Architect Τεύχος 08 by BOUSSIAS

T IMH : 9€ | ISS N 27 32 - 87 3 2

TEYXOΣ #08 | ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΒΙΩΣΙΜΑ ΜΕ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ELTOP

WOOD AWARDS 2022: ΟΙ ΚΟΡΥΦΑΊΟΙ ΣΤΟΝ ΧΏΡΟ ΤΟΥ ΞΎΛΟΥ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΉ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉ: ΦΈΡΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΣΉΜΕΡΑ ΤΑ ΚΤΊΡΙΑ ΤΟΥ ΧΘΕΣ

ALUMINIUM IN ARCHITECTURE AWARDS 2022: ΤΑ ΈΡΓΑ ΠΟΥ ΔΙΑΚΡΊΘΗΚΑΝ

ΔΙΆΦΑΝΟΣ ΚΌΣΜΟΣ: ΤΟ ΓΥΑΛΊ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉ ΣΉΜΕΡΑ

Στην οδήγηση

όλα.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α

Γ Ι Α

Τ Ο

Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν

Ε Γ Γ Υ Η Μ Ε Ν Η

Π Ο Ι Ο Τ Η Τ Α

ΕΛΕΥΘΕΡΗ

∆ΙΕΛΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ∆ΑΚΤΥΛΙΟ

Με Fisikon µπορείς και να τα όλα! Φυσική εξέλιξη

Φθηνότερο έως και 65%

από τα άλλα συµβατικά καύσιµα

Πιο φιλικό στο περιβάλλον, καθώς περιορίζει δραστικά τους ρύπους Εγγυηµένη ποιότητα καυσίµου

www.fisikon.gr

CONTENTS

38 60

Σχεδιάζοντας βιώσιμα με τα αρχιτεκτονικά υλικά της ELTOP

NEWS

Αρχισυντάκτης

INTERVIEWS

Σύμβουλος Έκδοσης

Γιώργης Γερόλυμπος: Όταν η φωτογραφία επιστρέφει στην αρχιτεκτονική το δάνειο που της δόθηκε Έλενα Κωνσταντινίδου: Διδασκόμαστε από την παράδοση Στυλιανή Λεφάκη: Το γυαλί είναι ένα αμφιλεγόμενο υλικό με απεριόριστες δυνατότητες

Βασίλης Μπαρτζώκας (Design Ambassador)

Συντακτική ομάδα

Γιώργος Κατσιμιλής, Διονύσης Νοταράκης Βάιος Κρόκος

Υπεύθυνη Διαφήμισης

Κυριακή Μανθοπούλου E: kmanthopoulou@boussias.com

Γραφιστική Επιμέλεια Νίκος Γαζετάς

Φωτογράφος

Κορνήλιος Σαραντίογλου

COVER STORY

Image Bank

Σχεδιάζοντας βιώσιμα με τα αρχιτεκτονικά υλικά της ELTOP

Υπεύθυνη Συνδρομών

MATERIALITY & DESIGN 14 32

Γιάννης Πισπιρίγκος E: gpispirigos@boussias.com

www.stock.adobe.com Βίκυ Θεοδωρίδου E: vtheodoridou@boussias.com

Υπεύθυνη Κυκλοφορίας Ρίτα Κανδάκη

Κρίσιμος ο ρόλος του φωτισμού στη μετά Covid εποχή Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική: Φέρνοντας στο σήμερα τα κτίρια του χθες Διάφανος κόσμος: Το γυαλί στην αρχιτεκτονική σήμερα

Γραμματεία

EVENTS

Συνδρομές (Ετήσιες)

Wood Awards 2022: Οι κορυφαίοι στον χώρο του ξύλου Aluminium in Architecture Awards 2022: Τα έργα που διακρίθηκαν

Παραδοσιακή 40 Αρχιτεκτονική: Φέρνοντας στο σήμερα τα κτίρια του χθες 56 SUSTAINABLE ARCHITECTURE

Ενεργά δομικά υλικά: Η επόμενη μέρα για την αειφόρο αρχιτεκτονική;

Δήµητρα Σπανού

Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία

Pressious Arvanitidis

Συσκευασία/Ένθεση/Επικόλληση Presstime

Λογιστήριο

Κωσταντίνος Χασιώτης, Αλέξης Σουλιώτης, Λίνα Γκολοµάζου Εταιρειών: €99 Στελεχών/Ιδιωτών: €60 Φοιτητών: €50 Κύπρου-Εξωτερικού: €150

Εκδότης

Μιχάλης Κ. Μπούσιας

Διευθύντρια Περιοδικών Εκδόσεων Κατερίνα Πολυμερίδου

Διευθύντρια Πωλήσεων

56 Ενεργά δομικά υλικά: Η επόμενη μέρα για την αειφόρο αρχιτεκτονική; ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Νένα Γιαννακίδου

Creative Director

Γιώργος Τριχιάς

Επικοινωνία BOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Τ: 210 6617777, F: 210 6617778, Κλεισθένους 338, 153 44 Γέρακας

www.boussias.com ISSN: 2732- 8732 Κωδικός ΕΛΤΑ: 210188

www.architectmag.gr

EDITORIAL

«Πράσινο φως» σε αναπλάσεις με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης Αν έπρεπε να ξεχωρίσουμε τη σημαντικότερη είδηση αυτού του μήνα, δεν θα ήταν άλλη από την έγκριση των μελετών που θα αναπλάσουν βιοκλιματικά δημόσιους χώρους σε όλη τη χώρα. ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΙΓΚΟΥ Εditor in Chief

ναλυτικότερα, σε συνέχεια της πρόσκλησης που είχε απευθύνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στους Δήμους και τις Περιφέρειες της χώρας για την υποβολή προτάσεων χρηματοδότησης στο εμβληματικό Πρόγραμμα «Παρεμβάσεις με στόχο τη βελτίωση του Δημόσιου Χώρου», ύψους 204 εκατ. ευρώ με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνεδρίασε το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιου Μπακογιάννη, εγκρίνοντας σημαντικές αρχιτεκτονικές μελέτες που έχουν στόχο να δημιουργήσουν συνθήκες αστικής αναζωογόνησης με σημαντικά περιβαλλοντικά, πολιτιστικά και αναπτυξιακά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Σημειώνεται ότι το Πρόγραμμα θα χρηματοδοτήσει παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο όπως αναπλάσεις ιστορικών κέντρων και υποβαθμισμένων περιοχών, επαναχρησιμοποίηση του κτιριακού αποθέματος των πόλεων, δημιουργία δικτύων ήπιας μετακίνησης, ανάπλαση περιοχών με διαδρομές νερού και χώρους πρασίνου, καθώς και εγκατάσταση καινοτόμων συστημάτων για εξοικονόμηση ενέργειας. Μεταξύ των θεμάτων που εξετάστηκαν και έλαβαν θετική γνωμοδότηση από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής είναι τα ακόλουθα: • Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης για την ανάπλαση της οδού Ερμού στον δήμο Αθηναίων • Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης αποκατάσταση και αναβάθμιση των υποδομών του θεάτρου Πέτρας • Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης για τη Βιοκλιματική-Αστική 4

ανάπλαση του εμπορικού κέντρου του Δήμου Χαλανδρίου Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης «Δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών σύνδεσης αρχαιολογικών χώρων στην πόλη της Άρτας» • Ανάδειξη μέρους του διατειχίσματος της Νέας Ποτίδαιας και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου, εντός σχεδίου περιοχής στη Ν. Ποτίδαια του Δήμου Νέας Προποντίδας, ΠΕ Χαλκιδικής • Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης με τίτλο « Ανάπλαση περιβάλλοντος Χώρου Δημαρχείου Έδεσσας» • Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου σε περιοχή εντός του οχυρωματικού περιβόλου του Βυζαντινού Κάστρου Κομοτηνής, επί της πλατείας αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄ στο Ο.Τ. 200 του Δήμου Κομοτηνής, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης • Αισθητική, περιβαλλοντική και βιοκλιματική αναβάθμιση της Πλατείας Δικαστηρίων του Δήμου Καρδίτσας. • Έγκριση αρχιτεκτονικής μελέτης για το έργο «Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης-ανέγερση νέου τετραώροφου κτιρίου εξωτερικών ιατρείων, με ισόγεια μονάδα τεχνητού νεφρού, φαρμακείο και υπόγειο βοηθητικών χρήσεων», επί της οδού Ασκληπιού 10-Λεωφ. Γεωργικής Σχολής στο Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη • Αρχιτεκτονική μελέτη για την ανάπλαση-αναβάθμιση υποδομών παραλιακής ζώνης λιμένα Ουρανούπολης, εντός σχεδίου περιοχή στην Ουρανούπολη του Δήμου Αριστοτέλη Π.Ε. Χαλκιδικής Οι μελέτες των προτάσεων ανάπλασης που εγκρίθηκαν από το ΚΑΣ έχουν βιοκλιματικό προσανατολισμό και θα προσδώσουν τοπική και υπερτοπική αξία στα έργα που πρόκειται να υλοποιηθούν •

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

presents

Ρεκόρ συμμετοχών στα μεγαλύτερα βραβεία για την αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων και το interior design. Μείνετε συντονισμένοι για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και το μεγάλο ραντεβού της τελετής απονομής!

Creating INner Experience www.interiorsawards.gr

ΧΟΡΗΓOΣ ΤΙΤΛΟΥ

ΧΟΡΗΓΟΙ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ

Πληροφορίες: Λήδα Δεληγιάννη, Τ: 2106617777 (εσωτ. 277), E: ldeliyianni@boussias.com Χορηγίες: Ματίνα Δημητριάδου, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 331), E: mdimitriadou@boussias.com Κυριακή Μανθοπούλου, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 156), E: kmanthopoulou@boussias.com

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Official Publications Official Publications

NEWS

«Aigaio» από τη Metalaxi Group Η Μetalaxi Group ιδρύθηκε και αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς ομίλους στον κλάδο της Κατασκευής και της Ανάπτυξης, που αυτoχρηματοδοτεί και κατασκευάζει όλα της τα έργα. Επαγγελματίες από τον κλάδο των αρχιτεκτόνων, κατασκευαστών και διακοσμητών, δημιουργούν σύγχρονα συστήματα και ξεχωριστά Design, αντιπροσωπεύοντας την πολυτέλεια, την αξιοπιστία και την πρωτοπορία στο κλάδο. Ο Όμιλος στο νέο του project «Aigaio» Apartments κατασκευάζει ένα σύγχρονο πολυτελές κτίριο κατοικιών στο Ηράκλειο Κρήτης με θέα θάλασσα. To κτίριο πλαισιώνεται από μεταλλικές διάτρητες επενδύσεις και αρχιτεκτονικά στοιχεία, υλικό που η εταιρεία εδώ και χρόνια εφαρμόζει και πρωτοπορεί, ενισχύοντας πλήρως τον σχεδιασμό του interior και exterior design.

Η PROLIGHT φώτισε το πιο εμβληματικό κτίριο της Θεσσαλονίκης Η PROLIGHT φώτισε το κτίριο-ορόσημο για τη Θεσσαλονίκη στο οποίο στεγάζεται το θρυλικό εστιατόριο Όλυμπος Νάουσα μαζί με το πολυτελές ξενοδοχείο ON Residence. Η Μελέτη Φωτισμού που διεξήχθη από την PROLIGHT είχε σαν στόχο να αναδείξει τη διαχρονικότητα και την ιστορική αύρα ενός τόσο εμβληματικού κτιρίου δίνοντάς του ταυτόχρονα μια σύγχρονη αισθητική. Η εξειδίκευση, οι γνώσεις και η εμπειρία της PROLIGHT στον φωτισμό ξενοδοχείων και ιστορικών μνημείων κατάφεραν να αναδείξουν την αισθητική μιας άλλης εποχής συνδυάζοντάς την αρμονικά με τις ανάγκες του σήμερα. Το βραβευμένο Τμήμα Μελετών Φωτισμού της PROLIGHT, με την εμπειρία 45 ετών στον χώρο του αρχιτεκτονικού φωτισμού, συνερ-

γάστηκε εντατικά με τη μελετητική ομάδα της Grivalia Hospitality και της TOR Hotel Group και συγκεκριμένα με το αρχιτεκτονικό γραφείο Νίκος Φλετορίδης & Συνεργάτες και την Interior Designer Fabienne Spahn, για να επιτευχθεί ένα άρτιο και εντυπωσιακό αποτέλεσμα, εντός προϋπολογισμού και χρονοδιαγράμματος. Στο έργο αξιοποιήθηκε η υπηρεσία «Design & Supply» που παρέχει η εταιρεία με την οποία ο πελάτης επιλέγει την PROLIGHT και ως προμηθευτή των φωτιστικών σωμάτων. Οι αποκλειστικές συνεργασίες της PROLIGHT με κορυφαία brands του εξωτερικού όπως η Artemide, η Panzeri, η Lucitalia, η Ghidini, η Nexia και η Astro παρέχουν την αξιοπιστία, την σιγουριά και τις ανταγωνιστικές τιμές που απαιτούνται σε μεγάλα έργα υψηλών απαιτήσεων.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Alfa Wood: Με δύο βραβεία στα Wood Awards 2022

Δύο βραβεία πρόσθεσε στη συλλογή του ο όμιλος της Alfa Wood, αυτήν τη φορά στο πλαίσιο της εκδήλωσης Wood Awards 2022. Ο νέος επιβλητικός εκθεσιακός χώρος (Showroom) που μπορεί κάθε συνεργάτης της εταιρείας, αρχιτέκτονας ή μηχανικός, να ανακαλύψει τον κόσμο του ξύλου και να εμπνευστεί για τα επερχόμενα έργα τους, απέσπασε το βραβείο Gold

στην κατηγορία Εκθεσιακές Κατασκευές. Η πρόσοψη του κτιρίου, που φαντάζει περίοπτη στα μάτια των επισκεπτών, είναι μία σύγχρονη κατασκευή του retail design μέσω του συνδυασμού υλικών, όπως το μέταλλο και το ξύλο, χάρισε το βραβείο Silver στον όμιλο Alfa Wood, στην κατηγορία Εμπορικά Καταστήματα.

HAGER HELLAS: ΟΙ ΝΕΟΙ ΦΩΤΕΙΝΟΙ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΙΚΟΙ ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΤΗΣ BERKER ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΖΟΥΝ

Οι σειρές των περιστροφικών διακοπτών berker 1930, Glas και R.classic επανασχεδιάζονται και προσφέρουν ένα νέο και μοναδικό χαρακτηριστικό: τη φωτεινή λειτουργία. Με την προσθήκη αυτή αναβαθμίζεται περαιτέρω η αισθητική των στρογγυλών διακοπτών, καθιστώντας τις σειρές αυτές ιδανική επιλογή για εκλεπτυσμένες κατοικίες, ξενοδοχεία και ιστορικά κτίρια. Όταν σκοτεινιάζει, οι φωτεινοί περιστροφικοί διακόπτες φανερώνουν τη δεύτερη ιδιαίτερη πλευρά τους. Με τις απαλές γραμμές φωτισμού LED γύρω από το χειριστήριο, οι ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

περιστροφικοί διακόπτες της berker μπορούν να λειτουργήσουν είτε ως φωτισμός προσανατολισμού είτε ως ένδειξης κατάστασης, με ψυχρό ή θερμό λευκό φως αντίστοιχα. Η λειτουργία προσανατολισμού διαθέτει ψυχρό λευκό φως, το οποίο είναι μονίμως αναμμένο, κάνοντας τον διακόπτη ορατό στο σκοτάδι, ενώ στη λειτουργία ένδειξης κατάστασης το θερμό λευκό φως ανάβει μόνο όταν ο διακόπτης είναι σε θέση ON, αποτελώντας χρήσιμη λειτουργία σε χώρους που δεν έχουμε οπτική επαφή, όπως τα φώτα του κήπου. 7

NEWS

#ToXromaExeiDinami και η Vechro το προσφέρει στην κοινωνία Στα 9.800 λίτρα χρώματος ανέρχεται η προσφορά της Vechro το 2021, με στόχο να ομορφύνει τις γειτονιές αλλά και να γεμίσει χρώμα τις ψυχές των ανθρώπων. Κόντρα στις δύσκολες συνθήκες, η εταιρεία έχει δημιουργήσει τοιχογραφίες σε διάφορα σχολεία της Αθήνας, στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, σε σχολείο της Αγίας Άννας στη Β. Εύβοια, στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής όπως κτίρια στις Αφίδνες, σε σχολείο στους Θρακομακεδόνες αλλά και σε όλη την Πάτρα (με 50+ τοιχογραφίες μέσα σε 5 χρόνια), δημιουργώντας μία υπαίθρια γκαλερί. Ωστόσο, η προσφορά της δεν περιορίζεται μόνο σε εξωτερικές επιφάνειες καθώς τα πολυπιστοποιημένα, άοσμα και οικολογικά χρώματα της Vechro ανανεώνουν εσωτερικές επιφάνειες σε νοσοκομεία, σχολεία και ιδρύματα προσφέροντας έτσι πιο υγιεινούς και καθαρούς εσωτερικούς χώρους. Ακόμα μία ενέργεια η οποία διαφέρει από τις συνηθισμένες χορηγίες έλαβε χώρα το 2021. Μία ελληνική σημαία 40x26 μέτρα ζωγραφισμένη στην πλαγιά της ηρωικής νήσου Κάσος, ορατή διά αέρος και θαλάσσης, έγινε με τα χρώματα της Vechro, ως φόρος τιμής των εορτασμών για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης.

Η ΑΘΉΝΑ ΑΠΈΚΤΗΣΕ ΤΟ… MOXY ΤΗΣ Το πρώτο ξενοδοχείο της αλυσίδας Moxy Hotels του ομίλου της Marriott στην Αθήνα είναι γεγονός. Πρόκειται για μια επένδυση που αλλάζει της εικόνα της Ομόνοιας, καθώς μεταμόρφωσε το Σαρόγλειο Μέγαρο επί της οδού Σταδίου 65, το οποίο στο παρελθόν στέγαζε το Ειρηνοδικείο και υπηρεσίες του Πταισματοδικείου Αθηνών στο κέντρο της πόλης. Ο λόγος για την boutique μονάδα «Moxy Athens Hotel», τη νέα ξενοδοχειακή επένδυση της Dimand σε συνεργασία με την Prodea Investments ΑΕΕΑΠ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Τη διαχείριση του Moxy Athens City έχει αναλάβει η SWOT Hospitality Management Company. Τα αρχιτεκτονικά γραφεία Κοκκίνου-Κούρκουλα και Divercity Architects κατάφεραν να προσδώσουν δυναμισμό, καινοτομία και δημιουργικότητα στο ιστορικό Σαρόγλειο Μέγαρο, όπου άλλοτε στέγαζε τα δικαστήρια της Αθήνας. Τέλος, μια ακόμη –σημαντική– καινοτομία του Moxy Athens City είναι η χρυσή πιστοποίηση LEED, καθώς πρόκειται για το πρώτο «πράσινο» ξενοδοχείο στην Ελλάδα που θα λάβει αυτήν τη διάκριση. 8

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Καθηµερινή ενηµέρωση για το κτίριο, τις κατασκευές, την αρχιτεκτονική και τα υλικά

ο Build είναι το πρώτο συνδροµητικό καθηµερινό ηλεκτρονικό newsletter που αφορά στις κατασκευές, την Αρχιτεκτονική και το Design, το Real Estate και στα σηµαντικότερα επενδυτικά έργα. Παρακολουθεί τις νέες τάσεις στο hospitality, στο retail, στους επαγγελµατικούς χώρους, τα innovative projects σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και ειδήσεις που αφορούν στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα. Με ρεπορτάζ, µόνιµες στήλες αρθρογράφους, το Build προσφέρει σφαιρική ενηµέρωση και φιλοδοξεί να αποτελέσει δίαυλο επικοινωνίας και γνωριµίας των επαγγελµατιών του κλάδου.

Θεµατολογία Ειδήσεις από τον κλάδο των κατασκευών, της αρχιτεκτονικής, του design και του real estate n Επενδύσεις και στρατηγικές κινήσεις εταιριών σε Ελλάδα και εξωτερικό n Retail, hospitality, well being, the future of workspace n Βιώσιµη ανάπτυξη n Οικονοµικές ειδήσεις n Προκηρύξεις και διαγωνισµοί n Market news από διεθνείς αγορές n Consumer insights n Ηµερολόγιο όλων των εκθέσεων, των διοργανώσεων και των συνεδρίων n

Περιεχόµενο: Σπύρος Πιστικός, T: 210 661 7777 (334), E: spistikos@boussias.com, Εµπορικό: Ματίνα ∆ηµητριάδου, T: 210-66.17.777 (εσωτ. 331), E: mdimitriadou@boussias.com Συνδροµές: Βίκυ Θεοδωρίδου, T: 210-66.17.777 (εσωτ. 101), E: vtheodoridou@boussias.com

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

INTERVIEW

Όταν η φωτογραφία επιστρέφει στην αρχιτεκτονική το δάνειο που της δόθηκε Μια συζήτηση με τον φωτογράφο-αρχιτέκτονα-εικαστικό Γιώργη Γερόλυμπο

Ο Γιώργης Γερόλυμπος, ο φωτογράφος που απαθανάτισε το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αλλά και το νέο Μουσείο του Λούβρου στο Άμπου Ντάμπι, μιλάει στο Architect για την τέχνη του, την αντίληψη του χρόνου στο έργο του και όσα τον καθόρισαν. ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ 10

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Κατ’ αρχάς, τι σημαίνει για εσάς φωτογραφία τοπίου; Αν μπορούσατε έπειτα από τόσα χρόνια σταδιοδρομίας να δώσετε έναν ορισμό, ποιος θα ήταν αυτός; Σε αυτό το θέμα είμαστε πολύ τυχεροί καθώς ο ωραιότερος ορισμός για το τι είναι η φωτογραφία τοπίου έχει δοθεί από έναν πολύ ευφυέστερο και πολύ σημαντικότερο φωτογράφο τοπίου, τον περίφημο Robert Adams που περιέγραψε αυτό που κάνουμε ως εξής: «η φωτογραφία τοπίου φέρει τρεις ποιότητες: γεωγραφία, αυτοβιογραφία και μεταφορά. Αυτό που ο φωτογράφος τοπίου προσπαθεί διαρκώς να κάνει είναι να φέρει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον σε μια εικόνα. Για να ισορροπήσει μια φωτογραφία χρειάζεται ο θεατής να διαβάσει σε αυτήν τα ίχνη του παρελθόντος, τα νέα της ημέρας και την πρόβλεψη αυτού που έρχεται». Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερες λέξεις. Και αν έπρεπε να απαριθμήσετε τις τεχνοτροπίες που σας έχουν επηρεάσει και χαρακτηρίζουν το έργο σας, ποιες θα ήταν αυτές; Δεν είναι πολλές, πρωτίστως είναι μία: ακολουθώ το κίνημα New Topographics που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Η έκθεση δέκα φωτογράφων στο Rochester, ανάμεσα στους οποίους και ο Adams, επηρέασε τον τρόπο που προσεγγίζω το τοπίο περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στρέφοντας το ενδιαφέρον μου στο καθημερινό, περίπλοκο τοπίο όπου η ανθρώπινη επέμβαση συνυπάρχει με τη φύση, το ανθρώπινο ίχνος εντάσσεται στο φυσικό τοπίο δημιουργώντας μια διαλεκτική σχέση. Η συνειδητοποίηση αυτή με απομάκρυνε από την έκφραση ενός στείρου καταγγελτικού λόγου ωθώντας με στην προσπάθεια διατύπωσης συνθετικής πρότασης. Έχετε φωτογραφίσει κάθε είδους αρχιτεκτονικό κτίριο, από δημόσια και επαγγελματικής χρήσης έως κατοικίες και χώρους πολιτισμού. Πόσο καθοριστικός είναι για εσάς ο αντίκτυπος της φωτογράφισης στην αρχιτεκτονική; Στο σημαντικό βιβλίο Architecture transformed ο συγγραφέας και φωτογράφος αρχιτεκτονικής Chervin Robinson ξεκινά το κείμενό του σημειώνοντας ότι για το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής της η φωτογραφία υπήρξε ο σιωπηλός συνοδοιπόρος της αρχιτεκτονικής δείχνοντάς την σε ολόκληρο τον κόσμο και παραμένοντας η ίδια στην αφάνεια. Η συνθήκη αυτή έχει πλέον αλλάξει, σήμερα η φωτογραφία αναγνωρίζεΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ται ως εργαλείο καθοριστικής σημασίας για τη διάδοση της αρχιτεκτονικής, σε σημείο μάλιστα που να μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι κάποιες φορές περνάμε στο άλλο άκρο: από την ανωνυμία του παρελθόντος, περνάμε στην αρχιτεκτονική που γίνεται απλώς και μόνο για να φωτογραφηθεί, κτίρια υπέροχα για την εικόνα που θα φέρουν στις δημοσιεύσεις που θα ακολουθήσουν και ταυτόχρονα αβίωτα για τον κάτοικο τους. Στις δημιουργίες σας όση έμφαση δίνετε στο τελικό αποτέλεσμα άλλη τόση αποδίδετε και στη διαδικασία κατασκευής του έργου. Θα τολμούσα να πω ότι αποτυπώνετε με τον φακό ένα ταξίδι στον χρόνο. Τι έννοια αποκτά λοιπόν για τον φωτογράφο η έννοια του χρόνου και πώς επηρεάζει το αποτέλεσμα; Η έννοια του χρόνου είναι εξ ορισμού άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φωτογραφική τέχνη καθώς ευθύς εξαρχής η λήψη μιας φωτογραφίας καθιστά τον χρόνο διαρκή, «απαθανατίζει» τη στιγμή καθιστώντας την αθάνατη. Χρησιμοποιώντας, ως εκ τούτου, την παραπάνω συνθήκη ως μεταφορά θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η φωτογραφία ενός έργου, ενός κτιρίου ή ενός τόπου, παρουσιάζει ιδιαίτερη σημασία σε όλες ανεξαιρέτως τις στιγμές του, τόσο με την τελική και ολοκληρωμένη μορφή του όσο και κατά τη διάρκεια των ενδιάμεσων φάσεων της διαμόρφωσής του. Ακόμα περισσότερο, θα πρότεινα ότι οι φωτογραφίες των εφήμερων σταδίων μιας κατασκευής παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερη φωτογραφική πρόσκληση για αρκετούς λόγους με σημαντικότερο εξ αυτών το γεγονός ότι προσφέρουν μια σπάνια ευκαιρία στη φωτογραφία να επιστρέψει 11

