυφαίο παγκοσμίως εργαλείο αξιολόγησης των επιχειρηματικών επιδόσεων σε θέματα ΕΚΕ, επιβράβευσε την εταιρεία με ένα αργυρό βραβείο για την εφαρμογή πρακτικών εταιρικής υπευθυνότητας το 2019 κι έναν τιμητικό έπαινο για την προσφορά της στον άνθρωπο. Η εταιρεία αξιολογήθηκε για τις πολιτικές της στα εργασιακά θέματα, στις σχέσεις με τους πελάτες και τους προμηθευτές της, ως προς την υπευθυνότητα και την ποιότητά της, τη δέσμευσή της για τη μείωση του πλαστικού και της σπατάλης τροφίμων κατά 50% ως το 2025 και για το σύνολο των φιλοπεριβαλλοντικών της πρωτοβουλιών. Εξάλλου, για τρίτη συνεχή χρονιά η P&G και η ΑΒ Βασιλόπουλος, μέσω του προγράμματος «Προσφέρω», ένωσαν τις δυνάμεις τους με την περιβαλλοντική οργάνωση iSea το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου, ολοκληρώνοντας τον υποβρύχιο καθαρισμό είκοσι παραλιών σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Βόλο. Από τον Μάιο του 2018, οπότε ξεκίνησε το πρόγραμμα, έχουν γίνει 78 καθαρισμοί σε όλη την Ελλάδα και θα συνεχιστούν μέχρι να φτάσουν τους εκατό.

Μασούτης: Στηρίζει τα Παιδικά Χωριά SOS και δημοτικά κοινωνικά παντοπωλεία Στο πλαίσιο του εταιρικού της προγράμματος ΕΚΕ, η Μασούτης ανέλαβε για φέτος τη χορηγία του απογευματινού γεύματος όλων των παιδιών των Παιδικών Χωριών SOS, που υποστηρίζονται από τα Κέντρα Μαθησιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης του οργανισμού στη Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, την Κομοτηνή και την Αλεξανδρούπολη. Εξάλλου, η εταιρεία από το 2008 ενισχύει με είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, απορρυπαντικά και είδη προσωπικής φροντίδας) τα κοινωνικά παντοπωλεία των δήμων Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Παύλου Μελά, Θέρμης, Νέας Μηχανιώνας-Θερμαϊκού, Λήμνου, πρόσφατα της Νέας Ιωνίας Αττικής, καθώς και το συσσίτιο του Δήμου Θερμαϊκού.

Milko: «Έκανε αληθινό» το νέο γήπεδο μπάσκετ Αγίας Βαρβάρας Το Milko της ∆ΕΛΤΑ παρέδωσε πλήρως ανακατασκευασμένο το γήπεδο μπάσκετ της Αγίας Βαρβάρας στα παιδιά της περιοχής. Ειδικότερα, το Milko ως σύμβολο ενέργειας, δύναμης και πίστης, μέσω του Γιάννη Αντετοκούμπο, ambassador του Milko χρόνια τώρα, με σλόγκαν «Κάν’ το αληθινό» και «Πίστεψέ το», δημιούργησε μια συλλεκτική συσκευασία, μέρος των εσόδων της οποίας διατέθηκαν για το συγκεκριμένο έργο. Η πρωτοβουλία θα συνεχιστεί, εφόσον το κοινό, αγοράζοντας τις συλλεκτικές συσκευασίες Milko Hood Makeover, έχει την ευκαιρία να αναδείξει με την ψήφο του το επόμενο γήπεδο που θα ανακατασκευαστεί.

Ζυμαρικά Ήλιος: Πανελλαδική δράση κοινωνικής ευθύνης Η βιομηχανία ζυμαρικών Ήλιος, στο πλαίσιο εκδήλωσης της εταιρικής υπευθυνότητάς της την περίοδο της κρίσης στη δημόσια υγεία, πρόσφερε ποσότητες προϊόντων της για την κάλυψη αναγκών ευπαθών κοινωνικών ομάδων των δήμων Ξάνθης και Τρικκαίων, δομών του οργανισμού το Χαμόγελο του Παιδιού, του φιλανθρωπικού σωματείου Οι Φίλοι του Παιδιού και της κοινωνικής οργάνωσης Αγάπη στη Θεσσαλονίκη, ενώ στήριξε το έργο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωσή της. 6 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

Το Market In ετοιμάζει το e-shop του Σε συνεργασία με την Koolmetrix προχώρησε το Market In, για τη μελέτη UX και σχεδίαση του ηλεκτρονικού καταστήματός του. Συγκεκριμένα, η Koolmetrix πραγματοποίησε μια in-depth ανάλυση της εμπειρίας του χρήστη, χρησιμοποιώντας όλα τα απαραίτητα εργαλεία για τη βελτιστοποίηση του customer journey. Με γνώμονα την τάση για mobile-ﬁrst design, ο χρήστης θα έχει τη δυνατότητα να αναζητήσει και ν’ αγοράσει τα προϊόντα που επιθυμεί, σ’ ένα ιδιαίτερα χρηστικό και γρήγορο περιβάλλον.

ΑΝΕ∆ΗΚ Κρητικός: ∆ράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών κοινωνικής υπευθυνότητάς της η ΑΝΕ∆ΗΚ Κρητικός, από την έναρξη της κρίσης στη δημόσια υγεία χορήγησε αναπνευστήρες για την ενίσχυση των ΜΕΘ, πρόσφερε νερά και χυμούς σε 25 νοσοκομεία της χώρας, στήριξε έμπρακτα με προϊόντα του εταιρικού της «Φυλλαδίου Φροντίδας» το Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα και τη ΜΚΟ Κιβωτός του Κόσμου. Επίσης, στήριξε με δράσεις άμεσης ανακούφισης από τις επιπτώσεις της πανδημίας τις τοπικές κοινωνίες, όπου δραστηριοποιούνται καταστήματά της. Ειδικότερα, συνέδραμε με βασικά προϊόντα τους συλλόγους Προστασίας Ατόμων με Αυτισμό (Καστοριά), Αλληλεγγύης «Ελπίδα» (Γρεβενά), Γονέων με Αυτισμό ∆. Μακεδονίας (Κοζάνη), καθώς και δομές κοινωνικής αλληλεγγύης δήμων της περιφέρειας, ενώ προχώρησε σε δωρεά διαγνωστικών εξετάσεων για τη διεξαγωγή τεστ σε Σπέτσες, Αίγινα και Εύβοια και στήριξε τοπικά με δωρεές προϊόντων το Λιμενικό Σώμα.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Sustainability Bond Ahold Delhaize: 432 εκατ. ευρώ υπέρ των βιώσιμων προϊόντων Η κ. Megan Hellstedt, VP Sustainable Retailing της Ahold Delhaize, σε συνέντευξή της στο προηγούμενο τεύχος του σελφ σέρβις, με αφορμή τη συμμετοχή της στο Food Retail CEO Forum 2020 –το συνέδριο που διοργανώνει το περιοδικό στις 16 Σεπτεμβρίου–, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο Sustainability Bond που εξέδωσε ο όμιλος τον Ιούνιο του 2019, το πρώτο ομόλογο που εκδόθηκε από αλυσίδα τροφίμων και είναι συνδεδεμένο με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η πρώτη ετήσια έκθεση για το Sustainability Bond δημοσιοποιήθηκε στις 30 Ιουνίου και παρέχει αναλυτικά στοιχεία για τον τρόπο αξιοποίησης των σχετικών προσόδων, καθώς και για τα έργα στα οποία κατευθύνθηκαν. Σύμφωνα με την έκθεση, το σύνολο των προσόδων διατέθηκε στην ανάπτυξη της κατανάλωσης προϊόντων που παράγονται σύμφωνα με τις αρχές της βιωσιμότητας, για την περαιτέρω μείωση των επιπτώσεων της λειτουργίας της επιχείρησης στο κλίμα και για την αύξηση των πωλήσεων πιο υγιεινών προϊόντων. Η Ahold Delhaize συγκέντρωσε 600 εκατ. ευρώ τον περυσινό Ιούνιο, μέσω της έκδοσης του εν λόγω ομολόγου, που λήγει τον Ιούνιο του 2025. Όπως δήλωσε ο κ. Miguel Silva Gonzalez, Senior Vice President & Treasurer της Ahold Delhaize, η έκδοση του ομολόγου απέδειξε πως υπάρχουν πολλοί επενδυτές που επιθυμούν να υποστηρίξουν τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον στον τομέα των τροφίμων, πράγμα που τεκμηριώνει την αισιοδοξία του ομίλου σχετικά με τις μελλοντικές δυνατότητες των πηγών χρηματοδότησης με πρόσημο αειφορίας. Το μεγαλύτερο μέρος των προσόδων, 432 εκατ. ευρώ, αξιοποιήθηκε για την περαιτέρω αύξηση της προμήθειας βιώσιμων προϊόντων στις κατηγορίες των ιχθυηρών, του καφέ, του τσαγιού και του κακάο. Επίσης, ένα ποσοστό αυτών κάλυψε το κόστος παραγωγής της Urban Farm, που λειτουργεί στην οροφή ενός καταστήματος Delhaize στο Βέλγιο. Ποσό 161 εκατ. ευρώ επενδύθηκε σε εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε εξοπλισμό υψηλής ενεργειακής απόδοσης, σε βελτιώσεις ψυκτικών εγκαταστάσεων και σε «πράσινα» κτίρια. Εξειδικευμένα έργα, που υλοποιήθηκαν με την ίδια πηγή χρηματοδότησης, αφορούν την τοποθέτηση φωτισμού LED, τη λειτουργία συστημάτων ανάκτησης θερμότητας, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στην οροφή κέντρων διανομής, καταστημάτων και γραφείων, κ.ά, ενώ το υπόλοιπο των προσόδων του ομολόγου αξιοποιήθηκε σε πρωτοβουλίες, που αποβλέπουν στην προσφορά υγιεινών επιλογών σε προσιτές τιμές -όπως η έρευνα και η δημιουργία προϊόντων με νέα σύνθεση, με λιγότερο αλάτι, ζάχαρη κ.ά.-, στο μάρκετινγκ και τη διανομή πιο υγιεινών ειδών. Σημαντικές επενδύσεις, σύμφωνα με την έκθεση, έγιναν και στα συστήματα επισήμανσης των προϊόντων, χάριν της μεγαλύτερης διαφάνειας και της καλύτερης πληροφόρησης των καταναλωτών.

Αποκλειστική συνεργασία ΑΒ Βασιλόπουλος-ΣΜΟΕ Η ΑΒ Βασιλόπουλος, μέσω της αρχικά διετούς αποκλειστικής συνεργασίας της με τον Σύνδεσμο Μικρών Οινοποιών Ελλάδος (ΣΜΟΕ), προτείνει στους πελάτες επιλεγμένων καταστημάτων της σπάνια, μοναδικής ποιότητας κρασιά από 13 μικρά οινοποιεία, που έως τον Σεπτέμβριο θα έχουν γίνει τουλάχιστον 20. Ο ΣΜΟΕ συσπειρώνει 50 μικρά, οικογενειακά και ιδιαίτερα οινοποιεία σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα. Εξάλλου, από τις 7 Ιουλίου τα καταστήματα της αλυσίδας διαθέτουν επτά νέα έτοιμα ιταλικά γεύματα της σειράς ΑΒ You’ll love, που υπογράφει ο σεφ Άκης Πετρετζίκης (ΑΒ Ciabatta με μορταδέλα, μοτσαρέλα και ψητά λαχανικά, ΑΒ Focaccia με πέστο βασιλικού και λιαστές ντομάτες, ΑΒ Fusilli με πέστο βασιλικού, ΑΒ Penne Arrabbiata, ΑΒ Linguini με κεφτεδάκια και κόκκινη σάλτσα, ΑΒ Πορκέτα με πατάτες φούρνου και ΑΒ Risotto μανιταριών με τρούφα).

Noxzema: ∆ράσεις προστασίας και φροντίδας

Grant Thornton: Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην οικονομία ∆ραστηριότητες που αναλογούν στο 69% του συνολικού κύκλου εργασιών του εγχώριου επιχειρείν, παράγοντας τζίρο 32,9 δισ. ευρώ και απασχολώντας περίπου 1,1 εκατ. εργαζομένους, επλήγησαν άμεσα από το lockdown, καθώς περιόρισαν ή διέκοψαν τη λειτουργία τους, σύμφωνα με μελέτη της Grant Thornton αναφορικά με τις επιπτώσεις της πανδημίας στον επιχειρηματικό κόσμο και την οικονομία. Κατά τη μελέτη, το εγχώριο ΑΕΠ φέτος αναμένεται ότι θα μειωθεί κατά 8,5%, κυρίως λόγω των δυσμενών επιδράσεων της πανδημίας σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας, που σχετίζονται με τον τουρισμό, ο οποίος, άλλωστε, εκτιμάται ότι θα υποστεί συρρίκνωση κατά 52%. Η εταιρεία, αναλύοντας δείγμα 17.000 επιχειρήσεων, ο τζίρος των οποίων υπερβαίνει το 50% των οικονομικών μονάδων της χώρας, συμπεραίνει στη μελέτη της ότι φέτος θα υποστούν μέση μείωση κύκλου εργασιών 12,4% και λειτουργικής κερδοφορίας 39%, ενώ η ρευστότητά τους θα μειωθεί κατά 5,6 δισ. ευρώ.

Ο όμιλος Σαράντη, συνεχίζει τις δράσεις του, μέσω του Noxzema, για τη συλλογική ασφάλεια και υγιεινή. Οι νέες δράσεις φροντίδας αποτελούν συνέχεια της προσφοράς του ομίλου ειδών καθαρισμού των χεριών στους οργανισμούς «Γιατροί του Κόσμου» και «Κιβωτός του Κόσμου» για ένα χρόνο. Το Noxzema στηρίζει τώρα το έργο των οργανισμών «Χαμόγελο του Παιδιού», «Καταφύγιο Αγάπης & Συμπαράστασης», «Γηροκομείο Αθηνών» και «Ηλιαχτίδα», καλύπτοντας τις ανάγκες τους σε μπάρες σαπουνιών, αποσμητικά και αφρόλουτρα για όλο το υπόλοιπο της χρονιάς. Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 7

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Όμιλος Vivartia: Βελτίωση όλων των μεγεθών το 2019 Οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου Vivartia το 2019 διαμορφώθηκαν στα 629,3 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 3,7% έναντι του 2018. Οι κλάδοι «κατεψυγμένων τροφίμων» και «εστίασης» παρουσίασαν ανάπτυξη πωλήσεων τους ως προς το 2018, ενώ ο κλάδος «γαλακτοκομικών» παρουσίασε οριακή μείωση, η οποία σχετίζεται με την αναδιοργάνωση των παραγωγικών του μονάδων και την κατ’ επέκταση διακοπή συμφωνιών παραγωγής προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Τα δημοσιευμένα ενοποιημένα κέρδη EBITDA του ομίλου διαμορφώθηκαν σε 68,7 εκατ. ευρώ έναντι 59,1 εκατ. ευρώ το 2018 (αύξηση 16%) –όλοι οι κλάδοι να παρουσίασαν αύξηση των λειτουργικών τους κερδών. Τα συγκρίσιμα κέρδη EBITDA, εξαιρουμένης της επίδρασης του ∆ΠΧΑ 16, καθώς και των μη επαναλαμβανόμενων εξόδων, που σχετίζονται με τη λειτουργική αναδιάρθρωση του «κλάδου γαλακτοκομικών», ανήλθαν σε 64 εκατ. ευρώ (αύξηση 8% ως προς το 2018). Αυξητικά κινήθηκαν τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων του ομίλου, τα οποία διαμορφώθηκαν στα 13,7 εκατ. ευρώ έναντι 7,2 εκατ. ευρώ το 2018, καθώς και τα ενοποιημένα κέρδη μετά από φόρους, τα οποία διαμορφώθηκαν σε 13,3 εκατ. ευρώ έναντι 2,8 εκατ. ευρώ το 2018, εξαιρουμένων, για αμφότερα, των μη επαναλαμβανόμενων εξόδων και απομειώσεων. Τα δημοσιευμένα κέρδη προ φόρων διαμορφώθηκαν σε 2,2 εκατ. ευρώ και τα δημοσιευμένα κέρδη μετά από φόρους διαμορφώθηκαν σε 1,8 εκατ. ευρώ το 2019.

ΜΕΓΑ: Μειώνει πιστοποιημένα το ενεργειακό της αποτύπωμα Η ΜΕΓΑ αποκτά φέτος για τέταρτη συνεχή χρονιά τις Εγγυήσεις Προέλευσης από 100% Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Τo σχετικό «πράσινo» πιστοποιητικό διαβεβαιώνει ότι για την ηλεκτρική ενέργεια που κατανάλωσε η εταιρεία στο εργοστάσιο, τις εγκαταστάσεις και τα γραφεία της, παράχθηκε ισόποση ενέργεια από συγκεκριμένες εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή/και συστημάτων συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης. Σημειώνεται ότι η εταιρεία είναι πιστοποιημένη με το Περιβαλλοντικό Σύστημα ISO 14001, το Σύστημα Διαχείρισης Ενέργειας ISO 50001 και κατά FSC από το Forest Stewardship Council.

Φυσικό Μεταλλικό Νερό Αύρα: «Όσο φροντίζεις… κερδίζεις!» Το πρόγραμμα επιβράβευσης του Φυσικού Μεταλλικού Νερού Αύρα «Όσο φροντίζεις… κερδίζεις» επιβράβευσε άμεσα φέτος το καλοκαίρι τους φίλους του με δώρα wellness και fitness και με συμμετοχή σε κλήρωση για πέντε μεγάλα δώρα, εφόσον αναζήτησαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο τις νέες συσκευασίες Αύρα 500ml και συγκέντρωσαν τα καπάκια με τους μοναδικούς κωδικούς. Οι τυχεροί κέρδισαν training mat ή σετ πετσέτες adidas, ένα activity tracker Mi Band 4 Xiaomi και πέντε πενθήμερα ταξίδια ευεξίας δύο ατόμων στο Blue Palace, a Luxury Collection Resort and Spa στην Κρήτη. 8 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

Πρόγραμμα Ignite Ideas Το πρόγραμμα Ignite Ideas διοργανώνεται για δεύτερη φορά με πρωτοβουλία της Nestlé Ελλάς και υλοποιείται με την υποστήριξη του Κέντρου Στήριξης Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας (ACEin) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στόχος του είναι να υποστηριχθούν καινοτόμες προτάσεις, με σκοπό την πιλοτική υλοποίησή τους σε πραγματικό περιβάλλον, με την εφαρμογή του κατάλληλου επιχειρηματικού μοντέλου και την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν επιχειρηματικές και ερευνητικές ομάδες, που δραστηριοποιούνται στους τομείς του περιβάλλοντος, της ενέργειας, της κλιματικής αλλαγής, της βιώσιμης ανάπτυξης και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Οι συμμετέχοντες, εφόσον διακριθούν, θα έχουν την ευκαιρία να λάβουν υποστήριξη και καθοδήγηση από εξειδικευμένα στελέχη της Nestlé και του Κέντρου ACEin σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος, ώστε να υλοποιηθεί η ιδέα τους σε πραγματικό περιβάλλον.

Γιώτης ΑΕ: Ύστατο «αντίο» στον Βασίλη Χριστοδουλόπουλο Η διοίκηση και οι εργαζόμενοι της Γιώτης ΑΕ εξέφρασαν με ανακοίνωσή τους τη θλίψη τους για το θάνατο του επί έξι δεκαετίες συναδέλφου τους και ενός από τα πλέον καταξιωμένα στελέχη του κλάδου των τροφίμων, Βασίλη Χριστοδουλόπουλου. Ο Βασίλης Χριστοδουλόπουλος υπήρξε ένα από τα παλιότερα στελέχη της Γιώτης, που συνέβαλε στην ανάπτυξη της εταιρείας και στη δημιουργία ενός διευρυμένου χαρτοφυλακίου καινοτόμων προϊόντων. Ξεκίνησε να εργάζεται στην εταιρεία το 1958. Το 1996 προήχθη σε μέλος του διοικητικού της συμβουλίου, ενώ αργότερα ανέλαβε και καθήκοντα νομίμου εκπροσώπου της.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Πρεμιέρα του brand Costa Coffee στην Ελλάδα H Coca-Cola Τρία Έψιλον και η CocaCola Hellas άνοιξαν μια νέα σελίδα στην αγορά του καφέ στην Ελλάδα, διευρύνοντας το χαρτοφυλάκιο προϊόντων τους, με μια διεθνή μάρκα, τον καφέ Costa Coffee, ο οποίος είναι πλέον διαθέσιμος στην εγχώρια αγορά, με πέντε διαφορετικά χαρμάνια στην κατηγορία του αλεσμένου espresso και με επτά επιλογές σε κάψουλες, που θα λανσαριστούν τον Σεπτέμβριο. Το προϊόν θα έχει παρουσία και στους χώρους εστίασης με ένα πλήρες χαρτοφυλάκιο σε μορφή κόκκων. Η επίσημη παρουσίασή του πραγματοποιήθηκε στις 2 Ιουλίου, μέσω live streaming από το Coca-Cola Τρία Έψιλον 24/7 Experience Center, έναν state of the art εκπαιδευτικό χώρο, ειδικά για τους πελάτες της εταιρείας.

Όμιλος ΕΛΓΕΚΑ: Επίτευξη καθαρής κερδοφορίας και αύξηση πωλήσεων 2,9% Αύξηση πωλήσεων 2,9% είχε ο όμιλος ΕΛΓΕΚΑ το 2019, επιτυγχάνοντας αύξηση τζίρου για τρίτο συνεχόμενο έτος. Ειδικότερα, ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών του ομίλου διαμορφώθηκε στα 179,2 εκατ. ευρώ έναντι 174,2 εκατ. ευρώ το 2018, τα μικτά κέρδη του ενισχύθηκαν κατά 1,2 εκατ. ευρώ, φτάνοντας τα 30,9 εκατ. ευρώ έναντι 29,7 εκατ. ευρώ το 2018, η λειτουργική κερδοφορία του (EBITDA) διαμορφώθηκε σε 13 εκατ. ευρώ έναντι 6,6 εκατ. ευρώ το 2018 και τα αναπροσαρμοσμένα κέρδη του προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (χωρίς επίδραση ΔΠΧΑ 16) σε 8,4 εκατ. ευρώ έναντι 6,6 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη προ φόρων του ομίλου διαμορφώθηκαν σε 2,3 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 3,1 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση και τα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ανήλθαν σε 0,4 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 2,7 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.

Η Garnier λανσάρει νέα Green Beauty στρατηγική Η πρωτοβουλία Green Beauty της Garnier είναι μια ολιστική, ολοκληρωμένη στρατηγική βιωσιμότητας. Σκοπός της είναι να μετασχηματίσει κάθε στάδιο της αλυσίδας αξίας των προϊόντων της μάρκας, ώστε να μειωθεί ή εξαλειφθεί ο περιβαλλοντικός αντίκτυπός της. Στο πλαίσιο αυτό, η Garnier θέτει στόχο ως το 2025 τη χρήση 0% νέου πλαστικού στις συσκευασίες της και, ταυτόχρονα, όλες οι συσκευασίες της να είναι επαναχρησιμοποιoύμενες, ανακυκλώσιμες ή κομποστοποιήσιμες. Επίσης, ως το 2022 προγραμματίζει όλα τα φυτικής προέλευσης και τα ανανεώσιμα συστατικά που χρησιμοποιεί, να προέρχονται από βιώσιμες πηγές και ως το 2025 όλα τα νέα προϊόντα της να έχουν βελτιωμένο περιβαλλοντικό προφίλ. Ακόμα σχεδιάζει όλες οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις της ως το 2025 να βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποκτώντας ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα –ήδη οι σχετικές εκπομπές τους CO₂ έχουν μειωθεί κατά 72%.

20 χρόνια Eurocatering Φέτος η Eurocatering ΑΕ συμπληρώνει είκοσι χρόνια δυναμικής διαδρομής στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας οπωροκηπευτικών. Η εταιρεία, με ηγετική θέση στον τομέα της, παράγει ημερησίως 96.000 συσκευασμένες σαλάτες και εξυπηρετεί 1.000 καταστήματα με έναν ιδιόκτητο στόλο 65 φορτηγών-ψυγείων. Συνεργάζεται σταθερά με περισσότερους από 50 παραγωγούς στην Ελλάδα, παρακολουθώντας από τη σπορά έως τη διαλογή περισσότερα από 3.000 στρέμματα γεωργικής γης.

2ος Διαγωνισμός Καινοτομίας «NOYNOY Idea Challenge» Η FrieslandCampina Hellas-ΝΟΥΝΟΥ ανακοίνωσε την έναρξη του 2ου Διαγωνισμού Καινοτομίας «NOYNOY Idea Challenge». Ο διαγωνισμός γίνεται με τη σύμπραξη της FrieslandCampina Hellas-ΝΟΥΝΟΥ, του Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και της συμβουλευτικής εταιρείας μεταφοράς τεχνολογίας Break-Even Consulting. Σκοπός του είναι να επιβραβεύσει πρωτότυπες ιδέες στον τομέα της γαλακτοβιομηχανίας, ιδέες με επίκεντρο τη βιωσιμότητα και βασική επιδίωξη τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, την προστασία του περιβάλλοντος και τη συνολικά αποδοτικότερη διαχείριση του φυσικού πλούτου με βιώσιμο τρόπο. Οι υποψήφιοι καλούνται να καταθέσουν προτάσεις στις θεματικές ενότητες: Κλιματική αλλαγή & Ενέργεια, Προστασία του περιβάλλοντος & Κυκλική οικονομία, Βιώσιμη συσκευασία γαλακτοκομικών προϊόντων και «Πράσινη» αλυσίδα αξίας. Απευθύνεται σε ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες, διδάκτορες με δυνητικά εμπορικά αξιοποιήσιμα ερευνητικά αποτελέσματα, ομάδες επιστημόνων με δημιουργικές και καινοτόμες ιδέες, μέλη της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας και φοιτητές και απόφοιτους της ανώτερης εκπαίδευσης. Οι προτάσεις που θα υποβληθούν, θα τεθούν υπό την επίβλεψη και την υποστήριξη του ΕΜΠ και στελεχών της FrieslandCampina Hellas. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν την πρότασή τους έως τις 11 Σεπτεμβρίου. Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 9

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ελληνική Ζυθοποιία Αταλάντης: Νέα επένδυση 10 εκατ. ευρώ Η Ελληνική Ζυθοποιία Αταλάντης ολοκλήρωσε μια νέα σημαντική επένδυση ύψους 10 εκατ. ευρώ. Αφορά τη νέα γραμμή συσκευασίας φιαλών στο εργοστάσιό της στην Αταλάντη, που αποβλέπει στην αναβάθμιση των δυνατότητων του προϊoντικού χαρτοφυλακίου της εταιρείας. Η νέα γραμμή, από τις πλέον σύγχρονες και ευέλικτες στην χώρα μας, συμβάλει στην ανανέωση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της εταιρείας και στον ψηφιακό μετασχηματισμό της λειτουργίας της. Η σχετική επένδυση αποτελεί συνέχεια προηγούμενης το 2016, που αφορούσε την εγκατάσταση νέας υπερσύγχρονης γραμμής συσκευασίας κουτιών μπίρας και εντάσσεται στο συνολικό πλάνο επενδύσεων της εταιρείας, ύψους 29,8 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2013-2020.

Philosoﬁsh: Βραβείο ανώτερης γεύσης

Ελαΐς-Unilever Hellas: Νέος διευθύνων σύμβουλος ο κ. Andrew Kennedy Την παραίτησή του υπέβαλε από την Ελαΐς-Unilever Hellas ο μέχρι πρότινος διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, κ. Jean-Francois Etienne, την οποία το ΔΣ της εταιρείας έκανε αποδεκτή. Ο κ. JeanFrancois Etienne ήδη ανέλαβε καθήκοντα managing director της Unilever στην Πολωνία. Αντικαταστάτης του στην Ελαΐς-Unilever Hellas ανέλαβε ο Νοτιοαφρικανός κ. Andrew Kennedy, ο οποίος μεταξύ 2010 και 2015 διατέλεσε Vice President Customer Development της Unilever South Africa και από το 2015 General Manager Geo-expansion & Vice President Customer Development της Unilever China.

Διάκριση υψηλού κύρους απέσπασε η Philosoﬁsh στο φετινό διεθνή διαγωνισμό γευσιγνωσίας του International Taste Institute (πρώην iTQi). Μεταξύ περίπου 1.500 προϊόντων που βραβεύτηκαν και πιστοποιήθηκαν φέτος, τρία από τα προϊόντα της Philosoﬁsh κατέκτησαν το Superior Taste Award 2020 δύο αστεριών. Πρόκειται για το λαβράκι, την τσιπούρα και το φαγκρί, τα οποία αξιολογήθηκαν με βάση την όψη, την οσμή, τη γεύση, την υφή τους και την πρώτη εντύπωση που αφήνουν, και απέσπασαν σημαντικά υψηλές βαθμολογίες.

ΕΕΔΕ: Corporate Aﬀairs Excellence Awards 2020 Στις 7 Ιουλίου στην Αίγλη Ζαππείου πραγματοποιήθηκε η έβδομη απονομή των ετήσιων Corporate Aﬀairs Excellence Awards 2020 (CAEA)», του θεσμού βραβείων Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων, που διοργανώνεται από τον Τομέα Εταιρικών Υποθέσεων της ΕΕΔΕ, σε συνεργασία φέτος με τη Deloitte. Οι νικητές των βραβείων ανά κατηγορία έχουν ως εξής: Αριστεία Προγράμματος /Δράσης και Εταιρική Επικοινωνία η Coca-Cola 3Ε, Κοινωνική Διαμεσολάβηση & Συμμέτοχοι οι Παπαστράτος και Karcher Hellas, Εσωτερική Επικοινωνία οι ΑΒ Βασιλόπουλος, Eurolife FFH και MSD, Έμμεση επικοινωνία προϊόντος / υπηρεσίας οι AXA Ασφαλιστική και Vodafone, Σχέσεις με MME οι Γέφυρα ΑΕ & Αction Global Communications και Regeneration & The Kompany, Καλύτερη Χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης οι Γιώτης ΑΕ & Solid Havas, Coca-Cola Hellas και Metro ΑΕΒΕ, Καλύτερη Χρήση Ψηφιακής Επικοινωνίας οι Μυτιληναίος και Novartis, Πρόγραμμα / Δράση ΕΚΕ οι bwin, ΔΕΛΤΑ, Ελαΐς-Unilever, όμιλος ΟΤΕ, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Ολυμπία Οδός, Vodafone, Blue Star Ferries, Public και Unicef. Ειδικές διακρίσεις αποδόθηκαν στις Γιώτης ΑΕ & Solidhavas, Τιτάν, Public, Stoiximan, Vodafone, Coca-Cola Hellas, Φυσικό Αέριο, ενώ τιμητικές διακρίσεις απέσπασαν οι Coca-Cola Hellas, Vodafone, Ogilvy Greece και Solidhavas. 10 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

Γιαούρτια DεLTα: 7 βραβεία από το ΙΤΙ H σειρά γιαουρτιών της ∆ΕΛΤΑ «αυθεντικό Ελληνικό Στραγγιστό Γιαούρτι DεLTα» έλαβε ακόμη μια χρονιά τη σημαντική διάκριση Ανώτερης Γεύσης από το ∆ιεθνές Ινστιτούτο Γεύσης International Taste Institute. Η σειρά, που απευθύνεται στις αγορές του εξωτερικού, βραβεύθηκε για όλα τα προϊόντα της, με κορύφωση τα τρία αστέρια στο DεLTα 10%. Σημειώνεται ότι στο πρώτο πεντάμηνο φέτος, παρά τις αντίξοες συνθήκες παγκοσμίως, η ∆ΕΛΤΑ πέτυχε βελτίωση της διεθνούς παρουσίας της και αύξηση των εξαγωγών της κατά 22% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, τόσο στα προϊόντα DεLTα όσο και στα ιδιωτικής ετικέτας. Πρόσφατα λανσάρισε προϊόντα της στο Ισραήλ, την Κροατία και την Αλβανία, όπου μέχρι πρότινος δεν είχε παρουσία.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Άρχισαν οι δηλώσεις συμμετοχής για την Anuga 2021 Μεταξύ 9 και 13 Οκτωβρίου 2021 το Εκθεσιακό Κέντρο της Κολωνίας θα φιλοξενήσει τη μεγαλύτερη διεθνή έκθεση τροφίμων-ποτών Anuga 2021, για την οποία ήδη άρχισαν οι δηλώσεις συμμετοχής. Σημειώνεται ότι η περίοδος πρόωρης κράτησης λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου. Στην προηγούμενη διοργάνωση της έκθεσης το 2019 η Ελλάδα πραγματοποίησε την ισχυρότερη ιστορικά συμμετοχή της, με 286 εκθέτες και εκθεσιακή επιφάνεια άνω των 6.300τμ, οπότε κατατάχθηκε στην πρώτη πεντάδα των συμμετεχουσών χωρών. Πληροφορίες: Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, τηλ. 210 64 19 027, koelnmesse@ahk.com.gr ή www.german-fairs.gr και www.anuga.com.

Ολυμπιακή Ζυθοποιία: Νέος οικονομικός διευθυντής

Αθηναϊκή Ζυθοποιία: Δέσμευση τιμής Φέτος παρά τις σημαντικές επιπτώσεις της πανδημίας στη ζυθοποιία, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, τηρώντας τη δέσμευσή της για την προμήθεια εγχωρίως παραγόμενου κριθαριού για όλες τις ανάγκες της στην Ελλάδα, αγοράζει σημαντικά περισσότερο κριθάρι απ’ όσο θα χρειαστεί, καλύπτοντας ήδη το μεγαλύτερο μέρος των συμφωνημένων ποσοτήτων, στο πλαίσιο του προγράμματος συμβολαιακής καλλιέργειας που εφαρμόζει, ενώ στρέφεται στις εξαγωγές ελληνικής βύνης. Προκειμένου να μην πληγεί το εισόδημα των Ελλήνων παραγωγών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, προτίθεται να αγοράσει τις υπόλοιπες, πολύ μικρές πλέον, ποσότητες βάσει των συμφωνιών της για φέτος, στις προσυμφωνημένες τιμές.

Τη θέση του Finance Director στην Ολυμπιακή Ζυθοποιία ανέλαβε ο κ. Σωτήρης Κωστούρος, στέλεχος με μακρά σταδιοδρομία σε χρηματοοικονομικούς και διοικητικούς ρόλους και ουσιαστική συμβολή στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μεγάλων στρατηγικών πλάνων τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Προέρχεται από την British American Tobacco, στην οποία τα τελευταία δύο έτη κατείχε τη θέση του γενικού διευθυντή Σερβίας και Μαυροβουνίου.

Το ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ νηστίσιμο πήρε «χρυσό» Το ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ νηστίσιμο, ένα μη γαλακτοκομικό προϊόν, με ιδιότητες που μοιάζουν με εκείνες του κίτρινου τυριού και απευθύνεται στο κοινό των vegan και όλων όσοι έχουν τροφικές δυσανεξίες ή νηστεύουν, κέρδισε την αναγνώριση του οργανισμού Greek Taste Beyond Borders GTBB, ο οποίος του απένειμε το χρυσό βραβείο Authentic Taste Of Greece-Gold Award 2020-2021. Τo προϊόν παρασκευάζεται από 100% φυτικές πρώτες ύλες, ενώ η προσθήκη σε αυτό βιταμίνης Β12 και αντιοξειδωτικού φυσικού εκχυλίσματος ελιάς το καθιστούν διατροφικά ανώτερο.

Henkel και Γαλαξίας στηρίζουν το έργο της «Αποστολής» Ο τομέας Laundry & Home Care της Henkel Hellas και τα σούπερ μάρκετ Γαλαξίας υποστηρίζουν τις δράσεις της «Αποστολής», φορέα φιλανθρωπίας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Οι δύο εταιρείες, μέσω της εμπορικής τους συνεργασίας, ενισχύουν το Ιατρείο Κοινωνικής Αποστολής για την παροχή υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε ενήλικες και παιδιά, χιλιάδες ανασφάλιστους και οικονομικά αδύναμους πολίτες.

Nestlé Ελλάς: «Νοιάζομαι» Το πρόγραμμα επιβράβευσης της Nestlé Ελλάς «Νοιάζομαι» (www.nestlenoiazomai. gr), που προσφέρει προνόμια στα μέλη του, προκειμένου να έχουν μία ζωή βασισμένη στην καλή διατροφή, και το club της αλυσίδας αθλητικών ειδών Cosmos Sport συνεργάζονται, με σκοπό να πείσουν τα μέλη τους να εντάξουν την ισορροπημένη διατροφή και την άσκηση στην καθημερινότητά τους. Η συνεργασία αυτή εγκαινιάζεται με την παροχή συμβουλών από τον διατροφολόγο της Nestlé κατά τη διάρκεια εξειδικευμένων Live Sessions που θα φιλοξενούνται live στο https://www.facebook. com/CosmosSportGR/, καθώς και με άρθρα σχετικά με τη διατροφή, την υγεία, την ευεξία κ.ά. Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 11

ΔΙΕΘΝΗ

Πώς θα ήταν το marketplace της Lidl; Ο όμιλος Schwarz Group, στον οποίο ανήκουν η Lidl και η Kaufland, εξαγόρασε τον Ιούνιο ένα από τα μεγαλύτερα marketplaces της Γερμανίας, το real.de, που θα λειτουργήσει υπό την επωνυμία Kaufland. Όπως αναφέρει ο Maxime Delacour, Senior Retail Analyst, IGD, πρόκειται για τη δεύτερη εξαγορά μιας εξειδικευμένης online πλατφόρμας από τον όμιλο. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε στα μέσα Μαΐου και αφορούσε την Camao IDC, που προσφέρει υπηρεσίες cloud στο λιανεμπόριο, και σχολιάζεται ως κίνηση πρόσκληση ως προς την Amazon. Εν τω μεταξύ, ο όμιλος συνεχίζει τις επενδύσεις στην ψηφιοποίηση λειτουργιών της Lidl, σχεδιάζει την κατασκευή ενός νέου data center και ενισχύει τις αντίστοιχες ομάδες στελεχών. Σύμφωνα με τον Delacour, οι επιπτώσεις της πανδημίας του COVID-19 αναμένεται να οδηγήσουν τη Lidl και την Kaufland στην επιτάχυνση των e-commerce πρωτοβουλιών τους. Η Lidl ήδη αξιοποίησε ειδικούς στις online παραδόσεις για την εξυπηρέτηση των παραγγελιών στην Ιρλανδία, την Ισπανία και την Ιταλία και ήδη προχωρά σε πιλοτική εφαρμογή λύσεων click and collect στην Πολωνία. Φαίνεται πως ο όμιλος υιοθετεί μια πιο omnichannel στρατηγική, δηλώνει ο αναλυτής. Με αυτό τον τρόπο, τονίζει, θα έχει καλύτερο έλεγχο και εξισορρόπηση της κερδοφορίας μεταξύ των διαφορετικών καναλιών αγορών και θα καλύπτει περισσότερες καταναλωτικές ανάγκες, μέσω μιας διευρυμένης γκάμας υπηρεσιών. Πώς θα ήταν λοιπόν το marketplace της Lidl; Όπως βεβαιώνει ο Maxime Delacour, είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς σε αυτή την ερώτηση, αλλά η πανδημία αλλάζει τα δεδομένα στον κλάδο του λιανεμπορίου τροφίμων και ειδικά για τους discounters, που πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να διασφαλίσουν τη θέση τους στην αγορά. Παραθέτοντας δε τα στοιχεία που συνηγορούν στην προοπτική της ανάπτυξης ενός marketplace από τη Lidl, υπενθυμίζει ότι πρόκειται για τον μεγαλύτερο σε πωλήσεις λιανέμπορο στην Ευρώπη, με παρουσία στο σύνολο σχεδόν των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα πως κάποια στιγμή η δυνατότητα επέκτασης του δικτύου του θα είναι οριακή. Για να διατηρήσει υψηλό ρυθμό ανάπτυξης θα πρέπει να αξιοποιήσει νέα κανάλια και το online θα μπορούσε να είναι ένα από αυτά. O Delacour αναφέρεται στο παράδειγμα της Amazon, τονίζοντας πως το marketplace είναι στρατηγικός πυλώνας της επιχειρηματικής της δραστηριότητας. Μόλις πρόσφατα εγκαινίασε την online πλατφόρμα της στην Ολλανδία και σχεδιάζει την επέκτασή της στην Ευρώπη. Όμως, η δραστηριότητά της ελέγχεται αυστηρά από την ΕΕ και, όπως σημειώνει, θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή αυτή η συνθήκη να οδηγήσει στη δημιουργία ενός κενού στην αγορά, που θα μεταφραζόταν σε επιχειρηματική ευκαιρία για κάποιον λιανέμπορο με έδρα την Ευρώπη. Ήδη, σημειώνει, άλλοι μεγάλοι λιανέμποροι, όπως πρόσφατα η Carrefour, λάνσαραν το δικό τους marketplace. 12 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

Οι πρόσφατες κινήσεις εξαγορών, όπως οι προαναφερθείσες, παρέχουν νέες δυνατότητες ανάπτυξης της Lidl σε νέους τομείς, συμπεραίνει ο αναλυτής. Την ίδια στιγμή τα γραφεία Lidl Digital, που λειτουργούν στη Γερμανία, την Ισπανία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία και έχουν αναπτύξει τις online πλατφόρμες της εταιρείας σε διάφορες χώρες, της προσφέρουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Όσο για τις προκλήσεις που αφορούν την προοπτική ανάπτυξης του marketplace, ο Delacour σημειώνει ότι πρόκειται για μια εντελώς νέα δραστηριότητα, όπου τόσο οι επενδύσεις όσο και το ρίσκο μπορεί να είναι υψηλά, όταν μάλιστα υπάρχει ήδη ισχυρός ανταγωνισμός. Μια επενδυτική κίνησε σε αυτό τον τομέα θα απαιτήσει ένα νέο δίκτυο logistics, μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους και ισχυρή ομάδα διαχείρισης παραδόσεων. Για ένα marketplace, τονίζει, είναι πολύ σημαντικό η επιχείρηση να μπορεί να προσφέρει ευέλικτα σχήματα παραδόσεων, τη στιγμή μάλιστα που η Amazon πραγματοποιεί παραδόσεις αυθημερόν. Σημειώνει, επίσης, πως είναι πολύ πιθανό η παρούσα αποτελεσματική και κερδοφόρα λειτουργία των φυσικών καταστημάτων της Lidl να λειτουργήσει ανασταλτικά στη λήψη απόφασης για επένδυση σε μια νέα υπηρεσία και να επιλεγεί ως στρατηγική η περαιτέρω προσήλωση στον στόχο βελτίωσης της υπάρχουσας δραστηριότητας. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, ιδιαίτερα στην εποχή του COVID-19, προτεραιότητα θα έχουν ζητήματα που αφορούν την εφοδιαστική αλυσίδα και τη γκάμα των προϊόντων, αλλά και την προσφορά χαμηλών τιμών, καθώς ήδη ο ανταγωνισμός σε αυτό το πεδίο έχει ενταθεί σε πολλές αγορές. «Η δημιουργία ενός marketplace σήμερα είναι εύκολη, το δύσκολο είναι να εξυπηρετηθούν οι παραγγελίες σωστά και γρήγορα» υποστηρίζει ο Delacour. Η δημιουργία ενός marketplace από τη Lidl δεν θα είναι έκπληξη για τους ειδήμονες, συμπεραίνει ο αναλυτής. Θα μπορούσε να συνεισφέρει στη διαφοροποίηση των πωλήσεων και τη διασφάλιση μιας βιώσιμης προοπτικής. Όμως, θα απαιτούσε σημαντικές επενδύσεις ώστε να προσφέρει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, ανταγωνιστικές και κερδοφόρες. «Δεν περιμένουμε μια παρόμοια επένδυση βραχυπρόθεσμα», δηλώνει, «καθώς η αλυσίδα έχει άλλες προτεραιότητες, αλλά είναι βέβαιο πως πρόκειται για μια κίνηση που θα γίνει στο μέλλον».

