Construction Τεύχος 12 by BOUSSIAS

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2 | Τ Ε Υ ΧΟ Σ 12

T I M H: 9€ | I S S N : 2 7 3 2 - 6 9 50

Βιομηχανία αλουμινίου: Στην αιχμή του ψηφιακού μετασχηματισμού Γ Ι Ώ Ρ Γ Ο Σ Κ Α ΡΑ Γ Ι Ά Ν Ν Η Σ : Ε Ρ ΓΑ Λ Ε Ί Ο Κ Α Ι Ν Ο Τ Ο Μ Ί Α Σ Ο Ι Π Ρ Ό Τ Υ Π Ε Σ Π Ρ Ο ΤΆ Σ Ε Ι Σ 8 Ο Π Ι Σ ΤΟ Π Ο Ι Η Μ Έ Ν Ο Σ Δ Ρ Ό Μ Ο Σ Τ Ω Ν ΔΟ Μ Ι Κ Ώ Ν ΥΛ Ι Κ Ώ Ν Π Ρ Ο Σ Τ Η Β Ι Ω Σ Ι Μ ΌΤ Η ΤΑ 2 8 Χ ΓCΩT IΝ | 4 2 Δ ΕΡ Κ ΕΗ ΜΜ Β ΡΑ Ι ΟΤ ΣΟ 2 0Δ 2 1Ό Τ Η Σ Η Υ Π Ο Δ Ο Μ Ώ Ν : Π Ρ Ο Τ Ά Σ Ε Ι Σ Γ Ι Α Μ Ι Α Ν Έ Α Ε Π Ο ΧCΉ O NΈ S TΡ RU ON 4

Στην οδήγηση

όλα.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α

Γ Ι Α

Τ Ο

Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν

Ε Γ Γ Υ Η Μ Ε Ν Η

Π Ο Ι Ο Τ Η Τ Α

ΕΛΕΥΘΕΡΗ

∆ΙΕΛΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ∆ΑΚΤΥΛΙΟ

Με Fisikon µπορείς και να τα όλα! Φυσική εξέλιξη

Φθηνότερο έως και 65%

από τα άλλα συµβατικά καύσιµα

Πιο φιλικό στο περιβάλλον, καθώς περιορίζει δραστικά τους ρύπους Εγγυηµένη ποιότητα καυσίµου

www.fisikon.gr

Ι Α Ν ΟΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2 - Τ Ε Υ Χ Ο Σ 0 1 2

Αρχισυντάκτης

Γιάννης Πισπιρίγκος E: gpispirigos@boussias.com

Σύμβουλοι Έκδοσης

Γιώργος Βλάχος, Νίκος Μαρσέλλος

Συντακτική ομάδα

Φωτεινή Δαϊλά, Γιώργος Κατσιμιλής, Βάιος Κρόκος

OPINIONS 8

Υπεύθυνη Διαφήμισης

Ματίνα Δημητριάδου E: mdimitriadou@boussias.com

Creative Director

Γιώργος Τριχιάς

Γραφιστική Επιμέλεια Νίκος Γαζετάς

Φωτογράφος

Κορνήλιος Σαραντίογλου

Image Bank

www.stock.adobe.com

Υπεύθυνη Συνδρομών

Βίκυ Θεοδωρίδου E: vtheodoridou@boussias.com

Γιώργος Καραγιάννης: Εργαλείο καινοτομίας οι Πρότυπες Προτάσεις Γιώργος Βλάχος: Ψηφιακός μετασχηματισμός σημαίνει ανθρώπινος μετασχηματισμός Άνθιμος Αναστασιάδης και Χρήστος Χατζηάστρου: Ενεργειακή και αντισεισμική αναβάθμιση Μιχάλης Διακάκης: Η ευπάθεια των κατασκευών στις φυσικές καταστροφές Αριστοτέλης Νινιός: Μετοχικές εκδόσεις και εκδόσεις χρέους στο Χ.Α. στην COVID-19 εποχή

Υπεύθυνη Κυκλοφορίας Ρίτα Κανδάκη

COVER STORY

Γραμματεία

Βιομηχανία αλουμινίου: Στην αιχμή του ψηφιακού μετασχηματισμού Θέμις Ευτυχίδου: Βασικός πυλώνας της εθνικής στρατηγικής η ψηφιοποίηση της βιομηχανίας

Δήµητρα Σπανού

Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία

Pressious Arvanitidis

Συσκευασία/Ένθεση/Επικόλληση

Presstime

Λογιστήριο

Κωσταντίνος Χασιώτης, Αλέξης Σουλιώτης, Λίνα Γκολοµάζου

Συνδρομές (Ετήσιες)

Εταιρειών: €99 Στελεχών/Ιδιωτών: €60 Φοιτητών: €50 Κύπρου-Εξωτερικού: €150

6 NEWS

Γιώργος Μεντζελόπουλος: Να εκμεταλλευθούμε ως χώρα τη δυναμική της ψηφιακής μετάβασης Γιώργος Ξηρογιάννης: Οι επιχειρήσεις μπορούν να πολλαπλασιάσουν τις επενδύσεις τεχνολογικής αναβάθμισης

SPECIAL REPORTS

Ο πιστοποιημένος δρόμος των δομικών υλικών προς τη βιωσιμότητα Η προστασία από τις φυσικές καταστροφές αποτελεί ζήτημα πρόληψης Χρηματοδότηση υποδομών: Προτάσεις για μια νέα εποχή έργων Σε ανοδικό μομέντουμ ακίνητα και real estate το 2022 Έτοιμοι για «μάχες» οι κατασκευαστικοί όμιλοι «Πράσινο φως» για την Παράκαμψη Χαλκίδας-Ψαχνών

Εκδότης

Διευθύντρια Περιοδικών Εκδόσεων

Μιχάλης Κ. Μπούσιας Κατερίνα Πολυμερίδου

Διευθύντρια Πωλήσεων

Νένα Γιαννακίδου

Επικοινωνία BOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Τ: 210 6617777, F: 210 6617778, Κλεισθένους 338, 153 44 Γέρακας

40 INTERVIEWS

Ευθύμιος Μπακογιάννης: Πολεοδομικός σχεδιασμός έναντι φυσικών καταστροφών

www.boussias.com Κωδικός ΕΛΤΑ: 210183 ISSN 2732-6950 www.constructionmag.gr

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

CONSTRUCTION |

EDITORIAL

ΈΞΥΠΝΕΣ ΠΛΑΤΦΌΡΜΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΥΛΙΚΆ ΚΑΙ ΤΑ ΔΗΜΌΣΙΑ ΈΡΓΑ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ Π Ι Σ Π Ι Ρ Ι Γ ΚΟ Σ

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

άν έπρεπε να επιλέξουμε το σημαντικότερο προς επίλυση πρόβλημα της κατασκευαστικής αγοράς, αυτό δεν θα ήταν κάποιο άλλο από την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων στα δομικά υλικά. Το Υπουργείο Υποδομών, όπως είχε δεσμευτεί μέσω του Construction (τεύχος Οκτωβρίου, #09) ο Υφυπουργός Υποδομών, Γιώργος Καραγιάννης, έκανε ένα βήμα για να ανακουφίσει τις εταιρείες από τις μεγάλες αυξήσεις στα υλικά. Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο του 2021, δημοσίευσε ΦΕΚ με το οποίο καθόρισε συντελεστές αναθεώρησης τιμών δημόσιων έργων. Η συγκεκριμένη κίνηση, αν και εξασφαλίζει μια ανάσα στις εταιρείες, αποτελεί μια προσωρινή λύση. Έτσι, το υπουργείο έχει προγραμματίσει τη λειτουργία εντός του 2022 νέων πλατφορμών και συστημάτων που θα προσφέρουν όχι μόνο συγκράτηση των τιμών στα υλικά, αλλά και καλύτερο έλεγχο των χρονοδιαγραμμάτων των δημοσίων έργων, με τη χρήση των πιο προηγμένων τεχνολογιών. Η πρώτη πρωτοβουλία του Υπουργείου Υποδομών είναι η ίδρυση του Ηλεκτρονικού Συστήματος Προσδιορισμού Κόστους Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΗΣΠΚΣΠΤΕ) που προγραμματίζεται να τεθεί σε εφαρμογή εντός του 2022. Όπως απεικονίζεται στο φετινό Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής, η ενεργοποίησή του τοποθετείται συγκεκριμένα στο τέταρτο τρίμηνο του έτους. Το Ηλεκτρονικό Σύστημα Προσδιορισμού Κόστους Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων καθιερώθηκε με το άρθρο 84 του Νόμου 4782/21 προκειμένου να εκσυγχρονίσει την υπάρχουσα ανάλυση τιμών, να αντικαταστήσει τη διαδικασία

αναθεώρησής τους, να ενσωματώσει τις επικαιροποιήσεις και τις προσθήκες νέων εργασιών και υλικών και να δημιουργήσει μια σύγχρονη και αντικειμενική βάση αναφοράς για τα δημόσια και ιδιωτικά έργα. Αποτελεί την ηλεκτρονική διαδικτυακή πλατφόρμα υποστήριξης του Ενιαίου Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών. Παράλληλα, σύμφωνα με το Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής, το τρίτο τρίμηνο του 2022 το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εκτιμά πως θα ενεργοποιηθεί ακόμα μια ψηφιακή πλατφόρμα στα δημόσια έργα. Πρόκειται για το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης για τη Διοίκηση Έργων και Πόρων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Με την εισαγωγή του προτεινόμενου συστήματος διαχείρισης εκτιμάται ότι: α) θα επιταχυνθεί η ροή της πληροφόρησης και των δεδομένων με ανάλογη αύξηση της απόδοσης στη διαχείριση των τεχνικών έργων, β) θα αυξηθεί η εγκυρότητα και η ασφάλεια στη λήψη αποφάσεων, τόσο από τη διοικητική όσο και από την πολιτική ιεραρχία, αφού θα λαμβάνονται και θα αξιολογούνται έγκαιρα και έγκυρα δεδομένα και πληροφορίες, γ) θα διασφαλιστεί ο έλεγχος και η τεκμηρίωση ενδεχόμενων μεταβολών στο κόστος, στο χρονοπρογραμματισμό, στην ποιότητα των υλοποιούμενων τεχνικών έργων, δ) θα διασφαλιστεί η επιχειρησιακή συνέχεια, με τη χρήση εργαλείων αποκατάστασης από καταστροφές και ε) θα ενισχυθεί η ασφάλεια των διακινούμενων δεδομένων με την εφαρμογή πολιτικών ασφάλειας πρόσβασης. ■

Τα νέα συστήματα θα προσφέρουν συγκράτηση των τιμών στα υλικά και καλύτερο έλεγχο της πορείας των τεχνικών έργων

4 | CONSTRUCTION

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Θερμοπρόσοψη. Έξυπνη!

Ενεργειακή Ασπίδα + Αντισεισμική Προστασία.

FIBRAN Science

Γνωρίζατε πως η θερμοπρόσοψη με εξηλασμένη πολυστερίνη εκτός από θερμομόνωση, παρέχει ταυτόχρονα και αντισεισμική προστασία; Από μια σειρά σεισμών που συνέβησαν πρόσφατα αλλά και κατά το παρελθόν, έχει διαπιστωθεί ότι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που εμφανίζονται είναι η αποκόλληση της τοιχοποιίας πλήρωσης και η πτώση αυτής εσωτερικά ή εξωτερικά του κτιρίου προκαλώντας σημαντικές υλικές καταστροφές στους παρακείμενους ακάλυπτους και κοινόχρηστους χώρους και οδούς, καθώς και πιθανές απώλειες σε ζωές.

* μπορείτε να διαβάσετε την έρευνα στην σελίδα https://fibran.gr/blog/

Αποτελέσματα μεγάλης επιστημονικής έρευνας* από τα πανεπιστημιακά εργαστήρια ΕΚΣΥΔ και ΕΠΑΥΚ του Α.Π.Θ. έδειξαν ότι η εξηλασμένη πολυστερίνη FIBRANxps ETICS GF σε σύστημα θερμοπρόσοψης, είναι το μόνο υλικό που είναι σε θέση να επιφέρει μια αύξηση της φέρουσας ικανότητας της τοιχοποιίας σε περίπτωση σεισμού της τάξης άνω του 40%.

FIBRANxps ETICS GF

Θερμομονωτικές Πλάκες Εξηλασμένης Πολυστερίνης

www.fibran.gr

NEWS

ΣΤΑ ΧΈΡΙΑ ΤΗΣ TRADE ESTATES (ΌΜΙΛΟΣ FOURLIS) ΤΟ PIRAEUS RETAIL PARK

Στην απόκτηση του υπό κατασκευή εμπορικού πάρκου «Piraeus Retail Park», στην οδό Πειραιώς 54, προχώρησε η Fourlis, μέσω της θυγατρικής εταιρείας Trade Estates ΑΕΕΠ. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, το εμπορικό πάρκο εκτείνεται σε μια επιφάνεια 14.895 τετραγωνικών μέτρων, με εμπορικές επιφάνειες 14.555 τετραγωνικών μέτρων ενώ διαθέτει 400 υπόγειες θέσεις στάθμευσης. Στα 14 καταστήματα που θα στεγασθούν συμπεριλαμβάνονται AAA (Triple-A) μισθωτές όπως ΑΒ Βασιλόπουλος, LCWaikiki, Μουστάκας, McDonald’s κ.ά.

Το Εμπορικό Πάρκο με πράσινα χαρακτηριστικά βρίσκεται στο στάδιο της κατασκευής και η αποπεράτωσή του αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός των επόμενων τριών μηνών, με την έναρξη λειτουργίας να εκτιμάται για τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. To συνολικό τίμημα για την αγορά των μετοχών της εταιρείας «BERSENCO ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» από τον Όμιλο Ten Brinke ανέρχεται σε €18,3 εκατ. και αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ των δυο μερών.

Ε ΛΤ ΡΑ Κ : Ξ Ε Κ Ι Ν Ά Ε Ι Ν Έ Α Σ Τ ΡΑΤ Η Γ Ι Κ Ή Σ Υ Ν Ε Ρ ΓΑ Σ Ί Α Μ Ε Τ Η Ν Ε Λ Β Ο Η ΕΛΤΡΑΚ ξεκινάει συνεργασία με την Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων (ΕΛΒΟ 2020 Α.Ε.) με σκοπό την υλοποίηση ενός μεγάλου εύρους έργου.

6 | CONSTRUCTION

«Ο Όμιλος ΕΛΤΡΑΚ αλλά και εγώ, προσωπικά, είμαστε βέβαιοι ότι το κορυφαίο επίπεδο ποιότητας των μηχανημάτων Caterpillar, σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία της ΕΛΒΟ, θα αποτελέσει αποφασιστικό παράγοντα επιτυχίας, τόσο για το συγκεκριμένο έργο, όσο και για μελλοντικές συνεργασίε», δήλωσε σχετικά η κα Natasha Covas– Kneiss, Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ομίλου ΕΛΤΡΑΚ. «Η συνεργασία αυτή είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης προσπάθειας που ξεκίνησε αρκετούς μήνες τώρα σε επίπεδο αναδιοργάνωσης, αναμόρφωσης και εξέλιξης των εγκαταστάσεων που παραλάβαμε. Το όραμά μας για την ΕΛΒΟ είναι να ανακτήσει τις μοναδικές της δυνατότητες σε επίπεδο υποδομών και επιχειρησιακών δυνατοτήτων , ως μια πρωτοπόρος βιομηχανική μονάδα που μπορεί να έχει ενεργό ρόλο ως εξειδικευμένος υπεργολάβος στα ειδικού τύπου οχήματα. Ευελπιστούμε ότι αυτή η συμφωνία με την ΕΛΤΡΑΚ θα αποτελέσει την αρχή μιας στρατηγικής μακροχρόνιας συνεργασίας», σημείωσε ο Γενικός Διευθυντής της εταιρείας, κ. Δημήτριος Αγγελόπουλος.

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Κ Α ΡΑ Μ Α Ν Λ Ή Σ : Ε Ν ΤΌ Σ ΤΟΥ 2 0 2 2 Δ Η Μ Ο Π ΡΆΤ Η Σ Η Σ ΤΟ Ι Ω Ά Ν Ν Ν Ι Ν Α- Κ Α Κ Α Β Ι Ά

Για εκκίνηση των έργων για το Ιωάννινα-Κακαβιά στην Ελλάδα αλλά και τη συνέχειά του στην Αλβανία αλλά και την υπογραφή μνημονίου για τη σιδηροδρομική σύνδεση των δύο χωρών είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, και η Αλβανίδα υπουργός Υποδομών και Ενέργειας, Belinda Balluku. Την κυρία Belinda Balluku υποδέχθηκαν στην έδρα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών μαζί με τον υφυπουργό Υποδομών, Γιώργο Καραγιάννη. Τα οδικά έργα εντάσσονται στον διευρωπαϊκό άξονα «Blue Corridor». Όπως σημείωσε σε ανάρτησή του στο Facebook ο υπουργός ΥΠΟΜΕ, «είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για τα έργα υποδομών που υλοποιούνται σε Ελλάδα και Αλβανία, με έμφαση στις εξελίξεις που αφορούν στην κατασκευή του οδικού έργου Ιωάννινα-Κακαβιά».

ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ MARRIOTT INTERNATIONAL ΚΑΙ ΤΕΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΟ W ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Την είσοδο των W Hotels Worldwide στην Ελλάδα, μέσω της λειτουργίας του πρώτου W στην Costa Navarino, ανακοίνωσαν η Marriott International Inc και η ΤΕΜΕΣ Α.Ε. Το νέο ξενοδοχείο W Costa Navarino αναμένεται να ανοίξει το καλοκαίρι του 2022, αποτελώντας τη νέα προσθήκη στην αλυσίδα των W Escapes στην Ευρώπη μετά από την Ισπανία, την Ελβετία και την Πορτογαλία. Το W Costa Navarino θα βρίσκεται στο Navarino Waterfront, τη νέα περιοχή ανάπτυξης της Costa Navarino στη Μεσσηνία, σε μία παραθαλάσσια έκταση 130 στρεμμάτων. Θα διαθέτει 246 μοντέρνα δωμάτια, σουίτες και βίλες, πολλές από τις οποίες με ιδιωτικές πισίνες και μοναδική θέα στον κόλπο του Ναβαρίνου και το Ιόνιο Πέλαγος. Ο σχεδιασμός του πρώτου W στην Ελλάδα εμπνέεται από τα φυσικά τοπικά υλικά όπως η πέτρα, το ξύλο και το καλάμι, καθώς και από τις παραδοσιακές κατοικίες της Μεσσηνίας. Τον αρχιτεκτονι-

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

κό σχεδιασμό του νέου W Costa Navarino έχει επιμεληθεί το Γραφείο Μελετών Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη, με το γραφείο MKV Design να υπογράφει τους εσωτερικούς χώρους.

CONSTRUCTION |

OPINION

ΕΡΓΑΛΕΊΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑΣ ΟΙ ΠΡΌΤΥΠΕΣ ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ Ε Π Ι ΤΑ Χ Ύ Ν Ο Υ Ν Τ Η Ν Κ ΑΤΑ Σ Κ Ε Υ Ή Μ Ε ΓΆ Λ Ω Ν Έ Ρ Γ Ω Ν Υ Π Ο Δ Ο Μ Ώ Ν Το μοντέλο των Πρότυπων Προτάσεων θα αξιοποιεί την εμπειρία και τεχνογνωσία του ιδιωτικού τομέα προς όφελος της δημόσιας διοίκησης και των δημοσίων τεχνικών έργων. ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ ΚΑΡΑΓΙΆΝΝΗ

το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εργαζόμαστε συστηματικά προκειμένου να δημιουργήσουμε το σύγχρονο περιβάλλον που οδηγεί στην αναβάθμιση του τομέα των δημόσιων έργων και διασφαλίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο των κατασκευών στην ανάκαμψη της οικονομίας. Το σχέδιο νόμου για τις Πρότυπες Προτάσεις αποτελεί μία σημαντική μεταρρύθμιση του πλαισίου με το οποίο παράγονται τα έργα υποδομών στην Ελλάδα και ουσιαστικά ανοίγει τον δρόμο της καινοτομίας για τα δημόσια έργα.

ΔΗΜΌΣΙΟΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΌΣ ΤΟΜΈΑΣ ΕΝΏΝΟΥΝ ΔΥΝΆΜΕΙΣ

Με τις Πρότυπες Προτάσεις προσφέρουμε στην κατασκευαστική αγορά μία εναλλακτική μέθοδο σύλληψης και ωρίμανσης των έργων. Ο ιδιωτικός τομέας αποκτά, πλέον, πρωτοβουλία και συμμετοχή τόσο στον εντοπισμό όσο και στην ωρίμανση ενός έργου, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς τον κρατικό σχεδιασμό. Με την ένωση δυνάμεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αξιοποιούμε την τεχνογνωσία του, την εμπειρία του και την ευελιξία του προς όφελος της δημόσιας διοίκησης. Ένα ακόμα σημαντικό πλεονέκτημα του νέου εργαλείου που συστήνουμε στην αγορά των κατασκευών, είναι ο διπλασιασμός της δυναμικότητας του συστήματος για την παραγωγή έργων. Υιοθετούμε, λοιπόν, ένα νέο μοντέλο σύλληψης και ωρίμανσης νέων έργων υποδομών, σε πρώτη φάση άνω των 200 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, ο ιδιωτικός τομέας υποβάλλει πρότυπες τεχνικές λύσεις για την κατασκευή έργων τα οποία θα ελέγχονται από το έμπειρο στελεχιακό δυναμικό του Υπουργείου, δημιουργώντας έτσι μια παρακαταθήκη γνώσης σε αυτό και εξασφαλίζοντας την ταχύτερη μετάβαση σε μια νέα εποχή. Τα έργα που θα δρομολογηθούν, με το εργαλείο των Πρότυπων Προτάσεων, θα είναι έργα με έντονα στοιχεία πολυπλοκότητας και καινοτομίας, τα οποία θα έχουν σημαντική προστιθέμενη αξία στην περιφερειακή ανάπτυξη και συνολικά στην εθνική οικονομία. Εκτιμούμε, εξάλλου, ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία θα συνεισφέρει σημαντικά και στην ταχεία αξιοποίηση των κονδυλίων που διατίθενται στη χώρα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης εντός των αυστηρών χρονικών πλαισίων που έχουν τεθεί.

8 | CONSTRUCTION

ΚΑΤΑΠΟΛΈΜΗΣΗ ΑΔΙΑΦΆΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΊΑΣ

Τα έργα των Πρότυπων Προτάσεων που θα εγκρίνονται, θα υλοποιούνται μέσω συμβάσεων έργων, συμβάσεων παραχώρησης και Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Η νέα αυτή διαδικασία σχεδιασμού και προετοιμασίας έργων δείχνει, επίσης, την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να πατάξει την γραφειοκρατία και να διαχειριστεί τους κινδύνους των καθυστερήσεων που συνήθως παρατηρούνται στις υφιστάμενες διαδικασίες ωρίμανσης των έργων. Η διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης των Προτύπων Προτάσεων θα διενεργείται μέσω ειδικά διαμορφωμένης πλατφόρμας έτσι ώστε να διασφαλίζεται στον μέγιστο βαθμό η απαιτούμενη διαφάνεια και η ταχύτερη ολοκλήρωση. Έχοντας ως οδηγό την ανάγκη της αγοράς και ευρύτερα της χώρας για μεταρρυθμίσεις, προχωράμε μπροστά με έργα που αφορούν το σύνολο των πολιτών, οι οποίοι θα τα χρησιμοποιούν, επωφελούμενοι από την ταχύτερη και ποιοτικότερη υλοποίησή τους. Διασφαλίζουμε την κατασκευή τους και τηρούμε τις δεσμεύσεις μας να αλλάξουμε την εικόνα της Ελλάδας, να δημιουργήσουμε ευκαιρίες και νέες θέσεις εργασίας χωρίς γεωγραφικούς αποκλεισμούς.

ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΈΣ ΣΕ ΜΙΑ ΝΈΑ ΕΠΟΧΉ

Στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με τον Κώστα Καραμανλή, πιστεύουμε ακράδαντα ότι τα σύγχρονα, μεγάλα έργα οφείλουν να υπηρετούν την κοινωνία και να δίνουν ουσιαστικές λύσεις στις πραγματικές ανάγκες της. Αυτό ακριβώς πετυχαίνουμε και με τη θεσμική μεταρρύθμιση των Πρότυπων Προτάσεων. Στα 2,5 χρόνια που έχουμε αναλάβει την ηγεσία του Υπουργείου έχουμε καταφέρει να αντιστρέψουμε το κλίμα υποεπένδυσης της δεκαετίας της κρίσης και με έργα σημαντικά και εξασφαλισμένα, δημιουργούμε τις συνθήκες για τη μόχλευση επενδύσεων και το θετικό πρόσημο στην εθνική οικονομία. Πλέον, μπορούμε να δεσμευτούμε ότι και το 2022 θα είναι μια δημιουργική χρονιά που θα συμβάλει σημαντικά στην αλλαγή του χάρτη των υποδομών στην Ελλάδα. *Ο κ. Γιώργος Καραγιάννης είναι Υφυπουργός Υποδομών, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

ADVERTORIAL

PREMIA PROPERTIES: ΒΆΖΕΙ ΨΗΛΆ ΤΟΝ ΠΉΧΗ ΚΑΙ ΑΛΛΆΖΕΙ ΤΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ Ομαδικότητα, τεχνογνωσία και στοχευμένη αναπτυξιακή στρατηγική. Το τρίπτυχο των αξιών που ανέδειξαν την Premia Properties ως ένα από τα πιο επιτυχημένα turnaround stories των τελευταίων ετών. Σε μια εποχή που διακρίνεται από αβεβαιότητα και μεταβλητότητα, υπάρχει μια εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών που με τολμηρή επιχειρηματική στρατηγική, θεμελιώδεις αρχές και κοινωνικό πρόσημο βλέπει τις ευκαιρίες και εξελίσσεται με στόχο την επιτυχία. Ο λόγος, φυσικά, για την Premia Properties, την ταχύτερα αναπτυσσόμενη εταιρεία στον κλάδο του real estate με υψηλής ποιότητας χαρτοφυλάκιο ακινήτων και υγιή χρηματοοικονομική διάρθρωση.

ΟΜΑΔΙΚΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΊΚΕΥΣΗ

Η Premia Properties είναι μία εταιρεία που έχει σημειώσει ραγδαία ανάπτυξη. Έχοντας ως γνώμονα την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την αξιοπιστία της βασικής μετόχου εταιρείας Sterner Stenhus και χάρη στη δυναμική της παρουσία, η οποία βασίζεται στη συμμετοχική φιλοσοφία και σε ένα καλά ισορροπημένο χαρτοφυλάκιο, η Premia Properties έχει καταφέρει να αυξήσει το μέγεθος του χαρτοφυλακίου της από επτά ακίνητα αξίας €65,9 εκατ. πριν από περίπου ένα χρόνο σε είκοσι επτά σήμερα, ξεπερνώντας τα €181 εκατ., συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικού χαρακτήρα ακινήτων (σχολείων), τομέας στον οποίο η Premia θεωρείται πρωτοπόρος. Ταυτόχρονα έχει ολοκληρώσει με μεγάλη επιτυχία τρεις Αυξήσεις Μετοχικού Κεφαλαίου μέσα σε μόλις 1,5 έτος. Υπεύθυνη της επιτυχίας που καταγράφει η Premia Properties δεν είναι άλλη από την έμπειρη διοικητική ομάδα που ξεχωρίζει για το υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας, την άριστη γνώση του κλάδου και το μοναδικό αίσθημα ομαδικότητας.

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΊ «ΜΙΛΟΎΝ» ΑΠΌ ΜΌΝΟΙ ΤΟΥΣ

Αδιαμφισβήτητος μάρτυρας της πετυχημένης πορείας της Premia Properties είναι οι οικονομικές επιδόσεις της εταιρείας, η οποία ειδικά από τον Ιούλιο του 2020 (με την εξαγορά της μέσω αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου από την Sterner Stenhus) καταγράφει ανοδική πορεία με γεωμετρική πρόοδο. Ενδεικτικά, κατά τη διάρκεια του τελευταίου εννεαμήνου, η Premia Properties διεύρυνε το χαρτοφυλάκιο ακινήτων της με την προσθήκη συνολικά εννέα νέων ακινήτων, εισήλθε στον τομέα των εξυπηρετούμενων διαμερισμάτων αλλά και αύξησε κατά 63% τη συνολική αξία επενδύσεων του Ομίλου (η οποία διαμορφώθηκε σε 173,1 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2021). Ταυτόχρονα, κατέγραψε σημαντική αύξηση της καθαρής θέσης του Ομίλου η οποία διαμορφώθηκε σε 114,6 εκατ.

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

ευρώ, καθώς και των ταμειακών διαθεσίμων τα οποία ανήλθαν σε 43,8 εκατ. ευρώ (σε συνέχεια της πρόσφατης Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου). Τέλος, σημείωσε αύξηση εσόδων και βελτίωση λειτουργικής κερδοφορίας και κερδοφορίας προ φόρων σε ενοποιημένη βάση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020.