INTERVIEW

στην αρχιτεκτονική το «δάνειο» που της δόθηκε πλήρως εξοφλημένο, και με αυτό εννοώ το εξής: η αρχιτεκτονική δανείζει στη φωτογραφία το θέμα της, την επίσημη μορφή του τελικού κτιρίου, που μέσω της εικόνας της θα ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο με τη μορφή δημοσιεύσεων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, φτάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο σε πολύ περισσότερους αναγνώστες και θεατές από εκείνους που θα το επισκεφθούν με τη φυσική τους παρουσία. Η φωτογραφική καταγραφή των ενδιάμεσων φάσεων, στιγμών που θα χαθούν στη λήθη με την τελική ολοκλήρωσή του, επιστρέφει στην αρχιτεκτονική τη διατήρηση στη μνήμη των εφήμερων ενδιάμεσων τοπίων που δημιουργήθηκαν πρόσκαιρα κατά την κατασκευή μετατρέποντας τα τελευταία σε αυτόνομα έργα που έχουν τη δική τους σημασία και στιγμή στον χρόνο. Πέρα όμως από το κτίριο και το κάθε αρχιτεκτόνημα, πού βρίσκεται ο άνθρωπος; Είχατε αναφέρει παλιότερα ότι θέλετε να αποτυπώνετε το «ανθρωποποιημένο» τοπίο. Μιλήστε μας για αυτό. Και σε αυτή την περίπτωση η απάντηση για το ποια είναι η θέση του ανθρώπου έχει δοθεί, ο άνθρωπος είναι μέτρο των πάντων, τόσο κυριολεκτικά ως παρουσία ανθρώπινης κλίμακας όσο και μεταφορικά ως παράγοντας καθορισμού των εννοιών της σχετικότητας και του υποκειμενισμού ως προς το τι προσεγγίζουμε ως αλήθεια. Ξεκινώντας από την κυριολεξία, λοιπόν, και πλησιάζοντας τη μεταφορά το ενδιαφέρον μου εστιάζεται στη σχέση μεταξύ φύσης και ανθρώπινης επέμβασης, όπως αυτή εντοπίζεται στη σύγχρονη τοπιογραφία. Φωτογραφίζω συστηματικά «ενδιάμεσα» τοπία, τμήματα του περιβάλλοντος που βρίσκονται σε διαρκή μεταβολή λόγω της ανθρώπινης εκμετάλευσης της γης. Επιλέγω συνειδητά να φωτογραφίσω το «ανθρωποποιημένο» τοπίο (ελεύθερη μετάφραση από το αγγλικό humanscape σε αντιδιαστολή με το landscape) όχι μόνο λόγω της εμφανούς παρουσίας έντονων κοινωνικο-πολιτικών αλλαγών που εγγράφονται επάνω του αλλά κυρίως λόγω της σημασίας αυτού του είδους τοπιογραφίας στη σύγχρονη αναπαράσταση και φωτογραφική πρακτική. Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, στα δικά μου τουλάχιστον μάτια, είναι η αναζήτηση των παραμέτρων και επιπτώσεων της διαρκώς μεταβαλόμενης ανθρώπινης αποτίμησης του τοπίου όπως αυτή παρουσιάζεται στην σύγχρονη τοπιογραφία αλλά και ο μηχανισμός κατασκευής ταυτότητας μέσω του βιωμένου χώρου. Ένα ζήτημα, για παράδειγμα, που με ενδιαφέρει σε 12

μεγάλο βαθμό είναι πώς βλέπουμε το περιβάλλον που έχουμε επιλέξει να ζούμε. Ειδικά στη δική μας χώρα, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων έχουμε επιλέξει συνειδητά να ζούμε στα μεγάλα αστικά κέντρα τα οποία και οι ίδιοι συν-διαμορφώνουμε με τη ζωή και τις επιλογές μας και ταυτόχρονα συστηματικά υποτιμούμε. Θεωρώ ότι μια πιο προσεκτική θέαση του κτισμένου περιβάλλοντός μας και των ποιοτήτων που αυτό έφερε ιστορικά και κοινωνικά στους κατοίκους αυτής της χώρας θα μας οδηγούσε σε μεγαλύτερη εκτίμηση τόσο αυτού όσο και του ίδιου μας του εαυτού. Αναμφισβήτητα, η φωτογράφιση του Λούβρου στο Άμπου Ντάμπι είναι μεγάλη τιμή για έναν φωτογράφο. Τι έχετε να μοιραστείτε μαζί μας από αυτή την εμπειρία; Οφείλω να παραδεχθώ ότι υπήρξε η πλέον τιμητική πρόσκληση που έχω λάβει ποτέ ως επαγγελματίας, το να σου αναθέτει το Μουσείο του Λούβρου τη φωτογράφιση του κτιρίου του Atelier Jean Nouvel για το επίσημο βιβλίο του μουσείου, είναι τιμή αλλά και μεγάλη ευθύνη, το μέγεθος και βάθος των οποίων δεν μπορεί να περιγραφεί σε λίγες γραμμές. Η εμπειρία της συνεργασίας αυτής συνέπεσε με την πανδημία, ως εκ τούτου, το πρώτο στάδιο των επικοινωνιών διήρκεσε πολύ, περισσότερο από δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων τόσο εγώ όσο και άλλοι συνάδελφοι από την Ευρώπη, τη Γαλλία, την Ελβετία και την Ολλανδία συμμετείχαμε σε διαρκείς συζητήσεις και ελέγχους μέχρι να αποφασιστεί ποιος εξ ημών θα αποτελέσει την τελική επιλογή. Όταν μου ανακοινώθηκε ότι θα είμαι ο επίσημος φωτογράφος του Μουσείου του Λούβρου, η χαρά και περηφάνια αναμείχθηκε με την αίσθηση ευθύνης: πώς αντιμετωπίζεις ένα έργο τέτοιας σημασίας και κύρους; Η απάντηση, για άλλη μια φορά, ήρθε από το διάβασμα. Προετοιμάστηκα αρκετά, επισκέφθηκα και πάλι τα αναγνώσματα και τα βιβλία μου, και κατέληξα πριν προσγειωθώ στα Εμιράτα στην προσέγγιση που θα ακολουθούσα: θα άφηνα το κτίριο να λάβει τον πρωταγωνιστικό ρόλο και θα ακολουθούσα την κατεύθυνση που θα μου υποδείκνυε, με λίγα λόγια περισσότερο Jean Nouvel, λιγότερο εγώ. Είναι όμως αυτό το έργο που σας καθόρισε περισσότερο; Σε διεθνές επίπεδο σαφώς είναι ιδιαιτέρως αναγνωρίσιμο αλλά, παρά ταύτα, θεωρώ ότι το σημαντικότερο έργο τόσο στην επαγγελματική όσο και την προσωπική μου εξέλιξη υπήρξε αναμφίβολα η φωτογραφική παρακολούθηση του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος ΝιάρΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

χος, που σχεδιάστηκε από τον μεγάλο Ιταλό αρχιτέκτονα Renzo Piano, ένα έργο που απαίτησε μία δεκαετία από τη ζωή μου. Η πρώτη φωτογραφία τραβήχτηκε τον Ιούνιο του 2007 και έκτοτε το φωτογράφισα ημέρες και νύχτες, χειμώνες και καλοκαίρια, με κρύο και με καύσωνα, μόνος ή μέσα σε πλήθος εργατών ως την ολοκλήρωση και παράδοσή του στο ελληνικό κράτος το 2017. Περισσότερες από 7.500 φωτογραφίες παραδόθηκαν ως επιλογή από τις δεκαπλάσιες, σχεδόν, που είχαν ληφθεί όλα αυτά τα χρόνια για την εκπλήρωση κάθε σκοπού ενημέρωσης και προετοιμασίας του κοινού για την έλευση στην πόλη αυτού του σημαντικού έργου. Από όλες τις εικόνες που έχουν ληφθεί, μία αυτόνομη ενότητα ξεχωρίζει: οι φωτογραφίες «κατόψεων» της κατασκευής του Κέντρου Πολιτισμού, εικόνες που δημιουργήθηκαν κατά τις εναέριες περιφορές στην άκρη των πυργογερανών του εργοταξίου και θα υποστήριζα ότι οι τελευταίες αποτελούν την πλέον χαρακτηριστική αποτύπωση των διαρκώς μεταβαλλόμενων όψεων του τοπίου όσο και την πλέον περιεκτική ανταπόκριση στην πολυπλοκότητα του μεγάλου αυτού έργου, καθιστώντας ευνόητη την επιλογή να συμπεριληφθούν στο βιβλίο που προέκυψε Orthographs από τον εκδοτικό οίκο Yale University Press εικόνες αποκλειστικά από το εν λόγω σώμα φωτογραφιών. Η θέαση του εργοταξίου από ψηλά, σε κάτοψη, υπήρξε για μένα τόσο αποκάλυψη όσο και ανακούφιση: αποκάλυψη γιατί το θέαμα συνεπήρε το βλέμμα του φωτογράφου μέσα μου, δίνοντάς του μοναδικές εικόνες· και ανακούφιση γιατί η ταξινόμηση του χώρου μέσω της κάτοψης οργάνωσε αντίστοιχα τα πάντα στη σκέψη του αρχιτέκτονα. Ξαφνικά όλα πήραν τη ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

θέση τους και η κεντρική ιδέα της προσέγγισης έγινε ξεκάθαρη: καταγραφή και ερμηνεία των εν εξελίξει τοπίων του εργοταξίου σε μορφή κάτοψης με φωτογραφίες που ακολουθούσαν το αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο και συγχρόνως αποτυπώνονταν με φωτογραφική γλώσσα. Νιώσατε ποτέ πως έπρεπε να σπάσετε κάποια «στεγανά» και πώς ξεπεράσατε αγκυλώσεις του καλλιτεχνικού κόσμου; Δεν είναι εύκολο να απαντηθεί μια τέτοια ερώτηση καθώς μπαίνει κανείς ταυτόχρονα στη θέση τόσο του κριτή όσο και του κρινόμενου, συνθήκη αδύνατη. Αντίθετα, θα πρότεινα ότι θα ήταν βοηθητικό να προσεγγίσει κανείς ένα τέτοιο ερώτημα ως μια συνεχή προσπάθεια: επί πολλά χρόνια ασχολήθηκα και συνεχίζω να ασχολούμαι με το καθημερινό, ευτελές τοπίο (στην αγγλική γλώσσα περιγράφεται με μεγαλύτερη σαφήνεια ως vernacular). Aν μπορώ να ισχυρισθώ ότι έχω επιμείνει σε κάτι είναι η αναγνώριση αυτού ως ισότιμο, ενδιαφέρον θέμα προς συζήτηση που χρήζει μεγαλύτερης προσοχής. Η εικαστική αποτίμηση και ερμηνεία ενός εργοταξίου, ενός τόπου σε μετάβαση ή καλύτερα ενός «ενδιάμεσου» τοπίου δεν αποτελεί απλώς μια τεχνική εικονογράφηση αλλά, στη δική μου τουλάχιστον σκέψη, ένα εξαιρετικής πολυπλοκότητας και δυσκολίας συνθετικό ζήτημα. Αν, ένα πράγμα, προσπάθησα να συνεισφέρω στην εικαστική συζήτηση, θεωρώ ότι αυτό θα ήταν η πρόσθεση και της δικής μου φωνής σε αυτές όλων όσοι προηγήθηκαν για την ποιοτική αποτίμηση του ευτελούς, το να αναζητά κανείς και να αναγνωρίζει την ομορφιά στο καθημερινό, ή αλλιώς να προσπαθεί κανείς να βρει τα πάντα στο τίποτα. 13

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Κρίσιμος ο ρόλος του φωτισμού στη μετά Covid εποχή Ο φωτισμός μπορεί σε μεγάλο βαθμό να επηρεάσει το αρχιτεκτονικό έργο και να ασκήσει τεράστια επίδραση στην ψυχική και στη σωματική υγεία των ατόμων. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ 14

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

φωτισμός ενός κτιρίου κατέχει σημαντικό ρόλο στον κλάδο της αρχιτεκτονικής, διότι μπορεί να επηρεάσει τον χαρακτήρα των επιμέρους εσωτερικών και εξωτερικών του χώρων και να ασκήσει μεγάλο αντίκτυπο στην ψυχολογία των χρηστών. Ανάλογα με το είδος της κατασκευής και τον λειτουργικό της ρόλο γίνονται και οι αντίστοιχες μελέτες φωτισμού, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες επαρκούς ορατότητας και παράλληλα να αναδεικνύεται το κτίριο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός κατά κύριο λόγο εστιάζει στον φυσικό φωτισμό, εκμεταλλευόμενος το ηλιακό φως, τόσο για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας, αλλά και για λόγους ευεξίας και επαφής με το περιβάλλον. Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει εξοπλίσει την αγορά με σύγχρονα συστήματα φωτισμού, τα οποία έχουν εξαιρετικές επιδόσεις με ελάχιστες ενεργειακές απαιτήσεις.

Ξενοδοχειακοί και επαγγελματικοί χώροι Οι προδιαγραφές των μελετών φωτισμού σε επαγγελματικούς χώρους, όπως είναι τα ξενοδοχεία και τα γραφεία των επιχειρήσεων είναι εύλογο να είναι αυξημένες. Από τη μία πλευρά τίθεται το ζήτημα της ενεργειακής εξοικονόμησης και από την άλλη κρίνεται επιτακτικό, καθώς διανύουμε τη μετά Covid εποχή, να υπάρχουν επαρκείς συνθήκες υγιεινής στους κοινόχρηστους χώρους. Ο Daniel Frampton, Lighting Designer B.Eng. M.Sc. UCL Light & Lighting, Lighting Director της PROLIGHT αναφέρει πως «η συνολική ποιότητα των ξενοδοχείων, αλλά και των γραφειακών χώρων αναβαθμίζεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια, τόσο στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, μέσω πιστοποιήσεων τύπου LEED και BREEAM που αφορούν στην ενεργειακή αποδοτικότητα, όσο και μέσω της πιστοποίησης WELL, η οποία αναφέρεται στα ποιοτικά στοιχεία μιας μελέτης και εφαρμογής φωτισμού, όπως η χρωματική απόδοση, η οπτική άνεση, ο εξατομικευμένος έλεγχος κ.α. Η καινοτομία που ξεχωρίζει για εμάς είναι τα συστήματα φωτισμού που χρησιμοποιούν συγκεκριμένη ακτινοβολία LED για την απολύμανση χώρων από βακτήρια και ιούς. Πρόκειται για μια επαναστατική τεχνολογία, μέσω της οποίας τα ίδια φωτιστικά σώματα που χρησιμοποιούμε στον αρχιτεκτονικό και τον διακοσμητικό φωτισμό, καθαρίζουν τους χώρους από βλαβερούς για την ανθρώπινη υγεία μικρο-οργανισμούς. Σε περιβάλλοντα που συχνάζουν πολλοί άνθρωποι όπως τα ξενοδοχεία, τα εμπορικά κέντρα, τα σχολεία αλλά και τα γραφεία, όπου ολοένα και περισσότεροι οι άνθρωποι μοιράζονται τον ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ίδιο χώρο και εξοπλισμό, η τεχνολογία αυτή μας προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα στον τομέα της υγιεινής». Από την πλευρά της η Μάρα Σπέντζα, Aρχιτέκτονας Μηχανικός - Aρχιτέκτονας Φωτισμού του γραφείου 406 Architects επεξηγεί ότι «η ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας, προστασίας του περιβάλλοντος και εξασφάλισης υγιεινού έσω -κλίματος στους ξενοδοχειακούς και τους εργασιακούς χώρους, επιβάλλει το σωστό σχεδιασμό του φωτός. Οι νέες τεχνολογίες φωτισμού έχουν επιφέρει ριζικές αλλαγές στον τομέα του τεχνητού φωτισμού. Ο ανθρωποκεντρικός φωτισμός (human centric light) είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος σε εφαρμογές εσωτερικού χώρου, καθώς επηρεάζει την ψυχολογία, τη διάθεση και την αποδοτικότητα των χρηστών. Η θετική εμπειρία σε έναν ξενοδοχειακό χώρο και η λειτουργικότητα των γραφειακών χώρων, εξαρτώνται πρωτίστως από τον οπτικό αντίκτυπο στον χώρο. Το φως καθορίζει την ποιότητά του και έχει πολύ συγκεκριμένη επίδραση στην απόκριση του ασυνείδητού μας. Λαμβάνεται υπόψη ένα ευρύ φάσμα παραγόντων, o περιορισμός της θάμβωσης, η κατανομή των φωτιστικών σωμάτων, το χρώμα του φωτός με τη ιδανική χρωματική απόδοση και τη σωστή κατεύθυνση του. Η δημιουργική και συναισθηματική χρήση του φωτός γίνεται θεμελιώδης». Η οπτική εμπειρία είναι σημαντικό να μη μένει στατική, αλλά να εναλλάσσεται, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον των πελατών και των εργαζομένων. «Η χρήση τεχνολογίας που μιμείται το φυσικό φως, μειώνοντας την παρουσία φωτός με έντονο το μπλε φάσμα και η δυνατότητα εξατομίκευσης της εμπειρίας του κάθε χρήστη, αποτελούν βασικά στοιχεία στην αντιμετώπιση του τεχνητού φωτισμού, εργασιακών και ξενοδοχειακών χώρων» τονίζει η Άννα Σμπώκου, Lighting Design Director της ASlight και συμπληρώνει «η πραγματική καινοτομία κρύβεται στην αντιμετώπιση των χώρων αυτών, δηλαδή στην εισαγωγή μιας πιο “θεατρικής” αισθητικής με έντονα οπτικά ερεθίσματα, χωρίς οχλήσεις, που προκαλούν το ενδιαφέρον και διευκολύνουν την παραμονή των χρηστών στους χώρους αυτούς. Ένα σταθερά φωτισμένο περιβάλλον δεν προκαλεί κανένα ενδιαφέρον και στην περίπτωση του εργασιακού χώρου μπορεί να κουράσει και να έχει αντιπαραγωγικό αποτέλεσμα». Η εικόνα και η αισθητική του κτιρίου αποτελούν πόλο έλξης πελατών και κριτήριο αποδοτικότητας των εργαζομένων. Η Θεοδώρα Παπαδοπούλου, Director of Lighting Design Dpt της LUUN επεξηγεί πως «η σύγχρονη τάση στον σχεδιασμό ξενοδοχειακών και εργασιακών

Daniel Frampton, Lighting Designer B.Eng. M.Sc. UCL Light & Lighting, Lighting Director PROLIGHT

Μάρα Σπέντζα, Αρχιτέκτων Μηχανικός & Αρχιτέκτων Φωτισμού, 406 Architects

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Θεοδώρα Παπαδοπούλου, Director of Lighting Design Dpt, LUUN

Bαγγέλης Πατρίκιος MSC Lighting Design ΕΑP, Director of Light Engineering & Design, MPILLUMINATION

χώρων, είναι οι χώροι αυτοί να προσφέρουν ευελιξία, τη δυνατότητα ιδιοποίησης του χώρου από το χρήστη και συγκινησιακή ποικιλία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο φωτισμός δεν θεωρείται πλέον ως μία στατική κατάσταση, αλλά αντίθετα ως ένα ευπροσάρμοστο, δυναμικό σύστημα ικανό να αλληλεπιδράσει με τον χρήστη. Οι μελετητές αρχιτεκτονικού φωτισμού, όλο και πιο συχνά αξιοποιούν τις σχεδιαστικές αρχές των φωτιστών του θεάτρου και προτείνουν καινοτόμα “δυναμικά” σενάρια φωτισμού και “έξυπνα” συστήματα διαχείρισης». Η έκθεση στο τεχνητό και φυσικό φως μπορεί να επηρεάσει όλες τις ζωτικές μας λειτουργίες. Χαρακτηριστικά o Βαγγέλης Πατρίκιος, Director of Light Εngineering & Design της MPIllumination δηλώνει πως «το Tunable White (ρυθμιζόμενος λευκός φωτισμός) είναι μια τεχνολογία που επιτρέπει τη ρύθμιση της θερμοκρασίας και της έντασης του χρώματος. Η πηγή LED αποτελείται συνήθως από ζεστά και ψυχρά τσιπ. Μεταβάλλοντας τις εντάσεις αυτών των τσιπ, το περιβάλλον μπορεί να προσαρμοστεί στην επιθυμητή θερμοκρασία χρώματος. Φως ψυχρού τόνου που εκπέμπεται από ένα ρυθμιζόμενο σύστημα λευκού φωτισμού, ειδικά σε υψηλή ένταση, καταστέλλει τη μελατονίνη, διεγείρει την εγρήγορση και βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία. Το φως με ζεστούς τόνους, από την άλλη πλευρά, ενθαρρύνει την έκκριση μελατονίνης και μας βοηθά να χαλαρώσουμε. Η έκθεση στο πορτοκαλί φως τις νυχτερινές ώρες είναι πολύ χρήσιμη για έναν καλό ύπνο. Στους εργαζόμενους, που συνήθως υπόκεινται σε τεχνητό φωτισμό κατά το μεγαλύτερος μέρος της ημέρας, ο λευκός ρυθμιζόμενος φωτισμός μπορεί να ευθυγραμμιστεί με τον κιρκάδιο ρυθμό τους, ώστε να διασφαλιστεί η μέγιστη παραγωγικότητα και επίσης να βελτιωθούν τα πρότυπα ύπνου στο τέλος της ημέρας».

Εσωτερικό περιβάλλον και φωτισμός Ο πλούσιος φωτισμός είναι απαραίτητο στοιχείο για κάθε κατοικία, καθώς από αυτόν εξαρτώνται όλες οι δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα εντός του κτιρίου. Η εργασία, οι προσωπικές ασχολίες, οι κοινωνικές συναθροίσεις και οι στιγμές διασκέδασης – αναψυχής θα πρέπει να γίνονται σε ένα φιλόξενο και άνετο εσωτερικό περιβάλλον. Η Ά. Σμπώκου, αναφέρει ότι «η φύση της κατοικίας έχει αλλάξει σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες και μαζί της οι ανάγκες και απαιτήσεις του τεχνητού φωτισμού. Πλέον έχουμε χώρους που χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστων τις απογευματινές και βραδινές ώρες, 16

χώρους χαλάρωσης, συγκέντρωσης, παιχνιδιού, χώρους εξωστρέφειας κ.α. Ο φωτισμός καλείται να καλύψει όλα τα πιθανά ενδεχόμενα χρήσης του εκάστοτε χώρου και να δημιουργήσει διαφορετικά και δυναμικά, σε κάποιες περιπτώσεις, περιβάλλοντα, δίνοντας στον χρήστη διαφορετική αίσθηση του κάθε χώρου ανάλογα με την χρήση που επιλέγει. Η επιλογή είτε σεναρίων είτε δυναμικής εναλλαγής του φωτισμού, μπορεί να δημιουργήσει “επιπλέον χώρους” μέσα στο ίδιο αρχιτεκτονικό πλαίσιο». Οι μελέτες φωτισμού θα πρέπει να παρέχουν λειτουργικότητα στους χώρους και συνάδουν με τις επιταγές της βιωσιμότητας. Επί του θέματος, η Μ. Σπέντζα δηλώνει πως «η τέχνη του σχεδιασμού του τεχνητού φωτισμού αποτελεί μια επέκταση της εφευρετικότητας της αρχιτεκτονικής. Ο φωτισμός αποτελεί δομικό και αναπόσπαστο στοιχείο της αρχιτεκτονικής και της λειτουργικότητας των εξωτερικών και εσωτερικών χώρων μιας κατοικίας. Ο έλεγχος αυτού του μέσου επιτρέπει στον αρχιτέκτονα - σχεδιαστή τη δημιουργία της δυναμικής, των ιεραρχιών και της διάθεσης - ατμόσφαιρας του. Στον σύγχρονο αρχιτεκτονικό χώρο κατοίκησης, κυριαρχεί η τάση για αναθεώρηση των μεθόδων σχεδιασμού του φωτός, καθώς η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης σε συνδυασμό με την εξασφάλιση της βιολογικής άνεσης, επανέρχεται ως ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια του ολοκληρωμένου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού». Όπως αναφέρει η Θ. Παπαδοπούλου «τα χαρακτηριστικά του φωτισμού του περιβάλλοντος (light field), διαμορφώνουν την ατμόσφαιρα, των εσωτερικών χώρων των κατοικιών, έτσι όπως εκφράζεται, μέσα από την κατανομή της λαμπρότητας, τα επίπεδα φωτεινότητας και την απόχρωση του φωτός. Συγχρόνως, αποκαλύπτοντας, αναδεικνύοντας ή αποκρύπτοντας τη μορφή και τη δομή του χώρου, ο αρχιτεκτονικός φωτισμός, επικυρώνει τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ως ένα αντιληπτικό όλον». Η κατοικία έχει γίνει το επίκεντρο όλων των καθημερινών δραστηριοτήτων τα τελευταία χρόνια, γεγονός στο οποίο έχει συμβάλει καταλυτικά η πανδημία. Η Μαργαρίτα Τσούκα, Αρχιτέκτων του γραφείου Link Architects υποστηρίζει ότι «το φως είναι απαραίτητο κι αναπόσπαστο μέσο για την εύρυθμη καθημερινή λειτουργία στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον μιας κατοικίας. Ο ποιοτικός τεχνητός φωτισμός επιφέρει ισορροπία, περιορίζοντας τη φωτορύπανση που μπορεί να προκαλέσει η αλόγιστα υπερβολική χρήση του με τη βοήθεια σύγχρονων ηλεκτρολογικών και ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων ελέγχου. Συμβάλει στην ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Άννα Σμπώκου, Lighting Designer, ASlight

Μαρίλη Βουλτσάκη, Αρχιτέκτων Μηχ/κός, BabyEcoDesign, Αρχιτεκτονικό Γραφείο Παιδοκεντρικού Σχεδιασμού

Μαργαρίτα Τσούκα, Αρχιτέκτων, Link Architects

αισθητική αναβάθμιση όλων των χώρων και την κάλυψη των αναγκών όλων των μελών, που πλέον καθημερινά ζουν, εργάζονται και δραστηριοποιούνται (τηλεργασία) εντός των ορίων αυτής. Για την εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση του κόστους λειτουργίας τους, τα φωτιστικά σώματα πρέπει να επιλέγονται βάσει δυνατοτήτων τους, της κατανάλωσης τους και της διάρκειας ζωής τους».

