Architect Τεύχος 01 by BOUSSIAS

T IMH: 10 € | IS S N 2 7 32 - 87 32

TEYXOΣ # 01 | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Υπάρχει όραμα για την αρχιτεκτονική; ΟΚΤΏ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΈΝΟΙ ΑΡΧΙΤΈΚΤΟΝΕΣ ΣΥΖΗΤΟΎΝ

ΑΡΘΡΟ ΔΗΜΉΤΡΗ ΞΥΝΟΜΗΛΆΚΗ (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ)

ΑΦΙΈΡΩΜΑ «ΑΝΑΚΑΙΝΊΣΕΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΏΝ ΧΏΡΩΝ»

ΑΦΙΈΡΩΜΑ «ΤΟ ΓΡΑΦΕΊΟ ΤΟΥ ΜΈΛΛΟΝΤΟΣ»

ΣΥΝΕΝΤΕΎΞΗ ΑΛΚ. ΣΚΑΡΛΆΤΟΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΎΞΗ ΑΠ. ΜΟΥΣΟΥΡΆΚΗ

ΛΙΟΝΤΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΜΕΛΕΤΗ • ΕΠΙΒΛΕΨΗ • ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ

Η εταιρία ιδρύθnκε το 1998. Έχει μεγάλn πείρα, σε μεγάλα και μικρά, δnμόσια και ιδιωτικά έργα. Διαθέτει σnμαντικn παραγωγικn ισχύ, που εξασφαλίζεται από 42 μόνιμους Συνεργάτες, Μελετnτέc;, Σχεδιαστές και Διοικnτικούc;.

Εθνικn Πινακοθnκn Στατικn μελέτn, οριστικn και εφαρμογnc;

θέατρο Ζακύνθου Στατικn μελέτn, οριστικn και εφαρμογnc;

Ξενοδοχείο 5 αστέρων στα Ιωάννινα Στατικn μελέτn, οριστικn και εφαρμογnc;

Χείρωνος 3, 144 51 Μεταμόρφωσn, Τnλ. 210 6411406 info@liontos.gr • www.liontos.gr

CONTENTS

NEWS

OPINION Δημ. Ξυνομηλάκης (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ): Ποιος ασκεί αρχιτεκτονική σε αυτήν τη χώρα;

18 Ανακαινίσεις εσωτερικών χώρων: Νέες συνθήκες, νέοι παράμετροι, νέοι χώροι

24 Το γραφείο του μέλλοντος

Το Archisearch.gr έγινε 10 ετών

24 28 44

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

MATERIALITY & DESIGN Ανακαινίσεις εσωτερικών χώρων: Νέες συνθήκες, νέοι παράμετροι, νέοι χώροι Το γραφείο του μέλλοντος Pandemic Architecture Awards Φωτισμός Μουσείων: Μια όχι και τόσο απλή υπόθεση

INTERVIEWS

Το ΒΙΜ στα χέρια του σύγχρονου αρχιτέκτονα

COVER STORY «Υπάρχει όραμα για την αρχιτεκτονική;» Κορυφαίοι αρχιτέκτονες μιλούν στο Architect

ARCHITECTURE & DESIGN

Απ. Μουσουράκης: Η εφαρμογή φυσικών υλικών στην κατασκευή απαιτεί ένα restart στον τρόπο σκέψης του σχεδιαστή αλλά και του κατασκευαστή Αλκ. Σκαρλάτου: Ο φωτισμός να υπηρετεί τις επιθυμίες και τις ανάγκες του χρήστη

CASE STUDY

Αρχισυντάκτης

Γιάννης Πισπιρίγκος E: gpispirigos@boussias.com

Σύμβουλος Έκδοσης

Βασίλης Μπαρτζώκας (Design Ambassador)

Συντακτική ομάδα

Φωτεινή Δαϊλά, Γιώργος Κατσιμιλής, Βάιος Κρόκος

Υπεύθυνη Διαφήμισης

Κυριακή Μανθοπούλου E: kmanthopoulou@boussias.com

Γραφιστική Επιμέλεια Νίκος Γαζετάς

Φωτογράφος

Κορνήλιος Σαραντίογλου

Image Bank

www.stock.adobe.com

Υπεύθυνη Συνδρομών

Βίκυ Θεοδωρίδου E: vtheodoridou@boussias.com

Υπεύθυνη Κυκλοφορίας Ρίτα Κανδάκη

Γραμματεία

Δήµητρα Σπανού

Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία

Pressious Arvanitidis

Συσκευασία/Ένθεση/Επικόλληση Presstime

Λογιστήριο

Κωσταντίνος Χασιώτης, Αλέξης Σουλιώτης, Λίνα Γκολοµάζου

Συνδρομές (Ετήσιες)

Εταιρειών: €99 Στελεχών/Ιδιωτών: €60 Φοιτητών: €50 Κύπρου-Εξωτερικού: €150

Εκδότης

Τα 6 βραβεία του διεθνούς διαγωνισμού ArXellence 2

Μιχάλης Κ. Μπούσιας

SOFTWARE & TECHNOLOGY

Κατερίνα Πολυμερίδου

Το ΒΙΜ στα χέρια του σύγχρονου αρχιτέκτονα Οι νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της αρχιτεκτονικής

Νένα Γιαννακίδου

ARCHITECT’S WORLD Υπερπολυτελής διαμονή με χαρακτήρα «TETRIS»

Διευθύντρια Περιοδικών Εκδόσεων Διευθύντρια Πωλήσεων Creative Director

Γιώργος Τριχιάς

Επικοινωνία BOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Τ: 210 6617777, F: 210 6617778, Κλεισθένους 338, 153 44 Γέρακας

www.boussias.com ISSN 2732- 8732

www.architectmag.gr

EDITORIAL

Ο κόσμος του Architect ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΙΓΚΟΥ Architect / Εditor in Chief

Το

τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας είναι το πρώτο του περιοδικού Architect, ενός νέου μηνιαίου εντύπου της Boussias που ήρθε για να αποτελέσει γέφυρα επικοινωνίας της αρχιτεκτονικής αγοράς. Το Architect, όμως, δεν είναι ένα ακόμη περιοδικό που απλώς παρουσιάζει τα έργα ακολουθώντας μια μονοδιάστατη κατεύθυνση. Ούτε αυτοαπομονώνεται σε μια εσωτερική, κλειστή αγορά αποκλείοντας αυτούς που έχουν τον πρώτο λόγο. Αυτό που κάνει ξεχωριστό το Architect ως μέσο επικοινωνίας είναι ότι σε κάθε τεύχος έχει ως αποστολή να φέρνει σε επαφή όλους τους «παίκτες» του αρχιτεκτονικού οικοσυστήματος -από τους αρχιτέκτονες έως τους προμηθευτές και τους φορείς που συμμετέχουν σε κάθε έργο-, αναδεικνύει και προβάλλει τους επαγγελματίες του χώρου και τις βέλτιστες πρακτικές τους, αλλά και αποτυπώνει όλες τις τάσεις -εγχώριες και διεθνείς- που καταγράφονται στον κλάδο και επηρεάζουν την εξέλιξη της ίδιας της αρχιτεκτονικής. Το περιοδικό Architect, λοιπόν, απευθύνεται σε επικεφαλής και στελέχη αρχιτεκτονικών γραφείων, διευθυντές ανάπτυξης και πώλησης δομικών-οικοδομικών υλικών και προμηθευτές, επικεφαλής εταιρειών αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας (real estate), μηχανικούς που συμμετέχουν σε δημόσια ή ιδιωτικά έργα, ερευνητές και ακαδημαϊκούς, καθώς και σε προέδρους και μέλη των ενώσεων και φορέων της αγοράς.

Για το πρώτο τεύχος του Architect συνομιλήσαμε με οκτώ κορυφαίους αρχιτέκτονες και καταγράψαμε τις απόψεις τους για το μέλλον της αρχιτεκτονικής, τις τάσεις που θα επικρατήσουν εξαιτίας της πανδημίας, αλλά και το πώς βιώνει ο καθένας εξ αυτών τις αλλαγές που συντελούνται σε τεχνολογικό-κοινωνικό επίπεδο. Επίσης, ερευνήσαμε, πάλι συζητώντας με την ίδια αγορά, το πώς αναμένεται να διαμορφωθεί ο εργασιακός χώρος του μέλλοντος, αλλά και ανοίξαμε το κεφάλαιο της ανακαίνισης μικρών χώρων. Από το περιεχόμενο του περιοδικού δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η έρευνα για τα οφέλη, τις δυσκολίες και τις λύσεις που σχετίζονται με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογικών εργαλείων στον σχεδιασμό και την αρχιτεκτονική. Τέλος, απευθυνθήκαμε σε στελέχη της αγοράς για να μεταφέρουμε μέσω άρθρων και συνεντεύξεων όσα έχουν ανακαλύψει στους τομείς που δραστηριοποιούνται. Οι παρουσιάσεις έργων και μελετών έρχονται να ολοκληρώσουν το περιεχόμενο του Architect, όπου θα ενημερωθείτε τόσο για τα έργα όσο και τις επιλογές που έκανα οι δημιουργοί τους κατά τον σχεδιασμό και για τα υλικά-προϊόντα που χρησιμοποίησαν. Καλωσορίσατε, λοιπόν, στον κόσμο του Architect, το οποίο μέσω πρωτογενών άρθρων και συνεντεύξεων κομβικών προσώπων αναδεικνύει όλα εκείνα τα θέματα και τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει κάθε δημιουργός, σε όλα τα στάδια του έργου του.

Φέρνουμε σε επαφή όλους τους «παίκτες» του αρχιτεκτονικού οικοσυστήματος αναδεικνύοντας τις βέλτιστες πρακτικές

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Μ Π Ε Ι Τ Ε Σ Τ Ο Ν ΚΟ Σ Μ Ο Τ ΟΥ

Το μηνιαίο περιοδικό Architect της Boussias είναι ένα πολύτιμο εργαλείο που διαμορφώνει άποψη για τους επαγγελματίες του κλάδου της Αρχιτεκτονικής.

Αναλύσεις των πλέον επιδραστικών τάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις με opinion leaders, θεσμικές τοποθετήσεις, παρουσιάσεις μοναδικών projects και key players, συνθέτουν τον κόσμο του Architect. ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΓΙΑ 2 ΜΗΝΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΑ

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την Αμαλία Ψιλούδη Τ: 210-6617777 (Εσωτ. 231) E: apsiloudi@boussias.com

NEWS

To PILA Studio παρουσιάζει στο BIM Conference τον Πύργο του Πειραιά

το BIM Conference, που συνδιοργανώνει η BOUSSIAS με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, με στρατηγικό συνεργάτη στην επικοινωνία το Archisearch, οι Σιλένα Πατσαλίδου, BIM Lead του PILA, και η Ιακωβίνα Κοντιζά, Computational Lead του PILA, θα παρουσιάσουν πώς θα «ξαναζωντανέψει» το ιστορικό κτίριο του Πύργου του Πειραιά, σε περιβάλλον ΒΙΜ. Όπως έχουν εξηγήσει οι επικεφαλής του PILA, Ηλίας Παπαγε-

ωργίου και Χριστίνα Παπαλεξανδρή, στο περιοδικό Construction: «Βασικό και κρίσιμο χαρακτηριστικό της πρότασής μας είναι η ολιστική προσέγγιση που ακολουθήσαμε από τα πρώτα κιόλας στάδια. Από τον σχεδιασμό του concept υπήρχε στο μυαλό μας το στάδιο της κατασκευής, αποτελώντας αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας αλλά και των εργαλείων που χρησιμοποιούμε σαν ομάδα για να εκτελέσουμε με επιτυχία την ιδέα μας».

ΕΛΛΗΝΙΚΌ: ΠΡΟΧΩΡΆ Η ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΑΣΤΙΚΉ ΑΝΆΠΛΑΣΗ

χηρό μήνυμα για την πορεία των έργων στο Ελληνικό έδωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Lamda Development Οδυσσέας Αθανασίου. Συγκεκριμένα, σε ανάρτησή του στο προφίλ του στο Instagram ο κ. Αθανασίου ανέφερε χαρακτηριστικά πως «Πάντα οι πράξεις μιλούν δυνατότερα από τα λόγια! Ένα νέο Ελληνικό ξεπηδά από τα χαλάσματα του παλιού!» συνοδεύοντας το κείμενο με ένα εντυπωσιακό βίντεο που δείχνει τη σημερινή εικόνα και πώς πρόκειται αυτή να αλλάξει προς το καλύτερο με την ολοκλήρωση των έργων. Η ανάρτηση συμπίπτει χρονικά με την έναρξη των έργων κατεδάφισης, που επιβεβαιώνουν πως πλέον τα έργα στο Ελληνικό βρίσκονται σε τροχιά απογείωσης, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και το βίντεο της Lamda Development. Μάλιστα, μέσα από το προφίλ του στο Instragram (@odisseas_athanasiou) ο κ. Αθανασίου αναμένεται να αναρτά και νέο υλικό από τα έργα στο Ελληνικό, δίνοντας από πρώτο χέρι πληροφορίες στους ακολούθους του για την πορεία της επένδυσης. 6

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ISOMAT: ΑΎΞΗΣΗ 20% ΓΙΑ ΤΟΝ ΌΜΙΛΟ ΣΤΟ ΟΚΤΆΜΗΝΟ

νοδικά με ποσοστό 23% κινούνται οι εταιρικές πωλήσεις της Isomat και κατά 20% αυτές του ομίλου κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2021 σε σύγκριση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2020, όπως προκύπτει από την αναφορά που πραγματοποίησε ο πρόεδρος της επιχείρησης Στέφανος Τζιρίτης κατά την πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνι Γεωργιάδη. Όπως διαβάζουμε αναλυτικότερα στο newsletter Build, ο επικεφαλής του ομίλου αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην πορεία του 2020, οικονομική χρήση κατά την οποία η Isomat κατέγραψε τζίρο 57 εκατ. ευρώ, κινούμενος ανοδικά κατά 6,64% σε επίπεδο εταιρείας σε σύγκριση με το 2019, ενώ ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών ανήλθε στα 74,6 εκατ. ευρώ. Ειδική μνεία πραγματοποιήθηκε στις επενδυτικές κινήσεις της Isomat, με τον κύριο Τζιρίτη να επισημαίνει ότι «στην Ελλάδα ολοκληρώνεται επένδυση 8 εκατ. ευρώ και ξεκινάει νέα επένδυση ύψους 11 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται επένδυση 7 εκατ. ευρώ στην παραγωγική μας εταιρεία στη Ρουμανία αλλά και επένδυση 3 εκατ. στην παραγωγική εταιρεία μας στη Σερβία».

Βιοκλιματικό κτίριο στην Ακαδημία Πλάτωνος

Το

πρώτο δημόσιο κτίριο στην Ελλάδα που θα έχει μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα κατασκευάσει ο Δήμος Αθηναίων σε συνεργασία με την κρατική εταιρεία «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε». Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό «Αθήνα 9,84» ο Διευθύνων Σύμβουλος της «Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.» κ. Χρόνης Ακριτίδης αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία του δήμου, υπογραμμίζοντας ότι το κτίριο αυτό θα είναι το Μουσείο των Αθηνών στην Ακαδημία Πλάτωνος. «Η ανάπλαση θα ξεκινήσει πολύ σύντομα την προκήρυξη ενός αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ιδεών που θα ζητούνται να σχεδιαστεί ένα κτίριο, οικολογικό, με μηδέν εκπομπές ρύπων, να είναι 100% φιλικό προς το περιβάλλον και να μην καταναλώνει καθόλου ενέργεια. Εκεί θα στεγαστεί το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών. Όλα θα γίνουν με σεβασμό στο περιβάλλον. Το πράσινο θα δεκαπλασιαστεί».

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

OPINION

Ποιος ασκεί αρχιτεκτονική σε αυτήν τη χώρα; Ο πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ τοποθετείται για τα επαγγελματικά δικαιώματα των αρχιτεκτόνων και τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς ΤΟΥ ΔΗΜΉΤΡΗ ΞΥΝΟΜΗΛΆΚΗ

ίναι οξύμωρο, απογοητευτικό αλλά και επικίνδυνο, να διαπιστώνουμε πως σε μία χώρα με τόσο σημαντική ιστορία και αξιοθαύμαστο πολιτισμό η αρχιτεκτονική και ο αρχιτέκτονας ουσιαστικά «διώκονται» από μία σειρά ενεργειών που το τελευταίο διάστημα, υπό μορφή Προεδρικού Διατάγματος, Υπουργικών Αποφάσεων ή και απαντήσεων της Διοίκησης και των αρμοδίων υπουργείων, έρχονται να δώσουν μία νομική κάλυψη στην υποβάθμιση του δημοσίου χώρου και της αρχιτεκτονικής.

Η ποιοτική αρχιτεκτονική, πώς και από ποιους εξασφαλίζεται Η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, του δομημένου και αδόμητου, του

δημοσίου και του ιδιωτικού χώρου, είναι μία ιδιαίτερα επιστημονική και εξειδικευμένη εργασία που δεν μπορεί να παραχωρείται άκριτα και έξω από διαδικασίες, που έρχονται σε αντίθεση με Ευρωπαϊκές και Διεθνείς Συμβάσεις και να γινόμαστε ως κράτος αντικείμενο αρνητικής κριτικής από διεθνείς οργανισμούς όπως η Διεθνής Επιτροπή Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών ICC (ΔΕΑ - UIA). Δυστυχώς τέτοια θέματα δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος προς συζήτηση και αντιπαράθεση μεταξύ των πολιτών, οι οποίοι κατακλύζονται από τα καθημερινά και τρέχοντα θέματα, όπως αυτά της υγείας, της ασφάλειας ή της οικονομίας που κατά κύριο λόγο συντηρούνται και είναι συνεχώς στην επικαιρότητα. Τόσο η φωνή των αρχιτεκτόνων, όπως αυτή εκφράζεται από τις ανακοινώσεις

της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ), όσο και η ανακοίνωση των Προέδρων και Κοσμητόρων των τμημάτων και σχολών αρχιτεκτόνων των ελληνικών ΑΕΙ για τα επαγγελματικά δικαιώματα των αρχιτεκτόνων μηχανικών, πέρασε δυστυχώς απαρατήρητη.

Μη αναστρέψιμη βλάβη στο δημόσιο συμφέρον Ο Νοέμβριος του 2018 με τη δημοσίευση του Προεδρικού Διατάγματος 99 περί των «επαγγελματικών δικαιωμάτων των μηχανικών», όπως και ο Μάιος του 2021 με τη δημοσίευση του «νέου πλαισίου διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών», αναφορικά με τις εξαιρέσεις σημαντικών έργων από τη διενέργεια Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών, σηματοδοτούν δύο χρονικές στιγμές

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

αλλά και δύο εργαλεία που προκαλούν μη αναστρέψιμη βλάβη στο δημόσιο συμφέρον. Διερωτάται κανείς αν οι πολίτες αυτής της χώρας αντιλαμβάνονται τις αρνητικές συνέπειες, τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην ψυχική υγεία των ανθρώπων. Οι νομοθετικές παρεμβάσεις αναμφίβολα τροφοδοτούν τα αίτια που έχουν σαν αποτέλεσμα τις φυσικές καταστροφές που συμβαίνουν γύρω μας, αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, πράγμα διαπιστωμένο που το ζούμε καθημερινά σε όλο τον πλανήτη. Πέρα από τη σύγχυση και τις διαφορετικές ερμηνείες των διατάξεων, των επίμαχων προαναφερθέντων κειμένων, διαπιστώνει κανείς μια απόσταση από κάθε έννοια απλής λογικής και πλανάται η απορία για τη σκοπιμότητα και την απουσία επιστημονικής τεκμηρίωσης. Παράλληλα και σε συνέχεια όλων αυτών καλλιεργείται ένα κλίμα αντιπαράθεσης και αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των συναδέλφων μηχανικών διαφορετικών ειδικοτήτων, αποτέλεσμα της προχειρότητας, της έλλειψης μιας σωστής διαβούλευσης, με σοβαρές υπόνοιες για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε από τους συντάκτες των δύο αυτών κειμένων. Στο σημείο αυτό να επισημάνουμε πως η διεπιστημονική συνεργασία πρέπει να προστατευθεί. Είναι καλό να θυμόμαστε πως τα πλέον σημαντικά και μεγάλα έργα υλοποιούνται με την διαδικασία της χρηματοδότησης, από το Ταμείο Ανάκαμψης, ή από άλλα Ευρωπαϊκά προγράμματα, ή εντάσσονται για χρηματοδότηση σε ΕΣΠΑ, ή αυτά υλοποιούνται μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Τα έργα αυτά μπορεί να είναι δημοσίου ενδιαφέροντος, να είναι αξιόλογα τεχνικά έργα, που έχουν ευρύτερη κοινωνική, πολεοδομική, αρχιτεκτονική, τεχνική, συμβολική και περιβαλλοντική σημασία, η δε λειτουργία τους, ο όγκος, η θέση ή άλλα χαρακτηριστικά τους να έχουν ιδιαίτερη επίδραση στο ευρύτερο δομημένο ή φυσικό περιβάλλον. Είναι πολιτιστικά κτίρια και πολιτιστικές εγκαταστάσεις, κτίρια εκπαίδευσης, διοίκησης, του δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα, νοσοκομεία, κέντρα υγείας, Κοινωνικής Πρόνοιας, διαμορφώσεις - αναπλάσεις και σχεδιασμός του αστικού εξοπλισμού ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων, Πολεοδομικές - χωροταξικές μελέτες ιδεών, μελέτες αστικού σχεδιασμού κ.λπ. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Αν αυτά λοιπόν τα έργα που προανέφερα απαλλάσσονται της διαδικασίας των Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών τι απομένει; Ποιο μεγάλο και σημαντικό έργο μπορεί να γίνει χωρίς σοβαρές χρηματοδοτήσεις; Κατά συνέπεια θα μπορούσε κανείς να πει πως είναι ένας εύσχημος τρόπος για να αποφύγουμε το κανονικό, το νόμιμο και θεσμοθετημένο και τη διεθνή πρακτική. Ένα τέτοιο πλαίσιο δεν γίνεται και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από τις ελληνικές και διεθνείς ενώσεις των αρχιτεκτόνων, πράγμα που η ελληνική πολιτεία μέχρι σήμερα, παρά τις αντιδράσεις που έχουν εκδηλωθεί, δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένη να αναθεωρήσει.

Ερωτήματα που χρήζουν απάντησης Πιστεύει κανείς πως η ένταξη, η χωροθέτηση και η ενσωμάτωση των κτιρίων στο περιβάλλον είναι θέμα κάποιου άλλου επιστημονικού κλάδου από αυτού των αρχιτεκτόνων; Πιστεύει κανείς πως ο έλεγχος ως προς τη σχέση και τη σύνθεση των όψεων, των όγκων και των λοιπών ορατών τμημάτων των κατασκευών, ώστε αυτές να ικανοποιούν τις απαιτήσεις της αισθητικής, σε σχέση με το οικοδομικό τετράγωνο και το περιβάλλον οικιστικό και φυσικό, πως είναι αντικείμενο κάποιου άλλου επιστημονικού κλάδου; Είναι δυνατό μια μελέτη σε περιοχή που έχει τον οποιονδήποτε χαρακτηρισμό προστασίας, όπως παραδοσιακοί οικισμοί, ιστορικοί τόποι, αρχαιολογικοί χώροι κ.λπ. ή κτίρια τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά, διατηρητέα, μνημεία, να μπορεί να συντάσσεται από μελετητές με γνωστικό αντικείμενο άλλο από αυτό του αρχιτέκτονα; Με λίγα λόγια τόσο το Π.Δ 99/2018 ΦΕΚ 187 – 05/11/2018 περί των επαγγελματικών δικαιωμάτων των μηχανικών, όσο και η Υ.Α. ΦΕΚ 2239/Β/31 Μαΐου 2021, αποτελούν προσβολή του αρχιτεκτονικού πολιτισμού και παρακάμπτεται έτσι η αξιοκρατία και το δημόσιο συμφέρον για μία καλύτερη ποιότητα ζωής. Ο κ. Δημήτρης Ξυνομηλάκης είναι διπλωματούχος αρχιτέκτων μηχανικός, πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών και της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ)

Η αρχιτεκτονική και ο αρχιτέκτονας «διώκονται» ουσιαστικά από τη γραφειοκρατία 9

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Το Archisearch.gr έγινε 10 ετών Ερευνά, προκαλεί με νέες σκέψεις και δημιουργεί

Πώς γεννήθηκε και εξελίχθηκε σε δίαυλο επικοινωνίας-ορόσημο του αρχιτεκτονικού κλάδου και του σύγχρονου, πρωτοποριακού και εμπνευσμένου design.

Το

2011 ήταν η χρονιά κατά την οποία έκανε την εμφάνισή του ένα διαφορετικό μέσο επικοινωνίας για τον αρχιτεκτονικό κλάδο, που ακόμη και σήμερα, 10 χρόνια μετά τη δημιουργία του, καταφέρνει να πρωτοπορεί και να εντυπωσιάζει. Ο λόγος για το Archisearch.gr, του αρχιτέκτονα Βασίλη Μπαρτζώκα, ιδρυτή της εταιρείας επικοινωνίας Design Ammbassador και Συμβούλου Έκδοσης του περιοδικού Architect.

Εκεί που η αρχιτεκτονική συνομιλεί με την κοινωνία & το περιβάλλον Το Archisearch.gr, λοιπόν, ερευνά, επιλέγει και παρουσιάζει έργα που ασχολούνται με διάφορες πτυχές της αρχιτεκτονικής σε όλο τον κόσμο. Αναλαμβάνοντας τον ρόλο ενός μη συμβατικού ερευνητικού εργαλείου, επιδιώκει την παρούσα και τη μελλοντική πολιτιστική εξέλιξη μέσω της αρχιτεκτονικής, καθώς και την πιθανή ανταλλαγή με σχεδιασμό, τέχνη, γραφικά και πράσινο/ 10

οικολογικό design. Θέτει ερωτήσεις που στοχεύουν να προκαλέσουν νέες σκέψεις και προσεγγίσεις. Έχει έντονο ενδιαφέρον για πειραματισμό και επικύρωση, ενώ υπογραμμίζει τον πλούτο που βρίσκεται στη συνύπαρξη διαφορετικών ιδεών. Επικεντρώνεται σε ζητήματα που σχετίζονται με το ενσωματωμένο (και συχνά μη κατασκευασμένο) αρχιτεκτονικό context και τις παραμέτρους του από τα κοινωνικά οφέλη ενός έργου και τη συμβολή του στην αστική περιοχή, στην ατμόσφαιρα και την κατασκευαστική του σημασία. Προωθεί τη σύνδεση μεταξύ κοινωνίας και αρχιτεκτονικής παραγωγής και διερευνά τους τρόπους με τους οποίους η αρχιτεκτονική μάς παροτρύνει να αλληλεπιδράσουμε με το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον.

Μια δεκαετία συνεχούς εξέλιξης

Από το 2009, με ένα διάλειμμα στα χρόνια που ο Βασίλης Μπαρτζώκας δοκίμαζε τις δυνατότητές του στο Βερολίνο και σε μεγάλες πόλεις της Κίνας, το έργο της Design Ammbassador και του ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Archisearch.gr είναι αδιάκοπο, γνήσια ενδιαφέρον, προοδευτικό και εμπνευσμένο. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του Archisearch.gr αποτυπώνεται στις δράσεις και δημιουργικές ανακαλύψεις του. 2005: H έκθεση Invisible Hotel, που πραγματοποιήθηκε σε παραγωγή της Design Ambassador, στο τεχνολογικό Πάρκο Θέρμης, και στο Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ στο Νέο Ψυχικό, με την επιμέλεια του Μέμου Φιλιππίδη προσκάλεσε 10 νέους αρχιτέκτονες να δημιουργήσουν τα ξενοδοχεία του μέλλοντος. 2007: Το «The Archive» ήταν μια βιβλιοθήκη υλικών αρχιτεκτονικών εφαρμογών και παράλληλα ένας δημιουργικός χώρος εργασίας, που απευθυνόταν σε αρχιτέκτονες και designers. 2008 και 2010: Το Green Design festival ήταν άλλη μία δράση σε συνδιοργάνωση με την Brainlab. Η πρωτότυπη, δημόσια, δωρεάν πολιτιστική εκδήλωση υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων «κατέλαβε» επί 2 χρονιές την πλατεία Συντάγματος, όπου εγκατέστησε ένα οικολογικό μουσείο, με στόχο την ενίσχυση της ευρύτερης κατανόησης των περιβαλλοντικών και οικολογικών θεμάτων μεταξύ των πολιτών της Αθήνας και πέραν αυτής. 2009: Το εργαστήριο αρχιτεκτονικής με τίτλο “1st Athens Architecture Workshop” έφερε στην Αθήνα τη λάμψη των Aires Mateus, Piere Allain Croset, Antonio Tejedor, Μichel Kagan, Antonio Citterio που με τον Νίκο Κτενά δίδαξαν σε ξένους και Έλληνες φοιτητές αρχιτεκτονικής καθώς και νέους αρχιτέκτονες που εργάζονται στο εξωτερικό, αλλά και στο κοινό. 2012 -2021: Από τα πρώτα κιόλας χρόνια με αδιάλειπτη παρουσία μέχρι σήμερα, το μεγαλύτερο event που συμπορεύεται με το Archisearch.gr είναι η ημερίδα ΕΣΩ, σε συνεργασία με τον Δημήτρη Φακίνο, διοργανωτή των European Design Awards, των Βραβείων ΕΒΓΕ και ιδρυτή του περιοδικού +DESIGN. 2018 - 2021: Το Architect Show σε Production Design & Creative Direction της Design Ambassador και διοργάνωση MEDEXPO είναι ένα διήμερο γεγονός, το οποίο έχει στόχο να συνδέσει γρήγορα και οικονομικά, τις κορυφαίες εταιρείες υλικών Αρχιτεκτονικών Εφαρμογών και Διακόσμησης με τους Αρχιτέκτονες καθώς και τους Σχεδιαστές. 2019 - 2021: Τα βραβεία συνολικής προσφοράς του Archisearch και της Design Ambassador εγκαθιδρύθηκαν το 2019 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα. 2020: Στα δύσκολα χρόνια της πανδημίας, ξεχωριστός ήταν ο Διεθνής Διαγωνισμός Αρχιτεκτονικών Ιδεών Pandemic Architecture που έγινε viral σε όλο τον πλανήτη, με αποτέλεσμα τις αξιόλογες συμμετοχές από κάθε σημείο του πλανήτη, το 2020. Στην ίδια περίοδο, τα Archisearch Portfolio Reviews αποτέλεσαν μια πρωτοποριακή δράση ενίσχυσης και προβολής νέων αρχιτεκτόνων. 2020 - 2021: Το Αrchisearch.gr ωριμάζει και μετατρέπεται σε έντυπο. Το Archisearch Paper Edition είναι μία μοναδική έκδοση που συνδυάζει τις αρετές των coffee table books κα των free press, η οποία κερδίζει το ασημένιο βραβείο στην κατηγορία Magazines των European Design Awards. 2020: Το Conceptual event: Man on The moon ήταν η πρώτη προσπάθεια για να ξεδιπλωθεί η πλούσια ιστορία του μαρμάρου. Στο event γνωριμίας με το υλικό του μαρμάρου και το χώρο των λατομείων επαγγελματίες από τον χώρο της αρχιτεκτονικής, της κατασκευής συμμετείχαν στην αφήγηση της αρχαίας ιστορίας του ελληνικού μαρμάρου, καταλήγοντας στο σεληνιακό τοπίο των λατομείων. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ποιος είναι ο Βασίλης Μπαρτζώκας O Βασίλης Μπαρτζώκας γεννήθηκε και μεγάλωσε στη χώρα των αρχιτεκτονικών υλικών. Από μικρό παιδί έμαθε να αναγνωρίζει τις υφές, να ταιριάζει τα μοτίβα, να παρατηρεί και να προτείνει τρόπους για να ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο αρχιτεκτονικό έργο. Η επαφή του με την αρχιτεκτονική και τους ανθρώπους της ενίσχυαν ολοένα και περισσότερο την αγάπη του για αυτή. Έτσι το πάθος του έγινε επάγγελμα, που συνδυάστηκε με τα hard skills του στο management και τα soft skills του στην επικοινωνία, το matchmaking και τη δημιουργικότητα. Οι καρποί αυτής της ένωσης είναι μία σειρά από εκδόσεις, φεστιβάλ, συνέδρια και άλλα events που συνδέουν την αρχιτεκτονική με την επιχειρηματικότητα και την κοινωνία. Στο πλαίσιο της οικογένειάς του, ο Βασίλης Μπαρτζώκας έχει 4 παιδιά: τους 3 λατρεμένους του, πανύψηλους γιους που ζουν στο Βερολίνο και κυκλοφορούν στα social media με το hashtag #skatofatses, αλλά και το Archisearch.gr που «κατοικεί» στο διαδίκτυο, ενίοτε βγαίνει για λίγο στο χαρτί, ενώ υπογράφει μαζί με την Design Ambassador – εταιρεία επικοινωνίας του Βασίλη Μπαρτζώκα.

