Architect Τεύχος 10

T IMH : 9€ | ISS N 27 32 - 87 3 2

TEYXOΣ #10 | ΙΟΥΝΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2022

Selene Hotel Methoni

by Utopia Landscapes

12

ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΑ: ΜΟΝΑΔΙΚΉ ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΔΙΑΜΟΝΉΣ ΜΈΣΩ ΤΟΥ DESIGN

33

BEST LANDSCAPE PROJECTS OF THE YEAR

42

SMART HOME: ΤΟ ΜΑΓΙΚΌ ΡΑΒΔΊ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑΣ ΣΤΟΝ ΧΏΡΟ ΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΊΑΣ

48 Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉ ΑΦΟΥΓΚΡΆΖΕΤΑΙ ΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΈΣ ΑΝΆΓΚΕΣ

berker Q.3

Μοντέρνο design για κομψούς χώρους

Στιβαρός, με καθαρό περίγραμμα και εξαιρετικό φινίρισμα. Ο μοντέρνος σχεδιασμός του διακόπτη berker Q.3 σε συνδυασμό με την υψηλή ανθεκτικότητά του απαντούν σε κάθε αρχιτεκτονική απαίτηση.

Φωτογράφος: Βαγγέλης Πατεράκης

hager.gr

CONTENTS

8 12

12 Ξενοδοχεία: Μοναδική εμπειρία διαμονής μέσω του design

30

42

34

38 40

48

Smart Home: Το μαγικό ραβδί της τεχνολογίας στον χώρο της κατοικίας

Αρχισυντάκτης

MATERIALITY & DESIGN

Σύμβουλος Έκδοσης

Ξενοδοχεία: Μοναδική εμπειρία διαμονής μέσω του design Το ξενοδοχείο του μέλλοντος – οι τάσεις στα resort της Μεσογείου Smart Home: Το μαγικό ραβδί της τεχνολογίας στον χώρο της κατοικίας

BEST LANDSCAPE PROJECTS OF THE YEAR

36

42

NEWS

58

60

52

56

48 Η κοινωνική αρχιτεκτονική αφουγκράζεται τις ανθρωπιστικές ανάγκες Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Βασίλης Μπαρτζώκας (Design Ambassador)

Συντακτική ομάδα

Γιώργος Κατσιμιλής, Διονύσης Νοταράκης Κατερίνα Τσιτούρα

Υπεύθυνη Διαφήμισης

Κυριακή Μανθοπούλου E: kmanthopoulou@boussias.com

Γραφιστική Επιμέλεια Νίκος Γαζετάς

Φωτογράφος

Κορνήλιος Σαραντίογλου

Αρχιτεκτονική τοπίου: Σχεδιάζοντας υπαίθριους χώρους για όλους τους ανθρώπους Selene Hotel Methoni

by Utopia Landscapes The Experience Park by doxiadis+ Kalesma Mykonos

by Livingscapes Mathioudakis

Image Bank

ARCHITECT’S WORLD

Presstime

www.stock.adobe.com

Υπεύθυνη Συνδρομών

Ελένη Λουκίσσα E: eloukissa@boussias.com

Υπεύθυνη Κυκλοφορίας Ρίτα Κανδάκη

Γραμματεία

Δήµητρα Σπανού

Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία

Pressious Arvanitidis

Συσκευασία/Ένθεση/Επικόλληση

Η κοινωνική αρχιτεκτονική αφουγκράζεται τις ανθρωπιστικές ανάγκες Αρχιτεκτονικές καινοτομίες αναδεικνύουν τις πολιτιστικές δράσεις Μουσείο αραβικής αισθητικής από το «μέλλον»

Λογιστήριο

EVENT

Μιχάλης Κ. Μπούσιας

ΕΣΩ 2022: Mια μετα-πανδημική γιορτή του design

CASE STUDIES 54

Γιάννης Πισπιρίγκος E: gpispirigos@boussias.com

Έτσι θα είναι το «Κτίριο Τεχνών» στο Κολλέγιο Αθηνών Πώς μια μελέτη θα αναδιαμορφώσει το Νέο Ψυχικό

Κωσταντίνος Χασιώτης, Αλέξης Σουλιώτης, Λίνα Γκολοµάζου

Ετήσια Συνδρομή: 78€

Εκδότης

Διευθύντρια Περιοδικών Εκδόσεων Κατερίνα Πολυμερίδου

Διευθύντρια Πωλήσεων

Νένα Γιαννακίδου

Group Αdvertising Director Λήδα Πλατή

Group Retail Sales Director/ Subscriptions Αμαλία Ψιλούδη

Creative Director

Γιώργος Τριχιάς

Επικοινωνία BOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Τ: 210 6617777, F: 210 6617778, Κλεισθένους 338, 153 44 Γέρακας

www.boussias.com ISSN: 2732- 8732 Κωδικός ΕΛΤΑ: 210188

www.architectmag.gr 3

EDITORIAL

Γιατί η ξενοδοχειακή αρχιτεκτονική πρέπει να έχει τη δική της θέση Το περιοδικό Architect θα παρουσιάζει, από το επόμενο τεύχος, τα πιο πρόσφατα ξενοδοχειακά projects που ξεχωρίζουν για την καινοτομία τους. ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΙΓΚΟΥ Εditor in Chief

Α

πό το επόμενο τεύχος (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος) το Architect αφιερώνει στην αρχιτεκτονική των ξενοδοχείων τον δικό της χώρο, παρουσιάζοντας τις ιδιαίτερες τεχνοτροπίες και τάσεις των πιο πρόσφατων ξενοδοχειακών καταλυμάτων. Συγκεκριμένα, σε κάθε τεύχος θα επιλέγονται τα πιο καινούργια και καινοτόμα ξενοδοχεία στην Ελλάδα, με σκοπό να αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα σχεδιαστικά και κατασκευαστικά (εξωτερικά και εσωτερικά) γνωρίσματά τους. Το Architect, συνομιλώντας με τους αρχιτέκτονες-δημιουργούς, θα αποκωδικοποιεί τις τάσεις, τη σχεδιαστική έμπνευση και το σύνολο των εμπειριών που προσφέρουν οι δημιουργίες τους. Τι είναι αυτό όμως που κάνει τόσο ιδιαίτερη την ξενοδοχειακή αρχιτεκτονική; Ο σχεδιασμός ενός οποιουδήποτε ξενοδοχειακού καταλύματος δεν είναι μια μονοδιάστατη διαδικασία, καθώς θα πρέπει να «αφηγείται» μια ιστορία και μέσα από αυτήν να γεννά συναισθήματα και να προσφέρει εμπειρίες στους χρήστες και επισκέπτες του. Στη σημερινή εποχή, το ξενοδοχείο είναι ίσως ο χώρος που είναι πιο πολύ συνδεδεμένος με την έννοια του experience, κάτι το οποίο έχει επαναπροσδιορίσει προφανώς και τον τρόπο που σχεδιάζονται και κατασκευάζονται τα ξενοδοχεία. Ο αρχιτέκτονας,

έχοντας ως αφετηρία την απάντηση στο ερώτημα «τι ιστορία πρέπει να πρέπει να πει το ξενοδοχείο;», θα δημιουργήσει το κατάλληλο hotel concept διασυνδέοντας τον χώρο με την περιοχή στην οποία βρίσκεται και τα εξωτερικά στοιχεία. Τα πάντα σε έναν ξενοδοχειακό χώρο, από το κατώφλι έως το δωμάτιο, πρέπει, μέσω του σωστά μελετημένου αρχιτεκτονικού σχεδίου, να είναι έτσι τοποθετημένα ώστε να προκαλούν στον ταξιδιώτη ένα αίσθημα «επιβεβαίωσης» για την επιλογή που έχει κάνει. Επίσης, η ανάπαυση, η διασκέδαση, η ψυχαγωγία, η γαστρονομική απόλαυση, η κοινωνικοποίηση, η ανάγκη των ανθρώπων να αλληλεπιδράσουν, να δημιουργήσουν αναμνήσεις και να τις μοιραστούν, καθιστούν αναγκαία τη μελέτη από μέρους του αρχιτέκτονα των συνηθειών των ταξιδιωτών και του πώς αυτές θα ικανοποιηθούν στον μέγιστο βαθμό τους μέσα στο ξενοδοχείο και θα μεταφραστούν σε experience. Αναμφισβήτητα, ο σχεδιασμός ενός νέου ξενοδοχείου ή η ανακαίνιση ενός παλαιότερου ξενοδοχειακού κτιρίου δεν είναι μια «γραμμική» και εύκολη απόφαση. Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επιθυμίες του ιδιοκτήτη, οι τάσεις, ο τόπος, ο πολιτισμός και τα υλικά. Και όλα να συνδυαστούν στις κατάλληλες «αναλογίες» για να προσφέρουν στον επισκέπτη τα βιώματα που αποζητά.

Συνομιλώντας με τους αρχιτέκτονες, θα αποκωδικοποιούμε την έμπνευση και τις εμπειρίες που προσφέρουν οι δημιουργίες τους

4

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

NEWS

EUROPA: ΔΡΆΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΉΣ ΑΠΌΔΟΣΗΣ Δύο στελέχη της Europa παρουσίασαν τις ενέργειες και τα project της εταιρείας αναφορικά με τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής της απόδοσης στο Energy Efficiency in Manufacturing Conference που διοργανώθηκε από την Boussias. Συγκεκριμένα, ο Μηχανολόγος Μηχανικός, ΜΒΑ και Production Manager, Άρης Καζάνας (φωτογραφία), και η Πολιτικός Μηχανικός, M.Sc. και Energy Efficiency Consultant, Ελένη Δικαίου, ανέλυσαν τις δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας της Europa αναφορικά με: αντικατάσταση λαμπτήρων, αναβάθμιση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, και αντικατάσταση στόλου οχημάτων. Στόχο της Europa αποτελεί η αύξηση της παραγωγικότητας, με ταυτόχρονη μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος, αξιοποιώντας τεχνολογίες αιχμής. Στο Συνέδριο επισημάνθηκαν ακόμη οι δράσεις που έχει λάβει η εταιρεία προς την κατεύθυνση της καθαρής ενέργειας, καθώς μεγάλο μέρος των επενδύσεων της Europa προσανατολίζεται επί σειρά ετών προς τις ΑΠΕ, και ειδικά τα φωτοβολταϊκά συστήματα. Παράλληλα, σε επίπεδο προϊόντων η Europa προχώρησε στην έκδοση τεσσάρων ξεχωριστών πιστοποιήσεων για επαλήθευση της βιωσιμότητας των προϊόντων της (EPDs).

Artemide: Stellar Nebula, σχεδιασμένα από τους BIG - Bjarke Ingels Group Η νέα οικογένεια φωτιστικών Stellar Nebula σχεδιάστηκε από τους BIG (Bjarke Ingels Group) για την Artemide Ιταλίας, για να αναδείξει τη μοναδικότητα της πανάρχαιας τέχνης του φυσητού γυαλιού βελτιώνοντάς την με καινοτόμες σύγχρονες τεχνικές φινιρίσματος PVD. Το μοντέλο Stellar Nebula συνδυάζει τις τεχνικές της βιομηχανικής παραγωγής με την αυθεντικότητα του χειροποίητου.

To φύσημα του γυαλιού του Stellar Nebula πραγματοποιείται στο εργοστάσιο γυαλιού της Artemide στη Βενετία, όπου ο υαλουργός καλείται να διαμορφώσει το γυαλί φυσώντας σε πρότυπο καλούπι το βασικό σχήμα αλλά και να εκφράσει την τεχνογνωσία του με τεχνικές που αναπλάθουν απαλά το γυαλί και τονίζουν την ποικιλομορφία κάθε χειροποίητου κομματιού. Το γυαλί που δημιουργείται γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας με μια καινοτόμο διχρωματική διαδικασία φινιρίσματος, ολοκληρώνοντας τη μαγική αλληλεπίδραση μεταξύ γυαλιού και φωτός. Η οικογένεια Stellar Nebula διατίθεται σε επιδαπέδια, επιτραπέζια έκδοση και έκδοση οροφής με μεσαίο μέγεθος διαχυτή και σε σύνθεση οροφής με τρία διαφορετικά μεγέθη διαχυτή.

8

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Exalco Cladding: Σύστημα αλουμινίου επένδυσης τοίχου και οροφής Το σύστημα επένδυσης Exalco Cladding αποτελεί ιδανική πρόταση για διαχρονικές κατασκευές κάλυψης τοιχοποιίας και οροφών, κατάλληλο για χρήση τόσο στις εσωτερικές όσο και στις εξωτερικές επιφάνειες των κτιρίων, με στόχο την άρτια αισθητική τους και την μεγάλη αντοχή στον χρόνο. Ξεχωρίζει για τη δυνατότητα κάλυψης πολύ μεγάλων επιφανειών σε εμπορικά και βιομηχανικά κτίσματα, κτίρια υγείας, αναψυχής και γραφείων, καθώς και κατοικίες, δημιουργώντας ποικίλες και εντυπωσιακές όψεις. Στα γνωρίσματά του ξεχωρίζουν: Εφαρμογή σε όλες τις κατασκευές & εξατομίκευση, χάρη στην ποικιλία προφίλ και χρωμάτων. Το φινίρισμα των προφίλ μπορεί να επιλεγεί μεταξύ ανοδίωσης, ποικιλίας χρωμάτων ηλεκτροστατικής βαφής (RAL) ή απομίμησης ξύλου σε διάφορες αποχρώσεις. Άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα, το οποίο εντάσσεται στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του κτιρίου. Ανθεκτικότητα στις καιρικές συνθήκες. Μη ορατές συνδέσεις στήριξης. Δυνατότητα επικάλυψης ολόκληρων κτιρίων με μεταλλικό σκελετό ή συμβατικό σκελετό οπλισμένου σκυροδέματος. Τέλος, συνδυάζεται με τα υλικά μόνωσης της εξωτερικής τοιχοποιίας.

HAGER HELLAS: ΠΊΝΑΚΕΣ GOLF, Η ΑΞΙΌΠΙΣΤΗ ΛΎΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΝΟΜΉ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ Διακριτικός, κομψός και γεμάτος λεπτομέρειες. Έτσι χαρακτηρίζεται ο σχεδιασμός της διαχρονικής σειράς ηλεκτρολογικών πινάκων golf. Οι πίνακες golf προσαρμόζονται σε οποιοδήποτε περιβάλλον, ιδίως όταν υπάρχει η απαίτηση μεγάλης χωρητικότητας σε στοιχεία όπως σε καταστήματα, επαγγελματικούς χώρους και ξενοδοχεία. Τα μοναδικά χαρακτηριστικά του golf εγγυώνται ευκολία στην εγκατάσταση καθώς και ανθεκτικότητα στον χρόνο, αποτελώντας έτσι μια αξιόπιστη λύση στις πολύπλοκες εγκαταστάσεις. Μάλιστα, ο σχεδιασμός και η αισθητική του έχει αποσπάσει ένα πολύ σημαντικό διεθνές βραβείο, το Red Dot Design Award. Η σημερινή έκδοση golf αποτελεί μια ευέλικτη και επαγγελματική λύση για ένα μεγάλο εύρος εγκαταστάσεων. Είναι η πραγματική αντανάκλαση των αναγκών σας. Ειδικά για εσάς: «designed by you».

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

9

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Μοναδική εμπειρία διαμονής μέσω του design Παράγοντες που επηρεάζουν τον σχεδιασμό

Τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα δίνουν έμφαση στο design των εσωτερικών και εξωτερικών τους χώρων, επιδιώκοντας να παρέχουν υψηλής ποιότητας διαμονή και παράλληλα να αποτελούν πόλο έλξης για νέους επισκέπτες. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ 12

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Ο

ι ξενοδοχειακές μονάδες διακρίνονται για τον προσεγμένο αρχιτεκτονικό τους σχεδιασμό αμφότερα σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, προσπαθώντας να χαρίσουν στους φιλοξενούμενους τους μία μοναδική εμπειρία διαμονής. Το ύφος που θα έχει το lobby, η μελέτη φωτισμού, καθώς και τα χρώματα, τα έπιπλα και τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν στις κοινόχρηστες αίθουσες και στα ιδιωτικά δωμάτια επηρεάζουν

το ύφος και το αισθητικό αποτέλεσμα ολόκληρου του κτιρίου. Ανάλογα με το κοινό που θέλει να προσεγγίσει κάθε ξενοδοχειακή επιχείρηση και τα στοιχεία που επιδιώκει να προβάλει στο ευρύ κοινό, γίνονται και αντίστοιχες επιλογές στο αρχιτεκτονικό έργο. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί θα εξετάσουμε πώς οι παραπάνω παράγοντες διαμορφώνουν τον χαρακτήρα ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος και συνάμα την κερδοφορία του.

Η ΜΕΛΈΤΗ ΦΩΤΙΣΜΟΎ ΣΤΙΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΈΣ ΜΟΝΆΔΕΣ Η μελέτη φωτισμού είναι πάρα πολύ σημαντική για την εικόνα που απολαμβάνει ένας επισκέπτης, διότι το φως δημιουργεί χρωματικές ποικιλίες, ενώ τονίζει ή αποκρύπτει πτυχές του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Οι σκιάσεις και οι φωτισμένες επιφάνειες οι οποίες εναλλάσσονται μέσα σε ένα δωμάτιο, δημιουργούν ψευδαισθήσεις και επηρεάζουν οπτικά τη γεωμετρία του χώρου και τη συνολική του δομή.

Πηγή συναισθημάτων και ζωντάνιας Σχετικά με την επίδραση του φωτισμού η Fabienne Spahn, Interior Designer του ομώνυμου γραφείου, αναφέρει ότι «το επίπεδο φωτός είναι αυτό που κάνει τα χρώματα και τα υλικά ζωντανά. Στην ξενοδοχειακή μονάδα Olympos Naoussa, οι γυάλινες σφαίρες, συμβάλλουν στο vintage αποτέλεσμα του χώρου και στη ζεστή του ατμόσφαιρα. Φυσικά, τα δωμάτια αποτελούν μία ξεχωριστή υπόθεση. Δεν έχουν όλοι τις ίδιες ανάγκες όσον αφορά τη φωτεινότητα, οπότε η ιδέα είναι να προσφέρουμε επιλογές διάθεσης: φωτιστικά τοίχου, φωτιστικά οροφής, νυχτερινά φωτιστικά, επιτραπέζια φωτιστικά ή έμμεσο φωτισμό. Ο πολλαπλασιασμός των πηγών, όπως συμβαίνει σε αυτό το έργο, επιτρέπει σε όλους να προσαρμόσουν την ατμόσφαιρά τους. Κατά κανόνα, προτιμώ τον απαλό, ρυθμιζόμενο και ζεστό φωτισμό». «Το φως αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης και το μέσο για την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Αναδεικνύει τις επιφάνειες, ξεδιπλώνει τους όγκους και μεταλλάσσει τα χρώματα και τις υφές ανάλογα με την έντασή του. Ο αρχιτεκτονικός φωτισμός πρέπει να τονίζει την αισθητική ταυτότητα του έργου, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα της επένδυσης. Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Το χρώμα από την άλλη πλευρά, χαρακτηρίζει έναν χώρο και δημιουργεί άμεσα συναισθήματα στον χρήστη του. Λειτουργεί ως εκφραστικό υλικό, που παρότι δεν έχει την ογκοπλαστικότητα των άλλων, είναι ισοδύναμο με αυτά» δηλώνει η Χριστίνα Σέρρου, Interior Designer του FLUO design & architecture studio. Η Ελένη Παπαευαγγέλου, Designer του FORMrelated Architecture Studio, επισημαίνει ότι «η μελέτη φωτισμού επιβάλλεται σε αντίστοιχα μεγέθους έργα. Στόχος του σχεδιασμού είναι η αναβάθμιση της αισθητικής ενός χώρου και η δημιουργία μιας ξεχωριστής εμπειρίας για τους επισκέπτες. Τα χρώματα ακολουθούν το concept, την κεντρική ιδέα, και δίνουν χαρακτήρα στο έργο. Το φως και η σκιά δίνουν υπόσταση σε ό,τι έχει σχεδιαστεί και υλοποιηθεί. Η αίσθηση του βάθους που επιτυγχάνεται με τον φωτισμό, ακόμη και η κλίμακα της έντασης του χρώματος που διαμορφώνεται ανάλογα με το φως, παίζουν σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό». Με τη σειρά του, ο Απόστολος Κυτέας, Αρχιτέκτονας & Founding Partner του

γραφείου Mutiny Architecture & Design, υποστηρίζει πως «ο σχεδιασμός των εσωτερικών χώρων ενός ξενοδοχείου για να έχει αντίκτυπο στην εμπειρία διαμονής του επισκέπτη, θα πρέπει να βασίζεται σε ένα σενάριο. Ο αρχιτέκτονας θα πρέπει να φανταστεί όλα εκείνα τα στοιχεία που θα προκαλέσουν συναισθήματα και μνήμες στον επισκέπτη. Οι απαιτήσεις όσον αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές των φωτιστικών σωμάτων διαφοροποιούνται ανάλογα τον χώρο, είτε αφορούν ένα δωμάτιο ή το κεντρικό lobby, ωστόσο βασικός άξονας σχεδιασμού θα πρέπει να είναι πάντοτε η γενική αίσθηση που θα αποκομίσει ο επισκέπτης». Ο Βασίλειος Παπαδιάς, Interior Designer & Co-founder του Vasilis Papadias Design Studio, τονίζει ότι «ο φωτισμός σε συνδυασμό με τα χρώματα που χρησιμοποιούμε στους εσωτερικούς χώρους είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη σε κάθε μελέτη. Τα χρώματα είναι αυτά που επηρεάζουν τη διάθεση μας και μπορούν να αναδείξουν έναν χώρο καλύτερα, εφόσον τοποθετη-

Olympus Hotel, Designer: Fabienne Spahn, Mελέτη Φωτισμού: Prolight

13

ADVERTORIAL

PROLIGHT: Συνώνυμο του premium αρχιτεκτονικού φωτισμού AR Residence, Κύθηρα / R.C. Tech

14

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

The Grand by Interni Grand Hyatt Athens, Bronze Lighting Awards 2022

Secret Garden House, Πάρος / SCAPE Architecture

Η

PROLIGHT πρωταγωνιστεί εδώ και 45 χρόνια στον χώρο του φωτισμού υψηλών απαιτήσεων έχοντας αποκτήσει απαράμιλλη εμπειρία, τεχνογνωσία και εξειδίκευση, με περισσότερα από 2.000 έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Μοναδικές, υψηλών προδιαγραφών υπηρεσίες Το βραβευμένο Τμήμα Μελετών Φωτισμού της PROLIGHT, το πρώτο στην Ελλάδα με πιστοποίηση ISO 9001, στελεχώνεται από lighting designers, αρχιτέκτονες, μηχανικούς, product και interior designers και παρέχει premium υπηρεσίες μελέτης και προμήθειας αρχιτεκτονικού φωτισμού σε ιδιώτες και οργανισμούς που αποζητούν μια αναβαθμισμένη εμπειρία στα περιβάλλοντα που ζουν και δραστηριοποιούνται. Οι μακροχρόνιες συνεργασίες της εταιρείας με ηγετικά brands φωτισμού όπως Artemide, Panzeri, Lumina, Lucitalia, Ghidini, Nexia, Astro, DGA, Tekna κ.α. τα οποία διακρίνονται για το βραβευμένο design, την καινοτομία και την αξιοπιστία τους, δίνουν τη δυνατότητα στην PROLIGHT να προσφέρει την υπηρεσία «Design & Supply» κατά την οποία παρέχεται ως πακέτο η μελέτη και η προμήθεια του συνολικού φωτισμού ενός έργου. Με αυτόν τον τρόπο η PROLIGHT αναλαμβάνει τη συνολική ευθύνη για τον φωτισμό του έργου, λειτουργώντας ως one stop shop, τόσο πριν αλλά και μετά την πώληση διατηρώντας και όλη την after sale εξυπηρέτηση.