ΜΕ ΤΟ ΒΛΈΜΜΑ ΣΤΟ ESG

Η πολυδιάστατη στρατηγική της Premia Properties στοχεύει άμεσα και έμμεσα στην ανάπτυξη της οικονομίας, στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και στην ενίσχυση της απασχόλησης. Γι’ αυτούς τους λόγους, προτιμά κτίρια υψηλών ενεργειακών βαθμίδων, επενδύει στην ενεργειακή αναβάθμιση των ακινήτων της, αλλά και επιδιώκει την υιοθέτηση αρχών Βιώσιμης Ανάπτυξης μέσω της εναρμόνισής της στις πρακτικές των διεθνών και ελληνικών δεικτών ESG (Περιβαλλοντικών, Κοινωνικών και Εταιρικής Διακυβέρνησης - Environmental, Social and Governance). Πρόσφατα, μάλιστα, η πολιτική αυτή επιβραβεύτηκε με την ένταξη της Εταιρείας στον Ελληνικό Κώδικα Βιωσιμότητας και στον ESG Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Ο στόχος της εταιρείας είναι να ενισχύσει ακόμη περαιτέρω το χαρτοφυλάκιο των ακινήτων της στους κλάδους που έχει ήδη παρουσία, αλλά και σε άλλους κλάδους του real estate. Μέσα από στρατηγικές κινήσεις, όπως η υποβολή αίτησης για την αδειοδότησή της ως Ανώνυμη Εταιρεία Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας («ΑΕΕΑΠ»), μία κίνηση που αποσκοπεί στην αποτελεσματικότερη δραστηριοποίησή της στην αγορά ακινήτων, θα συνεχίσει την ανοδική αναπτυξιακή της πορεία, με λαμπρές προοπτικές για το μέλλον.

Premia Properties Α: Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας 59, Αθήνα 115 21 Τ: 210 6967 600 Ε: info@premia.gr www.premia.gr/en

CONSTRUCTION |

Ένα έτος κυκλοφορίας και συνεχίζουμε δυναμικά! Ενημερώνουμε την κατασκευαστική αγορά. Συνομιλούμε με τους πρωταγωνιστές. Καταγράφουμε τις εξελίξεις και αναλύουμε τις τάσεις που αλλάζουν τις υποδομές.

Μ Ε Ρ Ι Κ Α Α Π Ο ΤΑ Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ ΑΤΑ Π Ο Υ Θ Α Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Ε Ι ΤΟ CONSTRUCTION ΤΟ 2022 • • • • • •

Η τεχνολογία στην υπηρεσία του real estate Επιμόρφωση προσωπικού στις τεχνικές εταιρείες Πιστοποιημένα υλικά για το κτιριακό κέλυφος Αντισεισμική θωράκιση ενεργειακών υποδομών Οικοδομικά υλικά και κυκλική οικονομία Έξυπνες λύσεις επικοινωνίας στις κατασκευές

Ε Ν Ε Ρ Γ Ο Π Ο Ι Η Σ Τ Ε Σ Η Μ Ε ΡΑ Τ Η Σ Υ Ν Δ Ρ Ο Μ Η Σ Α Σ www.constructionmag.gr/subscribe

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Γιάννης Πισπιρίγκος E: gpispirigos@boussias.com

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Ματίνα Δημητριάδου E: mdimitriadou@boussias.com

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Βίκυ Θεοδωρίδου E: vtheodoridou@boussias.com

COVER STORY

ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ: ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΉ ΤΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΎ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΎ ΕΥΚΑΙΡΊΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ ΤΗΣ 4ΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉΣ Ε Π Α Ν Ά Σ ΤΑ Σ Η Σ

Πόσο προηγμένος τεχνολογικά είναι ο βιομηχανικός κλάδος του αλουμινίου; Ποιες είναι οι δράσεις καινοτομίας που μπορούν να υποβοηθήσουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό των παραγωγικών διαδικασιών και του κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος γενικότερα; ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

ίναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι το αλουμίνιο αποτελεί έναν από τους βασικότερους πυλώνες των υποδομών και κατασκευών. Λόγω της αντοχής του στους καιρικούς παράγοντες αλλά και για μια σειρά χαρακτηριστικών, όπως η μόνωση, η ευελιξία, η λειτουργικότητα και η οικολογική του συμπεριφορά, καθίσταται ως το πλέον ιδανικό υλικό για κάθε είδους κτιριακές και οικοδομικές εφαρμογές, καθώς και βασική ύλη για την κατασκευή κουφωμάτων. Την ίδια στιγμή, η βιομηχανία του αλουμινίου (όπως φυσικά και οι υπόλοιποι παραγωγικοί τομείς της οικονομίας) βρίσκεται ενώπιον νέων προκλήσεων. Με την εμφάνιση τεχνολογιών όπως το φορητό internet, τα big data, την τεχνητή νοημοσύνη, το cloud computing και το διαδίκτυο των πραγμάτων, η 4η Βιομηχανική Επανάσταση δημιουργεί νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες για μια ευρείας κλίμακας διαδικασία διασύνδεσης που θα χαρακτηρίζεται από την ψηφιοποίηση, την ανάπτυξη επιχειρηματικών δικτύων και την επιχειρηματική ευφυία. Είναι κοινή πεποίθηση πως όλα αυτά τα νέα εργαλεία μπορούν να συντελέσουν στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας, αφού πλέον η ψηφιακή γνώση και η

12 | C O N S T R U C T I O N

πληροφορία είναι οι νέοι συντελεστές παραγωγής, ενώ η ευφυής βιομηχανία και η αξιοποίηση των big data για τη διασύνδεση των πραγμάτων. Το Construction, λοιπόν, επιχειρώντας να αναδείξει το θέμα της αναβάθμισης της βιομηχανίας αλουμινίου για την ψηφιακή εποχή έδωσε τον λόγο σε αναγνωρισμένους εκπροσώπους κομβικών φορέων με βαρύνουσα σημασία για το παρόν και το μέλλον του κλάδου. Η κυρία Θέμις Ευτυχίδου, Γενική Γραμματέας Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ο κ. Γιώργος Μεντζελόπουλος, Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Αλουμινίου, και ο κ. Γιώργος Ξηρογιάννης, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, ανέδειξαν όλα τα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας αλουμινίου: το πλέγμα των κινήτρων που θα συμβάλει στην περαιτέρω τεχνολογική εξέλιξη του ελληνικού επιχειρείν, την εκπαίδευση του προσωπικού και κατάρτιση των συνεργατών, αλλά και το πώς οι ίδιες οι επιχειρήσεις θα κλείσουν την ψηφιακή ψαλίδα με τον ευρωπαϊκό και διεθνή ανταγωνισμό.

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Έχω πολλά όνειρα...

...και τα πραγµατοποιώ! H Elval Colour παράγει πρωτοποριακά προϊόντα για το κέλυφος των κτιρίων και υποστηρίζει το πάθος του αρχιτέκτονα και του σχεδιαστή για ελεύθερη δηµιουργία. Είναι ηγετική εταιρία στον κλάδο της και δραστηριοποιείται στην υγρή βαφή αλουµινίου και την παραγωγή σύνθετων πάνελ αλουµινίου, που προορίζονται για εξωτερικές και εσωτερικές επικαλύψεις κτιρίων. Τα προϊόντα της εταιρίας δίνουν πολλές δυνατότητες διαµόρφωσης επίπεδων, τρισδιάστατων και διάτρητων επιφανειών και έχουν µία µεγάλη ποικιλία µεταλλικών χρωµάτων, ανοδιωµένων επιφανειών, πρισµατικών/dual, αποµιµήσεων πέτρας, µαρµάρου, τσιµέντου και ξύλου. Η εταιρία παράγει στην Ελλάδα και εξάγει πάνω από το 98% των προϊόντων της, για εφαρµογή σε χιλιάδες κατασκευαστικά έργα, σε περισσότερες από 70 χώρες στον κόσµο. Η Elval Colour συµβάλλει στο αρχιτεκτονικό έργο και την ανάπτυξη του αρχιτεκτονικού οράµατος, για τη διεκδίκηση ενός κορυφαίου αποτελέσµατος, και συνεισφέρει σχεδιάζοντας και προτείνοντας χρώµατα και τρόπους εφαρµογής των προϊόντων της, που προσφέρουν τη µέγιστη προστασία και απόδοση για το κτίριό σας. Τα προϊόντα είναι σχεδιασµένα να είναι πλήρως ανακυκλώσιµα, µε βαφές που παρέχουν µεγάλη διάρκεια ζωής, ώστε να συµβάλλουν ενεργά στη βιωσιµότητα των κατασκευών και την αξία των κτιρίων. Επικοινωνήστε µαζί µας για περισσότερες πληροφορίες, ιδέες και λύσεις.

www.elval-colour.com 3ο χλµ., Περιφ. Οδού Οινοφύτων 320 11 Άγιος Θωµάς, Βοιωτία τηλ: 22626 03585, fax: 22620 53581 email: ecs@elval-colour.com

CONSTRUCTION |

COVER STORY

ΘΈΜΙΣ ΕΥΤΥΧΊΔΟΥ: ΒΑΣΙΚΌΣ ΠΥΛΏΝΑΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΉΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉΣ Η ΨΗΦΙΟΠΟΊΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

14 | C O N S T R U C T I O N

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Ο ΨΗΦΙΑΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ

Ως

έναν από τους ισχυρότερους κλάδους της οικονομίας και με μεγάλη προσαρμοστικότητα στις τεχνολογικές εξελίξεις χαρακτηρίζει η Γενική Γραμματέας Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων τη βιομηχανία του αλουμινίου. Η κυρία Θέμις Ευτυχίδου περιγράφει αναλυτικά το πλαίσιο των δράσεων της κυβέρνησης για τη διαμόρφωση μιας συνεκτικής Εθνικής Στρατηγικής που θα υλοποιηθεί μέσω στοχευμένων αξόνων ανάπτυξης και χρηματοδοτικών-θεσμικών πλαισίων. Η πανδημία αναμφισβήτητα αποτέλεσε κινητήριο μοχλό για τη γρηγορότερη ψηφιοποίηση δημόσιων υποδομών και υπηρεσιών. Σε ποιο επίπεδο, συγκριτικά με την Ε.Ε. και διεθνώς, βρίσκεται η ελληνική βιομηχανία όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό της; Αποτελεί πλέον γεγονός πως η ελληνική βιομηχανία και εν γένει η μεταποίηση αποδείχθηκε εξόχως προσαρμοστική στην υγειονομική κρίση που έπληξε και τη χώρα μας και μάλιστα πολύ πιο προσαρμοστική από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο όπως επεσήμανε ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, κατά την πρώτη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας τον Ιούνιο του 2021. Για όλο το διάστημα της κρίσης, μέχρι και τον Ιούνιο 2021, οι δείκτες βιομηχανικής παραγωγής / μεταποίησης σημείωσαν κάμψη της τάξης του 9% έναντι 17% του μέσου όρου των αντίστοιχων ευρωπαϊκών. Αντίστοιχα, και σύμφωνα με το δελτίο εξελίξεων του ΙΟΒΕ, η ελληνική βιομηχανική παραγωγή του Σεπτεμβρίου παρουσίασε ετήσια αύξηση 9,1% σε σχέση με τον περασμένο Σεπτέμβριο, ποσοστό σαφώς μεγαλύτερο από τον αντίστοιχο δείκτη της ΕΕ 27 (4,2%). Αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο καθοριστικά στοιχεία: τον υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και ταυτόχρονα τον υψηλό

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

βαθμό ψηφιοποίησης των παραγωγικών διαδικασιών πολλών παραγωγικών κλάδων. Αυτό επιβεβαιώθηκε και από μια μεγάλης κλίμακας μελέτη για τον «Ψηφιακό Μετασχηματισμό της Ελληνικής Βιομηχανίας» που διενήργησε πρόσφατα η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας με τη συνδρομή και οικονομική υποστήριξη της DG-Reform. Πιο συγκεκριμένα, αποδείχθηκε ότι υπάρχουν μεν πολλές ταχύτητες στον βαθμό ψηφιοποίησης και ψηφιακής ωριμότητας των ελληνικών μεταποιητικών επιχειρήσεων, αλλά αρκετοί σημαντικοί τομείς (σε όρους κεφαλαιοποίησης, απασχόλησης, εξαγωγών, θέσης σε σημαντικές αλυσίδες αξίας) βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο ψηφιοποίησης ή ακόμα και πάνω από το μέσο όρο πολλών διεθνών ομολόγων τους. Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώθηκε και από διαδικασίες άμεσης διαβούλευσης με εκπροσώπους του παραγωγικού ιστού, που διοργάνωσε η ΓΓΒ στο πλαίσιο της υποστήριξης των εργασιών για την Κυβερνητική Επιτροπή Βιομηχανίας, καθώς και της ανάπτυξης εξειδικευμένων δράσεων ψηφιοποίησης ενόψει της νέας προγραμματικής περιόδου και του νέου ΕΣΠΑ – ΕΠΑΝΕκ. 2021-2027. Ποιο είναι το πλέγμα πολιτικών και δράσεων που προωθεί η κυβέρνηση όσον αφορά τη συμπόρευση της ελληνικής βιομηχανίας με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση και τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις; ● Αρχικά, η ψηφιοποίηση της βιομηχανίας (Industry 4.0) αποτελεί βασικό πυλώνα υποστήριξης αλλά και συν-διαμόρφωσης την νέας εθνικής στρατηγικής για τη βιομηχανία. Υπό την παραδοχή αυτή, οι άμεσες προτεραιότητες για τη βιομηχανία είναι πέντε: ● Η μεταμόρφωση της εν γένει μεταποιητικής και παραγωγικής βάσης και των παραγωγικών διαδικασιών μέσω της ενσω-

CONSTRUCTION |

COVER STORY

μάτωσης νέων τεχνολογικών και ψηφιακών ικανοτήτων και δυνατοτήτων (Βιομηχανία 4.0). ● Η μείωση του ενεργειακού και εν γένει περιβαλλοντικού αποτυπώματος του παραγωγικού ιστού της χώρας και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει η εφαρμογή αρχών κυκλικής οικονομίας υπό την έννοια της επιχειρηματικής, παραγωγικής και καινοτομικής ευκαιρίας. ● Η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της εν γένει διεθνοποίησης των μεταποιητικών/βιομηχανικών επιχειρήσεων και της παραγωγικής βάσης διά της ενδυνάμωσης της συμμετοχής σε περιφερειακές και διεθνείς αλυσίδες αξίας. ● Η διαφοροποίηση σε προϊόντα/υπηρεσίες και διαδικασίες υψηλότερης προστιθέμενης αξίας σε τομείς που έχουν ή δύναται να έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα. ● Η ανάπτυξη της βιομηχανικής και επιχειρηματικής καινοτομίας και της συνεργασίας με τον ερευνητικό και τεχνολογικό ιστό της χώρας υπό το πρίσμα εξυπηρέτησης της στρατηγικής της βιομηχανίας, η συμμετοχή σε συνεργατικά σχήματα/οικοσυστήματα και η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού σε νέες τεχνολογίες με ιδιαίτερη έμφαση στις ψηφιακές τεχνολογίες. Ειδικότερα οι δύο πρώτοι πυλώνες απαρτίζουν τα βασικά συστατικά της πανευρωπαϊκά επιδιωκόμενης ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Σε εθνικό επίπεδο, το Υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων και η ΓΓΒ ειδικότερα ήταν η πρώτη δημόσια αρχή η οποία ανέδειξε την άρρηκτη λειτουργική σύνδεση των δύο αυτών πυλώνων ως διακριτό άξονα δράσης στο πλαίσιο τη μελέτης για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό της Ελληνικής

16 | C O N S T R U C T I O N

Βιομηχανίας, καθώς και κατά τη διαβούλευση για την σύνταξη του Οδικού Χάρτη για την Κυκλική Οικονομία του Υπ. Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Επίσης, η ψηφιοποίηση τόσο σε επίπεδο ιδιωτικής οικονομίας όσο και σε επίπεδο δημόσιων υποδομών αποτελεί καθοριστική παράμετρο σχεδιασμού και δράσεων υλοποίησης των ανωτέρω (5) βασικών αξόνων πολιτικής η οποία έχει ήδη αρχίσει όχι απλά να διαμορφώνεται αλλά και να υλοποιείται στο πλαίσιο: ● Δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Σταθερότητας (RRF) και συγκεκριμένα με τη δράση «Επιτάχυνση της Ευφυούς Μεταποίησης», όπου προβλέπεται η παροχή οικονομικής ενίσχυσης σε παραγωγικές και εν γένει μεταποιητικές επιχειρήσεις του βιομηχανικού/μεταποιητικού οικοσυστήματος ώστε να ενισχύσουν τις τεχνολογικές και ψηφιακές υποδομές τους και να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους με την ενσωμάτωση state – of- art ψηφιακών και τεχνολογικών δυνατοτήτων. ● Δράσεων στο πλαίσιο του νέου ΣΕΣ – ΕΣΠΑ – ΕΠΑΝΕκ. 2021-207: Ειδικά στο πλαίσιο του ΕΠΑΝΕΚ 2021-2027 ένας ολόκληρος διακριτός άξονας είναι «αφιερωμένος» στην προώθηση της ψηφιοποίησης και της ενσωμάτωσης ικανοτήτων και τεχνολογιών Industry 4.0 στην παραγωγική βάση. Η ΓΓΒ βρίσκεται στη διαδικασία διαμόρφωσης συγκεκριμένων δράσεων προς χρηματοδότηση, η οποίες θα καλύπτουν το σύνολο των καταγεγραμμένων αναγκών και στρατηγικών κατευθύνσεων. Επίσης, θα υπάρξει ολιστική κάλυψη των αναγκών του θέματος industry 4.0, συμπεριλαμβανόμενων ζητημάτων καινοτομίας, δεξιοτήτων, προσφοράς, ζήτησης και διεθνοποίησης.

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Ο ΨΗΦΙΑΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το νομοσχέδιο του Υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων «Αναπτυξιακός Νόμος – Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη», που πρόκειται άμεσα να τεθεί σε ψήφιση από τη Βουλή, υπάρχει ειδική αναφορά στην θέσπιση καθεστώτων χορήγησης κρατικών ενισχύσεων σε επενδυτικά σχέδια, τα οποία δύνανται να υπάγονται στην κατηγορία «Ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός επιχειρήσεων». Ολοκληρώνοντας, εκτός από τα εξειδικευμένα προς τις επιχειρήσεις μέτρα, αναμένεται να υπάρξουν πολλά πρόσθετα μέτρα ενίσχυσης της ψηφιοποίησης των δομών και της οικονομίας από συναρμόδια Υπουργεία όπως το Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Οφείλω να αναφέρω και την επικαιροποιημένη Εθνική Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού όπου υπάρχει ειδικό κεφάλαιο για τις ανάγκες της βιομηχανίας και για ψηφιακά έργα που αφορούν την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας. Πόσο εξελιγμένος τεχνολογικά είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία σας, ένας από τους πιο προηγμένους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, η βιομηχανία αλουμινίου; Η βιομηχανία αλουμινίου είναι ένας από τους ισχυρότερους κλάδους της ελληνικής βιομηχανίας και οικονομίας με πολύ μεγάλο εύρος είδους και μεγέθους επιχειρήσεων. Παρουσιάζει τόσο μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις στον χώρο της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής προϊόντων αλουμινίου έως και ένα μεγάλο πλήθος ακόμα και οικογενειακών επιχειρήσεων, σε εξειδικευμένα προϊόντα αλουμινίου για τις κατασκευές, την οικοδομή, και όχι μόνο. Η προσαρμοστικότητα του κλάδου στις νέες συνθήκες είναι εντυπωσιακή καθότι εντοπίζεται στη συνέχιση αφενός της λειτουργίας των μονάδων, που διατήρησαν τις επενδύσεις τους και σε πολλές περιπτώσεις αύξησαν τις εξαγωγές τους, και αφετέρου στα άμεσα αντανακλαστικά για την προσαρμογή της παραγωγής προς προϊόντα άμεσης ανάγκης. Ο κλάδος αποτελεί ένα ιδιαίτερα δυναμικό και ολοκληρωμένο οικοσύστημα με καθετοποιημένες και δυναμικές αλυσίδες αξίας, το οποίο όμως δεν είναι ομοιογενές ως προς την τεχνολογική και ψηφιακή ωριμότητά του. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε διαθέσιμα, υπάρχει εντυπωσιακή ενσωμάτωση τεχνολογιών Industry 4.0 σε αρκετές επιχειρήσεις του οικοσυστήματος αυτού, ενώ παρουσιάζονται υστερήσεις σε μικρότερες του είδους. Επίσης, σημειώνονται σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ παραγωγών και τελικών χρηστών τεχνολογικών λύσεων. Η εικόνα αυτή παρουσιάζεται και σε άλλους κλάδους και τη λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη στη χάραξη εξειδικευμένων μέτρων και δράσεων. Δεν θα υπάρχει μία μόνο προσέγγιση αλλά ένα σύστημα αλληλοσυμπληρούμενων μεταξύ τους προσεγγίσεων ώστε να καλύψουμε με ευελιξία τις περισσότερες ανάγκες. Πόσο σημαντική θεωρείτε την εκπαίδευση του προσωπικού στον συγκεκριμένο τομέα και πώς σχεδιάζετε να την ενισχύσετε περισσότερο; Κεφαλαιώδους σημασίας, όπως και για πολλούς άλλους παραγωγικούς κλάδους. Τόσο σε επίπεδο στελεχών όσο και σε επίπεδο τεχνικών δεξιοτήτων, διατήρησης ικανοτήτων και επανεκπαίδευσης προσωπικού. Αποτελεί βασικό πυλώνα προτεραιότητας της νέας βιομηχανικής ευρωπαϊκής πολιτικής, όλων των μελετών που πρόσφατα διεξαγάγαμε και κυρίως πρωταρχική απαίτηση της πραγματικής οικονομίας όπως εκφράστηκε από τις σχετικές διαβουλεύσεις που είχαμε με παραγωγικούς φορείς και εκπροσώπους επιχειρήσεων. Συνεπώς προσανατολιζόμαστε προς μια σειρά συμπληρωματικών μεταξύ τους δράσεων που θα οδηγήσουν σε μία ολιστική προσέγγιση τόσο

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

σε φυσικά πρόσωπα κάθε ηλικίας και επιπέδου όσο και στις επιχειρήσεις ως οργανισμούς. Κάθε προσπάθεια θα πρέπει να εντάσσεται στο πλαίσιο δημιουργίας πιστοποιημένων/διαπιστευμένων και βιώσιμων ικανοτήτων και στην κάλυψη όχι περιστασιακών αλλά και επιχειρησιακών αναγκών. Για τους σκοπούς αυτούς, προτιθέμεθα να χρησιμοποιήσουμε πόρους και ΕΤΠΑ και ΕΚΤ. Κατά την άποψή σας, ευσταθεί η ανησυχία πως η μεγαλύτερη ψηφιοποίηση των βιομηχανιών θα αλλάξει τον τρόπο απασχόλησης και ενδεχομένως να οδηγήσει σε μείωση των θέσεων εργασίας; Στην περίπτωση της ελληνικής βιομηχανίας και των σημαντικότερων αυτής κλάδων η ψηφιοποίηση και η τεχνολογική αναβάθμιση αναμένεται να αυξήσει θεματικά την παραγωγικότητα, τα περιθώρια κέρδους, την αποδοτικότητα, την ποιότητα και την προστιθέμενη αξία προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και τη διεθνοποίηση και τον εξαγωγικό προσανατολισμό των επιχειρήσεων. Αυτό αναμένεται να αυξήσει σημαντικά τη ζήτηση για θέσεις εργασίας. Στην περίπτωση των μεταβατικών σταδίων και της επανεκπαίδευσης του προσωπικού και της δημιουργίας δεξιοτήτων, η ΓΓΒ προτίθεται να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο. Φιλοδοξούμε να καλυφθούν όλες περιπτώσεις που εμπίπτουν στο πλαίσιο των επιχειρησιακών σχεδίων ΓΓΒ/ΥΠΑΝΕΠ – και του re-skilling/ upskilling και της συνεχούς εκπαίδευσης. Ο κρατικός και ο ιδιωτικός τομέας πιστεύετε πως μπορούν να ενταχθούν με τις ίδιες ταχύτητες στον ψηφιακό μετασχηματισμό; Ποιες είναι οι παθογένειες που πρέπει να ξεπεραστούν; Δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα συγχρονισμού ταχυτήτων των δύο σχεδιασμών στο σύνολό τους. Ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να εναρμονίζεται ή και να δρα πιο γρήγορα από τον ιδιωτικό τομέα στα θέμα δημιουργίας υποδομών και προϋποθέσεων επιτάχυνσης (accelerators) των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και της υποστήριξης των επιχειρήσεων. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν πρόσφατες πρωτοβουλίες του Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την εν γένει μείωση της γραφειοκρατίας σε επίπεδο γενικής οικονομίας και οι εφαρμογές του Υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων όπως το ΓΕΜΗ, ο έλεγχος και η εποπτεία της αγοράς και η νέα ψηφιακή διαδικασία αδειοδοτήσεων. Το ζήτημα είναι να προχωρήσουμε και σε νέες εξειδικευμένες ψηφιακές υποδομές για τις επιχειρήσεις και την μεταποίηση όπως η εθνική ψηφιακή πύλη Industry 4.0, η οποία κατονομάζεται ως έργο προτεραιότητας στην αναθεωρημένη Εθνική Ψηφιακή Βίβλο, τα δίκτυα 5G και άλλες απαραίτητες για την επιχειρηματικότητα ψηφιακές υποδομές και υπηρεσίες. Πέραν ειδικών δράσεων που ήδη υλοποιούνται ή δρομολογούνται προς υλοποίηση για την επίτευξη των παραπάνω, εξαιρετικής σημασίας για την αντιμετώπιση των σημαντικών, σύγχρονων, διεθνών προκλήσεων και την αξιοποίηση των σπουδαίων προοπτικών της ελληνικής βιομηχανίας, υπό ευρεία θεσμική και κοινωνική συνεργασία και συντονισμό, είναι η συγκρότηση και η δράση της Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας για τη διαμόρφωση συνεκτικής Εθνικής Στρατηγικής, την εποπτεία της υλοποίησης της, με σαφείς στόχους, άξονες ανάπτυξης και επιμέρους δράσεις εφαρμογής για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Εν κατακλείδι, στην αμέσως επόμενη περίοδο, οι επιλεγμένες δράσεις μπορούν να αποτελέσουν μέρος του στρατηγικού ορίζοντα των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων που θα υλοποιηθούν μέσα από υφιστάμενα ή από διαμόρφωση χρηματοδοτικά και θεσμικά πλαίσια. ■

CONSTRUCTION |

COVER STORY

ΓΙΏΡΓΟΣ ΜΕΝΤΖΕΛΌΠΟΥΛΟΣ: ΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΘΟΎΜΕ ΩΣ ΧΏΡΑ ΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΉ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΉΣ ΜΕΤΆΒΑΣΗΣ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

18 | C O N S T R U C T I O N

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Ο ΨΗΦΙΑΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ

κλάδος της βιομηχανίας αλουμινίου έχει αποδείξει και αποδεικνύει συνεχώς την πρωτοπορία και προσήλωσή του στην υιοθέτηση προηγμένων τεχνολογικών λύσεων, επισημαίνει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Αλουμινίου. Όπως υπογραμμίζει, μάλιστα, ο κ. Γιώργος Μεντζελόπουλος, αυτό που εντυπωσιάζει ακόμη περισσότερο είναι η συμμετοχή των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων του κλάδου στην ψηφιακή μετάβαση. Ωστόσο, εκεί που πρέπει να δώσουμε τη μέγιστη προσοχή είναι στη συνεχή συνεργασία κράτους και επιχειρήσεων με σκοπό να υποστηριχθούν η εκπαίδευση και η στόχευση στα επαγγέλματα που θα δημιουργήσει η εξέλιξη της τεχνολογίας. Η τεχνολογία στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού εξελίσσεται εκθετικά. Πώς επηρεάζει αυτό τη λειτουργία αλλά και τα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων στη βιομηχανία του αλουμινίου; Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι ουσιαστικά η υιοθέτηση και εφαρμογή ψηφιακών λύσεων και τεχνολογιών που θα μεταβάλουν ουσιαστικά τον τρόπο λειτουργίας και το επίπεδο επικοινωνίας μιας επιχείρησης. Η μεταβολή αυτή πρέπει να γίνεται με διαδικασίες συνεχούς βελτίωσης (continuous improvement) που θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα και εξέλιξη των εφαρμοσμένων λύσεων με στόχο την αναβάθμιση και εξέλιξη της επικοινωνίας, τόσο εντός αλλά κυρίως εκτός επιχείρησης. Με πελάτες, προμηθευτές και τρίτους. Με τρόπο άμεσο, διαδραστικό και αποτελεσματικό, προσθέτοντας αξία σε όλη την αλυσίδα συμμετεχόντων και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της εταιρείας. Τα παραπάνω βρήκαν εφαρμογή ιδιαίτερα την περίοδο της πανδημίας και συνέβαλαν σημαντικά στη συνέχιση λειτουργίας των επιχειρήσεων. Η βιομηχανία αλουμινίου δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Αντίθετα είναι πρωτοπόρος και στον τομέα αυτό, με σημαντικές επενδύσεις ήδη αλλά και ακόμα μεγαλύτερες το επόμενο διάστημα. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και ειδικότερα η υιοθέτηση τεχνολογικών λύσεων σε περιοχές που δεν υπάρχουν σήμερα, αποτελεί προτεραιότητα και αναπόσπαστο τμήμα της στρατηγικής των επιχειρήσεων μας για την περαιτέρω επέκταση των δραστηριοτήτων τους. Το δίκτυο των συνεργαζόμενων προμηθευτών και διανομέων της βιομηχανίας αλουμινίου σάς ακολουθεί με την ίδια ταχύτητα στην ψηφιακή μετάβαση; Η έννοια της ψηφιακής μετάβασης δεν είναι το ίδιο κατανοητή σε όλους. Αναλόγως της χώρας, του επιπέδου εκπαίδευσης, της εργασίας, του μεγέθους της εταιρείας στην οποία ο καθένας εργάζεται αλλά και πολλών ακόμα παραγόντων, υπάρχει διαφορετική αντίληψη και εξοικείωση. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων είναι η χώρα μας. Από ουραγός στους περισσότερους αν όχι σε όλους τους σχετικούς τομείς, τείνει να γίνει πρωτοπόρος εκπλήσσοντάς μας καθημερινά θετικά με τις σχετικές εξελίξεις, τόσο στον τομέα των υποδομών (cloud services, 5G, δορυφορικό Internet κ.ά.) όσο και σε αυτό των προσφερόμενων Υπηρεσιών (Gov.gr, startups, εταιρείες τεχνολογίας εγκαθίστανται στη χώρα κ.ά.). Το δίκτυο παραγωγής αξίας της βιομηχανίας αλουμινίου συμμετέχει ενεργά και στον τομέα αυτό. Υπάρχουν και στις εταιρείες μας διαφορετικές ταχύτητες ως προς την ψηφιακή μετάβαση. Επειδή όμως ο κλάδος είναι ιδιαίτερα εξαγωγικός (ο κλάδος αλουμινίου είναι ο 3ος πιο εξαγωγικός κλάδος της χώρας και ο 2ος με βάση το θετικό εμπορικό Ισοζύγιο, συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη), έχει μάθει να δραστηριοποιείται σε ιδιαίτερα απαιτητικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον. Οι εταιρείες μας εξελίσσονται