COVER STORY

Υπάρχει όραμα για την αρχιτεκτονική; Το Architect συνομιλεί με κορυφαίους αρχιτέκτονες Πώς η πανδημία προκαλεί την ίδια την αρχιτεκτονική να επανακαθορίσει την ταυτότητά της προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες των ανθρώπων; Πώς οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα, προσαρμόζονται και εξελίσσονται στις νέες συνθήκες; ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

ναντίρρητα, αρχιτεκτονική χωρίς όραμα δεν μπορεί να υπάρξει, και αυτό γιατί η εξέλιξη και το βλέμμα προς τα μπροστά είναι στο «γενετικό υλικό» της. Ειδικά την τελευταία δεκαετία, παρατηρούμε πως τα όρια του δημόσιου και του ιδιωτικού χώρου κάμπτονται, πολυπολιτισμικές ομάδες εμπλουτίζουν τον αρχιτεκτονικό στοχασμό, τα έργα «συνδιαλέγονται» με τον τόπο και την κοινωνία, αλλά και η ίδια η κοινωνία μεταμορφώνεται από τις διεθνείς εξελίξεις.

Κομβικά ερωτήματα

Ωστόσο, όσο εύκολο είναι να δοθεί μια τέτοια απάντηση, άλλο τόσο δύσκολο και περίπλοκο είναι να αναλογιστούμε: Σε ποιον απευθύνεται το αρχιτεκτονικό όραμα; Αφορά και ανταπο12

κρίνεται στην κοινωνία και στο σύνολο των πολιτών; Σχεδόν ταυτόχρονα, η πανδημία ενέσκηψε τόσο βίαια που μετάλλαξε οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες, και κατ’ επέκταση την ίδια την αρχιτεκτονική. Εύλογα προκύπτει λοιπόν το ερώτημα: Ποιες τάσεις θα αλλάξουν την αρχιτεκτονική μετά την πανδημία; Και τέλος, λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω, πώς βιώνει ο κάθε αρχιτέκτονας σε προσωπικό-επαγγελματικό επίπεδο την τέχνη του; Το Architect έθεσε σε Έλληνες αρχιτέκτονες που διακρίνονται για τις δημιουργίες τους εντός και εκτός των συνόρων, και από διαφορετικά αντικείμενα και οπτικές, τα παραπάνω ερωτήματα. Ακολουθούν σε αλφαβητική σειρά οι τοποθετήσεις των αρχιτεκτόνων. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ανυφαντής Σωτήρης, A2 Architects Να μεταλαμπαδεύσουμε τη σημασία της αρχιτεκτονικής Η αρχιτεκτονική θεωρώ πως απευθύνεται σε όλους. Το όραμα της αρχιτεκτονικής είναι διαχρονικό και αποσκοπεί στο να πλαισιώνει τις προσωπικές και κοινωνικές δραστηριότητες των ανθρώπων με κελύφη που συνδυάζουν την τέχνη με την τεχνική, την λειτουργικότητα με την αισθητική. Η σημασία αυτού του οράματος είναι αυτή που πρέπει να μεταλαμπαδευθεί ευρύτερα στο σύνολο των πολιτών ώστε η αρχιτεκτονική να επηρεάσει με θετικό τρόπο τις αλλαγές.

Πλεονεκτικός προορισμός η Ελλάδα Η διεθνής τάση του εργαζομένου, πιστεύω σε συνδυασμό με την νέα πραγματικότητα της κατοικίας - γραφείου που εισήγαγε σχεδόν βίαια στις ζωές μας η Covid-19 θα επιταχύνει τις εξελίξεις. Οι άνθρωποι πλέον ονειρεύονται τις ζωές τους σε «ξένους» τόπους, ζητώντας από τους αρχιτέκτονες να δημιουργήσουν οικιστικά - εργασιακά καταφύγια υψηλής αισθητικής. Η παραπάνω τάση θεωρώ ότι θα επηρεάσει τρομακτικά την Ελλάδα τα επόμενα

χρόνια αφού τα παραδοσιακά πλεονεκτήματα του κλίματος, του ήλιου, της κουλτούρας της, την καθιστούν πλεονεκτικό προορισμό υψηλής ζήτησης.

Σε κάθε έργο, βλέπουμε τα όρια ως πρόκληση Κάθε έργο για εμάς είναι διαφορετικό, ανεξαρτήτως της «κατηγορίας» που ανήκει. Υπάρχουν όλοι εκείνοι οι παράμετροι (τόπος, όρια, χρήστης, επισκέπτης,…) που το κάνουν ιδιαίτερο. Αυτό που απολαμβάνουμε από κάθε έργο, είναι η έμπνευση που έρχεται από αυτό που βιώνουμε κάθε φορά. Μεγάλη σημασία δίνουμε στα υλικά και στην κατασκευαστική λεπτομέρεια, στη σχέση με τον περιβάλλοντα χώρο και τον τόπο, στις αναλογίες και γενικά στη λειτουργικότητα και στην απλότητα που μπορεί να έχει ένας χώρος. Οι «επιθυμίες» του πελάτη αποτελούν ένα «σενάριο», που προσπαθούμε να μεταφράζουμε και να αναδιατυπώνουμε κάθε φορά με τη δική μας αισθητική και ματιά. Σαφώς υπάρχουν πελάτες που θέτουν όρια κάθε μορφής (οικονομικά, λειτουργικά), τα οποία μας δεσμεύουν. Πολλές φορές όμως, τα όρια αυτά τα βλέπουμε και σαν πρόκληση.

Γεωργαντζής Τάσος, Urban Soul Project Αλληλένδετη η αρχιτεκτονική με το φυσικό περιβάλλον

«κοινό όραμα» σήμερα. Μάλλον, πάντα ήταν (ή θα έπρεπε να είναι).

Η αρχιτεκτονική απευθύνεται, ανέκαθεν, σε ολόκληρη την κοινωνία, όλες τις κοινωνικές τάξεις και ομάδες. Θα λέγαμε δηλαδή πως η αρχιτεκτονική δεν είναι μία, έχει διαφορετικές εκφράσεις και στόχος της είναι να δίνει διαφορετικές απαντήσεις, σε διαφορετικά ερωτήματα, που τίθενται όμως ταυτόχρονα. Αυτό που αλλάζει είναι το ποιο κομμάτι της αρχιτεκτονικής προβάλλεται κάθε φορά. Πριν μερικές δεκαετίες, προβαλλόταν περισσότερο η «φαντασμαγορική» αρχιτεκτονική, των starchitects. Σταδιακά το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε σε έργα και γραφεία με περισσότερο κοινωνικό ή περιβαλλοντικό προσανατολισμό. Σήμερα, δηλαδή, δεν νοείται αρχιτεκτονική που δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της το περιβάλλον. Διαρκώς παρουσιάζονται υλικά και τεχνικές που επιχειρούν να βελτιστοποιήσουν τις συνθήκες στο εσωτερικό των κτιρίων, ελαχιστοποιώντας το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Θα έλεγα λοιπόν πως είναι το ζητούμενο

Στο επίκεντρο η έννοια του ανοιχτού, δημόσιου χώρου

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Οι επιπτώσεις της πανδημίας είναι ένα θέμα που μας έχει απασχολήσει πολύ στο γραφείο, τόσο εσωτερικά, για τους δικούς μας χώρους, όσο και επαγγελματικά, για τους χώρους που σχεδιάζουμε. Η πρώτη ανάγκη που προέκυψε μέσα από τη συνθήκη της πανδημίας είναι αυτή για χώρους ευέλικτους, πολλαπλών δυνατοτήτων. Όχι μόνο σπίτια αλλά και επαγγελματικοί χώροι πρέπει να μπορούν να εξυπηρετήσουν πολλές, διαφορετικές και συχνά αντικρουόμενες ανάγκες. Δεύτερη τάση είναι βέβαια η ανάγκη για χώρους υψηλής ποιότητας, χώρους που «προστατεύουν» τους χρήστες τους. Και δεν μιλάω μόνο για χώρους εργασίας, για τους οποίους εδώ και μερικά χρόνια έχουν τυποποιηθεί παγκοσμίως πρότυπα όπως το WELL αλλά και ξενοδοχεία, χώρους διασκέδασης και 13

COVER STORY

ψυχαγωγίας, σταθμούς μεταφορών κ.λπ. Τέλος, θα έλεγα πως η συνθήκη του εγκλεισμού και των περιορισμένων μετακινήσεων, επανέφερε ένα ζήτημα που στην Ελλάδα έχει παραμεληθεί δραματικά: το ζήτημα του δημόσιου χώρου. Αντιληφθήκαμε όλοι πως είναι απολύτως απαραίτητο στοιχείο κάθε πόλης να υπάρχουν ανοιχτοί χώροι, σχεδιασμένοι σωστά, που παρέχουν εξίσου δυνατότητες απομόνωσης και συνύπαρξης.

τη στιγμή, ανάμεσα σε άλλα, έχουμε αναλάβει τον σχεδιασμό σε κάποια εμβληματικά κτίρια του αθηναϊκού κέντρου που μέσα στους επόμενους μήνες θα λειτουργήσουν σαν ξενοδοχεία υψηλών προδιαγραφών. Αναφέρω ενδεικτικά το Sans Rival ή το κτίριο στη Θεμιστοκλέους 11· στις περιπτώσεις αυτές, κάθε λεπτομέρεια, είτε υφιστάμενη, είτε σχεδιασμένη, έχει τεράστια σημασία. Θα έλεγα πως αυτού του είδους τα έργα περιγράφουν την τοποθέτηση του γραφείου μας γύρω από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό: θέλουμε να σχεδιάζουμε εξαιρετικούς χώρους, όταν δουλεύουμε σε υπάρχοντα κτίρια να αναδεικνύουμε τα ειδικά χαρακτηριστικά τους και να βρίσκουμε τους τρόπους να δίνουμε σε παλιούς χώρους νέα ζωή, τόσο αισθητικά (συνδυάζοντας κλασικές και μοντέρνες φόρμες) όσο και τεχνικά (επιλέγοντας υλικά και τεχνικές σχεδιασμού).

Το ζήτημα του δημόσιου χώρου επανήλθε μετά την πανδημία

Δίνουμε ζωή σε παλιούς χώρους Στα δώδεκα χρόνια λειτουργίας του, το γραφείο μας έχει δουλέψει σε έργα διαφορετικής κλίμακας, διαφορετικών απαιτήσεων και προδιαγραφών. Τις μεγαλύτερες προκλήσεις όμως τις έχουμε αντιμετωπίσει δουλεύοντας σε υπάρχοντα κτίρια μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας. Αυτή

Κουτσουκώστα Άννα και Φιλιππίδη Μαρίνα, AMK Architecture & Design Μπορεί η αρχιτεκτονική να γίνει κτήμα των πολλών; Οι εικόνες της αρχιτεκτονικής που προβάλλονται σήμερα, και θα μπορούσε κανείς να πει ότι την αντιπροσωπεύουν, στα μάτια του κόσμου, είναι εικόνες εντυπωσιασμού. Απίστευτα τεχνολογικά και κατασκευαστικά κατορθώματα καθώς και προβολή ενός «lifestyle». Παρουσιάζεται μια αρχιτεκτονική που αναζητά την έκπληξη, τη διαφοροποίηση, τη μοναδικότητα και μαζί την πολυτέλεια. Μια αρχιτεκτονική που οι περισσότεροι θα βιώσουν μόνο από απόσταση. Με αυτά τα δεδομένα είναι εύλογη η απορία αν υφίσταται μια «κοινωνική» αρχιτεκτονική, απευθυνόμενη στους «πολλούς». Μπορούν τα έργα της αρχιτεκτονικής να αλλάξουν και να επιτευχθεί το αποτέλεσμα, με άλλα μέσα, ώστε να γίνει πιο προσιτή; Είναι δυνατή η ύπαρξή της; Μπορεί να γίνει αποδεκτή από το ευρύ κοινό; Είναι ερωτήματα που οφείλουμε να ερευνήσουμε και να ακολουθήσουμε.

Η πανδημία δεν θα αλλάξει την αρχιτεκτονική ριζικά H αρχιτεκτονική, μετά την πανδημία, δεν πιστεύουμε ότι θα αλλάξει ριζικά. Παρά τις 14

προειδοποιήσεις των επιστημόνων για ακόμη επικείμενες πανδημίες, η, αν και αργή, αποκατάσταση της κανονικότητας επιφέρει λήθη. Αλλαγές στη νοοτροπία μας και από την πρόοδο της τεχνολογίας σίγουρα θα επηρεάσουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε τον χώρο, όχι όμως σε βαθμό που να αλλάξει την ίδια την αρχιτεκτονική ως επιστήμη/τέχνη. Η κοινωνική αποστασιοποίηση αναζητά μια ισορροπημένη σχέση στους χώρους μαζικής συγκέντρωσης, εστίασης και μεταφοράς. Παράλληλα η ανέπαφη τεχνολογία οδηγεί σε νέα προϊόντα και κατασκευές. Συνθήκες που τώρα μοιάζουν φυσιολογικές στο μέλλον μπορεί να πάψουν, οπότε ίσως αυτό να σημαίνει την απαίτηση για ευελιξία.

Πλάθουμε συγκινησιακές εμπειρίες Tο γραφείο μας πλάθει συγκινησιακές εμπειρίες καθώς εξειδικεύεται σε ένα πολύ απαιτητικό τομέα (yachts, πλοία, ξενοδοχεία) όπου η πρωτοτυπία, η μοναδικότητα και ο εντυπωσιασμός αποτελούν must. Για να το καταφέρνουμε αυτό, εστιάζουμε στη διαχείριση των αισθήσεων και στην ισορροπημένη πελατοκεντρική βιωματική εμπειρία. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Μάνου-Ανδρεάδη Νίκη, Nimand Architects Να αφήσουμε να φανεί η τέχνη της αρχιτεκτονικής Η Αρχιτεκτονική απευθύνεται σε όλη την κοινωνία, είτε με κτίρια η κατασκευές που υλοποιούνται με κρατική μέριμνα είτε από ιδιώτες, δημιουργώντας έργα που υπηρετούν βασικές ανάγκες, τόσο στεγαστικές η υποδομών, ως επιστήμη της κατασκευής, όσο και εκφραστικές, ως συνιστώσα των τεχνών. Η Αρχιτεκτονική διαμορφώνει το περιβάλλον αλλά και διαμορφώνεται από αυτό, δημιουργεί συναισθήματα στους χρήστες, κινητοποιεί τις αισθήσεις και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των αξιών μιας εποχής. Τα κτίρια είναι τα πιο σημαντικά ίχνη που αφήνουμε πίσω μας ως άνθρωποι. Ο οραματικός χαρακτήρας της αρχιτεκτονικής έχει εκφραστεί διαχρονικά μέσα από τις θέσεις πολύ σημαντικών εκπροσώπων της. Το αποτύπωμα της αρχιτεκτονικής στον κόσμο, αν και αποτελεί πολλές φορές μία όχι θετική έκφραση της τρέχουσας κοινωνικής εξέλιξης, είναι ικανό εντούτοις να σηματοδοτήσει ένα θετικό όραμα για την κοινωνία. Αρκεί να αποφύγει κανείς την παγίδα του πρόσκαιρου εντυπωσιασμού διά της υπερβολής, που παρέχουν οι σύγχρονες τεχνολογικές δυνατότητες της κατασκευής. Και να αφήσει την τέχνη που ενσωματώνει η αρχιτεκτονική, να φανεί.

Η πανδημία έφερε προκλήσεις

Θέλουμε να δημιουργούμε χώρους κομψούς και λειτουργικούς Στόχος του σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής του γραφείου μου είναι ένα σωστά σχεδιασμένο και ολοκληρωμένο αποτέλεσμα, με πολλές αναγνώσεις. Οι αρχιτεκτονικοί χειρισμοί μας αντικατοπτρίζουν τις σύγχρονες τάσεις σύνθεσης και σχεδιασμού. Μας ενδιαφέρει τα κτίριά μας να εντάσσονται όσο γίνεται καλύτερα στο περιβάλλον και να συνδιαλέγονται με το τοπίο, να αντέχουν στον χρόνο. Πάντα όμως φροντίζουμε να προχωρήσουμε με μια δική μας αρχιτεκτονική γλώσσα και να πάμε τον σχεδιασμό μας ένα βήμα πιο πέρα, έχοντας δημιουργήσει ένα δικό μας πλαίσιο αναφοράς. Η φιλοσοφία μας για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των ξενοδοχείων αλλά και για την εσωτερική διακόσμησή τους είναι να δημιουργήσουμε χώρους όπου η πολυτέλεια και η κομψότητα συνδυάζονται με τη λειτουργικότητα, με την ποιότητα και την άνεση των χώρων. Οι εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι προκαλούν την περιέργεια για εξερεύνηση και δίνουν στον επισκέπτη μία εξελισσόμενη αίσθηση ευχαρίστησης. Επίσης, αποπνέουν μία μινιμαλιστική ατμοσφαιρική αισθητική, με την ανθρώπινη κλίμακα και τις αρμονικές αναλογίες των κτιρίων, που ενισχύονται και ενδυναμώνονται από την καθαρότητα των γραμμών καθώς και τη λιτότητα του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.

Πόσο εύκολο είναι να αντισταθεί κανείς στην τάση για υπερβολή, που ήταν πολύ συνηθισμένη παλιότερα;

Η πανδημία είναι μία οικουμενική υγειονομική κρίση που δημιούργησε αβεβαιότητα σε όλες τις κοινωνίες. Από ό,τι φαίνεται θα μας ακολουθήσει και τα επόμενα χρόνια ελπίζω όμως όχι σαν το βασικό θέμα της καθημερινότητάς μας. Πρέπει με τον σχεδιασμό μας να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη της κοινωνίας και να λάβουμε όλα τα μέτρα που θα προστατεύουν τη δημόσια υγεία. Η ανάγκη της προστασίας με την απόσταση, οδηγεί σε νέα πρότυπα σχεδιασμού, με μεγαλύτερους κλειστούς χώρους, αλλά και μεγαλύτερους προστατευμένους εξωτερικούς χώρους. Ιδιαίτερα σε μεγάλους κοινόχρηστους χώρους, γίνεται κρίσιμη η ανάγκη να υπάρχει αυξημένη προστασία, χωρίς όμως να επικρατεί η αίσθηση απομόνωσης. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Οι αλλαγές αυτές αποτελούν ήδη σημαντικές προκλήσεις για τους αρχιτέκτονες, κυρίως όσους έχουν την ευθύνη σχεδιασμού μεγάλων ειδικών κτιρίων. Παράλληλα, σημαντικό είναι να γίνει κατανοητό ότι οι ισχύοντες ελληνικοί νόμοι και κανονισμοί έχουν περιοριστικό χαρακτήρα και δεν αποτελούν θετικό πλαίσιο για τις αναγκαίες αυτές εξελίξεις. Είναι πλέον προφανές ότι όλα αυτά αποτελούν αντικείμενο έρευνας και κατάρτιση κανονισμών όλων των ευρωπαϊκών χωρών, για να μην πούμε ότι θα πρέπει να γίνει παγκόσμια έρευνα.

COVER STORY Ποτηρόπουλος Δημήτρης, Potiropoulos+Partners Η αρχιτεκτονική ακούει και μετουσιώνει τον σύγχρονο τρόπο ζωής Η αρχιτεκτονική εξετάζει σήμερα νέους τρόπους σκέψης και σχεδιαστικής έκφρασης στους οποίους τέμνονται διαφορετικές ροές διερευνήσεων συμπυκνώνοντας πολύπλευρες νοηματικές, συντακτικές και φαντασιακές προθέσεις. Στο πλαίσιο αυτό καλείται να επανερμηνεύσει τα πολλαπλά δυναμικά πεδία που απελευθερώνει η ίδια η εξέλιξη του σύγχρονου τρόπου ζωής, διερευνώντας πιο βαθιές οπτικές γωνίες νοηματοδότησης του υλικού χώρου, εκδήλωσης της φαντασίας και ενεργοποίησης των συναισθημάτων. Ώστε να μπορεί να αφουγκράζεται τις εν δυνάμει αλλαγές μιας ανοικτής πλέον κοινωνίας και να τις μετουσιώνει σε έναν αρχιτεκτονικό λόγο με νόημα, πιο ποιητικό, πιο διερευνητικό, και περισσότερο ευαισθητοποιημένο απέναντι στις ανθρώπινες ανάγκες.

Απροσδιόριστες οι μελλοντικές τάσεις Δεν είναι εύκολο να εκτιμήσει κανείς την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής στα επόμενα χρόνια. Στις ημέρες μας ανακύπτει στην αρχιτεκτονική ένα ζήτημα μετάβασης από το σημερινό στάτους, όπου το κτίριο λειτουργεί με «συμβατικά» δεδομένα, σε μια μελλοντική κατάσταση, όπου θα λειτουργεί βάσει άγνωστων σε μας παραμέτρων λόγω της ραγδαίας εξέλιξης της επιστήμης και της τεχνολογίας. Παράλληλα, σε αυτό το τεχνο-κεντρικό περιβάλλον –που σε πολλές εκφάνσεις του στρέφεται κατά του φυσικού, με αποτέλεσμα την κλιματική αλλαγή– θα πρέπει η αρχιτεκτονική να αντιτάξει την αειφόρο ανάπτυξη, με το να διαμεσολαβεί ανάμεσα στον

Στο απροσδιόριστο μέλλον -λόγω των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων- η αρχιτεκτονική θα πρέπει να σέβεται το φυσικό περιβάλλον και να προωθεί την αειφορία και την ευζωία 16

άνθρωπο και τα φυσικά φαινόμενα προκειμένου να ικανοποιήσει αρχέγονες ανάγκες του που σχεδόν έχουν πλέον ξεχαστεί. Όλα αυτά μας οδηγούν στο να σκεφτούμε ότι βαδίζουμε προς μια αρχιτεκτονική με την οποία δεν έχουμε έρθει ακόμη αντιμέτωποι, με απροσδιόριστο προφίλ, και με αντιθετικές τάσεις και επιδιώξεις.

Εμπνεόμαστε από ιδέες που αγγίζουν τη σκέψη και την ψυχή Τον ρόλο της αρχιτεκτονικής στην πόλη τον καταλαβαίνουμε σαν έναν «κρίκο» που είναι ικανός να ενισχύσει τους αστικούς χώρους συνδέοντάς τους μέσα από την ίδια τη χωρική τους δυναμική. Ώστε οι χώροι αυτοί –που κάποιες φορές είναι αποσπασματικοί, άμορφοι ή εγκαταλελειμμένοι– να αποκτούν σύνδεση και ενδιαφέρον. Αυτή η διαδικασία είναι πολύ πιο σύνθετη αλλά και γνήσια, από το να προσπαθεί κανείς να επιβάλει ένα «προκατασκευασμένο» πολεοδομικό μοντέλο και κατόπιν να επιχειρήσει να διαπραγματευτεί την αρχιτεκτονική που του αντιστοιχεί. Στα σχέδιά μας διερευνούμε εκείνες τις «ιδέες» που θεωρούμε ότι αγγίζουν τη σκέψη και την ψυχή, μετουσιώνοντας τον αρχιτεκτονικό χώρο σε πολιτισμό. Που μπορούν να επιδράσουν στη συλλογική αντίληψη οδηγώντας την σε μια πιο ευαισθητοποιημένη συνειδητοποίηση: Ότι η αρχιτεκτονική δεν είναι μόνο μορφή ή λειτουργικός χώρος, ούτε μόνον από υλικά φτιαγμένη. Αντίθετα, η αρχιτεκτονική σκέψη μπορεί να «σκηνογραφήσει» χωρικά βιώματα που συμπυκνώνουν μέσα τους βαθύτερες προθέσεις με μεγάλη δύναμη, που διευρύνουν τα όρια –πέρα από την υλική υπόσταση του κτιρίου– ανάμεσα στο οικείο και το πειραματικό στοιχείο, το υλικό και το νοηματικό, το τεχνητό και το φυσικό, με το να τα ωθούν πάντα προς νέους ορίζοντες. Μας απασχολεί η «θεατρική» οργάνωση του χώρου, ο τρόπος με τον οποίον η αρχιτεκτονική μπορεί να παρέμβει στο περιβάλλον «χρωματίζοντας» την καθημερινότητά μας. Με το να διαμορφώνει εστίες ζωής –στη μικρή κλίμακα του κτιρίου και στη μεγάλη της πόλης– που θα αναζωογονούν το συναίσθημα συγκεράζοντας την πιο «τεχνική» της πλευρά με το φαντασιακό και βιωματικό στοιχείο. Αυτή η αρχιτεκτονική μπορεί να προσφέρει μοναδικά συναισθήματα παράγοντας μία ζωντανή εμπειρία του νου και του χώρου.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Στυλιανίδη Βάσια, 3SK Stylianidis Architects Να αντιληφθούν όλοι τη σημασία της αρχιτεκτονικής Θα έπρεπε η αρχιτεκτονική να απευθύνεται και να ενδιαφέρει τους πάντες, κυρίως γιατί είναι καθημερινότητα και ομορφαίνει τον κόσμο γύρω μας, εκτός του ότι καλύπτει βασικές ανάγκες. Θα ήταν θεμιτό να διδασκόταν στα παιδιά από μικρά η σημασία της αρχιτεκτονικής. Είναι κρίμα να ζούμε σε μια πόλη η οποία είναι τόσο άσχημη, όταν οι γύρω ευρωπαϊκές μας πόλεις ανακαινίζονται ουσιαστικά και ενδιαφέρονται για τους πολίτες τους. Δυστυχώς η Αθήνα έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο parking και ο δημόσιος χώρος έχει συρρικνωθεί, θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο. Το όραμα θα ήταν για εμένα η αρχιτεκτονική να αντιμετωπίζεται εκτός από καθημερινότητα και ως τέχνη για όλους τους ανθρώπους και να μαθαίνεις μέσα από αυτήν. Όταν βρεθείς σε ένα ωραίο κτίριο, αισθάνεσαι καλά, αυτό θα μου άρεσε να ισχύει σε περισσότερα κτίρια και σε δημόσιους χώρους.

Αναπόφευκτο να αλλάξει ο σχεδιασμός Οι συναντήσεις μέσω της νέας τεχνολογίας. Οι προτεραιότητες. Τα ταξίδια με νέο στόχο τον εσωτερικό τουρισμό. Αυτές είναι οι νέες τάσεις που επιφέρει η πανδημία. Όλα τα παραπάνω μαζί θα διαμορφώσουν νέες παραμέτρους σχεδιασμού. Καθότι διαφαίνεται ότι μέχρι το 2024 η αγορά των ξενοδοχείων δεν θα ανακάμψει στα επίπεδα που γνωρίζαμε, με προτεραιότητα των εσωτερικό τουρισμό, πλέον θα αλλάξει και ο σχεδιασμός. Οι ταξιδιώτες θα καταλάβουν τη σημασία του τώρα/του σήμερα, του να κάνουν μερικά βήματα πίσω, δηλαδή να υιοθετήσουν πιο

χαλαρούς ρυθμούς και να αναζητήσουν νέους τρόπους χαλάρωσης και διασκέδασης και -γιατί όχι- να περάσουν περισσότερο χρόνο με τον εαυτό τους! Κάτι που ήδη έγινε κατά την πανδημία σε μεγάλο βαθμό. Η βραδύτητα είναι μια παράμετρος η οποία θα συμβάλει στο νόημα της κατανόησης του wellbeing/ευεξίας. Αυτό σιγά σιγά θα διαμορφώσει και τους χώρους γύρω μας και ίσως ο άνθρωπος να ξαναεπικοινωνήσει περισσότερο με τον εαυτό του και λιγότερο με μέσα ενημέρωσης. Ας ελπίσουμε ότι η φύση θα επανέλθει στις ζωές μας ώστε να είμαστε περισσότερο σε ισορροπία και αυτογνωσία.

