Construction Τεύχος 16 by BOUSSIAS

Μ Α Ϊ Ο Σ 2 0 2 2 | Τ Ε Υ Χ Ο Σ 16

T I M H: 9€ | I S S N : 2 7 3 2 - 6 9 50

Φώτης Γιόφτσιος (TEN BRINKE): Εδώ και 14 χρόνια επενδύουμε στην Ελλάδα Α Κ Ί Ν Η ΤΑ L O G I S T I C S : ΧΟ Ρ Ό Σ Ε Π Ε Ν ΔΎ Σ Ε Ω Ν Σ Τ Ο Ν Ρ ΥΘ Μ Ό Τ Η Σ Ε Λ Λ Ά Δ Α Σ 1 4 ΔΟ Μ Ι Κ Ά ΥΛ Ι Κ Ά : Η ΤΕ Χ Ν ΟΛΟ ΓΊ Α Σ ΤΗ Ν Υ Π Η ΡΕ Σ Ί Α ΤΗ Σ Α Ε ΙΦ Ο ΡΊ Α Σ 2 4 Ο Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ό Σ Κ Α Ι Ο Ε Ξ Α Ε Ρ Ι Σ Μ Ό Σ Ω Σ Α Ν Α Γ Κ Α ΙΌ Τ Η Τ Α 3 8 M E P : Π Υ Ρ Ή Ν Α Σ Β Ι Ω Σ Ι Μ Ό Τ Η Τ Α Σ Κ Α Ι Κ Α Ι Ν ΟC OΤN SΟT R UΜC TΊI OΑN |Σ4 5 4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

www.elintech.gr

Με την αξιοπιστία & την εγγύηση του ομίλου ΕΛΙΝΌIΛ Η Ελίν Τεχνική είναι μια δυναμική Τεχνική Εταιρεία, η οποία υλοποιεί ιδιωτικά τεχνικά έργα. Έχοντας ιδρυθεί το 2000 και διαθέτοντας πολυετή εμπειρία στην κατασκευή τεχνικών έργων όπως κτίρια γραφείων, εμπορικά κτίρια (retail), ξενοδοχεία, βιομηχανικά κτίρια – αποθήκες (logistic), καθώς και στην παροχή υπηρεσιών μελετών και τεχνικής υποστήριξης FM, εφαρμόζει στα έργα της όλα τα τελευταία πρότυπα ISO, LEED και BREEAM.

Πηγών 33, Κηφισιά, 145 64 - Τηλ.: 210 6241570, 210 6241500 - Fax: 210 6241579 - Email: sales@elintech.gr

ΜΑΪΟΣ 2022

ΤΕΥΧΟΣ 016

Αρχισυντάκτης

Γιάννης Πισπιρίγκος E: gpispirigos@boussias.com

6 10

Υπεύθυνη Διαφήμισης

Creative Director

Ματίνα Δημητριάδου E: mdimitriadou@boussias.com Γιώργος Τριχιάς

Γραφιστική Επιμέλεια Νίκος Γαζετάς

Φωτογράφος

Κορνήλιος Σαραντίογλου

Image Bank

Υπεύθυνη Συνδρομών

Υπεύθυνη Κυκλοφορίας

www.stock.adobe.com Ελένη Λουκίσσα eloukissa@boussias.com Ρίτα Κανδάκη

Γραμματεία

Δήµητρα Σπανού

Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία

Συσκευασία/Ένθεση/Επικόλληση Presstime

Λογιστήριο

€99

Εκδότης

Διευθύντρια Περιοδικών Εκδόσεων

COVER STORY

INTERVIEWS

Συνδρομή (Ετήσια):

Μιχάλης Κ. Μπούσιας

Ελληνικό: Σε πλήρη εξέλιξη τα έργα Ακίνητα Logistics: Χορός επενδύσεων στον ρυθμό της Ελλάδας Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο: Ο νέος χάρτης των Logistics της Ν.Α. Ευρώπης «δείχνει» Ελλάδα Δομικά υλικά: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της αειφορίας Ο κλιματισμός και ο εξαερισμός ως αναγκαιότητα Στην τελική ευθεία η αποκατάσταση της Διώρυγας Κορίνθου Η αποκατάσταση στο Ιερό Κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου

Χρήστος Τζιβανίδης: Χρήση φυσικών ψυκτικών μέσων και διασύνδεση με ΑΠΕ το επόμενο βήμα

Μάνος Κρανίδης: Οι προοπτικές και σύγχρονες τάσεις του κατασκευαστικού κλάδου Χαράλαμπος Μουζάκης: Σύμμικτες κατασκευές με σταυροειδή επικολλητή ξυλεία (CLT)

OPINIONS

Φώτης Γιόφτσιος: Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει επενδυτικό πόλο έλξης

Pressious Arvanitidis

Κωσταντίνος Χασιώτης, Αλέξης Σουλιώτης, Λίνα Γκολοµάζου

SPECIAL REPORTS

Συντακτική ομάδα

Γιώργος Κατσιμιλής, Διονύσης Νοταράκης, Κατερίνα Τσιτούρα

NEWS

Απόστολος Καμπάνας: Πώς η Knauf αντεπεξέρχεται στις σύγχρονες απαιτήσεις Νικόλαος Δερμιτζάκης: Η Delta Duct, συνώνυμο της προηγμένης παραγωγής στον κλιματισμό

EVENTS MEP: Πυρήνας βιωσιμότητας και καινοτομίας

Κατερίνα Πολυμερίδου

Διευθύντρια Πωλήσεων Νένα Γιαννακίδου

Επικοινωνία BOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Τ: 210 6617777, F: 210 6617778, Κλεισθένους 338, 153 44 Γέρακας

www.boussias.com Κωδικός ΕΛΤΑ: 210183 ISSN 2732-6950 www.constructionmag.gr

ΜΑΪΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

EDITORIAL

ΜΙΑ ΝΈΑ ΕΠΟΧΉ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΆΚΤΩΡΑ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ Π Ι Σ Π Ι Ρ Ι Γ ΚΟ Σ

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

συμφωνία είναι πλέον επίσημη. Η Motor Oil του ομίλου Βαρδινογιάννη κατέληξε σε συμφωνία με τους επιχειρηματίες Δ. Μπάκο και Γ. Καϋμενάκη για να αποκτήσει το ποσοστό που κατείχαν οι τελευταίοι στον όμιλο Ελλάκτωρ. Τι σημαίνει όμως αυτό για τον όμιλο Ελλάκτωρ; Πρώτον, το deal μεταξύ των δύο πλευρών έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα για τον Ελλάκτωρα, κυρίως, βάζοντας τέλος στη σκληρή επιχειρηματική διένεξη μεταξύ της Reggeborgh του Χένρι Χόλτερμαν και των Μπάκου και Καϋμενάκη η οποία μαινόταν για μήνες στους κόλπους του ομίλου και κόστισε πολύ ακριβά - επιχειρηματικά και χρηματοοικονομικά. Δεύτερον, ο Ελλάκτωρ θα μπορέσει να ξεφορτωθεί μεγάλο μέρος από τα χρέη που έχει επωμιστεί και τα οποία αποτελούν τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξή του. Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν, η Motor Oil θα εξαγοράσει το 75% των μετοχών για τον τομέα των ΑΠΕ όπου θα δημιουργηθεί μια νέα εταιρεία. Η εξαγορά θα δώσει στον όμιλο Βαρδινογιάννη μεγάλο εκτόπισμα στις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας, ενώ η αποεπένδυση θα δώσει στον Ελλάκτωρα 750 εκατ. ευρώ (από την πώληση της «Άνεμος») τα οποία θα ανακατευθυνθούν για την πρόωρη εξόφληση του -ακριβού- ομολόγου του 2019 αλλά και για χρηματοδότηση νέων έργων παραχωρήσεων ή ΣΔΙΤ. Αυτό θα δώσει όχι μόνο ανάσα στον όμιλο, αλλά

4 | CONSTRUCTION

ουσιαστικά θα τον ανακουφίσει από το μεγαλύτερο βάρος που έχει όσον αφορά τον τραπεζικό δανεισμό. Ταυτόχρονα, θα βοηθήσει στην καλύτερη προετοιμασία του ομίλου για τον διαγωνισμό της Αττικής Οδού. Τρίτον, η συμμαχία μεταξύ μεταξύ Reggeborgh και Motor Oil δημιουργεί ένα νέο δυνατό επιχειρηματικό σχήμα εν όψει των μεγάλων έργων που θα χρηματοδοτηθούν από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Βεβαίως στο επίκεντρο βρίσκονται τα «φιλέτα» της Αττικής Οδού, ο ΒΟΑΚ, οι μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, η υποθαλάσσια σήραγγα Σαλαμίνας-Περάματος κ.ά. Παράλληλα η συμμαχία της Μotor Oil με τον Ελλάκτωρα θα «συμπαρασύρει» και τον υπόλοιπο κλάδο αναβαθμίζοντας το επίπεδο ανταγωνισμού. Όπως όλα δείχνουν, η συνέχεια αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον καθώς η είσοδος της Motor Oil στον Ελλάκτωρα θα αλλάξει τα δεδομένα για τον όμιλο αλλά και θα επηρεάσει τις ισορροπίες στην ευρύτερη αγορά. Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν για τις μελλοντικές πιθανές συνεργασίες του ομίλου με τους άλλους μεγάλους παίκτες, αλλά και για μετοχικές ανακατατάξεις λόγω της δημόσιας πρότασης,. Το μόνο σίγουρο, προσώρας, είναι πως ο Ελλάκτωρ αφήνει πίσω του όσα τον βάραιναν για να επιστρέψει δυναμικά.

Ο νέος επιχειρηματικός πόλος θα αλλάξει τα δεδομένα και στην ευρύτερη αγορά

ΜΑΪΟΣ 2022

NEWS

ΠΕΝΉΝΤΑ ΕΠΤΆ ΝΈΑ ΈΡΓΑ ΣΤΟ ΤΑΜΕΊΟ ΑΝΆΚΑΜΨΗΣ

Ακόμη 57 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 1,7 δισ. ευρώ, εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με αποφάσεις που υπέγραψε ο αρμόδιος για την υλοποίηση

του «Ελλάδα 2.0» Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης. Μεταξύ των εντασσόμενων έργων είναι τα εξής: Χρηματοδότηση αυτοτελών μελετών για χαρακτηρισμό δημοτικών οδών σε τουλάχιστον 120 Δημοτικές Ενότητες (36.854.598,25 ευρώ), αυτοτελείς μελέτες για οριοθέτηση οικισμών προϋφισταμένων του 1923 ή κάτω των 2.000 κατοίκων σε τουλάχιστον 50 Δημοτικές Ενότητες (8.095.464 ευρώ), στερέωση και αποκατάσταση του κτιρίου του Νέου Βουστασίου στο πρώην βασιλικό Κτήμα Τατοΐου & επανάχρησή του ως Μουσείου (4.300.000 ευρώ), επανάχρηση Ανακτόρου ως Μουσείου: αφορά την υλοποίηση της Μουσειολογικής και Μουσειογραφικής μελέτης, με σκοπό την οργάνωση της μόνιμης έκθεσης που θα δημιουργηθεί στο Ανάκτορο του πρώην Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου (1.500.000 ευρώ), Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά (77.563.212,46 ευρώ), αποκατάσταση και επαναλειτουργία Εθνικού Θεάτρου Ρόδου (16.800.000 ευρώ), ανάπλαση, αντιδιαβρωτική προστασία της χερσαίας λιμενικής ζώνης Χερσονήσου και προστασία λιμένα έναντι προσάμμωσης (8.000.000 ευρώ), αντιπλημμυρικά στο Μινωικό Ανάκτορο Μαλίων Κρήτης (3.360.000 ευρώ).

Κ ΑΤΑ Σ Κ Ε Υ Έ Σ : Κ Υ Β Ε Ρ Ν Η Τ Ι Κ Ά Α Ν Τ Ί ΔΟΤΑ Σ Τ Ι Σ Α Ν ΑΤ Ι Μ Ή Σ Ε Ι Σ Τ Ω Ν ΥΛ Ι Κ Ώ Ν

Παρεμβάσεις-ανάσα για τον κλάδο των κατασκευών ανακοίνωσε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, μετά από συνάντηση του υπουργού Κώστα Καραμανλή και του υφυπουργού Γιώργου Καραγιάννη με εκπροσώπους των εργοληπτών. Οι θεσμικές παρεμβάσεις είναι: Έκδοση συντελεστών αναθεώρησης για το Δ’ τρίμηνο του 2021 εντός Μαΐου. Τιμολόγηση ασφάλτου, PVC και πολυαιθυλενίου με απολογιστικό τρόπο. Θέσπιση πριμ ολοκλήρωσης έργων. Ενεργοποίηση επιτροπής

6 | CONSTRUCTION

διαπίστωσης τιμών Δημοσίων έργων. Επίσης, επιμηκύνεται η προθεσμία εκτέλεσης των έργων έως 6 μήνες. Με τις κινήσεις αυτές, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, κινητροδοτεί τους αναδόχους να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τα έργα, αφού το πριμ θα δίνεται μόνο σε ολοκληρωμένα και χωρίς καθυστερήσεις έργα. Παράλληλα, με τις πέντε παρεμβάσεις, παρέχεται η αναγκαία ανάσα στην αγορά με την επιμήκυνση των έργων χωρίς τον κίνδυνο δικαστικών εμπλοκών.

ΜΑΪΟΣ 2022

ΤΟ Ν Ι ΟΎΛ Ι Ο Η Ε Ι Δ Ι Κ Ή Έ Κ ΔΟ Σ Η ΤΟΥ C O N S T R U C T I O N – Κ Υ Κ ΛΟ Φ Ο Ρ Ε Ί Μ Ε Τ Η Ν « Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Ή » Το εξειδικευμένο περιοδικό της Boussias για τον χώρο των μεγάλων τεχνικών έργων και υποδομών, Construction, προχωρά στη δημιουργία της ειδικής έκδοσης «Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν την Ελλάδα», η οποία πρόκειται να κυκλοφορήσει στο ευρύ κοινό με την εφημερίδα «Καθημερινή» τον Ιούλιο. Συνδυάζοντας την εξειδίκευση του Construction με το κύρος και την απήχηση της εφημερίδας «Καθημερινή», η έκδοση σκοπό έχει να φέρει στο προσκήνιο τη νέα εποχή υποδομών της χώρας, καθώς αυτή «περνά» μέσα από μία σειρά εμβληματικών έργων. Εκπρόσωποι των αρμόδιων υπουργείων, μέλη των ενώσεων και θεσμικών φορέων της βιομηχανίας υποδομών, στελέχη των επιχειρήσεων και ακαδημαϊκοί καταθέτουν τις απόψεις τους για το παρόν και μέλλον των κατασκευών. Παράλληλα, η ειδική έκδοση εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο η νέα αυτή εποχή μετασχηματίζει τον νευραλγικό κλάδο των κατασκευών, θίγοντας και αναδεικνύοντας κομβικά ζητήματα όπως η κλιματική κρίση, η Εταιρική Υπευθυνότητα, η κατάρτιση του προσωπικού και η τεχνολογία. Για περισσότερες πληροφορίες: Ματίνα Δημητριάδου, mdimitriadou@ boussias.com, 694 284 1120 και Κυριακή Μανθοπούλου, kmanthopoulou@ boussias.com, 694 851 5080.

ΑΤΤΙΚΉ ΟΔΌΣ: ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝ ΑΠΌ ΟΚΤΏ ΣΧΉΜΑΤΑ

Οκτώ σχήματα, μεγάλες συμμαχίες και σημαντικές διεθνείς παρουσίες «κλήρωσαν» για τη νέα παραχώρηση της Αττικής Οδού. Η λήξη της πρώτης φάσης του μεγάλου διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ για την πολύφερνη νύφη του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων αποκάλυψε το μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον για τον αστικό αυτοκινητόδρομο της Αθήνας, που θα παραχωρηθεί για διάστημα 25 ετών. Όπως ανακοίνωσε το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), εταιρεία μέλος του Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ), ενδιαφέρον εκδήλωσαν οι εξής (με αλφαβητική σειρά): ABERTIS INFRAESTRUCTURAS S.A., GRUPPO FININC

ΜΑΪΟΣ 2022

– INC SpA, Ένωση προσώπων αποτελούμενη από τις εταιρείες «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Α.Ε.» και «FS ARK HOLDCO S.a.r.l.», Ένωση προσώπων «VINCI HIGHWAYS S.A.S. – VINCI CONCESSIONS S.A.S. – ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε. – MOBILITY PARTNER S.A.S.», Ένωση προσώπων «ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ Α.Ε. – ΑΒΑΞ Α.Ε. – ADRIAN INFRASTRUCTURE», Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «BRISA – AUTO ESTRADAS de PORTUGAL S.A.» και «RUBICONE BIDCO S.A.», Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «MACQUARIE ASSET MANAGEMENT MOTORWAY HOLDINGS S.AR.L.» και «FINCOP INFRASTRUCTURE LTD», Κοινοπραξία αποτελούμενη από τις εταιρείες «VAUBAN» – «DIF» – «EGIS».

CONSTRUCTION |

ADVERTORIAL

ΒΙΏΣΙΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΆ ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ALUMIL Μ Ε Τ Η Σ Φ ΡΑ Γ Ί Δ Α Τ Ο Υ C R A D L E T O C R A D L E P R O D U C T S I N N O V AT I O N I N S T I T U T E

Η ALUMIL γίνεται η πρώτη ελληνική εταιρεία αρχιτεκτονικών συστημάτων αλουμινίου με τη διεθνή πιστοποίηση Cradle to Cradle Certified® Silver για μια μεγάλη γκάμα προϊόντων της.

ετά από σημαντικές επενδύσεις στην παραγωγή «πράσινου» ανακυκλωμένου αλουμινίου, τα EPD (Περιβαλλοντικές Δηλώσεις Προϊόντων) για ολοκληρωμένα αρχιτεκτονικά συστήματα και την τιμητική διάκριση “Most Sustainable Company in Greece 2022” ως επιχείρηση – πρότυπο του βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης, είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι η ALUMIL γίνεται η πρώτη ελληνική εταιρεία αρχιτεκτονικών συστημάτων αλουμινίου που λαμβάνει τη διεθνή πιστοποίηση Cradle to Cradle (C2C) για τη βιωσιμότητα των προϊόντων της. Την πιστοποίηση C2C έλαβαν τα παρακάτω 34 συστήματα της εταιρείας μας: ● Ανοιγόμενα: S67 Standard, S67 Advanced, S67 HI, S77 Standard, S77 Advanced, S77 HI, S91, M9660, MD67 Standard, MD67 Advanced, MD67 HI, SD77 Standard, SD77 Advanced, SD77 HI, SD95, SD115, M15000, M9400, M940, S700, M14600, M630, M12500 και S650 ● Συρόμενα: S350, S440, S560 και S560 LT ● Υαλοπετάσματα: M6, M7, M35, M50 και M78 ● Φυσούνα: SF85.

8 | CONSTRUCTION

ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗ C2C

Η πιστοποίηση C2C είναι το παγκόσμιο πρότυπο για ασφαλή και βιώσιμα κυκλικά προϊόντα που δημιουργούνται με υπευθυνότητα προς το περιβάλλον. Στο πρότυπο αυτό βασίζονται κορυφαία brands, έμποροι λιανικής, σχεδιαστές και κατασκευαστές στην παγκόσμια αλυσίδα αξίας, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι ο αντίκτυπος των προϊόντων τους είναι θετικός για τον άνθρωπο και τον πλανήτη. Μέσα από μια ενδελεχή και πολύπλοκη διαδικασία αξιολόγησης, η εταιρεία μας έλαβε πιστοποίηση επιπέδου Silver βάσει των παρακάτω πέντε κριτηρίων: ● Υλική υγεία: Προσδιορισμός της χημικής σύνθεσης των υλικών που συνθέτουν το προϊόν και διασφάλιση ότι τα υλικά είναι ασφαλή για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. ● Κυκλικότητα προϊόντων: Επαναχρησιμοποίηση προϊόντων και συμβολή στην κυκλική οικονομία. ● Ποιότητα αέρα & Προστασία κλίματος: Προστασία καθαρού αέρα, χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ελαχιστοποίηση επικίνδυνων εκπομπών και ρύπων. ● Διαχείριση νερού & εδάφους: Προστασία καθαρού νερού και διατήρηση υγείας εδάφους.

ΜΑΪΟΣ 2022

● Κοινωνική ευθύνη: Σεβασμός ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμβολή σε μια κοινωνία δικαιοσύνης και ισότητας, εφαρμογή δίκαιων εργασιακών πρακτικών.

Η ΣΗΜΑΣΊΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ C2C ΓΙΑ ΤΗΝ ALUMIL

Με την πιστοποίηση C2C, η ALUMIL διανοίγει νέες προοπτικές για συμμετοχή σε έργα σύμφωνα με τις αρχές της Αειφόρου Δόμησης και της Βιοκλιματικής Αρχιτεκτονικής, για «πράσινα» κτίρια με υψηλή ενεργειακή απόδοση. Ειδικά σε έργα που πιστοποιούνται κατά LEED, η συγκεκριμένη πιστοποίηση των προϊόντων μας προσδίδει περισσότερους βαθμούς με αποτέλεσμα την υψηλότερη κατάταξη του εκάστοτε κτιρίου και τη μεγιστοποίηση της αξίας του. Η πιστοποίηση C2C των προϊόντων μας σε επίπεδο Silver πρακτικά σημαίνει ότι: ● Τουλάχιστον το 95% των χημικών στοιχείων που περιέχονται στο σύστημα αλουμινίου έχουν καταγραφεί και αξιολογηθεί. ● Όλες οι χημικές ουσίες που περιέχονται στα μέρη του συστήματος αλουμινίου έχουν καταμετρηθεί και κατονομαστεί σχετικά με την επικινδυνότητά τους και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στον άνθρωπο και το περιβάλλον. ● Δεν χρησιμοποιούνται καρκινογόνα υποπροϊόντα ή ουσίες που ευθύνονται για μεταλλάξεις. ● Όλοι οι προμηθευτές των υλικών που χρησιμοποιούνται στα συστήματα της ALUMIL είναι υποχρεωμένοι να γνωστοποιούν τις χημικές ουσίες που περιέχονται στα προϊόντα τους, ώστε να είναι εφικτή η αξιολόγησή τους. ● Όλα τα δεδομένα έχουν επικυρωθεί από ανεξάρτητο φορέα αξιολόγησης.

Η ΣΗΜΑΣΊΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ C2C ΓΙΑ ΑΡΧΙΤΈΚΤΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΎΣ

Καθώς ο αειφόρος σχεδιασμός γίνεται ολοένα και περισσότερο συνώνυμος της ανθρώπινης υγείας και απόδοσης, η πιστοποίηση C2C αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για τους αρχιτέκτονες που

ΜΑΪΟΣ 2022

διασφαλίζει ότι τα συστήματα αλουμινίου που χρησιμοποιούν συμβαδίζουν με τους στόχους βιωσιμότητας που έχουν τεθεί. Με το σήμα και την κάρτα βαθμολογίας C2C, αρχιτέκτονες και μηχανικοί είναι πλέον σε θέση να γνωρίζουν με μια ματιά ότι: ● Η δυνατότητα ανακύκλωσης ενός προϊόντος και η ασφάλειά του για τον άνθρωπο και το περιβάλλον έχουν αξιολογηθεί από εξωτερικό φορέα. ● Η αξιολόγηση από εμπειρογνώμονα των κινδύνων τοξικότητας όλων των συστατικών του προϊόντος σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού έχει μειωθεί στα 100 ppm (0,01%). ● Έχει οριστεί μια διαδικασία συνεχούς βελτίωσης για τη βελτιστοποίηση του σχεδιασμού και της δημιουργίας του προϊόντος.