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

με βάση τον προηγμένο διεθνή ανταγωνισμό σε κάθε τομέα, πρωτοπορώντας σε αρκετούς. Το ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι η συμμετοχή στην ψηφιακή μετάβαση των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων του κλάδου όπου και εκεί, με διαφορετικές ταχύτητες, η εξέλιξη είναι σημαντική και αποτυπώνεται στις υπηρεσίες που προσφέρονται στους τελικούς πελάτες μας. Πώς εξασφαλίζετε και οργανώνετε την εκπαίδευση και κατάρτιση του προσωπικού της βιομηχανίας σύμφωνα με τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις; Κάθε βιομηχανική μονάδα απαιτείται να αναζητά και να εφαρμόζει νέες ιδέες-καινοτομίες, να επενδύει σε σύγχρονο εξοπλισμό, να αναπτύσσει νέα προϊόντα και λύσεις. Και όλα αυτά, φυσικά, απαιτούν το κατάλληλο προσωπικό σε κάθε επίπεδο που θα μπορεί να συνδράμει στην εξελικτική πορεία και να διαχειριστεί κάθε τι νέο. Τίποτα όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς συνεχή και συστηματική εκπαίδευση και κατάρτιση, φυσικά και στις νέες τεχνολογίες, που απαιτούνται συνεχώς και περισσότερο στην καθημερινή δραστηριότητα. Οι επιχειρήσεις του κλάδου μας είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένες στον τομέα της εκπαίδευσης και χρησιμοποιούν όλα ή σχεδόν όλα τα διαθέσιμα μέσα. Το προσωπικό εκπαιδεύεται από κλαδικούς φορείς σε εξειδικευμένα αντικείμενα, έχουμε συνεργασίες με εταιρείες και οργανισμούς εκπαίδευσης που χρησιμοποιούνται αναλόγως αντικειμένου και χρησιμοποιούνται οι σύγχρονες πλατφόρμες συνεχούς εκπαίδευσης (π.χ. LinkedIn) που δίνουν πληθώρα εκπαιδευτικών λύσεων σε όλους τους εργαζόμενους. Το εκπαιδευτικό πλάνο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πλάνου προϋπολογισμού των εταιρειών μας και σταδιακά και περισσότερο συνδέεται με πλάνα αξιολόγησης και εξέλιξης των εργαζομένων. Κατά τη γνώμη σας, εκτιμάτε ότι είναι έτοιμοι όλοι οι φορείς να υποστηρίξουν τη μετάβαση σε νέες μορφές επαγγελμάτων, ειδικοτήτων αλλά και απασχόλησης λόγω των ραγδαίων τεχνολογικών τάσεων; Φυσικά και δεν είμαστε έτοιμοι παντού, όπως δεν είναι και οι περισσότερες χώρες και κλάδοι. Υστερούμε σε τομείς που παραδοσιακά υστερούσαμε (εκπαίδευση, κατάρτιση, νέες τεχνολογίες κ.λπ.) αλλά έχουμε κάνει και εξακολουθούμε να κάνουμε μεγάλα βήματα προόδου. Η προσπάθεια σύγκλισης με τις ανεπτυγμένες οικονομίες είναι μακρά και απαιτεί συνέπεια, υπομονή και συνεχή προσπάθεια. Η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες και η στόχευση στα επαγγέλματα και τις ειδικότητες που απαιτούνται και ιδιαίτερα που θα απαιτηθούν στο μέλλον βάσει του πλάνου ανάπτυξης της οικονομίας, επιβάλλουν τη συνεχή συνεργασία κράτους και επιχειρήσεων. Απαιτείται να δοθεί η μέγιστη προσοχή και υποστήριξη. Η εξέλιξη της τεχνολογίας απαιτεί νέες ειδικότητες, μεγαλύτερη εξειδίκευση συνεχή εκπαίδευση. Συνεργαζόμαστε με πανεπιστήμια, δομές εκπαίδευσης που σταδιακά δημιουργούνται, με κρατικούς φορείς και παρακολουθούμε ως Ένωση και κάθε μέλος χωριστά τις σχετικές εξελίξεις, παράγοντας ιδέες και προτάσεις. Είναι ο τομέας που πρέπει να δώσουμε τη μέγιστη προσοχή και να καλύψουμε το κενό που υπάρχει. Έχουμε μια ευκαιρία: Να εκμεταλλευτούμε τη δυναμική που αναπτύσσεται στη χώρα μας και να κινητοποιήσουμε όλους τους σχετικούς φορείς σε μια εξελικτική πορεία. Μπορούμε να γίνουμε πρωτοπόροι σε αρκετούς τομείς. Απαιτείται πλάνο και συνεργασία. Η Ελληνική Ένωση Αλουμινίου (ΕΕΑ) είναι πάντα διαθέσιμη να συμβάλει. ■

CONSTRUCTION |

COVER STORY

ΓΙΏΡΓΟΣ ΞΗΡΟΓΙΆΝΝΗΣ: ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΆΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΉΣ ΑΝΑΒΆΘΜΙΣΗΣ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

20 | C O N S T R U C T I O N

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Ο ΨΗΦΙΑΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ

ην αναγκαιότητα λήψης πρωτοβουλιών με στόχο την εκπαίδευση και συνεχή κατάρτιση των εργαζομένων σε ψηφιακές δεξιότητες αναδεικνύει ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών. Σύμφωνα με τον Δρ Γιώργο Ξηρογιάννη, το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ υπολογίζει ότι το 40% των εργαζομένων πρέπει να επανακαταρτιστεί για συνολικό διάστημα 6 μηνών σε τεχνολογίες Industry 4.0 μέσα στην επόμενη τριετία. Η ίδια προσοχή βεβαίως πρέπει να δοθεί στην αξιοποίηση των πόρων που προορίζονται για την τεχνολογική εξέλιξη του επιχειρηματικού κόσμου, καθώς και στην παράλληλη ψηφιακή αναβάθμιση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Η πανδημία αναμφισβήτητα αποτέλεσε κινητήριο μοχλό για τη γρηγορότερη ψηφιοποίηση. Σε ποιο επίπεδο, συγκριτικά με την Ε.Ε. και διεθνώς, βρίσκεται η ελληνική βιομηχανία όσον αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό της; Οι βιομηχανικές επιχειρήσεις όπως και όλες οι σύγχρονες επιχειρήσεις της ελληνικής οικονομίας διατηρούν ψηλά στις προτεραιότητές τους τις ψηφιακές λύσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τεχνολογικές επενδύσεις στην Ελλάδα κυμαίνονταν περίπου στον μέσο όρο της Ε.Ε. ακόμα πριν από την πανδημία. Καταγράφαμε παραδείγματα προηγμένων συστημάτων Industry 4.0 σε όλους τους μεγάλους βιομηχανικούς ομίλους ακόμα και πριν από την πανδημία. Όμως, αυτά τα παραδείγματα δεν ήταν ο κανόνας. Σε γενικές γραμμές οι ελληνικές επιχειρήσεις πριν από την υγειονομική κρίση αξιοποιούσαν τεχνολογίες ξεπερασμένων δυνατοτήτων. Ενδεικτικά, μόνο το 3% των επιχειρήσεων επένδυε σε λύσεις τεχνητής νοημοσύνης, έναντι 40% σε άλλες προηγμένες οικονομίες. Οι υγειονομικές προκλήσεις έχουν επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Οι επιχειρήσεις όλων των μεγεθών πλέον εντάσσουν στον επενδυτικό σχεδιασμό τους λύσεις τεχνολογικής αναβάθμισης των γραμμών παραγωγής τους. Σήμερα, εστιάζουν σε

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

μεγαλύτερο βαθμό σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, μηχανικής μάθησης, ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων, IoT, cloud computing, ρομποτικών αυτοματισμών, κ.ά. Το νέο ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και ο νέος αναπτυξιακός νόμος θα στηρίξουν καθοριστικά τις τεχνολογίες Industry 4.0. Η εστίαση αυτή είναι επιβεβλημένη. Μπορεί με μέτρο σύγκρισης τη ψηφιακή ωριμότητα πριν την πανδημία να υπάρχει αναμφισβήτητη πρόοδος, αλλά με μέτρο σύγκρισης την υπόλοιπη Ε.Ε. οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις (ειδικά οι μικρότερες) έχουν ακόμα δρόμο να καλύψουν. Η έκδοση 2022 του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ τοποθετεί την ψηφιακή ωριμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στην 24η θέση της Ε.Ε. Οι μετρήσεις δείχνουν μεν βελτίωση, αλλά για να κλείσει η ψηφιακή ψαλίδα, οι επιχειρήσεις πρέπει να υπερ-πολλαπλασιάσουν τις επενδύσεις Industry 4.0 σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Η τεχνολογία εξελίσσεται μεν εκθετικά αλλά η υγειονομική κρίση αφήνει το αποτύπωμα της στις επιχειρήσεις. Πώς επηρεάζονται τα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων και ποιος ο ρόλος του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης; Οι επιχειρήσεις εμφανίζονται θετικές να προχωρήσουν σε επενδύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού, με την πανδημία να επιταχύνει τις εξελίξεις. Οι μετρήσεις του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ δείχνουν ότι ακόμα και πριν από την εκδήλωση του Covid-19, το 86% των ελληνικών επιχειρήσεων είχε δρομολογήσει επενδύσεις σε σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες. Το θετικό είναι ότι τα επενδυτικά πλάνα των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα του «Σφυγμού του Επιχειρείν» του ΣΕΒ, το 62% των μεγαλύτερων επιχειρήσεων δηλώνει ότι θα προχωρήσει κανονικά στην υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων, ποσοστό που διαμορφώνεται σε 45% για τις μεσαίες. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ιδιωτικού τομέα μπορεί να ενισχυθεί με τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Ταμείου Ανάκαμψης

CONSTRUCTION |

COVER STORY

και του νέου ΕΣΠΑ. Μάλιστα, βάσει της έρευνας του «Σφυγμού του Επιχειρείν» του ΣΕΒ, το 70% των επιχειρήσεων εκτιμά ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα συμβάλει έμπρακτα στην αντιμετώπιση των συσσωρευμένων επενδυτικών προβλημάτων. Ενδεικτικά, περιλαμβάνει προγράμματα επιδοτήσεων περίπου €370 εκατ. για τη βελτίωση της λειτουργίας των ΜμΕ με νέες τεχνολογίες ηλεκτρονικών πληρωμών, εργασίας από απόσταση, ψηφιακού γραφείου, κ.λπ. Επίσης, προγράμματα €75 εκατ. σε μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις για συστήματα έξυπνης μεταποίησης και τεχνητής νοημοσύνης. Ομοίως, το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 περιλαμβάνει σημαντικές δράσεις για την αναβάθμιση των επιχειρήσεων με καινοτόμες τεχνολογίες και την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων. Κατά την άποψή σας, ευσταθεί η ανησυχία πως η μεγαλύτερη ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων θα αλλάξει τον τρόπο απασχόλησης και ενδεχομένως να οδηγήσει σε μείωση των θέσεων εργασίας; Είμαι της άποψης ότι η τεχνολογία θα εξελίξει τις θέσεις εργασίας και θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες απασχόλησης, ειδικά για τους νέους. Πρέπει να έχουμε υπόψη ότι οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες οδηγούν σε μεγαλύτερη ζήτηση επαγγελμάτων που έχουν σχέση με τους βιομηχανικούς αυτοματισμούς, την ανάλυση δεδομένων, την τεχνητή νοημοσύνη, τη μηχανική μάθηση, τη ρομποτική μηχανική κ.ά. Τα επόμενα χρόνια, τα επαγγέλματα αυτά θα γνωρίσουν σημαντική ανάπτυξη. Αξίζει να σημειώσω ότι όσο οι τεχνολογίες της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης θα ενσωματώνονται στη λειτουργία των επιχειρήσεων, τόσο θα προϋποθέτουν συνεχή εξέλιξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων. Eίναι χαρακτηριστικό ότι πάνω από το 80% των θέσεων εργασίας που θα προσφέρονται το 2030 δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα. Επομένως, πρέπει από τώρα να προετοιμαστούμε για μια συνεχή αναβάθμιση των δεξιοτήτων στους περισσότερους κλάδους της οικονομίας. Για να καταλάβετε το μέγεθος της προσπάθειας, το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ υπολογίζει ότι το 40% των εργαζομένων πρέπει να επανακαταρτιστεί για συνολικό διάστημα 6 μηνών σε τεχνολογίες Industry 4.0 μέσα στην επόμενη τριετία.

22 | C O N S T R U C T I O N

Ο ΣΕΒ έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες για να αναβαθμίσει τις ψηφιακές δεξιότητες των νέων. Σε συνεργασία με την SAS δημιούργησε την Ακαδημία AI Minds. Η Ακαδημία προσφέρει σε φοιτητές δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό, εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και συστήματα ανάλυσης δεδομένων ώστε να εμβαθύνουν στις γνώσεις της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Πολλές πανεπιστημιακές σχολές έχουν ήδη ενταχθεί στο πρόγραμμα, με στόχο 500 φοιτητές να συμμετέχουν στα προγράμματα της Ακαδημίας κάθε ακαδημαϊκό εξάμηνο. Επίσης, ο ΣΕΒ συνεργάζεται με ελληνικά πανεπιστήμια όπως το ΟΠΑ, το ΕΜΠ, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων κ.ά., ώστε να διασυνδέσει τους ερευνητές σε θέματα Industry 4.0 με τις επιχειρήσεις. Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας πιστεύετε πως μπορούν να ενταχθούν με τις ίδιες ταχύτητες στον ψηφιακό μετασχηματισμό; Ποιες είναι οι παθογένειες που πρέπει να ξεπεραστούν; Η ψηφιακή αναβάθμιση της χώρας προϋποθέτει παράλληλη πορεία στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Είναι αναμφισβήτητο ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα, ειδικά στην ψηφιακή εξυπηρέτηση του πολίτη. Ενδεικτικά, σύμφωνα με το «Σφυγμό του Επιχειρείν», η πύλη gov.gr λαμβάνει την καλύτερη αξιολόγηση. Πλέον, ανάλογη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στις διεπαφές του δημόσιου τομέα με τις επιχειρήσεις, οι οποίες συνεχίζουν να επιφέρουν βάρη. Σίγουρα, καταγράφονται βελτιώσεις σε σχέση με το 2019. Αλλά η πρόσφατη έκδοση του δείκτη DESI κατέδειξε η Ελλάδα έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης ώστε να παρέχει τις ψηφιακές διευκολύνσεις που απολαμβάνουν ήδη οι επιχειρήσεις σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Σύμφωνα με το «Σφυγμό του Επιχειρείν», οι διεπαφές με τα υπουργεία, τα δικαστήρια και τα γραφεία πολεοδομίας συγκεντρώνουν πολύ χαμηλά ποσοστά ικανοποίησης (κάτω από 15%). Επιπλέον, ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δοθεί στην αντιμετώπιση δομικών προβλημάτων όπως η έλλειψη διαλειτουργικότητας διαδικασιών και συστημάτων στις δημόσιες υπηρεσίες. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση ψηφιακών τεχνολογιών από τη δημόσια διοίκηση μέσα στην πανδημία δημιούργησε εμπειρίες και δεξιότητες που είναι εχέγγυα για την ταχεία μετάβαση στην εποχή του Κράτους 2.0. ■

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Ο ΨΗΦΙΑΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ

Καθηµερινή ενηµέρωση για το κτίριο, τις κατασκευές, την αρχιτεκτονική και τα υλικά

ο Build είναι το πρώτο συνδροµητικό καθηµερινό ηλεκτρονικό newsletter που αφορά στις κατασκευές, την Αρχιτεκτονική και το Design, το Real Estate και στα σηµαντικότερα επενδυτικά έργα. Παρακολουθεί τις νέες τάσεις στο hospitality, στο retail, στους επαγγελµατικούς χώρους, τα innovative projects σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και ειδήσεις που αφορούν στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα. Με ρεπορτάζ, µόνιµες στήλες αρθρογράφους, το Build προσφέρει σφαιρική ενηµέρωση και φιλοδοξεί να αποτελέσει δίαυλο επικοινωνίας και γνωριµίας των επαγγελµατιών του κλάδου.

Θεµατολογία Ειδήσεις από τον κλάδο των κατασκευών, της αρχιτεκτονικής, του design και του real estate n Επενδύσεις και στρατηγικές κινήσεις εταιριών σε Ελλάδα και εξωτερικό n Retail, hospitality, well being, the future of workspace n Βιώσιµη ανάπτυξη n Οικονοµικές ειδήσεις n Προκηρύξεις και διαγωνισµοί n Market news από διεθνείς αγορές n Consumer insights n Ηµερολόγιο όλων των εκθέσεων, των διοργανώσεων και των συνεδρίων n

Περιεχόµενο: Χριστίνα Παπαγιάννη, Τ: 210 66.17.777 (εσωτ. 316) Ε: cpapagianni@boussias.com Εµπορικό: Ματίνα ∆ηµητριάδου, T: 210-66.17.777 (εσωτ. 331) E: mdimitriadou@boussias.com Συνδροµές: Βίκυ Θεοδωρίδου, T: 210-66.17.777 (εσωτ. 101) E: vtheodoridou@boussias.com

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

CONSTRUCTION |

OPINION

ΨΗΦΙΑΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΣΗΜΑΊΝΕΙ ΑΝΘΡΏΠΙΝΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ Οτιδήποτε κάνουμε στη ζωή μας γίνεται από-με-για τους ανθρώπους. Αυτή είναι η ουσία και ο σκοπός της κάθε τεχνολογίας, της κάθε καινοτομίας, της κάθε επινόησης. Αυτή είναι η ιστορία των τεχνολογικών εξελίξεων/επαναστάσεων. ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ ΒΛΆΧΟΥ Σήμερα βρισκόμαστε σε οριακό σημείο. Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη εξέλιξη, σε δύο αιώνες μόνο, έχουμε κληθεί να αφομοιώσουμε, εφαρμόσουμε, αξιοποιήσουμε τέσσερις τεχνολογικές επαναστάσεις. Ο πιο πιεστικός αντίπαλος σε όλα είναι πλέον ο χρόνος. Θα τα καταφέρουμε, όπως πάντοτε στην ιστορία, αλλά πρέπει να ετοιμαστούμε άμεσα και κατάλληλα. Ο χρόνος είναι φυσικό μέγεθος, δεν αντιμετωπίζεται με προχειρότητες. Τα πεδία που θα καθορίσουν το αποτέλεσμα της «μάχης», ειδικά στον χώρο των Κατασκευών-Υποδομών είναι 5: Η παιδεία/ εκπαίδευση/κατάρτιση στελεχών/προσωπικού. Τα νέα Υλικά. Η “βιωσιμότητα” νέων επενδύσεων. Η προσαρμογή κανονισμών/ νομοθετικού πλαισίου. Ο συντονισμός του οικοσυστήματος του κλάδου. Να τα δούμε αναλυτικά.

Ο ΚΙΝΗΤΉΡΙΟΣ ΜΟΧΛΌΣ

Ο ανθρώπινος παράγοντας ήταν, είναι και θα είναι, εντονότερα στον μετασχηματισμό αυτό, ο καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας. Δεν είναι απλά θέμα εξοικείωσης με νέες τεχνολογίες και υλικά. Είναι θέμα αλλαγής νοοτροπίας. Η προσαρμοστικότητα σε νέα δεδομένα, νέο περιβάλλον, νέο τοπίο (και μάλιστα με εντεινόμενους ρυθμούς) στην κάθε αγορά είναι πρωταρχικά θέμα ανθρώ-

24 | C O N S T R U C T I O N

πινου χαρακτήρα και χαρακτηριστικών. Το μεγαλείο μας είναι η ανθρώπινη διαφορετικότητα, όμως με τις αυξανόμενες απαιτήσεις «ομοιογενών ομάδων», πώς θα καταφέρουμε να φτάσουμε (και σε πόσο χρόνο) σε κοινές (κατά το δυνατόν) αντιλήψεις-προσεγγίσεις-συμπεριφορές, ώστε να γίνει πράξη ο μετασχηματισμός; Μετασχηματισμός «διά της βίας» δεν είναι εφικτός. Χρειάζεται αποδοχή, συναίνεση, θετική στάση από πλευράς ανθρώπων. Ας θυμηθούμε τη μετάβαση από τη χειρόγραφη λογιστική στη μηχανογραφημένη, την εγκατάσταση του SAP, των CRM και τόσων άλλων ERP συστημάτων στον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών. Η προσπάθεια τώρα θα είναι πολλαπλάσια, αφενός διότι οι ταχύτητες μετασχηματισμού θα είναι μεγαλύτερες, αφετέρου η εξοικείωση με τη ρομποτική, τις remote λειτουργίες, την εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης, απαιτεί πιο δομικές αλλαγές. Το τελικό αποτέλεσμα, βέβαια, θα είναι ασφαλώς υπέρ των έργων, των κατασκευών-υποδομών, των επιχειρήσεων, των τεχνικών εταιρειών, των ανθρώπων τους, των πελατών τους, των χρηστών τους. Το ζήτημα είναι η μεθοδικότητα και η επάρκεια με την οποία θα κινηθούμε. Οι διευθύνσεις-τμήματα ανθρώπινου κεφαλαίου (δυναμικού) θα έχουν τη τιμη-

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

τική τους, όπως και οι αντίστοιχες εταιρείες συμβούλων. Μείζον ερώτημα: θα συμβαδίσει σε αυτή την προσπάθεια και ο δημόσιος τομέας; Ή θα δημιουργήσουμε μια κατασκευαστική αγορά δύο ταχυτήτων, που προφανώς θα «φρακάρει», με δυσάρεστες συνέπειες μη ανατάξιμες;

τέλεσμα αλυσιδωτές επιπτώσεις στη διαμόρφωση αξιών/τιμών στην κτηματαγορά. Το Facility management και οι επισκευές/ ανακαινίσεις θα έχουν στο πεδίο αυτό την τιμητική τους. Πεδίον δόξης λαμπρόν! Με την προϋπόθεση πως θα έχουν εξασφαλίσει την επάρκεια του προσωπικού τους και στα νέα υλικά και στις νέες τεχνολογίες.

Η ΠΡΌΟΔΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑΣ

ΒΙΏΣΙΜΕΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ

Η νανοτεχνολογία αλλάζει τα πάντα στον χώρο των υλικών. Σε συνδυασμό με τις τεχνολογίες 3D, το τοπίο σε μερικά χρόνια θα είναι δραματικά διαφορετικό. Από τις χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες, έως τα δομικά και οικοδομικά υλικά. Συνακόλουθα, οι εξοπλισμοί, οι εγκαταστάσεις, οι συντηρήσεις, θα βασίζονται σε εντελώς νέους σχεδιασμούς, λειτουργίες, μεθόδους. Η εφαρμογή της φιλοσοφίας της κυκλικής οικονομίας στους τομείς αυτούς θα είναι καταλυτική. Η μετάβαση από την απλή ανακύκλωση, που τελευταία εφαρμόσαμε, στην «επανάχρηση» και την «αύξηση της παραγωγικότητας των πόρων», θα επιφέρει ανατροπές, όχι απλά αλλαγές. Στον σχεδιασμό/παραγωγή, στην εφαρμογή/ τοποθέτηση, στην αναβάθμιση/αλλαγή κάθε υλικού μεμονωμένα αλλά και ως «σύστημα υλικών». Το μεγάλο ζητούμενο στο πεδίο αυτό είναι οι υφιστάμενες κατασκευές-υποδομές. Η τεχνική «απαξίωσή» τους θα έχει ως απο-

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Με δεδομένα τα δύο προηγούμενα πεδία, είναι προφανές πως αυτό που

Η προσαρμοστικότητα σε νέα δεδομένα (και μάλιστα με εντεινόμενους ρυθμούς) στην κάθε αγορά είναι πρωταρχικά θέμα ανθρώπινου χαρακτήρα CONSTRUCTION |

OPINION τίθεται εντελώς «εν αμφιβόλω» είναι η βιωσιμότητα νέων επενδύσεων. Τόσο από πλευράς επιχειρήσεων, όσο και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Όταν ο «χρόνος-κύκλος ζωής» μιας νέας παραγωγικής μονάδας, ή ενός έργου είναι απροσδιόριστος πλέον (περιθωριοποίηση από νέες τεχνολογίες), πώς θα υπολογίζεται η αποδοτικότητα, ο χρόνος αποπληρωμής μιας επένδυσης; Στον χώρο των κατασκευών-υποδομών τα ποσά των επενδύσεων είναι σημαντικά, άρα και το πεδίο αυτό φλέγον. Ποιοι θα μπορέσουν να προσεγγίσουν το θέμα κατά το δυνατόν αξιόπιστα; Η ώρα του risk financing, risk management, άρα των risk managers. Έχουμε αντίστοιχη «δεξαμενή» στελεχών, ή θα τρέχουμε όπως πάντα την τελευταία ώρα; Το διακύβευμα στο πεδίο αυτό δεν είναι απλά η αναμενόμενη μείωση εσόδων/κερδών/αποδόσεων, είναι αυτή καθ’ αυτή η ύπαρξη των επιχειρήσεων και των επενδυτών, ιδιωτών και δημοσίου τομέα. Με αγωνία σκέπτομαι τη διαμόρφωση των ασφαλίστρων και εγγυήσεων στα έργα.

ΤΟ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΌ ΠΛΑΊΣΙΟ

Ίσως το πιο περίπλοκο πεδίο της μετάβασης στον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι η προσαρμογή των κάθε μορφής κανονισμών και του (απαρχαιωμένου ήδη) νομοθετικού πλαισίου. Πώς αλλιώς θα γίνει εφικτή η ένταξη/ενσωμάτωση των νέων υλικών και τεχνολογιών; Οδοτάπητες από ανακυκλωμένα πλαστικά π.χ. (ήδη σε πλήρη ανάπτυξη στην Ευρώπη), πώς θα γίνουν δεκτοί; Με ποιες προδιαγραφές, με ποιες τιμές; Κατοικία κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου με τεχνολογία 3D (σε εφαρμογή πλέον και στις 5 ηπείρους), θα μπορεί να αποκτήσει οικοδομική άδεια; Με ποιο κανονιστικό πλαίσιο; Μακρύς ο κατάλογος παραδειγμάτων. Το ζητούμενο στο πεδίο αυτό δυσθεώρητο! Οραματικοί ηγέτες, με το πολιτικό και προσωπικό κόστος στο περιθώριο είναι οι άνθρωποι κλειδιά για τον μετασχηματισμό αυτό. Από υπουργεία και κοινοβούλιο, έως κάθε σχετιζόμενο αρμόδιο θεσμικό φορέα. Με κρισιμότερο συνεχιστή το ακαδημαϊκό-πανεπιστημιακό δυναμικό, που θα πρέπει να μετατρέψει τα νέα δεδομένα σε νέα διδακτικά αντικείμενα.