Θέλουμε κάθε κτίριο να διηγείται την ιστορία του Η εμπειρία μας πάει πολλά χρόνια πίσω και σε πολλά είδη κτιρίων. Ακούμε τον πελάτη γιατί αυτό είναι μια βασική αρχή ώστε να πετύχει το έργο, και μαζί με τη δική μας εξειδίκευση αλλά και τις τρέχουσες τάσεις της αρχιτεκτονικής, δημιουργούμε τα κτίρια ή για κάποιους τα όνειρά τους! Θέλουμε τα έργα μας να έχουν διαχρονικότητα αλλά και καινοτομίες, πρέπει με σωστό τρόπο η αρχιτεκτονική μας να προσαρμόζεται δίνοντας σκοπό στα κτίρια. Σχεδιάζουμε κτίρια με προσδιορισμένο κόστος μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, δυο ακόμα βασικοί παράγοντες για τη σίγουρη επιτυχία. Η αρχιτεκτονική είναι παντού γύρο μας, πρέπει να έχει ουσία και αισθητική. Ως νέοι άνθρωποι θέλουμε να σχεδιάζουμε κάτι με διάρκεια αλλά και με νέες ιδέες, νέα υλικά και πλέον με την τεχνολογία πολύ κοντά μας. Το γραφείο μας μπαίνει δυναμικά στη νέα χρονιά με νέα μέλη και καινούριες σκέψεις για την αρχιτεκτονική αλλά και τη ζωή, ώστε κάθε κτίριο να διηγείται μια δική του ιστορία.

Τάκα Ασπασία, Taka & Partners Οραματιζόμαστε ιδανικές συνθήκες διαβίωσης Ο δομημένος χώρος είναι η κοινωνία μας. Σήμερα περισσότερο από ποτέ οραματιζόμαστε ιδανικές συνθήκες διαβίωσης και η αρχιτεκτονική πρακτική λειτουργεί καταλυτικά προς αυτή την κατεύθυνση.

Αναζητούνται νέα χωρικά χαρακτηριστικά ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Προτιμώ να προσεγγίζω πάντα τη θετική σκοπιά, παρατηρώντας πως μετά την πανδημία ενισχύεται σημαντικά ο σεβασμός στον χώρο του άλλου και αναζητούνται πλέον νέα ποιοτικά χωρικά χαρακτηριστικά.

Το απόλυτο εργαλείο έκφρασης

Η αρχιτεκτονική δημιουργία είναι για εμάς το απόλυτο εργαλείο έκφρασης. Η αρχιτεκτονική πρέπει να οργανώνει, να εκπλήσσει, να εμπνέει. Βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να την υπηρετούμε καθημερινά. 17

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΕΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ: ΝΕΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ, ΝΕΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ, ΝΕΟΙ ΧΩΡΟΙ Μπορεί πλέον να μη χτίζονται νέα κτίρια όπως παλαιότερα, όμως η ανακαίνιση των εσωτερικών χώρων κάθε χρήσης είναι ιδιαίτερα συχνή. Το Architect αναρωτιέται για το αν το είδος του χώρου επηρεάζει τη διαδικασία της ανακαίνισης, τι ρόλο έχει παίξει η πανδημία και ποιες είναι οι νέες τάσεις που έχουν κάνει την εμφάνισή του. ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΉΣ ΔΑΪΛΆ

πό το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και μετά, οι Έλληνες στρέφονται όλο και περισσότερο στην ανακαίνιση του χώρου τους, αντί για την αγορά ή ανέγερση ενός νέου ακινήτου, για να αναβαθμίσουν τον χώρο τους – όποια χρήση και αν αυτός έχει. Και αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο, δεδομένου της -συνήθως- μικρότερης οικονομικής επιβάρυνσης, αλλά και της ανάγκης για αναβάθμιση του επιπέδου διαβίωσης και του εσωτερικού κλίματος. Η ανακαίνιση δεν είναι βέβαια μια στατική διαδικασία. Είναι ρευστή καθώς αλλάζουν συχνά οι συνθήκες που την επηρεάζουν, οι οποίες με τη σειρά τους δημιουργούν νέες τάσεις, εξελίσσοντας διαρκώς τον κλάδο.

Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗΣ Ο χώρος και η χρήση του (οικιστική, εμπορική, τουριστική) είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που καθορίζουν τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της ανακαίνισης – την ίδια τη διαδικασία, εν τέλει. Η Mάρα Παπαβασιλείου, Co-founder της ομάδας Micromega Architecture and Strategies, στέκεται -μεταξύ άλλων- στην ανάγκη της εις βάθους ανάλυσης των δεδομένων που αφορούν τη χρήση, τη χρηστικότητα και την απόλαυση του εκάστοτε χώρου. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, «ο χώρος αδιαμφισβήτητα επηρεάζει την ψυχολογία μας. Την πρώτη εβδομάδα του lockdown λάβαμε το εξής μήνυμα: «μένω σπίτι με μεγάλη ευγνωμοσύνη για αυτό που σχεδιάσατε». Η μεγαλύτερη ικανοποίηση είναι όταν το έργο μας επηρεάζει θετικά τη ζωή εκείνου που το βιώνει. Προσεγγίζουμε τον σχεδιασμό, ειδικά σε έργα κατοικίας ή εργασιακών χώρων, μετά από ανάλυση των δεδομένων που προκύπτουν από ενδελεχείς συζητήσεις, με έμφαση στη χρήση, τη χρηστικότητα αλλά και την απόλαυση. Ειδικά σε έργα ανακαίνισης ενός υφιστάμενου κελύφους, είναι ενδιαφέρον το ότι υπάρχει ήδη μια βάση, ένα πλαίσιο αναφοράς, το οποίο ωστόσο ανατρέπεται, καμιά φορά ριζικά. Παράλληλα, και με δεδομένο το γερασμένο κτιριακό απόθεμα των ελληνικών πόλεων, βρισκόμαστε συχνά αντιμέτωποι κατά την κατασκευή με ανάγκες, κυρίως στατικής φύσης φέροντος οργανισμού, οι οποίες συχνά 18

επιβαρύνουν τόσο το χρονοδιάγραμμα, όσο και τον προϋπολογισμό του έργου». Από την πλευρά της, η Χριστίνα Τσιραγγέλου, Associate Design Director του αρχιτεκτονικού γραφείου Urban Soul Project, προκρίνει την ύπαρξη κοινών παραμέτρων – ανεξαρτήτως κλίμακας και λειτουργίας του χώρου. «Ίσως οι παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν είναι κοινές, ανεξάρτητα από την κλίμακα και την λειτουργία του χώρου. Αυτό που αλλάζει ανάλογα με το έργο, είναι η ιεράρχηση τους. Πρωταρχική παράμετρος είναι πάντα οι χρήστες: τα χαρακτηριστικά τους, οι ανάγκες τους, οι δραστηριότητες τους και οι προσδοκίες τους από τον χώρο. Στη συνέχεια, λαμβάνουμε υπόψιν θέματα όπως η λειτουργικότητα, η ευελιξία, η βιωσιμότητα, η τοποθεσία, οι περιβαλλοντικές συνθή-

Μάρα Παπαβασιλείου, Co-founder Micromega Architecture and Strategies

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΚΆΘΕ ΜΙΚΡΌΣ ΧΏΡΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ… ΜΕΓΆΛΟΣ Με τις συμβουλές της Kraft Paints όλα γίνονται πιο εύκολα Η πρώτη σκέψη λέει πως ένας μικρός χώρος πρέπει να αποτελείται από χρώματα ουδέτερα, κάτι που οι νέες τάσεις το έχουν ανατρέψει.

νέα τάση λέει «ναι» στο less is more! Η νέα φιλοσοφία αυτή ορίζει τα trends της διακόσμησης τα τελευταία χρόνια και αποδεικνύεται από το σκανδιναβικό αλλά και το Japanese design που γνωρίζουν ολοένα και μεγαλύτερη απήχηση. Καθαρές γραμμές, greige αλλά και βαθιές αποχρώσεις τείνουν να ντύσουν τα πιο High Class mansion των τελευταίων ετών, ενώ συχνά το πάντρεμα των δύο αυτών τάσεων αποτελεί την κύρια πρόταση αρχιτεκτονικών γραφείων και διακοσμητών του εξωτερικού, εκεί που οι τάσεις αποκτούν υπόσταση.

Χρωματικές επιλογές για άνεση και εργασία Με κοινά στοιχεία την αγάπη για την απλότητα, τη φύση, την άνεση και τη λειτουργικότητα οι δύο αυτές φαινομενικά ετερόκλιτες κουλτούρες γεννούν την τάση Japandi, το πάντρεμα της ιαπωνικής και της σκανδιναβικής αισθητικής που καθίσταται μια ιδανική επιλογή για μικρούς χώρους. Με έμφαση στις καθαρές γραμμές, τα φυσικά υλικά, τα σιωπηρά χρώματα, τόνοι ρατάν, διακοσμητικά, αποξηραμένα λουλούδια, όλα μπορούν να δέσουν αρμονικά με την απόχρωση CG521 Zeus Myth, από την Colors of Greece Collection δημιουργώντας την πρόταση της Kraft Paints για έναν μικρό χώρο που αναδεικνύει την άνεση και την ποιότητα. Το σπίτι είναι για να το ζεις κάθε ώρα της ημέρας και στις νέες συνθήκες που ζούμε, η άνεση δεν αφορά μόνο τα τετραγωνικά ενός χώρου. Με το νέο φαινόμενο της εργασίας από το σπίτι οι περισσότεροι βρεθήκαμε στο αδιέξοδο του μη διαθέσιμου χώρου γραφείου σε ένα σπίτι, οπότε απλά καταλήξαμε στην κουζίνα, στο υπνοδωμάτιο ή στο καθιστικό. Δωμάτια που δεν αποτελούν χώρους για εργασία. Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις, αρκεί να μετατρέψετε μια μικρή γωνιά σε χώρο γραφείου, με τη σωστή διαρρύθμιση και τα κατάλληλα χρώματα. Δοκιμάστε να τοποθετήσετε το γραφείο σας σε μια γωνιά του σπιτιού που να μπαίνει φυσικό φως και επιλέξτε ένα βαθύ χρώμα στον τοίχο που θα σας βοηθήσει να μείνετε ήρεμοι και συγκεντρωμένοι. Εστιάζοντας στο μπλε, ένα δημιουργικό χρώμα που ευνοεί τη χαλάρωση και την παραγωγικότητα, και ιδιαίτερα σε μια φρέσκια καθαρή 19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

μπλε απόχρωση όπως το Crisp Blue KR 1196 από την Inspired Collection της Kraft Paints. Εναλλακτικά, επιλέξτε για τον τοίχο ένα χρώμα όπως το City of Green KR 2136 και τοποθετήστε εκεί το γραφείο σας. Το αποτέλεσμα θα είναι το ιδανικό.

Πιστοποιημένα & φιλικά στο περιβάλλον χρώματα Kraft Paints Mια νέα εποχή αρχίζει για όλους μας και η Kraft Paints μας καλεί να την υποδεχτούμε με έμπνευση, χρώμα και ασφάλεια. Με τη γνώση της Kraft Paints στα χρώματα η σειρά χρωμάτων Master, με πιστοποιήσεις Indoor Air Comfort® και Indoor Air Comfort® GOLD του διεθνούς οργανισμού Eurofins, προσφέρει καλύτερη ποιότητα αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Επιλέγοντας τη ναυαρχίδα της Kraft Paints, τo Master Easy Clean, που είναι το πρώτο πιστοποιημένο ως vegan χρώμα εσωτερικού χώρου στην Ελλάδα, με πιστοποίηση V-Label, θα δώσετε χρώμα στο σπίτι σας με ένα προϊόν ύψιστης αντοχής, για εύκολο καθάρισμα. To Master Easy Clean είναι το πρώτο χρώμα στην Ελλάδα που φέρει την πιστοποίηση REDcert2 και διατίθεται σε συσκευασία από 46% ανακυκλωμένο πλαστικό. Με αυτό το καινοτόμο βήμα η Kraft Paints αποδεικνύει για μία ακόμη φορά την προσήλωσή της στην προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα του πλανήτη, ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις της εποχής.

Druckfarben Hellas SA Τ: 2105519500 E: : info@kraftpaints.com kraftpaints.com

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

ακουστικής. Τέλος, οι ξενοδοχειακοί χώροι οφείλουν να ανανεώνονται συχνά και να ακολουθούν τις σχεδιαστικές τάσεις της εποχής δημιουργώντας ευχάριστη και οικεία ατμόσφαιρα, προσφέροντας μια όμορφη διαμονή στους επισκέπτες».

ΤΕΛΙΚΑ, ΕΠΗΡΕΑΣΕ Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ;

Αγγελική Λω - Λευτέρης Μαρτάκης, Design Box Architects © Κωνσταντίνος Ανδρεάδης, Παναγιώτα Σιδεράκη

κες, η κατάσταση και τα ειδικά στοιχεία του υπάρχοντος χώρου και φυσικά το επιδιωκόμενο κόστος κατασκευής. Από εκεί και πέρα, στα ξενοδοχεία περισσότερο αλλά και στα γραφεία, είναι σημαντική η εμπορική κατεύθυνση: οι χώροι αυτοί, εκφράζουν μία εταιρική ταυτότητα, αρχές και αξίες, οπότε και αυτά είναι στοιχεία που λαμβάνονται υπόψιν», επισημαίνει. Οι Design Box Architects, που αποτελούνται από τους Λευτέρη Μαρτάκη και Αγγελική Λω, αναδεικνύουν τη σημασία κάποιων παραμέτρων όπως η χρήση του χώρου, υφιστάμενη και νέα, και τα υλικά. Πιο αναλυτικά, «η ανακαίνιση ενός χώρου αποτελεί ένα σύνθετο project καθώς ο Αρχιτέκτονας καλείται να δημιουργήσει και να εμπνευστεί εντός ενός υφισταμένου κελύφους. Λαμβάνοντας υπόψη τις κατάλληλες παραμέτρους το αποτέλεσμα μπορεί να γίνει ιδιαίτερο και μοναδικό. Οι βασικές παράμετροι που μελετούνται στον σχεδιασμό ενός χώρου υπό ανακαίνιση είναι: ● η υφιστάμενη και η νέα χρήση του χώρου, ● ο προσανατολισμός και η θέση του ακινήτου, ● οι οπτικές φυγές και η θέα, ● η επιλογή των υλικών, λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω παραμέτρους, και τέλος ● ο προϋπολογισμός του έργου Συνεπώς, η ριζική ανακαίνιση ενός υφιστάμενου χώρου μπορεί να αποτελέσει μία εξολοκλήρου νέα εμπειρία για τον χρήστη». Η Νεφέλη Ματσούκη Ντόριζα, Αρχιτέκτων Μηχανικός του γραφείου Doriza Design, τονίζει τη σημασία των λειτουργικών απαιτήσεων του χώρου και τη δημιουργία συνθηκών ανάλογων της προσωπικότητας του χρήστη. Σύμφωνα με την ίδια, «η ανακαίνιση ενός χώρου ξεκινάει από την ανάγκη ανασχεδιασμού του, ώστε να ικανοποιήσει νέες απαιτήσεις και διαφορετικούς σκοπούς. Κατά την ανακαίνιση χώρων κατοίκισης, ο σχεδιασμός οφείλει αφενός να αφουγκράζεται τις εκάστοτε λειτουργικές απαιτήσεις και παράλληλα να δημιουργεί συνθήκες ήρεμης διαβίωσης που αντανακλούν την προσωπικότητα των ενοίκων. Η μελέτη σχεδιασμού επαγγελματικών χώρων (γραφεία, καταστήματα, εστιατόρια κλπ.) πρέπει να προτείνει χώρους άνετους και ευέλικτους που πληρούν τις ειδικές απαιτήσεις υγιεινής και ασφάλειας, σωστού και επαρκή φωτισμού, εξαερισμού και 20

Η Covid-19 έφερε τα πάνω-κάτω στις ζωές μας. Lockdowns, τα σπίτια μετατράπηκαν σε γραφεία, μέτρα… Το πώς επηρέασε, -και συνεχίζει να επηρεάζει-, η πανδημία εμάς, το βιώνουμε καθημερινά. Πώς όμως επηρέασε τον κλάδο της ανακαίνισης και ποιες νέες συνθήκες δημιούργησε; Η Μάρα Παπαβασιλείου (Micromega Architecture and Strategies) ξεχωρίζει την ανάδειξη της φυσικής και ψηφιακής υπόστασης των χώρων, αλλά και της ύπαρξης μεταβατικών χώρων. Σύμφωνα με την ίδια, «μετά από την εμπειρία του lockdown, νομίζουμε ότι θα επανέλθουν σε μεγαλύτερο βαθμό ζητήματα ιδιωτικότητας και συγκατοίκησης, ενώ οι χώροι που κατοικούμε και εργαζόμαστε, οι χώροι που μαθαίνουμε και διασκεδάζουμε, θα κληθούν να έχουν διττή υπόσταση, φυσική και ψηφιακή. Εξίσου σημαντικοί είναι και οι μεταβατικοί χώροι, ο χώρος για παράδειγμα, όπου αφήνεις μεταφορικά αλλά και, κυρίως, κυριολεκτικά τον έξω κόσμο όταν εισέρχεσαι στο σπίτι σου. Παπούτσια, πανωφόρι, τσάντα, μάσκα, πλύσιμο χεριών: ένα ευλαβικό πλέον τελετουργικό που φιλοξενείται σε ένα διευρυμένο κατώφλι μετάβασης από το δημόσιο στο ιδιωτικό». Η Χριστίνα Τσιραγγέλου (Urban Soul Project) αναγνωρίζει πως η πανδημία κατέστησε απαραίτητες τις ανακαινίσεις σε πολλές περιπτώσεις. «Αρχικά, σκεφτείτε πως χώροι οι οποίοι δεν σταματούσαν να λειτουργούν ποτέ, όπως ξενοδοχεία, χώροι γραφείων αλλά και χώροι ψυχαγωγίας, βρέθηκαν ξαφνικά κενοί και μάλιστα για μεγάλα διαστήματα. Οπότε πολλοί επιχειρηματίες είδαν την ευκαιρία και επέλεξαν να επενδύσουν ποσά στην ανακαίνιση των χώρων τους. Επιπλέον, αναπόφευκτα, η πανδημία μας έφερε αντιμέτωπους με σενάρια τα οποία δεν είχαμε προβλέψει ή φανταστεί όταν σχεδιάζαμε τους χώρους στους οποίους ζούσαμε στις αρχές του 2020. Με την πανδημία λοιπόν, προέκυψαν νέες ανάγκες και νέες απαιτήσεις. Οπότε σε πολλές περιπτώσεις, οι ανακαινίσεις ήταν απαραίτητες», τονίζει. Σύμφωνα με τον Λευτέρη Μαρτάκη και την Αγγελική Λω (Design Box Architects), οι χρήστες συνειδητοποίησαν πόσο καθοριστικός είναι ο χώρος που ζουν, δουλεύουν και διασκεδάζουν. «Η πανδημία αποτέλεσε μία πρωτόγνωρη κατάσταση για όλους μας, υποχρεώνοντας τον κόσμο να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο σπίτι του. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα οι χρήστες να βιώσουν περισσότερο το περιβάλλον του σπιτιού τους, να παρατηρήσουν ελλείψεις και ανάγκες σε αυτό. Απόρροια αυτού είναι η επιθυμία για εξειδικευμένη βοήθεια, με σκοπό την αλλαγή και βελτίωση του χώρου τους, συνεπώς του τρόπου ζωής και της ψυχολογίας τους. Στην τελική, ο χρήστης συνειδητοποίησε ότι ο ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

χώρος που ζει, δουλεύει και διασκεδάζει, rytelling, λέγοντας πως «μία “τάση” που είναι αυτός που τον επηρεάζει και τον παρακολουθούμε με ενδιαφέρον, είναι το καθορίζει», υπογραμμίζουν. storytelling. Μετά από κάποια χρόνια που Από τη μεριά της, η Νεφέλη Ματσούκη το βασικό ζητούμενο από τους χώρους Ντόριζα (Doriza Design) πιστεύει πως η ήταν να είναι φωτογενείς και “instagramπανδημία οδήγησε στην αναθεώρηση του able” βλέπουμε πως σχεδιάζονται όλο και προσωπικού μας χώρου. Σύμφωνα με την συχνότερα χώροι που έχουν νόημα, επιχειίδια, «η πανδημία, σε πείσμα των δυσοίρούν να αφηγηθούν κάποια ιστορία. Αυτό ωνων αρχικών προβλέψεων, επηρέασε το στοιχείο, η ουσιαστική νοηματοδότηση θετικά τα έργα ανακαινίσεων. Εικάζουμε του χώρου και όχι η επιφανειακή αναπαραγωγή αισθητικών τάσεων, έχει βέβαια ότι ο εγκλεισμός και η παρατεταμένη διαμονή στους χώρους κατοικίας οδήγησαν επίδραση στην εμπειρία του χρήστη, στον τους ανθρώπους σε γενικότερη αναθετρόπο που βιώνει και αντιλαμβάνεται τον ώρηση των προσωπικών τους χώρων. χώρο». Επίσης, πολλοί επιχειρηματίες, εκμεταλΟ Λευτέρης Μαρτάκης και η Αγγελική λευόμενοι το επιβεβλημένο κλείσιμο των Λω (Design Box Architects) βλέπουν ως επαγγελματικών χώρων τους, προχώρητάσεις τον συνδυασμό υφών και υλικών, σαν σε ανακαινίσεις τις οποίες, λόγω φόρτη μελέτη φωτισμού και την επανασύνΝεφέλη Ματσούκη Ντόριζα, Αρχιτέκτων του εργασίας, δεν είχαν πραγματοποιήσει δεση χρήστη και φυσικού περιβάλλοΜηχανικός Doriza Design στο παρελθόν. Παράλληλα, δημιουργήθηντος. «Οι νέες τάσεις που εμφανίζονται καν νέες λειτουργικές ανάγκες σε γραφειακούς χώρους, όπου ποικίλλουν και για το λόγο αυτό ο Αρχιτέκτονας καλείται να σε υφιστάμενα κελύφη κατασκευάστηκα μεμονωμένα δωμάτια φιλτράρει και να εφαρμόσει τις τάσεις που τον αντιπροσωγια εργασία. Οι νέες αυξανόμενες ανάγκες για ανασχεδιασμό πεύουν, πάντα σε αλληλεπίδραση με τον εκάστοτε πελάτη. αντιστάθμισαν το ξαφνικό «πάγωμα» των ανακαινίσεων λόγω Για τους Design Box Architects, οι τάσεις που εφαρμόζονται της βραχυχρόνιας ενοικίασης και του Airbnb». κατά την τρέχουσα περίοδο, στην ανακαίνιση των εσωτερικών χώρων, είναι ο συνδυασμός υφών και υλικών καθώς υπάρχει ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ στην αγορά μεγάλη ποικιλία νέων, σύγχρονων, τεχνητών υλικών Οι εποχές αλλάζουν, οι τεχνολογίες αλλάζουν, το ίδιο και οι τα οποία μπορούν να συνδυαστούν με φυσικά υλικά. Άλλο συνθήκες. Κάπως έτσι, και η ανακαίνιση, μια διαδικασία που σημαντικό τμήμα μιας μελέτης εσωτερικού χώρου αποτελεί η επηρεάζεται από τις αλλαγές του περιβάλλοντος (με την ευρύμελέτη φωτισμού και οι εμπειρίες που προσφέρει ο φωτισμός τερη έννοια), θα πρέπει να αλλάζει, με αποτέλεσμα την εμφάστον χρήστη. Τέλος, παρατηρείται η τάση για επανασύνδεση νιση νέων τάσεων. Ποιες είναι όμως αυτές οι τάσεις; Η Μάρα του χρήστη με το φυσικό περιβάλλον, μέσω στοιχείων φύτευΠαπαβασιλείου (Micromega Architecture and Strategies) δίνει σης σε οριζόντιες και κάθετες επιφάνειες μέσα στον χώρο», έμφαση στον σχεδιασμό εμπειριών, λέγοντας πως «η ανακαίνιση υπογραμμίζουν. ενός χώρου, ειδικά σε έργα φιλοξενίας, εστίασης και αναψυχής, Τέλος, η Νεφέλη Ματσούκη Ντόριζα (Doriza Design) ξεχωρίζει ξεπερνά τα όρια του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού: καλούμαστε την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και τα έξυπνα σπίτια, να σχεδιάσουμε εμπειρίες, να δημιουρλέγοντας πως «η ενεργειακή αναβάθμιση γήσουμε χώρους οι οποίοι συγκινούν, των κτιρίων αποδεικνύεται ολοένα και δίνουν ερεθίσματα και δημιουργούν περισσότερο σημαντική σήμερα, γεγοαναμνήσεις στον επισκέπτη. Τα τελευνός που αποτυπώνεται τόσο σε θεσμικό ταία χρόνια έχουμε εξελίξει μια ολιστική επίπεδο με την υιοθέτηση κανονισμών και μεθοδολογία σχεδιασμού στου γραφείο τη χορήγηση προγραμμάτων (Εξοικονομώ μας. Ως Micromega αντιμετωπίζουμε κατ’ οικον.), όσο και σε επιχειρηματικό επίκάθε project ως μια μοναδική ευκαιρία πεδο με την εμφάνιση συγχρόνων προνα συγκινήσουμε τον χρήστη δημιουργώϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Πέρα από ντας exclusive εμπειρίες στην τομή του τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης χωρικού σχεδιασμού και του branding. των κτηρίων, επιτυγχάνονται στο εσωΑναζητούμε το signature DNA του εκάτερικό καλύτερες συνθήκες άνεσης και στοτε πελάτη/brand και ακολουθώντας διαβίωσης. Μία ολοένα και αυξανόμενη μια συνολική σχεδιαστική αντιμετώπιση, τάση αποτελεί η αξιοποίηση της έξυπνης μεταφράζουμε αυτό που κάνει μοναδικό τεχνολογίας στο σχεδιασμό. Το λεγόμενο « το κάθε project σε όλα τα στοιχεία, αρχιέξυπνο σπίτι» αποκτά ένθερμους υποστητεκτονικά / interior design / οπτικής επιρικτές, οι οποίοι επιθυμούν να εντάξουν κοινωνίας, δημιουργώντας μια συνεκτική την τεχνολογία στις καθημερινές λειτουρχωρική αφήγηση». γίες από το κουδούνι και το φωτισμό Η Χριστίνα Τσιραγγέλου (Urban Soul μέχρι την προστασία του σπιτιού και τη Χριστίνα Τσιραγγέλου, Associate Design Project) ξεχωρίζει την ανάπτυξη του stoDirector Urban Soul Project ρύθμιση της θερμοκρασίας». ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ADVERTORIAL

ΑΚΡΥΛΙΚΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ CORIAN® ΤΗΣ DUPONT™ Με τη σύγχρονη προσέγγιση της Fine Materials

Αν

κάποιος αναζητεί ένα αξιόπιστο υλικό επένδυσης τόσο σε επίπεδο ποιότητας, όσο και υγιεινής, ευελιξίας και διαχρονικής αντοχής, η λύση είναι μία: οι ομογενείς ακρυλικές επιφάνειες Corian® Dupont™. Πρόκειται για επιφάνειες υψηλής τεχνολογίας που παράγονται και εξελίσσονται διαρκώς με τα πιο σύγχρονα μέσα από την Dupont™, με στόχο να εμπνεύσουν τους επαγγελματίες του σχεδιασμού & της αρχιτεκτονικής προσφέροντάς τους ένα υλικό το οποίο τους δίνει τα απαραίτητα εφόδια να δημιουργήσουν χώρους εντυπωσιακής αισθητικής & υψηλής υγιεινής χωρίς περιορισμούς.

Ανανεωμένη αισθητική & υψηλή υγιεινή από ένα διαχρονικό υλικό που δεν γνωρίζει όρια! 22

Corian® παράγει μόνο η Dupont™ Το Corian® δημιουργήθηκε από την Dupont™ στην Αμερική το 1967, ως ένα καινοτόμο, ακρυλικό υλικό επένδυσης πάγκων κουζίνας & μπάνιου σε λευκές αποχρώσεις πρώτα και πολύ γρήγορα αναγνωρίστηκε και εδραιώθηκε σε όλο τον κόσμο από τους σχεδιαστές και αρχιτέκτονες ως ένα υλικό υψηλών προδιαγραφών, με εντυπωσιακές ιδιότητες. Το τμήμα έρευνας

και ανάπτυξης της Dupont™ φροντίζει διαρκώς για τη συνεχή αναβάθμιση του υλικού, τόσο τεχνικά με πληθώρα νέων καινοτόμων χαρακτηριστικών, όσο και δημιουργικά, ανανεώνοντας τη χρωματική της παλέτα με στόχο να διεγείρει τη φαντασία και να προσφέρει σύγχρονες λύσεις. Μετά την πρόσφατη προσθήκη 7 νέων χρωματικών επιλογών, πλέον πάνω από 90 χρώματα εμπλουτίζουν την παγκόσμια παλέτα του υλικού, με 40 από αυτά να είναι άμεσα διαθέσιμα στην Ελλάδα μέσω της Fine Materials, που αποτελεί τον επίσημο διανομέα του υλικού από το 2014. Αξίζει να αναφερθεί ότι από τότε που εδραιώθηκαν οι ακρυλικές επιφάνειες Corian® στον κόσμο των υλικών επένδυσης, έχει δημιουργηθεί μια σύγχυση στην παγκόσμια αγορά σχετικά με τα ομογενή ακρυλικά υλικά. Ομογενείς, ακρυλικές επιφάνειες, αλλά με διαφορετική σύσταση, παράγουν κι άλλες εταιρείες, Corian® παράγει μόνο η Dupont™, το οποίο μάλιστα είναι κατοχυρωμένο λογότυπο.