Εμπορικά κέντρα και χώροι υψηλής επισκεψιμότητας Τα εμπορικά κέντρα και οι χώροι υποδοχής κοινού θα πρέπει να διακρίνονται από ιεράρχηση των οπτικών πληροφοριών, ώστε οι επισκέπτες να μην αποπροσανατολίζονται και καταλήγουν «παγιδευμένοι» σε ένα χαοτικό κτιριακό περιβάλλον. Η Ά. Σμπώκου υπογραμμίζει ότι «τα εμπορικά κέντρα διακρίνονται σε δυο κατηγορίες, εσωτερικά και υπαίθρια, με την κάθε κατηγορία να έχει της δικές της προκλήσεις. Σε κάθε περίπτωση, οι χώροι υψηλής επισκεψιμότητας τείνουν να φέρουν αρκετή οπτική πληροφορία και έντονο φωτεινό περιβάλλον. Η οπτική ιεραρχία και η καθαρότητα της οπτικής πληροφορίας είναι πρωταρχικής σημασίας. Πολλά διεθνή εμπορικά κέντρα εφαρμόζουν μια ολιστική στρατηγική φωτισμού, που ορίζει τη γενική οδηγία για την ένταση, τον τόνο και τις θέσεις φωτισμού του εκάστοτε καταστήματος, επιτρέποντας ελεύθερη επιλογή μόνο για το εσωτερικό των καταστημάτων. Έτσι δημιουργείται μια συνοχή και συμμόρφωση των όψεων, κοινής αισθητικής και μια εμπειρία που είναι πιο ευανάγνωστη από τον χρήστη». «Σε χώρους υψηλής επισκεψιμότητας, η ευδιάκριτη ιεραρχία της οπτικής πληροφορίας παίζει σημαντικό ρόλο στον εύκολο προσανατολισμό και στην κατεύθυνση της προσοχής των επισκεπτών. Σε ένα εμπορικό κέντρο, η κατανομή της έντασης του φωτισμού, καθοδηγεί το βλέμμα των καταναλωτών και βοηθά την ασφαλή και άνετη περιήγηση στο σύνολο των χώρων. Φωτισμός διαφορετικής κατεύθυνσης, “υφής” και χρώματος, αξιοποιείται για την δημιουργία εκπλήξεων, θελκτικών εικόνων και συνειρμικών εντυπώσεων σε συνάφεια με την εταιρική ταυτότητα των εμπορικών χώρων» επισημαίνει η Θ. Παπαδοπούλου. Ο φωτισμός μπορεί να ενισχύσει την επιχειρηματική δραστηριότητα των καταστημάτων και να διευκολύνει την περιήγηση των επισκεπτών. Σύμφωνος με αυτή την άποψη είναι ο Β. Πατρίκιος, ο οποίος τονίζει πως «η άρτια μελέτη φωτισμού μπορεί να δημιουργήσει μία φιλόξενη και ευχάριστη εμπορική ατμόσφαιρα,

να προσελκύσει πελάτες και να ενισχύσει την αγορά προϊόντων. Παράλληλα βοηθά τους επισκέπτες να περιηγηθούν στα καταστήματα, ενώ ο απαλός φωτισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ειδικούς χώρους σαλονιού, ιδανικούς για ένα χαλαρωτικό διάλειμμα. Τα εκτυφλωτικά συστήματα φωτισμού και οι έντονες αντιθέσεις μεταξύ φωτός και σκοταδιού θα πρέπει να αποφεύγονται προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι αισθάνονται άνετα στους δεδομένους χώρους. Για να επιτευχθεί αυτό, τα διάφορα επίπεδα φωτεινότητας πρέπει να είναι σε ισορροπία μεταξύ τους. Οι σύγχρονες τάσεις στον φωτισμό ενσωματώνουν αποτελεσματικά το φυσικό φως, δημιουργώντας περιβάλλοντα θελκτικά για το κοινό, ενώ ταυτόχρονα εξοικονομούν ενέργεια μειώνοντας έτσι το κόστος λειτουργίας». «Ο φωτισμός λειτουργεί “ανθρωποκεντρικά” (Human centric – Lighting), βρίσκοντας εφαρμογή σε αρκετά εργασιακά και θεραπευτικά περιβάλλοντα, ιδιαίτερα στα αμιγώς εσωτερικά, όπου κάθε εργαζόμενος έχει την δυνατότητα ελέγχου προκειμένου να προσαρμόσει τον φωτισμό στις δικές του ανάγκες και οπτικές ευαισθησίες. Ενισχύεται η οπτική άνεση και ευεξία κατά την διάρκεια της εργασίας και παραμονής, έχοντας ως αποτέλεσμα την αύξηση της αποδοτικότητας» σημειώνει η Μ. Τσούκα και προσθέτει ότι «στους ξενοδοχειακούς χώρους, η πολυετής κι εξελισσόμενη χρήση του LED, ενσύρματη και ασύρματη, εφαρμόζεται για την ανάδειξη ακόμη και των πιο σύνθετων μορφολογικά αρχιτεκτονικών κατασκευών σε όλους τους κοινόχρηστους και ιδιωτικούς χώρους ενός καταλύματος. Πλέον ενσωματώνεται και σε διακοσμητικά φωτιστικά (built-in), με δυνατότητα εναλλαγής της έντασης, του χρώματος και της χροιάς για την όσο το δυνατόν καλύτερη ενεργειακή απόδοση και ποιότητα φωτισμού, μέσω της ενιαίας διάχυσης και ομοιόμορφης αντανάκλασης του φωτός».

Επιδράσεις στη σωματική και ψυχική υγεία Η επίδραση του φωτός είναι καθοριστική για την σωστή ανάπτυξη των παιδιών, ξεκινώντας από τη βρεφική ηλικία. Πιο αναλυτικά, η Μαρίλη Βουλτσάκη, Αρχιτέκτων του γραφείου BabyEcoDesign επεξηγεί ότι η «Η όραση του νεογέννητου είναι λίγο αναπτυγμένη, με προεξάρχουσα την αίσθηση της όσφρησης και της αφής, ώστε να προσανατολίζεται στην οικεία μυρωδιά της μητέρας του και να δέχεται το άγγιγμά της. Κατά τη διάρκεια της βρεφικής περιόδου και σε όλη τη διάρκεια των προσχολιΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

κών χρόνων, η όρασή του παιδιού βελτιώνεται θεαματικά. Μέχρι την ηλικία των 8 ετών, που η όρασή του ολοκληρώνεται, διαφέρει πολύ ακόμα από αυτή των ενηλίκων. Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά χρειάζονται πολύ λιγότερο φως από τους μεγάλους. Για παράδειγμα ένα παιδί 10 ετών χρειάζεται 3 φορές λιγότερο φως από έναν 40χρονο για να διαβάσει το ίδιο βιβλίο». Οι επιπτώσεις του φωτός είναι έντονες και στους ενήλικες, καθώς επηρεάζεται η ψυχο – συναισθηματική κατάσταση των ατόμων. Ο D. Frampton επισημαίνει ότι «για εμάς η ευεξία και το ποιοτικά αναβαθμισμένο περιβάλλον είναι από τους βασικούς στόχους που έχει μια μελέτη φωτισμού. Ο φωτισμός, έχοντας ως αφετηρία την αρχιτεκτονική και το interior design, είναι το στοιχείο εκείνο που τελικά διαμορφώνει την συνολική “ατμόσφαιρα”, την αίσθηση που δίνει ένας χώρος και τα συναισθήματα που μας δημιουργεί. Οι προσεκτικές επιλογές σε ένταση, κατεύθυνση και χρώμα σε μια μελέτη φωτισμού, οι οποίες συνδέονται βεβαίως και με τα φωτιστικά σώματα που θα επιλεγούν -καθώς τα τελευταία καθορίζουν την τελική χροιά που θα έχει το φως, που εκπέμπουν ανάλογα με τον τρόπο που φιλτράρουν ή διαμορφώνουν το φως- θα μας κάνουν να συγκεντρωθούμε, να χαλαρώσουμε, να διαλογιστούμε, ακόμα και να ονειροπολήσουμε». Η Μ. Τσούκα αναφέρει πως «το φως ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις, επηρεάζει την σκέψη, καθώς και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε, αισθανόμαστε και συναισθανόμαστε. Ο ιδανικός φωτισμός επιτυγχάνεται, όταν σημεία και στοιχεία ενός χώρου, αρχιτεκτονικά, δομικά, υδάτινα και φυσικά, αναδεικνύονται ισορροπημένα χωρίς να προκαλούνται φαινόμενα, όπως θάμβωση, υπερφωτισμός ή αντανακλάσεις. Είναι επιστημονικώς αποδεδειγμένο, ότι η ορθή χρήση φωτομετρικά τεκμηριωμένων τεχνικών με ειδικά επιλεγμένα ανά περίπτωση φωτιστικά σώματα, η μελετημένη θέση τους και η ποιότητα σε χρώμα κι ένταση της φωτεινής τους πηγής, έχουν ως αποτέλεσμα, εκτός από ένα νυχτερινό αρμονικά “σκηνοθετημένο” περιβάλλον, την πρόκληση θεραπείας, ευφορίας κι ευεξίας». Με τη σειρά του και ο Β. Πατρίκιος επισημαίνει ότι «το φως παίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχική και συναισθηματική μας ευεξία. Όλα έχουν να κάνουν με τον κιρκάδιο ρυθμό, ο οποίος ρυθμίζει τα επίπεδα ενέργειας και τον ύπνο μας, σύμφωνα με τα επίπεδα φωτός γύρω μας. Το φυσικό φως βελτιώνει τη διάθεση, διότι προκαλεί την έκκριση σεροτονίνης και συνδράμει στη σύνθεση βιταμινών, ενώ η έλλειψη του μειώνει την αποδοτικότητα και τα ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ποσοστά ενέργειας του οργανισμού. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη ή άλλες ψυχικές ασθένειες. Ο σωστός φωτισμός, ο οποίος επιτυγχάνεται με αξιοποίηση φυσικών και τεχνητών μεθόδων, έχει θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής τόσο στους οικιακούς, όσο και στους επαγγελματικούς χώρους, εφόσον συνδέεται με την ευεξία, την ηρεμία, την εργασιακή επίδοση και την υγεία των χρηστών». Αξιοσημείωτες είναι οι επιδράσεις του φωτισμού στη συμπεριφορά και την ψυχική ηρεμία των ατόμων που πάσχουν από Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ). Σχετικά η Μ. Βουλτσάκη υποστηρίζει ότι «είναι απαραίτητο στην εποχή μας, στη χώρα μας, επιτέλους να αντιμετωπίσουμε με την αντίστοιχη υπευθυνότητα και τεχνογνωσία τους χώρους για παιδιά στο αυτιστικό φάσμα. Οι χώροι που ζουν παιδιά στο αυτιστικό φάσμα, χρειάζονται μελέτες φωτισμού με ακόμα περισσότερες εξειδικευμένες γνώσεις, αλλά και ιδιαίτερη ευελιξία στην εφαρμογή τους. Αυτό συμβαίνει γιατί πρώτον το φάσμα του αυτισμού είναι πολύ μεγάλο, δεύτερον οι αντίστοιχες επιστήμες και έρευνες που γίνονται τα τελευταία χρόνια δεν έχουν καταλήξει σε καθολικά συμπεράσματα και τρίτον γιατί κάθε περίπτωση παιδιού είναι μοναδική. Στο φάσμα του αυτισμού, ορισμένα παιδιά δυσκολεύονται να επεξεργαστούν και να ενσωματώσουν τις αισθητηριακές πληροφορίες και ως εκ τούτου μπορεί να αντιδράσουν διαφορετικά από το αναμενόμενο. Η δυσκολία της αισθητηριακής επεξεργασίας είναι μια ανάλυση της νευρολογικής διαδικασίας που οργανώνει τα αισθητηριακά δεδομένα. Όποτε σε τέτοιους χώρους έχουμε να λύσουμε μια πολυπαραγοντική εξίσωση, κρατώντας πάντα ως κεντρική ιδέα τη δημιουργία ενός αρμονικού-θεραπευτικου χώρου, που χρειάζεται όσο το δυνατόν περισσότερο σε αυτήν την κατηγορία, τα αισθήματα της ασφάλειας και της ηρεμίας». Βάσει των παραπάνω, η μελέτη φωτισμού επηρεάζει τόσο το τελικό αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα της κατασκευής, αισθητικά και λειτουργικά, όσο και την υγεία των ατόμων. Κάθε κτίριο δεδομένου ότι έχει μοναδικές λειτουργίες και είναι σχεδιασμένο να υποδέχεται διαφορετικό αριθμό επισκεπτών, χρειάζεται εξατομικευμένη μελέτη φωτισμού που θα ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες του ανάγκες. Σε κάθε περίπτωση, οι εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι ενός κτιρίου θα πρέπει να είναι ευχάριστοι και ελκυστικοί, ώστε να ενισχύονται η αποδοτικότητα και η ψυχική διάθεση, συνδράμοντας σε έναν πιο ποιοτικό αστικό τρόπο ζωής. 19

COVER STORY

(Από αριστερά) Αθανασία Καπέ - Αρχιτέκτων, Θεολόγος Κουλούρης - Sales Engineer, Σμαράγδα Μπάμη - Design & Marketing Manager, Μιχάλης Τροκούδης - CEO ELTOP

Σχεδιάζοντας βιώσιμα με τα αρχιτεκτονικά υλικά της ELTOP «Αποστολή μας η ανάπτυξη δράσεων-συνεργειών για να συνεχίζουμε με επιτυχία να ανταποκρινόμαστε στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες των πελατών μας», επισημαίνουν στο Architect οι υπεύθυνοι του Τμήματος Έργων & Προδιαγραφών της ELTOP. ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

Η ELTOP μετρά πάνω από τρεις δεκαετίες λειτουργίας. Ποιες είναι εκείνες οι αξίες που της εξασφάλισαν την άριστη προσαρμογή στις ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες; Η εταιρεία ELTOP αποτελεί ένα από τα πιο καθιερωμένα εμπορικά σήματα με ιστορία στον χώρο των αντιπροσωπιών αρχιτεκτονικών υλικών, της παραγωγής πάγκων εργασίας, του surfacing και του panelling με πυρήνες ειδικών προδιαγραφών. Το εμβληματικό μας brand, εγγενώς συνδεδεμένο με το υλικό HPL, αντιπροσωπεύει παγκόσμιες επιχειρήσεις και δημιουργεί μια σειρά τεχνολογικά ανώτερων προϊόντων που είναι ανθεκτικά στις δυσμενείς επιπτώσεις μικροβίων, στη φθορά, τη θερμότητα, τις κλιματολογικές αλλαγές αλλά και το νερό. Η ομάδα Project και Προδιαγραφών της εταιρείας εξειδικεύεται σε προϊόντα και υπηρεσίες κατάλληλα για interior και exterior design, με πιστοποιημένες υπηρεσίες κατά EN ISO 9001:2015, CE, FSC, που πληρούν κάθε σύγχρονη σχεδιαστική απαίτηση: πάγκους και πορτάκια κουζίνας/ντουλάπας, μελαμίνες και decorative φύλλα φορμάικας (thin & compact H.p.l) των Formica®, Arpa FENIX ntm, Egger & SM’art, διαχωριστικά WC-Cubicles & Lockers που παράγονται στις εγκαταστάσεις μας, ακουστικά συστήματα ηχοαπορρόφησης και ηχομόνωσης Fantoni, αεριζόμενες προσόψεις κτιρίων Trespa façades, φλούδες καπλαμά φυσικής πέτρας Slate Lite, ανυψωμένα δάπεδα ιδίας παραγωγής, light beton biocompatible boards CNC, Honeycomp με διάφορα υλικά επίστρωσης, αντιμικροβιακές και αντιβακτηριδιακές επιφάνειες εργαΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Θριάσιο Γενικό Νοσοκομείο

στηρίων, πιστοποιημένες πόρτες ηχομονωτικές και πυράντοχες. Με λίγα λόγια, μια πλούσια συλλογή που διαρκώς ανανεώνεται. Η δυναμική ανάπτυξη της εταιρείας μας βασίζεται στις διαχρονικές αξίες που διέπουν τη λειτουργία της ως οικογενειακή επιχείρηση Τροκούδη από το 1988. Όλα αυτά τα χρόνια αποκρυσταλλώθηκαν οι αξίες που αποτέλεσαν την ταυτότητά μας: ακεραιότητα, αρτιότητα στην τεχνολογική υποδομή, ποιοτικές, καινοτόμες και ανταγωνιστικές πρώτες ύλες. Αποστολή μας η στενή παρακολούθηση των αναγκών της αγοράς και η ανάπτυξη δράσεων-συνεργειών προκειμένου να συνεχίζουμε με επιτυχία να ανταποκρινόμαστε στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες των πελατών μας. H δυνατότητα κάλυψης από την εταιρεία μας εξειδικευμένων προδιαγραφών έφερε σύνθετα project που ενίσχυσαν τη δυναμική μας πορεία στις ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες που βίωσαν οι επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά αναφέρουμε την ανακαίνιση των χώρων υγιεινής όλων των περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όπως το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ΠΑ.ΠΕΙ., τη Λεόντειο και την Ελληνική Παιδεία, το Mall River West, το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, ξενοδοχεία όπως το Costa Νavarino και τα Moxy, κολυμβητήρια, επαγγελματικά κτίρια, το ORBIT Project και πολλά άλλα. Πώς υποστηρίζει η εταιρεία το έργο των αρχιτεκτόνων και διακοσμητών; Η εταιρεία συνεργάζεται στενά με τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά, διακοσμητικά και μελετητικά γραφεία, ενισχύοντας το έργο και τη δύναμη της αρχιτεκτονιής δημιουργικότητας. Αποτέλεσμα του στρατηγικού σχεδιασμού που ακολουθούμε σε κάθε project είναι η δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για το έργο συνδυάζοντάς το με προτάσεις υλικών. Η διαδικασία της δημιουργίας μιας μελέτης ξεκινά με εμπεριστατωμένη έρευνα αναφορικά με το έργο, το target group στο οποίο απευθύνεται το project, το ύφος και την ταυτότητα του κάθε συνεργάτη, την ευελιξία στους χρόνους παράδοσης, την επιλογή των κατάλληλων υλικών και των πιστοποιήσεων που αυτά φέρουν. Τα εξειδικευμένα τμήματα της παραγωγής μας, ο επιβλέπων μηχανικός και το τμήμα των αρχιτεκτονικών εφαρμογών με επικεφαλής δικό του αρχιτέκτονα, αποτελούν εγγύηση για τον σχεδιασμό, την προμήθεια, την επεξεργασία και την τοποθέτηση κάθε μικρού ή μεγάλου σύγχρονου έργου. Από την υποστήριξη στην προμελέτη του εκάστοτε έργου, την πρόταση και προ κοστολόγηση των κατάλληλων υλικών, την παραγωγική υλοποίηση του έργου στην πράξη, έως την παροχή υπηρεσιών τοποθέτησης του έργου από ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

McDonald’s

Οικία των Office Twenty Five Architects

δικά της συνεργεία με επιβλέποντα μηχανικό, η εταιρεία μας είναι εδώ και διεκπεραιώνει ολόκληρη τη διαδικασία. Ποια νομίζετε ότι είναι σήμερα η τάση στις νέες κατασκευές και πως στοχεύετε να ενισχύσετε ακόμα περισσότερο την παρουσία σας στον αρχιτεκτονικό κλάδο; Έννοιες, όπως αυτές που συνδέονται με υλικά που καλύπτουν πιστοποιήσεις LEED, προσφέρουν αντιμικροβιακή ή αντιβακτηριακή κάλυψη, έχουν GoGreen προσανατολισμό αναφέρονται όλο και συχνότερα στις προδιαγραφές των κατασκευών του σήμερα. Στην ELTOP αντιλαμβανόμαστε την αειφόρο ανάπτυξη ως αναγκαιότητα για υπευθυνότητα αλλά και ως επιχειρηματική ευκαιρία που έχει σκοπό να διαμορφώσει ένα καλύτερο μέλλον για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η εταιρεία εφαρμόζει ένα πρόγραμμα ΕΚΕ που περιλαμβάνει μια σειρά από στοχευμένες ενέργειες που καθοδηγούν την επιλογή βιώσιμων υλικών που συμβαδίζουν με τις αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές ανάγκες του τώρα. Παράλληλα δρομολογούμε κάθε ενέργεια που υποστηρίζει πελάτες και προμηθευτές στην υλοποίηση των προκλήσεων βιωσιμότητάς τους. Τα HPL των FORMICA Antimicrobial, ARPA Silverlam bacterial blocker & AM-CLAD PVC U Wall Panels είναι μια σειρά αντιμικροβιακών υλικών, οι φλούδες αληθινής πέτρας Slate Lite ενισχύουν την προστασία των φυσικών μας πόρων, το Thin & Compact HPL εσωτερικής και εξωτερικής πλαγιοκαλύψης είναι ανακυκλώσιμο υλικό και αντικαθιστά προϊόντα αληθινού ξύλου και πετρωμάτων. Τεχνολογικά ανώτερα υλικά όπως το προϊόν Νανοτεχνολογίας ARPA FENIX ntm, nta & Bloom new core technology έγιναν από την 01/01/2022 ουδέτερα σε εκπομπές άνθρακα! Η ELTOP θα συνεχίσει να ενσωματώνει για τους πελάτες της τα πιο σύγχρονα υλικά με σκοπό να πρωταγωνιστεί στις επιλογές κατασκευής με αίσθηση διαφορετικότητας. 21

EVENTS

AWARDS 2022

CanEteoklesPC / Regular

OUTLINES

Logo Variations

Ξύλινες κατασκευές που ξεχωρίζουν

WOOD AWARDS 2022

Οι κορυφαίοι στον χώρο του ξύλου

Τα έργα που διακρίθηκαν επιβεβαιώνουν τον κομβικό ρόλο του ξύλου ως δομικού υλικού στον αγώνα της ανθρωπότητας για ένα βιώσιμο και αειφόρο μέλλον.

WOOD AWARDS 2022

Logo Negative

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Τα

Wood Awards 2022, που διοργανώνονται από τον μεγαλύτερο όμιλο κλαδικών εκδόσεων και events στην Ελλάδα, την εταιρεία BOUSSIAS, επιβράβευσαν καινοτόμα και αισθητικά άρτια έργα με δομικό υλικό το ξύλο, στο σύνολο ή μέρος της κατασκευής, προηγμένες τεχνολογίες που αξιοποιήθηκαν αλλά και «πράσινες» διαδικασίες στην επεξεργασία και χρήση του υλικού. Τις υποψηφιότητες αξιολόγησε Κριτική Επιτροπή αποτελούμενη από καταξιωμένους επιστήμονες και ακαδημαϊκοί από τα κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας. Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής ήταν ο Παναγιώτης Τουλιάτος, Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Frederic. Ο θεσμός των Wood Awards πραγματοποιήθηκε υπό την τιμητική υποστήριξη των Πανελλήνιου Συνδέσμου Ξυλείας.

Κομβικής σημασίας η χρήση του ξύλου στις κατασκευές Ο κ. Παναγιώτης Τουλιάτος, με βιντεοσκοπημένο μήνυμά του, απηύθυνε χαιρετισμό τονίζοντας τα εξής: «Αυτήν τη στιγμή η ανθρωπότητα και ο πλανήτης ολόκληρος έχει μπει σε μία περίοδο κρίσιμη για την ιστορία τους. Το κυριότερο θέμα, η κυριότερη δυσκολία η οποία ξεκινήσαμε να βιώνουμε και θα συνεχιστεί μάλλον επιδεινούμενη είναι η αλλαγή του κλίματος. Ο μόνος τρόπος να πολεμήσουμε την αλλαγή αυτή του κλίματος και τις συνέπειές της είναι να μειώσουμε τις εκπομπές των ρυπογόνων αερίων και συγχρόνως όσο το δυνατόν να μειώσουμε τη σπατάλη των πολύτιμων υλικών. Ένα από

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

τα πολυτιμότερα υλικά του ανθρώπου είναι τα μέταλλα, τα οποία όμως είναι εξαντλήσιμα, δεν ανανεώνονται στον πλανήτη, αντιθέτως το ξύλο ανανεώνεται και μάλιστα παράλληλα με τη φροντίδα του ανθρώπου. Έτσι η Ευρώπη πρώτη ξεκίνησε έναν έντονο αγώνα να πολλαπλασιαστεί η χρήση του ξύλου εκεί που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, ώστε να αφήσει χώρο να χρησιμοποιούνται τα μέταλλα εκεί που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί τίποτα άλλο. Γι’ αυτό τονίζω και συγχαίρω την προσπάθεια της BOUSSIAS να ωθήσει και να επιβραβεύσει αρχιτέκτονες οι οποίοι θέλουν να χρησιμοποιήσουν το ξύλο σε κάποιο οικοδομικό έργο. Κάθε προσπάθεια σαν αυτή της BOUSSIAS να δημιουργήσει κάποιον ανταγωνισμό, κάποια επιβράβευση, κάποιο δέλεαρ στους αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, σε όλους τους γύρω από την κατασκευή να πλησιάσουν την ξύλινη κατασκευή, είναι και επαινετή και αναγκαία. Γι’ αυτό λοιπόν ευχαριστώ που μου δόθηκε αυτή η ευκαιρία να συνεισφέρω ό,τι μπορούσα. Εύχομαι καλή επιτυχία και καλή συνέχεια σε όλους και αφήνω ένα μήνυμα που ο καθένας μας πρέπει να μεταδίδει γύρω του, προσέξτε τον πλανήτη! Αυτός ο μικρός κόσμος του πλανήτη είναι η ζωή μας».

Τα χρυσά βραβεία

Από 1 Gold βραβείο απέσπασαν οι: Alfa Wood Group για το έργο Alfa Wood Group Showroom, MVS & Associates για το έργο Mega Yacht XANA (επεμβάσεις αποκατάστασης με προσθήκη - ολική ανακατασκευή του), Rangahaus για το έργο Mystique, ΕΞΠΑ Α.Ε. (Ένωση Ξυλουργών Πάρου) για το έργο Κατοικία στην Κάρπαθο, Καΐρης Χρήστος για το έργο Reception furniture/Wave.