ΈΝΑ ΒΉΜΑ ΕΓΓΎΤΕΡΑ ΣΤΗΝ «ΙΘΆΚΗ» ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΉΣ ΑΡΙΣΤΕΊΑΣ

Η ιδιαίτερα σημαντική αυτή πιστοποίηση αποτελεί το επιστέγασμα των προσπαθειών και των ενεργειών της ALUMIL για την εδραίωση μιας επιχειρηματικής στρατηγικής συνυφασμένης με τις αξίες της βιωσιμότητας, της αειφορίας και της κυκλικής οικονομίας. Πάνω από όλα, όμως, η πιστοποίηση C2C μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην «Ιθάκη» της Κατασκευαστικής Αριστείας αλλά και το όραμά μας για ένα μέλλον όπου ο άνθρωπος και το περιβάλλον θα είναι στο επίκεντρο. ■

A: Ευκαρπία Γωγούση 8, 56429, Θεσσαλονίκη Τ: 2313 011000 alumil.com

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

ΕΛΛΗΝΙΚΌ: ΣΕ ΠΛΉΡΗ ΕΞΈΛΙΞΗ ΤΑ ΈΡΓΑ Π Ώ Σ Ε Ξ Ε Λ Ί Σ Σ Ε ΤΑ Ι Η Ε Π Έ Ν ΔΥ Σ Η

Με βήμα ταχύ συνεχίζονται οι διεργασίες, και σε όλα τα μέτωπα, όσον αφορά τη μεγάλη αστική ανάπλαση στην έκταση του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό. ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΥ

10 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

αγδαίες είναι οι εξελίξεις που καταγράφονται στη μεγάλη ανάπτυξη του Ελληνικού που προωθεί η Lamda Development, με τα επόμενα βήματα να αφορούν, μεταξύ άλλων, την άδεια καζίνο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, τον Marina Tower, τη χρηματοδότηση και άλλα σημαντικά, ιδιαίτερης καινοτομίας, πρότζεκτ.

ΤΑ ΕΠΌΜΕΝΑ ΒΉΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΖΊΝΟ

Την Παρασκευή 29 Απριλίου 2022, υποβλήθηκαν από την Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ) στον υπουργό Οικονομικών, το Σχέδιο Σύμβασης Παραχώρησης και τα σχετικά συνοδευτικά έγγραφα για την επένδυση του καζίνο στο Ελληνικό. Είχε προηγηθεί την Τετάρτη 20 Απριλίου απόφαση της Επιτροπής του Διαγωνισμού σε ό,τι αφορά την εξέταση οψιγενών γεγονότων από την ημερομηνία κατακύρωσης του διαγωνισμού στον Ανάδοχο/ Παραχωρησιούχο την 12.2.2021. Πριν από τη συνεδρίαση αυτή είχε ήδη ολοκληρωθεί ο προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο και, με την απόφαση της ΕΕΕΠ την Πέμπτη 27 Απριλίου 2022, διαπιστώθηκε η οριστικοποίηση της απόφασης κατακύρωσης του διαγωνισμού στην ένωση προσώπων με διακριτικό τίτλο Athens IRC.

ΜΑΪΟΣ 2022

«Μετά την αποστολή αυτών των εγγράφων, αναμένεται η υπογραφή της σύμβασης, στην προβλεπόμενη προθεσμία, ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και τον Παραχωρησιούχο. Στη συνέχεια θα χορηγηθεί από τον Υπουργό Οικονομικών άδεια ΕΚΑΖ στον Παραχωρησιούχο, μετά από εισήγηση της ΕΕΕΠ. Η ΕΕΕΠ θα παρακολουθεί την εξέλιξη της διαδικασίας και θα συνεχίσει να συμβάλλει παραγωγικά στο πλαίσιο των θεσμικών αρμοδιοτήτων της, για την ολοκλήρωση αυτής της σημαντικής επένδυσης», αναφέρεται στην ανακοίνωση της ΕΕΕΠ. Υπενθυμίζεται πως η Inspire Athens επικράτησε στον σχετικό διαγωνισμό της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων με προσφορά 150 εκατ. ευρώ για την άδεια και τεχνική προσφορά για επένδυση της τάξης του 1 δισ. ευρώ για την κατασκευή ολοκληρωμένου συγκροτήματος καζίνο με υπερπολυτελές ξενοδοχείο 3.450 κλινών, συνεδριακό και εκθεσιακό κέντρο 23.700 τετραγωνικών και χώρο συναθροίσεων κοινού με δυναμικότητα 10.500 ατόμων. Η ανάδοχος της άδειας καζίνο ξεκίνησε ως κοινοπραξία μεταξύ της αμερικανικής Mohegan Gaming Enertainment και της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Ωστόσο στη συνέχεια λόγω προβλημάτων που αντιμετώπισε η αμερικανική εταιρεία εξαιτίας της πανδημίας, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ανέλαβε από 35% αρχικά το

100% τελικά της Inspire, ενώ η Mohegan παρέμεινε ως σύμβουλος. Έπειτα από διαπραγματεύσεις που έχουν ωριμάσει μεταξύ της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και της Hard Rock International μετά την υπογραφή της σύμβασης με το ελληνικό Δημόσιο αναμένεται να ανακοινωθεί και η πώληση του 51% στην Hard Rock με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ να διατηρεί το 49%. Στηνσυμφωνία με την αμερικανική εταιρεία περιλαμβάνεται και η ανάληψη από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ του 100% του κατασκευαστικού έργου του ολοκληρωμένου συγκροτήματος με καζίνο στο Ελληνικό. Η έναρξη των εργασιών για την κατασκευή του ολοκληρωμένου συγκροτήματος καζίνο και των συμπληρωματικών του υποδομών θα χρειαστεί κάποιους μήνες ακόμα καθώς η σύμβαση που θα υπογραφεί τώρα, και η οποία έχει ήδη εγκριθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο, θα πρέπει να υποβληθεί προς κύρωση και από τη Βουλή. Η συγκεκριμένη διαδικασία αναμένεται να προγραμματιστεί και να ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση των παραπάνω διαδικασιών.

ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΉ ΣΎΜΠΡΑΞΗ ΓΙΑ ΤΟΝ MARINA TOWER

Τον ρόλο του συμβούλου στο έργο κατασκευής του πύργου κατοικιών στον χώρο

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

Οδυσσέας Αθανασίου, διευθύνων σύμβουλος, Lamda Development

του Ελληνικού, Marina Tower, αναλαμβάνει το σχήμα, Intrakat-Bouygues, όπως έκανε γνωστό με ανακοίνωσή της η Lamda Development. Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, η κοινοπραξία θα παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες πριν από την κατασκευή με τη μορφή του Early Contractor Involvement στην εταιρεία στο πλαίσιο της προετοιμασίας της για την κατασκευή του Πύργου Κατοικιών στη Μαρίνα (Marina Residential Tower), αναφορικά με το σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, την εφοδιαστική αλυσίδα και τη διαχείριση κατασκευής του έργου. Αναλυτικότερα η ανακοίνωση αναφέρει: «Η LAMDA Development S.A. (η “Εταιρεία”) σύμφωνα με τον Κανονισμό 596/2014/ΕΕ και τον Κανονισμό του Χρηματιστηρίου Αθηνών, έκαστος όπως ισχύει, ενημερώνει το επενδυτικό κοινό ότι ολοκληρώθηκε η διαδικασία για την επιλογή του συμβούλου, ο οποίος θα παρέχει συμβουλευτικές

12 | C O N S T R U C T I O N

υπηρεσίες πριν από την κατασκευή, με τη μορφή του Early Contractor Involvement (ECI) για την ανέγερση του Πύργου Κατοικιών στη Μαρίνα (Marina Residential Tower). Ο σύμβουλος θα είναι η κοινοπραξία των εταιρειών Bouygues Batiment International και Intrakat, μία συνεργασία μεταξύ μίας εκ των κορυφαίων κατασκευαστικών εταιρειών παγκοσμίως, με εξαιρετική φήμη και εκτεταμένη εμπειρία σε μελέτη και κατασκευή υψηλών κτηρίων πολυτελών κατοικιών, και μίας εκ των κορυφαίων κατασκευαστικών εταιρειών στην Ελλάδα στον κλάδο των υποδομών και κτηρίων. Η κοινοπραξία θα παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες πριν από την κατασκευή με τη μορφή του Early Contractor Involvement στην Εταιρεία, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της για την κατασκευή του Πύργου Κατοικιών στη Μαρίνα (Marina Residential Tower), αναφορικά με το σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, την εφοδιαστική αλυσίδα και τη διαχείριση κατασκευής του έργου». Όπως είχε γίνει ήδη γνωστό, ο νικητής σε πρώτη φάση θα αναλάβει τον ρόλο του άτυπου συμβούλου που θα συνεργαστεί με τη Lamda Development, για χρονικό διάστημα μερικών μηνών, σε συγκεκριμένες διαδικασίες δίχως αυτό να σημαίνει ότι θα αναλάβει το ίδιο γκρουπ και την κατασκευή. Όμως, εφόσον η συνεργασία κυλήσει ομαλά είναι πολύ πιθανό να αναλάβει και την ανέγερση του πύργου στο επόμενο στάδιο, ειδάλλως μπορεί να προκύψει άλλος κατασκευαστής μέσα από διαγωνισμό (το 2023). Οι πρώτες εργασίες για τον Πύργο αναμένονται στα τέλη 2022 με ορίζοντα ολοκλήρωσης 2025-2026. Ο παραλιακός πύργος των 45 ορόφων περιλαμβάνει 200 πολυτελή διαμερίσματα σχεδόν το σύνολο των οποίων έχει ήδη πωληθεί.

ΥΠΟΓΡΑΦΈΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΌΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΎΞΕΩΝ

Να σημειωθεί ότι η Ελληνικό Α.Ε. υπέγραψε την 6/4/2022 με τις τράπεζες «Τράπεζα Eurobank Α.Ε.» και «Τράπεζα Πειραιώς Α.Ε.» το πρόγραμμα και τη σύμβαση κάλυψης ομολογιακού δανείου για τη χρηματοδότηση των έργων υποδομών και άλλων αναπτύξεων που αφορούν στη Φάση Α΄ του Έργου, ύψους έως €394 εκατ., καθώς και τη χρηματοδότηση του ΦΠΑ (επιπλέον ποσού έως €100 εκατ.), διάρκειας έως τη συμπλήρωση 10 ετών από την Ημερομηνία Μεταβίβασης, γεγονός που καλύπτει τις αναθεωρημένες ανάγκες της. Επιπλέον, αναφορικά με την έκδοση εγγυητικής επιστολής ύψους €175 εκατ., προς εξασφάλιση της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της Lamda Development S.A. για την κάλυψη τυχόν υπερβάσεων του προϋπολογισμένου κόστους της Φάσης Α του Έργου, καθώς και την κάλυψη τυχόν μειωμένων προσόδων από πωλήσεις ή/και εκμετάλλευση περιουσιακών στοιχείων που προορίζονται για τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της Φάσης Α του Έργου, η Lamda Development S.A. υπέγραψε την 6/4/2022 τα σχετικά συμβατικά έγγραφα. Επίσης, η Lamda συνεχίζει με τις αντισυμβαλλόμενες τράπεζες την οριστικοποίηση των συμβατικών κειμένων: α) τη χρηματοδότηση για την εμπορική ανάπτυξη στη Λεωφ. Βουλιαγμένης (Vouliagmenis Mall), καθώς και τη χρηματοδότηση του ΦΠΑ, με την έκδοση από εταιρία ειδικού σκοπού ελεγχόμενη από τη Lamda Development S.A. ομολογιακού δανείου ύψους έως €415 εκατ. (επιπλέον ποσού έως €86 εκατ. για τη χρηματοδότηση του ΦΠΑ), διάρκειας έως τη συμπλήρωση 6 ετών από την πρώτη εκταμίευση (με δυνατότητα της εκδότριας εταιρίας για παράταση για περαιτέρω 5 έτη, ήτοι συνολικά για 11 έτη από την πρώτη εκταμίευση), και β) τη χρηματοδότηση για την εμπορική ανάπτυξη εντός της μαρίνας Αγ. Κοσμά (Riviera Galleria), καθώς και τη χρηματοδότηση του ΦΠΑ, με την έκδοση από εταιρία ειδικού σκοπού ελεγχόμενη από τη Lamda Development S.A. ομολογιακού δανείου ύψους έως €102 εκατ. (επιπλέον ποσού έως €19 εκατ. για τη χρηματοδότηση του ΦΠΑ), διάρκειας έως τη συμπλήρωση 5 ετών από την πρώτη εκταμίευση (με δυνατότητα της εκδότριας εταιρίας για παράταση για περαιτέρω 6 έτη, ήτοι συνολικά για 11 έτη από την πρώτη εκταμίευση). ■

ΜΑΪΟΣ 2022

ΤΟ Π Ρ Ώ ΤΟ Κ Τ Ί Ρ Ι Ο Σ ΤΟ Ε Λ Λ Η Ν Ι ΚΌ Κ Α Ι ΤΑ Ε Π Ό Μ Ε Ν Α Π Ρ Ό Τ Ζ Ε Κ Τ

Λίγο πριν από την εορταστική περίοδο του Πάσχα, η Lamda Development παρουσίασε και το πρώτο κτίριο που θα ανεγερθεί στον χώρο του Ελληνικού, στο οποίο προβλέπεται να μετεγκατασταθούν τέσσερα σωματεία για παιδιά και ενήλικες με αναπηρία - ΑμεΑ (Αμυμώνη, Ερμής, ΝΙΚΗ – Victor Artant και ΣΑμΣΚΠ). Έχει σχεδιαστεί με σύγχρονο και πρωτοποριακό τρόπο, τηρώντας όλα τα διεθνή πρότυπα, στηρίζοντας τη βιωσιμότητα, αλλά κυρίως την εύκολη προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία. Πέραν αυτού, μετά τον «νικητή» για τον επιβλητικό πύργο κατοικιών θα έχουμε εξελίξεις και για τη δημοπράτηση των αθλητικών εγκαταστάσεων εντός της έκτασης (ύψους 100 εκατ. ευρώ), με τα έργα να οριοθετούνται για τα τέλη 2022 με αρχές 2023. Πρόσφατα, η Avax αναδείχθηκε «νικήτρια» στον διαγωνισμό για το πρώτο «κομμάτι» της α’ φάσης υποδομών (συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ), με τα υπόλοιπα projects να ακολουθούν (με ορίζοντα το πρώτο 6μηνο 2023). Επίσης, προσεχώς θα έχουμε εξελίξεις και για την προκήρυξη του διαγωνισμού για την κατασκευή του μεγαλύτερου Mall (αυτού κοντά στη Λ. Βουλιαγμένης, 185 χιλ. τ.μ.), του «Vouliagmenis Mall», άνω των 350 εκατ. ευρώ (η

ΜΑΪΟΣ 2022

συνολική επένδυση), για το πολυτελές εμπορικό χώρο (με εστίαση, υψηλή μόδα κ.α.) «Marina Galleria» στο παραλιακό μέτωπο του Αγ. Κοσμά, που θα είναι έτοιμο το 2025 (επένδυση 100-125 εκατ. ευρώ), όπως και για τα ξενοδοχεία που προωθεί η Lamda Development με την ΤΕΜΕΣ. Μπροστά χρονικά θα έρθουν και οι γραφειακοί χώροι, με τη διοίκηση της Lamda να εκτιμά ότι η μεταφορά των κεντρικών γραφείων τραπεζών (σίγουρα η Πειραιώς, εκτιμάται και η Eurobank) θα προσελκύσουν εντονότερο ενδιαφέρον και ζήτηση για τέτοιους χώρους, παρά το γεγονός ότι υλοποιούνται πολλές αναπτύξεις αντίστοιχες στα βόρεια προάστια και όχι μόνο. Μέσα στο προσεχές διάστημα αναμένονται ανακοινώσεις για τον operator στο ένα από τα δύο ξενοδοχεία που θα αναπτύξει σε joint venture με την ΤΕΜΕΣ (30%-70% αναλογία), με τα αρχιτεκτονικά σχέδια να αναμένονται το φθινόπωρο. Να σημειώσουμε ότι επειδή υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για το οικιστικό κομμάτι, ως εκ τούτου παραμένουν ενεργά τα σχέδια για πρόσθετες 1.000 κατοικίες για διάφορα βαλάντια μέσα στην πρώτη φάση ανάπτυξης (5ετία, προς Λ. Αλίμου αλλά και στο εμπρός μέτωπο).

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

AΚΊΝΗΤΑ LOGISTICS: ΧΟΡΌΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΡΥΘΜΌ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ Ε Ν Τ Υ Π Ω Σ Ι Α Κ Έ Σ Ο Ι Ε Π Ι Δ Ό Σ Ε Ι Σ Τ Η Ν Τ Ε Λ Ε Υ ΤΑ Ί Α Δ Ι Ε Τ Ί Α

Καθώς «ζεσταίνεται η μηχανή» των διεθνών και εγχώριων επενδυτών για τα ακίνητα logistics, η Ελλάδα ετοιμάζεται να πρωταγωνιστήσει στην ευρωπαϊκή σκηνή των logistics. TΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΤΣΙΤΟΎΡΑ

14 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

νέα βιομηχανική εποχή ανατρέπει τα δεδομένα της παγκόσμιας οικονομίας, δημιουργώντας την ιδανική ευκαιρία για την Ελλάδα να πρωτοστατήσει στην περίοδο της ψηφιακής επανάστασης, μια περίοδο όπου τα εμπόδια ανάμεσα στις αλυσίδες εφοδιασμού, τους πελάτες και τις επιχειρήσεις καταργούνται. Σύμφωνα με έρευνα της Deloitte του 2020, η συμβολή του κλάδου των logistics στο εθνικό ΑΕΠ αντιστοιχεί στο 10,8% του ετήσιου ΑΕΠ της χώρας αλλά αναμένεται να αγγίξει το 12% τα επόμενα χρόνια, αφού την τελευταία διετία ο κλάδος σημειώνει εντυπωσιακές επιδόσεις, με θεαματική αύξηση του όγκου των συναλλαγών καθώς και των επιπέδων ενοικίασης. Θα καταφέρει τελικά η Ελλάδα να αξιοποιήσει την εξαιρετική γεωγραφική της θέση και την αλλαγή των συνθηκών που επέφερε η πανδημία του Covid-19 προκειμένου να εξελιχθεί σε σημαντικό κόμβο στις μεταφορές αλλά και σε παγκόσμιο διαμετακομιστικό κέντρο;

ΘΕΑΜΑΤΙΚΉ ΣΤΡΟΦΉ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΌ ΕΜΠΌΡΙΟ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΊΑ

Αναμφισβήτητά η πανδημία προκάλεσε ισχυρούς κλυδωνισμούς στην παγκόσμια οικονομία, με αρκετούς τομείς ακινήτων όπως το retail να δοκιμάζονται και άλλους όπως το e-commerce να ανθίζουν. Πράγματι, σύμφωνα και με τα αποτελέσματα της 5ης Πανελλήνιας Έρευνας της Ελληνικής Εταιρείας Logistics, μετά την πανδημία του COVID-19 παρατηρείται μια

ΜΑΪΟΣ 2022

ΦΏΤΗΣ ΓΙΌΦΤΣΙΟΣ CEO, TEN BRINKE HELLAS «Οι υπάρχοντες παίχτες αναζητούν μεγαλύτερους και πιο σύγχρονους χώρους logistics, αυξάνοντας τα μερίδια αγοράς που ήδη κατέχουν ενώ νέοι επενδυτές μπαίνουν και θα συνεχίσουν να μπαίνουν στο προσκήνιο»

σαφής στροφή των εταιριών, σε ποσοστό 80%, προς το ηλεκτρονικό εμπόριο με μόλις το 20% να δηλώνει ότι δεν θα δραστηριοποιηθεί στον κλάδο του e-commerce, τo 40% να δραστηριοποιείται ήδη και το υπόλοιπο 40% να έχει ξεκινήσει την προετοιμασία για τη δραστηριοποίηση. Όπως άλλωστε επιβεβαιώνει η έρευνα της εταιρείας παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής σε ακίνητα Cerved Property Services που ανήκει στον διεθνή Ιταλικό όμιλο Cerved Group, ο Covid-19 άσκησε σημαντική επιρροή στις συνήθειες των καταναλωτών, στρέφοντάς τους στις αγορές μέσω διαδικτύου και ωθώντας τις εταιρείες στην αναζήτηση μεγάλων χώρων logistics. Σύμφωνα με εκτενή έρευνα του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA) σε συνεργασία με την εταιρεία Trueberries, έξι στους δέκα καταναλωτές θα συνεχίσουν τις αγορές από το διαδίκτυο το επόμενο διάστημα, το 14% θα αυξήσει τη συχνότητα τους, ενώ το 95% του γενικού

πληθυσμού δηλώνει ότι έχει προχωρήσει τουλάχιστον σε μία αγορά από το Internet τους 12 τελευταίους μήνες σε μία από 17 κατηγορίες προϊόντων.

ΕΚΤΌΞΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΎ ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΧΏΡΟΥΣ LOGISTICS

Το 2021 ο τομέας των logistics βρέθηκε δυναμικά στο επίκεντρο τού επενδυτικού ενδιαφέροντος εταιρειών ακινήτων και χρηστών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς, στο πλαίσιο της 22ης Prodexpo, η άνθηση του κλάδου στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχιστεί και για την επόμενη πενταετία, με τα έργα ανάπτυξης νέων υποδομών logistics να φτάνουν τα 180.000 τ.μ. έως τα μέσα του 2023. Μάλιστα, μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου προβλέπει πως στα τέλη του 2024 θα προστεθούν περίπου 250.000τμ στην Αττική σε απόθεμα αποθηκών. Όπως επιβεβαιώνουν τα αποτελέσματα της

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

ΤΖΈΝΗ ΜΟΥΡΟΎΣΙΑ, INVESTMENT DIRECTOR & ASSET MANAGEMENT DIRECTOR (NONRETAIL), NOVAL PROPERTY «Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από τους θεσμικούς επενδυτές για τον κλάδο των logistics της Ελλάδας, με τις επιδόσεις των yields να προσεγγίζουν πλέον το 7,75-8% συγκριτικά με το 3,5% των ευρωπαϊκών χωρών»

Πανελλήνιας Έρευνας της Ελληνικής Εταιρείας Logistics, η πανδημία αποτέλεσε το έναυσμα για την καλύτερη οργάνωση του κυκλώματος logistics αναδεικνύοντας την ανάγκη στροφής των επενδύσεων προς τομείς που εστιάζουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Συγκεκριμένα, το 56% των συμμετεχόντων στην έρευνα εκτιμά ότι οι προγραμματισμένες επενδύσεις θα υλοποιηθούν κανονικά δίνοντας έμφαση σε συγκεκριμένους τομείς όπως οι νέες τεχνολογίες, ενώ το 10% πιστεύει ότι οι σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες θα προκαλέσουν αύξηση των επενδύσεων. Επιπλέον, για το 25% των εταιρειών οι προγραμματισμένες επενδύσεις θα υλοποιηθούν κανονικά και για ένα 9% αυτών θα παγώσουν. Αξίζει να σημειωθεί πως τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη άνθηση παρουσιάζει στην Ελλάδα το μοντέλο εφοδιαστικής αλυσίδας 3PL στο οποίο μια επιχείρηση αναθέτει σε εξωτερικούς συνεργάτες τις υπηρεσίες logistics, διατηρώντας όμως η ίδια την εποπτεία της διαχείρισής τους. Στην Ελλάδα το 46% των υπηρεσιών 3PL εντοπίζονται στον κλάδο των τροφίμων, ποτών και καπνού, το 18% στον κλάδο των ηλεκτρικών-ηλεκτρονικών συσκευών, το 11% σε φαρμακευτικά και ιατρικά προϊόντα, το 8% στα βιομηχανικά προϊόντα και το 17% σε προϊόντα όπως οχήματα και ανταλλακτικά, έπιπλα-οικιακό εξοπλισμό, είδη ένδυσης και υπόδησης.