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΞΕΝΙΑ ΜΑΝΤΖΙΩΡΗ

Ανέπαφες πληρωμές σε πρατήρια καυσίμων της 7-Eleven Η αμερικανική αλυσίδα 7-Eleven παρουσίασε στις αρχές Ιουνίου ένα πιλοτικό πρόγραμμα ανέπαφων πληρωμών στα πρατήρια καυσίμων που λειτουργούν σε συγκεκριμένα καταστήματά της. Όπως αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση, οι πελάτες της έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν τις πληρωμές για την αγορά καυσίμων χρησιμοποιώντας το κινητό τους τηλέφωνο, στο οποίο θα έχουν κατεβάσει την πιο πρόσφατη έκδοση της σχετικής εφαρμογής της αλυσίδας ή το πρόγραμμα φωνητικών εντολών της εφαρμογής Siri. Βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίηση της συναλλαγής είναι να έχει πιστοποιηθεί ο αριθμός τηλεφώνου στον λογαριασμό που διαθέτει ο πελάτης στο πρόγραμμα πιστότητας της 7-Eleven. Στην περίπτωση αυτή, το μόνο που απαιτείται είναι η επιλογή του είδους καυσίμου και η επιθυμητή ποσότητα αγοράς. Οι πελάτες που θα χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή θα επωφεληθούν από την επιστροφή 11 σεντς για κάθε γαλόνι καυσίμου που θα αγοράσουν, στις πρώτες 7 φορές που θα ανεφοδιάσουν το όχημά τους στα πρατήρια που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Η Aldi εφαρμόζει πρώτη το Nutri-Score στην Ελβετία Το σύστημα πληροφόρησης των καταναλωτών σχετικά με τη θρεπτική αξία των προϊόντων Nutri-Score υιοθέτησε πρόσφατα η Aldi Ελβετίας. Είναι η πρώτη αλυσίδα λιανεμπορίου τροφίμων που αξιοποιεί το συγκεκριμένο σύστημα στις συσκευασίες των PL προϊόντων της στη χώρα, ξεκινώντας την πιλοτική του εφαρμογή τον Ιούλιο. Αρχικά, θα αφορά τα προϊόντα foodto-go και τα έτοιμα γεύματα, που ανήκουν στις σειρές Fresh Cut and Good Choice. Το Nutri-Score είναι ένα σύστημα που βαθμολογεί το θρεπτικό περιεχόμενο των προϊόντων χρησιμοποιώντας αλφαβητική κλίμακα, που ξεκινά από το γράμμα Α, το οποίο αντιπροσωπεύει την υψηλότερη θρεπτική αξία, και φθάνει στο γράμμα E, που συμβολίζει τη χαμηλότερη. Η σχετική ετικέτα έχει σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να δίνει στους καταναλωτές με αμεσότητα και σαφήνεια την εικόνα τις απαραίτητες πληροφορίες. Για την Aldi, η υιοθέτηση του συστήματος εντάσσεται στο συνολικό πλάνο προσαρμογής της στις σύγχρονες απαιτήσεις για υγιεινή διατροφή, που εκφράζεται και μέσα από τις αποφάσεις για μείωση της περιεκτικότητας των προϊόντων της σε αλάτι και ζάχαρη, αλλά και για διαφοροποίηση από τους ανταγωνιστές της. Το Nutri-Score έχει ήδη υιοθετηθεί από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις λιανεμπορίου και παραγωγής τροφίμων της Γαλλίας, ενώ η χρήση του επεκτείνεται και σε άλλες χώρες. Το 2019 η Aldi Nord της Γερμανίας ξεκίνησε τη χρήση της ετικέτας Nutri-Score, όντας η πρώτη αλυσίδα που εφάρμοσε το σύστημα στη χώρα, ενώ η Lidl ήταν η πρώτη στη Γαλλία και ακολούθησαν άλλες επιχειρήσεις του γαλλικού λιανεμπορίου. Φαίνεται πως οι discounters πρωτοπορούν στο συγκεκριμένο πεδίο και μπορούν να επηρεάσουν άλλους λιανέμπορους και προμηθευτές στην υιοθέτηση του εν λόγω συστήματος. Σε ό,τι αφορά τους προμηθευτές, η Nestlé συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων διεθνών επιχειρήσεων που επέλεξαν το Nutri-score. Έχει ήδη ξεκινήσει, από το πρώτο εξάμηνο του 2020, να προσθέτει την ετικέτα Nutri-score στα προϊόντα της που παράγονται στη Γαλλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Αυστρία και την Ελβετία. Εντός της επόμενης διετίας, όπως δηλώνει η εταιρεία, πάνω από 5.000 προϊόντα της στις πέντε αυτές χώρες θα φέρουν τη συγκεκριμένη ετικέτα.

Το WhatsApp λανσάρει ψηφιακές πληρωμές στη Βραζιλία Η Βραζιλία γίνεται η πρώτη χώρα που δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να στέλνουν και να λαμβάνουν χρήματα μέσω της εφαρμογής WhatsApp (ιδιοκτησίας Facebook). Όπως αναφέρει η επίσημη ενημέρωση, το WhatsApp έχει πάνω από 120 εκατομμύρια χρήστες στη Βραζιλία και πλέον μπορούν να το χρησιμοποιούν ως μέσο αποστολής και αποδοχής χρημάτων μεταξύ φίλων και οικογένειας, πραγματοποίησης αγορών ή πληρωμών σε τοπικές επιχειρήσεις. Ο πελάτης πληρώνει μέσω WhatsApp, αλλά η διαχείριση των πληρωμών γίνεται μέσω Facebook Pay και του εξωτερικού συνεργάτη Cielo. Οι χρήστες δίνουν τα στοιχεία των πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών τους μέσω των αντίστοιχων τραπεζών, τα οποία, μετά την πιστοποίησή τους, αποθηκεύονται στην εφαρμογή για τις μελλοντικές τους συναλλαγές. Οι τράπεζες που συνεργάζονται προς το παρόν με το εγχείρημα είναι τρεις, οι Banco do Brasil, Nubank και Sicredi. Οι πληρωμές πραγματοποιούνται σε ένα chat box, που δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να παρακολουθήσουν την πορεία των συναλλαγών και να δουν το ιστορικό προηγούμενων ενεργειών. Η χρήση της εφαρμογής είναι δωρεάν (χωρίς πρόσθετες χρεώσεις για τους χρήστες). Όμως, οι επιχειρήσεις χρεώνονται με 3,33% επί του ποσού της συναλλαγής, ως διαχειριστικό κόστος. Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 13

ΑΓΟΡΑ

«Καμπανάκια» κινδύνου ηχούν… Στο τελευταίο τετράμηνο του έτους θα κριθεί η εξέλιξη των φετινών πωλήσεων της οργανωμένης λιανικής. Οι πιέσεις που θα ασκηθούν εφεξής στην οικονομία αναμένονται πολλές και σε κάθε περίπτωση θα αποτυπωθούν στις πωλήσεις των δικτύων σούπερ μάρκετ, ψαλιδίζοντας μεγάλο μέρος των ιδιαίτερα καλών επιδόσεών τους κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους από την έναρξη του lockdown.. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

α «καμπανάκια» κινδύνου που θα ηχήσουν για την αγορά του κλάδου είναι τρία. Το πρώτο είναι της βαθιάς ύφεσης, η διακύμανση της οποίας επισήμως προσδιορίζεται μεταξύ 5% και 9%, άρα της αρνητικής πορείας της οικονομίας στο σύνολό της. Το δεύτερο είναι της αύξησης της ανεργίας, που χτυπά ήδη και το εμπόριο. Και το τρίτο είναι των ποικίλων οικονομικών υποχρεώσεων, που δεν θα καλυφθούν λόγω της αδυναμίας πληρωμών, με τις οποίες ήδη βρίσκονται αντιμέτωπες αρκετές εταιρείες και, όπως φαίνεται, η κατάστασή τους θα επιδεινωθεί άρδην από τα τέλη του Αυγούστου. Όλα αυτά ασφαλώς ήδη επιβαρύνουν γενικότερα το ψυχολογικό κλίμα στην αγορά. Τα περισσότερα και σοβαρότερα προβλήματα κατά το αναμενόμενο θα εκδηλωθούν –ήδη εκδηλώνονται– κυρίως σε κλάδους που σχετίζονται σε μεγάλο ή μικρότερο βαθμό με τον τουρισμό. Τα βασικότερα είναι η μείωση των παραγγελιών, οι απώλειες εσόδων και η έλλειψη ρευστότητας, που θα «εκτονωθούν» δυσμενώς στον αρχικό «κρίκο» της παραγωγής και διακίνησης των αγαθών, δηλαδή στους προμηθευτές-παραγωγούς. Σήμερα ακόμα οι χρόνοι πληρωμών παραμένουν στα επίπεδα της προ της πανδημίας περιόδου. Όμως στελέχη της αγοράς προειδοποιούν ότι «σε αυτή τη φάση όλοι βρίσκονται ακόμα στα σύννεφα της ανόδου των πωλήσεών τους, λόγω του lockdown, και δεν φαίνεται να τους απασχολεί το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Τι θα συμβεί, όμως, από τον Οκτώβριο, οπότε θα σκουραίνουν τα μαντάτα;», αναρωτιούνται, συμπεραίνοντας ότι «τότε ο τζίρος θ’ αρχίσει να καταγράφει άτακτη πτώση, άγνωστης κλίμακας και απρόβλεπτου χρόνου διάρκειας». Όσο για το 2021, σε κάθε περίπτωση το αξιολογούν 14 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

σαν μια «εξαιρετικά δύσκολη χρονιά». «Όλες οι προβλέψεις μιλούν για μεγάλη ανάσχεση του τζίρου της οργανωμένης λιανικής. Οι επιδόσεις του 5% και του 10% που καταγράφηκαν φέτος, θα είναι ένα μακρινό όνειρο. Κατά πάσα πιθανότητα θα καταγραφεί πτώση τζίρου στα επίπεδα του 2019», τονίζουν.

ΝΗΝΕΜΊΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΙΓΊΔΑ;

Πάντως, μέχρι σήμερα τα πράγματα κυλούν ομαλά. Βάσει των επίσημων στοιχείων της Nielsen, η οργανωμένη λιανική στο πρώτο πεντάμηνο φέτος σημείωσε άνοδο τζίρου 12,6% (έως 31 Μαΐου 2020) σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Τα FMCG κατέγραψαν εντονότερη άνοδο της τάξης του 13,3%. Ειδικότερα, ο Μάιος χαρακτηρίζεται ως ο μήνας που η κίνηση στην αγορά ακολούθησε

μια σταθερά πτωτική πορεία σε εβδομαδιαία βάση (41,1% έως τις 3 του μηνός, 17,2% έως τις 10, 8,5% έως τις 17, 6,1% έως τις 24 και 8% έως 31 του Μαΐου). Στελέχη της αγοράς θεωρούν ως πιθανότερο οι πωλήσεις τον Ιούνιο να έχουν κινηθεί πτωτικά. Εκτιμούν ότι και ο Ιούλιος θα παρουσιάσει ανάλογη εικόνα, θεωρώντας ως φυσιολογική κατάσταση για τον κλάδο από εβδομάδα σε εβδομάδα οι ρυθμοί των εσόδων να είναι άλλοτε ανοδικοί, με διακύμανση 3% έως 5%, κι άλλοτε καθοδικοί, με διακύμανση μεταξύ -5% και -7%. Γενικότερα εκτιμούν ότι όσο θα περνά ο καιρός, η αγορά θα «κάθεται» για κάποια διαστήματα, τα οποία με την πάροδο των μηνών θα είναι μεγαλύτερης διάρκειας. Αντίστροφη

ΑΓΟΡΑ

πορεία για την αγορά του κλάδου, λένε, μπορεί να υπάρξει μόνον εφόσον οι υγειονομικές συνθήκες υποχρεώσουν την κυβέρνηση να επιβάλλει περιοριστικά μέτρα στη λειτουργία της αγοράς. Αλλά αυτό δεν το εύχεται κανείς. Όχι μόνο ως ηθικά απαράδεκτο, καθώς η διάσωση αποκλειστικά της οργανωμένης λιανικής θα ισοδυναμούσε με την ισοπέδωση άλλων κλάδων, αλλά γιατί όσα θα έπονταν, θα ήταν όχι απλώς χειρότερα, αλλά καταστροφικά για την οικονομία και εντέλει για τον ίδιο τον κλάδο των σούπερ μάρκετ. Οι αναλυτές, έχοντας γνώση των επιδόσεων του κλάδου στο πρώτο εξάμηνο του χρόνου, συμπεραίνουν ότι η οργανωμένη λιανική θα κλείσει τη φετινή χρήση με άνοδο τζίρου κατά 3%-5%. Δεν λείπουν, ωστόσο, οι απαισιόδοξες εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες δεν πρέπει να αποκλειστεί η μηδενική ανάπτυξη στο δωδεκάμηνο. Η θεώρηση αυτή βασίζεται κυρίως στην εκτίμηση ότι οι κοινοτικές επιχορηγήσεις προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα διατεθούν με καθυστέρηση, ότι δηλαδή η διάχυσή τους την αγορά, που θα γίνει σε δόσεις, θ’ αρχίσει από το 2021. Ως τότε η εγχώρια οικονομία θα έχει απωλέσει ένα μεγάλο μέρος της δυναμικής της, την ενίσχυση της οποίας αναμένει από την κυβέρνηση. Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της IRI δείχνουν ότι η πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου εξελίχθηκε ανοδικά για τις πωλήσεις κατά 5,4% σε ό,τι αφορά τα FMCG και η δεύτερη πτωτική κατά -5,6% έναντι των αντίστοιχων δύο περυσινών εβδομάδων. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της, από την αρχή του έτους έως τις 14 Ιουνίου η κατηγορία των ταχυκίνητων προϊόντων κατέγραψε συνολικά άνοδο 13,2% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2019.

ΚΕΡΔΙΣΜΈΝΑ ΤΑ ΥΠΈΡ ΜΆΡΚΕΤ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΓΆΛΑ ΣΟΎΠΕΡ ΜΆΡΚΕΤ

Η πανδημία συνεχίζει να πριμοδοτεί τις πωλήσεις των υπέρ μάρκετ, που εμφανίζουν την υψηλότερη επίδοση ανά τύπο καταστήματος, 26,3% έναντι του 2019. Δεύτερη από άποψη επιδόσεων έρχεται η κατηγορία των σούπερ μάρκετ μεταξύ 1.000 και 2.500τμ με αύξηση πωλήσεων 14%, τρίτη η κατηγορία των «μεσαίων» σούπερ μάρκετ έκτασης μεταξύ 400τμ και 1.000τμ και άνοδο εσόδων 10,4% και τελευταία των μικρών καταστημάτων μέχρι 400τμ, των οποίων ο τζίρος από την αρχή του έτους αυξήθηκε κατά 8,6%.

Σημειώνεται ότι οι προαναφερόμενες επιδόσεις αυξάνουν τη συμμετοχή των υπέρ μάρκετ στο σύνολο των πωλήσεων του κλάδου στο 13,5% και των καταστημάτων έκτασης 1.0002.500τμ στο 39,6%, ενώ μερίδα χάνουν τα «μεσαίου» τύπου σούπερ μάρκετ (400-1.000τμ), με τη συμμετοχή τους να περιορίζεται στο 35%, και πολύ περισσότερο τα μικρά, των οποίων η συμμετοχή συρρικνώνεται στο 11,9%. Οι μετρήσεις αυτές της IRI επιβεβαιώνουν τον κανόνα, που θέλει οι καταναλωτές εν μέσω πανδημίας να προτιμούν για λόγους ασφαλείας τις μεγάλες σάλες πωλήσεων, αραιώνοντας τη συχνότητα των επισκέψεών τους στις μικρές. Δείχνουν επίσης το πώς επιλέγει να ψωνίζει ο καταναλωτής. Το ότι δηλαδή επιμένει στις αραιότερες επισκέψεις στο σούπερ μάρκετ και στα πιο μεγάλα «καλάθια» σε αξία. Ωστόσο, όπως διαπιστώνουν οι αναλυτές, η τάση αυτή περιορίζεται με την πάροδο του χρόνου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο καταναλωτής θα επιστρέψει εύκολα στις προ της πανδημίας συνήθειές του –πολύ δε περισσότερο, εφόσον η κρίση στη δημόσια υγεία ήδη εκπέμπει ανησυχητικά μηνύματα παντού στον κόσμο, υπενθυμίζοντάς μας ότι κάθε άλλο παρά ξεμπλέξαμε από τα δίχτυα της.

ΟΙ ΑΝΑΤΙΜΉΣΕΙΣ

Ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία που αφορούν την εξέλιξη των τιμών στα αγαθά καθημερινής κατανάλωσης. Αυτές καθορίζονται από τις μεταβολές που αποφασίζουν οι προμηθευτές στους τιμοκαταλόγους τους, τις παροχές που χορηγούν στο λιανεμπόριο και την πολιτική τιμών των αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, λοιπόν, τον Μάιο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019 σημειώθηκαν εντυπωσιακές αυξήσεις τιμών σε προϊόντα, όπως τα νωπά φρούτα, τα οποία ανατιμήθηκαν κατά 28,6%, κυρίως λόγω της υψηλής ζήτησης συγκεκριμένων φρέσκων ειδών, τα ρύζια, των οποίων οι τιμές αυξήθηκαν κατά 10%, το γιαούρτι αντίστοιχα κατά 6,9%, τα αλλαντικά κατά 6,4%, τα ζυμαρικά κατά 5%, το χοιρινό κατά 4,3%, τα νωπά λαχανικά κατά 4%, το νωπό πλήρες γάλα κατά 3,8% και το αρνί και κατσίκι κατά 3,2%. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η προαναφερόμενη λίστα περιλαμβάνει κυρίως προϊόντα, τα οποία «μονοπώλησαν» το καταναλωτικό ενδιαφέρον σε όλη την περίοδο της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας. Βέβαια, τον Μάιο υπήρξαν

Στελέχη της αγοράς προειδοποιούν ότι «ακόμα όλοι βρίσκονται στα σύννεφα της ανόδου των πωλήσεών τους, λόγω του lockdown. Δεν φαίνεται να τους απασχολεί το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Τι θα συμβεί από τον Οκτώβριο, οπότε θα σκουραίνουν τα μαντάτα;», αναρωτιούνται και μειώσεις τιμών, όπως στις πατάτες κατά -15,8%, τον καφέ κατά -6,4%, το ελαιόλαδο κατά -5,7%, τους χυμούς φρούτων κατά -5,3%, τη ζάχαρη κατά -2,9%, τα ψάρια κατά -2,2% και το ψωμί κατά -1,2%. Πάντως, ο δείκτης τιμών ειδών διατροφής και μη αλκοολούχων ποτών παρουσίασε τον Μάιο άνοδο κατά 1,5% σε σχέση με το Μάιο του 2019, οπότε ο πληθωρισμός Μαΐου ήταν πτωτικός κατά 1,1%. Στην ομάδα Διαρκή αγαθά-Είδη νοικοκυριού και Υπηρεσίες, λόγω της μείωσης κυρίως των τιμών στα υφαντουργικά προϊόντα οικιακής χρήσης, τις οικιακές συσκευές κι επισκευές και τα είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού ο δείκτης τιμών καταναλωτή ήταν πτωτικός κατά 0,8%. Μιλώντας περί τιμολογήσεων, πρέπει να σημειώσουμε ότι IRI στην τελευταία της μέτρηση (μηνός Μαΐου) έδειξε ότι οι τιμές των αγαθών που διακινούνται μέσω των σούπερ μάρκετ αυξήθηκαν σε μέσο επίπεδο κατά 0,5% κι ότι η μεν αξία των πωλήσεών τους ενισχύθηκε κατά 13,5% οι δε πωλούμενες ποσότητες κατά 13%. Τη μεγαλύτερη αύξηση πωλήσεων, σύμφωνα με την IRI, κατέγραψαν στο πεντάμηνο τα καθαριστικά σπιτιού κατά 21,2%. ΑκοΙούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 15

ΑΓΟΡΑ

Δεν λείπουν οι απαισιόδοξες εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες δεν πρέπει να αποκλειστεί η μηδενική ανάπτυξη του κλαδικού τζίρου στο δωδεκάμηνο. Η θεώρηση αυτή βασίζεται κυρίως στην εκτίμηση ότι οι κοινοτικές επιχορηγήσεις προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα διατεθούν με καθυστέρηση 16 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

λούθησαν τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς με αύξηση 12,9% και τα τρόφιμα με αύξηση 12,7%. Μεταξύ των τροφίμων τη μεγαλύτερη ανάπτυξη πωλήσεων εμφάνισαν τα κατεψυγμένα προϊόντα, κατά 17,8%. Ακολούθησαν τα τυποποιημένα τρόφιμα με αύξηση 16,5%, τα βοηθητικά μαγειρέματος με 14,9%, τα αλκοολούχα ποτά με 14,8%, τα γαλακτοκομικά με 12,9%, τα μη αλκοολούχα ποτά με 8,3% και τα σνακ με 5,3%.

ΧΑΜΗΛΌΤΕΡΑ Η ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΤΩΝ PL

Τα PL προϊόντα κινήθηκαν κι αυτά ανοδικά, όμως με ελαφρώς μικρότερη ένταση έναντι του συνόλου της αγοράς. Βάσει των στοιχείων της IRI, μέχρι τον Μάιο ως κατηγορία εμφάνισαν αύξηση πωλήσεων 12,3%, διαμορφώνοντας το μερίδιό τους στις συνολικές πωλήσεις του κλάδου στο 15,8% έναντι 16%, που ήταν το αντίστοιχο πεντάμηνο του 2019. Γενικότερα τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας καταγράφουν μια αργή, αλλά σταθερή μείωση της συμμετοχής τους στον κλαδικό τζίρο, έχοντας απωλέσει περίπου 3,5 ποσοστιαίες μονάδες σε μια πενταετία –από 19% το 2014 σε 15,5% το 2019. Η ΤΆΣΗ ΤΩΝ E-ΠΩΛΉΣΕΩΝ Σε ό,τι αφορά τις ηλεκτρονικές πωλήσεις, μέχρι στιγμής έχουν σταθεροποιηθεί σε υψηλό

επίπεδο και θα διατηρηθούν, όπως εκτιμάται, σε αυτό, όσο ο κόσμος αξιολογεί ως πρώτη προτεραιότητα την υγιεινή και την ασφάλεια στην καθημερινότητά του, περισσότερο απ΄ όσο στο παρελθόν. Πάντως, στελέχη της αγοράς συμπεραίνουν ότι, εφόσον η κρίση στη δημόσια υγεία υποχωρήσει, θα περιοριστεί η δυναμική των ψηφιακών αγορών. Όπως εκτιμούν, η συμμετοχή τους στο σύνολο του τζίρου της οργανωμένης λιανικής θα περιοριστεί στο 1% έναντι 2% που έφθασε την περίοδο του lockdown. Και πάλι κερδισμένες θα είναι, όμως, δεδομένου του μεριδίου τους προ της πανδημίας στο 0,5%. Προσθέτουν δε ότι οι επενδύσεις στα e-shop και τις απαιτούμενες υποδομές, προκειμένου οι αλυσίδες να ανταποκρίνονται άμεσα στις παραγγελίες των πελατών τους, επιβαρύνουν αισθητά τα κόστη λειτουργίας τους. Στον βαθμό, λοιπόν, που υλοποιηθούν υψηλού κόστους επενδύσεις στις ψηφιακές πωλήσεις, αλλά το κοινό συν τω χρόνω «τραβηχτεί» από αυτές, τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν δεν θα είναι λίγα. Με αυτή την έννοια, λένε παράγοντες του κλάδου, τις σχετικές επενδύσεις πρέπει να χαρακτηρίζει η ευελιξία, ώστε να μην πληγεί η απόδοση των επενδυμένων κεφαλαίων. 

ΑΓΟΡΑ

Στο ρυθμό της ΕΥΣ δρουν οι εταιρείες παραγωγής του ομίλου Συντονισμένες με το ρυθμό επιδόσεων της ΕΥΣ είναι οι εταιρείες παραγωγής καταναλωτικών προϊόντων συμφερόντων της οικογένειας Σκλαβενίτη. Όλες τους εμφανίζουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς η δραστηριότητά τους τα τελευταία χρόνια ακολουθεί την εξέλιξη του δικτύου της αλυσίδας, όπως διαμορφώθηκε μετά και την απορρόφηση των 361 καταστημάτων άλλοτε της Μαρινόπουλος ως την εντυπωσιακή φέτος ανάπτυξη των πωλήσεών της, όπως συνέβη σε όλο τον κλάδο, από την έναρξη του lockdown. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

ι παραγωγικές εταιρείες του ομίλου, προκειμένου να ανταποκριθούν επαρκώς στην αυξημένη ζήτηση του δικτύου Σκλαβενίτης, αναβάθμισαν τα τελευταία χρόνια τις υποδομές τους κατόπιν της πραγματοποίησης νέων επενδύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία Γλάρος, που παράγει χαρτικά αποκλειστικά για τη ΕΥΣ εμφανίζει φέτος ιδιαίτερα υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, όπως και η εταιρεία Baker Master, παραγωγής προϊόντων σφολιάτας, αλλά και η Meat House, που ειδικεύεται στην παραγωγή κρεοσκευασμάτων και την τυποποίηση κρέατος. Το ίδιο ισχύει για τις εταιρείες Borona, η οποία διακινεί καφέδες, γλυκίσματα και παγωτά –δεν παράγει, αλλά διαθέτει προϊόντα της Baker Master στο δίκτυο της ΕΥΣ, έχο-

ντας ταυτόχρονα την ευθύνη της διαχείρισης των χώρων καφέ της αλυσίδας– και Genfroco, εταιρεία διακίνησης φρέσκων αλιευμάτων, στην οποία η ΕΥΣ έχει μειοψηφικό ποσοστό συμμετοχής. Έντονη ανάπτυξη εμφανίζει και ο τομέας της παραγωγής έτοιμων φαγητών, ο οποίος, αν και υποστηρίζεται από ξεχωριστή μονάδα παραγωγής, δεν αποτελεί ξεχωριστό νομικό πρόσωπο, αλλά είναι ενσωματωμένος στην ΕΥΣ. Οι εν λόγω εταιρείες έχουν έναν αθροιστικό ετήσιο τζίρο, που υπερβαίνει τα 100 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, παρά το γεγονός ότι οι εν λόγω μονάδες αναπτύσσονται με γρήγορο ρυθμό, η διοίκηση της ΕΥΣ δεν προτίθεται να επεκταθεί επενδυτικά περισσότερο στο πεδίο της παραγωγής προϊόντων ιδιωτικής

ετικέτας. Ωστόσο, ένα σενάριο που πιθανώς θα εξετάσει μελλοντικά είναι να συγκεντρώσει το παραγωγικό δυναμικό αυτών των επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων σε κοινό χώρο, ειδικότερα σε κτιριακές εγκαταστάσεις που θα γειτνιάζουν με το σχεδιαζόμενο ενιαίο εταιρικό κέντρο logistics, ώστε να εξασφαλίζονται οικονομίες κλίμακος από τη διαχείριση και τη διακίνηση του παραγόμενου όγκου των προϊόντων. Υπενθυμίζεται ότι η ΕΥΣ ήδη βρίσκεται σε αναζήτηση έκτασης ικανής να χωρέσει την εγκατάσταση όλων των αποθηκευτικών και παραγωγικών υποδομών της, που σήμερα είναι διάσπαρτες. Το ενδιαφέρον της είναι προσανατολισμένο στο Θριάσιο Πεδίο, δεδομένου ότι η εν λόγω περιοχή προσφέρεται από άποψη καταλληλότητας θέσης και εκτάσεων για μια τέτοιας κλίμακας επένδυση.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΜΕΓΈΘΗ ΑΝΆ ΕΤΑΙΡΕΊΑ

Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών των προαναφερόμενων εταιρειών, το 2018 (τελευταίοι δημοσιευμένοι ισολογισμοί) καταγράφηκε αύξηση των πωλήσεών τους. Ειδικότερα, η Γλάρος είχε κύκλο εργασιών 35,98 εκατ. ευρώ έναντι 31,68 εκατ. ευρώ το 2017 και κέρδη 8,25 εκατ. ευρώ, η Meat House εμφάνισε έσοδα 10,13 εκατ. ευρώ έναντι 7,07 εκατ. ευρώ το 2017 και κέρδη 0,327 εκατ. ευρώ και η Baker Master τον ίδιο χρόνο είχε κύκλο εργασιών 14,4 εκατ. ευρώ έναντι 12,98 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος και κέρδη 0,148 εκατ. ευρώ. Επίσης η Borona εμφάνισε τζίρο 8,72 εκατ. ευρώ το 2018 έναντι 6,7 εκατ. ευρώ το 2017 και κέρδη 0,159 εκατ. ευρώ, ενώ η Genfroco την ίδια χρονιά παρουσίασε κύκλο εργασιών 35,6 εκατ. ευρώ έναντι 32,9 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση και κέρδη 0,501 εκατ. ευρώ.  18 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΑΓΟΡΑ

Το anti-virus πλάνο της ΑΒ Βασιλόπουλος Με μικρές προσαρμογές στην επεκτατική της πολιτική, με επιτάχυνση των επενδύσεων που σχετίζονται με τις ψηφιακές πωλήσεις, με σταθερή υλοποίηση του εμπορικού της προγράμματος και με διορθωτικές κινήσεις στη συνεργασία της με τους franchisees «αντιδρά» η ΑΒ Βασιλόπουλος στη συγκυρία της πανδημίας του Covid-19 και των επιπτώσεών της στη ζωή της αγοράς. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

πως αναφέρουν στο σελφ σέρβις στελέχη της εταιρείας, η επέκταση του δικτύου της συνεχίζεται μεν, αλλά με μια μικρή καθυστέρηση, λόγω των δυσλειτουργιών που προκλήθηκαν στις υπηρεσίες του δημοσίου τομέα από την επιβολή του τρίμηνου lockdown. Πλέον η εταιρεία επισπεύδει, προκειμένου να καλύψει το χαμένο έδαφος σε ό,τι αφορά τις ανακαινίσεις και τις εργασίες κατασκευής των νέων καταστημάτων. Κατά την εκτίμηση της διοίκησής της, η ΑΒ Βασιλόπουλος θα προλάβει να εκτελέσει το φετινό επενδυτικό της πλάνο πριν από το τέλος της χρονιάς, ωστόσο τα έργα που θα υλοποιηθούν φέτος θ’ αρχίσουν να αποδίδουν το 2021, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις θα ολοκληρωθούν τους τελευταίους μήνες του 2020. Ειδικότερα, η αλυσίδα θα διαθέσει και φέτος περί τα 50-60 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία νέων καταστημάτων σε περιοχές όπου υπάρχουν ακόμη περιθώρια ανάπτυξης, ιδρύοντας περισσότερα από έξι νέα εταιρικά

σούπερ μάρκετ, όπως και για ανακαινίσεις παλαιότερων εμπορικών μονάδων, ενώ προγραμματίζει την επέκταση του δικτύου franchise κατά 20 καταστήματα. Μάλιστα, στα μέσα του Ιουνίου η εταιρεία εγκαινίασε το 200ο κατάστημα του σχετικού δικτύου, ένα AB Shop & Go στην Καβάλα. Όπως σημειώνουν στελέχη της, λόγω της πανδημίας και των επιπτώσεών της, εκδηλώθηκε μια μικρή ανάσχεση του επενδυτικού ενδιαφέροντος των επιχειρηματιών-υποψηφίων συνεργατών της, όμως σταδιακά το κλίμα αποκαθίσταται. Σε ερώτηση σχετικά με το πώς η διοίκηση της εταιρείας αντιμετωπίζει τις συμβάσεις δικαιόχρησης υπό συνθήκες επιδείνωσης των όρων της αγοράς, τόσο ώστε έχουν κλονιστεί οι παραδοχές, βάσει των οποίων είχαν υπογραφεί, στελέχη της ΑΒ Βασιλόπουλος τονίζουν ότι η εταιρεία μεριμνά να μη μείνουν εκτεθειμένοι οι συνεργάτες της. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι, όποτε κρίνεται σκόπιμο, αποφασίζονται διορθωτικές παρεμβάσεις, ικανές να στηρίξουν τον εκάστοτε τοπικό επιχειρηματία-συνεργάτη της.

Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο εξαγοράς εταιρείας του κλάδου, τονίζουν ότι η ΑΒ Βασιλόπουλος είναι «ανοικτή» σε σχετικές διαβουλεύσεις, αν και όπως αναφέρουν, σε αυτή τη φάση δεν υπάρχει κάτι ώριμο, που να χαρακτηρίζεται αξιόλογο.

ΝΈΑ ΤΜΉΜΑΤΑ ΠΩΛΉΣΕΩΝΔΥΝΑΜΙΚΉ ΕΠΈΚΤΑΣΗ ΤΟΥ E-SHOP

Στο μεταξύ, η εταιρεία εμμένει στη διαδικασία οργάνωσης νέων τμημάτων πωλήσεων, εστιασμένων κυρίως στην υγιεινή διατροφή, όπως και στη δυναμική προώθηση των έτοιμων γευμάτων για κατανάλωση κατ’ οίκον κι όχι και σε χώρους εστίασης των καταστημάτων, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό. Η σχετική καθυστέρηση στην υλοποίηση του πλάνου συνδέεται ασφαλώς με τα περιοριστικά μέτρα στην εστίαση προς διασφάλιση της δημόσιας υγείας από τον Covid-19. Η καθιέρωση των χώρων εστίασης στα μεγάλα καταστήματα της εταιρείας θα προχωρήσει αμέσως, εφόσον τελειώσει οριστικά η κρίση στη δημόσια υγεία. Στο πεδίο των ηλεκτρονικών πωλήσεων η ΑΒ Βασιλόπουλος κατέγραψε επιδόσεις τις οποίες ανέμενε το 2023. Προκειμένου να στηρίξει τη δυναμική επέκταση του e-shop, επέκτεινε το δίκτυο των hub καταστημάτων στα επτά στην περιοχή της πρωτεύουσας, ενώ έχει προετοιμαστεί ανάλογα στην Πάτρα, την Καλαμάτα, το Ηράκλειο και τα Ιωάννινα. Όσο για το πρώτο dark store του δικτύου, με έδρα στην Αττική, η λειτουργία του αναμένεται εντός των αμέσως επόμενων μηνών. Παράλληλα, η ΑΒ Βασιλόπουλος έχει επεκτείνει το σύστημα ΑΒ collect για παραλαβές από τα καταστήματα των ψηφιακών παραγγελιών σε περισσότερες από πενήντα περιπτώσεις καταστημάτων του δικτύου της.  Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 19

ΑΓΟΡΑ

Επενδύει στην περαιτέρω επέκταση του δικτύου της η Lidl Μια διετία έντονης επενδυτικής δραστηριότητας διανύει η Lidl Hellas, κόντρα στα εμπόδια που δημιουργεί η κρίση της πανδημίας και της οικονομίας εν γένει στον επιχειρηματικό στίβο. Η εταιρεία, εμμένοντας και φέτος στο σχετικό πλάνο της, διαθέτει κεφάλαια συνολικής αξίας περίπου 120 εκατ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων θα επενδυθεί στην επέκταση του δικτύου της. Ανάλογος είναι ο σχεδιασμός της για το 2021, με στόχο στα τέλη της επόμενης χρονιάς να έχει προσαυξήσει το δυναμικό της κατά 10 νέα καταστήματα. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

ύμφωνα με στέλεχος της αλυσίδας, «η πανδημία, όπως ήταν αναμενόμενο, επηρέασε το φάσμα των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων της εταιρείας και αναπόφευκτα επηρέασε και το επενδυτικό της πρόγραμμα, ωστόσο, από την άποψη μόνο της χρονικής του υλοποίησης κι όχι του προϋπολογισμού του. To χρονοδιάγραμμα μπορεί να άλλαξε, όμως η πανδημία δεν επηρεάζει το γενικότερο σχεδιασμό, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη». Εξάλλου, όπως εξηγεί, εφόσον η συγκυρία το επιτρέψει, το επενδυτικό πλάνο της Lidl θα αγγίξει και το επόμενο έτος τα 120 εκατ. ευρώ. Θα αφορά κυρίως την ίδρυση νέων καταστημάτων, τις ανακαινίσεις και τους επιμέρους εκσυγχρονισμούς τους, αλλά και τη βελτίωση της υποδομής των πληροφοριακών συστημάτων σε όλα τα καταστήματα της αλυσίδας και

τις αποθήκες της. «Στόχος της εταιρείας είναι να προσθέσει στο δίκτυό της νέα καταστήματα, κυρίως στον αστικό ιστό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, με μίνιμουμ χώρους πώλησης 800τμ ανά κατάστημα, αλλά και χώρους στάθμευσης. Παράλληλα, κεφάλαια θα διατεθούν για την επέκταση των υποδομών της στη νησιωτική χώρα, όπου η αλυσίδα διαθέτει ακόμη μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης», δηλώνεται χαρακτηριστικά. Σημειώνεται ότι σήμερα το δίκτυο της Lidl αριθμεί 225 καταστήματα. Ως το τέλος του 2021 ο αριθμός τους αναμένεται ότι θα αυξηθεί στα 235.