AE VD EV NE RT ST O R I A L

ΕΞΠΑ Α.Ε.: 41 χρόνια «ποιότητας και αξιοπιστίας» Τα δύο βραβεία (Gold και Silver) στα Wood Awards 2022 επιβεβαιώνουν την εξειδίκευση και τεχνογνωσία της εταιρείας στον χώρο του ξύλου.

ΕΞΠΑ ιδρύθηκε το 1981 στην Πάρο, όταν οκτώ ξυλουργοί του νησιού, αποφάσισαν να ενώσουν τις γνώσεις τους για να δημιουργήσουν μία εταιρεία που θα πρωταγωνιστούσε στην αγορά ξύλινων κατασκευών. Σήμερα, η ΕΞΠΑ στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις της, συνολικής έκτασης μεγαλύτερης των 10.000 τ.μ. απασχολεί περισσότερους από 40 τεχνίτες ξύλου, προμηθεύοντας με τα ποιοτικότερα κουφώματα και ειδικές κατασκευές τα ελληνικά νησιά. Η εταιρεία έχει εξειδικευτεί στα κουφώματα νέας τεχνολογίας (γερμανικού τύπου), τα οποία έχει εξελίξει και προσαρμόσει στις αντίξοες συνθήκες του Αιγαίου. Η παραγωγή εκτελείται με ψηφιακά μηχανήματα τελευταίου τύπου, με βασική πρώτη ύλη τη Δρυ ή το Μεράντι Ινδονησίας. Η τεχνογνωσία μας, η καλαισθησία και η ποιότητα των κουφωμάτων που παράγουμε, μας επιτρέπουν να πρωταγωνιστούμε στην αγορά ξύλινων κουφω-

μάτων ενώ δεν είναι τυχαίο ότι τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά και κατασκευαστικά γραφεία έχουν βραβευτεί για έργα που υπάρχει η σφραγίδα ΕΞΠΑ. Μία σειρά διεθνών προτύπων (ISO 9001, CE) καθώς και το μακροχρόνιο After Sales Service μας συνδράμουν στην ενίσχυση της «ποιότητας ΕΞΠΑ», δίνοντας επιπλέον αξία στην περιουσία σας και καθιστώντας μας συνοδοιπόρο σε κάθε σας έργο.

Ποιότητα από τις πρώτες ύλες ως την παραγωγή Η επιλογή των καλύτερων πρώτων υλών και η τήρηση αυστηρών τεχνικών διαδικασιών συνθέτουν τις υψηλές προδιαγραφές και την άριστη ποιότητα των κουφωμάτων ΕΞΠΑ. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Η ξυλεία που χρησιμοποιούμε είναι η Δρυς Αμερικής και το Μεράντι Ινδονησίας, ενώ όλα τα ξύλα είναι αντικόλλητα και πιστοποιημένα από τους προμηθευτές μας. Οι εξειδικευμένες ξυλοκατασκευές μας είναι αποτέλεσμα πολύχρονης τεχνογνωσίας, που εφαρμόζεται με τις πιο σύγχρονες ηλεκτρονικές ψηφιακές μηχανές μέγιστης ακρίβειας, στις πλέον ενισχυμένες διατομές της αγοράς. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που τα πιο απαιτητικά έργα γίνονται με κουφώματα ΕΞΠΑ. Στα κουφώματα και τα παντζούρια τοποθετούνται οι καλύτεροι και ανθεκτικότεροι μηχανισμοί ενώ παρέχεται και εγγύηση στην επιφάνεια βαφής τους, η οποία αντέχει στην εξωτερική οξείδωση. Η επεξεργασία όλων των επιφανειών γίνεται σύμφωνα με τις υψηλότερες προδιαγραφές σε ειδικά κλιματιζόμενο χώρο με οικολογικά ακρυλικά υδροχρώματα των αποχρώσεων RAL.

Εγγύηση και αξιοπιστία με πράξεις

Τα κουφώματα της ΕΞΠΑ μοντάρονται και δοκιμάζονται πριν αποχωρήσουν από το εργοστάσιό μας, ενώ η εγκατάσταση στην οικοδομή γίνεται από εξειδικευμένο μόνιμο προσωπικό και με χρήση πιστοποιημένων υλικών τοποθέτησης. Μετά την εγκατάσταση η ΕΞΠΑ είναι πάντα κοντά σας προσφέροντας πρόθυμα τις υπηρεσίες της με 12ετή ή 10ετή εγγύηση για την ξυλοκατασκευή από Δρυ ή Μεράντι αντίστοιχα και 10ετή για τους μηχανισμούς των κουφωμάτων μας. Δικαιολογημένα λοιπόν, εδώ και 41 χρόνια το σλόγκαν «Πρώτα η Ποιότητα» συνεχίζει να μας αντιπροσωπεύει και μας κάνει να ξεχωρίζουμε από τον ανταγωνισμό, ενώ μία σειρά διεθνών προτύπων (ISO 9001, CE) πιστοποιεί την ποιότητα των κουφωμάτων μας.

Α: Αρχίλοχος Πάρου, ΤΚ 84400, Κυκλάδες Τ: 2840 41439/42542 Ε: info@expa-sa.gr www.expa-sa.gr ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

EVENTS

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ADVERTORIAL

ΤΗΕ WOOD ART PROJECT BY RANGAHAUS Ένα ταξίδι δημιουργίας με έμπνευση το ξύλο

Η Rangahaus με τις Limited Edition συλλογές από αντικείμενα με μοναδικά χαρακτηριστικά, υπόσχεται μια νέα και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα τροπή στο design.

Οι

ομορφότερες αναμνήσεις όλων μας είναι μέσα στη φύση! Η φύση βρίσκεται παντού γύρω μας και μας προσφέρει μια τεράστια συλλογή από εικόνες αρκεί να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να την πλησιάσει. Υποστηρίζοντας τη φύση μέσα από τις δημιουργίες μας προσπαθούμε να ισχυροποιήσουμε τον δεσμό του ανθρώπου με το φυσικό κόσμο και να προκαλέσουμε την επιστροφή του σε αυτόν. Η συνεχής εξερεύνηση των φυσικών υλικών δίνει μια νέα τροπή στον αισθητικό αλλά ταυτόχρονα και λειτουργικό σχεδιασμό με μια πιο ανθρωπιστική προσέγγιση, ανοίγοντάς μας τα μάτια στην πολυπλοκότητα, την ομορφιά και τη μοναδικότητά τους. Καθώς η φύση είναι μια τεράστια αποθήκη ιδεών και υλικών, το Wood Art Project της Rangahaus είναι ένα ταξίδι δημιουργίας, αφιερωμένο στο ξύλο ως μια από τις μεγαλύτερες φυσικές πηγές έμπνευσης. Ένα απαιτητικό υλικό που κάθε φορά διεκδικεί την ικανότητα και τη φαντασία μας για να προβάλλει τον δικό του μοναδικό χαρακτήρα. Ενσωματώνουμε τις φυσικές μορφές και τα χαρακτηριστικά ενός αυθεντικού κομματιού ξύλου στο σχέδιο ενός επίπλου ή στη διακόσμηση ενός χώρου, μεταχειρίζοντάς το με τον σεβασμό και την αγάπη που του αξίζει. Ενώ ταυτόχρονα η ακατέργαστη ομορφιά του ξύλου μάς επιτρέπει να ξεφύγουμε από τα περιοριστικά πρότυπα των επίπλων δημιουργώντας μοναδικά έργα. Η φιλοσοφία να διατηρούμε τα επαγγέλματα των παραδοσιακών χειροτεχνιών και την επιπλοποιία ως τέχνη μάς βοηθάει να συνδυάζουμε τις διαχρονικές αξίες με τις νέες τεχνολογίες και τις συνεχώς εξελισσόμενες τάσεις. Το αποτέλεσμα αυτού του συνδυασμού είναι να μένουμε πάντα πιστοί στη δέσμευσή μας για ποιότητα, επιλέγοντας τα υλικά μας ένα προς ένα, με σκοπό να δημιουργούμε ιδιαίτερα και μοναδικά έπιπλα που θα αντέχουν στο πέρασμα του χρόνου. Τα έπιπλα της Rangahaus αποτελούν απόδειξη των δεξιοτήτων των εμπλεκόμενων σχεδιαστών και τεχνιτών, όπου τοποθετώντας τη φύση μέσα στο σύγχρονο design δημιουργούν τολμηρά και ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

πρωτότυπα έπιπλα που επιτρέπουν στον κάτοχό τους να αναδείξει το στυλ του και την προσωπικότητά του. H Rangahaus είναι το καλλιτεχνικό τμήμα της εταιρείας Westand, η οποία δραστηριοποιείται για περισσότερες από τρεις δεκαετίες στον κλάδο του σχεδιασμού και της κατασκευής επαγγελματικών επίπλων. Με όλα τα τμήματα παραγωγής in house στο εργοστάσιό μας, τη σύγχρονη τεχνολογία και περισσότερους από 50 έμπειρους συνεργάτες, σχεδιαστές και τεχνίτες, έχουμε το κλειδί για την καλύτερη ισορροπία αισθητικής και υψηλής ποιότητας.

A: Λεωφ. Αλίμου 111, 165 42 Αργυρούπολη, Αττική Τ: 210 99 14 300 Ε: info@rangahaus.com rangahaus.com

EVENTS

ΟΙ ΝΙΚΗΤΈΣ ΤΩΝ WOOD AWARDS Η Alfa Wood Group κέρδισε Gold και Silver για το Showroom, στην κατηγορία «Εμπορικά καταστήματα/Εκθεσιακές κατασκευές». Στο νέο showroom δίνεται η δυνατότητα στον επισκέπτη να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα των προϊόντων της, κάτι που επιτυγχάνεται μέσω έκθεσης των προϊόντων σε ειδικά διαμορφωμένα σταντ αλλά και βλέποντάς τα σε ποικίλες εφαρμογές στον χώρο. Στην πρόσοψη, μάλιστα, το ξύλο εκθειάζεται σε διάφορες μορφές και σχήματα, τα οποία σε συνδυασμό με τη σωστή χρήση απόχρωσης φωτισμού δημιουργούν ασφάλεια στον επισκέπτη ότι έχει έρθει στο σωστό μέρος ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του.

Η ΕΞΠΑ Α.Ε. κέρδισε Gold για την Κατοικία στην Κάρπαθο, στην κατηγορία «Μικρού μεγέθους ξύλινες κατασκευέ»ς. Η κατασκευή κουφωμάτων έγινε από φυσικό ξύλο δρυς σε κτίριο με τσιμεντένιο εμφανή σκελετό. Η εξώθυρα έχει κατασκευαστεί από κόντρα πλακέ θαλάσσης με επένδυση καπλαμά δρυς, οι δε εσωτερικές πόρτες από MDF με επένδυση καπλαμά δρυς. Στα παντζούρια έχει εφαρμοστεί η καινοτόμα τεχνική της πλάγιας γκινισιάς για καλύτερο αερισμό. Άλλη μία καινοτομία είναι η κατασκευή και τοποθέτηση νέου τύπου ανεμοστυλώματος που επιτρέπει το άνοιγμα και κλείσιμο των παντζουριών από το εσωτερικό της βραβευμένης οικίας. Η ΕΞΠΑ, επίσης, έλαβε Silver για τη Νέα Ξενοδοχειακή Μονάδα με Κολυμβητικές Δεξαμενές, στην ίδια κατηγορία. Σε αυτό το πρότζεκτ, οι μηχανισμοί των κουφωμάτων έγιναν με την τεχνοτροπία cappedoce, η οποία προσδίδει μία παλαίωση, η οποία δένει και αναδεικνύει το ξύλο.

Στην κατηγορία «Έπιπλα οικιστικής χρήσης», η Rangahaus απέσπασε και τα τρία βραβεία. Συγκεκριμένα, με Gold διακρίθηκε η τραπεζαρία «Mystique», που ανήκει στο The Wood Art Project της Rangahaus και είναι αφιερωμένο στην τέχνη του ξύλου. Η «Mystique» λοιπόν έχει σχεδιαστεί με έντονα μινιμαλιστικά στοιχεία από λιτές ευθείες γραμμές, οι οποίες αγκαλιάζουν τις οργανικές φόρμες που δημιουργεί η φύση συνθέτοντας κάτι ξεχωριστό. Το Silver βραβείο απέσπασε η σειρά επίπλων «Alchemy», για την κατασκευή της οποίας επιλέχθηκε μια προς μία κάθε ζωντανή πλάκα ξύλου, ενώ η σειρά «Amaretto» έλαβε το Bronze αναδεικνύοντας την κομψότητα και την πολυτέλεια του μασίφ φυσικού ξύλου καρυδιάς από την περιοχή του Καρπενησίου. 28

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ADVERTORIAL

ESTIA BY CHATZISTAVROS PROKAT ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ GLAMOROUS ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ CAMPING.

εταιρεία Χατζησταύρος Προκάτ δραστηριοποιείται στον χώρο μελέτης, σχεδίασης και κατασκευής κατοικιών με κύριο δομικό υλικό τη σουηδική και τη φινλανδική ξυλεία, η οποία καθιστά τα κτίρια πλήρως οικολογικά, αφού στην κατασκευή σπιτιών η αντικατάσταση των συμβατικών δομικών υλικών από το ξύλο μειώνει κατά 1,1 τόνους ανά κυβικό τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ο σκελετός ξύλινου πλαισίου της εταιρείας καθιστά τις κατοικίες πλήρως αντισεισμικές, εξαιρετικά συμπαγείς και αδιάβροχες εξωτερικά με τις ιδανικότερες συνθήκες θερμομόνωσης και ηχομόνωσης. Τα υλικά της τοιχοποιίας που χρησιμοποιούνται είναι από ανακυκλώσιμα υλικά. Όλα τα υλικά έχουν τους πιστοποιημένους, από τον γενικό οικοδομικό κανονισμό, δείκτες πυραντίστασης.

Πιστοποιημένοι και φιλικοί στο περιβάλλον ξύλινοι οικίσκοι Η Χατζησταύρος Προκάτ μας καλεί να γνωρίσουμε τo project Estia, έναν μεταφερόμενο ξύλινο οικίσκο που ανταποκρίνεται στην τάση της εποχής για εναλλακτικό camping, δηλαδή το Glamorous camping: Glamping. Με τις γνώσεις της Χατζησταύρος Προκάτ στη σχεδίαση και στην κατασκευή και με τις πιστοποιήσεις των δομικών υλικών που χρησιμοποιεί, προσφέρει ένα προϊόν eco friendly που μπορεί να αξιοποιηθεί κυρίως για τουριστική χρήση, αλλά και εμπορική ή οικιστική. Το project Estia είναι διαθέσιμο σε τρεις εκδόσεις μεγεθών, 8 τ.μ. , 15 τ.μ. και 25 τ.μ., αλλά υπάρχει και η δυνατότητα custom made, ανάλογα με τις ανάγκες του περιβάλλοντος χώρου και τη χρήση της κατασκευής. Οι μεταφερόμενοι ξύλινοι οικίσκοι έχουν στατική επάρκεια, είναι ανωτέρης ενεργειακής κλάσης, ενώ ταυτόχρονα είναι ενεργειακά αυτόνομοι. Υπάρχει η δυνατότητα για επιπλέον παροχές τοποθετώντας φωτοβολταϊκά, σόμπα πέλλετ, πολυκούζινο ή Α ΠΑΡΠΙ ΡΛ Ι ΛΟ ΙΣΟ 2Σ 022022 2

τουαλέτα. Η τοιχοποιία είναι πλήρως οικολογική, ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις της εποχής για τη βιωσιμότητα του πλανήτη και την προστασία του περιβάλλοντος. Αναλυτικά, ο σκελετός της κατασκευής είναι από ευρωπαϊκή ξυλεία πεύκου ή ελάτου. Κάθε τοίχος κλείνει αμφίπλευρα με ξυλεία OSB, εκτοξεύοντας τις μηχανικές αντοχές του τοίχου. Ενδιάμεσα της φέρουσας τοιχοποιίας τοποθετείται ορυκτοβάμβακας. Εξωτερικά επενδύεται με σανίδες ραμποτέ. Τα υλικά της τοιχοποιίας προσφέρουν εξαίρετη θερμομόνωση, ηχομόνωση και αντίσταση στη φωτιά (κατηγορία Α1-άκαυστα υλικά). Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι από ανακυκλώσιμα υλικά. Η ξύλινη προκατασκευασμένη τοιχοποιία είναι η μόνη οικολογική και διαπνεόμενη τοιχοποιία στον χώρο των κατασκευών. Η Χατζησταύρος Προκάτ επιδιώκει την κατασκευή τεχνολογικά εξελιγμένων κατασκευών που προστατεύουν το περιβάλλον και εξασφαλίζουν ποιοτικότερη ζωή στον άνθρωπο χρησιμοποιώντας υλικά υψηλής αντοχής και προσφέροντας ποιότητα κατασκευής με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση. Το ξύλο ως δομικό υλικό προσφέρει βιωσιμότητα, ποιότητα και ταχύτητα κατασκευής στην δόμηση κτιρίων, που σέβονται το περιβάλλον.

Α: Κισσάμου 43, Χανιά Κρήτης, 73100 Τ: 28210 91670 Ε: info@chatzistavrosprokat.gr www.chatzistavrosprokat.gr 29 29

EVENTS

Η Χατζησταύρος Προκάτ διακρίθηκε με Bronze για την Εξοχική Προκατασκευασμένη Κατοικία στα Χανιά Κρήτης, στην κατηγορία «Μικρού Μεγέθους Ξύλινες Κατασκευές». Η εταιρεία επιδιώκει την κατασκευή τεχνολογικά εξελιγμένων κατοικιών που προστατεύουν το περιβάλλον και εξασφαλίζουν ποιοτικότερη

ζωή στον άνθρωπο χρησιμοποιώντας υλικά υψηλής αντοχής και προσφέροντας ποιότητα κατασκευής με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση. Η εταιρεία πιστεύει πως το ξύλο ως δομικό υλικό προσφέρει βιωσιμότητα, ποιότητα και ταχύτητα κατασκευής στην δόμηση κτιρίων, που σέβονται το περιβάλλον. Η MVS & Associates απέσπασε Gold για Επεμβάσεις αποκατάστασης με προσθήκη/Ολική ανακατασκευή του Mega Yacht XANA, στην κατηγορία «Επεμβάσεις Aποκατάστασης». Στο πλαίσιο των εργασιών ανακαίνισης, που ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2018, η θαλαμηγός αποξηλώθηκε πλήρως και επανακατασκευάστηκε. H MVS ασχολήθηκε εξολοκλήρου με την κατασκευή και τοποθέτηση των εσωτερικών χώρων του πλοίου, καθώς και μέρος των εξωτερικών χώρων, υλοποιώντας την αρχιτεκτονική μελέτη του γραφείου AMK Architecture & Design. Η προκατασκευή και κατασκευή του έργου έγινε εξολοκλήρου στις εγκαταστάσεις της MVS, στο Κρυονέρι, βάση της κατασκευαστικής εμπειρίας που διαθέτει η εταιρεία σε υπερπολυτελείς κατασκευές θαλαμηγών.

Η εταιρεία Καΐρης Χρήστος διακρίθηκε με Gold για το Reception furniture/Wave, στην κατηγορία «Έπιπλα Επαγγελματικού Χώρου». Το Reception furniture / Wave είναι ο συνδυασμός μιας γλυπτικής μορφής και ενός βασικού λειτουργικού επίπλου. Η μεγάλη πρόκληση ήταν ο σχεδιασμός συνδυαστικά με την κατασκευή. Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία CNC 5 αξόνων με τα εργαλεία της τρισδιάστατης απεικόνισης, η επιτυχία του project προέκυψε από τη βαθιά συνεργασία της σχεδιαστικής ομάδας αρχιτεκτόνων με το κατασκευαστικό τμήμα.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΙΚΗΤΩΝ Εμπορικά Kαταστήματα / Εκθεσιακές Kατασκευές GOLD

ALFA WOOD GROUP // Showroom

SILVER

ALFA WOOD GROUP // Showroom

Επεμβάσεις Aποκατάστασης GOLD

MVS & Associates // Επεμβάσεις αποκατάστασης με προσθήκη - Ολική ανακατασκευή του Mega Yacht XANA

Μικρού μεγέθους ξύλινες κατασκευές GOLD

ΕΞΠΑ ΑΕ // Κατοικία στην Κάρπαθο

SILVER

ΕΞΠΑ ΑΕ // Νέα Ξενοδοχειακή μονάδα με κολυμβητικές δεξαμενές

BRONZE

ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΣ ΠΡΟΚΑΤ ΕΕ // Εξοχική Προκατασκευασμένη Κατοικία στα Χανιά Κρήτης

WOOD AWARDS 2022

Έπιπλα Επαγγελματικού Χώρου GOLD

“Καΐρης Χρήστος” // Reception furniture / Wave

Έπιπλα Οικιστικής Χρήσης GOLD

RANGAHAUS // Mystique

SILVER

RANGAHAUS // Alchemy Set

BRONZE

RANGAHAUS // Amaretto Set

CanEteoklesPC / Regular

OUTLINES

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική: Φέρνοντας στο σήμερα τα κτίρια του χθες Υπερβαίνοντας τις προκλήσεις και νικώντας τον χρόνο

Το Architect αυτού του μήνα ανοίγει τον φάκελο «αρχιτεκτονική κληρονομιά» και μιλάει με αρχιτέκτονες που κλήθηκαν να φέρουν στο σήμερα κτίρια των οποίων η ιστορία χάνεται στο βάθος του χρόνου. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΝΟΤΑΡΑΚΗΣ 32

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

γροτόσπιτα στη Θεσσαλία, νοικοκυρόσπιτα στη Βέροια, αρχοντικά στην Άνδρο. Κτίρια που η ημερομηνία θεμελίωσής τους χάνεται μέσα στα βάθη του χρόνου. Με πέτρα, ξύλο και κεραμίδια. Προϊόντα, πολλά από αυτά, της αρχιτεκτονικής της ανάγκης που ίσως συνοψίζεται στη φράση «σπίτι όσο χωρείς και γη όσο θωρείς». Μάρτυρες διαφορετικών τρόπων ζωής που σαρώθηκαν. Κελύφη με ιστορία που υπενθυμίζουν πως κάποιοι άλλοι, πριν από εμάς, πέρασαν από τα μέρη που κατοικούμε. Έχοντας ενσωματώσει σοφία αιώνων έφθασαν έως το σήμερα κουβαλώντας μικρότερα ή μεγαλύτερα θραύσματα του παρελθόντος. Και πλέον αρχιτέκτονες, μηχανικοί και τεχνίτες καλούνται να λύσουν έναν δύσκολο γρίφο: πώς ένα κτίσμα αιώνων θα καλύψει τις σημερινές ανάγκες; Στο Architect αυτού του μήνα τέσσερις καταξιωμένοι αρχιτέκτονες μιλούν για τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν όταν κλήθηκαν να διαχειριστούν κτίρια που μας κληροδότησε η ιστορία. Και στη συνέχεια παρουσιάζουν ένα από τα έργα τους, μας αποκαλύπτουν τι κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν, τι επέλεξαν να κρατήσουν και τι αναγκάστηκαν να αφήσουν και τι σκέφτονται όταν τελικά το παρέδωσαν ανανεωμένο στο σήμερα.

Εκσυγχρονιστικές παρεμβάσεις και αναστηλωτικές χειρονομίες «Πρώτα - πρώτα ας δούμε το εύρος των απόψεων σχετικά με την αρχιτεκτονική επέμβαση στα κτίσματα του παρελθόντος: η αυστηρή αναστηλωτική δεοντολογία απαιτείται κυρίως στα αρχαία, τα μεσαιωνικά και τα νεότερα μνημεία της επίσημης αρχιτεκτονικής», μας λέει ο αρχιτέκτονας Γιάννης Κίζης εκ μέρους του Kizi Studio όταν τον ρωτάμε ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζει ο αρχιτέκτονας που καλείται να αναλάβει ένα τέτοιο έργο. «Η αναβίωση των νεότερων μνημείων με νέες χρήσεις απαιτεί αυξημένες αρχιτεκτονικές ελευθερίες», επισημαίνει εξηγώντας ότι αυτό συμβαίνει «διότι η συνέχιση της ύπαρξής τους είναι εξαρτημένη από την επιτυχία της ισορροπίας δύο παράλληλων ενεργειών: των εκσυγχρονιστικών παρεμβάσεων, που θα υποστηρίξουν τη νέα ζωή, και των αναστηλωτικών χειρονομιών, που θα μεταφέρουν το μήνυμα του παρελθόντος στις νεότερες γενιές». Σύμφωνα με τον κ. Κίζη είναι φανερό ότι στην κατηγορία των έργων της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς που δέχονται νέες χρήσεις, η αρχιτεκτονική σύνθεση δοκιμάζεται πολλαπλά καθώς «οι χειρονομίες της οφείλουν να επιχειρούν ουσιαστικές τομές, να γεφυρώνουν το ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

παρελθόν με το μέλλον του μνημείου και να μην υποκύπτουν στις εφήμερες και επιδερμικές φιγούρες του συρμού». «Η ποιότητα της αρχιτεκτονικής παρέμβασης – η ισχυρή γραφή, η καλή οικοδομική, η βαθιά ανάλυση της ιστορικότητας και η ανάδειξή της μέσω της νέας αρχιτεκτονικής παρέμβασης – είναι η πρόκληση που αντιμετωπίζει ένας εξασκημένος αρχιτέκτονας – συνθέτης», επισημαίνει χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ότι δημιουργικότητά αυτού του «αρχιτέκτονα – συνθέτη» τον βοηθά να τα καταφέρει καλύτερα από έναν «εξειδικευμένο αναστηλωτή, συνήθως παγιδευμένο σε άτολμες χειρονομίες». «Βέβαια, όλοι οι καλοί χωράνε στο μεγάλο παιχνίδι της αναψηλάφησης του πολιτισμού μας, με γνώμονα απαρέγκλιτο την ποιοτική δουλειά», επισημαίνει ο κ. Κίζης.