M/Y Dream, Gold Lighting Awards 2020

Κορυφαίες συνεργασίες

Κορυφαίοι επενδυτές στον χώρο του Real Estate και των Ξενοδοχείων όπως οι Grivalia, TEMES/COSTA NAVARINO, IKOS/ SANI, Grecotel, Mykonian Collection, YES Hotels, Grace Hotels, Chandris, Marriott, Grand Hyatt, Four Seasons, ΤOR Hotel Group αλλά και τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά γραφεία της χώρας επιλέγουν την PROLIGHT για την αξιοπιστία, τη δημιουργικότητα, τον επαγγελματισμό και την τεχνογνωσία που τη χαρακτηρίζει, για να φωτίσει τα έργα τους με μοναδικό και προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους τρόπο. Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Α: Λ. Κηφισίας 200, 145 62 Κηφισιά/ Γ. Παπανδρέου 92, 546 55 Θεσσαλονίκη Τ: 210 62 33 537 / 2310 801602 Ε: info@prolight.gr / thessaloniki@prolight.gr www.prolight.gr

15

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

συντίθεται, τόσο από τα χρώματα που επιλέγονται, αλλά και από τα χρώματα των υλικών που παραμένουν στο φυσικό τους χρώμα, προκύπτει η ταυτότητα του ξενοδοχείου. Η χρωματική παλέτα που εφαρμόζει ένα ξενοδοχείο 5* στο κέντρο της Αθήνας, για παράδειγμα, είναι τελείως διαφορετική από αυτή ενός νεανικού ξενοδοχείου ή ενός ξενοδοχείου δίπλα στη θάλασσα» υπογραμμίζει η Μαρία Τσαυτάρη, Design Director του γραφείου Urban Soul Project.

Design και ανθρωποκεντρική προσέγγιση

Α77 Suites by Andronis, Mutiny Architecture & Design

θούν στα σωστά σημεία. Μονοχρωμίες ή έντονες αντιθέσεις είναι κάτι που προτιμούμε για να αποκτήσει ένας χώρος χαρακτήρα». Ο Στρατής Γιαννούλης, Interior Designer του γραφείου Giannoulis Interiors, αναφέρει πως «το φως πρωταγωνιστεί στον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων γιατί είναι το “άυλο περιεχόμενο τους”. Η σωστή διαχείρισή του συνολικά, συμβάλλει σε όλα τα επίπεδα: από το πώς κάποιος βρίσκει τον δρόμο του σε έναν κοινόχρηστο χώρο ξενοδοχείου, μέχρι την αίσθηση της καθαριότητας στο μπάνιο που θα χρησιμοποιήσει. Ακολουθώντας σενάρια με φυσικό, τεχνητό φως ή και συνδυασμό και των δυο, με τη χρήση smart technology ή αναλογικά, μπορεί κανείς να βρεθεί πολύ γρήγορα σε σημείο ισορροπίας και κατ´ επέκταση χαλάρωσης».

Ανάδειξη του σχεδιασμού μέσω του φωτισμού «Το στοιχείο του φωτισμού μαζί με τα χρώματα των υλικών, των υφασμάτων και των επίπλων είναι αλληλένδετα. Με το σωστό φωτιστικό και την σωστή χρωματική απόδοση, αναδεικνύονται επαρκώς όλα τα χρώματα και υλικά. Για τα ξενοδοχεία που είναι προορισμοί χαλάρωσης για διακοπές, το φως ημέρας (θερμός φωτισμός) είναι το ιδανικό. Αν τα χρώματα και τα υλικά δεν είναι οργανικά δεμένα, ένας σωστός φωτισμός θα τα 16

εξισορροπήσει, αλλά το αντίστροφο, δεν είναι τόσο εύκολο. Τέλος, το παιχνίδι του φωτισμού μαζί με τα χρώματα σε όλους τους χώρους του ξενοδοχείου, μας βγάζει μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα, ακόμα και με το φως και τις σκιές των αντικειμένων» σημειώνει η Αγγελική Αμπελιώτη, Αρχιτέκτων Εσωτερικών Xώρων του γραφείου Smart Interiors. Με τη σειρά της η Ζωή Παπαδοπούλου, Αρχιτέκτων του γραφείου TAKA+PARTNERS, επεξηγεί πως «ο φωτισμός όπως και οι χρωματικές επιλογές στον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων δημιουργούν την τελική ατμόσφαιρα. Τα ποικίλα σενάρια φωτισμού εναλλάσσουν την ατμόσφαιρα του χώρου και προσφέρουν διαφορετικές χωρικές ποιότητες. Το ίδιο ισχύει και για τις χρωματικές επιλογές, οι οποίες δημιουργούν στον χρήστη ποικίλα συναισθήματα. Αφορούν ουσιαστικά, στη συνολική αισθητική προσέγγιση των χώρων και στη σχεδιαστική μεθοδολογία που ορίζει το ύφος και την τελική εικόνα». «Ο φωτισμός είναι ένα στοιχείο απολύτως κρίσιμο κατά το σχεδιασμό οποιουδήποτε χώρου, όχι μόνο των ξενοδοχείων. Ειδικά σε ξενοδοχεία που βρίσκονται σε πυκνοδομημένα σημεία με περιορισμένο φυσικό φωτισμό, είναι πολύ σημαντικό να σχεδιαστεί έτσι ο φωτισμός των δωματίων, αλλά και των κοινόχρηστων χώρων, ώστε να δημιουργούνται συνθήκες άνεσης. Το χρώμα, η χρωματική παλέτα που

H Ελένη Μπρασίνικα, Design & Research Director, co-founder του Bllend Design & Research Office, αναφέρει ότι «στην περίοδο που διανύουμε, ο φωτισμός παίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία χώρων που ενισχύουν το ευ ζην και την φιλοξενία. Στο πλαίσιο του αειφόρου σχεδιασμού και της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης, δίνεται μεγάλη έμφαση στον έξυπνο χειρισμό, στη διαφορετική θερμοκρασία φωτισμού και CRI ( color rendering index), στον δείκτη απόδοσης χρωμάτων, στα occupancy sensors, καθώς επίσης και στο Human-Centric Lighting, μία προσέγγιση που εστιάζει στον σχεδιασμό χώρων, που ενισχύουν τη σωματική, πνευματική και ψυχική υγεία των χρηστών. Η σωστή θερμοκρασία και ένταση των φωτεινών πηγών, σε συνδυασμό με πλούσιες υφές και χρώματα, μπορούν να δημιουργήσουν ένα αποτέλεσμα που καθορίζει τον χώρο». Η Μαρίνα Φιλιππίδη, Principal Interior Designer, του γραφείου AMK Architecture & Design, σημειώνει πως «το φως και το χρώμα συσχετίζονται και αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους σε μεγάλο βαθμό. Είναι τα δύο στοιχεία που συμβάλλουν στην ανάγνωση των όγκων, διαγράφουν υφές και επιφάνειες, αναδεικνύουν, υποβιβάζουν ή εξαφανίζουν λεπτομέρειες και αποδίδουν την τελική ατμόσφαιρα. Ο φωτισμός, τεχνητός ή φυσικός, αποτελεί πολύτιμο εργαλείο στην εναλλαγή της οπτικής ενός χώρου, δημιουργώντας διαφορετικά σενάρια κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύκτας, ενώ την ίδια στιγμή, η σωστή και μελετημένη χρήση του είναι βασική προϋπόθεση για τη λειτουργικότητα του εκάστοτε χώρου». Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

17

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

ΤΟ LOBBY ΩΣ ΑΦΕΤΗΡΊΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΎ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΎ

Asterias Hotel, AMK Architecture & Design

To lobby αποτελεί τον χώρο υποδοχής των επισκεπτών και συνεπώς την πρώτη εικόνα που σχηματίζουν για το ξενοδοχειακό συγκρότημα. Είναι σημαντικό ο σχεδιασμός του lobby να είναι προσεγμένος, ώστε να προκαλεί την αίσθηση ενός άνετου και φιλόξενου περιβάλλοντος, αποτελώντας πόλο έλξης για το κοινό. Η επίπλωση και τα χρώματα που θα χρησιμοποιηθούν, καθώς και το ευρύτερο design θα πρέπει να εναρμονίζονται με τους υπόλοιπους χώρους του κτιρίου και να είναι αντιπροσωπευτικά του χαρακτήρα που θέλει να προβάλει προς τα έξω η επιχείρηση.

Μία «πρόγευση» για τους επισκέπτες Επί του θέματος, ο Αρχιτέκτων Τοπίου Αναστάσιος Τσερπέλης και ο Αρχιτέκτων Κωνσταντίνος Μορφούτσικος, του γραφείου αρχιτεκτονικών μελετών Utopia Hotel Design, αναφέρουν πως «ο σχεδιασμός κάθε ξενοδοχειακού χώρου και κατά συνέπεια και του lobby είναι μέρος του Concept το οποίο καλούμαστε ως μελετητικά γραφεία να εμπνευστούμε και 18

να παρουσιάσουμε. Η σχεδιαστική ιδέα ξεκινάει από τις απαιτήσεις του ιδιοκτήτη, τις οποίες οφείλουμε να αντιληφθούμε και να εκμαιεύσουμε, ώστε στη συνέχεια να ερμηνεύσουμε σχεδιαστικά αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές με τον πιο δημιουργικό και ευφάνταστο τρόπο. Επίσης σημαντικό στοιχείο στη σύνθεση ενός χώρου είναι η τοποθεσία του καταλύματος, ως πηγή έμπνευσης, αλλά συχνά και ως περιορισμός. Το lobby και η υποδοχή είναι ο κύριος χώρος επικοινωνίας με τους πελάτες, η πρώτη και η τελευταία εντύπωση. Ενδείκνυται λοιπόν για τέτοιους χώρους ένας φιλόξενος, προσιτός, μα συνάμα εντυπωσιακός σχεδιασμός, που να εμπνέει επαγγελματισμό, να λέει στον επισκέπτη “είστε σε καλά χέρια, απολαύστε τις διακοπές σας”». Ο Α. Κυτέας υπογραμμίζει ότι «το lobby ενός ξενοδοχείου είναι κατ’ αναλογία το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο ενός βιβλίου. Ο σύγχρονος ταξιδιώτης-επισκέπτης λαμβάνει τις πρώτες του εντυπώσεις-εμπειρίες και αναμένει να βρεθεί σε ένα φιλόξενο περιβάλλον με χαρακτήρα, το οποίο διαθέτει κύρος. Ο χώρος υποδοχής και αναμονής θα πρέπει να απο-

πνέει με σαφή τρόπο την ταυτότητα του ξενοδοχείου, κάτι το οποίο σημαίνει πως ορισμένες σχεδιαστικές χειρονομίες μπορεί να έχουν μεγαλύτερη ένταση σε επίπεδο εφαρμογής υλικών, χρωμάτων και διακοσμητικών στοιχείων. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρχει κατάλληλη χωροθέτηση σταθερής και κινητής επίπλωσης για να επιτρέπονται οι ροές των επισκεπτών και των χρηστών των εγκαταστάσεων. Η επιλογή των επίπλων θα πρέπει να βασίζεται αφενός σε αισθητικά κριτήρια και αφετέρου στη χρηστικότητα, καθώς το lobby ενός ξενοδοχείου απευθύνεται όχι μόνο στους διαμένοντες, αλλά επίσης και σε επισκέπτες που έχουν να παραστούν σε κάποιο δρώμενο ή σε κάποια επαγγελματική συνάντηση». «Το lobby, ο χώρος υποδοχής σε κάθε ξενοδοχείο είναι από τους σημαντικότερους χώρους για το κατάλυμα. Είναι ο συνδετικός κρίκος του επισκέπτη που θα τον οδηγήσει από τη δική του πραγματικότητα σε μια νέα εμπειρία, είναι η πρώτη επαφή, η πρώτη εντύπωση. Οφείλει να είναι ένας χώρος εργονομικός, όπου να εξασφαλίζεται απόλυτα η σωστή λειτουργία του, όπως και οι πορείες των χρηστών. Επιπλέον, Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

οφείλει να παρέχει μια συνολικά ευχάριστη αίσθηση και άνετη διαβίωση σε ένα περιβάλλον υψηλών προδιαγραφών, διατηρώντας μόνιμα την αίσθηση της πληρότητας. Η επίπλωση έχει καταλυτικό ρόλο στη συνθετική διαδικασία των κοινόχρηστων αυτών χώρων, δεδομένου ότι η χρήση τους είναι πολύ συχνή και βραχυχρόνια, αλλά ταυτόχρονα συμμετέχει ενεργά στη διασφάλιση του concept του ξενοδοχείου» δηλώνει η Ζ. Παπαδοπούλου.

Το lobby αποτελεί δείγμα του ευρύτερου design Η Μ. Φιλιππίδη τονίζει ότι «το lobby ενός ξενοδοχείου είναι πολλά παραπάνω από μια ινσταγκραμική φωτογραφία. Στόχος του σχεδιασμού είναι να εντυπωσιάσει, να αποδώσει ταυτότητα και παράλληλα να διαμορφώσει έναν χώρο άκρως λειτουργικό σε όλα τα επίπεδα. Όλα τα στοιχεία συντελούν σε ένα πάντρεμα του εντυπωσιασμού και μιας ιδιαίτερα οικείας ατμόσφαιρας με βασικό συντελεστή τον φωτισμό. Ταυτόχρονα όμως, η λειτουργικότητα είναι ο κανόνας που διέπει τα πάντα. Σαφώς λοιπόν, η διαρρύθμιση του χώρου γίνεται με γνώμονα τη ροή και τη χρήση. Για παράδειγμα, σε μια μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα όπου οι πελάτες συνήθως είναι γκρουπ, απαιτείται η δυνατότητα άψογης εξυπηρέτησης μεγάλου όγκου πελατών με τις αντίστοιχες αποσκευές, που προϋποθέτει τέλεια εργονομία του επίπλου υποδοχής, καθώς και προσεκτική επιλογή των υλικών και της κατασκευής για αντοχή σε βαριά χρήση». Ο Β. Παπαδιάς σημειώνει πως «η πρώτη εικόνα είναι πάντα αυτή που μας προϊδεάζει για το τι θα συναντήσουμε στον χώρο που επισκεπτόμαστε. Για τον λόγο αυτό το lobby ενός ξενοδοχείου σχεδιάζεται πάντα με τα υλικά και το ύφος όλου του έργου έτσι ώστε ο πελάτης να νιώσει την ενέργεια του χώρου από την πρώτη στιγμή . Η επίπλωση και η διακόσμηση παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό και πρέπει να αποτελούνται από άνετα και λειτουργικά στοιχεία. Φυτά και υφάσματα προσφέρουν φρεσκάδα και χρώμα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις ένα ενδιαφέρον σκηνικό διακόσμησης είναι απαραίτητο στοιχείο για να ολοκληρώσει την εικόνα που επιθυμούμε». «Είτε πρόκειται για υποδομή φιλοξενίας ενταγμένη πλήρως στον αστικό ιστό Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

ή προορισμό διακοπών, νέα υποδομή ή αποκατάσταση και σύγχρονη αναβάθμιση κάποιας υφιστάμενης, η αφετηρία είναι ο άνθρωπος και η μοναδική σχέση που αναπτύσσει ως βίωμα στον χώρο. O άνθρωπος είναι ένα αδιαίρετο σύστημα μυαλού-σώματος στο οποίο δράση και αντίληψη δεν διαχωρίζονται. Βιώνει τον χώρο μέσα από τις συσχετίσεις των αισθήσεων με όλο το σώμα. Υπάρχει μια ζωντανή σχέση του ανθρώπου με το κτίριο, όπου τα αντικείμενα και ο χώρος τον καλούν για αλληλεπίδραση. Ο δομημένος χώρος μπορεί να αποτελέσει υπόβαθρο πλουσίων πολύ-αισθητηριακών εμπειριών. Σε μια υποδομή φιλοξενίας το εσωτερικό περιβάλλον και η επίδραση που ασκεί στον άνθρωπο, αποτελεί προέκταση του ξενοδοχειακού brand. Eιδικότερα το lobby και οι κοινόχρηστοι χώροι του, ασκούν καταλυτική επίδραση στο να μεταφέρουν την κουλτούρα του ξενοδοχείου, να συνδέσουν τον χώρο με τον τόπο και την ιστορία του, να δημιουργήσουν συσχετισμούς, αναμνήσεις, να μεγιστοποιήσουν τη λειτουργικότητα, την εμπειρία και το συναίσθημα» επισημαίνει η Ε. Μπρασίνικα.

Ο χώρος υποδοχής είναι συνυφασμένος με την ταυτότητα του κτιρίου Η Χ. Σέρρου τονίζει ότι «το lobby ως χώρος άφιξης και αναχώρησης, αποτελεί την πρώτη και τελευταία εντύπωση του επισκέπτη και θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τη φιλοσοφία ενός καταλύματος. Ο σχεδιασμός του εισάγει τον επισκέπτη στην εμπειρία κατοίκησης που πρόκει-

ται να βιώσει. Η διαρρύθμιση, τα υλικά, η επίπλωση και ο φωτισμός αποτελούν μέρη της χωρικής σύνθεσης. Η σχεδιαστική προσέγγιση του κάθε χώρου είναι μοναδική. Πέρα από τις βασικές αρχές της λειτουργικότητας και της άνεσης, τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά διαφέρουν ανάλογα με την ιστορία που αφηγείται το κάθε κατάλυμα, με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται και το είδος της εμπειρίας που προσφέρει. Η επίπλωση είναι βασικό στοιχείο τόσο της οπτικής δυναμικής του χώρου, όσο και της λειτουργικής του ποιότητας». Η Μ. Τσαυτάρη αναφέρει πως «το lobby είναι ο πρώτος χώρος που βλέπει ο επισκέπτης, είτε πρόκειται να διαμείνει στο ξενοδοχείο, είτε όχι. Θα πρέπει λοιπόν να είναι ένας χώρος που συμπυκνώνει και περιγράφει την ταυτότητα του ξενοδοχείου, δίνει μία εικόνα του τι συμβαίνει στη συνέχεια, ακόμη και αν δεν αποκαλύπτει όλα τα “μυστικά” του συνόλου. Αυτό που λέμε πάντα όταν σχεδιάζουμε ένα ξενοδοχείο, είναι ότι σχεδιάζουμε μία εμπειρία, η οποία πρέπει να είναι μοναδική και ξεχωριστή. Το lobby λοιπόν είναι η αφετηρία αυτής της εμπειρίας. Οι λειτουργίες του lobby είναι περιορισμένες και λόγω της διαρκούς κίνησης, δεν μπορείς να πειραματιστείς σημαντικά με τη διάταξη, οπότε μετά από αυτό, η επιλογή των υλικών και των επίπλων είναι το αμέσως σημαντικότερο στοιχείο στη διαμόρφωση του χώρου». «Ένα λόμπι ξενοδοχείου σε μία εποχή που η ορθή χρήση πόρων, οι διαχρονικές επιλογές και η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι ζητούμενο, η Gender Neutral κουλτούρα στο Interior Design

Seafront Family Resort, TAKA+PARTNERS

19

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

The Lake Hotel, Bllend

έχει όλα τα στοιχεία που χρειάζεται. Αναλύοντας την έννοια της φιλοξενίας σε ένα τόπο, είτε ο ξενοδοχειακός χώρος βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, είτε στην εξοχή ή στην πόλη, οφείλει να μας κάνει να αισθανόμαστε καλά μέσα του. Το να επικρατεί ουδετερότητα και όχι σχεδιαστικά πομπώδη αρρενωπότητα ή θηλυκότητα είναι πραγματική ανάγκη . Ένας χώρος άγνωστος, ξένος που τον επισκέπτεται κανείς για πρώτη φορά, οφείλει να δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας, να μην χρειάζεται εγχειρίδιο για να υπάρξει κανείς μέσα του. Ζούμε στην εποχή όπου ο αισθητικός κονφορμισμός πλέον αφήνει πίσω του όλες τις παραδοσιακές αξίες. Η ουδέτερη και με ήπιο τρόπο χρήση υλικών

που παραπέμπει σε λιτές υφές και φόρμες επίπλων με αρκετό χώρο γύρω τους, μπορεί να δημιουργήσει μοναδικό guest experience, στο οποίο υπάρχει προσιτότητα και τελικά χαλάρωση» υποστηρίζει ο Σ. Γιαννούλης.

Η πρώτη και τελευταία εμπειρία των φιλοξενούμενων Ακολούθως, η Α. Αμπελιώτη δηλώνει πως «το lobby ενός ξενοδοχείου είναι η πρώτη εικόνα του επισκέπτη πριν πάει στο δωμάτιό του. Χρειάζεται το στοιχείου του εντυπωσιασμού, αλλά και της φιλοξενίας και του concept που θα συναντήσει στα δωμά-

Evripides Hotel, FLUO Design & Architecture Studio

20

τια. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να έχει άλλο στυλ το lobby από τα δωμάτια. Στα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά είναι ο φωτισμός, με κρεμαστά εντυπωσιακά φώτα σε συνδυασμό με κρυφό φωτισμό. Οι απλίκες αποτελούν και αυτές βασικό στοιχείο της ατμόσφαιρας του lobby. Επίσης, σημαντικό είναι και ένα ιδιαίτερο δάπεδο, μπροστά από την reception και η ύπαρξη ξεχωριστών διακοσμητικών αντικειμένων. Οι καναπέδες στην reception πρέπει να είναι τοποθετημένοι δημιουργώντας “μικρές παρέες” με αναπαυτικά καθίσματα και πολυθρόνες, ή σχηματίζοντας ένα μικρότερο lobby με μια ιδιαίτερη πολυθρόνα. Τέλος, η reception ως έπιπλο, πρέπει να είναι άνετη και λειτουργική και να μπορεί να εξυπηρετεί συνδυαστικά κάποιον που κάνει check-in-out και ταυτόχρονα κάποιον άλλο που θέλει πληροφορίες». «Το lobby ενός ξενοδοχείου καθορίζει τη συνολική εμπειρία του επισκέπτη. Δίνει την πρώτη εντύπωση, αλλά και την τελευταία, ενώ προετοιμάζει για το συνολικό impression του ξενοδοχείου. Είναι ένα αναπόσπαστο στοιχείο όχι μόνο λειτουργικό, αλλά και καθοριστικό για την αισθητική και το concept. Θέλουμε να αντιμετωπίζουμε τα lobby σαν hub, το κέντρο του ξενοδοχείου. Οι χρήσεις και οι ροές του κόσμου συγκεντρώνονται, αλλά και διαχωρίζονται συγχρόνως, συνδέοντας τις χρήσεις και τις διαδρομές του. Εκτός από κομβικό αρχιτεκτονικό στοιχείο, το lobby παίζει σημαντικό ρόλο και για το interior. Φωτισμός, έπιπλα custom ή branded ολοκληρώνουν το brand image, ώστε η εμπειρία να είναι συνολική» επεξηγεί η Ε. Παπαευαγγέλου. Η F. Spahn διασαφηνίζει ότι «το λόμπι δεν πρέπει να θεωρείται ξεχωριστός χώρος, αλλά θα πρέπει να ενσωματώνεται στο κτίριο, στο στυλ του, στην ταυτότητά του, στον τόπο και στην πόλη όπου βρίσκεται το ξενοδοχείο. Η ταυτότητα του λόμπι θα καθορίσει την ατμόσφαιρα του καταλύματος, την υπογραφή του. Δεν υπάρχουν λοιπόν κανόνες παρά μια προσαρμογή του έργου στον τόπο. Το στυλ του λόμπι πρέπει να λέει μια ιστορία και σε καμία περίπτωση να είναι ουδέτερο, ακόμα κι αν είναι μινιμαλιστικό. Τα έπιπλα είναι μέρος αυτής της υπογραφής. Το lobby μπορεί να είναι καλαίσθητο, καινοτόμο, λίγο τρελό, αλλά πάνω από όλα φιλόξενο, γιατί αυτή είναι η πρωταρχική λειτουργία αυτού του χώρου». Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

21

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

O ΡΌΛΟΣ ΤΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΎ ΚΟΥΖΊΝΑΣ – ΜΠΆΝΙΟΥ Ο εξοπλισμός της κουζίνας και του μπάνιου έχουν καθοριστικό ρόλο για την αισθητική και τη λειτουργικότητα των δωματίων. Οι φιλοξενούμενοι χρειάζονται δωμάτια που παρέχουν άνεση και ταυτόχρονα υψηλή αισθητική, καθώς αποτελούν τους χώρους που θα περάσουν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους. Η επιλογή του εξοπλισμού αποτελεί μία πολυσύνθετη υπόθεση για τον designer, ο οποίος θα πρέπει να λάβει υπόψη του ποικίλους σχεδιαστικούς παράγοντες.