ΑΎΞΗΣΗ ΠΩΛΉΣΕΩΝ ΠΆΝΩ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΈΨΕΙΣ

Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των πωλήσεών της, η εταιρεία δεν δίνει συγκεκριμένα στοιχεία. Εκ μέρους της διοίκησής της σημειώνε-

ται, ωστόσο, ότι «η έναρξη της χρονιάς ήταν δυναμική. Καταγράφηκε μια αυξητικά θετική πορεία, τόσο από άποψη επισκεψιμότητας όσο και από άποψη τζίρου, αισθητά πάνω από τις προβλέψεις. Το ξεκίνημα του οικονομικού έτους της εταιρείας (την 1η Μαρτίου 2020) πλαισιώθηκε από τη συνέχιση της θετικής πορείας και τη σημαντική αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης των πωλήσεών της. Οι σχετικές επιδόσεις ξεπέρασαν τους στόχους, που είχαν τεθεί προ της πανδημίας. Τον Απρίλιο και τον Μάιο επίσης επιβεβαιώθηκε η αυξητική πορεία, καθώς το δίκτυο ανταποκρίθηκε με εμπιστοσύνη και ασφάλεια στις αυξανόμενες απαιτήσεις των καταναλωτών». Ωστόσο, όπως αναφέρει στέλεχος της Lidl, στις τουριστικές περιοχές ο τζίρος έχει υποστεί μεγάλες πιέσεις. Αναφορικά με τις προβλέψεις της διοίκησης της εταιρείας για τον τζίρο της φέτος, τονίζεται ότι κάθε εκτίμηση ανατρέπεται, λόγω των έκτακτων συνθηκών που ζει η αγορά μας. Ως εκ τούτου είναι αδύνατη μια ασφαλής αξιολόγηση. Παράγοντας της Lidl, σχολιάζοντας γενικότερα το κλίμα της αγοράς, θεωρεί ότι «την τρέχουσα περίοδο το οργανωμένο λιανεμπόριο οδηγείται αναπόφευκτα σε έναν νέο γύρο ανακατατάξεων, όπως και πίεσης των τιμών και των προσφορών, που θα αυξήσουν την ένταση του ανταγωνισμού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αυτά είναι συνέπεια της εξαιρετικά μεγάλης πτώσης της τουριστικής αγοράς, όπως και των «χαμένων» πωλήσεων στην περιφέρεια εξαιτίας της απουσίας των ομογενών, οι οποίοι φέτος το καλοκαίρι δεν θα μπορέσουν να επισκεφτούν την πατρίδα για τις διακοπές τους». 

20 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΑΓΟΡΑ

Σε ρότα εξαγορών η Πέντε Μια επιθετικότερη πολιτική προς εξασφάλιση ισχυρότερων μεριδίων αγοράς, μια πιθανή εξαγορά μικρότερης αλυσίδας του κλάδου, την ίδρυση 13 νέων καταστημάτων στη διετία 2020-2021, καθώς και τη λειτουργία e-shop προς τα τέλη του έτους προβλέπουν τα μεσοπρόθεσμα σχέδια της Πέντε ΑΕ, που λειτουργεί το δίκτυο καταστημάτων Γαλαξίας. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

ιδικότερα, σύμφωνα με ανώτατα στελέχη της Πέντε, η διοίκησή της βρίσκεται ήδη σε διαπραγματεύσεις για την εξαγορά τοπικού δικτύου λιανικής με παρουσία σε τέσσερις διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Οι σχετικές συζητήσεις χαρακτηρίζονται προχωρημένες και, όπως σημειώνεται, αν δεν μεσολαβούσε το καλοκαίρι, το deal θα μπορούσε να κλείσει τον προσεχή μήνα. Εκτιμάται, πάντως, ότι, εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά, οι σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν τον Σεπτέμβριο. Όπως φαίνεται, η Πέντε, έχοντας διαπιστώσει ότι, ενόσω ο τζίρος της παρέμεινε σταθερός τα τελευταία χρόνια, τα μεγάλα δίκτυα λιανικής εξακολούθησαν να αναπτύσσονται –τα περισσότερα και μέσω εξαγορών–, αποφάσισε να εγκαταλείψει τη συντηρητική πολιτική ανάπτυξης και να κινηθεί επιθετικά. Μένει να φανεί το αποτέλεσμα των προαναφερόμενων διαπραγματεύσεων, όπως και θετική επίδραση μιας εξαγοράς στην ανάπτυξη των μεγεθών της. Στο μεταξύ, το επιτελείο της εταιρείας συνεχίζει την υλοποίηση του επενδυτικού της πλάνου, προσβλέποντας στην ίδρυση και λειτουργία έως 13 νέων σούπερ μάρκετ στη διετία 2020-2021. Ήδη το πρώτο λειτούργησε τον περασμένο Μάιο στη Νέα Πέραμο, το δεύτερο επρόκειτο να λειτουργήσει στο Ξυλόκαστρο, ενώ ένα τρίτο κατάστημα είναι υπό ανέγερση στην Πάτρα. Και τα τρία ακίνητα που στεγάζουν τα νέα καταστήματα της εταιρείας είναι ιδιοκτησίας της. Ακολουθεί ένα τέταρτο στην Αττική σε νοικιασμένο χώρο. Παράλληλα, οικοδομούνται ακίνητα σε επίσης ιδιόκτητα οικόπεδα, για καταστήματα τα οποία θα εγκαινιαστούν το 2021. Επισημαίνεται ότι η Πέντε συνεχίζει να επενδύει βασιζόμενη σε ίδια κε-

φάλαια, έχοντας μηδενικό τραπεζικό δανεισμό. Σήμερα, το δίκτυο της Γαλαξίας αριθμεί 161 καταστήματα. Σημειώνουμε ότι η δημιουργία ενός «μίνι mall» στη Σαλαμίνα, όπως είχε ανακοινώσει η αλυσίδα, μια επένδυση της τάξης των 30-32 εκατ. ευρώ, φαίνεται ότι για την ώρα έχει «παγώσει».

ΝΈΑ ΤΜΉΜΑΤΑ ΠΩΛΉΣΕΩΝ ΚΑΙ ΊΔΡΥΣΗ E-SHOP

Ταυτόχρονα, το πλάνο ανάπτυξης της εταιρείας περιλαμβάνει και πρόγραμμα ανακαινίσεων παλαιότερων εμπορικών μονάδων της, με σκοπό τη σταδιακή αναβάθμιση του συνόλου των καταστημάτων της. Στο πλαίσιο των σχετικών παρεμβάσεων, έχει ήδη δρομολογήσει και την εγκατάσταση έξι βασικών «πυλώνων τροφίμων», όπως ονομάζει τα συγκεκριμένα τμήματα πωλήσεων, που περιλαμβάνουν: Ζεστή γωνιά, βιολογικά φρούτα και λαχανικά, φρέσκα ψάρια, φρέσκα σαλατικά, κοτόπουλα και έτοιμα γεύματα. Οι σχετικές παρεμβάσεις υπολογίζεται ότι είναι επενδυτικού κόστους περίπου 2 εκατ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις μέσω διαδικτύου, η διοίκηση της αλυσίδας αποφάσισε να οργανώσει το δικό της e-shop, επηρεασμένη ασφαλώς από την έκρηξη των ηλεκτρονικών πωλήσεων την περίοδο του lockdown. Το διαδικτυακό κατάστημα της Πέντε θα λειτουργήσει πιλοτικά περί τα τέλη του έτους. Η εταιρεία σημειώνουμε ότι από την περίοδο του lockdown καθιέρωσε τις παραδόσεις κατ’ οίκον τηλεφωνικών παραγγελιών ή μέσω e-mails, για προϊόντα που λάνσαρε στη διάρκεια του «Μένουμε σπίτι», μέσω του ψηφιακού της φυλλαδίου. Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των πωλήσεών της, η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα στη λειτουργία της αγοράς την ωφέλησαν, όπως άλλωστε το σύνολο των αλυσίδων του κλάδου. Παράγοντας της εταιρείας μάς είπε χαρακτηριστικά ότι στο πρώτο εξάμηνο του έτους ο κύκλος εργασιών της εμφάνισε άνοδο 30% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2019. Για το σύνολο του έτους εκτιμάται ότι ο τζίρος της θα αυξηθεί κατά 15%-20%, φθάνοντας έως τα 540 εκατ. ευρώ έναντι 450 εκατ. ευρώ πέρυσι.  Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 21

ΑΓΟΡΑ

Τα σχέδια του SYNKA σε Ιόνιο και Δωδεκάνησα Κινήσεις στρατηγικής στο πεδίο των επενδύσεων, των επιχειρηματικών συνεργειών και των υποδομών δρομολογεί ο Προμηθευτικός και Καταναλωτικός Συνεταιρισμός Καταναλωτών Κρήτης SYNKA, αποβλέποντας στην ταχύτερη δυνατή γεωγραφική επέκταση του δικτύου του και στην καθιέρωσή του στην κλαδική αγορά ως του μοναδικού δικτύου πωλήσεων με κατ’ αποκλειστικότητα εξάπλωση στις τουριστικές περιοχές. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

χοντας τη βάση του στην Κρήτη, έναν κατεξοχήν διεθνή τουριστικό προορισμό, ο SYNKA τα τελευταία χρόνια διευρύνει την παρουσία του στη νησιωτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας ως «εργαλείο» τις συμφωνίες συνεργασιών και τις εξαγορές. Ήδη σήμερα ο συνεταιρισμός έχει παρουσία στους νομούς Χανίων, Λασιθίου, Ηρακλείου και Ρεθύμνου, καθώς και στα νησιά Πάρο, Νάξο, Τήνο, Σύρο, Μήλο, Σαντορίνη, Κάλυμνο, Χίο και Κέρκυρα. Στο πλαίσιο αυτό, εξάλλου, ενέταξε το 2015 στο δίκτυό του τη Βιδάλης, μια αλυσίδα με 16 καταστήματα οργανωμένης λιανικής και χονδρικής πώλησης σε εννέα νησιά και πιο πρόσφατα εξαγόρασε το 75% του μετοχικού κεφαλαίου των εταιρειών «Γαλαξίας ΑΕ Αλυσίδα Καταστημάτων Δήμητρα Μάρκετς» και «Μαρκάτο ΑΕ Αλυσίδα Καταστημάτων», με έδρες στην Κέρκυρα –το υπόλοιπο 25% ελέγχεται από τις τράπεζες. Οι δύο εταιρείες διαθέτουν δίκτυο 19 καταστημάτων στο νησί, με ετήσιο τζίρο άνω των 40 εκατ. ευρώ. Ο SYNKA τους επόμενους μήνες θα στραφεί επενδυτικά, μεταξύ άλλων, στην Κέρκυρα, όπου θα κινήσει τη διαδικασία πλήρους αναδόμησης των περισσοτέρων από τα καταστήματα της αλυσίδας «Δήμητρα». Όπως σημειώνουν στελέχη του, ο κύριος όγκος των σούπερ μάρκετ απαιτούν ριζικές αλλαγές, ώστε να επαναλειτουργήσουν κατά τα πρότυπα των καταστημάτων SYNKA, πολύ περισσότερο εφόσον είχαν πολλά έτη να ανακαινισθούν. Ωστόσο προσθέτουν πως πρόκειται για καταστήματα σε ιδιαίτερα εμπορικές περιοχές του νησιού, οπότε η αλυσίδα αναμένεται ότι θα αποσβέσει το συντομότερο τη σχετική επένδυση. Σημειώνουν, επίσης, ότι υπάρχουν 22 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

και καταστήματα του άλλοτε δικτύου «Δήμητρα», στα οποία οι ανακατασκευές θα είναι περιορισμένης κλίμακας. Εξάλλου, στο ραντάρ της στρατηγικής επέκτασης του SYNKA βρίσκεται και η Ρόδος, όπου, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζονται μια σειρά σχετικών σεναρίων, που περιλαμβάνουν την οργανική ανάπτυξη ή/και την εξαγορά τοπικού δικτύου. Επίσης, ο συνεταιρισμός προτίθεται ως τα τέλη του έτους να ιδρύσει δύο ακόμη νέα σούπερ μάρκετ, ενώ σχεδιάζει και αναπροσαρμογές των δομών του logistics, ώστε να καλύπτεται αποτελεσματικότερα η τροφοδοσία των καταστημάτων του.

ΠΙΈΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΖΊΡΟ

Σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις του συνεταιρισμού, πληροφορίες αναφέρουν ότι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020 ο τζίρος του δικτύου του κινήθηκε θετικά κατά 2%-3% έναντι

του αντίστοιχου διαστήματος του 2019. Οι προβλέψεις για την ετήσια απόδοσή του φέτος μιλούν για πτώση τζίρου της τάξης του 7%-8%, λόγω ασφαλώς της καθίζησης της τουριστικής αγοράς των νησιών, όπου συγκεντρώνεται το βάρος των επιπτώσεων της πανδημίας. Υπενθυμίζεται ότι ο συνεταιρισμός, ο οποίος ανήκει στην οικογένεια του ΕΛΟΜΑΣ και διαθέτει περισσότερα από 5.600 μέλη, ελέγχει 51 καταστήματα, απασχολεί περισσότερους από 1.200 εργαζόμενους και ο ετήσιος τζίρος του πλησιάζει τα 200 εκατ. ευρώ. Ο τελευταίος δημοσιευμένος ισολογισμός του, που αφορά τη χρήση του 2018, αναφέρει κύκλο εργασιών 175,6 εκατ. ευρώ έναντι 175,7 εκατ. ευρώ το 2017, καθαρά προ φόρων κέρδη 1,5 εκατ. ευρώ έναντι 0,9 εκατ. ευρώ αντιστοίχως και κέρδη μετά φόρων 0,9 εκατ. ευρώ έναντι 1,5 εκατ. ευρώ. 

ΑΓΟΡΑ

Ανάπτυξη τζίρου 15% το πρώτο εξάμηνο για τη Market In Με αύξηση τζίρου 15% έκλεισε φέτος το πρώτο εξάμηνο του χρόνου για τη Market In έναντι του αντίστοιχου εξαμήνου του 2019. Η εταιρεία ανεξαρτήτως της κρίσης στη δημόσια υγεία και την οικονομία προγραμματίζει φέτος την ίδρυση και λειτουργία περίπου 10-15 νέων καταστημάτων, αν και λόγω ακριβώς των σχετικών επιπτώσεων έχει κατεβάσει τον πήχη των φιλοδοξιών της από τα 20, που σχεδίαζε φέτος πριν την εκδήλωση της πανδημίας. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

ε κάθε περίπτωση το 2020 θα είναι μια καλή χρονιά για την εταιρεία, εκτιμούν τα στελέχη της, εφόσον ο τζίρος της κινείται ανοδικά και το δίκτυό της είναι αισθητά ενισχυμένο. Στις δύσκολη περίοδο του lockdown η Market In εμφάνισε αύξηση πωλήσεων 35%40% το Μάρτιο έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2019, σημαντική ανάπτυξη αντίστοιχα τον Απρίλιο, 10% τον Μάιο και επίσης 10% τον Ιούνιο. Ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία για τις επιδόσεις των PL προϊόντων της. Ειδικότερα, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο οι πωλήσεις τους ενισχύθηκαν κατά 30%, ενώ σε επίπεδο εξαμήνου κατά 15%. Σημειώνεται ότι από τις αρχές του χρόνου προστέθηκαν 300 νέοι κωδικοί στις σχετικές συλλογές της αλυσίδας, αυξάνοντας το συνολικό αριθμό του κωδικολογίου τους άνω των 2.000. Για το δωδεκάμηνο η διοίκηση της εταιρείας αποφεύγει τις προβλέψεις, εφόσον ουδείς μπορεί να εκτιμήσει την εξέλιξη της κλαδικής αγοράς, καθώς παραμένει άγνωστη η επίδραση της πανδημίας έως τέλος του έτους, αλλά και η εξέλιξη της ύφεσης. Ωστόσο, θεωρεί σίγουρο ότι η πορεία της αλυσίδας θα είναι ανοδική, στηριγμένη και στις προγραμματισμένες επενδύσεις της στην επέκταση του δικτύου της. Ειδικότερα, η Market In ήδη έχει εγκαινιάσει ένα νέο σούπερ μάρκετ 300τμ στα Παπαδιάνικα του Νομού Λακωνίας, ένα ακόμη επίσης 300τμ, ιδιόκτητο, στην παραλία του Κάλαμου στην Αττική, ενώ έως τέλος του έτους αναμένεται η εγκαινίαση της λειτουργίας τουλάχιστον δέκα καινούργιων σούπερ μάρκετ της επωνυμίας της. Σήμερα το δίκτυο πωλήσεων της Market

In έχει στο δυναμικό της 202 σούπερ μάρκετ, εκ των οποίων τα 198 είναι εταιρικά και τα 4 franchise, που δραστηριοποιούνται με το σήμα Economy. Η εταιρεία εξακολουθεί να «κυνηγά» τις τοπικές εξαγορές τοπικών αλυσίδων και καταστημάτων. Η τελευταία της κίνηση ήταν πέρυσι το καλοκαίρι, οπότε εξαγόρασε την αλυσίδα Βλαχοδήμου, με δίκτυο 7 καταστημάτων στην περιοχή της Λάρισας. Υπενθυμίζεται ότι η Market In τα τελευταία χρόνια έχει μεγαλώσει μέσω τέτοιων εξαγορών στην Κεντρική Ελλάδα, τη Θεσσαλονίκη και την Πελοπόννησο. Πάντως, επί του παρόντος δεν φαίνεται να διαπραγματεύεται κάποιο σχετικό deal.

ΜΕ E-SHOP ΜΈΣΑ ΣΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ

Σημειώνεται ότι η κρίση στη δημόσια υγεία έδωσε την ευκαιρία στην εταιρεία να

επιταχύνει την είσοδό της στις ηλεκτρονικές πωλήσεις. Έτσι, μέσα στον Ιούλιο πρόκειται να λειτουργήσει το e-shop της, με σύνδεσμο το «e-shopmarketin.gr» και ένα πλήρες μίγμα προϊόντων προς διάθεση στο κοινό. Μέσω του ψηφιακού καταστήματός της οι καταναλωτές θα μπορούν να παραλαμβάνουν τα ψώνια τους, με δωρεάν διανομή για παραγγελίες άνω των 40 ευρώ. Η ακτίνα δράσης του σε πρώτη φάση θα φθάνει στα όρια της Αττικής. Οι παραγγελίες θα παραδίδονται αυθημερόν, εφόσον αποστέλλονται έως τις 12 το μεσημέρι. Στελέχη της εταιρείας χαρακτηρίζουν «ιδιαίτερα φιλική» την πλατφόρμα του ψηφιακού της καταστήματος, το οποίο θεωρείται η φυσική συνέχεια του ψηφιακού-διαδραστικού της φυλλαδίου, το οποίο στη διάρκεια του lockdown έδινε τη δυνατότητα στον πελάτη της να παραγγέλλει με e-mail και να παραλαμβάνει τα ψώνια του εντός 48ώρου.  Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 23

ΑΓΟΡΑ

Τα Grocery Stores κέντρο ενδιαφέροντος της OK! Anytime Markets Σε αναζήτηση νέων τοπικών συνεργασιών, στα πρότυπα της συμφωνίας που υπέγραψε με την αλυσίδα Υιοί Σιμιτζή ΟΕ στην Πάτρα, βρίσκεται η OK! Anytime Markets, δρομολογώντας γενικότερα την ανάπτυξη των Grocery Stores, δηλαδή καταστημάτων που λειτουργούν κατά το πρότυπο του κλασικού σούπερ μάρκετ. Στόχος της εταιρείας είναι η σταδιακή ανάπτυξη ενός δικτύου καταστημάτων αυτού του τύπου, που θα λειτουργεί παράλληλα και συμπληρωματικά προς το δίκτυο των μίνι μάρκετ OK! Anytime Markets, με τα οποία καθιερώθηκε στην αγορά. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

πως τα OK! Anytime Markets, έτσι και τα Grocery Stores θα βασίσουν την ανάπτυξή τους στο καθεστώς της δικαιόχρησης. Ο σχεδιασμός υλοποίησης των μεγάλων καταστημάτων της αλυσίδας έχει ήδη αρχίσει. Πληροφορίες αναφέρουν, εξάλλου, ότι η OK! Anytime Markets από το φθινόπωρο θα κινήσει τη διαδικασία ανακατασκευής των τριών από τα τέσσερα καταστήματα της Σιμιτζής, τα οποία θα μετατρέψει σε Grocery Stores (super market & deli) και το τέταρτο σε OK! Anytime Markets, ενώ έχει στόχο τη δημιουργία περισσότερων μεγάλων καταστημάτων από το 2021. Το φετινό πλάνο επέκτασης του δικτύου προβλέπει την εγκαινίαση τον Οκτώβριο ενός ακόμη Grocery Store στην Αράχοβα και ενός OK! Anytime Markets στη Θεσσαλονίκη. Από τη νέα χρονιά η προσοχή της εταιρείας θα

στραφεί σε μεγάλο βαθμό στη Βόρεια Ελλάδα. Το δίκτυό της διευρύνεται σε περιοχές υψηλής ζήτησης, όπως το Κολωνάκι, αλλά και σε τουριστικές περιοχές με πιο χαρακτηριστική αυτή της Μυκόνου, όπου η αλυσίδα έχει ήδη παρουσία. Οι επενδύσεις στο δίκτυό της υπολογίζονται φέτος στο 1,5 εκατ. ευρώ, ποσό στο οποίο περιλαμβάνεται και το επενδυτικό κόστος του πιο πρόσφατα εγκαινιασμένου OK! Anytime Markets στο Παγκράτι, επί της οδού Φιλολάου, που είναι το 111ο κατάστημα του δικτύου. Στα τέλη του 2021 εκτιμάται ότι η αλυσίδα θα ελέγχει συνολικά περί τα 118 σημεία πώλησης. Σημειώνεται ότι τα Grocery Stores καταστήματα ακολουθούν το ωράριο λειτουργίας των κλασικών σούπερ μάρκετ σε αντίθεση προς το διευρυμένο ωράριο

των OK! Anytime Markets, καλύπτουν μια ευρεία γκάμα προϊόντων με έμφαση στα φρέσκα προϊόντα και στις ταχυκίνητες κατηγορίες κωδικών, ενώ διακινούν και προϊόντα delicatessen, με εστίαση κυρίως στα τοπικά ελληνικά προϊόντα, τα οποία, αν και δεν διατίθενται συνήθως από τα άλλα σούπερ μάρκετ, είναι γνωστά στον καταναλωτή λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους. Πέραν αυτών, τα μεγάλα franchise καταστήματα της OK! Anytime Markets έχουν διαφορετικό στήσιμο, οργάνωση και εικόνα σε σχέση με τα μίνι μάρκετ του δικτύου.

ΜΕΊΩΣΗ ΡΥΘΜΏΝ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟ ΔΕΎΤΕΡΟ ΕΞΆΜΗΝΟ

Σημειώνουμε ότι το πρώτο εξάμηνο του έτους ήταν για την αλυσίδα ιδιαίτερα αναπτυξιακό όχι μόνο λόγω του lockdown, που ευνόησε τις πωλήσεις όλων των επιχειρήσεων του κλάδου, αλλά και των πρωτοβουλιών επέκτασης του δικτύου της. Σε τιμές χονδρικής η εταιρεία εξασφάλισε ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 30% στο πεντάμηνο. Ωστόσο, η διοίκησή της θεωρεί ότι σε ετήσια βάση η φετινή χρήση θα κλείσει μεν θετικά για την εταιρεία, αλλά με σαφώς χαμηλότερο ρυθμό, δεδομένης της αναμενόμενης ανάσχεσης των ρυθμών ανάπτυξης του κλαδικού τζίρου στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, εξαιτίας της οξύτατης κρίσης στην τουριστική αγορά και των επιπτώσεών της γενικότερα στην οικονομία. Σημειώνεται επίσης ό,τι η διοίκηση της εταιρείας μελετά το ενδεχόμενο των επενδύσεων και στον τομέα των ψηφιακών πωλήσεων, αλλά δεν έχει λάβει τις αποφάσεις της. 

24 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΑ Κ Η Σ ΛΟΥ Κ Ε Ρ Η Σ , A D US

Καμία χαμένη πώληση για τους πελάτες μας «Σε όλη την περίοδο του lockdown κανένα από τα προϊόντα των πελατών μας δεν εμφάνισε έλλειψη στο ράφι παρά τις αγοραστικές συμπεριφορές πανικού του κοινού. Σε περιπτώσεις άλλων εταιρειών χάθηκαν πωλήσεις, εφόσον ο καταναλωτής μη βρίσκοντας τα προϊόντα τους, τα αντικαθιστούσε με άλλα στο καλάθι του. Σε κανέναν από τους πελάτες μας δεν συνέβη κάτι τέτοιο», τονίζει ο κ. Τάκης Λουκέρης, CEO της ADUS. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟ

χολιάζοντας την έκρηξη της ζήτησης με την έναρξη του lockdown, o κ. Λουκέρης συμπέρανε πως «ακόμα μια φορά επιβεβαιώθηκε ότι ο φόβος των ελλείψεων ειδών πρώτης ανάγκης, ο οποίος διαπιστώνεται ανέκαθεν σε περιόδους μεγάλων κρίσεων και ανασφάλειας, ωθεί τους καταναλωτές στη δημιουργία αποθέματος προϊόντων διατροφής, που αντέχουν στον χρόνο». σελφ σέρβις: Σε τι βαθμό διενεργήθηκαν προσφορές και προωθητικές ενέργειες την περίοδο του lockdown; Πώς σχολιάζετε την προσαρμοστικότητα των αλυσίδων στις έκτακτες συνθήκες; Τάκης Λουκέρης: Αρκετές εταιρείες, λόγω του ότι τα προϊόντα τους γίνονταν έτσι ή αλλιώς ανάρπαστα, δεν προχώρησαν σε νέες προσφορές μέσα στην κρίση, πλην των δρομολογημένων. Πάντως, όσα προϊόντα έκαναν προσφορές και προωθητικές ενέργειες, ασφαλώς προτιμήθηκαν από το κοινό. Οι αλυσίδες επέδειξαν ταχύτητα προσαρμογής, τηρώντας κατά γράμμα τα επιβεβλημένα μέτρα του ΠΟΥ και του ΕΟΔΥ για την προστασία της δημόσιας υγείας. Αντίστοιχα ενήργησαν άμεσα σε ό,τι αφορά την ένταξη στην εμπορική τους πολιτική των διαδικτυακών πωλήσεων, ακόμα και οι αλυσίδες που δεν είχαν προηγουμένως e-shop, έτσι ώστε δόθηκε μια περαιτέρω δυνατότητα στους πελάτες τους να εξυπηρετηθούν με μεγαλύτερη ασφάλεια, ενώ περιορίστηκε το φαινόμενο της ατέλειωτης ουράς έξω από τα καταστήματα.

ΑΝΕΛΛΙΠΏΣ ΆΡΤΙΑ Η ΤΟΠΟΘΈΤΗΣΗ ΣΤΟ ΡΆΦΙ σ. σ.: Ως εταιρεία πώς αντιδράσατε την κρίσιμη αυτή περίοδο; Τ. Λ.: Οι υπηρεσίες της Adus, εστιασμένες στο σούπερ μάρκετ, δεν ανεστάλησαν ούτε

για μια στιγμή. Αντίθετα εντάθηκαν, όπως και η δουλειά της οργανωμένης λιανικής. Τα στελέχη μας, τηρώντας όλα τα μέτρα ασφαλείας –πολύ περισσότερο, εφόσον η ασφάλεια του προσωπικού είναι έτσι κι αλλιώς προτεραιότητά μας–, στάθηκαν δίπλα στους πελάτες μας και, φυσικά, στο ράφι, μεριμνώντας τα προϊόντα τους να έχουν ανελλιπώς άρτια τοποθέτηση. Οι ενέργειές μας αποδείχθηκαν άκρως αποτελεσματικές, δεδομένου ότι όλοι οι πελάτες μας είχαν αύξηση πωλήσεων. Σε όλη την περίοδο της έντασης κανένα από τα προϊόντα τους δεν εμφάνισε έλλειψη στο ράφι παρά τις συμπεριφορές πανικού, κυρίως στην έναρξη του lockdown, οπότε οι μαζικές αγορές δημιουργούσαν σχετικά εύλογες ανησυχίες. Σε περιπτώσεις άλλων εταιρειών χάθηκαν πωλήσεις, εφόσον ο καταναλωτής μη βρίσκοντας τα προϊόντα τους, τα αντικαθιστούσε με άλλα στο καλάθι του. Σε κανέναν από τους πελάτες μας δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Πέραν αυτού, συμβάλλαμε ουσιαστικά στην εξομάλυνση της μεγάλης πίεσης που δέχτηκαν τα σούπερ μάρκετ και το προσωπικό τους. σ. σ.: Εάν ο μη γένοιτο εφαρμοστεί πάλι lockdown, έστω τοπικά, τι θα αποφεύγατε βάσει των πρόσφατων εμπειριών σας; Αλήθεια, πώς εκτιμάτε ότι θα αντιδράσει το κοινό σε μια τέτοια περίπτωση; Τ. Λ.: Αν εξαιρέσετε την αύξηση της έντασης των ρυθμών δουλειάς και τα μέτρα προστασίας, λόγω ειδικών συνθηκών, δεν χρειάστηκε στο lockdown να πράξουμε διαφορετικά απ’ ότι συνήθως. Το ίδιο θα ισχύσει και στην περίπτωση ενός δεύτερου lockdown. Θα εξακολουθήσουμε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας, προκειμένου η οργανωμένη λιανική να λειτουργεί ομαλά. Επίσης, θεωρώ ότι ο κόσμος εδώ είναι έμπρακτα πεισμένος πια για

τη θετική ανταπόκριση των αλυσίδων στις έκτακτες συνθήκες, σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπου οι δυσλειτουργίες και οι ελλείψεις αγαθών ήταν σοβαρές. Ενδεχομένως, βέβαια, θα ενισχυθεί περαιτέρω η τάση των ψηφιακών αγορών. Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 25

ΘΕΜΑ

Ο τζίρος πέφτει, η επέκταση των δικτύων συνεχίζεται Συχνά τη συζήτηση για διάφορα κλαδικά ζητήματα τη στοιχειώνουν όροι με θετικιστικό κύρος, όπως αυτός της «απόδοσης του λιανεμπορικού χώρου ανά τετραγωνικό μέτρο», όροι παγιωμένοι στην επιχειρηματική συνείδηση με υπερβατική αίγλη, τόσο ώστε τους αναγνωρίζεται κανονιστικό περιεχόμενο για παν μέτρο στάθμισης του αντικειμένου που περιγράφουν ή στο οποίο αναφέρονται. Όμως, η οικονομική κρίση, εκβιάζοντας το νου να σκέφτεται και να ενεργεί έξω από νόρμες, δείχνει ότι ο σκοπός της ανταγωνιστικής επικράτησης αγιάζει τα μέσα, βεβηλώνοντας τους κανόνες. ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

γράφων θυμάται από τη δεκαετία του ’90 πολλά κεντρικά στελέχη του κλάδου να αυτομαστιγώνονται στον δημόσιο διάλογο, για την υστέρηση του εγχώριου επιχειρείν στην παραμετροποίηση και τον προϋπολογισμό της απόδοσης τζίρου και κερδών του εμπορικού χώρου ανά τ.μ., κοιτώντας με δέος τη σχετική επιτη-

26 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

δειότητα των (νεοεισερχόμενων τότε) πολυεθνικών ανταγωνιστών τους. Όχι πως είχαν άδικο, αλλά πάνω στον ομολογημένο εμπειρισμό τους, το δέος και την ανασφάλειά τους έναντι των τεχνοκρατών εξ εσπερίας πλούτισαν πλείστα όσα μαγαζιά ειδικών συμβούλων, προγραμματιστών, προμηθευτών software κλπ. Στο μεταξύ, ευάριθμο πλήθος νέων επιστη-

μονικά καταρτισμένων τεχνοκρατών ανέπτυξαν κινητικότητα μεταξύ πολυεθνικών κι εγχώριων επιχειρήσεων, από τη βιομηχανία στη οργανωμένη λιανική κι αντίστροφα, ενόσω και η ψηφιακή τεχνολογία εκδημοκράτισε παγκοσμίως τη χρήση των εργαλείων της, έτσι ώστε η εγχώρια επιχειρηματική συνείδηση τουλάχιστον υπερέβη πια το μεταφυσικό φόβο της περί «χάσματος» μεταξύ ημών και προηγμέ-

ΘΕΜΑ

νων ξένων. Όμως, η πραγματικότητα της οικονομικής κρίσης είναι αυτή που διαλύει οριστικά την υπερβατική ομίχλη διαφόρων όρων και σημασιών, που «ψαρώνουν» τους πιο αδύναμους. Γιατί η δική της όψη είναι πολύ πιο αποτρόπαιη από το δέος μπροστά στο κύρος της αυθεντίας ή, αλλιώς, οι κανόνες εξαίρεσης που επινοεί, το αχρηστεύουν στην πράξη…

ΟΙ ΑΙΡΕΤΙΚΟΊ ΚΑΝΌΝΕΣ ΤΟΥ ΣΤΡΙΜΩΓΜΈΝΟΥ «ΠΑΊΧΤΗ»

Στο αφιερωματικό τεύχος 500 του σελφ σέρβις τον προηγούμενο Δεκέμβριο, με τη συνδρομή της IRI, δείξαμε ότι μεταξύ 2010 και 2018, ενώ ο κλαδικός τζίρος κάμφθηκε κατά 13,5% (από 8,596 δισ. ευρώ σε 7,432 δισ. ευρώ) εξαιτίας της «εσωτερικής υποτίμησης» και της μονιμοποιημένης ύφεσης που εισήγαγαν τα προγράμματα δημοσιονομικής σταθερότητας, όχι μόνο ο αριθμός των καταστημάτων του κλάδου ουσιαστικά έμεινε ο ίδιος συγκριτικά με τα προ της κρίσης δεδομένα (μειώθηκαν μόλις κατά 58 σε εννιά χρόνια, ενόσω επεκτάθηκε παντού το δίκτυο των Lidl, που δεν συμποσούνται στο δυναμικό των κλασικών αλυσίδων), αλλά αθροιστικά η επιφάνειά τους αυξήθηκε από 1,691 εκατ. τ.μ. σε 1,766 εκατ. τ.μ. (αύξηση 4,4%), με αποτέλεσμα τη μείωση της μέσης απόδοσης του κλάδου ανά τ.μ. Η ίδια τάση, λοιπόν, επιβεβαιώθηκε το 2019, οπότε ο αριθμός των τ.μ. στο σύνολο των καταστημάτων του κλάδου αυξήθηκε περαιτέρω στα 1,798 εκατ. τ.μ., σύμφωνα με την IRI, μολονότι η γλίσχρα ανάπτυξη τζίρου το 2019 δεν δικαιολογούσε κάτι τέτοιο –ούτε καν και η πιο αισιόδοξη προσδοκία για την ανάπτυξη της οικονομίας. Όπως εξηγούσαμε τον Δεκέμβριο, «στην ανάλυσή της αυτή η συνθήκη χάνει την παραδοξότητά της, αν ληφθούν υπόψιν ότι, πρώτον, οι επτά μεγαλύτεροι επενδυτές στην επέκταση των δικτύων τους μεταξύ 2010 και 2018 εγκαινίασαν ως καινούργια εταιρικά καταστήματα κοντά στο ένα πέμπτο των υπαρχόντων εμπορικών μονάδων του κλάδου, δηλαδή σαν καταστήματα άνω των 400τμ (ως 1.500τμ), επειδή το λειτουργικό κόστος των μικρότερων είναι ασύμφορο. Και δεύτερον, ότι στα χέρια των έξι εξ αυτών βρίσκεται ανακαινισμένο και «ξεσκαρταρισμένο», μετά από εξαγορές, κοντά στο μισό του δυναμικού των καταστημάτων του κλάδου, επίσης άνω των 400τμ για τον ίδιο λόγο. Με άλλα λόγια, ό,τι «μικρό» ανάλωσε η κρίση, ο ανταγωνισμός το επανέφερε προσαυξημένο σε τ.μ. χώρου». Η τάση αυτή, λοιπόν,

Ο ΚΛΑΔΙΚΌΣ ΤΖΊΡΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΕΊ ΤΗΝ ΕΞΈΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΕΠ ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΙΆΔΗΣ, ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ, METRO ΑΕΒΕ σελφ σέρβις: Μπορεί να υπάρξει ποτέ ένα ιδεώδες μέτρο απόδοσης του εμπορικού χώρου ανά τ.μ. αφ’ ης στιγμής οι πλείστες σύνθετοι παράμετροι που την προσδιορίζουν, σχετίζονται αφενός με τη στρατηγική και τους στόχους κάθε χωριστής εταιρείας και αφετέρου με τους διαφορετικούς τύπους των καταστημάτων της, τις διαφορετικές περιοχές δράσης τους και την κατάσταση του ανταγωνισμού σε καθεμιά, την εισοδηματική κατάσταση των πελατών κάθε περιοχής κοκ; Αριστοτέλης Παντελιάδης: Ο τρόπος που θέσατε την ερώτηση, δίνει και την απάντηση. Ο σχετικός δείκτης είναι ένας μεταξύ πολλών άλλων και, πάντως, όχι κυρίαρχος. Στην απόδοση ανά τ.μ. συμμετέχουν παράγοντες εκτός εμβέλειας του συγκεκριμένου δείκτη. Για παράδειγμα, η καλύτερη απόδοση τζίρου ανά τ.μ. δεν γίνεται ούτε στα μεγαλύτερα σούπερ μάρκετ ούτε στα πιο μικρά, αλλά στα μεσαίου μεγέθους. Ωστόσο, ο σχετικός δείκτης είναι περιορισμένης αξίας, γιατί τα μεγαλύτερα καταστήματα είναι πιο κερδοφόρα, εφόσον το λειτουργικό τους κόστος ανά τ.μ. είναι σημαντικά μικρότερο. Συνεπώς μας ενδιαφέρει η αύξηση του τζίρου ανά τ.μ., γι’ αυτό παρακολουθούμε το σχετικό δείκτη, αλλά δεν μπορεί να είναι αυτή η βασική επιδίωξή μας. Εξάλλου, την απόδοση του τζίρου ανά τ.μ. την επηρεάζουν πρωταρχικά οι ανταγωνιστικές συνθήκες περιβάλλοντος, έτσι ώστε είναι άτοπο, υποθέτοντας μια «ιδεώδη» απόδοση ανά τ.μ., να τη θέτω ως κοινό στόχο μεταξύ ενός καταστήματός μου, που δρα εν μέσω καταστημάτων των μεγαλύτερων ανταγωνιστών μου, και ενός άλλου, που δρα σε ελεύθερο πεδίο. Η εισοδηματική κατάσταση των πελατών ασφαλώς κι επηρεάζει την απόδοση τζίρου, αλλά η επίδρασή της συγκριτικά με τις ανταγωνιστικές συνθήκες είναι μάλλον επουσιώδης. Δεν ξέρω αν διεθνώς κάποια αλυσίδα δημιούργησε εκείνο τον αλγόριθμο που, με ενσωματωμένες τις ποικίλες σύνθετες και ειδικές παραμέτρους, προσδιορίζει εντέλει τον ιδανικό τζίρο ανά τ.μ. –εμείς δεν μπορέσαμε. Τα προσεγγιστικά μοντέλα, βεβαίως, είναι εφικτά. Εφαρμόζουμε ένα τέτοιο, πριν απ’ όλα όταν σχεδιάζουμε να οικοδομήσουμε ή να στεγάσουμε ένα νέο κατάστημα σε μια περιοχή. Η ευστοχία του είναι σχετική. Άλλοτε επαληθεύεται κι άλλοτε όχι. Η πραγματικότητα είναι πιο ισχυρή από τα μοντέλα. Όταν ένα μαγαζί, χωρίς εμφανή προβλήματα, δείχνει για χρόνια ότι είναι αδύνατο να πιάσει τη δέουσα κατά το μοντέλο απόδοση τζίρου ανά τ.μ., δεν επιμένουμε. Ενίοτε συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή η πράξη διαψεύδει τη λογική του μοντέλου προς ικανοποίησή μας. σ. σ.: Τι λαμβάνετε κυρίως υπόψιν στη στοχοθεσία της απόδοσης ανά τ.μ. κάθε χωριστού καταστήματος; Α. Π.: Κυρίως το ιστορικό των πωλήσεών του. Έπεται η εκτίμηση, αν χρειάζονται βελτιώσεις στη λειτουργία του και τι είδους πρέπει να είναι αυτές. Ο δείκτης που συζητούμε, έπεται άλλων και με μεγάλη διαφορά, διότι δεν «βλέπει» όλη την εικόνα. Δεν παραγνωρίζω, όμως, την αξία του στη ενδεικτική στάθμιση της απόδοσης ενός πανελλήνιου δικτύου ή πολύ περισσότερο του κλάδου εν συνόλω. σ. σ.: Πώς επιδρά η εισοδηματική κατάσταση του κοινού υπό την πίεση της οικονομικής κρίσης στην απόδοση των καταστημάτων; Α. Π.: Πριν την προηγούμενη κρίση ήμουν πεισμένος για την πολύ μικρότερη ελαστικότητα των τροφίμων στην πίεση της οικονομικής ύφεσης, απ’ αυτή που εντέλει αποδείχθηκε πως έχουν. Τώρα είμαι πια βέβαιος ότι η εξέλιξη του τζίρου στον κλάδο μας ακολουθεί με μεγάλη πιστότητα τα ποσοστά ανόδου ή πτώσης του ΑΕΠ.

Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 27

ΘΕΜΑ

επιβεβαιώθηκε και το 2019, αλλά και φέτος, αν κρίνουμε από την πρόοδο, έστω μετ’ εμποδίων λόγω πανδημίας, των προγραμμάτων οργανικής ανάπτυξης των αλυσίδων. Το ότι το ένστικτο της επιχειρηματικής επιβίωσης ωθεί ακατάπαυστα στην επέκταση, καθώς μόνο το νέο, το εξαγορασμένο και το ανακαινισμένο κατάστημα ισοφαρίζουν τη στασιμότητα ή χειρότερα την αρνητική ανάπτυξη σε συγκρίσιμη ετήσια βάση, είναι κοινός τόπος των επιχειρηματιών του κλάδου, είτε προσβλέπουν στην ηγεμονία είτε στην παγίωση της θέσης τους με όρους ασφάλειας είτε απλώς στην επιχειρηματική επιβίωση. Γι’ αυτό όλοι αποδύονται στην επέκταση, ακόμα και με εξόφθαλμη ασυμμετρία αποδόσεων ανά τ.μ. εμπορικού χώρου έναντι των ανταγωνιστών. Και διότι το «κλείσιμο» των προσβάσεων στην επέκταση του ανταγωνιστή, με κάθε θυσία, είναι κριτήριο, του οποίου η σπουδαιότητα ανατιμάται όσο υποδεέστερη είναι η θέση καθενός στον ανταγωνισμό του. Έτσι λοιπόν, ο καθένας προβάλει τη δική του προτεραιότητα στην επέκταση ως προνομιακή δυνατότητά του, ζητώντας πάντα να φροντίσουν κάποιοι «άλλοι» για τον «εξορθολογισμό του αριθμού των σούπερ μάρκετ στη αγορά μας», καθότι ουδείς διαφωνεί ότι το μεν λιτοδίαιτο καταναλωτικό πρότυπο, μετά από δέκα χρόνια προπαίδειας στη «λίστα» αγορών, δεν σηκώνει περισσότερα σούπερ μάρκετ, τα δε όρια της κλαδικής οργανικής ανάπτυξης, χωρικά και με όρους συγκράτησης του λειτουργικού κόστους, είναι ήδη ξεχειλωμένα. Ωστόσο, την αρνητική ανάπτυξη των αλυσίδων σε συγκρίσιμη ετήσια βάση την «υπόσχονται» τώρα πια οι νέες οριζόντιες μειώσεις των εισοδημάτων της ευρείας πελατείας τους και η ψυχολογική καταπτόησή της, οι νέοι και παλιοί άνεργοι, η γεωμετρικά αυξανόμενη κατάρρευση των δημοσίων εσόδων, που προμηνύει τη λήψη οδυνηρών δημοσιονομικών μέτρων, οι κλειστές επιχειρήσεις μετά το lockdown κι όσες ετοιμάζονται για λουκέτο από το φθινόπωρο, η μισόκλειστη στρόφιγγα της χρημαοδότησης για όλη τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και η καταθλιπτική ψυχολογική κατάσταση του κόσμου της. Κι ακόμα χειρότερα το «πουγκί» των προμηθευτών, που χορηγεί ποικιλοτρόπως τις ανταγωνιστικές φιλοδοξίες των αλυσίδων, είναι ήδη «ξετιναγμένο» από το lockdown, τόσο μάλιστα, ώστε πολλές από τις ελληνικές βιο28 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΌΣΟ ΑΥΞΆΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑΣΤΉΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΡΡΙΚΝΏΝΕΤΑΙ Ο ΤΖΊΡΟΣ, Η ΑΠΌΔΟΣΗ ΑΝΆ Τ.Μ. ΠΈΦΤΕΙ ΓΙΆΝΝΗΣ ΜΑΣΟΎΤΗΣ, ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ, Δ. ΜΑΣΟΎΤΗΣ ΑΕ «Στην προ της οικονομικής κρίσης περίοδο τα νέα καταστήματα ήταν λιγότερα σε σχέση με την ανάπτυξη της αγοράς, έτσι ώστε βλέπαμε η απόδοσή τους ανά τ.μ. να αυξάνει. Με την έλευση της κρίσης, η τάση της δημιουργίας νέων καταστημάτων στον κλάδο δεν διακόπηκε, αν και η αγορά συρρικνώθηκε, με αποτέλεσμα να διαπιστώνεται η μείωση της απόδοσής τους ανά τ.μ. Είναι αυτονόητο ότι όσο αυξάνονται τα καταστήματα σε συνθήκες συρρίκνωσης της αγοράς, θα αυξάνονται και τα τ.μ. στο σύνολο του κλάδου, ενώ η απόδοση ανά τ.μ. θα πέφτει, συμπαρασύροντας κι άλλους δείκτες, όπως της απόδοσης της μισθοδοσίας, των ενοικίων, τον δείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας των αποθεμάτων κ.ά. Στην προοπτική εξόδου από την οικονομική κρίση τονώθηκε η δημιουργία νέων καταστημάτων, αλλά με την εμφάνιση της πανδημίας είμαστε πάλι μπροστά σε καταστάσεις παρόμοιες μ’ εκείνες που αντιμετωπίσαμε στο ξέσπασμα της κρίσης προ δεκαετίας. Είναι φυσικό να παρακολουθούμε την απόδοση των καταστημάτων μας ανά τ.μ., γιατί είναι καθοριστική για τα μεγέθη στα οποία θα κυμανθεί το ύψος των μισθωμάτων, ο αριθμός των ατόμων του προσωπικού και άλλοι ακόμα δείκτες. Η βελτίωση της απόδοσης επιτυγχάνεται με την αύξηση των πωλήσεων, πράγμα πολύ δύσκολο, ωστόσο, εξαιτίας της συρρίκνωσης της αγοράς και της έντασης του ανταγωνισμού. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος αντίδρασης είναι η αναδιαπραγμάτευση των μισθωμάτων για τη μείωσή τους. Αλλά και στα ιδιόκτητα καταστήματα διαπιστώνεται μια μείωση της απόδοσης ανά τ.μ., λόγω της απώλειας δυναμικής στις δεδομένες συνθήκες…».

Πίνακας 1. Σύνολο πωλήσεων σούπερ μάρκετ ανά γεωγραφική περιοχή και μέγεθος καταστήματος (σε χιλ. ευρώ) 2019

Μάιος 2019

Σύνολο Ελλάδας Αττική

7.187.765,59

519.777,91

Μάιος 2020 598.581,86

3.832.274,97

283.742,96

323.628,95

Θεσσαλονίκη Βόρεια Ελλάδα Κεντρική Ελλάδα Πελοπόννησος Κρήτη Σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ. Μεσαία σ/μ 400-1.000 τ.μ. Μεγάλα σ/μ 1.000-2.500 τ.μ. Υπέρ μάρκετ (2.500+ τ.μ.)

720.742,50 646.807,16 959.260,91 569.382,24 459.297,81 931.001,73 2.678.270,47 2.705.599,33 872.894,07

52.87,80 43.971,48 67.450,68 38.899,99 32.842,00 67.247,61 193.051,09 196.308,80 63.170,40

62.127,41 51.864,47 79.327,45 45.887,24 35.746,34 74.049,10 216.947,98 226.319,01 81.265,76

Πηγή: IRI Την ασυνήθιστη αγοραστική συμπεριφορά υπό την επίδραση της πανδημίας τον Μάϊο (όπως και του διμήνου που προηγήθηκε) δεν την εξηγεί μόνο το γεγονός ότι τα ψώνια από το σούπερ μάρκετ και η κατ’ οίκον κατανάλωση υποκατέστησαν σχεδόν εξ ολοκλήρου διάφορες αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, αποκλεισμένων από το lockdown, που αποκαθίσταντο βαθμηδόν τον Μάϊο. Την εξηγεί, επίσης, η ψυχολογία της αναγωγής όλων των αξιών στο «σήμερα» απέναντι στην κοινή παγκόσμια μοίρα, στο πλαίσιο της οποίας απωθήθηκε το «αύριο» των ποικίλων υποχρεώσεων και μεριμνών…

ΘΕΜΑ

Πίνακας 2. Η ταυτότητα της απόδοσης τζίρου ανά τ.μ. χώρου πωλήσεων του κλάδου Περιοχές και τύποι καταστημάτων βάσει μεγέθους Σύνολο Ελλάδας Αττική Θεσσαλονίκη Βόρεια Ελλάδα Κεντρική Ελλάδα Πελοπόννησος Κρήτη Σ/μ έως 400 τ.μ. Μεσαία σ/μ 400-1.000 τ.μ. Μεγάλα σ/μ 1.000-2.500 τ.μ. Υπέρ μάρκετ (2.500+ τ.μ.)

Αριθμός τ.μ. 1.798.058 705.924 224.962 251.251 300.741 192.551 122.629 234.229 631.823 668.335 263.671

Πωλήσεις ανά τ.μ., σε ευρώ 2019 3.998 5.429 3.204 2.574 3.190 2.957 3.745 3.975 4.239 4.048 3.311

Μάιος 2019 289 402 235 175 224 202 268 287 306 294 240

Μάιος 2020 333 458 276 206 264 238 291 316 343 339 308

Αριθμητική % Διαφορά διαφορά Μάιος ’20 VS Μάιος ’19 44 15,2% 57 14,1% 41 17,5% 31 18,0% 39 17,6% 36 18,0% 24 8,8% 29 10,1% 38 12,4% 45 15,3% 69 28,6%

Πηγή: IRI Η ασύγκριτα υψηλή απόδοση τζίρου ανά τ.μ. χώρου πωλήσεων στην πρωτεύουσα εξηγεί ασφαλώς τον «αθηναιοκεντρισμό» όλων των μεγάλων αλυσίδων. Η εντονότατη ανάπτυξη των πωλήσεων ανά τ.μ. στα υπέρ μάρκετ τον Μάϊο αποτυπώνει τη συγκυριακή κάλυψη αγοραστικών αναγκών του κοινού σε είδη bazaar, λόγω της προοδευτικής άρσης του lockdown στο λοιπό λιανεμπόριο, δείχνοντας, ταυτόχρονα, την υψηλής κερδοφορίας «ευκαιρία» γι’ αυτά ν’ ασχοληθούν συστηματικά με τον σχετικό τομέα πωλήσεων.

Πίνακας 3. Πωλήσεις FMCG σε αξία (σε χιλ. ευρώ) 2019

Μάιος 2019

Μάιος 2020

Σύνολο Ελλάδας Αττική

5.442.016

396.403

458.291

2.880.053

214.789

248.239

Θεσσαλονίκη Βόρεια Ελλάδα Κεντρική Ελλάδα Πελοπόννησος Κρήτη Σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ. Σούπερ μάρκετ 400-1.000 τ.μ. 1.000-2.500τμ Υπέρ μάρκετ 2.500+ τ.μ.

554.612 495.759 732.117 416.702 362.772 671.673 1.960.538 2.147.749 662.056

40.946 33.623 51.984 28.725 26.336 49.414 142.573 156.570 47.845

47.830 39.230 61.144 34.008 27.839 54.138 159.809 181.058 63.286

Πίνακας 4. Πωλήσεις FMCG επί ζυγίω σε αξία (σε χιλ. ευρώ) Σύνολο Ελλάδας Αττική Θεσσαλονίκη Βόρεια Ελλάδα Κεντρική Ελλάδα Πελοπόννησος Κρήτη Σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ. Σούπερ μάρκετ 400-1.000 τ.μ. Σούπερ μάρκετ 1.000-2.500 τ.μ. Υπέρ μάρκετ 2.500+ τ.μ.

2019

Μάιος 2019

Μάιος 2020

1.745.750

123.375

140.291

952.222

68.954

75.390

166.131 151.048 227.144 152.680 96.525 259.329 717.733 557.851 210.838

11.925 10.349 15.467 10.175 6.506 17.833 50.478 39.739 15.325

14.297 12.634 18.184 11.879 7.907 19.911 57.139 45.261 17.980

Πηγή: IRI

μηχανίες αντιμετωπίζουν άμεσα προβλήματα βιωσιμότητας, ενόσω οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της πανδημίας στην εγχώρια αγο-

ρά, αλλά και τις διεθνείς αγορές προορισμού των προϊόντων τους, είναι βέβαιες πλην άδηλο παραμένει ακόμα το μέγεθός τους.

«Είμαι πια βέβαιος ότι η εξέλιξη του τζίρου στον κλάδο μας ακολουθεί με μεγάλη πιστότητα τα ποσοστά ανόδου ή πτώσης του ΑΕΠ». Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος της Metro ΤΟ ΜΈΛΛΟΝ ΠΈΡΑ ΑΠΌ ΚΆΘΕ ΦΑΝΤΑΣΊΑ

Εφόσον στο φύσει δυναμικά επεκτατικό σύστημα της οικονομίας της αγοράς η κατάσταση της ήδη ασθενούς ζήτησης ως συντελεστού τροφοδοσίας του ανταγωνισμού επιδεινώθηκε άρδην, άραγε η αδήριτη ανάγκη επέκτασης ενός εκάστου λιανέμπορου, την οποία γνωρίσαμε στα προηγούμενα χρόνια σαν πόλεμο όλων μεταξύ όλων, μέχρι τη συγχώνευση των ασθενέστερων στους ισχυρότερους, πώς θα εκφραστεί στο εξής; Η προηγούμενη κρίση έδειξε πως η ασυγκράτητη ροπή της συγκεντροποίησης κεφαλαίου και συγκέντρωσης δομών στον κλάδο ως καρπός της μακρόχρονης ύφεσης του τζίρου, αφού σάρωσε τις οκτώ από τις δεκαοκτώ ακμαιότερες επωνυμίες Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 29

ΘΕΜΑ

αλυσίδων που δρούσαν το 2010, διπλασίασε κιόλας το αθροιστικό μερίδιο τζίρου των τεσσάρων πρώτων του κλαδικού ανταγωνισμού

Το ένστικτο της επιχειρηματικής επιβίωσης ωθεί ακατάπαυστα στην επέκταση, καθώς μόνο το νέο, το εξαγορασμένο και το ανακαινισμένο κατάστημα ισοφαρίζουν τη στασιμότητα ή χειρότερα την αρνητική ανάπτυξη σε συγκρίσιμη ετήσια βάση 30 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

(ΕΥΣ, ΑΒ Βασιλόπουλος, Lidl, Metro) ως προς τα ισχύοντα το 2010, μερίδιο το οποίο σήμερα ήδη υπερβαίνει το 75% του ετήσιου τζίρου του κλάδου, μεταλλάσσοντας τη δομή του ταχύτατα σε ολιγαρχική-ολιγοπωλιακή. Αυτή η κρίση, άραγε, τι μέλλει να δείξει; Δεν θα διακινδυνεύσουμε υποθέσεις. Άλλωστε, αφενός η ταχύτητα και η αλληλεπίδραση των εξελίξεων ξεπερνά κάθε φαντασία, αυξάνοντας τις αβεβαιότητες στην εταιρική, την εθνική και τη διεθνή ζωή, αφετέρου όλα τελούν ακόμα υπό το κράτος της δύναμης της αδράνειας. Οι γενικές τάσεις ακόμα δεν έχουν μορφοποιηθεί ή οι φαινόμενες μοιάζει περισσότερο να είναι υπό αίρεση.

ΤΑ ΌΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΓΩΓΙΚΉΣ ΑΞΊΑΣ ΤΟΥ ΔΕΊΚΤΗ ΑΠΌΔΟΣΗΣ ΑΝΆ Τ.Μ.

Η εμπειρία της οικονομικής κρίσης δείχνει πως η απόδοση του εμπορικού χώρου ανά τ.μ. ως αξιολογικό κριτήριο της «μέσης» επιχειρηματικής επάρκειας του κλάδου, εφόσον η θεώρηση του σχετικού δείκτη γίνεται ερήμην της ιστορικότητας και των τάσεων εξέλιξης του ανταγωνιστικού παιγνίου, επ’ ουδενί λόγω παρέχει αληθείς ενδείξεις για το αντικείμενο που ερευνά –το ενάντιο μάλιστα. Αντίστοιχα, ο έλεγχος της «μέσης» απόδοσης του εμπορι-

κού χώρου ανά επιχείρηση στη σύγκρισή της με άλλες δίνει ψευδή εικόνα, εφόσον οι συντελεστές λειτουργικού κόστους και κέρδους ανά τ.μ. διαφοροποιούνται έντονα από επιχείρηση σε επιχείρηση και μεταξύ των διαφορετικών μεγεθών καταστημάτων καθεμιάς, όπως και στη συνάρτησή τους με το βαθμό πίεσης που δέχεται το καθένα από το ανταγωνιστικό περιβάλλον της περιοχής εγκατάστασής του, της ιστορικότητας των αποδόσεών του, των εισοδηματικών χαρακτηριστικών του κοινού που απευθύνεται και των στρατηγικών με τις οποίες του απευθύνεται κοκ. Εντέλει η επαγωγική αξία της «μέσης» απόδοσης ανά τ.μ. κλαδικού χώρου πωλήσεων αφορά μάλλον την κοινωνικοϊστορική ανάλυση παρά την επιχειρηματική πρακτική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι για τη δεύτερη δεν προκύπτουν σημαντικά συμπεράσματα, εφόσον οι σχετικές ενδείξεις εγγράφονται σε βάθος χρόνου, περιγράφοντας την εξέλιξη των επιδόσεων συγγενικών καναλιών διανομής (π.χ. των τυπικών αλυσίδων σούπερ μάρκετ πανελλήνιας διανομής ως προς το πανελλήνιο δίκτυο της Lidl) ή κάποια σταθερά εισοδηματικά ή άλλα χαρακτηριστικά των διαφορετικών περιφερειών της χώρας, που ανακλώνται λίγο-πολύ στις πωλήσεις όλων των αλυσίδων. 

ΕΡΕΥΝΑ

IRI

Χρήσιμα μαθήματα από την προηγούμενη ύφεση για τη νέα… Οι μεγάλες αλλαγές που επιφέρει η πανδημία στον τρόπο με τον οποίο επιλέγουν προϊόντα οι καταναλωτές, όπως η ένταση της προσοχής σε ζητήματα υγείας, η μείωση του χρόνου πραγματοποίησης αγορών και η ενίσχυση του ψηφιακού καναλιού, έδωσαν το έναυσμα στην IRI για μια αναδρομή στις αλλαγές των αγοραστικών συνηθειών κατά την περίοδο της μεγάλης ύφεσης στις ΗΠΑ, ώστε να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τη νέα κρίση. Η μελέτη των συμπερασμάτων τους μπορεί να συμβάλει στον σχεδιασμό των κινήσεων στρατηγικής από προμηθευτές καταναλωτικών προϊόντων και λιανεμπόριο, για την αντιμετώπιση της νέας ύφεσης. ΤΗΣ ΞΕΝΙΑΣ ΜΑΝΤΖΙΩΡΗ

ια τη μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο, οι αναλυτές της IRI αξιοποίησαν αρχικά τα δεδομένα της 25ετούς έρευνας της εταιρείας, η οποία καταγράφει τα δεδομένα των επιτυχημένων λανσαρισμάτων, υπό τον τίτλο New Product Pacesetters και ειδικότερα όσα αφορούν την περίοδο 2008-2010, καθώς και έρευνες που αφορούν την ευρύτερη αγορά των FMCG. Παρατηρώντας τις πωλήσεις των Top 10 Pacesetters, των δέκα κορυφαίων σε πωλήσεις νέων προϊόντων της εξεταζόμενης τριετίας, η IRI διαπιστώνει πως ήταν συνολικά χαμηλότερες από τις πραγματοποιηθείσες κατά το διάστημα προ ύφεσης. Την ίδια στιγμή, οι μικρότεροι προμηθευτές είδαν λιγότερα προϊόντα τους να παρουσιάζονται στη σχετική λίστα (New Product Pacesetters), με την αισιόδοξη νότα να δίνεται από το γεγονός ότι αποδείχθηκαν περισσότερο επιτυχημένα από των μεγάλων και μεσαίων προμηθευτών (σύμφωνα με τα κριτήρια της εν λόγω έρευνας, που εξετάζει πωλήσεις, μερίδια, συμβολή στην ανάπτυξη της κατηγορίας, κλπ). Οι PepsiCo, General Mills και Kraft ήταν οι top 3 προμηθευτές στην ευρεία κατηγορία των τροφίμων και ποτών στο διάστημα 2008-2010. Την ίδια στιγμή όμως, σε ό,τι αφορά τους δείκτες που μετρούν τις incremental πωλήσεις και την διατήρηση των πωλήσεων στον χρόνο, είχαν χαμηλότερες του μέσου όρου επιδόσεις. Όσο για τις non food κατηγορίες, οι εταιρείες P&G, Johnson & Johnson και L’Oreal ήταν οι τρεις προμηθευτές με τις υψηλότερες πωλή32 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

σεις στη λίστα, για την ερευνώμενη τριετία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η αναφορά της μελέτης σε brands όπως Kellogg’s, Special K. Dove, Gatorade, Starbucks και Crest, που επέκτειναν τις προϊοντικές τους προτάσεις και σε άλλες κατηγορίες, επιτυγχάνοντας έτσι τον στόχο της αύξησης των πωλήσεων. Δημοφιλείς κατηγορίες με υψηλά ποσοστά διείσδυσης στο καταναλωτικό κοινό παρουσίασαν μικρότερο ρυθμό ανάπτυξης νέων καινοτόμων προτάσεων, ενώ κατηγορίες με αυξητική τάση πωλήσεων, όπως τα ενεργειακά ποτά, το γιαούρτι, τα σνακ και τα προϊόντα με ξηρούς καρπούς κλπ, είχαν μεγαλύτερη επιτυχία. Στις non food κατηγορίες, τα προϊόντα υγείας και ομορφιάς ξεχώρισαν στον τομέα της καινοτομίας.

ΟΙ ΝΈΕΣ ΤΆΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΉ ΤΗΣ ΎΦΕΣΗΣ

Στα θέματα που ήρθαν στο προσκήνιο ως νέες τάσεις, συγκαταλέγονται, όπως σημειώνουν οι αναλυτές, η παραγωγή premium προϊόντων, η δημιουργία προϊόντων επαγγελματικού επιπέδου για χρήση στο σπίτι, τα προϊόντα για κατανάλωση on the go, τα προϊόντα που συνδυάζουν πολλές χρήσεις (πχ ενυδατική, αντιρυτιδική, αντηλιακή κρέμα προσώπου με χρήση και ως make up, υγρό πλυσίματος στο χέρι με προστασία του χρώματος, προϊόν που συνδυάζει χρήση οδοντόκρεμας και στοματικού διαλύματος κλπ), αλλά και η συνεργασία δύο brand για την παρουσίαση μιας καινοτομίας, οι multi-serving συσκευασίες κλπ. Το χαρακτηριστικό των νέων αυτών προτάσεων ήταν πως δεν αποτελούσαν απλώς πιο συμφέρουσες οικονομικά επιλογές, αλλά

προσέφεραν και ευκολία στον χρήστη, όπως οι προτάσεις γευμάτων που απαιτούσαν μόνο ένα απλό ζέσταμα στον φούρνο μικροκυμάτων κοκ. Όπως σημειώνεται στην έρευνα, μπορεί το κόστος αγοράς να ήταν σημαντική παράμετρος στην εξίσωση της αγοραστικής επιλογής, όμως, παρά τη βαριά σκιά της ύφεσης, ο καταναλωτής εξέταζε το τι ακριβώς του προσέφερε η αγορά του προϊόντων, άρα το value for money. Όπως έχει καταγραφεί στην πλειονότητα των ερευνών για τη συγκεκριμένη περίοδο, οι καταναλωτές δεν αναζητούσαν απαραίτητα τη χαμηλή τιμή, αλλά επεδίωκαν η αγορά οποιουδήποτε προϊόντος να έχει αξία για τους ίδιους ή για όποιον το χρησιμοποιούσε / κατανάλωνε, καθώς το δραματικά μειωμένο εισόδημα της πλειονότητας των πολιτών οδηγούσε σε προσεκτική μελέτη του τρόπου διάθεσης ακόμη και του μικρότερου ποσού για αγορές προϊόντων. Η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και της έρευνας για παραγωγή καινοτόμων προϊόντων, με έμφαση στην ευκολία στη χρήση, την εξοικονόμηση χρόνου, αλλά και την υγεία, που είχε ήδη χαρακτηρίσει τα επιτυχημένα λανσαρίσματα των ετών 2006-2007, συνεχίστηκε και στην περίοδο της ύφεσης, με θετικά αποτελέσματα. Επίσης, η επένδυση σε media και merchandising, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των προωθητικών ενεργειών, έδωσε τη δυνατότητα σε περισσότερους καταναλωτές να δοκιμάσουν τα προϊόντα και να πραγματοποιήσουν επαναλαμβανόμενες αγορές, προσφέροντας υγιή ανάπτυξη πωλήσεων.

ΕΡΕΥΝΑ

Αριθμός επιτυχημένων νέων προϊόντων, ανά μέγεθος εταιρείας, %

100 80

12% 34%

20 0

23%

28%

37%

30%

35%

31%

30%

23%

19%

20%

19%

24%

2016

2017

60 40

14%

15%

2018

2019

Μεγάλες εταιρείες (>5,5 δισ. δολ.)

Μικρές εταιρείες (100 εκατ. -1 δισ. δολάρια)

Μεσαίες εταιρείες (1-5,5 δισ. δολ.)

Πολύ µικρές εταιρείες (<1 δισ. δολάρια)

Μερίδιο πωλήσεων επιτυχημένων νέων προϊόντων, ανά μέγεθος εταιρείας, %

100

16%

19%

49%

30%

27%

22%

36%

43%

46%

52%

2016

2017

11%

80 60 40 20 0

2018

2019

Μεγάλες εταιρείες (>5,5 δισ. δολ.)

Μικρές εταιρείες (100 εκατ. -1 δισ. δολάρια)

Μεσαίες εταιρείες (1-5,5 δισ. δολ.)

Πολύ µικρές εταιρείες (<1 δισ. δολάρια)

Λήψη απόφασης αγοράς κατά τη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης, ΗΠΑ, 2007-2009, %

100 80

40%

25%

17%

60 40

60%

75%

83%

2007

2008

2009

20 0

Πριν μπω στο κατάστημα

Εντός του καταστήματος

Ακόμη και προϊόντα start-up εταιρειών κατάφεραν, αξιοποιώντας σύγχρονες μεθόδους merchandising, να κερδίσουν την προσοχή των καταναλωτών και να αυξήσουν τη διανομή και τα μερίδιά τους. Σε περιόδους ύφεσης έχει παρατηρηθεί πως οι καταναλωτές έχουν την εύλογη τάση να πραγματοποιούν τις αγορές τους μένοντας κατά κανόνα πιστοί στη λίστα αγορών. Αυτό συνέβη και στην περίοδο 2008-2010. Όπως τονίζουν οι αναλυτές της IRI, σημειώθηκε σημαντική ενίσχυση αυτής της τάσης, γεγονός που

Οι καταναλωτές έχουν καθιερώσει τις γρήγορες αγορές, στοιχείο που επηρεάζει σημαντικά την απόφαση για τον τρόπο τοποθέτησης των προϊόντων στο ράφι όσο και τον προγραμματισμό και την υλοποίηση των προωθητικών ενεργειών Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 33

ΕΡΕΥΝΑ

επηρέασε, όπως αναμενόταν, και την επιλογή νέων προϊόντων. Η λίστα κατευθύνει κυρίως σε προαποφασισμένες αγορές, που αφορούν γνωστά προϊόντα και πιθανόν και κάποια νέα, για τα οποία έχει ήδη ενημερωθεί ο καταναλωτής ή βρίσκει σε ελκυστική προσφορά στο κατάστημα, φυσικό ή online.

ΟΙ ΜΕΓΆΛΕΣ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΎΝ ΝΑ ΈΧΟΥΝ ΤΟ ΠΡΟΒΆΔΙΣΜΑ

Μελετώντας τα στοιχεία από το 2016 έως το 2019, η IRI διαπιστώνει πως οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις μαζί παράγουν λίγο πάνω από το 50% του συνόλου των επιτυχημένων νέων προϊόντων κάθε χρονιάς (New Product Pacesetter), ενώ οι μεσαίες βλέπουν κάθε χρόνο τον αριθμό των προϊόντων τους που συμμετέχουν στη σχετική λίστα να μειώνεται ως ποσοστό. Αντίστοιχα, σε επίπεδο αξίας πωλήσεων, οι μεγάλοι προμηθευτές, ενώ είχαν το 2019 μερίδιο μόλις 24% σε αριθμό νέων προϊόντων στη σχετική λίστα, πραγματοποίησαν το 52% των συνολικών πωλήσεων. Οι μεσαίες επιχειρήσεις έχουν ένα μερίδιο 22% των πωλήσεων, το οποίο μάλιστα βαίνει μειούμενo (IRI Archived Reports 2008-2010).

ΤΙ ΈΓΙΝΕ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΊΑ

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία έρευνας της IRI τον Μάιο του 2020 (IRI Consumer

ΟΙ ΑΝΑΔΥΌΜΕΝΕΣ ΤΆΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΑΙΡΌ ΤΗΣ ΎΦΕΣΗΣ ΤΟΥ 2020 Όπως σημειώνουν οι αναλυτές της IRI, η τάση κάλυψης αναγκών για τις οποίες προ πανδημίας οι καταναλωτές απευθύνονταν σε επαγγελματίες, με λύσεις που εφαρμόζονται στο σπίτι, όπως για παράδειγμα η περιποίηση των μαλλιών, το φαγητό ή ακόμη και ιατρικές υπηρεσίες, δημιουργούν νέες ευκαιρίες για την παραγωγή νέων προϊόντων. Παρά δε το γεγονός πως βλέπουμε για μια ακόμη φορά να διευρύνεται η «ψαλίδα» των εισοδημάτων, εκτιμούν πως αρκετοί καταναλωτές θα είναι πρόθυμοι να πληρώσουν περισσότερα για premium υπηρεσίες και προϊόντα. Οι υπάρχουσες τάσεις, όπως η αυξανόμενη υιοθέτηση του μοντέλου των online αγορών, αλλά και νέες, όπως η μείωση του χρόνου που είναι διατεθειμένοι οι καταναλωτές να αφιερώνουν για αγορές εντός του καταστήματος, τονίζουν, θα πρέπει να οδηγήσουν τη βιομηχανία στην επικέντρωση της προσοχής της στα χαρακτηριστικά των προϊόντων που πραγματικά έχουν σημασία, στην τοποθέτηση των προϊόντων (positioning) με σωστό και επικερδή τρόπο, στη λήψη απόφασης για το σωστό κανάλι διανομής και την εξυπηρέτησή του, και την υλοποίηση προωθητικών ενεργειών από το έτος 1 και μετά, θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους. Το χτίσιμο της εμπιστοσύνης στη μάρκα, η αξιοποίηση των εργαλείων του μάρκετινγκ, όπως το endorsement, οι εκπτώσεις τιμής κλπ είναι σημαντικές προϋποθέσεις στη νέα εποχή της κρίσης, σημειώνουν, για την οικοδόμηση της εικόνας ενός προϊόντος και τη σύνδεσή του με το καταναλωτικό κοινό.

Network Panel), λόγω της πανδημίας, οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για την καλύτερη αξιοποίηση του χρόνου που ξοδεύουν εντός του

καταστήματος και λιγότερο για την ανακάλυψη νέων προϊόντων ή επαναλανσαρισμάτων. Στο πλαίσιο της έρευνας, 1.400 καταναλωτές κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις που αφορούσαν την αγοραστική τους συμπεριφορά στις κατηγορίες των τροφίμων και των ποτών ένα δίμηνο προ της έρευνας, δηλαδή από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τα μέσα Απριλίου. Σε ποσοστό 35% δήλωσαν πως κατά τη συγκεκριμένη περίοδο δεν αναζητούσαν νέα προϊόντα γιατί είχαν επικεντρωθεί στην αγορά βασικών ειδών, το 25% των ερωτηθέντων απάντησε πως ο λόγος ήταν ότι ήθελε να ολοκληρώσει σε όσο το δυνατόν πιο σύντομο χρόνο τις αγορές του, το 24% δεν παρατήρησε πολλά νέα προϊόντα στο κατάστημα που επισκέφθηκε και το 21% δήλωσε πως αναζητούσε νέα προϊόντα για δοκιμή, μόνο στην περίπτωση που τα προϊόντα τα οποία αγοράζει συνήθως δεν ήταν διαθέσιμα. Στην ερώτηση σχετικά με το τι θα πράξουν τον επόμενο μήνα, μόλις το 9% των καταναλωτών δηλώνει πως θα αναζητήσει με μεγαλύτερη συχνότητα νέα προϊόντα απ’ ότι τον προηγούμενο μήνα, το 73% πως η συχνότητα αναζήτησης θα παραμείνει ίδια και το 18% πως θα μειώσει την αναζήτηση νέων προϊόντων. Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης η διαπίστωση πως με την πανδημία, ενώ αυξήθηκε

34 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΕΡΕΥΝΑ

σημαντικά η κατανάλωση τροφίμων στο σπίτι, το ενδιαφέρον για νέα προϊόντα μειώθηκε. Ειδικότερα, ενώ το ποσοστό των καταναλωτών που απαντούσαν πως συνήθως δεν αγοράζουν νέα προϊόντα τροφίμων ήταν 12%, η μετά-COVID-19 έρευνα κατέγραψε σχεδόν διπλασιασμό του ποσοστού, στο 20%. Όσο για τον χρόνο που δαπανούν εντός του καταστήματος, οι καταναλωτές φαίνεται πως έχουν καθιερώσει την τάση για γρήγορες αγορές. Πρόκειται για ένα στοιχείο στο οποίο εφιστούν την προσοχή οι αναλυτές της IRI, δεδομένου ότι επηρεάζει σημαντικά την απόφαση για τον τρόπο τοποθέτησης των προϊόντων στο ράφι όσο και τον προγραμματισμό και την υλοποίηση των προωθητικών ενεργειών εκ μέρους των εταιρειών. Γι΄ αυτό προτείνουν στα τμήματα μάρκετινγκ να επικεντρωθούν στον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενεργειών που θα οδηγήσουν τους καταναλωτές στα νέα προϊόντα και θα τους δώσουν κίνητρα για την αγορά τους. Όπως έδειξε η έρευνα (Μάιος 2020), σε ποσοστό 56% οι καταναλωτές απάντησαν πως πήγαν κατευθείαν στο ράφι όπου γνω-

ρίζουν πως βρίσκονται τα προϊόντα που επιθυμούν, χωρίς να προσέχουν συνήθη σημεία προβολής, όπως οι κεφαλές της γόνδολας, ή προωθητικά displays. Σε ποσοστό 31% είπαν πως προσπέρασαν πολλούς διαδρόμους χωρίς να σταματήσουν, για να κερδίσουν χρόνο, ενώ κατά 42% δήλωσαν πως έμειναν για πολύ λιγότερο χρόνο στο κατάστημα, σε σχέση με την προ-COVID-19 εποχή.

OMNICHANNEL

Η πανδημία έφερε πρωτοφανή ανάπτυξη των ψηφιακών αγορών. Παρά το ότι τα νέα προϊόντα δεν αποτελούσαν προτεραιότητα, σε ποσοστό 25% οι καταναλωτές στις ΗΠΑ δήλωσαν πως είναι πιο πιθανό να αναζητήσουν νέα προϊόντα όταν ψωνίζουν online. Αν και πρόκειται για σημαντικό ποσοστό, σημειώνεται πως κατά ένα αντίστοιχο ποσοστό (25%) οι καταναλωτές απαντούν πως αναζητούν στον ίδιο βαθμό νέα προϊόντα στο φυσικό και στο ψηφιακό κανάλι. Επίσης, σε ποσοστό 29% απαντούν πως είναι πιο πιθανό να αναζητήσουν νέα προϊόντα στο φυσικό κατάστημα, ενώ ένα ποσοστό 22% δεν ενδιαφέρεται να ανακαλύψει νέα προϊόντα.

2020: ΒΑΣΙΚΈΣ ΑΡΧΈΣ ΓΙΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΈΝΑ ΛΑΝΣΑΡΊΣΜΑΤΑ ΣΤΗ ΝΈΑ ΚΑΝΟΝΙΚΌΤΗΤΑ Οι αναλυτές της IRI προτείνουν κάποιες βασικές αρχές που πρέπει να τηρούνται για την παρουσίαση καινοτομιών στην αγορά με προϋποθέσεις επιτυχίας στις νέες συνθήκες που διαμορφώνει πλέον η πανδημία. Καταρχάς, σημειώνουν πως είναι σημαντικός ο σχεδιασμός καινοτόμων προϊόντων με ιδιότητες που έχουν σημασία για τους καταναλωτές. Τα νέα προϊόντα, επισημαίνουν, πρέπει να προσφέρουν οφέλη για τα οποία οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν υψηλότερη τιμή αγοράς (όπως, για παράδειγμα, τα προϊόντα χωρίς γλουτένη). Εφιστούν, επίσης, την προσοχή των επιχειρήσεων στην ξεκάθαρη τοποθέτηση του προϊόντος στην αγορά στην οποία απευθύνεται. «Οι καταναλωτές», επισημαίνουν, «πρέπει να γνωρίζουν τι υπόσχεται το προϊόν και πώς ικανοποιεί τις ανάγκες τους». Τονίζουν πως οι προμηθευτές πρέπει να είναι βέβαιοι πως έχουν εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή διανομή, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους καταναλωτές να δοκιμάσουν και να επαναγοράσουν το προϊόν. «Εάν οι καταναλωτές δεν βρίσκουν το προϊόν, μειώνεται κατακόρυφα η πιθανότητα πρώτης, αλλά και επαναληπτικής αγοράς», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Τέλος, μιλούν για την αξία της προσήλωσης σε ένα καλά σχεδιασμένο πλάνο προωθήσεων από τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας του προϊόντος, ενώ σημειώνουν την αξία της σωστής πρόβλεψης των βασικών πωλήσεων και των incremental. Για ακριβή πρόβλεψη, οι μεν προμηθευτές, σημειώνουν, πρέπει να λάβουν υπόψη παράγοντες όπως οι στόχοι που αφορούν τη διανομή, τη διαφήμιση, τις δοκιμές και τις επαναλαμβανόμενες αγορές, ενώ οι λιανέμποροι θα πρέπει να γνωρίζουν πώς τα νέα προϊόντα εντάσσονται στην ήδη υπάρχουσα προσφορά / γκάμα τους και με ποιο τρόπο θα συμβάλουν στην ενίσχυση των πωλήσεων της κατηγορίας στην οποία ανήκουν.