Γιάννης Κίζης, Αρχιτέκτονας, Kizi Studio

Νέα εμπειρία με σεβασμό σε κτίριο και οικισμό «Η μεγαλύτερη πρόκληση όταν καλείσαι να διαχειριστείς ένα παραδοσιακό κτίριο είναι ότι πρέπει να συμπεριλάβεις τον σύγχρονο τρόπο ζωής με τις ανέσεις που είμαστε εξοικειωμένοι, μέσα σε ένα περίβλημα που φτιάχτηκε πριν από 100 χρόνια ή και περισσότερο με πολύ διαφορετική φιλοσοφία και ανάγκες» αναφέρει από την πλευρά της η Αλεξάνδρα Δαλιάνη, αρχιτέκτων, εκ μέρους του γραφείου Creative Architects. Μιλώντας μας με αφορμή το έργο découverte, μία παραδοσιακή κατοικία στην Τήνο που παρουσιάζουμε διεξοδικά στη συνέχεια, η κα Δαλιάνη υπογραμμίζει ότι ο αρχιτέκτονας πρέπει να φέρει στο σήμερα την υπάρχουσα δομή για να δημιουργήσει μια νέα εμπειρία κατοίκησης λειτουργική και ευχάριστη, σεβόμενος παράλληλα την ιστορικότητα του κτιρίου και του οικισμού.

Αλεξάνδρα Δαλιάνη, Αρχιτέκτων, Creative Architects

«Στα έργα της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς που δέχονται νέες χρήσεις, η αρχιτεκτονική σύνθεση δοκιμάζεται πολλαπλά. Οι χειρονομίες της οφείλουν να επιχειρούν ουσιαστικές τομές, να γεφυρώνουν το παρελθόν με το μέλλον του μνημείου και να μην υποκύπτουν στις εφήμερες και επιδερμικές φιγούρες του συρμού» 33

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Δυνητικά απελευθερωτικοί περιορισμοί

Ιωάννης Εξάρχου, Αρχιτέκτονας, Ιωάννης Εξάρχου Αρχιτεκτονική

Νικόλας Βαϊλάκης, Αρχιτέκτονας, Αρχιτεκτονικό Γραφείο Vailakis & Associates

«Η έννοια της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής είναι παρεξηγημένη διότι ακούγεται ως συνδεδεμένη με την γραφικότητα, δηλαδή την επιφανειακή και φτηνή αναπαραγωγή των προτύπων» ξεκαθαρίζει από την πλευρά του ο αρχιτέκτονας Ιωάννης Εξάρχου. Για τον ίδιο, το υφιστάμενο κτίσμα στο οποίο καλείται να παρέμβει μπορεί να είναι εφαλτήριο δημιουργίας. «Οι περιορισμοί που θέτει είναι πολλές φορές λυτρωτικοί, απελευθερωτικοί. Αυτό είναι η γενική στάση. Στην πορεία του σχεδιασμού το πιο σημαντικό μέρος που συχνά υποβαθμίζεται είναι η σπουδή και κατανόηση του ερειπίου, με όρους οικοδομικής, διάρθρωσης και προσανατολισμού των χώρων, αναλογιών, κίνησης και λειτουργίας». Σύμφωνα με τον ίδιο απαιτείται προσοχή, καθότι η φύση των υλικών αλλά και η κλίμακα είναι διαφορετική. «Η διαδικασία της αποτύπωσης είναι διαδικασία γνώσης, κατανόησης και ανασύνθεσης των δεδομένων», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά. Ωστόσο, ο κ. Εξάρχου, φέρνει στο προσκήνιο και έναν ακόμη παράγοντα που παίζει καθοριστικό ρόλο στα έργα αυτού του τύπου: τους τεχνίτες. «Οι οικοδομικές τέχνες οι οποίες παρήγαγαν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική χάνονται, εξαλείφονται. Δεν υπάρχει συνέχεια. Αναφέρω ορισμένα τέτοια επαγγέλματα: για το κτίσιμο πέτρας, για τα επιχρίσματα, για την μαραγκική τέχνη (στέγες, κουφώματα), για το επάγγελμα του σιδηρουργού (καμίνι), για την παραδοσιακή παραγωγή κεραμιδιών, για τον λευκοσιδηρουργό», απαριθμεί καλώντας παράλληλα για θεσμική προστασία των «παραδοσιακών οικοδομικών τεχνών», όπως άλλωστε συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Πρέπει να προστατευτούν και να ενθαρρυνθούν, ακόμα και να δημιουργηθούν σχολές τεχνιτών συνδεδεμένες με τις πολυτεχνικές σχολές», μας λέει υποστηρίζοντας πως μία τέτοια κίνηση θα τονώσει το επαγγελματικό ενδιαφέρον και ταυτόχρονα «μπορεί να οδηγήσει στην οικοδομική πρωτοπορία όσο και εάν αυτό ακούγεται οξύμωρο».

πρέπει να είναι χρηστικοί και να τηρούν τις προδιαγραφές που απαιτούνται για μια σύγχρονη διαβίωση», διευκρινίζει ο κ. Βαϊλάκης. Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό; Σύμφωνα με τον ίδιο αυτό μπορεί να επιτευχθεί με «ελαφριές αλλά καίριες παρεμβάσεις, και όπου χρειαστεί και κατασκευαστικά είναι εφικτό με πιο έντονες αλλαγές, όπως η αναπροσαρμογή της τοιχοποιίας, και η μετατροπή ανοιγμάτων». «Σε κατασκευαστικό επίπεδο», μας λέει ο κ. Βαϊλάκης, «απαιτείται η συντήρηση του κτιρίου από φθορές που θα έχουν παρουσιαστεί μέσα στο χρόνο, με την ταυτόχρονη προσαρμογή και βελτίωση των χώρων και όλα αυτά χωρίς να επιβαρυνθεί η στατικότητα». Σύμφωνα με τον ίδιο αυτό αποτελεί ίσως την μεγαλύτερη πρόκληση για τον αρχιτέκτονα, «ταυτόχρονα όμως δημιουργεί τις συνθήκες για πολύ όμορφες επιλύσεις, που ξεφεύγουν από τον συμβατικό τρόπο κατασκευής». «Τόσο ο σχεδιασμός όσο και η κατασκευή, γίνονται με στόχο την λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση του κτιρίου», υπογραμμίζει διευκρινίζοντας ωστόσο, και εκείνος, ότι όλες οι παρεμβάσεις θα πρέπει να γίνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να σέβονται την ιστορία και την αισθητική του κτιρίου, αλλά και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αυτό βρίσκεται.

Στατικότητα: Η μεγάλη πρόκληση Για προκλήσεις σε σχεδιαστικό, τεχνικό και αισθητικό επίπεδο κάνει λόγο ο αρχιτέκτονας Νικόλας Βαϊλάκης. «Σε επίπεδο σχεδιασμού, υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί κυρίως μιας και οι υφιστάμενοι χώροι είναι δεδομένοι. Ως αποτέλεσμα, οι νέοι χώροι που θα προκύψουν 34

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Τέσσερα έργα που ξεχωρίζουν Ένα αρχοντικό στην Αθήνα. Μία παραδοσιακή κατοικία στην Τήνο. Ένα ανωγοκάτωγο στην Αρκαδία. Ένα αντιπροσωπευτικό σπίτι σε χωριό της Κρήτης. Οι αρχιτέκτονες πίσω από τέσσερις διαφορετικές μεταξύ τους παρεμβάσεις, σε κτίσματα του παρελθόντος,

αναλύουν το σκεπτικό τους και μοιράζονται τα όσα έμαθαν από τις κατασκευές που κάποιοι άλλοι έφτιαξαν και εκείνοι κλήθηκαν να φέρουν στο σήμερα σεβόμενοι τόσο τα ίδια τα κτίρια όσο και τα περιβάλλοντα μέσα στα οποία υπάρχουν.

Φωτογραφία: Γιώργης Γερόλυμπος

Αρχοντικό των Μπενιζέλων – Αθήνα, KIZI STUDIO Κάθε μνημείο έχει τις δικές του απαιτήσεις αποκατάστασης. Οι ξύλινες κατασκευές απαιτούν ειδική τεχνογνωσία, αλλά και αίσθηση του στυλ της προεπαναστατικής εποχής, όπου σύνθεση, κατασκευή, μορφή και διακόσμηση ήταν αλληλένδετες. Στην ενότητα αυτή ανήκει η αποκατάσταση και μουσειακή ανάδειξη του αρχοντικού των Μπενιζέλων στην Πλάκα. Διατηρήθηκε με ευλαβική προσοχή στον μέγιστο εφικτό βαθμό το οικοδομικό υλικό του 1750 και εξυπηρετήθηκε η προσβασιμότητα και η

μέθεξη των επισκεπτών με το παρελθόν του μνημείου και της προεπαναστατικής Αθήνας με σύγχρονες αρχιτεκτονικές και μουσειογραφικές παρεμβάσεις. Στο «πιο παλιό σπίτι της Αθήνας» η συνειδητοποίηση της διαχρονίας από την κλασική αρχαιότητα μέχρι τη μεταβιομηχανική εποχή, μέσα από τα εναύσματα που προσφέρει η βίωση αυτού του κτιρίου, είναι το ευτυχές επίτευγμα πολυετούς μόχθου.

découverte - Τήνος, CREATIVE ARCHITECTS Η περίπτωση της παραδοσιακής Τηνιακής κατοικίας αποτελείται από ένα κατώι (το ισόγειο, περίπου 85 τμ) και το ανώι (όροφος περίπου 65 τμ) και είναι κτισμένη με πέτρινη φέρουσα τοιχοποιία. Το κατώι είναι ένας χώρος με ελάχιστα ανοίγματα, δηλαδή με ελάχιστο φωτισμό και αερισμό που χρησίμευε ως αποθήκη τροφίμων της κατοικίας. Εκεί εκτρέφονταν τα ζώα της οικογένειας που έδιναν το κρέας της χρονιάς. Λόγω των παραπάνω χρήσεων βρίσκουμε ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία όπως πιθάρια και ταΐστρες. Ο όροφος ήταν ο βασικός χώρος διαμονής της οικογένειας, το ανώι. Αποτελούνταν από τον χώρο διημέρευσης, την κουζίνα και δύο πολύ μικρά δωμάτια συχνά χωρίς άμεσο φωτισμό και αερισμό. Το λουτρό ήταν συνήθως εκτός του περιγράμματος της βασικής κατοικίας. Στην περίπτωση του έργου «découverte», που είναι μια εξοχική κατοικία, για να την καταστήσουμε κατοικήσιμη με σύγχρονους όρους κάναμε μία σειρά από επεμβάσεις σε επίπεδο κάτοψης και ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

όψης. Ανοίξαμε στο κατώι μικρά ανοίγματα με τη μορφή πολεμίστρας, ένα στοιχείο που βλέπουμε συχνά σε παραδοσιακούς οικισμούς της Τήνου, για να ενισχύσουμε τον φωτισμό και τον αερισμό. Φτιάξαμε ένα λουτρό στο πιο βαθύ σημείο και πιο κοντά στο σημείο που το φως διεισδύει περισσότερο δημιουργήθηκε χώρος ύπνου. Το κατώι σήμερα χρησιμεύει ως ξενώνας. Στον όροφο, κατά τη διάρκεια των εργασιών, φανερωθήκαν οι πέτρινοι αεραγωγοί μεταξύ των δωματίων και του χώρου διημέρευσης τους οποίους ανακαινίσαμε και διατηρήσαμε – είχαν καλυφθεί από προηγούμενους ιδιοκτήτες. Και σε αυτό το επίπεδο ανοίξαμε παράθυρα για να είναι βιώσιμο το υπνοδωμάτιο και προστέθηκε ένα λουτρό. Η κατοικία ανακαινίσθηκε ριζικά, διατηρήθηκαν οι πέτρινες τοιχοποιίες, οι οροφές και αρχιτεκτονικά στοιχειά δηλωτικά της εποχής που κατασκευάστηκε. Η κουζίνα και τα λουτρά σχεδιάστηκαν με μεγάλη λεπτομέρεια και γενικότερα η συνολική επέμβαση έγινε με πρόθεση την μορφολογική συνέπεια, τον σεβασμό στον τόπο και το τοπίο. Σε συνεργασία με τους Τηνιακούς τεχνίτες σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν ειδικές κατασκευές από μάρμαρο και μέταλλο, όπως τα υπέρθυρα, οι νιπτήρες και κάποια από τα φωτιστικά.

Ανωγοκάτωγο - Αρκαδία, IΩΑΝΝΗΣ ΕΞΑΡΧΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Φωτογραφία: Σύλβια Διαμαντοπούλου

Πρόκειται για την κατοικία που σχεδίασα για την οικογένειά μου στην Αρκαδία. Αφορμή στάθηκε η παρουσία φίλων στην ευρύτερη περιοχή και το γεγονός ότι αποκτήσαμε παράλληλα παιδιά. Εκμεταλλευόμενος τις γνώσεις που είχα από τα παλαιά κτίρια βρήκα αυτό το ανωγοκάτωγο και έγινε το καταφύγιό μας. Το οίκημα στεγάζει τις ανάγκες μίας τετραμελούς οικογένειας. Πλέον οι καθημερινοί χώροι είναι διευρυμένοι και οι χώροι ύπνου ελαχιστοποιημένοι. Θεωρείται ένα τυπικό κτίσμα αυτού του τύπου. Οι αναλογίες του είναι ένα προς δύο και τοποθετείται κάθετα στην κλίση του εδάφους. Το σημαντικότερο όλων είναι αναλογίες που διέπουν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Ανθρωποκεντρικές, λειτουργούν με τις ελάχιστες διαστάσεις. Για να μπεις στο σπίτι σκύβεις λίγο. Σου υπενθυμίζει πως μπαίνεις σε ένα κέλυφος που προϋπάρχει από εσένα και ενδεχομένως είναι μία κίνηση σεβασμού. Η είσοδος στον χώρο μου προσφέρει μία απίστευτη χαρά. Η ιδέα πίσω από την αποκατάσταση είναι απλή: ελαχιστοποίηση των αναγκών και μεγιστοποίηση της χαράς. Οι περιορισμοί του πέτρινου και άκαμπτου κελύφους, όσο και αν ακούγεται περίεργο, μου έδωσαν ελευθερία στον σχεδιασμό. Το σπίτι σχεδιάστηκε όπως ένα τροχόσπιτο ή ένα ιστιοπλοϊκό όπου απαιτείται η μέγιστη εργονομία. Οι μικροί χώροι απαιτούν ολικό σχεδιασμό. Απαιτείται να σχεδιαστεί και η περιεχόμενη επίπλωση η οποία θα είναι προσαρμοσμένη στα εκάστοτε χωρικά δεδομένα προκειμένου να μεγιστοποιήσει την λειτουργικότητα και την χωρική αίσθηση. Οι χώροι σχεδιάζονται πάντοτε με την επίπλωση τους. Το ξύλο, που μοσχοβολάει ακόμα, κυριαρχεί στο εσωτερικό.

Φωτογραφία: Σύλβια Διαμαντοπούλου

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Διώροφη Κατοικία - Ρέθυμνο, VAILAKIS & ASSOCIATES Πρόκειται για μια παλιά διώροφη κατοικία της δεκαετίας του ‘30 στην ορεινή ενδοχώρα του νομού Ρεθύμνης, εντός του οικισμού Καρίνες. Το κτίριο αποτελεί δείγμα τοπικής αρχιτεκτονικής και φτιάχτηκε με τα υλικά και την τεχνοτροπία που επικράτησαν στους περισσότερους οικισμούς της Κρήτης εκείνη την εποχή. Συγκεκριμένα, ήταν κατασκευασμένο με φέρουσα τοιχοποιία από ανομοιογενή λιθοδομή, καλυμμένη με ασβεστοκονίαμα, δάπεδα στον όροφο από ξυλεία καστανιάς αλλά και από οπλισμένο σκυρόδεμα και οπτοπλινθοδομή σε κάποια σημεία, προσθήκες που μαρτυρούν μικρές παρεμβάσεις που έγιναν στις αμέσως επόμενες δεκαετίες. Βασική ιδέα της ανακαίνισης ήταν η αποκατάσταση του κτιρίου εξωτερικά στην αρχική του μορφή, αλλά και η χρήση μοντέρνων υλικών και επίπλωσης στο εσωτερικό. Ιδιαίτερη πρόκληση ήταν η εξασφάλιση επαρκούς φωτισμού, η ηχομόνωση των ξύλινων δαπέδων του ορόφου αλλά και η αποκατάσταση και ανάδειξη των τσιμεντένιων δαπέδων. Επειδή η διάνοιξη μεγαλύτερων ανοιγμάτων δεν ήταν δυνατή, για τον φυσικό φωτισμό, όλες οι εσωτερικές επιφάνειες βάφτηκαν σε ανοικτές αποχρώσεις. Το ξύλινο δάπεδο του ορόφου μονώθηκε με οικολογικό πετροβάμβακα εγκλωβισμένο μέσα σε μια ειδικά διαμορφωμένη ξύλινη ψευδοροφή μεταξύ των δοκίδων καστανιάς. Τα υφιστάμενα δάπεδα καλύφθηκαν με στρώση ανοιχτόχρωμης τσιμεντοκονίας με γυαλιστερή υφή προκειμένου να ενισχυθεί η φωτεινότητα, αλλά και να δοθεί μια πιο μοντέρνα νότα. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία, ήταν η παρουσία στο εσωτερικό ξύλινων υπέρθυρων από κυπαρίσσι, κάτι το οποίο αποκαλύφθηκε κατά τη συντήρηση και αναδείχθηκε. Όλα τα ανοίγματα αντικαταστάθηκαν με νέα ξύλινα χειροποίητα με διπλούς υαλοπίνακες. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε σε νιπτήρες και νεροχύτες που κατασκευάστηκαν με πατητή τσιμεντοκονία ενώ προτιμήθηκαν σύγχρονα φωτιστικά.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Έλενα Κωνσταντινίδου: «Διδασκόμαστε από την παράδοση» Από το 1975 το ΕΜΠ καταγράφει άοκνα τους παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας. Εδώ και μερικά χρόνια το πολύτιμο υλικό έχει αναρτηθεί σε ένα άριστα οργανωμένο ψηφιακό αποθετήριο, ανοικτό για όλους. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΝΟΤΑΡΑΚΗ

«Ε

ίμαστε υπερήφανοι για το αρχείο μας», δηλώνει η Έλενα Κωνσταντινίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια της σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ, που διδάσκει στο εργαστήριο Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Θεωρίας του Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού, ένα από τα παλαιότερα της σχολής.

Το μάθημα

«Καταγράφουμε συνεχώς τα στοιχεία αρχιτεκτονικής κληρονομίας» μας λέει για το διατομεακό μάθημα «Ανάλυση και Μελέτη Ιστορικών Κτιρίων και Συνόλων» στο οποίο, κάθε ακαδημαϊκό έτος, συμμετέχουν έως 250 φοιτητές. Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών το μάθημα εισάγει σε θέματα αναγνώρισης της ιστορικής κληρονομίας και αποτελεί ένα σημαντικό μεθοδολογικό 38

εργαλείο αναγνώρισης ενός παραδοσιακού οικιστικού συνόλου συμβάλλοντας στη διατήρηση, αποκατάσταση και ένταξη στις συνθήκες της σύγχρονης ζωής, των ιστορικών κατασκευών και των ιστορικών συνόλων, που αποτελεί σήμερα σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό αίτημα και βασική περιβαλλοντική επιταγή. Παράλληλα, περιλαμβάνει την επιτόπια καταγραφή και ανάλυση ιστορικών – παραδοσιακών οικισμών του ελληνικού χώρου, που αφορά στοιχεία σχετικά με τη συγκρότηση και τη δομή του οικιστικού συνόλου, τον αρχιτεκτονικό, μορφολογικό και δομικό χαρακτήρα των κτισμάτων του και την αξιολόγηση του ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού του χαρακτήρα. Το υλικό που συγκεντρώνεται ταξινομείται με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές και αναρτάται στην ιστοσελίδα της σχολής. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Η επιτόπια έρευνα

Κάπως έτσι, κάθε χρόνο, οι φοιτητές ζουν μαζί με τους καθηγητές τους για μια εβδομάδα στον οικισμό που καλούνται να μελετήσουν. «Βασιζόμαστε στη συνδρομή της τοπικής κοινωνίας. Προηγείται συνεννόηση, φυσικά. Μιλάμε με τους κατοίκους, μας ανοίγουν τα σπίτια τους. Μας λένε την ιστορία τους. Φανταστείτε πως πηγαίνουμε σε μέρη που μπορεί να μην υπάρχει καν καφενείο, μας φροντίζουν εκείνοι. Η εμπλοκή με την τοπική κοινωνία είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του μαθήματος, αναπτύσσονται όμορφες σχέσεις», αναφέρει η κα Κωνσταντινίδου προσθέτοντας πως πολλές φορές οι κάτοικοι δεν αντιλαμβάνονται την αξία του χώρου που ζουν. «Μέσα από τα μάτια των φοιτητών μας ανανεώνεται και η δική τους οπτική», λέει υπογραμμίζοντας πως το μάθημα «συνδράμει στο να κατανοήσει το ευρύ κοινό τις κοινωνικές αλλά και τις οικονομικές ωφέλειες από τη συντήρηση και την αποκατάσταση των ιστορικών οικισμών και κατασκευών έναντι της κατεδάφισής τους ή της ανέγερσης νέων».

Η προσέγγιση

Η συνομιλήτριά μας υποστηρίζει πως το μάθημα δίνει την ευκαιρία στους φοιτητές να γνωρίσουν περιβάλλοντα υψηλής ποιότητας. «Η σύγχρονη σκέψη θεωρεί τους τόπους του παρελθόντος πολύτιμα κελύφη για τη σύγχρονη ζωή και αναγνωρίζει σε αυτούς αξίες μνήμης και ποιότητας ζωής, καθώς και ιστορικές, αισθητικές και οικονομικές αξίες» υποστηρίζει, ξεκαθαρίζοντας πως το μάθημα διδάσκεται χωρίς διάθεση νοσταλγίας ή αίσθημα προγονολατρίας. «Επιχειρούμε μία βιωματική εμπλοκή με την παράδοση ως ζωντανή συλλογική γνώση. Υιοθετούμε μία ανοιχτή θεώρηση της κληρονομιάς. Την αντιμετωπίζουμε ως κάτι που μας κληροδοτεί το παρελθόν και κυρίως ως αποθησαυρισμένη γνώση και μνήμη για το πώς ο άνθρωπος δημιούργησε και διαχειρίστηκε το πλαίσιο στο οποίο έζησε και ζει», αναφέρει, υπογραμμίζοντας πως οι εμπειρίες και οι γνώσεις συνδέονται με τη σύγχρονη ζωή. «Πολλές από τις ποιότητες που αναζητούμε σήμερα εντοπίζονται

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

σε αυτούς τους οικισμούς. Διδασκόμαστε από την παράδοση», λέει χαρακτηριστικά.

Επιστροφή στην κοινωνία - Το αποθετήριο

Μετά την επιτόπια έρευνα ακολουθεί, για ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο, η επεξεργασία του υλικού. Στη συνέχεια θα αναρτηθεί στο ψηφιακό αρχείο, ανοικτό και προσβάσιμο σε όλους. «Πρόκειται για ένα σύγχρονο εργαλείο που συμβάλλει στην ανάδειξη των οικισμών, των χαρακτηριστικών τους αλλά και των προβλημάτων τους, χρήσιμο τόσο στους ερευνητές όσο και στην Πολιτεία». Η έρευνα ωστόσο δεν επιστρέφει στην κοινωνία μόνο μέσα από το αποθετήριο. Οι ερευνητές γυρίζουν ξανά στα μέρη που μελέτησαν, πραγματοποιούνται διαλέξεις και εκθέσεις. «Στην Άνδρο διατηρείται μόνιμα η έκθεση των φοιτητών. Η επίσκεψη τους έγινε ντοκιμαντέρ που παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 2021».

Ένα μοναδικό αρχείο σε αναμονή

«Η ευαισθητοποίηση σε αυτά τα θέματα είναι βασική συνιστώσα του προγράμματος σπουδών» λέει η κα Κωνσταντινίδου, αποκαλύπτοντας πως τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι φοιτητές εκπονούν σχετικές διπλωματικές εργασίες. Πώς το εξηγεί; «Σε έναν βαθμό επηρεάζουν τα μαθήματα, όμως η αναψηλάφηση του παρελθόντος είναι στοιχείο της εποχής. Υπάρχει κτιριακό απόθεμα και η αξιοποίησή του αποτελεί επιταγή». Στο ΕΜΠ άλλωστε πραγματοποιείται και το διατμηματικό πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Προστασία Μνημείων», ενώ το μάθημα «Συστηματική Αποτύπωση Κτιρίου» διδάσκεται για πάνω από εβδομήντα χρόνια. Και αυτό έχει αφήσει πίσω του ανεκτίμητο υλικό. «Το εμπλουτίζουμε συνεχώς και έχει μπει σε τροχιά ψηφιοποίησης. Πολλά από τα αποτυπωμένα κτίρια έχουν πλέον κατεδαφιστεί» επισημαίνει η κα Κωνσταντινίδου, προσθέτοντας πως όταν το αρχείο ψηφιοποιηθεί υπάρχει πρόθεση να συμπεριληφθεί στη βάση δεδομένων της σχολής. Δείτε περισσότερα στο: http://5a.arch.ntua.gr/

EVENTS

URE

Τα κορυφαία έργα που ξεχώρισαν για τον πρωτοποριακό αρχιτεκτονικό τους σχεδιασμό και απέσπασαν βραβεία στον διαγωνισμό Aluminium in Architecture της BOUSSIAS.

UM DS ‘22

Τη

#3F3E3E

Δευτέρα 21 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε στο Radisson Blu Park η τελετή απονομής των Aluminium in Architecture Awards 2022. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία της BOUSSIAS η οποία επιβραβεύει τις καινοτόμες χρήσεις του αλουμινίου σε κτίρια, προβάλλοντας πρωτοποριακές ιδέες και έργα υψηλής αισθητικής, με απώτερο στόχο την παρουσίαση νέων βιώσιμων λύσεων στην κατασκευή. Τις υποψηφιότητες αξιολόγησε κριτική επιτροπή, αποτελούμενη από καταξιωμένους Έλληνες αρχιτέκτονες και επαγγελματίες από τον χώρο του αλουμινίου, με Πρόεδρο τον Αρχιτέκτων Μηχανικό του ΕΜΠ, Χρίστο Δίπλα.