Corian® Quality Network

Για ένα εντυπωσιακό τελικό αποτέλεσμα με ένα υλικό το οποίο απαιτεί ειδική επεξεργασία είναι ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

απαραίτητος ο συνδυασμός καλής πρώτης ύλης και άρτιας τεχνικής γνώσης επεξεργασίας του υλικού. H Dupont™ με βασικό γνώμονα την ικανοποίηση των πελατών έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο πιστοποιημένων επεξεργαστών «Corian® Quality Network», παρέχοντας στις εταιρείες οι οποίες αποτελούν το δίκτυο, συνεχή εκπαίδευση, ενημέρωση και υποστήριξη. Με αυτό τον τρόπο η Dupont™ διασφαλίζει την ποιότητα κατασκευής και παρέχει 10ετή εγγύηση μέσω αυτών, όχι μόνο στο υλικό αλλά και στην επεξεργασία-τοποθέτηση. Έτσι αναδεικνύονται οι μοναδικές ιδιότητες που χαρακτηρίζουν τις επιφάνειες Corian® και την ασυναγώνιστη δυναμική τους. Η Fine Materials είναι ο θεματοφύλακας όλης της διαδικασίας για την Ελλάδα.

7 λόγοι για να επιλέξετε το Corian® της Dupont™ Το Corian® της Dupont™ αναπτύχθηκε ως εναλλακτική λύση υψηλότερης ποιότητας και απόδοσης σε συμβατικά υλικά επένδυσης και έχει πλέον εδραιωθεί παγκόσμια χάρη στις μοναδικές ιδιότητές του: -Αντιμικροβιακός σχεδιασμός. Χάρη στη μη πορώδη επιφάνεια το υλικό Corian® εξασφαλίζει μέγιστη υγιεινή αφού δεν επιτρέπει σε παθογόνους μικροοργανισμούς να αναπτυχθούν και να διεισδύσουν στο εσωτερικό του. - Εύκολο στη φροντίδα και στη συντήρηση. Με απλές πρακτικές, μπορείτε να διατηρήσετε την αισθητική των εφαρμογών με Corian® σαν να μην πέρασε ούτε μία ημέρα. -Επισκευασιμότητα. Δυνατή η τοπική επισκευή ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Με την εμπειρία και υποστήριξη της Fine Materials

Η Fine Materials -μέλος της DECOEXPER- είναι ο επίσημος διανομέας των ομογενών ακρυλικών επιφανειών Corian® στην Ελλάδα από το 2014, με πολυετή εμπειρία στο εμπόριο ποιοτικών και αξιόπιστων υλικών. Η Fine Materials, προκειμένου να διασφαλίσει την ποιότητα, διατηρεί μακροχρόνιες σχέσεις συνεργασίας και εμπιστοσύνης με τους πελάτες της, οι οποίοι αποτελούν το βασικό συστατικό της επιτυχίας της. Η Fine Materials παρέχει καινοτόμες και σύγχρονες λύσεις στον κόσμο των υλικών επένδυσης, αναζητώντας διαρκώς για νέα καινοτόμα υλικά. Ταυτόχρονα εξασφαλίζει υποστήριξη στους επαγγελματίες του χώρου έχοντας αναπτύξει τεχνική συμβουλευτική, προσφέρει διαρκή εκπαίδευση-ενημέρωση, προώθηση υλικών & projects, καθώς και άμεση εξυπηρέτηση με ευρεία γκάμα ετοιμοπαράδοτων εμπορευμάτων. φθοράς-ζημιάς. Ένας εξειδικευμένος κατασκευαστής μπορεί να επαναφέρει την επιφάνεια στην αρχική της όψη με απλό γυάλισμα ή μερική αντικατάσταση της εφαρμογής. - Μη ορατές ενώσεις. Ακόμη και σε περίπλοκες κατασκευές με σύνθετες λεπτομέρειες, οι επιφάνειες Corian® έχουν ενιαία υφή χωρίς ορατούς αρμούς, χάρη στις ειδικές κόλλες Corian® που έχουν σχεδιαστεί για να εναρμονίζονται απόλυτα με την απόχρωση της επιφάνειας. - Ευελιξία σχεδίου με δυνατότητα καμπυλών και ευφάνταστων σχημάτων κατασκευών. Η ιδιότητα θερμοδιαμόρφωσης του υλικού σάς δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσετε και να πειραματιστείτε με 3D κατασκευές και ιδιόμορφα σχήματα. -10ετής εγγύηση εφαρμογών. -Διεθνώς πιστοποιημένο.

Τ: 2104225157 E: sales@finematerials.eu www.finematerials.eu

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Πανδημία, τεχνολογία, co-working φαίνεται να προκαλούν τους αρχιτέκτονες να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουν τους γραφειακούς χώρους. Πώς όμως; ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΉΣ ΔΑΪΛΆ

Τα

γραφεία είναι οι χώροι όπου οι άνθρωποι περνούν το σημαντικότερο τμήμα της ημέρας τους. Έτσι, έχουν ιδιαίτερη σημασία τόσο λόγω του ότι είναι εργασιακοί χώροι όσο και επειδή είναι χώροι κοινωνικοποίησης – οι εργαζόμενοι έρχονται σε επικοινωνία μεταξύ τους, με πελάτες και εξωτερικούς συνεργάτες. Η διαμόρφωση των γραφείων αλλάζει καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, ενώ και οι υγειονομικές (και όχι μόνο) συνθήκες του τελευταίου ενάμιση χρόνου δεν έχουν καμία σχέση με αυτές που γνωρίζαμε μέχρι τότε. Το πώς είναι κάτι που προσπαθούμε να εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο.

ΠΑΝΔΗΜΙΑ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΡΑΦΕΙΩΝ Είναι αναμφισβήτητο γεγονός πως η πανδημία έφερε αλλαγές στο εργασιακό μοντέλο και στους εργασιακούς χώρους, άλλες παροδικές και άλλες μόνιμες, ενώ οι τεχνολογικές εξελίξεις έπαιξαν και αυτές ρόλο. Ο Φίλιππος Ζακόπουλος, Managing Partner του Found.ation, το οποίο ξεκίνησε ως ένας από τους πρώτους συνεργατικούς χώρους στην Αθήνα και πλέον λειτουργεί ως ολοκληρωμένος επιχειρηματικός σύμβουλος και εκπαιδευτικός κόμβος καινοτομίας, βλέπει πως τα γραφεία καταφεύγουν σε λύσεις που έχουν στοιχεία του co-working. «Η πανδημία έφερε τεράστιες αλλαγές σε κάθε κλάδο, οι οποίες επηρεάζουν με πολλούς τρόπους το μέλλον της ίδιας της φύσης της εργασίας. Πολλές επιχειρήσεις αντιμετώπισαν το πρόβλημα της ανεπάρκειας κατάλληλων αποστάσεων ανάμεσα στους σταθμούς εργασίας, με αποτέλεσμα να καταφύγουν σε μοντέλα εκ περιτροπής εργασίας ή πλήρους τηλεργασίας. Το δεύτερο ήταν πιο σπάνιο, καθώς απαιτεί ριζικές αλλαγές σε οργανωτικά και τεχνικά κομμάτια αλλά και στην κουλτούρα, και ακόμη και όπου έχει εφαρμοστεί δεν είναι βέβαιο πως γίνεται σωστά. Με τη σταδιακή επιστροφή σε μια -νέα- κανονικότητα, οι συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές: οι εργαζόμενοι θέλουν να κρατήσουν μέρος της ευελιξίας που είχαν διαμορφώνοντας τον χώρο εργασίας τους όπως τους εξυπηρετούσε, ενώ οι επιχειρήσεις πρέπει να διασφαλίσουν ότι θα πληρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας. Κι έτσι, οι υπάρχουσες δομές δεν επαρκούν για να στεγάσουν σωστά όλους τους εργαζόμενους, ενώ από την άλλη είναι δύσκολο να επεκταθούν οι φυσικοί χώροι. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Φτάνουμε, λοιπόν, σε λύσεις που δανείζονται πολλά στοιχεία από το co-working», υπογραμμίζει. Ο Αλέξανδρος Πασχαλούδης, Senior Architect και Design Leader των A&M Architects, θεωρεί ότι τα γραφεία του μέλλοντος θα είναι άνετοι χώροι όπου οι εργαζόμενοι θα μπορούν να αυτοσυγκεντρώνονται, να δημιουργούν και να συνεργάζονται. Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά, «Η εξέλιξη των γραφειακών χώρων υπήρξε για εμάς κύριο θέμα συζήτησης και μελέτης των τελευταίων ετών. Η πανδημία επιτάχυνε αυτές τις συζητήσεις, για την ευελιξία και την εξισορρόπηση του χρόνου μεταξύ της τηλεργασίας και της συνεργασίας στον φυσικό χώρο του γραφείου.

Φίλιππος Ζακόπουλος, Managing Partner Found.ation

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Μαρία Δέδα, Head Architect/ Founder Deda and Architects

Στην συνθήκη που όλοι βιώνουμε, διακρίνουμε με ενθουσιασμό την ευκαιρία οι Αρχιτέκτονες & Interior Designers να ανταποκριθούμε και να σχεδιάσουμε ένα καλύτερο εργασιακό περιβάλλον, όπου οι χρήστες θα επιθυμούν να επιστρέψουν σε αυτό και να νιώσουν ασφάλεια και οικειότητα. Η τηλεργασία εξάλλου, έχει πλέον καθιερωθεί και αποδίδει αξιόπιστα σε τεχνικό επίπεδο, κάτι για το οποίο δύσκολα θα φανταζόμασταν ένα με δύο χρόνια πριν. Οι μελλοντικοί χώροι γραφείων δεν θα είναι πλέον ένας χώρος στον οποίο θα εργάζεσαι, αλλά σχεδιασμένος ώστε να προσφέρει άνετους χώρους για αυτοσυγκέντρωση, δημιουργία και συνεργασία». Η Μαρία Δέδα, Head Architect και Founder του γραφείου Deda and Architects, στέκεται στη λύση των open space γραφειακών χώρων, ενώ προκρίνει και την εργασία σε υπαίθριους χώρους. «Πλέον στον σχεδιασμό γραφείων, πέρα από τις παραμέτρους που λαμβάνονταν για τη δημιουργία ιδανικών εργασιακών συνθηκών, θα κρίνεται απαραίτητη η μελέτη ενός «σεναρίου επιδημίας», ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί σε συνθήκες όπως αυτές της επιδημίας του Covid-19. Η λύση του open space σε γραφειακούς χώρους, αποτελούσε μέχρι σήμερα μια από τις βασικότερες επιλύσεις σε επίπεδο κάτοψης, δημιουργώντας χώρους κοινούς και ελεύθερους πλέον λόγω των περιορισμών και κανονισμών. Κρίνεται αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός αυτής της σύγχρονης λύσης για την επίτευξη τόσο της ασφάλειας των εργαζομένων όσο και τη διατήρηση του co-working και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των εργαζομένων. Επιπλέον ενδιαφέρον θα είχε μια νέα συνθήκη εργασίας σε υπαίθριους χώρους για να λαμβάνουν χώρα εξωτερικές συναντήσεις των συνεργατών», επισημαίνει. Για τον Μάνο Γωγούλη, Founding Partner του γραφείου MUTINY architecture & design, η πανδημία «αμφισβητεί» την υπάρχουσα δομή και οργάνωση των γραφειακών χώρων, ενώ βλέπει την ανάπτυξη του ψηφιακού co-working και της εργασίας σε υπαίθριους χώρους. «Η συζήτηση που έχει ξεκινήσει σχετικά πρόσφατα για το κατά πόσο οι αλλαγές που μας επιβλήθηκαν στον τρόπο ζωής και εργασίας μας θα παραμείνουν και, αν ναι, σε τι ποσοστό και με ποιον τρόπο, δημιουργεί και προσφέρει στους αρχιτέκτονες τα συστατικά μιας νέας σχεδιαστικής βάσης που θα αφορά τον κτιστό χώρο γύρω μας. Είτε έχει να κάνει με χώρο κατοίκησης,

Αλέξανδρος Πασχαλούδης, Senior Architect/Design Leader A&M Architects

Μάνος Γωγούλης, Founding Partner MUTINY architecture & design

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

είτε ψυχαγωγίας, είτε εργασίας κοκ. Τα τελευταία χρόνια αν παρατηρήσουμε τις μεγάλες πολυεθνικές θα δούμε ότι είχαν στραφεί σε μεγάλα συγκροτήματα κτιρίων και κτίρια-πολυχώρους με ατομικούς χώρους εργασίας, χώρους ομαδικής εργασίας, συνεργασίας, χώρους χαλάρωσης, χώρους παιχνιδιού, υπαίθριους χώρους, εστιατόρια, καφέ κλπ., αναδεικνύοντας τα κτίρια και τους χώρους που τα περιβάλλουν σε πυρήνα οικονομικής και επαγγελματικής δράσης στον οποίο κινούνται συνδιαλέγονται και δρουν άνθρωποι μαζικά για πολλές και διαφορετικές ώρες την ημέρα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Όπως είναι εύκολα κατανοητό, μετά τους τελευταίους μήνες, όλο το παραπάνω οικοδόμημα τίθεται σαφώς εν αμφιβόλω και ξεκινάμε πάλι από την αρχή. Οι αρχιτέκτονες θέτουμε νέα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν και μας θέτουν νέα δεδομένα που πρέπει να αποκωδικοποιήσουμε. Αριθμός εργαζομένων, τρόπος εργασίας, διάρθρωση τμημάτων και προσωπικού, νέα ιεραρχία, νέο οργανόγραμμα αλλά και νέα υλικά θωράκισης εργασιακών χώρων, διαφορετικές συνθήκες αερισμού και φωτισμού, νέες τεχνολογίες κλπ. Ο νέος σχεδιασμός κατά πάσα πιθανότητα θα κινηθεί σε 3+1 βασικούς άξονες: 1. τον πληθυσμό 2. την αλληλεπίδραση του πληθυσμού με τον χώρο και τις εγκαταστάσεις γενικότερα 3. την θωράκιση και προστασία κτιρίων και χώρων έναντι της Covid-19, ή πιθανών μελλοντικών αντίστοιχων θεμάτων. 3+1. τη λειτουργικότητα, την αισθητική και το design. Αναπόσπαστα κομμάτια της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και δημιουργίας ανεξαρτήτως εποχής, συνθηκών και λοιπών παραγόντων. Όλα τα παραπάνω, σε ένα καθόλου μακρινό μέλλον, θα οδηγήσουν τις εταιρείες σε μικρότερα ευέλικτα σχήματα εργασιακών χώρων και εγκαταστάσεων που θα αποφεύγεται ο συγχρωτισμός, θα ενθαρρύνεται η εξ` αποστάσεως εργασία και το ψηφιακό co-working, θα δημιουργηθούν συνθήκες εργασίας σε υπαίθριους χώρους», τονίζει.

CO-WORKING: ΜΙΑ ΝΕΑ ΤΑΣΗ ΑΝΑΔΥΕΤΑΙ

Ο σχεδιασμός co-working χώρων ήδη έχει κάνει την εμφάνισή της στο εξωτερικό, ενώ και στην Ελλάδα αρχίζει να γίνεται λόγος για αυτή την τάση. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα τάση η οποία δημιουργεί ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας και ανταλλαγής πρακτικής γνώσης μεταξύ διαφορετικών επαγγελματικών, ακόμα και κοινωνικών ομάδων. Ο Φίλιππος Ζακόπουλος (Found.ation) πιστεύει πως για πολλές επιχειρήσεις η μίσθωση co-working χώρων είναι η ιδανική λύση. «Για τις επιχειρήσεις που υιοθετούν το υβριδικό μοντέλο εργασίας, επιτρέποντας επιλεκτική εργασία εξ αποστάσεως, οι γραφειακοί χώροι μετατρέπονται σε co-working spaces, όπου ο κάθε εργαζόμενος κάνει κράτηση του σταθμού εργασίας του για συγκεκριμένες ημέρες/ώρες και τον μοιράζεται με άλλους, 26

ακολουθώντας το μοντέλο του hot desking. Επιπλέον, μεγάλο μέρος των συναντήσεων θα εξακολουθήσουν να γίνονται μέσω τηλεδιασκέψεων, οπότε πλέον είναι απαραίτητοι και οι χώροι που να το επιτρέπουν. Και καθώς οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν διαθέτουν ή δεν μπορούν να διαμορφώσουν με τέτοιο τρόπο τους υπάρχοντες χώρους τους, η μίσθωση σε co-working spaces είναι σε πολλές περιπτώσεις ιδανική λύση, καθώς παρέχουν οργανωμένα γραφεία, γρήγορη σύνδεση Internet και τη ζητούμενη ευελιξία», τονίζει. Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Πασχαλούδη (A&M Architects), βλέπει πως το co-working θα οδηγήσει -μεταξύ άλλων- τα γραφεία να προσφέρουν ευέλικτα σημεία εργασίας, συνεργασίας και συνεύρεσης σε έναν χώρο. «Το ανθρωποκεντρικό κριτήριο του Αρχιτέκτονα και Interior Designer ήταν πάντα να αφουγκραζόμαστε τις επιθυμίες του χρήστη, αλλά και να ακολουθούμε τις απαιτήσεις και τα “trends” των καιρών. Για τους γραφειακούς χώρους ειδικότερα, πιστεύουμε πως θέτοντας το κατάλληλο “work culture” στο εργασιακό περιβάλλον, θα ωφελήσει όλες τις πλευρές, όχι μόνο στην παραγωγικότητα αλλά και στο “wellbeing” του εργαζόμενου, όπου θα έχει τις επιλογές χρήσης διαφορετικών χώρων ανάλογα με την φύση εργασίας- συνεργασίας. Η ισορροπία της διαβάθμισης ιδιωτικότητας με χώρους αυτοσυγκέντρωσης και συνεργασίας θα συνυπολογίζεται με τις νέες παραμέτρους τήρησης αποστάσεων και αποφυγής πυκνής χωροδιάταξης. Οι μελλοντικοί γραφειακοί χώροι θα προσφέρουν ευέλικτα σημεία εργασίας , συνεργασίας και συνεύρεσης σε ενιαίο χώρο, με τον συνδυασμό των κατάλληλων υλικών, επίπλων καθώς και της τεχνολογίας, ενώ το καθιερωμένο “workstation” και “meeting room” θα καταλαμβάνει μικρότερο ποσοστό από όσο μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιούσαμε», καταλήγει. Η Μαρία Δέδα (Deda and Architects) πιστεύει πως πρόκληση είναι η εύρεση λύσεων που διατηρούν το co-working, εξασφαλίζοντας την υγεία των εργαζομένων. «Η χρονιά που μας πέρασε είχε πολλές δυσκολίες τόσο στον επαγγελματικό τομέα, όσο και στον κοινωνικό. Οι δια ζώσης συναντήσεις αντικαταστάθηκαν από συνεχή διαδικτυακά meeting και κλήσεις, δημιουργώντας μια νέα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

συνθήκη αλληλεπίδρασης μεταξύ των ατόμων και ανταλλαγής ιδεών. Η νέα αυτή πραγματικότητα παρουσίασε νέες δυνατότητες και επαναπροσδιόρισε την έννοια του co-working και της συνεργασίας μεταξύ των εργαζομένων. Παρόλα αυτά, η κοινωνική αλληλεπίδραση και οι δια ζώσης συναντήσεις συνεχίζουν να αποτελούν βασικό αντικείμενο για τη σωστή λειτουργία ενός γραφείου. Ο αρχιτέκτονας καλείται να διερευνήσει νέες λύσεις οι οποίες έχουν ως απώτερο σκοπό τόσο τη διατήρηση του co-working με κύριο μέλημα την ασφάλεια των εργαζομένων».

ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΝΕΑ ΥΛΙΚΑ Μία από τις πολλές αλλαγές που έχει επιφέρει η πανδημία στις ζωές μας, είναι ότι οι εσωτερικοί χώροι, τα κτίρια εν γένει, οφείλουν να θωρακίζουν -περισσότερο από ποτέ- τους χρήστες έναντι των μικροβίων. Αυτό ισχύει για χώρους κάθε χρήσης, αλλά ακόμα περισσότερο για τα γραφεία όπου καλείται να συνυπάρξει ένας -μικρότερος ή μεγαλύτερος- αριθμός ανθρώπων, σε σχέση πχ με τις κατοικίες. Για τον Αλέξανδρο Πασχαλούδη (A&M Architects), η αντιμικροβιακή θωράκιση μπορεί να αλληλοσυμπληρώσει τον σχεδιασμό βιώσιμων κτιρίων, ενώ θα ήθελε να δει τη βιομηχανία υλικών και επίπλων να εστιάζει σε φυσικά υλικά όπως το “linoleum”. Πιο αναλυτικά, και με δικά του λόγια, «Tα σημεία των καιρών καθόριζαν πάντα την πηγαία αντίδραση και προσαρμογή του Αρχιτέκτονα και Interior Designer στις νέες παραμέτρους. Η θωράκιση των κτιρίων – χώρων έναντι των μικροβίων μπορεί να συμβαδίσει με την κλιματική αλλαγή και να αλληλοσυμπληρώσει την ανάγκη σχεδιασμού βιώσιμων κτιρίων με σεβασμό στο περιβάλλον, με την ανάγκη παροχής φρέσκου και καθαρού αέρα στο εσωτερικό τους. Ο φυσικός εξαερισμός και ηλιασμός του κτιρίου και των εσωτερικών χώρων, ή ο τεχνητός μέσω εξοπλισμού ελάχιστου δυνατού περιβαλλοντικού αποτυπώματος, είναι ακόμα πιο αναγκαίος και επίκαιρος στην εποχή μας. Η βιομηχανία που σχετίζεται με τα υλικά και τα έπιπλα, έχει μόλις ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

αρχίσει να προσαρμόζεται και να ερευνά τρόπους αντιμικροβιακής προστασίας. Ακολουθούμε τις προτάσεις σημαντικών οργανισμών στον χώρο σχεδιασμού γραφειακών χώρων, οι οποίοι έχουν εισαγάγει στο εύρος υλικών τους νέα υφάσματα, μοκέτες, δάπεδα και σκληρές επιφάνειες με “hygienic & antistatic” ιδιότητες και τη δυνατότητα συχνών καθαρισμών για προστασία. Προσωπικά, θα ήθελα η βιομηχανία να εστιάσει περισσότερο στην χρήση, εκμετάλλευση και εξέλιξη φυσικών υλικών όπως το “linoleum”, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί τόσο στα δάπεδα όσο και στα έπιπλα, ακολουθώντας συγχρόνως την ευθύνη όλων μας για βιώσιμο περιβαλλοντικό σχεδιασμό». Για τη Μαρία Δέδα (Deda and Architects), σημαντικά στοιχεία είναι ο εξαερισμός των χώρων εργασίας, η μείωση των εργαζομένων και η τοποθέτηση διαχωριστικών, ενώ, από άποψης υλικών, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι επιστρώσεις με ιόντα αργύρου. Σύμφωνα με την ίδια, «Ο συνεχής και σωστός εξαερισμός του χώρου εργασίας αποτελεί βασικό παράγοντα για τη διασφάλιση χώρων με λιγότερα μικρόβια και καλύτερη ατμόσφαιρα. Οι συνεχείς προσπάθειες και δοκιμές για την επιστροφή στην κανονικότητα της εργασίας έχουν δείξει ότι ο συχνός αερισμός του χώρου σε συνεργασία με την ατομική προσπάθεια των εργαζομένων μπορούν να δημιουργήσουν ένα ασφαλές περιβάλλον εργασίας. Αναπόφευκτη είναι η μείωση του αριθμού των εργαζομένων σε έναν χώρο για τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια καθώς και η χρήση διαχωριστικών για μεγαλύτερη ασφάλεια. Επιπλέον απαραίτητες κρίνονται οι ειδικές μελέτες των μηχανολογικών εγκαταστάσεων καθώς και η χρήση ειδικών φίλτρων για τη δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας. Η νέα τεχνολογία επιστρώσεων με την ειδική ενσωμάτωση κατάλληλων αντιμικροβιακών δομών βασισμένων σε ιόντα αργύρου αποτελεί μια νέα έξυπνη τεχνολογία που αναπτύχθηκε τον τελευταίο καιρό. Επιφάνειες με επίστρωση ιόντων αργύρου καθώς και βαφές της τεχνολογίας VAIROTM, προσφέρουν στον χρήστη επιφάνειες με αντιμικροβιακές ιδιότητες κι αποτελούν την έναρξη ανάπτυξης νέων τεχνολογιών και τρόπων για την παρεμπόδιση ανάπτυξης ιών και βακτηριδίων σε καθημερινές επιφάνειες». Τέλος, ο Μάνος Γωγούλης (MUTINY architecture & design) προκρίνει -μεταξύ άλλων, ως προς τα υλικά- τη χρήση του χαλκού με την αντιμικροβιακή του δράση, καθώς και δάπεδα και επιφάνειες εργασίας από μη απορροφητικά υλικά. «Θα γίνει ευρεία χρήση υλικών όπως ο χαλκός που μέχρι τώρα αποτελούσαν πολυτέλεια κυρίως λόγω του κόστους τους έναντι άλλων υλικών, προσφέροντας πέρα από αντιμικροβιακή δράση και νέα αισθητική. Θα προκριθούν ψηλοτάβανοι χώροι με μεγάλα ανοίγματα, με δάπεδα και επιφάνειες εργασίας από μη απορροφητικά υλικά, χωρίς πολλά διακοσμητικά αντικείμενα, θα κυριαρχήσουν οι ψηφιακές εφαρμογές επικοινωνίας και οι αντίστοιχες συσκευές που θα τις υποστηρίζουν, και θα είναι βασικό ζητούμενο η άμεση χωρική σχέση του εργασιακού χώρου με επισκέψιμα προστατευμένα υπαίθρια τμήματα. Ένας νέος ιδιότυπος μινιμαλισμός βρίσκεται προ των πυλών», προβλέπει. 27

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Pandemic Architecture Ποιος ο ρόλος της αρχιτεκτονικής στη μετα-COVID εποχή; Ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός και οι μελέτες που βραβεύτηκαν έθεσαν κομβικά ερωτήματα για το πώς μπορεί να προσαρμοστεί η ανθρώπινη ζωή σε συνθήκες πρωτόγνωρες. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

τις 11 Μαρτίου 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε τον κορονοϊό ως «πανδημία» και έκανε αυτό που φάνταζε ως «μακρινό πρόβλημα των άλλων», δική μας καθημερινή πραγματικότητα. Οι συνθήκες που εργαζόμασταν, κυκλοφορούσαμε και ζούσαμε άλλαξαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, διαμορφώνοντας μια πραγματικότητα που αποτέλεσε πρόκληση για την ίδια την αρχιτεκτονική. Ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός ιδεών Pandemic Architecture, σε επιμέλεια της Design Ambassador για το Archisearch.gr, ξεκίνησε λοιπόν μέσα στην καραντίνα με στόχο να καταφέρει να απαντήσει σε ένα ερώτημα: «Τι μπορεί να κάνει η αρχιτεκτονική για την επόμενη μέρα μετά την πανδημία;». Με λίγα λόγια, το αποτέλεσμα ήταν η συγκεκριμένη προσπάθεια να συγκεντρώσει την προσοχή της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κοινότητας.

Σχεδιάζοντας ένα καλύτερο αύριο

Στον διαγωνισμό, ο οποίος ουσιαστικά καλούσε τη δημιουργική κοινότητα των αρχιτεκτόνων και σχεδιαστών να δώσει λύσεις για το μέλλον της κατοικίας, του χώρου εργασίας, του δημόσιου χώρου, των χώρων υγείας και της τουριστικής βιομηχανίας στη νέα αυτή, άγνωστη εποχή, ανταποκρίθηκαν περισσότεροι από 800 άνθρωποι καταθέτοντας πάνω από 450 προτάσεις από 65 διαφορετικές χώρες της υφηλίου. Μαζί με τους αριθμούς, ας ληφθούν υπόψη οι πολλές και συχνές δυσκολίες όπως, για παράδειγμα, οι συχνές διακοπές ρεύματος στην Ινδία, που εμπόδιζαν την αποστολή των προτάσεων ή τα προβλήματα που προέκυπταν στις συνεργασίες ομάδων από απόσταση, καθώς πολλές φορές κάθε μέλος της εκάστοτε ομάδας τύχαινε να είχε αποκλειστεί σε διαφορετικό σπίτι. Παρόλα αυτά, είναι αξιοσημείωτες οι πολυάριθμες συμμετοχές από την Ινδία, το Λίβανο, τη Νιγηρία, τη Νότια Αφρική, τις ΗΠΑ, τη Νότια Κορέα, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Τουρκία και την Ευρώπη. Το μεγαλύτερο δίδαγμα του διεθνούς διαγωνισμού Pandemic Architecture, πέραν των μελετών που βραβεύτηκαν και αυτών που απέσπασαν τους επαίνους, είναι πως παρά το κλίμα φόβου και ανασφάλειας που νιώθαμε για το αύριο, άνθρωποι από διαφορετικές κουλτούρες και νοοτροπίες ενώθηκαν για να παρουσιάσουν ένα καλύτερο αύριο. Για πρώτη φορά μετά τον 28

Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η ανθρωπότητα βρέθηκε αντιμέτωπη με μια τρομακτική απειλή, που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί μεγάλες ανακατατάξεις σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Ταυτόχρονα, όμως, για πρώτη φορά διαφορετικοί άνθρωποι έδωσαν το μήνυμα πως, όποιο και αν είναι το μέλλον, η ζωή θα προσαρμοστεί, θα συνεχιστεί και θα ανθίσει.