H ΕΛΛΆΔΑ ΣΤΙΣ ΚΟΡΥΦΑΊΕΣ ΕΠΙΛΟΓΈΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΧΏΡΟ ΤΩΝ LOGISTICS

Καθώς ο κλάδος των logistics επεκτείνει την κυριαρχία του στην αγορά, σημαντικές επενδύσεις εκτιμάται πως θα

16 | C O N S T R U C T I O N

πραγματοποιηθούν από τις ισχυρές μεταφορικές εταιρείες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, στοχεύοντας στην ανάπτυξη μεγάλων logistic centres και last mile logistics. Αναμένουμε η Ελλάδα να αποτελέσει μία από τις κορυφαίες επιλογές στον ευρωπαϊκό χώρο των logistics, μας λέει ο Φώτης Γιόφτσιος, CEO της Ten Brinke Hellas, τονίζοντας την σαφώς βοηθητική γεωστρατηγική θέση της χώρας και τη σχετική σταθεροποίηση που υπάρχει πλέον στην οικονομία και την πολιτική σκηνή. Ιδίως τα δύο τελευταία χαρακτηριστικά επηρεάζουν θετικά τους επενδυτές, υπογραμμίζει. Στην Ελλάδα οι δείκτες διαμορφώνονται περί του 7.5% ενώ αντίστοιχα στη Γερμανία πχ κυμαίνονται 3-4%, χωρίς όμως το ρίσκο να είναι πάρα πολύ υψηλό, συμπληρώνει. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά σε εγχώριο επίπεδο, μιας και το ελληνικό λιανεμπόριο εισέρχεται καθυστερημένα σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές στον ηλεκτρονικό κόσμο, η «πίτα» ακόμη δεν έχει μοιραστεί σαφώς. Ο χώρος των logistics είναι «φρέσκος», δηλώνει στο Construction ο Φώτης Γιόφτσιος αναφέροντας πως οι υπάρχοντες παίχτες αναζητούν μεγαλύτερους και πιο σύγχρονους χώρους logistics, αυξάνοντας τα μερίδια αγοράς που ήδη κατέχουν ενώ νέοι επενδυτές μπαίνουν και θα συνεχίσουν να μπαίνουν στο προσκήνιο. Την εξαιρετική γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας επισημαίνει και η Τζένη Μουρούσια, Investment Director & Asset Management Director (Non-Retail) της Noval Property, σημειώνοντας το έντονο ενδιαφέρον που επιδεικνύουν θεσμικοί επενδυτές για τον κλάδο των logistics, με τις επιδόσεις των yields να προσεγγίζουν πλέον το 7,75-8%, συγκριτικά με το 3,5% των ευρωπαϊκών χωρών. Η έξαρση

του ηλεκτρονικού εμπορίου, ο εκσυγχρονισμός των λιμενικών υποδομών σε Πειραιά και Θεσσαλονίκη, η αναβάθμιση των αεροδρομίων, η βελτίωση των οδικών δικτύων, ο μετασχηματισμός του Θριάσιου πεδίου, καθώς και ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του κλάδου, δηλώνει στο Construction η Τζένη Μουρούσια. Όπως υπογραμμίζει, στην Αθήνα διατηρείται αμείωτο το μισθωτικό ενδιαφέρον για νέους χώρους αποθήκευσης (Ασπρόπυργος, Μαγούλα, Μάνδρα, Ελευσίνα), ενώ ακολουθεί με ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης και η Θεσσαλονίκη (Καλοχώρι, Σίνδος). H αυξανόμενη τάση για επενδύσεις σε χώρους logistics διαφαίνεται παράλληλα και στην περιφέρεια (Πάτρα, Κρήτη), για μικρότερες, ασφαλώς, επιφάνειες αναπτύξεων, συμπληρώνει.

Ο ΚΛΆΔΟΣ ΤΩΝ LOGISTICS ΑΝΤΙΜΈΤΩΠΟΣ ΜΕ ΚΟΜΒΙΚΈΣ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ

Παρά την αλματώδη ανάπτυξή του, ο κλάδος στο σύνολό του έχει να αναμετρηθεί και με ορισμένες κορυφαίες προκλήσεις, καθώς η διαθέσιμη γη για νέες αναπτύξεις γίνεται όλο και πιο δύσκολη στην εύρεσή της, οι τιμές εκτοξεύονται στα ύψη και οι πολεοδομικοί περιορισμοί εντείνονται. Στους παράγοντες αβεβαιότητας συγκαταλέγονται η δυσκολία πρόβλεψης του κόστους κατασκευής, αφού και ο πληθωρισμός αυξάνεται ενώ ιδιαίτερα στις περιοχές που βρίσκονται εκτός αστικών κέντρων το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό θα είναι δύσκολο να βρεθεί και να διατηρηθεί. Επιπλέον, η αλματώδης ανάπτυξη των κριτηρίων ESG προβλέπεται πως θα επιφέρει αλλαγές στον τρόπο διακίνησης των προϊόντων, με προσπάθεια μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Δεδομένου ότι η ενεργειακή κρίση θα μπορούσε να επηρεάσει τις υπηρεσίες μεταφοράς, η υιοθέτηση της πράσινης ανανεώσιμης ενέργειας συνιστά μια επιλογή μείωσης του ενεργειακού κόστους που καθίσταται όλο και πιο δημοφιλής. Στην Ελλάδα, το κύριο πρόβλημα που εξακολουθεί μέχρι σήμερα να υφίσταται στον κλάδο των logistics είναι η έλλειψη εξειδικευμένων χώρων logistics. Η αύξηση της ζήτησης για καλής ποιότητας αποθηκευτικούς χώρους προκαλεί και αύξηση της μέσης τιμής αγοράς κατά 86% μέσα σε μια διετία, αναφέρει η Arbitrage Real Estate που κατέγραψε αύξηση της μέσης

ΜΑΪΟΣ 2022

τιμής αγοράς αποθηκευτικών χώρων κατηγορίας Α από τα 300 ευρώ/τ.μ. περίπου το 2018 σε 400 ευρώ/τ.μ. το 2019 και σε 560 ευρώ/τ.μ. το 2020. Όπως επιβεβαιώνουν στα στοιχεία της έρευνας του μεσιτικού τμήματος της Arbitrage RE, την τελευταία 4ετία παραπάνω από 25 αξιοσημείωτες πράξεις αγοραπωλησίας σημειώθηκαν στον κλάδο, με περισσότερες από τις μισές να αφορούν αποθηκευτικούς χώρους κατηγορίας Α. Σύμφωνα με την Arbitrage, το μεγαλύτερο μέρος του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος στην Ελλάδα, εντοπίζεται στην Αττική και σε γειτονικές της βιομηχανικές περιοχές όπως τα Οινόφυτα. Στη Μάνδρα, στον Μαγουλά, στον Ασπρόπυργο, που βρίσκονται στο δυτικό τμήμα του νομού, αλλά και στον Μαρκόπουλο, στο Κορωπί και στα Μαγουλά, που αποτελούν περιοχές της Ανατολικής Αττικής, παρατηρείται επίσης υψηλή συσσώρευση βιομηχανικών ή/και αποθηκευτικών χώρων όπως και κατά μήκος του άξονα της Εθνικής Οδού στο Βόρειο μέρος του νομού, σε περιοχές όπως το Κρυονέρι, ο Άγιος Στέφανος και η Λυκόβρυση αλλά και σε συγκεκριμένες περιοχές της Νότιας Αττικής όπως ο Ελαιώνας, ο Άγιος Ιωάννης Ρέντης, το Λιμάνι του Πειραιά και το Αιγάλεω. Κύριες περιοχές συγκέντρωσης αποθηκευτικών χώρων στη Θεσσαλονίκη είναι η Σίνδος και το Καλοχώρι ενώ έπονται ο Άγιος Αθανάσιος και το Ωραιόκαστρο.

ΜΑΪΟΣ 2022

ΤΙ ΑΛΛΆΖΕΙ ΣΕ ΑΞΊΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΈΣ ΔΌΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΚΙΝΉΤΩΝ

Το αξιοσημείωτο είναι πως σύμφωνα με έρευνα του παρατηρητηρίου αξιών της συμβουλευτικής εταιρείας Geoaxis, ο κλάδος των logistics δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τις αναταραχές που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, εμφανίζοντας μάλιστα εξαιρετικές προοπτικές για τους επόμενους δώδεκα μήνες. Ασφαλώς, η διαρκής αύξηση της ζήτησης συνεπάγεται άνοδο ενοικίων, μείωση κενών χώρων και περαιτέρω συμπίεση των αποδόσεων. Κλίμα αισιοδοξίας για τη φετινή χρονιά δημιουργεί και το Εμπορευματικό Κέντρο στο Θριάσιο Πεδίο, που συνιστά μια επένδυση 150 εκατ. Ευρώ, που προβλέπει την κατασκευή 120.000 τ.μ. την πρώτη περίοδο (Τ1) παραχώρησης και ακόμη 120.000 τ.μ. τη δεύτερη περίοδο. Κάθε νέος χώρος logistics επιφανείας πάνω από 15.000 τ.μ. μπορεί να μισθωθεί άμεσα ενώ η συσσωρευμένη ζήτηση και η ανύπαρκτη προσφορά, αποτέλεσμα της ανισορροπίας της αγοράς, επιφέρουν αυξήσεις στις αξίες και μείωση των συντελεστών απόδοσης, μεταξύ 7% – 7,5% για καλά ποιοτικά ακίνητα, ανάλογα με τη θέση και τα χαρακτηριστικά κατασκευής. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως οι εταιρείες που τοποθετήθηκαν στην

αρχή του παρόντος ανοδικού κύκλου εξασφάλισαν ακόμα χαμηλότερες τιμές αγοράς, με σχεδόν διψήφιες ετήσιες αποδόσεις. Θεσμικοί και μη επενδυτές αναμένεται να στραφούν στην ολοένα και μεγαλύτερη τοποθέτηση σε κτήρια αποθηκών/ logistics στο άμεσο μέλλον, εξαιτίας της υψηλής απόδοσης σε σχέση τόσο με άλλους κλάδους της αγοράς ακινήτων, όσο και με άλλα επενδυτικά προϊόντα, όπως τα ομόλογα, οι μετοχές και οι καταθέσεις. Η υψηλότερη διάμεση ζητούμενη τιμή ενοικίασης εντοπίζεται στην Ασπρόπυργο και ισοδυναμεί με 4,05 ευρώ ενώ ακολουθούν τα Μεσόγεια Αττικής με 3,79 ευρώ και η Ελευσίνα με 3,09 ευρώ. Η ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου με 2,70 ευρώ, τα Οινόφυτα με 2,49 ευρώ και τέλος το Καλοχώρι με 2,34 ευρώ καταγράφουν τις χαμηλότερες διάμεσες ζητούμενες τιμές ενοικίασης. Οι μεγαλύτεροι χώροι logistics είναι τα Οινόφυτα με επιφάνεια 6.000 τ.μ., ο Ασπρόπυργος με 5.500 τ.μ. και η ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου με 3.600 τ.μ. ενώ οι μικρότεροι χώροι logistics τοποθετούνται στα Μεσόγεια Αττικής με επιφάνεια 3.565 τ.μ., στην Ελευσίνα με 3.445 τ.μ. και στο Καλοχώρι με 3.030 τ.μ. Το ενδεικτικό μέσο κόστος, εξαιρουμένου του εξοπλισμού, για την κατασκευή ενός χώρου logistics και συγκεκριμένα αποθηκών τύπου Ζ3, τοποθετείται από 550 ευρώ / τ.μ. έως 700 ευρώ / τ.μ. ■

CONSTRUCTION |

COVER STORY

ΦΏΤΗΣ ΓΙΌΦΤΣΙΟΣ: Η ΕΛΛΆΔΑ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΕΙ Ε Π Ε Ν ΔΥ Τ Ι ΚΌ Π ΌΛΟ Έ Λ Ξ Η Σ «Η ΒΙΏΣΙΜΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΕΠΙΛΟΓΉ. ΕΊΝΑΙ ΑΠΑΊΤΗΣΗ!»

Με αφορμή τα 120 χρόνια συνεχούς λειτουργίας της Ten Brinke Group διεθνώς, ο CEO της Ten Brinke Hellas επισημαίνει πως η εταιρεία παραμένει προσηλωμένη στις προοπτικές και τη δυναμική της ελληνικής αγοράς ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

Φέτος, η Ten Brinke Group συμπληρώνει 120 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας. Αν έπρεπε να απαριθμήσετε τις σημαντικότερες «κατακτήσεις» του ομίλου, ποιες θα ήταν αυτές; Θα μπορούσα να πω ότι η σημαντικότερη, ενδεχομένως, επιτυχία του Ομίλου μας, είναι η καθιέρωσή του ως ο πλέον αξιόπιστος στρατηγικός συνεργάτης στον τομέα της ανάπτυξης ακινήτων πανευρωπαϊκά. Εδώ και 120 χρόνια, δημιουργούμε

18 | C O N S T R U C T I O N

επενδυτικά προϊόντα ασφαλή για τον επενδυτή με διάρκεια απόδοσης, καλύπτοντας όμως, παράλληλα, με προτάσεις υψηλών προδιαγραφών ως προς τη μελέτη, την επιλογή τοποθεσίας και την ποιότητα κατασκευής, τις ανάγκες του χρήστη. Την υστεροφημία μας, το να μας εμπιστεύονται δηλαδή key players επανειλημμένως, την έχουμε κατακτήσει καθώς αναπτύσσουμε ακίνητα απόδοσης με χαμηλό ρίσκο, σταθερή απόδοση και ασφάλεια

κεφαλαίων. Ιδίως στην περίπτωση της Ελλάδας, η οποία χαρακτηρίζεται από μια μακρά, μη σταθερή οικονομία, καταφέραμε να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας πολύ γρήγορα λόγω της στρατηγικής μας αυτής. Στην Ελλάδα, ο όμιλος δραστηριοποιήθηκε το 2008. Ποιες προοπτικές «είδατε» τότε στην ελληνική αγορά και πόσο έχει αλλάξει η στρατηγική σας στη διάρκεια αυτών των 14 χρόνων;

ΜΑΪΟΣ 2022

Είναι κοινό μυστικό ότι οι ευκαιρίες προκύπτουν σε περιόδους κρίσης! Το ζήτημα είναι κατά πόσο μπορείς να περιμένεις την κατάλληλη στιγμή και να αναπτύξεις το σωστό προϊόν, στο σωστό timing. Όπως αντιλαμβάνεστε, το 2008 είχαμε ήδη σαν όμιλος 106 χρόνια πορείας. Με την εμπειρία, λοιπόν, του πώς να διαχειριζόμαστε αντίθετες οικονομίες, την τεχνογνωσία που φέρει ένας όμιλος leader στην ευρωπαϊκή αγορά του R.E.D., και την πολυτέλεια -αν θέλετε- του sit & watch, ήρθαμε ως παρατηρητές, αρχικά, προκειμένου να αφουγκραστούμε τις γενικές ανάγκες της περιόδου εκείνης και να μελετήσουμε την αγορά, ειδικότερα. Είχαμε τη διορατικότητα να «διαβάσουμε» τις ευκαιρίες που παρουσιάστηκαν στο λιανεμπόριο κυρίως, και έτσι, συντηρητικά, ξεκινήσαμε να αναπτύσσουμε supermarkets και commercial use buildings, ενώ λίγο αργότερα προχωρήσαμε στην ανάπτυξη γραφείων και logistics, και πιο πρόσφατα ξεκινήσαμε την ανάπτυξη retail parks, τουριστικών καταλυμάτων και οικιστικών projects είτε ως μόνιμη είτε ως εξοχική κατοικία. Η στρατηγική κατ’ ουσία παραμένει αμετάβλητη: Διαμορφώνουμε ακίνητα σε επενδυτικά προϊόντα τα οποία προωθούμε παγκοσμίως, τόσο σε ήδη υπάρχοντες πελάτες, όσο και σε νέους επενδυτές που έχουν στραμμένο το ενδιαφέρον τους στην Ελλάδα. Γιατί η Ελλάδα διαθέτει εκείνα τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να αποτελέσει επενδυτικό πόλο έλξης! Έχετε ξαναμιλήσει για τη δημιουργική και ποιοτική διάσταση της ανάπτυξης. Ποια είναι όμως η θέση του ανθρώπινου κεφαλαίου σε αυτήν την πολυσύνθετη διαδικασία και με ποιους τρόπους φροντίζει η Ten Brinke για τη συνεχή μετεξέλιξη και την εξατομικευμένη ανάπτυξή του; Ο κλάδος της κατασκευής και ανάπτυξης ακινήτων, πέρα από τη δημιουργία θέσεων εργασίας, που σαφώς και είναι από μόνη της σημαντική για την κοινωνία, δίνει επιλογές και εκπληρώνει τα ποιοτικά θέλω του κοινωνικού συνόλου ως προς τη στέγαση, επαγγελματική και προσωπική, τις επιλογές τόπων διασκέδασης, χρήσης ανθρωποκεντρικών υποδομών κ.ά. Εξ ορισμού, συνεπώς, η ανάπτυξη ακινήτων είναι ανθρωποκεντρική. Αλλά δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για δημιουργική και ποιοτική διάσταση της ανάπτυξης χωρίς το ταλαντούχο και αφοσιωμένο ανθρώπινο δυναμικό. Η επιτυχία του Ομίλου οφείλεται, επίσης, στο ότι δεν αντιμετωπίζει τον συνεργάτη-υπάλληλο

ΜΑΪΟΣ 2022

ούτε τυπικά ούτε τυποποιημένα: να έχει ως έργο του την τυφλή ακολουθία διαδικασιών. Η Ten Brinke μπορεί να είναι ένας πανευρωπαϊκός όμιλος, διέπεται όμως από οικογενειακές αξίες! Και αυτό, το αποδεικνύουν τα 1.300 περίπου άτομα που απαρτίζουν το ανθρώπινο δυναμικό, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων βρίσκεται στην εταιρεία μας πολλές δεκαετίες. Η Τen Brinke δίνει βαρύτητα στον άνθρωπο! Γι’ αυτό έχει επενδύσει στη δημιουργία της Ten Brinke Academy, μιας δομής εκπαίδευσης και ανάπτυξης των ανθρώπων της, η οποία συνεργάζεται με μεγάλα πανεπιστήμια της Ευρώπης και προσφέρει είτε διαδικτυακά είτε διά ζώσης κύκλους μαθημάτων και σεμιναρίων σε διαφόρους τομείς. Πόσο καθοριστική θεωρείτε για το μέλλον της αγοράς ακινήτων και της Ten Brinke τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κατασκευή «πράσινων» κτιρίων με βιοκλιματικό χαρακτήρα; Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι επιλογή. Είναι απαίτηση! Η νέα διάσταση της αγοράς στέκεται υπεύθυνα απέναντι στο περιβάλλον και την κοινωνία. Δεν συζητούμε πλέον εάν θα αναπτύξουμε βιοκλιματικά κτίρια ή όχι. Είναι σαν να συζητούσαμε την ανάπτυξη βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων ενώ η ηλεκτροκίνηση θέτει τη βάση για εξέλιξη της αυτοκινητοβιομηχανίας του μέλλοντος. Προκειμένου το επενδυτικό προϊόν να έχει σταθερότητα και υπεραξία στην εκμετάλλευσή του και άρα νόημα για τον επενδυτή, πρέπει απαραιτήτως η ανάπτυξή του να είναι «πράσινη».

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση έχουν δημιουργήσει ένα ρευστό οικονομικό περιβάλλον. Ποια είναι η στρατηγική και τι περιλαμβάνει το επενδυτικό πλάνο της Ten Brinke για την ελληνική αγορά; Το ότι καλούμαστε να διαχειριστούμε την ανάπτυξή μας εν μέσω μιας νέας κρίσης, για εμάς δεν είναι πρωτόγνωρο. Τα 120 χρόνια πορείας του Ομίλου μας δεν ήταν ρόδινα, ούτε πάντα ήρεμα. Οι δράσεις μας, θα μπορούσε να πει κανείς, ότι μάλλον σε μεταβλητά και «ανήσυχα» περιβάλλοντα έχουν γιγαντωθεί. Συνεπώς, είμαστε εξοικειωμένοι με τις κάθε είδους κρίσεις! Έχουμε μάθει να αναπτύσσουμε και να διαχειριζόμαστε τα επενδυτικά μας προϊόντα με το σκεπτικό του κακού σεναρίου. Φυσικά, δεν σημαίνει ότι μπορούμε να προβλέψουμε τα πάντα ή ότι τα γνωρίζουμε όλα. Η εμπειρία και η τεχνογνωσία μας μάς έχουν οδηγήσει στο να διατηρούμε μια μάλλον συντηρητική στάση, αποφεύγοντας το υπέρμετρο ρίσκο. Επιλογές και κινήσεις με σκοπό τον εντυπωσιασμό, χωρίς την εκτίμηση του κινδύνου, δεν γίνονται από εμάς. Οι αποφάσεις, είτε εντός είτε εκτός κρίσης, λαμβάνονται περισσότερο ορθολογιστικά, συνυπολογίζοντας το δυσμενές σενάριο. Εξού, η στρατηγική μας δεν επηρεάζεται δραματικά από αλλαγές τέτοιου είδους. Το πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 280 εκατομμυρίων ευρώ για τη διετία 2022-2023 που είχε ανακοινωθεί, δεν μεταβάλλεται. Είμαστε συντηρητικοί στις αποφάσεις, σώφρονες, όμως, στις επιλογές! ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

Ο ΝΈΟΣ ΧΆΡΤΗΣ ΤΩΝ LOGISTICS ΤΗΣ Ν.Α. ΕΥΡΏΠΗΣ «ΔΕΊΧΝΕΙ» ΕΛΛΆΔΑ Η Π Ε Ρ Ί Π Τ Ω Σ Η ΤΟΥ Θ Ρ Ι Α Σ Ί ΟΥ Ε Μ Π Ο Ρ Ε Υ Μ ΑΤ Ι Κ Ο Ύ Κ Έ Ν Τ Ρ Ο Υ

Τι περιλαμβάνει το πρώτο Logistics Park της Ελλάδας και γιατί αντιστοιχεί στη χρυσή ευκαιρία της να καθιερωθεί ως κόμβος Logistics στη ΝΑ Ευρώπη; ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΤΣΙΤΟΎΡΑ

20 | C O N S T R U C T I O N

Άγγλος συγγραφέας Τόμας Κάρολαιν είχε πει κάποτε ότι τίποτε δε δημιουργεί περισσότερο αυτοσεβασμό και αυτοπεποίθηση από την επίτευξη ενός στόχου και το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο, μια επένδυση που υπερβαίνει τα 150 εκατομμύρια ευρώ, συνιστά αδιαμφισβήτητα έναν από τους πλέον εμβληματικούς στόχους της ελληνικής οικονομίας. Η συμφωνία, που αφορά την τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης για την ανάπτυξη Εμπορευματικού και Διαμετακομιστικού Κέντρου στο Θριάσιο, επισφραγίστηκε στις 30 Μαρτίου από τον Υπουργό Υποδομών

ΜΑΪΟΣ 2022

και Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή και τον Υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα ενώ παρόντες στην υπογραφή ήταν ο Υφυπουργός Υποδομών & Μεταφορών αρμόδιος για τις Μεταφορές, Μιχάλης Παπαδόπουλος, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ), Γρηγόρης Δ. Δημητριάδης, καθώς και οι γενικοί γραμματείς Υποδομών Μαρία-Έλλη Γεράρδη και Μεταφορών Γιάννης Ξιφαράς.

ΣΤΙΣ «ΡΆΓΕΣ» ΥΛΟΠΟΊΗΣΗΣ ΤΟ ΠΡΏΤΟ LOGISTICS PARK ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ

H ανάδοχος κοινοπραξία ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ – Goldair αναλαμβάνει να θέσει τη φιλόδοξη επένδυση σε τροχιά υλοποίησης μέσα στο 2022. Εντός οικοπέδου επιφάνειας 588 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας ΓΑΙΑΟΣΕ, θα αναπτυχθούν αποθήκες και υποστηρικτικά κτίρια συνολικής επιφάνειας 235.000 m2 ενώ εκτός από την κατασκευή των κτιρίων και εγκαταστάσεων του Εμπορευματικού και Διαμετακομιστικού Κέντρου, ο παραχωρησιούχος αναλαμβάνει και τα εσωτερικά έργα υποδομής, που αφορούν δίκτυα ηλεκτροφωτισμού και επικοινωνιών, σιδηροδρομικά και οδικά δίκτυα, δίκτυα αποχέτευσης ομβρίων υδάτων και ακαθάρτων καθώς και την διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Πρατήριο υγρών καυσίμων, χώροι στάθμευσης, σταθμοί εξυπηρέτησης οχημάτων και αυτοκινητιστών, χώροι ανάπτυξης συστημάτων τηλεματικής και πληροφορικής, εγκαταστάσεις τελωνείου και υγειονομικές υπηρεσίες συνθέτουν μέρος του εμβληματικού

Χρήστος Σταϊκούρας, Υπουργός Οικονομικών

ΜΑΪΟΣ 2022

έργου που προβλέπει την κατασκευή σε διαφορετικές φάσεις 210.000 τετραγωνικών μέτρων στεγασμένων αποθηκών, 250.000 παλετοθέσεων, 4.000 θέσεων για αυτοκίνητα και 120 θέσεων για φορτηγά. Η πρόσφατη ολοκλήρωση των διαδικασιών για την τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης που αφορά το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο (Θριάσιο Ι) σηματοδοτεί την εκκίνηση ενός έργου κομβικής σημασίας για την ενίσχυση της θέσης της χώρας στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, σε μία περίοδο αυξημένων προκλήσεων για τον κλάδο αναφέρει χαρακτηριστικά ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας τονίζοντας πως η μελέτη και η κατασκευή του πρώτου Logistics Park στην Ελλάδα, ύστερα από ένα «πάγωμα» για πάνω από τρία χρόνια, μπαίνει ξανά στις «ράγες» της υλοποίησης, με μια συνολική επένδυση που αναμένεται να ξεπεράσει τα 150 εκατ. Ευρώ, οδηγώντας στη δημιουργία 3.000 έως 5.000 νέων θέσεων εργασίας.