Λειτουργικότητα και χαλάρωση Χαρακτηριστικά η Χ. Σέρρου αναφέρει πως «το ξενοδοχείο θα πρέπει να παρέχει στον επισκέπτη ασφάλεια και ποιοτική χαλάρωση και η κουζίνα μαζί με το μπάνιο των δωματίων, ανήκουν στις βασικές λειτουργίες του χώρου του. Πέρα από τα κριτήρια της αισθητικής και της λειτουργικότητας που εξυπηρετούν τον

αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του καταλύματος, η ανθεκτικότητα και η ευκολία στη χρήση και στην καθαριότητά τους είναι προαπαιτούμενα χαρακτηριστικά για την επιλογή του κατάλληλου εξοπλισμού. Το ξενοδοχείο ως τόπος αισθήσεων που χαρίζει μια ξεχωριστή βιωματική εμπειρία στον επισκέπτη, δίνει την δυνατότητα για επιλογές εξοπλισμού high end και για εφαρμογή πρωτοποριακών υπηρεσιών, ανάλογα πάντα με το κοινό στο οποίο απευθύνεται». «Κάθε project έχει διαφορετικές ανάγκες, συνεπώς οι επιλογές του εξοπλισμού διαφέρουν και προσαρμόζονται ανάλογα την κάθε περίπτωση. Τα κριτήρια για την επιλογή κατάλληλου εξοπλισμού κουζίνας και μπάνιου των δωματίων, ορίζονται από τρεις παράγοντες: τις απαιτήσεις του εκάστοτε project, τις ανάγκες των χρηστών και τις επιθυμίες του πελάτη. Οι λεγόμενοι υγροί χώροι (κουζίνα, μπάνιο) συμμετέχουν ενεργά στο σχεδιασμό, δίνουν το στίγμα του ξενοδοχείου και βασικό τους

ζητούμενο είναι να εξασφαλίζουν την υγιεινή του χώρου μέσα από τη σωστή εργονομία και ανώτερη ποιότητα των υλικών» επεξηγεί η Ζ. Παπαδοπούλου. Οι Α. Τσερπέλης και Κ. Μορφούτσικος υποστηρίζουν πως «το Concept του ξενοδοχείου θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και για τον σχεδιασμό του χώρου εστίασης. Για παράδειγμα, διαφορετική προσέγγιση θα ακολουθήσουμε για τον σχεδιασμό της κουζίνας εάν έχουμε επιλέξει να είναι ανοιχτή, από ότι εάν είναι κλειστή. Επίσης, για τον σχεδιασμό τέτοιων χώρων ειδικών χρήσεων, αξίζει να συνεργάζεται κανείς στενά με τους αντίστοιχους επαγγελματίες. Για τα μπάνια και τα δωμάτια επιθυμούμε ο εξοπλισμός να συνάδει με την αισθητική των χώρων, να είναι ιδιαίτερος, αλλά επίσης να αντέχει σε βαριά χρήση, να είναι λειτουργικός και να έχει στοιχεία της περιοχής. Από πλευράς μας ως γραφείο φροντίζουμε ο εξοπλισμός να είναι ασφαλής επιλογή, να έχουμε δηλαδή

Ypseli Anafi’s Hive, Smart Interiors

22

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Villa Brown Ermou Bar, Urban Soul Project

κάποιες εγγυήσεις ποιότητας. Για το Spa του ξενοδοχείου “Acro” για παράδειγμα εξετάσαμε με ιδιαίτερη προσοχή τα υλικά που επιλέξαμε να εφαρμοστούν σε αυτό το τόσο απαιτητικό περιβάλλον και το αποτέλεσμα ήταν ιδιαίτερο και συνάμα λειτουργικό και ποιοτικό».

Ο κατάλληλος εξοπλισμός βελτιώνει την ποιότητα διαμονής Στη συνέχεια η Ε. Παπαευαγγέλου επισημαίνει ότι η «αισθητική και λειτουργικότητα αλληλεπιδρούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Το ένα συμπληρώνει το άλλο. Ο καλός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός βοηθάει το interior. Στα ξενοδοχεία εξ’ αρχής διαμορφώνεται το concept, σύμφωνα με το οποίο ορίζονται και οι υπόλοιπες επιλογές σε υλικά, τα οποία κάνουν αναγνωρίσιμο το brand σε όλους τους χώρους. Κουζίνα και μπάνιο οφείλουν να ακολουθούν τις 24

σχεδιαστικές αρχές του brand. Είναι χώροι λειτουργικοί που συμπληρώνουν τη γενική εικόνα του χώρου». Η Μ. Φιλιππίδη υπογραμμίζει πως «το μπάνιο, μπορεί να μην είναι ο πρωταγωνιστής σε ένα δωμάτιο, αλλά αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την εμπειρία και την ικανοποίηση των πελατών και κατά συνέπεια βασικό κριτήριο αξιολόγησης ενός ξενοδοχείου. Εδώ, η λειτουργικότητα είναι αναπόσπαστο στοιχείο της πολυτέλειας. Η κουζίνα από την άλλη, εντάσσεται διακριτικά μέσα στο δωμάτιο. Υπάρχει αλλά δε φαίνεται. Ο σχεδιασμός, τα υλικά που επιλέγονται και η ποιότητα κατασκευής, παίζουν τεράστιο ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα και εξασφαλίζουν αντοχή έναντι στην φυσική φθορά, στην χρήση από τους πελάτες, αλλά και στα σκληρά χημικά καθαρισμού. Με τον έξυπνο σχεδιασμό και τη σωστή επιλογή υλικών διασφαλίζουμε το μέλλον,

δηλαδή τη βέλτιστη εικόνα και λειτουργικότητα καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του έργου». Η Α. Αμπελιώτη υπογραμμίζει πως «εάν χρειάζεται νεροχύτης ή εστία και δεν υπάρχουν περιορισμοί, αρχικά, επιλέγουμε τη σωστή θέση της κουζίνας και του λουτρού, για να είναι λειτουργικά στον χώρο και εύκολα προσβάσιμα. Άλλο κριτήριο είναι ο αριθμός των επισκεπτών. Στο λουτρό μια ευρύχωρη ντουζιέρα για ένα ασφαλές και απολαυστικό μπάνιο, απαιτεί η καμπίνα του ντουζ να είναι από κρύσταλλο ασφαλείας και η σπογγοθήκη είναι καλό να τοποθετείται σε κάποια εσοχή για να μην ενοχλεί, ώστε να ακουμπούν οι φιλοξενούμενοι το σαμπουάν και το αφρόλουτρο. Στην κουζίνα τα χρηστικά σκεύη, όπως πιάτα, ποτήρια κτλ. θα πρέπει να είναι σχεδόν διπλάσια από τον αριθμό αυτών που διαμένουν στο κατάλυμα. Τέλος, για την ασφάλεια του επισκέπτη και βάσει της τεχνολογίας που πάντα εξελίσσεται, μια επαγωγική εστία είναι ό,τι πιο ασφαλές. Εξάλλου, μην ξεχνάμε ότι κουζίνα και μπάνιο χρησιμοποιούνται κάθε μέρα από διαφορετικά άτομα, άρα ο εξοπλισμός θα πρέπει να είναι επαγγελματικός και όχι οικιακός». «Το να μπορεί ο designer να άρει την αμηχανία των ανθρώπων που βρίσκονται μέσα σε ένα χώρο, σχεδιαστικά είναι μεγάλη πρόκληση. Σημαντικό ρόλο παίζει το να υπολογίσουμε τη φυσική τοποθεσία του καταλύματος και να καθορίσουμε ενδεχόμενους χρήστες σε ηλικιακό επίπεδο. Οι καθημερινές συνήθειες είναι αυτές που θέλουμε να καλυφθούν και έτσι έχουμε αποτιμήσει τη δυσκολία της λειτουργικότητας. H εντοπιότητα βοηθάει πολύ στο να δημιουργηθεί γερό concept, που θα δώσει στοιχεία “concrete evidence” για διάφορες αισθητικές επιλογές που καλούμαστε να λάβουμε. Για παράδειγμα, ένα τουριστικό κατάλυμα σε περιοχή που παράγεται ελαιόλαδο, μπορεί να συνδεθεί αισθητικά με τη διαδικασία, από την αρχή μέχρι το τέλος της. Αναλογίζεται λοιπόν κανείς: τα χρώματα του τοπίου την περίοδο της έλαιοσυγκομιδής, τα φύλλα της ελιάς σε συνδυασμό με τους καρπούς που αλλού είναι μαύροι αλλού μωβ, μέχρι το ραφιναρισμένο πράσινο αγουρέλαιο που ρέει από την έκθλιψη, το οποίο είναι τόσο λαμπερό και σηματοδοτεί τη χαρά της νέας σοδιάς» δηλώνει ο Σ. Γιαννούλης. Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

ADVERTORIAL

Ashley Furniture HomeStore Η Ashley Furniture HomeStore ως ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές επίπλων στον κόσμο προσπαθεί να υπερβαίνει τις προσδοκίες των συνεργατών και των καταναλωτών, που την εμπιστεύονται σε περισσότερες από 120 χώρες σε όλο τον κόσμο.

Η

Ashley Furniture HomeStore είναι μία εταιρεία επίπλων με εμπειρία κατασκευής και σχεδιασμού πάνω από 75 χρόνια, που έχει κερδίσει την παγκόσμια αναγνώριση από το κοινό. Ξεκίνησε από την Αμερική και σήμερα διαθέτει πάνω από 1.000 καταστήματα σε περισσότερες από 120 χώρες του κόσμου. Τα έπιπλά της είναι κατασκευασμένα γύρω από μία απλή φιλοσοφία: «Τα έπιπλα μπορούν να δημιουργηθούν με έναν καλύτερο τρόπο». Αυτή η πρόταση, αυτό το μότο κρύβει μέσα του όλη την αλήθεια, το απόλυτο «μυστικό της επιτυχίας» της εταιρείας, που θέλει ουσιαστικά να κάνει τα έπιπλά μας όσο πιο όμορφα γίνεται, συνδυάζοντας τη διαχρονικότητα με την άνεση και το στυλ του brand. Κρεβάτια, καναπέδες, τραπέζια και καρέκλες μοιάζουν, στα σχέδια της Ashley Furniture HomeStore, να αποκτούν προσωπικότητα, να θέλουν να πουν μια ιστορία, να μπαίνουν στον χώρο μας και να του δίνουν χαρακτήρα – όποιον χαρακτήρα εμείς επιλέξουμε μέσα από τη μεγάλη γκάμα των σχεδίων της.

Ανακαίνιση χώρων με στόχο την άνεση και το στυλ Όταν το στάδιο των εργασιών μιας ανακαίνισης φτάνει στην επίπλωση, γνώμονας πρέπει να είναι τόσο η αισθητική του χώρου όσο και η άνεση του επισκέπτη. Όπου και αν βρίσκεται ένα ξενοδοχείο ή ένα κατάλυμα, στην πλαγιά ενός βουνού, κοντά στη θάλασσα, στο κέντρο μιας πόλης, στη συλλογή μας υπάρχουν τα κατάλληλα έπιπλα για κάθε στυλ. Διαλέξτε από τις vintage casual συλλογές μας αν θέλετε να δώσετε μια αίσθηση σπιτικού στα δωμάτιά σας. Ανοιχτόχρωμα έπιπλα, με ντεκαπέ λεπτομέρειες ή όψη επαναχρησιμοποιημένου ξύλου, ξυπνούν στους επισκέπτες μνήμες από διακοπές στο χωριό. Αν πάλι προτιμάτε την Industrial αισθητική, οι συλλογές Urbanology είναι ιδανικές για εσάς. Λιτές γεωμετρικές γραμμές, σκούρα χρώματα και συνδυασμός υλικών όπως ξύλο και μέταλλο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά τους. Σε άλλη περίπτωση, αν τα δωμάτια που θέλετε να επιπλώσετε βρίσκονται σε χειμερινό προορισμό ή αν θέλετε να προσφέρετε πιο διαχρονικές λύσεις, οι συλλογές New Traditions έχουν ό,τι χρειάζεστε. Δερμάτινα σαλόνια, επιβλητικά κεφαλάρια κρεβατιών, σκαλιστά έπιπλα τραπεζαρίας θα απογειώσουν την εμπειρία των επισκεπτών. Ολοκληρώστε την επίπλωση των δωματίων διαλέγοντας το κατάλληλο στρώμα ύπνου από τη συλλογή της Ashley. ΕξερευΙ Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

νήστε με τη βοήθεια του προσωπικού μας τα κατάλληλα διακοσμητικά, φωτιστικά και μοκέτες ανάλογα με το στυλ του χώρου για να ολοκληρώσετε την επίπλωση. Μέσα από μια μεγάλη γκάμα υφασμάτων, υφών, υλικών, κάθε ένα δωμάτιο μπορεί να επιπλωθεί διαφορετικά. Οι επισκέπτες θα θυμούνται ευχάριστα την εμπειρία φιλοξενίας καθώς τα έπιπλα της Ashley ξεχωρίζουν για την άνεση και την αισθητική που προσφέρουν. Άλλωστε αυτός είναι ο στόχος. Ο επισκέπτης να γεμίζει θετικές εντυπώσεις, ώστε να διαλέγει το ξενοδοχείο ή το κατάλυμά σας ξανά και ξανά. Στα καταστήματα της Ashley HomeStore, θα βρείτε εξειδικευμένα στελέχη interior design που μπορούν να σας βοηθήσουν να ανακαινίσετε ή να σχεδιάσετε τον χώρο σας. Το νέο και σύγχρονο τμήμα πωλήσεων B2B συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία της Ashley στην Ελλάδα. Διατηρώντας τα υψηλά πρότυπα εξυπηρέτησης, κάνει το βήμα και έρχεται ακόμα πιο κοντά στον επαγγελματία.

A. Λ. Κηφισίας 216, Χαλάνδρι Αττικής T. 212 000 8010 A. Smart Park στα Σπάτα Αττικής T. 210 663 2971 E. info@ashley.com.gr store.ashleyfurniture.gr

25

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

TΑ ΥΛΙΚΆ ΠΟΥ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΎΝ Βάσει των όσων έχουμε αναφέρει, η επίπλωση, η μελέτη φωτισμού και ο χρωματισμός είναι στοιχεία που επηρεάζουν ριζικά την εικόνα ενός ξενοδοχείου. Εν τούτοις εξίσου σημαντική είναι και η επιλογή των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν στο design των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, καθώς κάθε υλικό διαθέτει τη δική του υφή και προσδίδει διαφορετική διάσταση στον σχεδιασμό.

Ο ρόλος του ξύλου και του αλουμινίου «Η επιλογή σύγχρονων κουφωμάτων με διακριτικά προφίλ και άρτια θερμική συμπεριφορά, αποτελεί μία σημαντική κίνηση τόσο σε αρχιτεκτονικό επίπεδο όσο και επενδυτικό. Καθώς η επίτευξη των επιθυμητών θεάσεων και η θερμομόνωση αποτελούν δύο σημαντικούς παράγοντες για τη δημιουργία ευχάριστων χώρων, είτε είναι κοινόχρηστοι είτε δωμάτια, η χρήση κουφωμάτων αλουμινίου είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων μονόδρομος. Το ξύλο ως φυσικό υλικό, είναι μία σταθερά

για τη δημιουργία χώρων με χαρακτήρα. Επειδή ως υλικό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την έννοια της οικίας, όταν χρησιμοποιείται σε χώρους ξενοδοχείων, εντείνει το αίσθημα της ζεστασιάς και της φιλοξενίας. Ωστόσο, επειδή ποικίλουν οι εφαρμογές του σε δάπεδα, επενδύσεις, σταθερή και κινητή επίπλωση, προσδίδει παράλληλα και ένα συγκεκριμένο επίπεδο πολυτέλειας» επισημαίνει ο Α. Κυτέας και συμπληρώνει «εάν θέλαμε να προσδιορίσουμε μια παλέτα υλικών που χαρακτηρίζει τους ξενοδοχειακούς χώρους, είναι σαφές ότι τα φυσικά υλικά, όπως το ξύλο, το μάρμαρο και η πέτρα κυριαρχούν, όσον αφορά στην Ελλάδα. Το αλουμίνιο διατηρεί ένα διακριτικό ρόλο, έχοντας κυρίως λειτουργική χρήση και όχι διακοσμητική. Η οικογένεια των υλικών που περιλαμβάνει υφάσματα και ταπετσαρίες πλαισιώνει μία ισορροπημένη εφαρμογή όλων των ανωτέρω και συμβάλει στο ύφος των ιδιωτικών ή κοινόχρηστων χώρων». Η Μ. Τσαυτάρη υποστηρίζει ότι «τo ξύλο και το αλουμίνιο είναι δύο υλικά με ιδιαίτερη ανθεκτικότητα και εύκολα

διαχειρίσιμα, οπότε μπορούν να δώσουν λύσεις σε διάφορα πρακτικά ζητήματα, σε όλους τους χώρους ενός ξενοδοχείου. Επίσης όμως, θα λέγαμε ότι είναι διαδεδομένα γιατί σε αυτά μπορούν να εφαρμοστούν πρακτικά όλοι οι χρωματισμοί και όλες οι τεχνοτροπίες. Οπότε μπορεί η πρώτη ύλη να είναι το ξύλο, αλλά από αυτό μπορούν τελικά να προκύψουν εκατοντάδες διαφορετικά αποτελέσματα. Από εκεί και πέρα, ανάλογα με την ταυτότητα και την κατηγορία του ξενοδοχείου, βλέπουμε και άλλα υλικά: μάρμαρο -που επίσης ανάλογα με την επεξεργασία του μπορεί να δώσει πολύ διαφορετικά αποτελέσματα-, υφάσματα και επενδύσεις με πλακίδια ή δυσκολότερα στη χρήση υλικά, όπως η ψάθα». «Γενικά η χρήση των μετάλλων και πιο συγκεκριμένα του αλουμινίου εφαρμόζεται στα τεχνικά στοιχεία, ωστόσο αυτό το υλικό είναι πολύ ενδιαφέρον σχεδιαστικά χάρη στις πολλαπλές δυνατότητες σχημάτων και δημιουργίας. Χρησιμοποιείται με ματ, γυαλισμένο ή γυαλιστερό φινίρισμα, είναι εντελώς ευέλικτο και

The Modernist Athens, FORMrelated Architecture Studio

26

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

27

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

λειτουργεί τέλεια με το φως. Η τεχνική κοπής με λέιζερ προσφέρει επίσης πολλές επιλογές. Κατά τη γνώμη μου, το ξύλο είναι το κατ’ εξοχήν ζωντανό υλικό. Ο πλούτος των ειδών, οι τύποι κόκκων και τα χρώματα στο ίδιο ξύλο είναι ήδη ένα καλλιτεχνικό κομμάτι από μόνα τους. Επιπλέον, χρησιμοποιώ πολύ το μάρμαρο ή τα μαρμάρινα εφέ κεραμικών στις ανακαινίσεις. Και πάλι, όπως και με το ξύλο, ο τυχαίος σχεδιασμός του υλικού προσδίδει προσωπικότητα στον χώρο. Στις μέρες μας, η γκάμα των υλικών μεγαλώνει συνεχώς και τίποτα δεν πρέπει να απαγορεύεται. Είναι στο χέρι μας οι σχεδιαστές εσωτερικών χώρων, να είμαστε περίεργοι και να καινοτομούμε» τονίζει η F. Spahn.

Η επιλογή του υλικού διαμορφώνει την ατμόσφαιρα των χώρων Η Ε. Μπρασίνικα δηλώνει πως «όλα τα παραπάνω μπορούν να επιτευχθούν με τον συνδυασμό φυσικών υλικών με σύγχρονες μεθόδους επεξεργασίας και βελτίωσης των ιδιοτήτων τους, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το αλουμίνιο. Με σύγχρονη εφαρμογή μεθόδων ανοδίωσης, μπορεί να δοθεί μία πολυτελής λάμψη και τονικότητα, η οποία αλληλεπιδρά με τις

διάφορες πηγές φυσικού και τεχνητού φωτισμού ή με προηγμένες μεθόδους ηλεκτροστατική βαφής με υπερανθεκτικές πούδρες. Παρόμοια, άλλα φυσικά υλικά όπως το ξύλο, το μάρμαρο και η πέτρα μπορούν να αποκτήσουν σύγχρονη ή αντικέ υφή, να υπερβούν τα μειονεκτήματα των μοναδικών ιδιοτήτων τους, να συνθέσουν ιστορία και να την αφηγηθούν με μοναδικό τρόπο στον χρήστη-επισκέπτη. Ταυτόχρονα η προηγμένη τεχνολογία και οι νέες μέθοδοι σχεδιασμού και παραγωγής, βοηθούν στη χρήση καινοτόμων υλικών, τα οποία ενοποιούν τον εσωτερικό με τον εξωτερικό χώρο και βοηθούν στη δημιουργία ταυτότητας με υψηλές προδιαγραφές αισθητικής, που βελτιώνουν το ενεργειακό αποτύπωμα, ενισχύουν τον αειφόρο σχεδιασμό και δημιουργούν μοναδικά ερεθίσματα στους χρήστες-επισκέπτες. Ταυτόχρονα βοηθούν στο να σχεδιαστούν πιο υγιείς χώροι, ενώ ταυτόχρονα μεγιστοποιούν τη βιωσιμότητα μιας ξενοδοχειακής επιχείρησης». «Το αλουμίνιο εξακολουθεί να είναι από τις πρώτες επιλογές κουφωμάτων – ανοιγμάτων και αποτελεί ένα υλικό που με το πέρασμα του χρόνου εξελίσσεται και μας δίνει πολύ καλές επιλογές εφαρμογής. Μπορούμε να δουλέψουμε με σχεδόν αφανή πλαίσια, γωνιακές συναρμογές

γυαλιού, εφαρμογή “cnc” ως διακοσμητικού στοιχείου για τη διάχυση του φωτός, κοκ. Το ξύλο είναι το ζεστό υλικό που μας βοηθάει να δημιουργήσουμε ατμοσφαιρικούς χώρους. Εξακολουθεί να συγκινεί ως υλικό και να έλκει. Ο μόνος περιορισμός είναι η συντήρηση του σε περιβάλλον βαριάς χρήσης. Τα πιο σύγχρονα συνθετικά και εύπλαστα υλικά μας δίνουν τη δυνατότητα για πιο πλαστικές φόρμες» αναφέρουν οι Αναστάσιος Τσερπέλης και Κωνσταντίνος Μορφούτσικος. Εν κατακλείδι, ο σχεδιασμός ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος είναι μία περίπλοκη διαδικασία, η οποία έχει καθοριστικό αντίκτυπο στην εικόνα που προβάλλει το κτίριο προς τους επισκέπτες. Όπως αναλύθηκε παραπάνω, το design είναι αποτέλεσμα της μελέτης φωτισμού, των χρωμάτων, των επίπλων και γενικότερα του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί στα δωμάτια των ενοίκων. Σημαντικό ρόλο έχει το lobby των ξενοδοχείων, το οποίο καθώς αποτελεί προθάλαμο και χώρο υποδοχής, προϊδεάζει το κοινό για την ποιότητα της φιλοξενίας που προσφέρει το κατάλυμα. Η διαμονή είναι μία ξεχωριστή εμπειρία, όπου το κάθε άτομο την βιώνει διαφορετικά. Συνεπώς, ο σχεδιασμός θα πρέπει να προσαρμόζεται σε κάθε προτίμηση και παράλληλα να διατηρεί τη μοναδική του ταυτότητα.