ΤΟ ΦΆΣΜΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΆΣ

Το οικοσύστημα των κατασκευών-υποδομών (εξορυκτική βιομηχανία, παραγωγική βιομηχανία, διανομή, εμπορία,

26 | C O N S T R U C T I O N

σχεδιασμός, κατασκευή, πώληση/χρήση), δεν μπορεί να «κουτσαίνει». Δεν υπάρχει περιθώριο για διαφορετικές απόψεις, διαφορετικές ταχύτητες στην αφομοίωση του μετασχηματισμού. Μέχρι σήμερα, η ύπαρξη ανισοτήτων και καθυστερήσεων διαχειρίζεται σε σημείο επαρκές. Σε μερικά χρόνια όμως; Θα ισορροπεί η προσφορά με τη ζήτηση, το βάθρο της κάθε αγοράς; Εάν όχι, εύκολα φανταζόμαστε τις ανωμαλίες και τις επιπτώσεις τους. Εδώ αναδεικνύεται ο σημαντικός ρόλος των Επαγγελματικών Ενώσεων-Συλλόγων. Από ΤΕΕ-ΣΕΓΜ-ΣΤΕΑΤ-ΣΑΤΕ-ΕΕΤ-ΣΜΕ κ.ο.κ. έως και τα περιφερειακά Επιμελητήρια. Πάλι Άνθρωποι το ζητούμενο. Ηγέτες, οραματιστές, με προσανατολισμό στις επερχόμενες γενιές και φροντίδα για τις σημερινές θα καθορίσουν την επιτυχία της μετάβασης στη νέα εποχή. Προσωπική μου άποψη για τις ενδεδειγμένες κινήσεις (πλην Δημοσίου φυσικά, που είναι πέρα από προσωπικές εκτιμήσεις) στην αγορά των κατασκευών-υποδομών: ● Συγχωνεύσεις και clusters επιχειρήσεων. Νομοτελειακά το περιβόητο Consolidation θα ενταθεί. Το μέγεθος της ελληνικής οικονομίας δεν δικαιολογεί την ύπαρξη πέραν των 4-5 μεγάλων σχηματισμών ανά τομέα/κλάδο (κρίσιμο μέγεθος). ● Κέντρα Διά Βίου Μάθησης/Εκπαίδευσης/Κατάρτισης ανά τομέα του κλάδου. Όσο και να θέλει, όσο και να προσπαθήσει μια επιχείρηση να αναπτύξει το δικό της ανθρώπινο κεφάλαιο, θα έχει πολύ περιορισμένα αποτελέσματα, εάν δεν συμβαδίσει με την αγορά και τον κλάδο. ● Μηχανισμός εντοπισμού και μεταφοράς/προσαρμογής «καλών πρακτικών» από χώρες που ήδη έχουν «ανέβει στο τρένο» της νέας εποχής. Αισιοδοξία λοιπόν! Καλή προετοιμασία, συναίνεση-συνοχή, κινητοποίηση, προσαρμογή, εφαρμογή. Το «ελληνικό δαιμόνιο» αναγκαίο όσο ποτέ, θα λάμψει και πάλι. * Ο κ. Γιώργος Βλάχος, Business Growth Mentor, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, είναι: π. CEO της Hellamat ABEME - Lafarge Group, π. Γενικός Δ/ντής του Ομίλου Εταιρειών της ΑΓΕΤ Ηρακλής - Lafarge Group, π. μέλος του European Public Affairs Network EPAN - Lafarge Group, π. Γενικός Γραμματέας του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Ετοίμου Σκυροδέματος (ΣΕΒΕΣ) ■

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΦΥΣΗΣ

Η µόνωση µε ορυκτοβάµβακα θεωρείται ήδη η λύση που προσφέρει θερµοµόνωση µε την καλύτερη απόδοση λόγω των χαµηλών περιβαλλοντικών επίπτωσεών της. Όταν η Knauf Insulation παρουσίασε την ECOSE ® Technology, τον επαναστατικό συνδέτη µας που δεν περιέχει φορµαλδεΰδη, χρησιµοποιήσαµε συνδετικό υλικό βιολογικής βάσης, το οποίο βασίζεται σε ταχέως ανανεώσιµα υλικά αντί για συνδέτη µε βάση το πετρέλαιο. Χάρη σε αυτή την τεχνολογία της Knauf Insulation, ο νέος φυσικός ορυκτοβάµβακας έχει πιο µαλακή αίσθηση και δηµιουργεί λιγότερη φαγούρα σε σχέση µε τον παραδοσιακό ορυκτοβάµβακα. Έτσι λοιπόν, είναι ασφαλές να λέµε ότι ο ορυκτοβάµβακας της Knauf Insulation µε ECOSE Technology έχει την έγκριση της Μητέρας Φύσης.

www.knauﬁnsulation.gr UK

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

Ο ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ Ecolabel, EPDs και όλες οι πιο σημαντικές «πράσινες» πιστοποιήσεις υλικών και κτιρίων, VOCs και άλλα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη, καθώς και οι καινοτομίες που δίνουν «πράσινο» προφίλ στα δομικά υλικά. ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΔΑΪΛΑ

28 | C O N S T R U C T I O N

πό τη στιγμή που οι χώρες, σε παγκόσμιο επίπεδο, έστρεψαν την προσοχή τους στην αειφορία και τη βιωσιμότητα, γίνεται όλο και περισσότερη κουβέντα για τα «πράσινα» κτίρια και τα βιώσιμο κτίριο. Όποιον όρο και να χρησιμοποιήσουμε, παρατηρούμε ότι η χρήση «πράσινων» δομικών υλικών και προϊόντων είναι απαραίτητη και αποτελεί μια σημαντική στρατηγική κατά τον σχεδιασμό ενός κτιρίου. Όχι τυχαία, καθώς τα «πράσινα» υλικά συμβάλλουν -μεταξύ άλλων- στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, στη βελτίωση της υγείας των χρηστών και στη μείωση του κόστους.

ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ GREEN BUILDING RATING SYSTEMS

Ο Νικόλαος Σηφάκης, Χημικός Μηχανικός, MBA, Product Manager της Eurocert, επισημαίνει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στα Green Building Rating Systems και τα πιστοποιημένα δομικά υλικά. Όπως μας είπε αναλυτικά, «δεδομένου ότι ο κατασκευαστικός κλάδος είναι υπεύθυνος για πάνω από το 35% της συνολικής παραγωγής αποβλήτων της ΕΕ, η χρήση δομικών υλικών μικρότερου περιβαλλοντικού αποτυπώματος θα μπορούσε να οδηγήσει

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

σε δραστική μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των κτιρίων και των κατασκευών στα οποία ενσωματώνονται. Διεθνώς έχουν καθιερωθεί διάφορα συστήματα πιστοποίησης “Green Building Rating Systems” για βιώσιμες κατασκευές, τα οποία αξιολογούν τα κτίρια χρησιμοποιώντας έναν συγκεκριμένο κατάλογο κριτηρίων ενώ χρησιμοποιούν διαφορετικούς συντελεστές στάθμισης που βασίζονται σε εθνικά πρότυπα και κανονισμούς. Τα πιο γνωστά είναι το βρετανικό BREAM, το αμερικάνικο LEED και το γερμανικό DGNB. Προϋπόθεση των πιστοποιήσεων αυτών είναι ότι όλα τα δομικά υλικά που το απαρτίζουν να είναι πιστοποιημένα με κατάλληλες πιστοποιήσεις, όπως οι επαληθευμένες, από διαπιστευμένο οργανισμό, Περιβαλλοντικές Δηλώσεις Προϊόντων (EPD) και το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό Ecolabel». Η Ιωάννα Μικρού, Marketing & PR Manager της Δαλκαφούκη Οίκος, στέκεται και αυτή στο πώς τα δομικά υλικά συμβάλλουν στην καλύτερη επίδοση κατά την πιστοποίηση LEED. « Ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα συστήματα αξιολόγησης πράσινων κτιρίων είναι το LEED (Leadership in Energy and Environmental Design). Το σύστημα εξετάζει το ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα των κτιρίων και βοηθάει στη διαχείριση του σχεδιασμού, της κατασκευής, της λειτουργίας και της συντήρησης κτιρίων βάσει των πράσινων πιστοποιήσεων που παρέχει. Το σύστημα διαθέτει 4 διαφορετικά επίπεδα αξιολόγησης. Τα δομικά υλικά συμβάλλουν στην πίστωση μονάδων για την ικανοποίηση της πιστοποίησης», επισημαίνει.

Κωνσταντίνος Ασλάνης, Δ/ντής Έρευνας Ανάπτυξης και Τεχνικής Υποστήριξης, Isomat

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ;

Όπως αναφέρθηκε, τα υλικά αυτά προφανώς ακολουθούν συγκεκριμένα πρότυπα και είναι πιστοποιημένα. Δεδομένων και των απαιτήσεων της κυκλικής οικονομίας και της βιωσιμότητας, αλλά και της αυξανόμενης ανησυχίας για την κλιματική αλλαγή και την εξάντληση των πόρων, ο αριθμός και ο τύπος των προτύπων και των πιστοποιήσεων έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Πόσο διαδεδομένη είναι όμως η «κουλτούρα» των «πράσινων» πιστοποιήσεων των δομικών υλικών εδώ; Σύμφωνα με τον κ. Σηφάκη (Eurocert), «δυστυχώς, η χώρα μας βρίσκεται πολύ πίσω στις πιστοποιήσεις αυτού του είδους, τόσο για τα κτίρια καθ’ αυτό όσο και για τα δομικά υλικά που τα απαρτίζουν. Όμως, είναι σαφές ότι αποτελεί πλέον μονόδρομο για τους παραγωγούς δομικών προϊόντων να προσαρμοστούν άμεσα στην νέα αυτή προσέγγιση, με τον σχεδιασμό σύγχρονων και αποδοτικών υλικών τα οποία θα συμβάλλουν σε ένα βιώσιμο μέλλον για την κοινωνία και τον πλανήτη μας».

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

Ποια είναι όμως τα κριτήρια που λαμβάνονται ιδιαίτερα υπόψη στις πράσινες πιστοποιήσεις; Κατά τον Κωνσταντίνο Ασλάνη, Δ/ντή Έρευνας - Ανάπτυξης και Τεχνικής Υποστήριξης της Isomat, είναι τα VOCs και το ανθρακικό αποτύπωμα. «Ένα από τα πιο ουσιώδη κριτήρια πιστοποιήσεων που αφορά αποκλειστικά τη χημική σύσταση του προϊόντος είναι η όσο το δυνατόν χαμηλότερη εκπομπή πτητικών οργανικών ενώσεων (VOCs), καθώς μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές για το όζον της ατμόσφαιρας -και κατ’ επέκταση για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ένα άλλο κριτήριο με ταχέως αυξανόμενη σημασία είναι το ανθρακικό αποτύπωμα (carbon footprint) που έχει ένα δομικό προϊόν στο φυσικό περιβάλλον κατά τον κύκλο ζωής του, δηλαδή με άλλα λόγια οι ενεργειακοί πόροι που δαπανώνται από τον σχεδιασμό, την παραγωγή και την διακίνηση του προϊόντος, έως την εφαρμογή και λειτουργία του καθώς και την τελική απόρριψη ή ανακύκλωσή του, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του». Η κα Μικρού (Δαλκαφούκη Οίκος) προκρίνει την ενεργειακή απόδοση, τον κύκλο ζωής του προϊόντος και την αποδοτικότητα του υλικού, ενώ τονίζει και τη σημασία της ποιότητας του εσωτερικού χώρου. «Τα δομικά υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται στις απο-

Νικόλαος Σηφάκης, Χημικός Μηχανικός, MBA, Product Manager, Eurocert

Ιωάννα Μικρού, Marketing & PR Manager, Δαλκαφούκη Οίκος

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT καταστάσεις παλαιών κτισμάτων, ιστορικών κτιρίων και διατηρητέων, χαρακτηρίζονται «πράσινα» όταν είναι συμβατά με τα φυσικά κονιάματα που είχαν χρησιμοποιηθεί στη κατασκευή του υπάρχοντος κτιρίου, όταν η σύσταση του κονιάματος τα επιτρέπει να διαπνέουν, εξασφαλίζοντας την εξυγίανση της τοιχοποιίας και τη διάρκεια ζωής της στο χρόνο. Η εφαρμογή τέτοιων υλικών δεν επιβαρύνει το περιβάλλον λόγω της ελάχιστης επεξεργασίας κατά τη διάρκεια παρασκευής και των μειωμένων εκπομπών VOC. Τα κριτήρια πιστοποίησης αφορούν την ενεργειακή απόδοση, τον κύκλο ζωής του προϊόντος, την αποδοτικότητα του υλικού κ.α. Ενδιαφέρον έχει, τέλος, η μέτρηση της ποιότητας αέρα σε εσωτερικούς χώρους, η οποία εξαρτάται άμεσα από τις εκπομπές VOC των προϊόντων που εφαρμόζονται στο εσωτερικό». Για την Άννα Δήμα, Δ/ντρια Επικοινωνίας & Marketing της Vechro, «απαραίτητα κριτήρια πιστοποίησης των δομικών υλικών, ώστε να χαρακτηρίζονται φιλικά προς το περιβάλλον, είναι το χαμηλό/μειωμένο ανθρακικό αποτύπωμα σε όλο τον κύκλο ζωής του προϊόντος (carbon footprint), ο περιορισμός της περιεκτικότητας των επικίνδυνων ουσιών (πχ. βαρέα μέταλλα, φορμαλδεΰδη, κ.ά.), η περιεκτικότητα σε πτητικές και ημιπτητικές ενώσεις (VOCs, SVOCs), η αποδοτικότητα του κατά τη χρήση, η αντοχή του στον χρόνο, η χρήση ανακυκλωμένων α’ υλών για την παραγωγή του, η επίδραση του στην ποιότητα του εσωτερικού αέρα, η επίδραση του στο περιβάλλον, η ευκολία ανακύκλωσης του βάση του σχεδιασμού και των επιλεγμένων υλικών στα στάδια παραγωγής, η χρήση πόρων, η συσκευασία κλπ.».

θνώς αναγνωρισμένους φορείς. Στην Ελλάδα δε, ο Νέος Αγορανομικός Κώδικας απαγορεύει τη χρήση του όρου «οικολογικό προϊόν» χωρίς επίσημη πιστοποίηση. Δύο είναι οι πιστοποιήσεις που ξεχωρίζουν. Πρώτον, η Περιβαλλοντική Δήλωση Προϊόντος ή EPD (Environmental Product Declaration), που αποτελεί Σύστημα Οικολογικής Σήμανσης με τη μορφή αναφοράς και τεκμηριώνει τις επιπτώσεις ενός προϊόντος στο περιβάλλον σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις μετρούνται σύμφωνα με διαφανείς και συγκρίσιμες τυποποιημένες μεθόδους LCA. Δεύτερον, η Υγειονομική Δήλωση Προϊόντος ή HPD (Health Product Declaration). Ουσιαστικά, είναι ένα έγγραφο που γνωστοποιεί τα συστατικά ενός προϊόντος του κατασκευαστικού κλάδου, καθώς και την επικινδυνότητά σχετικά με την υγεία. Τα HPD αναπτύσσονται και αναρτώνται στον ιστότοπο της Health Product Declaration Collaborative®. Το HPD παρέχει μια ενιαία μορφή αναφοράς που γίνεται αποδεκτή ως τεκμηρίωση για την κάλυψη των απαιτήσεων διαφόρων συστημάτων πιστοποίησης, προτύπων και εργαλείων αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένων των LEED™». Η Άννα Δήμα (Vechro) ξεχωρίζει και αυτή το Ecolabel ως προς τα υλικά, αλλά και το LEED σε ό,τι αφορά τα κτίρια συνολικά. Σύμφωνα με την ίδια, «οι πιστοποιήσεις των «πράσινων» προϊόντων, πέραν της συμβολής τους σε πιο φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, εξασφαλίζουν στον καταναλωτή αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την περιβαλλοντική αξιολόγηση των προϊόντων και αποτελούν μια τεκμηρίωση του γεγονότος ότι οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και οι επιπτώσεις στην υγεία έχουν ελαχιστοποιηθεί. Αφορούν και αντικατοπτρίζουν την ολιστική εικόνα των προϊόντων σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους αναφορικά με την επίπτωση που έχουν ως προς το περιβάλλον. Οι βασικές κατηγορίες «πράσινων» πιστοποιήσεων που ξεχωρίζουν στον κλάδο τη δεδομένη στιγμή είναι η πιστοποίηση κατά Ecolabel (Σύστημα Οικολογικού Σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης), η πιστοποίηση κατά LEED, ένα πρόγραμμα πιστοποίησης πράσινων κτιρίων με σκοπό την μείωση του ενεργειακού & περιβαλλοντικού αποτυπώματος) και η πιστοποίηση κατά Α+ (Indoor Air Quality Emissions - ποιότητα εσωτερικού αέρα)». Η Βάσια Καζανή, Regulatory & Sustainability Supervisor της Vitex, στέκεται στο οικολογικό σήμα, το PEF και το EPD. Πιο αναλυτικά, λέει πως « καθώς η τεχνολογία των χρωμάτων εξελίσσεται, ενσωματώνονται πρακτικές που καθιστούν τα χρώματα περισσότερο φιλικά προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρουν θετικά στο εντεινόμενο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Το οικολογικό σήμα που υπάρχει στην Ευρώπη από το 1992 διασφαλίζει ότι τα οικολογικά χρώματα περιέχουν λιγότερες επιβλαβείς ουσίες για το περιβάλλον. Πλέον, ένα βήμα παραπέρα σε αυτό που ονομάζουμε βιώσιμες και ολιστικές πρακτικές, έρχεται η αξιολόγηση του Περιβαλλοντικού Αποτυπώματος των χρωμάτων (PEF). Ύστερα από μελέτη ολόκληρου του Κύκλου Ζωής ενός προϊόντος βάσει Διεθνών Προτύπων, αποτυπώνονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του στις Περιβαλλοντικές Δηλώσεις, πιο γνωστές ως EPDs, οι οποίες εκτός από ένα πλήρως αναλυτικό κι αξιολογημένο-επαληθευμένο «περιβαλλοντικό

Οι πιστοποιήσεις των «πράσινων» προϊόντων αφορούν και αντικατοπτρίζουν την ολιστική εικόνα των προϊόντων

ΟΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΖΟΥΝ

Όπως αναφέραμε, οι πιστοποιήσεις είναι πολλές. Ο Νικόλαος Μπουλούκος, Δ/ντής της Τεχνικής & Προϊοντικής Δ/νσης της Knauf Γυψοποιία ΑΒΕΕ, ξεχωρίζει το EPD και το HPD. Όπως μας εξηγεί, «είναι γεγονός ότι το “πράσινο” και η βιωσιμότητα “πουλάνε” διεθνώς σε όλους τους τομείς. Ζητούμενο είναι η ενίσχυση της ζήτησης για βιώσιμες κατασκευές και η εξάλειψη της παραπλάνησης μέσω ελέγχων και πιστοποιήσεων από διε-

Άννα Δήμα, Δ/ντρια Επικοινωνίας & Marketing, Vechro

30 | C O N S T R U C T I O N

Νικόλαος Μπουλούκος, Δ/ντής Τεχνικής & Προϊοντικής Δ/νσης, Knauf Γυψοποιία ΑΒΕΕ

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

προφίλ» μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την αξιολόγηση και πιστοποίηση των “πράσινων” κτιρίων». Από την πλευρά του ο Νίκος Τσιτούρας, Μηχανολόγος Μηχανικός, Business Development Manager της Kraft Paints, συνοψίζει τα συστήματα αξιολόγησης και ταξινόμησης υλικών και κτιρίων. Όπως αναφέρει σχετικά, «στον κλάδο έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση τα τελευταία χρόνια στις «πράσινες» πιστοποιήσεις και στην ποσοτικοποιημένη περιβαλλοντική πληροφορία, λόγω κυρίως των ολοένα αυξανόμενων αναγκών περιορισμού του φαινομένου του θερμοκηπίου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, της προστασίας του περιβάλλοντος, της διαφύλαξης διαθεσιμότητας φυσικών πόρων και της διασφάλισης υγιεινών συνθηκών διαβίωσης εντός των κτηρίων. Διαδεδομένα συστήματα αξιολόγησης και ταξινόμησης δομικών προϊόντων ως προς συγκεκριμένα χαρακτηριστικά – όπως οι χαμηλές εκπομπές πτητικών ουσιών κ.α., αποτελούν τα: Emicode® της GEV, Indoor Air Comfort® & Indoor Air Comfort Gold® του Eurofins και Ecolabel της Ε.Ε. Επιπροσθέτως, το EPD® είναι μία σύγχρονη κι ολοκληρωμένη δήλωση περιβαλλοντικής επίδρασης ενός προϊόντος, λαμβάνοντας υπόψιν την ανάλυση του κύκλου ζωής του. Ακόμη, ολόκληρες κτιριακές κατασκευές αξιολογούνται, βαθμολογούνται και κατατάσσονται, ως προς τα «πράσινα» χαρακτηριστικά τους, μέσω διαδεδομένων συστημάτων όπως ενδεικτικά: LEED®, BREAM®, WELL® κ.α.».

Η ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΑ «ΠΡΑΣΙΝΑ» ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

Η καινοτομία χαρακτηρίζει κάθε στάδιο των πιστοποιημένων δομικών υλικών -από την παραγωγή τους μέχρι τα logistics. Όπως αναφέρει ο κ. Ασλάνης (Isomat), «λόγω της σημαντικής επιδείνωσης των περιβαλλοντικών συνθηκών, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, η ο κλάδος της βιομηχανίας δομικών υλικών και χημικών καλείται να κάνει μια ακόμα πιο δραστική στροφή σε νέες τεχνολογίες, διαδικασίες και πρωτογενείς ύλες με σαφώς πιο φιλικό περιβαλλοντικό προσανατολισμό σε σχέση με τα εδώ και αρκετές δεκαετίες καθιερωμένα. Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αποτελούν η χρήση ανακυκλωμένων υλικών στην τελική σύσταση και συσκευασία των προϊόντων, η στροφή σε συνθετικές πρώτες ύλες χωρίς διαλύτες (solvent free) ή ακόμα και η χρήση φυτικών πρώτων υλών η οποία αν και βρίσκεται ακόμα σε εμβρυικό στάδιο, δείχνει ότι μπορεί να έχει απτά αποτελέσματα τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον, στον κλάδο μας, ιδιαίτερα σημαντικό θέμα, αν και ομολογουμένως πολύ απαιτητικό, είναι ο περιορισμός της χρήσης τσιμέντου στα ποικίλης χρήσης κονιάματα, όσο αυτό είναι εφικτό παραγωγικά και τεχνικά, καθώς το τσιμέντο αποτελεί υλικό και συνδετικό μέσο ιδιαίτερα υψηλής κατανάλωσης παγκοσμίως με ταυτόχρονα υψηλό ενεργειακό αποτύπωμα. Τέλος, η εισαγωγή νέων τεχνολογιών και αυτοματοποιημένων διαδικασιών πολύ χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης στα logistics, στην παραγωγή κ.α. συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη πιο φιλικού περιβαλλοντικού χαρακτήρα για τα δομικά υλικά». Από την πλευρά του ο κ. Μπουλούκος (Knauf) δηλώνει πως «θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε πολλές καινοτομίες, στεκόμαστε όμως σε κάποιες βασικές πρακτικές που τις διέπουν: ● Συσκευασίες από ανακυκλώσιμα υλικά, ● Μείωση των εκπομπών CO2 κατά τη διάρκεια της παραγωγής και σε όλο τον κύκλο ζωής του προϊόντος, ● Μείωση κατανάλωσης ενέργειας και νερού και αύξηση της χρήσης ΑΠΕ, ● Μείωση αποβλήτων και εκπομπών κατά μήκος της παραγωγής και της συνολικής αλυσίδας εφοδιασμού

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

● Ανάληψη της φυσικής ευθύνης για την αποκατάσταση των οικοτόπων (χλωρίδα και πανίδα) στα λατομεία εξόρυξης πρώτων υλών». Η κα Καζανή (Vitex) τονίζει πως «η ελαχιστοποίηση χρήσης βλαβερών ουσιών στα χρώματα συνεισφέρει τόσο στην προστασία του περιβάλλοντος όσο και του ανθρώπου δημιουργώντας ένα ασφαλέστερο κτιριακό περιβάλλον. Επιπλέον, η μείωση των πτητικών οργανικών ενώσεων VOCs δημιουργεί τις προϋποθέσεις να διατίθενται χρώματα τα οποία μπορούν να θεωρηθούν πρακτικά άοσμα, συμβάλλοντας σε ελάχιστες εκπομπές VOC κατά την εφαρμογή τους. Ακόμη, η σωστή επιλογή πρώτων υλών με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ή ανακυκλωμένα υλικά σε συνδυασμό με τις πιο σύγχρονες τεχνολογικές πρακτικές παραγωγής (χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μηδενικά απόβλητα), διαμορφώνουν τις συνθήκες για τον σχεδιασμό περισσότερο βιώσιμων προϊόντων. Ωστόσο, οι τεχνολογίες χρωμάτων που τα καθιστούν περισσότερο αειφόρα, αφορούν τη διασφάλιση της αντοχής τους στο χρόνο τόσο μέσω της αντοχής στην πλυσιμότητα ή/και την ευκολία καθαρισμού για τα χρώματα εσωτερικού χώρου, όσο και της αντοχής τους στις καιρικές συνθήκες για τα χρώματα εξωτερικών επιφανειών, με αποτέλεσμα να απαιτείται μεγαλύτερος χρόνος για συντήρηση και λιγότερες επαναβαφές». Τέλος, ο κ. Τσιτούρας ξεχωρίζει (Kraft Paints) την τεχνολογία αντικατάστασης ποσοστού α’ υλών οργανικής προέλευσης από αντίστοιχες που παράγονται με εκμετάλλευση βιομάζας, καθώς και την τεχνολογία αντικατάστασης χρήσης διαλυτών οργανικής προέλευσης με αντίστοιχους φυτικής προέλευσης. «Η περιβαλλοντική κρίση ωθεί στη μετάβαση από μία Γραμμική Οικονομία, όπου αντλούμε, μεταποιούμε, χρησιμοποιούμε και αποθέτουμε, σε μία Κυκλική Οικονομία, όπου η διάρκεια ζωής των προϊόντων επεκτείνεται μέσω της ανακύκλωσης ή μέσω περαιτέρω εναλλακτικής αξιοποίησης. Είναι γεγονός ότι λαμβάνουν χώρα πολύ αξιόλογες καινοτόμες προσπάθειες εκμετάλλευσης της σύγχρονης «πράσινης» τεχνολογίας όσον αφορά τις α’ ύλες που συμμετέχουν στη δημιουργία δομικών προϊόντων. Μία από αυτές είναι η αντικατάσταση ποσοστού α’ υλών οργανικής προέλευσης από αντίστοιχες που παράγονται με εκμετάλλευση βιομάζας. Επίσης, μία άλλη τεχνολογία αφορά την αντικατάσταση χρήσης διαλυτών οργανικής προέλευσης με αντίστοιχους φυτικής προέλευσης, με σκοπό τη δημιουργία προϊόντων σχεδόν μηδενικών πτητικών ενώσεων (Zero VOC)», καταλήγει. ■

Βάσια Καζανή, Regulatory & Sustainability Supervisor, Vitex

Νίκος Τσιτούρας, Μηχανολόγος Μηχανικός, Business Development Manager, Kraft Paints

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

32 | C O N S T R U C T I O N

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Τα

τελευταία χρόνια, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης παρατηρούνται μεγάλες φυσικές καταστροφές, στις οποίες αποδίδονται εκτεταμένες ζημιές στις κτιριακές υποδομές, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις προκαλούνται τραυματισμοί ή και ανθρώπινες απώλειες. Η πολιτεία που έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της θωράκισης των αστικών κέντρων και της υπαίθρου, με μία σειρά από έργα πρόληψης, προσπαθεί να περιορίσει τις ολέθριες συνέπειες τέτοιων φαινομένων. Σύμφωνα με τις μελέτες, η τήρηση των κανονισμών συνδυαστικά με την ανέγερση κτισμάτων, που τηρούν τις προβλεπόμενες προδιαγραφές, επαρκεί για την προστασία των πολιτών και της ατομικής τους περιουσίας. Ωστόσο ποιες είναι αυτές οι προδιαγραφές που πρέπει να τηρούν τα κτίρια και ευρύτερα ο πολεοδομικός σχεδιασμός, ώστε να εξασφαλίζεται η προφύλαξη του κοινωνικού συνόλου;

ΛΑΘΗ ΣΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ

Καταστροφές από φυσικά φαινόμενα όπως πυρκαγιές, πλημμύρες και σεισμούς, συχνά οφείλονται στην ελλιπή μέριμνα

και στον άναρχο πολεοδομικό σχεδιασμό. Σε κάθε χωρική ενότητα, πρέπει να υπάρχει σε περίπτωση κινδύνου, σχέδιο διαχείρισης του πληθυσμού και προστασίας των υποδομών, κάτι που δεν είναι εφικτό σε όλες τις περιπτώσεις. Επιπλέον, αξιολογώντας τις ιδιαίτερες συνθήκες και την επικινδυνότητα του κάθε τόπου, οι κτιριακές εγκαταστάσεις πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια δόμησης. Όπως έχει διδάξει η πρόσφατη ιστορία, η αμέλεια ή η απουσία των παραπάνω, μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες καταστροφές. Επί του θέματος μιλά ο Επαμεινώνδας Βασιλείου Καπετανάκης, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Σύμβουλος Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού και Ενεργειακός Επιθεωρητής του γραφείου Ηarbour Architecture. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει: «Περίπτωση καταστροφικής πλημμύρας είναι αυτή που έπληξε τον Νοέμβριο του 2017 τη Δυτική Αττική και συγκεκριμένα τις περιοχές της Μάνδρας και της Νέας Περάμου. Τα καταστροφικά αποτελέσματα του φαινομένου οφείλονται στην ταυτόχρονη υπερχείλιση και των δύο υφιστάμενων ρεμάτων, η ύπαρξη των οποίων δεν είχε ληφθεί υπό-

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΟΦΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΖΗΤΗΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Ο πολεοδομικός σχεδιασμός και οι αυστηρές προδιαγραφές δόμησης των κτιριακών μονάδων, αποτελούν καταλυτικοί παράγοντες για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Ποια είναι λοιπόν τα μέτρα πρόληψης, που πρέπει να υλοποιηθούν για την θωράκιση των αστικών κέντρων και της υπαίθρου; ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT ψιν στο σχέδιο πόλης. Στην περιοχή υπήρχαν πολλές αυθαίρετες κατασκευές, ενώ συχνή ήταν και η αδειοδότηση κτιρίων πάνω σε ρέματα. Χαρακτηριστική περίπτωση σεισμού κατά την οποία προκλήθηκαν ο θάνατος δεκάδων ανθρώπων και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές, είναι αυτός που έλαβε χώρα στα νησιά του Ιονίου το 1953, καταστρέφοντας ολοσχερώς το Αργοστόλι, το Ληξούρι και τη Ζάκυνθο. Η πόλη της Ζακύνθου ήταν χτισμένη σε μη στέρεο έδαφος, το οποίο είχε δημιουργηθεί από διαδοχικές προσχώσεις – επιχωματώσεις. Τέλος, μεγάλη πυρκαγιά στην ελληνική επικράτεια είναι αυτή που έλαβε χώρα το 2018 στην Αττική, πλήττοντας τους οικισμούς στον νέο Βουτζά, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι. Λάθη στον πολεοδομικό σχεδιασμό, που επιδείνωσαν τις καταστροφικές συνέπειες του φαινομένου, ήταν η απουσία οδεύσεων διαφυγής, τα επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα, η μη τήρηση της υποχρεωτικής απόστασης από τη γραμμή αιγιαλού και εν γένει η ανυπαρξία ελεύθερων χώρων». Ο Δημήτρης Μουρτζούχος, Πολιτικός Μηχανικός στην Αντισεισμική Θωράκιση Κτιρίων ΟΕ, εστιάζοντας στα σεισμικά φαινόμενα, αναφέρει κάποια σφάλματα στον σχεδιασμό. Χαρακτηριστικά δηλώνει: «Όσον αφορά τον αντισεισμικό σχεδιασμό κτιρίων, υπάρχουν αρκετά παραδείγματα ελλιπούς σχεδιασμού, που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια ενός σεισμού με καταστροφικές συνέπειες. Σε αρκετές περιπτώσεις, δεν έχει γίνει σωστή εκτίμηση των παραμέτρων και των συνθηκών του εδάφους, ενώ σε παλαιότερα κτίρια παρατηρείται έλλειψη σωστής μοντελοποίησης του στατικού φορέα, παράγοντες που πολλές φορές οδηγούν σε σημαντικές βλάβες ή ακόμα

Δημήτρης Μουρτζούχος, Πολιτικός Μηχανικός, Αντισεισμική Θωράκιση Κτιρίων ΟΕ

34 | C O N S T R U C T I O N

και σε καταρρεύσεις κτιρίων μετά από ισχυρά σεισμικά γεγονότα. Ακόμη, οι αυθαίρετες προσθήκες ορόφων ή προσαρτημάτων χωρίς έλεγχο, ήταν μια παράμετρος κυρίως του παρελθόντος, η οποία όπως αποδείχτηκε, οδήγησε σε σημαντικές βλάβες κτιρίων στο σεισμό της Πάρνηθας το 1999». Ενδεικτική περίπτωση καταστροφής, εξαιτίας ελλιπούς σχεδιασμού και συντήρησης στις υποδομές περιγράφει ο Άρης Χούτας, εργολάβος τεχνικών έργων της ΧΟΥΤΑΣ Α. & ΣΙΑ ΟΕ: «Στην περιοχή μας, υπάρχει μία μεγάλη αποστραγγιστική τάφρος που λέγεται Βαρδαρόβαση. Έχει κατασκευαστεί από το 1930 και επειδή έχει να καθαριστεί πάνω από 50 χρόνια, κινδυνεύουν οι καλλιέργειες και οι οικισμοί από το ρέμα, το οποίο έχει μήκος περίπου 19 χιλιόμετρα. Εξαιτίας των φερτών υλικών και της χλωρίδας που έχει αναπτυχθεί σε αυτό, έχει μειωθεί πολύ η παροχευτικότητα του, με αποτέλεσμα όταν έρχονται τα όμβρια ύδατα να υπάρχει ισχυρή πιθανότητα να σπάσει κάποιο από τα αναχώματα που το περιστοιχίζουν. Σε μεγαλύτερο κίνδυνο είναι οι οικισμοί που βρίσκονται σε χαμηλό υψομετρικό επίπεδο. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει μόνο κατά τόπους παρεμβάσεις από τις αρχές, με συνέπεια να μην ανακουφίζεται το πλημμυρικό φαινόμενο».

ΜΕΤΡΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Ο καλύτερος τρόπος για να περιοριστούν οι οδυνηρές συνέπειες των φυσικών καταστροφών είναι με τη ενίσχυση των υποδομών και τη βελτίωση του πολεοδομικού σχεδίου. Με βάση την προϊστορία και τις τοπικές περιβαλλοντολογικές μελέτες, μπορούμε να αξιολογήσουμε την επικινδυνότητα της κάθε περιοχής και να λάβουμε

Επαμεινώνδας Β. Καπετανάκης, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ - Msc, Σύμβουλος Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, Harbour Architecture

τα αντίστοιχα μέτρα θωράκισης. Σε κάθε περίπτωση η πρόληψη αποτελεί το κλειδί για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και των κτιριακών εγκαταστάσεων. Για τις μεθόδους με τις οποίες μπορούν να προφυλαχθούν τα κτίρια από τα ισχυρά σεισμικά φαινόμενα, κάνει λόγο ο Δ. Μουρτζούχος: «Πλέον, οι σύγχρονοι κανονισμοί για τον αντισεισμικό σχεδιασμό των κατασκευών, θωρακίζουν τα κτίσματα έναντι των φυσικών καταστροφών και ενσωματώνουν αρκετές παραμέτρους, που βοηθούν στην ορθή μελέτη ενός κτιρίου. Επιπλέον, κυρίως για τα παλαιότερα οικοδομήματα, η τεχνολογία μας δίνει τη δυνατότητα ενόργανης παρακολούθησης της συμπεριφοράς τους για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Επίσης, η χώρα μας διαθέτει ισχυρό κανονιστικό πλαίσιο για την αποτίμηση των αντοχών των υπαρχόντων κατασκευών και την ενίσχυση αυτών με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν με ασφάλεια να ανταπεξέλθουν σε ισχυρές σεισμικές καταπονήσεις. Αρκεί όλα αυτά τα «εργαλεία» να αξιοποιηθούν σωστά από έμπειρους μηχανικούς». Η ύπαρξη κατάλληλων μέτρων μπορεί να συντελέσει στην προστασία από τις φυσικές καταστροφές, υποστηρίζει ο Ε. Καπετανάκης και ενδεικτικά αναφέρει κάποια από αυτά: «Προληπτικά για την προστασία από τις πλημμύρες, ο πολεοδομικός σχεδιασμός οφείλει να προβλέπει αποφυγή δόμησης σε περιοχές που εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο (περιοχές με μαλακά εδάφη ή με σημαντικές κλίσεις εδάφους) και τη μεταφορά των οικισμών από περιοχές, που εμφανίζουν υψηλή πιθανότητα εκδήλωσης του φαινομένου. Επιπλέον η χωροθέτηση σημαντικών κτιρίων και εγκαταστάσεων δημόσιου χαρακτήρα, θα πρέπει να γίνεται σε περιοχές χαμηλού κινδύνου. Για την θωράκιση από τους σεισμούς τα κτίρια θα πρέπει να σχεδιάζονται με βάση τον ισχύων αντισεισμικό κανονισμό και οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις να χωροθετούνται σε απόσταση ασφαλείας από τις πόλεις. Τέλος για την πυρασφάλεια των υποδομών και των υπαίθριων χώρων, απαιτούνται: η εξασφάλιση επαρκούς έκτασης ανοικτών χώρων, η ύπαρξη αποστάσεων μεταξύ των παρακείμενων κτιρίων και η προστασία τους από τους δυνατούς ανέμους. Εξίσου σημαντικά μέτρα είναι η κατασκευή κτισμάτων από υλικά που εμφανίζουν υψηλή αντίσταση στη φωτιά, η ύπαρξη μεγάλου πλάτους οδεύσεων διαφυγής και η απαγόρευση δόμησης σε περιοχές υψηλού κινδύνου».

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Η ανεπάρκεια στα έργα πρόληψης μπορεί να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις και στις οικονομικές δραστηριότητες των πολιτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το συμβάν που αναφέρει ο Α. Χούτας: «Το πιο πρόσφατο έργο που αναλάβαμε, ήταν αποτέλεσμα των πλημμυρών του Αξιού ποταμού. Στην περιοχή των Μαλγάρων είναι οι εκβολές του ποταμού Λουδία και στην ευρύτερη περιοχή βρίσκεται το 90% των μυδοτροφείων της Ελλάδος. Με την προσχώρηση φερτών υλικών, εξαιτίας της πλημμύρας του ποταμού, μίκρυνε κατά πολύ το βάθος της θάλασσας, με αποτέλεσμα να κλείσει η υδάτινη δίοδος για τους ψαράδες και τους μυδοκαλλιεργητές. Η εταιρεία μας σε συνεργασία με την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, απομάκρυνε την περίσσεια ποσότητα υλικών από τον πυθμένα, αποκαθιστώντας την ελεύθερη διέλευση των καϊκιών.»

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Εκτός από τις παρεμβάσεις στον σχεδιασμό των πόλεων και των κτιριακών μονάδων που αναφέραμε παραπάνω, υπάρχουν και συστήματα ασφαλείας τα οποία βοηθούν στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Οι τελευταίες τεχνολογίες σε διάλογο με τον σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό, μπορούν να επιφέρουν εντυπωσιακά αποτελέσματα στην αντοχή των αστικών κέντρων και της υπαίθρου σε ακραία φυσικά φαινόμενα. Ο Δ. Μουρτζούχος υπογραμμίζει τη σημα-

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

σία της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση των έντονων σεισμικών φαινομένων: «Έχουν αναπτυχθεί τεχνικές για την παρακολούθηση της σεισμικής απόκρισης των κτιρίων που βασίζονται στην τοποθέτηση επιταχυνσιογράφων, (και κάποιες φορές σεισμογράφων), οι οποίοι καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο στοιχεία, που σχετίζονται με την απόκριση της κατασκευής, κατά τη διάρκεια ενός σεισμικού γεγονότος. Από αυτά τα στοιχεία που συλλέγονται, μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τις μετακινήσεις του κτιρίου ή για πιθανή αλλαγή των ιδιοτήτων του. Ταυτόχρονα με τη χρήση εξειδικευμένου λογισμικού, γίνονται υπολογισμοί για πιθανούς κινδύνους ή για ενδεχόμενη απώλεια φέρουσας ικανότητας του κτιρίου». Με τη σειρά του ο Ε. Καπετανάκης υποδεικνύει μέτρα ασφαλείας, που θα βοηθούσαν στη θωράκιση των κτιρίων και του φυσικού περιβάλλοντος: «Όσον αφορά τα πλημμυρικά φαινόμενα, κρίσιμη είναι η κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων (προστατευτικά αναχώματα παράπλευρα ποταμών, υδατοφράκτες, ταμιευτήρες, κυματοθραύστες, προστατευτικά τοιχία), φραγμάτων και περιμετρικών τάφρων, όπως και η ύπαρξη έργων ορεινής υδρονομίας. Στη συνέχεια, σχετικά με τους σεισμούς, δύναται να εφαρμοστούν η ενίσχυση των υφιστάμενων κτιρίων, που παρουσιάζουν ευπάθειες και η κατεδάφιση των επικινδύνως ετοιμόρροπων κτιρίων. Έπειτα για την αποφυγή εστιών πυρκαγιάς ή τον περιο-

ρισμό των αποτελεσμάτων της απαιτούνται: η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών στις δασικές εκτάσεις και γύρω από τα κτίρια, η διαίρεση μεγάλων ενιαίων χώρων σε επιμέρους πυροδιαμερίσματα, η εγκατάσταση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και η εξασφάλιση δεξαμενών νερού. Επίσης, σπουδαία αποτελέσματα επιφέρουν: η προστατευτική επένδυση των υφιστάμενων τεχνικών έργων, οι κατασκευές οι οποίες λειτουργούν ως «φράγματα πυρός» και τα μέτρα ενεργητικής πυροπροστασίας (συστήματα πυρόσβεσης)». Η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών είναι ένα επίκαιρο θέμα, το οποίο απασχολεί τόσο την πολιτεία, όσο και την βιομηχανία κατασκευών. Αξιοποιώντας την εμπειρία προηγούμενων χρόνων, είναι εφικτό να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης, τα οποία θα αποτρέψουν τις εκτεταμένες υλικές φθορές και θα διασφαλίσουν την σωματική ακεραιότητα του πληθυσμού. Εξαιτίας της περιβαλλοντικής κρίσης, φαινόμενα φυσικών καταστροφών παρουσιάζονται ολοένα και με πιο μεγάλη συχνότητα, με συνέπεια ο κρατικός μηχανισμός σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς και τους πολίτες, να πρέπει να βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση. Ο εντοπισμός των παθογενειών κάθε περιοχής θα αποτελέσει τον χάρτη για την διαμόρφωση ενός στρατηγικού σχεδιασμού δόμησης, ο οποίος θα μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης. ■

CONSTRUCTION |

OPINION ΤΩΝ ΆΝΘΙΜΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΆΔΗ ΚΑΙ ΧΡΉΣΤΟΥ ΧΑΤΖΗΆΣΤΡΟΥ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΉ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΉ ΑΝΑΒΆΘΜΙΣΗ Στον καιρό του «Εξοικονομώ», σε μια σεισμογενή χώρα, οι όψεις ανακαινίζονται χωρίς καμία αντισεισμική πρόβλεψη. Ήδη βρισκόμαστε στην έναρξη υλοποίησης του τρίτου προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης και σε κανένα από αυτά δεν έχει ληφθεί κάποια μέριμνα για την περιγραφή της αντισεισμικής συμπεριφοράς των σύνθετων συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης (ΣΣΕΘ). Σε μια χώρα όπου εκλύεται περίπου το 50% της σεισμικής ενέργειας του ευρωπαϊκού χώρου, σε μια ελληνική επικράτεια που, όπως έχει αποδειχθεί, δεν υπάρχει ασεισμική περιοχή (π.χ. σχετικά πρόσφατα παραδείγματα, Σάμος 2020, Θεσσαλία 2021, Κρήτη 2021, Φλώρινα 2022), και παρά τις σχετικές διατάξεις του Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού 2000 και του Κτιριοδομικού Κανονισμού (ΦΕΚ 535Β΄/1989), που προδιαγράφουν τον έλεγχο ασφάλειας των μη δομικών στοιχείων έναντι μηχανικών καταπονήσεων, συνεχίζεται να επενδύεται κρατικό και ιδιωτικό χρήμα σε συστήματα επένδυσης κελύφους, και εν γένει ενεργειακών συστημάτων, με άγνωστή απόκριση στον σεισμό, τόσο αυτών όσο και των κτιρίων που τα φέρουν (Εικόνα 1).

ΆΤΟΛΜΗ Η ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΤΟΥ «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΏ»

Από τα στοιχεία της απογραφής του 2011 προκύπτει ότι το μεγάλο σύνολο των κτιρίων που θα αναβαθμιστούν ενεργειακά, ταυτόχρονα είναι υποβαθμισμένα και από πλευράς αντισεισμικής προστασίας, όπως φαίνεται στο Σχήμα 1. Αυτό συνάγεται από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο οικοδομικό απόθεμα έχει μελετηθεί και κατασκευαστεί με πρακτικές και κανονισμούς που είτε δεν προέβλεπαν αντισεισμικές διατάξεις, είτε όπου προβλεπόταν αυτές δεν έχουν εφαρμοστεί στην πλειοψηφία τους. Ως εκ τούτου, μια ορθολογική απόφαση θα περιελάμβανε την ταυτόχρονη και παράλληλη ενεργειακή και αντισεισμική αναβάθμιση. Είναι προφανές ότι, σε μια χώρα με υψηλή σεισμικότητα, στο σύγχρονο μακροτεχνοικονομικό πλαίσιο της κλιματικής κρίσης και τις κυκλικής οικονομίας, αλλά και στο μικροτεχνοικονομικό πλαίσιο της ατομικής ιδιοκτησίας, η εφαρμογή μόνο συστημάτων ενεργειακής αναβάθμισης σε ένα αντισεισμικά ακατάλληλο υπόβα-

Εικόνα 1. Τυπικές αστοχίες από σεισμό σε φέροντα και μη δομικά στοιχεία.

36 | C O N S T R U C T I O N

θρο δεν μπορεί να αποτελεί λογική απόφαση χρηματοδότησης. Η Πολιτεία με τη θέσπιση της διευκρινιστικής Εγκυκλίου για την εφαρμογή του Ν.4122/2013 (ΑΔΑ: ΨΛ424653Π8-Ρ77), ενώ αντιλαμβάνεται τα όσα περιγράφονται στα παραπάνω, ωστόσο στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ» φαίνεται συντηρητική και άτολμη. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι στην Ε.Ε. ωριμάζει η ιδέα πιστοποίησης-αξιολόγησης των κατασκευών ως προς την αντισεισμική απόδοσή τους, κατ΄ αντιστοιχία με την ισχύουσα ενεργειακή πιστοποίηση (ΠΕΑ). Προς αυτή την κατεύθυνση, τα συστήματα εξωτερικής μόνωσης που θα εκπληρώνουν τη διττή απαίτηση ενεργειακής και αντισεισμικής αναβάθμισης θα προσφέρουν, μέσα από την ενεργειακή και μηχανική αύξηση της απόδοσης, προστιθέμενη αξία στο ακίνητο. Αντίστοιχο παράδειγμα καλής πρακτικής αποτελεί η γειτονική, παρομοίως σεισμογενής χώρα, της Ιταλίας η οποία εφαρμόζει χρηματοδοτούμενα προγράμματα για παράλληλη ενεργειακή και αντισεισμική αναβάθμιση με τα ακρωνύμια «EcoBonus» και «SismaBonus». Επικεντρώνοντας στα σύνθετα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης, που αποτελούν προσαρτήματα στις τοιχοπληρώσεις των οικοδομών, αναφέρονται όλα τα παρακάτω, προκειμένου να γίνει σαφές το ελλειμματικό πλαίσιο αναφοράς και αποφάσεων που περιγράφουν τόσο το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» όσο και κάθε αυτόνομη και αυτοχρηματοδοτούμενη προσπάθεια. Όπως, ιστορικά έχει αποδειχθεί, στην πλειονότητα των σεισμικών δράσεων, οι τοιχοποιίες αστοχούν είτε εντός του επιπέδου τους, αλλά κυρίως εκτός του επιπέδου τους, με αποτέλεσμα

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

την πτώση τους, προκαλώντας υλικές ζημίες αλλά και απώλεια ανθρώπινων ζωών. Σε αυτές τις καταστάσεις η αστοχία της τοιχοποιίας θα επιφέρει αστοχία και στην επένδυση του κελύφους (Εικόνα 2). Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις, και ενώ ο φέρων οργανισμός δεν έχει υποστεί βλάβες, οι εκτεταμένες βλάβες της τοιχοποιίας καθιστούν το κτίριο μη λειτουργικό, με αποτέλεσμα τη διακοπή χρήσης του και των ενεργειών που εκτελούνται εντός αυτού. Ως εκ των ανωτέρω, προκύπτει ότι αμφότερα τα δομικά στοιχεία πλήρωσης, τοιχοποιία και επένδυση κελύφους (π.χ. ΣΣΕΘ) αλληλεπιδρούν, τόσο μεταξύ τους όσο και με τον περιβάλλοντα φέροντα οργανισμό. Ο βαθμός αλληλεπίδρασης εξαρτάται από τη δομική-δομοστατική μορφολογία του κτιρίου και από τον χρόνο κατασκευής, όπως αυτός αποτυπώνεται μέσα από τον κανονισμό σχεδιασμού που εφαρμόστηκε για την ανέγερση του κτιρίου.

ΑΚΑΤΆΛΛΗΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΉΣΕΙΣ

Είναι γνωστό ότι έκαστο σύνθετο σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης περιγράφεται και χαρακτηρίζεται από πιστοποίηση τύπου Ευρωπαϊκής Τεχνικής Αξιολόγησης (ΕΤΑ), σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στο Ευρωπαϊκό Έγγραφο Αξιολόγησης (ETAG, ETAG 004, EAD) για ΣΣΕΘ. Ωστόσο, οι προαναφερόμενες πιστοποιήσεις δεν περιλαμβάνουν δοκιμές «σεισμικού τύπου», ανακυκλιζόμενης φόρτισης. Συνεπώς το σύνολο των εφαρμοζόμενων πιστοποιημένων συστημάτων ΣΣΕΘ έχουν ελεγχθεί μόνο για μηχανικές καταπονήσεις ανεμοφόρτισης και τοπικής κρούσης, και όχι για σεισμικού χαρακτήρα ανακυκλιζόμενες δράσεις. Η εξήγηση είναι απλή. Οι πιστοποιήσεις έχουν εκδοθεί με βάση τα προβλήματα και τις ανάγκες που αντιμετωπίζονται στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, εκεί όπου ο σεισμός, εν γένει, δεν αποτελεί πρόβλημα των κατασκευών. Το ίδιο όμως δεν ισχύει στη Νότια-Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου και οι συχνοί σεισμοί μικρής και μέσης έντασης δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στις εξωτερικές επενδύσεις. Επίσης, εν γένει, η ΕΤΑG-EAD για τα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης έχει εκπονηθεί με υπόβαθρο τοιχωσώματα κάθετων οπών, σε αντίθεση με την ελληνική κατασκευαστική πρακτική που χρησιμοποιεί τοιχωσώματα οριζόντιων οπών. Αυτό δημιουργεί ζητήματα στη συμπεριφορά των πλαστικών βυσμά-

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Σχήμα 1. Στοιχεία απογραφής κτιριακού αποθέματος, 2011

των αγκύρωσης των θερμομονωτικών πλακών, καθώς τα διάκενα κάθετων και οριζόντιων οπών χαρακτηρίζονται από διαφορετική γεωμετρία.

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΌ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ

Τόσο το Σώμα των Ελλήνων Μηχανικών, αλλά και πρόσφατα παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αντιληφθεί ότι η ενεργειακή αναβάθμιση θα πρέπει να συνδυάζεται, σε εφικτό βαθμό και ανάλογα με τη μορφή, τη χρήση και το έτος κατασκευής του κτιρίου, με ταυτόχρονη

αντισεισμική αναβάθμιση. Συνεπώς θα πρέπει να αναφερόμαστε σε τεχνολογίες οι οποίες επιτυγχάνουν, ταυτόχρονα τον διττό ρόλο της συνδυαστικά ολοκληρωμένης ενεργειακής και αντισεισμικής αναβάθμισης και προστασίας. Επιπλέον, αυτές οι τεχνολογίες θα πρέπει να μπορούν να εφαρμοστούν από την εξωτερική πλευρά των οικοδομών, προκειμένου να επιτρέπουν την απρόσκοπτη χρήση τους. Λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα αναφέρθηκαν στα παραπάνω, η FIBRAN S.A., leader στη βιομηχανία παραγωγής θερμομονωτικών υλικών για συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης, έθεσε τα

Εικόνα 2. Τυπικές αστοχίες εκτός επιπέδου τοιχοποιίας πλήρωσης σε οικοδομές ο/σ

CONSTRUCTION |

OPINION

παρακάτω τρία βασικά ερωτήματα, των οποίων η επίλυση μετουσιώθηκε σε ένα πρωτοποριακό ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: «Ευφυείς Όψεις για Κτίρια Σχεδόν Μηδενικής Κατανάλωσης Ενέργειας», με διακριτικό τίτλο IF-Zeb, www.ifzeb.gr. Τα βασικά ερωτήματα, που αφορούν τη μηχανική συμπεριφορά των ΣΣΕΘ, είναι: ● Ποιος ο ρόλος ενός συστήματος ΣΣΕΘ όταν αυτό υπόκειται σε σεισμικού τύπου φορτίσεις; ● Μπορεί τα ΣΣΕΘ να βοηθήσουν στην αύξηση της αντοχής και δυσκαμψίας της τοιχοπλήρωσης; ● Ποιο μονωτικό υλικό, εκ των τριών πλέον χρησιμοποιούμενων, ήτοι της εξηλασμένης, XPS, της διογκωμένης, EPS, πολυστερίνης και του πετροβάμβακα, MW, επιτυγχάνει την αύξηση της αντοχής και δυσκαμψίας μιας τοιχοπλήρωσης; Το ερευνητικό πρόγραμμα, με απόλυτα τεχνολογικό χαρακτήρα, προσεγγίζεται

38 | C O N S T R U C T I O N

Οι τοιχοποιίες αστοχούν είτε εντός του επιπέδου τους, αλλά κυρίως εκτός του επιπέδου τους, με αποτέλεσμα την πτώση τους, προκαλώντας υλικές ζημίες αλλά και απώλεια ανθρώπινων ζωών

διεπιστημονικά, με ερευνητικούς εταίρους το Εργαστήριο Πειραματικής Αντοχής Υλικών & Κατασκευών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, καθώς και το Εργαστήριο Κατασκευής Διεργασιών Συσκευών, του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών, αμφότερα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με κεντρικό στόχο τη διερεύνηση της ενεργειακής και μηχανικής συμπεριφοράς των ΣΣΕΘ καθώς και σύγχρονων συστημάτων τύπου αεριζόμενης όψης, ως προσαρτημάτων σε τοιχοπλήρωση, καταπονούμενων, εντός και εκτός επιπέδου, σε σεισμικού τύπου φορτίσεις. Από τα πρωτογενή αποτελέσματα, καθώς η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη, προκύπτουν τα παρακάτω γενικά συμπεράσματα: ● Για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και του σεισμικού κινδύνου, σε μια ασεισμική χώρα όπως η Ελλάδα, οι τεχνικές λύσεις οι οποίες μπορεί να προφέρουν ταυτόχρονη, συζευγμένη

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

ενεργειακή και αντισεισμική προστασία αποτελούν μονοσήμαντο τρόπο προσέγγισης και ανάπτυξης αντίστοιχων τεχνολογιών. ● Για πρώτη φορά στον ευρωπαϊκό χώρο, εφαρμόζεται μια ολοκληρωμένη πειραματική και αναλυτική προσπάθεια στοχεύοντας στην αποτίμηση της συμπεριφοράς των θερμομονωτικών υλικών διογκωμένης (EPS) και εξηλασμένης (XPS) πολυστερίνης καθώς και πετροβάμβακα (MW) ως προσαρτημάτων επί των τοιχοπληρώσεων, που μορφώνουν σύνθετα συστήματα εξωτερικής μόνωσης και συστήματα αεριζόμενης όψης, έναντι σεισμικών καταπονήσεων. Εξειδικεύοντας στη μηχανική αξιολόγηση των ΣΣΕΘ, επί της αρχής, τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος αποδεικνύουν ότι: ● Τα ΣΣΕΘ που εφαρμόζονται στις τοιχοπληρώσεις, εκτός από ενεργειακή αναβάθμιση, προσφέρουν αύξηση της μηχανικής αντοχής και δυσκαμψίας, έναντι σεισμικού τύπου φορτίσεων, και ιδιαίτερα στην εκτός επιπέδου δράση. Άρα, είναι κατάλληλα για συνδυασμένη ενεργειακή και αντισεισμική προστασία. ● Ταξινομώντας το βασικό θερμομονωτικό υλικό των σύνθετων συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης διακρίνουμε την πλεονεκτικότερη συμπεριφορά της εξηλασμένης πολυστερίνης (XPS) έναντι της διογκωμένης (EPS) και του πετροβάμβακα, σε όρους αντοχής και δυσκαμψίας. Ιδιαίτερα στην εκτός επιπέδου δράση, όπου σε απόλυτες τιμές τα ΣΣΕΘ με εξηλασμένη πολυστερίνη (XPS) προσφέρουν αύξηση της αντοχής σε ποσοστό που μπορεί, μεσοσταθμικά και κάτω από συγκεκριμένες τεχνικές συνθήκες που αφορούν τα υλικά κα την εφαρμογή, να αγγίζει το 40%, συγκριτικά με μία τοιχοποιία η οποία δεν φέρει κανένα μονωτικό. ● Τα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης αποτρέπουν την πλήρη αποδόμηση της τοιχοποιίας, προστατεύοντας από τα αποτελέσματα που μπορεί να επιφέρει η πτώση της τοιχοπλήρωσης, ενώ επιπρόσθετα μειώνουν και την ρηγμάτωσή της. Τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος επιβεβαιώνουν την κεντρική ιδέα (proof of concept), καταδεικνύοντας ότι η θερμομονωτική πλάκα, και ιδιαίτερα

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

αυτή της εξηλασμένης πολυστερίνης (XPS) μπορεί εκτός από ενεργειακή να προσφέρει και μηχανική αναβάθμιση, στο υπόβαθρο τοιχοπλήρωσης που την φέρει ως προσάρτημα, αλλά και συνολικά το ΣΣΕΘ, με τα συνθετικά στοιχεία του, να συνεισφέρει στην παράλληλη ενεργειακή και αντισεισμική προστασία. Προς αυτή την κατεύθυνση ανοίγονται 3 οδοί διερεύνησης και εφαρμογής: (ι) αυτή της ανακυκλιζόμενης συμπεριφοράς των σύνθετων συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης, ως προσαρτήματα επί τοιχοπληρωμένων πλαισίων, και συνακόλουθα η ανάπτυξη ενός τεχνικού πλαισίου πιστοποίησης, (ιι) αυτή της συνεισφοράς των ΣΣΕΘ στην εντός και εκτός επιπέδου απόκριση των τοιχοπληρώσεων και (ιιι) αυτή του συστήματος ΣΣΕΘ-τοιχοπλήρωσης στην αναβάθμιση του φέροντος οργανισμού. Κλείνοντας, κρίνεται απόλυτα αναγκαίο να γίνει αναφορά στα παρακάτω ζητήματα, επιτελικού χαρακτήρα, που θα δώσουν πρακτική ώθηση στα όσα αναφέρθηκαν στα παραπάνω: ● Η Πολιτεία θα πρέπει να ανοίξει τον διάλογο για τα θέματα της παράλληλης ενεργειακής και αντισεισμικής αναβάθμισης. Περαιτέρω, θα πρέπει να υποστηρίξει τις έρευνες εφαρμοσμένου και τεχνολογικού χαρακτήρα και επιπλέον να υποβοηθήσει την ανάπτυξη τεχνικών κανονισμών σχεδιασμού αντίστοιχων συστημάτων. Σε κάθε περίπτωση, αυτός ο νέος αναβαθμισμένος κύκλος θα οδηγήσει στην δημιουργία νέων προϊόντων, νέων θέσεων εργα-