Το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο συνδέεται με κομβικές υποδομές μεταφορών όπως το λιμάνι του Πειραιά, το λιμάνι της Ελευσίνας και τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών μέσω του οδικού και του σιδηροδρομικού δικτύου, μας λέει ο Γενικός Γραμματέας Μεταφορών Ιωάννης Ξιφαράς, σημειώνοντας πως κατόπιν της υπογραφής της σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Θ.Ε.Κ. Α.Ε.

το πρώτο ολοκληρωμένο και σύγχρονο εμπορευματικό κέντρο συνδυασμένων μεταφορών συνιστά γεγονός για τη χώρα μας. Όπως αναφέρει μάλιστα, η έναρξη της λειτουργίας του εμπορευματικού κέντρου αποτελεί το πρώτο βήμα για την υλοποίηση της δέσμευσης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή, να καταστεί η Ελλάδα Διεθνές Διαμετακομιστικό Κέντρο ενώ δίνει ώθηση και για την αξιοποίηση του Θριασίου ΙΙ, ο διαγωνισμός για την παραχώρηση του οποίου βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Η σημερινή κυβέρνηση βελτίωσε τη συμφωνία για το Θριάσιο και με τους νέους όρους το σύγχρονο εμπορευματικό κέντρο συνδυασμένων μεταφορών θα εξασφαλίσει πολλαπλά οφέλη στην εθνική οικονομία, με τις νέες επενδύσεις και την τόνωση της απασχόλησης να είναι οι άμεσα θετικές συνέπειες, συμπληρώνει ο Μιχάλης Παπαδόπουλος, Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, σημειώνοντας πως πλέον εξυπηρετείται ένας βασικός στόχος του Σχεδίου Δράσης για την Εφοδιαστική Αλυσίδα, που είναι η προσέλκυση νέων εμπορευμάτων. Οι νέες εγκαταστάσεις θα εξυπηρετούν μεγαλύτερο όγκο φορτίου τονίζει, επισημαίνοντας πως μέσω των άμεσων συνδέσεων με τα λιμάνια του Πειραιά και της Ελευσίνας, το Αεροδρόμιο και το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο, η μεταφορά των εμπορευμάτων θα γίνεται ταχύτερα. Η δημιουργία της υποδομής ενισχύει τον ρόλο της Ελλάδας ως σύγχρονου κόμβου του διαμετακομιστικού εμπορίου, συνιστώντας προστιθέμενη αξία για τον κλάδο της εφοδιαστικής, δηλώνει στο Construction ο Μιχάλης Παπαδόπουλος. ■

Μιχάλης Παπαδόπουλος, Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών

Ιωάννης Ξιφαράς, Γενικός Γραμματέας Μεταφορών

ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΉ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑ ΣΤΟΝ ΑΝΕΦΟΔΙΑΣΜΌ ΤΩΝ ΑΠΟΘΗΚΏΝ

CONSTRUCTION |

OPINION

ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΈΣ ΚΑΙ ΣΎΓΧΡΟΝΕΣ ΤΆΣΕΙΣ TOY ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΎ ΚΛΆΔΟΥ ΔΥ Ν Α Μ Ι Κ Ή ΤΆ Σ Η Α Ν Ά Π Τ Υ Ξ Η Σ Μ Ε ΤΆ Τ Ι Σ ΔΥ Σ Κ Ο Λ Ί Ε Σ Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ο Ν Ί Ο Υ

Θετικές οι προοπτικές κατασκευής στην Ελλάδα, με επέκταση των δημοσίων έργων και νέες επενδύσεις στην αγορά ακινήτων. Ο υποστηρικτικός ρόλος της πολιτείας αναμένεται να αποτελέσει το κλειδί για την εκτόξευση του κλάδου. ΤΟΥ ΜΆΝΟΥ ΚΡΑΝΊΔΗ

ήμερα, ο κατασκευαστικός κλάδος στην Ελλάδα εξελίσσεται ξανά στη φάση μια έκτακτης συνθήκης. Από το 2010 και μετά, πορεύτηκε πρώτα στη φάση της μεγάλης ύφεσης και των μνημονίων, μετά της πανδημίας και τώρα της ενεργειακής κρίσης, του πληθωρισμού και της ακρίβειας. Ύστερα από τις δυσκολίες των ετών του μνημονίου, η τάση ανάπτυξης που παρατηρείται στον κατασκευαστικό κλάδο είναι θετική. Τα δημόσια έργα επεκτάθηκαν, αφού το νέο και πιο αυστηρό πλαίσιο υλοποίησης οδήγησε στην εξασφάλιση των πόρων και στην υποχρεωτική ρευστότητα για την έγκαιρη εξόφληση των αναδόχων. Τα ιδιωτικά έργα δειλά δειλά επανήλθαν, ειδικά μέσα στην πανδημία, αφού επανήλθε δυναμικά η ζήτηση για σύγχρονες κατοικίες ενεργειακής κλάσης Α και για νέες επενδύσεις στην αγορά ακινήτων, όπως στον τομέα του τουρισμού. Οι εναπομένουσες τεχνικές και κατασκευαστικές εταιρείες, από το σάρωμα της εποχής του μνημονίου, επέστρεψαν δριμύτερες και πλέον, το 2022, διαθέτουν την απαραίτητη δομή για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της νέας εποχής.

22 | C O N S T R U C T I O N

ΑΝΟΊΓΕΙ Ο ΔΡΌΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΌ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΊΩΝ ΥΠΟΔΟΜΏΝ

Σήμερα οι προοπτικές και τάσεις των κατασκευών στην Ελλάδα είναι θετικές. Οι δημόσιες υποδομές έχουν μεγάλη ανάγκη νέων κατασκευών και αναβάθμισης, οι οδικές υποδομές απαιτούν αναβάθμιση, ενώ δρομολογούνται νέα συγκοινωνιακά έργα. Οι κτιριακές υποδομές χρειάζονται αναβάθμιση. Επίσης, επικρατεί μια σχετικά διάχυτη θετική πολιτική βούληση για τον άμεσο εκσυγχρονισμό των δημοσιών υποδομών όλων των τύπων και μάλιστα τα τελευταία έτη έχει δρομολογηθεί και υλοποιείται ένα ευρύ πρόγραμμα δημοσίων υποδομών όλων των τύπων (ΜΕΤΡΟ, οδικά, κτιριακά, ΣΔΙΤ, ΑΠΕ, κλπ.) Η χρηματοδότηση είναι εφικτή και υπαρκτή αφού τα δημόσια οικονομικά των περισσότερων φορέων της πολιτείας έχουν βελτιωθεί και η δυνατότητα δανεισμού είναι καλύτερη αλλά και η σημερινή νομοθεσία επιβάλλει την εξασφάλιση των πόρων για την προκήρυξη ενός τεχνικού έργου. Και οι ιδιωτικές υποδομές έχουν μεγάλη ανάγκη νέων κατασκευών και

αναβάθμισης, με τα ακίνητα έτους κατασκευής άνω της 20ετίας να διαθέτουν την τιμητική τους στην ελληνική αγορά ακινήτων. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από το συνολικό κτιριακό απόθεμα, στη χώρα των 5 εκατ. κτιριακών μονάδων, το 85% αυτών κατασκευάστηκε περίπου μέχρι το 2000, γεγονός που καθιστά αντιληπτό το πόσο σημαντική είναι η τάση κατασκευής νεόδμητων ακινήτων και η πλήρης ανακαίνιση ή ενεργειακή αναβάθμιση του μεγαλύτερου ποσοστού των κτιρίων και ακινήτων της χώρας. Ειδικά την εποχή της ενεργειακής κρίσης, η ενεργειακή εξοικονόμηση συνιστά σίγουρα μια ισχυρή τάση για τις ιδιωτικές κατασκευές. Πρόσφατη οδηγία στην ΕΕ τοποθετεί συγκεκριμένα ασφυκτικά χρονικά όρια για την κατάταξη των κτιρίων αλλά με εκατομμύρια κτίρια παλαιότητας κατασκευής και εκατ. ιδιοκτήτες χωρίς την απαραίτητη εισοδηματική ή αποταμιευτική δύναμη, είναι πρακτικά πολύ δύσκολο να βρεθούν οι ιδιωτικοί πόροι, ειδικά από τα φυσικά πρόσωπα και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Συνεπώς, πρέπει το χρονικό διάστημα να επεκταθεί σημαντικά αλλά και να επενδυθούν από την πολιτεία και την

ΜΑΪΟΣ 2022

Ευρωπαϊκή Ένωση σημαντικοί χρηματοδοτικοί πόροι. Τα προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ» οφείλουν να διευρυνθούν και να πολλαπλασιαστούν, τόσο για κύριες κατοικίες όσο και επαγγελματικά κτίρια. Παράλληλά, πρέπει να υιοθετηθούν ρηξικέλευθες προτάσεις όπως και αυτή της ΠΟΜΙΔΑ για την υλοποίηση της ενεργειακής αναβάθμισης και ανακαίνισης, με επιστροφή φόρου ίση με το 40% της αξίας όλου του έργου, εργασίας και υλικών μέσω της φορολογίας εισοδήματος ΕΝΦΙΑ και κάθε άλλου φόρου προς το Ελληνικό Δημόσιο.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΌ ΚΛΊΜΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ

Θετικό είναι το γεγονός ότι τα τελευταία έτη σε επίπεδο ΑΕΕΑΠ και μεγάλων τεχνικών και κατασκευαστικών ομίλων υλοποιείται ένα σημαντικό πρόγραμμα επενδύσεων σε ακίνητα και κτίρια διαφορετικών τύπων, που αφορά κατοικίες, γραφεία, ξενοδοχεία, εμπορικής χρήσης αλλά και δημόσια ακίνητα. Σε αρκετές περιπτώσεις όλες οι σύγχρονες κατασκευές είναι ενεργειακής κλάσης Α και πιστοποίησης

ΜΑΪΟΣ 2022

LEED, κάτι που δημιουργεί μια νέα ισχυρή τάση κατασκευών κορυφαίας ποιότητας και ενεργειακής λειτουργίας. Η επένδυση σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας συνεχίζεται και αναμένεται να αυξηθεί με την ενεργειακή κρίση. Παράλληλα, εμβληματικές και μεγαλύτερου εύρους αναπτύξεις, με χαρακτηριστική αυτή του Ελληνικού, επιταχύνουν την υλοποίηση τους και εκτός της άμεσης σημαντικής ωφέλειας τους (νέες θέσεις εργασίας, ΑΕΠ, κλπ.) ασκούν μια ευρεία δευτερογενή επιρροή, δημιουργώντας ισχυρό επενδυτικό κλίμα εμπιστοσύνης στην Ελληνική Οικονομία και τοποθετώντας την υψηλά στο διεθνές στερέωμα της σημαντικής ρευστότητας για επενδύσεις. Το Δημόσιο διαθέτει ένα σημαντικό εργαλείο, εν’ υπνώσει, που οφείλει επιτέλους να το ενεργοποιήσει για την ενίσχυση του κατασκευαστικού και τεχνικού κλάδου αλλά και της αγοράς ακινήτων, με τα χιλιάδες δημόσια αναξιοποίητα δημόσια ακίνητα. Άμεσα πρέπει το πρόγραμμα αξιοποίησης του να επιταχυνθεί με ουσιαστική δράση, είτε στέγασης φορέων του Δημοσίου, μίσθωσης ή παραχώρησης των κενών δημοσίων ακινήτων.

Εν κατακλείδι, οι προοπτικές και τάσεις του κατασκευαστικού κλάδου είναι θετικές με μεγάλο εμπόδιο και παράγοντας αβεβαιότητας την ενεργειακή κρίση και την αύξηση κόστους, που τα εταιρικά στελέχη και οι επιστήμονες του κλάδου μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά με την ικανότητα και την εμπειρία τους. Επίσης οι εκατ. Ιδιοκτήτες, αντιλαμβανόμενοι τη σπουδαία σημασία της ακίνητης περιουσίας, επιθυμούν να επενδύσουν σε αυτή αρκεί να βρεθούν οι χρηματικοί πόροι. Η πολιτεία χρειάζεται να λειτουργήσει υποστηρικτικά για τα απλά και σύνθετα ζητήματα, παρέχοντας πρακτικές λύσεις σε θέματα γραφειοκρατίας, νομοθετικού πλαισίου, κινήτρων, νέων έργων και χρηματοδότησης. Ισχύς εν τη ενώσει, αυτό είναι το ζητούμενο και το μεγάλο στοίχημα για να γίνουν οι θετικές προοπτικές πραγματικότητα. *Ο Μάνος Κρανίδης είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, CEO στην ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ «KRAMA PROPERTY”, Γραμματέας Ενημέρωσης, Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου στη ΠΟΜΙΔΑ

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ Κ Α Ι Ν Ο Τ Ο Μ Α Δ Ο Μ Ι Κ Α ΥΛ Ι Κ Α Κ ΑΤΑ Κ ΛΥ Ζ Ο Υ Ν Τ Η Ν Κ ΑΤΑ Σ Κ Ε ΥΑ Σ Τ Ι Κ Η Α Γ Ο ΡΑ

Οι υψηλές προδιαγραφές των σύγχρονων κατασκευών ωθεί τους προμηθευτές να διαθέσουν στην αγορά καινοτόμα προϊόντα, τα οποία θα ανταποκρίνονται στις νέες αυξημένες απαιτήσεις. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ

24 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

Τα

τελευταία χρόνια ο κλάδος των κατασκευών γνωρίζει τεράστια ανάπτυξη, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εξέλιξη της τεχνολογίας. Πλέον στα οικοδομικά έργα χρησιμοποιούνται καινοτόμα δομικά υλικά, τα οποία διακρίνονται για την ιδιαίτερα αυξημένη αντοχή τους και το πράσινο χαρακτήρα τους. Καθώς η κλιματική κρίση εντείνεται, η βιομηχανία κατασκευών στρέφεται προς μια φιλική προς το περιβάλλον πολιτική, επιλέγοντας πρώτες ύλες που είναι ανακυκλώσιμες και έχουν μικρό ανθρακικό αποτύπωμα. Σταδιακά οι παλαιές τεχνοτροπίες και στρατηγικές δόμησης εγκαταλείπονται και εμφανίζονται στο προσκήνιο νέες, οι οποίες ανταποκρίνονται καλύτερα στα σύγχρονα δεδομένα που θέτει η κοινωνία και το ίδιο το οικοσύστημα. Οι αλλαγές είναι ταχύτατες, γεγονός που προκαλεί το ερώτημα: πώς θα διαμορφωθεί η κατασκευαστική αγορά τα επόμενα χρόνια και ποια δομικά υλικά θα κυριαρχήσουν;

ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΙΑ

Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι η βιωσιμότητα είναι ο καταλυτικός παράγοντας που θα διαμορφώσει την αγορά δομικών υλικών. Τα υλικά τα οποία δεν ανακυκλώνονται και η παραγωγή τους είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα αναμένεται να αντικατασταθούν με αντίστοιχα πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Βέβαια, η χρυσή τομή βρίσκεται μεταξύ της βιωσιμότητα και του χαμηλού κόστους. Για να διαδοθεί ένα προϊόν σε ευρεία κλίμακα, θα πρέπει να είναι οικονομικά συμφέρον και να έχει αντοχή στον χρόνο. Ο Δρ. Κυριάκος Λαμπρόπουλος, ΕΔΙΠ στη Σχολή Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ στον Τομέα Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών, επισημαίνει ότι «η εν εξελίξει ενεργειακή κρίση και οι προκλήσεις που αυτή δημιουργεί στην Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη, υπογραμμίζουν τον ρόλο των δομικών υλικών στην αποδοτικότητα, βιωσιμότητα και αειφορία του δομημένου περιβάλλοντος. Τα καινοτόμα δομικά υλικά που θα πρωταγωνιστήσουν τα επόμενα χρόνια θα είναι εκείνα που θα έχουν χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις για την παραγωγή τους, μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, σημαντική επίπτωση στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και κατασκευών, δυνατότητες υποστήριξης ενσωματωμένων αισθητήρων παρακολούθησης κρίσιμων παραμέτρων των κτιρίων, συμβατότητα

ΜΑΪΟΣ 2022

με υφιστάμενα δομικά υλικά και μεγάλο χρόνο ζωής». Η αειφορία φαίνεται να είναι η κινητήριος δύναμη που θα καθορίσει την εξέλιξη του βιομηχανικού κλάδου. Σχετικά η Αικατερίνη Παπανικολάου, Αναπλ. Καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστήμιο Πατρών αναφέρει ότι «Τα δομικά υλικά υπήρξαν τα πρώτα μέσα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος για να παρέμβει στο φυσικό περιβάλλον και να το φέρει στα δικά του μέτρα. Σήμερα, αφυπνιζόμενος, συνειδητοποιεί ότι τα εργαλεία αυτά πρέπει να εξυπηρετούν μία βιώσιμη, αλλά και αξιοβίωτη ανάπτυξη. Στόχος δεν είναι μόνο η διατήρηση των φυσικών πόρων και η ανάσχεση της ερημοποίησης του πλανήτη, αλλά και η αντιστροφή των ανθρωπογενών διαδικασιών περιβαλλοντικής έκπτωσης. Υπό αυτό το πρίσμα, τα δομικά υλικά του μέλλοντος (μερικά εκ των οποίων βρίσκονται ήδη σε υψηλό επίπεδο τεχνολογικής ωριμότητας και ετοιμότητας εφαρμογής) θα περιέχουν ή θα αποτελούνται πλήρως από βιομηχανικά συμπαράγωγα (co-products, βάσει αρχών κυκλικής οικονομίας και όχι by-products, βάσει της καθεστηκυίας αντίληψης) ή/και προϊόντα ανακύκλωσης, σε μία προσπάθεια να μειωθεί το ανθρακικό αποτύπωμα που συνδέεται με την πρωτογενή τους παραγωγή». Επιπρόσθετα, η Ιωάννα Παπαγιάννη, Ομότιμη Καθηγήτρια του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ αναφέρει πως «στην εποχή της “πράσινης” μετάβασης, με στόχο τη μηδενική έκλυση CO2, η ανάπτυξη του κατασκευαστικού κλάδου ακολουθεί τις στρατηγικές επιταγές

Δρ. Κυριάκος Λαμπρόπουλος, ΕΔΙΠ, Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ, Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών

CONSTRUCTION |

Για περισσότερες πληροφορίες email: ecs@elval-colour.com

www.elval-colour.com 3o χλµ. Περιφ. Οδού Οινοφύτων, 320 11 Άγιος Θωµάς, Βοιωτία τηλ: 22626 03585, fax: 22620 53581 follow us: e-mail:ecs@elval-colour.com

SPECIAL REPORT

του ευρωπαϊκού μοντέλου της κυκλικής οικονομίας. Είναι εύκολα αντιληπτό, ότι οφέλη επιτυγχάνονται από την ολιστική θεώρηση των κατασκευαστικών λύσεων, που δεν αφορούν μόνο στα υλικά με τα οποία υλοποιούνται, αλλά και στις πρακτικές που εφαρμόζονται ή ακόμη και στις επιλογές σχεδιασμού των κτιρίων σε συνδυασμό με την ποιότητα ζωής και συνοχή των τοπικών κοινωνιών. Όσον αφορά στα υλικά δόμησης, για να περάσει η πράσινη μετάβαση στην πράξη πρέπει να πληρούνται συγχρόνως: ανταγωνιστικό κόστος, αυξημένη επιτελεστικότητα και χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Έχουν επίσης αναπτυχθεί από την Ε.Ε. εργαλεία, όπως τα κανονιστικά πλαίσια και τα Level’s, που παρέχουν τη δυνατότητα εκτίμησης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος ενός κτιρίου από το σχεδιασμό του μέχρι το τέλος της ζωής του. Σύμφωνα με τις στατιστικές εκτιμήσεις, ότι τα 2/3 του πληθυσμού της γης θα ζουν στις πόλεις μέχρι το 2050 και ότι στην κατασκευή απορροφάται το 50% των φυσικών πόρων του πλανήτη, τα δομικά υλικά του μέλλοντος θα πρέπει να βασίζονται σε φυσικά εύκολα αναπτυσσόμενα υλικά (Natural-based materials) και ανακυκλωμένα υλικά που θα χρησιμοποιούνται ως πρώτες ύλες».

28 | C O N S T R U C T I O N

ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

Βάσει των αυστηρών προδιαγραφών βιωσιμότητας που επιβάλλει η πολιτεία, αλλά και οι ανάγκες των χρηστών για εξοικονόμηση ενέργειας, τα παραδοσιακά δομικά υλικά εξελίσσονται, ενώ παράλληλα διευρύνεται η χρήση υλικών, που ήταν για χρόνια στο περιθώριο. Η ζύμωση αυτή αποτελεί όφελος για την βιομηχανία κατασκευών, καθώς και για την ίδια την κοινωνία, διότι γίνονται αποφασιστικά βήματα προς την υλοποίηση πιο ποιοτικών και ταυτόχρονα οικολογικών κτιρίων. Επί του θέματος η υποστηρίζει η Ι. Παπαγιάννη πως «το σκυρόδεμα φαίνεται ότι θα εξακολουθεί να επικρατεί ως φέρον δομικό υλικό καθόσον εξελίσσεται αυξάνοντας την επιτελεστικότητα του. Για παράδειγμα, σύνθετα τσιμεντοειδή προϊόντα με ανακυκλωμένες ίνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν προσδίδοντας μεγαλύτερη αντοχή σε κάμψη και θραύση, καθώς και διάρκεια ζωής. Επιπλέον, στον ελληνικό χώρο τα ανακυκλωμένα αδρανή (ΑΕΚΚ), γυαλί, ελαστικά, σκωριοαδρανή απορροφώνται σε μικρό ποσοστό, ενώ μπορούν να ενσωματωθούν στο σκυρόδεμα ή σε ειδικών ιδιοτήτων σκυροδέματα. Τα ΑΕΚΚ θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρώτη ύλη παραγωγής clinker. Το σκυρόδεμα με

ανακυκλωμένους κόκκους γυαλιού ως αδρανές ανακλά το φως και πλεονεκτεί σε ειδικές εφαρμογές. Επίσης, προϊόντα σκυροδέματος μπορούν να παραχθούν με αλκαλική ενεργοποίηση με τη χρήση παραπροϊόντων βιομηχανικών διεργασιών ως συνδετικές κονίες και υδρύαλο. Με την προσθήκη ανόργανων ενώσεων ή και ενεργοποιημένων με το νερό βακτηρίων, επιτυγχάνεται αυτοΐαση των μικρορηγματώσεων (Self healing concrete) αυξάνοντας το χρόνο ζωής των κατασκευών και την ανάγκη επισκευών. Εκτός από το σκυρόδεμα και για άλλα υλικά δόμησης αναφέρονται εξελίξεις όσον αφορά την επιτελεστικότητα και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος όπως για το ξύλο, το αλουμίνιο, τους οπτόπλινθους, ώστε μπορεί να λεχθεί ότι ο κατασκευαστικός τομέας θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και να αποτελεί πυλώνα της οικονομίας και την εποχή της πράσινης μετάβασης». Από την πλευρά της η Α. Παπανικολάου υπογραμμίζει: «Ειδικά για την περίπτωση του σκυροδέματος, νέες (σχετικά) μέθοδοι που βασίζονται στην αλκαλική ενεργοποίηση συμπαραγώγων της μεταλλουργικής βιομηχανίας θα μπορούσαν – ως παράδειγμα – να οδηγήσουν σε μίγματα με ελάχιστη ή μηδενική περιεκτικότητα σε τσιμέντο τύπου Πόρτλαντ (cement-free concrete). Έως τη στιγμή που η συγκεκριμένη τεχνολογία θα καταστεί ευρέως διαθέσιμη και οικονομικά συμφέρουσα, περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένες τσιμεντοπαραγωγικές μονάδες έχουν ήδη επενδύσει σε δράσεις Ε&Τ με στόχο τη δέσμευση και μετατροπή του παραγόμενου CO2. Το ίδιο πράττουν τόσο τεχνολογικά εξελιγμένες μονάδες παραγωγής σκυροδέματος όσο και καινοτόμες μονάδες προκατασκευής. Πιθανοί προβληματισμοί σχετιζόμενοι με την ανθεκτικότητα συμβατικώς οπλιζόμενων στοιχείων από τα προαναφερθέντα είδη σκυροδεμάτων επιτάσσουν την ανάπτυξη νέων τεχνικών προστασίας του χαλύβδινου οπλισμού ή αντικατάστασή του με εναλλακτικά και οικονομικώς ανταγωνιστικά ινοπλισμένα πολυμερή. Πρόσθετες στοχούμενες επιτελεστικότητες καινοτόμων δομικών υλικών αποτελούν η υψηλή ειδική αντοχή και παραμορφωσιμότητα, η υψηλή ανθεκτικότητα στο χρόνο και σε ακραίες δράσεις, οι αισθητηριακές ικανότητες (self-sensing abilities), οι ικανότητες αυτοΐασης (selfhealing abilities), αυτοκαθαρισμού (selfcleaning ability) και καθαρισμού του αέρα (air-purifying ability), η ικανότητα συλλογής

ΜΑΪΟΣ 2022

SPECIAL REPORT ενέργειας (energy-harvesting), η ικανότητα δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα (CO2 sequestration), κ.ά».