White Cave Suites, Utopia Hotel Design

28

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Φωτογράφος: Γιώργος Σφακιανάκης

Acro Suites - Κρήτη

Εφαρμογή σε πάγκο μπάνιου από μάρμαρο Damasta, σκαλιστό στο χέρι.

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ & ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ ΓΙΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΑ ΕΡΓΑ Στόχος μας είναι, μέσα από τα προϊόντα και τις εφαρμογές μας να δημιουργούμε χώρους όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να απολαμβάνουν μοναδικές στιγμές ευεξίας και χαλάρωσης.

Δ Α Π Ε Δ Ο - Χ Ω Ρ Ο Ι Υ Π ΟΔ ΟΧ Η Σ - Ε Σ Τ Ι Α ΤΟ Ρ Ι Α - Μ Π ΟΥΦ Ε - B A R S - S PA & H A M M A M - Π Ι Σ Ι Ν Ε Σ - Μ Π Α Ν Ι Α Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι ΚΟ Ι Χ Ω Ρ Ο Ι - Ε Π Ε Ν ΔΥ Σ Ε Ι Σ - Ε Ι Δ Ι Κ Ε Σ Κ Α ΤΑ Σ Κ Ε Υ Ε Σ

www.stonetech.gr

info@stonetech.gr

ΑΘΉΝΑ

210 9945011

ΚΡΉΤΉ

2810 380054

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Το ξενοδοχείο του μέλλοντος Οι τάσεις στα resort της Μεσογείου

Η

Deloitte, με την τελευταία έρευνά της για τον ξενοδοχειακό κλάδο, καταγράφει τις επιδραστικότερες τάσεις και αναδεικνύει τα ξενοδοχεία που, σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, ξεχωρίζουν στη Μεσόγειο.

Αυθεντικότητα

7 pines Kempinski Ibiza, Ισπανία

Η αρχιτεκτονική αυθεντικότητα συνδέεται στενά με την έννοια της «ενότητας», η οποία εξασφαλίζει στο resort τον δικό του ξεχωριστό «χαρακτήρα». Τα ξενοδοχεία που ακολουθούν αυθεντικές σχεδιαστικές τάσεις συνδέονται με το περιβάλλον και με το ευρύτερο πολιτιστικό πλαίσιο του τόπου. Ως εκ τούτου, ο σχεδιασμός ενός ξενοδοχείου δεν πρέπει να αποτελεί ένα αμάλγαμα τυχαίων και ασύνδετων στοιχείων, αλλά να επικεντρώνεται στην πλήρη σύνδεση των εσωτερικών χώρων με το εξωτερικό περιβάλλον.

Τοπικά υλικά και στοιχεία

Grand Park Hotel Rovinj, Κροατία

Σε μια ολοένα πιο ανταγωνιστική και πολύπλοκη ταξιδιωτική αγορά, τα ξενοδοχεία μπορούν να επωφεληθούν από την ενσωμάτωση τοπικών στοιχείων από το εξωτερικό περιβάλλον, τα οποία θα αντανακλώνται στο αρχιτεκτονικό design. Ο ξενοδοχειακός σχεδιασμός που αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη έννοια, δημιουργεί μια αυθεντική, καθηλωτική αίσθηση εντοπιότητας, προσφέροντας στους ταξιδιώτες τη δυνατότητα να ζήσουν ουσιαστικές εμπειρίες. Η ενσωμάτωση στοιχείων τοπικής αρχιτεκτονικής, η χρήση τοπικών δομικών υλικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών της περιοχής, μπορούν να αποτελέσουν την ειδοποιό διαφορά με τον ανταγωνισμό.

Οικειότητα

Ikos Aria, Ελλάδα

30

Τα ξενοδοχεία και resorts που κάνουν τους επισκέπτες να αισθάνονται… σαν στο σπίτι τους είναι ένας ακόμη καθοριστικός παράγοντας από τον οποίο εξαρτάται η εμπειρία του ταξιδιώτη. Ορισμένες παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να προσδώσουν στον ξενοδοχειακό Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

χώρο αυτή την οικειότητα είναι οι εξής: Η ενσωμάτων έξυπνων συστημάτων φωτισμού που δημιουργούν μια ιδιαίτερη, ζεστή ατμόσφαιρα. Η απλή αλλά κομψή και καλόγουστη διακόσμηση των δωματίων. Καθοριστική μπορεί να αποδειχθεί η χρήση υλικών όπως το ξύλο, αλλά και αέρινα υφάσματα. Τέλος, ο συνδυασμός της πέτρας και του μαρμάρου με μεγάλα παράθυρα που αποκαλύπτουν τη θέα της περιοχής.

Βιωσιμότητα

Η επιλογή ξενοδοχείων και resort που εναρμονίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί ολοένα και περισσότερο προτεραιότητα των ταξιδιωτών. Σύμφωνα με δεδομένα και πληροφορίες από ιστοσελίδες που αναλαμβάνουν την κράτηση εισιτηρίων ή τη διοργάνωση διακοπών, το ποσοστό των ταξιδιωτών που εξέφρασαν τη δική τους πρόθεση να παραμείνουν τουλάχιστον μία φορά σε ένα βιώσιμο κατάλυμα αυξήθηκαν από 73% το 2019 σε 81% σε 2021, σε διεθνή βάση. Τα βασικά βήματα για να γίνει «πράσινο» ένα ξενοδοχείο είναι η εξοικονόμηση του νερού, η χρήση της φυσικής τοποθεσίας του, η συνεργασία με τοπικούς προμηθευτές, αλλά και η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Mandarin Oriental Bodrum, Τουρκία

Maxx Royal Kemer Resort, Τουρκία

Ευ ζην

Ο σχεδιασμός που μπορεί να προσφέρει ένα αίσθημα ευεξίας στον χώρο περιλαμβάνει τον φωτισμό, τα υλικά, τον αέρα, ουδέτερα χρώματα – όλα εκείνα δηλαδή που συναποτελούν τον βιοκλιματικό σχεδιασμό. Τόσο η αρχιτεκτονική εξωτερικών χώρων όσο και η εσωτερική διακόσμηση πρέπει να είναι απλές, καθόλου περίπλοκες και επηρεασμένες από τοπικές τάσεις. Σε όλα τα παραπάνω ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία φυτεμένων δωμάτων και χώρων όπου θα κυριαρχούν το νερό, το πράσινο και η παραδοσιακή κουλτούρα της γύρω περιοχής.

Nobu Hotel Ibiza, Ισπανία

Έξυπνες τεχνολογίες

Τα ξενοδοχειακά καταλύματα εφαρμόζουν όλο και περισσότερο καινοτόμες και αναδυόμενες τεχνολογίες, για να ικανοποιήσουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Ο σχεδιασμός του ξενοδοχείου του μέλλοντος πρέπει να εξελίσσεται πέρα από το δομημένο περιβάλλον και να ενσωματώνει Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Regnum Carya Golf & Spa Resort, Τουρκία

31

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

έξυπνες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT), προηγμένη οπτικοακουστική τεχνολογία, καθώς και συστήματα η λειτουργία των οποίων στηρίζεται σε χειρονομίες και φωνητικές εντολές.

Η επιρροή του Instagram

Anantara Vilamoura Algavre Resort, Πορτογαλία

Sani Dunes, Ελλάδα

Six Senses Kaplankaya, Τουρκία

Ushuaïa Ibiza Beach Hotel, Ισπανία

32

Ένα από το δημοφιλέστερα (αν όχι το πιο γνωστό) μέσο κοινωνικής δικτύωσης που μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμο για μια ξενοδοχειακή μονάδα είναι το Instagram. Έχουν κατασκευαστεί ήδη πολλά ξενοδοχεία σε όλο τον κόσμο με γνώμονα τη διάδοσή τους μέσω των ψηφιακών καναλιών της πλατφόρμας. Το ανέβασμα φωτογραφιών και βίντεο, των λεγόμενων insta-stories, από τους χώρους του ξενοδοχείου συμβάλλει σημαντικά στη διαφήμιση του καταλύματος σε ακόμη περισσότερους εν δυνάμει επισκέπτες. Η συγκεκριμένη τάση απευθύνεται στους Millennials και στην Generation Z, που ταξιδεύουν πολύ και θέλουν να βιώσουν μοναδικές εμπειρίες.

Τι μας «δίδαξε» η πανδημία

Η παγκόσμια πανδημία COVID-19 σταμάτησε για μια σύντομη χρονική περίοδο τα ταξίδια, αλλά τα αποτελέσματά της θα διαρκέσουν αναμφισβήτητα στο άμεσο μέλλον, και πιθανώς για πάντα. Καθώς η ίδια η ζωή και η τουριστική κίνηση εξέρχονται από την παγκόσμια κρίση της πανδημίας, είναι σίγουρο και δεδομένο ότι θα αλλάξουν οι προτιμήσεις των καταναλωτών. Αναμένεται λοιπόν πως οι επισκέπτες των ξενοδοχειακών καταλυμάτων θα ζητούν από τους ιδιοκτήτες την εφαρμογή μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης, την αποφυγή του συγχρωτισμού, την απολύμανση όλων των χώρων, αλλά και την εφαρμογή ανέπαφων υπηρεσιών (όπως οι ανέπαφες πληρωμές τύπου NFC και το έξυπνο κλειδί του δωματίου μέσω εφαρμογής στο κινητό). Η κρίση της πανδημίας, τέλος, συνέβαλε στο να αναθεωρήσουν οι άνθρωποι τη σχέση τους με το περιβάλλον. Ως εκ τούτου, επενδυτές, ιδιοκτήτες ξενοδοχείων αλλά και κάθε είδους τουριστικών καταλυμάτων πρέπει να παρακολουθούν στενά, να αξιολογούν και να κατανοούν τις πιο πρόσφατες τάσεις σχεδιασμού, προκειμένου να εντοπίσουν όλα εκείνα τα γνωρίσματα που θα κάνουν επιτυχημένη και κερδοφόρα την επιχείρησή τους. Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Best Landscape Projects of the Year Αριστεία σύγχρονης αρχιτεκτονικής τοπίου και κατασκευών πρασίνου Η επιστήμη της αρχιτεκτονικής τοπίου, που ασχολείται με τον σχεδιασμό τοπίων και υπαίθριων χώρων κάθε κλίμακας, αλλά με τον υπέρτατο σεβασμό στην ίδια τη φύση και τον άνθρωπο, είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Η επιτακτική ανάγκη να αντισταθούμε στην κλιματική κρίση αλλά και να δημιουργήσουμε χώρους όπου ο άνθρωπος θα συνυπάρχει με τη φύση μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της αρχιτεκτονικής τοπίου. Το περιοδικό Architect, αναγνωρίζοντας την αξία του landscape design, κάλεσε αρχιτεκτονικά γραφεία να παρουσιάσουν την καινοτομία στον σχεδιασμό, τη χρήση πρωτοποριακών κατασκευαστικών λύσεων, τον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και τις νέες τεχνολογίες, ώστε να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης και διαρκούς βελτίωσης, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ανάδειξη της αρχιτεκτονικής τοπίου αλλά και της ευαισθητοποίησης του κοινού, στα θέματα τοπίου και περιβάλλοντος. Στις επόμενες σελίδες, λοιπόν, μπορείτε να διαβάσετε το ειδικό αφιέρωμα Best Landscape Projects of the Year, που έρχεται να αναδείξει την αριστεία στην αρχιτεκτονική τοπίου στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας τα έργα και τους δημιουργούς τους που ξεχωρίζουν και βάζουν τον πήχη ψηλά για όλες τις μελλοντικές δημιουργίες.

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

33

OPINION

Αρχιτεκτονική τοπίου: Σχεδιάζοντας υπαίθριους χώρους για όλους τους ανθρώπους «Γιατί ο απλός άνθρωπος είναι αυτός που θα βιώσει τον σχεδιασμένο χώρο, θα τον κρίνει, θα τον οικειοποιηθεί και ταυτόχρονα θα αποτελέσει χωροχρονικά τον πιο σημαντικό διαμορφωτή αυτού». ΤΗΣ ΛΈΝΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΆΔΟΥ, ΠΡΟΈΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΛΛΉΝΙΟΥ ΣΥΛΛΌΓΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΌΝΩΝ ΤΟΠΊΟΥ (ΠΣΑΤ)

Η

Αρχιτεκτονική Τοπίου (Landscape Architecture / Architecture de Paysage) αποτελεί την επιστήμη, τέχνη και τεχνική που ασχολείται με τον σχεδιασμό (planning and design) του τοπίου και του υπαίθριου χώρου συστηματικά από τις αρχές του 20ού αιώνα. Αντικείμενο του Αρχιτέκτονα Τοπίου αποτελεί η μελέτη και ο σχεδιασμός του τοπίου συνδέοντας και αντιμετωπίζοντας ως σύνολο όλες τις παραμέτρους που σχετίζονται με αυτό – τη χωρική, την κοινωνικο-οικονομική, πολιτιστική, οικολογική, αντιληπτική. Εργαλείο έκφρασης του Αρχιτέκτονα Τοπίου αποτελεί η Μελέτη Αρχιτεκτονικής Τοπίου (landscape architecture project / Projet de paysage).

Η σημασία της Μελέτης Αρχιτεκτονικής Τοπίου Η Μελέτη Αρχιτεκτονικής Τοπίου είναι το αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης μεθοδολογίας ανάλυσης, σύνθεσης και ανασύνταξης του υφιστάμενου χώρου σε νέο. Αν και αποτελεί συνειδητή διεργασία επέμβασης στο τοπίο, αναγνωρίζει σε αυτό τον χαρακτήρα του, τη δυναμική του και τη φέρουσα ικανότητα να προσφέρει. Για τον Αρχιτέκτονα Τοπίου, το τοπίο δεν αποτελεί ένα tabula rasa που απλώς τοποθετούνται επάνω έργα και κατασκευές. Η ιδιαιτερότητα του κάθε τοπίου, η γη και το ανάγλυφο του εδάφους, αποτελούν ήδη σημαντικό μέρος του σχεδιασμού. Επίκαιρη πάντα και ίσως δοσμένη με διαφορετικά ονόματα κάθε φορά [Οικολογία, Βιώσιμη Ανάπτυξη, Αειφορία, Βιοποικι34

λότητα, Resilience (προσαρμοστική ανθεκτικότητα), Πράσινες υποδομές (green infrastructure), Λύσεις βασισμένες στη Φύση (nature based solutions – NBS), Climate change mitigation κ.ά.], η σχέση του σχεδιασμού με τη φύση αποτελεί ιδιαιτέρως γνώριμο πεδίο εφαρμογής για τον Αρχιτέκτονα Τοπίου, ήδη από την περίοδο των σπουδών του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Αρχιτέκτονας Τοπίου «πρασινίζει» αστικούς υπαίθριους χώρους και μόνο. Ισάξια και με ιδιαίτερη ευαισθησία ως προς αυτήν, η κοινωνική παράμετρος και η ανάγκη δημιουργίας επιτυχημένων, γεμάτων κόσμο χώρων, αποτελεί για τον Αρχιτέκτονα Τοπίου «επιταγή» από το κοινό και απόλυτο όρο. Γιατί ο απλός άνθρωπος είναι αυτός που θα βιώσει τον σχεδιασμένο χώρο, θα τον κρίνει, θα τον οικειοποιηθεί και ταυτόχρονα θα αποτελεί χωροχρονικά τον πιο σημαντικό διαμορφωτή αυτού.

Στόχος του ΠΣΑΤ: Η αναγνώριση του Αρχιτέκτονα Τοπίου Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Τοπίου/ Panhellenic Association of Landscape Architects (ΠΣΑΤ) αποτελεί μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αρχιτεκτόνων Τοπίου (international Federation of Landscape Architects) και ιδρύθηκε το 1980 με στόχους κυρίως α) την ανάπτυξη και την προώθηση της Αρχιτεκτονικής Τοπίου, β) την προστασία και την κατοχύρωση του επαγγέλματος του Αρχιτέκτονα Τοπίου στην Ελλάδα και γ) την πληροφόρηση του κοινού για θέματα που αφορούν την Αρχιτεκτονική Τοπίου. Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Aνάπλαση Ποταμοβραχιόνων Έδεσσας, Μελετητική Ομάδα Αρχιτεκτόνων Τοπίου: Ι.Α. Τσαλικίδης, Φ. Παπαπέτρου, Μ. Λιονάτου, Δ. Μεταξάς, Φωτογραφία: © Πανελλήνιος Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Τοπίου

Μόλις το 2010, η χώρα μας με 10 χρόνια καθυστέρηση υιοθέτησε το κείμενο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου, το μοναδικό θεσμοθετημένο κείμενο αποκλειστικά αφιερωμένο στην προστασία, διαχείριση και στον σχεδιασμό του τοπίου. Αυτή η καθυστέρηση δηλώνει την αμηχανία ως προς την εφαρμογή του, εφαρμογή που οφείλει να εκφράζεται κυρίως μέσω της περιβαλλοντικής πολιτικής, τον χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό ως υποχρέωση και όχι ως επιλογή. Κρίνεται επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας σαφούς πολιτικής για το τοπίο, καθώς και η κατοχύρωση του καθοριστικής σημασίας δικαιώματος των Αρχιτεκτόνων Τοπίου στον σχεδιασμό χώρων κάθε κλίμακας, συσχετισμών (κήπος και κατοικία, υπαίθριος χώρος και γειτονιά, υπαίθριος χώρος και πόλη, μητρόπολη/ περιφέρεια, υπαίθριος χώρος και αγροτικό, περιαστικό, φυσικό τοπίο) και κάθε πολυπλοκότητας. Προς αυτή την κατεύθυνση, η αύξηση της αναγνώρισης του Αρχιτέκτονα Τοπίου από το κοινό, αποτελεί σημαντικό στόχο του Συλλόγου, όπως και η συνεργασία με άλλες ειδικότητες και φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς τα προβλήματα είναι πλέον σύνθετα και οι μονοδιάστατες λύσεις δεν είναι επιτυχείς. Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Τοπίου θα συνεχίζει το έργο του για την προαγωγή του επαγγέλματος του Αρχιτέκτονα Τοπίου στην Ελλάδα, την αυξανόμενη παρουσία του αντικειμένου σε στρατηγικές θέσεις δημοσίων και ιδιωτικών έργων αλλά και τον αγώνα του για κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάΙ Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

των. Για την κατοχύρωση της επαγγλεματικής ταυτότητας του Αρχιτέκτονα Τοπίου, εξαιρετικής σημασίας είναι η θεσμοθέτηση ενός προπτυχιακού τμήματος σπουδών Αρχιτεκτονικής Τοπίου Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος που δεν υπάρχει στη χώρα μας, ενώ το αντικείμενο αποτελεί ξεχωριστό τμήμα προπτυχιακών σπουδών εδώ και πολλά χρόνια σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Στη Ελλάδα, στην παρούσα φάση, το αντικείμενο εκπροσωπείται ακαδημαϊκά κυρίως από δύο διετή μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, το Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Αρχιτεκτονικής τοπίου ΑΠΘ (Τμήμα Αρχιτεκτόνων – Τμήμα Γεωπονίας ΑΠΘ) και το ΠΜΣ Αρχιτεκτονικής Τοπίου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, με προγράμματα σπουδών αναγνωρισμένα από τη Διεθνή Ομοσπονδία Αρχιτεκτόνων Τοπίου. Να τονίσω, τέλος, ότι σε μια εποχή έντονων και γρήγορων αλλαγών, η επαγγελματική δραστηριότητα του Αρχιτέκτονα Τοπίου αποτελεί τη μετουσίωση του ανθρώπινου δικαιώματος για παροχή και πρόσβαση σε τοπία και υπαίθριους χώρους σχεδιασμένα από ειδικούς, και θα πρέπει να θεσπιστεί άμεσα πολιτική που να το επιτρέπει αυτό. *Η κυρία Λένα Αθανασιάδου είναι Δρ. Αρχιτέκτων Τοπίου (MLA + PHD ΑΠΘ) - Γεωπόνος (BSc + MSc Horticulture) και Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (Ε.ΔΙ.Π.) του Τμήματος Γεωπονίας ΑΠΘ, συνδιδάσκουσα σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα του Τμήματος Γεωπονίας, Τμήματος Αρχιτεκτόνων και ΔΠΜΣ Αρχιτεκτονικής Τοπίου, ΑΠΘ 35

BEST LANDSCAPE PROJECTS

Selene Hotel Methoni

by Utopia Landscapes Καινοτόμος σχεδιασμός, εμπνευσμένος από το παραδοσιακό τοπίο της Μεσσηνίας

Η οικογένεια που ανέθεσε το ‘project’ της μελέτης αυτού του καταλύματος 5 αστέρων στο γραφείο μας, μας προσέγγισε με μια πρωτότυπη ιδέα: να δημιουργήσουμε μία όαση δροσιάς στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού της Μεθώνης, ανάμεσα στα παραδοσιακά πετρόχτιστα κτίρια με τις κεραμοσκεπές.

36

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Ο περιβάλλων χώρος, το κυρίαρχο στοιχείο Η πρόκληση ήταν μεγάλη για το γραφείο της Utopia. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε τη μελέτη πειραματιζόμενοι πρώτα με τη μορφή του περιβάλλοντος χώρου, δίνοντάς του κεντρική θέση στο σχεδιασμό και διατάσσοντας τα κτίρια περιμετρικά του και με οπτική επικοινωνία προς αυτόν. Στον κεντρικό χώρο σχηματίσαμε κατ’ αρχήν μία επιβλητική επιφάνεια νερού. Το πράσινο πλαισιώνει τη σύνθεση, ενώ κάποιες φορές διεισδύει και μέσα στο νερό. Προσπαθήσαμε δηλαδή να δημιουργήσουμε εικόνες φυσικού τοπίου, από ελαιόδεντρα, χαρουπιές, βελανιδιές, ενώ τα τοξωτά ανοίγματα και οι τοίχοι ορθώνονται δίπλα στο νερό, παραπέμποντας στο κάστρο της Μεθώνης, που ορθώνεται επάνω στη θάλασσα. Το νερό πλαισιώνει το ‘lobby’ του ξενοδοχείου, δημιουργώντας υπέροχες οπτικές από το εσωτερικό του. Οι υδάτινες επιφάνειες τοποθετούνται κλιμακωτά, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται μικροί καταρράκτες που χαρίζουν στην όλη σύνθεση το στοιχείο του ήχου. Η κίνηση των επισκεπτών έχει δρομολογηθεί περιμετρικά, αλλά και με διαδρόμους επάνω στο νερό, ενώ οι χώροι διατάσσονται επίσης περιμετρικά, αλλά και μέσα στο νερό.

Το κτίριο ως στοιχείο του ανοιχτού χώρου Τα κτίρια χωροθετήθηκαν με προσανατολισμό προς τον εσωτερικά διαμορφωμένο αίθριο χώρο. Οι εσωτερικές προσόψεις των κτιρίων σχεδιάστηκαν με μεγάλα ανοίγματα προς την αυλή, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει οπτική επικοινωνία των δωματίων με τον αίθριο χώρο, αλλά συγχρόνως να εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα στα διαμερίσματα. Οι προσόψεις του κτιρίου είναι ένας συνδυασμός επιφανειών από εμφανές μπετό και τοπική πέτρα, ώστε το κτίριο να εντάσσεται στο πνεύμα του οικισμού της Μεθώνης, διατηρώντας ωστόσο το στίγμα της εποχής.