Προ-πανδημίας, μόλις το 13% των καταναλωτών δήλωνε πως την προσοχή του σε ένα νέο προϊόν τράβηξε η προβολή του στο ράφι, αλλά σήμερα που ο χρόνος στο κατάστημα είναι πολύτιμος, το merchandising αναμένεται να παίξει σημαντικότερο ρόλο στην απόφαση αγοράς Σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI που αφορούν έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο (IRI, Influence of Source of Awareness, 2020, 4.121 ερωτηθέντες), απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το τι τους οδήγησε στην επιλογή κάποιου νέου προϊόντος, σε ποσοστό 41% οι καταναλωτές απάντησαν «η τιμή», το 23% δήλωσε τις εκπτώσεις που δίνονταν βάσει κάρτας πιστότητας, για το 48% αξία είχε η προηγούμενη χρήση / εμπιστοσύνη στη μάρκα, για το 22% τα κουπόνια που είχε μαζί του από το σπίτι και για το 18% η σύσταση από μέλος της οικογένειας ή φίλο. Το συμπέρασμα των μελετητών είναι πως το επίπεδο εμπιστοσύνης που έχει κερδίσει η μάρκα, οι συστάσεις ατόμων που οι καταναλωτές εμπιστεύονται και οι εκπτώσεις τιμής είναι ζωτικής σημασίας για τη «γνωριμία» του καταναλωτή με το νέο προϊόν, ειδικά σε περιόδους οικονομικής πίεσης. Όπως σημειώνεται στη μελέτη από τους αναλυτές της IRI, στην προ-πανδημίας εποχή μόλις ένα 13% των καταναλωτών δήλωνε πως την προσοχή του σε ένα νέο προϊόν τράβηξε η τοποθέτηση και η προβολή του στο ράφι του καταστήματος. Σήμερα όμως, που ο χρόνος παραμονής στο κατάστημα είναι εξαιρετικά πολύτιμος, το merchandising αναμένεται να παίξει ακόμη σημαντικότερο ρόλο στην απόφαση αγοράς.  Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 35

ΕΡΕΥΝΑ

ΑΓΟΡΕ Σ Σ ΤΑ ΣΟΥΠΕΡ Μ Α ΡΚ Ε Τ

Τρεις σημαντικές αλλαγές που έφεραν πανδημία & lockdown Η πανδημία του COVID-19 και το επακόλουθο lockdown επηρέασαν πολλές πτυχές της καθημερινότητας των καταναλωτών, ανάμεσα τους και τον τρόπο που αγοράζουν τρόφιμα και γενικά τα είδη παντοπωλείου. Στο πλαίσιο των κυλιόμενων ερευνών του ΙΕΛΚΑ για την πανδημία (έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα 7 κύματα της έρευνας) αναγνωρίστηκαν διάφορες αλλαγές που αφορούν την επίσκεψη των καταστημάτων, τη διαδικασία επιλογής προϊόντων, ακόμα και τις διατροφικές συνήθειες. ΤΟΥ ΛΕΥΤΕΡΗ ΚΙΟΣΕ

ε την άρση των μέτρων περιορισμού κυκλοφορίας και το άνοιγμα των κλειστών κλάδων, επανέρχεται σταδιακά μία φαινομενική κανονικότητα στην αγορά. Παραμένουν, όμως, προς διερεύνηση σημαντικά ερωτήματα, που αφορούν το κατά πόσο οι αλλαγές που προκάλεσε η πανδημία στην αγοραστική συμπεριφορά θα διατηρηθούν στο εγγύς μέλλον, αλλά και το αν και πώς αυτή η κρίση άλλαξε τη συνολική συμπεριφορά των καταναλωτών. Με βάση τα ευρήματα των τελευταίων δύο κυμάτων της κυλιόμενης έρευνας καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ μπορούμε να συζητήσουμε κάποιες αρχικές εκτιμήσεις.

ΝΈΑ ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΌΤΗΤΑ

Τα μέτρα περιορισμού του συνωστισμού σε συνδυασμό με τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας κατά την περίοδο της καραντίνας, μείωσαν δραστικά τις επισκέψεις σε όλα τα κανάλια φυσικής πώλησης τροφίμων. Ο μέσος αριθμός εβδομαδιαίων επισκέψεων για αγορές τροφίμων μειώθηκε από 13,6 σε μόλις 6,1, δηλαδή κατά 55%. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία μεταβολή καταγράφηκε στη λαϊκή αγορά, όπου οι επισκέψεις μειώθηκαν από 1,7 σε 0,3, ήτοι κατά 83%. Οι μικρότερες, αλλά και πάλι σημαντικές μειώσεις καταγράφηκαν στο σούπερ μάρκετ και στα αρτοπωλεία-φούρνους, κατά 44%, από 3,4 σε 1,9 και από 3,7 σε 2,0 αντίστοιχα. Η εκτίμηση είναι ότι τις τελευταίες 3 εβδομάδες του Ιουνίου υπήρξε διόρθωση σε αυτά τα ποσοστά, αλλά και πάλι παραμένει μειωμένος ο αριθμός επισκέψεων, κάτι που μεταφράζεται σε μεγαλύτερη αξία καλαθιού, αλλά και σε χρόνο επίσκεψης. Η αλλαγή αυτή έχει αλυσιδωτές επιδράσεις, όπως για παράδειγμα την ένταση χρήσης λίστας για τις αγο36 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

Ποια/ποιες ημέρα/ες της εβδομάδας προτιμάτε να κάνετε τις αγορές σας από το σούπερ μάρκετ;

11% Δευτέρα

12%

Τρίτη

13%

Τετάρτη

13%

Πέμπτη

16%

Παρασκευή

13%

Σάββατο

12%

Κυριακή

Δεν έχω προτίμηση

57% 0

19%

16%

Για ποιον/ποιους λόγους επιλέγετε αυτές τις ώρες και ημέρες;

Δεν έχει κόσμο το κατάστημα

42%

Με βολεύει λόγω της δουλειάς μου

21%

Θεωρώ ότι είναι πιο φρέσκα τα προϊόντα

Είναι η ώρα που γεμίζουν τα ράφια του καταστήματος

Χωρίς συγκεκριμένο λόγο

22%

Έτσι έχω συνηθίσει

26% 2%

Βρίσκω εύκολα προσφορές 0

100

ΕΡΕΥΝΑ

ρές σε σχέση με το παρελθόν. Η τάση αυτή, σε συνδυασμό με τις ουρές που καταγράφονταν, οδήγησαν αρκετούς καταναλωτές να αλλάξουν την ημέρα και την ώρα επίσκεψης. Χαρακτηριστικό είναι ότι για πρώτη φορά καταγράφεται μεγαλύτερη τάση για επίσκεψη τις καθημερινές σε σχέση με το Σάββατο, κάτι που αποδίδεται στην άνεση των αγορών τις καθημερινές, τον μικρότερο αριθμό ατόμων στα καταστήματα κατά τις συγκεκριμένες ημέρες, καθώς και στον φόβο για συγχρωτισμό την Παρασκευή και το Σάββατο. Άλλωστε, όπως φαίνεται και στο δεύτερο διάγραμμα, το 42% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι επιλέγει ώρα και ημέρα επίσκεψης με βάση την εκτιμώμενη κίνηση του καταστήματος, το 22% γιατί το βολεύει σε σχέση με την εργασία του και μόλις το 26% γιατί έτσι έχει συνηθίσει.

Πότε θα σταματήσετε να κάνετε τα παρακάτω

ΑΣΦΆΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΉ

Κουβαλάω μαζί μου αντισηπτικά

18%

Φοράω μάσκα στα καταστήματα

11%

28%

Αποφεύγω να βγαίνω έξω

15%

34%

Φοράω γάντια στα καταστήματα

0 Το κάνω ήδη

27%

23%

13%

60%

11%

15%

11%

Παραγγέλνω τρόφιμα για παράδοση στο σπίτι

30%

16%

15%

38%

30%

27%

14%

15%

4% 3% 7%

Μέσα στους επόμενους 1-2 μήνες

Μέσα στο 2020

27%

Αργότερα

100

Ποτέ

Αυτή τη στιγμή ποιος είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας επιλογής όταν ψωνίζετε τρόφιμα; (επιλέξτε μόνο ένα) Η επωνυμία/μάρκα προϊόντων Η εξυπηρέτηση στο κατάστημα Η προέλευση Η σωστή και γρήγορη παράδοση κατ' οίκον

6% 2% 8% 4% 3% 4% 0% 5%

Η ποιότητα

37%

14%

Τα χρήματα που δίνω

31%

17%

Ο χρόνος και η άνεση/ευκολία

Υγιεινή και Ασφάλεια

0 Δεκέμβριος 2019

23% 31%

20 Απρίλιος 2020

Η ανασφάλεια που προκάλεσε η πανδημία είναι ίσως η βασικότερη πηγή των αλλαγών που καταγράφονται και στην αγοραστική εμπειρία. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα εμφανής σε δύο σημεία: στην επιλογή προϊόντων και καταστημάτων και στα μέτρα προστασίας κατά την επίσκεψη. Το πρώτο σημείο μας βοηθάει να εκτιμήσουμε το μέγεθος και την έκταση των συμπεριφορικών αλλαγών και το δεύτερο τη χρονική διάρκεια που θα έχει η επίδραση αυτή στην αγοραστική συμπεριφορά.

Σε σχέση με τα κριτήρια επιλογής τροφίμων, υπάρχει μία ουσιώδης μεταστροφή σε σχέση με πριν, ως προς την ασφάλεια και την υγιεινή. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στο τρίτο διάγραμμα, ενώ στη μέτρηση του Δεκεμβρίου που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έρευνας καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ τα βασικά κριτήρια επιλογής τροφίμων ήταν η ποιότητα και τα χρήματα, τον Απρίλιο η εικόνα έχει αλλάξει τελείως. Βασικά κριτήρια πλέον είναι η Υγιεινή και η Ασφάλεια, με 31%, και ο χρόνος-άνεση-ευκολία, με 23%. Η πρώτη τάση συνδέεται ξεκάθαρα με την πανδημία του COVID-19, καθώς οι καταναλωτές αναζητούν στην επίσκεψη τους πρώτα απ’ όλα την προστασία από τον κορωνοϊό, αλλά και με την ταχύτητα στην επίσκεψη, η οποία συνδέεται και με τους περιορισμούς πρόσβασης στα καταστήματα, αλλά και με τη διασφάλιση της μικρότερης δυνατής έκθεσης στον κίνδυνο μόλυνσης. Το δεύτερο σκέλος των αιτιών συζητήθηκε εκτενώς στην προηγούμενη ενότητα, αλλά μας δίνει τη δυνατότητα να σχολιάσουμε την ακόμη μεγαλύτερη σημασία που αποκτά το Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 37

ΕΡΕΥΝΑ

Προτιμώ περισσότερο προϊόντα ελληνικής προέλευσης 80 70

71% 59%

56%

61%

Συμφωνώ Ούτε διαφωνώ ούτε συμφωνώ Διαφωνώ

50 40

όπως και ο γενικός πληθυσμός της χώρας, έχει υψηλά ποσοστά ηλικιωμένων).

30%

27%

28%

22%

20 10 0

11% 25-27 Μαρτίου

18% 11% 1-3 Απριλίου

12-14 Απριλίου

8% 8-10 Μαΐου

convenience. Πρόκειται για μία τάση η οποία ήταν ήδη σε άνοδο πριν από την πανδημία, αλλά με καταλύτη τον κορωνοϊό οι εξελίξεις επιταχύνονται, όπως καταγράφεται τόσο στη στροφή σε πιο άνετες-εύκολες επισκέψεις όσο και στην αποφυγή από μέρος του κοινού των επισκέψεων, με αποτέλεσμα την ένταση της αύξησης των ηλεκτρονικών αγορών, αλλά και συνολικά των αγορών από απόσταση και την παραγγελία για παράδοση κατ’ οίκον.

(47%) για τουλάχιστον ένα έτος ακόμα. Το 41% θα συνεχίσει να φοράει μάσκα και το 38% να φοράει γάντια, τουλάχιστον ως το 2021. Το 34% θα συνεχίσει να παραγγέλνει προϊόντα για παράδοση κατ’ οίκον, ενώ, τέλος, το 42% θα συνεχίσει να αποφεύγει να βγαίνει έξω, παρότι έχουν αρθεί τα μέτρα περιορισμού κυκλοφορίας. Αυτό το 42% είναι ίσως το πιο σημαντικό εύρημα από άποψη επίδρασης στις μελλοντικές εξελίξεις.

Στο πλαίσιο της έρευνας εξετάστηκε επίσης η πρόθεση των καταναλωτών να διατηρήσουν τα μέτρα προστασίας που υιοθέτησαν λόγω της πανδημίας. Η κύρια τάση που θα διατηρηθεί από τους περισσότερους καταναλωτές είναι να έχουν μαζί τους απολυμαντικό, όπως δηλώνει σχεδόν 1 στους 2 καταναλωτές

Πρακτικά καταγράφεται ότι 4 στους 10 καταναλωτές θα συνεχίσουν να έχουν μία ιδιαίτερα προσεκτική συμπεριφορά και είναι ασαφές το αν και πότε θα την αλλάξουν. Αυτό μπορεί να πηγάζει από ενδεχόμενα προβλήματα υγείας, από ηλικιακούς παράγοντες (άλλωστε το ελληνικό καταναλωτικό κοινό,

38 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

«ΕΘΝΟΚΕΝΤΡΙΣΜΌΣ»

Η τρίτη ιδιαίτερα σημαντική τάση που παρατηρήθηκε στην καταναλωτική συμπεριφορά κατά τη μελετώμενη περίοδο είναι η αύξηση ενός «εθνοκεντρισμού», με την έννοια της ενίσχυσης της άποψης περί ανωτερότητας των προϊόντων ελληνικής προέλευσης. Συγκεκριμένα, στην περίοδο της πανδημίας έχει καταγραφεί μία αύξηση του ποσοστού των καταναλωτών που δηλώνουν ότι προτιμούν περισσότερο προϊόντα ελληνικής προέλευσης από 59% σε 71%. Η εξέλιξη αυτή πηγάζει από την επιτυχή μέχρι σήμερα αντιμετώπιση του κορωνοϊού σε σύγκριση με άλλες χώρες. Οι Έλληνες καταναλωτές νιώθουν πιο περήφανοι εξαιτίας αυτής της εξέλιξης, αλλά και πιο ασφαλείς να καταναλώσουν προϊόντα ελληνικής παραγωγής. Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίστοιχα ποσοστά είχαν καταγραφεί την περίοδο 2012-2015. Οι εξελίξεις το τελευταίο 4μηνο είναι τόσο ραγδαίες όσο και πρωτοφανείς και αυτό είναι κάτι που αποτυπώνεται και στις έρευνες του ΙΕΛΚΑ. Το περιβάλλον που διαμορφώνεται είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο και με γοργούς ρυθμούς έρχεται να προστεθεί στα νέα δεδομένα η ύφεση της οικονομίας, το μέγεθος της οποίας είναι ακόμη απροσδιόριστο. Σε αυτό το αβέβαιο τοπίο, είναι σίγουρο ότι η μετά-κορωνοϊό εποχή έχει νόημα ως όρος, αφού περιλαμβάνει μια σειρά νέων δεδομένων και καθορίζει σημαντικό μέρος των εξελίξεων, αλλά και ως αντικείμενο έρευνας και ανάλυσης. 

ΠΡΟΪΟΝ

ΝΕΡΟ ΜΕ ΕΞΤΡΑ ΓΕΥΣΗ & ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Μια πολλά υποσχόμενη ομάδα προϊόντων σε «ανάποδους» καιρούς Τους τελευταίους μήνες η μικρή αγορά των βιταμινούχων και των ανθρακούχων εμφιαλωμένων νερών γνωρίζει ραγδαία άνοδο. Η πανδημία και η επιθυμία για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής φαίνεται πως ευνοούν την τάση, στο πλαίσιο της οποίας αναπτύσσεται και στη χώρα μας η ζήτηση των βιταμινούχων νερών ή των νερών με φυσικά αρώματα, έξτρα γεύση και ενέργεια. Εάν δεν υπήρχε η δυσμενέστατη συγκυρία για τον τουρισμό και το ho.re.ca., οι προοπτικές της θα ήταν θριαμβικές… ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΣΤΟΦΟΡΟΥ

ι καταναλωτές αναζητούν πλέον προϊόντα χωρίς ζάχαρη, υγιεινά, με φυσικά αρώματα από χυμούς φρούτων, που ενισχύουν και το ανοσοποιητικό σύστημα, «πράγμα κρίσιμο στην περίοδο που διανύουμε», σημειώνει η κ. Χριστίνα Δούμα, PR & Marketing Director της Χήτος ΑΒΕΕ (Ζαγόρι). Η εταιρεία, μελετώντας τη σχετική τάση, αποφάσισε να προχωρήσει στην παραγωγή της σειράς προϊόντων Ζαγόρι Sparkling με 100% φυσικά αρώματα λεμόνι και πράσινο μήλο, χωρίς ζάχαρη, τεχνητά γλυκαντικά, συντηρητικά, τεχνητά αρώματα ή βελτιωτικά γεύσης και με παντελή απουσία θερμίδων. Το λανσάρισμα αποδείχτηκε πολύ πετυχημένο, αφού χωρίς καν διαφήμιση βρήκε τη θέση του στην αγορά και τιμήθηκε με το βραβείο του καλύτερου λανσαρίσματος στη διάρκεια του 2019.

Η συνέχεια αποδεικνύεται εξίσου επιτυχημένη, με την παραγωγή της σειράς Superfruits Water, βιταμινούχων νερών, χωρίς ζάχαρη, εμπλουτισμένων με επιλεγμένους συνδυασμούς βιταμινών και μετάλλων, χυμών φρούτων και φυσικών αρωμάτων. Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου ακολουθούν αυτή την τάση της αγορά με θετικά αποτελέσματα. Όπως σημειώνει ο κ. Σίμος Ζέρβας, Business Development Manager της Coral Innovations, «η κατηγορία των βιταμινούχων νερών είναι σχετικά νέα στο ελληνικό κοινό. Το Coolvit κυκλοφόρησε το 2017, όταν τα βιταμινούχα νερά ήταν σχετικά άγνωστα στο κοινό. Τους τελευταίους μήνες η αγορά τους εμφανίζει ραγδαία άνοδο. Η κατηγορία δείχνει ότι έχει μεγάλα πε-

ριθώρια ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια, ενώ περισσότερες εταιρείες επενδύουν σε αυτήν. Αυτό εντείνει τον ανταγωνισμό και αυξάνει τις διαθέσιμες επιλογές του καταναλωτή», προσθέτοντας πως τα τελευταία χρόνια οι έρευνες πιστοποιούν ότι η σχετική τάση είναι παγκόσμια, καθώς βασίζεται στην αυξανόμενη ανάγκη των καταναλωτών για υγιεινά τρόφιμα, με λίγες θερμίδες και προστιθέμενη αξία για τον οργανισμό. Πρόκειται για την ήδη γνωστή παγκοσμίως τάση των «λειτουργικών ποτών» (functional drinks). Στη χώρα μας η παραγωγή του βιταμινούχου νερού ξεκίνησε από μικρότερες καινοτόμες επιχειρήσεις του κλάδου. Η επιτυχία των λανσαρισμάτων τους έπεισε και τους μεγάλους «παίκτες» να αναλάβουν πρωτοβουλία.

Πωλήσεις εμφιαλωμένου νερού σε αξία (σε χιλ. ευρώ) 2018

2019

1ο 5μηνο 2019

1ο 5μηνο 2020

Διαφορά

Σύνολο

66.450,3

71.349,7

24.293,8

27.085,2

11,5%

Απλό εμφιαλωμένο νερό

56.616,2

60.335,4

20.566,5

22.314,3

8,5%

9.834,1

11.014,3

3.727,3

4.770,8

28,0%

10.038,9

9.617,4

3.269,5

3.117,9

-4,6%

Ανθρακούχο Ιδιωτική ετικέτα

Πηγή IRI

Πωλήσεις εμφιαλωμένου νερού σε όγκο (σε χιλ. λίτρα) 2018

2019

1ο 5μηνο 2019

1ο 5μηνο 2020

Διαφορά

Σύνολο

281.106,3

298.531,5

101.571,5

111.485,9

9,8%

Απλό εμφιαλωμένο νερό

270.866,1

286.630

97.630,8

106.651

9,2%

Ανθρακούχο

10.240,2

11.901,5

3.940,8

4.834,9

22,7%

Ιδιωτική ετικέτα

55.524,4

53.088,6

18.092,7

17.005

-6,0%

Πηγή IRI Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 39

ΠΡΟΪΟΝ

Τα βασικά προϊοντικά χαρακτηριστικά που προσελκύουν το καταναλωτικό ενδιαφέρον είναι οι χαμηλές θερμίδες, η απουσία ζάχαρης, τα φυσικά γλυκαντικά από εκχύλισμα φρούτων και η απουσία συντηρητικών, γενετικά τροποποιημένων συστατικών και γλουτένης

ΆΝΟΔΟΣ ΠΩΛΉΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΜΦΙΑΛΩΜΈΝΟΥ ΝΕΡΟΎ ΣΤΟ ΠΕΝΤΆΜΗΝΟ

Γενικότερα οι πωλήσεις του εμφιαλωμένου νερού παρουσιάζουν άνοδο. Σύμφωνα με την κ. Βάσω Μωραϊτέλη, Client Service Executive της IRI, η σχετική κατηγορία στο πρώτο πεντάμηνο του έτους εμφάνισε ανάπτυξη 9,8% σε όγκο και 11,5% σε αξία. Εντυπωσιακή τα τελευταία χρόνια –και σύμφωνη με τις νέες τάσεις της ζήτησης– είναι η άνοδος των πωλήσεων ανθρακούχου εμφιαλωμένου νερού, κατηγορία στην οποία τα νέα καινοτόμα προϊόντα προσελκύουν το ενδιαφέρον των καταναλωτών. Η άνοδός της το πρώτο πεντάμηνο φέτος έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2019 έφτασε το 22,7% σε όγκο και το 28% σε αξία και είναι συνεχής την τελευταία τριετία, αν και το μερίδιό της παραμένει μικρό στην ευρεία αγορά του εμφιαλωμένου νερού. Ωστόσο έχει αυξηθεί σημαντικά. Το μερίδιο πωλήσεων του ανθρακούχου νερού ως προς το σύνολο της κατηγορίας το 2017 έφθασε το 3,1%. Στο τέλος του πρώτου πενταμήνου φέτος είχε φτάσει στο 4,3%. Σε αξία οι πωλήσεις του το πρώτο πεντάμηνο του 2020 έφθασε τα 4,7 εκατ. ευρώ, με τους μεγάλους «παίκτες»

ΕΝΤΟΝΗ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΗ Η ΠΡΟΩΘΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Η προώθηση των βιταμινούχων νερών βασίζεται κατά το σύνηθες σε μεγάλο βαθμό στις εκπτωτικές ενέργειες και τις προσφορές. Ωστόσο, επειδή πρόκειται για καινοτόμα προϊόντα, η προώθησή τους βασίζεται σημαντικά στις διαφημιστικές καμπάνιες, ενώ έντονη είναι σχετικά η δραστηριότητά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με στόχευση το νεανικό κοινό. Χαρακτηριστικά ο κ. Σίμος Ζέρβας (Coral Innovations) τονίζει ότι «το Coolvit επενδύει σημαντικά κάθε χρόνο, προκειμένου ν’ αυξάνει συνεχώς την αναγνωρισιμότητα του. Η επένδυση αυτή αφορά κυρίως τηλεοπτικές καμπάνιες και online επικοινωνία, ενώ συμμετέχουμε με τοποθέτηση προϊόντος σε ορισμένες από τις πιο επιτυχημένες τηλεοπτικές εκπομπές (GNTM, Master Chef κ.ά.). Παράλληλα, σε συνεργασία με τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, έχουμε αυξήσει τις in-store ενέργειές μας, με στόχο να βρίσκει τα προϊόντα μας ο καταναλωτής σε πιο ανταγωνιστικές τιμές». Πέραν των προωθητικών ενεργειών και της διαφήμισης των νέων προϊόντων οι επιχειρήσεις επενδύουν έντονα και στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Η Χήτος, ανταποκρινόμενη στο αίτημα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, στο πλαίσιο των προσπαθειών επανεκκίνησης του τουρισμού, προχώρησε στη διάθεση προϊόντων Ζαγόρι δωρεάν σε όλους τους επισκέπτες των αρχαιολογικών χώρων, που δεν διαθέτουν αναψυκτήρια. Η υλοποίηση της πρωτοβουλίας, που ξεκίνησε με το άνοιγμα των αρχαιολογικών χώρων τον Ιούνιο, θα ολοκληρωθεί στο τέλος της θερινής περιόδου.

40 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

της αγοράς να οδηγούν και τους μικρότερους να επωφελούνται. Τα εμφιαλωμένα νερά ιδιωτικής ετικέτας στο πεντάμηνο εμφάνισαν πτώση πωλήσεων και σε όγκο (6%) και σε αξία (4,6%). Προφανώς η κρίση στη δημόσια υγεία ευνόησε περισσότερο τα επώνυμα προϊόντα.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑ ΥΠΈΡ ΤΗΣ ΥΓΕΊΑΣ

«Οι καινοτομίες στην εν λόγω κατηγορία συνήθως αφορούν αλλαγές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων (βελτίωση γεύσης, αποκλεισμός ζάχαρης, συντηρητικών και γλουτένης), αλλά και το design της συσκευασίας. Οι αλλαγές αντικατοπτρίζονται στην ανάπτυξη γενικότερα της κατηγορίας, αλλά και στις πωλήσεις του brand Coolvit», λέει ο κ. Ζερβας. Τα βασικά χαρακτηριστικά που προσελκύουν το καταναλωτικό ενδιαφέρον είναι οι χαμηλές θερμίδες, η απουσία ζάχαρης, τα φυσικά γλυκαντικά από εκχύλισμα φρούτων και η απουσία συντηρητικών, γενετικά τροποποιημένων συστατικών και γλουτένης. Και οι διατροφολόγοι τοποθετούνται υπέρ των βιταμινούχων νερών. Σε πρόσφατο άρθρο της ομάδας «Λόγω διατροφής» (το υπογράφει η διαιτολόγος-διατροφολόγος κ. Αμάντα Κοέχλερ) υποστηρίζεται ότι «τα βιταμινούχα νερά καλύπτουν το 100% της συνιστάμενης πρόσληψης βιταμινών και προσφέρουν πολλαπλά οφέλη στον οργανισμό», συμβάλλοντας στην τόνωση του νευρικού συστήματος, την ενίσχυση της μνήμης και της συγκέντρωσης, ενώ έχουν αντιοξειδωτική δράση, ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού, συμβάλλουν στην αύξηση της απορρόφησης και αξιοποίησης του σιδήρου και ενισχύουν την υγεία του δέρματος, των μαλλιών, των οστών και των δοντιών». Ωστόσο, στη χώρα μας υπολείπονται πολλά βήματα, καθώς οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν ακόμα τα συγκεκριμένα ποτά ως «χωνευτικά», όπως η σόδα. «Τα περιθώρια για να τα εντάξουν ακόμη περισσότερο στην καθημερινότητά τους είναι πολύ μεγάλα», διαπιστώνει η κ. Δούμα.

ΠΑΡΑΓΩΓΟΊ ΚΑΙ ΠΡΟΪΌΝΤΑ

Πέραν της Χήτος και της Coral Innovations μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις έχουν μπει στη διαδικασία παραγωγής βιταμινούχων νερών. Τα προϊόντα της Coral Innovations είναι το Coolvit Sport με γεύση ανανά, blueberry και passion fruit, το οποίο περιέχει νιασίνη, θυαμίνη, παντοθενι-

ΠΡΟΪΟΝ

κό οξύ, βιταμίνη Β6 και κάλιο, το Coolvit Balance που έχει γεύση μάνγκο, γουάβα και ακτινίδιο και περιέχει νιασίνη, βιταμίνη Β6, βιοτίνη, παντοθενικό οξύ, μαγνήσιο και το Coolvit Active με γεύση πορτοκάλι, κίτρο και άρωμα κουφοξυλιάς, που περιέχει βιταμίνη C, βιταμίνες Ε, Β12 και Β6 και φολικό οξύ.

Επίσης στην εγχώρια αγορά διατίθενται και βιταμινούχα εισαγόμενα νερά, όπως τα Topshape, που διακινούνται από την Waterfresh ΑΕ, τα σουηδικά Vitamin Well από την Prodrinks ΕΠΕ κ.ά.

Μια ακόμη από τις πρωτοπόρες επιχειρήσεις, που δραστηριοποιείται με επιτυχία στον χώρο των βιταμινούχων νερών είναι η Seven CHC, με τη σειρά Aqua Power σε τρεις γεύσεις (Boost με γεύση πράσινο μήλο, Vitality με γεύση πορτοκάλι, Prevent με γεύση elderberry & λεμόνι). Και τα τρία προϊόντα παράγονται σε μονάδες εμφιάλωσης στην Κρήτη και την Αττική.

«Την τελευταία δεκαετία, λόγω της οικονομικής κρίσης, βιομηχανία και λιανεμπόριο επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευελιξία στις σχέσεις τους. Η διάθεση για ειλικρινή και ουσιαστική συνεργασία είναι μονόδρομος. Φαίνεται ότι πλέον έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις και οι δύο πλευρές να ποντάρουν στην αύξηση των πωλήσεων», σημειώνει ο κ. Ζέρβας, προσθέτοντας: «Οι προοπτικές του κλάδου δείχνουν εξαιρετικές, με υψηλό potential. Η πανδημία επηρέασε σημαντικά και την κατηγορία των βιταμινούχων νερών. Τουλάχιστον είχαμε τη χαρά να παρακολουθούμε τις πωλήσεις μας ν’ ανεβαίνουν και εν μέσω πανδημίας». Σύμφωνα με την κ. Δούμα, στη διάρκεια της καραντίνας η ειδική κατηγορία των βιταμινούχων νερών εμφάνισε σημαντική άνοδο. Ωστόσο, σημειώνει, το μεγάλο πλήγμα στην τουριστική αγορά θα έχει επιπτώσεις στη ζήτηση του εμφιαλωμένου νερού όλων των κατηγοριών, θυμίζοντας ότι πολλοί από τους 18 κωδικούς του νερού Ζαγόρι απευθύνονται στο ho.re.ca., που δοκιμάζεται φέτος. «Υπάρχουν

Η Concepts ΕΠΕ είναι, επίσης, μια από τις πρώτες επιχειρήσεις στην Ελλάδα που εισήγαγαν το εμπλουτισμένο νερό με το Mastiqua, το πρώτο ανθρακούχο νερό με βάση το μαστιχόνερο, το οποίο έχει ευεργετική επίδραση στον οργανισμό. Το συγκεκριμένο προϊόν έχει βρει τη θέση του και στις διεθνείς αγορές. Η Ergon (brand Θεώνη) πέρα από το γνωστό Ξυνό Νερό της Φλώρινας και τη Σουρωτή, παράγει το Μαστίχα, ανθρακούχο νερό με λεμόνι. Η συγκεκριμένη επιχείρηση δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο e-shoping, τις απευθείας πωλήσεις προϊόντων της στους καταναλωτές.

ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΈΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΈΣ, ΑΛΛΆ ΤΑ ΠΛΉΓΜΑΤΑ ΑΝΑΠΌΤΡΕΠΤΑ

συσκευασίες που απευθύνονται βασικά στην εστίαση κι εκεί δεν μπορεί κανείς ακόμη να υπολογίσει τις επιπτώσεις», σημειώνει. «Είναι δύσκολο να μιλήσουμε με αριθμούς, αφού αυτό που ζούμε είναι πρωτόγνωρο. Πάρ’ όλα αυτά, το ελληνικό κοινό δείχνει να έχει αγαπήσει το Coolvit, πράγμα το οποίο δρα σαν αποτελεσματικό «μαξιλαράκι» στις επιπτώσεις από την πτώση της τουριστικής αγοράς», λέει ο κ. Ζέρβας. 

Η κατηγορία δείχνει ότι έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια, ενώ περισσότερες εταιρείες επενδύουν σε αυτήν, πράγμα που εντείνει τον ανταγωνισμό και αυξάνει τις διαθέσιμες επιλογές του καταναλωτή Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 41

ΠΡΟΪΟΝ

ΑΝΑΨ ΥΚ ΤΙΚ Α & Χ ΥΜΟΙ

Αβεβαιότητα λόγω πανδημίας και οικονομικής κρίσης Τη χαρά για την άνοδο των πωλήσεων των χυμών και των αναψυκτικών στα σούπερ μάρκετ το πρώτο πεντάμηνο του έτους τη σκιάζει το μούδιασμα και η γενικευμένη ανησυχία για τις καταστροφικές επιπτώσεις της πανδημίας στην οικονομία σε προοπτική χρόνου. Αισιοδοξία δημιουργεί η συνεχής αύξηση του μεριδίου των μη συμπυκνωμένων χυμών ψυγείου, αλλά αφορά μόλις ένα μικρό κομμάτι της ευρύτερης αγοράς της κατηγορίας. Κοινός παρονομαστής ενδιαφερόντων όλων των βιομηχανικών παραγωγών, πάντως, είναι η διαρκώς εντονότερη τάση της ζήτησης υπέρ των πιο υγιεινών και ποιοτικών προϊοντικών προτάσεων. ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΣΤΟΦΟΡΟΥ

ημαντική ήταν η άνοδος των πωλήσεων χυμών και αναψυκτικών μέσω των σούπερ μάρκετ το πρώτο πεντάμηνο του έτους, κυρίως την περίοδο του lockdown, οπότε πολλά καταστήματα της μικρής λιανικής παρέμειναν κλειστά. Ωστόσο, η θετική τάση στους πρώτους μήνες δεν προδικάζει τίποτα ως το τέλος της χρονιάς, καθώς η καταστροφική πτώση της τουριστικής αγοράς φέτος θα επιδράσει αναπόφευκτα δυσμενώς στις πωλήσεις της κατηγορίας, ειδικά μέσω της μικρής λιανικής. «Η πανδημία οδήγησε το σύνολο των επιχειρήσεων σε αχαρτογράφητα νερά, αναδεικνύοντας τη σημασία της ευελιξίας, της προσαρμοστικότητας αλλά και της διορατικό-

τητας για την «επόμενη ημέρα». Αντίστοιχα, οι επιπτώσεις της πανδημίας αποτυπώθηκαν και στις αγοραστικές συμπεριφορές του κοινού, το οποίο εστίασε το ενδιαφέρον του στις αγορές αμιγώς ειδών πρώτης ανάγκης», τονίζει ο κ. Πλάτωνας Μαρλαφέκας, αντιπρόεδρος της Λουξ, προσθέτοντας ότι η πρωτόγνωρη κατάσταση που ζει η χώρα «επηρεάζει τη διαμόρφωση του κλίματος της αγοράς σημαντικά, ωθώντας τόσο τον παραγωγικό τομέα όσο και το σύνολο των καταναλωτών στο να θέτουν διαφορετικές προτεραιότητες, καθώς η κατάσταση αβεβαιότητας που επικρατεί, δημιουργεί ανασφάλεια και απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς». «Το μόνο σίγουρο, είναι πως η αγορά μετά την πανδημία δεν θα είναι η ίδια», διαπιστώ-

νει ο κ. Αλέξανδρος Χριστοδούλου, διευθυντής Πωλήσεων της εταιρείας Οικογένεια Χριστοδούλου, εξηγώντας: «Την περίοδο αυτή αναπτύχθηκαν νέα κανάλια διανομής (e-commerce), άλλα κανάλια εμφανίζουν σημαντικές απώλειες (μικρή λιανική), ενώ αναδύθηκαν νέες καταναλωτικές συνήθειες. Στο νέο περιβάλλον πρέπει να ακούσουμε τους καταναλωτές και να προσαρμόσουμε αντίστοιχα τη στρατηγική μας, με έμφαση στην υγιεινή, την ασφάλεια και τη σωστή σχέση ποιότητας/ τιμής, καθώς στρέφονται συνεχώς όλο και περισσότερο προς υγιεινές προϊοντικές προτάσεις, όπως οι φυσικοί χυμοί, και στις μεγαλύτερες οικογενειακές συσκευασίες». Επίσης, σημειώνει ότι «στο πλαίσιο της αβεβαιότητας που δημιουργεί η πανδημία, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς θα κυμανθούν οι τιμές. Το

Πωλήσεις χυμών σε όγκο (σε χιλ. λίτρα) Σύνολο

2018

2019

1ο 5μηνο 2019

1ο 5μηνο 2020

Διαφορά

64.380

66.554

22.941,3

24.956,9

8,8%

Χυμοί εκτός ψυγείου

47.750,3

46.270,3

16.851,5

16.903

0,3%

Χυμοί ψυγείου

16.629,7

20.283,8

6.089,8

8.053,9

32,3%

Ιδιωτική ετικέτα

12.846,1

13.224,1

4.693,6

4.783,1

1,9%

2018

2019

1ο 5μηνο 2019

1ο 5μηνο 2020

Διαφορά

Πηγή IRI

Πωλήσεις χυμών σε αξία (σε χιλ. ευρώ) Σύνολο

102.227,7

103.631,4

36.952,3

38.477.415

4,1%

Χυμοί εκτός ψυγείου

65.975,1

62.176,6

23.831,3

22.606,5

-5,1%

Χυμοί ψυγείου

36.252,6

41.454,8

13.121

15.870,9

21,0%

Ιδιωτική ετικέτα

14.506,5

14.162,9

5.284,3

4.993,9

-5,5%

Πηγή IRI

42 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΠΡΟΪΟΝ

μόνο βέβαιο είναι πως και η βιομηχανία και το λιανεμπόριο πρέπει να μπορούν να καλύπτουν τις βασικές κοστολογικές τους ανάγκες, χωρίς αυτό να επηρεάζει τον καταναλωτή». Γεγονός είναι ότι η πανδημία ενισχύει την υφιστάμενη τάση της αναζήτησης εκ μέρους των καταναλωτών πιο υγιεινών προϊόντων. Είναι χαρακτηριστική η αξιοσημείωτα μεγάλη άνοδος των πωλήσεων χυμών ψυγείου, που κατά τεκμήριο περιέχουν πολύ λιγότερα ή καθόλου συντηρητικά. Η εγχώρια αγορά σιγά-σιγά, όπως θα δούμε, προσαρμόζεται στις διεθνείς τάσεις και οι επιχειρήσεις που ανταποκρίνονται σε αυτές φαίνεται πως ευνοούνται.

ΟΙ ΜΗ ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΈΝΟΙ ΧΥΜΟΊ ΑΝΑΠΤΎΣΣΟΝΤΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΆ

Το πρώτο πεντάμηνο του έτους οι πωλήσεις της κατηγορίας των χυμών αυξήθηκαν κατά 8,8% σε όγκο και 4,1% σε αξία, σύμφωνα με την κ. Βάσω Μωραϊτέλη, Client Service Executive της IRI. Κατά 1,9% σε όγκο αυξήθηκαν και οι πωλήσεις των χυμών ιδιωτικής ετικέτας, αλλά σε αξία έπεσαν κατά 5,5%. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή, όμως, ήταν η άνοδος των πωλήσεων των χυμών ψυγείου την εν λόγω περίοδο σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή κατά 32,3% σε όγκο και 21% σε αξία. Τα τελευταία χρόνια είναι σαφής πλέον η άνοδος της προτίμησής τους. Ενώ το 2017 το μερίδιο των πωλήσεών τους από τα σούπερ μάρκετ στην κατηγορία ήταν 23%, σήμερα πλέον είναι 32%. Οι πωλήσεις των χυμών εκτός ψυγείου στο πεντάμηνο εμφάνισαν οριακή άνοδο σε όγκο (0,3%), αλλά σημαντική πτώση σε αξία, της τάξης του 5,1%.

ΤΑ ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΆ ΑΝΈΚΑΜΨΑΝ ΜΕΤΆ ΑΠΌ ΈΝΑ ΔΎΣΚΟΛΟ 2019

Θετική ήταν η εξέλιξη των πωλήσεων και των αναψυκτικών στο πεντάμηνο, αφού αναπτύχθηκαν κατά 5,3% σε όγκο κι ακόμη περισσότερο σε αξία, κατά 10,2%, σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI. Σημειώνεται, πάντως, αφενός ότι η σχετική άνοδος ακολούθησε τη γενική πτωτική τάση της κατηγορίας το 2019 σε σχέση με το 2018 και αφετέρου ότι η εικόνα των πωλήσεων από υποκατηγορία σε υποκατηγορία παρουσιάζει έντονη διαφοροποίηση. Τη σημαντικότερη άνοδο πωλήσεων στο πεντάμηνο εμφάνισαν τα λεγόμενα mixers –ήταν της τάξης του 9,9% σε όγκο και 18% σε αξία.

Πολύ καλά πήγαν οι πωλήσεις και των αναψυκτικών τύπου cola, με άνοδο 7,1% σε όγκο και 11,2% σε αξία, ενώ πτωτικά εξελίχθηκε η κατηγορία των lemon lime –όσοι προτιμούν γεύση λεμόνι μάλλον στράφηκαν στους αντίστοιχους χυμούς ψυγείου, που εμφάνισαν πολύ μεγάλη άνοδο το 2019. Αξιοσημείωτο είναι ότι στα αναψυκτικά ιδιωτικής ετικέτας, ενώ εμφάνισαν πτώση όγκου πωλήσεων κατά 2,8%, αυξήθηκε η αξία τους κατά 3%.