Ο Γ. ΜΕΝΤΖΕΛΌΠΟΥΛΟΣ, ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΈΝΩΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ ΜΑΣ ΑΠΑΝΤΆ ΣΕ ΚΡΊΣΙΜΑ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΎΝ ΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ

ΤΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΜΕΛΛΟΝ

Το μέλλον των κατασκευών δεν βασίζεται μόνο στα «πράσινα» δομικά υλικά, αλλά και στον προσεγμένο σχεδιασμό. Οι νέες μέθοδοι σχεδιασμού και κατασκευής μειώνουν τον χρόνο υλοποίησης και τις ενεργειακές δαπάνες, γεγονός που συμβάλλει στο θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα των οικοδομών. Επιπλέον, με τα σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία γίνονται πιο ακριβείς μελέτες, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ενεργειακές απώλειες των κτιρίων και να αποφεύγονται τα εκ των υστέρων λάθη. Ανερχόμενη φαίνεται να είναι και η βιομηχανοποιημένη κατασκευή, η οποία θα βασίζεται στην παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων με συγκεκριμένες και αυστηρά ελεγχόμενες προδιαγραφές. Για την βιομηχανοποίηση κάνει λόγο η Α. Παπανικολάου σημειώνοντας ότι οι «νέες μέθοδοι βιομηχανοποιημένης δόμησης, όπως είναι η τρισδιάστατη εκτύπωση με τσιμεντοειδή υλικά (3D printing/digital concrete fabrication) επιφέρουν θεμελιώδεις αλλαγές, τόσο στον τρόπο με τον οποίον σχεδιάζουμε όσο και στην αντίληψή μας για το δομημένο περιβάλλον και τη σχέση μας με αυτό». «Οι τεχνολογικές εξελίξεις όπως το Building Information Modeling (BIM), η δυνατότητα επικοινωνίας δεδομένων στον πραγματικό χρόνο που συμβαίνουν, τα drones για επισκοπήσεις και επί τόπου ελέγχους στο χρόνο κατασκευής, τα robot για 3D printing δομικών στοιχείων και οπτοπλινθοδομών, δεν αφορούν τα υλικά, αλλά μειώνουν τον χρόνο και το κόστος παραγωγής των κατασκευών» υποστηρίζει η Ι. Παπαγιάννη, αναδεικνύοντας τα πλεονεκτήματα των καινοτόμων τεχνολογιών στο κατασκευαστικό έργο. Αν και ο σχεδιασμός είναι σημαντικό στοιχείο μίας κατασκευής, το βάρος θα δοθεί στην παραγωγή πρωτοποριακών δομικών υλικών. Ο Κ. Λαμπρόπουλος επεξηγεί ότι «οι αναδυόμενες απαιτήσεις θα επηρεάσουν πολλαπλά την βιομηχανία των κατασκευών. Θα παρατηρηθεί μια σταδιακή μετατόπιση ενδιαφέροντος από την “σχεδίαση” της κατασκευής προς τα δομικά υλικά αυτής, καθώς τα τελευταία θα αναλάβουν μεγαλύτερο ρόλο στην ανθεκτικότητα της κατασκευής, στις περιβαλλοντικές φορτίσεις και στην επίτευξη της

30 | C O N S T R U C T I O N

Για ποιους λόγους το αλουμίνιο έχει αναδειχθεί ως ένα από τα σημαντικότερα δομικά υλικά της σύγχρονης βιομηχανίας κατασκευών; Το αλουμίνιο είναι το υλικό που μπορεί να ανταποκριθεί, λόγω της ευελιξίας του στον σχεδιασμό, σε κάθε αρχιτεκτονική ιδέα και απαίτηση από πλευράς μηχανικών αντοχών, ηχομόνωσης και θερμομόνωσης προσφέροντας λειτουργικότητα και αισθητική. Είναι το ιδανικό υλικό για προσόψεις κτιρίων, αεριζόμενες προσόψεις και πολλαπλές κατασκευές, προσφέροντας βιώσιμη ποιότητα κατασκευής και υψηλά δημιουργικά πρότυπα. Με την ανοδίωση ή την βαφή του, ικανοποιούνται οι όποιες διακοσμητικές απαιτήσεις και αυξάνεται η αντοχή του στις καιρικές συνθήκες για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επιπλέον είναι ένα υλικό που δεν είναι τοξικό, είναι από τη φύση του κυκλικό, ανακυκλώνεται πλήρως χωρίς καμία ποιοτική αλλοίωση με 95% εξοικονόμηση ενέργειας, απαιτώντας το ελάχιστο κόστος συντήρησης. Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αλουμινίου το καθιστούν φυσικό εταίρο για την οικοδομή. Οι χρήσεις του αλουμινίου σε μια οικοδομή δίνουν λύσεις τόσο σε κατασκευές σύγχρονων κτιρίων όσο και σε περιπτώσεις ανακαίνισης ή συντήρησης παλαιών κτιρίων με ιστορική και αρχιτεκτονική αξία. Ταυτόχρονα, συμμετέχει σε κάθε είδους επαγγελματική και εμπορική κατασκευή που απαιτεί υψηλή αισθητική, λειτουργικότητα και αναλλοίωτα χαρακτηριστικά στη διάρκεια του χρόνου. Ποια αναμένετε να είναι η εξέλιξη του τα επόμενα χρόνια; Η κατανάλωση αλουμινίου έχει αυξηθεί πάνω από 100% από το 2000 και η ζήτηση αυξάνεται σταθερά. Αυτό καθιστά το αλουμίνιο το μέταλλο με τη μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης στον κόσμο. Επιπλέον στα πλαίσια της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας με αποδοτική χρήση των πόρων και τη μετάβαση σε μια καθαρή κυκλική οικονομία, το αλουμίνιο έχει σημαντική θέση για ένα βιώσιμο μέλλον. Είναι από τη φύση του κυκλικό υλικό και στο τέλος της πολύ μακράς διάρκειας ζωής του, η υψηλή εγγενής αξία του αποτελεί σημαντικό οικονομικό κίνητρο για την ανακύκλωσή του. Το αλουμίνιο παίζει σημαίνοντα ρόλο για τη βιωσιμότητα τόσο των νέων κτιρίων όσο και την ανακαίνιση των παλαιότερων. Αναμένουμε τη σταθερή αύξηση της χρήσης του αλουμινίου σε κάθε είδους κατασκευή, σε βιομηχανικά προϊόντα και στην παραγωγή τους, στην αυτοκινητοβιομηχανία, στη συσκευασία και φυσικά στα υψηλών απαιτήσεων, ύψους και αισθητικής κτίρια που συνεχώς και περισσότερο θα βλέπουμε γύρω μας.

επιθυμητής αειφορίας της. Παράλληλα, η ανάγκη για ανάπτυξη καινοτόμων δομικών υλικών θα ωθήσει την βιομηχανία δομικών υλικών και την βιομηχανία κατασκευών σε μεγαλύτερο βαθμό διαχείρισης πρώτων υλών, ενέργειας και τεχνολογικών πόρων, σε όλα τα στάδια της παραγωγής και κατασκευής, με υιοθέτηση προηγμένων τεχνικών ψηφιακής τεκμηρίωσης». Ανακεφαλαιώνοντας, το πρόσωπο του κατασκευαστικού τομέα πρόκειται να αλλάξει ριζικά τα επόμενα χρόνια. Τα κτίρια εν όψει της κλιματικής αλλαγής, θα έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές που θα τα καθιστούν φιλικά προς το περιβάλλον.

Την ίδια πορεία θα ακολουθήσουν και τα δομικά υλικά, τα οποία θα πρέπει να είναι ανακυκλώσιμα με χαμηλό -αν όχι μηδενικό- ανθρακικό αποτύπωμα. Ήδη η αγορά αρχίζει και επενδύει προς την παραγωγή πράσινων πρώτων υλών, στρατηγική που θα μονοπωλήσει στο άμεσο μέλλον. Εξίσου «οικολογικές» πρέπει να είναι και οι μέθοδοι κατασκευής, αλλά και οι μελέτες, καθιστώντας βιώσιμη την οικοδομή από τα πρώτα στάδιά της. Οι εξελίξεις αναμένεται να είναι ραγδαίες και θα αλλάξουν πλήρως το κατασκευαστικό γίγνεσθαι με την αιχμή της τεχνολογίας να έχει για ακόμη μία φορά τον πρώτο λόγο. ■

ΜΑΪΟΣ 2022

SPECIAL REPORT

Ανερχόμενα δομικά υλικά

SELF-HEALING CONCRETE

To σκυρόδεμα είναι ένα από τα σημαντικότερα και πιο αξιόπιστα δομικά υλικά που χρησιμοποιούνται σήμερα στον κατασκευαστικό κλάδο. Ωστόσο παρά την αυξημένη του αντοχή, εξαιτίας της μακροχρόνιας επίδρασης της υγρασίας, παρουσιάζει ρωγμές και αλλοιώσεις στην επιφάνειά του, με αποτέλεσμα να θέτεται σε κίνδυνο η στατικότητα της κατασκευής. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να ξεπεραστεί με το Self-Healing Concrete, το οποίο είναι ένα είδος σκυροδέματος αναμεμιγμένο με το βακτήριο Bacillus. Μόλις προκύψει κάποιο ρήγμα στην επιφάνεια, τα εν λόγω βακτήρια φτιάχνουν μία στρώση από ασβεστόλιθο η οποία καλύπτει πλήρως το κενό που δημιουργείται. Τα βακτήρια έχουν την ιδιότητα να σχηματίζουν ανθεκτικές δομές και να μειώνουν -σχεδόν να εκμηδενίζουν- τον μεταβολισμό τους, μένοντας σε αδρανή κατάσταση έως και 200 χρόνια.

TRANSPARENT WOOD (ΔΙΑΦΑΝΕΣ ΞΥΛΟ)

Το transparent wood (διαφανές ξύλο), όπως δηλώνει και το όνομά του είναι ένα καινοτόμο δομικό υλικό, το οποίο έπειτα από ειδικές διεργασίες μπορεί να αποκτήσει διαφάνεια εφάμιλλη του γυαλιού. Η διαδικασία βασίζεται στην αφαίρεση της λιγίνης -μίας ουσίας που προκαλεί το καφέ χρώμα στην επιφάνεια του ξύλου- από λεπτά φύλλα ειδικού είδους δέντρων, τα οποία διακρίνονται για την μικρή τους πυκνότητα. Έπειτα εισάγεται ένα ειδικό πολυμερές, το οποίο ονομάζεται πολυβινυλική αλκοόλη, προκαλώντας

32 | C O N S T R U C T I O N

διαφάνεια που φτάνει έως και το 85%. Το συγκεκριμένο υλικό θα μπορούσε να αντικαταστήσει τα τζάμια, διότι διαθέτει υψηλές θερμομονωτικές ιδιότητες, έχει συγκριτικά μεγαλύτερη αντοχή και επιτρέπει τον φυσικό φωτισμό των εσωτερικών χώρων. Τα επόμενα χρόνια αναμένουμε να δούμε το transparent wood να προβαίνει σε μαζική παραγωγή και να αξιοποιείται ευρέως στις μελλοντικές κατασκευές.

ΜΠΑΜΠΟΥ

Το ξύλο είναι ένα παραδοσιακό δομικό υλικό, το οποίο φαίνεται να είναι εξαιρετικά ανερχόμενο εξαιτίας των ιδιοτήτων του. Ωστόσο η υλοτομία είναι μία κοστοβόρα διαδικασία, η οποία αν δεν γίνεται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μπορεί να προκαλέσει αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Πολλά είδη δέντρων χρειάζονται πάνω από μία δεκαετία για να ωριμάσουν, με αποτέλεσμα πλήθος οικοσυστημάτων να κινδυνεύουν να ερημωθούν ή να διαταραχθούν ανεπανόρθωτα. Μία λύση που θα μπορούσε να αντικαταστήσει το ξύλο είναι το μπαμπού. Το τελευταίο έχει μικρό κύκλο συγκομιδής -λιγότερο από πέντε έτη- και αποδίδει εξαιρετικά πιο πλούσια παραγωγή ανά τετραγωνικό μέτρο καλλιέργειας. Είναι ένα εύχρηστο υλικό το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή επίπλων, σε δάπεδα, πέργκολες και πάγκους.

ΤΟΥΒΛΑ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΡΥΠΩΝ

Η περιβαλλοντική κρίση εντείνεται συνεχώς και η παγκόσμια κοινότητα έχει φτάσει σε ένα σημείο που αποζητά λύσεις, οι

οποίες όχι μόνο δεν παράγουν ρύπους, αλλά παράλληλα τους μειώνουν. Στο πλαίσιο αυτού του αιτήματος παρουσιάστηκε ένα πρωτοποριακό είδος τούβλου, το οποίο έχει τη δυνατότητα να απορροφά τους ρύπους του ατμοσφαιρικού αέρα, φιλτράροντας τον. Η λειτουργία της εν λόγω τεχνοτροπίας βασίζεται σε σύστημα πρόσοψης δύο στρώσεων, με τα ειδικά τούβλα να βρίσκονται στο εξωτερικό και συμβατική μόνωση να είναι τοποθετημένη στο εσωτερικό. Στο κέντρο γίνεται η διαδικασία φιλτραρίσματος κατά την οποία δεσμεύονται τα ρυπογόνα σωματίδια του αέρα και αποθηκεύονται σε μία αποσπώμενη χοάνη. Έπειτα από δοκιμαστικές εφαρμογές και μελέτες, διαπιστώθηκε ότι τα τούβλα απορρόφησης φιλτράρουν 100% τα αδρά σωματίδια, όπως είναι η σκόνη και 30% τα λεπτά. Η τεχνολογία αυτή είναι συμβατή με το σύστημα εξαερισμού κάθε συμβατικού κτιρίου. Η προοπτική υλοποίησης έργων με θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο είναι ένα ζήτημα που δεν αφήνει αδιάφορη την βιομηχανία κατασκευών και αναμένουμε να δούμε υλικά και σχεδιαστικές καινοτομίες που θα συμβάλλουν σε μία πιο οικολογική προσέγγιση. Η ύπαρξη ενός υγιεινού ιδιωτικού και δημόσιου χώρου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση μίας καλύτερης ποιότητας ζωής.

ARTIFICIAL SPIDER SILK (ΤΕΧΝΗΤΟ ΜΕΤΑΞΙ)

To artificial spider silk είναι ένα υλικό το οποίο βρισκόταν στο επίκεντρο της επιστημονικής κοινότητας για πολλές δεκαετίες, χωρίς όμως να σημειωθούν σπουδαία αποτελέσματα. Η εταιρεία Spiber Inc, φαίνεται ότι μετά από ενδελεχείς έρευνες κατάφερε να δημιουργήσει ένα είδος τεχνητού μεταξιού, το οποίο είναι 340 φορές πιο ισχυρό από το ατσάλι, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει μικρό βάρος και μεγάλη ευελιξία. Μάλιστα μία ομάδα ειδικών από το ΜΙΤ κατάφερε να βρει τρόπο να ελέγχει τους μεταξοσκώληκες, ώστε να συνθέτουν συγκεκριμένες δομές και σχήματα, λειτουργώντας ακριβώς όπως ένας συμβατικός εκτυπωτής. Βέβαια το υλικό πρόκειται να μείνει για αρκετό διάστημα σε πειραματικό στάδιο, διότι είναι ιδιαίτερα επιρρεπές στις καιρικές συνθήκες.

ΜΑΪΟΣ 2022

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ SIKA ® ΓΙΑ ΧΩΡΟΥΣ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ■ ■ ■ ■

Πρόσμικτα Σκυροδέματος Υγρομόνωση Δωμάτων Σφράγιση & Συγκόλληση Εξωτερική Θερμομόνωση

SIKA HELLAS ABEE Πρωτομαγιάς 15 · 14568 Κρυονέρι Τηλέφωνο: 210 81 60 600 email: sika@gr.sika.com· www.sika.gr

■ ■ ■

Τεχνική Εξυπηρέτηση

801 - 700 - 7452

Στεγανοποίηση Υπογείων Διακοσμητικά & Βιομηχανικά Δάπεδα Στατική Αναβάθμιση

INTERVIEW

ΑΠΌΣΤΟΛΟΣ ΚΑΜΠΑΝΆΣ: ΠΏΣ Η KNAUF ΑΝΤΕΠΕΞΈΡΧΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΣΎΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΑΙΤΉΣΕΙΣ Κ Α Ι Ν Ο Τ Ό Μ Ε Σ Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ί Ε Σ Γ Ι Α ΥΛ Ι Κ Ά Ύ Ψ Ι Σ Τ Η Σ Π Ο Ι Ό Τ Η ΤΑ Σ

Τα εργαστήρια και ο εξοπλισμός της Knauf είναι από τα αρτιότερα και πιο προηγμένα διεθνώς, όπως επισημαίνει ο Διευθυντής Παραγωγής στο εργοστάσιο της εταιρείας στην Αμφιλοχία. ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

34 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

βιομηχανία των υποδομών και η κατασκευαστική αγορά βρίσκονται σε ένα μεταβατικό στάδιο. Αφενός η απαίτηση για πιο «πράσινες» και φιλικές προς το περιβάλλον υποδομές και, αφετέρου, η προσπάθεια μείωσης των λειτουργικών κοστολογίων και ο περιορισμός της κατανάλωσης πρώτων υλών έχουν δημιουργήσει πρωτόγνωρες συνθήκες. Η λύση επιβίωσης και ανάπτυξης των εταιρειών σε αυτό το νέο περιβάλλον είναι η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και η εφαρμογή της τεχνογνωσίας. Ή όπως σημειώνει στο Construction ο Διευθυντής Παραγωγής του εργοστασίου της Knauf στην Αμφιλοχία, Απόστολος Καμπάνας, «ο εξειδικευμένος εξοπλισμός και η νέα τεχνολογία στην παραγωγική τους διαδικασία είναι μερικά από τα όπλα που χρησιμοποιούνται για να αντεπεξέλθουν στις πολύ υψηλές απαιτήσεις της νέας εποχής». Εστιάζοντας λοιπόν στην ιδιαίτερη νοοτροπία που χαρακτηρίζει την εταιρεία και την έχει καταστήσει leader στην αγορά, μεταξύ άλλων περιγράφει τους μηχανισμούς λειτουργίας ενός από το πιο σύγχρονα εργοστάσια παραγωγής γυψοσανίδας του ομίλου αλλά και προαναγγέλλει τον εμπλουτισμό της παραγωγής με ακόμη περισσότερα καινοτόμα προϊόντα. Πόσο προηγμένη θεωρείτε την ελληνική βιομηχανία δομικών υλικών σε όρους τεχνογνωσίας; Τα τελευταία χρόνια, οι προοπτικές για την ανάκαμψη της κατασκευαστικής δραστηριότητας στη χώρα μας δημιούργησαν τις συνθήκες για τη σταδιακή επαναφορά της ελληνικής βιομηχανίας δομικών υλικών στην πρότερη κατάσταση. Επιπρόσθετα, η ανάγκη για την ενεργειακή

ΜΑΪΟΣ 2022

αναβάθμιση των κτιρίων δημιούργησε πολύ σημαντικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις που ήδη προσέφεραν καινοτόμα δομικά υλικά. Τέλος, ο στόχος της βιώσιμης ανάπτυξης των επιχειρήσεων τις οδήγησε σε εξορθολογισμό των εξόδων, με την παράλληλη προσπάθεια μείωσης των λειτουργικών κοστολογίων αλλά και τον περιορισμό της κατανάλωσης πρώτων υλών. Για να αντιμετωπιστούν όλες οι παραπάνω προκλήσεις, οι βιομηχανίες όφειλαν να επενδύσουν στο έμπειρο προσωπικό τους αλλά πρωτίστως να αξιοποιήσουν την τεράστια τεχνογνωσία που διαθέτουν. Ο εξειδικευμένος εξοπλισμός και η νέα τεχνολογία στην παραγωγική τους διαδικασία είναι μερικά από τα όπλα που χρησιμοποιούνται για να αντεπεξέλθουν στις πολύ υψηλές απαιτήσεις της νέας εποχής. Οι προβλέψεις για το μέλλον μόνο ευνοϊκές μπορούν να χαρακτηριστούν. Ποιες καινοτόμες τεχνολογίες εφαρμόζει η Knauf στην παραγωγή των υλικών της ανάλογα με την ιδιομορφία του έργου; Η συνεχής εξέλιξη των προϊόντων μας και των υπηρεσιών μας, η διαρκής βελτίωση των ήδη αξιόπιστων λύσεων, η διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων και η πιστοποίηση των συστημάτων μας, σύμφωνα με τους κανονισμούς και τα πρότυπα, αποτελούν στρατηγικό στόχο για τον όμιλο Knauf και τη Διεύθυνση Έρευνας & Ανάπτυξης. Είναι η νοοτροπία αυτή που κάνει την Knauf τόσο επιτυχημένη και μας δίνει κίνητρο για αποτελεσματική ανάπτυξη και καινοτομικές λύσεις. Επιπρόσθετα, στα εργαστήρια του ομίλου ελέγχονται τα προϊόντα και τα συστήματα σχετικά με την πυροπροστασία, τα

συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης, και πραγματοποιείται προσδιορισμός των οργανικών πτητικών ενώσεων. Τα εργαστήριά μας και ο εξοπλισμός τους είναι αποδεδειγμένα από τα πλέον ισχυρά και άρτια εξοπλισμένα στον κόσμο. Τον περασμένο χρόνο, δόθηκε σε λειτουργία ένα από το πιο σύγχρονα εργοστάσια παραγωγής γυψοσανίδας του ομίλου, στην Αμφιλοχία Αιτωλοακαρνανίας. Το νέο εργοστάσιο έχει πλέον διπλασιάσει την ταχύτητα παραγωγής, διατηρώντας ίδιο το έμψυχο δυναμικό του. Διαθέτει ένα από το πιο σύγχρονα και λιγότερο ενεργοβόρα ξηραντήρια του ομίλου, αξιοποιώντας την επαναχρησιμοποίηση των καυσαερίων και την εναλλαγή της θερμότητας αυτών. Σε μια εποχή όπου οι τιμές των καυσίμων έχουν εκτοξευθεί, η μείωση της κατανάλωσής τους αποτελεί το πιο αξιόπιστο όπλο. Το εργοστάσιο συνεχίζει και παράγει όλα τα προϊόντα που ανέδειξαν την Knauf leader στην ελληνική αγορά. Στην ήδη ευρεία γκάμα των προϊόντων αυτών, αναμένεται να προστεθούν και νέες γυψοσανίδες που θα χρησιμοποιούνται ως επιστρώσεις συστημάτων ξηράς δόμησης σε όλες τις εσωτερικές κατασκευές με απαιτήσεις πυροπροστασίας, ηχομόνωσης, στιβαρότητας και αντοχής στην υγρασία.

Knauf Γυψοποιία ΑΒΕΕ Α: Ευρυπίδου 10, Καλλιθέα, 17674 Τ: 210 9310567 Ε: knauf@knauf.gr www.knauf.gr

CONSTRUCTION |

OPINION

ΣΥΜΜΙΚΤΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΜΕ CLT Το ξύλο και πιο συγκεκριμένα η σταυροειδής επικολλητή ξυλεία (CLT), κατέχει μία σειρά από σπουδαίες ιδιότητες που την καθιστούν ένα από τα πιο ανερχόμενα δομικά υλικά στον χώρο των κατασκευών. ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΜΟΥΖΑΚΗ

Τα

κύρια εφαρμοζόμενα υλικά σήμερα στον κατασκευαστικό κλάδο είναι το σκυρόδεμα και ο χάλυβας, είτε ως μεμονωμένα υλικά είτε σε σύμμικτες κατασκευές. Η έρευνα βελτιώνει συνεχώς τα μηχανικά χαρακτηριστικά και την ανθεκτικότητά τους, παραμένει όμως ως κύριο μειονέκτημα το μεγάλο περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Προσπάθειες για την ανάπτυξη πραγματικά καινοτόμων υλικών παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες σε εφαρμογές μεγάλης κλίμακας.