Συνθήκες βιοκλιματικής άνεσης Η χρήση του πρασίνου για τη δημιουργία σκιαζόμενων χώρων, οι μεγάλες επιφάνειες νερού ως στοιχείο αίσθησης δροΙ Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

σιάς, η χρήση της πέτρας και τα μεγάλα ανοίγματα των κτιρίων προς τον αύλιο χώρο δημιουργούν για τον επισκέπτη του καταλύματος βιοκλιματικές συνθήκες ανθρώπινης άνεσης (‘Human Comfort’), ώστε να μπορέσει να απολαύσει την παραμονή του στον ανοιχτό χώρο.

Μια όαση εμπειριών

Η επιδίωξη του γραφείου της Utopia ήταν να δημιουργηθεί μία πλούσια και μοναδική εμπειρία για τον επισκέπτη του καταλύματος. Προσπαθήσαμε ως ομάδα, σε στενή συνεργασία με τους ιδιοκτήτες, να δημιουργήσουμε μέσα σε λίγα τετραγωνικά μέτρα ένα σύνολο εμπειριών και οπτικών μέσα στο χώρο, με παραπομπές στα τοπία της Μεθώνης όπως το κάστρο πάνω στο νερό, οι ελιές και οι χαρακτηριστικοί πετρόχτιστοι τοίχοι. Είμαστε σίγουροι ότι οι επισκέπτες θα το απολαύσουν!

A: Ματρόζου 30, Λόφος Φιλοπάππου, Αθήνα, 11741 Τ: 210 9835804 Ε: info@utopia-landscapes.gr www.utopia-landscapes.gr

37

BEST LANDSCAPE PROJECTS

The Experience Park by doxiadis+ Το νέο πάρκο, στον χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, δίνει μια πρώτη εντύπωση του υπαίθριου χώρου που πρόκειται να αναπτυχθεί στην Αθηναϊκή Ριβιέρα.

Το Experience Park έχει στον πυρήνα του την έννοια της συμβίωσης - την ικανοποίηση των αναγκών τόσο του ανθρώπου όσο και της φύσης, ώστε και οι δύο “κόσμοι” να είναι υγιείς και να συνυπάρχουν αρμονικά, εξασφαλίζοντας έτσι τη μελλοντική ευημερία του πλανήτη.

38

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Τ

ο έργο, έκτασης 75 στρεμμάτων, περιλαμβάνει πάνω από 500 δέντρα και 50.000 φυτά, τέσσερις πλατείες και τέσσερις διαφορετικές περιοχές πρασίνου. Ο σχεδιασμός του, μέσα από οικολογικές πρακτικές, διατηρεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα όμορφα και ιστορικά στοιχεία του αεροδρομίου, τόσο τα φυσικά όσο και τα χτισμένα, δημιουργώντας ένα πλαίσιο διαλόγου, ανάδειξης, και ανακάλυψης των επιμέρους χαρακτηριστικών του.

σε συνεργασία με την εταιρία κατασκευής των παιχνιδιών, η οποία ακολουθεί τις πιο σύγχρονες προσεγγίσεις της βιωματικής μάθησης. Το έργο προετοιμάζεται για την επερχόμενη κλιματική αλλαγή, φροντίζοντας για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα από την κατασκευή του πάρκου μέσω της μέγιστης δυνατής επαναχρησιμοποίησης, φροντίζοντας ώστε το σύνολο να είναι λειτουργικό ακόμα και σε θερμότερο κλίμα.

Συμβίωση με το περιβάλλον – Designing for Symbiosis

Reduce, Reuse, Recycle – Προστασία και διατήρηση του τοπίου μέσω της επανάχρησης υλικών

Η μοναδικότητα του έργου είναι εμφανής από τη διαχείριση του εδάφους, το οποίο διατηρείται και εμπλουτίζεται για να γίνει πιο γόνιμο, ενώ τα φυσικά στοιχεία παραμένουν και συμπληρώνονται με ιθαγενείς ποικιλίες που φανερώνουν την ομορφιά της Αττικής φύσης. Τα παλιά δάπεδα διατηρούνται σε μεγάλη έκταση και αναδεικνύονται με φροντίδα, ενώ κομμάτια τους τα οποία αφαιρούνται χρησιμοποιούνται ξανά και μετατρέπονται σε γλυπτικές διαμορφώσεις που φιλοξενούν χρήσεις εφήμερων υπαίθριων καθιστικών. Μικρά, νέα κτίρια κατασκευάζονται από ελαφρά και οικολογικά υλικά - ώστε να εντάσσονται με αρμονία στο περιβάλλον και να εξυπηρετούν τις λειτουργικές ανάγκες του χώρου - μειώνοντας έτσι τις εκπομπές άνθρακα από την κατασκευή του πάρκου. Νέα τοπόσημα μετατρέπονται σε πόλους έλξης του πάρκου όπως το ειδικά σχεδιασμένο στοιχείο νερού, καθώς και μια παιδική χαρά, μελετημένη

Η έρευνα για το πάρκο του Ελληνικού κατευθύνεται από τις αρχές της βιωσιμότητας (Sustainability). Μέσα από το πλαίσιο του οικολογικού σχεδιασμού, ερμηνεύουμε τα υπάρχοντα υλικά και τα επαναχρησιμοποιούμε με τρόπο που να αναδεικνύονται σε κάτι καινούριο και σαφέστατα όμορφο, με στόχο την συμβιωτική συνύπαρξη και οικολογική προσέγγιση του χώρου στον οποίο ζούμε. Το αποτέλεσμα δημιουργεί ένα πάρκο που διατηρεί την ιστορική του αξία, υλικά και πολιτιστικά, ενώ παράλληλα συμβάλλει σε ένα νέο αστικό χώρο, φιλικό προς το περιβάλλον και τους χρήστες του. «Δεν χρειάζεται κάτι να είναι καινούργιο για να είναι ωραίο, αλλά μπορεί να είναι παλιό και εφόσον διατηρηθεί σωστά να αποβεί ωφέλιμο για τη φύση και βέβαια τον άνθρωπο. Αντί λοιπόν να σπάσουμε τα μπετά του πρώην αεροδρομίου επιβαρύνοντας το περιβάλλον,

τα επαναχρησιμοποιήσαμε, με αποτέλεσμα να φτιάξουμε καινούργια δάπεδα, παγκάκια, πεζούλια, καλντερίμια από το μπετόν που υπήρχε στα παλαιά δάπεδα. Εκτός όμως από το μπετόν, επαναχρησιμοποιήθηκε και η άσφαλτος, κάτι που αποτελεί παγκόσμια πρωτοπορία. Σε άλλα σημεία, επιπλέον, διατηρήσαμε την παλιά άσφαλτο και όπου προσθέσαμε καινούργια τη φρεζάραμε για να ανοίξει το χρώμα της και να μη δεσμεύει τόση ηλιακή ακτινοβολία (που προκαλεί το φαινόμενο της αστικής θερμονησίδας). Χρησιμοποιήσαμε δηλαδή το παλιό υλικό για να είναι ωραίο αλλά και φιλικό προς το περιβάλλον».

Α: Απόλλωνος 6, 10557, Αθήνα Τ: 210 40 452 405 Ε: mail@doxiadisplus.com doxiadisplus.com

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

39

BEST LANDSCAPE PROJECTS

Kalesma Mykonos by Livingscapes Mathioudakis Όταν η μελέτη «συνομιλεί» με το μυκονιάτικο και μεσογειακό τοπίο

Με αφορμή την αρχιτεκτονική ιδέα, επιλέχθηκε μια παλέτα μεσογειακών φυτών, που δημιουργούν ένα απίστευτο χορευτικό σκηνικό όταν φυσάει το κυκλαδίτικο μελτέμι.

K-Studio / Livingscapes

40

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Τ

ο ξενοδοχείο Kalesma στην περιοχή Αλεόμανδρα της Μυκόνου έχει σχεδιαστεί αρχιτεκτονικά από το Γραφείο K-Studio και Studio Bonarchi, και σε απόλυτη συνεργασία με τα δύο Γραφεία, η Μελετητική μας Εταιρεία Livingscapes Mathioudakis εκπονήσε την Μελέτη του συνόλου των περιβαλλόντων χώρων για το κομμάτι των φυτοτεχνικών επεμβάσεων σε επίπεδο conceptual masterplan. Στόχος της Mελέτης μας ήταν να εντάξουμε το φυσικό περιβάλλον και τοπίο τόσο της Μυκόνου όσο και της ευρύτερης Μεσογείου μέσα σε όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους του ξενοδοχείου. Η σχεδιαστική αρχιτεκτονική ιδέα των K-Studio, του μυκονιάτικου χωριού, μας έδωσε τη δυνατότητα να κάνουμε μια πολύ μεγάλη έρευνα σε είδη φυτών και δένδρων που φύονται αποκλειστικά στις Κυκλάδες αλλά και συγκεκριμένα στη Μύκονο.

Ταύτιση μελέτης και χώρου Αναζητήσαμε ποικιλίες φυτών που αντέχουν στον δυνατό άνεμο και στις μεγάλες περιόδους ξηρασίας, αλλά την ίδια στιγμή έχουν αρκετή ανθοφορία κατά τη διάρκεια πλήρους λειτουργίας του ξενοδοχείου. Καταλήξαμε λοιπόν σε ξηροφυτικά είδη με συγκεκριμένες ποικιλίες άγριας ρίγανης, μυκονιάτικου θυμαριού, άγριας λεβάντας καθώς και διαφόρων ειδών από μια παλέτα από αγρωστώδη που δημιουργούν ένα απίστευτο χορευτικό σκηνικό όταν φυσάει το κυκλαδίτικο μελτέμι. Σε συνδυασμό με τη χρήση σκληρών

K-Studio / Livingscapes

υλικών, όπως πέτρες που υπήρχαν ήδη στο ακίνητο κατά την εκσκαφή, καθώς και με τη χρήση χαλικιού σε γήινα χρώματα, που υπήρχαν και τα δύο σαν στοιχεία στην αρχιτεκτονική μελέτη, θέλαμε να πετύχουμε τον πλήρη εναρμονισμό του υπάρχοντος τοπίου του νησιού με τη νέα αρχιτεκτονική και με τη μελέτη αρχιτεκτονικής τοπίου σε επίπεδο φυτοτεχνικών παρεμβάσεων. Στόχος του landscape conceptual masterplan ήταν να απολαμβάνει πλήρως ο επισκέπτης και ο ένοικος του ξενοδοχείου σε απόλυτο βαθμό την κυκλαδίτικη φύση τόσο σε επίπεδο αισθητικό όσο και αισθητηριακό, καθώς με όλες τις αισθήσεις του να μπορεί κάποιος να αντιληφθεί το σύνολο του concept που θα εξελίσσεται με βάση τις εποχές και κυρίως τους καλοκαιρινούς θερμούς μήνες.

Μελέτες τοπίου για έργα κάθε κλίμακας Η μελέτη για το ξενοδοχείο στη Μύκονο αποτελεί ένα από 6.700 ολοκληρωμένα έργα που έχει παραδώσει το Γραφείο Μελετών Livingscapes Mathioudakis IKE. Στα 35 και πλέον χρόνια ενεργούς δραστηριότητας, στόχος μας πάντα είναι να επεξεργαζόμαστε συστηματικά όλα τα κοινωνικά, οικολογικά, γεωγραφικά, γεωμορφολογικά, εδαφολογικά και κλιματικά στοιχεία ώστε να έχουμε και σχεδιαστικά και μελετητικά αλλά και κατασκευαστικά το επιθυμητό αποτέλεσμα. Διαθέτουμε μεγάλη εξειδίκευση σε Soft και Hard Landscape αλλά και σε Urban Design και Urban Planning.

A: Αλωπεκής 39, Αθήνα 106 76 Τ: 210 721 9427 Ε: office@livingscapes.gr https://www.facebook.com/ Livingscapes @livingscapes_mathioudakis_gr K-Studio / Livingscapes

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

www.livingscapes.gr

41

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Smart Home: Το μαγικό ραβδί της τεχνολογίας στον χώρο της κατοικίας Πώς τα έξυπνα σπίτια συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και γιατί υπερτερούν έναντι μιας συμβατικής κατοικίας; Τα σύγχρονα συστήματα που απαρτίζουν τα smart home και οι τάσεις που αναμένεται να καθιερωθούν τα επόμενα χρόνια. ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΤΣΙΤΟΎΡΑ 42

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Τ

α σπίτια μοιάζουν με τους ανθρώπους που τα κατοικούν είχε πει κάποτε ο Βίκτωρ Ουγκώ και καθώς το σύγχρονο άτομο, με σύμμαχό του την τεχνολογία, αναβαθμίζει διαρκώς την ποιότητα ζωής του, τα smart home συνιστούν μια καταναλωτική τάση που ήρθε για να μείνει. Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις της εταιρείας ερευνών Omdia, η αξία της αγοράς των «έξυπνων» σπιτιών αναμένεται να υπερβεί τα $178,5 δισ. το 2025 από περίπου $60,8 δισ. το 2020, κάτι που πρακτικά μεταφράζεται σε διεύρυνση της αγοράς με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 24,1% μεταξύ του 2020 και του 2025. Είστε λοιπόν έτοιμοι να περιηγηθείτε σε μια νέα πραγματικότητα όπου τα ρομπότ μεριμνούν για την τάξη του προσωπικού σας χώρου και ο καφές σας περιμένει να τον απολαύσετε ακριβώς τη στιγμή που ξυπνάτε; Θερμοστάτες, πλυντήρια, τηλεοράσεις, καφετιέρες, ψυγεία, σκούπες, κουδούνια, κάμερες, συναγερμοί, φώτα, πρίζες και τόσα ακόμη ενώνουν τις τεχνολογικές τους δυνάμεις για τη δημιουργία του μοντέρνου οικοσυστήματος που ονειρεύεστε.

Στην καρδιά των καταναλωτικών προτιμήσεων οι έξυπνες οικιακές συσκευές Παρά την πανδημία του Covid-19 και την αυξανόμενη πίεση που ασκεί ο πληθωρισμός στους καταναλωτές, οι έξυπνες οικιακές συσκευές κερδίζουν διαρκώς έδαφος ανά τον κόσμο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Frontier περίπου το 86% των ερωτηθέντων έχουν μια έξυπνη συσκευή στο σπίτι τους ενώ μεταξύ των ανθρώπων που κατέχουν έξυπνες συσκευές σχεδόν το 68% αυτών τις βρίσκει πολύ χρήσιμες. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στη μελέτη δήλωσε ότι χρησιμοποιεί τις έξυπνες συσκευές πιο πολύ από το αναμενόμενο, με περίπου το 59% να αναφέρουν ότι επιλέγουν κυρίως μια συγκεκριμένη λειτουργία αυτών. Για το κύριο ποσοστό των 1292 ερωτηθέντων, οι έξυπνες συσκευές αφορούν κυρίως την παρακολούθηση του σπιτιού, τους συναγερμούς και τις ειδοποιήσεις, τις ειδήσεις και την ψυχαγωγία και για ένα μικρό ποσοστό τις καθημερινές εργασίες όπως την υποβολή ερωτήσεων, τη δημιουργία λίστας, τις φωνητικές κλήσεις και την ανταλλαγή μηνυμάτων. Η smart home τεχνολογία και οι έξυπνες οικιακές συσκευές αναβαθμίζουν τεχνολογικά ένα σπίτι, συντελώντας σε καλύτερο και οικονομικότερο επίπεδο ζωής, επισημαίνει η Αμαλία Τσαμπάζη, Διευθύντρια Τομέα Μελετών&Αδειοδοτήσεων της Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

«Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλους του Ομίλου «Σαμαράς & Συνεργάτες». Ο ιδιοκτήτης ενός τέτοιου σπιτιού απολαμβάνει, οπουδήποτε, με το πάτημα ενός κουμπιού στο tablet ή στο smartphone του, περισσότερη άνεση (έλεγχος φωτισμού, ψύξης/θέρμανσης, μηχανισμών σκίασης), περισσότερη ασφάλεια (έλεγχος εισόδου/παραθύρων, ανίχνευση κίνησης, προσομοίωση παρουσίας) και ειδικές λειτουργίες (έλεγχος οικιακών συσκευών, έλεγχος πολυμέσων, φωνητικός έλεγχος), πετυχαίνοντας ταυτόχρονα εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων, τονίζει. Οι “έξυπνες” τάσεις δεν προορίζονται μόνο για τα προηγμένα σπίτια αλλά και για αναβάθμιση των υφισταμένων, μας εξηγεί η Αμαλία Τσαμπάζη, συμπληρώνοντας πως σημαντικότερες είναι η «ενοποίηση» των διάφορων συσκευών (που διευκολύνει την συνδεσιμότητά τους και την επικοινωνία μεταξύ τους, αρκεί να διαθέτει κάποιος smartphone, wi-fi και πρίζα), η τεχνητή νοημοσύνη και οι λειτουργίες διασφάλισης απορρήτου και πληροφοριών της οικιακής ιδιωτικής ζωής των χρηστών.

Αμαλία Τσαμπάζη, Διευθύντρια

Τομέα Μελετών & Αδειοδοτήσεων, «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», «Σαμαράς & Συνεργάτες»

«Οι “έξυπνες” τάσεις δεν προορίζονται μόνο για τα προηγμένα σπίτια αλλά και για αναβάθμιση των υφισταμένων»

Πλεονεκτήματα των Smart Home έναντι των συμβατικών σπιτιών Τα trends της αγοράς σήμερα χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, μας ενημερώνει ο Παναγιώτης Χειμαριός, Marketing Communications Supervisor στο Marketing Department της Καυκάς, επισημαίνοντας πως η μία κατηγορία έχει αφετηρία τον κλάδο των επικοινωνιών (Δίκτυο/ Διαδίκτυο), με λύσεις DYI -δηλαδή «φτιάξε το μόνος σου», όπου μπορείς να βρεις αξιόπιστες λύσεις σε απλές αλλά και σύνθετες εφαρμογές χωρίς να χρειάζεσαι απαραίτητα εξειδικευμένο τεχνικό- ενώ η δεύτερη κατηγορία διαθέτει ως αφετηρία τον κτιριακό έλεγχο και την διαχείριση κτιρίων, που πάντα συναντούσαμε στα μεγάλα κτίρια. Είναι λύσεις που μπορούν να απαντήσουν σε σύνθετες εφαρμογές και σίγουρα χρειάζεται ένας έμπειρος τεχνικός για το επιθυμητό αποτέλεσμα, μας λέει σημειώνοντας πως και στις δύο περιπτώσεις το πλεονέκτημα σε σχέση με τις συμβατικές εγκαταστάσεις έγκειται στη δυνατότητα διαχείρισης και κατ’ επέκταση στην εξοικονόμηση που μπορεί να επιτευχθεί. Τα κτήρια αποτελούν την «καρδιά» της ζωής μας, καθώς περνάμε έως και το 90% μέσα σε αυτά, υπογραμμίζει ο Ευάγγελος Βασιλόπουλος, Μηχανικός Πωλήσεων, Smart Infrastructure/ Building Products της Siemens A.E. Εμείς στον τομέα Έξυπνων Υποδομών της Siemens πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι αξίζουν ένα τέλειο μέρος για όσα κάνουν στη ζωή τους, σημειώνει, εξαί-

Παναγιώτης Χειμαριός Marketing Communications Supervisor, Marketing Department, Kafkas

«Τα trends τις αγοράς σήμερα χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, με τη μια να έχει ως αφετηρία τον κλάδο των επικοινωνιών (Δίκτυο/Διαδίκτυο) και τη δεύτερη τον κτιριακό έλεγχο και την διαχείριση κτιρίων»

43

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Ευάγγελος Βασιλόπουλος Μηχανικός Πωλήσεων, Smart Infrastructure/ Building Products, Siemens A.E.

«Στον βασικό έλεγχο φωτισμού, σκίασης και HVAC έχουν προστεθεί οι δυνατότητες συναγερμού και AudioVideo, η διασύνδεση με την θυροτηλεόραση και τις λευκές συσκευές και ο τηλεχειρισμός μακράς εμβέλειας μέσω ραδιοσυχνότητας»

ροντας τις σημαντικές διαφοροποιήσεις που πλέον παρουσιάζουν τα smart home συγκριτικά με τις συμβατικές κατοικίες. Στον βασικό έλεγχο φωτισμού, σκίασης και HVAC έχουν προστεθεί οι δυνατότητες συναγερμού και Audio-Video, η διασύνδεση με την θυροτηλεόραση και τις λευκές συσκευές και ο τηλεχειρισμός μακράς εμβέλειας μέσω ραδιοσυχνότητας (RF), μας λέει ο Ευάγγελος Βασιλόπουλος, συμπληρώνοντας πως εξασφαλίζεται απόλυτος έλεγχος από οποιοδήποτε σημείο του κτηρίου μέσω laptop, smart phone ή απομακρυσμένα μέσω του cloud με συστήματα οπτικοποίησης. Υπάρχει η δυνατότητα προγραμματισμού και επανα-προγραμματισμού όλων των λειτουργιών και παραμέτρων με στόχο τη συνεχή προσαρμογή στις -ενίοτε μεταβλητές- απαιτήσεις και ανάγκες του χρήστη καθώς και την ευελιξία στη διασύνδεση νέων εξαρτημάτων/συσκευών/ υλικών, εξασφαλίζοντας τον εναρμονισμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας εφόσον ακολουθείται κάποιο παγκόσμιο και ανοιχτό πρωτόκολλο επικοινωνίας όπως το KNX, αναφέρει. Τέλος, ιδιαίτερη μνεία πραγματοποιεί στην έξυπνη διαχείριση της καταναλισκόμενης ενέργειας με στόχο την εξοικονόμηση αλλά και τον βέλτιστο έλεγχο της τεχνητής φωτεινότητας των χώρων βάσει του ανθρώπινου κιρκάδιου ρυθμού που εξομοιώνει τις εναλλαγές του φυσικού φωτός, προσφέροντας άνεση και ευεξία.