ΟΙ ΤΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΆΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΌΣΜΟ

Η κατανάλωση των χυμών φαίνεται πως διαχρονικά παραμένει σταθερή με μικρή διακύμανση. Ωστόσο, όπως το 2009 υπό την επίδραση της χρηματοπιστωτικής κρίσης έτσι και φέτος η παγκόσμια κατανάλωση των χυμών αναμένεται ότι θα επηρεαστεί αρνητικά, λόγω της έντονης κάμψης των πωλήσεων των συμπυκνωμένων χυμών (From Concentrate ή FC). Σύμφωνα με στοιχεία του Euromonitor (Ιανουάριος 2020), η κατηγορία των μη συμπυκνωμένων χυμών (Not From Concentrate ή NFC) εμφανίζει μια αργή, αλλά σταθερά ανοδική εξέλιξη. Η σαφής μετατόπιση των πωλήσεων υπέρ της εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί. Παγκοσμίως η αναλογία των πωλήσεων μη συμπυκνωμένων προς συμπυκνωμένους χυμούς εξελίχθηκε από 25% προς 75% το 2006 σε 36% προς 64% φέτος, με προοπτική να διαμορφωθεί σε 40% προς 60% το 2024. Ωστόσο, η απόσταση της εγχώριας αγοράς από την παγκόσμια τάση, όπως αποτυπώνεται στην εξέλιξη της σχετικής αναλογίας, εξακολουθεί να είναι μεγάλη, καθώς το μερίδιο πωλήσεων των NFC στην Ελλάδα είναι 17%. Όπως σημειώνει ο κ. Γιάννης Τράνταλης, Chief Commercial Officer της Κάμπος Χίου, η παγκόσμια τάση δείχνει ξεκάθαρα την ευκαιρία για την ανάπτυξη των πωλήσεων NFC και στην Ελλάδα. Κατά την πεποίθησή του «όπως στον υπόλοιπο κόσμο, η τάση για καλύτερα, γευστικότερα και ποιοτικότερα προϊόντα θα επικρατήσει ολοκληρωτικά». Στο πλαίσιο αυτό, εξηγεί ότι η Κάμπος Χίου, που το 2013 λάνσαρε μια ολοκληρωμένη πρόταση χυμών NFC, στα τέλη του 2019 κατάργησε ολοκληρωτικά τους κλασσικούς χυμούς FC.

Η θετική τάση των πωλήσεων το πρώτο πεντάμηνο του έτους δεν προδικάζει τίποτα ως το τέλος της χρονιάς, καθώς η καταστροφική πτώση της τουριστικής αγοράς φέτος θα επιδράσει αναπόφευκτα δυσμενώς στις πωλήσεις της κατηγορίας, ειδικά στη μικρή λιανική

Τη σχετική τάση, άλλωστε, την ευνοεί η επιβολή «φόρου ζάχαρης», που επιβάλλουν όλο και περισσότερες χώρες στους χυμούς και Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 43

ΠΡΟΪΟΝ

Πωλήσεις αναψυκτικών σε όγκο (σε χιλ. λίτρα) Συνολικά

2018

2019

1ο 5μηνο 2019

1ο 5μηνο 2020

Διαφορά

141.521,8

139.152,5

53.021,1

55.822,2

5,3%

Τύπου κόλα

88.264,4

87.597

34.760,3

37.227,8

7,1%

flavor

33.870,9

32.529,4

11.213,5

11.221,8

0,1%

7.600,6

7.195,6

2.743,8

2.641,2

-3,7%

11.785,8

11.830,5

4.303,5

4.731,4

9,9%

5.317,8

5.530,4

2.138,5

2.079,6

-2,8%

1ο 5μηνο 2019

1ο 5μηνο 2020

Διαφορά

lemon_lime mixers Ιδιωτική ετικέτα

Πηγή IRI

Πωλήσεις αναψυκτικών σε αξία (σε χιλ. ευρώ) 2018

2019

Συνολικά

156.648,2

163.270,7

60.785,2

66.955,8

10,2%

Τύπου κόλα

101.750,6

106.580,4

41.298,4

45.909,2

11,2%

33.963,4

34.598,9

11.529,3

12.291,3

6,6%

8.045,2

7.892,7

3.002,2

2.905,2

-3,2%

mixers

12.889

14.198,6

4.955,4

5.849,5

18,0%

Ιδιωτική ετικέτα

3.530,4

3.720,5

1.405,2

1.447,9

3,0%

flavor lemon_lime

Πηγή IRI

τα αναψυκτικά, με σκοπό να στραφούν βιομηχανία και κατανάλωση σε πιο υγιεινές επιλογές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως εκτιμάται, το 47% της αξίας των παγκόσμιων πωλήσεων φρουτοποτών θα επηρεαστεί αρνητικά από τη ραγδαία αύξηση των τιμών συνεπεία της επιβολής του «φόρου ζάχαρης», που προωθείται άμεσα παντού στον κόσμο. Στο μεταξύ, σε ποσοστό 78% οι καταναλωτές, σύμφωνα με παγκόσμιες έρευνες, είναι διατεθειμένοι είτε να αντικαταστήσουν τα προϊόντα που περιέχουν ζάχαρη με αντίστοιχα, που δεν περιέχουν, είτε να διακόψουν εντελώς την κατανάλωση τέτοιων προϊόντων. Σύμφωνα με στοιχεία της KANTAR: α) το 47% των μεγάλων μαρκών FMCG ανεξαρτή-

τως κατηγορίας, έχουν ήδη εισάγει στις συλλογές τους κωδικούς υγιεινότερων επιλογών, β) για όγδοη συνεχόμενη χρονιά οι πωλήσεις των χυμών και ποτών χωρίς ζάχαρη αναπτύσσονται ραγδαία με διψήφια ποσοστά έναντι των ζαχαρούχων, γ) η τάση των καταναλωτών να επιλέγουν προϊόντα «zero» ή «no» ή «low sugar» και χωρίς θερμίδες μεγαλώνει θεαματικά, δ) κατά το 97% οι καταναλωτές αποφεύγουν την υπερκατανάλωση ζάχαρης και κατά το 46% την αποφεύγουν εντελώς, κατά το 71% εκτιμούν ότι τα προϊόντα με υποκατάστατα ζάχαρης έχουν ακριβώς ή σχεδόν όμοια γεύση με αυτά που περιέχουν ζάχαρη και κατά το 68% αναμένουν και δικαιολογούν μια πιο αυξημένη τιμή στα προϊόντα που έχουν λιγότερες θερμίδες και δεν περιέχουν καθόλου ζάχαρη. Εξάλλου, παγκόσμιες έρευνες εξειδικευμένα στην κατηγορία των χυμών δείχνουν ότι τα brands που επιτυγχάνουν μια σταθερή προτίμηση στο «καλάθι» του καταναλωτή, συγκεντρώνουν κατά το δυνατόν περισσότερα από τα εξής χαρακτηριστικά: Έχουν συσκευασία πιστοποιημένη με FSC, μηδέν πρόσθετα ή συντηρητικά και καμία προσθήκη ζάχαρης, είναι βιολογικά, με παντελή απουσία αλλεργιογόνων και γλουτένης, είναι 100% φυσικά, έχουν πιστοποιήσεις ISO, HACCP, BRC, IFS, KOSHER, HALAL και είναι vegan (πηγή: Fona International-www.fona.com). «Οι καταναλωτές αναζητούν υγιεινά ελλη-

44 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

νικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας, σε σωστή συσκευασία και τιμή. Προσέχουν την φυσική κατάσταση και την εμφάνισή τους και αναζητούν προστιθέμενη διατροφική αξία», σημειώνει ο κ. Χριστοδούλου. Επιβεβαιώνοντας σχετικά στοιχεία της παγκόσμιας έρευνας, συμπληρώνει ότι οι καταναλωτές «διατίθενται να ξοδέψουν λίγο παραπάνω για την αγορά υψηλής ποιότητας προϊόντος, με ξεκάθαρο πλεονέκτημα υγείας. Στη βάση αυτή εμείς ανταποκρινόμαστε με μια ευρεία γκάμα προϊόντων, όπως οι πιστοποιημένοι βιολογικοί χυμοί, οι βιταμινούχοι χυμοί μας που είναι εμπλουτισμένοι με βιταμίνες και οι χυμοί ψυγείου».

ΦΌΒΟΙ ΚΙ ΑΝΗΣΥΧΊΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΈΛΙΞΗ ΤΟΥ ΈΤΟΥΣ

«Οι επιπτώσεις στις πωλήσεις στα διαφορετικά κανάλια διανομής, η αβεβαιότητα, οι προσπάθειες επιστροφής στην κανονικότητα και η οικονομική δυσπραγία των νοικοκυριών αναμένεται να επηρεάσουν περαιτέρω τις εταιρείες του κλάδου το επόμενο διάστημα, δημιουργώντας νέες συνθήκες στο σύνολο της αγοράς», σημειώνει ο κ. Μαρλαφέκας, προσθέτοντας: «Η πανδημία και το lockdown επέφερε στο σύνολο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων αλλαγές και προσαρμογή στα νέα δεδομένα, που είχαν αποτέλεσμα τον χρονικό αναπρογραμματισμό διαφόρων ενεργειών, λ.χ. στις επικοινωνιακές ενέργειες και την πα-

ΠΡΟΪΟΝ

ΠΡΟΩΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗΣ Κατά τον κ. Αλ. Χριστοδούλου οι ενέργειες με μείωση τιμής είναι ο βασικός μηχανισμός προώθησης και δεν πιστεύει πως θ’ αλλάξει δραστικά τα επόμενα χρόνια. Η εταιρεία Οικογένεια Χριστοδούλου περιλαμβάνει στις προωθητικές της ενέργειες χορηγίες και δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα. «Οι χυμοί και τα φρουτοποτά μπαίνουν καθημερινά στο καλάθι της νοικοκυράς. Υπ’ αυτή την έννοια νόημα έχει η «σωστή τιμή κάθε μέρα» κι όχι τόσο οι προωθητικές ενέργειες», σημειώνει ο κ. Γ. Τράνταλης. Μέσω της διαφημιστικής προώθησης των προϊόντων της, η Κάμπος Χίου επικεντρώνεται στην εκπαίδευση των καταναλωτών σχετικά με τον ορισμό των χυμών NFC και τα οφέλη από την κατανάλωσή τους. Η νέα διαφημιστική της καμπάνια, με παρουσία και στα social media, έκανε ήδη την εμφάνισή της. Πρόκειται για την πρώτη αυτού του είδους καμπάνια της εταιρείας από το 2013. Η Λουξ, που φέτος γιορτάζει τα 70 της χρόνια, προβάλλεται με μια ενδιαφέρουσα διαφημιστική καμπάνια (και στις κινηματογραφικές οθόνες), το θέμα της οποίας συνδυάζει την παράδοση με την καινοτομία. Στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΚΕ της εταιρείας, η Λουξ λανσάρει πρώτη φορά δική της εφαρμογή για κινητά, το Loux plai-plai, με στόχο την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Ειδικότερα, παροτρύνει το κοινό να κατεβάζει δωρεάν την εφαρμογή, προσφέροντας η ίδια στο Ε.Σ.Υ. από ένα ευρώ για κάθε download. Η Schweppes φέτος το καλοκαίρι λανσάρει μια νέα online πλατφόρμα, το www. schweppes.gr, με πολλές προσφορές και προτάσεις για κοκτέιλ, ενώ προτείνει στους επισκέπτες της την εγγραφή τους στην κοινότητά της, το The Club, προκειμένου να αποκτούν διάφορα προνόμια ως μέλη της.

Ο κ. Χριστοδούλου θεωρεί ότι «ο κλάδος δεν θα επηρεαστεί σημαντικά, εφόσον οι χυμοί προσφέρουν μια υγιεινή πρόταση, που δεν

Σύμφωνα με τον κ. Μαρλαφέκα, ο συνδυασμός της επιστροφής στην κανονικότητα και της εποχικότητας αναμένεται να δώσει και πάλι ώθηση στον κλάδο, ο οποίος παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια σημαντικές προοπτικές. Αν και πιστεύει ότι η αγορά βρίσκεται σε διαδικασία επιστροφής στην ομαλότητα, θεωρεί ότι «απαιτείται χρόνος και καίριες λύσεις, ώστε να αντισταθμιστούν οι συνέπειες και οι απώλειες. Ωστόσο, η ιδιάζουσα συγκυρία δεν επιτρέπει σε κανένα συγκεκριμένες προβλέψεις για το μέλλον των πωλήσεων και την πορεία της αγοράς, καθώς τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν αφήνουν περιθώρια για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων». Σημειώνει, πάντως, ότι «η προσέλευση τουριστών δεν μεταβάλλει σημαντικά τη ζήτηση των ελληνικών αναψυκτικών κι αυτό γιατί σε μεγάλο βαθμό τα ξενοδοχεία δεν προμηθεύονται ελληνικά προϊόντα, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις. Η τιμή των ελληνικών προϊόντων, τα οποία υπερέχουν σε ποιότητα, είναι αποτρεπτικός παράγων για την είσοδό τους στα ξενοδοχεία. Η Ελλάδα δεν είναι μεγάλη αγορά, άρα δεν είναι το ίδιο ανταγωνιστική με άλλες μεγάλες αγορές του εξωτερικού. Ταυτόχρονα, όμως, ο ξενοδοχειακός κλάδος μπορεί να βελτιώσει τις προοπτικές παρουσίας των εγχώριων προϊόντων στα καταλύματα, εφόσον επανεξετάσει τις δυνατότητες σχετικών συνεργασιών και επενδύσει στη συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις και προϊόντα». 

Ο Κάμπος Χίου λάνσαρε τα «7 Mήλα» με μη συμπυκνωμένο χυμό από κόκκινα-πράσινα-κίτρινα ελληνικά μήλα. Το προϊόν έχει ήδη τοποθετηθεί στα περισσότερα σούπερ μάρκετ. Επίσης, σημειώνουμε ότι στο φρουτοποτό λεμόνι λοw! τους τελευταίους μήνες του 2019

προστέθηκαν οι δύο νέοι κωδικοί Pink και Mint. Η Οικογένεια Χριστοδούλου λανσάρει τον νέο φυσικό χυμό Μήλο, Πορτοκάλι, Καρότο δύο λίτρων, που συμπληρώνει το χυμό 100% Πορτοκάλι δύο λίτρων από επιλεγμένα ελληνικά φρούτα, χωρίς ζάχαρη.

μέχρι την πλήρη επαναφορά στην κανονικότητα».

ραγωγή. Η Λουξ στη διάρκεια της πανδημίας έστρεψε την προσοχή της σε περισσότερες Trade και BTL ενέργειες, δίνοντας παράλληλα βαρύτητα στην προώθηση των πωλήσεων και στην ενίσχυση των δεσμών της με το λιανεμπόριο, μια στρατηγική που θα εξακολουθήσει

είναι «πολυτέλεια». Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στις τουριστικές περιοχές, αλλά έχουμε πίστη στους χυμούς μας και θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε την ανάπτυξή τους». Όπως τονίζει, για την Οικογένεια Χριστοδούλου τόσο τα σούπερ μάρκετ όσο και η «κρύα αγορά» αντιμετωπίζονται με το ίδιο ενδιαφέρον. «Άλλωστε, στοχεύουμε ιδιαίτερα στην περαιτέρω ανάπτυξή μας στη μικρή λιανική, μέσω του ανανεωμένου κωδικολογίου μας, ενώ δεν παραβλέπουμε το e-commerce, συνεργαζόμενοι και με τις εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου», προσθέτει.

Ο κ. Τράνταλης επισημαίνει ότι «είναι αδύνατον σε μια κοινωνία και οικονομία πάλι σε ύφεση να μείνουμε ανεπηρέαστοι. Πάντως, το γεγονός ότι τα προϊόντα μας δεν έχουν έκθεση στην αγορά του ho.re.ca. και το κανάλι της αυθόρμητης ζήτησης, τους εξασφαλίζει μια ισχυρή τάση ανάπτυξης με διψήφιο ποσοστό φέτος. Πολλά θα κριθούν εντέλει απο το αν θα εκδηλωθεί ή όχι νέο μεγάλο κύμα της πανδημίας το δεύτερο εξάμηνο του έτους».

Νέα λανσαρίσματα Η ΕΨΑ από φέτος προγραμματίζει να λανσάρει κατ’ έτος μια νέα γεύση μόνο για τους καλοκαιρινούς μήνες. Summer Mix Limited Edition ονομάζει το σχετικό πρόγραμμα και το πρώτο αναψυκτικό που λανσάρεται είναι το Summer Mix Φράουλα-Βασιλικός. 46 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

boussias. hybrid

Yn6 rnv A1yi60

EI:BEn --· -------

�E/\KA

EMHNEL El�IKOI EILHrHTEL • rro11amc; AviiptovonouAoc; lopunK6 MO,oc;, Supply Chain Institute • BIKn rpnyop1aiiou npotopoc; & fllEU8UVOUOC l:uµl3ouhoc;, The Nielsen Company Greece • Koe. rEwpy1oc; tiouKfiinc; EmomµOVIKO<: l:uµi3ouhoc;, IEAKA • AAE�oviipoc; 8Eoiiwpfiinc;, ruv1opuu\c; & illaXE1pmn\c;, MnopouµE • 'AAKnc; Koq,ET�llc; Oceans Campaigner, Greenpeace Greece • novay1<.ilmc; Mnopaoc; .ti1w8uvwv I:uµl3ouhoc;, IRI Hellas • navvnc; r111tpnc; .ti1w8uvwv I:uµ�ouhoc;, ffinVIKO<: Opyov10µ6c; AVOKUKhwonc; (EOAN

Xopnyof

sales promotion center Conference Experience Sponsor

boussiasjcommunications

�onfererxe

nEPIEXOMENO: :::,via Mavrl)wpn, T: 210 6617777 (rnwr 164) E: xman@baussras cam XOPHrlE[: Kar,prva Mnouoµnou<ta. T: 210 6617777 (£owr. 128). E: kbousboukea@:boussias.com r<MMETOXE[: Bao,�n, Kouwa�M,. T: 210 661 7777 (rnwr. 129), E: vkoutsavhs@:boussras corn

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Έρχονται τα ρομπότ, αλλά έχουν τα θεματάκια τους… Η χρήση μηχανικών αυτόματων, όπως για παράδειγμα ο υδραυλικός μηχανισμός που μας απαλλάσσει από την έγνοια να κλείσουμε την εξώπορτα της πολυκατοικίας, έχει αποδεδειγμένα εξοικονομήσει χρόνο στους ανθρώπους. Ωστόσο, όταν πρόκειται για πιο σύνθετες εργασίες, το κόστος αγοράς και συντήρησης του μηχανικού αυτόματου σε συνδυασμό με τον δείκτη ευφυΐας του, δυσκολεύουν την απόφαση μιας επένδυσης. ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ

ς φανταστούμε ότι έχουμε γυρίσει στις πρώτες κρίσιμες μέρες της πανδημίας και βρισκόμαστε στην αποθήκη μιας αλυσίδας τροφίμων ή σε ένα από τα καταστήματά της. Στα πρόσωπα των εργαζομένων βλέπουμε την κούραση, αλλά και τον φόβο μήπως ο πελάτης είναι φορέας του ιού. Αν τώρα αντικαταστήσουμε την εικόνα, με αυτή ενός μηχανικού αυτόματου, το οποίο εργάζεται στην αποθήκη και μεταφέρει παλέτες ή συλλέγει προϊόντα που θα συμπληρώσουν μια παραγγελία ή με την εικόνα ενός άλλου αυτόματου που βρίσκεται στο κατάστημα και συμπληρώνει τα ράφια, μπορούμε να διαγράψουμε από τα στοιχεία που τη συνθέτουν την κούραση και τον φόβο -όπως και τις συνέπειές τους. Οπότε, για τον σύγχρονο επιχειρηματία, ορισμένα από τα ερωτήματα που προκύπτουν όταν φαντάζεται αυτές τις εικόνες θα μπορούσαν να είναι: α) Θα κάνει το μηχανικό αυτόματο σωστά τη δουλειά του ή θα κάνει άλλα αντί

άλλων και θα δημιουργεί προβλήματα στις διαδικασίες; β) Θα είναι φθηνότερο να το αγοράσω και να το συντηρώ, από το να πληρώνω τον μισθό των ανθρώπων που θα αντικαταστήσει; γ) Θα αποδεχτούν οι πελάτες και η αγορά την απόφασή μου ή θα θεωρηθεί πως υιοθετώ μια ανήθικη συμπεριφορά, στερώντας την εργασία από ανθρώπους για να τη δώσω σε μηχανικά αυτόματα; Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, αν και τα στοιχεία που έχουμε από την ελληνική αγορά δεν επαρκούν ως ερευνητική βάση, δεδομένου ότι η αξιοποίηση μηχανικών αυτόματων στη χώρα μας, ειδικότερα στον κλάδο των αλυσίδων λιανεμπορίου τροφίμων, είναι περιορισμένη.

ΤΟ ΜΌΝΟ ΠΑΡΆΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣ ΜΊΜΗΣΗ

Έχουν περάσει ήδη πέντε χρόνια από τότε που η εταιρεία e-fresh δημιούργησε την πρώτη της αποθήκη στην περιοχή του Ρέντη, εφαρμόζοντας μια καινοτομική προσέγγιση όσον

αφορά τη διαχείριση των παραγγελιών. Ένα σημαντικό τμήμα των χώρων της αποθήκης καταλαμβάνει ένα σκοτεινό δωμάτιο (dark room), όπου εργάζονται μηχανικά αυτόματα (ρομπότ) για να συλλέξουν τα προϊόντα που απαρτίζουν τις παραγγελίες των πελατών. H κ. Ζήνα Μαυροειδή, η οποία είχε εξαρχής τη θέση της γενικής διευθύντριας της e-fresh, μας λέει ότι το πρώτο πείραμα ήταν αρκετά πετυχημένο και έτσι οι αλλαγές που χρειάστηκε να γίνουν όταν στήθηκε μια δεύτερη παρόμοια αποθήκη δεν ήταν ριζικές. Ωστόσο, μετά από πέντε χρόνια λειτουργίας, η εταιρεία έχει διευρύνει τις γνώσεις της και σήμερα μπορεί να δηλώνει, μέσω τη κ. Μαυροειδή, πως αν ξεκινούσε την κατασκευή μιας τρίτης αποθήκης θα εστίαζε περισσότερο την προσοχή της στα ενεργειακά ζητήματα των αυτοματισμών και σε βελτιώσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγικότητα τους. Η κ. Μαυροειδή δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να επεκταθούν τα μηχανικά αυτόματα και σε άλλα στάδια της διαδικασίας, όπως για παράδειγμα η πλήρωση των καλαθιών, αλλά θεωρεί ότι δεν είναι ακόμα δυνατό να αντικατασταθεί ο ανθρώπινος παράγοντας στον πλήρη κύκλο των διαδικασιών που μεσολαβούν από την παραγγελία μέχρι και την αποστολή της στον πελάτη με αυτοματισμούς. Η εκτίμησή της είναι απόλυτα συμβατή με την πραγματικότητα της αγοράς, αν αναλογιστούμε ότι ακόμα και γιγάντιες εταιρείες, όπως η Amazon και η Walmart, απέχουν ακόμη πολύ από τη λειτουργία μιας πλήρως αυτοματοποιημένης αλυσίδας. Στις αποθήκες της Amazon, τα ρομπότ συνεργάζονται με ανθρώπους. Σε περιόδους αυξημένης ζήτησης, η εταιρεία προσλαμβάνει εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους και στην υπηρεσία Prime, που

48 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

αφορά μόνο τους πελάτες-μέλη, ενώ οι παραδόσεις με επίγεια ή εναέρια drones αντιπροσωπεύουν ακόμα ένα ελάχιστο ποσοστό του συνόλου. Ένα πείραμα για την αξιοποίηση των ρομπότ εντός του καταστήματος γίνεται από τη Walmart, η οποία τον περασμένο Ιανουάριο αποφάσισε να αυξήσει σε 1.000 από 350 τα ρομπότ που χρησιμοποιεί για την αναπλήρωση των ραφιών στα καταστήματά της. Η εταιρεία δεν έχει ανακοινώσει αναλυτικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητα και το κόστος κτήσης τους, αλλά το γεγονός ότι αυξάνει τον αριθμό τους δείχνει πως το εγχείρημα βρίσκεται σε καλό δρόμο. Επίσης, έχει θέσει σε λειτουργία το σύστημα Alphabot, σε μια εγκατάστασή της συνδεδεμένη με ένα από τα καταστήματά της. Ο ρόλος του Alphabot είναι η συλλογή από την αποθήκη των προϊόντων που έχουν παραγγείλει ψηφιακά οι πελάτες και η συμπλήρωση του καλαθιού προς αποστολή. Σύμφωνα με την εταιρεία, το Alphabot ολοκληρώνει τη διαδικασία 10 φορές ταχύτερα από έναν άνθρωπο. Ωστόσο, δεν αναλαμβάνει ακόμα τη συλλογή φρέσκων προϊόντων, καθώς η διαλογή των ποιοτικότερων απαιτεί την αξιοποίηση της ανθρώπινης ευφυΐας, ενώ και ο έλεγχος για την ορθότητα της παραγγελίας πραγματοποιείται από εργαζόμενους. Άρα στην πρώτη ερώτηση, μπορούμε να απαντήσουμε ότι υπάρχουν ήδη μηχανικά αυτόματα που κάνουν καλά τη δουλειά τους και επιταχύνουν διαδικασίες. Δεν μπορέσαμε όμως να απαντήσουμε στο αν το κόστος κτήσης τους είναι χαμηλότερο από το κόστος του ανθρώπινου δυναμικού που αντικαθιστούν. Προκειμένου να βγάλουμε σχετικά συμπεράσματα, επικοινωνήσαμε με τις Bossa Nova Robotics, Ocado και Gizerlis Robotics. Η τελευταία πρόσφατα εισήγαγε στην ελληνική αγορά το ρομπότ MiR, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί κυρίως σε μεταφορές εντός του χώρου της αποθήκης και είναι σχεδιασμένο ώστε να συνεργάζεται με ανθρώπους. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει υπάρξει ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο ρομπότ, αλλά οι συζητήσεις είναι ακόμα σε πρώιμα στάδια. Καμία από τις παραπάνω εταιρείες δεν ήταν σε θέση να δώσει νούμερα που θα μπορούσαν να αποδείξουν ότι γενικά το κόστος κτήσης μηχανικών αυτόματων είναι χαμηλότερο από το εργατικό. Η επίλυση της εξίσωσης είναι πολυπαραγοντική και

άρα το αποτέλεσμα αλλάζει από εφαρμογή σε εφαρμογή και από χώρα σε χώρα.

μέχρι 14 χιλιόμετρα. Οι τιμές ανά μονάδα ποικίλουν από 2.500 έως 20.000 δολάρια.

Όπως φαίνεται, οι αλυσίδες τροφίμων που θα επιλέξουν την αξιοποίηση κάποιων ρομπότ θα πλεύσουν σε άγνωστα νερά, καθώς οι συγκρίσεις με αντίστοιχα έργα του εξωτερικού προσφέρουν μεν κάποιες αναλογίες, αλλά η απόκλιση δεν αποκλείεται να είναι σημαντική.

ΚΑΙ ΛΊΓΑ ΛΌΓΙΑ ΠΕΡΊ ΗΘΙΚΉΣ...

ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΊΟ ΧΙΛΙΌΜΕΤΡΟ

Αρχικά τα εναέρια και στη συνέχεια τα επίγεια drones, άνοιξαν την αυλαία για την αυτοματοποίηση της διανομής κατ’ οίκον. Μέχρι στιγμής, τα εναέρια drones δεν έχουν αποδείξει ότι μπορούν να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους σε αυτόν τον τομέα, κυρίως λόγω της επικινδυνότητας κυκλοφορίας σε αστικό περιβάλλον, αλλά και της περιοριστικής ευθύγραμμης σχέσης του βάρους του μεταφερόμενου αντικειμένου με τη δαπάνη ενέργειας. Ωστόσο, οι λύσεις αυτές συνεχίζουν να δοκιμάζονται και έχουν δώσει πετυχημένα αποτελέσματα σε διανομές που δεν υπερβαίνουν τα δύο κιλά. Αντιθέτως, τα επίγεια drones φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικά και λιγότερο επικίνδυνα, όπως αποδεικνύουν οι αυξανόμενες πωλήσεις των εταιρειών που τα κατασκευάζουν, ειδικά στην κρίσιμη περίοδο της πανδημίας. Κάποιοι κατασκευαστές προσφέρουν αυτόνομα drones που έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν μέχρι και 300 κιλά σε αποστάσεις

Πριν από τέσσερα χρόνια ο Νικόλας Μαυρίδης, ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες στον τομέα της ρομποτικής, σε μια ομιλία του στο πλαίσιο του πρώτου επιχειρηματικού συνεδρίου τεχνητής νοημοσύνης που είχε διοργανώσει η Boussias Communications, είχε πει ότι όλες οι εργασίες που αμείβονται με πάνω από 40 δολάρια την ώρα θα μπορούσαν να γίνουν από ρομπότ. Έκτοτε, είναι δεδομένο ότι το μέγεθος αυτό έχει μικρύνει, γιατί η τεχνολογία γίνεται συνεχώς φθηνότερη και πιο αξιόπιστη. Από την άλλη βέβαια, σε κάποιες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, οι μισθοί ακολουθούν μια κατηφορική πορεία, οπότε η ισορροπία υπέρ της ανθρώπινης εργασίας δεν είναι ακόμα εύκολα διαταράξιμη. Ας υποθέσουμε όμως ότι κάποια στιγμή τα ρομπότ θα είναι φθηνότερα από την ανθρώπινη εργασία. Χρειάζεται άραγε να απασχολήσει τους μετόχους και τους επιχειρηματίες η αντικατάσταση των εργαζομένων από ρομπότ; Η απάντηση δεν είναι δεδομένη στις υπάρχουσες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. Η ιστορία, όμως, κατέγραψε πως αυτό το ζήτημα δεν τους απασχόλησε ούτε στην περίπτωση της εκμηχάνισης της αγροτικής καλλιέργειας ούτε κατά την αυτοματοποίηση της βιομηχανίας.  Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 49

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Χ ΑΡΑ Λ ΑΜΠΟΣ Τ Σ ΑΡΔ ΑΝΙΔΗΣ , ΙΝΣ ΤΙΤΟΥ ΤΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚ ΩΝ Σ ΧΕΣΕΩΝ

Ώρα ζωτικών αποφάσεων για την ΕΕ και σοβαρής διαχείρισης του ελληνοτουρκικού

Η επιδιωκόμενη συμφωνία για το Δημοσιονομικό Πλαίσιο και το Σύμφωνο Ανάκαμψης στην ΕΕ επείγει, «καθότι το διακύβευμα είναι τόσο μεγάλο, ώστε μια μη συμφωνία θα σημαίνει ότι θα χάσουν όλοι και κυρίως η ΕΕ», τονίζει στο σελφ σέρβις ο κ. Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων. Επίσης, εξηγεί πώς και γιατί η Ελλάδα ως κράτοςμέλος της ΕΕ έχει τη δυνατότητα ανάσχεσης της τουρκικής επιβουλής, «αρκεί τα διαπραγματευτικά αντανακλαστικά μας να διαμορφώνονται κατόπιν βαθύτερης κατανόησης της στρατηγικής που η Τουρκία ακολουθεί και όχι στη βάση θεωρήσεων, σύμφωνα με τις οποίες οι κινήσεις της Άγκυρας εκφράζουν απελπισία». ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

συζήτησή μας ξεκίνησε με την ερώτηση κατά πόσο η πανδημία κι οι σφοδρές επιπτώσεις της στην οικονομία εντείνουν προϋπάρχουσες πολιτικοοικονομικές τάσεις ή τις αναδιαμορφώνουν στην ΕΕ, επιταχύνοντάς τες. Όπως εξήγησε ο συνομιλητής μας, «υπάρχουν τάσεις διαμορφωμένες εδώ και χρόνια κι άλλες που κατά κάποιο τρόπο επιβεβαιώνονται στη συγκυρία του Covid-19 και επιταχύνονται λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας. Συνοπτικά σήμερα στην ΕΕ εξελίσσονται σκληρές και ταυτόχρονες διαπραγματεύσεις, διασυνδεόμενες αναπόφευκτα μεταξύ τους, σε δύο βασικά πεδία: Αφενός του νέου πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027, δηλαδή του προϋπολογισμού της ΕΕ –μια διαδικασία ούτως ή άλλως προγραμματισμένη και με καταγεγραμμένες τις συγκλίσεις και αντιθέσεις συμφερόντων των διαφορετικών ομάδων των κρατών-μελών της ΕΕ– και αφετέρου του έκτακτου Συμφώνου Ανάκαμψης από την ύφεση λόγω της πανδημίας, που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρότασή της το προσδιόρισε στα 750 δισ. ευρώ, δηλαδή σε 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισ. σε δάνεια. Με επίκεντρο ιδίως την αντίδραση των τεσσάρων «φειδωλών» χωρών του βορρά σε κάθε ιδέα αμοιβαιοποίησης χρεών μεταξύ των εταίρων, οι βασικότερες αντιθέσεις συμφερόντων στην ΕΕ αντανακλώνται και στα δύο πεδία των διαπραγματεύσεων, χωρίς αυτό να αναιρεί την επίδραση στις συζητήσεις μιας ποικιλίας ειδι50 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

κών οικονομικών και πολιτικών θεμάτων, που ενδιαφέρουν ξεχωριστά κάθε κράτος-μέλος».

ΤΟ ΕΠΊΔΙΚΟ σελφ σέρβις: Πάντως, η αντίδραση στη γαλλογερμανική πρωτοβουλία, καρπός της οποίας είναι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Σύμφωνο Ανάκαμψης, συσπειρώνει πια οκτώ κράτη-μέλη. Χαράλαμπος Τσαρδανίδης: Σε αυτή τη φάση των διαπραγματεύσεων ο καθένας ζητά το μέγιστο, για να πάρει κάτι στο τέλος. Η εκδήλωση αντιδράσεων δεν σημαίνει πάντα ένα κοινό

υπόβαθρο αιτουμένων μεταξύ όλων όσοι πιέζουν. Η Πολωνία, για παράδειγμα, η οποία έχει να λαμβάνει αρκετά χρήματα από το Δημοσιονομικό Πλαίσιο, αντιδρά περισσότερο για το μεταναστευτικό. Άρα τα πράγματα είναι πολύ περισσότερο σύνθετα. Εν πάση περιπτώσει, επειδή συζητούμε για τη γενική τάση, η βασική αντίδραση στα προτεινόμενα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αντλήσει πόρους, ταυτόχρονα, για το Δημοσιονομικό Πλαίσιο και για το Ταμείο Ανάκαμψης αποσκοπούν: το μεν Δημοσιονομικό Πλαίσιο να παρέχει τη δυνατότητα μεγαλύτερων επιστροφών σε κάποια

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

κράτη-μέλη, ώστε να μην αυξάνουν οι ίδιοι πόροι τους κατά την εκτέλεσή του ως το 2027, το δε Σύμφωνο Ανάκαμψης, πρώτον, να μην είναι τετραετούς εφαρμογής, σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, αλλά βραχύτερης διάρκειας –διετούς προτάθηκε–, και δεύτερον, το συνολικό ποσό των επιχορηγήσεων να είναι μικρότερο του προτεινόμενου. Ως προς το τελευταίο, επειδή η Επιτροπή θα προσφύγει σε διεθνή δανεισμό με την εγγύηση όλων των κρατών-μελών για ν’ αντλήσει πόρους για το Ταμείο, αρκετές χώρες, με πρωταγωνίστριες τις τέσσερις του βορρά, φοβούνται μήπως εισαχθεί έτσι από την πίσω πόρτα η υπόθεση της αμοιβαιοποίησης του χρέους, την οποία ζητούν οι χώρες του Νότου, ένα φόβο που συμμερίζεται κι η Γερμανία. Επιπρόσθετα ζητούν εγγυήσεις ότι οι σχετικοί πόροι θα διατεθούν αποκλειστικά σύμφωνα με τους στόχους του Ταμείου (αναδιάρθρωση υγειονομικού συστήματος, ανάσχεση ανεργίας, καινοτομία, πράσινη ανάπτυξη κ.ά.) και ότι δεν θα σπαταληθούν κατά το ελληνικό παράδειγμα της προ μνημονίων περιόδου. Όλα αυτά, βέβαια, είναι ακόμα υπό διαπραγμάτευση.

ΤΟ ΔΙΑΚΎΒΕΥΜΑ σ. σ.: Ποιες είναι σχετικά οι προσδοκίες από τη γερμανική προεδρία, που ξεκίνησε μόλις την 1η Ιουλίου; Η καγκελάριος Μέρκελ πριν την αποχώρησή της από το πολιτικό προσκήνιο τον Σεπτέμβριο πιέζει να υπάρξει άμεσα συμφωνία. Χ. Τ.: Η Γερμανία θα δραστηριοποιηθεί έντονα και στα δύο πεδία, προκειμένου να υπάρξει συμφωνία το ταχύτερο. Βέβαια, η επιδιωκόμενη συμφωνία κανείς δεν περιμένει ότι θα ικανοποιεί τους πάντες. Όμως επείγει, καθότι το διακύβευμα είναι τόσο μεγάλο, ώστε μια μη συμφωνία θα σημαίνει ότι θα χάσουν όλοι και κυρίως η ΕΕ. Πράγματι, αν δούμε τα πράγματα στην παγκόσμια διάστασή τους, στο πλαίσιο του τριγώνου ισχύος ΗΠΑ-ΕΕ-Κίνας εξελίσσονται τάσεις, διαμορφωμένες προ πολλού, οι οποίες οδηγούν σε επιταχυνόμενη υποτίμηση του ρόλου της ΕΕ, εξαιτίας των εμπορικών διενέξεων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ αλλά και ΕΕ και Κίνας και της μη υποστήριξης πλέον της πολυμέρειας στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Σημειωτέον ότι η επενδυτική επέκταση και δραστηριότητα της Κίνας ως διεθνούς δανειστή στριμώχνει την Ευρώπη, η οποία πλέον προσπαθεί να την ανακόψει με κάθε τρόπο, ενοχλούμενη, μεταξύ άλλων, και από την ήπιας ισχύος κινεζική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Μ’ ένα λόγο, η Ευρώπη πλέον βρίσκεται σε μειονεκτική θέση. Οφείλει, λοιπόν, ν’ αποδείξει άμεσα ότι είναι σε

θέση να στρέψει το τιμόνι στην κατεύθυνση της ανάπτυξης και μάλιστα με κεϋνσιανική πλεύση, έχοντας ήδη χάσει την ευκαιρία να το πράξει αυτό στην κρίση του 2008, με ευθύνη της Γερμανίας. Η πρόκληση για την ΕΕ είναι ν’ αποδείξει ότι μπορεί να διαχειριστεί την κρίση, ρίχνοντας χρήμα για να αναχαιτίσει την ύφεση, που τουλάχιστον για ένα διάστημα προβλέπεται οξύτατη, μη διακινδυνεύοντας περαιτέρω το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Εντέλει τώρα περισσότερο από ποτέ χρειάζεται να αποδείξει ότι παίζει βαρύνοντα ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις.