Ο ιδιωτικός και ο δημόσιος χώρος… αλλιώς

Δύο θέματα που φαίνεται να απασχόλησαν σχεδόν όλους τους αρχιτέκτονες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό, ήταν η ένταξη των στοιχείων της φύσης –ήλιος, νερό, αέρας, γη- στον εσωτερικό χώρο, στοιχεία που έλειψαν πολύ, ειδικά στους εγκλωβισμένους κατοίκους των πόλεων, αλλά και η εξωστρέφεια ανθρώπων και κτιρίων. Στην πλειονότητα των προτάσεων βλέπουμε ιδέες που εξασφαλίζουν την ασφαλή επικοινωνία μεταξύ των ενοίκων μιας πολυκατοικίας ή των πολιτών μιας κοινωνίας. Άλλωστε, η ιδέα η φύση να εισέρχεται στο σπίτι μας και η ουσιαστική επικοινωνία να είναι εφικτή με κάθε τρόπο και κάθε στιγμή, όσο μακριά κι αν είμαστε ο ένας από τον άλλον είναι κάτι που χρειαζόμαστε ανεξαρτήτως πανδημίας…

Πώς σχεδιάζουμε μια πόλη

Σύμφωνα με το κάλεσμα του διαγωνισμού Pandemic Architecture, σε κάθε περίπτωση διαχείρισης υγειονομικής κρίσης, ο σχεδιασμός μίας πόλης πρέπει να έχει δύο γενικούς σκοπούς: 1. την αντιμετώπιση του ξαφνικού μεγάλου αριθμού ασθενών και 2. τη διατήρηση της κανονικότητας της ζωής στο μέτρο του εφικτού για όλους τους υπόλοιπους. Επίσης, ο σχεδιασμός χώρων διαβίωσης στο μέλλον φαίνεται ότι δεν πρέπει μόνο να λαμβάνει υπόψη λειτουργικούς χώρους για μεμονωμένες και συλλογικές ανάγκες, αλλά και να προστατεύει την υγεία, καθώς οι άνθρωποι ξοδεύουν ολοένα και περισσότερο τον χρόνο τους απομονωμένοι σε χτισμένους χώρους. Έτσι, οι λύσεις που κέρδισαν την προσοχή των κριτών ήταν εκείνες που ενσωμάτωσαν με επιτυχημένο τρόπο την τεχνολογία, χαρακτηρίζονταν από καινοτομία και περιελάμβαναν κοινωνικούς, πολιτικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ακολουθούν αναλυτικά τα δύο ισότιμα βραβεία, οι δύο ισότιμες προτάσεις ειδικής μνείας, αλλά και οι οκτώ ισότιμοι έπαινοι. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΒΡΑΒΕΙΑ (2 ισότιμα βραβεία) Χορηγοί Χρηματικών Βραβείων αξίας 2.000 ευρώ το καθένα KILADA HILLS ORAMA MINIMAL FRAMES Πρώτο βραβείο

BIG APPLE, SMALL PLUG-IN Ομάδα Gandong Cai, Mingjie Cai Χώρα ΗΠΑ

Επιτρέπεται σε όλους η πρόσβαση στον δημόσιο χώρο ακόμα και στη νέα κανονικότητα; Μπορούμε να ορίσουμε εκ νέου τον δημόσιο χώρο και να προτείνουμε μια νέα συμπεριφορική μέθοδο σε αυτόν; Μπορεί το μεγάλο πρόβλημα της Νέας Υόρκης να λυθεί από μικρές παρεμβάσεις; Η πρόταση κατασκευάζει ένα φανταστικό σενάριο για το άμεσο μέλλον, όπου ο δημόσιος χώρος της Νέας Υόρκης «ανοίγει» ξανά και μια κοινωνική πολιτική υπό τον τίτλο «Social Plug-in Plan» εφαρμόζεται σε όλη την πόλη. Πρόκειται για ένα ριζοσπαστικό και συνάμα εφικτό σενάριο για το αύριο, στο οποίο η προσωπική ελευθερία πρόσβασης στο δημόσιο χώρο και η ευθύνη τήρησης ασφαλών αποστάσεων συμβαδίζουν με την υποτιθέμενη νέα κανονικότητα. Δωρητής Χρηματικού Βραβείου KILADA HILLS

Δεύτερο βραβείο

WALL - BEING Ομάδα Clara Fung Ka Yee, Cherene Hui, Jennifer Yip | Χώρα Χόνγκ Κόνγκ

Πώς μπορεί να βοηθήσει ο “τοίχος” στην προστασία της υγείας μας; Αν και δυσχερείς καταστάσεις μπορεί να απαιτούν ακραία μέτρα, όπως η καραντίνα που βιώσαμε πρόσφατα, τι μπορεί να προσφέρει η αρχιτεκτονική για τη στοιχειώδη, καθημερινή μας διαβίωση πριν το μέτρο της καραντίνας καταστεί αναγκαίο; Στοχοποιώντας το θεμελιώδες αρχιτεκτονικό στοιχείο του τοίχου, εντός του οποίου διαβιούμε καθημερινά, η παρούσα πρόταση φιλοδοξεί να συνεισφέρει στη προστασία της δημόσιας υγείας, με αρχιτεκτονικούς όρους, απελευθερώνοντας τους πολίτες από το χώρο της οικίας και από τον περιορισμό τους εντός των τοίχων. Δωρητής Χρηματικού Βραβείου ORAMA MINIMAL FRAMES

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

ΕΙΔΙΚΗ ΜΝΕΙΑ (2 ισότιμα βραβεία) GIFT VOUCHER (2 Prizes) για online σεμινάριο Lighting Masterclass with Creative Lighting (αξίας £500 το καθένα) Πρώτο βραβείο

RED BALLOON PLAN Ομάδα Ningxin Zhang, Yue Peng, Boliang Du | Χώρα Κίνα

Ένα κόκκινο μπαλόνι για κάθε απομονωμένο στο διαμέρισμά του ένοικο. Η πρόταση αφορά τον σχεδιασμό ενός ατομικού αναπνευστικού μηχανισμού που θα παρέχεται σε κάθε πάσχοντα από κορονοϊό με σκοπό την αντιμετώπιση ζητημάτων αποστασιοποίησης στον οικιακό χώρο θέτοντας ως προτεραιότητα την ελαχιστοποίηση της διασποράς νοσημάτων μεταξύ των μελών της ίδιας οικογένειας, παρέχοντας, παράλληλα, υποστήριξη σε κάθε μεμονωμένο άτομο που έχει προσβληθεί από τον Covid-19.

Δεύτερο βραβείο

ISOLINETION Ομάδα Arseniy Bychkov, Sofya Garkusha, Valentin Garkusha | Χώρα Ρωσία

Ρεαλιστικά σενάρια διαδρομών μέσα στην πόλη την εποχή του κορονοϊού. Η πρόταση στοχεύει να διασφαλίσει ένα ασφαλές περιβάλλον κίνησης εντός των πόλεων κατά τη διάρκεια πανδημιών, κάνοντας χρήση των επιδημιολογικών δεδομένων και ενός συγκεκριμένου αλγορίθμου για να χαρτογραφήσει τη διασπορά και κατανομή της νόσου στον αστικό ιστό, θέτοντας ως απώτερο σκοπό την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των αστικών κέντρων σε περιόδους κρίσεων καθιστώντας τα διαπερατά και άρα λειτουργικά.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

8 προτάσεις που απέσπασαν ισότιμους επαίνους PANDEMIC LIFE TOWER Ομάδα Dalong Li, Weijun Peng, Yueling Lin | Χώρα Κίνα

Ένας πύργος για τους ανθρώπους που έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό. Η πρόταση επικεντρώνεται στον κριτικό επανακαθορισμό του χώρου απομόνωσης για τον Ασαφή Πληθυσμό – τα άτομα που έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό και η παρούσα κατάστασή τους ορίζεται ανάμεσα σε υγιή και νοσούντα άτομα – με σχεδιαστική πρόθεση τη δημιουργία ενός ενδιαφέροντος και συμπεριληπτικού χώρου διαβίωσης που θα προάγει, με προτεραιότητα την ασφάλεια, την ελευθερία και την αλληλεπίδραση των ενοίκων, χωρίς να τους «απομονώνει».

MOURNING MAPS Ομάδα Gemma Jones, Malex Salamanqués | Χώρα Ηνωμένο Βασίλειο

Ένα προσωπικό “υπεραντικείμενο πένθους” για την εποχή του κορονοϊού. Η πρόταση αποτελεί μια συγκεκριμένη θέση για το πένθος και ένα υπεραντικείμενο που διαμορφώνεται από μικρο-αρχιτεκτονικές δομές με σκοπό την αποκεντρωμένη συλλογική μνήμη. Ένας υπερ-χάρτης που δομείται από μικρο-ναούς, λειτουργώντας ως ένα πολυσυλλεκτικό ιερό, που αποτελείται από μικρότερα συνδεδεμένα μεταξύ τους μνημεία, δίνοντάς μας, με αυτό τον τρόπο, συντεταγμένες για ένα ταξίδι μνήμης.

We TAKE the ROOF Ομάδα Aglaia Lampropoulou, Myrto Kozaki | Χώρα Ηνωμένο Βασίλειο

Το δώμα ως εναλλακτική λύση στην πανδημία. Τι συμβαίνει όταν μια κρίση μάς ωθεί έξω από τους δρόμους; Τι συμβαίνει στα πρωτόκολλα της διαβίωσης και της φροντίδας όταν αφαιρεθεί ο ιστός που συγκρατεί τις πόλεις μας; Αντλώντας έμπνευση από την αρχιτεκτονική έκτακτης ανάγκης καθώς και από την τέχνη των εγκαταστάσεων, η πρόταση προβάλλει την οροφή/το δώμα ως εναλλακτική λύση στην υγειονομική κρίση αλλά και πέραν αυτής, ως ένα αναδυόμενο πεδίο ευκαιριών που επιτρέπει την εμφάνιση νέων μικρο-οικονομιών που αποκαθιστούν τις χαμένες συνδέσεις με την πόλη. Τα οικοδομικά τετράγωνα γίνονται μικρόκοσμοι της ζωής στην πόλη όχι πια ως ιδιωτικές, αυτόνομες φυσαλίδες αλλά ως μέρος ενός ευρύτερου δικτύου που μας συνδέει ξανά με το κοινωνικό.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

AVLEA Ομάδα Nikolaos Gkrintzos, Angeliki Tziotaki, Anastasia Peslis | Χώρα Ελλάδα

Ο επανασχεδιασμός του αθηναϊκού μπαλκονιού. Τι συμβαίνει όταν είναι απαραίτητο να περιοριστούν οι άνθρωποι στον ιδιωτικό τους χώρο; Τελικά θα καταφύγουν στο μόνο μέρος του διαμερίσματος που προσφέρει την αίσθηση της εξόδου και της διαφυγής, διατηρώντας παράλληλα την ιδιωτικότητα. Και αυτό δεν είναι άλλο από το μπαλκόνι. Η πρόταση παρουσιάζει τον μηχανισμό τύπου κέλυφος Avlea, που τοποθετείται στον εξώστη και αποτελείται από εναλλάξιμα στοιχεία, ενισχύοντας, με αυτό τον τρόπο, την απομόνωση και επιτυγχάνοντας μια κατάσταση απορρήτου και εσωστρέφειας σε έναν κατά τα άλλα εξωστρεφή χώρο.

NOVUS Ομάδα Franz Christopher Berania Diaz, Camille Francesca Villar Pe | Χώρα Φιλιππίνες

Ένα νέο σύστημα εργασίας και διαβίωσης για το μέλλον. Η πρόταση επικεντρώνεται στον σχεδιασμό ενός νέου συστήματος διαβίωσης αποτελούμενου από χώρους που ικανοποιούν τις διάφορες ανάγκες και επιθυμίες του τρόπου ζωής των ανθρώπων μέσω αρθρωτών-σπονδυλωτών συστημάτων υπό την πεποίθηση ότι η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός πρέπει να διαθέτουν ισχυρή ικανότητα προσαρμογής ώστε να επιτρέπουν και να διευκολύνουν την ευελιξία στο μέλλον. Πρόκειται για έναν σχεδιασμό που ανταποκρίνεται σε απαιτήσεις έκτακτης ανάγκης ανακουφίζοντας, έτσι, τη ζωή των ανθρώπων, καταπολεμώντας τις κοινωνικές αδικίες και διατηρώντας την οικονομία σε περιόδους πανδημίας.

CANNIBALISM CITY Ομάδα Yafei Li | Χώρα ΗΠΑ

Μια «φανταστική» πόλη δέχεται επίθεση από τον COVID-19 Η πρόταση αποτελεί μια σειρά σχεδίων με γραφίτη, υπό τον τίτλο Cannibalism City και απεικονίζει μια «φανταστική» πόλη υπό την επίθεση του COVID-19 από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Πρόκειται για έναν μετα-έργο με αντισυμβατική άποψη, όπως σχολιάζει η κριτική επιτροπή των βραβείων, που στόχο έχει μεταξύ άλλων, να αναδείξει την ανατροπή των ισορροπιών και της ανθρώπινης φύσης.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

GENDER VIOLENCE IN COVID TIMES Ομάδα Adrián Zavala Moreno, Irlanda Gatica López, Edgar Adrián González Pérez | Χώρα Μεξικό

Ένα καταφύγιο για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας στην πανδημία. Η πρόταση αφορά τον σχεδιασμό ενός καταφυγίου για γυναίκες που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία σε περιόδους πανδημικών κρίσεων, ώστε όταν ωθούνται εκτός της κατοικίας τους να μην είναι εκτεθειμένες στον ιό. Η βασική μονάδα έχει μέγεθος 2.4 x 3.6 μέτρα και έχει τη δυνατότητα να επεκτείνεται προσθέτοντας περισσότερες περιμετρικά της ενώ η ευελιξία του συστήματος, του επιτρέπει να συναρμολογηθεί με πολλούς τρόπους και σε διαφορετικές τοποθεσίες. Η στρατηγική επιλογή του σημείου τοποθέτησης του καταφυγίου δύναται ν’ αποτελέσει μια δήλωση για το πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να διαμεσολαβήσει μια διαμαρτυρία λειτουργώντας ως τρόπος προβολής ενός ζητήματος.

SELF-HELP Ομάδα Yau Kai Shing | Χώρα Χόνγκ Κόνγκ

DIY συστήματα επέκτασης του χώρου κατοίκησης από μπαμπού. Η πρόταση παρουσιάζει τον σχεδιασμό μιας γρήγορα και εύκολα κατασκευάσιμης υποδομής από μπαμπού για τα οικιστικά κτίρια στο Χονγκ Κονγκ, που μπορεί να συναρμολογηθεί από ανθρώπους χωρίς επαγγελματική κατάρτιση σε περιόδους πανδημικών κρίσεων. Σκοπός της κατασκευής είναι η άμβλυνση της αίσθησης εγκλεισμού που προκύπτει από ακραία μέτρα όπως η καραντίνα μέσω της διάνοιξης του περιορισμένου χώρου κατοίκησης προς τον δημόσιο χώρο της πόλης και της εισαγωγής νέων λειτουργιών όπως η εργασία και η ψυχαγωγία, συμπληρωματικά του οικείν.

The area is defined by a size of yoga pad and enlarged by the spatial need of Asana

The fabric screen create a spiritual experience for yoga and meditation. Also, Block the view of the surrounded concrete jungle to achieve a quiet space.

Type 1: Quiet Spaces For Relaxing

Στοιχεία Διαγωνισμού

Επιμέλεια: Βασίλης Μπαρτζώκας Archisearch & Design Ambassador Συνεπιμελήτρια: Τίνα Μαρινάκη, αρχισυντάκτρια Archisearch.gr Χορηγοί βραβείων: Kilada | Dolphin Capital Investors, Orama Minimal Frames, Creative Lighting Υποστηρικτές: Xi’ an Jiaotong University, Creative Lighting, Mdff Greece-Cyprus, Ecoweek Γραφιστικά: AG Design Agency Ο διαγωνισμός Pandemic Architecture πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, της Ένωσης Αρχιτεκτόνων Δωδεκανήσου, Cyprus Architects Association & του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

INTERVIEW

Η εφαρμογή φυσικών υλικών στην κατασκευή απαιτεί ένα restart στον τρόπο σκέψης του σχεδιαστή αλλά και του κατασκευαστή Κοιτώντας λίγο “πίσω” αλλά και λίγο… παραδίπλα, μπορεί να αντιληφθεί κανείς ότι η αειφορία ήταν πάντα εδώ. Μόνον που αυτό που σήμερα είναι το απόλυτο αιτούμενο, υπήρξε για χιλιετίες ο… απλός κανόνας, σύμφωνα με τον Απ. Μουσουράκη ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΛΉΔΑ ΔΕΛΗΓΙΆΝΝΗ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

με αυτόν. Αυτό που χρειάζεται είναι η πληρέστερη ένταξή του στο γνωστικό και κανονιστικό πλαίσιο που κατευθύνει τα δομικά έργα σε χώρες όπως η δική μας, όπου το υλικό αγνοήθηκε μετά την εμφάνιση του σκυροδέματος πριν από 100 χρόνια περίπου. Αυτό γίνεται σήμερα σε πολλές χώρες του κόσμου, όπως στη Γερμανία, τη Νέα Ζηλανδία, τον Καναδά κ.α.

Για τη βιώσιμη αρχιτεκτονική, με υλικά γνωστά στον άνθρωπο από τα βάθη της ιστορίας, μιλήσαμε με τον αρχιτέκτονα – μηχανικό Αποστόλη Μουσουράκη, εκ της “πηλΟίκο” αμκε.

Κάποια υλικά δόμησης (όπως ο πηλός) τα χρησιμοποιούν οι άνθρωποι από καταβολής του είδους σε σπίτια και κτίρια. Σήμερα, που το sustainability (κατά τον διεθνή όρο) είναι ύψιστο ζητούμενο (και στις κατασκευές) πώς μπορούν να επιστρέψουν τα υλικά αυτά στην ανέγερση ή ανακατασκευή σύγχρονων κτιρίων; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο άψητος πηλός είναι το απόλυτο αειφόρο (sustainable) δομικό υλικό που χαρακτηρίζει τον ανθρώπινο πολιτισμό. Δηλαδή, για να το περιγράψουμε απλά, ένα υλικό που χρησιμοποιείται κυκλικά, ξανά και ξανά, σε διάφορα τεχνικά έργα εδώ και χιλιάδες χρόνια με μηδαμινό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Για παράδειγμα στη Θεσσαλία έκτιζαν από την αρχαιότητα χρησιμοποιώντας τη λάσπη που τους παρείχε απλόχερα ο κάμπος. Σήμερα μετά από τουλάχιστον 7.000 χρόνια, το μόνο ίχνος της χρήσης του οικοδομικού πηλού είναι μικρές λίμνες, μέρη από όπου λάμβαναν το υλικό, κοντά στη Καρδίτσα και κάποιοι λοφίσκοι συσσώρευσης δομικών υλικών σε επίπεδα, τις γνωστές μας «μαγούλες». Ο πηλός σαν οικοδομικό υλικό δεν χρειάζεται να επιστρέψει γιατί ακόμα και σήμερα ένα σημαντικό ποσοστό της δόμησης σε διαφορετικές περιοχές στον κόσμο πραγματοποιείται

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ποιες προοπτικές καινοτομίας, τόσο προϊοντικά όσο και ως προς το τελικό αποτέλεσμα έχουν ή/και μπορούν να κομίσουν αυτά τα υλικά; Η καινοτομία σε κάθε εποχή σχετίζεται με το σύστημα αξιών που έχει γίνει αποδεκτό από την κοινωνία στην οποία αυτή απευθύνεται. Στην προηγούμενη βιομηχανική περίοδο, η καινοτομία δεν περιελάμβανε το περιβαλλοντικό κόστος στον βαθμό που θα έπρεπε. Σήμερα, όμως, με εμφανή τα αρνητικά αποτελέσματα της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον, καινοτομία χωρίς αειφορία δεν υφίσταται. Φυσικά υλικά, όπως ο πηλός, είναι στην πρώτη γραμμή και ακολουθούν άλλα υλικά που έχει επινοήσει ο άνθρωπος όπως π.χ. τα βιοδιασπώμενα πλαστικά. Αρκετοί εκπαιδευτικοί και ερευνητικοί οργανισμοί εργάζονται τα τελευταία χρόνια πάνω στα φυσικά υλικά προσφέροντας τη δυνατότητα πράσινης καινοτομίας σε αυτούς που επιχειρούν. Δείκτης της πορείας αυτής είναι ο αριθμός και η ποιότητα των ερευνητικών εργασιών, όλων των βαθμίδων, λόγος για τον οποίο τις συλλέγουμε συστηματικά στην ιστοσελίδα μας: http://piliko. gr/ergasies-dimosiefseis/. Ποιες οι απαιτήσεις ως προς τον αρχικό σχεδιασμό για τη χρήση τέτοιων υλικών σε σύγχρονα κτίσματα; Υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί; Η εφαρμογή φυσικών υλικών στη κατασκευή, ιδίως αυτής του ωμού πηλού, απαιτεί ένα restart στον τρόπο σκέψης του σχεδιαστή αλλά και του κατασκευαστή. Δεν είναι δυνατόν να σχεδιάζουμε και να κτίζουμε με τον ίδιο τρόπο απλά αλλάζοντας υλικό. Πρέπει να προσαρμόσουμε τη σκέψη μας σε νέα δεδομένα που σχετίζονται κυρίως με την επίδραση των πράξεών μας στο περιβάλλον. Θα πρέπει απαραίτητα να εντάξουμε στον σχεδιασμό μας όλο τον κύκλο ζωής του δομικού υλικού, από πού προέρχεται και με τι διαδικασίες, το περιβαλλοντικό κόστος μεταφοράς του, τους τρόπους εφαρμογής και τον προορισμό του μετά την αποδόμησή του. Τη λέξη «απορρίμματα» θα πρέπει να την ξεχάσουμε και να την αντικαταστήσουμε με την «επανάχρηση». Φυσικά υπάρχουν περιορισμοί που θα πρέπει να περιγράφονται από τους κανονισμούς με τους οποίους σχεδιάζουμε. Ένας τοίχος από ωμούς πλίνθους λ.χ. θα πρέπει να σχεδιαστεί και να κατασκευαστεί με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική, ο μάστορας γνώριζε εμπειρικά αυτούς τους περιορισμούς και τους εφάρμοζε προσεκτικά. Και ποιο το «ανταγωνιστικό» τελικό αποτέλεσμα που μπορούν να προσφέρουν, τόσο σε επίπεδο αισθητικής όσο και σε επίπεδο περιβαλλοντικού αποτυπώματος, ενεργειακών επιδόσεων κ.ά.;

INTERVIEW

Αν κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου κινούμαστε προς μια κοινωνία που σέβεται και εκτιμά όλο και περισσότερο τη φύση και το περιβάλλον, όλο και περισσότερο τα φυσικά υλικά θα εδραιώνονται στην αισθητική μας και στην κουλτούρα μας εκτοπίζοντας άλλα υλικά. Αν, όμως, ο άνθρωπος αποφασίσει να υιοθετήσει πιο τεχνοκρατικά κριτήρια και πρότυπα, θα δούμε και άλλους «ανταγωνιστές/συνεργάτες». Το μέλλον αναμένεται ενδιαφέρον. Σήμερα, όροι όπως «περιβαλλοντικό αποτύπωμα» και «ενεργειακές επιδόσεις» αναφέρονται κυρίως σε κανονισμούς που εξυπηρετούν περισσότερο τη γραφειοκρατική οργάνωση των έργων και την ένταξή τους σε προγράμματα εθνικά ή ευρωπαϊκά. Η εφαρμογή υλικών όπως ο άψητος πηλός, εκτός από μετρήσιμες ποιοτικές και ποσοτικά καλές επιδόσεις, εμπεριέχουν μια ολιστική αντίληψη για τη δόμηση που δεν μετριέται με τα σημερινά τεχνολογικά μέσα.

με σιγουριά να υποστηρίξουμε ότι μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτά τα υλικά και τις ειδικές τεχνικές που συνδέονται με αυτά με ασφάλεια σε έργα διαφόρων χρήσεων μικρής ή μεγάλης κλίμακας. Εδώ να πούμε ότι η χρήση των φυσικών υλικών εντοπίζεται σήμερα σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες έργων: Α. Έργα αποκατάστασης ιστορικών διατηρητέων και παραδοσιακών κτιρίων. Β. Έργα συντήρησης και αποκατάστασης αρχαιολογικών χώρων. Γ. Νέα κτίρια ή συγκροτήματα κτιρίων Δ. Έργα μικρότερης κλίμακας, εσωτερικών παρεμβάσεων σε υφιστάμενα και νέα κτίρια, έργα εξωτερικής διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου καθώς και σχεδιασμός αντικειμένων (Design).

Ο πηλός δεν χρειάζεται να επιστρέψει γιατί ακόμη και σήμερα είναι σημαντικό υλικό δόμησης στον κόσμο

Τα συγκεκριμένα υλικά και τεχνικές έχουν περιορισμό στην κλίμακα των έργων που μπορούν να αξιοποιηθούν (π.χ. μικρής κλίμακας οικιστικά κτίσματα); Από όλες τις εκθέσεις αρχιτεκτονικών έργων με φυσικά υλικά που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και το εξωτερικό (CONTEMPORARY ARCHITECTURE & NATURAL MATERIALS PROJECTS IN THE WORLD - Exhibition Catalogue. Piliko ed ), τις δημοσιεύσεις σε έγκυρα περιοδικά του χώρου, τις εκδόσεις σχετικών βιβλίων αλλά και την εμπειρία μας, μπορούμε

Πόσο εναρμονισμένα είναι τα υλικά που αξιοποιούνται στη βιώσιμη αρχιτεκτονική με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας; Αν μέχρι σήμερα σε χώρες όπως η δική μας υπάρχει μια δυσκολία στη εφαρμογή αυτών των υλικών και τεχνικών, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη δυσκολία ένταξής τους στο υφιστάμενο οικονομικό μοντέλο που βασίζεται στη γενική ιδέα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας . Η φυσική δόμηση αξιοποιείται καλύτερα σε μικρά τοπικά οικονομικά συστήματα που αντλούν φυσικούς και ανθρώπινους πόρους από την περιοχή που πραγματοποιείται το έργο. Βασίζεται δηλαδή περισσότερο σε μοντέλα κυκλικής οικονομίας μικρής κλίμακας. Βέβαια η εναρμόνιση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιλογές τεχνικών και υλικών. Αν δηλαδή για ένα έργο επιλέξουμε την τεχνική Light

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

clay παρά την τεχνική Rammed Earth αυτό θα αλλάξει σημαντικά την οικονομική διάσταση του έργου σε συνάρτηση πάντα με τη γεωγραφική του θέση. Υπάρχει κάποιο σχετικό κανονιστικό πλαίσιο στην Ελλάδα για τη βιώσιμη αρχιτεκτονική με φυσικά υλικά και τι προβλέπει; Υπάρχουν αντίστοιχα στο εξωτερικό; Στη χώρα μας σήμερα, κατά τη σχεδίαση δομικών έργων συνήθως εφαρμόζονται κανονισμοί που είτε είναι ευρωπαϊκοί, όπως οι ευρωκώδικες, είτε έχουν εναρμονιστεί με ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Στο Ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο υπάρχει η πρόβλεψη για την χρήση φυσικών υλικών και τεχνικών εφαρμογής τους. Άπτεται στον μελετητή, αν είναι εφοδιασμένος με γνωστικά και υπολογιστικά εργαλεία, να μπορέσει να τους εφαρμόσει. Θεωρώ απαραίτητη σήμερα την συνεργασία του μελετητή με Πανεπιστημιακά ή άλλα σχετικά εργαστήρια. Θα βοηθούσε αρκετά να υπάρξει σύντομα μια πρόσθετη εξειδίκευση των κανονισμών στην Ελληνική πραγματικότητα. Σχέδια κανονισμών ή κανονισμοί σε ισχύ υπάρχουν εδώ και χρόνια σε πολλές χώρες του κόσμου όπως στη Γερμανία, τη Νέα Ζηλανδία, το Νέο Μεξικό, το Περού και άλλες . Αφορούν κυρίως την στατική, αντισεισμική και ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων αυτών. Αν μου επιτρέπεται θα ήθελα πάντως να παρατηρήσω ότι κατά τη γνώμη μου οι κανονισμοί υστερούν χρονικά με τις εξελίξεις και γι’ αυτό θα πρέπει συνεχώς να ανα-

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα που διαμορφώνει η έρευνα και η πραγματικότητα (κλιματική αλλαγή). Ποιος ο ρόλος της «πηλΟίκο» στην υπόθεση της φυσικής δόμησης στην Ελλάδα; Η «πηλΟίκο» είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που εδώ και 15 χρόνια προσπαθεί να εμπλουτίσει την εμπειρία της φυσικής δόμησης στη χώρα μας. Στην εκπαίδευση πραγματοποιούμε κάθε χρονιά ένα βασικό πρόγραμμα διά βίου μάθησης, το οποίο ονομάζεται «Δόμηση με πηλό». Οι απόφοιτοι του συγκεκριμένου προγράμματος αποκτούν γνώση και εμπειρία για να ανταποκριθούν στοιχειωδώς σε τεχνικά έργα με φυσικά υλικά. Επίσης, συμμετέχουν σε εργαστήρια εξειδίκευσης και εμβάθυνσης σε διάφορες τεχνικές και τεχνολογίες όπως τα «4+4 fast labs, Design με φυσικά υλικά. Μάλιστα, αρκετοί τελειόφοιτοι, αρχιτέκτονες κυρίως ως προς την ειδικότητά τους, κάνουν την πρακτική τους εξάσκηση μέσω του συστήματος «Άτλας» στην εταιρεία μας. Στην έρευνα έχουμε ομάδες εργασίας και σε συνεργασία με άλλους φορείς και συναδέλφους εργαζόμαστε σε θέματα όπως η καταγραφή της Αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς με πηλό και η προετοιμασία κανονισμού για τη δόμηση και αποκατάσταση κτιρίων από πηλό στη χώρα μας. Η ιστοσελίδα μας www.piliko.gr αποτελεί εργαλείο για όποιον επιθυμεί να ασχοληθεί με τη φυσική δόμηση.