ΤΟ ΞΥΛΟ CLT ΩΣ ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟ ΔΟΜΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Ένα υλικό το οποίο έχει μειωμένη επίπτωση στο περιβάλλον είναι το ξύλο, το

οποίο χρησιμοποιείται από τις πρώτες κατασκευές του ανθρώπου. Ως δομικό υλικό δε χαρακτηρίζεται από τις ίδιες επιθυμητές ιδιότητες, όπως ο χάλυβας και το σκυρόδεμα, για την κάλυψη των σύγχρονων κατασκευαστικών αναγκών (πολυώροφα κτίρια, κάλυψη μεγάλων ανοιγμάτων κ.λπ.), όμως υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης των χαρακτηριστικών του σε συνδυασμό με άλλα υλικά για την παραγωγή βελτιωμένων προϊόντων. Ένα από αυτά τα τεχνητά προϊόντα είναι η σταυροειδής επικολλητή ξυλεία (Cross-Laminated Timber, CLT), η οποία προτάθηκε το 1994 από τον Gerhard Schickhofer στη διδακτορική του διατριβή. Το CLT αποτελείται από συνήθως μονό αριθμό στρώσεων ξύλου (σανίδες), συγκολλημένων κάθετα μεταξύ τους. Κατά τα επόμενα χρόνια, η χρήση

του CLT διαδόθηκε γρήγορα στην Ευρώπη και ακολούθως στην Αμερική, Ωκεανία και Ιαπωνία. Μετά την αρχική του εφαρμογή σε μη σεισμογενείς περιοχές, με την πρόοδο της έρευνας επεκτάθηκε η χρήση του και σε σεισμογενείς περιοχές. Ήδη υπάρχουν πολυώροφα κτίρια αμιγώς κατασκευασμένα από CLT, όπως το Mjøstårnet στη Νορβηγία, ένα 18όροφο κτίριο ύψους 85.4 m, το υψηλότερο ξύλινο κτίριο στον κόσμο. Ταυτόχρονα, έχουν ήδη προταθεί ουρανοξύστες για κατασκευή σε σεισμογενείς περιοχές, όπως το W350 Project στην Ιαπωνία, ύψους 350 m και αποτελούμενο κατά 90% από ξύλο, με το υπόλοιπο 10% από χάλυβα, κυρίως για διαγώνιους συνδέσμους. Η προέλευση της ξυλείας θα είναι από δάση φυτεμένα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το CLT χαρακτηρίζεται από χαμηλό βάρος, με συνέπεια οι αναπτυσσόμενες σεισμικές καταπονήσεις να είναι μικρότερες από ότι σε ένα συμβατικό έργο και η θεμελίωση να απαιτεί λιγότερο όγκο σκυροδέματος. Παραμένει, όμως, το πρόβλημα της μειωμένης ανθεκτικότητας σε συνθήκες μεταβαλλόμενης υγρασίας και της πιθανής προσβολής από παθογόνους οργανισμούς. Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων γίνεται μέσω της σύμμικτης κατασκευής, για παράδειγμα οι υπόγειοι χώροι, τα φρεάτια των ανελκυστήρων, τα κλιμακοστάσια και η πιλοτή (αν υπάρχει) να κατασκευάζονται από οπλισμένο σκυρόδεμα, ενώ η υπόλοιπη ανωδομή (όροφοι) από CLT. Τα τελευταία χρόνια έχουν, μάλιστα, αναπτυχθεί κανονισμοί για σύμμικτες κατασκευές σκυροδέματος-CLT, καθώς και χάλυβα-CLT, σε σεισμογενείς περιοχές.

ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ CLT

Λόγω του τρόπου κατασκευής και του πρωτογενούς υλικού, το CLT αποτελεί

36 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

μια φιλική προς το περιβάλλον επιλογή. Η παραγωγή του μπορεί να γίνει πιστοποιημένα, ώστε το τελικό προϊόν να έχει πλήρως εγγυημένα μηχανικά χαρακτηριστικά και ανθεκτικότητα. Η παράδοση στο εργοτάξιο είναι ταχύτερη και αποτελεί έναν τρόπο ξηρής δόμησης, γεγονός που συμβάλλει σε ένα καθαρότερο εργοτάξιο. Κατά τη χρήση του δημιουργούνται λιγότερα απόβλητα και μειώνεται η επί τόπου εργασία, άρα και ο χρόνος παράδοσης του έργου. Από αισθητικής άποψης, οι εσωτερικοί και εξωτερικοί χώροι είναι πιο ευχάριστοι. Επιπλέον, το κτίριο έχει βελτιωμένες θερμικές ιδιότητες, αλλά και ανθεκτικότητα έναντι πυρκαϊάς. Ένα πρόσφορο είδος ξυλείας για την παραγωγή CLT αποτελεί η ερυθρελάτη, παραγόμενη σε δάση εντατικής καλλιέργειας. Το ξύλο αυτό ευδοκιμεί στη χώρα μας και είναι εφάμιλλο με τα αντίστοιχα δάση της Ιταλίας, όπου ήδη γίνεται μεγάλη παραγωγή CLT. Χρειάζεται, λοιπόν, η ανάπτυξη δασών εντατικής καλλιέργειας ερυθρελάτης, με παράλληλη υποστήριξη από τη βιομηχανία, για την ξήρανσή της και την

ΜΑΪΟΣ 2022

εγχώρια παραγωγή CLT. Επιπρόσθετα, ένα σύγχρονο ξηραντήριο στη χώρα μας θα μπορούσε να λειτουργεί μόνο με ηλιακή ενέργεια για μεγάλο χρονικό διάστημα, μειώνοντας περαιτέρω το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του υλικού.

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΤΟΥΝ

Στα μειονεκτήματα του CLT συγκαταλέγεται το κόστος, το οποίο είναι αντίστοιχο με ενός συμβατικού κτιρίου από χάλυβα ή σκυρόδεμα. Οι ηλεκτρικές και υδραυλικές εγκαταστάσεις απαιτούν την ύπαρξη κοιλοτήτων στους τοίχους, αν υπάρχει η απαίτηση να είναι αφανείς, αυξάνοντας περαιτέρω το κόστος. Λόγω του μικρού, σήμερα, αριθμού εργοστασίων παραγωγής, η μεταφορά του CLT γίνεται σε μεγάλες αποστάσεις, με τις αντίστοιχες καθυστερήσεις και αύξηση του κόστους και εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ακόμη, το σύστημα δίνει μικρότερη ευελιξία στην περίπτωση μελλοντικών ανακαινίσεων. Τέλος, οι ισχύοντες κανονισμοί στη χώρα μας προς το παρόν δεν

καλύπτουν σύμμικτες κατασκευές με CLT, με αποτέλεσμα να μην είναι νόμιμη η ανέγερσή τους. Περιμένοντας την κανονιστική κάλυψη του CLT σε σύμμικτες κατασκευές στη χώρα μας, προκειμένου να αλλάξει η κατασκευαστική υπεροχή του οπλισμένου σκυροδέματος, θα πρέπει ήδη να προχωρήσει η εκτεταμένη εντατική καλλιέργεια δασών ερυθρελάτης και η δημιουργία εργοστασίων για εγχώρια παραγωγή CLT, με παράλληλη χρήση του στην κατασκευή, ώστε ο μηχανικός να εξοικειωθεί με τις απαιτήσεις του στον σχεδιασμό και την εφαρμογή. Συνέπεια αυτής της δράσης θα είναι ο περιορισμός των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των κτιρίων, η βελτιωμένη αντισεισμική συμπεριφορά, η αναβαθμισμένη αισθητική, αλλά και η ανάπτυξη εξαγωγικής δραστηριότητας. *Ο Χαράλαμπος Μουζάκης είναι Αναπληρωτής Καθηγήτης ΕΜΠ και Διευθυντής Εργαστηρίου Αντισεισμικής Τεχνολογίας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ. ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

Ο ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΕΞΑΕΡΙΣΜΟΣ ΩΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ Από τις πρώτες «συσκευές επεξεργασίας αέρα» στις ΗΠΑ του μεσοπολέμου έως τις έξυπνες συσκευές του σήμερα η τεχνολογία του κλιματισμού και του εξαερισμού κινείται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΝΟΤΑΡΑΚΗ

38 | C O N S T R U C T I O N

συγκέντρωση υψηλού αριθμού ατόμων στον ίδιο χώρο για μεγάλα χρονικά διαστήματα - όπου συχνά πρέπει να αποδίδουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους -, σε συνδυασμό με περιβαλλοντικές συνθήκες που δεν είναι πάντα φιλικές για τον άνθρωπο, ώθησαν στη δημιουργία συστημάτων κλιματισμού και εξαερισμού. Η ιδέα δεν είναι καινούργια. Διάσπαρτες αναφορές στη βιβλιογραφία θέλουν την ύπαρξη κλιματιζόμενων χώρων τόσο στην αρχαία Ρώμη όσο και στη μεσαιωνική Περσία, όπου αξιοποιούταν νερό από υδραγωγεία για τη μείωση της θερμοκρασίας στις κατοικίες. Η πρώτη απόπειρα εγκατάστασης κλιματισμού πραγματοποιήθηκε το 1902 από τον μηχανικό και επιχειρηματία Γουίλς Κάριερ σε ένα τυπογραφείο στη Νέα Υόρκη. Λίγα

ΜΑΪΟΣ 2022

χρόνια μετά ίδρυσε την Carrier Corporation με στόχο την παραγωγή και τοποθέτηση συστημάτων θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία καθώς μέχρι και τον μεσοπόλεμο όλα τα μεγάλα κτίρια των ΗΠΑ διέθεταν μονάδες του. Με τις βασικές θεωρίες κλιματισμού που διατύπωσε, τις κατασκευές του και την επιχειρηματική του δράση έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος που ανέπτυξε, σε παραγωγική κλίμακα, τον σύγχρονο κλιματισμό. Πλέον ο κλιματισμός και ο εξαερισμός ενός κτιρίου κρίνονται αναγκαίοι. Οι επιστήμονες άλλωστε, ήδη από τη δεκαετία του ’70, χρησιμοποιούν τον όρο «σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου», ο οποίος, λίγα χρόνια αργότερα, υιοθετήθηκε και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

ΜΑΪΟΣ 2022

Σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας «ο όρος χρησιμοποιείται για να εκφράσει την κακή κατάσταση της υγείας τουλάχιστον του 50% των ενοίκων, η οποία χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα ενοχλήματα που αποδίδονται αποκλειστικά και µόνο στην εσωτερική ρύπανση του αέρα του κτιρίου». Πέρα από τον ρόλο που παίζουν, μεταξύ άλλων, τα υλικά κατασκευής ενός κτιρίου, αλλά και η επίπλωσή του, τα συστήματα θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού επιτελούν σύνθετες εργασίες, όπως η εισαγωγή εξωτερικού αέρα, η ρύθμιση της θερμοκρασίας και της υγρασίας του, η ανάμειξή του με τον εσωτερικό αέρα και η εξαγωγή του στο περιβάλλον, ενώ τα συστήματα αεροκαθαρισμού αναλαμβάνουν ένα ακόμη πιο δύσκολο κομμάτι. Την απομάκρυνση των ρύπων. Όπως παρατηρούν οι μελετητές του κλάδου πέρα από τα γραφεία, τα εμπορικά κέντρα και τις βιομηχανίες όπου υπάρχουν μεγάλες και ενεργοβόρες μονάδες, τα τελευταία χρόνια, ίσως και λόγω των όλο και πιο υψηλών θερμοκρασιών, παρατηρείται αύξηση των κλιματιστικών και στις κατοικίες. Τα μηχανήματα εξελίσσονται ραγδαία από τη δεκαετία του ’80 και μετά και οι αρχικές απλές κατασκευές, γίνονται όλο και περισσότερο πολύπλοκες από τη μία, αλλά από την άλλη αποδοτικότερες, δηλαδή φιλικότερες προς το περιβάλλον και «έξυπνες». Τα τελευταία χαρακτηριστικά κρίνονται απαραίτητα σε μία εποχή που οι χαμηλές εκπομπές ρύπων είναι το ζητούμενο και ο σύγχρονος τρόπος ζωής ευνοεί αλλά και επιβάλλει την ανάπτυξη αυτοματισμών, σαφώς και πέρα από τον κλιματισμό ή τον εξαερισμό, για μια πιο άνετη καθημερινότητα.

στις τεχνολογίες που τροποποιούν την κατάσταση του αέρα. Τι καθιστά όμως τον εξαερισμό και τον κλιματισμό ενός κτιρίου επιτακτική ανάγκη; «Ένας καλός εξαερισμός και αερισμός είναι απόλυτα αναγκαίος σε κάθε κτίριο και κυρίως στα επαγγελματικά με μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού», αναφέρει ο Παναγιώτης Τόλιας, ηλεκτρολόγος μηχανικός και ιδρυτής της εταιρείας Ανάδραση. «Στο σύγχρονο περιβάλλον όπου ζούμε και κυρίως στις αστικές περιοχές και στα κτίρια με μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού ο αέρας δεν είναι καθαρός», υπογραμμίζει, κάνοντας λόγο για ακάθαρτο αέρα που περιέχει ρυπάνσεις κατά κανόνα επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία αλλά και την ευεξία. Σύμφωνα με τον κ. Τόλια πρόκειται για ρυπάνσεις που προέρχονται τόσο από εξωγενείς παράγοντες, όπως τα καυσαέρια και η σκόνη, όσο και από εσωγενείς παράγοντες, όπως η αναπνοή και η λειτουργία μηχανημάτων που προξενούν αέριους ρύπους. «Κατά συνέπεια για τους παραπάνω λόγους ο εξαερισμός, ο αερισμός αλλά και η φίλτρανση του αέρα είναι αναγκαιότητα για κάθε σύγχρονο κτίριο», αναφέρει χαρακτηριστικά.

ΟΙ ΑΛΛΑΓΈΣ ΕΝΤΕΊΝΟΝΤΑΙ

Τις τελευταίες δεκαετίας η τεχνολογία αλλάζει σαρωτικά τον χώρο του εξαερισμού και του κλιματισμού. «Τα τελευταία 30 χρόνια έχουμε σημαντικές αλλαγές στους τομείς του κλιματισμού και του εξαερισμού. Οι βασικότερες είναι η σημαντική τεχνολογική εξέλιξη των μηχανημάτων κλιματισμού και εξαερισμού όλων των ειδών (οικιακών, ημικεντρικών, κεντρικών) με τη μεγάλη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης κυρίως μέσω τής τεχνολογίας των inverter», δηλώνει στο

ΕΠΙΒΛΑΒΉΣ ΑΈΡΑΣ, ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΌΣ ΕΞΑΕΡΙΣΜΌΣ

«Ο εξαερισμός ενός χώρου είναι η απαγωγή ή προσαγωγή αέρα από έναν χώρο σε έναν άλλο. Διακρίνεται σε απαγωγή του αέρα του εσωτερικού χώρου και κατεύθυνση του στο περιβάλλον με μηχανικό τρόπο και προσαγωγή του αέρα του εξωτερικού περιβάλλοντος σε έναν εσωτερικό χώρο με μηχανικό τρόπο», εξηγεί ο Γιώργος Καρακούλιας, υπεύθυνος του τμήματος Service της εταιρείας Εco Clima Energy Hellas. Ως κλιματισμός ορίζεται η διαδικασία απομάκρυνσης της θερμότητας από έναν χώρο και αναφέρεται

Τεχνολογική πρόοδος και πανδημία αλλάζουν ριζικά το τοπίο

CONSTRUCTION |

— Πώς μπορούμε να εξοικονομήσουμε ενέργεια στα κτίρια; Τόσο στα οικιακά όσο και στα εμπορικά κτίρια, η κατανάλωση ενέργειας είναι τεράστια. Οι λειτουργίες των συστημάτων αερισμού και κλιματισμού ευθύνονται για ένα μεγάλο ποσοστό των ενεργειακών καταναλώσεων, αναδεικνύοντας μια τεράστια προοπτική εξοικονομήσεων.

Περισσότερο από 30% της ενεργειακής κατανάλωσης προκύπτει από τα κτίρια

Μέχρι το 2050, 98% του παγκόσμιου πληθυσμού θα κατοικεί στις πόλεις

50% των λειτουργικών εξόδων ενός εμπορικού κτιρίου, προκύπτουν από τα συστήματα HVAC

Η αποδοτικότερη λειτουργία του εξοπλισμού στις κτιριακές εγκαταστάσεις, μπορεί να εξασφαλίσει εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση των λειτουργικών εξόδων. Σε παλιότερα κτίρια, μηχανήματα όπως οι ανεμιστήρες αερισμού και κλιματισμού ή οι αντλίες νερού ελέγχονται συνήθως μέσω βαλβίδων, dampers ή μεθόδων στραγγαλισμού. Αυτό σημαίνει ότι οι κινητήρες λειτουργούν συνεχώς σε πλήρες φορτίο ακόμα και όταν δεν χρειάζεται. Μια αποδοτικότερη επιλογή είναι ο έλεγχος αυτών των κινητήρων με ρυθμιστές στροφών. Με ένα ρυθμιστή στροφών οι κινητήρες λειτουργούν κάθε φορά στην ταχύτητα που απαιτεί η κάθε εφαρμογή, σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες του κτιρίου. Έτσι εξασφαλίζεται ο περιορισμός της ενεργειακής κατανάλωσης και των εξόδων, χάρη στην προσαρμογή στις πραγματικές ανάγκες των κινητήρων, και κατ’ επέκταση του κτιρίου, σε ενέργεια.

Είναι πάντα σημαντικό να παρακολουθούμε τη μεγαλύτερη εικόνα και να αναλογιστούμε ποια είναι η εξάρτηση μεταξύ των επιμέρους συστημάτων ενός κτιρίου. Όταν προσεγγίζουμε το σύστημα ολοκληρωτικά, είναι πιθανόν να προκύψουν σημαντικότερες εξοικονομήσεις. Για παράδειγμα, οι κινητήρες που οδηγούν ανεμιστήρες, είναι και αυτοί κομμάτι ενός συστήματος αερισμού και η ενεργειακή τους απόδοση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Εάν είναι κινητήρες ενεργειακής κλάσης IE3, η αναβάθμισή τους σε πιο αποδοτικούς κινητήρες ενεργειακής κλάσης IE5 θα μπορούσε να εξασφαλίσει σημαντική ενεργειακή εξοικονόμηση. Αν και η επένδυση σε τεχνολογίες υψηλής ενεργειακής απόδοσης είναι συχνά σημαντική, η ενέργεια και τα κόστη που εξοικονομούνται μπορούν να την αποσβέσουν σε ένα με δύο χρόνια.

VS Ρυθμιστής στροφών

Ανεμιστήρας

damper

Ανεμιστήρας

20 έως 60% λιγότερη χρήση ενέργειας με ρυθμιστές στροφών

Ένας κινητήρας SynRM περιορίζει την ενεργειακή κατανάλωση ως 40% σε σχέση με κινητήρα ΙΕ3

— Ρυθμιστές στροφών για εφαρμογές HVAC

— Μάθετε περισσότερα:

Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε: ΑΒΒ ΑΕ, Τηλ.: 210 28 91 500

Η εξειδικευμένη σειρά ρυθμιστών στροφών ACH, για εφαρμογές HVAC, εξασφαλίζει άνεση και ασφάλεια για οποιοδήποτε περιβάλλον, όσο απαιτητικές και αν είναι οι συνθήκες λειτουργίας (από data centers μέχρι νοσοκομεία και εμπορικά κέντρα). Οι ρυθμιστές στροφών ACH είναι διαθέσιμοι σε μεγάλο εύρος ισχύος, διαφορετικούς τύπους τοποθέτησης και βαθμούς προστασίας. Είναι επίσης σημαντική η απλότητα στη ρύθμισή τους και ο εύκολος τρόπος που ενσωματώνονται στην διαχείριση του κτιρίου και στα συστήματα αυτοματισμού. Διαθέτουν ένα διαισθητικό interface χρήστη, ενσωματωμένες εξειδικευμένες λειτουργίες και υποστήριξη 24/7, όπου χρειαστεί. Ακόμα και η ποιότητα της ενέργειας στις κτιριακές εγκαταστάσεις, παίζει σημαντικό ρόλο. Εάν υπάρχει ένα υψηλό επίπεδο αρμονικών στο δίκτυο, μπορεί να καταστρέψει τον εξοπλισμό και να περιορίσει την αποδοτικότητά του. Με την ειδική έκδοση της σειράς ρυθμιστών στροφών ACH εξαιρετικά χαμηλών αρμονικών, μπορεί να εξασφαλιστεί προστασία της εγκατάστασης από τις αρμονικές διαταραχές και βελτίωση της συνολικής απόδοσης του συστήματος. Πλέον η εξοικονόμηση ενέργειας και η ποιότητα αερισμού και κλιματισμού στα κτίρια είναι εφικτή και εφαρμόζεται άμεσα!

SPECIAL REPORT Construction ο κ. Τόλιας συμπληρώνοντας πως η χρήση ψυκτικών μέσων, στα σύγχρονα κλιματιστικά μηχανήματα, πολύ πιο φιλικών προς το περιβάλλον σε σχέση με τα παλαιότερα, αποτελεί μια πολύ σημαντική αλλαγή στην κατεύθυνση των στόχων που έχουν τεθεί από τους διεθνείς οργανισμούς για τη μείωση των εκπομπών αερίων που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Ο COVID 19 ΩΣ ΚΑΤΑΛΎΤΗΣ ΕΞΕΛΊΞΕΩΝ

Όμως, πέρα από τις τεχνολογικές εξελίξεις, τον εκσυγχρονισμό της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας και τους στόχους των υπερεθνικών οργανισμών ένας ακόμα παράγοντας ήρθε και αναζωπύρωσε τη συζήτηση για τα συστήματα κλιματισμού και εξαερισμού. Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε ξανά στο προσκήνιο τα ζητήματα κλιματισμού και εξαερισμού των χώρων. Κατά την κορύφωση της πανδημίας άλλωστε δεν ήταν λίγες οι φορές που ειδήμονες τοποθετήθηκαν στα ΜΜΕ προτρέποντας τους πολίτες να υιοθετήσουν ορθές πρακτικές. «Οι μεγαλύτερες αλλαγές στα συστήματα κλιματισμού και εξαερισμού χώρων είναι

42 | C O N S T R U C T I O N

η ενεργειακή αναβάθμισή των μηχανημάτων, λόγω της ανάγκης για μείωση ρύπων στο περιβάλλον όπως και η ανάγκη για καθαρότερο αέρα λόγω της πανδημίας COVID 19», αναφέρει και από την πλευρά του ο Γρηγόρης Ξένος, γενικός διευθυντής της Clima Duct, συμπληρώνοντας πως οι εταιρείες κατασκευής κλιματιστικών μηχανημάτων, αντικατέστησαν τα παλαιά ενεργοβόρα μηχανήματα χαμηλής ενεργειακής κλάσης (Ε), με νέας τεχνολογίας μηχανήματα υψηλής ενεργειακής κλάσης (A++). Σύμφωνα με τον κ. Ξένο, εξαιτίας της πανδημίας, η ανάγκη για φρέσκο αέρα στους χώρους έφερε μεγάλες αλλαγές στη σχεδίαση των συστημάτων κλιματισμού και πλέον ζητούμενο δεν είναι μόνο ο κλιματισμός αλλά και ο αερισμός και ο εξαερισμός του χώρου. «Ο αερισμός είναι ένα μεγάλο φορτίο ενεργειακά για τον χώρο, που επηρεάζει και κάνει ακριβότερο το σύστημα κλιματισμού τόσο στην προμήθεια όσο και στην λειτουργεία του», εξηγεί, συμπληρώνοντας πως για τον λόγο αυτό οι εταιρείες κατασκεύασαν μηχανήματα αερισμού και εξαερισμού με ανάκτηση θερμότητας (VAM) κάνοντας εξοικονόμηση ενέργειας, σε έναν χώρο

που κλιματίζεται, έως και 80% σε σχέση με τα παλαιά συστήματα αερισμού και εξαερισμού χωρίς ανάκτηση θερμότητας. Πώς όμως επιλέγεται ένα σύστημα εξαερισμού; «Ανάλογα με τη χρήση του κάθε χώρου και την ποιότητα του αέρα που έχει τεθεί ως στόχος επιλέγεται και το αντίστοιχο σύστημα εξαερισμού», υποστηρίζει από την πλευρά του ο κ. Καρακούλιας προσθέτοντας πως απαραίτητη προϋπόθεση για την ιδανική λύση εξαερισμού είναι η μελέτη των φορτίων του χώρου, οι διαστάσεις και οι εναλλαγές του αέρα που απαιτούνται.

ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΜΊΑΣ ΚΑΛΉΣ ΜΕΛΈΤΗΣ

Η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει ένα πλήθος λύσεων όμως ακόμα και οι πιο πρωτοποριακές μπορούν να αποδειχθούν ανεπαρκείς αν πρώτα δεν τεκμηριωθεί επιστημονικά η καταλληλόλητά τους για έναν δεδομένο χώρο. «Για την κατασκευή ενός αξιόπιστου συστήματος εξαερισμού απαιτείται απαραίτητα η εκπόνηση μελέτης», ξεκαθαρίζει ο κ. Τόλιας υπογραμμίζοντας ότι για να είναι επιτυχημένη προϋποθέτει, σε πρώτη φάση, μια πολύ καλή ανάλυση των αναμενόμενων ρύπων

ΜΑΪΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

σε κάθε χώρο και τον υπολογισμό της σωστής ποσότητας του αέρα που θα πρέπει να ανανεωθεί. «Υπάρχουν τεχνικές οδηγίες με τις συνιστάμενες ποσότητες αέρα για κάθε είδος κτιρίου αλλά αυτοί οι γενικοί κανόνες δεν διασφαλίζουν πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα», αναφέρει και σημειώνει πως στο σημείο αυτό «υπεισέρχεται η εμπειρία αλλά και οι γνώσεις του μηχανικού που θα σχεδιάσει το εκάστοτε σύστημα με άλλες μεθόδους, όπως με βάση τις μέγιστες επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις ρύπων ανά χώρο ή ακόμα και μετρήσεις αν πρόκειται για κτίρια που ήδη λειτουργούν η βιομηχανικά κτίρια». Ο κ. Τόλιας υποστηρίζει ακόμη πως πολύ κρίσιμα είναι τα ζητήματα του συνδυασμού εξαερισμού και αερισμού με τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης και η εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς τα συστήματα εξαερισμού και αερισμού επιβαρύνουν ενεργειακά τα κτίρια. «Σε αυτές τις περιπτώσεις η εμπειρία του μελετητή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για να σχεδιάσει συστήματα με ανάκτηση θερμότητας ώστε να αμβλύνει τίς ενεργειακές επιβαρύνσεις», αναφέρει συμπληρώνοντας πως ένα ακόμα συστατικό για την επιτυχία μίας μελέτης εξαερισμού είναι η επίτευξη τέτοιας ταχύτητας ροών αέρα στους εσωτερικούς χώρους ώστε τα συστήματα να μην ενοχλούν τον άνθρωπο.

44 | C O N S T R U C T I O N

ΈΞΥΠΝΑ ΜΗΧΑΝΉΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΛΑΜΒΆΝΟΝΤΑΙ ΤΙΣ ΑΝΆΓΚΕΣ ΤΟΥ ΧΏΡΟΥ

Ο κ. Ξένος εξηγεί πως λόγω τον ελεγκτών αέρα και των νέων λογισμικών, τα μηχανήματα έχουν γίνει «εξυπνότερα» και μπορούν να αντιληφθούν τις ανάγκες του χώρου σε θερμοκρασία, υγρασία, αφύγρανση και καθαρότητα του αέρα. Έτσι συντελούν στη διαμόρφωση ιδανικών συνθηκών στον χώρο και παράλληλα στη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας. «Βλέπουμε λοιπόν πως η ανάγκη για την προστασία του πλανήτη από το φαινόμενο του θερμοκηπίου αλλά και η ανθρώπινη ανάγκη για καλύτερες συνθήκες αέρα στον χώρο, ώθησαν τις εταιρείες να εξελίξουν τα μηχανήματα σε μεγάλο βαθμό», αναφέρει χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας πως η εξέλιξη συνεχίζεται. Τι γίνεται όμως μετά τη μελέτη και την εγκατάσταση των μονάδων; Και σε αυτό το στάδιο οι ειδικοί καλούνται να παίξουν σημαντικό ρόλο. «Η συντήρηση των μονάδων κλιματισμού και εξαερισμού είναι μία διαδικασία που απαιτεί ειδικά καταρτισμένο προσωπικό εξειδικευμένα εργαλεία και πιστοποιημένα υλικά καθαρισμού και απολύμανσης», αναφέρει ο κ. Καρακούλιας συμπληρώνοντας πως απαραίτητη προϋπόθεση κατά τη διαδικασία της συντήρησης είναι

ο λεπτομερής καθαρισμός όλων των μερών των εσωτερικών και εξωτερικών μονάδων με χημικό μέσο ή λίπανση, όπου είναι εφικτό, των μηχανικών μερών και η ακριβής ρύθμιση τους. «Να σημειωθεί πως η συχνότητα συντήρησης ποικίλει ανάλογα με τη φύση του κάθε χώρου. Σε επαγγελματικούς χώρους προτείνεται ανά έξι μήνες ενώ σε οικιακή χρήση συστήνεται τουλάχιστον μία φορά ανά έτος», συμπληρώνει.

ΕΝΑ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΠΟΥ ΜΟΙΑΖΕΙ ΝΑ ΚΕΡΔΙΖΕΤΑΙ

Η πρόοδος της τεχνολογίας και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής επέτρεψαν στον κλιματισμό να εδραιωθεί και επέβαλαν τον εξαερισμό ως μία επιτακτική επιλογή. Η γνώση που συγκεντρώθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες επιτρέπει την εκπόνηση μελετών και η παλέτα των προσφερόμενων λύσεων έρχεται να δώσει απαντήσεις για τις ανάγκες ενός πλήθους χώρων που καλούνται να γίνουν βιώσιμοι για τον άνθρωπο και τις δραστηριότητες του. Παράλληλα οι ορθές πρακτικές συντήρησης συντελούν στην καλή λειτουργία των μηχανημάτων. Πλέον το στοίχημα είναι οι περιβαλλοντικά φιλικές λύσεις και οι μονάδες που θα καταναλώνουν λιγότερο, θα αποδίδουν περισσότερο και θα λειτουργούν εξυπνότερα. Όλα δείχνουν πως το στοίχημα τείνει αυτό να κερδηθεί. ■

ΜΑΪΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

INTERVIEW

Η DELTA DUCT DERMITZAKIS, ΣΥΝΏΝΥΜΟ ΤΗΣ ΠΡΟΗΓΜΈΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΣΤΟΝ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΌ Το δυναμικό «παρών» σε μεγάλα ιδιωτικά έργα, με επίκεντρο τα ξενοδοχειακά projects, οι νέες μονάδες παραγωγής και η διεύρυνση δραστηριοτήτων. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

46 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

Delta Duct Dermitzakis εδραιώνει τη θέση της στον χώρο του κλιματισμού με τη συμμετοχή της σε εμβληματικά έργα, ιδιωτικά και δημόσια. Το 2022 συνεχίζει απρόσκοπτα τη δυναμική παρουσία της σε projects εντός και εκτός συνόρων, με ένα χαρτοφυλάκιο ισχυρό και με το βλέμμα στραμμένο σε νέες αγορές και στην αξιοποίηση επενδυτικών ευκαιριών.

ΑΔΙΆΛΕΙΠΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΑΝΆΠΤΥΞΗ

Στην περίπτωση της Delta Duct Dermitzakis τα νούμερα μιλούν από μόνα τους. Από το 2015, πρώτο έτος δραστηριοποίησης της εταιρείας, έως σήμερα, οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι αμείωτα θετικοί, καταγράφοντας 332% ποσοστό αύξησης του τζίρου εργασιών, ενώ προχωρά χωρίς δανεισμό, αφού τα κέρδη της αγγίζουν το ποσοστό της τάξεως των 1560% από το πρώτο έτος λειτουργίας της ως και σήμερα. Το 2022, ο τζίρος αναμένεται να ξεπεράσει τα 4 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη επανεπενδύονται στρατηγικά σε εξοπλισμό, για την αυτοματοποίηση της παραγωγής αλλά και στην αγορά ακινήτων. Η επένδυση στον εξοπλισμό συνιστά προτεραιότητα, με στόχο την παραγωγή ποιοτικών συστημάτων κλιματισμού-εξαερισμού για έργα υψηλών απαιτήσεων. «Αποφασίσαμε στρατηγικά να επενδύσουμε στον πιο προηγμένο εξοπλισμό αυτοματοποίησης και βελτιστοποίησης της παραγωγής για το εργοστάσιο στο Μενίδι, συνθήκη η οποία σε συνδυασμό με την εξωστρέφεια και το ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο, εξασφάλισαν τη δυναμική ανάπτυξη των μεγεθών που καταγράφει η εταιρεία, αλλά και την επέκταση των δραστηριοτήτων μας», επισημαίνει ο Νικόλαος Δερμιτζάκης, διευθύνων σύμβουλος της Delta Duct Dermitzakis, συμπληρώνοντας πως «ακόμα και εν μέσω πανδημίας και ενεργειακής κρίσης στις διεθνείς αγορές πετύχαμε να αντισταθμίσουμε τις απώλειες, αυξάνοντας τις οικονομικές επιδόσεις μας».

ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ ΣΕ ΜΕΓΆΛΑ PROJECTS

Διανύοντας ακόμη την πρώτη δεκαετία δραστηριοποίησης, η Delta Duct Dermitzakis έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα χαρτοφυλάκιο με projects υψηλών απαιτήσεων και με αυστηρά χρονοδιαγράμματα, υπογράφοντας συμβάσεις με εδραιωμένες εταιρείες, όπως σημειώνει ο κ. Δερμιτζάκης.

ΜΑΪΟΣ 2022

Ενδεικτικά η Delta Duct Dermitzakis συνεργάζεται με τεχνικές εταιρείες όπως οι: Ελλάκτωρ Α.Ε., Αvax S.A., Άπαξ Α.Ε., Έρμων Α.Ε., Ιντρακάτ Α.Ε., Redex A.E., Eγείρω Κατασκευαστική, Teas Α.Ε., AGT Group, Vitael Α.Ε., Εθνοκάτ Α.Ε., καθώς και με ξενοδοχειακούς ομίλους όπως οι: TEMEΣ Α.Ε., Mitsis GROUP, Ikos Hotels, Grecotel A.E., Hines A.E., Athens Marriot Hotel, Grand Hyatt, Grand Resort Lagonissi. Σε εξέλιξη βρίσκονται στην περιοχή της Πύλου projects όπως: τα Costa Navarino Μandarin Oriental, Costa Navarino Waterfront & Bay, Costa Navarino Golf Kυνηγού & οι τριάντα πολυτελείς παραθεριστικές κατοικίες στο Romanos Navarino. Παρομοίως, με πιεστικά χρονοδιαγράμματα υλοποιείται και το ξενοδοχείο NOUS Santorini (ΥΕS Hotels), ενώ το 2022 η Delta Duct Dermitzakis ολοκλήρωσε με επιτυχία το Hangar στο Ελληνικό, ένα project στα πλαίσια της μεγαλύτερης αστικής ανάπτυξης που πραγματοποιείται στην Ευρώπη εν έτει 2022. Στο πορτφόλιο της Delta Duct, επιπλέον, όπως τονίζει ο επικεφαλής της εταιρείας, συμπεριλαμβάνεται η συμμετοχή της και σε δημόσια έργα όπως είναι το Μετρό Θεσσαλονίκης.

ΝΈΕΣ ΜΟΝΆΔΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΚΑΙ ΣΎΣΤΑΣΗ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΆΤΩΝ

Πέραν του εργοστασίου που διατηρεί η εταιρεία στο Μενίδι, κατά την επόμενη διετία θα ολοκληρωθεί και θα τεθεί σε πλήρη παραγωγική λειτουργία νέο εργοστάσιο αυτοματοποιημένης παραγωγής σε ιδιόκτητο οικόπεδο 21.000 τ.μ. στα Οινόφυτα, το οποίο θα καλύψει τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες της ελληνικής αγοράς αλλά και του εξωτερικού. Μάλιστα, η εταιρεία έχει κάνει ήδη συμφωνίες σε Μάλτα και Ρουμανία υπογράφοντας συμβάσεις για νέα έργα με ορίζοντα το 2022 και το 2023, ενώ έχει εκτελέσει μέχρι σήμερα έργα αυστηρών προδιαγραφών σε Ιταλία, Ισπανία, Κύπρο, Ρουμανία και Μάλτα. Η δυναμική κίνηση εξωστρέφειας σε συνδυασμό με τις διαρκώς αυξητικές τάσεις εργασιών και εντός των συνόρων, καθιστούν τη δημιουργία νέου, υπερσύγχρονου εργοστασίου παραγωγής ένα βήμα απαραίτητο για τον εκσυγχρονισμό της εταιρείας και την είσοδό της σε νέες αγορές. Στόχος επίσης της εταιρείας, όπως αποκαλύπτει ο κ. Δερμιτζάκης, είναι να προχωρήσει εντός διετίας στη σύσταση υποκαταστημάτων παραγωγής

σε τέσσερις νέες γεωγραφικές ζώνες. «Πρόκειται για περιοχές στις οποίες ήδη έχουμε παρουσία με ομάδες μόνιμων μηχανικών. Με τη δημιουργία μονάδων παραγωγής θα καλύψουμε τις ανάγκες για custom-made συστήματα κλιματισμού και εξαερισμού σε τοπικό επίπεδο και ιδιαιτέρως στον ξενοδοχειακό κλάδο». Ήδη σε περιοχές όπως είναι η Καλαμάτα, η Κέρκυρα, η Σαντορίνη και η Μύκονος, υπάρχει σταθερά μόνιμο προσωπικό, με την αντίστοιχη έδρα του. Στόχος είναι να ενισχυθούν οι ομάδες αυτές με την οργάνωση μονάδας παραγωγής, προκειμένου να καλυφθούν οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες, στον εκάστοτε χώρο.

ΜΕ ΤΟ ΒΛΈΜΜΑ ΣΤΟ MEP

Aπώτερος στόχος της Delta Duct Dermitzakis, όσον αφορά τη διεύρυνση του αντικειμένου της, είναι πέραν των αεραγωγών και της εγκατάστασης ψυκτικών δικτύων και κλιματιστικών, που αναλαμβάνει ήδη, η δημιουργία μιας τεχνικής εταιρείας Η/Μ εργασιών, με την ολοκληρωμένη υποστήριξη προς τον εκάστοτε ιδιώτη, σε όλους τους τομείς του Η/Μ μιας κατασκευής. Ήδη, το πρώτο σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση έγινε έμπρακτα, καθώς προχώρησε στην εξαγορά ποσοστού του 100% της εταιρείας ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, ΝΝ Works IKE, η οποία μετονομάστηκε σε Delta Electrical Dermitzakis. H Delta Electrical Dermitzakis αριθμεί ήδη στο χαρτοφυλάκιό της σημαντικά έργα όπως τα: Νέα καταστήματα κράτησης ΙΙ, Νεάπολη (Ιντρακάτ Α.Ε.), Domes of Corfu, Γλυφάδα, Κέρκυρα (Άπαξ Κατασκευαστική), Cayo Exclusive Resort & Spa (Ktistor ATE), Zuma Restaurant, Cavo Tagoo Mykonos (σε συνεργασία με την Priza O.E.), Rinella Hotel (Mitsis Group), Niko Seaside (Hines Group, Eλίν Tεχνική ATE), Lidl Ηρακλείου (Γ&Σ Κατασκευαστική), HIP Zante Resort, NOUS Hotel (YES Hotels Santorini) κτίρια B,C,D, Kαταστήματα εντός αεροδρομίου σε Κω, Κέρκυρα, Χανιά (Εγείρω Κατασκευαστική), Κτίριο Περιφέρειας Κρήτης (Γ&Σ Κατασκευαστική). H σύνθεση του υφιστάμενου χαρτοφυλακίου της Delta Electrical Dermitzakis υπολογίζεται να προσθέσει περίπου 2,2-2,5 εκατ. στον συνολικό τζίρο της εταιρείας, με 250.000-350.000 ευρώ κέρδη, νούμερα που καθιστούν την επόμενη μέρα ευοίωνη. ■

CONSTRUCTION |

INTERVIEW

ΧΡΗΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΨΥΚΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΑΠΕ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ Ο καθηγητής του ΕΜΠ και επικεφαλής του τομέα Θερμότητας της σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών, Χρήστος Τζιβανίδης, μιλάει για τις βασικές αρχές κλιματισμού και αερισμού, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μελετητές και το ερευνητικό έργο που παράγεται στο διεθνούς ακτινοβολίας ίδρυμα. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΝΟΤΑΡΑΚΗ

48 | C O N S T R U C T I O N

«Γ

ια να ρίξουμε τη θερμοκρασία σε έναν χώρο πρέπει να απορροφήσουμε θερμότητα από αυτόν», εξηγεί ο Χρήστος Τζιβανίδης καθηγητής της σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ και επικεφαλής του τομέα Θερμότητας, καθώς συζητάμε για τις βασικές αρχές της ψύξης και του κλιματισμού, προσθέτοντας πως οι ανάγκες ενός χώρου - «φορτία» στην επιστημονική ορολογία -, ποικίλουν. «Σκεφτείτε ένα σπίτι, έναν χώρο αποθήκευσης τροφίμων, ένα σύστημα μεταφοράς οργάνων ή εμβολίων που απαιτεί χαμηλότερες θερμοκρασίες. Από την εφαρμογή εξαρτάται και ο τρόπος αντιμετώπισης», μας λέει συμπληρώνοντας ότι οι μηχανικοί χρησιμοποιούν ένα «εργαζόμενο μέσο» για μεταφέρουν τη θερμότητα από τον χώρο που θέλουν να ψύξουν για παράδειγμα, σε κάποιον άλλο. «Ουσιαστικά καλούμαστε να εργαστούμε πάνω στον κύκλο που κάνει το εργαζόμενο μέσο. Πρέπει να το φέρουμε σε μία θερμοκρασία που θα είναι χαμηλότερη από εκείνη του χώρου, ώστε να μεταφερθεί η θερμότητα. Το σημαντικό είναι να δουλέψουμε στην περιοχή αλλαγής φάσης

ΜΑΪΟΣ 2022

του μέσου για να έχουμε τη μεγαλύτερη πυκνότητα μετάδοσης θερμότητας. Το εργαζόμενο μέσο θα πρέπει να απορροφήσει θερμότητα από τον χώρο και περάσει σε αέρια κατάσταση. Τη θερμότητα την αποβάλουμε μέσω ενός συμπυκνωτή, οπού ουσιαστικά έχουμε την αντιστροφή διαδικασία για το εργαζόμενο μέσο. Αυτή είναι η βασική ιδέα».

Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΦΙΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΜΕΣΩΝ

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για έναν μελετητή που καλείται να δώσει λύσεις για έναν χώρο; Ο κ. Τζιβανίδης είναι κατηγορηματικός. «Να διαλέξει φιλικά προς το περιβάλλον εργαζόμενα μέσα, πριν περάσει σε παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας», αναφέρει προσθέτοντας πως σε διδακτορική διατριβή που ξεκίνησε πρόσφατα στο ΕΜΠ εξετάζει το νερό ως τέτοιο. Άλλα φυσικά εργαζόμενα μέσα; «Το διοξείδιο του άνθρακα και το προπάνιο, με τα όποια προβλήματα υπάρχουν». Στο κομμάτι του αερισμού – εξαερισμού, σύμφωνα με τον κ. Τζιβανίδη, πολύ μεγάλο ενδιαφέρον έχουν οι εναλλάκτες μηχανικού αερισμού που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια. Τι ακριβώς συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση; «Ο αερισμός είναι προτιμότερο να γίνεται μηχανικά. Μπορούμε να οδηγήσουμε τον αέρα προσαγωγής μέσα από κάποιον εναλλάκτη με σκοπό να υπάρχει συναλλαγή θερμότητας με τον αέρα απαγωγής, φιλτράροντας παράλληλα και το ρεύμα που εισέρχεται στον χώρο. Ένας τέτοιος μηχανισμός προθερμαίνει τον αέρα που εισέρχεται στο εσωτερικό τον χειμώνα και αντίστοιχα προψύχει το ρεύμα αέρα το καλοκαίρι. Έτσι εξοικονομείται ενέργεια. Τα δυο ρεύματα συναλλάσουν θερμότητα χωρίς να αναμιγνύονται σε κάθε περίπτωση».

Ο ΤΟΜΈΑΣ ΘΕΡΜΌΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΤΟΥ ΕΜΠ

Τα τελευταία χρόνια έννοιες όπως αυτές του αερισμού και του εξαερισμού μπήκαν στη ζωή μας λόγω της πανδημίας. Το εργαστήριο Ψύξης, Κλιματισμού και Ηλιακής Ενέργειας, στο οποίο ο συνομιλητής μας είναι διευθυντής, υπήρξε σύμβουλος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών συμμετέχοντας στις σχετικές συσκέψεις. «Συζητούσαμε λύσεις, εξηγούσαμε τι μπορεί να γίνει ώστε να μην υπάρχει έντονη κίνηση του αέρα στους εσωτερικούς χώρους αλλά να αερίζονται σωστά», μας λέει ο κ. Τζιβανίδης. Παράλληλα το διδακτικό, ερευνητικό και πολλές φορές συμβουλευτικό έργο του τομέα Θερμότητας προχωράει με γνώμονα τις λύσεις

ΜΑΪΟΣ 2022

για την εξοικονόμηση ενέργειας. Οι καθηγητές, που οι περισσότεροι συμμετέχουν σε διεθνή προγράμματα, ερευνούν μεταξύ άλλων ζητήματα ψύξης και κλιματισμού σε κτιριακό ή βιομηχανικό επίπεδο, επεξεργάζονται νέες μεθόδους ενσωμάτωσης φωτοβολταϊκών στο κέλυφος, μελετούν σύγχρονα δομικά στοιχεία με υλικά αλλαγής φάσης και δραστηριοποιούνται σε «κοινότητες κτιρίων» οπού όλα θα λειτουργούν συμπληρωματικά με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενσωμάτωση ΑΠΕ, ενώ η πανδημία ωθεί την έρευνα για τον κλιματισμό σε νέα όρια.