Η βιωσιμότητα σε συνάρτηση με τη λειτουργικότητα και την αισθητική Ο Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής, κύριος Δίπλας, μεταξύ άλλων δήλωσε σχετικά: «Θέλω να διατυπώσω πόσο τυχερός αισθάνομαι σήμερα σε αυτή την πανέμορφη γιορτή, όταν στην πολύ κοντινή μας γειτονιά βλέπουμε κάθε μέρα κτίρια να ισοπεδώνο-

νται. Και αυτό πρέπει να μας δυναμώνει, τον καθένα στο δικό του πόστο. Πρέπει να καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικοί είναι τέτοιοι θεσμοί, όπως τα Aluminium in Architecture Awards, καθώς ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ των παραγόντων και του κοινωνικού συνόλου, των εταιρειών παραγωγής, των ατόμων που κάνουν έρευνα και των τεχνητών. Χάρηκα πολύ που είδα σήμερα μαστόρους ανάμεσα στους σχεδιαστές και στους αρχιτέκτονες. Έχουμε όλοι μας στο νου τον τελικό χρήστη, αυτόν που ο Πλάτωνας στην Πολιτεία του αναφέρει ότι είναι ο τελικός κριτής των αντικειμένων, γιατί αυτός τα χρησιμοποιεί. Αν εδώ είναι ένα απαύγασμα του τεχνικού κόσμου, αυτό προσβλέπει στον τεχνικό χρήστη, είτε για λόγους ανθρωπιστικούς, είτε για λόγους εμπορικούς. Αυτόν έχουμε όλοι υπόψιν μας με έναν ακόμα παράγοντα. Τον στόχο της πράσινης ανάπτυξης, προάγοντας όσο μπορούμε την αισθητική και τη λειτουργικότητα, σώζοντας παράλληλα και τον πλανήτη. Κλείνοντας το χαιρετισμό του ο κύριος Δίπλας είπε: «Σας ευχαριστώ πολύ, ευχαριστώ όλα τα μέλη της Κριτικής Επιτροπής και ευχαριστώ και όλους τους συμμετέχοντες».

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Grand Awards και Platinum

Ένα από τα γραφεία που ξεχώρισαν την ημέρα της απονομής ήταν το Pila Studio, το οποίο έλαβε τη διάκριση Aluminium Architect of the Year, ενώ στις κατηγορίες Architectural Design & Construction, Sustainable Design και Mixed Use κέρδισε Platinum και Gold βραβεία για τον Πύργο του Πειραιά. Η σχεδιαστική πρόταση για τη νέα όψη επαναπροσδιορίζει τον Πύργο, μετατρέποντάς τον σε ένα δυναμικό τοπόσημο που αντανακλά την ενέργεια της ευρύτερης περιοχής. Η προτεινόμενη όψη αποτελείται από ένα σύστημα σκίασης κατακόρυφων και οριζόντιων περσίδων, το οποίο τυλίγει τον όγκο του Πύργου. Η νέα όψη είναι «πολύ-παραμετρική» και επιτυγχάνει τη βέλτιστη ισορροπία μεταξύ της ενεργειακής εξοικονόμησης, τη διάχυση-εκμετάλλευση του φυσικού φωτός και της άπλετης θέας προς τα έξω.

Εξίσου σημαντική ήταν και η παρουσία της Aφοί Πανουργιά Ο.Ε. “Inoxal”, η οποία απέσπασε τον τίτλο Aluminium Designer of the Year, ενώ η υπόσκαφη εξοχική κατοικία «Le Grand Blue» κέρδισε δυο Gold βραβεία στην κατηγορία Residential Buildings των ενοτήτων Architectural Design & Construction και Architecture & Design. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός της κατοικίας, εντάσσει απόλυτα το κτίριο στο κυκλαδίτικό τοπίο, δημιουργώντας μια απρόσκοπτη συνέχεια του εσωτερικού́ με τον εξωτερικό́ χώρο, με αποκορύφωση τη θέα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις βιοκλιματικές ιδιότητες της κατοικίας, καθώς τα συστήΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ματα που επιλέχθηκαν διαθέτουν τις ανάλογες πιστοποιήσεις. Ακόμη ένα Gold βραβείο και ένα Silver απονεμήθηκαν στο Architectural Systems Showroom Inoxal S.A. στις κατηγορίες Renovation και Retail. O επανασχεδιασμός και η ανακατασκευή της υφιστάμενης έκθεσης, έγινε με στόχο να μετατραπεί ο χώρος, σε ένα αποτελεσματικό selling point. H μοντέρνα αρχιτεκτονική, ο εκλεπτυσμένος σχεδιασμός και τα καινοτόμα συστήματα αλουμινίου υψηλών προδιαγραφών που εμπορεύεται η έκθεση, αποτελούν μερικά από τα στοιχεία που καθιστούν τον καινούργιο εκθεσιακό χώρο να ξεχωρίζει στον κλάδο. 41

EVENTS

Θεοχάρης Πανουργιάς: Το αλουμίνιο πρωταγωνιστεί στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό Τα συστήματα αλουμινίου μπορούν να συμβάλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην λειτουργικότητα και την αισθητική των σύγχρονων κτιρίων.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Πόσο σημαντική ήταν για εσάς η βράβευσή σας ως Aluminium Designer of the Year; Ήταν ιδιαίτερη τιμή και χαρά η διάκριση μας ως Αluminium Designer οf the Year, ανάμεσα σε τόσες εταιρίες του κλάδου, καθώς η συγκεκριμένη βράβευση έρχεται ως επισφράγισμα της μεγάλης προσπάθειας που έχουμε καταβάλει για την επαγγελματική μας συνέπεια και την αφοσίωση μας στον κλάδο τις τελευταίες τρείς δεκαετίες. Πώς τα συστήματα αλουμινίου μπορούν να συμβάλουν στην βιωσιμότητα των κατασκευών; Το θέμα της βιωσιμότητας είναι μία από τις σημαντικότερες κατευθυντήριες αρχές για το μέλλον των κατασκευών σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένα περιβαλλοντικά βιώσιμο κτίριο, που σχεδιάζεται, κατασκευάζεται και λειτουργεί για να ελαχιστοποιεί τις συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να προστατεύει τους φυσικούς πόρους, πρέπει να διαθέτει μια ποικιλία συστημάτων με πιστοποιήσεις, οι οποίες να εξασφαλίζουν την αντικειμενική μέτρηση σημαντικών περιβαλλοντικών δεικτών, αφήνοντας ίσες ευκαιρίες στις μελλοντικές γενιές. Τα νέας γενιάς αρχιτεκτονικά συστήματα αλουμινίου, με τα οποία στελεχώνουμε κάθε έργο, συνδυάζουν υψηλές θερμικές επιδόσεις για τη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση, βέλτιστη διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζουν οπτική και θερμική άνεση για τους χρήστες, βελτιώνοντας έτσι κατά συνέπεια το βιοτικό τους επίπεδο. Η εταιρεία μας χρησιμοποιεί για την κατασκευή των έργων της προϊόντα της βιομηχανίας διέλασης αλουμινίου ΕΤΕΜ, η οποία διαθέτει τις ανάλογες δηλώσεις προϊόντων (EPD’s – Environmental Product Declaration) τόσο για την ίδια την πρώτη ύλη (κράματα αλουμινίου – EPD παραγωγής) όσο και για ολοκληρωμένα συστήματα αλουμινίου, ενισχύοντας τη δέσμευση της στις αρχές της βιώσιμης κατασκευής. Κάθε έργο που αναλαμβάνουμε είναι μοναδικό και μέσα από αυτό φροντίζουμε να εξελίσσουμε τις ήδη υπάρχουσες πρακτικές μας με στόχο να προσφέρουμε αρχιτεκτονικές λύσεις.

με την ΕΤΕΜ, η οποία αντιμετωπίζει κάθε έργο ως ένα «κέλυφος» που στοχεύει στη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που το κατοικούν. Μέσα από το διευρυμένο προϊοντικό χαρτοφυλάκιο της εταιρείας διέλασης, αλλά και από τη μεγάλη και μακρά μας εμπειρία σε απαιτητικά έργα, προσφέρουμε λύσεις για κάθε πιθανό έργο στο μέλλον. Είναι γεγονός πως κανένα άλλο υλικό πέραν του αλουμινίου δεν μπορεί να προσφέρει τόσο μεγάλη σχεδιαστική γκάμα, χωρίς περιορισμούς. Η δυνατότητα επιλογής απεριόριστων συνδυασμών σε τυπολογίες, κατασκευές και χρώματα είναι στοιχεία που αποτελούν βασικό μέρος της συνολικής αισθητικής κάθε έργου. Πόσο σπουδαία είναι για τον αρχιτεκτονικό κλάδο η διεξαγωγή βραβείων, όπως είναι τα Aluminium in Architecture της BOUSSIAS; Διοργανώσεις σαν τα Aluminium in Architecture Awards είναι πολύ σημαντικές, καθώς μας φέρνουν κοντά με τους συναδέλφους, προκειμένου όλοι μαζί να εξελιχθούμε με απώτερο σκοπό την αριστεία του κλάδου στο σύνολό του. Η εκδήλωση προωθεί τις καλές πρακτικές στο αλουμίνιο, ενώ παράλληλα υλοποιεί την γέφυρα μεταξύ αλουμινίου και καινοτομίας, την οποία θέλουμε να προάγουμε και εμείς ως εταιρεία.

Ποιος είναι ο ρόλος των συστημάτων αλουμινίου στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό; Ο ρόλος των συστημάτων αλουμινίου στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό είναι να αναβαθμίσουν στο μέγιστο το κτίριο ενεργειακά, αισθητικά και λειτουργικά, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της καθημερινότητας και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που το κατοικούν. Η εταιρεία μας μοιράζεται την ίδια φιλοσοφία ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

EVENTS

Ηλίας Παπαγεωργίου: Καινοτομίες στον σχεδιασμό της πρόσοψης Ο Πύργος του Πειραιά αποτελεί ένα έργο ορόσημο, το οποίο αναμένεται να επιφέρει μεγάλη οικονομική και επιχειρηματική ανάπτυξη στην πόλη. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι οι καινοτομίες που έχουν εφαρμοστεί στον σχεδιασμό της πρόσοψης του κτιρίου, όπως μας αναφέρει ο Ηλίας Παπαγεωργίου, Αρχιτέκτων Μηχανικός και Επικεφαλής της PILA Studio.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Πώς η πρόσοψη του Πύργου εναρμονίζεται με τον βιομηχανικό χαρακτήρα και το γενικότερο αρχιτεκτονικό ύφος του Πειραιά; Όταν ξεκινήσαμε τον σχεδιασμό της νέας όψης του Πύργου του Πειραιά, λάβαμε υπόψη τη γύρω περιοχή, η οποία χαρακτηρίζεται από μία ιδιαίτερη δυναμική διαμορφωνομένη από το λιμάνι, τις διάφορες παλιές βιομηχανίες και βιοτεχνίες, καθώς και από κάποιες καινούριες παρεμβάσεις, όπως νέα κτίρια γραφείων και χώρους εστίασης και πολιτιστικής χρήσης. Όλα αυτά τα στοιχεία καθιστούν τη γειτονιά του Πειραιά ξεχωριστή και έναν τόπο με μεγάλο ενδιαφέρον να ζει και να εργάζεται κανείς εκεί. Συνεπώς, θέλαμε αυτό το κτίριο που βρίσκεται στο επίκεντρο του λιμανιού να ανταποκρίνεται στα δεδομένα της περιοχής. Η όψη, όπως την έχουμε φανταστεί, θα προσφέρει διαφορετικής κλίμακας εμπειρίες. Το κτίριο αποτελεί τοπόσημο για την πόλη και είναι άκρως αναγνωρίσιμο, ενώ είναι περίοπτο και επομένως θεατό από όλες τις περιφερειακές συνοικίες. Ταυτόχρονα, το μοτίβο (pattern) του συστήματος σκίασης που ορίζει την όψη και η κίνηση που υπάρχει στον σχεδιασμό, δίνουν την αίσθηση ότι το κτίριο αλλάζει ανάλογα με τη γωνία εστίασης, καθώς και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της αντίδρασης με το φυσικό φως, την αντανάκλαση και τις σκιές που δημιουργεί. Ποιες είναι οι σπουδαιότερες καινοτομίες που έχουν εφαρμοστεί στο σχεδιασμό της πρόσοψης; Υπήρχαν πάρα πολλές παράμετροι που έπρεπε να ληφθούν υπόψη κατά τον σχεδιασμό της πρόσοψης. Μία από αυτές ήταν η σκίαση, η οποία αφενός παρέχει ένα ευχάριστο περιβάλλον εργασίας στο εσωτερικό και αφετέρου προστατεύει τα υαλοστάσια από τις ηλιακές ακτίνες, συμβάλλοντας παράλληλα στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης του κτιρίου. Η σκίαση καθορίζεται από τις οριζόντιες και κάθετες περσίδες, οι οποίες παρουσιάζουν μία κατακόρυφη στροφή στον άξονά τους, διαφορετική σε κάθε όροφο, και ελαφρά οριζόντια μετατόπιση, τεχνοτροπία που επιτρέπει την κίνηση της όψης. Η μεγαλύτερη καινοτομία είναι ότι αυτή η παραμετρική λύση δίνεται μέσω ενός τυποποιημένου και σχηματοποιημένου συστήματος κατασκευής, που για πρώτη φόρα εφαρμόζεται σε τέτοιο εύρος στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα unitized σύστημα, δηλαδή προκατασκευασμένα πάνελ, που έρχονται στο εργοτάξιο και τοποθετούνται ουσιαστικά έτοιμα σε ειδικά αγκύρια του σκελετού. Κατά αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζεται η αρτι-

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ότητα ενός τόσο εκτενούς έργου και μειώνεται αισθητά ο χρόνος κατασκευής. Υπολογίζεται ότι για να ολοκληρωθεί η όψη ενός ορόφου θα χρειαστεί μόλις μία βδομάδα. Επιπλέον, η παραπάνω μέθοδος δημιουργεί συνθήκες ασφαλούς εργασίας, αφού τα πανέλα θα τα χειρίζονται γερανοί και θα τοποθετούνται από συνεργεία που θα βρίσκονται εσωτερικά του πύργου, διατρέχοντας ελάχιστους κινδύνους. Έχει δοθεί ιδιαίτερη μέριμνα στον σχεδιασμό, ώστε όλα τα προβλήματα να επιλυθούν εκ των προτέρων και η κατασκευή να γίνει με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Πώς η πρόσοψη συνέβαλε στον πράσινο χαρακτήρα του κτιρίου και στην απόκτηση πιστοποίησης LEED Platinum; Σε μεγάλο βαθμό συνέβαλε το σύστημα σκίασης. Κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού έγιναν εκτενείς αναλύσεις για να εντοπιστούν οι βέλτιστες γωνίες και οι διαστάσεις των πανέλων, ώστε να ανοίγουν στο εσωτερικό τη θέα του λιμανιού και της πόλης και ταυτόχρονα να σκιάζουν το μεγαλύτερο μέρος των υαλοστασίων. Έτσι περιορίζεται το solar gain κατά 45%, με αποτέλεσμα να μειώνονται και οι ενεργειακές απαιτήσεις ψύξης του κτιρίου κατά 20% - 21%. Παράλληλα στο εσωτερικό δημιουργείται ένα ευχάριστο περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από άπλετο φως και πανοραμική θέα, ενισχύοντας σημαντικά την ευεξία των εργαζομένων. Ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο για το πράσινο αποτύπωμα του κτιρίου είναι ότι η υφιστάμενη όψη, η οποία αποξηλώθηκε, ανακυκλώθηκε πλήρως. Μάλιστα κάποια από τα ανακυκλωμένα υλικά θα επαναχρησιμοποιηθούν στις διατομές που θα φτιαχτούν για τον Πύργο. Πόσο σημαντική είναι για τον αρχιτεκτονικό κλάδο η διεξαγωγή βραβείων όπως είναι τα Aluminium in Architecture της BOUSSIAS; Θεωρώ ότι γενικά τα βραβεία είναι σημαντικά, διότι μπορεί κανείς να ενημερωθεί, να δει καινοτόμες προτάσεις και λύσεις υψηλής ποιότητας, που εφαρμόζονται σε σύγχρονα έργα. Παρόλο που υπάρχουν πολλά βραβεία που σχετίζονται καθαρά με τον τομέα της αρχιτεκτονικής και της κατασκευής, αυτό που έχει ενδιαφέρον με τη συγκεκριμένη διοργάνωση είναι ότι κατάφερε να συνδέσει «διαφορετικούς κόσμους». Έφερε σε επαφή το design των αρχιτεκτόνων με τα δομικά υλικά, με τους κατασκευαστές και τους προμηθευτές. Για μένα η σπουδαιότερη εμπειρία που αποκόμισα από τα εν λόγω βραβεία, ήταν ότι το οικοσύστημα του κατασκευαστικού κλάδου ήρθε λίγο πιο κοντά.

EVENTS

Όλα τα βραβεία και τα έργα που ξεχώρισαν Τριπλή ήταν η επιτυχία για την Aluminco, η οποία απέσπασε τρία silver βραβεία στον διαγωνισμό. Συγκεκριμένα, στην κατηγορία Reconstruction διακρίθηκε για το Brown Beach Resort, το οποίο βρίσκεται στον νομό Κορινθίας, 50 μόλις λεπτά μακριά από την πρωτεύουσα. Στη συνέχεια, στην κατηγορία Mixed Use ασημένια διάκριση έλαβε το 37-11 30th Street Astoria NY Project, ένα συγκρότημα 200 περίπου υπερπολυτελών διαμερισμάτων στη Νέα Υόρκη, το οποίο εξοπλίστηκε με τα συστήματα αλουμινίου της εταιρείας, έχοντας εξαιρετικές επιδόσεις στην ηχομόνωση, στην ασφάλεια και στην ενεργειακή εξοικονόμηση. Τέλος, silver βραβείο στην κατηγορία Hotel – Resorts απονεμήθηκε στο Six Senses Resort Grenada, θέρετρο τοποθετημένο πάνω σε ένα ακρωτήριο στο νότιο άκρο του νησιού Grenada της Καραϊβικής.

Επιπλέον, Silver βραβείο στην κατηγορία public κέρδισε η τεχνική εταιρεία Anegersi - Γ. Τσαρούχας & ΣΙΑ Ο.Ε. για το αμαξοστάσιο της Πυλαίας στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα από τα πιο εντυπωσιακά έργα του μετρό της συμπρωτεύουσας και αποτελείται από ένα επιβλητικό κτιριακό σύμπλεγμα σύμμικτων κατασκευών. Το έργο εκτείνεται σε έκταση 50.000 τ.μ. και έχει δομημένη επιφάνεια 120.000 τ.μ. Οι 46

εγκαταστάσεις φιλοξενούν τον σταβλισμό και τη συντήρηση του τροχαίου υλικού, τα γραφεία διοίκησης, το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας και χώρο παιδικού σταθμού. Ως επικάλυψη των οροφών, εφαρμόστηκε σύστημα αλουμινίου ορθής ραφής με ενιαίο μήκος μέχρι και 48μ σε καμπύλη και γραμμική μορφή, ικανοποιώντας τις ανάγκες μελετών περί σχεδιασμού, θερμομόνωσης, υδατοστεγανότητας, και ακουστικής. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Επίσης, η Elval Colour απέσπασε Gold βραβείο στην κατηγορία Best Element Installation & Systems για τις αεριζόμενες προσόψεις με σύνθετα πάνελ αλουμινίου etalbond®Α2, οι οποίες επιλέχθηκαν για την ανακαίνιση του Athens Capital Center Hotel MGallery στην Αθήνα. Δεύτερο χρυσό βραβείο κέρδισε στη κατηγορία Sustainable Production για το κτιριακό συγκρότημα The Orbit, για το οποίο η Elval Colour παρήγαγε 14.500 τ.μ. σύνθετων πάνελ αλουμινίου, άφλεκτου etalbond A2 και πυρίμαχου etalbond FR, με custom made λευκή απόχρωση χαμηλής λαμπρότητας σε συνδυασμό με arypon. Έπειτα, δυο Bronze βραβεία της απονεμήθηκαν για την εξωτερική επένδυση του σταδίου Narbonne Arena στη Γαλλία και για την εσωτερική επένδυση καταστήματος ρούχων της εταιρείας COS, στις κατηγορίες Sport Facilities και Retail αντίστοιχα.

Επιπρόσθετα, το γραφείο Insite Architect’s Lab έλαβε Gold βραβείο για το συγκρότημα Salvia Suites στην κατηγορία Hotels - Resorts. Πρόκειται για υπόσκαφες κατοικίες που συνδυάζουν το κρητικό τοπίο με τον μεσογειακό ορίζοντα. Λόγω της ιδιαίτερης μορφολογίας του εδάφους, ο σχεδιασμός του νέου συγκροτήματος έρχεται να ακολουθήσει την κλίση του φυσικού εδάφους και να συμφιλιώσει το νέο κτιριακό όγκο με το υπάρχoν τοπίο. Το σύνολο του συγκροτήματος ακροβατεί πάνω στις υψομετρικές καμπύλες, προσφέροντας ανεμπόδιστη θέα προς τη θάλασσα. Η επανάληψη του υδάτινου στοιχείου με τις κολυμβητικές δεξαμενές στη διαμόρφωση του υπαίθριου χώρου ενισχύει την οπτική ενοποίηση με τη θάλασσα κατά τη θέαση προς τον Νότο. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

EVENTS

Στην ίδια κατηγορία Silver βραβείο απέσπασε το γραφείο KKMK Architects για το White Pebble Suites, ένα συγκρότημα πολυτελών σουιτών, που βρίσκεται στο παραλιακό μέτωπο των Πολλωνίων στο νησί της Μήλου. Η σχεδιαστική ιδέα προέρχεται από τα κυκλαδίτικα τοπογραφικά περιγράμματα. Το κέλυφος

του κτιρίου κατασκευάστηκε, ώστε να θυμίζει βράχο που έχει λειανθεί από το νερό και τον άνεμο. Το έργο βρίσκεται μπροστά στη παραλία με θέα το νησί της Κιμώλου, οπότε η σχέση κάθε δωματίου με τη θάλασσα ήταν μία κρίσιμη παράμετρος του σχεδιασμού.

Στην κατηγορία Residential Buildings, η Loparnakis Aluminium Systems κέρδισε Bronze βραβείο για το metal skin shading, το οποίο εγκαταστάθηκε σε νεόδμητη τετραόροφη οικοδομή στη Γλυφάδα. Τα Xpand καλύπτουν στο σύνολο τους το κλιμακοστάσιο και μέρος του χώρου της ταράτσας. Βασικοί γνώμονες για την επιλογή του υλικού ήταν η εξοικονόμηση ενέργειας, η αισθητική του κτιρίου και το βάρος της κατασκευής. Το αλουμίνιο σαν υλικό και το μοτίβο Xpand, σε συνδυασμό με τα Τ που επιλέχθηκαν, καλύπτουν στο ακέραιο τις παραπάνω προδιαγραφές. Η συνολικού εμβαδού 140τ.μ. κατασκευή, προσφέρει καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας επαρκή φωτισμό, σκίαση και εξαερισμό.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Διπλή χρυσή διάκριση έλαβε και η Metalskin. Το πρώτο βραβείο δόθηκε στην κατηγορία Retail για το Plovdiv Plaza Mall, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στη νότια κεντρική περιοχή της Βουλγαρίας. Η πρόσοψη αποτελείται από περίπου 6800 τ.μ. διάτρητων πάνελ αλουμινίου. Με βάση την αρχιτεκτονική ιδέα της πρόσοψης του εμπορικού κέντρου, η εταιρεία ανέπτυξε ένα ειδικό σύστημα υποστυλωμάτων που επιτρέπει τη γρήγορη και ασφαλή ανάπτυξη των πάνελ αλουμινίου. Το δεύτερο βραβείο αφορά την κατηγορία Offices και απονεμήθηκε στα κεντρικά γραφεία της Αρχής Ηλεκτρισμού της Κύπρου. Τα προϊόντα που επιλέχθηκαν επιτρέπουν τη διατήρηση του μικροκλίματος μεταξύ του κτιρίου και της πρόσοψης, όπως και την εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Στην κατηγορία Sustainable Design, ασημένιο βραβείο κέρδισε το γραφείο Schema 4 Αrchitects για το Anna Papageorgiou Stem Center του κολλεγίου Ανατόλια. Στον στρατηγικό σχεδιασμό λήφθηκαν υπόψιν θέματα εξοικονόμησης ενέργειας, περιορισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και του climate risk κατά την κατασκευή και ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

λειτουργία του κτιρίου. Η επιλογή των βέλτιστων για το εγχείρημα παθητικών συστημάτων, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υλικών, καθώς και η ενσωμάτωσή τους στο κτιριακό κέλυφος με εφαρμογή των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού, καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του νέου κτιρίου. 49

EVENTS

Τέλος, στην κατηγορία Offices, χρυσός νικητής αναδείχθηκε η Aspa S.A για το Kaizen Campus,ένα σύγχρονο κτίριο γραφείων υψηλών προδιαγραφών που σχεδιάστηκε με βάση τα σύγχρονα περιβαλλοντικά και τεχνολογικά δεδομένα. Η ελλειψοειδείς διαμόρφωση του όγκου δημιουργεί ένα διαμπερές κτίριο, στο οποίο

δεσπόζει η εσωτερική αυλή. Η ιδιαίτερη μορφολογία του κτιρίου, το κέλυφος με τις περσίδες, αλλά και η περίοπτη θέση του προσδίδουν στο έργο τον χαρακτήρα τοπόσημου (landmark) για την ευρύτερη περιοχή. Ο σχεδιασμός του κτιρίου είναι φιλικός προς το περιβάλλον, ενώ πρόκειται να λάβει πιστοποίηση κατά LEED.