CASE STUDY

Ριζικό «λίφτινγκ» από την ανάπλαση της ΔΕΘ Πώς θα είναι ο νέος συνεδριακός χώρος Το σχέδιο περιλαμβάνει εντυπωσιακούς εκθεσιακούς χώρους με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά, αλλά και μεγάλες εκτάσεις με πράσινο. Η μελέτη που κέρδισε το πρώτο βραβείο στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

ανάπλαση των εγκαταστάσεων της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης βρέθηκε στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τη διοίκηση της ΔΕΘ HELEXPO, στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ. «Είμαι ενθουσιασμένος με τη κατάληξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και ως προς τη διαδικασία και ως προς το αποτέλεσμα. Πιστεύω ότι η οπτικοποίηση του project ανάπλασης της ΔΕΘ θα έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία για να κερδίσουμε και τους λίγους καχύποπτους οι οποίοι ενδεχομένως να εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η λύση την οποία επιλέξαμε δεν ήταν η ενδεδειγμένη», τόνισε ο πρωθυπουργός. «Θα μπορέσει, όπως έχουμε συζητήσει και στο παρελθόν, η ίδια η ΔΕΘ HELEXPO να έχει ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα στην προσέλκυση άλλων εκθέσεων, γιατί τέτοια εκθεσιακά κέντρα στα κέντρα πόλεων πολύ απλά δεν υπάρχουν. Και έχει κουραστεί ο κόσμος, σας διαβεβαιώνω, να πηγαίνει σε μεγάλα απρόσωπα

εκθεσιακά κέντρα έξω από τις πόλεις, να μένει σε συμβατικά ξενοδοχεία», εξήγησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Μια πράσινη έκθεση στην καρδιά της Θεσσαλονίκης Ο Πρωθυπουργός προσέθεσε ότι είναι πρόθυμος, σε συνεννόηση με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, να υποστηρίξει την παραχώρηση 11 στρεμμάτων γης στην περιοχή της Αγίας Φωτεινής -που ανήκει σήμερα στην Κτηματική Εταιρεία και χρησιμοποιείται από το ΥΕΘΑ- για την ενίσχυση των χώρων πρασίνου του πάρκου, πρόταση την οποία κατέθεσε ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας. Ο Πρόεδρος της ΔΕΘ HELEXPO, Τάσος Τζήκας, μίλησε για τη νέα πράσινη ΔΕΘ που δημιουργείται στην καρδιά της Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια προβλήθηκε βίντεο παρουσίασης του έργου, με τους ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

χώρους πρασίνου, τα βιοκλιματικά κτήρια και τις διαδρομές που θα μεταμορφώσουν την Έκθεση και συνολικά το κέντρο της πόλης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι θεωρεί «απολύτως εφικτό» να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί για την υλοποίηση του έργου. «Όσο είμαστε συνεπείς στα χρονοδιαγράμματα, πράγμα το οποίο πιστεύω ότι έχει συμβεί για όλα τα μεγάλα έργα της πόλης παρά την κρίση COVID, τόσο θα πείθουμε τους δημότες της πόλης αλλά και τους πολίτες της Μακεδονίας συνολικά ότι αυτά τα έργα θα δρομολογηθούν και δεν θα είναι απλά ωραία σχέδια και ωραίες μακέτες που ανήκουν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας», συμπλήρωσε.

Η πρόταση που κέρδισε τον διαγωνισμό

Νικητής του πρώτου βραβείου του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για την Ανάπλαση του Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης ανεδείχθη η σχεδιαστική πρόταση της ομάδας των Sauerbruch Hutton (Γερμανία), Gustafson Porter + Bowman (Βρετανία) και Έλενας Σταυροπούλου (Ελλάδα). Το δεύτερο βραβείο στην ομάδα των Lina Ghotmeh Architecture (Γαλλία), Vogt Paysage + Urbanisme (Γαλλία), LAN (Γαλλία), LOT (Ελλάδα), Tractebel Engineering (Γαλλία), Systematica (Ιταλία) και το τρίτο βραβείο στην ομάδα των UNStudio (Ολλανδία), Schema4 (Ελλάδα), OKRA Landschapsarchitecten (Ολλανδία).

Τα «νησιά» της ΔΕΘ

Η σχεδιαστική πρόταση που έλαβε το πρώτο βραβείο διαθέτει μια δυνατή κεντρική ιδέα που προσδίδει ταυτότητα στο έργο. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Δημιουργεί συνέχειες -οπτικές και κίνησης- με τον περιβάλλοντα αστικό ιστό, αλλά και μεταξύ των κτιρίων εντός του Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου. H ιδέα δε των χαρακτηριστικών κυκλικών στεγάστρων που προτείνει είναι εξόχως εκφραστική και δημιουργεί ιδιαίτερες μορφές, χωρίς όμως να παρακωλύεται η λειτουργικότητα. Μοιάζοντας με «νησιά» που επιπλέουν στη «θάλασσα» του τοπίου, οι εκθεσιακοί χώροι και το συνεδριακό κέντρο εξυπηρετούν με τη θέση και το σχήμα τους την αποτελεσματική διαχείριση των αναγκών κατοίκων, τουριστών, εκθετών, επισκεπτών και διοργανωτών. Την ίδια στιγμή, ο χαρακτήρας του νησιού παραπέμπει σε ανοιχτά σύνορα, χωρική διαφάνεια και προσβασιμότητα. Η σχεδιαστική πρόταση που έλαβε το πρώτο βραβείο προβλέπει επίσης τη δημιουργία ανοιχτών ημιυπαίθριων χώρων κάτω από τα στέγαστρα με εκπληκτική θέα στο πάρκο και τη θάλασσα. Παράλληλα, σύμφωνα πάντα με τη βραβευμένη πρόταση, τα βιοκλιματικά high-tech στέγαστρα ενσωματώνουν πολλές διαφορετικές χρήσεις, όπως χρήση του βρόχινου νερού, ηλιακά ενεργειακά συστήματα, κλιματισμό κ.ά., εξυπηρετώντας τον επιθυμητό βιοκλιματικό χαρακτήρα των εκθεσιακών εγκαταστάσεων. Σύμφωνα με τη ΔΕΘ, το πράσινο μπορεί και διαχέεται ανάμεσα στα κτίρια, δίνοντας την εντύπωση μεγάλων περιπτέρων μέσα σε πάρκο. Η χωροθέτηση των κτιρίων μάλιστα σέβεται και αναδεικνύει τους ιστορικούς άξονες της Θεσσαλονίκης και επιτρέπει στο αστικό πάρκο να λάβει τέτοια μορφή και ανάπτυξη, ώστε να δημιουργηθεί ένας ενιαίος άξονας πρασίνου. 39

CASE STUDY

Τα 6 βραβεία του διεθνούς διαγωνισμού ArXellence 2 Στο πλαίσιο του οράματος της Alumil για το μέλλον της Θεσσαλονίκης ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ 40

ι αρχιτεκτονικές προτάσεις που κέρδισαν τα μεγάλα βραβεία του διαγωνισμού ArXellence 2 για τη δυτική είσοδο της συμπρωτεύουσας και τη δημιουργία του νέου Επιχειρηματικού Κέντρου της, εντυπωσιάζουν. Μέσα από περισσότερες από 170 προτάσεις που κατατέθηκαν στο πλαίσιο του Ανοιχτού Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Ιδεών ArXellence 2, που διοργανώθηκε από την ελληνική πολυεθνική εταιρεία προηγμένων συστημάτων αλουμινίου, Alumil, επιλέχθηκαν και διακρίθηκαν οι δέκα καλύτερες. Εξ αυτών οι έξι κέρδισαν τα βραβεία και οι υπόλοιπες τέσσερις τους επαίνους. Ο διαγωνισμός είχε ως στόχο την ανάδειξη του καινοτόμου σχεδιασμού ως την ιδανική προσέγγιση για τη δημιουργία του νέου Επιχειρηματικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης (CBD) και τη βιώσιμη αστική ανάπλαση του δυτικού παράλιου μετώπου της πόλης. Το περιοδικό Architect παρουσιάζει τις έξι προτάσεις με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις καινοτομίες τους. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

1ο Βραβείο: The Lodge Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το οικόπεδο αποτελεί απομεινάρια μιας βιομηχανικής ζώνης δίπλα στο λιμάνι μέσα από την πρόταση αυτή γίνεται μια προσπάθεια να θυμηθούμε την ουσία και να δημιουργηθεί ένα σύστημα που θα βασίζεται στα στοιχεία που βρίσκονται τριγύρω. Ο Alejandro Piquers, υπεύθυνος της ομάδας αρχιτεκτόνων που κατέθεσε αυτήν την πρόταση για το Επιχειρηματικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, επιλέγει και επικεντρώνεται μεταξύ άλλων στην έννοια της «Αγοράς» για να την περιγράψει: «Αποφεύγοντας τον τυπικό ορισμό ή τον αστικό ιστό που καθορίζεται από τις υποδομές, τους δρόμους, τον δημόσιο χώρο, τα οικόπεδα και τα κτίρια, παίρνουμε κάτι από το παρελθόν και το επαναχρησιμοποιούμε με διαφορετικό τρόπο, έναν νέο ζωντανό οργανισμό όπου η δημόσια δραστηριότητα και η ανθρώπινη κλίμακα γίνονται οι κύριοι παράγοντες. Αποτελεί μια προσπάθεια να εκδημοκρατιστεί η αρχιτεκτονική, προσφέροντας τη δυνατότητα προσαρμογής των πλατειών από τους ανθρώπους που θα ζήσουν και θα εργαστούν εκεί».

2ο Βραβείο: The Green Hub

Το “The Green hub” προτείνει μια σειρά βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στρατηγικών ανθεκτικότητας που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος, στον μετριασμό των κινδύνων παράκτιας πλημμύρας, στο φιλτράρισμα και τη συγκράτηση ομβρίων υδάτων και στην αποκατάσταση φυσικών οικοσυστημάτων. Η Αγγελική Τζίφα και η Σοφία Νικολαΐδου, οι δύο αρχιτέκτονες που κατέθεσαν την πρόταση, εξηγούν ότι η πρόταση τους ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

αντί να αναβάλει την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, τη μετατρέπει σε κεντρικό θέμα του σχεδιασμού. Το έργο περιλαμβάνει ένα masterplan μεγαλύτερης κλίμακας που προτείνει την αποκατάσταση των παρακείμενων ποταμών και υγροτόπων, την επέκταση του δικτύου ποδηλατοδρόμων της πόλης, την εισαγωγή τοπικών συστημάτων διαχείρισης ομβρίων και τη δημιουργία πράσινων θυλάκων εντός του αστικού ιστού. 41

CASE STUDY

3ο Βραβείο: Thessaloniki Green Pier

Το όραμα αυτής της πρότασης για το νέο επιχειρηματικό κέντρο της Θεσσαλονίκης CBD στοχεύει στη δημιουργία ενός μακροχρόνιου θετικού αποτελέσματος για το κοινωνικό, οικονομικό και φυσικό περιβάλλον κοντά στο λιμάνι. Η σύνθεση των νέων κτιρίων σέβεται τα ήδη υπάρχοντα, επιτρέποντάς τους να συνυπάρχουν με τη γεωμετρία της ανθρώπινης κλίμακας, με σταδιακή αύξηση ύψους και διάμεσους δημόσιους χώρους. Το ύψος και ο προσανατολισμός των κτιρίων επιτρέπουν το φυσικό φως της ημέρας και την πανοραμική και μακρινή θεά.

Σε ό,τι αφορά τη μετακίνηση η πρόταση επικεντρώνεται κυρίως στην πρόσβαση πεζών και στις κοινές ποδηλατικές διαδρομές, ενώ στην επιφάνεια του γενικού σχεδίου επιτρέπονται μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ο υπόγειος χώρος στάθμευσης καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του σχεδίου και η πρόσβαση σε κάθε σχεδιασμένη περιοχή γίνεται από τη λεωφόρο 26ης Οκτωβρίου. Στην επιφάνεια του γενικού σχεδίου υπάρχει ένας αυτοκινητόδρομος για αποβιβάσεις, υπηρεσίες και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

4ο Βραβείο: Bioclimatic Urban Lighthouse

Η πρόταση αυτή εμπνέεται από την ιστορία της Θεσσαλονίκης και ιδιαιτέρως από τον Λευκό Πύργο. Στην πραγματικότητα δημιουργεί ένα διάλογο μεταξύ του Λευκού Πύργου και του προτεινόμενου συμβόλου της: του Νέου Βιοκλιματικού Πύργου της Θεσσαλονίκης. Η προτεινόμενη παρέμβαση σε αυτή τη στρατηγική τοποθεσία της πόλης δημιουργεί τις ακόλουθες ευκαιρίες στο χωροχρονικό αφήγημα της Θεσσαλονίκης: Κατά τον οριζόντιο άξονα, η συνέχεια του δημόσιου χώρου που δημιουργείται με αυτήν την παρέμβαση (ταυτόχρονα σε επίπεδο εδάφους και 42

ορίζοντα), αλληλοεπιδρώντας με άλλους αστικούς ελκυστές, θα δημιουργήσει νέες αστικές σχέσεις. Οι πεζόδρομοι δημιουργούν πορείες και θέα που φέρνουν τον ωκεανό πίσω στην πόλη. Κατά μήκος του κατακόρυφου άξονα, προτείνεται μια εμβληματική παρέμβαση, η οποία όχι μόνο καθιερώνει διάλογο σε χρόνο και χώρο με τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης, αλλά γίνεται ένα νέο ορόσημο που δηλώνει την επείγουσα ανάγκη επανακαθορισμού της σχέσης μεταξύ της ανθρώπινης κοινωνίας και του πλανήτη. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

5ο Βραβείο: De–fragmenting the Productive City_the case of Thessaloniki’s CBD

Η πρόταση οραματίζεται μια νέα παραγωγική περιοχή όπου διαμορφώνονται νέοι χώροι εργασίας. Οι ανοιχτοί αυτοί χώροι εργασίας, τα αίθρια και τα αμφιθεατρικά στάδια προωθούν έναν πιο βιώσιμο και μεικτό χαρακτήρα χρήσης. Το πλαίσιο της στρατηγικής επικεντρώνεται σε τρεις οπτικές: τον κοινωνική, την οικολογική και την μορφολογική. Η πορεία της στρατηγικής

διερευνά μεθόδους σχεδιασμού για την ενσωμάτωση των κοινωνικών, οικολογικών και μορφολογικών σχέσεων της περιοχής σε ένα δίκτυο χρησιμοποιώντας τροποποιημένα συστήματα που υπάρχουν ήδη στο χώρο. Η περιοχή έχει σχεδιαστεί ως ένας πράσινος πυρήνας που διευρύνει και αναγεννά το ευρύτερο πράσινο δίκτυο της Θεσσαλονίκης.

6ο Βραβείο: A view of the bay. A glance at the future

Θέλοντας να αποτελέσει το κέντρο μια περιοχή καινοτομίας, προτείνεται εντός του η δημιουργία χώρων διαφορετικών χρήσεων. Προβλέπεται η δημιουργία κατοικιών, γραφείων, βιομηχανικών και πολιτιστικών χώρων, καθώς και αθλητικών εγκαταστάσεων. Αυτό το μείγμα εξασφαλίζει ζωντάνια κατά τη διάρκεια της ημέρας (και της νύχτας) και ενθαρρύνει την αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων και επομένως την καιΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

νοτομία. Έτσι, το Κέντρο μετατρέπεται σε μια ζωντανή συνοικία της πόλης με χώρους συνάντησης για όλους τους ανθρώπους. Η ομάδα του BURA urbanism, του αρχιτεκτονικού γραφείου που κατέθεσε την πρόταση, θεωρεί πως το πιο σημαντικό και καινοτόμο στοιχείο της είναι η δημιουργία του μεγάλου πεζόδρομου που συνδέει το Επιχειρηματικό Κέντρο με τον υπόλοιπο κόλπο. 43

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Φωτισμός Μουσείων: Μια όχι και τόσο απλή υπόθεση Κομβικής σημασίας η συνεργασία αρχιτέκτονα και lighting designer Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φωτισμού ενός μουσειακού-εκθεσιακού χώρου. Οι δυσκολίες και πώς ξεπεράστηκαν σε δύο μουσεία που ξεχωρίζουν για τον φωτισμό τους. ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΥ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

φωτισμός ενός οποιουδήποτε εσωτερικού ή εξωτερικού χώρου, αν λάβουμε υπόψη τις κατηγορίες και τα επίπεδα φωτισμού που ισχύουν, είναι μια διαδικασία που απαιτεί προσοχή στην επιλογή της κατάλληλης λύσης ανάλογα με τις ανάγκες και τις προϋποθέσεις που υφίστανται. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να συνειδητοποιήσουμε πόσο πιο σύνθετη και περίπλοκη μπορεί να αποβεί η μελέτη φωτισμού για ένα μουσείο, δηλαδή για έναν χώρο που επισκέπτονται σε καθημερινή βάση πολλοί άνθρωποι προκειμένου να παρατηρήσουν εκθέματα και πίνακες με λεπτομέρεια και σε πληθώρα χρωματικών επιλογών.

Οι τεχνικές προϋποθέσεις

Αν θέλουμε να αντιληφθούμε περισσότερο την πολυπλοκότητα του φωτισμού σε έναν μουσειακό χώρο, αρκεί να σκεφτούμε πως σε περίπτωση φωτισμού πινάκων, οφείλει ο αρχιτέκτονας να λάβει υπόψη του το είδος του πίνακα αλλά και το οπτικό αποτέλεσμα που επιδιώκεται. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, χρησιμοποιούνται δύο τεχνικές, εκ των οποίων η πρώτη επικεντρώνεται στον πίνακα και η δεύτερη συνυπολογίζει την επιφάνεια του τοίχου στον οποίο θα αναρτηθεί ο πίνακας. Σε αυτά, ο αρχιτέκτονας και ο lighting designer οφείλουν να σκεφτούν και τη θέση του θεατή που θα παρατηρεί τον πίνακα. Στην περίπτωση των προθηκών, οι προϋποθέσεις διαφοροποιούνται αισθητά. Στις προθήκες που θα φωτιστούν εξωτερικά, θα πρέπει να τοποθετηθούν φωτιστικά που δεν θα προκαλούν σκιάσεις και αντανακλάσεις στη γυάλινη επιφάνειά τους. Αν πάλι πρόκειται για προθήκες που θα φωτιστούν εσωτερικά, θα πρέπει να επιλεγούν φωτιστικά από τα οποία θα αποφεύγεται η εκπομπή υπεριώδους ακτινοβολίας, αλλά και τα απαραίτητα φίλτρα προς αυτόν τον σκοπό. Όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί ο ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, Πάνος Τζώνος, με πολύχρονη εμπειρία σε κτιριολογικά ζητήματα έργων πολιτισμού, «από τη μία πλευρά βρίσκονται όλες οι τεχνικές πλευρές του ζητήματος: στάθμη φωτισμού σε σχέση με προληπτική συντήρηση, θερμοκρασία χρώματος, δείκτης χρωματικής απόδοσης, φωτιστικά σώματα με όλες τις δυνατές ρυθμίσεις έντασης, γωνίας δέσμης, διάχυσης ή συγκέντρωσης δέσμης κ.ο.κ. Αυτά είναι τα εύκολα στοιχεία τεχνογνωσίας, αλλά απαραίτητα για τη σύνθεση του αποτελέσματος (όπως ακριβώς και στη μουσική ή τη ζωγραφική)».

γνωστικού/εικαστικού/βιωματικού εκθεσιακού αποτελέσματος. Ενός αποτελέσματος που αναδεικνύει και ερμηνεύει αντιληπτικά το μουσειολογικό νόημα, το μήνυμα που η έκθεση θέλει να περάσει στον επισκέπτη. Ο συνδυασμός αυτός συλλειτουργεί με τα χαρακτηριστικά του κτιριακού κελύφους και του εκθεσιακού εξοπλισμού: Πιθανός συνδυασμός με φυσικό φως, χρώμα, υφή και ανακλαστικότητα δαπέδων, τοίχων και στοιχείων εξοπλισμού κ.ο.κ. Η επίτευξη μιας προσομοίωσης του τελικού αποτελέσματος ατελώς μόνο μπορεί να επιτευχθεί με τεχνικά μέσα, βασίζεται κυρίως στην ικανότητα και την εμπειρία του αρχιτέκτονα», όπως παρατηρεί χαρακτηριστικά ο κ. Τζώνος. Το αν, λοιπόν, ο φωτισμός ενός μουσείου θα εκπληρώσει τον σκοπό του εξαρτάται από την προνοητικότητα και επιδεξιότητα του αρχιτέκτονα, καθώς και από τη συνεργασία του με έναν lighting designer με τον οποίο θα μοιράζονται το ίδιο όραμα. Ή σύμφωνα με τα λόγια του κ. Τζώνου: «Ο αρχιτέκτονας ενός μουσείου οφείλει ήδη από τη σύλληψη της αρχιτεκτονική κεντρικής ιδέας να έχει επαρκή γνώση για τη συνεκτίμηση του επιθυμητού φωτιστικού αποτελέσματος - σε κατοπινό στάδιο μπορεί να ζητήσει τη συνεργασία ενός φωτοτεχνικού για τους απαραίτητους ελέγχους. Αλλιώς καλό θα είναι από την αρχή να συνεργαστεί με κάποιον εξειδικευμένο lighting designer, ο οποίος θα πρέπει βέβαια να είναι κοινωνός του αρχιτεκτονικού οράματος». Το Architect, για τις ανάγκες του ρεπορτάζ, συνομίλησε με τα αρχιτεκτονικά γραφεία που ανέλαβαν τις αρχιτεκτονικές μελέτες δύο σημαντικών πρόσφατων μουσείων. Η Βάσια Στυλιανίδη, αρχιτέκτων του 3SK Stylianidis Architects, και ο Γιάννης Κίζης, αρχιτέκτων του Kizi Studio και ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, μιλούν στο περιοδικό για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στον φωτισμό του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) και του Μουσείου Αργυροχοΐας Ιωαννίνων, αντίστοιχα.

Όλα εξαρτώνται από την ικανότητα του αρχιτέκτονα Οι τεχνικές πτυχές όμως του φωτισμού ενός μουσειακού χώρου δεν είναι οι μόνες δυσκολίες που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο αρχιτέκτονας, καθώς θα πρέπει να συνδυάσει όλες αυτές τις πλευρές με έναν τρόπο που να αποδίδει το εκθεσειακό βίωμα και να γίνεται εύκολα κατανοητό το μουσειακό νόημα στην ολότητά του. «Από την άλλη πλευρά βρίσκεται όλη η τέχνη και δεξιότητα για τον συνδυασμένο χειρισμό όλων αυτών στη σύνθεση ενός επιδιωκόμενου ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Πάνος Τζώνος, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Ο φωτισμός των μουσείων στην πράξη – Εμπόδια και λύσεις

Διάχυτος και κατευθυντικός φωτισμός στο ΕΜΣΤ Στην περίπτωση του φωτισμού στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, οι αρχιτέκτονες έπρεπε να λάβουν υπόψη τους δύο κριτήρια. «Το πρώτο ήταν η επίτευξη φωτισμού κατάλληλου για τον χαρακτήρα των χώρων αλλά και των έργων που θα εκθέτονταν. Το δεύτερο κριτήριο ήταν ο προσεκτικός έλεγχος του φωτισμού ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος καταστροφής υλικών που είναι ευαίσθητα στη φωτεινή ακτινοβολία», όπως εξηγεί η κυρία Στυλιανίδη. Επίσης, συνεχίζει η ίδια, έπρεπε να λάβουν υπόψη

τους παράγοντες όπως η συντήρηση των εκθεμάτων, o δείκτης χρωματικής απόδοσης των πηγών φωτισμού, η χρωματική θερμοκρασία των ίδιων των πηγών φωτισμού, η ομοιομορφία και η έμφαση, οι ειδικές ανάγκες φωτισμού και οι γενικές ανάγκες φωτισμού των χώρων, η συντήρηση της εγκατάστασης φωτισμού. Σύμφωνα με την κυρία Στυλιανίδη, η μεγαλύτερη δυσκολία της συγκεκριμένης μελέτης, δεδομένου του όγκου των εκθεμάτων, ήταν να αποδίδονται η πλαστικότητά τους και η λεπτομέρεια των επιφανειών τους. «Το επιθυμητό αποτέλεσμα πραγματοποιείται με εφαρμογή διάχυτου φωτισμού (από τη μία πλευρά) και κατευθυντικού φωτισμού (από την άλλη πλευρά), με τη δέσμευση ότι οι

Σύμπραξη Γραφείων Αρχιτεκτονικής Μελέτης ΕΜΣΤ:

Ι. Μουζάκης & Συνεργάτες Αρχιτέκτονες Ε.Π.Ε. - 3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες Α.Ε Ειδικός σύμβουλος φωτισμού:

Θανάσης Κανέλλιας

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

σκιές που θα προκύψουν δεν θα κρύβουν λεπτομέρειες, ούτε θα παραμορφώνουν το αντικείμενο», σημειώνει. Ερωτηθείσα για τα τεχνολογικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για αυτόν τον σκοπό, ανέφερε ότι «χρησιμοποιήθηκε σύστημα τεχνολογίας ΕΙΒ (European Installations Bus)-KNX που είναι ένα αποκεντρωμένο και διευθυνσιοδοτημένο σύστημα μεταφοράς και επεξεργασίας δεδομένων για την ευέλικτη διαχείριση λειτουργιών των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων ισχυρών και ασθενών Η Βάσια Στυλιανίδη, 3SK ρευμάτων. Στη συγκεκριμένη Stylianidis Architects εφαρμογή χρησιμοποιείται στο αντικείμενο του φωτισμού των εκθεσιακών χώρων, συμπεριλαμβανομένης της κεντρικής διαχείρισης μέσω Η/Υ από το control room του κτιρίου. Λόγω της δυνατότητας επέκτασης, με απλό τρόπο, των λειτουργιών που εκτελούνται μέσω του συστήματος προβλέπεται η διάθεση στους ηλεκτρικούς πίνακες επαρκούς χώρου για την προσθήκη συσκευών που θα απαιτηθούν μελλοντικά».

Η τριπλή πρόκληση του Μουσείου Αργυροχοΐας Ιωαννίνων Η άλλη περίπτωση μουσείου που εξετάζουμε είναι το Μουσείο Αργυροχοΐας Ιωαννίνων. Λόγω της θέσης του, στον προμαχώνα του Ιτς Καλέ στα Ιωάννινα, έναν χώρο με πολύ έντονο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα, υποβλητικό, και συγχρόνως ένα πολύ σημαντικό μνημείο για την πόλη, όλες οι αρχιτεκτονικές επεμβάσεις

σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να είναι απολύτως αναστρέψιμες. Όπως επισημαίνει ο κ. Γιάννης Κίζης, «η επέμβασή μας δεν πλήγωσε στο παραμικρό το κέλυφος του κτιρίου. Έτσι, η πρόκληση του φωτισμού στον εσωτερικό χώρο ήταν τριπλή: Πώς θα μπορούσαμε να αποκριθούμε τεχνικά στη δυσκολία που επέβαλε το ευαίσθητο διατηρητέο κέλυφος; Και ταυτόχρονα, πώς θα μπορούσαμε να παραγάγουμε έναν υποβλητικό φωτισμό που να αναδεικνύει τον χαρακτήρα του κτιρίου, ενώ ταυτόχρονα να εστιάζει το ενδιαφέρον στα μικρά Ο Γιάννης Κίζης, Kizi Studio αλλά περίτεχνα εκθέματα του μουσείου;». Μπαίνοντας σε περισσότερες λεπτομέρειες, ο κ. Κίζης εξηγεί: «Καθώς στο ισόγειο του χώρου ο επισκέπτης μαθαίνει τα πάντα για την ιστορία και τις τεχνικές της αργυροτεχνίας στην περιοχή, στον όροφο έρχεται να θαυμάσει και να μελετήσει τα παράγωγά της, δηλαδή τα εξαιρετικής τέχνης κοσμήματα που είναι συνυφασμένα με την παράδοση του τόπου. Εκεί λοιπόν, μετά από αρκετή μελέτη και πειραματισμό (στο πλάι πολύτιμων συμβούλων και κατασκευαστών), σχεδιάσαμε ένα σύνολο κρεμαστών ανοξείδωτων προθηκών, καθεμία με ένα έκθεμα, οι οποίες φωτίζονται με ένα ειδικό σύστημα από το δάπεδο. Τα γυάλινα αυτά κουτιά αιωρούνται στον χώρο, δίχως την παρουσία ενοχλητικών ή παρεμβατικών καλωδιώσεων, και συναπαρτίζουν ένα σμήνος ιπτάμενων κοσμημάτων που μοιάζουν αυτόφωτα. Οι αντανακλάσεις των κρυστάλλων και των κοσμημάτων δημιουργούν με τη σειρά τους έναν ήπιο φωτισμό που αναδεικνύει τις λίθινες τοιχοποιίες του φρουρίου». Συντελεστές του Μουσείου Αργυροχοΐας Ιωαννίνων:

Αρχιτέκτων: Γιάννης Κίζης Ομάδα μελέτης: M. Ραυτοπούλου, Λ. Πολυζωγοπούλου, Γ. Πανταζής

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

SOFTWARE & TECHNOLOGY

Το ΒΙΜ στα χέρια του σύγχρονου αρχιτέκτονα Τα οφέλη του ΒΙΜ σε αντιδιαστολή με τις δυστοκίες στην κατάρτιση και την εφαρμογή

Το ΒΙΜ είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στην υπηρεσία του αρχιτέκτονα για τον σχεδιασμό και την κατασκευή έργων, υψηλών προδιαγραφών. Η χρήση της εν λόγω τεχνολογίας γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ωστόσο, προκύπτει το ερώτημα: ποια είναι τα οφέλη του ΒΙΜ και ποια τα προβλήματα, τα οποία προκύπτουν εμπράκτως, κατά τη χρήση του; ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΉ

ίναι γεγονός, ότι η αρχιτεκτονική του σήμερα εξελίσσεται συνεχώς και οι επαγγελματίες του χώρου καλούνται να αποποιηθούν σταδιακά τις παραδοσιακές μεθόδους εργασίας και να εστιάσουν στις νέες τεχνολογικές τάσεις. Το λογισμικό ΒΙΜ, αναμφίβολα αποτελεί ένα πρωτοποριακό εργαλείο, το οποίο συντελεί στην μείωση των σχεδιαστικών λαθών, εκμηδενίζει τον χρόνο σχεδιασμού και εκτελεί υπολογισμούς, που περιορίζουν το κόστος και τον χρόνο κατασκευής. Για την υλοποίηση ενός έργου με τη χρήση του ΒΙΜ, όλοι οι συντελεστές επιβάλλεται να είναι βαθύτατα γνώστες της νέας

τεχνολογίας και φυσικά να υπάρχει άριστος συντονισμός μεταξύ τους, καθώς θα χρειαστεί να δουλέψουν από κοινού στο ίδιο ψηφιακό μοντέλο. Είναι συνεπώς εύλογο, ότι για την επίτευξη ενός τέτοιου στόχου, θα πρέπει να γίνεται διαρκής επιμόρφωση του προσωπικού, τόσο των αρχιτεκτονικών γραφείων, όσο και των κατασκευαστικών εταιρειών, με τις οποίες θα έρθουν σε συνεργασία. Το δύσκολο εγχείρημα της κατάρτισης στο ΒΙΜ, πρέπει να γίνει μεθοδευμένα από έμπειρα άτομα, τα οποία θα καθοδηγήσουν με υπευθυνότητα τους επαγγελματίες του κλάδου προς την τεχνολογία του μέλλοντος. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ο λόγος στους αρχιτέκτονες: Τα οφέλη, η ασυμβατότητα υπεργολάβων και η κατάρτιση Σπουδαίοι αρχιτέκτονες του χώρου, με γνώμονα τις πολύτιμες επαγγελματικές τους εμπειρίες, μας μιλούν για την τεχνολογία ΒΙΜ. Πιο συγκεκριμένα, υπογραμμίζουν τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η συγκεκριμένη τεχνολογία σε σύγκριση με τις παλαιότερες μεθόδους σχεδιασμού και τονίζουν, ότι το ΒΙΜ αποτελεί ένα από τα πιο σπουδαία μέσα του σύγχρονου αρχιτέκτονα. Στη συνέχεια, αναφέρονται στα προβλήματα που προκύπτουν εξαιτίας της ασυμβατότητας με τους υπεργολάβους, τους οποίους τα αρχιτεκτονικά γραφεία, συχνά καλούνται να εξοικειώσουν με το καινοτόμο λογισμικό. Εξηγούν, ότι το ΒΙΜ αν και αυτοματοποιεί

δεκάδες χρονοβόρες διαδικασίες και προσφέρει μεγάλη ευελιξία κατά τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, όπως προαναφέρθηκε, απαιτεί από τους χρήστες του εξειδικευμένες γνώσεις και άψογο συντονισμό με τους υπόλοιπους φορείς του έργου, προϋποθέσεις που δεν είναι πάντοτε εφικτές. Εν κατακλείδι, οι συνεντευξιαζόμενοι διατυπώνουν την άποψή τους, για το αν οι επιχειρήσεις με ατομικές πρωτοβουλίες ή τα αρμόδια πανεπιστημιακά τμήματα με σχετικά σεμινάρια και μεταπτυχιακά προγράμματα, πρέπει να επωμιστούν το βάρος για την εκπαίδευση των μηχανικών, που θα χρησιμοποιήσουν το ΒΙΜ.