Η «έξυπνη» εξοικονόμηση ενέργειας

Θεοδώρα Αλεξανδρή Αρχιτέκτων Μηχανικός, Lighting Design & Μultimedia MA, Διευθύντρια, Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής

«Οι τεχνολογίες smart home, με τις υπηρεσίες αυτοματισμού που προσφέρουν, βοηθούν το χρήστη να βελτιστοποιήσει κάθε φορά τις επιλογές που σχετίζονται με την κατανάλωση ενέργειας»

44

Ο χαρακτηρισμός μια κατοικίας ως smart, σημαίνει ότι πληρούνται εκείνες οι προϋποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να ελέγξει εξ’ αποστάσεως, μέσω μια εφαρμογής που είναι συνήθως εγκατεστημένη στο κινητό του, ζητήματα που αφορούν την ψύξη -θέρμανση του χώρου, τον φωτισμό, τη λειτουργία των συσκευών κ.α., δηλώνει στο Architect η Θεοδώρα Αλεξανδρή, Αρχιτέκτων Μηχανικός και Διευθύντρια στο Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, τονίζοντας πως οι τεχνολογίες smart home, με τις υπηρεσίες αυτοματισμού τους βοηθούν το χρήστη να βελτιστοποιήσει κάθε φορά τις επιλογές που σχετίζονται με την κατανάλωση ενέργειας, επιτυγχάνοντας έτσι τη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση, που αντιστοιχεί σε ουσιαστικό περιορισμό των εκπομπών CO2, αλλά και σε σημαντική μείωση των λειτουργικών εξόδων μιας κατοικίας, καθιστώντας την βιώσιμη. Όλα τα «έξυπνα συστήματα αυτοματισμού κατοικίας» δεν είναι ακριβώς έξυπνα καθώς εμείς, οι ιδιοκτήτες, εγκαταστάτες, προγραμματιστές, αρχιτέκτονες είμαστε αυτοί

που θα καθορίσουμε τον τρόπο λειτουργίας τους, διευκρινίζει ο Γιώργος Χατζηδάκης, Home & Distribution Offer Manager της Schneider Electric Greece & Cyprus. Εάν τα συστήματα αυτά προγραμματιστούν με γνώμονα την εξοικονόμηση ενέργειας, τότε μπορούμε άμεσα για αρχή να αποσβέσουμε το κόστος απόκτησής τους και στη συνέχεια να μειώσουμε τις δαπάνες λειτουργίας των κατοικιών μας, από τα πιο απλά πράγματα όπως το να ξεχνάμε φώτα και τις συσκευές αναμμένες, στα πιο σύνθετα όπως σωστή χρήση θερμοσίφωνα και ψύξης ή/και θέρμανσης και έως επιπλέον λειτουργίες όπως εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας και έλεγχο ρολών και τεντών για μείωση της χρήσης ψύξης/θέρμανσης του σπιτιού, θέσπιση ενεργειακών ορίων της κατοικίας και φυσικά πλήρη και σωστό έλεγχο νέων φορτίων όπως οι φορτιστές ηλεκτρικών οχημάτων (ιδανικός χρόνος φόρτισης για ελάχιστη επιβάρυνση), μας εξηγεί. Η τεχνολογία είναι εδώ και έτοιμη να μας βοηθήσει αρκεί να το έχουμε θέσει και εμείς σαν προτεραιότητα στο έξυπνο σύστημά μας, σημειώνει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Χατζηδάκης. Οι σύγχρονες κατοικίες σχεδιάζονται και κατασκευάζονται ώστε να λειτουργούν με το πλέον βιώσιμο τρόπο σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, εξασφαλίζοντας μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα καθώς και άνεση και ασφάλεια για τους ιδιοκτήτες, επιβεβαιώνει η Ιωάννα Δήμου Architects & Interior Design Segment ABB free@home – ΑΒΒ Welcome, Product Manager ABB SA, αναφέροντας πως με τις λειτουργίες αυτοματισμού της η έξυπνη κατοικία συμβάλλει ουσιαστικά στην εξοικοΙ Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Γιώργος Χατζηδάκης Home & Distribution Offer Manager, Schneider Electric Greece & Cyprus

νόμηση της ενέργειας, βελτιστοποιώντας τις λειτουργίες της κατοικίας βάσει των πραγματικών αναγκών, των καιρικών συνθηκών και των εξατομικευμένων αναγκών των ιδιοκτητών. Η βέλτιστη λειτουργία των μηχανισμών σκίασης, του συστήματος θέρμανσής/κλιματισμού, του φωτισμού, ο συνδυασμός αυτών και η δυνατότητα χειρισμού από απόσταση μειώνει στο ελάχιστο την άσκοπη κατανάλωση ενέργειας, μας λέει η Ιωάννα Δήμου. Βιώσιμα και βιοκλιματικά είναι τα πλινθόκτιστα, και κατ’ επέκτασιν τα κατασκευασμένα από οικολογικά υλικά δώματα (δηλαδή οικίες) καθώς και εκείνα με νότιο κατάλληλο προσανατολισμό(προσήλια δώματα) επισημαίνει ο Κώστας Στεφ. Τσίπηρας μηχανικός βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής -δρ. χωροταξίας-πολεοδομίας, επικαλούμενος τον συγκλονιστικό λόγο του Αισχύλου Ευφορίωνος Αθηναίου στο έργο Προμηθέας Δεσμώτης. Φτιάξαμε προσήλιους και οικολογικά πλίνθινους δώμους, τους προσανατολίσαμε σωστά, και μάθαμε ότι οι έννοιες του υπάρχειν, του κατοικείν, και του οικοδομείν είναι αλληλένδετες σημειώνει συμπληρώνοντας όμως πως οι άλλοι homo sapiens εξακολουθούν να φτιάχνουν αθλιότητες και να καταστρέφουν τη φύση και το περιβάλλον, οικοδομώντας πόλεις όχι μόνο ενεργοβόρες, αλλά και καταπιεστικές για την ανθρώπινη φύση και ψυχολογία. Για να μπορέσει ό έλλην λόγος, να ξαναπροτείνει στην ανθρωπότητα έναν νέο λόγο και ένα νέο, βιώσιμο και ιδεατό συμβόλαιο κοινωνικής και ανθρώπινης συμβίωσης βασισμένο στο πνεύμα και όχι στο κέρδος, στην αναγνώριση της αυταξίας της φύσης και της ζωής και όχι στην εκμετάλλευση Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

της, στην σημερινή επιβίωση σε έναν πλανήτη ειρηνικό, περιβαλλοντικά ασφαλή, και κοινωνικά δίκαιο και όχι στην αυριανή, ή, μεθαυριανή, πιθανή κατοίκηση και εποικισμό νέων κόσμων και νέων άστρων, ας ξεκινήσει από τα έξυπνα κτίρια και τις έξυπνες οικίες, προτείνει ο Κώστας Στεφ. Τσίπηρας.

Οι μεγαλύτερες τάσεις στην τεχνολογία των έξυπνων κατοικιών Ποιες όμως είναι μερικές από τις μεγαλύτερες τάσεις της τεχνολογίας έξυπνων κατοικιών που αναμένεται να καθιερωθούν το 2022; Αν και τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη διευκολύνουν ήδη τη ζωή μας με τη μορφή των ψηφιακών φωνητικών βοηθών της Apple και της Amazon (Siri και Alexa), η δημοτικότητά τους αναμένεται να αυξηθεί, με πιθανά αποτελέσματα την κυκλοφορία πολύ περισσότερων φυσικών οικιακών ρομπότ και ενσωμάτωση φωνητικού ελέγχου σε περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές, όπως τηλεοράσεις, αυτοκίνητα, ψυγεία, έξυπνα βύσματα, έξυπνα φώτα και άλλα. Ακόμη, καθώς τα ανησυχητικά ποσοστά διαρρήξεων και κλοπών σπιτιού έχουν οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για την ασφάλεια του σπιτιού, τα έξυπνα συστήματα ασφαλείας στο σπίτι καθιστούν αρκετά εύκολη και σχετικά οικονομική την παρακολούθηση του σπιτιού από οπουδήποτε και ανά πάσα στιγμή, ενώ με τις έξυπνες κάμερες εσωτερικών χώρων ελέγχεται ταυτόχρονα η ασφάλεια των κατοικίδιων και των παιδιών, όταν οι γονείς απουσιάζουν.

«Η τεχνολογία είναι εδώ και έτοιμη να μας βοηθήσει αρκεί να το έχουμε θέσει και εμείς σαν προτεραιότητα στο έξυπνο σύστημά μας»

Ιωάννα Δήμου, Architects & Interior Design Segment, ABB free@home – ΑΒΒ Welcome, Product Manager, ABB SA

«Η βέλτιστη λειτουργία των μηχανισμών σκίασης, του συστήματος θέρμανσής/ κλιματισμού, του φωτισμού, ο συνδυασμός αυτών και η δυνατότητα χειρισμού από απόσταση μειώνει στο ελάχιστο την άσκοπη κατανάλωση ενέργειας»

45

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Κώστας Στεφ. Τσίπηρας Mηχανικός βιοκλιματικής αρχιτεκτονικήςδρ. χωροταξίαςπολεοδομίας, Κώστας Στεφ. Τσίπηρας & Συνεργάτες

«Εξακολουθούν να φτιάχνουν αθλιότητες και να καταστρέφουν την φύση και το περιβάλλον, οικοδομώντας πόλεις όχι μόνο ενεργοβόρες, αλλά και καταπιεστικές για την ανθρώπινη φύση και ψυχολογία»

Αλέξανδρος Κιτρινιάρης Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, MArch - MScRes - Υπ. Διδάκτωρ ΕΜΠ, KAAF

«Τα επόμενα χρόνια αναμένεται να καθιερωθεί η χρήση αποκλειστικά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η επιλογή μεθόδων κατασκευής και υλικών τα οποία εμφανίζουν μηδενικό ή αρνητικό δείκτη εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ανά κυβικό μέτρο»

46

Το 2022 οι κουζίνες γίνονται πολύ πιο έξυπνες και χαρακτηριστικό παράδειγμα συνιστά ο έξυπνος φούρνος μικροκυμάτων AmazonBasics, που αντί για άμεσο έλεγχο εφαρμογής χρησιμοποιεί φωνητικές εντολές Alexa για να μαγειρέψει. Ακόμη, αποτελεί γεγονός ότι ο COVID-19 συνετέλεσε στη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με τον κίνδυνο για την υγεία από τον καθιστικό τρόπο ζωής, με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί μια κατακόρυφη αύξηση στις πωλήσεις έξυπνων ρολογιών και έξυπνων συσκευών παρακολούθησης φυσικής κατάστασης. Παράλληλα, με την αυξανόμενη δημοτικότητα των οικιακών γυμναστηρίων και των προπονήσεων στο σπίτι, πολλά νοικοκυριά αναμένεται να επενδύσουν σε έξυπνο εξοπλισμό γυμναστικής, όπως μηχανές κωπηλασίας με δυνατότητα φωνής. Ακόμη, στις κορυφαίες καταναλωτικές προτιμήσεις του μέλλοντος συναντάμε και τα έξυπνα κρεβάτια, καθώς είναι κλινικά αποδεδειγμένο ότι οδηγούν σε καλύτερες, βαθύτερες περιόδους ύπνου, αποκαλύπτοντας ακόμη και κρυφές διαταραχές ύπνου.

Αποκλειστικά ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις κατασκευές του μέλλοντος Η ενέργεια που καταναλώνεται καθ’ όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής των κτηρίων αφορά περίπου το 65% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνεται παγκοσμίως, μας πληροφορεί ο Αλέξανδρος Κιτρινιάρης, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠMArch - MScRes - Υπ. Διδάκτωρ ΕΜΠ στην KAAF σημειώνοντας πως η ένταξη των κτηρίων στο δίκτυο των βιώσιμων κατασκευών με στόχο την μηδενική εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα έως το 2030 και την θετική επίδραση των κατασκευών στο περιβάλλον έως το 2050, καθίσταται επιτακτική ανάγκη σύμφωνα με τους Στόχους της Αειφόρου Ανάπτυξης του ΟΗΕ και την Συνθήκη του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτό που αναμένεται να καθιερωθεί τα επόμενα χρόνια δεν αφορά μόνο την εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων στις κατασκευές αλλά πολύ περισσότερο σχετίζεται με την χρήση αποκλειστικά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και την επιλογή μεθόδων κατασκευής και υλικών τα οποία εμφανίζουν μηδενικό ή αρνητικό δείκτη εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ανά κυβικό μέτρο [kg CO2eq / m3], όπως παραδείγματος χάριν το ξύλο, ως φυσικό, δομικό και ανακυκλώσιμο υλικό, υπογραμμίζει ο Αλέξανδρος Κιτρινιάρης. «Είναι συνετό ένας χρήστης σήμερα να επιλέξει ένα αυτοκίνητο με τεχνολογία 50ετίας;« μας ρωτά ο product manager building automation/KNX της Hager Hellas SA Κωνσταντίνος Γκουλιαδίτης και μεταφέροντας την ερώτηση αυτή στον χώρο της κατοικία θέτει τον προβληματισμό του αν είναι συνετό ένας χρήστης σήμερα να επιλέξει ένα συμβατικό σπίτι με τεχνολογία 50ετίας μέσα σε έναν ψηφιακό κόσμο ο οποίος απαιτεί εξοικονόμηση ενέργειας. Η προφανής απάντηση μας δείχνει ξεκάθαρα τα trends των επόμενων ετών, σημειώνει τονίζοντας πως κάθε νέα ή ανακαινιζόμενη κατοικία οφείλει να υιοθετεί έξυπνους μηχανισμούς ώστε να εξοικονομεί ενέργεια και χρήματα και τελικά να μας κάνει να ζούμε καλύτερα διότι το σπίτι είναι το μέρος που γράφουμε τις αναμνήσεις με τα παιδιά και την οικογένειά μας. Έχει έρθει η ώρα για να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που μας παρέχει η τεχνολογία KNX ώστε να απολαμβάνουμε καθημερινά περισσότερο το σπίτι μας, καταλήγει.

■

Κωνσταντίνος Γκουλιαδίτης Product manager building automation/ KNX, Hager Hellas SA

«Έχει έρθει η ώρα για να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που μας παρέχει η τεχνολογία KNX ώστε να απολαμβάνουμε καθημερινά περισσότερο το σπίτι μας»

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

47

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Η κοινωνική αρχιτεκτονική αφουγκράζεται τις ανθρωπιστικές ανάγκες Η κοινωνική αρχιτεκτονική είναι μία τάση που αναπτύσσεται συνεχώς στο εξωτερικό και μακροπρόθεσμα αναμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα που θα επιφέρει στην χώρα μας σε κοινωνικό επίπεδο. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ 48

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Η

εξασφάλιση μίας λειτουργικής κατοικίας είναι μία από τις πρωταρχικές ανάγκες του ανθρώπου και δυστυχώς πάρα την ραγδαία ανάπτυξη του Δυτικού Κόσμου σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, δεν είναι αυτονόητη συνθήκη για όλους τους πολίτες. Ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού είτε είναι άστεγο είτε ζει σε καταλύματα υπό χείριστες συνθήκες. Η κατοικία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μία υγιή και ικανοποιητική ζωή, που αφήνει περιθώρια ατομικής εξέλιξης και προόδου. Δεκάδες έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα που ζουν σε μία σταθερή κατοικία υποφέρουν από λιγότερα προβλήματα υγείας -σωματικής και ψυχολογικής φύσεως- και αισθάνονται πιο ευτυχισμένα σε σχέση με εκείνα που μένουν σε ενοίκιο υπό μη ιδανικές συνθήκες. Συνεπώς, η κατοικία δεν είναι απλώς μία βιοτική ανάγκη, αλλά αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας του κάθε ατόμου, με την οποία προσδιορίζει τη θέση του μέσα στην κοινωνία. Ενώπιον των έντονων κοινωνικών ανισοτήτων που κλυδωνίζουν την παγκόσμια κοινότητα, ποια είναι η θέση της αρχιτεκτονικής και πώς μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην εξομάλυνση τους;

Η κοινωνική αρχιτεκτονική προασπίζει τις ευάλωτες ομάδες Η κοινωνική αρχιτεκτονική (social housing) είναι μία τάση που έχει αναπτυχθεί σε κάποιες χώρες του εξωτερικού και σταδιακά αρχίζει να ωριμάζει ιδεολογικά και στη χώρα μας. Η κεντρική ιδέα είναι ότι η αρχιτεκτονική ως επιστήμη μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων, προσφέροντας κατοικίες που θα απευθύνονται σε άπορους -αν πρόκειται για κάποια δράση σε συνεργασία με το δημόσιο ή κάποια ΜΚΟ-, ή σε μεσαία και μικρά εισοδήματα. Ένα τέτοιο φιλόδοξο και κοινωφελές εγχείρημα μπορεί να γίνει εφικτό με την κατασκευή οικοδομημάτων χαμηλού κόστους, τα οποία θα φιλοξενούν μεγάλο αριθμό διαμερισμάτων. Η εν λόγω αρχιτεκτονική προσέγγιση εστιάζει στη λειτουργικότητα και στην κοινωνική προσφορά και θέτει σε δεύτερη μοίρα την πολυτέλεια και την μνημειακή αισθητική, καθώς στόχος της είναι η παραγωγή μεγάλου αριθμού κατοικιών, που θα καλύπτουν τις ανάγκες των πολιτών των κατώτερων/κατώτατων στρωμάτων. Εξετάζοντας πιο σφαιρικά το αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι, εντοπίζουμε δύο αντικρουόμενες ιδεολογίες. Από τη μία πλευρά έχουμε τη συμβατική αρχιτεκτονική, η οποία επικεντρώνεται στην ανέγερση φαραωνικών κτισμάτων, που διακρίνονται για την περιπλοκότητα τους στον σχεδιασμό, τις καινοτομίες στις μεθόδους κατασκευής και για την απαράμιλλη αισθητική τους. Η τάση αυτή είναι διαχρονική, καθώς σε κάθε φάση της ιστορίας οι πολιτισμοί επιδίωκαν να αφήσουν πίσω τους χτίσματα τα οποία θα αποτελούσαν αντικείμενο θαυμασμού και συνάμα σύμβολα αίγλης και εξουσίας. Επομένως η αρχιτεκτονική, υπό αυτό το πρίσμα, παίρνει τη διάσταση μίας μνημειακής πολιτιστικής προσπάθειας, που πηγάζει από κρατικές πρωτοβουλίες και συχνότερα από βλέψεις των μεγάλων οικονομικών κολοσσών.

Από την άλλη όψη του νομίσματος, η υγειονομική και ενεργειακή κρίση, συνδυαστικά με γεγονότα, όπως ο πόλεμος στη Ουκρανία, έχουν επιφέρει μεγάλη ανατίμηση σε όλα τα αγαθά, συμπεριλαμβανομένου και των ακινήτων. Την τελευταία πενταετία έχει αυξηθεί ραγδαία -σχεδόν διπλασιαστεί σε κάποιες περιπτώσεις- το κόστος ενοικίου και αγοράς μίας μικρομεσαίας κατοικίας. Οι συνθήκες αυτές έχουν εντείνει το στεγαστικό πρόβλημα, με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται όλο και πιο συχνά η έννοια της κοινωνικής αρχιτεκτονικής. Βέβαια, τα θεμέλια της τάσης αυτής τέθηκαν κατά την οικονομική κρίση του 2008, όταν αρχιτέκτονες στην Ασία, στην Λατινική Αμερική και στην Αφρική άρχισαν να δοκιμάζουν εναλλακτικές προτάσεις σε σχέση με τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα για τη στέγαση των πληθυσμών.

Η θέση της κοινωνικής αρχιτεκτονικής σήμερα Η κοινωνική αρχιτεκτονική φαίνεται σταδιακά να βρίσκει τη θέση της στην επιστημονική κοινότητα και να απόκτα ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές. Αρχικά, υπήρξαν οργανισμοί, όπως η Architecture for Humanity και η Public Architecture, οι οποίες με μεμονωμένες δράσεις προσπαθούσαν να επιλύσουν το ζήτημα της στέγασης των ασθενών κοινωνικά ομάδων. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση από το ευρύ κοινό και η ιδεολογία της κοινωνικής προσφοράς αγκαλιάστηκε και από τα κύρια θεσμικά όργανα. Χαρακτηριστικά το Pritzker 2014 απονεμήθηκε στον Shigeru Ban, ο οποίος διακρίθηκε για τις ανθρωπιστικές του κατασκευές, ενώ το 2016 Venice Architecture Biennale απονεμήθηκε σε έργο του Alejandro Aravena -νικητής του Pritzker εκείνης της χρονιάς-, το οποίο αντιμετώπισε τοπικά κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Τα παραπάνω παραδείγματα δεν αποτελούν αποσπασματικές παρεμβάσεις μικρής κλίμακας, αλλά μεθοδευμένες και προσεκτικά μελετημένες αρχιτεκτονικές πρακτικές, που αποβλέπουν στην ανακούφιση των κοινωνικών προβλημάτων. Η κοινωνική αρχιτεκτονική δεν αναφέρεται μόνο στον περιορισμό του κόστους των κατοικιών, αλλά σε κάθε πρωτοβουλία που μπορεί να πάρει ο αρχιτέκτονας σε επίπεδο σχεδιασμού και κατασκευής, προκειμένου να βελτιώσει τη ζωή των ενοίκων. Μία διαδεδομένη πρακτική είναι η ανακαίνιση/ανακατασκευή παλαιών σπιτιών ή διαμερισμάτων, ώστε να ξαναγίνουν βιώσιμα και παράλληλα να πληρούν τις σύγχρονες κατασκευαστικές προδιαγραφές. Σε άλλες περιπτώσεις, κυρίως σε περιοχές με υψηλό επίπεδο βιομηχανικής μόλυνσης, οι αρχιτέκτονες έρχονται σε επαφή με ειδικούς σύμβουλούς υγείας με στόχο την ανέγερση κατοικιών, που θα εξασφαλίζουν ένα υγιές και ευχάριστο περιβάλλον στους εσωτερικούς χώρους, μειώνοντας σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης χρόνιων παθήσεων. Επομένως, η κοινωνική αρχιτεκτονική δεν αποτελεί μία προκαθορισμένη συνταγή, αλλά περιλαμβάνει μία ευρεία γκάμα εφαρμογών, έχοντας πάντοτε ως γνώμονα τον άνθρωπο και τις ιδιαίτερες ανάγκες του.

Η κοινωνική αρχιτεκτονική μπορεί να μειώσει το πρόβλημα στεγασης των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

49

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N Παραδείγματα ανά τον κόσμο Social Housing Units

Η εν λόγω κοινωνική κατοικία είναι χτισμένη σε μια κατοικημένη περιοχή της Ρεν. Δύο από τα έξι διαμερίσματα απευθύνονται σε πιο ευαίσθητους κοινωνικά ενοικιαστές και έχουν ιδιωτική πρόσβαση, ενώ τα άλλα τέσσερα έχουν κοινή είσοδο. Κάθε διαμέρισμα διαθέτει μεγάλους εξωτερικούς χώρους (βεράντες ή αυλές), μεγάλα ανοίγματα και αποθηκευτικούς χώρους. Στον πρώτο όροφο, τα σαλόνια έχουν θέα στη Δύση και τα δωμάτια προς την Ανατολή, ενώ στο επάνω επίπεδο ο προσανατολισμός των χώρων αντιστρέφεται. Το σύστημα κατασκευής χρησιμοποιεί σκυρόδεμα για να χωρίσει τα διαμερίσματα και ξύλο για να κλείσει τη δυτική και την ανατολική πρόσοψη. Αυτό το σύστημα επιτρέπει την υψηλή ενεργειακή απόδοση με προϋπολογισμό χαμηλού κόστους.

Life Reusing Posidonia

Στόχος αυτής της αρχιτεκτονικής παρέμβασης, που έλαβε χώρα στην Ισπανία, είναι η βελτίωση της ζωής των κατοίκων, μειώνοντας την κατανάλωση των φυσικών πόρων και αυξάνοντας τις συνθήκες άνεσης των καταλυμάτων. Το έργο συνδέει την παράδοση με τη λειτουργικότητα και την κλιματική αλλαγή και αναζητά στους διαθέσιμους τοπικούς πόρους βιώσιμες λύσεις κατασκευής. Εντυπωσιακό είναι ότι για την θερμομόνωση των σπιτιών χρησιμοποιήθηκε επεξεργασμένο θαλασσινό αλάτι, το οποίο είναι αντιμικροβιακό και φιλικό προς το περιβάλλον. Όλες οι κατοικίες έχουν δύο κατευθύνσεις και διαθέτουν διασταυρούμενο αερισμό χάρη στη διάταξη του σαλονιού/τραπεζαρίας και της κουζίνας σε σχήμα Ζ. Παράλληλα, σε κάθε γωνία υπάρχει από ένα υπνοδωμάτιο. Το καλοκαίρι η ψύξη γίνεται παθητικά, αξιοποιώντας το θαλασσινό αεράκι, ενώ όλα τα παράθυρα που είναι εκτεθειμένα στο ήλιο διαθέτουν αντηλιακή προστασία.

San Ignacio Houses

Αυτό το συγκρότημα των δέκα κατοικιών βρίσκεται βορειοδυτικά της πόλης La Barca στο Μεξικό. Τα σπίτια είναι χτισμένα σε μια περιοχή 924,04τμ, που ονομάζεται Jardines de San Ignacio. Εκεί υπάρχουν διαθέσιμα 450 οικόπεδα, όπου το καθένα έχει μέγεθος περίπου 90τμ. Ένα από τα κυριότερα πλεονεκτήματα της τοποθεσίας είναι ότι τριγύρω έχει μεγάλες εκτάσεις πρασίνου, στο οποίο πρόκειται να φτιαχτεί το δημοτικό πάρκο. Αν και ο διαθέσιμος προϋπολογισμός είναι αρκετά μικρός, έχει γίνει αξιόλογη προσπάθεια στο να παραδοθούν ποιοτικοί και ταυτόχρονα καλαίσθητοι εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι. Ο εσωτερικός φωτισμός και ο αερισμός των δωματίων γίνεται φυσικά μέσα από την πίσω αυλή και το μπροστινό μέρος του σπιτιού. Εξαιτίας του άπλετου φωτός και του άνυδρου περιβάλλοντος, αποφασίστηκε να διανοιχθούν μικρά παράθυρα.