ΣΟΚ ΑΠΌ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΤΑΤΆΞΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΈΣ ΣΎΣΤΗΜΑ σ. σ.: Να το αποδείξει κυρίως έναντι της Κίνας; Χ. Τ.: Ναι, διότι η ορμητικά αναπτυσσόμενη Κίνα στο σύγχρονο κόσμο, όπου οι δυτικοί ανταγωνιστές της, ιδίως οι ΗΠΑ, αναδιπλώνονται εσωστρεφώς, έχει την εξής ιδιαιτερότητα. Μπορεί μεν το Πεκίνο, χάριν της διεθνοποίησης των κινεζικών κεφαλαίων, να υπερασπίζεται σήμερα την παγκοσμιοποίηση και την απελευθέρωση των οικονομικών συναλλαγών όσο κανείς άλλος, αλλά αυτό γίνεται με όρους έντονου προστατευτισμού στο εσωτερικό της Κίνας, λόγω της φύσης του καθεστώτος, και με τη χρήση μέσων που απάδουν πολλές φορές προς τους κανόνες του διεθνούς ανταγωνισμού. Πολύ περισσότερο αυτό δημιουργεί προβλήματα στην ΕΕ, εφόσον ορισμένα κράτη-μέλη της, όπως η Πορτογαλία, η Ιταλία κ.ά., έλκουν κινεζικές επενδύσεις αντισταθμιστικά προς την πίεση των πολιτικών δημοσιονομικής σταθερότητας. Άρα ζούμε μια αμφίρροπη κατάσταση όχι αναφορικά με το μέλλον μόνο της Ευρώπης, αλλά με τη γενική τάση αναδιαμόρφωσης των ισορροπιών στο διεθνές σύστημα. Η αντίδραση στην παγκοσμιοποίηση, βλέπετε, δεν είναι θέμα απλώς και μόνον της επίδρασης του Τραμπ, αλλά εκδηλώνεται γενικά από τον ανεπτυγμένο κόσμο, γιατί ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανικής του υποδομής δεν επωφελήθηκε μακροπρόθεσμα από την παγκοσμιοποίηση. Για παράδειγμα, ενώ η δυτική ακτή των ΗΠΑ ανέπτυξε τη δυνατότητα παγκόσμιας δράσης, μέσω των νέων υπηρεσιών, της καινοτομίας, της ηλεκτρονικής και της ρομποτικής, οι μεσοδυτικές πολιτείες, μετά τη μετεγκατάσταση των παραδοσιακών βιομηχανιών στην Ασία, δεν έχουν συνέλθει. Θυμηθείτε ότι και στην Ευρώπη πολύ προ του Τραμπ και του Μακρόν, ο Σαρκοζί μίλησε περί «οικονομικού πατριωτισμού». Αυτό που κάνει τη διαφορά μεταξύ του τότε και του σήμερα

Στο τρίγωνο ισχύος ΗΠΑ-ΕΕ-Κίνας εξελίσσονται τάσεις, διαμορφωμένες προ πολλού, οι οποίες μακροπρόθεσμα οδηγούν σε αύξουσα υποτίμηση του ρόλου της ΕΕ. Τώρα παρά ποτέ η ΕΕ χρειάζεται να αποδείξει ότι παίζει βαρύνοντα ρόλο στο διεθνές σύστημα είναι, βέβαια, η απρόβλεπτη ιδιοσυγκρασία του Αμερικανού προέδρου, που μεγεθύνει τα υπαρκτά ρήγματα, αυξάνοντας τις αβεβαιότητες.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΤΗΣ «ΓΑΛΆΖΙΑΣ ΠΑΤΡΊΔΑΣ» σ. σ.: Η πολιτική υπόσταση της ΕΕ κατά πόσο μπορεί –ή εντέλει αδυνατεί;– να παρέχει ασφάλεια στην Ελλάδα έναντι των επιδιώξεων της Τουρκίας να διευρύνει την επιρροή της στην Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος της εθνικής κυΙούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 51

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Στην αναμενόμενη διαπραγμάτευση για τη νέα τελωνειακή ένωση ΕΕ-Τουρκίας η Ελλάδα μπορεί να συνδέσει με προσδοκίες ωφέλειας την αντίδρασή της στην τουρκική αμφισβήτηση με το συμφέρον της Τουρκίας να κλείσει θετικά για την οικονομία της η διαπραγμάτευση ριαρχίας δυο χωρών-μελών της, της Ελλάδας και της Κύπρου; Η «Γαλάζια Πατρίδα» δεν είναι πια απλώς αφήγημα… Χ. Τ.: Η βασική αδυναμία της ΕΕ εντοπίζεται ακριβώς στην απουσία κοινής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας. Ούτε κοινός ευρωπαϊκός στρατός υπάρχει ούτε η εξωτερική πολιτική της ΕΕ φημίζεται για τη συγκρότησή της –το δείχνουν, άλλωστε, οι σχετικές αντιφάσεις. Η ΕΕ «παρακολουθεί» γεγονότα στον περίγυρό της, δεν τα διαμορφώνει. Είναι διαδεδομένη ευρέως στη χώρα μας η πολιτική άποψη, την οποία επ’ ουδενί λόγο συμμερίζομαι, ότι η Τουρκία βρίσκεται σε αμυντική θέση και σε διεθνή απομόνωση κι ότι η διεθνής κινητικότητά της δεν είναι παρά αντιπερισπασμός του καθεστώτος Ερντογάν για εσωτερική κατανάλωση. Μολονότι ο Ερντογάν βρίσκεται σε δυσάρεστη θέση, κυρίως λόγω της επιδείνωσης της τουρκικής οικονομίας και της εσωτερικής του αμφισβήτησης στα δυτικά παράλια της χώρας και στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της, την πρωτοβουλία των κινήσεων την έχει αυτός και κάθε άλλο παρά απομονωμένος είναι, όπως φαίνεται πριν απ’ όλα από τις απευθείας σχέσεις του με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Εξάλλου, το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» δεν αφορά μόνο το κόμμα του, αλλά όλο το αντιπολιτευόμενο εθνικιστικό πολιτικό φάσμα της Τουρκίας, το οποίο μάλιστα υπερακοντίζει σε εθνικι52 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

στικές αξιώσεις, κατηγορώντας τον Ερντογάν για ενδοτικότητα απέναντί μας. Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Λιβύη κι οι συμφωνίες που υπεγράφησαν εις βάρος της Ελλάδας, η αντιφατικότητα κι η προκλητικότητά της δεν είναι συμπτώματα σύγχυσης, αλλά εκδηλώσεις της στρατηγικής της «Γαλάζιας Πατρίδας», που έχει δύο σκέλη: Αφενός να αποτραπούν η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ κι έμμεσα η Αίγυπτος από μια κοινή συναινέσει συμφωνία καθορισμού των ΑΟΖ τους κατά τρόπο που θα αποκλείεται η Τουρκία από την Ανατολική Μεσόγειο, και αφετέρου να εμπεδωθεί η θέση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο ως περιφερειακής δύναμης.

Η ΕΥΚΑΙΡΊΑ ΤΗΣ ΝΈΑΣ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ ΕΕ-ΤΟΥΡΚΊΑΣ Στη λογική αυτή ο Ερντογάν, που τα έφερε βόλτα στο Ιράκ και τη Συρία, απομόνωσε τους Κούρδους κι έβαλε πόδι στη Λιβύη ως σύμμαχος της νόμιμης κυβέρνησής της, ενδιαφέρεται ασφαλώς να τη συμμερισθούν και ευρωπαϊκές δυνάμεις. Αλλά υπάρχουν και δυνάμεις, όπως η Γαλλία, που αντιτίθενται στα τουρκικά σχέδια. Πολύ περισσότερο, όμως, υπάρχει η

τουρκική επιδίωξη για μια νέα συμφωνία τελωνειακής ένωσης με την ΕΕ, στο πλαίσιο της οποίας δεν μπορεί να παρακαμφθεί η ελληνική άποψη, όπως συνέβη με τη Λιβύη στη διάσκεψη του Βερολίνου –έστω κι αν το αποτέλεσμά της ήταν ήσσονος σημασίας. Επομένως, στην αναμενόμενη διαπραγμάτευση για τον εκσυγχρονισμό-ενδυνάμωση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, που θα περιλαμβάνει και τις υπηρεσίες, η Ελλάδα θα μπορούσε να συνδέσει με προσδοκίες ωφέλειας την αντίδρασή της στη διαρκή τουρκική αμφισβήτηση με το συμφέρον της Τουρκίας να κλείσει θετικά για την οικονομία της τη διαπραγμάτευση. Και δεν θα είναι η πρώτη φορά. Στο παρελθόν πολλές φορές η Ελλάδα με σημαντικές πρωτοβουλίες της ανάγκασε την Άγκυρα σε αναδίπλωση. Ενδεικτικά μόνο θυμηθείτε την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ – μια τεράστια επιτυχία–, τις πρωτοβουλίες του 1999 στο Ελσίνκι πάλι για την Κύπρο και του 2003 για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ κ.ά. Άρα έχουμε τη δυνατότητα ανάσχεσης της τουρκικής επιβουλής ως χώρα-μέλος της ΕΕ, αρκεί τα διαπραγματευτικά αντανακλαστικά μας να διαμορφώνονται κατόπιν βαθύτερης κατανόησης της στρατηγικής που

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

η Τουρκία ακολουθεί και όχι στη βάση θεωρήσεων, σύμφωνα με τις οποίες οι κινήσεις της Άγκυρας εκφράζουν απελπισία. Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να εκπλαγούμε, αν δούμε ξαφνικά να εκδηλώνεται εκ μέρους της Τουρκίας ακόμα και διάθεση συνδιαλλαγής με την Ελλάδα. Διότι η στρατηγική της δεν περιλαμβάνει εκ προοιμίου μόνο ενέργειες που συνιστούν πρόκληση, όπως οι γεωτρήσεις στην ελληνική ΑΟΖ. σ. σ.: Αν και αυτές αναμένονται σύντομα, σύμφωνα με τις επίσημες διαβεβαιώσεις της τουρκικής πλευράς. Χ. Τ.: Δεν θα εκπλαγώ καθόλου, αν δούμε αλλαγή στάσης. Θυμηθείτε ότι ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών χαιρέτησε το σύμφωνο Ιταλίας-Ελλάδας για τις ΑΟΖ των δύο χωρών.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΤΗΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΠΟΊΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΎΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟΎ σ. σ.: Αδράχνοντας, πάντως, την ευκαιρία να επισημάνει την αποδοχή εκ μέρους μας μιας μικρότερης επήρειας της νήσου Οθωνοί στην ελληνική ΑΟΖ, προφανώς ως προδικασμένο υπέρ των τουρκικών επιδιώξεων να μειωθεί η επήρεια του Καστελόριζου και, κυρίως, όχι μόνο αυτού… Χ. Τ.: Όταν συμφωνείς την περιορισμένη επήρεια των Στροφάδων και των Διαπόντιων νήσων στην χάραξη της ΑΟΖ με την Ιταλία, θα είναι παράδοξο να μη την το συζητάς στην περίπτωση του Καστελόριζου, που βρίσκεται δίπλα στις τουρκικές ακτές. Αλλά το ενδιαφέρον εδώ είναι η εκδήλωση μιας άλλης πτυχής της τουρκικής στρατηγικής έναντί μας, που αποβλέπει στην «απονομιμοποίηση» του αξιώματος της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, ότι ανέκαθεν πορευόμαστε με γνώμονα την τήρηση του Διεθνούς Δικαίου κι ότι αντίθετα η Τουρκία το παραβιάζει συστηματικά. Οι Τούρκοι, λοιπόν, επιχειρούν να αντιστρέψουν τους όρους, εμφανίζοντας την Ελλάδα ως παραβάτη της διεθνούς νομιμότητας, πράγμα που εκφράστηκε στην πρόσφατη εργαλειοποίηση του προσφυγικού-μεταναστευτικού στον Έβρο. Στην προκειμένη περίπτωση ο σκοπός της Τουρκίας δεν ήταν αορίστως μια μαζική «εισβολή» μεταναστών στην Ελλάδα, αλλά, μεταξύ άλλων, να καταδειχθεί διεθνώς ότι η Ελλάδα, αρνούμενη την ελεύθερη μετακίνηση και αποδοχή μεταναστών με το κλείσιμο των συνόρων της, παραβιάζει τους σχετικούς διεθνείς κανόνες σε αντίθεση προς αυτήν, που φιλοξενεί τρία εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες. Κι αν μη τι άλλο πέτυχε τη δη-

μιουργία αρνητικών εντυπώσεων και πολλών ερωτηματικών σχετικά με την τήρηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων εκ μέρους μας, καθώς η Ελλάδα για ένα μήνα έπαψε να δέχεται αιτήματα ασύλου όσων κατάφεραν να περάσουν τα σύνορά της. Γι’ αυτό η Ελλάδα σήμερα επιδιώκει, στη διαπραγμάτευση ενός νέου πλαισίου για την ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, να τεθούν νέα υπό ειδικές περιστάσεις κανονιστικά όρια στις προσφυγικές ροές, προσπαθώντας ουσιαστικά να υπερασπίσει τα σύνορά της και ως ευρωπαϊκά σύνορα. Επιδιώκει, δηλαδή, την αναπροσαρμογή ορισμένων πτυχών των σχετικών ευρωπαϊκών υποχρεώσεών μας, που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο και τις ευρωπαϊκές συμβάσεις. σ. σ.: Πότε αναμένεται η ανακοίνωσή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή; Χ. Τ: Το νέο πλαίσιο, επειδή ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης συσχετίζεται με τις διαπραγματεύσεις για το Δημοσιονομικό Πλαίσιο και το Σύμφωνο Ανάκαμψης, έπεται της συμφωνίας στα δύο αυτά πεδία. σ. σ.: Συνεπώς αναμένονται λογής συμψηφισμοί και ετερογενείς συγκλίσεις. Χ. Τ.: Ναι, λόγου χάρη ενώ με την Αυστρία βρισκόμαστε απέναντι σε όσα αφορούν και τα δύο κεφαλαιώδη πεδία της διαπραγμάτευσης στην ΕΕ σήμερα, στο μεταναστευτικό οι θέσεις μας, ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες, συγκλίνουν.

ΤΟ ΕΛΛΗΝΟ-ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΌ ΠΑΖΆΡΙ ΤΩΝ ΑΟΖ σ. σ.: Τι προμηνύει η δυστοκία του καθορισμού των ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου; Χ. Τ.: Ανέκαθεν η ελληνική προτεραιότητα έναντι κάθε συζήτησης με την Τουρκία για τον καθορισμό των ΑΟΖ ήταν να προηγηθεί μια σχετική συμφωνία με την Αίγυπτο. Ενώ παλιότερα απορρίπταμε την αιγυπτιακή πρόταση για μερική οριοθέτηση των ΑΟΖ, σήμερα η ελληνική στάση φαίνεται να την υιοθετεί. Έτσι, ιδιαίτερα μετά το τουρκολυβικό μνημόνιο, η Αίγυπτος διατηρεί ένα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα, καθώς η Ελλάδα είναι η χώρα που βιάζεται να υπάρξει με το Κάιρο συμφωνία για την ΑΟΖ. Πρόκειται για μια σκληρή διαπραγμάτευση, ένα σύνθετο παίγνιο ισχύος εκ των πραγμάτων μάλλον αδιάφορο σχετικά με τυχόν κοιτάσματα φυσικού αερίου, δεδομένου ότι η πτώση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου ακυρώνουν μακροπρόθεσμα τις επενδύσεις των διεθνών εταιρειών όχι για άντληση, αλλά ούτε καν για έρευνα.

ΤΟΝ ΆΠΛΩΣΕ ΠΟΛΎ ΤΟΝ ΤΡΑΧΑΝΆ ΤΗΣ… σ. σ.: Η υποψία για μια ταχεία ενδεχομένως εκδίπλωση της στρατηγικής της «Γαλάζιας Πατρίδας» δεν ενισχύεται, άραγε, από την αποχώρηση –ακριβώς λόγω της πετρελαϊκής κρίσης– της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων από το αραβικό μέτωπο ανάσχεσης της τουρκικής επέκτασης κι επιρροής, στο οποίο μετέχει κι η Αίγυπτος περισσότερο σαν «αντι-Ερντογάν» εταίρος; Χ. Τ.: Η Τουρκία στη Μέση Ανατολή είναι όντως απομονωμένη, αν εξαιρεθούν το Κατάρ και η Λιβύη, όπου έχει στρατιωτική παρουσία. Ο κίνδυνος, ωστόσο, γι’ αυτήν είναι ότι έχει απλώσει πολύ τον τραχανά, περισσότερο ίσως από τους πόρους που διαθέτει για να στηρίξει τη στρατηγική της. Μπορεί μεν να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι, κινούμενη αντίθετα προς την κεμαλική στρατηγική της μη εμπλοκής στα ζητήματα της Μέσης Ανατολής, θα της βγει σε καλό αυτή η πολυπραγμοσύνη της. Έχει απέναντί της την Αίγυπτο, τη Ρωσία, το Ισραήλ, την Ελλάδα προπάντων. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα δικαιωθούν οι προσδοκίες της. Μπορεί στη διαμάχη στη Λιβύη να κατάφερε να γίνει παράγοντας επίλυσης του θέματος, αλλά όλοι τώρα προσπαθούν να πάρουν θέση στη σχετική διαπραγμάτευση κι όλοι συζητούν με όλους. Άλλο τόσο όλοι μπορεί να πολεμήσουν με όλους... 

Ο κίνδυνος για την Τουρκία είναι ότι έχει απλώσει πολύ τον τραχανά, περισσότερο ίσως από τους πόρους που διαθέτει για να στηρίξει τη στρατηγική της «Γαλάζιας Πατρίδας». Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα δικαιωθούν οι προσδοκίες της Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 53

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Κανονικότητα θρίλερ! Σε κατάσταση τρέλας εξελίσσεται για την οικονομία και την κοινωνία η «επιστροφή στην κανονικότητα» μετά το lockdown. Όσο περνάει ο καιρός, πάντως, ενισχύεται η εκτίμηση, βάσει στοιχείων, πως η ύφεση της παγκόσμιας, ευρωπαϊκής και ελληνικής οικονομίας δεν οφείλεται εξ ολοκλήρου στα μέτρα κατά της πανδημίας, αλλά επιταχύνθηκε από αυτά. Αρκούν σχετικώς τα στοιχεία επιβράδυνσης της ανάπτυξης του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 2,9% πέρυσι έναντι 3,6% το 2018 και στην Ευρωζώνη αντίστοιχα 1,2% έναντι 1,9%, ο έντονος εμπορικός προστατευτισμός, η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής κ.ά. Έτσι ή αλλιώς το προφίλ της νέας κανονικότητας γίνεται «διαβολικά» τρομακτικό. ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΕΣΤΙΜΑΛΤΖΟΓΛΟΥ

ύμφωνα με τα διαθέσιμα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ σε όρους όγκου το πρώτο τρίμηνο του 2020 παρουσίασε μείωση κατά 1,6% σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2019, ενώ σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2019 παρουσίασε μείωση 0,9%. Ως προσέγγιση δαπάνης οι επιμέρους ετήσιες μεταβολές, που διαμόρφωσαν το ποσοστό, σχετίζονται με την αύξηση της συνολικής τελικής καταναλωτικής δαπάνης κατά 0,1%, τη δραματική μείωση των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 6,4%, την αύξηση των εξαγωγών κατά 2,5% και την αύξηση των εισαγωγών κατά 0,2%. Την ίδια περίοδο το ΑΕΠ των χωρών του ΟΟΣΑ μειώθηκε κατά 1,8% –πρόκειται για τη μεγαλύτερη μείωση μετά την πτώση κατά 2,3% το πρώτο τρίμηνο του 2009 στο αποκορύφωμα της οικονομικής κρίσης. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου φέτος διαπιστώνεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 7.445 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2.512 εκατ. ευρώ, όπως προβλεπόταν για το εν λόγω πεντάμηνο φέτος στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, και ελλείμματος 1.760 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα 4.795 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 43 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 916 εκατ. ευρώ 54 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

για την ίδια περίοδο του 2019. Σε πρώτη φάση το έλλειμμα επιχειρείται να καλυφθεί από το «μαξιλάρι ασφαλείας» και από δύο διαδοχικές εξόδους στις αγορές, με επταετές ομόλογο 2 δισ. ευρώ (επιτοκίου 2%) και δεκαετές 3 δισ. ευρώ (επιτοκίου 1,568%), αφού η πρόταση της Κομισιόν για τη συγκρότηση του «Ταμείου Ανάκαμψης» 2021-2027 ετέθη στη διελκυστίνδα των αντιθέσεων των κρατών-μελών της ΕΕ με άγνωστη ακόμα κατάληξη.

ΈΩΣ ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΆ ΤΑ ΠΛΉΓΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ

Τα νέα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο φέτος, αλλά και για το εφιαλτικό δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου, όπως αποτυπώνονται στο νέο δελτίο τύπου της ΕΛΣΤΑΤ, διεκτραγωδούν την εξέλιξη του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων, λόγω του lockdown. Συγκεκριμένα, τη μεγαλύτερη μείωση κύκλου εργασιών μεταξύ πρώτου τριμήνου φέτος και πρώτου τριμήνου του 2019 παρουσίασαν οι επιχειρήσεις του τομέα Τέχνες-Διασκέδαση-Ψυχαγωγία (14,9%) και των τομέων Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης (11,8%) και Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας (11,8%), ενώ για το ίδιο διάστημα οι επιχειρήσεις του τομέα Παροχής Νερού, Επεξεργασίας Λυμάτων, Διαχείρισης Αποβλήτων και Δραστηριοτήτων Εξυγίανσης και του τομέα Γεωργίας, Δασοκομίας και Αλιείας παρουσίασαν αύξηση κύκλου εργασιών κατά 5,8% και 5,3% αντίστοιχα. Στο σύνολο των επιχειρήσεων με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών στοιχείων (δη-

λαδή, των μεγάλων επιχειρήσεων) οι τομείς Τέχνες-Διασκέδαση-Ψυχαγωγία και Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης παρουσίασαν τη μεγαλύτερη μείωση κύκλου εργασιών κατά 93,3% και 85,5% αντίστοιχα. Τα ίδια στοιχεία, σχετικά με την εξέλιξη του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων στο σύνολο της οικονομίας τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, αποκαλύπτουν καταστροφή, καθώς δείχνουν απώλειες 32,2% ή 8,9 δισ. ευρώ, που αναλογούν στο 5% του ΑΕΠ. Στον κλάδο του λιανικού εμπορίου οι απώλειες τζίρου το εν λόγω δίμηνο ήταν της τάξης του 18,5% ή 2,8 δισ. ευρώ και στη Μεταποίηση 21,8% ή 2,2 δισ. ευρώ. Εξάλλου, ο στρεβλός καταμερισμός εργασίας στο πλαίσιο της ΕΕ και η επακόλουθη προσήλωση στη «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού επιδεινώνει εγγενώς την κατάσταση της οικονομίας, εφόσον και μόνον ο κλάδος του τουρισμού προσφέρει άμεσα το 11,7% του ΑΕΠ και έμμεσα το 25,7%-30,9%. Σύμφωνα με έκθεση της Ernst & Young για τις επιπτώσεις της πανδημίας στον τουρισμό, οι αφίξεις τουριστών στην Ελλάδα θα μειωθούν φέτος κατά 58% σε σχέση με το 2019 –από 30,2 εκατ. το 2017, 33,1 το 2018 και 34,4 το 2019, φέτος οι τουριστικές αφίξεις εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 14,5 εκατ. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η εκτίμηση πως οι αφίξεις δεν θα επανέλθουν στο προ της πανδημίας επίπεδο ούτε το 2024! Αντίστοιχα η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του κλάδου σε βάθος διετίας εκτιμάται πως θα συρρικνωθεί από 22 δισ. ευρώ το 2019, στα 12-16 δισ. ευρώ το 2020, στα 17-22 δισ. ευρώ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

το 2021 για να επανέλθει στα 22-23 δισ. ευρώ το 2023. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, μόνο στα ξενοδοχεία η ζημία θα φτάσει φέτος τα 4,46 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 3,26 δισ. ευρώ αφορούν τα ξενοδοχεία εποχικής λειτουργίας, ενώ τα 1,2 δισ. ευρώ αφορούν τα δωδεκάμηνης λειτουργίας.

ας των ανθρώπων, η απαισιοδοξία τους για το μέλλον, η πτώση της εμπιστοσύνης τους σε ΕΕ, εθνικές κυβερνήσεις και μέσα ενημέρωσης, η χειροτέρευση των όρων της εργασίας τους και μια συνολική επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των ανθρώπων στα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ.

ΣΕ ΔΙΆΛΥΣΗ Η ΑΓΟΡΆ ΕΡΓΑΣΊΑΣ

ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η κρίση στην αγορά εργασίας, στο πλαίσιο της νέας οικονομικής «κανονικότητας», επιδεινώνει από ημέρα σε ημέρα το τοπίο από άποψη όγκου απασχόλησης, επιπέδου μισθών και μετατροπής των συμβάσεων εργασίας, με δυσμενείς για την εργασία όρους ελαστικότητας. Από τα αποτελέσματα της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ για το πρώτο τρίμηνο ως κύριες επιπτώσεις της πανδημίας στην αγορά εργασίας επισημαίνονται η αύξηση των απουσιών από την εργασία, η μείωση των ωρών εργασίας σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, η αύξηση του μη οικονομικά ενεργού πληθυσμού και η αύξηση της εργασίας από το σπίτι. Ειδικότερα, τον Μάρτιο φέτος σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019 οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 12.923 άτομα, ενώ η μείωση των ανέργων το ίδιο διάστημα κατά 203.288 άτομα είναι πλασματική, εφόσον 173.254 εξ αυτών καταχωρίστηκαν στην κατηγορία των «οικονομικά μη ενεργών», μια κατηγορία απελπισίας των μακροχρόνια ανέργων. Επίσης, σύμφωνα με το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, το διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου έγιναν 612.048 νέες προσλήψεις έναντι 1.130.113 το αντίστοιχο διάστημα του 2019 (-518.065), ενώ μόνο τον Μάιο καταγράφηκαν 224.267 λιγότερες προσλήψεις έναντι του Μαΐου της προηγούμενης χρονιάς.

Αναφορικά με την ικανοποίηση από τη ζωή, οι αξιολογήσεις ήταν σχετικά υψηλές σε χώρες όπως η Δανία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Αυστρία. Η Γερμανία βρίσκεται στην 7η θέση της κατάταξης, ενώ η Ιταλία και η Γαλλία στην 19η και 20η αντίστοιχα. Τελευταία στην λίστα των 27 είναι η Ελλάδα, πράγμα που θα έπρεπε να ανησυχεί τους ταγούς της χώρας, αν ληφθεί υπόψιν πως, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, το 2019 σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού ήταν ήδη 3.161.900 άτομα στη χώρα μας… Το Κουτί της Πανδώρας είναι προ πολλού ανοικτό. Το περιεχόμενό του, όμως, δεν είναι θεόσταλτο. 

Σύμφωνα με έκθεση της Ernst & Young για τις επιπτώσεις της πανδημίας στον τουρισμό, οι αφίξεις τουριστών στην Ελλάδα θα μειωθούν φέτος κατά 58% σε σχέση με το 2019, ενώ ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η εκτίμηση πως οι αφίξεις δεν θα επανέλθουν στο προ της πανδημίας επίπεδο ούτε το 2024!

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΘΛΊΨΗ

Η νέα πολύπλευρη κρίση φέρνει αλλαγές και στο επίπεδο της ευημερίας των ανθρώπων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη των 27. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound) ξεκίνησε μια διαδικτυακή έρευνα μεγάλης κλίμακας σε ολόκληρη την ΕΕ, με στόχο να διαπιστωθεί ο αντίκτυπος στην ευημερία, την εργασία και τηλεργασία και στην οικονομική κατάσταση των ανθρώπων που ζουν στην Ευρώπη. Τα πρώτα ευρήματα είναι αποκαρδιωτικά, καθώς αναδεικνύεται η μείωση της ευημερίΙούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 55

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

«Έξυπνη ζωή» για ολίγους Στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, της πανδημίας και της γιγαντιαίας οικονομικής κρίσης που τη συνοδεύει, ο ΣΕΒ στην 5η έκδοση του Παρατηρητήριου Ψηφιακού Μετασχηματισμού εστιάζεται με αισιοδοξία στο μετασχηματισμό του λιανικού εμπορίου στην Ελλάδα. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών αναδεικνύεται σε καταλύτη, που θα συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση έκτακτων προκλήσεων, όπως του Covid-19, και στην υπέρβαση των μέχρι τώρα εξαρτήσεων από τον ανθρώπινο παράγοντα. Η πανδημία κι η κρίση, είναι φανερό, επιταχύνουν την εν λόγω διαδικασία. ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΕΣΤΙΜΑΛΤΖΟΓΛΟΥ

δραματική κατάσταση κατά την ΕΛΣΤΑΤ, που διαμορφώνεται στον κλάδο της λιανικής στην Ελλάδα, η πρωτοφανής μείωση του τζίρου των επιχειρήσεων και η επιδείνωση της ζήτησης των νοικοκυριών ενισχύουν τη θέση του ΣΕΒ για την ανάγκη του ψηφιακού μετασχηματισμού του εμπορίου ειδικά και της ελληνικής οικονομίας εν συνόλω. Ειδικότερα, η δυσμενής συγκυρία της πανδημίας έστρεψε πλήθος επιχειρήσεων στο ψηφιακό κανάλι διάθεσης των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Ο αριθμός των ψηφιακών χρηστών υπερδιπλασιάστηκε τον Απρίλιο, η καταναλωτική δαπάνη μέσω e-shops αυξήθηκε έως 170% εβδομαδιαίως (σε σχέση με το 2019), ενώ τα έσοδα του ηλεκτρονικού εμπορίου τον Μάρτιο και τον Απρίλιο

εξαπλασιάστηκαν. Επίσης, καταγράφηκε 45% μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στα e-shops, τόσο απευθείας όσο και μέσω των κοινωνικών δικτύων, 52% επιπλέον όγκος παραγγελιών, 50% περισσότερες παραγγελίες μέσω PC και 53% περισσότερες παραγγελίες μέσω κινητών τηλεφώνων. Ωστόσο, η ευκαιριακή αξιοποίηση ηλεκτρονικών μέσων δεν αποτελεί μετάβαση στο Retail 360°. Η απάντηση κατά το Παρατηρητήριο του ΣΕΒ είναι το «διασυνδεδεμένο λιανικό εμπόριο 360°» , ή αλλιώς το τρίπτυχο «διασυνδεδεμένοι πελάτες-έξυπνο κατάστημα-διασυνδεδεμένη εφοδιαστική αλυσίδα». Οι διασυνδεδεμένοι πελάτες είναι ενημερωμένοι και απαιτητικοί, αφού διαθέτουν πρόσβαση σε πολλαπλές πηγές πληροφόρησης και επιζητούν προσω-

ποποιημένα προϊόντα και υπηρεσίες για την κάλυψη των αναγκών τους. Η «εμπειρία» της καταναλωτικής βούλησης περιγράφεται ως απαύγασμα της απόλυτης ελευθερίας του καταναλωτή. Η «εμπειρία» ξεκινά από την αναγνωρισιμότητα του εμπορικού σήματος ενός προϊόντος, κλιμακώνεται ενεργοποιώντας τη σκέψη για την αναγκαιότητα της αγοράς του, μετουσιώνεται σε αγορά προς ικανοποίηση του καταναλωτή, ενώ επισφραγίζεται με την αφοσίωση του τελευταίου ως πελάτη της επιχείρησης που το ψώνισε. Ο εμπλουτισμός της αλληλεπίδρασης επιχείρησης-πελατών προωθείται μέσω του «έξυπνου» καταστήματος –«έξυπνου» καθώς χρησιμοποιεί τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η υπολογιστική όραση, οι εφαρμογές εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας, το Internet of Things (IoT), το Blockchain, οι βιομετρικές τεχνολογίες, τα beacons και τα προηγμένα analytics. Δανειζόμενοι την έκφραση της έκδοσης του ΣΕΒ, «τα φυσικά καταστήματα μπορούν να αποτελέσουν πηγή πληροφόρησης για τις συνήθειες και τις επιλογές του καταναλωτικού κοινού. Η καταγραφή δεδομένων αποτελεί το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, όμως δεν επαρκεί για τη δημιουργία αξίας. Η ικανότητα επεξεργασίας δεδομένων και εξαγωγής συμπερασμάτων, που θα οδηγήσουν σε δράσεις, οι οποίες παράγουν μετρήσιμη αξία για τον τελικό καταναλωτή, είναι η πραγματική πρόκληση». Προϋπόθεση ασφαλώς για τη λειτουργία των «έξυπνων» καταστημάτων είναι η διασυνδεδεμένη εφοδιαστική αλυσίδα –μέσω,

56 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

δηλαδή, των νέων τεχνολογιών (αισθητήρες, πλατφόρμες συγκέντρωσης δεδομένων κ.ά.), οι οποίες διασυνδέουν ψηφιακά τα δίκτυα εφοδιασμού, εξασφαλίζοντας την αξιόπιστη λειτουργία του συστήματος.

ΤΑ ΟΦΈΛΗ

Η σχετική έρευνα αναδεικνύει τα δυνητικά οφέλη των σύγχρονων τεχνολογιών στη λιανική, που αναφέρονται στην αύξηση τζίρου 6%-10% και έως 20% συγκριτικά με ανταγωνιστικές επιχειρήσεις (τουλάχιστον μέχρι να υιοθετήσουν κι αυτές τα νέα τεχνολογικά συστήματα), στην αύξηση του περιθωρίου κέρδους 30%-55%, στην πολύπλευρη σχέση με τον πελάτη, στην ενίσχυση της γνώσης μέσω των analytics, στην αύξηση του βαθμού επίδρασης στη βούληση του καταναλωτή, στον εμπλουτισμό και στη βελτίωση της καταναλωτικής εμπειρίας του, στην αξιοποίηση δεδομένων προσαρμοσμένων στις απαιτήσεις και τις ιδιαιτερότητές του, στη χρήση εικονικών δοκιμαστηρίων και «έξυπνων» καθρεπτών κ.ά. Οι παράγοντες επιτυχίας του εγχειρήματος σχετίζονται με τη σχεδιασμένη και υπεύθυνη στρατηγική, την ισορροπία μεταξύ φυσικών και ψηφιακών καναλιών, την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων του προσωπικού και την αναγνώριση της κεντρικής σημασίας του πελάτη. Οι αναλύσεις του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ καταλήγουν στη διατύπωση ενός κανονιστικού πλαισίου, που θα ρυθμίζει την αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πελατών μέσα από τα ηλεκτρονικά μέσα (αξιοπιστία, κατανόηση, απλότητα, δικαιώματα, ενημέρωση, πρόσβαση, προστασία δεδομένων, διαφάνεια, κ.λπ.) και θα απαντά στα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην υλοποίηση των έργων ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως η έλλειψη αντίστοιχης κουλτούρας, τα περιορισμένα κίνητρα από την πολιτεία, οι περιορισμοί στις υφιστάμενες υποδομές τεχνολογίας και η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων και τεχνογνωσίας.

Η ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΗΣ KROGER

Στη μελέτη του παρατηρητηρίου του ΣΕΒ παρουσιάζονται χαρακτηριστικά παραδείγματα επιχειρήσεων, που προχώρησαν επιτυχώς στον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, όπως η Kroger, η μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ μάρκετ στις ΗΠΑ, η οποία υιοθέτησε μία ψηφιακή στρατηγική, που συνδυάζει την ειδίκευσή της στα τρόφιμα με data analytics. Η εταιρεία χρησιμοποίησε ένα πρόγραμμα Τεχνητής Νοημο-

σύνης (AI) και analytics, ειδικά σχεδιασμένο για την αξιοποίηση δεδομένων, με σκοπό την αύξηση των κερδών μέσω της αναδιαμόρφωσης της καταναλωτικής εμπειρίας. Λ.χ. τα «έξυπνα ράφια εντοπίζουν τον καταναλωτή μέσω του smartphone του και του παρέχουν προσωποποιημένες τιμές και προϊόντα, τα οποία πιθανώς τον ενδιαφέρουν βάσει παλαιότερων επιλογών του, ενώ με το ισχυρό εργαλείο Kroger Precision Marketing, η εταιρεία αξιοποιεί δεδομένα 60 εκατομμυρίων νοικοκυριών για να υλοποιεί διαδικτυακές εξατομικευμένες καμπάνιες μάρκετινγκ. Μέσα σε τρεις μήνες η εταιρεία κατάφερε να αυξήσει κατά 30% τους ψηφιακούς πελάτες και επισκέπτες της, να αυξήσει την αφοσίωση του καταναλωτή στην εταιρεία, να αυξήσει τις πωλήσεις στο φυσικό κατάστημα, να παράσχει πάνω από έξι εκατομμύρια εξατομικευμένες προσφορές το πρώτο τρίμηνο του 2017, να αποδυναμώσει τη δυνατότητα του καταναλωτή να συγκρίνει τιμές από ανταγωνιστικά καταστήματα και να μεγεθύνει την ευελιξία της ως προς την άμεση προσαρμογή των τιμών και των προσφορών στα καταναλωτικά δεδομένα.

ΜΌΝΟ ΓΙΑ ΜΕΓΆΛΟΥΣ «ΠΑΊΧΤΕΣ»

Η προαναφερόμενη έρευνα του ΣΕΒ διεξήχθη σε δείγμα 278 υψηλόβαθμων στελεχών επιχειρήσεων της εγχώριας αγοράς, 65% ελληνικών και 35% διεθνών. Το συμπέρασμα σχετικά με την άμεση ανάγκη επενδύσεων ψηφιακού μετασχηματισμού ως παράγοντα εκ των ων ουκ άνευ για την ανάκαμψη της λιανικής είναι ορθό, αλλά αφορά τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου, καθώς κατά την έρευνα, το 53,5% των επιχειρήσεων κύκλου εργασιών κάτω των 30 εκατ. ευρώ απάντησαν πως είτε δεν επένδυσαν καθόλου την τελευταία τριετία σε ψηφιακές λύσεις είτε επένδυσαν κάτω των 100 χιλ. ευρώ. Την ίδια ώρα, σε έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ για την πανδημία και το «ψηφιακό χάσμα» στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, που ως γνωστόν αποτελούν το 99% των ελληνικών επιχειρήσεων και προσφέρουν το 80% των θέσεων απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, προέκυψαν δύο βασικές κατηγορίες συμπερασμάτων. Η πρώτη αφορά το σχετικά χαμηλό βαθμό ενσωμάτωσης νέων ψηφιακών συστημάτων απ’ αυτές, το χαμηλό βαθμό αξιοποίησης των δυνατοτήτων του ηλεκτρονικού εμπορίου και των ηλεκτρονικών προμηθειών και τον χαμηλό βαθμό επενδύσεων στον ψηφιακό μετασχη-

ματισμό προ πανδημίας –ενδεικτικά μόλις το 25,1% εξ αυτών συμμετέχουν σε διαδικτυακή πλατφόρμα, 20,5% έχουν σύστημα ηλεκτρονικών πωλήσεων, 24,1% έχουν συστήματα ανάλυσης δεδομένων, 15% κάνουν χρήση υπολογιστικού νέφους, 12,3% έχουν υιοθετήσει εφαρμογές αυτοματοποίησης στην παραγωγική διαδικασία, 29,7% επένδυσαν την τελευταία τριετία σε ψηφιακό εξοπλισμό κ.ά. Η δεύτερη κατηγορία συμπερασμάτων συνδέεται με την ανάγκη επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού, λόγω πανδημίας, ύφεσης και επιδείνωσης του «ψηφιακού χάσματος» μεταξύ ψηφιακά ώριμων και ψηφιακά υστερούντων επιχειρήσεων. Ούτως ειπείν στο τρένο της ψηφιακής εποχής δεν μπορεί να επιβιβαστεί η πλειονότητα των επιχειρήσεων της χώρας, πράγμα που θα δημιουργήσει νέες ανισότητες, εντάσεις ανταγωνισμού και ισχυρή τάση συγκεντροποίησης σε συγκεκριμένους υποκλάδους της λιανικής εις βάρος των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, που σπρώχνονται δεύτερη φορά σε μια δεκαετία στον Καιάδα της κρίσης. Με άλλα λόγια, η προ των πυλών κατίσχυση των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων στον κλάδο του λιανικού εμπορίου ακολουθείται από την εξόντωσή τους. Αν, όπως ακούγεται, η μετάβασή τους στην ψηφιακή πραγματικότητα αποτελεί βασική προϋπόθεση της οικονομικής ανασυγκρότησης και ανάκαμψης, κάποια αστοχία μη τεχνολογικής φύσεως υπάρχει στο DNA της λιανοπούπολης… 

Το συμπέρασμα σχετικά με την άμεση ανάγκη επενδύσεων ψηφιακού μετασχηματισμού ως παράγοντα εκ των ων ουκ άνευ για την ανάκαμψη του λιανικού εμπορίου είναι ορθό, αλλά αφορά τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 57

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ∆είκτης Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στο Λιανικό Εµπόριο 140 120

2019 118,30 119,3

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της έρευνας Οικονοµικής Συγ κυρίας του ΙΟΒΕ, ο δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στο Λιανικό Εµπόριο υποχώρησε έντονα τον Μάιο, στις 65,8 (από 90,6) µονάδες, στη χαµηλότερη επίδοση από τον Ιούλιο του 2015. Ως αποτέλεσµα οι θετικές εκτιµήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις εξαλείφονται πλήρως, οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσµη εξέλιξή τους είναι πλέον έντονα αρνητικές, ενώ και τα αποθέµατα διογκώνονται ήπια. Η µόνη εξαίρεση είναι ο δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στα Τρόφιµα-Ποτά-Καπνός, που υποχώρησε ήπια τον Μάιο και διαµορφώθηκε στις 116,8 (από 125,3) µονάδες, κινούµενος πάντως σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση µε το αντίστοιχο περυσινό (83,4 µονάδες).