σίας, ενδυναμώνοντας την εγχώρια βιομηχανία, παράλληλα δημιουργώντας συνθήκες εξωστρέφειας. ● Η ελληνική βιομηχανία έχει αναπτύξει συνεργατικές σχέσεις με τα ερευνητικά εργαστήρια των πανεπιστημίων, έχει φέρει συγκεκριμένα αποτελέσματα, τα οποία πάντα χρήζουν εξέλιξης και αναβάθμισης, ωστόσο δεν διαθέτει συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο που θα οδηγήσει στην ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στα τρέχοντα τεχνικά έργα. ● Τέλος, οι εργασίες ενεργειακής και αντισεισμικής αναβάθμισης θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από την εξειδίκευση των τεχνιτών-εφαρμοστών. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι αναγκαία η ενδυνάμωση της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, η έλλειψη της οποίας χαρακτηρίζει τα έργα που εκτελούνται στην ελληνική επικράτεια. *Ο κ. Άνθιμος Σ. Αναστασιάδης είναι Δρ Πολιτικός Μηχανικός, ΑSAναστασιάδης & Συνεργάτες, www.asacon.eu. Ο κ. Χρήστος Μ. Χατζηάστρου είναι Χημικός MSc., Δ/ντής Τεχνικής Υποστήριξης FIBRAN Α.Ε., www.fibran.gr ■

CONSTRUCTION |

INTERVIEW

ΕΥΘΎΜΙΟΣ ΜΠΑΚΟΓΙΆΝΝΗΣ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΌΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ ΈΝΑΝΤΙ ΦΥΣΙΚΏΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΏΝ Ο Ευθύμιος Μπακογιάννης, Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, μας μιλά για την ετοιμότητα του πολεοδομικού σχεδιασμού στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και για τα έργα που πρόκειται να υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια. ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΏΡΓΟ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ

40 | C O N S T R U C T I O N

Πώς ο άρτιος πολεοδομικός σχεδιασμός μπορεί να συμβάλει στην προστασία από φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες, πυρκαγιές και σεισμούς; Στη σχετική υπουργική απόφαση για τις προδιαγραφές των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων, υπάρχει ειδικό κεφάλαιο στο οποίο περιγράφονται λεπτομέρειες για το σχεδιασμό της κάθε χωρικής ενότητας. Για παράδειγμα, έχουμε περιοχές στις οποίες γνωρίζουμε ότι υπάρχει εντονότερη σεισμική δραστηριότητα. Επομένως, σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει μέριμνα για τη δημιουργία χώρων συγκέντρωσης του πληθυσμού, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τη δημιουργία προσωρινών καταλυμάτων. Ένα δεύτερο στοιχείο του σχεδιασμού, είναι η εφαρμογή τεχνικών λύσεων βασισμένες σε ήπιες περιβαλλοντικές υποδομές (nature based solutions), που ήδη εφαρμόζονται στο εξωτερικό. Πρόκειται για διαμόρφωση μεγάλων υπαίθριων χώρων,

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν ένα πρώτο σημείο ανάσχεσης σε περίπτωση έντονων πλημμυρών. Για παράδειγμα ένα γήπεδο πόλης ή ένας κοινόχρηστος χώρος π.χ. πλατεία, θα μπορούσε να είναι υποβαθμισμένος υψομετρικά από το υφιστάμενο οδικό δίκτυο, ώστε να συγκεντρώσει ένα μεγάλο μέρος από το έντονο πλημμυρικό φαινόμενο και να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά το σύστημα απορροής των ομβρίων υδάτων. Συνεπώς, δίνεται προτεραιότητα σε τέτοιες παρεμβάσεις, οι οποίες θα καταστήσουν τις πόλεις μας πιο ασφαλείς, αλλά και ικανές να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της περιβαλλοντικής κρίσης, τα οποία σημειώνουν σημαντικές εντάσεις τα τελευταία χρόνια. Μπορείτε ενδεικτικά να αναφέρετε τα σημαντικότερα έργα, που έχουν γίνει σε αστικά κέντρα και δασικές περιοχές για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους καταστροφών; Στην περίπτωση των δασικών πυρκαγιών, η πρώτη παρέμβαση που γίνεται είναι η τοποθέτηση κορμοδεμάτων, προκειμένου να αποφευχθεί η διάβρωση του εδάφους και να αποτραπεί, μέσω της απορροής των ομβρίων, η μεταφορά φερτών υλικών προς το αστικό περιβάλλον. Εξίσου σημαντική είναι η συστηματική δενδροφύτευση και η φυσική αναδάσωση, καθώς και η ύπαρξη μικρών τεχνικών έργων, τα οποία θα οδηγούν τα όμβρια ύδατα προς τους φυσικούς αποδέκτες ή προς τη θάλασσα. Στην περίπτωση άλλων φυσικών καταστροφών, όπως οι φωτιές και οι σεισμοί, έχουν εκπονηθεί σχέδια εκτάκτου ανάγκης. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός αποτελεί έναν προληπτικό σχεδιασμό, στον οποίο προβλέπονται χώροι συγκέντρωσης, οδοί διαφυγής και ένα κατάλληλο οδικό δίκτυο για την προσπέλαση των οχημάτων ασφαλείας και την εκκένωση του πληθυσμού, εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο. Επομένως, κατά τον σχεδιασμό λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή και με αυτό το κριτήριο προβλέπονται οι κατάλληλες υποδομές και το πεδίο αρμοδιότητας του κάθε φορέα για να τις υλοποιήσει. Θεωρείτε ότι η πρωτεύουσα χρειάζεται επιπλέον έργα, που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αντιπλημμυρική και αντιπυρική προστασία της; Αν ναι, ποια είναι αυτά; Στο πυκνοδομημένο τμήμα της πρωτεύουσας πράγματι υπάρχουν σοβαρά θέματα, που σχετίζονται με τη δημόσια ασφάλεια

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

σε περίπτωση ισχυρού σεισμού ή αστικής πυρκαγιάς. Υπάρχει πρόβλεψη από τον πολεοδομικό σχεδιασμό για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων και οδών διαφυγής, αλλά κυρίως για τον τρόπο διαχείρισης του πληθυσμού κατά τη διάρκεια μίας τέτοιας κρίσης. Σε πολλές περιοχές και ειδικότερα κατά μήκος του παράκτιου μετώπου της Αττικής, που παλαιότερα αναπτυσσόταν η Β κατοικία, κυριαρχεί μια έλλειψη σχεδιασμού, που αποδεικνύεται από τους στενούς δρόμους που καταλήγουν σε αδιέξοδα, τις λαβυρινθώδεις διακλαδώσεις και τις ανεπαρκείς διεξόδους προς μεγάλους κοινόχρηστους χώρους, στους οποίους μπορούν να συγκεντρωθούν με ασφάλεια οι πολίτες. Αυτές είναι παθογένειες, που έχουν συσσωρευτεί με το πέρασμα των τελευταίων 50 χρόνων, συμβάλλοντας καθοριστικά στην εικόνα αυτή η αυθαίρετη και η εκτός σχεδίου δόμηση. Με τα Ειδικά και Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια θα προταθούν παρεμβάσεις, που θα αναπτύξουν αισθητά την ανθεκτικότητα της πρωτεύουσας στις φυσικές καταστροφές. Άμεσα μέτρα που θα μπορούν να ληφθούν είναι οι διανοίξεις οδών, οι οριοθετήσεις των ρεμάτων και η αντικατάσταση μέρους της βλάστησης μεταξύ δάσους και αστικού περιβάλλοντος με υδρόφιλα φυτά, σχηματίζοντας πράσινες αντιπυρικές ζώνες. Υπάρχουν ανασταλτικοί παράγοντες που εμποδίζουν την υλοποίηση τέτοιων έργων στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας; Ο οικονομικός είναι ένας καίριος παράγοντας, που εμποδίζει την εκτεταμένη υλοποίηση υποδομών στο σύνολο της επικράτειας. Ωστόσο κατά τη γνώμη μου, δεν είναι απαραίτητο να γίνουν έργα πολύ μεγάλου προϋπολογισμού. Θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν οι ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις, προκειμένου να υπάρξουν συνθήκες ασφαλούς πρόσβασης, προσπέλασης και διαφυγής του πληθυσμού, ώστε να επιτυγχάνεται η προστασίας της ανθρώπινης ζωής σε ποσοστό που θα αγγίζει το 100%. Αν γίνεται λόγος για πλήρη πρόληψη και προστασία της ιδιοκτησίας σε όλη την επικράτεια, το κόστος είναι τεράστιο και σχεδόν καμία χώρα στον κόσμο δεν το έχει πετύχει. Μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα αποτελεί η αυθαίρετη και η εκτός σχεδίου δόμηση, η οποία δεν πληροί τις απαραίτητες προδιαγραφές. Καταλυτικός είναι και ο κοινωνικός παράγοντας, καθώς οι πολίτες πρέπει να κατανοήσουν τη σημασία της ανθεκτικό-

Ευθύμιος Μπακογιάννης, Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας

τητας των πόλεων και να είναι δεκτικοί ακόμα και σε τυχόν απομειώσεις της ατομικής τους περιουσίας, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει το θεσμικό πλαίσιο για τις απαλλοτριώσεις, σε περιπτώσεις που απαιτούνται παρεμβάσεις πολεοδομικού σχεδιασμού για την ανθεκτικότητα και την πολιτική προστασία. Πώς οραματίζεστε την Ελλάδα της επόμενης δεκαετίας αναφορικά με τη αντιπλημμυρική και αντιπυρική ασφάλεια; Η τεχνολογία μας βοηθά να προβλέπουμε αρκετά έγκαιρα τις φυσικές καταστροφές, με συνέπεια να είναι πιο εύκολος ο στρατηγικός σχεδιασμός. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδιασμού βέβαια, απαιτούνται οι κατάλληλες υποδομές. Ήδη πάνω από 300.000.000 ευρώ έχουν μπει στο ταμείο ανάκαμψης για να υλοποιηθεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα αναδάσωσης, που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας. Οι αναδασώσεις θα είναι στοχευμένες σε επίπεδο φύτευσης και σε επίπεδο σχεδιασμού πρόληψης, εξασφαλίζοντας ζώνες πυρασφάλειας και διόδους για τα πυροσβεστικά οχήματα. Επιπλέον, οι περιφέρειες έχουν βάλει στον προϋπολογισμό τους χρήματα για την οριοθέτηση των ρεμάτων και την ολοκλήρωση έργων, τα οποία θα συμβάλουν στην καλύτερη διαχείριση των ομβρίων υδάτων. Τα επόμενα χρόνια αναμένεται να γίνουν πολλαπλά έργα για την αντιμετώπιση φαινομένων πυρκαγιάς και πλημμυρών σε πλήθος ελληνικών περιοχών. Τέλος, ο ΟΑΣΠ εξετάζει ζητήματα που αφορούν τον αντισεισμικό κανονισμό σε περιοχές με ισχυρή σεισμική δραστηριότητα, όπως η Κρήτη, θέτοντας αυστηρότερα κριτήρια στον τρόπο με τον οποίο δομούνται τα κτίρια. ■

CONSTRUCTION |

OPINION

Η ΕΥΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην αύξηση των πλημμυρικών φαινομένων και των πυρκαγιών; TOY ΜΙΧΆΛΗ ΔΙΑΚΆΚΗ

ις τελευταίες δεκαετίες, στα επιστημονικά αρχεία καταγράφεται αύξηση των καταστροφικών γεγονότων, που έχουν να κάνουν με φαινόμενα, τα οποία συνδέονται με το κλίμα. Ακραία γεγονότα που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια, όπως η πλημμύρα της Μάνδρας με 24 νεκρούς και η πυρκαγιά στο Μάτι με 102 νεκρούς, μας έχουν δείξει ότι ως κοινωνία παραμένουμε σχεδόν το ίδιο ευάλωτοι, όπως στα μέσα ή ακόμα και στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.

ΑΎΞΗΣΗ ΦΥΣΙΚΏΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΏΝ

Τα θύματα από καταστροφές αυξάνονται και το κόστος των βλαβών στο δομημένο περιβάλλον σε υποδομές και περιουσίες έχει εκτιναχθεί, μολονότι τα αντιπλημμυρικά έργα, τα σχέδια και οι πρωτοβουλίες μείωσης του κινδύνου έχουν πληθύνει. Εντούτοις, δεν έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος σε ότι αφορά τις επιπτώσεις των κλιματικών καταστροφών, είτε σε οικονομική ή είτε σε κοινωνική βάση. Σε ότι αφορά το δομημένο περιβάλλον, μπορεί τα κτίρια να έχουν ενισχυθεί σε σχέση με την στατική τους επάρκεια τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω και των αντισεισμικών κανονισμών, παρόλα αυτά όμως, τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι τα κτίρια παραμένουν τρωτά σε φαινόμενα, όπως οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές σε ανησυχητικό βαθμό.

42 | C O N S T R U C T I O N

ΤΡΩΤΌΤΗΤΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΏΝ

Σε ότι αφορά τις πλημμύρες από πρόσφατες καταστροφές, όπως η πλημμύρα της Εύβοιας τον Αύγουστο του 2020 ή η πλημμύρα της Μάνδρας το 2017, είναι έκδηλο, ότι τα κτίρια υφίστανται σημαντικές βλάβες σε εξωτερικά και εσωτερικά στοιχεία στο επίπεδο των υπογείων και του ισογείου. Από εκτεταμένη έρευνα στα κτίρια της Αττικής έχει προκύψει, ότι η τρωτότητά τους στα πλημμυρικά φαινόμενα μπορεί να αυξηθεί δραματικά, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους. Συγκεκριμένα, η ύπαρξη ράμπας υπόγειου γκαράζ τριπλασιάζει τις πιθανότητες να πλημμυρίσει ένα κτίριο εσωτερικά, ενώ διάφορα ανοίγματα στο επίπεδο του εδάφους ή και κάτω από αυτό (πόρτες, παράθυρα προς το υπόγειο, ανοίγματα τύπου court anglaise κ.α.) αυξάνουν την πιθανότητα πλημμύρας κατά 2 έως 4 φορές. Επίσης, η πιλοτή ενισχύει την τρωτότητα κάποιων τμημάτων της οικοδομής, αλλά και συνδέεται σε ορισμένες περιπτώσεις με ζημιές σε κινητή περιουσία. Αντίθετα, κατά την έρευνα βρέθηκε ότι σε κτίσματα που εφάπτονται άλλων οικοδομών σε δύο τουλάχιστον πλευρές, η πιθανότητα να πλημμυρίσουνε είναι μειωμένη. Τέλος επιβεβαιώθηκε σε πολλές περιπτώσεις, ότι πετρόκτιστα και πλινθόκτιστα κτίρια, εμφανίζουν αρκετά μεγαλύτερη τρωτότητα σε ότι αφορά τη στατικότητά τους κατά τη διάρκεια πλημ-

μυρών, σε σύγκριση με τα κτίρια οπλισμένου σκυροδέματος ή και μεταλλικές κατασκευές.

ΠΥΡΑΣΦΆΛΕΙΑ ΒΆΣΕΙ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Σε ότι αφορά τις δασικές πυρκαγιές, προκύπτει από έρευνες, ότι τον πρώτο λόγο τον έχει το υλικό κατασκευής. Τα κτίρια από ξύλο ή από άλλα ευτελή υλικά είναι απαγορευτικά για περιοχές εντός ή πλησίον των δασικών εκτάσεων, σε αντίθεση με τα κτίρια οπλισμένου σκυροδέματος. Εκτός όμως από το κύριο δομικό υλικό, το υλικό και το είδος της στέγης (προτιμάται το δώμα και όχι η κεραμιδοσκεπή), το υλικό των παραθύρων, οι πέργκολες και φυσικά η καύσιμη ύλη στα περιφερειακά του κύριου κτίσματος, (όπως αποθήκες, δέντρα στον κήπο, δεξαμενές πετρελαίου κ.α.) καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό, αν το κτίριο θα καεί ή όχι. Τα χαρακτηριστικά αυτά παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο, που μπορεί κανείς να δει σπίτια εντελώς καμένα, δίπλα σε σπίτια που έχουν μηδενικές ζημιές ή απλούς αποχρωματισμούς ή μικροεπιπτώσεις στα επιχρίσματα. Η παρουσία ξύλου ή άλλων εύφλεκτων υλικών σε κουφώματα και στέγη, αυξάνουν κατά πολύ την ευπάθεια και δυνητικά, καθιστούν μια οικία συνέχεια της καύσιμης ύλης, ειδικά σε ζώνες μίξης δασών-οικισμών (π.χ. Μάτι, Ιπποκράτειος Πολιτεία κ.α.).

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

ΚΊΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΏΠΙΝΗ ΖΩΉ

Τα χαρακτηριστικά αυτά και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, έχουν σημαντική επίδραση στην τρωτότητα των κτισμάτων, τόσο στις πλημμύρες, όσο και στις δασικές πυρκαγιές και έχει βρεθεί ότι οδηγούν σε σημαντικές επιπτώσεις, τόσο στο επίπεδο των δομικών στοιχείων μιας οικοδομής, όσο και σε επίπεδο οικοσκευής. Ιδιαίτερα σημαντικό όμως, είναι το γεγονός, ότι τα ευπαθή κτίσματα είναι χώροι στους οποίους παρατηρούμε και ανθρώπινες απώλειες ή και τραυματισμούς. Δεδομένου, ότι στατιστικές συσχετίσεις των παραπάνω χαρακτηριστικών με την ευπάθεια των κτιρίων, αλλά και την επικινδυνότητα για τους χρήστες τους, έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά από πολλά ερευνητικά κέντρα σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, σε πολλά επιστημονικά φόρουμ των τελευταίων ετών, υπάρχουν

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Εξαιτίας των φυσικών καταστροφών, προκαλούνται τεράστιες ζημιές στις κτιριακές υποδομές, παρόλο που τα έργα προστασίας και πρόληψης έχουν πληθύνει

εισηγήσεις για την άμεση θέσπιση πλαισίου και κανονισμών για την θωράκιση των κτιρίων και τον αντιπλημμυρικό και αντιπυρικό σχεδιασμό τους. Επιστήμονες και ινστιτούτα ανά τον πλανήτη ελπίζουν, ότι με την χαρτογράφηση των πιο τρωτών κτιρίων, αλλά και την πιστή εφαρμογή των κανονισμών, ειδικά σε επικίνδυνες περιοχές, θα δούμε μια σημαντική βελτίωση στην ανθεκτικότητα των οικισμών μας απέναντι στις αυξανόμενες καταστροφές, που φέρνει η κλιματική κρίση. Η ανθεκτικότητα αυτή είναι βέβαιο, ότι θα επηρεάσει συνολικά την ανθεκτικότητά μας ως κοινωνία, αφού το σπίτι, η επιχείρηση ή ο χώρος δουλειάς μας, συνδέονται άρρηκτα με την οικονομία και αποτελούν πολύ σημαντικά τμήματα της ζωής όλων μας. * Ο Μιχάλης Διακάκης είναι Δρ Γεωλογίας και Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΠΑ ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ: ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΕΡΓΩΝ Πράσινη χρηματοδότηση, ΣΔΙΤ, πρότυπες προτάσεις και Ομόλογα Έργων είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορούν να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη μεσαίων και μεγάλων έργων στην Ελλάδα. ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΔΑΪΛΑ

44 | C O N S T R U C T I O N

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

ροκειμένου να είναι εφικτή η υλοποίηση έργων υποδομών, και εν γένει μεσαίων και μεγάλων έργων, πρέπει να έχουν εξασφαλιστεί οι απαραίτητοι οικονομικοί πόροι -είτε πρόκειται για ιδιωτική χρηματοδότηση είτε κυρίως για δημόσια. Ένα παράδειγμα χρηματοδοτικού εργαλείου που ακούμε έντονα τους τελευταίους μήνες είναι το Ταμείο Υποδομών, στόχος του οποίου είναι η προσφορά ευνοϊκών όρων χρηματοδότησης στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα για την υλοποίηση μικρών και μεσαίων έργων δίνοντας έμφαση στους τομείς της ενέργειας, του περιβάλλοντος και της αστικής ανάπτυξης. Δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης για έργα, τόσο επειδή το απαιτούν οι συνθήκες της εποχής όσο και οι ίδιοι οι πολίτες, ποια άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν;

ΠΡΑΣΙΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ (GREEN FINANCING)

Τα τελευταία χρόνια, η διεθνής προσοχή στρέφεται όλο και περισσότερο στην πράσινη χρηματοδότηση, δηλαδή τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις σε έργα και πρωτοβουλίες βιώσιμης ανάπτυξης, περιβαλλοντικά προϊόντα και πολιτικές που ενθαρρύνουν την ανάπτυξη μιας πιο βιώσιμης οικονομίας. Δεδομένου ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη βιώσιμη ανάπτυξη, είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο το οποίο αξίζει να διερευνηθεί και αξιοποιηθεί περαιτέρω. Επί του θέματος μιλάει η Τέσσα Αυγερινού, μέλος του ΚΕΜΕΛ, πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων, πιστοποιημένη Mentor και πρώην Γεν. Δ/ντρια ΕΤΕΑΝ ΑΕ (σήμερα Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα). Όπως η ίδια αναφέρει, «τα δημόσια έργα υποδομών, ως αναπτυξιακό εργαλείο με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην οικονομία, πραγματοποιούνται παραδοσιακά με πρωτοβουλία του κράτους και χρηματοδοτούνται είτε από εθνικούς δημόσιους πόρους είτε από συνδυασμό εθνικών και ενωσιακών κεφαλαίων. Τα έργα υποδομής προτεραιοποιούνται με βάση την συμβολή τους στην στρατηγική ανάπτυξης, με έμφαση σήμερα στην πράσινη ανάπτυξη. Διαχρονικά αναπτύχθηκαν μοντέλα «συνεργατικής» διαχείρισης και χρηματοδότησης των επενδύσεων υποδομών μεταξύ Δημόσιου, ευρωπαϊκών και ιδιωτικών φορέων, με σκοπό την εξασφάλιση όχι μόνο πρόσθετων οικονομικών πόρων αλλά και την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων εκάστου συμβαλλομένου

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

(στην Ευρώπη το μοντέλο ΣΔΙΤ) με θετικό αποτέλεσμα. Η καλή αυτή συνεργατική πρακτική είναι η αφετηρία για την οικοδόμηση του εγχώριου οικοσυστήματος πράσινης χρηματοδότησης (green financing), δηλαδή ενός ευρέως φάσματος χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών που μπορούν να διαχωριστούν σε τραπεζικά, επενδυτικά και ασφαλιστικά, όπως Green Bonds/loans, Blue loans/bonds, ESG-linked finance, Green venture capital, Climate risk insurance, με τη δραστηριοποίηση, συνεργασία και συμμετοχή «παικτών» της αγοράς, όπως οι πάροχοι κεφαλαίων (π.χ. συνταξιοδοτικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες, εμπορικά καταπιστεύματα) και οι ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί (π.χ. εμπορικές τράπεζες, επενδυτικές τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων) και οι ευρωπαϊκοί και διεθνείς χρηματοδοτικοί οργανισμοί και funds. Το κράτος δίνει κίνητρα για την «συνεργατική» χρηματοδότηση των επενδύσεων δημοσίων υποδομών που εντάσσονται σε τρείς άξονες α)συμμετοχή του δημοσίου ή δημοσίων φορέων με ευνοϊκούς όρους(όρους αγοράς ή χαμηλότερους), β)δημιουργία και παροχή εργαλείων μείωσης των κινδύνων (π.χ. εγγυήσεις, ασφάλιση κινδύνων, swaps) και γ) δωρεάν τεχνική βοήθεια και μελέτες σκοπιμότητας των επενδύσεων πριν την συμμετοχή των ιδιωτών. Ένα πλέγμα συμπληρωματικών δράσεων και πολιτικών μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των εργαλείων αυτών, όπως φορολογικά κίνητρα επενδύσεων στην πράσινη ανάπτυξη, καθιέρωση κινήτρων χρήσης πράσινων προϊόντων. Στην Ελλάδα, μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί τρεις εκδόσεις πράσινων ομολόγων (δύο διεθνείς και μία εγχώρια η έκδοση ομολόγου με ρήτρα βιωσιμότητας (Sustainability Linked Bond)».

Παντελής Λάμπρου, Συνιδρυτής & CEO P&I

ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ (ΣΔΙΤ)

Οι Συμπράξεις Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) είναι ένας τρόπος χρηματοδότησης έργων ο οποίος δημιουργεί μια επωφελή σχέση ανάμεσα στον δημόσιο, καθώς -μεταξύ άλλων- αξιοποιείται η τεχνογνωσία και η αποτελεσματικότητα του ιδιωτικού τομέα ενώ το Δημόσιο διατηρεί ισχυρό εποπτικό ρόλο. Το δε τελικό αποτέλεσμα είναι η κατασκευή ποιοτικών έργων και η παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου στους πολίτες. Ο Δημήτρης Τάσιος, Οικονομολόγος, τονίζει -μεταξύ άλλων- ότι τα περισσότερα

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT έργα ΣΔΙΤ χαρακτηρίζονται από έγκαιρη παράδοση, χωρίς να υπερβαίνουν τους προϋπολογισμούς. Όπως μας αναλύει, «οι ΣΔΙΤ γεννήθηκαν ακριβώς από την ανάγκη διεθνώς να εξευρεθούν έξυπνες και σύγχρονες αναπτυξιακές λύσεις με στόχο τη μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων κάθε οικονομίας. Έχει παρατηρηθεί ότι η πλειοψηφία των έργων που γίνονται μέσω ΣΔΙΤ παραδίδονται εγκαίρως και σύμφωνα με τον συγκεκριμένο προϋπολογισμένο κόστος, και όχι υπερτιμημένο σε σχέση με το αρχικό κόστος, όπως συχνά συμβαίνει στις συμβάσεις αμιγώς δημοσίων επενδύσεων. Κλειδί για την επιτυχία, σύμφωνα και με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, είναι η πολύ στενή συνεργασία των χρηματοδοτών τραπεζιτών και του δημόσιου τομέα, και ειδικότερα «η διαδικασία διαγωνισμού θα πρέπει να είναι ανοιχτή, διαφανής και ανταγωνιστική». Αυτό που επισημαίνουν τραπεζικοί κύκλοι διεθνώς είναι πως η αποτελεσματική λειτουργία συμβάσεων ΣΔΙΤ απαιτεί το Δημόσιο, οι ιδιώτες και οι τράπεζες να δημιουργήσουν μικτές ομάδες διαφόρων ειδικοτήτων (οικονομικοί-τεχνικοί-νομικοί) που θα διαχειριστούν συντονιστικά το project από τη γέννησή του ως το τέλος της υλοποίησής τους». Αξίζει να αναφερθεί πως ήδη βλέπουμε τον σχεδιασμό σημαντικών έργων στη χώρα μας που αναμένεται να χρηματοδοτηθούν με αυτόν τον τρόπο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το φράγμα Χαβρία

Οι πρότυπες προτάσεις δίνουν τη δυνατότητα σε ιδιώτες να προτείνουν έργα που δεν έχουν δημοπρατηθεί, περιλαμβάνοντας όλες τις απαραίτητες μελέτες 46 | C O N S T R U C T I O N

στη Χαλκιδική, το πρώτο φράγμα που θα υλοποιηθεί μέσω ΣΔΙΤ, και το Κέντρο Καινοτομίας στην Πειραιώς, και συγκεκριμένα στο πρώην κτίριο της ΧΡΩΠΕΙ.

ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ένα άλλο μοντέλο χρηματοδότησης είναι οι πρότυπες προτάσεις, με τη διαβούλευση του σχετικού νομοσχεδίου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών να ξεκινάει στις 17/11/2021. Όπως αδήλωσε ο Υπουργός Υποδομών, Κωνσταντίνος Καραμανλής, «με την προώθηση του παρόντος σχεδίου νόμου θεσπίζεται το πλαίσιο των πρότυπων προτάσεων για έργα υποδομής ως μία εναλλακτική λύση στη διαδικασία σύλληψης και ωρίμανσης έργων υποδομών με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος αναλαμβάνει την πρωτοβουλία και συμμετέχει ενεργά στον εντοπισμό και την ωρίμανση ενός έργου, πάντα σε συνάρτηση με το σχεδιασμό του κράτους». Σύμφωνα με τον κ. Τάσιο, «οι πρότυπες προτάσεις να δίνουν τη δυνατότητα σε ιδιώτες να προτείνουν έργα τα οποία δεν έχουν δημοπρατηθεί, και να περιλαμβάνουν όλες τις απαραίτητες τεχνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές μελέτες για την υλοποίηση των προτεινόμενων έργων. Εφόσον μια τέτοια πρόταση αξιολογηθεί θετικά, θα προχωράει η διαδικασία δημοπράτησης του προτεινόμενου έργου ώστε αυτό να υλοποιηθεί είτε με σύμβαση παραχώρησης είτε με ΣΔΙΤ. Ο ιδιώτης που θα έχει προτείνει την επένδυση θα πριμοδοτείται στη διαγωνιστική διαδικασία, ενώ σε περίπτωση που δεν κηρυχθεί μειοδότης του έργου θα έχει το δικαίωμα να ισοφαρίσει τη χαμηλότερη προσφορά ή να αποζημιωθεί για τα έξοδα που δαπάνησε στη διαγωνιστική διαδικασία».