50

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Social Housing Klein Rijsel

Το κτιριακό συγκρότημα βρίσκεται στο Βέλγιο, ανάμεσα στον σιδηροδρομικό σταθμό Leuven και τη συνοικία Klein Rijsel. Σκοπός είναι να χτιστεί ένας μεγάλος αριθμός κοινωνικών και ιδιωτικών κατοικιών, που αμφότερες θα έχουν υπόγειο χώρο στάθμευσης και θα περιβάλλονται από έναν κοινόχρηστό κήπο, προσβάσιμο σε όλους. Ο σχεδιασμός λειτουργεί ως μετάβαση μεταξύ των βιομηχανικών αναπτύξεων στον σιδηρόδρομο και των μικρότερων κτιρίων της γειτονιάς Klein Rijsel. Η τοπογραφία αποτέλεσε μία ιδιαίτερη πρόκληση. Τα κτίρια τοποθετήθηκαν έξυπνα προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως οι θετικές πτυχές του υπάρχοντος τοπίου. Ο σχεδιασμός δημιουργεί έναν ρυθμό αίθριων και εξωτερικών δωματίων κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής και παραπέμπει σε έναν μεγαλύτερο κήπο.

Social Housing Bairro Padre Cruz

Το Bairro Padre Cruz είναι μια γειτονιά κοινωνικών κατοικιών στις βόρειες παρυφές της Λισαβόνας. Χτίστηκε αρχικά από τις δημοτικές αρχές της πόλης τη δεκαετία του 1960 για να φιλοξενήσει τους κοινοτικούς υπαλλήλους και τις οικογένειές τους. Το έργο αποτελείται από είκοσι κατοικίες, όπου διαθέτουν ανάλογα τα μέλη της οικογένειας έως και τέσσερις κατοικίες. Το οικόπεδο βρίσκεται κατά μήκος μίας πλαγιάς, με αποτέλεσμα να συνορεύει στο νότιο μέρος με τον κεντρικό δρόμο και στην κορυφή να γειτονεύει με ένα πρόσφατα κατασκευασμένο γήπεδο μπάσκετ. Ο ογκομετρικός κατακερματισμός δημιουργεί μια σειρά από μικρής κλίμακας αστικές πλατείες τόσο στο χαμηλότερο όσο και στο ανώτερο επίπεδο, που θα φιλοξενήσουν τα χωρίσματα και την πρόσβαση σε όλα τα διαμερίσματα, προάγοντας τη βιώσιμη αστική διαβίωση, ενώ παράλληλα θα επιτρέψει την κοινωνική ενεργοποίηση των κατοίκων. Οι εν λόγω εξωτερικοί χώροι αποτελούν κατόφλι μεταξυ αστικού περιβάλλοντος και οικίας.

Social Housing Antibes

Η κατασκευή τοποθετείται στην περιοχή Antibes της Γαλλίας και προάγει τις αρχές της κοινωνικής αρχιτεκτονικής, δημιουργώντας έναν χώρο αρμονίας, στον οποίο απουσιάζουν οι κοινωνικές διακρίσεις. Μεγάλη πρόκληση για την υλοποίηση του project αποτέλεσε το έντονα επικλινές έδαφος. Το έργο μετακινήθηκε στην πλαγιά έχοντας συναρμολογούμενη βάση από σκυρόδεμα. Αυτή η μέθοδος επέτρεψε τη δημιουργία ενός εκτενούς κεντρικού αίθριου, που προσφέρει έναν άνετο οριζόντιο χώρο. Όλα τα διαμερίσματα εξυπηρετούνται από εξωτερικούς διαδρόμους, οι οποίοι είναι ενταγμένοι στο εσωτερικό κέλυφος και αποτελούν ιδανικό σημείο συνάντησης και κοινωνικοποίησης μεταξύ των ενοίκων. Τα μικρά φρεάτια επιτρέπουν τον φυσικό φωτισμό και τον αερισμό της κουζίνας και των μπάνιων, ενώ τα μεγαλύτερα εξασφαλίζουν στα χαμηλότερα επίπεδα συνθήκες σκιάς. Οι κρεμαστοί κήποι στους επάνω ορόφους είναι χωρισμένοι σε τμήματα, ώστε να αφήνουν το φως να περνά μέσα στο αίθριο.

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

51

EVENT

ΕΣΩ 2022: Mια μετα-πανδημική γιορτή του design Mια προσπάθεια χαρτογράφησης του αγνώστου, ή αλλιώς του αρχιτεκτονικού κόσμου μετά την πανδημία.

Μ

ετά την πανδημία, το 10ο ΕΣΩ έλαβε χώρα τον Ιούνιο στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Αυτήν τη φορά με πιο διεθνή αέρα, χάρη στη συνεργασία και επιμέλεια του ιδρύματος Mies Van Der Rohe - που διοργανώνει τα πιο έγκυρα και ταυτόχρονα δημοφιλή βραβεία αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη. Το ΕΣΩ 2022, στη δέκατη εκδοχή του, σε επιμέλεια του Βασίλη Μπαρτζώκα (ΑRCHISEARCH. gr/Design Ambassador) και του Διευθυντή Προγράμματος του ιδρύματος και των Βραβείων Mies Van Der Rohe ήταν επίσης μια συμπαραγωγή της Design Ambassador/ARCHISEARCH.gr και του +Design Magazine με το Ίδρυμα Ωνάση. Η Δανάη Μάκρη, Head of Content της Design Ambassador, και ο Ivan Blasi ήταν οι κύριοι moderators του συνεδρίου, που ξεκίνησε με την ομιλία του στρατευμένου αρχιτέκτονα Joel Sanders, που μάχεται για τη δημιουργία δημόσιων χώρων που να είναι προσβάσιμοι και φιλόξενοι για ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, φύλων, ικανοτήτων, πολιτισμικών ταυτοτήτων και θρησκειών.

52

Περιβάλλον, πολιτισμός, τέχνη

Μετά από μια σύντομη συζήτηση μεταξύ Joel Sanders και Ivan Blasi ακολούθησε το πρώτο πάνελ. Θέμα του οι περιβαλλοντικές και πολιτιστικές αφηγήσεις και συντονιστής, αυτήν τη φορά, ήταν ο δρ. Ηλίας Μεσσίνας ιδρυτής και επικεφαλής του Ecoweek.org. Στο πάνελ συμμετείχαν η Λύδια Ξυνογαλά, ιδρύτρια του Alos, ενός αρχιτεκτονικού γραφείου που ασχολείται με προωθημένα θέματα έρευνας πάνω στην αρχιτεκτονική. Ο Θωμάς Δοξιάδης, διπλωματούχος αρχιτέκτονας του Harvard και διεθνώς αναγνωρισμένος ιδρυτής του αρχιτεκτονικού γραφείου Doxiadis+. Και τέλος ο δρ. Ανδρέας Θεοδωρίδης, αρχιτέκτονας ειδικευμένος στην τεχνολογία περιβάλλοντος και ερευνητικός συνεργάτης στο Κέντρο Αρχιτεκτονικών Οικοσυστημάτων (CEA) του Πανεπιστημίου Yale. Στη συνέχεια, ακολούθησε μια συζήτηση ανάμεσα στον Ivan Blasi και την Αφροδίτη Παναγιωτάκου, διευθύντρια πολιτισμού στο ίδρυμα Ωνάση. Συζήτησαν για την Τέχνη και το πως αυτή αντιμετωπίζεται στον δημόσιο και τον ιδιΙ Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

ωτικό τομέα (βλ. μουσείο), ανέλυσαν τα υπέρ και τα κατά της κάθε πρακτικής, και προσέθεσαν το πώς τα βραβεία Mies Van Der Rohe βραβεύουν έργα που έχουν κοινωνικό πρόσημο και αποφέρουν οφέλη στο δημόσιο. Καταλήγοντας είπαν πως η Στέγη Ωνάση, παρότι είναι ένα ιδιωτικό ίδρυμα, ενδιαφέρεται πολύ για το κοινωνικό της πρόσημο και τον αντίκτυπο που έχει στα κοινά.

Βραβεία με γυναικεία υπογραφή Βλέποντας εν συνεχεία τα Lifetime achievement awards από το Archisearch ο θεατής ένιωσε σαν μάρτυρας της θηλυκής πλευράς της ελληνικής αρχιτεκτονικής -με την ευρύτερη έννοιαιστορίας. Τα βραβεία απένειμε η διακεκριμένη αρχιτέκτονας, σε ακαδημαϊκό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο, Ρένα Σακελλαρίδου. Πρώτη παρέλαβε το βραβείο της (η σειρά απονομής των βραβείων ήταν τυχαία) η Σέβα Καρακώστα, που είχε την ευκαιρία να συναναστραφεί πολύ σημαντικούς ανθρώπους, όπως ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Εγγονόπουλος ή ο Τσαρούχης. Μόλις ολοκλήρωσε τις σπουδές της, εκπόνησε τη διπλωματική της στον τομέα της Πολεοδομίας και στη συνέχεια ο Αντώνης Κριεζής τής πρότεινε να γίνει επιμελήτρια στην έδρα του, με υπεύθυνο τον ίδιο. Η επόμενη βραβευθείσα, η Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη (Αθήνα 1945), είναι αρχιτέκτονας, ομότιμη καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με γνωστικό αντικείμενο την «αρχειακή τεκμηρίωση και αρχιτεκτονική σύνθεση». Από το 1974 και μέχρι το 2009 δίδαξε στο ΕΜΠ σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο (προστασία μνημείων-συντήρηση και αποκατάσταση μνημείων και συνόλων), καθώς και σε μεταπτυχιακά σεμινάρια άλλων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων σε θέματα σχετικά με την πολιτιστική μας κληρονομιά και την αρχιτεκτονική τεκμηρίωση. Είναι υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη. Τρίτη η Νέλλα Γκόλαντα, η μοναδική Ελληνίδα εικαστικός, ή «γλύπτης αστικού τοπίου» όπως αυτοπροσδιορίζεται, στης οποίας το έργο έχουν γίνει τόσες αναφορές σε ξένα πανεπιστημιακά βιβλία, περιοδικά αλλά και σε ακαδημαϊκά μαθήματα.

Η καινούργια ζωή υλικών και χώρων Ακολούθησε μια συζήτηση ανάμεσα στη Sara Kolata και τον Ivan Blasi με θέμα την επιχειρηματική πλευρά της αρχιτεκτονικής, στην οποία η Sarah παρουσίασε την πρωτοποριακή Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

πλατφόρμα και event που θα λάβει χώρα στo AKTO College στις 25 και 26 Ιουνίου και έχει το όνομα «Disrupt Symposium Αthens».

To επόμενο πάνελ είχε ως συντονιστή έναν από τους κορυφαίους δημοσιογράφους αρχιτεκτονικής παγκοσμίως και αυτόν που επιμελείται ως επικεφαλής το φεστιβάλ αρχιτεκτονικής New London Architecture: τον Peter Murray. Ως ομιλητές συμμετείχαν η Dr. Maria Langarita του γραφείου Langarita-Navarro (διδάκτωρ αρχιτεκτονικής του ETSA Μαδρίτης, διδάσκει αρχιτεκτονικά έργα στο ίδιο πανεπιστήμιο) και ο Xander Vermeulen Windsant, ιδρυτής του γραφείου XVW Architectuur. Θέμα τους η πολιτιστική κληρονομιά πάνω στην οποία ο καθένας μίλησε για την εμπειρία του αντίστοιχα σε Μαδρίτη και Άμστερνταμ. Το πάνελ με τον τίτλο «Καινούργιες ζωές», που συντόνισε ο Dr. Ηλίας Μεσσίνας, συνέθεταν οι Πάνος Σακκάς, ιδρυτικό στέλεχος του γραφείου New Raw με έδρα το Ρότερνταμ, η Ήβη Διαμαντοπούλου και ο Jaffer Kolb, ιδρυτές των New Affiliates στη Νέα Υόρκη, και ο Γιώργος Μητρούλιας του αρχιτεκτονικού ερευνητικού γραφείου Area, στην Αθήνα. Κεντρικό θέμα συζήτησης η καινούργια ζωή που μπορεί να δοθεί σε υλικά αλλά και σε χώρους. Τέλος, ο Frederic Druot, ιδρυτής του γραφείου Frederic Druot Architecture από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 και ο Jose Toral του γραφείου Peris+Toral.arquitectes με έδρα τη Βαρκελώνη συζήτησαν για τους τρόπους ζωής, τη βιωσιμότητα μέσα από τη μεταμόρφωση που υφίστανται όλα αυτά ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.

53

CASE STUDY

Διακριτό, αναγνωρίσιμο και αντισυμβατικό – Έτσι θα είναι το «Κτίριο Τεχνών» στο Κολλέγιο Αθηνών Οι Fiore Architects, που επελέγησαν για τη μελέτη ανέγερσης του «Κτιρίου Τεχνών» στο Campus Ψυχικού του Κολλεγίου Αθηνών, μιλούν στο Architect για τον διαγωνισμό, τις προκλήσεις της μελέτης και τις καινοτομίες του έργου. ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΝΟΤΑΡΑΚΗ 54

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Σ

ε τροχιά υλοποίησης μπαίνει το «Κτίριο Τεχνών» του Κολλεγίου Αθηνών που θα λειτουργεί ως εκπαιδευτήριο και εκθεσιακός χώρος για την καλλιτεχνική παιδεία και θα χρηματοδοτηθεί με δωρεά από τον απόφοιτο Δημήτρη Δασκαλόπουλο. Tο Κολλέγιο Αθηνών, ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκε η διαδικασία επιλογής της πρότασης και της αρχιτεκτονικής ομάδας που θα αναλάβει τη μελέτη ανέγερσης του έργου «Κτίριο Τεχνών Δ. Δασκαλόπουλος». Είχε προηγηθεί ανοικτός διαγωνισμός από το Κολλέγιο Αθηνών και τη μη κερδοσκοπική εταιρία ΣΥΝΝΕΟΝ του δωρητή. Στο νέο κτίριο θα στεγαστεί το πρόγραμμα τεχνών του διεθνούς απολυτηρίου καθώς και αντίστοιχα μαθήματα γυμνασίου και λυκείου των Κολλεγίων Αθηνών και Ψυχικού. Παράλληλα θα λειτουργήσει ως ένα καλλιτεχνικό κέντρο ανοιχτό στην κοινότητα μέσω των εκθεσιακών του χώρων καθώς και προγραμμάτων για το κοινό.

Ο ανοικτός διαγωνισμός ως «μια κίνηση με μεγάλη σημασία» Η πρόταση της ομάδας των Fiore Architects, που αποτελείται από τους αρχιτέκτονες Φλώριαν Λιάκο, Αλέξιο Βισβίνη, Ειρήνη Μαρκαντωνάτου, Αγγελική Δημητρουλοπούλου και Ιωάννη Πετρόπουλο - σε συνεργασία με τη Σωτηρία Σμυρναίου -, κρίθηκε «ως η συγκριτικά βέλτιστη αρχιτεκτονική λύση για την υλοποίηση του έργου, μετά τη διαδικασία αξιολόγησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των τεσσάρων επικρατέστερων προτάσεων». Σημειώνεται ότι στον διαγωνισμό κατατέθηκαν 64 «υψηλής αισθητικής και επεξεργασίας αρχιτεκτονικές προτάσεις» και η διεθνής κριτική επιτροπή ανέδειξε τέσσερις επικρατέστερες που έλαβαν χρηματικό έπαθλο. «Είναι σίγουρα τιμή για εμάς η ανάθεση αυτού του έργου από τη ΣΥΝΝΕΟΝ και το Κολλέγιο Αθηνών. Χαιρόμαστε πολύ για την εμπιστοσύνη που έχουν δείξει στο όραμά μας για το ‘Κτίριο Τεχνών Δ. Δασκαλόπουλος’ και μας τιμά ιδιαίτερα το ότι αυτή η διάκριση έχει προκύψει από μία άκρως αξιοκρατική διαδικασία ανοικτού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού», δηλώνουν οι Fiore Architects. Η αρχιτεκτονική ομάδα χαρακτηρίζει την προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού από ιδιώτη ως κάτι σπάνιο Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

στα ελληνικά δεδομένα. «Ευχόμαστε η κίνηση του κ. Δασκαλόπουλου να αποτελέσει κίνητρο και για άλλους ιδιώτες δωρητές. Θεωρούμε ότι έχει μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα εφόσον πρόκειται για κτίριο δημόσιου ενδιαφέροντος, καθώς έτσι τέθηκαν οι βάσεις για έναν ανοικτό διάλογο με την αρχιτεκτονική κοινότητα».

Το σκεπτικό της επιτροπής

Σε σχετική ανακοίνωση, το Κολλέγιο Αθηνών, κάνει λόγο για μία πρόταση που χαρακτηρίζεται από μια απλή αλλά σαφή συνθετικά αρχιτεκτονική χειρονομία, με συγκριτικά μικρό αντιληπτικά κτιριακό όγκο, μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και με ξεκάθαρη λειτουργική δομή. Πιο συγκεκριμένα «το εκπαιδευτικό κέντρο οργανώνεται σε ένα ενιαίο επίπεδο με όλες τις αίθουσες διδασκαλίας και τα εργαστήρια να έχουν απευθείας εκτόνωση της λειτουργίας τους στον υπαίθριο χώρο και με τη δυνατότητα διάδρασης μέσα από ελεγχόμενη οπτική επαφή μεταξύ των αιθουσών όπου και όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο». Παράλληλα υποστηρίζει ότι το κτίριο, σε γενικές γραμμές, απαντά με τον βέλτιστο τρόπο στα περισσότερα από κριτήρια του διαγωνισμού, καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του σύνθετου κτιριολογικού προγράμματος, είναι εύκολα και άμεσα προσβάσιμο από ΑΜΕΑ και τηρεί τους κανονισμούς και τις δεσμεύσεις, ώστε να μπορεί να αδειοδοτηθεί και να κατασκευαστεί, όπως παρουσιάζεται στις τρισδιάστατες απεικονίσεις και στα σχέδια.

Αποφεύγοντας τη συμβατική έννοια της κτιριακής δομής Με ποιες προκλήσεις όμως ήρθαν αντιμέτωποι οι μελετητές όταν κλήθηκαν να σχεδιάσουν ένα «εκπαιδευτήριο και εκθεσιακό χώρο για την καλλιτεχνική παιδεία» σήμερα; «Επιχειρήσαμε μια σχεδιαστικά σύγχρονη προσέγγιση της ιδέας ενός εκπαιδευτικού κέντρου αφιερωμένου στις τέχνες, το οποίο δε θα μπορούσε να μη συνδέεται και με εκθεσιακό χώρο», αναφέρουν οι Fiore Architects, προσθέτοντας πως πρόκειται για ένα εκπαιδευτήριο που αποφεύγει τη συμβατική έννοια της κτιριακής δομής, αναπτύσσεται σε ένα επίπεδο και ευνοεί την αλληλεπίδραση και την ανακύκλωση ιδεών και πρακτικών.

«Από αυτή την απόφαση προκύπτει και ο καλλιτεχνικός κήπος, που δημιουργείται στη φυτεμένη πλάκα, και συνεπώς η άμεση εκτόνωση όλων των χώρων του κτιρίου στο φυσικό περιβάλλον», δηλώνουν, προσθέτοντας πως για την ομάδα αποτέλεσε σημαντική πρόκληση και το να αναδειχθεί ο ρόλος της αρχιτεκτονικής ως παράγοντας βιωματικής εκπαίδευσης στις τέχνες και να τεθεί ενεργά στο κέντρο ενός τέτοιου διαλόγου.

Αλληλεπίδραση χρήσεων και φυσικού περιβάλλοντος Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε το κολλέγιο Αθηνών, το προτεινόμενο κτίριο έχει ιδιαίτερο χαρακτήρα και εκπληρώνει το όραμα των διοργανωτών του διαγωνισμού για ένα κτίριο τεχνών διακριτό και αναγνωρίσιμο. Πού εστίασαν όμως οι μελετητές κατά τον σχεδιασμό και ποιες οι καινοτομίες του κτιρίου; «Κατά τον σχεδιασμό, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην αλληλεπίδραση των χρήσεων με το φυσικό περιβάλλον, επιδιώκοντας το κτίριο να προκύπτει ομαλά από αυτό τόσο οπτικά, όσο και αναφορικά με το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα», αναφέρουν οι Fiore Architects, προσθέτοντας πως η διαμόρφωση φυτεμένης πλάκας και ισόγειου εκπαιδευτικού κέντρου, η προσεκτική επιλογή υλικότητας του κτιριακού όγκου, αλλά και η πρόβλεψη για επαναχρησιμοποίηση υλικών και ενέργειας είναι οι αποφάσεις που διακρίνουν την πρότασή και λειτουργούν εκπαιδευτικά για τα οφέλη της βιωσιμότητας.

Έως το 2025 η ολοκλήρωση του έργου Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το «Κτίριο Τεχνών Δ. Δασκαλόπουλος», που θα δημιουργηθεί εντός των εγκαταστάσεων του Campus Ψυχικού του Κολλεγίου Αθηνών, θα ολοκληρωθεί έως το 2025, χρονιά που συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ίδρυσή του. Τι ευελπιστούν οι δημιουργοί του; «Συνολικά, θεωρούμε ότι έχουμε διαμορφώσει ένα πολυεπίπεδο πλαίσιο μάθησης και ευελπιστούμε το νέο ‘Κτίριο Τεχνών Δ. Δασκαλόπουλος’ να αποτελέσει πόλο έλξης για την κοινότητα του Κολλεγίου Αθηνών αλλά και τον ευρύτερο καλλιτεχνικό κόσμο», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

55

CASE STUDY

Πώς μία μελέτη για «έναν πράσινο τρόπο κατοίκησης» θα αναδιαμορφώσει το Νέο Ψυχικό Μια «λειτουργική» και ταυτόχρονα φιλόδοξη πρόταση από την αρχιτεκτονική ομάδα Molior Architects +, που δραστηριοποιείται στην περιοχή, απέσπασε το Α’ βραβείο στον διαγωνισμό για την «Ανάδειξη Ταυτότητας Νέου Ψυχικού». ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΝΟΤΑΡΑΚΗ 56

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Μ

ία μελέτη που φιλοδοξία της είναι να αποτελέσει «την αφορμή και το υπόβαθρο» για έναν «πράσινο τρόπο κατοίκισης» απέσπασε το Α’ βραβείο στον διαγωνισμό για την «Ανάδειξη Ταυτότητας Νέου Ψυχικού», που διενεργήθηκε από τον δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού. Με δηλώσεις της στο Build η αρχιτεκτονική ομάδα υποστήριξε πως το δέσιμό της με την περιοχή αποτέλεσε, εξαρχής, το βασικό κίνητρο για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό. «Θεωρούμε πως είναι όνειρο κάθε ανθρώπου να μπορεί να διαμορφώνει και να βελτιώνει τον χώρο στον οποίο ζει και κατοικεί. Κατά συνέπεια, το να δίνεται η δυνατότητα σε μας και σε αυτή την ηλικία, να συνδιαμορφώσουμε τη γειτονιά και την πόλη μας, και να τη δούμε σταδιακά να αλλάζει ως αποτέλεσμα της δουλειάς και της τέχνης μας, είναι πραγματικά κάτι το μοναδικό και σίγουρα μας κάνει να ανυπομονούμε για το μέλλον», ανέφεραν χαρακτηριστικά. Στον διαγωνισμό υποβλήθηκαν συνολικά οκτώ φάκελοι συμμετοχής. Τρεις μελέτες βραβεύτηκαν και δύο ακόμα εξαγοράστηκαν.