Silver βραβείο στην κατηγορία δόθηκε στην Αφοί Μπαρόλα Ι.Κ.Ε. για το Atrium Skylight. Το έργο αφορά τα νέα γραφεία της εταιρείας Ε.F.P.S. με έδρα τη Νέα Κηφισιά. Από την αρχιτεκτονική μελέτη δόθηκε έμφαση στην συνύπαρξη αίθριων και κουφωμάτων αλουμινίου. Επιλέγοντας τις κατάλληλες σειρές Europa, εξασφαλίστηκαν οι απαιτούμενες υψηλές επιδόσεις θερμομόνωσης και το ενιαίο minimal ύφος του σχεδιασμού. Το αποτέλεσμα είναι ένας χώρος με βέλτιστη εκμετάλλευση του φυσικού φωτός, ώστε να δημιουργεί τις βάσεις για έμπνευση και δημιουργικότητα στους εργαζόμενους, ενώ παράλληλα εξασφαλίζει άριστες συνθήκες θερμικής άνεσης, ηχομόνωσης και ασφάλειας για τους χρήστες.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Aluminium Designer of the Year ΑΦΟΙ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ Ο.Ε “INOXAL” Aluminium Achitect of the Year PILA STUDIO Architectural Design & Construction PLATINUM

PILA STUDIO // Πύργος Πειραιά

Residential Buildings GOLD

Inoxal by ETEM // Υπόσκαφη Εξοχική Κατοικία «LE GRAND BLEU»

Public Facilities & Offices GOLD

ASPA S.A // Kaizen Campus // Offices

SILVER

Anegersi - Γ. ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ & ΣΙΑ Ο.Ε. // Μετρό Θεσσαλονίκης - Αμαξοστάσιο Πυλαίας // Public

BRONZE

ELVAL COLOUR // Narbonne Arena. Εξωτερική επένδυση σταδίου με ιδιαίτερη διαμόρφωση σύνθετων πάνελ αλουμινίου etalbond® // Sport Facilities

Hotels / Resorts / Wellness / Spa Center GOLD

Insite Architects Lab // Salvia Suites

SILVER

ALUMINCO | Range Developments // Six Senses Resort Grenada

Mixed Use GOLD

PILA STUDIO // Πύργος Πειραιά

SILVER

ALUMINCO | PARATUS LLC // 37-11 30th Street Astoria NY Project

Architecture & Design Interior Design GOLD

Inoxal by ETEM // Υπόσκαφη Εξοχική Κατοικία «LE GRAND BLEU» // Residential Buildings

SILVER

Inoxal by ETEM // Architectural Systems Showroom - Inoxal S.A // Retail

BRONZE

ELVAL COLOUR // Εσωτερικές επενδύσεις και ειδικές κατασκευές καταστήματος με ανοδιωμένα Σύνθετα Πάνελ Αλουμινίου etalbond® // Retail

Outdoor Landscape GOLD

METALSKIN | Stephen George International, Arceland Capital Management // Plovdiv Plaza Mall // Retail

SILVER

KKMK Architects // White Pebble Suites // Hotels / Resorts / Wellness / Spa Center

BRONZE

Loparnakis Aluminium Systems // Metal skin shading: Σκίαση κλιμακοστασίου και Pool Roof με XPAND σε συνδυασμό με βιομηχανικό προφίλ ‘Τ’ // Residential Buildings

Offices GOLD

METALSKIN | EKA GROUP // Κτίριο γραφείων AHK, Λάρνακα, Κύπρος.

SILVER

Αφοί Μπαρόλα Ι.Κ.Ε. // Atrium - Skylight for Office in Kifisia

Best Element Installation & Systems GOLD

Elval Colour // Athens Capital Center Hotel MGallery. Βιοκλιματική λειτουργία κτιρίου. Αεριζόμενες προσόψεις με σύνθετα πάνελ αλουμινίου etalbond®Α2

Reconstruction / Renovation / Restoration Reconstruction & Renovation GOLD

Inoxal by ETEM // Architectural Systems Showroom - Inoxal S.A

SILVER

ALUMINCO | Dexter Brown Development Athens, Elastic Architects

Sustainable Design GOLD

PILA STUDIO // Πύργος Πειραιά

SILVER

schema 4 architects // Anna Papageorgiou STEM Center

Sustainable Production GOLD

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Elval Colour // THE ORBIT. Επιλογή προϊόντων πρόσοψης αφιερωμένα στη βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης των κτιρίων, στην αύξηση της βιωσιμότητας των προσόψεων και των οροφών και στη μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Διάφανος κόσμος: Το γυαλί στην αρχιτεκτονική σήμερα Το αρχαίο υλικό που κατέστη αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο «μικροσκόπιο» του Architect αυτού του μήνα.

Καινοτόμες χρήσεις, εξοικονόμηση ενέργειας, βιωσιμότητα. Τρεις βασικοί πυλώνες που απασχολούν τον αρχιτεκτονικό κόσμο σε σχέση με τη χρήση του γυαλιού. Τρεις αρχιτέκτονες μιλούν για το γυαλί, τις λύσεις που δίνει και τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν κατά τη χρήση του. ΤΩΝ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΗ ΝΟΤΑΡΑΚΗ 52

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Αν

και η τεχνολογική πρόοδος έκανε το γυαλί ένα φθηνότερο υλικό από τη δεκαετία του ’60 και μετά, η αστικοποίηση ήταν αυτή που οδήγησε στην εκτόξευση της ζήτησής του. Σε συνδυασμό με την επικράτηση νέων αντιλήψεων για το πώς ζούμε, το γυαλί διεκδίκησε και σε έναν μεγάλο βαθμό κατέκτησε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στα κτίρια και όχι μόνο. Το όριο όμως δεν μπήκε εκεί. Τα τελευταία χρόνια το γυαλί ανήχθη από ένα υλικό πλήρωσης σε ένα από τα κυριότερα δομικά υλικά. Νέες κατασκευές, όπως τα Apple Stores, δίνουν την αίσθηση μιας διαφανούς πραγματικότητας, ενώ πλήθος προσόψεων, απότοκο της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, διακρίνεται για τους έντονους χρωματισμούς και αποχρωματισμούς του. Μέσα στα πυκνά αυτά εξήντα χρόνια, το γυαλί, υλικό γνωστό από τις απαρχές της ιστορίας του ανθρώπου, απέδειξε πως οι δυνατότητες του στον κατασκευαστικό κλάδο και την αρχιτεκτονική είναι πραγματικά αναρίθμητες.

Καινοτόμες χρήσεις, εντός και εκτός των κτιρίων Το γυαλί είναι αρκετά διαδεδομένο τα τελευταία χρόνια με ποικίλες εφαρμογές τόσο στη μοντέρνα όσο και στη συμβατική αρχιτεκτονική. Η διαφάνεια και οι θερμοχρωμικές ιδιότητες του υλικού προσδίδουν πλήθος επιλογών στο interior και exterior design, με κριτήριο πάντοτε το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα. Τα υαλοπετάσματα που τοποθετούνται στις προσόψεις των κτιρίων, δεν αποτελούν μια απλή επένδυση του κελύφους, αλλά έναν δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των εσωτερικών χώρων της κατασκευής και του εξωτερικού περιβάλλοντος. Η διάχυση του ηλιακού φωτός και η θέα, ιδανικά προς κάποιο φυσικό τοπίο, αποτελούν βασικά γνωρίσματα ενός ευχάριστου και ελκυστικού κτιρίου και βασικές προϋποθέσεις για την ψυχική υγεία και ευεξία των χρηστών. Ιδιαίτερα διευρυμένες είναι οι χρήσεις του γυαλιού στην βιομηχανία κατασκευών, γεγονός στο οποίο έχει συμβάλει η ανάπτυξη της τεχνολογίας, αλλά και οι διεθνείς αρχιτεκτονικές τάσεις. Σχετικά ο Χάρρυ Μπουγαδέλλης, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής του γραφείου ΑΕΤΕΡ Αρχιτέκτονες δηλώνει ότι «το γυαλί, χάρη στη διαφάνειά του και την αντοχή του στο χρόνο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα υλικά της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, της οποίας αποτελεί τρόπον τινά το σήμα κατατεθέν. Τις τελευταίες δεκαετίες οι δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, οι οποίες εφαρμόζονται στην παραγωγή υαλοπινάκων, παρέχουν μια εκπληκτικά ευρεία ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

γκάμα επιλογών. Οι υαλοπίνακες μπορεί να έχουν καμπύλη μορφή, να έχουν κεραμική ή άλλων ειδών εκτυπώσεις στην επιφάνειά τους, να έχουν θερμοχρωμικές ιδιότητες ή εφαρμογές υγρών κρυστάλλων και να διαθέτουν μία σειρά από επιστρώσεις, οι οποίες ρυθμίζουν τις ιδιότητές τους. Χρησιμοποιούνται όχι μόνο στα ανοίγματα των κατασκευών, αλλά και ως στοιχεία σκίασης, εσωτερικού διαχωρισμού, οπτικού ελέγχου και διακόσμησης». «Το γυαλί προφανώς συνδέει τον εσωτερικό χώρο με τον εξωτερικό. Όταν το μάτι ταξιδεύει μέσα από έναν τοίχο, βιώνουμε τον χώρο σαν μεγαλύτερο. Η θέα και η συγκεκριμένη σύνδεση με το εξωτερικό περιβάλλον, προσθέτει μεγάλη αξία στα σύγχρονα κτίρια. Μπορούμε να αφιερώσουμε χρόνο εντός, έχοντας άμεση σχέση, αλλά και γνώση των εξωτερικών συνθηκών. Το γυαλί μας συνδέει με την πραγματικότητα και το παρόν. Μας παρέχει τη δυνατότητα να βιώσουμε τις μέρες, τον καιρό και τις εποχές» επισημαίνει η Μαρία Παπαφίγκου, Αρχιτέκτων των ΟΟΑΚ Architects. Με τη σειρά της η Μυρτώ Κουτσοβούλου, Chief Operations Director του αρχιτεκτονικού γραφείου Potiropoulos+Partners σημειώνει πως «στα σύγχρονα έργα, οι καινοτόμες χρήσεις του γυαλιού περιλαμβάνουν την αξιοποίηση των στατικών ιδιοτήτων του υλικού, δημιουργώντας μία σειρά από αρχιτεκτονικά μορφολογικά στοιχεία, έως και προσόψεις ή κελύφη κτιρίων, εξ ’ολοκλήρου κατασκευασμένα από αυτό. Επιπλέον, οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις στο γυαλί έχουν οδηγήσει την κατασκευή καμπύλων υαλοπινάκων σε διαφορετικά επίπεδα πολυπλοκότητας και απόδοσης τα τελευταία χρόνια. Η χρήση του καμπύλου γυαλιού έχει πλέον καταστεί διαδεδομένη στα έργα και προσφέρει καλύτερη αίσθηση της διαφάνειας, της οπτικής επαφής και της διαμπερότητας στους διάφορους χώρους, καθώς και οργανικές μορφές στη γεωμετρία των κτιρίων».

Χάρρυ Μπουγαδέλλης, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής, AETER Architects

Μυρτώ Κουτσοβούλου, Chief Operations Director, Potiropoulos+Partners

Εξοικονόμηση ενέργειας: φυσικό φως και θερμότητα Το γυαλί όπως είδαμε, αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα εργαλεία του αρχιτεκτονικού design, εξαιτίας της ευελιξίας του στον σχεδιασμό και των πολλαπλών δυνατοτήτων που προσφέρει. Ωστόσο όμως, με αφορμή την ενεργειακή και κλιματική κρίση, οι συνηθέστερες εφαρμογές του σχετίζονται με την ενεργειακή εξοικονόμηση και τον πράσινο χαρακτήρα των κτιρίων. Τα τελευταία συστήματα υαλοπετασμάτων παρουσιάζουν ολοένα και μεγαλύτερες θερμομονωτικές επιδόσεις, μειώνοντας

Μαρία Παπαφίγκου, Αρχιτέκτων, ΟΟΑΚ Architects

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

σε μεγάλο ποσοστό τις ενεργειακές ανάγκες για θέρμανση των εσωτερικών χώρων. Συνδυαστικά με καινοτομίες στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, που συντελούν στη διάχυση του φυσικού φωτός και στη μετάδοση της ηλιακής θερμότητας, επιτυγχάνονται βέλτιστες συνθήκες θερμικής άνεσης. Με την άποψη αυτή σύμφωνη είναι η Μ. Κουτσοβούλου, η οποία υπογραμμίζει πως «τις τελευταίες δεκαετίες, οι τεχνολογίες γυαλιού για κτιριακά έργα έχουν υποστεί ριζικές αλλαγές και έχουν επεκτείνει τις λειτουργίες και τις εφαρμογές των υαλοπινάκων, με γνώμονα την ενεργειακή εξοικονόμηση. Οι ιδιότητες του γυαλιού έχουν αναβαθμιστεί σημαντικά και παρουσιάζεται συνεχής βελτίωση της απόδοσής του θερμομονωτικά, σε συνδυασμό με μεθόδους ρύθμισης της μετάδοσης του φωτός και της ηλιακής θερμότητας. Κατ’ επέκταση, συμβάλλει καθοριστικά στην θερμική άνεση των χρηστών και στην βέλτιστη απόδοση των ΗΜ συστημάτων, ενισχύοντας τη θέση του ως ένα υλικό κατασκευής για κτίρια χαμηλής ενεργειακής απόδοσης». Σημαντικά στοιχεία του σχεδιασμού με άμεσο αντίκτυπο στην ενεργειακή εξοικονόμηση αποτελούν ο φυσικός φωτισμός και οι σκιάσεις που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πιο αναλυτικά η Μ. Παπαφίγκου επεξηγεί ότι «τις περισσότερες φορές θέλουμε το γυαλί να είναι όσο το δυνατόν πιο διάφανο. Το αντανακλαστικό φιλμ επηρεάζει το πόσο φωτεινό αντιλαμβανόμαστε τον εξωτερικό χώρο. Το ζητούμενο είναι να έχουμε όσο γίνεται πιο πραγματική αίσθηση του φυσικού φωτός. Για αυτό συνήθως προτιμούμε να φιλτράρεται το φως με διάφορους μηχανισμούς σκίασης και όχι με πρόσθετο φιλμ προστασίας. Το ιδανικό είναι η σκίαση να ανταποκρίνεται αυτόματα στις συνθήκες φωτισμού κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κατά τη διαδικασία του σχεδιασμού είναι σημαντικό να διαθέτει κανείς τα σωστά ψηφιακά εργαλεία, έτσι ώστε να μπορεί να υπολογίσει

Το γυαλί είναι ένα κατεξοχήν «πράσινο» υλικό, διότι έχει σπουδαίες θερμομονωτικές ιδιότητες, ανακυκλώνεται εύκολα και δεν έχει αρνητικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο η διαδικασία παραγωγής του 54

και να απεικονίσει σωστά το φυσικό φως στο σχέδιο. Καθότι πλέον, οι περισσότεροι αρχιτέκτονες αναπτύσσουν τα σχέδιά τους σε μοντέλα BIM και η βιομηχανία θα συνεχίσει να προσαρμόζεται σε αυτό, θα είναι όλο και πιο εύκολο να εφαρμόζονται οι απαραίτητες παράμετροι εξοικονόμησης ενέργειας». Για να γίνει ακόμη πιο αποτελεσματική η δράση των υαλοπετασμάτων, συχνά χρησιμοποιούνται εξειδικευμένα συστήματα σκίασης. Ο Χ. Μπουγαδέλλης αναφέρει πως «οι μεγάλοι κατασκευαστές παρέχουν υαλοπίνακες με μία τεράστια επιλογή διαθέσιμων επιστρώσεων και συστατικών μάζας, ελέγχοντας την ανακλαστικότητα και την απορροφητικότητα τους, και ρυθμίζοντας αναλόγως τον συντελεστή θερμοπερατότητας. Συνήθως, αυτές οι επιλογές συνδυάζονται με ανεξάρτητα από τους υαλοπίνακες συστήματα σκίασης, μεταξύ άλλων περσίδες, ρολά και πρόβολοι».

Βιωσιμότητα: χρησιμοποιώντας υπεύθυνα ένα ανακυκλώσιμο υλικό Τα νέα κτίρια πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές, ώστε να θεωρούνται φιλικά προς το περιβάλλον και τον ίδιο τον άνθρωπο. Τόσο οι διαδικασίες κατασκευής, όσο και τα υλικά που επιλέγονται θα πρέπει να έχουν μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα. Αυτό όμως μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη χρήση πιστοποιημένων «πράσινων» υλικών. Παράλληλα είναι κρίσιμο να χρησιμοποιούνται ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες, που με την κατάλληλη επεξεργασία θα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν σε επόμενες κατασκευές. Το γυαλί, καθώς ανακυκλώνεται εύκολα και υπάρχει σε σχετική αφθονία στην αγορά, αποτελεί μία από τις πιο βιώσιμες επιλογές. Σύμφωνα με τη Μ. Παπαφίγκου πρόκειται για ένα θεμελιώδες εργαλείο, προκειμένου οι αρχιτέκτονες να δημιουργήσουν χρηστικά άρτιους, αλλά και πλούσιους σε εμπειρίες χώρους. «Επιπρόσθετα, σήμερα, είναι δυνατή η χρήση του γυαλιού με υπεύθυνο τρόπο από περιβαλλοντολογική άποψη, καθώς έχουν αναπτυχθεί οι τεχνολογίες για την παραγωγή υαλοπινάκων με καλά U-values, αλλά και οι τεχνολογίες σχετικά με την τοποθέτηση τους», υπογραμμίζει. «Το γυαλί είναι ένα από τα καθοριστικότερα υλικά στον ενεργειακό σχεδιασμό των κτιρίων, καθώς παίζει καθοριστικό ρόλο, εκτός από τον φυσικό φωτισμό και στη θέρμανση χώρων μέσω συστημάτων παθητικού ηλιασμού», υποστηρίζει ο Χ. Μπουγαδέλλης προσθέτοντας πως πρέπει να ελέγχεται η εφαρμογή του στις κτιριακές επιφάνειες, ώστε το καλοκαίρι να μην δημιουργείΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

ται υπερθέρμανση στους εσωτερικός χώρους. «Όταν ο έλεγχος γίνεται σωστά υπάρχει σημαντικό ενεργειακό όφελος», τονίζει. «Γυάλινες επιφάνειες σε συνδυασμό με φωτοβολταϊκά στοιχεία αυξάνουν σημαντικά τα ενεργειακά κέρδη των κτιρίων. Είναι ένα υλικό που ανακυκλώνεται ευρέως και η παραγωγή του δεν έχει σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα». Και η Μ. Κουτσοβούλου στέκεται στο ότι το γυαλί ανακυκλώνεται, δηλώνοντας πως είναι ένα αδρανές υλικό, με δυνατότητα ανακύκλωσης σε ένα σύστημα κλειστού κύκλου επ’ αόριστο. «Παρά την ανακυκλωσιμότητά του, η μεγαλύτερη ποσότητα του γυαλιού που προέρχεται από την κατασκευή, στο τέλος του κύκλου ζωής της δεν ανακυκλώνεται σχεδόν ποτέ σε νέα προϊόντα», αναφέρει προσθέτοντας πως η χρήση ανακυκλωμένου γυαλιού για την κατασκευή νέων προϊόντων θα δημιουργούσε σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας και εκπομπών CO2. «Καθώς η βιομηχανία αρχιτεκτονικού γυαλιού έχει τη δυνατότητα να είναι ένα παράδειγμα κυκλικής οικονομίας, θα ήταν σημαντικό να εξελίσσονταν περαιτέρω οι διάφορες δομές και να αναπτυχθούν προγράμματα συλλογής και ανακύκλωσης, με στόχο την βιωσιμότητα και την αλλαγή της τρέχουσας γραμμικής λειτουργίας του κλάδου». ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

Προς ένα διάφανο μέλλον;

Το γυαλί φαίνεται να έχει αποκτήσει ανερχόμενο ρόλο στον κατασκευαστικό κλάδο και να χαίρει μεγάλης εκτίμησης από σημαντική μερίδα των αρχιτεκτόνων. Οι εκατοντάδες εφαρμογές του στον σχεδιασμό εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, συνδυαστικά με τις σπουδαίες θερμομονωτικές του ιδιότητες και τον βιώσιμο χαρακτήρα του, το καθιστούν αναμφίβολα μία κορυφαία επιλογή. Τι επιφυλάσσει όμως το μέλλον γι’ αυτό το «παλιό και συνάμα σύγχρονο» υλικό; «Ελπίζουμε να δούμε ακόμα λεπτότερα κουφώματα και περαιτέρω μινιμαλιστικούς τρόπους τοποθέτησης γυαλιού, διατηρώντας ωστόσο τις θερμομονωτικές του ιδιότητες. Επίσης ελπίζουμε να δούμε νέους τρόπους κατασκευής κυρτού γυαλιού που θα κάνουν τη χρήση του πιο προσιτή», αναφέρει η Μ. Παπαφίγκου. Προς ώρας το γυαλί περιορίζεται σε μεγαλύτερου βεληνεκούς επαγγελματικά και ιδιωτικά κτίρια, δίνοντας την αίσθηση της πολυτέλειας και της επιβλητικότητας. Ωστόσο, όσο η κλιματική κρίση εντείνεται αναμένουμε να δούμε το γυαλί ως κύριο δομικό υλικό ακόμα και σε συμβατικές κατασκευές.

S U S TA I N A B L E A R C H I T E C T U R E

Ενεργά δομικά υλικά: Η επόμενη μέρα για την αειφόρα αρχιτεκτονική; Όταν η βιοτεχνολογία συναντάει την αρχιτεκτονική τα όρια ανάμεσα στο φυσικό και στο τεχνητό περιβάλλον ρευστοποιούνται. Τι επιφυλάσσουν οι διεπιστημονικές συνεργασίες και πώς αυτές μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που ζούμε; ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΝΟΤΑΡΑΚΗ 56

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

σιμέντο που «επουλώνει» μόνο του τις ρωγμές, μονώσεις από μυκήλιο, βιοδεκτικοί τοίχοι που αξιοποιούν όμβρια ύδατα και απορροφούν ρύπους. Εικόνες που φαντάζουν βγαλμένες από μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, αλλά δεν είναι. Τα ενεργά δομικά υλικά φιλοδοξούν να αποκτήσουν ρόλο στις κατασκευές της επόμενης ημέρας. Τα στοιχεία είναι αμείλικτα. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι εκπομπές CO2 από τα κτίρια και τον κατασκευαστικό τομέα έπεσαν το 2020 στα επίπεδα του 2007. Η μείωση οφείλεται κυρίως στην πανδημία του κορονοϊού με τον ΟΗΕ να στηλιτεύει την μάλλον αργή πρόοδο του κλάδου προς την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και να επικροτεί το γεγονός ότι πλάι στις μειώσεις των εκπομπών από τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, ολοένα και περισσότερες χώρες υιοθέτησαν μέτρα «που ενδέχεται να έχουν μελλοντικές επιπτώσεις στις εκπομπές (σ.σ. CO2) και στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων». Πιο συγκεκριμένα τα κτίρια και η κατασ κευαστική βιομηχανία καταναλώνουν το 36% της παγκόσμιας τελικής ενέργειας και ευθύνονται για το 37% των εκπομπών CO2. Για να επιτευχθούν οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού, το δομημένο περιβάλλον οφείλει μέχρι το 2030 να μειώσει στο μισό τις εκπομπές CO2, ενώ οι ανθρακούχες εκπομπές σε όλα τα νέα κτίρια πρέπει να είναι μηδενικές. Πέρα όμως από τις διεργασίες σε διεθνές επίπεδο, τις εναρμονίσεις των εθνικών νομοθεσιών, την επιβολή μέτρων ή την παροχή κινήτρων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, ειδικοί από τους κλάδους της βιοτεχνολογίας, της επιστήμης των υλικών, της χημείας, της βιοτεχνολογίας αλλά και του ντιζάιν φιλοδοξούν να αλλάξουν ριζικά τη σχέση ανάμεσα στο δομημένο περιβάλλον και στον φυσικό κόσμο.