ΘΩΜΆΣ ΔΟΞΙΆΔΗΣ DOXIADIS+ ARCHITECTS Το ΒΙΜ προσφέρει πληροφοριακή πληρότητα «Η σταδιακή επικράτηση του ΒΙΜ σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους σχεδιασμού, συναρτάται με βάση δύο πεδία ανάπτυξης αυτής της μεθόδου. Αφ’ ενός συνδέεται με την απεικονιστική δυνατότητα, που προσφέρει ο λεπτομερής τρισδιάστατος σχεδιασμός και αφ’ ετέρου με την πληροφοριακή πληρότητα, που εμπεριέχεται στα σχεδιαστικά αντικείμενα. Αφήνοντας λοιπόν στην άκρη, τα προφανή οφέλη από την τρισδιάστατη γεωμετρική απεικόνιση και την ταυτόχρονη ενημέρωση των επιμέρους σχεδίων, καλό θα ήταν να σταθούμε ισοβαρώς στο δεύτερο σκέλος, που έχει να κάνει με την πληροφοριακή πληρότητα. Ο παραδοσιακός τρόπος σχεδιασμού, αναπαριστά μόνο τις γεωμετρικές ιδιότητες ενός αντικειμένου και οι υπόλοιπες πληροφορίες που το αφορούν, δεν αντανακλώνται άμεσα στη σχεδιαστική διαδικασία. Το ΒΙΜ, μέσω της δομής του, έχει τη δυνατότητα να παρέχει όση ποσότητα πληροφορίας επιθυμεί να εισάγει ο εκάστοτε χρήστης ή ο εκάστοτε προμηθευτής, από απλά περιγραφικές πληροφορίες, όπως τεχνικές προδιαγραφές, μέχρι πολυπλοκότερες, όπως σύνθετες ιδιότητες των επιμέρους υλικών. Κατά αυτόν τον τρόπο, καθώς και με τη δυνατότητα, που παρέχουν οι ΒΙΜ πλατφόρμες επεξεργασίας ενός κοινού μοντέλου από τους φορείς ανάπτυξης και διαχείρισης ενός έργου, επιτυγχάνεται ένα βέλτιστο επίπεδο συνεργασίας και συντονισμού». Πλήρης συμβατότητα με τα παραδοσιακά εργαλεία σχεδιασμού «Η παρούσα ασυμβατότητα των υπεργολάβων, καθώς και των υπόλοιπων φορέων με το ΒΙΜ και την τεχνολογία, αποτελεί πρόβλημα στο επίπεδο, στο οποίο οι ΒΙΜ μελετητές αποφεύγουν την απαραίτητη ευελιξία, που είναι απαραίτητη για τη συνεργασία μεταξύ των μερών. Το ΒΙΜ πιθανόν στο μέλλον, να αλλάξει πλήρως πολλές από τις πεπατημένες πρακτικές του παρόντος, προς το παρόν όμως, έχει πλήρη συμβατότητα με τα παραδοσιακά εργαλεία σχεδιασμού και δεν καθιστά απαραίτητο τον πλήρη τεχνολογικό συντονισμό των υπεργολάβων σε τεχνικό επίπεδο. Οπωσδήποτε δημιουργεί ζητήματα κόστους-οφέλους με δεδομένο το βάθος επεξεργασίας ενός έργου σε ΒΙΜ. Αυτή είναι άλλωστε και η βασική πρόκληση της διαδικασίας, να προσαρμόζει την τεχνολογία στις δεδομένες προϋποθέσεις ανάπτυξης ενός έργου και όχι να προσαρμόζονται οι ανάγκες στους περιορισμούς μιας μεθόδου ή εξίσου ανώφελα να εκτείνονται ψευδώς οι ανάγκες, ανάλογα με τις δυνατότητες, που προσφέρει η κάθε τεχνολογία». Τα πανεπιστήμια να διδάξουν τα τεχνολογικά εργαλεία «Τα πανεπιστήμια είναι φορέας εξέλιξης των πρακτικών που αξιοποιούνται από τις εταιρείες, αφού παρέχουν τη δυνατότητα να είναι ανεξάρτητα από τους λειτουργικούς περιορισμούς μιας επιχείρησης. Επομένως, τα πανεπιστήμια είναι αυτά που οφείλουν να «διδάξουν» στις επιχειρήσεις τις αναρίθμητες δυνατότητες, που προσφέρει στον τομέα της κατασκευαστικής μελέτης, η εισαγωγή ιδιοτήτων στα σχεδιαστικά αντικείμενα, όπως και η σύζευξη όλων των μελετητικών πεδίων και των φορέων διαχείρισης ενός έργου κάτω από την ίδια στέγη, την κοινή πλατφόρμα σχεδιασμού. Η κατανόηση και η ανάπτυξη αυτής της πρόσφατης εξέλιξης στη μελέτη των κατασκευών, είναι υποχρέωση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και δε χρειάζεται να συγχέεται με την ευχέρεια χρήσης ενός συγκεκριμένου προγράμματος ή μιας συγκεκριμένης πρακτικής ή οποία μπορεί να λαμβάνει χώρα στα πλαίσια της επαγγελματικής κατάρτισης».

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

SOFTWARE & TECHNOLOGY

ΕΜΜΑΝΟΥΉΛ ΜΠΌΓΡΗΣ EB/ARCHITECTS Μεγάλο πλεονέκτημα ο περιορισμός του ρίσκου «Το μοντέλο BIM, μπορεί να αποτελέσει ένα ακριβές αντίγραφο του έργου που «κατασκευάζεται» στο ασφαλές περιβάλλον του ΗΥ και χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων για ανάλυση, διερεύνηση εναλλακτικών επιλύσεων και προσομοιώσεις, με στόχο την βελτιστοποίηση του σχεδιασμού. Συντελείται έτσι, μια αντιστροφή της διαδικασίας των «παραδοσιακών» μεθόδων σχεδιασμού, όπου τα πεπερασμένα σχέδια δύο διαστάσεων, προηγούνται του τρισδιάστατου αντικειμένου, αφού στην περίπτωση του BIM, τα σχέδια αποτελούν στην ουσία διαφορετικές απόψεις του ενός και μοναδικού μοντέλου και μπορούν να εξαχθούν από κάθε σημείο του, χωρίς περιορισμό ως προς το πλήθος τους. Το ανάλογο ισχύει και για τις πληροφορίες, που είναι ενσωματωμένες στην βάση δεδομένων και συγκεντρώνουν τις ιδιότητες όλων των αντικειμένων που το απαρτίζουν, οι οποίες μπορούν να εξαχθούν ανά πάσα στιγμή, υπό μορφή πινάκων ή να αξιοποιηθούν ως δεδομένα ανάλυσης και υπολογισμών. Ο περιορισμός του ρίσκου με την ευρεία έννοια, αλλά και ειδικότερα σε σχέση με τον χωρικό συντονισμό και τον χρονικό και οικονομικό προγραμματισμό των έργων, αποτελεί κατά την γνώμη μας, το σημαντικότερο όφελος από την εφαρμογή του BIM».. Απέχουμε από την εποχή που οι υπεργολάβοι θα συμμετέχουν στο «ψηφιακό κτίσιμο» «Στην Ελληνική πραγματικότητα, η συμβολή των υπεργολάβων στην διαδικασία σχεδιασμού, περιλαμβάνει κατά κανόνα την διάθεση τεχνικών προδιαγραφών και τυπικών λεπτομερειών σε μορφή CAD. Απέχουμε πολύ ακόμη από την εποχή, στην οποία οι υπεργολάβοι θα συμμετέχουν στο «ψηφιακό κτίσιμο» του έργου με άρτια και αξιόπιστα μοντέλα των προϊόντων και των επιμέρους κατασκευών που αντιπροσωπεύουν. Προφανώς και ενθαρρύνουμε σε κάθε ευκαιρία τους υπεργολάβους και προμηθευτές, με τους οποίους συνεργαζόμαστε, στην κατεύθυνση της εφαρμογής του BIM και της ανάπτυξης βιβλιοθηκών, που αφορούν τα προϊόντα και τις κατασκευές τους και ελπίζουμε, ότι καθώς η ζήτηση για εφαρμογή του ΒΙΜ στα έργα αυξάνεται, το ίδιο θα συμβαίνει και με το κίνητρο που θα βλέπουν οι εταιρείες των υπεργολάβων, την επένδυση προς την κατεύθυνση αυτή. Καθοριστική ωστόσο θεωρούμε, ότι θα είναι η επιρροή που θα ασκήσουν οι εταιρείες των κύριων εργολάβων, οι οποίες αναμένεται όλο και πιο συχνά να υποχρεωθούν στην εφαρμογή του ΒΙΜ στα πλαίσια των συμβατικών τους υποχρεώσεων». Απαραίτητη η διαρκής βελτίωση του μηχανικού «Το ΒΙΜ αποτελεί μία τεχνολογία-μεθοδολογία, που εξελίσσεται διαρκώς και που υποστηρίζεται από μια συνεχιζόμενη διαδικασία έρευνας. Ο επιστήμονας του κατασκευαστικού κλάδου, που θέλει να εφαρμόσει το BIM στο μέγιστο των δυνατοτήτων του, θα πρέπει να υιοθετήσει την κουλτούρα της διαρκούς βελτίωσης και ενσωμάτωσης των νέων εργαλείων και εφαρμογών στις δεξιότητές του. Είναι αυτονόητο, ότι όσο νωρίτερα ξεκινήσει η διαδρομή του στο BIM, τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικά θα μπορέσει να το εφαρμόσει στις πραγματικές συνθήκες της εργασίας του. Επομένως η εκπαίδευση στο BIM, θα πρέπει οπωσδήποτε να αρχίζει στα χρόνια των σπουδών, αλλά θα πρέπει και με την υποστήριξη της διεύθυνσης των τεχνικών γραφείων και εταιρειών, να συνεχίζεται καθ’ όλη την διάρκεια της επαγγελματικής διαδρομής του μηχανικού, που το εφαρμόζει».

ΜΑΡΊΑ ΠΑΠΑΦΊΓΚΟΥ OOAK ARCHITECTS AB Ελαχιστοποιούνται λάθη «Καταρχήν είναι πολύ σημαντικό, το ότι μπορεί κανείς σε ένα πρόγραμμα και ένα αρχείο να σχεδιάζει δισδιάστατα και τρισδιάστατα ταυτόχρονα και να εμβαθύνει την πληροφορία της μελέτης στο μοντέλο, όπως εξελίσσεται στα διαφορετικά στάδια του σχεδιασμού. Πρόκειται ακόμα για ένα εργαλείο, που βοηθά να ελαχιστοποιηθούν τα λάθη και οι εκπλήξεις στη ροή της μελέτης και στην υλοποίηση της, καθώς το μοντέλο λειτουργεί ως προσομοίωση του κτιρίου και ιδανικά περιλαμβάνει τρισδιάστατες πληροφορίες για όλα τα επιμέρους τμήματα της κατασκευής και κυρίως, τις μηχανολογικές οδεύσεις. Τέλος, το ΒΙΜ ως μέθοδος σχεδιασμού, είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από άποψη εξοικονόμησης χρόνου μελέτης, ειδικά, σε ότι έχει να κάνει με επεμβάσεις ή αλλαγές. Με τον δισδιάστατο σχεδιασμό, κάθε διαφοροποίηση όφειλε να εφαρμοστεί σε κάθε σχέδιο που επηρεαζόταν χωριστά, ενώ με το ΒΙΜ όλα τα σχέδια ενημερώνονται, αντικαθιστώντας τις αλλαγές στο μοντέλο. Το ίδιο ισχύει και για τις λίστες που συνοδεύουν την μελέτη».

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Προβληματική η ενσωμάτωση των μηχανολογικών μελετών «Είναι αλήθεια πως ακόμα στη χώρα μας, δεν είναι όλοι οι μηχανικοί εξοικειωμένοι με τη χρήση του ΒΙΜ. Πιστεύω όμως, ότι σύντομα θα αλλάξουν τα δεδομένα. Σε ό,τι αφορά στα στατικά, είμαστε ήδη σε καλό δρόμο, καθώς πολύ στατικοί μηχανικοί δουλεύουν εξίσου με προγράμματα ΒΙΜ και ευκολότερα ενσωματώνονται οι μελέτες τους στο κυρίως μοντέλο. Αυτό όμως που μας προβληματίζει και είναι πολύ σημαντικό, αφορά τα μηχανολογικά. Δυστυχώς στην Ελλάδα είναι λίγοι οι μελετητές που δουλεύουν σε ΒΙΜ. Έτσι στα έργα που υλοποιούμε εδώ, έχουμε το δικό μας ΒΙΜ μοντέλο και προσπαθούμε ανάλογα με την πολυπλοκότητα του κτιρίου, καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης και κυρίως στο στάδιο της μελέτης εφαρμογής, να εντάσσουμε εμείς οι ίδιοι τις μελέτες αυτές για να εξυπηρετηθεί το έργο». Να συμβάλουν όλοι στην εκπαίδευση «Πιστεύω, πως όλοι θα πρέπει να συμβάλλουν στην εξέλιξη της γνώσης και στην διάδοση των νέων εργαλείων, που διευκολύνουν την εργασία μας και στοχεύουν σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα, είτε είναι δημόσιοι οι φορείς (τα πολυτεχνεία/πανεπιστήμια), είτε ιδιωτικοί . Ο στόχος είναι κοινός και εξυπηρετεί τα συμφέροντα όλων. Ειδικά σε αυτή την πρώτη μεταβατική περίοδο. Φυσικά είναι σημαντικό, να δραστηριοποιηθούν και οι εταιρείες, εκπαιδεύοντας το προσωπικό τους ή αναλαμβάνοντας την εκπαίδευση των συνεργατών τους, αλλά και πολύ περισσότερο τα πανεπιστήμια, εκπαιδεύοντας τους νέους επιστήμονες».

ΠΙΈΡΟΣ ΠΙΕΡΉΣ PIERIS ARCHITECTS Το ΒΙΜ μεγιστοποιεί τον συντονισμό της ομάδας «Τα οφέλη είναι πολλαπλά τόσο για το γραφείο μας, όσο και για το ίδιο το έργο, από το στάδιο του σχεδιασμού, μέχρι και το στάδιο της κατασκευής. Όλες οι πληροφορίες και τα δεδομένα, αποθηκεύονται σε ένα ψηφιακό τόπο (Cloud), όπου μαζί με τους πελάτες μας, τους συνεργάτες μηχανικούς και τους εργολάβους, έχουμε κοινή πρόσβαση, με αποτέλεσμα τον καλύτερο συντονισμό και τον έγκαιρο εντοπισμό θεμάτων και πιθανών προβλημάτων. Ταυτόχρονα, αξιοποιούμε προς όφελος του έργου μια σειρά από εργαλεία που μας προσφέρει το BIM, όπως είναι ο παραμετρικός σχεδιασμός, η ανάλυση του φωτισμού, οι επιλογές υλικών, οι εκτιμήσεις κόστους κ.α. Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου, η ικανότητα συντονισμού με όλη την ομάδα μεγιστοποιείται. Για το γραφείο μας, όλα αυτά τα εργαλεία είναι απαραίτητα, όχι μόνο για τη σύνθεση, τον συντονισμό και την εξοικονόμηση χρόνου, αλλά και για τη μελέτη και εφαρμογή στρατηγικών αειφορίας, ώστε το κτίριο που σχεδιάζουμε να είναι αισθητικά όμορφο, λειτουργικό και να έχει χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα».. Περιορισμένη η χρήση του ΒΙΜ στην Ελλάδα «Για τα έργα μας στο εξωτερικό, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου είναι εξοικειωμένοι με το ΒΙΜ, δεν έχουμε κανένα θέμα. Στην Ελλάδα, η χρήση του είναι περιορισμένη λόγω κόστους, αλλά και πολλών άλλων παραγόντων, οπότε είτε επιλέγουμε συνεργάτες με εμπειρία, είτε παροτρύνουμε συνεργάτες μας να εξοικειωθούν μαζί του, ξεκινώντας με ένα έργο μικρής κλίμακας, που είναι πιο διαχειρίσιμο για αυτούς. Υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές, αλλά αυτοσκοπός δεν είναι να έχουμε το τελικό μοντέλο, άλλα όλοι οι συνεργάτες να σκέφτονται και να λειτουργούν σε ένα περιβάλλον ΒΙΜ». Η αρχιτεκτονική εκπαίδευση είναι πεδίο πειραματισμού «Προς το παρόν, αναπόφευκτα η εκπαίδευση των μηχανικών γίνεται στο γραφείο μας, είτε με in house σεμινάρια, είτε στην πράξη με in house training. Δεν θεωρώ, ότι είναι απαραίτητο τα πανεπιστήμια να το διδάσκουν μέσα από ειδικά σεμινάρια και μαθήματα. Για μένα είναι σημαντικό, η αρχιτεκτονική εκπαίδευση να είναι ένα πεδίο πειραματισμού και να συμβαδίζει με τις τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής που ζούμε. Εάν στα προγράμματα σπουδών ενσωματώνονται η ρομποτική, το ΑΙ , ο παραμετρικός σχεδιασμός και άλλες τεχνολογικές εφαρμογές, που εφαρμόζονται ευρέως πλέον στην αρχιτεκτονική πρακτική, τότε αναπόφευκτα και οι φοιτητές θα εξοικειωθούν με το ΒΙΜ .Είμαι σίγουρος ότι στο άμεσο μέλλον, θα δούμε, ότι για κάθε νέο κτίριο μεσαίας και μεγάλης κλίμακας, ακόμα και για μια ολόκληρη πόλη, θα δημιουργείται ένας ψηφιακός κλώνος, όπου θα παραδίδεται στον εκάστοτε φορέα διαχείρισης (Faculty Manager) και θα χρησιμοποιείται για να γίνονται προσομοιώσεις και για να παρακολουθείται η πορεία του κτιρίου, ώστε να βελτιώνονται οι αποδόσεις του σε τομείς, όπως είναι η κατανάλωση ενέργειας, η θερμική άνεση κά.»

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

SOFTWARE & TECHNOLOGY

ΘΕΌΔΩΡΟΣ ΠΡΙΣΙΜΙΤΖΆΚΗΣ TP ARCHITECTS Με το ΒΙΜ αλληλεπιδρούν όλοι οι φορείς του έργου «Οι βασικές διαφορές συνοψίζονται σε τρεις κεντρικούς άξονες: Α) Στην ελαχιστοποίηση του περιθωρίου λάθους σε επίπεδο σχεδιασμού. Η εξαγωγή της πληροφορίας γίνεται αυτοματοποιημένα από ένα κεντρικό τρισδιάστατο παραμετροποιημένο μοντέλο, με μεγάλη ταχύτητα και προσεγγίζει με την μέγιστη δυνατή πιστότητα την πραγματικότητα σε επίπεδο κατασκευής, κόστους, χρονοδιαγραμμάτων και λειτουργίας. Β) Στην συνεργασία μεταξύ των μηχανικών, που είναι πιο άμεση και παραγωγική, καθότι εξ’ ορισμού η τεχνολογία του BIM, διέπεται από μια διεπιστημονική αλληλεπίδραση όλων των εμπλεκομένων φορέων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κατασκευή ενός έργου. Σε επίπεδο μελετών, οι αναθεωρήσεις των σχεδίων γίνονται άμεσα μεταξύ των μηχανικών, αυξάνοντας κατά πολύ την ταχύτητα παράδοσης των οριστικών σχεδίων εφαρμογής. Γ) Στην αυτοματοποιημένη εξαγωγή πληροφορίας μέσω παραμετροποιημένου τρισδιάστατου μοντέλου, μετά την κατασκευή και παράδοσή του έργου στον επενδυτή, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί καθόλη τη διάρκεια ζωής του κτιρίου. Οι πληροφορίες αυτές, που μπορεί να αφορούν την ενεργειακή απόδοση, τη συντήρηση, την λειτουργικότητα, τα έξοδα λειτουργίας και γενικά οποιαδήποτε πληροφορία, μπορεί να φανεί χρήσιμη στον ιδιοκτήτη του κτιρίου». Υπάρχει αρνητικότητα στην αλλαγή του τρόπου εργασίας των επαγγελματιών «Καθότι το εύρος της πληροφορίας είναι τεράστιο, η υιοθέτηση της ΒΙΜ τεχνολογίας πρέπει να γίνεται σταδιακά, ώστε να εφαρμοστεί και να αξιοποιηθεί παραγωγικά. Το σημαντικότερο είναι να υπάρχει θέληση και αντίληψη των θετικών στοιχείων από την πλευρά των εργολάβων. Πρόθεσή μας είναι πάντα να δίνουμε το ερέθισμα για να πειστεί ο εργολάβος να αφιερώσει πολύτιμο χρόνο, ώστε να εξελίξει τις γνώσεις του και να αφομοιώσει μία BIM ταυτότητα στην επιχείρησή του. Δυστυχώς η ασυμβατότητα των εργολάβων, δε γίνεται να αντιμετωπιστεί εκ των έσω. Από τη φύση του το BIM, προϋποθέτει την διεπιστημονική συνεργασία. Δύναται το γραφείο που δουλεύει την προμελέτη να προετοιμάσει το έδαφος, εξάγοντας πληροφορίες για τους υπεργολάβους, ώστε να έχουν πρόσφορο έδαφος να εκμεταλλευτούν αυτή την πληροφορία. Ωστόσο αυτή, δεν είναι η πραγματική BIM διαδικασία, θα έλεγα πιο πολύ ότι μοιάζει με ένα μεταβατικό στάδιο, ώστε να μην απορριφθεί τελείως το εγχείρημα, λόγω αρνητικότητας στην αλλαγή του τρόπου εργασίας των επαγγελματιών». Σημαντική η ακαδημαϊκή γνώση, απαραίτητη η επαγγελματική κατάρτιση «Είναι δεδομένο ότι ο σπόρος της γνώσης, πρέπει να φυτεύεται μέσα σε ακαδημαϊκό περιβάλλον. Είναι τόσο μεγάλα τα περιθώρια εξέλιξης, που οι στέρεες βάσεις αποτελούν μονόδρομο. Οι βάσεις αυτές, πρέπει να τίθενται από εις βάθος γνώστες του αντικειμένου, ιδανικά, στα πλαίσια ενός προγράμματος σπουδών μιας σχετικής πολυτεχνικής σχολής. Ωστόσο, επειδή η φύση του BIM δεν είναι κάτι σταθερό και συγκεκριμενοποιημένο, αλλά προσαρμόζεται και εξελίσσεται από το κάθε γραφείο ανάλογα με τις ανάγκες, τις απαιτήσεις, αλλά και τα έργα του, θα πρέπει σε δεύτερο βαθμό, η εκπαίδευση των μηχανικών να γίνεται μέσα στο επαγγελματικό τους περιβάλλον. Η πολυετής εμπειρία του γραφείου μας, έχει δείξει ότι είναι τόσο διευρυμένο το αντικείμενο, που πολλές φορές συγκροτούνται ειδικές επαγγελματικές ομάδες, όπως BIM managers, BIM coordinators, BIM designers, με αποκλειστικό σκοπό τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του BIM. Ωστόσο, επειδή συνεχίζουμε να μιλάμε για κατασκευή, το ιδανικό σενάριο είναι ο χρήστης του BIM να είναι και μηχανικός, με την απαραίτητη γνώση της μεθοδολογίας, αλλά και του εργοταξίου, ώστε να έχουμε το μέγιστο δυνατό παραγωγικό αποτέλεσμα».

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

12 10 2021 ●

●

Αμφιθέατρο OTEAcademy Live Online - HYBRID

Digitalizing Greek Construction Το «αύριο» στον κλάδο των κατασκευών είναι εδώ. Εσείς πόσα γνωρίζετε για αυτό; ΜΑΘΕΤΕ ΟΣΑ ΧΡΕΙΑΖΕΣΤΕ ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙΤΕ

www.bimconference.gr

Χορηγός:

Τιμητική Υποστήριξη:

Venue Sponsor:

Χορηγοί επικοινωνίας:

Συμμετοχές: Μαρία Γαβριλάκη, Τ: 2106617777 (εσωτ. 131), Ε: mgavrilaki@boussias.com Ειρήνη Λιβανού, Τ: 2106617777 (εσωτ. 119), Ε: ilivanou@boussias.com Χορηγίες: Ματίνα Δημητριάδου, Τ: +30 210 6617777 (εσωτ. 331), Ε: mdimitriadou@boussias.com, Κυριακή Μανθοπούλου, Τ: 2106617777 (εσωτ. 156), Ε: kmanthopoulou@boussias.com Πληροφορίες: Λήδα Δεληγιάννη, Τ: +30 210 6617777 (εσωτ. 277), Ε: ldeliyianni@boussias.com

Official Publications

SOFTWARE & TECHNOLOGY

Οι νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία του αρχιτέκτονα Τα τελευταία χρόνια, νέες τεχνολογίες έχουν εισαχθεί στον κλάδο της αρχιτεκτονικής, παραμερίζοντας τις παραδοσιακές μεθόδους μελέτης και υλοποίησης των έργων. Ποιες είναι λοιπόν οι καινοτόμες τεχνολογίες, που πρωταγωνιστούν σήμερα; ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΉ

ίναι εμφανές, ότι η τεχνολογία εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και μέρα με τη μέρα νέες εφαρμογές της εμφανίζονται στο προσκήνιο, διευκολύνοντας σε εξαιρετικό βαθμό το έργο του σύγχρονου αρχιτέκτονα. Όχι μόνο εξοικονομείται πολύτιμος χρόνος στο σχεδιασμό των κτιριακών εγκαταστάσεων, αλλά αξιοποιώντας τις καινοτόμες τεχνολογίες που προσφέρονται, γίνονται πιο ακριβείς μελέτες. Κατά αυτόν τον τρόπο, περιορίζονται τα τεχνικά σφάλματα και είναι εφικτό να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις, που θα περιορίσουν το κόστος κατασκευής κατά περίπτωση.

Κάποια από τα τεχνολογικά μέσα που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια, έχουν ήδη αξιοποιηθεί από εταιρείες, αποφέροντας ενθαρρυντικά αποτελέσματα, ενώ μερικά είναι ακόμα σε πιλοτικό στάδιο.

ΒΙΜ

Το ΒΙΜ είναι μία πρωτοποριακή τεχνολογία, η οποία πρόκειται να μας απασχολήσει αρκετά το προσεχές διάστημα. Πρόκειται για ένα «έξυπνο» εργαλείο, το οποίο μπορεί να προβάλλει σε τρισδιάστατη (3D) μορφή το κτίριο , επιτρέποντας στους

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

αρχιτέκτονες, στους μηχανικούς και στους λοιπούς επαγγελματίες κατασκευής, να επεξεργάζονται και να διαμορφώνουν το σχέδιο σε πραγματικό χρόνο. Η τεχνολογία BIM διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των εκάστοτε ειδικοτήτων, καθώς όλοι εργάζονται ταυτόχρονα στο ίδιο μοντέλο και έχουν τη δυνατότητα να επιβλέπουν την πρόοδο του έργου και ταυτόχρονα να εξετάζουν προβλήματα, που ενδέχεται να προκύψουν. Πλέον η χρήση πληθώρας δισδιάστατων (2D) σχεδίων, θεωρείται ξεπερασμένη και μη αποδοτική. Το ΒΙΜ χρησιμοποιείται ευρέως από κορυφαίους αρχιτέκτονες της Ελλάδας και του εξωτερικού και αναμένεται να είναι το βασικό εργαλείο, με το οποίο θα γίνονται οι μελέτες για όλα τα δημόσια και ιδιωτικά έργα.