2020

118,5 107,4

103,70

95,5

100

96,2

90,6

65,8

60 40 20 0

Ιανουάριος

Φεβρουάριος

Μάρτιος

Απρίλιος

Μάιος

Πηγή: ΕΛΣΑΤ

Ετήσιες Μεταβολές (%) του ∆είκτη Βιοµηχανικής Παραγωγής Απρίλιος 2020/2019

Γενικός ∆είκτης

-9,90%

-19,50%

∆είκτης Ορυχείων - Λατοµείων

∆είκτης Μεταποίησης

∆είκτη Παροχής Ηλεκτρικού Ρεύµατος

-11,30%

-4,70%

∆είκτη Παροχής Νερού. -25

-20

-15

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο Γενικός ∆είκτης Βιοµηχανικής Παραγωγής τον Απρίλιο παρουσίασε µείωση 9,9% συγκριτικά µε τον Απρίλιο του 2019 έναντι αύξησης 2,3% εκείνου σε σχέση µε τον ίδιο µήνα του 2018. Η σχετική αλλαγή οφείλεται στην πτώση των επιµέρους δεικτών των Ορυχείων-Λατοµείων κατά 19,5%, της Μεταποίησης κατά 11,3% και της Παροχής Ηλεκτρικού Ρεύµατος κατά 4,7%, αλλά και στην αύξηση του δείκτη της Παροχής Νερού κατά 2,5%. Επίσης, στους επιµέρους κλάδους η µεγαλύτερη µείωση καταγράφηκε στη βιοµηχανία δέρµατος και δερµάτινων ειδών (-84,9%), ενώ η µεγαλύτερη αύξηση, στην εξόρυξη µεταλλούχων µεταλλευµάτων (60,6%).

-10

-5

2,50% 0

Πηγή: ΕΛΣΑΤ

∆είκτης άνισης κατανοµής εισοδήµατος σε ευρωπαϊκές χώρες για το 2019 40,8

Βουλγαρία 35,2

Λετονία

34,8

Ρουµανία 31

Ελλάδα Πολωνία

28,5

Μάλτα

Ουγγαρία

28 27,5

∆ανία

27,5

Αυστρία

26,2

Φινλανδία 0

Πηγή: IHS Markit

58 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

Ως δείκτης άνισης κατανοµής εισοδήµατος (συντελεστής Gini) ορίζεται ο λόγος των αθροιστικών µεριδίων του πληθυσµού, κατανεµηµένου ανάλογα µε το ύψος του εισοδήµατος, προς το αθροιστικό µερίδιο του συνολικού εισοδήµατος όλου του πληθυσµού. Η τιµή του συντελεστή για την Ελλάδα το 2019 εκτιµήθηκε σε 31%, πράγµα που σηµαίνει πως, αν επιλεγούν τυχαία δύο άτοµα του πληθυσµού, το εισόδηµά τους αναµένεται να διαφέρει κατά 31% του µέσου ισοδύναµου διαθέσιµου εισοδήµατος. Αν και µειωµένος κατά 1,3 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε το 2018, ο δείκτης παραµένει αρκετά υψηλός. Στη σχετική κατάταξη ευρωπαϊκών χωρών η Ελλάδα καταλαµβάνει σταθερά από το 2008 και µετά µια εκ των υψηλότερων θέσεων, γεγονός που επιβεβαιώνει τις έντονες εισοδηµατικές αντιθέσεις στην κοινωνία µας.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Σύµφωνα µε την Τράπεζα της Ελλάδος, ο ρυθµός µείωσης των Μη Εξυπηρετούµενων ∆ανείων επιταχύνθηκε το 2019 παρότι το ύψος τους παραµένει ιδιαίτερα υψηλό (68,5 δισ. ευρώ). Ωστόσο, το Eurogroup της 11ης Ιουνίου 2020, δίνοντας την άδεια για την εκταµίευση 748 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ελληνικών οµολόγων, καλεί τις ελληνικές αρχές «να προχωρήσουν αποφασιστικά στην υλοποίηση του σχεδίου εκκαθάρισης των ληξιπρόθεσµων χρεών τους, στη νοµοθέτηση ενός αποτελεσµατικού νέου πτωχευτικού κώδικα, στη διασφάλιση µίας κατάλληλης επιβολής των ενεχύρων και στην κατάργηση του τρέχοντος πλαισίου για την προστασία της πρώτης κατοικίας στο τέλος Ιουλίου του 2020». Έτσι τα κέρδη από τα SMPs και ANFAs δεν θα πάνε, όπως επιδίωκε η κυβέρνηση, σε επενδύσεις, αλλά στην κάλυψη δανειακών αναγκών. Παρά το φόρτε της νέας κρίσης ο νους της Κοµισιόν είναι στους πλειστηριασµούς σπιτιών των δανειοληπτών…

Σύνολο µη εξυπηρετούµενων δανείων 2019 (σε χιλ. €) 82000000

79.898.628

80000000 78000000

75.378.997

76000000 74000000

71.241.203

72000000 70000000

68.510.004

68000000 66000000 64000000 62000000 Μάρτιος 2019

Ιούνιος 2019

Σεπτέµβριος 2019

∆εκέµβριος 2019

Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος

Επίπτωση της πανδηµίας στην εργασία από το σπίτι (9-31/03/2020)

Σύµφωνα µε την Έρευνα Εργατικού ∆υναµικού της ΕΛΣΤΑΤ για το πρώτο τρίµηνο του έτους, οι κύριες επιπτώσεις της πανδηµίας στην αγορά εργασίας εκφράστηκαν στην αύξηση των απουσιών από την εργασία, στη µείωση των ωρών εργασίας συγκριτικά µε το προηγούµενο τρίµηνο, στην αύξηση του µη οικονοµικά ενεργού πληθυσµού (αρκετά άτοµα που δεν εργάζονταν και αναζητούσαν εργασία δήλωσαν µη διαθέσιµα άµεσα για εργασία) και στην αύξηση της τηλεργασίας. Στο γράφηµα φαίνεται η επίδραση της πανδηµίας στην πολυσυζητηµένη το τελευταίο διάστηµα «εργασία από το σπίτι». Αφορά κυρίως κλάδους των υπηρεσιών. Αντίθετα η πρωτογενής και δευτερογενής παραγωγή δεν προσφέρεται για εξ αποστάσεως εργασία.

Γεωργία, δασοκοµία και αλιεία

3,3% 5,6%

Βιοµηχανία και ενέργεια 7,9% Κατασκευές 6,7%

Εµπόριο, ξενοδοχεία, εστιατόρια, µεταφορές, επικοινωνίες Χρηµατοπιστωτικές και επιχειρηµατικές δραστηριότητες

19,7% 14,9% 0

Άλλες υπηρεσίες υπηρεσίες Άλλες 15

Πηγή: ΕΛΣΑΤ

Η συµβολή στη µεταποίηση του κλάδου τροφίµων και ποτών, σε Ελλάδα και ΕΕ -27

Η δυναµική του κλάδου των τροφίµων-ποτών στην Ελλάδα, σύµφωνα µε τη σχετική µελέτη του ΙΟΒΕ, φαίνεται από το µερίδιό του στο σύνολο της εγχώριας µεταποίησης συγκριτικά µε τα ισχύοντα στην ΕΕ-27, αντανακλώντας, ταυτόχρονα, την αδυναµία των άλλων κλάδων της εγχώριας µεταποίησης. Ειδικότερα, σε σύγκριση µε την ΕΕ-27 κατά µέσο όρο ο τοµέας των τροφίµων-ποτών στην Ελλάδα έχει µεγαλύτερη συµβολή στον τοµέα της µεταποίησης ως προς τον αριθµό των επιχειρήσεων (27,6% /14,4%), την ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (28,1%/12,2%), τον αριθµό των απασχολούµενων (36,8%/16,5%), τον κύκλο εργασιών (26,6%/16,2%) και την αξία παραγωγής (25,5%/12,2%).

27,60%

Αριθµός επιχειρήσεων

14,40%

Πσοστό % Ελλάδα Ποσοστό % ΕΕ - 27

26,60%

Κύκλος εργασιών

16,20%

Αξία παραγωγής

16,40%

25,50%

28,10%

Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία

12,20% 36,80%

Αριθµός εργαζοµένων

16,50% 0

Πηγή: Eurostat, επεξεργασία ΙΟΒΕ

Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 59

ΕΡΕΥΝΑ

Αποκλειστικό: οι δείκτες της αγοράς

o «σέλφ σέρβις» σε συνεργασία με την IRI παρουσιάζει πολύτιμα στοιχεία, στα οποία αποτυπώνονται οι πλέον πρόσφατες εξελίξεις και τάσεις της αγοράς των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, που διακινούνται μέσω των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη. Συγκεκριμένα, οι πίνακες και τα διαγράμματα που ακολουθούν καταγράφουν την ποσοστιαία μεταβολή πωλήσεων -σε αξία και σε όγκο- σε 27 σημαντικές κατηγορίες καταναλωτικών προϊόντων, το μερίδιο πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (PL) στις αντίστοιχες κατηγορίες, τις πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσω εκπτωτικής ενέργειας, τη διακύμανση των τιμών λιανικής πώλησης των κωδικών μιας κατηγορίας (ανώτατη, μέση, κατώτατη τιμή), καθώς και τους 20 top κωδικούς σε πωλήσεις, σε όγκο και αξία.

60 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΕΡΕΥΝΑ

Πίνακας 1: Ποσοστιαία μεταβολή πωλήσεων - Μάιος 2020 vs Μάιος 2019 Σε αξία

Σε τεµάχια

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ

24,3

16,5

ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ ΡΟΥΧΩΝ

-3,8

-12,0

ΑΦΡΟΛΟΥΤΡΑ

-6,7

4,8

ΓΑΛΑ ΕΒΑΠΟΡΕ

4,9

0,0

ΓΙΑΟΥΡΤΙ

11,8

7,2

ΜΠΑΡΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ

-15,8

-7,4

ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ

7,3

4,4

ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ

18,6

2,1

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

10,7

5,8

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΕΥΜΑΤΑ

36,9

34,4

ΚΑΦΕΣ ΦΙΛΤΡΟΥ

5,2

12,2

ΚΡΟΥΑΣΑΝ

-7,9

-7,4

ΜΑΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΥΧΩΝ

4,1

-3,6

ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ

6,0

15,1

ΜΠΥΡΑ

64,7

47,0

ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ

-9,9

-5,4

ΟΥΙΣΚΙ

9,8

6,5

ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΠΑΝΕΣ

-15,9

-20,0

ΠΡΟΪΟΝΤΑ STYLING

-27,5

-28,4

ΣΑΜΠΟΥΑΝ

-4,7

-5,5

ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ

18,7

22,7

ΥΓΡΑ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΠΙΑΤΩΝ

15,5

3,1

ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ

8,5

3,1

ΧΥΜΟΙ

8,2

0,5

ΖΥΜΑΡΙΚΑ

-2,6

-10,0

ΡΥΖΙ

-1,7

-8,2

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ ΠΙΤΣΑ

39,5

43,0

Πηγή: IRI FMCG May 2020

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1. Η έρευνα πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία βάση από την IRI, στο σύνολο των τυποποιημένων καταναλωτικών προϊόντων που πωλούνται μέσω των σούπερ μάρκετ σε ηπειρωτική Ελλάδα και Κρήτη. Από αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.650 καταστημάτων προερχόμενο από 35 και πλέον λιανεμπορικές αλυσίδες, λαμβάνονται στοιχεία πωλήσεων scanners που με την κατάλληλη στατιστική προβολή, καλύπτουν όλη την αγορά των σούπερ μάρκετ. 2. Οι πίνακες περιέχουν στοιχεία σημαντικών, από πλευράς πωλήσεων, κατηγοριών. Τα στοιχεία αυτά παραχωρούνται κατ’ αποκλειστικότητα στο περιοδικό μας από την IRI ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση των ανωτέρω χωρίς την έγγραφη άδεια της IRI, της οποίας αποτελούν ιδιοκτησία.

Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 61

ΕΡΕΥΝΑ

Πίνακας 2: Μερίδιο προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε αξία, % Μάιος 2020

Μάιος 2019

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ

2,3

2,5

ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ ΡΟΥΧΩΝ

3,3

2,6

ΑΦΡΟΛΟΥΤΡΑ

4,7

5,1

ΓΑΛΑ ΕΒΑΠΟΡΕ

18,1

19,8

ΓΙΑΟΥΡΤΙ

8,5

7,8

ΜΠΑΡΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ

15,2

11,0

ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ

12,2

15,9

ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ

10,5

13,0

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

23,1

25,0

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΕΥΜΑΤΑ

29,7

18,4

ΚΑΦΕΣ ΦΙΛΤΡΟΥ

8,6

10,4

ΚΡΟΥΑΣΑΝ

15,2

15,5

ΜΑΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΥΧΩΝ

5,0

4,5

ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ

1,0

0,9

ΜΠΥΡΑ

1,3

1,8

ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ

0,2

ΟΥΙΣΚΙ

1,2

1,3

ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΠΑΝΕΣ

0,5

0,8

ΠΡΟΙΟΝΤΑ STYLING

2,5

2,8

ΣΑΜΠΟΥΑΝ

1,6

ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ

57,1

60,2

ΥΓΡΑ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΠΙΑΤΩΝ

8,6

9,3

ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ

12,8

ΧΥΜΟΙ

12,1

14,0

ΖΥΜΑΡΙΚΑ

15,3

15,2

ΡΥΖΙ

33,4

33,6

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ ΠΙΤΣΑ

11,6

14,3

Πηγή: IRI FMCG May 2020

62 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΕΡΕΥΝΑ Top 20 κωδικοί Παρουσιάζονται οι 20 πρώτοι από πλευράς πωλήσεων κωδικοί προϊόντων, που ανήκουν σε βασικές κατηγορίες τροφίμων, για την εβδομάδα που τελειώνει στις 24/05/2020.

Πίνακας 3α: Κατάταξη σύμφωνα με τις πωλήσεις σε αξία 1

NESCAFE CLASSIC 200ΓΡ

ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΚΑΦΈΣ ΠΑΠΑΓΆΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΌΣ 200ΓΡ

ΑΛΦΑ ΜΠΎΡΑ 8X330ML+4 ΔΏΡΟ ΜΕΤΑΛΛΙΚΌ ΚΟΥΤΊ

ΥΓΡΟΜΆΝΤΗΛΑ BABYCARE REFILL 3X72 ΦΎΛΛΑ 6 ΕΥΡΏ ΦΘΗΝΌΤΕΡΑ

ΝΟΥΝΟΥ FAMILY FF 1.5LT (-0.35E)

ΑΛΦΑ ΚΟΥΤΊ 5X330ML+1ΔΏΡΟ

NESCAFE CLASSIC 100ΓΡ

ΜΠΎΡΑ FIX HELLAS 12X330ML ΚΟΥΤΊ/4 ΔΏΡΟ

ΦΑΓΕ TOTAL ΓΙΑΟΎΡΤΙ 2% 3X200GR

ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΚΑΦΈΣ ΠΑΠΑΓΆΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΌΣ 100ΓΡ

ΚΑΡΑΜΟΛΈΓΚΟΣ ΨΩΜΊ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΣΊΤΟΥ 705GR

MMMILK FAMILY ΠΛΉΡΕΣ 3.5% 1.5 ΛΊΤΡΑ 25 ΛΕΠΤΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΣΙΚΟΣ 340ΓΡ

COCA COLA 2X1.5L -0.50ΕΥΡΏ

MIMIKOS 650G (+30%FREE) ΚΟΤΌΠΟΥΛΟ ΦΙΛΈΤΟ

ΔΕΛΤΑ ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1ΛΙΤΡΟ

ΝΟΥΝΟΥ FAMILY LF 1.5LT (-0.35ΕΥΡΏ)

ΖΑΓΌΡΙ 5X1.5LT+1 ΔΏΡΟ

TOTAL 2% 1KG

COCA COLA ΚΟΥΤΊ 6X330ML(5+1)

Πίνακας 3β: Κατάταξη σύμφωνα με τις πωλήσεις σε τεμάχια 1

HANKIES ANTIBACTERIAL LEMON15CT

WET HANKIES TRAVEL ANTIBACTERIAL 15CT

ΝΕΡΟ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΖΑΓΟΡΙ 500ML

ΓΙΩΤΗΣ ΜΑΓΙΆ ΣΤΙΓΜΉΣ 3X8GR

ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΚΑΦΈΣ ΠΑΠΑΓΆΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΌΣ 100ΓΡ

ΚΑΡΑΜΟΛΈΓΚΟΣ ΨΩΜΊ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΣΊΤΟΥ 705GR

ΝΟΥΝΟΥ FAMILY FF 1.5LT (-0.35E)

ΔΕΛΤΑ ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1 ΛΊΤΡΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΚΑΦΈΣ ΠΑΠΑΓΆΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΌΣ 200ΓΡ

ION ΣΟΚΟΦΡΕΤΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 38ΓΡ

ΖΑΓΌΡΙ 5X1.5LT+1 ΔΏΡΟ

SEPTONA WET WIPES GREEN APPLE ANTIBACTERIAL 15CT

SEPTONA FRESH WIPES ANTIBACTERIAL 15CT

ΝΟΥΝΟΥ ΕΒΑΠΟΡΕ 400ΓΡ

ΠΑΠΑΔΟΠΟΎΛΟΥ ΓΕΎΣΗ2 ΨΩΜΊ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΣΊΤΟΥ 700G

ΔΕΛΤΑ ΕΛΑΦΡΥ 1.5% 1 ΛΙΤΡΟ

MMMILK FAMILY ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1.5 ΛΙΤΡΑ 25 ΛΕΠΤΑ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ

ΝΟΥΝΟΥ FAMILY LF 1.5LT (-0.35E)

BABYCARE REFILL 3X72CT-6E

COCA COLA 330ML ΚΟΥΤΊ

Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 63

ΕΡΕΥΝΑ Διάγραμμα 1 Πωλήσεις (%) μέσω εκπτωτικής ενέργειας ανά κατηγορία προϊόντων. Παρουσιάζονται στοιχεία για 27 σημαντικές κατηγορίες προϊόντων, που αφορούν τον Μάιο 2020.

% πωλήσεων που έγινε χωρίς κάποια ενέργεια τιµής

% πωλήσεων που έγινε κάτω από κάποια ενέργεια τιµής

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ

90,0%

10,0%

ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ ΡΟΥΧΩΝ

81,4%

18,6%

ΑΦΡΟΛΟΥΤΡΑ

48,2%

51,8%

ΓΑΛΑ ΕΒΑΠΟΡΕ

96,4%

3,6%

ΓΙΑΟΥΡΤΙ

78,0%

22,0%

ΜΠΑΡΕΣ ∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ

60,3%

39,7%

ΕΛΑΙΟΛΑ∆Α

55,0%

45,0%

ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ

85,3%

14,7%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

94,2%

5,8%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΕΥΜΑΤΑ

66,3%

33,7%

ΚΑΦΕΣ ΦΙΛΤΡΟΥ

82,7%

17,3%

ΚΡΟΥΑΣΑΝ

79,2%

20,8%

ΜΑΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΥΧΩΝ

63,8%

36,2%

ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ

84,6%

15,4%

ΜΠΥΡΑ

84,6%

15,4%

Ο∆ΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ

72,5%

27,5%

ΟΥΙΣΚΙ

79,8%

20,2%

ΠΑΙ∆ΙΚΕΣ ΠΑΝΕΣ

54,2%

45,8%

ΠΡΟΪΟΝΤΑ STYLING

75,8%

24,2%

ΣΑΜΠΟΥΑΝ

62,3%

37,7%

ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ

80,5%

19,5%

ΥΓΡΑ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΠΙΑΤΩΝ

57,2%

42,8%

ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ

97,1%

2,9%

ΧΥΜΟΙ

74,5%

25,5%

ΖΥΜΑΡΙΚΑ

72,9%

27,1%

ΡΥΖΙ

95,1%

4,9%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ ΠΙΤΣΑ

65,7%

34,3%

64 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

100

ΕΡΕΥΝΑ Διάγραμμα 2 ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ: Τιμές λιανικής (κατώτατη – μέση – ανώτατη) Παρουσιάζεται η χαμηλότερη, η υψηλότερη και η μέση σταθμισμένη λιανική τιμή των κωδικών μίας κατηγορίας. Οι κωδικοί που επιλέγονται είναι οι 20 πρώτοι από πλευράς πωλήσεων για την εβδομάδα 24/05/2020.

κατώτατη

µέση

ανώτατη 7,48

9,58

CARROTEN ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΣΠΡΕΙ ΠΑΙ∆ΙΚΟ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50 300ΜΛ 7,26

12,70

9,22

CARRΟTEN ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 30 300ΜΛ

12,88

8,92

11,26

NIVEA ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΣΠΡΕΙ ΠΑΙ∆ΙΚΟ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50+ 300ΜΛ 9,20

12,17

AMBRE SOLAIRE ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΣΠΡΕΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50+ 300ΜΛ 8,85 NIVEA ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΣΠΡΕΙ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 30 300ΜΛ 6,18

8,38

NIVEA ΠΡΟΣΩΠΟΥ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50 50ΜΛ

10,20

4,60

7,65

5,85

12,05

8,65

CARROTEN ΛΑ∆Ι ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 30 120ΜΛ

12,33

8,07

9,97

CARROTEN Α∆ΙΑΒΡΟΧΟ ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50 200ΜΛ+∆ΩΡΟ 5,70

7,67

NIVEA ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΜΑΤ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 30 50ΜΛ

11,23

NIVEA ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΣΠΡΕΙ ΠΑΙ∆ΙΚΟ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50+ 3000ΜΛ 7,33 CARROTEN ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 30 200ΜΛ 4,45

9,03

7,93

CARROTEN ΤΖΕΛ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 0 150ΜΛ 6,23

5,50

7,70 7,50

AMBRE SOLAIRE ΠΡΟΣΩΠΟΥ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50 50ΜΛ

10,20

11,40

AMBRE SOLAIRE ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΣΠΡΕΙ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 30 300ΜΛ 5

13,50

6,70

8,90 7,20

13,50

11,70

NIVEA ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΣΠΡΕΙ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 30 200ΜΛ 4,83

18,90

11,95

8,07

CARROTEN ΠΡΟΣΩΠΟΥ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50 50ΜΛ

14,07

11,00 8,93

CARROTEN ΛΑ∆Ι ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΑ ΟΝΕΙΡΑ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΧΩΡΙΣ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 200ΜΛ

15,20

6,00 7,90

CARROTEN ΛΑ∆Ι ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 6 200ΜΛ

3,80

15,10

10,80

NIVEA ΓΑΛΑΚΤΩΜΑ ΣΠΡΕΙ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50 300ML PIZ BUIN ΕΝΥ∆ΑΤΙΚΟ ΣΠΡΕΙ ∆ΕΙΚΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 30 SPRAY 200ΜΛ

17,93

11,63

8,00 5,58

17,70

19,20 15

Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 65

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΧΥΜΟΙ ΚΑΜΠΟΣ ΧΙΟΥ Η 1Η ΚΑΜΠΆΝΙΑ ΕΊΝΑΙ ΣΤΟΝ ΑΈΡΑ

Την 1η της καμπάνια για τους NFC χυμούς Κάμπος Χίου, 7 ολόκληρα χρόνια μετά το λανσάρισμα τους, πίσω στο μακρινό 2013, παρουσίασε τον Ιούνιο η εταιρεία. «Είμαστε εδώ, δυνατοί, με φωνή που μας αρμόζει για να ενημερώσουμε, με πολλούς τρόπους που έχουμε σχεδιάσει, τον καταναλωτή μας, για την αξία και την υψηλή ποιότητα των NFC χυμών μας», τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση. Η καμπάνια ξεκίνησε με ένα δυνατό πρόγραμμα

τηλεοπτικής διαφήμισης στην Ελλάδα και επεκτάθηκε κατόπιν στην Κύπρο. Παράλληλα, αναπτύσσεται με προβολές σε θερινούς κινηματογράφους, καταχωρίσεις σε κλαδικά έντυπα, αποστολή δελτίων τύπου και αξιοποίηση των social media, ώστε να ενημερωθούν οι καταναλωτές για το νέο προϊόν «7 Μήλα», που έχει ήδη τοποθετηθεί στη συντριπτική πλειονότητα των σούπερ μάρκετ. «H βασική ιδέα του σεναρίου των TVCs που γυρίστηκαν

σε διάφορα σημεία της Χίου, είναι ότι εφόσον δεν μπορείς να κρατήσεις 12 πορτοκάλια ή 26 μανταρίνια στην αγκαλιά σου, καλύτερα να απολαύσεις έναν υπέροχο Χυμό Κάμπος Χίου που είναι ακριβώς αυτό: χυμός από 12 ή 26 στυμμένα φρούτα» σημειώνει η εταιρεία. Το TVC «12 Πορτοκάλια» έχει 4 δράσεις, το TVC «26 Μανταρίνια» έχει 3 δράσεις, ενώ υπάρχει και μια ακόμη δράση για τα «12 Πορτοκάλια», με την ονομασία «Erotas».

ΑΛΦΑ

ΜΑΣ ΘΥΜΊΖΕΙ «ΠΟΙΟΣ ΜΑΣ ΈΜΑΘΕ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ»… Στη συναισθηματική σύνδεση της μπίρας ΑΛΦΑ με τους καταναλωτές του καλοκαιριού στοχεύει η νέα της ταινία. Απαντώντας στο ερώτημα «Ποιος σου έμαθε το καλοκαίρι;» μιλά στο κοινό για αξίες που εξακολουθούν να είναι σημαντικές, παρά τις δυσκολίες της εποχής. «Το φετινό καλοκαίρι, θα είναι σίγουρα διαφορετικό από τα

66 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

προηγούμενα... Όμως, οι δικοί μας άνθρωποι με τους οποίους έχουμε περάσει αμέτρητα καλοκαίρια μαζί, αυτοί που μας έμαθαν τι σημαίνει καλοκαίρι, αυτοί που μοιραστήκαμε στιγμές ευτυχίας, θα είναι και φέτος εκεί. Και τα παγωμένα ποτήρια μας, που είναι πάντα έτοιμα να υποδεχθούν τη δροσερή μπύρα ΑΛΦΑ, και αυτά, θα είναι εκεί, όπως

πάντα», λέει η εταιρεία. Και θέτει ερωτήματα: «Ποιος σου έμαθε να κάνεις βουτιές»; «Ποιος σου έμαθε ότι τα γεμιστά είναι πιο νόστιμα όταν κρυώσουν»; «Ποιος σου έμαθε ότι για να δροσίσει πρέπει να βρέχεις την αυλή και ό,τι υπάρχει σε αυτήν»; «Και ποιος σου έδειξε πώς να κρατάς τη μπύρα παγωμένη»; Η απάντηση στα ερωτήματα υπογραμμίζει πως «το φετινό καλοκαίρι μπορεί να μην ξέρουμε πολλά. Ό,τι κι αν φέρει όμως, θα το μάθουμε, θα το βιώσουμε και θα το απολαύσουμε με τους δικούς μας ανθρώπους, όπως κάναμε πάντα», σύμφωνα με την εταιρεία.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

LIDL ΕΛΛΑΣ

ΚΑΜΠΆΝΙΑ «PLASTIC FREE SANTORINI» Την επένδυση 500.000 ευρώ για τις ανάγκες της καμπάνιας «Plastic Free Santorini» ανακοίνωσε η Lidl Ελλάς στα μέσα Ιουνίου, στην κοινή συνέντευξη τύπου με τον Υπουργό Τουρισμού κ. Χάρη Θεοχάρη και τον Δήμαρχο Σαντορίνης κ. Αντώνη Σιγάλα, που έλαβε χώρα στη Σαντορίνη. Η καμπάνια με τίτλο «Plastic Free Santorini», είναι μια κοινή πρωτοβουλία του Υπουργείου Τουρισμού, του Δήμου Σαντορίνης και της Lidl Ελλάς, που έχει ως στόχο, όπως αναφέρει η εταιρεία, «την ανακήρυξη της Σαντορίνης, ως ενός νησιού με ιδιαίτερες περιβαλλοντικές ευαισθησίες, αλλά και διαχρονικό συμβολισμό και ξεδιπλώνεται ως μια πρωτότυπη, εναλλακτική τουριστική καμπάνια

που είναι ταυτόχρονα παγκόσμιο μήνυμα βιώσιμης ανάπτυξης για το ίδιο το νησί αλλά και τη χώρα μας. Σε πρώτη φάση, η καμπάνια περιλαμβάνει ειδικά διαμορφωμένη επικοινωνία σε σημεία υψηλής τουριστικής κίνησης, όπως αεροδρόμια, λιμάνια, επιβατικά πλοία κ.λπ. καθώς και στο διαδίκτυο. Κατά τη δεύτερη φάση εξέλιξης της καμπάνιας περιλαμβάνονται δράσεις όπως η προώθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων στο νησί, καθώς και άμεσες παρεμβάσεις στις παραλίες, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Λασκαρίδη, το οποίο έχει αναπτύξει συστηματική και εκτενή δράση για την προστασία ακτών σε όλη την Ελλάδα», σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση.

ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΌ ΚΑΙ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΌ ΣΠΟΤ

Μετά την επιτυχία της διαφημιστικής καμπάνιας της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, που φέρει την υπογραφή της Cream και εξασφάλισε παρουσία σε 100 στάσεις λεωφορείων σε όλη την Αττική και προώθηση του σποτ στα digital μέσα, όπως το YouTube, ανακοινώθηκε η δυναμική της συνέχεια, με τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σποτ. Επιδίωξη της πρωτοβουλίας είναι, μέσα από την ανάπτυξη της καμπάνιας, να επιτευχθεί η εντονότερη και ακόμη πιο άμεση ανάδειξη στο ευρύ κοινό των στόχων και του ιδεολογικού περιεχομένου της κοινότητας των ελληνικών παραγωγικών επιχειρήσεων.

Η τηλεοπτική και ραδιοφωνική καμπάνια έχει ως μότο τη φράση «Πρώτη φορά ενωθήκαμε και γίναμε παράδειγμα». «Μέσω της χρήσης «δυνατών» εικόνων και συναισθηματικού λόγου», τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση, «επικοινωνείται άμεσα στον καταναλωτή ότι οι εταιρίες-μέλη της ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ ενώνουν τις δυνάμεις τους και στηρίζουν τον Έλληνα πολίτη, ενισχύοντας την οικονομία του τόπου». Παράλληλα, επιδιώκεται η περαιτέρω αναγωρισιμότητα του σήματος ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, που φέρουν τα πιστοποιημένα προϊόντα των μελών της πρωτοβουλίας. Ιούλιος - Αύγουστος 2020 | σελφ σέρβις | 67

ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Επαναλανσάρισμα και 2 νέοι κωδικοί από το ΔΕΛΤΑ Complet Σε δύο σημαντικές κινήσεις προχώρησε η ∆ΕΛΤΑ στο brand Complet, επαναλανσάροντας το γιαούρτι ∆ΕΛΤΑ Complet και επεκτείνοντας τη σειρά με δύο νέα προϊόντα, το Complet χωρίς λακτόζη και το Complet Protein. Στο ∆ΕΛΤΑ Complet συνδυάζονται το αγελαδινό, το ανθόγαλα και το πρόβειο γάλα, ώστε να αποκτήσει πιο δυνατή γεύση και ταυτόχρονα πιο πλούσια υφή. Το λευκό αυτό γιαούρτι της εταιρείας κυκλοφορεί πλέον με νέα συσκευασία, μοντέρνο κύπελλο και εικαστικά, καθώς και ανανεωμένο λογότυπο. Όσο για το Complet χωρίς λακτόζη, παράγεται από αγελαδινό γάλα, το οποίο φιλτράρεται για να αφαιρεθεί η λακτόζη. Στη συνέχεια προστίθεται στο γάλα το ένζυμο της λακτάσης για να διασπάσει την υπόλοιπη λακτόζη σε απλούστερη μορφή, ώστε να απορροφάται εύκολα από το σώμα. Το Complet Protein είναι ένα στραγγιστό γιαούρτι ειδικά σχεδιασμένο για να είναι πλούσιο σε φυσική πρωτεΐνη -με 20G πρωτεΐνης στο κύπελλο- και 0% λιπαρά, ιδανικό για όλους όσους αθλούνται, για ενδυνάμωση των μυών μετά τη γυμναστική, για διατήρηση της μυϊκής μάζας που χάνεται με την ηλικία, αλλά και για όσους αισθάνονται την ανάγκη να προσφέρουν περισσότερα στον εαυτό τους, ώστε να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της έντονης καθημερινότητας, σημειώνει η εταιρεία.

Νέο NIRVANA Caramel Fudge Hazelnut & White Choco Το παγωτό Nirvana παρουσιάζει αυτό το καλοκαίρι ένα νέο, πολύ ιδιαίτερο συνδυασμό γεύσεων, σε ένα κύπελλο με διαφορετικά επίπεδα, για μεγαλύτερη απόλαυση. Πρόκειται για το NIRVANA Caramel Fudge Hazelnut & White Choco, που περιέχει παγωτό φουντούκι, πλούσια γέμιση από Fudge Καραμέλας στο κέντρο του και τραγανά κομματάκια λευκής σοκολάτας. Κυκλοφορεί σε ατομική συσκευασία των 175ml, αλλά και σε οικογενειακή συσκευασία των 470ml, στα πράσινα ψυγεία.

Νέο BOSS FULL Pecan Pralines Για όσους λαχταρούν ένα γευστικό παγωτό ξυλάκι, το Boss προτείνει το νέο συνδυασμό παγωτού του φετινού καλοκαιριού, το BOSS FULL Pecan Pralines. Η γεύση της καραμέλας, η πλούσια σοκολάτα γάλακτος, το σιρόπι καραμέλας μέσα στο παγωτό και τα κομμάτια καραμελωμένου πεκάν στην επικάλυψη, αποτελούν τα στοιχεία που συνθέτουν τη νέα πρόταση του brand παγωτού Boss.

Κατσικίσιο γιαούρτι από τη ΔΩΔΩΝΗ με μειωμένη λακτόζη Ένα νέο κατσικίσιο γιαούρτι δημιούργησε η Ηπειρωτική γαλακτοβιομηχανία ∆Ω∆ΩΝΗ, με στόχο να καλύψει τις σύγχρονες καταναλωτικές τάσεις και προτιμήσεις για προϊόντα υψηλής θρεπτικής αξίας και υψηλής ποιότητας. Για την παραγωγή του χρησιμοποιείται αποκλειστικά 100% ελληνικό κατσικίσιο γάλα και καλλιέργεια γιαουρτιού. Είναι ένα προϊόν πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά με χαμηλά λιπαρά. Επιπλέον, χάρη στη μειωμένη περιεκτικότητα σε λακτόζη, προτείνεται σε όσους καταναλωτές αντιμετωπίζουν ελαφριά μορφή δυσανεξίας στο συγκεκριμένο συστατικό. Το νέο κατσικίσιο γιαούρτι ∆Ω∆ΩΝΗ είναι ήδη διαθέσιμο στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ σε όλη την Ελλάδα, σε πολυσυσκευασίες των 2 τεμαχίων, 200g το καθένα. Η εταιρεία δηλώνει πως στόχος της είναι η ενίσχυση μελλοντικά της κατηγορίας των γιαουρτιών με νέα λανσαρίσματα, που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες των εγχώριων και διεθνών καταναλωτών. 68 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

ΜΗΛΟΚΛΕΦΤΗΣ με γεύση κεράσι Ο γνωστός ΜΗΛΟΚΛΕΦΤΗΣ κυκλοφορεί με νέα φρουτώδη γεύση, προσφέροντας δροσιά για το καλοκαίρι. Με την πρώτη γουλιά γίνονται αισθητές οι έντονες νότες του κερασιού, σε ισορροπία με το μήλο, ενώ στη συνέχεια αφήνει μια ευχάριστη ελαφριά επίγευση. Ο μηλίτης καταναλώνεται παγωμένος από νωρίς το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ, ενώ για ακόμα μεγαλύτερη απόλαυση προτείνεται η προσθήκη πάγου. Ο ΜΗΛΟΚΛΕΦΤΗΣ με γεύση κεράσι, παράγεται στην Πάτρα, από ελληνικά μήλα και χυμό κερασιού.

ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Μεσόγειος γεύση ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ με νέα εμφάνιση Τα παξιμάδια «Μεσόγειος γεύση Παπαδοπούλου» ξανασυστήνονται στους καταναλωτές με νέα εμφάνιση και ακόμη πιο… Μεσογειακή γεύση. Όλες οι συνταγές αναβαθμίστηκαν σε γεύση και διατροφική αξία με την προσθήκη έξτρα παρθένου ελαιόλαδου και με την προσεκτική επιλογή όλων των συστατικών τους, που είναι εμπνευσμένα από τον πλούτο της μεσογειακής διατροφής, ενώ η σειρά εμπλουτίστηκε και με μια νέα γεύση, τα παξιμάδια «Λαδιού, τύπου Κυθήρων». Έτσι, τα ανανεωμένα παξιμάδια «Μεσόγειος Γεύση Παπαδοπούλου» κυκλοφορούν πλέον σε 3 γεύσεις: «Πολύσπορα», «Κριθαρένια», και «Λαδιού, τύπου Κυθήρων».

Προϊόντα γιαουρτιού Κρι Κρι για κάθε ηλικία Η γαλακτοβιομηχανία Κρι Κρι λάνσαρε νέα προϊόντα γιαουρτιού για κάθε ηλικία. Το νέο Κρι Κρι Super Spoon Forever Young επιδόρπιο στραγγιστού γιαουρτιού 2% με φράουλα, φτιαγμένο από 100% ελληνικό γάλα ημέρας, είναι εμπλουτισμένο με βιταμίνες D, B12, B6 και φυλλικό οξύ, ασβέστιο και μαγνήσιο, στοιχεία που συμβάλλουν στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών και των δοντιών και έχουν ευεργετική επίδραση στο νευρικό σύστημα. Δεν περιέχουν πρόσθετη ζάχαρη, παρά μόνο τα φυσικά σάκχαρα του γάλακτος και του φρούτου. Για άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη προτείνεται το νέο γιαούρτι Κρι Κρι Χωρίς Λακτόζη με 2% λιπαρά. Στη σειρά επιδόρπιων γιαουρτιού Κρι Κρι με φρούτα προστέθηκαν νέες γεύσεις με δημητριακά, Εσπεριδοειδή & Κουρκουμάς με Δημητριακά και Φράουλα & Μπανάνα με Δημητριακά. Στη γκάμα των Κρι Κρι Kids Peppa Pig προστέθηκε η γεύση Ροδάκινο - Βερίκοκο. Στο εσωτερικό της θήκης τα παιδιά θα βρουν παιχνιδάκια. Τέλος, στη σειρά Κρι Κρι Babies προστέθηκαν 2 νέες γεύσεις, Ροδάκινο & Μήλο και Μπανάνα & Μήλο.

Νέα σειρά STR8 με την υπογραφή του Γιάννη Αντετοκούνμπο O Most Valuable Player του 2019 υπογράφει το Faith by STR8. Στη νέα σειρά Faith by STR8, συνδυάζονται φρέσκιες αρωματικές νότες και κλασικά elements. Το design της σειράς σε μαύρο και λευκό ακολουθεί την υπόλοιπη σειρά, αλλά και τις παγκόσμιες τάσεις της μόδας. Η σειρά περιλαμβάνει Eau de Toilette, After Shave Lotion, Body Fragrance, Deodorant Spray και Shower Gel. Το Faith είναι διαθέσιμο στα σούπερ μάρκετ και τα καταστήματα καλλυντικών. Κυκλοφορεί και το Faith Limited Edition packaging με το πρόσωπο του διάσημου διεθνή μπασκετμπολίστα. 70 | σελφ σέρβις | Ιούλιος - Αύγουστος 2020

Maybelline New York Nέο primer Baby Skin Το Baby Skin Instant Pore Eraser είναι το νέο makeup primer της Maybelline New York που υπόσχεται αίσθηση μωρού στην επιδερμίδα, σε συνδυασμό με ματ φινίρισμα και απόλυτη ενυδάτωση. Ειδικά σχεδιασμένο με την τεχνολογία InstaBlur, αυτό το λεπτόρρευστο και πολύ ελαφρύ primer μειώνει στη στιγμή την εμφάνιση πόρων, προσφέροντας επαγγελματικό αποτέλεσμα που διαρκεί. Η συσκευασία του, ειδικά σχεδιασμένη με μικρό, στενό στόμιο, προσφέρει πανεύκολη εφαρμογή και την ιδανική ποσότητα προϊόντος. Νέα Color Strike Οι σκιές μακράς διαρκείας σε μορφή στυλό Color-Strike της Maybelline New York διατίθενται σε 7 αποχρώσεις και έχουν διάρκεια έως και 12 ώρες, προσφέροντας πολύ έντονο χρώμα με ένα μόνο πέρασμα και περιθώριο λάθους που αγγίζει το 0%. Αυτό το νέο προϊόν, που υπόσχεται να βάλει τέλος στις ενοχλητικές γραμμές στα μάτια, δεν ξεθωριάζει και δεν ξεβάφει. Η φόρμουλα βάσει της οποίας έχει δημιουργηθεί επιτρέπει στο Color-Strike να γλιστράει απαλά και πολύ εύκολα πάνω στο βλέφαρο χωρίς να μουτζουρώνει, χάρη στο ιδιαίτερο βουρτσάκι του. Είναι οφθαλμολογικά ελεγμένο, αλλά και κατάλληλο για χρήση και από όσες φορούν φακούς επαφής.