ΟΜΟΛΟΓΑ ΕΡΓΩΝ (PROJECT BONDS)

Τέλος, ένα εναλλακτικό και συμπληρωματικό εργαλείο χρηματοδότησης μπορούν να αποτελέσουν τα Ομόλογα Έργων (Project Bonds) μέσω των οποίων οι χρήστες των έργων μπορούν να αποκτήσουν και ρόλο επενδυτή, κάτι που επιφέρει θετικά αποτελέσματα, όπως αναφέρει ο Παντελής Λάμπρου, Συνιδρυτής & CEO της P&I. «Σήμερα οι διαθέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι και οι πολίτες επιζητούν επιτακτικά υψηλή ποιότητα, λογικό κόστος, ασφάλεια και σταθερότητα στις υπηρεσίες που λαμ-

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

βάνουν, ενώ, ως φορολογούμενοι, αξιολογούν αυστηρά την κατανομή αυτών που έχουν εισφέρει. Σε αυτό το πλαίσιο, που υπαγορεύεται ως αναγκαιότητα από τη συγκυρία αλλά και απαίτηση από την κοινωνία, είναι πλέον ευρύτερα αποδεκτό ότι ο σχεδιασμός, η υλοποίηση, η λειτουργία και η συντήρηση μεγάλων έργων θα πρέπει να υιοθετεί επιχειρηματικό μοντέλο που όχι μόνο θα δημιουργεί και θα παραδίδει αξία στους πολίτες αλλά θα είναι εφικτό να αμειφθεί (μετρήσιμη αποδοτικότητα) για τη σχετική παροχή υπηρεσίας, ώστε να μπορεί να εξασφαλίσει τους πόρους για την περαιτέρω ανάπτυξη και συντήρηση του. Ένα τέτοιο επιχειρηματικό μοντέλο θα είναι ελκυστικό και επενδυτικά ώστε οι πολίτες, εκτός από χρήστες των έργων, θα μπορούν να λειτουργήσουν και ως επενδυτές

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

μέσω Ομολόγων Έργων (Project Bonds). Η δυνατότητα να μπορεί ο χρήστης ενός έργου να λειτουργήσει και επενδυτικά εμπλουτίζει τα κριτήρια και τη βάση αξιολόγησης του έργου. Το «αισθητήριο του επενδυτή» μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη επιλογή και κατανομή των διαθέσιμων πόρων αλλά και να προσελκύσει διαθέσιμα επενδυτικά κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές. Η δε συμμετοχή των επενδυτών στην ομάδα των ενδιαφερόμενων μερών (stakeholders) θα εξορθολογίσει το έργο και να παίξει καταλυτικό ρόλο στην επιτάχυνση υλοποίησης του. Η πρόταση αυτή θα μπορούσε να συνδυαστεί με την εισαγωγή των ομολόγων σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά ώστε η διαφάνεια που θα εξασφαλιστεί να διευρύνει περαιτέρω το επενδυτικό ενδιαφέρον», καταλήγει. ■

CONSTRUCTION |

OPINION

ΜΕΤΟΧΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΕΟΥΣ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗΝ COVID-19 ΕΠΟΧΗ Θετικά μηνύματα από το ελληνικό χρηματιστήριο σε μια δύσκολη χρονιά. Η χρηματιστηριακή αγορά έχει και παλμό και ζωή και διάθεση να συνδράμει με τις δυνάμεις της στη χρηματοδότηση της δραστηριότητας των εταιρειών εκείνων που δείχνουν να πρωταγωνιστούν στην αναδόμηση της χώρας. ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΝΙΝΙΟΥ Η αλήθεια είναι πως το 2021 ξεκίνησε με υψηλές προσδοκίες για την καταστολή της πανδημίας Covid-19 και των επιπλοκών που αυτή προκάλεσε -και συνεχίζει να προκαλεί- σε βασικές πτυχές της οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως, όπως η διαθεσιμότητα και οι τιμές των πρώτων υλών, η εφοδιαστική αλυσίδα, η ενισχυμένη ζήτηση και η επακόλουθη αύξηση του πληθωρισμού, οι ακραίες μεταβολές στις τιμές των ενεργειακών πόρων κ.α. Οι μεγάλες αυτές προσδοκίες, αν και τροφοδοτήθηκαν κατά κανόνα από τα εργαλεία της επιστήμης και τη συντεταγμένη δράση των κοινωνιών με στόχο την καταπολέμηση της πανδημίας, δεν μπορούμε να πούμε πως απέδωσαν το αναμενόμενο κοινωνικό αποτέλεσμα, αφού στο κατώφλι του 2022 τα προβλήματα λόγω των μεταλλάξεων, αλλά και σε έναν βαθμό των αμφισβητήσεων, παραμένουν σημαντικά και οι εξελίξεις αβέβαιες. Σε αυτό όμως το κλίμα αβεβαιότητας τόσο καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021 αλλά και κατά πως φαίνεται και για Q1 του 2022, οι αγορές κεφαλαίου σχεδόν σε παγκόσμια εμβέλεια παρέμειναν όχι μόνο ζωντανές αλλά σε υψηλή ένταση και δραστηριότητα, τροφοδοτούμενες από τη μεγάλη ρευστότητα, το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος του χρήματος και τις θετικές, στην πλειοψηφία τους, επιδόσεις των εταιρικών μεγεθών.

48 | C O N S T R U C T I O N

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ: ΔΟΞΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΛΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Και μπορεί το ελληνικό χρηματιστήριο να εμφάνισε για όλο το 2021 μια δυστονική κινητικότητα που εκφράστηκε είτε με ακραίες μεταβολές είτε με άπνοια και εικόνα απαξίωσης ανά περιόδους, διαψεύδοντας μάλιστα τις προσδοκίες σχεδόν του συνόλου των εμπλεκόμενων παραγόντων για μια καλή επίδοση της αγοράς στο έτος που διατρέξαμε, ωστόσο παρουσίασε και κάποια σημαντικά αισιόδοξα σημάδια ως ακολούθως. Οι εκδόσεις χρέους των ελληνικών επιχειρήσεων με τη μορφή διαπραγματεύσιμων ομολόγων στο Χρηματιστήριο Αθηνών μέσω δημόσιας προσφοράς, απευθυνόμενες σε επενδυτές/αποταμιευτές κάθε βεληνεκούς, εμφανίστηκαν σταδιακά στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, ξεκινώντας το 2017. Το 2021 έφτασαν να αποτελούν αφενός σημαντική πηγή χρηματοδότησης των ελληνικών επιχειρήσεων και αφετέρου πόλο έλξης για τους επενδυτές κάθε κατηγορίας που έβρισκαν πλέον πρόσβαση σε επενδύσεις, ακόμη και για μικρά ποσά, με ικανοποιητική απόδοση και μεγάλη διάρκεια. Κατά τη διάρκεια του έτους, επτά νέες ομολογιακές εκδόσεις ξεκίνησαν τη δια-

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

πραγμάτευσή τους στο Χρηματιστήριο Αθηνών με τα ποσά που αντλήθηκαν να φτάνουν σε ύψος περίπου το 1,5 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο ποσοστό των κεφαλαίων αυτών χρηματοδότησε τις δραστηριότητες ελληνικών εταιρειών με άμεση ή έμμεση σχέση με τις υποδομές, αποδεικνύοντας το δυναμισμό και την πρωτογενή χρησιμότητα της χρηματιστηριακής αγοράς στην ανάπτυξη της οικονομίας ακόμη και όταν οι επιδόσεις του Γενικού Δείκτη και η δευτερογενής συναλλακτική δραστηριότητα δεν προσέφεραν πολλές δικαιολογίες για παρόμοια αισιοδοξία. Παράλληλα, το 2021 έστειλε αρκετά θετικά μηνύματα όσον αφορά και τη διάθεση των επενδυτών, θεσμικών και ιδιωτών, να συνδράμουν την επιχειρηματική δραστηριότητα και μέσω των μετοχικών εκδόσεων συμμετέχοντας με υψηλό ρυθμό ανταπόκρισης στις αυξήσεις κεφαλαίων που πραγματοποιήθηκαν τόσο στον τραπεζικό κλάδο όσο και στις αυξήσεις- ορόσημο του κεφαλαίου εταιρειών από τους κλάδους της ενέργειας και των μεταφορών.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΖΩΗ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΧΑ

Φτάνουμε λοιπόν σε ένα αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα, γιατί οι αριθμοί δεν

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

λένε ποτέ ψέματα: πως η χρηματιστηριακή αγορά έχει και παλμό και ζωή και διάθεση να συνδράμει με τις δυνάμεις της στη χρηματοδότηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας των εταιρειών εκείνων που δείχνουν να πρωταγωνιστούν στην αναδόμηση της χώρας μετά την περιπέτεια της πρωτοφανούς 10ετούς οικονομικής κρίσης. Το 2021 θύμισε λίγο παλιές καλές εποχές όπου κάθε νέα μετοχική ή χρεωστική έκδοση έβρισκε εξ ορισμού θετική ανταπόκριση, μόνο που τώρα το παιχνίδι έχει ξεκάθαρους και αυστηρούς κανόνες. Οι επίδοξοι εκδότες πρέπει να έχουν όραμα, σχέδιο, αντοχή και να δημιουργούν αξία για να κεφαλαιοποιούν την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Αν στην εικόνα αυτή προσθέσουμε και την ανανεωμένη δυναμική του τραπεζικού κλάδου που κλείνει σταδιακά τις πληγές που άφησε η 10ετής κρίση και ταυτόχρονα ενισχύεται με νέα κεφάλαια, τότε μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα ισχυρό, μη κρατικό, επενδυτικό δίπολο, που αναμένεται να παίξει ακόμη σημαντικότερο ρόλο στη χρονιά που μας ήρθε, σε σχέση με αυτή που μας άφησε. *Ο κ. Αριστοτέλης Νινιός, CIIA, είναι Αντιπρόεδρος ΔΣ της Euroxx ΑΧΕΠΕΥ. ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

ΣΕ ΑΝΟΔΙΚΌ ΜΟΜΈΝΤΟΥΜ ΑΚΊΝΗΤΑ ΚΑΙ REAL ESTATE ΤΟ 2022 Το ακίνητο, ισχυρό χαρτί για μία επιχείρηση από πλευράς απόδοσης και μακροχρόνιας υπεραξίας ΤΗΣ ΈΛΕΝΑΣ ΕΡΜΕΊΔΟΥ

50 | C O N S T R U C T I O N

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

έους κανόνες προσφοράς και ζήτησης στο real estate και τις κατασκευές διαμορφώνουν τα σχέδια επέκτασης των νέων γραμμών του μετρό. Η ζήτηση για ακίνητα στις περιοχές όπου θα περάσουν οι συρμοί του μετρό εμφανίζει μεγάλη κινητικότητα διαμορφώνοντας τους κανόνες της προσφοράς. Το ακίνητο αποτελεί μορφή επένδυσης και μέσο καλύτερου δανεισμού με εμπράγματες ασφάλειες. Το περιοδικό Construction καταγράφει τις πρώτες εκτιμήσεις στελεχών από την αγορά του real estate. Οι κ.κ. Λευτέρης Ποταμιάνος, Πρόεδρος Μεσιτών Ακινήτων Αθηνών και Αττικής, Αργύριος Κουρσιούμης, Prosperity Real Estate Greece, Φώτης Γιόφτσιος, Διευθύνων Σύμβουλος της Ten Brinke Hellas, Τριαντάφυλλος Νικολόπουλος, Διευθυντής Καταστήματος Aspis Real Estate, και Γιώργος Υφαντής, Γενικός Διευθυντής Πωλήσεων Berkshire Hathaway HomeServices Athens Properties, σχολιάζουν τις εξελίξεις, παραθέτοντας τις εκτιμήσεις τους για την πορεία του κλάδου στο προσεχές χρονικό διάστημα.

ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΜΕ ΑΚΊΝΗΤΑ ΔΑΝΕΊΖΟΝΤΑΙ ΕΥΚΟΛΌΤΕΡΑ

Ο υπολογισμός των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων ανά την επικράτεια βοηθά τη φορολογική πολιτική και προσδιορίζει σε κάθε περίπτωση τον φόρο των πολιτών σε σχέση με την περιουσία που αυτοί κατέχουν κάθε έτος. Οι επιχειρήσεις οι οποίες κατέχουν ακίνητα ανάλογα με το ύψος της ακίνητης περιουσίας τους σε αντικειμενική αξία έχουν καλύτερη πρόσβαση σε δανεισμό με εμπράγματες ασφάλειες και μεγαλύτερες αποδόσεις εφόσον προκύπτουν εισοδήματα για αυτές. Στην περίπτωση που είναι μισθωτές οι επιχειρήσεις ενδέχεται να υποστούν, από τις αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών, σημαντικές αυξήσεις στα ζητούμενα μισθώματα των ακινήτων που χρησιμοποιούν από τους εκμισθωτές τους, απαντά ο κ. Λευτέρης Ποταμιάνος σε ερώτηση του περιοδικού. Εξηγώντας το τι σηματοδοτούν οι αλλαγές που γίνονται στο πεδίο των ακινήτων σημειώνει ότι οι επενδυτές θέλουν να έχουν μια σαφή εικόνα σε σχέση με τους φόρους των ακινήτων που τους ενδιαφέρουν και πως οπωσδήποτε μια συνεχής ενημέρωση και επικαιροποίηση των αντικειμενικών αξιών κάνει ξεκάθαρο το τοπίο της οποιασδήποτε επένδυσης σε ακίνητα.

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Επισημαίνει, συμπληρώνοντας, ότι η απότομη αύξηση αντικειμενικών αξιών μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά στην απόφαση ενός επενδυτή λόγω μεγάλης αύξησης της έμμεσης και άμεσης φορολογίας του και να τον κάνει διστακτικό στη γενικότερη απόφασή του. Γι΄ αυτό και το σταθερό φορολογικό πλαίσιο μιας χώρας χωρίς απότομες αλλαγές και με προκαθορισμένη φορολογική πολιτική κάνει ελκυστικότερη την επένδυση και δημιουργεί ασφαλές πεδίο στους επενδυτές. Ερωτώμενος αν το ακίνητο είναι ισχυρό χαρτί για μία επιχείρηση, απαντά πως τα ακίνητα αποτελούν πάγια στοιχεία που αποτελούν ισχυρό χαρτί μιας επιχείρησης τόσο από πλευρά απόδοσης όσο και από πλευράς υπεραξίας μακροπρόθεσμα. Κτίρια και εγκαταστάσεις που μπορεί να διαθέτει μια επιχείρηση οποιασδήποτε μορφής εκτός από την υπεραξία που μπορεί να της δώσουν στη διάρκεια της διακράτησής τους, την απόσβεση μέσω της χρήσης τους, παράλληλα προσδίδουν οντότητα και προοπτικές ανάπτυξης. Στην ερώτηση που ακολούθησε σχετικά με τον υπολογισμό των αποσβέσεων τονίζει πως οι αποσβέσεις των ακινήτων έχουν να κάνουν με την ετήσια φυσιολογική φθορά ενός ακινήτου καθώς και τη χρήση του και οι αποδόσεις συνδέονται με την εκάστοτε χρήση του ακινήτου και τι μπορεί να αποφέρει αυτό επενδυτικά στη βέλτιστη αξιοποίησή του. Μιλώντας για θέματα φορολογικής πολιτικής διευκρινίζει ότι είναι σίγουρο ότι η μεταβολή των αντικειμενικών αξιών επηρεάζει άμεσα τον προσδιοριζόμενο φόρο που προκύπτει από τον ΕΝΦΙΑ. Από εκεί

και πέρα είναι θέμα φορολογικής πολιτικής της εκάστοτε κυβέρνησης πώς θα διανείμει το προβλεπόμενο εισπραχθέν συνολικό ποσό. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια το συνολικό εισπραχθέν ποσό έχει παραμείνει και αυτό που έχει αλλάξει είναι οι συντελεστές ανά περίπτωση και ανάλογα με το εκάστοτε ακίνητο. Με την τελευταία επικαιροποίηση που έγινε το 2021 και ισχύει από 1/1/2022 η επέκταση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού το καθιστά δικαιότερο. Ολοκληρώνοντας επισημαίνει πως ανέκαθεν τα ακίνητα βρίσκονταν στους βασικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας, προσθέτοντας ότι «εκατοντάδες επαγγέλματα δημιουργούν έναν εσωτερικό οικονομικό κύκλο ο οποίος λειτουργεί ως μοχλός ανάπτυξης της γενικότερης οικονομίας όταν λειτουργεί θετικά».

Λευτέρης Ποταμιάνος, Πρόεδρος Μεσιτών Ακινήτων Αθηνών και Αττικής

Αργύριος Κουρσιούμης, Prosperity Real Estate Greece

ΑΚΡΙΒΑΊΝΟΥΝ ΤΑ ΑΚΊΝΗΤΑ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΠΟΥ ΣΥΝΔΈΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΈΡΓΑ ΤΟΥ ΜΕΤΡΌ

Η ύπαρξη σταθμού μετρό σε μια περιοχή τής δίνει εύκολη πρόσβαση στο κέντρο της Αθήνας αλλά και σε σημεία ενδιαφέροντος όπως σε αεροδρόμιο, λιμάνι, σχολές, εμπορικά κέντρα κ.λπ. Αυτό έχει σαν συνέπεια την αύξηση της ζήτησης σε σχέση με το παρελθόν καθώς θα αποτελεί η περιοχή αυτή μια καλή και σίγουρα πιο προσιτή εναλλακτική σε σχέση με το κέντρο της πόλης, που οι τιμές τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί πολύ λόγω του τουριστικού ενδιαφέροντος και της ζήτησης για Airbnb, Golden Visa κ.λπ. Ως

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT αποτέλεσμα των παραπάνω, οι τιμές των ακινήτων σε περιοχές που θα συνδεθούν με το μετρό ήδη ανεβαίνουν και αναμένεται να ανέβουν περαιτέρω, υποστηρίζει ο κ. Αργύριος Κουρσιούμης. Ο σταθμός μετρό επηρεάζει την περιοχή τόσο στο εμπορικό όσο και στο οικιστικό κομμάτι, παρατηρεί, συμπληρώνοντας ότι αναμένεται αύξηση ζήτησης για ακίνητα: α) Εμπορικά, καθώς στην περιοχή γύρω από κάθε σταθμό αναπτύσσεται τοπική αγορά για να καλύψει τις ανάγκες των επιβατών. Αυτή αφορά κυρίως καταστήματα εστίασης αλλά και άλλα εμπορικά καταστήματα που επωφελούνται της αυξημένης κίνησης κόσμου. β) Γραφειακούς χώρους. Η εύκολη προσβασιμότητα της περιοχής και η αυξημένη κίνηση την κάνει πλέον πιο κατάλληλη τόσο για γραφεία παροχής υπηρεσιών (π.χ. ιατρεία, δικηγορικά γραφεία, ινστιτούτα αισθητικής) όσο και για έδρα μικρομεσαίων επιχειρήσεων. γ) Κατοικίες, καθώς η σύνδεση της περιοχής με το κέντρο και άλλα σημεία ενδιαφέροντος την κάνει κατάλληλη για εργαζόμενους, φοιτητές ακόμα και οικογένειες. Ακριβώς λόγω των παραπάνω θα υπάρξει και μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τις κατασκευαστικές εταιρείες. Τα νεόδμητα θα είναι προσανατολισμένα στη ζήτηση της αγοράς, οπότε αναμένουμε την κατασκευή μικρού και μεσαίου εμβαδού διαμερισμάτων αλλά και σύγχρονων γραφειακών χώρων. Αναφερόμενος στις αγοροπωλησίες ακινήτων, στο επενδυτικό ενδιαφέρον και στο πώς η τεχνολογία αλλάζουν τον τρόπο αγοράς και πώλησης ακινήτου,

τονίζει πως οι αγοραπωλησίες ακινήτων έχουν αναθερμανθεί το τελευταίο διάστημα, κυρίως από Έλληνες αγοραστές, με σκοπό την ιδιοκατοίκηση. Αυτό οφείλεται τόσο στις αλλαγές που έφερε στην καθημερινότητα η περίοδος της πανδημίας (τηλεργασία κ.λπ.), όσο και στο γεγονός ότι οι εγχώριες τράπεζες χορηγούν πλέον περισσότερα και ευκολότερα στεγαστικά δάνεια. Ακόμα, η σημαντική αύξηση των ενοικίων που παρατηρείται την τελευταία διετία σε συνδυασμό με τα χαμηλά επιτόκια που επικρατούν οδηγεί πολλούς συμπολίτες μας στο να επιλέξουν την πληρωμή δόσης στο στεγαστικό έναντι του ενοικίου.

Φώτης Γιόφτσιος, Διευθύνων Σύμβουλος Ten Brinke Hellas

Τριαντάφυλλος Νικολόπουλος, Διευθυντής Καταστήματος Aspis Real Estate

52 | C O N S T R U C T I O N

Η τεχνολογία μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην αγορά ακινήτων Ενδιαφέρον υπάρχει και για την αγορά ακινήτων ως επένδυση, από Έλληνες και ξένους αγοραστές. Η αύξηση των τιμών των ενοικίων κάνει τις αποδόσεις των ακινήτων υψηλότερες, και σε συνδυασμό με την προσδοκία για περαιτέρω άνοδο των τιμών τα επόμενα χρόνια, καθιστούν τις επενδύσεις σε ακίνητα πιο ελκυστικές. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος της τεχνολογίας, εξηγεί. Η τεχνολογία μπορεί να παίξει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην αγορά ακινήτων. Η τεράστια γραφειο-

κρατία που επικρατεί στη χώρα μας και η πληθώρα εγγράφων και πιστοποιητικών που απαιτούνται για την ολοκλήρωση μιας αγοραπωλησίας αποτελούν μεγάλα εμπόδια και λειτουργούν ανασταλτικά ιδιαίτερα για επενδυτές από το εξωτερικό. Τελευταία, γίνονται θετικά βήματα με τη χρήση της τεχνολογίας για την απλοποίηση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών, ακόμα όμως αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα. Ευελπιστώ ότι η προσήλωση στη χρήση της τεχνολογίας θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Επίσης, η χρήση της τεχνολογίας αλλάζει και τον τρόπο παρουσίασης των ακινήτων (βίντεο, 360° virtual tours, drones). Έτσι διευκολύνεται η ορθότερη ενημέρωση των υποψήφιων αγοραστών, που αποκτούν έτσι πιο ολοκληρωμένη εικόνα του ακινήτου που τους ενδιαφέρει. Καθώς όμως η αγορά ακινήτου είναι μια πολύ σημαντική κίνηση και κάθε λεπτομέρεια μετράει (ιδιαιτερότητες της περιοχής, κατάσταση και λειτουργικότητα του κτιρίου κ.λπ.), η προσωπική αυτοψία στον χώρο και η βοήθεια ενός επαγγελματία συμβούλου παραμένουν ανεκτίμητες για τη σωστή τοποθέτηση, την προστασία του αγοραστή και την αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων, καταλήγει, ιχνηλατώντας τον νέο χάρτη ακινήτων στην Αττική.

Η ΠΑΡΟΥΣΊΑ ΤΟΥ ΜΕΤΡΌ ΔΙΑΜΟΡΦΏΝΕΙ ΤΗΝ ΕΙΚΌΝΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΉΣ ΑΓΟΡΆΣ

Είναι κατανοητό ότι οι επεκτάσεις του μετρό σαφώς επηρεάζουν ανοδικά τα επίπεδα τιμών των ακινήτων όπως και το είδος αυτών, μιας και διαμορφώνουν τις καθημερινές συνήθειες των κατοίκων των περιοχών στις οποίες αναπτύσσονται, απαντά ο κ. Φώτης Γιόφτσιος. «Αν λάβουμε υπόψη μας τον χρήστη του μετρό ως καταναλωτή, εργαζόμενο και κοινωνικό ον, θα καταλάβουμε τους λόγους που οδηγούν σε αυτές τις αυξήσεις τιμών». Για τον χρήστη-καταναλωτή, παρέχεται γρήγορη, άμεση κι εύκολη πρόσβαση σε αγορές που μέχρι πρότινος ήταν μακριά του ή χρειάζονταν να οδηγήσει και να βρει χώρο στάθμευσης στους δρόμους της μεγαλούπολης. Έτσι, είναι λογικό να αναπτυχθούν ακίνητα εμπορικής εκμετάλλευσης ή μεικτής χρήσης δεδομένης της εύκολης προσβασιμότητας. Για τον χρήστη-εργαζόμενο, η ελαχιστοποίηση του χρόνου που δαπανάται από και

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

προς τον εργασιακό του χώρο είναι μεγάλης σημασίας. Έρευνες έχουν δείξει ότι η απόσταση του εργασιακού χώρου από την οικία του ατόμου αποτελεί έναν από τους κυριότερους μοχλούς διαμόρφωσης της επιλογής του εργασιακού χώρου, κάποιες φορές μάλιστα σημαντικότερου κι από το μισθολογικό ύψος. Κατ’ επέκταση, αναμένονται να αναπτυχθούν και χώροι γραφείων στην εγγύτερη περιοχή όπου υπάρχει μετρό. Αυτό από μόνο του δημιουργεί νέες ανάγκες για καταστήματα εστίασης, σνακ και καφέ που να εξυπηρετούν τους εργαζόμενους ή/και πελάτες-επισκέπτες των γραφειακών χώρων. «Σε μισή ώρα, στο σταθμό του μετρό!» Πόσες φορές έχουμε δώσει ραντεβού σε κάποιον σταθμό του μετρό; Γιατί; Επειδή είναι άμεσο από άποψη χρόνου, συνεπές: μπορείς να υπολογίσεις πόση ώρα θα κάνει να έρθει το ραντεβού σου ή σε πόση ώρα θα είσαι εσύ εκεί χωρίς να επηρεάζεσαι από την (πλέον απροσδιόριστα μεγάλη) κίνηση στους δρόμους. Είναι εύκολο στην πρόσβαση, περισσότεροι σταθμοί, περισσότερες γειτονιές που ενώνονται, περισσότεροι άνθρωποι που εξυπηρετούνται, περισσότερες τοπικές κοινωνίες που συνενώνονται, επισημαίνει ο ίδιος. Αν θα έπρεπε να συνοψίσουμε, η παρουσία του μετρό διαμορφώνει τοπικές αγορές. Το μέγεθος, η ποιότητα, τα χαρακτηριστικά τα οποία επηρεάζουν τις αξίες και υπεραξίες των ακινήτων είναι δύσκολο να προσδιοριστούν μετά βεβαιότητας.

Η ΖΉΤΗΣΗ ΑΝΤΑΝΑΚΛΆ ΤΙΣ ΠΡΟΣΔΟΚΊΕΣ ΤΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΏΝ ΓΙΑ ΥΠΕΡΑΞΊΕΣ ΣΤΟ ΜΈΛΛΟΝ

Οι επεκτάσεις του μετρό είναι βασικός παράγοντας που μπορεί να αλλάξει τη ζήτηση, αλλά και τα επίπεδα τιμών μιας περιοχής. Έχει παρατηρηθεί να παρουσιάζονται αυξήσεις ήδη από τη στιγμή που ξεκινούν τα έργα μετρό σε μια νέα περιοχή. Αυτό δεν συμβαδίζει με αύξηση της ζήτησης σε εκείνη τη χρονική στιγμή, αντανακλά όμως την προσδοκία των ιδιοκτητών για μελλοντική υπεραξία στην ακίνητη περιουσία τους, διευκρινίζει ο κ. Τριαντάφυλλος Νικολόπουλος. Στην πορεία όμως, και ιδίως από τη στιγμή που ένας νέος σταθμός μετρό δίνεται σε χρήση, παρατηρείται μια σημαντική αύξηση στη ζήτηση κατοικίας στην εν λόγω περιοχή. Τα οικιστικά ακίνητα που

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

βρίσκονται ιδίως σε ακτίνα ως 800 μέτρα από σταθμό μετρό διαπιστώνεται ότι έχουν μια υπεραξία που μπορεί να φτάσει μέχρι και 15% σε σχέση με ομοειδή που βρίσκονται στο ίδιο προάστιο, αλλά πιο μακριά από σταθμό. Επιπλέον, παρατηρεί πως πέριξ ένος νέου σταθμού μετρό διαμορφώνεται μια εμπορική αγορά ή ισχυροποιείται η ήδη υπάρχουσα. Αυτό αφορά ασφαλώς και εμπορικά καταστήματα, αλλά κυρίως χρήσεις υγιειονομικού ενδιαφέροντος που έχουν μεγάλη απήχηση σε διερχόμενο κόσμο, όπως take away καφέ, ταχυφαγεία, αλλά και χώροι εστίασης ή διασκέδασης. Χαρακτηριστικό τέτοιο δείγμα είναι ο σταθμός μετρό «Χολαργός», όπου διαμορφώθηκε μια αγορά εστίασης σχεδόν με το που δόθηκε σε χρήση η συγκεκριμένη στάση.

ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑ Ο ΝΌΜΟΣ ΤΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΈΝΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΆΣ ΚΑΙ ΖΉΤΗΣΗΣ

Όπως έχει φανεί ιστορικά, η δημιουργία υποδομών και δη η δημιουργία υπόγειων και υπέργειων συγκοινωνιών λειτουργούν καθοριστικά με θετικό πρόσημο στην ευρύτερη αγορά ακινήτων, είτε οικιστικών είτε επαγγελματικών, υπογραμμίζει ο κ. Γιώργος Υφαντής. Η υπερφόρτωση ολόκληρου του οδικού δικτύου της Αττικής, η αύξηση των μισθώσεων τύπου Airbnb και η ανάγκη για time saving και quality upgrade, σε συνδυασμό με την κουλτούρα της άμεσης και ανεμπόδιστης πρόσβασης σε εργασία, αξιοθέατα και χώρους διασκέδασης οδηγεί αναπόφευκτα σε αυξημένη ζήτηση ακινήτων, κυρίως περιφερειακά των σταθμών στάσης, συμπληρώνει, παρατηρώντας ότι σήμερα με το υφιστάμενο περιορισμένο stock νεόδμητων ή αξιόλογων αναβαθμισμένων ενεργειακά και τεχνολογικά ακινήτων, λειτουργεί περισσότερο από κάθε φορά ο νόμος της τεκμηριωμένης προσφοράς και ζήτησης. Αναμένονται από την αγορά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα πολύ σημαντικά έργα της κατασκευής 4 του μετρό, η επέκτασή του στον Πειραιά και στο Ίλιον και η ολοκλήρωση της Δυτικής Περιφερειακής Αιγάλεω, βάζοντας στον χάρτη του real estate τα δυτικά προάστια και αποδίδοντας την αξία που αναλογεί στο κέντρο της Αθήνας και τον Πειραιά. Τέτοιου είδους έργα συνοδεύονται από την ευρύτερη ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου στους σταθμούς,

δημιουργία parking, πλατειών και αναπόφευκτα στην αύξηση της ασφαλείας αλλά και της εξίσου σημαντικής αίσθησης της στους εν λόγω χώρους, τονίζει ερωτώμενος σχετικά με πώς οι επεκτάσεις συμβάλλουν στην αλλαγή του αστικού τοπίου. Οι αλλαγές αυτές προσελκύουν επιχειρήσεις που αναζητούν χώρους για γραφεία με εύκολη πρόσβαση, μεσαία διαμερίσματα για τα νέα στελέχη τους καθώς και επενδυτές που αναζητούν ευκαιρίες με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Αλυσιδωτά δημιουργούνται οι ανάγκες και οι προϋποθέσεις για εστίαση, άθληση, παιδικούς σταθμούς και εκπαιδευτήρια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των παραπάνω είναι το Αιγάλεω όπου μετά την κατασκευή του σταθμού μετρό και περιφερειακά του, επέδειξε χαρακτηριστική αντοχή στην πτώση των τιμών των ακινήτων της τελευταίας 10ετίας της τάξης μόνο του -18% περίπου, ενώ η μέση αύξηση σε μισθώματα και τιμήματα αγοραπωλησίας σε νέους σταθμούς ξεκινά ποσοστιαία από τις 10 μονάδες. Εν κατακλείδι, συνοψίζει, η ιστορία της οικονομίας και των δεδομένων μάς διδάσκει ότι οι υποδομές λειτουργούν μαγνητικά σε μια σειρά από θετικά αναπόφευκτα γεγονότα, αλλά επίσης μας διδάσκει ότι από μόνο του δεν είναι αρκετό. Το βέλτιστο αποδοτικά δυνατό αποτέλεσμα και η αποφυγή δυσάρεστων εξελίξεων, ώστε να διατεθεί ένα ακίνητο στη σωστή τιμή και εγκαίρως, επιτυγχάνεται μόνο εφόσον η διαχείριση των ακινήτων, η εκτίμηση τιμής, η αναζήτηση επενδυτή, η σύγκλιση των εμπλεκομένων μερών βρίσκεται και υλοποιείται υπό την επίβλεψη οργανωμένων εταιρειών και στα χέρια πιστοποιημένων επαγγελματιών. ■

Γιώργος Υφαντής, Γενικός Διευθυντής Πωλήσεων Berkshire Hathaway HomeServices Athens Properties

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

54 | C O N S T R U C T I O N

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Σε

ένα απέραντο εργοτάξιο αναμένεται να μετατραπεί η Ελλάδα το 2022 με την ταχεία δρομολόγηση αλλά και συνέχιση τεχνικών έργων, κυρίως οδικών και σιδηροδρομικών. Μετά από μια δεκαετία τουλάχιστον απουσίας κατασκευαστικών πρότζεκτ, ο κατασκευαστικός κλάδος αντιμετωπίζει τον μεγάλο αριθμό έργων ως πρόκληση, με την κάθε εταιρεία να προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το όφελος που θα έχει και με τη δημιουργία κοινοπραξιών. Όπως σημειώνουν στελέχη των εταιρειών, «υπάρχει δουλειά για όλους», θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να δείξουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για ανάκαμψη του κλάδου. Την προτελευταία μέρα του 2021 οι κατασκευαστικοί όμιλοι κατέθεσαν τεχνικές και οικονομικές προσφορές για δύο οδικά έργα (Ανατολική Περιφερειακή Θεσσαλονίκης και Καλαμάτα - Πύλος - Μεθώνη) συνολικού προϋπολογισμού 625 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) που θα εκτελεστούν με τη μέθοδο ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα), ενώ για τις 24 Ιανουαρίου μετατέθηκε η αντίστοιχη διαδικασία για το ΣΔΙΤ Χερσόνησος - Νεάπολη, αυτοκινητόδρομος μήκους 22,5 χιλιομέτρων, τμήμα του ΒΟΑΚ, προϋπολογισμού 290 εκατ. ευρώ.

Τις πρώτες μέρες του 2022 ο υπουργός Υποδομών Κώστας Καραμανλής ενέκρινε τα τεύχη δημοπράτησης για έργα συνολικού προϋπολογισμού 830 εκατ. ευρώ (ολοκλήρωση Λεωφόρου Κύμης, παράκαμψη Χαλκίδας και Ψαχνών και τμήματος του Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης - ΒΟΑΚ). Οι διαδικασίες προχωρούν, μεταξύ άλλων, για τη ζεύξη της Σαλαμίνας, για το οδικό έργο Μπράλος - Άμφισσα και για έξι σιδηροδρομικά έργα, συνολικού προϋπολογισμού 4 δισ. ευρώ.

ΓΙΑΤΊ ΕΥΝΟΟΎΝΤΑΙ ΟΙ «ΣΥΜΜΑΧΊΕΣ»

Ο ελληνικός κατασκευαστικός κλάδος καλείται να υλοποιήσει έναν σημαντικό αριθμό τεχνικών έργων. Το ενδιαφέρον χαρακτηριστικό των έργων, στο οποίο εστιάζουν έμπειρα στελέχη της αγοράς, είναι πως μεγάλο μέρος αυτών των έργων είναι ΣΔΙΤ ή παραχωρήσεις. Δηλαδή ουσιαστικά πρόκειται για πρότζεκτ με πολύπλοκη και σύνθετη τεχνική προετοιμασία για τη χρηματοδότησή τους, κάτι το οποίο ευνοεί τη δημιουργία κοινοπραξιών. Χαρακτηριστικά, στα νέα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη, για την Ανατολική Περιφερειακή Θεσσαλονίκης,

ΈΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ «ΜΆΧΕΣ» ΟΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΊ ΌΜΙΛΟΙ Μ Ε ΓΆ Λ Α Τ Ε Χ Ν Ι Κ Ά Έ Ρ ΓΑ Σ Τ Ο Ε Π Ί Κ Ε Ν Τ Ρ Ο

Υπ’ ατμόν βρίσκονται οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες για τη διεκδίκηση των έργων (ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων) που προκηρύσσονται. ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΥ

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT γνωστή και ως FlyOver, προσφορές κατέθεσε μεταξύ άλλων η κοινοπραξία Άβαξ – Μυτιληναίος, ενώ για την αναβάθμιση του άξονα Καλαμάτα - Πύλος - Μεθώνη, προσφορές κατέθεσαν δύο κοινοπραξίες, οι Άκτωρ Παραχωρήσεις - Intrakat και Άβαξ - Μυτιληναίος. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι ρόδινο καθώς ο κλάδος πρέπει να διαχειριστεί δύο σημαντικά προβλήματα. Το πρώτο αφορά την άνοδο του κόστους των δομικών υλικών, το οποίο όμως τόσο με ΦΕΚ με το οποίο καθορίστηκαν συντελεστές αναθεώρησης στις τιμές δημόσιων έργων όσο και με τις νέες πλατφόρμες που θα θέσει σε λειτουργία το Υπουργείο Υποδομών, είναι πιο αντιμετωπίσιμο απ’ ό,τι ήταν κατά την προηγούμενη χρονιά. Το δεύτερο ζήτημα, όμως, απασχολεί περισσότερο αυτήν την περίοδο τις εταιρείες, και δεν είναι άλλο από την έλλειψη του εργατοτεχνικού προσωπικού. Η δεκαετής οικονομική κρίση και η ανυπαρξία κατασκευαστικού αντικειμένου οδήγησε σημαντικό αριθμό μηχανικών να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό. Σήμερα ορισμένοι επιστρέφουν επωφελούμενοι και από τα φορολογικά κίνητρα που έχει δώσει η κυβέρνηση. Παραμένει, ωστόσο, σημαντική πρόκληση τόσο για τον κλάδο όσο και για την κυβέρνηση.

ΤΑ ΟΔΙΚΆ ΠΟΥ «ΤΡΈΧΟΥΝ»

Η προσοχή των κατασκευαστικών ομίλων έχει επικεντρωθεί σε οδικά έργα, μεγάλου προϋπολογισμού και κομβικής σημασίας για την ασφάλεια και την κινητικότητα των χρηστών. Κατ’ αρχάς, στην Αττική, σημαντικό έργο θεωρείται η ολοκλήρωση της Λεωφόρου Κύμης στο τμήμα Αττική Οδός (Α/Κ Κύμης) έως Εθνική Οδό Α1 (Α/Κ Καλυφτάκη), προϋπολογισμού 434 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Το Υπουργείο Υποδομών ενέκρινε τα τεύχη δημοπράτησης, ενώ ο προϋπολογισμός των εργασιών ανέρχεται σε 320 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ) και στα τεύχη δημοπράτησης θα περιληφθεί δικαίωμα προαίρεσης 32,5 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Πρόκειται για έναν δρόμο μήκους 4,2 χλμ. με υπόγειο τμήμα περίπου 2,5 χιλ., που θα εξυπηρετήσει σημαντικό αριθμό μετακινήσεων από και προς τους δήμους των βορείων προαστίων και του κέντρου της Αθήνας. Σε τροχιά υλοποίησης μπήκε και η ολοκλήρωση του υπερτοπικού οδικού δικτύου της Εύβοιας, με παράκαμψη της Χαλκίδας

56 | C O N S T R U C T I O N

και την παράκαμψη των Ψαχνών, ως ενιαίου έργου, συνολικού προϋπολογισμού (συμπεριλαμβανομένων των εξόδων για τη μετατόπιση των δικτύων κοινής ωφέλειας, εξόδων αρχαιολογίας) 210 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ) με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Και γι’ αυτό το έργο έχουν εγκριθεί τα τεύχη δημοπράτησης. Ο προϋπολογισμός των κατασκευαστικών εργασιών ανέρχεται σε 125 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ). Στα τεύχη δημοπράτησης θα περιληφθούν δικαιώματα προαίρεσης για επιπλέον ποσό 85 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ), για τα οποία θα υπογραφούν ξεχωριστές συμβάσεις. Προχωρώντας νοτιότερα, δρομολογείται το δεύτερο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου ΒΟΑΚ, στην Κρήτη, που θα εκτελεστεί ως δημόσιο έργο με την έγκριση της διενέργειας του διαγωνισμού από το Υπουργείο Υποδομών. Το έργο «Μετατροπή σε αυτοκινητόδρομο του ΒΟΑΚ τµήµα: Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου», προϋπολογισμού 186 εκατ. ευρώ (µε ΦΠΑ), αφορά τη μελέτη και κατασκευή των έργων βελτίωσης του τμήματος Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος, συνολικού μήκους 14 χλμ. Το πρώτο τμήμα του ΒΟΑΚ, που θα εκτελεστεί με τη μέθοδο του ΣΔΙΤ, βρίσκεται στο στάδιο κατάθεσης των προσφορών, ενώ για το τρίτο, που θα εκτελεστεί με παραχώρηση, εκτιμάται ότι εντός του 2022 οι ενδιαφερόμενοι θα κληθούν να καταθέσουν τις προσφορές τους. Πρόκειται για το τμήμα Χανιά - Ηράκλειο, εκτιμώμενης αξίας 1,32 δισ. ευρώ. Στη δεύτερη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας συμμετέχουν οι Άκτωρ Παραχωρήσεις, Τέρνα, Άβαξ, Vinci, Μυτιληναίος - Intertoll. Παράλληλα, εξελίξεις αναμένονται και για το διαγωνιστικό κομμάτι που αφορά το διαγώνιο τμήμα του οδικού άξονα Λαμία - Ιτέα - Αντίρριο, Μπράλος - Άμφισσα, προϋπολογισμού 285 εκατ. ευρώ, αλλά και για την υποθαλάσσια Ζεύξη Σαλαμίνας - Περάματος (έργο παραχώρησης), αξίας 350-500 εκατ. ευρώ. Στον διαγωνισμό συμμετέχουν Μυτιληναίος, Τέρνα και η κοινοπραξία Vinci Concessions - Vinci High - Άκτωρ Παραχωρήσεις.

ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΆ 4 ΔΙΣ. ΕΥΡΏ

Από το πακέτο υποδομών που ενδιαφέρουν την κατασκευαστική αγορά δεν απουσιάζουν σιδηροδρομικά έργα, συνολικού προϋπολογισμού 4 δισ. ευρώ.

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Πρόκειται για τα έργα: ● Αναβάθμιση υφιστάμενης με διπλασιασμό και εγκατάσταση σηματοδότησης - ETCS και ηλεκτροκίνησης της σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο με προϋπολογισμό 1,07 δισ. ευρώ. ● Κατασκευή νέας σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκη - Τοξότες, 1,68 δισ. ευρώ. ● Σιδηροδρομική σύνδεση του 6ου προβλήτα λιμένα Θεσσαλονίκης και κατασκευή προαστιακού Δυτικής Θεσσαλονίκης, 53,4 εκατ. ευρώ. ● Κατασκευή νέας προαστιακής σιδηρο-

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

δρομικής γραμμής στο τμήμα από τον κόμβο Κορωπίου έως το Λαύριο και τον λιμένα Λαυρίου, 390,5 εκατ. ευρώ. ● Κατασκευή νέας προαστιακής σιδηροδρομικής γραμμής για τη σύνδεση της Ραφήνας και του λιμένα Ραφήνας με το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο, 308,6 εκατ. ευρώ. ● Ολοκλήρωση της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής Κιάτο - Πάτρα στο τμήμα Ρίο - νέος λιμένας Πατρών, 476,5 εκατ. ευρώ. Όλα τα έργα θα δημοπρατηθούν με το σύνολο των υποέργων τους (υποδομή, επιδομή, ηλεκτροκίνηση και συστήματα). ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

«ΠΡΆΣΙΝΟ ΦΩΣ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΆΚΑΜΨΗ ΧΑΛΚΊΔΑΣ-ΨΑΧΝΏΝ Π Ο ΛΥΔ Ι Ά Σ ΤΑΤ Ο Κ Α Ι Ε Ν Ι Α Ί Ο Ο Δ Ι Κ Ό Έ Ρ Γ Ο ΓΙΑ ΌΛΗ ΤΗΝ ΕΎΒΟΙΑ

Τα εμπόδια που ξεπεράστηκαν και η ταυτότητα του έργου. Προβλέπεται ενισχυμένη αντιπλημμυρική προστασία. ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΥ

58 | C O N S T R U C T I O N

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

ντίστροφη μέτρηση για την κομβικής σημασίας Παράκαμψη Χαλκίδας. Το ΥΠΟΜΕ, ως αναθέτουσα αρχή, έχει προγραμματίσει για τις 22 Φεβρουαρίου τη δημοπράτηση του άξονα που καθυστέρησε εξαιτίας της χρηματοδότησής του. Όπως επισημαίνουν πηγές του υπουργείου στο Construction, στόχος είναι «εντός του 2022 να τρέξουν όσο πιο γρήγορα γίνονται οι σχετικές διαδικασίες» και ο ανάδοχος μάλιστα «να ανακηρυχθεί το πολύ έως τον Μάιο» του ίδιου έτους. Εφόσον δεν προκύψουν καθυστερήσεις κατά τη διάρκεια των κατασκευών του άξονα, οι εργασίες αναμένονται να διαρκέσουν 48 μήνες, αρχής γενομένης από το πρώτο τρίμηνο του 2023, και να ολοκληρωθούν το 2027. Το κόστος του έργου έχει εκτιμηθεί σε ποσό με ΦΠΑ 210 εκατ. ευρώ (169,35 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ) και θα χρηματοδοτηθεί άμεσα στο προσεχές χρονικό διάστημα από πόρους του ΕΣΠΑ 2021-2027. Ο συγκεκριμένος άξονας έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, καθώς είναι το πρώτο οδικό έργο που θα γίνει στην Εύβοια εδώ και δεκαετίες, αλλά και θα συμβάλει στην κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση του νησιού. Με την κατασκευή του τμήματος Παράκαμψης Χαλκίδας και της διοχέτευσης σ’ αυτό της διερχόμενης κυκλοφορίας, αφενός θα διευκολυνθεί η κυκλοφορία που θα ακολουθεί τη νέα οδό και θα περιορισθεί σημαντικά ο χρόνος των μετακινήσεων, αλλά και – παράλληλα – θα ευνοηθούν οι κυκλοφοριακές συνθήκες στις επηρεαζόμενες αστικές περιοχές με θετική επίδραση στο περιβάλλον και στην οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.

ΣΥΝΟΛΙΚΉ ΚΑΙ ΕΝΙΑΊΑ ΛΎΣΗ

Ο οδικός άξονας Παράκαμψης Χαλκίδας με τα συνεχόμενα τμήματα της Παράκαμψης Ψαχνών και της αρτηρίας σύνδεσης Βόρειας - Νότιας Εύβοιας εντάσσεται στα έργα βελτίωσης της σύνδεσης της Αθήνας και της Χαλκίδας με τη Βόρεια Εύβοια, αλλά και στο σχέδιο ανασυγκρότησης του νησιού μετά τις πυρκαγιές του καλοκαιριού. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του έργου είναι πως πλέον αντιμετωπίζεται συνολικά, ξεκινώντας από το τέλος της παραχώρησης Αθήνας-Σχηματάρι, δηλαδή πριν από την Υψηλή Γέφυρα Χαλκίδας, συνεχίζοντας σε όλο το τμήμα της Παράκαμψης έως τα Ψάχνα και έως τη σύνδεση Βόρειας-Νότιας Εύβοιας.

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

«Με το σύστημα μελέτη-κατασκευή, που προσομοιάζει περισσότερο στα ΣΔΙΤ, ο κατασκευαστής θα αναλάβει τις οριστικές μελέτες για το έργο. Έχοντας ως βάση το value engineering, θα πρέπει να πληροί τους περιβαλλοντικούς όρους, αλλά θα έχει την ευχέρεια να προτείνει λύσεις μειωμένου κόστους μέσα στο έργο».

Παναγής Τονιόλος, διευθυντής ADT Omega

«Πρόκειται για ένα συνολικό έργο μέχρι την Παράκαμψη Ψαχνών, που δίνει λύσεις στο πρόβλημα της Χαλκίδας-Νέας Αρτάκης και Ψαχνών συνολικά και ενιαία», επισημαίνει ο διευθυντής της ADT Omega, Παναγής Τονιόλος. «Προηγουμένως συζητούνταν μόνο αυτό που λέμε Παράκαμψη Χαλκίδας, δεν περιλαμβανόταν δηλαδή το τμήμα από τον κόμβο Σχηματαρίου έως τη Νέα Λάμψακο και επίσης το τμήμα της Παράκαμψης Ψαχνών και η σύνδεση Βόρειας και Νότιας Εύβοιας».

ΒΙΏΣΙΜΟΣ, ΠΛΈΟΝ

Η Παράκαμψη Χαλκίδας βρέθηκε παλιότερα στο στόχαστρο της ομάδας Jaspers που είναι αρμόδια, μεταξύ των άλλων, για την υποβοήθηση των διαδικασιών ένταξης των μεγάλων έργων σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και παράλληλα λειτουργεί ως Τεχνικός Σύμβουλος στον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθέτει τον έλεγχο της Αίτησης Χρηματοδότησης που υποβάλλεται για αυτά. Από τον έλεγχο της Ανάλυσης Κόστους Οφέλους (ΑΚΟ) που πραγματοποίησαν αρχικά οι πραγματογνώμονες της Jaspers προέκυψαν «σημαντικά θέματα σχετικά με τον σχεδιασμό του έργου όπως η διαστασιολόγηση τμήματος του έργου και η σκοπιμότητα κατασκευής ανισόπεδων κόμβων, καθώς και θέματα μεθοδολογίας» που οδήγησαν σε αναπροσαρμογή της ΑΚΟ. «Το έργο ξεκίνησε να μελετάται αρχές της δεκαετίας του ‘90. Τα κυκλοφοριακά στοιχεία έδειχναν τότε μεγαλύτερη κυκλοφορία που απαιτούσε την κατασκευή ενός τμήματος τετράιχνης κυκλοφορίας,

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

περίπου 15 χιλιομέτρων», εξηγεί ο κ. Τονιόλος και προσθέτει: «Πλέον, όμως αυτό το τμήμα, από τη σύνδεση Βόρειας-Νότιας Εύβοιας μέχρι τον κόμβο προς τη Στενή γίνεται δίιχνο με προοπτική τετράιχνου. Δηλαδή το πλάτος του δρόμου θα κατασκευαστεί δίιχνο με τις προδιαγραφές, τους ανισόπεδους κόμβους και τις γέφυρες του τετράιχνου. Με τον τρόπο αυτόν μπορεί στο μέλλον να μετατραπεί πολύ εύκολα σε αυτοκινητόδρομο αν αυτό αποδειχθεί ότι απαιτείται λόγω αύξησης της κυκλοφορίας. Έτσι, θα είμαστε σύμφωνοι με τις ευρωπαϊκές αρχές της βιωσιμότητας και ισόρροπης ανάπτυξης». Τετράιχνο θα είναι το τμήμα από το

Το πρώτο οδικό έργο στην Εύβοια εδώ και δεκαετίες

60 | C O N S T R U C T I O N

τέλος της παραχώρησης μέχρι τη σύνδεση Βόρειας-Νότιας Εύβοιας, περίπου 4 χιλιομέτρων. Εκεί θα υπάρξουν δύο ανισόπεδοι κόμβοι λόγω της μεγαλύτερης κυκλοφορίας, ενώ έχει προβλεφθεί πάνω στη Γέφυρα Χαλκίδας, όπου υπάρχει τώρα μία λωρίδα ανά κατεύθυνση, να δημιουργηθεί μια τρίτη λωρίδα κυκλοφορίας που θα αλλάζει κατεύθυνση ανάλογα με τον φόρτο κυκλοφορίας.

ΔΎΟ ΑΓΩΓΟΊ ΚΑΤΆ ΤΩΝ ΠΛΗΜΜΥΡΏΝ

Ως γνωστόν, η Εύβοια πέραν των πυρκαγιών πλήττεται συχνά από πλημμυρικά φαινόμενα. Από τη μελέτη του έργου, λοιπόν, δεν απουσιάζει η πρόβλεψη κατασκευής κατά προτεραιότητα δύο κλειστών αποχετευτικών αγωγών. «Το δεύτερο σημαντικό χαρακτηριστικό, στο οποίο δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη δημοσιότητα αν και υπήρχε στον παλιότερο σχεδιασμό, είναι ότι στο έργο περιλαμβάνεται η κατασκευή δύο αποχετευτικών αγωγών. Ο ένας λέγεται αγωγός της Δοκού και ο δεύτερος, αντιπλημμυρικός αγωγός της Χαραυγής, οι οποίοι κινούνται από το ύψος του δρόμου της Παράκαμψης Χαλκίδας και φτάνουν έως τη θάλασσα», τονίζει ο κ. Τονιόλος, σημειώνοντας πως

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Backhoe Loaders ΤΡΕΙΣ ΝΕΟΙ ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΤΕ ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΣΑΣ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ 55kW / 70kW / 74.5 kW

• Ισχύς Κινητήρα • Βάρος Λειτουργίας • Βάθος Εκσκαφής

8206 kG 4778 mm / 5700 mm (τηλεσκοπικός βραχίονας)

• Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

54.3 kN

• Χειριστήρια

Μοχλοί για φορτωτή / Μοχλοί για εκσκαφέα

428

(Joystick κατ’επιλογή για εκσκαφέα)

55kW / 70kW / 74.5 kW 8206 kG 4778 mm / 5700 mm (τηλεσκοπικός βραχίονας) 54.3 kN

• Ισχύς Κινητήρα • Βάρος Λειτουργίας • Βάθος Εκσκαφής • Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

432

Μοχλοί για φορτωτή / Μοχλοί για εκσκαφέα

• Χειριστήρια

(Joystick κατ’επιλογή για εκσκαφέα) • Ισχύς Κινητήρα

74.5 kW / 82 kW

• Βάρος Λειτουργίας

9462 kG

• Βάθος Εκσκαφής

• Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

4826 mm / 6218 mm (ενισχυμένος τηλεσκοπικός βραχίονας) 62.4 kN

444

Joystick στο κάθισμα

• Χειριστήρια

10%

ΕΩΣ

ΕΠΙΛΟΓΕΣ

ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΥΣΙΜΟΥ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΕΞΥΠΝΗΣ ΠΟΥ ΣΑΣ ΛΥΝΟΥΝ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΕΥΕΛΙΚΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥΣ

ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ www.eltrak.gr info@eltrak.gr

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

CONSTRUCTION |

μέσω αυτών θα αποχετεύονται τα νερά ώστε να μην προκύψει θέμα πλημμύρας. «Το πρώτο έργο που θα εκτελέσει ο κατασκευαστής του οδικού έργου είναι αυτοί οι δύο αγωγοί». Το ακόμη πιο ενδιαφέρον όμως είναι πως η πρόβλεψη για την κατασκευή αυτών των δύο αγωγών δεν ήταν εύκολη υπόθεση και αυτό γιατί έπρεπε να ληφθούν εγκρίσεις από πολλές διαφορετικές διευθύνσεις του Υπουργείου Υποδομών.

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΉ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΎΒΟΙΑΣ

Με την κατασκευή των συνεχιζόμενων τμημάτων πριν από τη Νέα Λάμψακο, προς Χαλκίδα/Υψηλή Γέφυρα και μετά προς την Παράκαμψη Ψαχνών, και την αρτηρία σύνδεσης Βόρειας - Νότιας Εύβοιας και μελλοντικά προς Ιστιαία Αιδηψό, με κατασκευή νέων ή/και ανακατασκευή υφιστάμενων τμημάτων με σύγχρονο σχεδιασμό και αναβαθμισμένη γεωμετρία, θα μπορεί να αποδοθεί στην κυκλοφορία ένας ενιαίος και ασφαλής οδικός άξονας μέχρι την Αιδηψό με τα αναγκαία χαρακτηριστικά ασφάλειας και ταχύτητας, που θα ανταποκρίνονται στο διατιθέμενο τουριστικό και λοιπό δυναμικό της Βόρειας Εύβοιας. «Η δημιουργία αυτού του ενιαίου έργου θα επιτρέψει τόσο στην πόλη της Χαλκίδας όσο και στη Νέα Αρτάκη τη διαμόρφωση του νυν δρόμου σε μια αστική διατομή ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί τουριστικά, να γίνονται εύκολα οι προσβάσεις στις τουριστικές περιοχές, και να αναπτυχθεί η τοπική οικονομία και επιχειρηματικότητα», σημειώνει ο κ. Τονιόλος. «Αυτή είναι μια μελέτη που

εκπονείται αυτήν τη στιγμή, σε συνεννόηση με το Υπουργείο Υποδομών, για να χρησιμοποιηθεί αφού κατασκευαστεί ο νέος δρόμος, και εντάσσεται στο Σχέδιο Ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας», συμπληρώνει ο επικεφαλής της ADT Omega. ■

ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΟ ΤΟΥ ΈΡΓΟΥ ΕΊΝΑΙ Η ΠΛΉΡΗΣ ΜΕΛΈΤΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΉ: 1) Αυτοκινητόδρομου δύο λωρίδων κυκλοφορίας και ΛΕΑ ανά κατεύθυνση με κεντρική διαχωριστική νησίδα, πλάτους 22,25 - 24,50 μ. στα τμήματα «Α.Κ. Σχηματαρίου – Νέα Λάμψακος», μήκους 4,0 χλμ. περίπου (ως προαίρεση) και «Νέα Λάμψακος – Σήραγγα Βαθροβουνίου» (Χ.Θ. 4+080 – 6+000). Από τη Χ.Θ.4+960 έως τη Χ.Θ. 5+400 γίνεται προσαρμογή της παραπάνω διατομής αυτοκινητοδρόμου σε διατομή μίας λωρίδας κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και ΛΕΑ πλάτους 11 μ. (τυπική διατομή β2σ), η οποία και εφαρμόζεται στο σύνολο του υπολειπόμενου οδικού άξονα. 2) Του εναπομένοντος τμήματος της Παράκαμψης Χαλκίδας «Σήραγγα Βαθροβουνίου – Ψαχνά» (Χ.Θ. 6+000 – 20+760) ως κλειστής αρτηρίας δίιχνης διατομής β2σ. 3) Των τμημάτων προαίρεσης της Παράκαμψης Ψαχνών και της αρτηρίας σύνδεσης Βόρειας – Νότιας Εύβοιας, από τον ανισόπεδο κόμβο Λιανής Άμμου της παράκαμψης Χαλκίδας μέχρι το οδικό δίκτυο προς τη νότια Εύβοια, με δίιχνη διατομή β2σ.

Ι Α Ν Ο ΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 2

CONSTRUCTION |