Το πράσινο και η καμπύλη ως ταυτοτικά στοιχεία Η πρόταση «αναγνωρίζει το πράσινο, ως εργαλείο ταυτότητας ή ασυνέχειας, καθώς και την καμπύλη, ως εργαλείο εκτροπής του βλέμματος, ως σημαντικά στοιχεία στη διαμόρφωση της ταυτότητας του Ψυχικού και της Φιλοθέης και προτείνει τη διαφοροποιημένη χρήση τους για το Νέο Ψυχικό», αναφέρει η αρμόδια υπηρεσία, σημειώνοντας πως «χαρακτηρίζεται από ισχυρή, αναγνωρίσιμη, συνεκτική και ενδιαφέρουσα ιδέα που διαφοροποιείται στις επιμέρους ενότητες, είτε είναι πλατείες είτε είναι δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας». Σημειώνεται πως πραγματοποιείται μνεία στον τρόπο διεύρυνσης των ορίων των πλατειών με την ενσωμάτωση των πέριξ οδών. «Λειτουργικά η πρόταση επιλύει τα υφιστάμενα προβλήματα και είναι επαρκώς τεκμηριωμένη», ενώ «οι προτεινόμενες κατασκευές και επεμβάσεις είναι απλές». Τέλος κρίθηκε «ότι η απλότητα της πρότασης δικαιολογεί χαμηλό κόστος».

Πρόταση – πιλότος για μελλοντικές παρεμβάσεις

«Να μετατρέψουμε τη γειτονιά μας σε πόλη – πάρκο»

Σύμφωνα με το σκεπτικό της διεύθυνσης τεχνικών υπηρεσιών του δήμου, η μελέτη ανταποκρίθηκε στο βασικό ζητούμενο του διαγωνισμού που ήταν η διαμόρφωση και ανάδειξη ταυτότητας για την ευρύτερη περιοχή του δήμου Φιλοθέης - Ψυχικού. «Η προσπάθεια απόδοσης ποιοτικών χαρακτηριστικών πρωτογενούς φυσικής διαμόρφωσης στις πλατείες και τις διαδρομές, καθώς και η επιλογή ευέλικτων, ήπιων, ομοιόμορφων και εύκολα υλοποιήσιμων διαδρομών - ροών με αναφορά στα πολεοδομικά χαρακτηριστικά του δήμου, πετυχαίνει να εμφανίσει την εικόνα της ‘κηπούπολης’ στον αστικό ιστό του Νέου Ψυχικού». Παράλληλα, «η ευελιξία της πρότασης την καθιστά πρόταση ‘πιλότο’ για μελλοντικές παρεμβάσεις και προσαρμόσιμη σε πιθανές μεταβολές καθώς και στις απαιτήσεις της νομοθεσίας», ενώ «δίνεται έμφαση στην επεξεργασία μίας ‘γλώσσας’ που θα διέπει όλα τα στοιχεία, ώστε να γίνει αναγνωρίσιμη και να σηματοδοτήσει την συνολική επέμβαση».

Όραμα της αρχιτεκτονικής ομάδας είναι, μέσω της πρότασής της, να μετατραπεί η γειτονιά της σε μία πόλη – πάρκο. Παράλληλα, κάνει λόγο για έναν χώρο «προσανατολισμένο στον πεζό και στο πράσινο» και εκφράζει την ελπίδα να επιτευχθούν αντίστοιχα πρότυπα κατοίκησης με εκείνα της βόρειας Ευρώπης. Πώς όμως πραγματοποιείται μία αλλαγή σε τέτοια κλίμακα; «Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως όταν μιλάμε για πολεοδομικές παρεμβάσεις καμία πρόταση δεν μπορεί να είναι 100% ουδέτερη ή για να το θέσουμε αλλιώς να τους αφήνει όλους ικανοποιημένους. Ό,τι αλλαγή φέρνει κανείς διαταράσσει την υπάρχουσα ισορροπία και γι’ αυτό η αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων θέλει ιδιαίτερη προσοχή», επισημαίνει η αρχιτεκτονική ομάδα, συμπληρώνοντας πως η πόλη και ειδικότερα οι συγκεκριμένες περιοχές του Νέου Ψυχικού που αφορούσε ο διαγωνισμός, είναι χώροι που χρησιμοποιούνται από όλα τα στρώματα της κοινωνίας και κατά συνέπεια ένα περιβάλλον όπου μπλέκονται πολλές καθημερινότητες πολλών ανθρώπων. Έτσι, για

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

την ομάδα αποτέλεσε πρόκληση το πώς το φιλόδοξο όραμά της, θα μπορούσε να συμπεριλάβει «εκείνες τις λεπτές ισορροπίες που καθιστούν την πόλη λειτουργική για άλλους, χωρίς αυτό να θολώνει την καθαρότητα της πρότασης».

Ένας πράσινος τρόπος κατοίκησης Ένα έργο τέτοιας φύσης αναμένεται να έχει πολλά επίπεδα επιρροής πάνω στη ζωή των κατοίκων, υποστήριξαν οι μελετητές όταν ρωτήθηκαν για το πώς οι παρεμβάσεις αναμένεται να επιδράσουν στην ποιότητα ζωής των κατοίκων. Σύμφωνα με τους ίδιος το πρώτο και ίσως πιο άμεσα αντιληπτό επίπεδο «είναι η βελτίωση της ποιότητας του δημόσιου χώρου, μέσω των νέων διαμορφώσεων και της εισαγωγής πρασίνου και η αντίστοιχη υπεραξία που αυτό θα επιφέρει στην εικόνα και τη ζωή της περιοχής». Ωστόσο, το πιο σημαντικό, το οποίο χαρακτηρίζουν ως «την πραγματική φιλοδοξία», είναι η πρόταση να αποτελέσει «την αφορμή και το υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα χτιστεί ένας συνολικά πράσινος τρόπος κατοίκησης και όχι απλά ένα πιο πράσινο προάστιο». Όπως χαρακτηριστικά δήλωσαν η πρότασή τους, «έχει ως βασικό άξονα τη δημιουργία μιας περιοχής όπου ο δρόμος μετατρέπεται σε έναν συνεχόμενο περίπατο, με ελαχιστοποίηση της χρήσης του αυτοκινήτου και συνολικότερη στροφή σε εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης και εκεί θεωρούμε πως βρίσκεται η ουσία και η πραγματική αλλαγή όσον αφορά την ποιότητα της ζωής των κατοίκων».

Αρχιτεκτονική μελέτη: Molior Architects + Ομάδα μελέτης: Ελεάνα Πάστρα, Φοίβος Σιγάλας Σύμβουλος Αρχιτέκτονας: Αικατερίνη Γουσγούνη Φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής: Φωτεινή Φιαμπολή

57

ARCHITECT’S WORLD

Όταν η αρχιτεκτονική αναδεικνύει τον πολιτισμό Το νέο Κέντρο Πολιτισμού και Τέχνης της πόλης Jinghe στην Κίνα, εντυπωσιάζει λόγω του πρωτότυπου αρχιτεκτονικού του σχεδιασμού, αλλά και για τις καινοτόμες τεχνολογίες που αξιοποιεί σε ζητήματα πολιτιστικού ενδιαφέροντος και βιωσιμότητας. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ 58

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

T

o βρετανικό αρχιτεκτονικό γραφείο Zaha Hadid Architects, κέρδισε με την πρότασή του τον πρόσφατο διαγωνισμό για το νέο Κέντρο Πολιτισμού και Τέχνης της πόλης Jinghe και διάθεσε στο κοινό τις πρώτες εικόνες. Πρόκειται για το ομώνυμο στούντιο της επιφανούς αρχιτέκτονος Zaha Hadid, το οποίο ίδρυσε η ίδια το 1980 και σήμερα διευθύνεται από τον Patrik Schumacher.

βοηθώντας παράλληλα τη σύνδεση των εμπορικών και οικιστικών συνοικιών της πόλης που βρίσκονται στα βόρεια, με το πάρκο στη νότια πλευρά. Το τμήμα του Κέντρου που επεκτείνεται στον δρόμο θα περιλαμβάνει υπερυψωμένες αυλές, κήπους και μονοπάτια.

Ο σχεδιασμός σε διάλογο με το φυσικό περιβάλλον

Στο εσωτερικό θα υπάρχει μία υπερσύγχρονη βιβλιοθήκη πολυμέσων, που θα προάγει την μάθηση και την ακαδημαϊκή γνώση. Ο σχεδιασμός της θα περιλαμβάνει χώρους για συμβατικές εκδόσεις χειρόγραφων βιβλίων, αλλά και τεχνολογίες εικονικής πραγματικότητας, που «θα διευρύνουν τα όρια της μάθησης και θα εμπλουτίσουν την ανταλλαγή γνώσης» όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι υπεύθυνοι της Zaha Hadid. Επιπλέον, θα υπάρχει μία σειρά από βεράντες που θα έχουν θέα σε ένα αίθριο με ορίζοντα και θα είναι διάσπαρτες, παρέχοντας ιδιωτικά και κοινής χρήσεως σημεία ανάγνωσης και έρευνας. Επιπρόσθετα, κοντά στην βιβλιοθήκη θα δημιουργηθεί ένα ευέλικτο πολυτροπικό θέατρο, χωρητικότητας 450 ατόμων, το οποίο θα μπορεί να φιλοξενεί κάθε είδους παράστασης και εκδήλωσης. Γύρω από το θέατρο θα υπάρχουν πολυλειτουργικές αίθουσες, στούντιο και εκθεσιακές γκαλερί, που θα κάνουν πιο ελκυστικό το περιβάλλον προς το κοινό και θα ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ των πολιτιστικών χώρων.

Το νέο Κέντρο Πολιτισμού και Τέχνης θα κατασκευαστεί, εν μέρει, σε έναν δρόμο στο νέο τεχνολογικό κόμβο της Νέας Πόλης Jinghe στην βόρεια πλευρά του Xi’an. Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα σχέδια θα έχει τη μορφή μιας σειράς μαιανδρικών λωρίδων, κάτω από τις οποίες θα υπάρχουν αυλές και υπαίθριοι χώροι που θα χρησιμοποιούνται για πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Οι καμπύλες φόρμες σχεδιάστηκαν από τους αρχιτέκτονες Zaha Hadid ως αναφορά στον ποταμό Jinghe και στις ορεινές κοιλάδες που έχει δημιουργήσει με την πάροδο του χρόνου στην περιοχή. «Επιδιώκοντας να αναδείξει τις γραφικές κοιλάδες που χαράσσονται από τον ποταμό Jinghe ανάμεσα στα βουνά και στα τοπία της επαρχίας Shaanxi, το Κέντρο Πολιτισμού και Τέχνης εκτείνεται στη περιοχή Jinghe Bay Academician Science & Technology Innovation της πόλης. Οργανωμένο ως μία σειρά από ρέοντες όγκους, στρώσεις και επιφάνειες, που συνδέονται αρμονικά με αυλές και τοπία, ο σχεδιασμός ορίζει μία σειρά εσωτερικών και εξωτερικών πολιτιστικών και ψυχαγωγικών χώρων για την κοινότητά του» δηλώνουν οι αρχιτέκτονες του γραφείου Zaha Hadid. Η επιλογή της πόλης Jinghe δεν ήταν τυχαία, καθώς θεωρείται ένας διαρκώς αναπτυσσόμενος κόμβος για τις βιομηχανίες ενέργειας, δομικών υλικών, τεχνητής νοημοσύνης και αεροδιαστημικής. Το νέο Κέντρο Πολιτισμού και Τέχνης, το οποίο θα εκτείνεται σε οκτώ λωρίδες κυκλοφορίας σε μία από τις μεγαλύτερες λεωφόρους της πόλης, θα αποτελέσει μέρος ενός γενικότερου σχεδίου για την ανάπλαση της περιοχής. Η πρόσβαση στο κτίριο θα επιτελείται με μπάρες ήπιας κλίσης, Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Τεχνολογία και πολιτιστικές δράσεις

Βιωσιμότητα και πράσινη ενέργεια Σημαντικό κομμάτι του σχεδιασμού αποτελεί η βιωσιμότητα. Για τον στόχο αυτό λήφθηκαν αποτελεσματικά μέτρα για την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας του Κέντρο Πολιτισμού και Τέχνης, όπως η βελτιστοποίηση του φυσικού αερισμού και του φωτός, καθώς και η ιεράρχηση των τοπικών υλικών. Το κέντρο θα χρησιμοποιεί επίσης φωτοβολταϊκά πάνελ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θα διαθέτει εγκαταστάσεις για την συγκομιδή όμβριων υδάτων τόσο για τις ανάγκες του κτιρίου, όσο και για την ύδρευση των εκτάσεων πρασίνου.

Αρχιτέκτονας: Zaha Hadid Architects Διευθυντής: Πάτρικ Σουμάχερ Εμπορικός διευθυντής: Charles Walker ZHA Διευθυντής έργου: Satoshi Ohashi Αναπληρωτής διευθυντής: Yang Jingwen ZHA Project Architect: Nan Jiang Ομάδα έργου: Sanxing Zhao, Lianyuan Ye, Shaofei Zhang, Qiyue Li, Shuchen Dong, Yuan Feng, Congyue Wang, Yuling Ma, Yanran Lu Βιωσιμότητα: Carlos Bausa Martinez, Bahaa Alnassrallah, Aditya Ambare Δομή: Γραφείο Σχεδιασμού Αρχιτεκτονικών Κατασκευών Rong Baisheng Tεχνικός σύμβουλος: China United Northwest Engineering Design and Research Institute Co

59

ARCHITECT’S WORLD

Η αραβική κληρονομιά καθρεπτίζει το «μέλλον» Το Μουσείο του Μέλλοντος αποτελεί περίτρανη απόδειξη ότι η τεχνολογία συμβάλλει καθοριστικά στην υλοποίηση ασύλληπτων αρχιτεκτονικών έργων, που παράλληλα πληρούν τα κριτήρια βιωσιμότητας. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ 60

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

Τ

ο Μουσείο του Μέλλοντος, αν και εκτείνεται σε ύψος 78 μέτρων, απέχει πολύ από το να φτάσει τον περίφημο ορίζοντα του Ντουμπάι, ο οποίος διαθέτει ουρανοξύστες κολοσσούς, όπως τον απαράμιλλο σε όγκο Burj Khalif, που αποτελεί τον μεγαλύτερο πύργο του κόσμου. Ωστόσο, με το τολμηρό του σχήμα και την εντυπωσιακή του πρόσοψη σίγουρα καταφέρνει να πάρει τη θέση του ανάμεσα στα πιο εμβληματικά κτίρια της πόλης. Το βραβευμένο έργο των Killa Design και Buro Happold -που από πολλούς περιγράφεται ως το πιο καλαίσθητο κτίριο στον κόσμο- άνοιξε τον Φεβρουάριο του 2022 στην οικονομική περιοχή του Ντουμπάι. Σε μια συνολική δομημένη έκταση 30.000 τ.μ., φιλοξενεί εκθεσιακούς χώρους για πρωτοποριακά έργα, υπηρεσίες και προϊόντα, καθώς και χώρους θεάτρου, εργαστήρια και ένα άρτια εξοπλισμένο ερευνητικό κέντρο.

Η τριμερής δομή

Το Μουσείο συνδυάζει με μεγάλη επιτυχία παραδοσιακά στοιχεία με μοντέρνα, παντρεύοντας την αραβική κληρονομιά με την τεχνολογική ανάπτυξη και πρόοδο. Το έργο αποτελείται από τρία κύρια μέρη: έναν πράσινο λόφο, το καθαυτό κτίριο και το κενό. Ο πράσινος λόφος αντιπροσωπεύει τη γη, τον χρόνο και την ιστορία, ενώ σε πιο πρακτικό επίπεδο, χρησιμεύει για να ανυψώσει διακριτικά το μουσείο πάνω από την παρακείμενη γραμμή του μετρό, δημιουργώντας ένα υπερυψωμένο πάρκο. Κατά αντιστοιχία, η δομή σε σχήμα τόρου συμβολίζει την ικανότητα της ανθρωπότητας να καινοτομεί και να ωθεί τη σύγχρονη αρχιτεκτονική και μηχανική στα όρια τους. Από την άλλη πλευρά, το ελλειπτικό κενό είναι μια έκφραση του «άγνωστου» που επιδιώκει να εμπνεύσει τους σημερινούς δημιουργούς, ώστε να αντιμετωπίσουν το άγραφο μέλλον και τις δυσκολίες που εγκυμονεί.

καθοριστικά για την επιτυχία του εγχειρήματος, καθώς ο σχεδιασμός με συμβατικά μέσα θα ήταν, αν όχι ανέφικτος, κατ’ ελάχιστον εξαιρετικά δύσκολος. Ένα από τα πιο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κατασκευής ήταν η καμπύλη πρόσοψη του κτιρίου, η οποία αποτελείται από 1.024 πάνελ ενισχυμένου γυαλιού και ανοξείδωτου χάλυβα. Τα πάνελ κατέχουν καθοριστική σημασία για την αισθητική του μουσείου, διότι χαράχθηκαν με τέτοιον τρόπο, ώστε να ενσωματώνουν την αραβική καλλιγραφία στο κέλυφος. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, λειτουργούν ως παράθυρα που επιτρέπουν των φυσικό φωτισμό του εσωτερικού -το οποίο επιτηδευμένα δεν έχει κολώνες-, ενώ τη νύχτα φωτίζονται από συστήματα LED, προκαλώντας ένα εντυπωσιακό θέαμα. Κάθε παράθυρο έχει φάρδος περίπου 1,3 μέτρα για να μπορούν να ξαποσταίνουν οι επισκέπτες, θαυμάζοντας παράλληλα τα εκθέματα. Άλλες σημαντικές προκλήσεις που προέκυψαν κατά την εκτέλεση, ήταν ο συντονισμός και η διασύνδεση πάνω από 1000 μοναδικών δομικών κόμβων, καθώς και η αποφυγή σύγκρουσης με άλλες επί μέρους διαδικασίες που διεκπεραιώνονταν παράλληλα και σχετίζονταν κυρίως με εργασίες στήριξης, εφαρμογής και ηλ/κων εγκαταστάσεων.

Η καινοτομία στον σχεδιασμό και την κατασκευή Για να ξεπεραστούν όλες οι παραπάνω δυσκολίες, οι εμπνευστές του έργου υιοθέτησαν καινοτόμες μεθόδους σχεδιασμού, αξιοποιώντας υπερσύγχρονα τεχνολογικά μέσα και προηγμένα υλικά κατασκευής. Η διαδικασία αυτή περιλάμ-

Προκλήσεις κατά την υλοποίηση Πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί κατά την υλοποίηση του έργου, προέκυψαν από την πολυπλοκότητα του διαγράμματος και της πρόσοψης. Για να ξεπεραστούν τα προβλήματα σχεδιασμού, χρησιμοποιήθηκαν προηγμένα δομικά υλικά που θα μπορούσαν να ανταποκριθούν επαρκώς στις αυξημένες ανάγκες του κτιρίου, λογισμικά τρισδιάστατης μοντελοποίησης τελευταίας τεχνολογίας, ενώ απαραίτητα στοιχεία ήταν ο συνεργατικός σχεδιασμός και η παραμετρική κατασκευή. Τα ψηφιακά εργαλεία ήταν Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2

61

ARCHITECT’S WORLD

βανε χρήση εργαλείων παραμετρικού σχεδιασμού με αλγόριθμους ανάπτυξης για ψηφιακή βελτιστοποίηση της απόδοσης του πρωτεύοντος δομικού διαγράμματος, της πρόσοψης και των υαλοπινάκων. Σημαντικά ψηφιακά εργαλεία αποτέλεσαν το Revit με το Dynamo και το Rhino με το Grasshopper. Ομοίως, καθοριστική στα πρώτα στάδια ήταν και η χρήση του ΒΙΜ, με το οποίο δημιουργήθηκε -χάρις τη συμβολή όλης της διεπιστημονικής ομάδας- ένα ακριβές ψηφιακό μοντέλο. Επιπλέον, το λογισμικό αξιοποιήθηκε για την παραγωγή όλων των σχεδίων, στην ανίχνευση προβλημάτων -σε επίπεδο σχεδιασμού- σε συνθήκες εικονικής πραγματικότητας, καθώς και στον συντονισμό και στην εποπτεία των μετέπειτα δομικών διαδικασιών, σε πραγματικό χρόνο. Επίσης χρησιμοποιήθηκε το Tekla Structures -δομικό λογισμικό BIM που αναπτύχθηκε από την Trimble- λαμβάνοντας υπόψη την αντισυμβατική γεωμετρία του μουσείου και τον τεράστιο όγκο δεδομένων. Εκτός από την παροχή ισχυρών δυνατοτήτων τρισδιάστατης μοντελοποίησης, το λογισμικό βοήθησε στο εντοπισμό συγκρούσεων με σχέδια άλλων ειδικοτήτων, όπως εργολάβων στέγης και προσόψεων, ή μηχανικών που ήταν υπεύθυνοι για τις MEP. Επιπλέον, το Tekla Structures βελτίωσε και απλοποίησε τις λεπτομέρειες σχεδιασμού, επέφερε ομαλότερη ροή εργασίας και παρείχε τις απαραίτητες συνθήκες διεπαφής κατά τις φάσεις σχεδιασμού, κατασκευής και συντονισμού του έργου. Συνολικά, το κάθε ψηφιακό εργαλείο είχε μοναδικό ρόλο και συνδυαστικά όλα μαζί επέφεραν την μέγιστη βελτιστοποίηση σε όλα τα στάδια ανοικοδόμησης του έργου. Η χρήση υψηλής τεχνολογίας, όπως λογισμικό εναέριας πτήσης και αυτοματοποιημένοι ρομποτικοί βραχίονες, ήταν ιδιαίτερα απαραίτητη για τη συναρμολόγηση των πλαισίων καλλιγραφίας που καλύπτουν το εξωτερικό. Αρχικά, χρησι62

μοποιήθηκε λογισμικό τρισδιάστατης μοντελοποίησης για να τοποθετηθεί η καλλιγραφία στην επιφάνεια του κτιρίου και να διασφαλιστεί ότι οι 1.000 κόμβοι του διαγράμματος χάλυβα δεν θα κατέληγαν στο κέντρο των παραθύρων. Για την κατασκευή τους, η διαδικασία περιλάμβανε ρομποτική τεχνολογία CNC και συστήματα χύτευσης και επεξεργασίας αιχμής, τα οποία απαιτούσαν μια διαδικασία 16 βημάτων για την παραγωγή τους. Στη συνέχεια, για να τοποθετήσει με ακρίβεια τα πάνελ στη δομή -και να εξασφαλίσει τη δυναμική τους κίνηση χωρίς παραμόρφωση-, η ομάδα μηχανικών χρησιμοποίησε συστήματα τοποθέτησης λέιζερ πολλαπλών στρώσεων, τα οποία χρησίμευσαν επίσης για την ακριβή τοποθέτηση του χαλύβδινου διαγράμματος.

Η τεχνολογία στην υπηρεσία της βιωσιμότητας Η βιωσιμότητα είναι βασικό στοιχείο του σχεδιασμού και επιτεύχθηκε πάλι με τη βοήθεια των καινοτόμων τεχνολογιών. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα τρισδιάστατο ενεργειακό μοντέλο στο οποίο εφαρμόστηκαν τεχνικές λύσεις για μείωση των ενεργειακών δαπανών και τον περιορισμό της κατανάλωσης του νερού, λήφθηκαν στρατηγικές ανάκτησης ενεργειακών και υδάτινων πόρων, υπήρξε σχεδιαστική μέριμνα για τον φυσικό φωτισμό των εσωτερικών χώρων, αξιοποιήθηκαν συστήματα φιλτραρίσματος του αέρα και τοποθετήθηκαν ηλιακά πάνελ στις στέγες των κτιρίων στάθμευσης. Τα παραπάνω επέφεραν εξοικονόμηση νερού έως και 45% και ενέργειας έως 25%. Το Μουσείο του Μέλλοντος, το οποίο είναι ένα κτίριο με ελάχιστες εκπομπές άνθρακα και με πιστοποίηση LEED Platinum, στοχεύει να αποτελέσει υπόδειγμα αρχιτεκτονικής σύλληψης τόσο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ - Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ - Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ 2 0 2 2