ΒΙΜ και VR (Virtual Reality)

Το Virtual Reality, το οποίο ίσως να είναι πιο διαδεδομένο για την ώρα στο χώρο του gaming, είναι η προσομοίωση ενός χώρου ή ενός περιβάλλοντος με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. Ωστόσο η τεχνολογία VR, μπορεί να έχει ωφέλιμες εφαρμογές και στην αρχιτεκτονική, ανεβάζοντας τον πήχη στον σχεδιασμό υπερσύγχρονων κτισμάτων. Με τον κατάλληλο εξοπλισμό VR είναι εφικτή η αναπαράσταση των ψηφιακών μοντέλων BIM, με συνέπεια ο χρήστης να μπορεί να περιπλανηθεί ελεύθερα στους εικονικούς χώρους του κτιρίου. Μία τέτοια πρακτική παρέχει τόσο στους επαγγελματίες του κλάδου, όσο και στους πελάτες, μία πρώιμη και συνάμα ρεαλιστική αναπαράσταση του project, αποφεύγοντας έτσι πολυδάπανες αναδιαμορφώσεις, καταμεσής του έργου.

Τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence) Η τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να μιμηθεί αποτελεσματικά σχεδόν κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά και δεξιότητα, καθιστώντας εφικτή την αυτοματοποίηση εκατοντάδων πολυδάπανων και χρονοβόρων διαδικασιών. Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, η τεχνητή νοημοσύνη κατευθύνεται με ταχύτατους ρυθμούς στο machine learning (μηχανή εκμάθησης). Όπως ακριβώς ένας ζωντανός οργανισμός, το υπολογιστικό σύστημα μαθαίνει μέσω των αναρίθμητων δεδομένων που επεξεργάζεται καθημερινά, αποκτά εμπειρία και είναι σε θέση να κάνει ακόμη πιο αξιόπιστα οικονομικά και επιχειρηματικά μοντέλα, χωρίς εκ νέου, χειροκίνητο προγραμματισμό. Συμπερασματικά η σύγχρονη

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

τεχνητή νοημοσύνη, η οποία βελτιώνεται διαρκώς, αποτελεί μοναδικό εργαλείο στα χέρια του αρχιτέκτονα, διότι θα μπορεί να του προσφέρει μείζονος σημασίας συμβουλές για τον σχεδιασμό των κτιρίων, που θα μειώσουν το κόστος και τον χρόνο κατασκευής. Οι μελέτες για τις κτιριακές εγκαταστάσεις θα γίνονται αυτοματοποιημένα, με μεγαλύτερη εγκυρότητα και συνέπεια, γεγονός που θα εκμηδενίσει το επιχειρηματικό ρίσκο.

Drones

Τα μη επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα ή με την πιο διαδεδομένη ονομασία τους, drones, αρχίζουν να χρησιμοποιούνται κατά κόρον στα κατασκευαστικά έργα. Τα drones μπορούν γρήγορα και με μεγάλη ακρίβεια να σαρώσουν μεγάλες εκτάσεις γης, κάνοντας πολύ πιο απλό το τοπογραφικό έργο. Παλαιότερα, η ιχνηλάτηση μίας περιοχής από έμψυχο δυναμικό, μπορούσε να διαρκέσει από εβδομάδες έως μήνες, κάτι που πλέον μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε λίγα λεπτά. Τα drones διαθέτουν μικρές ενσωματωμένες κάμερες, υψηλής ανάλυσης, με αποτέλεσμα οι φωτογραφίες που συλλέγουν, να μπορούν να χρησιμοποιηθούν άφοβα στους τοπογραφικούς χάρτες και στα αντίστοιχα τοπογραφικά μοντέλα. Η χρήση των drones έχει αποδειχθεί ότι έχει μειώσει δραματικά το κόστος της χαρτογράφησης, σε ποσοστό που πολλές φορές αγγίζει το 95%.

Cloud και smart devices

Ποικίλα λειτουργικά συστήματα, βασιζόμενα στο cloud, φαίνεται να χρησιμοποιούνται σήμερα από χιλιάδες επιχειρήσεις παγκοσμίως. Με λίγα λόγια το cloud είναι μία πρωτοποριακή τεχνολογία, που σε αντίθεση με παλαιότερα, αποθηκεύει τεράστιο όγκο δεδομένων διαδικτυακά και όχι τοπικά. Το εν λόγω σύστημα, προσφέρει στους χρήστες του εγγυημένη ασφάλεια, ότι δεν πρόκειται να χαθεί η βάση δεδομένων τους εξαιτίας κάποιας βλάβης στο hardware, καθώς η πρόσβαση σε αυτή, μπορεί να επιτευχθεί, μέσω οποιασδήποτε συσκευής είναι συνδεδεμένη διαδικτυακά με τον λογαριασμό cloud. Εύκολα με τη χρήση ενός smart phone ή tablet, όλοι οι συντελεστές ενημερώνονται για την εξέλιξη του οικοδομικού έργου και μπορούν να μοιράζονται εξ αποστάσεως πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο. Αναμφίβολα, η άμεση επικοινωνία είναι ο πυρήνας μίας επιτυχούς συνεργασίας, η οποία με τη σειρά της επιφέρει βελτίωση της αποδοτικότητας και της οργάνωσης.

Τεχνολογία και προοπτικές

Ακολουθώντας τις σύγχρονες τάσεις, οι επιχειρήσεις επενδύουν όλο και μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού τους σε καινοτόμες τεχνολογίες. Κατά αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνουν σε μεγάλο βαθμό την εξομάλυνση των λειτουργικών τους διαδικασιών και την ενίσχυση της παραγωγικότητα τους. Η υιοθέτηση προηγμένων στρατηγικών, που στηρίζονται στην τεχνολογική εξέλιξη, επιφέρει ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις εταιρείες και κατ’ επέκταση περισσότερα έσοδα και προοπτικές ανάπτυξης. Είναι γεγονός, ότι οι κλάδοι της αρχιτεκτονικής και της βιομηχανίας κατασκευών, αλλάζουν διαρκώς πρόσωπο και κατευθύνονται προς σύγχρονες πρακτικές, εγκαταλείποντας τις παραδοσιακές μεθόδους εργασίας, οι οποίες σύντομα θα θεωρούνται απαρχαιωμένες.

INTERVIEW

Ο φωτισμός να υπηρετεί τις επιθυμίες και τις ανάγκες του χρήστη Και όχι να επιβάλλει το δικό του ιδίωμα, σύμφωνα με την Άλκηστη Σκαρλάτου ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΛΗΔΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

«Το

σκοτάδι δεν είναι παρά οντολογική απουσία φωτός». Αυτή η φράση είναι για μένα όχι απλά διαπίστωση αλλά φιλοσοφία ζωής. Μιλώντας με την αρχιτέκτονα τοπίου Άλκηστη Σκαρλάτου, σε αυτή τη φράση προσθέτω στο εξής το «κατάλληλου φωτός». Και πώς αυτό μπορεί να αλλάξει όλες εκείνες τις καθημερινές εμπειρίες που τελικά συνθέτουν αυτό που λέγεται ζωή… Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς αρχιτεκτονικό έργο χωρίς το φως. Ωστόσο ο αρχιτεκτονικός φωτισμός στην Ελλάδα, είναι ένας σχετικά νέος κλάδος. Τι προοπτικές βλέπετε για τον κλάδο αυτό και πού θα συμβουλεύατε τους νέους συναδέλφους σας να εστιάσουν; Η αγορά της Ελλάδας έχει αρχίσει να γίνεται πιο εξωστρεφής από παλαιότερα και να αναζητεί να ανεβάσει το επίπεδο της αισθητικής και της λειτουργικότητάς της στον φωτισμό. Εκεί που τα σημαντικά έργα κάποτε στην Ελλάδα δίνονταν σε αναγνωρισμένα ανεξάρτητα γραφεία του εξωτερικού, σήμερα με χαρά διαπιστώνω ότι αυτό αρχίζει να αλλάζει και να αναδύονται εταιρείες φωτισμού που επιδιώκουν και να επιτυγχάνουν αξιόλογα και αξιομνημόνευτα αποτελέσματα. Θα συμβούλευα τους συναδέλφους να τολμήσουν να ξεφύγουν από τα «βαρίδια» του γρήγορου και χαμηλού κόστους σχεδιασμού και προδιαγραφών, ενημερώνοντας παράλληλα τους παραλήπτες για τα μακροχρόνια κέρδη που αποκομίζουν – τα οποία δεν είναι μόνο αισθητικά. Οι παραλήπτες, οι χρήστες αν θέλετε, πρέπει να «διδαχθούν» κατά κάποιο τρόπο ότι φωτισμός δεν είναι ένα εντυπωσιακό κρεμαστό φωτιστικό στο σαλόνι μας φτιαγμένο από ακριβά υλικά που όμως έχει πολύ κακό άσπρο χρώμα και οι σχεδιαστές φωτισμού να αφιερώσουν χρόνο να εξηγήσουν και να πείσουν. Αυτό θα το βρούμε μπροστά μας όλοι εν τέλει καθώς τα επιτυχή έργα δημοσιεύονται, βιώνονται και στη συνέχεια οι επισκέπτες αντιλαμβάνονται τη διαφορά και ζητούν στη συνέχεια το καλύτερο. Αυτό σημαίνει ταυτόχρονα την άνοδο του επαγγέλματος αλλά και καλύτερους χώρους, καλύτερη εμπειρία για τους χρήστες. Ο φωτισμός εκτός από την αισθητική ανάδειξη του χώρου «γεννά» και διάθεση, συναισθήματα. Ως αρχιτέκτων φωτισμού τι συναισθήματα επιδιώκετε να δημιουργείτε στους ενοίκους ενός χώρου ανάλογα και με το είδος του (κατοικία, ξενοδοχείο, εμπορικό κατάστημα); Μπορώ να ξεκινήσω αυτή την απάντηση λέγοντας τι συναισθήματα δεν θα πρέπει να προκαλεί. Ο φωτισμός έχει την αισθητική του αξία, όπως πολύ σωστά αναφέρετε, αλλά έχει και άλλες σημαντικές πτυχές. Έχει την ανάγκη να είναι λειτουργικός, ώστε να μην κουράζει στην καθημερινή του (κακή) χρήση. Να προσφέρει σωστό φάσμα ώστε να μην αλλοιώνει τα χρώματα, σε κάποια επαγγέλματα αυτό είναι πολύ σημαντικό. Να έχει περιβαλλοντική συνείδηση ώστε να μην υπερ-φωτίζει τα δάση μας και τις ακτές μας και να καταστρέφει τη χλωρίδα και την πανίδα. Να μην είναι υπερβολικός ώστε να κοστίζει και να καταναλώνει ενέργεια αχρείαστα, ή μίζερος ώστε να δημιουργεί «θλιβερά» εσωτερικά. Τέλος θα πρέπει να είναι κατάλληλος. Τα συναισθήματα που επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε σε κάθε χώρο έχουν να κάνουν με τη χρήση του. Λέω χαρακτηριστικά πολλές φορές το κόκκινο φως μπορεί να είναι φανταστικό στο θέατρο, πάνω στη «σκηνή του φόνου» ή του «δυστοπικού βιομηχανικού τοπίου» αν θέλετε, γιατί κρατάει λίγα λεπτά. Δεν είναι κάτι που μπορεί να θέλει κάποιος στο σαλόνι του κάθε βράδυ. Ο εύκολος εντυπωσιασμός πρέπει να αποφεύγεται γιατί διαρκεί μόνο μερικά λεπτά και μετά γίνεται από κουραστικός έως ανυπόφορος. Το «έντονο» και το «δραματικό» ανήκει στο θέατρο ή στον εκθεσιακό χώρο, όχι στην αρχιτεκτονική γιατί θα μείνει εκεί για χρόνια. Όλα αυτά βέβαια τα αναφέρω με σχετικές γενικεύσεις γιατί -εν τέλει- και ο θεατρικός και ο αρχιτεκτονικός χώρος μερικές φορές συναντιούνται. Το να κατανοήσει, λοιπόν, ο σχεδιαστής φωτισμού τις ανάγκες της χρήσης κάθε φορά είναι πολύ σημαντικό στο

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

INTERVIEW

πρώτο στάδιο του σχεδιασμού αλλά και να κατευθύνει ακούγοντας παράλληλα και τον πελάτη. Είναι μια δύσκολη ισορροπία. Πώς ο lighting designer μπορεί να συμβάλει για να προσφέρουν οι παντός είδους εταιρείες το πολυσυζητημένο και πολυπόθητο experience στον πελάτη; Νομίζω ότι αυτό που αναφέρετε και το παραπάνω συνδέονται. Η εμπειρία του χώρου δεν θέλει κάτι το εξαιρετικό και διαφορετικό. Αρκεί να είναι το κατάλληλο για τον κατάλληλο χώρο. Επίσης η καλή αρχιτεκτονική και η αρχιτεκτονική εσωτερικού χώρου έχουν ήδη αναλάβει σε ένα έργο να δημιουργήσουν το καινούργιο ή την εμπειρία με βάση τις επιθυμίες του πελάτη (the brief). Ο φωτισμός πρέπει να είναι μια «ανάγνωση» αυτού και όχι κάτι ξεχωριστό από πάνω που επιβάλλει το δικό του ιδίωμα. Βέβαια από την άλλη πλευρά και ο αρχιτέκτονας πρέπει να αντιλαμβάνεται την τεχνολογία του φωτισμού και να μην το βλέπει σαν διακοσμητικό αντικείμενο, σαν κάτι που πρέπει να «εξαφανιστεί» από τα ταβάνια και τους τοίχους συνεχίζοντας όμως να φωτίζει επαρκώς τον χώρο. Δεδομένου του… πλουσιοπάροχου φυσικού φωτός στην Ελλάδα, πώς μπορεί να αξιοποιηθεί υπηρετώντας τόσο την ενεργειακή εξοικονόμηση όσο και την ευζωΐα των ενοίκων και επισκεπτών ενός κτιρίου; Αυτό το θέμα άπτεται του ενεργειακού σχεδιασμού γενικότερα. Η Ελλάδα έχει όντως πάρα πολύ φως και αγαπάει και το λευκό χρώμα στο κυκλαδίτικο (και όχι μόνο) τοπίο. Όμως και ίσως εξαιτίας της υπερεκτίμησης του φυσικού φωτός, έχει μια αστική κληρονομιά από αναρίθμητες πολυκατοικίες με φωταγωγούς 50εκ. x 50εκ., στενούς δρόμους με ανύπαρκτα πεζοδρόμια και διπλό-παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Αυτοί δημιουργούν χώρους σκοτεινούς και ανήλιαγους, που συναγωνίζονται τα χειμωνιάτικα εσωτερικά των βορειοευρωπαικών χωρών. Οπότε ερχόμαστε στο θέμα του σχεδιασμού και της εντοπιότητας.

Οι πολύπαθοι ημιυπαίθριοι χώροι για παράδειγμα με τα υπερκείμενα στέγαστρά τους είναι απαραίτητοι στον ελληνικό χειμώνα που ο ήλιος είναι χαμηλά και διαπερνά τον χώρο αλλά και στο ελληνικό καλοκαίρι που ο ήλιος είναι ψηλά και δεν διαπερνά/ θερμαίνει τον χώρο. Όταν αυτοί γίνονται «τζαμαρίες» τότε μετατρέπονται από μεταβατικοί χώροι ρύθμισης της θερμοκρασίας (buffer zones), σε θερμοκήπια που χρειάζονται επειγόντως κλιματιστικά. Αυτό είναι ένα παράδειγμα μόνο. Επίσης οι φεγγίτες οροφής είναι κάτι που θέλει προσοχή στο μεσογειακό κλίμα και

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

θα έλεγα γενικά πιο κατάλληλος για τα βόρεια κλίματα. Η μελέτη φυσικού φωτός (daylight design) μαζί με τη σύνθεση του αρχιτεκτονικούκ χώρου είναι τμήμα της μελέτης φωτισμού που γίνεται όλο και πιο σημαντικό με την κλιματική αλλαγή. Η σημασία του τουρισμού για τη χώρα μας είναι πολυσυζητημένη και όχι αμφισβητήσιμη. Πώς μπορεί ο αρχιτεκτονικός φωτισμός τοπίων, μνημείων, κτιρίων κ.ο.κ. να τα αναδείξει σε destinations; Αναμφισβήτητα υπάρχουν μνημεία και σημεία στους αστικούς ιστούς που είναι υποφωτισμένα. Όμως η άποψή μου είναι πως πάσχουμε πιο πολύ από κακό φωτισμό παρά από ανεπαρκή φωτισμό. Επίσης, ο φωτισμός του τοπίου και των κτιρίων πάσχει από κακή συντήρηση. Μάλλον από μηδενική συντήρηση για να είμαι πιο ειλικρινής. Το πιο γνωστό σε όλους παράδειγμα είναι της Ακρόπολης. Πραγματοποιήθηκε μια πολύ καλή μελέτη και εγκατάσταση φωτισμού πρόσφατα και όταν εγκαινιάστηκε σίγουρα τη θαύμασαν και αναρωτήθηκαν πολλοί: μα τι είχε πριν και δεν το θυμάμαι; Η αλήθεια είναι ότι η προηγούμενη μελέτη και εγκατάσταση είχε επίσης δώσει μεγάλη σοβαρότητα στον χώρο – πώς θα μπορούσε διαφορετικά; Πάντα μέσα στα τεχνολογικά όρια της εποχής. Όμως τα φώτα αφέθηκαν σιγά-σιγά να σβήσουν και να μην αλλαχτούν ποτέ. Οπότε λίγο πριν την αλλαγή λειτουργούσε ένα τμήμα μόνο της αρχικής εγκατάστασης που έδινες την εικόνα της εγκατάλειψης ενός τόσο σημαντικού μνημείου. Σκέφτεται κανείς μετά «πόσο δύσκολο είναι να αλλαχθεί μια λάμπα ή ένα καλώδιο;». Και ιδίως σε φωτιστικές μονάδες που στόχευαν από το έδαφος και δεν βρίσκονται ανεβασμένες σε πυλώνες 16 μέτρων. Αλλά ας αφήσουμε τα εμβληματικά έργα και ας περάσουμε πάλι στην ταπεινή πολυκατοικία ή στο μικρό παρκάκι της γειτονιάς. Μόλις αφήσει κανείς τον ιδιωτικό χώρο και μπει στον οποιοδήποτε δημόσιο ή κοινόχρηστο οι λάμπες κρέμονται ή ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

είναι βαμμένες με σπρέι. Και η αίσθηση είναι ότι κάποιος άλλος, κάποιος τρίτος θα πρέπει να τις αλλάξει ή να τις προστατέψει, όχι εμείς. Εμείς όταν καούν όλες οι λάμπες του διαδρόμου θα βάλουμε ένα κακό προβολάκι που θα ανάβει με φωτοκύτταρο για να μας δίνει μια αίσθηση ασφάλειας. Δεν θα προτιμήσουμε να φτιάξουμε τις ήδη υπάρχουσες (πιο μαλακές και αισθητικά ενσωματωμένες λάμπες) γιατί είναι κοινόχρηστες και όχι «δικές μας». Κλείνοντας, νομίζω ότι αν η συλλογικότητα στραφεί και αγαπήσει και υιοθετήσει τον δημόσιο χώρο, θα αλλάξει και ο φωτισμός και οι πόλεις μας θα γίνουν πιο ελκυστικές για όλους. Αν μπορούσατε να επιλέξετε ένα ιστορικό κτίριο ή μνημείο στην Ελλάδα και να σχεδιάσετε from scratch τον φωτισμό αυτού, ποιο θα ήταν, τι θα επιλέγατε σε επίπεδο σχεδιασμού και τεχνικών και με ποιο επιδιωκόμενο τελικό αποτέλεσμα; Έχω ήδη την τιμή να ασχοληθώ με το μικρό αλλά σημαντικό κτίριο, αυτό του θεάτρου «Απόλλων» στην Ερμούπολη της Σύρου που είναι αγαπημένο μέρος. Υπάρχουν πολλά και σημαντικά κτίρια σαν αυτό με εντυπωσιακή ιστορία. Τα σημαντικά κτίρια σίγουρα συμβάλλουν στην περηφάνεια των ντόπιων κατοίκων και των επισκεπτών αλλά νομίζω ότι ένας τρόπος να αλλάξεις την ζωή σε μεγαλύτερο αριθμό πολιτών είναι μια μελέτη επιπέδου Μasterplan σε πόλεις όπως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Κάτι τέτοιο θα ήταν έργο ζωής για τον μελετητή φωτισμού που θα συμμετείχε στον σχεδιασμό και την εκτέλεση. Τώρα που οι δήμοι έχουν σοβαρά οικονομικά κίνητρα να αναβαθμίσουν τον εξοπλισμό δημοτικού φωτισμού με LED, είναι μια ευκαιρία που δεν θα έπρεπε να πάει χαμένη. Αλλά θα ήταν κάτι που θα έπρεπε να συνοδεύεται από αντίστοιχες παρεμβάσεις αστικού χώρου γιατί το να φωτίσεις ένα κακό αστικό χώρο δεν αλλάζει και πάρα πολλά δυστυχώς. Όπως είπαμε και παραπάνω, ο φωτισμός και η αρχιτεκτονική πρέπει πάντα να πηγαίνουν χέρι-χέρι. 59

ARCHITECT’S WORLD

Υπερπολυτελής διαμονή με χαρακτήρα «TETRIS» Όλο και πιο συχνά, γίνεται λόγος για έργα σπουδαίων Ελλήνων αρχιτεκτόνων στο εξωτερικό, τα οποία ξεχωρίζουν για τον πρωτότυπο σχεδιασμό τους και την απαράμιλλη αισθητική τους. Εν προκειμένω, θα παρουσιάσουμε το Tetris, ένα συγκρότημα κατοικιών στις Μπαχάμες, το οποίο ξεχωρίζει από κάθε άποψη. ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΉ 60

Tetris είναι ένα θέρετρο πολυτελών κατοικιών, που πρόκειται σύντομα να ολοκληρωθεί στο νησί New Providence, στις Μπαχάμες. Τον σχεδιασμό του έργου έχει αναλάβει το γραφείο OOAK, το οποίο με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του σύλληψη, κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό για την ανέγερση ενός υπερσύγχρονου κτιρίου στη μαρίνα Albany. Σε όλα τα στάδια της υλοποίησης του έργου, χρησιμοποιήθηκε το καινοτόμο λογισμικό ΒΙΜ. Συνεπώς, οι μελετητές του Tetris, αξιοποιώντας τη συγκεκριμένη τεχνολογία, εργάστηκαν σε κοινό δομικό μοντέλο. Ο πλήρης συντονισμός των συντελεστών, που απαιτεί το ΒΙΜ, περιόρισε τα σχεδιαστικά λάθη και επέτρεψε το βέλτιστο αποτέλεσμα από αρχιτεκτονική σκοπιά. Το στοιχείο που κάνει σπουδαίο το Tetris είναι τα διαμερίσματα του, τα οποία είναι κατά παραγγελία μοναδικά, ώστε να ανταποκρίνονται στις προσωπικές ανάγκες του εκάστοτε ιδιοκτήτη. Με αυτόν τον τρόπο, προσδίδουν μια μοναδική εμπειρία διαμονής, με υψηλού επιπέδου παροχές. Όπως ακριβώς συμβαίνει με τα ποικιλόμορφα τουβλάκια του δημοφιλούς ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

παιχνιδιού Tetris, έτσι και τα εν λόγω διαμερίσματα, αν και είναι διαμορφωμένα ετερόκλιτα, όλα μαζί συνδυάζονται ιδανικά, σε ένα αρμονικά ενιαίο σύνολο. Επιπρόσθετα, το συγκρότημα διαθέτει μια σειρά από διώροφα ευρύχωρα διαμερίσματα, «διπλής όψεως», με άριστη ακουστική και φυσικό φωτισμό, ενώ όλες οι κατοικίες διαθέτουν σαλόνια με πισίνα, τα οποία εκτείνονται σε προεξοχές πέρα από την άκρη του οικοδομήματος, οι οποίες θυμίζουν μικρά, ακανόνιστα μπαλκόνια. Μοναδικό στοιχείο των συγκεκριμένων σαλονιών είναι η απρόσκοπτη πανοραμική θέα σε όλη τη μαρίνα Albany. Επιπλέον, τα διαμερίσματα διαθέτουν κατά παραγγελία υπαίθριο φουαγιέ, θερινή κουζίνα και πισίνα στην ταράτσα του κτιρίου. Η Μαρία Παπαφίγκου, μία εκ των εμπνευστών αρχιτεκτόνων του Tetris μιλά στο Architect και μας εξηγεί αναλυτικά, τις ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στις Μπαχάμες και το πώς αυτές επηρέασαν τον τελικό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του κτιρίου. Έπειτα, γίνεται λόγος για τη χρήση του ΒΙΜ και για τις προσαρμοστικές δυσχέρειες που προέκυψαν από την εφαρμογή του. Κλείνοντας, η Μ. Παπαφίγκου, αναφέρεται στις καινοτόμες τεχνοτροπίες, που εφαρμόστηκαν στο Tetris, ώστε να καταστεί ένα από τα κορυφαία καταλύματα αναψυχής και φιλοξενίας. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Johan Annerhed και Μαρία Παπαφίγκου, ΟΟΑΚ Architects AB

ARCHITECT’S WORLD

Ποια προβλήματα αντιμετωπίσατε στον σχεδιασμό και πώς τα ξεπεράσατε. Η μεγαλύτερη πρόκληση, που αντιμετωπίσαμε, ήταν πως ο συνολικός σχεδιασμός έγινε σε BIM. Είχαμε ένα κοινό μοντέλο για όλους τους μελετητές του έργου, με τη δίκη μας ομάδα να λειτουργεί και ως BIM coordinator. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε το συγκεκριμένο έργο το 2015. Μέχρι τότε, δεν είχαμε δουλέψει με την συγκεκριμένη μέθοδο σε BIM. Διδαχτήκαμε όμως πολλά και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τώρα πια ο σχεδιασμός σε ΒΙΜ, είναι αναπόσπαστο τμήμα της δουλειάς μας.

Architect: Πώς οι ιδιαίτερες τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες επηρέασαν τον τελικό σχεδιασμό και την υλοποίηση του έργου σας; Μαρία Παπαφίγκου: Στην Καραϊβική η θερμοκρασία δεν έχει μεγάλες διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του χρόνου και ο καιρός είναι ως επί των πλείστων αίθριος. Η περιοχή ωστόσο, όπως και όλη η ακτή της Florida, πλήττεται συχνά από έντονα καιρικά φαινόμενα, δυνατές βροχοπτώσεις και τυφώνες. Όπως στην Ελλάδα σχεδιάζουμε κτίρια για να ανταποκρίνονται στη σεισμογενή περιοχή μας, στις Μπαχάμες τα κτίρια πρέπει να είναι hurricane safe. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει εξαρχής να σχεδιαστούν με τις ανάλογες προδιαγραφές. Επιπρόσθετα, τα επιμέρους προϊόντα, όπως τα κουφώματα, είναι συγκεκριμένα και πιστοποιημένα σύμφωνα με το Miami dade, με το Τέτρις (TETRIS) να μην αποτελεί εξαίρεση. Έχει εξαρχής σχεδιαστεί και κατασκευαστεί με τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι συμβατό και ανθεκτικό στα έντονα καιρικά φαινόμενα της Καραϊβικής. 62

Ποιες ιδιαίτερες τεχνοτροπίες εφαρμόσατε για να ικανοποιεί το τελικό έργο τον σκοπό του ως τόπος αναψυχής και φιλοξενίας; Τα συγκεκριμένα διαμερίσματα έπρεπε να είναι αφενός ελκυστικά προς πώληση σε ιδιώτες και αφετέρου να λειτουργούν ως ξενοδοχείο, αφού όλα εντάσσονται στο πρόγραμμα προσωρινής διαμονής, που αναλαμβάνει η διαχείριση του συγκροτήματος, στο οποίο ανήκει το Tetris. Εκτός από τους μεγάλους εσωτερικούς χώρους τους, έχουν και ευρύχωρες βεράντες με άπλετη θέα στη θάλασσα και ιδιωτικές πισίνες. Πόσο μεγάλη σημασία διαδραμάτισαν τα υλικά που επιλέξατε στην ακουστική και στον φωτισμό του χώρου; Ήδη από το brief του διαγωνισμού γνωρίζαμε, ότι οι επιλογές μας στα υλικά κατασκευής, αλλά και στα προϊόντα, που οφείλαμε να επιλέξουμε, θα ήταν περιορισμένες. Ήμασταν όμως πολύ τυχεροί, καθώς στο συγκεκριμένο έργο, συνεργαστήκαμε με δύο από τις καλύτερες μελετητικές ομάδες της Αμερικής. Με την de Simone στα στατικά και με την EXP στα μηχανολογικά. Έτσι ότι αφορά στην ακουστική, αλλά και στον φωτισμό, μελετήθηκε με πολύ προσοχή και επιλέχθηκαν προϊόντα αρίστης ποιότητας και απόδοσης. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021

23.11.2021 Live Online - HYBRID

A R LY -20% EΩΣ 2 B I R D 2/10/2021

S.M.A.R.T I Agile I Digital I Sustainable

Τα κατασκευαστικά έργα είναι το αποτέλεσμα μίας βέλτιστης εξίσωσης, μεταξύ μίας σειράς τεχνών, τεχνικών και πόρων, αλλά και συνισταμένων όπως οι τρέχουσες συνθήκες, οι απρόβλεπτοι παράγοντες, η νομοθεσία και οι παγκόσμιες τάσεις στον κλάδο. Για την επιτυχή Διαχείριση τους, απαιτούνται επικαιροποιημένες γνώσεις, νέες δεξιότητες, εργαλεία μεγάλης εξειδίκευσης καθώς και στοχευμένη δικτύωση. Το 1ο συνέδριο CPM θα αναδείξει τις επίκαιρες και σημαντικές τάσεις της Βιομηχανίας των Υποδομών και Κατασκευών και θα προσεγγίσει τις εξελίξεις της σύγχρονης Διοικητικής Επιστήμης στον τομέα των κατασκευών.

www.cpmconference.gr

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

Περιεχόμενο: Χρύσα Δέμη, T: 210 6617777 (ext. 171), E: cdemi@boussias.com Συμμετοχές: Κωνσταντίνος Δημάκης T: 210 6617777 (ext. 145), E: kdimakis@boussias.com Χορηγίες: Ματίνα Δημητριάδη, T: 210 6617777 (ext. 331), E: mdimitriadou@boussias.com Κυριακή Μανθοπούλου, T: 210 6617777 (ext. 156), E: kmanthopoulou@boussias.com

Official Publications