Ενεργά δομικά υλικά – μαθαίνοντας απο τη φυσική πολυπλοκότητα «Η αειφόρος αρχιτεκτονική στοχεύει στην ελαχιστοποίησή των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις δομικές κατασκευές» επισημαίνει μιλώντας στο Architect ο καθηγητής Μηχανικής Συμπεριφοράς Επιφανειών και Διεπιφανειών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Θεόδωρος Ματίκας. «Η αειφορία στη σύγχρονη αρχιτεκτονική βασίζεται στη χρήση νέων υλικών» μας λέει ξεχωρίζοντας τρεις κατηγορίες: i) τα ανακυκλωμένα δομικά υλικά που συμβάλλουν στη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος του κτιρίου μειώνοντας την ενσωματωμένη ενέργειας που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

των υλικών, ii) τα δομικά υλικά χαμηλής εκπομπής πτητικών οργανικών ενώσεων που αντικαθιστούν υλικά που περιέχουν φορμαλδεΰδη, αρσενικό ή αμίαντο τα οποία σχετίζονται με σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ii) τα υλικά που ενισχύουν την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, όπως για παράδειγμα το διαφανές σκυρόδεμα, οι επιστρώσεις χαμηλής εκπομπής, τα ηλεκτροχρωμικά υλικά και τα υλικά υψηλής θερμικής αντίστασης. Οι έρευνες για τα ενεργά δομικά υλικά, που περιέχουν μικροοργανισμούς και επιδεικνύουν βιολογικές ιδιότητες, εντατικοποιούνται και οι επιστήμονες καλούνται να δώσουν απαντήσεις σε ένα ευρύ φάσμα ερωτημάτων για τη μείωση του αποτυπώματος του άνθρακα, τη βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων και τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα. «Τα τελευταία χρόνια επανερχόμαστε σε nature based solutions στην αρχιτεκτονική, στην αρχιτεκτονική τοπίου και όχι μόνο: είναι σημαντικό να δούμε ποιους μηχανισμούς έχει αναπτύξει η φύση στα δισεκατομμύρια χρόνια εξέλιξής της για να αντιμετωπίζει αυτά που σήμερα ονομάζουμε περιβαλλοντικά προβλήματα και να μάθουμε από αυτούς. Στόχος είναι να διατηρήσουμε, να συνεργαστούμε ή ακόμα και να μιμηθούμε τη φυσική πολυπλοκότητα» αναφέρει από την πλευρά του ο αρχιτέκτονας και αρχιτέκτονας τοπίου Θωμάς Δοξιάδης. «Αυτήν την πολυπλοκότητα των σχέσεων μεταξύ των έμβιων όντων και των διαδικασιών που επιτελούν αγγίξαμε στο έργο μας ‘Entangled Kingdoms’ ενώ παράλληλα μελετήσαμε τις κατάλληλες συνθήκες ανάπτυξης μιας ομάδας οργανισμών: των μυκήτων» μας λέει για το έργο του γραφείου του, doxiadis+, το οποίο παρουσιάστηκε πέρυσι στην Μπιενάλε της Βενετίας. «Στο Entangled Kingdoms δημιουργήσαμε τον πρώτο κήπο του κόσμου που απαρτίζεται από μύκητες (funghi) αναδεικνύοντας τη σημασία της αρμονικής συνύπαρξης των ειδών ως sine qua non προϋπόθεση για την επιβίωση και τη μελλοντική ευημερία του πλανήτη» δηλώνει για το έργο, σημειώνοντας πως οι μύκητες είναι υπεύθυνοι για τον μεταβολισμό και εν συνεχεία για να τραφούν τα κύτταρά μας, άρα χωρίς αυτούς δε θα ζούσαμε. «Υπάρχει ένα δίκτυο αλληλεξάρτησης μεταξύ όλων των οργανισμών, το οποίο σου ανοίγει τα μάτια για το πως πρέπει να αντιμετωπίζεις τον κόσμο.» Πώς συνδέονται όμως όλα αυτά με τις κατασκευές; «Δεδομένου ότι είμαστε στον κόσμο των κατασκευών, δηλαδή είμαστε αυτοί που ασχολούνται με λειτουργικά συστήματα, μελετάμε στα έργα μας τον ρόλο που μπορούν να

Θωμάς Δοξιάδης, Αρχιτέκτονας και Αρχιτέκτονας Τοπίου, doxiadis+

⊳ Το Hy-Fi, του αμερικανικού The Living, που σύμφωνα με τους κατασκευαστές του, αποτελεί ένα επιτυχημένο πείραμα αλλά και ένα νέο παράδειγμα αειφόρου αρχιτεκτονικής. Ο πύργος, ύψους 13 μέτρων, δημιουργήθηκε μετά από δοκιμές νέων βιολογικών οικοδομικών υλικών και από 10.000 λιπασματοποιήσιμα τούβλα. Για τρεις μήνες φιλοξένησε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αποσυναρμολογήθηκε και τα τούβλα χρησιμοποιήθηκαν ως λίπασμα στους κήπους της περιοχής. Φωτογραφία: The Living Project/Holcim Foundation

S U S TA I N A B L E A R C H I T E C T U R E

To BioKnit Prototype, μία κατασκευή του Hub for Biotechnology and the Built Environment στο οποίο συμμετέχουν βιοεπιστήμονες από το πανεπιστήμιο Νορθούμπρια και μηχανικοί από το πανεπιστήμιο Νιούκασλ. Μετά από εβδομάδες δοκιμών το BioKnit Prototype έθεσε νέα όρια στις κατασκευές όπου χρησιμοποιείται μυκήλιο και συνεχίζει να εξετάζει τις χρήσεις του στην αρχιτεκτονική. Φωτογραφία: Hub for Biotechnology and the Built Environment

διαδραματίσουν οι οργανισμοί υπό το πρίσμα αυτό. Τα βιολογικά συστήματα θεωρούμε ότι θα αποτελέσουν ξανά πολύ σημαντικό μέρος στη δημιουργία των υποδομών, των πόλεων και των κτιρίων.»

Πέρα απο την έρευνα: οι προσδοκίες της αγοράς και το αδύναμο scale up Παρά το γεγονός ότι τα ενεργά δομικά υλικά απασχολούν όλο και περισσότερο τους επιστήμονες και την κατασκευαστική κοινότητα, η θεματική της φετινής Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής του Ταλίν είναι «Edible, Or the Architecture of Metabolism», η παρουσία τους στην αγορά είναι ισχνή. «Μια εικοσαετία απαιτείται συνήθως για τη μεταφορά από το εργαστήριο στην εμπορευματοποίηση ενός νέου υλικού» επισημαίνει ο κ. Ματίκας προσθέτοντας πως η ανάπτυξη ενός νέου υλικού μπορεί να σηματοδοτήσει τη γέννηση ή το τέλος μιας ολόκληρης βιομηχανίας. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, για την επιτυχημένη βιομηχανική παραγωγή ενός υλικού απαιτείται να ξεπεραστούν πολλά εμπόδια: τεχνικά, ρυθμιστικά – νομικά και οικονομικά. «Τα τεχνικά εμπόδια αφορούν στην αποτυχία καθορισμού με σαφήνεια των στόχων που πρέπει να εκπληρώσει το νέο υλικό, οι οποίοι μπορεί να διαφέρουν με βάση το πειραματικό στάδιο και τις ανάγκες της εφαρμογής. Τα ρυθμιστικά - νομικά εμπόδια σχετίζονται με εθνικές πολιτικές, κανονισμούς, 58

ύπαρξη προτύπων, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, προστασία του περιβάλλοντος, υγεία και ασφάλεια. Τα οικονομικά εμπόδια σχετίζονται με το κόστος του scale up, το μέγεθος της αγοράς, τους στόχους κέρδους.» Από την πλευρά του, ο κ. Δοξιάδης, επισημαίνει πως τα βιοϋλικά είναι μια ετερόκλητη ομάδα που παράγονται από διαφορετικούς μικροοργανισμούς και βρίσκονται σε διαφορετικό στάδιο πειραματισμού, ωρίμανσης, εξόδου στην αγορά και χρήσης τους στην κατασκευή. «Πιστεύουμε πως τα ενεργά δομικά υλικά θα έρθουν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με τα συμβατικά υλικά, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν μέχρι και να τα αντικαταστήσουν» δηλώνει υπογραμμίζοντας πως προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή θα πρέπει να βρεθούν βιώσιμοι τρόποι μαζικής παραγωγής με μειωμένο κόστος αλλά και να βελτιστοποιηθούν τα φυσικά χαρακτηριστικά τους κατά περίπτωση, Ο κ. Δοξιάδης φέρνει το παράδειγμα του βιοτσιμέντου, που παράγεται από βακτήρια και το κόστος του είναι σήμερα διπλάσιο σε σχέση με το κανονικό. «Επίσης, απαιτείται μεγαλύτερος πειραματισμός και έλεγχος προκειμένου το υλικό αυτό να χρησιμοποιηθεί σε κατασκευές όπου η μηχανική αντοχή είναι προαπαιτούμενο και δεν διακυβεύεται» επισημαίνει, διευκρινίζοντας ωστόσο πως το υλικό ήδη χρησιμοποιείται σε δαπεδοστρώσεις και επενδύσεις. «Από την άλλη», συνεχίζει ο κ. Δοξιάδης, «τα προϊόντα που κατασκευάζονται από το μυκήλιο των μυκήτων χαρακτηρίζονται από υψηλές μονωτικές ιδιότητες, αντοχή στη φωτιά και στο ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

νερό, μεγαλώνουν γρήγορα και έχουν την ικανότητα να σχηματίζουν συνδέσεις-συσσωματώματα με υψηλή αντοχή με γειτονικά μυκηλιακά προϊόντα, πράγμα που τα καθιστά πολύ χρήσιμα υλικά στην κατασκευή και όχι μόνο». «Υπάρχουν ήδη εταιρείες όπως η Ecovative Design ή η ΜycoWorks που δραστηριοποιούνται στο πεδίο αυτό και παράγουν αποικοδομήσιμα υλικά που στόχος είναι να αντικαταστήσουν τα προϊόντα με βάση τον πολυεστέρα ή το πετρέλαιο», μας λέει προσθέτοντας πως σε κάθε περίπτωση η παραγωγή βιοϋλικών μειώνει τις εκπομπές CO2. «Όσον αφορά τους μύκητες γίνεται ανακύκλωση γεωργικών αποβλήτων στα υποστρώματα που αναπτύσσεται το μυκήλιο, δραστηριότητα που εντάσσεται στις πρακτικές της κυκλικής οικονομίας.»

Μια επανάσταση στα υλικά;

Παρά το απαραίτητο διάστημα που απαιτεί η έρευνα, τα διαφορετικά στάδια ανάπτυξης και τις δυσκολίες διείσδυσης στην αγορά, τα ενεργά δομικά υλικά φαίνεται πως έχουν μπει στην ατζέντα τόσο των ερευνητών όσο και των κατασκευαστών που αναζητούν καινοτόμες διεξόδους για «πράσινες» κατασκευές. Παρότι δεν μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά αν βρισκόμαστε μπροστά σε λύσεις που θα αλλάξουν τον τρόπο που κατασκευάζουμε τα υποδομές και κτίρια είναι σίγουρο πως οι διεπιστημονικές συνεργασίες διευρύνουν το ερευνητικό πεδίο, οι κατασκευαστές αναζητούν νέες εναλλακτικές λύσεις που θα κάνουν πιο ρευστά τα όρια ανάμεσα στο φυσικό και το τεχνητό περιβάλλον.

ΔΕΝΤΡΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΦΩΣ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ

Ολυμπία Αρδαβάνη, Αρχιτέκτων, Atlantis Design

«Η αξιοποίηση της βιοφωταύγειας απασχολεί τα τελευταία χρόνια πλήθος ερευνητών και οργανισμών στον κόσμο» δηλώνει η αρχιτέκτονας Ολυμπία Αρδαβάνη η οποία, στη διδακτορική της διατριβή, μελέτησε το φαινόμενο της βιοφωταύγειας ως στοιχείο εξοικονόμησης ενέργειας και αειφορίας στην αρχιτεκτονική και τους υπαίθριους χώρους της ελληνικής πόλης. Η κα Αρδαβάνη αναφέρει ότι η αντικατάσταση των λαμπτήρων των εξωτερικών χώρων με αντίστοιχους φθορισμού και LED είχε ως αποτέλεσμα τον υπερφωτισμό,που μαζί με την εκπομπή ακτινοβολίας των λαμπτήρων LED σε μικρά μήκη κύματος, «αποτελεί μια σοβαρή απειλή για το οικοσύστημα, επιδρώντας επιβαρυντικά στην υγεία των ζώντων οργανισμών». Παράλληλα «η ολοένα αυξανόμενη ποσότητα αποβλήτων που παράγονται από την επεξεργασία και την κατασκευή εξαρτημάτων των ανωτέρω, καθιστά ιδιαίτερα απαιτητική και ενεργειακά εντατική την ανακύκλωσή τους». Σύμφωνα με τη συνομιλήτριά μας, «για την προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, η χρήση τεχνητών πηγών φωτός σε αστικά τοπία μπορεί να μειωθεί ή και να εξαλειφθεί, αξιοποιώντας νέες μεθόδους που εκμεταλλεύονται φυσικά φαινόμενα, όπως αυτό της βιοφωταύγειας μέσω διαγονιδιακών φυτών».

Η ίδια συνάντησε τον όρο «γενετική αρχιτεκτονική» στα μέσα της δεκαετίας του 2010 όταν ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Τότε αποφάσισε να ασχοληθεί με τη δυνατότητα αξιοποίησης της βιοφωταύγειας «για τον φωτισμό των κελυφών και των υπαίθριων αστικών και περιαστικών χώρων στην Ελλάδα, μέσω διαγονιδιακών φωταυγών φυτών, τόσο για ενεργειακή εξοικονόμηση και τον περιορισμό της φωτορύπανσης, όσο και για τη δημιουργία ενός φιλικότερου και ποιοτικότερου περιβάλλοντος για τον άνθρωπο και το οικοσύστημα». Σύμφωνα με όσα υποστήριξε στη διατριβή της, τα βιοφωταυγή φυτά, μπορούν να συμπληρώσουν ή και να υποκαταστήσουν τον τεχνητό φωτισμό σε εξωτερικά περιβάλλοντα, δημιουργώντας μια μεγάλη ευκαιρία για τον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης. Πόσο όμως απέχουμε από την υλοποίηση μίας τέτοιας ιδέας; «Μέσα από πειράματα, υπολογισμούς και προσομοιώσεις, εκτιμήθηκε η δυνητικά παραγόμενη φωταύγεια από επιλεγμένα φυτά, κατάλληλα για το ελληνικό αστικό τοπίο και για γενετική τροποποίηση με βιοφωταυγή βακτήρια» λέει υπογραμμίζοντας πως τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι είναι εφικτή η υποκατάσταση του τεχνητού φωτισμού σε αστικούς ή περιαστικούς ανοιχτούς χώρους, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των προδιαγραφών φωτισμού. «Σε σχέση με την εφαρμοσιμότητα αυτής της ιδέας, είναι μάλλον θέμα βούλησης για να ξεκινήσει η παραγωγή και η καλλιέργεια τέτοιων φυτών σε επίπεδο δήμων και όχι τόσο πρόβλημα κόστους, που εξάλλου αναμένεται να αποσβεσθεί από την επιτυγχανόμενη ενεργειακή εξοικονόμηση». Σύμφωνα με την κα Αρδαβάνη το μεγαλύτερο πρόβλημα προς το παρόν είναι οι επιφυλάξεις και τα ερωτήματα που εγείρονται σε σχέση με τις πιθανές συνέπειες από την εισαγωγή τροποποιημένων φυτών στο περιβάλλον και στο τοπικό οικοσύστημα, ερωτήματα που πρέπει να διερευνηθούν και να απαντηθούν.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

INTERVIEW

Στυλιανή Λεφάκη: Το γυαλί είναι ένα αμφιλεγόμενο υλικό με απεριόριστες δυνατότητες «Δεν μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας σήμερα χωρίς το γυαλί. Υπολογιστές, κινητά, αυτοκίνητα εξαρτώνται από την τεχνολογία του. Το ίδιο και η αρχιτεκτονική» δηλώνει στο Architect η Στυλιανή Λεφάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΝΟΤΑΡΑΚΗ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

«Η

αρχιτεκτονική του μοντέρνου αλλά και η σύγχρονη βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη χρήση του γυαλιού και στη ‘διαφάνεια’ που προσφέρει», μας λέει η κα Λεφάκη που εκπόνησε τη διατριβή της με θέμα «Γυάλινες Κατασκευές και Αρχιτεκτονικά μνημεία. Η διαφάνεια στην υπηρεσία της προστασίας, αποκατάστασης και ανάδειξης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.»

Τεχνολογική πρόοδος ως αποφασιστικός καταλυτής Το γυαλί που κυρίως χρησιμοποιούμε σήμερα στην αρχιτεκτονική παράγεται από τη δεκαετία του ‘60 και μετά. Μέχρι τότε η παραγωγή επίπεδου διαφανούς γυαλιού, κυρίως λόγω των ενεργοβόρων μεθόδων που απαιτούνται έως σήμερα και της εξειδικευμένης τεχνολογίας παραγωγής, ήταν δύσκολη. «Στην Αγγλία του 18ου αι. είχε θεσπιστεί ειδική φορολογία, το θεωρούσαν αντικείμενο πολυτελείας. Ήταν πολύ ακριβό και αποτελούσε ιδιαίτερο οικιακό εξοπλισμό. Οι αμαξάδες αποσπούσαν το βράδυ τα τζάμια από τις άμαξές τους και τα φύλαγαν σπίτι τους», εξιστορεί η κα Λεφάκη. Κατά τη βιομηχανική επανάσταση, οι προσπάθειες βελτίωσης της τεχνολογίας παραγωγής υαλοπινάκων, οδήγησαν σε μια εμβληματική κατασκευή. Το The Crystal Palace, από γυαλί και μέταλλο, δημιουργία του Τζόζεφ Πάξτον ενός κηπουρού με εμπειρία στα θερμοκήπια, εισήγαγε το ζήτημα της διαφάνειας στην αρχιτεκτονική, πυροδοτώντας νέες θεωρητικές προσεγγίσεις. Έκτοτε η ταχύτητα των εξελίξεων στην παραγωγή του γυαλιού ήταν θεαματική και συμβάδιζε με τις αρχιτεκτονικές απαιτήσεις για περισσότερες και μεγαλύτερες γυάλινες επιφάνειες. «Η σημαντικότερη σημειώθηκε το 1959, με τη μέθοδο της επίπλευσης, που βασίστηκε στην ψύξη του τήγματος υάλου πάνω σε υγρό μείγμα υδραργύρου ή κασσιτέρου.» Έτσι βελτιώθηκε η στιλπνότητα και η διαφάνεια του γυαλιού επιτρέποντας την παραγωγή μεγαλύτερων, λεπτότερων και λαμπρότερων επιφανειών. «Οι εξελίξεις αυτές είχαν ως αποτέλεσμα τη μαζικότερη παραγωγή και την πτώση της τιμής του γυαλιού» υπογραμμίζει η συνομιλήτριά μας. «Οι εξελίξεις στην αρχιτεκτονική σχετίζονται άμεσα με εκείνες στην αυτοκινητοβιομηχανία, στην αεροναυπηγική, στη τεχνολογία του διαστήματος, στα φωτοβολταϊκά και στους υπολογιστές.» Το γυαλί, ανάλογα με τον τρόπο τήξης, ψύξης και επεξεργασίας αποκτά διαφορετικές ιδιότητες. «Το προεντεταμένο γυαλί χρησιμοποιείται και στα αυτοκίνητα καθώς είναι ανθεκτικότερο και τα μικρά θραύσματά του είναι λιγότερο ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

επικίνδυνα.» Η κα Λεφάκη επισημαίνει ότι οι γυάλινες επιφάνειες μπορεί να είναι σύνθετες και να αποτελούνται από διαφορετικά φύλλα ειδικής επεξεργασίας με ενδιάμεσες διαφανείς πολυμερικές συγκολλητικές στρώσεις αλλά και επιστρώσεις. Κάθε τέτοια σύνθεση προσδίδει στο γυαλί διαφορετικές ιδιότητες και συμπεριφορά ως προς το φως, τη θερμοκρασία, τη λειτουργικότητα και την αισθητική. Ανάμεσα στα φύλλα ενσωματώνονται μέχρι και ηλεκτρικά κυκλώματα. «Οι γυάλινες επιφάνειες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ακόμη και ως επιφάνειες θέρμανσης», ενώ αλλού «μπορούν να μεταβάλλουν την αρχιτεκτονική συμπεριφορά του χώρου ανάλογα με τη γωνία πρόσπτωσης του φωτός, όπως στα έργα του αρχιτέκτονα Τζέιμς Κάρπεντερ». Και οι εξελίξεις στους υπολογισμούς μέσω των ψηφιακών προγραμμάτων, ιδίως μετά τη δεκαετία του ‘90, προώθησαν τη χρήση του γυαλιού στην αρχιτεκτονική καθώς επέτρεψαν τον πιο ακριβή υπολογισμό της στατικής του συμπεριφοράς. Η μέθοδος των πεπερασμένων στοιχείων «απελευθέρωσε» τη χρήση του γυαλιού ως φέροντος στοιχείου και συνέβαλε στην αύξηση της διαφάνειας στις κατασκευές. Πριν τη δεκαετία του ’90 οι γυάλινες κατασκευές ήταν λιγότερο διαφανείς, περισσότερο βαριές και περίπλοκες. «Οι παλαιότερες μέθοδοι οδηγούσαν σε βαρύτερα πλαίσια με μεγαλύτερες διατομές και σε πολυπλοκότερα συστήματα στήριξης για λόγους ασφάλειας.» Χαρακτηριστικό παράδειγμα; Η πυραμίδα στο Λούβρο. «Καθώς η στήριξη των γυάλινων επιφανειών προέκυψε ‘πολύπλοκη’, οι δημιουργοί της για να πετύχουν τη διαφάνεια της βασικής αρχιτεκτονικής ιδέας, κατέφυγαν, ως τελευταία λύση, στη διαφάνεια των ίδιων των υαλοπινάκων. Χρησιμοποίησαν ειδική άμμο ως πρώτη ύλη αλλά και ειδικές μεθόδους επεξεργασίας που να εγγυώνται υαλοπίνακες κατά το δυνατόν διάφανους χωρίς τις ελάχιστες αποχρώσεις.» Μερικές δεκαετίες μετά η Apple έκανε τη διαφάνεια κομμάτι της ταυτότητάς της. Το 2006

H διάσημη πυραμίδα στο μουσείο του Λούβρου. Προϊόν μίας εποχής – μεταίχμιο στην τεχνολογική εξέλιξη.

INTERVIEW

Το εμβληματικό Apple Store στο Μανχάταν.

το γυάλινο Apple Store στο Μανχάταν σφράγισε τον χαρακτήρα της εταιρείας. Ανακατασκευάστηκε πέντε χρόνια μετά και έγινε περισσότερο διαφανές με τη χρήση δομικού γυαλιού μεγαλύτερων διαστάσεων ώστε οι «αντιδιαφανείς» αρμοί να ελαχιστοποιηθούν. «Τα γυάλινα κομμάτια ήρθαν από κινεζικό εργοστάσιο που παρήγαγε και γυάλινες επιφάνειες εξωσυμβατικών μεγεθών», σχολιάζει η κα Λεφάκη προσθέτοντας πως τέτοια προϊόντα παρουσιάζονται συνεχώς σε σχετικές εκθέσεις.

Η συμβολική διάσταση

Το γυαλί στην αρχιτεκτονική, λόγω της υψηλής τεχνολογίας που ενσωματώνει, γίνεται συχνά σύμβολο εκσυγχρονισμού και υπεροχής. Από τον ευρωπαϊκό χώρο η κα Λεφάκη ξεχωρίζει το παράδειγμα της Γερμανίας. «Είναι ίσως η χώρα που αγάπησε περισσότερο το γυαλί και το υιοθέτησε με έναν ιδιαίτερο τρόπο ακόμη και αν δεν το παρήγαγε σε μεγάλο βαθμό», λέει προσθέτοντας πως η διαφάνεια απασχολούσε έντονα την αρχιτεκτονική στον γερμανικό χώρο πριν ακόμη το Bauhaus, ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα παρουσιάστηκε ως πυλώνας εκδημοκρατισμού. «Φαινόταν να επιτρέπει σε όλους να απολαμβάνουν το φως. Η ‘κρυστάλλινη ειλικρίνεια’ του γυαλιού έμοιαζε να καταργεί τα όρια του μέσα με το έξω», αναφέρει σημειώνοντας πως το γυαλί συνδέθηκε και με τη βελτίωση των συνθηκών ζωής καθώς εισήγαγε το ηλιακό φως στους εσωτερικούς χώρους εξασφαλίζοντας καλύτερη υγιεινή.

Γυάλινα κτίρια στην Eλλάδα

Γιατί στην Ελλάδα δεν βλέπουμε γυάλινα κτίρια; «Στην αρχιτεκτονική της Μεσογείου αντιλαμβανόμαστε εντονότερα την ανάγκη για μια στέγη που προσφέρει σκιά παρά για ένα κλειστό προστατευτικό κέλυφος. Το κλίμα οδηγεί στην 62

αναζήτηση μιας διαφορετικής διαφάνειας από του γυαλιού. Στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική συναντάται στους ενδιάμεσους χώρους, στις μεταβάσεις από τον υπαίθριο εξωτερικό χώρο στον εσωτερικό. Συνήθως η ζωή λαμβάνει χώρα εκεί, όπως στο χαγιάτι, μια λέξη που σημαίνει ‘ζωή’», υποστηρίζει η κα Λεφάκη προσθέτοντας πως στην Ελλάδα δεν αναπτύχθηκε τεχνολογία παραγωγής γυαλιού όπως στην Ευρώπη. Ακόμη και σήμερα η χώρα ακολουθεί τις εξελίξεις με κάποια καθυστέρηση, ενώ ειδικότητες όπως αυτές της στατικής του δομικού γυαλιού δεν υπάρχουν. «Μια αρχιτεκτονική με ‘ενδιάμεσους χώρους’, όπως εκείνη του Άρη Κωνσταντινίδη ίσως μας εκφράζει περισσότερο.» Το γυαλί ωστόσο δεν είναι ξένο. «Μικρότερου μεγέθους χρωματιστές γυάλινες επιφάνειες, στους φεγγίτες παλιότερα και τα υαλότουβλα στις αρχές του 20ου αιώνα, αποτελούν στοιχεία της ελληνικής αρχιτεκτονικής.»

Οι προκλήσεις

Η τεχνολογική πρόοδος εγγυάται, σε μεγάλο βαθμό, ασφαλείς και ποιοτικές γυάλινες επιφάνειες, ωστόσο το γυαλί παραμένει ένα υλικό που μπορεί να αστοχήσει ή να σπάσει. «Δεν είναι αθάνατο. Είναι κάτι σαν παγωμένο υγρό. Η σταθερότητά του εξαρτάται από την τελειότητα της επιφάνειάς του.» Οι ατέλειες εκεί μπορούν να δημιουργηθούν κατά την παραγωγή, τη μεταφορά, την αποθήκευση ή και την εφαρμογή του. Μία ελάχιστη «γρατζουνιά» ενδέχεται να εξελιχθεί σε ρηγμάτωση. Μπορεί όμως, οι μικρές αυτές ατέλειες, να επουλωθούν μερικώς με το χρόνο χάρη στο φαινόμενο crack healing. Σε κάθε περίπτωση, στα εργοστάσια, ασκείται αυστηρός ποιοτικός έλεγχος με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής να απορρίπτεται και να επιστρέφει στην κάμινο τήξης. Από το 1959 μέχρι σήμερα, οι νέες τεχνολογίες έδωσαν ώθηση στο γυαλί που «από υλικό πλήρωσης έγινε δομικό». Οι γυάλινες αρχιτεκτονικές κατασκευές που βλέπουμε είναι προϊόντα διεπιστημονικής συνεργασίας. «Αρχιτέκτονες, στατικοί, χημικοί , μηχανολόγοι, ηλεκτρολόγοι, προγραμματιστές και designers σχεδιάζουν και παράγουν τις ειδικές αυτές κατασκευές. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά καθώς μπορεί κανείς, ακολουθώντας την τάση διαφάνειας και αποϋλοποίησης της αρχιτεκτονικής ύλης, να σχεδιάσει οποιαδήποτε συμπεριφορά του γυαλιού», επισημαίνει η κα Λεφάκη. Τα όρια της χρήσης του στην αρχιτεκτονική επεκτείνονται διαρκώς. «Με το γυαλί μπορείς να φτιάξεις ό,τι φανταστείς. Αρκεί να ξέρεις πού να απευθυνθείς και να μπορείς να αντεπεξέλθεις στο κόστος.» ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022

artemide.com

Eggboard

Giacobeone&RoJ - Progetto CMR

Athens 34 Solonos Str. 106 73 Kolonaki Tel. (+30) 210 3646770 info@artemide.gr

Thessaloniki 92 G. Papandreou Str. 546 55 Thessaloniki Tel. (+30) 2310 403934 thessaloniki@artemide.gr