ΤΟ ΜΈΛΛΟΝ

Τα παλαιοτέρα εργαζόμενα μέσα στα συστήματα ψύξης και κλιματισμού είχαν στη σύσταση τους άτομα χλωρίου ή φθορίου, κατέστρεφαν το όζον και συντελούσαν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Έκτοτε η τεχνολογία έχει εξελιχθεί, όπως επίσης έχει γίνει ευρέως κατανοητή η πολυπλοκότητα και άλλων ζητημάτων. «Αν δεν έχεις επαρκή μόνωση αυξάνονται τα φορτία και το σύστημα κλιματισμού θα πρέπει να έχει μεγαλύτερη ισχύ, άρα θα καταναλώνει περισσότερη ενέργεια», σχολιάζει ο κ. Τζιβανίδης, προσθέτοντας πως η εξοικονόμηση από το κέλυφος ενός κτιρίου θα μπορούσε να αποτελεί μια μορφή ανανεώσιμης πηγής ενέργειας. Με αυτά τα δεδομένα, πώς θα είναι το μέλλον του κλιματισμού και του εξαερισμού; «Με φυσικά εργαζόμενα μέσα, παρά τα προβλήματα που δημιουργούν στη σχεδίαση και με εγκαταστάσεις που εξοικονομούν ενέργεια, όπως τα συστήματα inverter, που είναι πολλαπλών ταχυτήτων και μπορούν να δουλεύουν σε χαμηλότερες ταχύτητες όταν τα μερικά φορτία του συστήματος το απαιτούν», ξεκαθαρίζει ο κ. Τζιβανίδης. «Αν θέλουμε να προχωρήσουμε ακόμα περισσότερο ερευνητικά η ιδέα είναι να υπάρχει σε κάθε περίπτωση διασύνδεση με ΑΠΕ», δηλώνει, πληροφορώντας μας πως το ζήτημα προσεγγίζεται σε πολλές διπλωματικές στο ΕΜΠ. «Είναι το επόμενο βήμα». ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΉ ΕΥΘΕΊΑ Η ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΏΡΥΓΑΣ ΚΟΡΊΝΘΟΥ Σ Ύ Ν Θ Ε ΤΟ Έ Ρ ΓΟ Ε Θ Ν Ι ΚΟΎ Ε Π Ι Π Έ ΔΟΥ

Πιο κοντά στην επαναλειτουργία της κατά την τουριστική σεζόν βρίσκεται η Διώρυγα, με σκοπό να περιοριστεί η οικονομική επιβάρυνση, να διαφυλαχθεί η οικονομική δραστηριότητα αλλά και να δοθεί μια βιώσιμη τεχνική λύση για πολλά χρόνια. ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΥ

50 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών για αυτό το πολυσύνθετο έργο εθνικής σημασίας;

ΟΙ ΚΑΤΑΠΤΏΣΕΙΣ

ρόσω ολοταχώς για την αποκατάσταση της Διώρυγας Κορίνθου με πρώτο στόχο να λειτουργήσει κατά τους θερινούς μήνες, και συγκεκριμένα στις αρχές Ιουλίου 2022. Περίπου ενάμιση χρόνο μετά την απαγόρευση διάπλου, το πέρασμα θα παραμείνει ανοιχτό για διάστημα 3-4 μηνών και εν συνεχεία θα ξανακλείσει για να συνεχιστούν οι απαραίτητες εργασίες. Στόχος του Υπουργείου Υποδομών και όλων των εμπλεκόμενων φορέων είναι όχι μόνο η εύρεση μιας προσωρινής λύσης που θα διαιωνίζει το πρόβλημα, αλλά η διασφάλιση της βιωσιμότητας της Διώρυγας της Κορίνθου - για αυτό και επελέγη η λύση της τμηματικής εκτέλεσης των εργασιών, ώστε η διέλευση να είναι δυνατή τα καλοκαίρια. Πώς φτάσαμε όμως σε αυτό το σημείο εξαιτίας των κατολισθήσεων και ποιες εργασίες αποκατάστασης επέλεξε το

ΜΑΪΟΣ 2022

Τα προβλήματα ξεκίνησαν το 2018, και κλιμακώθηκαν συγκεκριμένα μεταξύ Νοεμβρίου 2020 και Φεβρουαρίου 2021, όταν σημειώθηκαν συνεχείς καταπτώσεις βράχων από τα πρανή, οι οποίες προκάλεσαν σοβαρές βλάβες και οδήγησαν στο κλείσιμο της Διώρυγας. Στις 3 Φεβρουαρίου 2021, μάλιστα, η κατάπτωση ενός όγκου 15.000-20.000 m3 προκάλεσε μεγάλες ανησυχίες με αποτέλεσμα να απαγορευθεί ο διάπλους για λόγους ασφαλείας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός πως, αν και οι καταπτώσεις ξεκίνησαν το 2018, δεν έγινε κάποια ενέργεια για μελέτες ή έλεγχο επικινδυνότητας από την τότε ηγεσία του υπουργείου και την προηγούμενη κυβέρνηση. Ωστόσο, μετά τις μεγάλες καταπτώσεις που περιγράφηκαν παραπάνω και σημειώθηκαν το δίμηνο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου 2021 στην πλευρά της Πελοποννήσου, η κυβέρνηση ανέθεσε με κατεπείγουσες διαδικασίες στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών την εκπόνηση μελετών για την υλοποίηση του έργου αποκατάστασης. Περί τα τέλη Ιουλίου, κατά τη διάρκεια εκπόνησης της μελέτης, σημειώθηκαν νέες κατολισθήσεις στο πρανές της Πελοποννήσου, κάτω από τη σιδηροδρομική γέφυρα του Ισθμού, οι οποίες ενέτειναν τις ανησυχίες των ειδικών και οδήγησαν σε έργο αποκατάστασης ύψους 32 εκατ. ευρώ.

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌΣ ΑΝΤΊΚΤΥΠΟΣ

Η διακοπή της λειτουργίας της Διώρυγας δημιούργησε μεγάλο πλήγμα στις θαλάσσιες μεταφορές αφού η απόσταση Πειραιά – Πάτρας τριπλασιάστηκε και φυσικά εκτίναξε και το κόστος. Ομοίως, επλήγη και ο τουρισμός κρουαζιέρας καθώς η διέλευση της διώρυγας ήταν πόλος έλξης για τους τουρίστες. Επίσης, όπως ήταν αναμενόμενο, η διακοπή του διάπλου είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα έσοδα και τη ρευστότητα της Ανώνυμης Εταιρείας Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ). Βασικές πηγές εσόδων της εταιρείας, που είναι θυγατρική του Υπερταμείου, αποτελούν τα δικαιώματα διέλευσης, ρυμούλκησης και πλοήγησης, τα οποία όμως γράφουν μηδέν εδώ και πάνω από έναν χρόνο. Σημειώνεται ότι ο κύκλος εργασιών της

εταιρείας ανήλθε το 2019 σε 5,19 εκατ. ευρώ και το 2020 σε 3,83 εκατ. ευρώ. Προκειμένου να ανταποκριθεί στις λειτουργικές της ανάγκες, η ανώνυμη εταιρεία προέβη εντός του 2021 στη σύναψη δύο συμβάσεων χρηματοδότησης, εκ των οποίων η μια αφορά σε δάνειο της μητρικής ΕΕΣΥΠ, ύψους 300.000 ευρώ, για την άμεση κάλυψη αναγκών μέχρι την ολοκλήρωση διαπραγματεύσεων με τα τραπεζικά ιδρύματα. Ακολούθησε, τον περασμένο Αύγουστο, η σύναψη σύμβασης με την Τράπεζα Πειραιώς για τοκοχρεωλυτικό δάνειο μέχρι του ποσού των 3,4 εκατ. ευρώ. Η εκταμίευση του δανείου, η οποία είναι τμηματική, συνδέεται άμεσα με την εξέλιξη των εργασιών αποκατάστασης της λειτουργίας της Διώρυγας.

Η ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΏΝ

Μέχρι να φτάσουμε βεβαίως στους γρήγορους ρυθμούς των τελευταίων τριών μηνών, προηγήθηκε μια σειρά ενεργειών. Μέσα στο 2021, η Διώρυγα της Κορίνθου και τα σχετικά έργα αποκατάστασής της χαρακτηρίστηκαν ως έργο «εθνικής σημασίας». Προχώρησαν από το Υπουργείο Υποδομών οι απαραίτητες μελέτες και στις 22 Νοεμβρίου 2021 παραδόθηκε η τελική μελέτη για την αποκατάσταση των πρανών της Διώρυγας, ύψους 1,3 εκατ. ευρώ. Ακολούθως, σχεδιάστηκε το χρονοδιάγραμμα αποκατάστασης με όρους που ενισχύουν και την εμπορική λειτουργία κατά τους θερινούς μήνες. Ειδικότερα, η τελική μελέτη προβλέπει: α) εργασίες αποφόρτισης των πρανών και καθαρισμό του καναλιού μέχρι τον Μάιο του 2022, ώστε να λειτουργήσει η διώρυγα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και β) εργασίες σταθεροποίησης των πρανών που θα ξεκινήσουν το φθινόπωρο του 2022. Έχει ήδη τοποθετηθεί δίκτυο ενόργανης παρακολούθησης της περιοχής εκτέλεσης του έργου, μήκους ενός χιλιομέτρου, που θα αποτελέσει οδηγό και για την υπόλοιπη διώρυγα. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, μελετήθηκαν και θα υλοποιηθούν, στο πλαίσιο της σύμβασης κατασκευής, τα ακόλουθα έργα: ● Κατασκευή μέτρων ενίσχυσης της θεμελίωσης του νοτίου ακροβάθρου της γέφυρας των αγωγών μεταφοράς λυμάτων. ● Εκσκαφές προς άρση της ετοιμορροπίας των υφισταμένων πρανών.

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT ● Έργα διευθέτησης και απορροής των επιφανειακών υδάτων. ● Καθαρισμός της Διώρυγας από προϊόντα καταπτώσεων και συντρίμματα λιθεπένδυσης ● Κατασκευή πασσαλοτοίχου ποδός για την εξασφάλιση της προστασίας του ποδός του πρανούς της Διώρυγας. Έχει ήδη εγκριθεί από τα μέσα Δεκεμβρίου η ανάθεση στην Άκτωρ του έργου με συνολικό προϋπολογισμό 30,6 εκατ. ευρώ. Υπογράφηκε ακόμη η απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, βάσει της οποίας τα έργα αποκατάστασης των ζημιών στα πρανή της διώρυγας εξαιρούνται από την υποχρέωση τήρησης της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης για δύο έτη, ενώ δόθηκε και η έγκριση από τον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου του Τεχνικού Φακέλου του έργου. Επίσης, υπεγράφη προγραμματική συμφωνία με την Περιφέρεια Πελοποννήσου και τον Δήμο Λουτρακίου – Περαχώρας και Αγίων Θεοδώρων για το έργο περίφραξης κατά μήκος της Διώρυγας προς ενίσχυση της ασφάλειας. Το έργο είναι στη φάση της δημοπράτησης και αναμένεται να ξεκινήσει το επόμενο διάστημα. ■

ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΑΡΑΓΙΆΝΝΗΣ, ΥΦΥΠΟΥΡΓΌΣ ΥΠΟΔΟΜΏΝ: ΔΊΝΟΥΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΈΣ, ΒΙΏΣΙΜΕΣ ΛΎΣΕΙΣ ΚΑΙ ΌΧΙ ΜΠΑΛΏΜΑΤΑ Κατά την τελευταία επιθεώρηση των εργασιών αποκατάστασης στη Διώρυγα της Κορίνθου, ο υφυπουργός Υποδομών, Γιώργος Καραγιάννης, τόνισε: «Από την πρώτη στιγμή που ζητήθηκε η συνδρομή μας, κινηθήκαμε γρήγορα με αποτέλεσμα να αναθέσουμε και να ολοκληρώσουμε τη μελέτη και τη δημοπράτηση του έργου της αποκατάστασης σε χρόνους ασυνήθιστους για το Δημόσιο. Μέσα σε μόνο έναν χρόνο καταφέραμε ως Υπουργείο να ολοκληρώσουμε όλες τις αναγκαίες διαδικασίες έτσι ώστε το έργο της αποκατάστασης να μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Η σπουδαιότητα της άμεσης αποκατάστασης είναι αδιαμφισβήτητη όχι μόνο για την εθνική οικονομία αλλά και για την εθνική μας κληρονομιά. Οι συνεχείς

52 | C O N S T R U C T I O N

καταπτώσεις πρανών, ήδη από το 2018, με αποκορύφωμα τα περιστατικά στις αρχές του 2021 που εντοπίστηκαν στην πλευρά της Πελοποννήσου κατέστησαν επιτακτική τη διακοπή λειτουργίας της Διώρυγας. Τα μπαλώματα όμως όλων των προηγούμενων χρόνων δεν ήταν αρκετά και ως Υπουργείο έπρεπε να παρέμβουμε προκειμένου να δρομολογηθεί μια βιώσιμη τεχνική λύση για πολλά χρόνια. Μεριμνήσαμε, λοιπόν, ώστε να μπορέσουμε να αποδώσουμε προσωρινά σε λειτουργία τη Διώρυγα για τη ναυσιπλοΐα από τις αρχές Ιουλίου έως τα τέλη του Οκτωβρίου 2022 προκειμένου να μη χαθεί η τουριστική σεζόν. Επομένως, οι εργασίες γίνονται με την κατά το δυνατόν πιο περιορισμένη οικονομική επιβάρυνση και με γνώμονα τη διαφύλαξη της οικονομικής δραστηριότητας. Η αποκατάσταση της λειτουργίας της Διώρυγας αποτελεί άλλο ένα έργο για το οποίο δεσμευθήκαμε και δεν το αφήσαμε στα ‘‘χαρτιά’’, αλλά το υλοποιούμε με γοργούς ρυθμούς. Ένα έργο με μεγάλο τεχνικό ενδιαφέρον, αλλά και ένα έργο με τεράστια εθνική σημασία, τόσο για την εθνική οικονομία, όσο και για την εθνική μας ασφάλεια».

ΜΑΪΟΣ 2022

Backhoe Loaders ΤΡΕΙΣ ΝΕΟΙ ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΤΕ ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΣΑΣ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ 55kW / 70kW / 74.5 kW

• Ισχύς Κινητήρα • Βάρος Λειτουργίας • Βάθος Εκσκαφής

8206 kG 4778 mm / 5700 mm (τηλεσκοπικός βραχίονας)

• Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

54.3 kN

• Χειριστήρια

Μοχλοί για φορτωτή / Μοχλοί για εκσκαφέα

428

(Joystick κατ’επιλογή για εκσκαφέα)

55kW / 70kW / 74.5 kW 8206 kG 4778 mm / 5700 mm (τηλεσκοπικός βραχίονας) 54.3 kN

• Ισχύς Κινητήρα • Βάρος Λειτουργίας • Βάθος Εκσκαφής • Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

432

Μοχλοί για φορτωτή / Μοχλοί για εκσκαφέα

• Χειριστήρια

(Joystick κατ’επιλογή για εκσκαφέα) • Ισχύς Κινητήρα

74.5 kW / 82 kW

• Βάρος Λειτουργίας

9462 kG

• Βάθος Εκσκαφής

• Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

4826 mm / 6218 mm (ενισχυμένος τηλεσκοπικός βραχίονας) 62.4 kN

444

Joystick στο κάθισμα

• Χειριστήρια

10%

ΕΩΣ

ΕΠΙΛΟΓΕΣ

ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΥΣΙΜΟΥ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΕΞΥΠΝΗΣ ΠΟΥ ΣΑΣ ΛΥΝΟΥΝ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΕΥΕΛΙΚΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥΣ

ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ www.eltrak.gr info@eltrak.gr

ΜΑΪΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

EVENT

Mechanical Electrical Plumbing Conference

ΜΕΡ: ΠΥΡΉΝΑΣ ΒΙΩΣΙΜΌΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑΣ Για την ανάπτυξη των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων στην Ελλάδα, τις θεσμικές αλλαγές που προτείνονται, καθώς και για τις τάσεις που θα διαμορφώσουν τον κλάδο συζήτησαν, μεταξύ άλλων, οι θεσμικοί φορείς στο συνέδριο Mechanical Electrical Plumping (MEP) του ομίλου BOUSSIAS. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ

54 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

ην Παρασκευή 8 Απριλίου 2022 ο όμιλος BOUSSIAS διοργάνωσε το συνέδριο Mechanical Electrical Plumping (MEP). Στόχος της εν λόγω πρωτοβουλίας ήταν να αναδειχθούν οι τεχνολογικές εξελίξεις και καινοτομίες στα μηχανολογικά, ηλεκτρολογικά και υδραυλικά συστήματα και να υπογραμμιστεί ο κρίσιμος ρόλος τους στις σύγχρονες υποδομές και κατασκευές. Τα ΜΕΡ έχουν πολλαπλές διαφορετικές λειτουργίες και συμβάλλουν καθοριστικά στην αρτιότητα των κτιρίων, καθώς και στο βιώσιμο χαρακτήρα τους. Στο Construction θα παρουσιάσουμε το panel διαλόγου με θέμα «η πραγματικότητα των MEP στην Ελλάδα», στο οποίο συμμετείχαν ο Δρ. Ευθύμιος Μπακογιάννης, Γ.Γ Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος ΥΠΕΝ, ο Δημήτρης Παπαστεργίου, Δήμαρχος Τρικκαίων & Πρόεδρος ΚΕΔΕ, ο Σέργιος Λαμπρόπουλος Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ & Πρόεδρος ΕΣΒΥΚ, ο Γιώργος Βλάχος, Πρόεδρος Πανελλήνιου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιριών (ΣΑΤΕ), ο Ιωάννης Λαδόπουλος, Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ) & CEO της Δέκτης Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε και ο Γεώργιος Μπενέκος, Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος ΕΜΠ-ΕΔΕ & Πρόεδρος ΠΕΔΜΗΕΔΕ.

στους μελλοντικούς μηχανικούς να εξελιχθούν. Το ΒΙΜ, τα Digital Twins και το CAD είναι επιβοηθητικά εργαλεία. Επομένως, υπάρχουν αντίστοιχα μαθήματα σεμιναριακού τύπου, τα οποία δεν αποτελούν τον βασικό κορμό του προγράμματος σπουδών. Στο πλαίσιο αυτό, οι σχολές αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, προκειμένου να αποκτήσουν οι φοιτητές επίκαιρες γνώσεις. Στη συνέχεια, ο Ε. Μπακογιάννης έδωσε έμφαση στο ζήτημα των πιστοποιήσεων, τονίζοντας ότι δεν είναι εφικτό να υπάρξει υποχρεωτικότητα. Ωστόσο εξήγησε ότι έμμεση υποχρεωτικότητα προκύπτει από τις προδιαγραφές των δημόσιων έργων κατά τη φάση των προκηρύξεων και των διαγωνισμών. Κάτι αντίστοιχο έγινε και με τις πιστοποιήσεις ISO που εμφανίζονται όλο και συχνότερα στις διαγωνιστικές διαδικασίες των δημοσίων συμβάσεων. Κλείνοντας, ο Γενικός Γραμματέας επισήμανε ότι τα τελευταία 5-8 χρόνια υπήρξε έντονο Brain Gain, με αποτέλεσμα η χώρα μας να στερείται καταρτισμένων μηχανικών. Έτσι, παρότι σήμερα υπάρχουν καλά αμειβόμενες θέσεις για εξειδικευμένο προσωπικό, αυτές δεν καλύπτονται. Το πρόβλημα μάλιστα θα γίνει εντονότερο μόλις τρέξουν τα δημόσια έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς δεν θα υπάρξουν προσοντούχοι επαγγελματίες να τρέξουν και να επιβλέψουν τις κατασκευές.

O Ευθύμιος Μπακογιάννης επισήμανε ότι στον υπουργικό προγραμματισμό βρίσκεται η επικαιροποίηση των κανονισμών. Σε συνεργασία με το ΤΕΕ γίνεται προσπάθεια εκσυγχρονισμού των τεχνικών οδηγιών,

όπως και μίας σειράς τεχνικών ζητημάτων που σχετίζονται με τα υλικά, τις διαδικασίες κατασκευής και το προσωπικό. Επί του παρόντος, βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον», το οποίο στοχεύει στην ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών. Παράλληλα, δρομολογούνται και τα προγράμματα «Διατηρώ» και «Ανακαινίζω». Το πρώτο είναι ένα χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα 500 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο στοχεύει στην αποκατάσταση και στη διατήρηση των διατηρητέων κτιρίων. Από την άλλη πλευρά, το «Ανακαινίζω» αφορά τη συντήρηση νεότερων κτιρίων, έτσι ώστε να έχουν εγκαταστάσεις προσβασιμότητας, να ενισχυθεί η στατική τους επάρκεια και να αναβαθμιστούν σε θέματα που σχετίζονται με τον γενικότερο εκσυγχρονισμό τους και την ψηφιοποίησή τους. Ο Ε. Μπακογιάννης αναφέρθηκε στο ΒΙΜ, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα είναι πολύ πίσω, επειδή η χώρα δεν έχει επενδύσει επαρκώς εκπαιδευτικά σε τέτοιους είδους τεχνογνωσίες. Πρόκειται αναμφίβολα για ένα λογισμικό το οποίο απαιτεί υψηλή κατάρτιση και αρκετό χρόνο εξοικείωσης, μόλις όμως κατακτηθεί, το έργο του κατασκευαστή γίνεται πολύ πιο απλό. Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι αρχίζουν και εμφανίζονται νέες, ακόμα πιο προηγμένες τεχνολογίες, πάνω στις οποίες το υπουργείο ξεκινά πιλοτικό πρόγραμμα σε συνεργασία με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα, οι σχολές και τα αρμόδια πανεπιστήμια προσφέρουν γενικές γνώσεις μίας επιστήμης και παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια για να κατακτηθεί ένα ενιαίο γνωστικό αντικείμενο, που θα επιτρέπει

Δρ. Ευθύμιος Μπακογιάννης, Γ.Γ Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος ΥΠΕΝ

Σέργιος Λαμπρόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ & Πρόεδρος ΕΣΒΥΚ

Γιώργος Βλάχος, Πρόεδρος Πανελλήνιου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιριών (ΣΑΤΕ)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ

ΜΑΪΟΣ 2022

ΕΛΛΕΙΨΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ

Ο Δημήτρης Παπαστεργίου παρουσίασε ένα από τα κυριότερα προβλήματα που

CONSTRUCTION |

EVENT αντιμετωπίζουν οι δήμοι και οι περιφερειακές ενότητες. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι, ενώ οι κατασκευαστικές προσεγγίσεις αλλάζουν συνεχώς με γνώμονα τις επιταγές της βιωσιμότητας, έχουν να γίνουν μαζικές προλήψεις μηχανικών από το 2004. Όπως επισήμανε, οι υπηρεσίες χρειάζονται νέο προσωπικό με επίκαιρες γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να μπορούν να σχεδιάσουν σύγχρονα κτίρια με θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Αν και γίνονται ανά διαστήματα προσπάθειες επιμόρφωσης των υφιστάμενων μηχανικών, οι δράσεις αυτές δεν επαρκούν. Υπάρχει αξιοσημείωτη έλλειψη τεχνογνωσίας, η οποία ως έναν βαθμό καλύπτεται με εξωτερική βοήθεια από τεχνικούς συμβούλους. Ελπιδοφόρο χαρακτήρισε το πρόγραμμα «Ηλέκτρα», κατά το οποίο οι ιδιωτικές εταιρείες θα αναλάβουν το δύσκολο έργο της εξειδίκευσης, προκειμένου να υλοποιηθούν κτίρια πιο βιώσιμα και λιγότερο ενεργοβόρα. Ακολούθως, ο Δ. Παπαστεργίου υποστήριξε ότι η Ελλάδα απέχει πολύ από το να αποκτήσει πόλεις χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης και μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Απαραίτητο για να υπάρχουν ουδέτερα ενεργειακά ισοζύγια στα κτίρια και στα αστικά κέντρα, είναι να υπάρξουν δείκτες που θα μετρούν την παραγόμενη ενέργεια και την αντίστοιχη ποσότητα που δαπανείται. Σταδιακά με πρωτοβουλίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και της Ε.Ε., αλλάζει η νοοτροπία σχεδιασμού και κατασκευής, φαινόμενο το οποίο πρέπει να διαδοθεί σε όλη την επικράτεια. «Η περίοδος που διανύουμε με το Αντώνης Τρίτσης, το Ταμείο Ανάκαμψης

και το νέο ΕΣΠΑ είναι η πιο πλούσια σε επίπεδο χρηματοδότησης» συμπλήρωσε ο Δ. Παπαστεργίου και υποστήριξε ότι πρέπει να υπάρξει ειδικό πρόγραμμα, που δεν θα αναφέρεται μόνο σε κτίρια όπως το «Ηλέκτρα», αλλά σε υποδομές πράσινης ενέργειας (φωτοβολταϊκά, αιολικά πάρκα κτλ.). «Είναι ευκαιρία η πολιτεία να δράσει άμεσα και αποφασιστικά, ώστε οι επενδυόμενοι πόροι να πιάσουν τόπο πολλαπλασιαστικά με βέλτιστα ενεργειακά, περιβαλλοντολογικά και οικονομικά αποτελέσματα» κατέληξε.

Έπειτα, τον λόγο πήρε ο Σέργιος Λαμπρόπουλος, ο οποίος σημείωσε ότι κριτήριο επιλογής ενός αναδόχου δεν πρέπει να είναι μόνο η τιμή, αλλά πρέπει να εξετάζονται και άλλοι παράγοντες, όπως είναι η λειτουργία και η συντήρηση των έργων μακροπρόθεσμα. «Υπάρχει πρόβλεψη στον νόμο, αλλά δεν έχουν βγει οι αντίστοιχες υπουργικές αποφάσεις» τόνισε χαρακτηριστικά. Ένα δεύτερο ζητούμενο κατά τον Σ. Λαμπρόπουλο είναι η αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιριακών υποδομών. Ο σχεδιασμός πρέπει να γίνεται με περιβαλλοντολογικά κριτήρια, αποφέροντας πολλαπλά ενεργειακά κέρδη σε βάθος χρόνου. Σημαντικό είναι να υπάρξει ένας νόμος που θα αφορά τα παλαιά κτίρια και θα επιτρέπει τις ουσιαστικές αναβαθμίσεις των πολυκατοικιών. Τα στάδια για τη χρήση του ΒΙΜ είναι πολλά και πρέπει να υπάρξει βαθμιαία άνοδος και εκπαίδευση. Το πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος που προσφέρει γενικές

ΕΚΣΥΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ

Ιωάννης Λαδόπουλος, Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ) & CEO Δέκτης Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε

Δημήτρης Παπαστεργίου, Δήμαρχος Τρικκαίων & Πρόεδρος ΚΕΔΕ

Γεώργιος Μπενέκος, Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος ΕΜΠ-ΕΔΕ & Πρόεδρος ΠΕΔΜΗΕΔΕ

56 | C O N S T R U C T I O N

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ

γνώσεις και όχι κατάρτιση, διασαφηνίζει ο ομότιμος καθηγητής. Παρόλο που κάθε χρόνο βγαίνουν χιλιάδες μηχανικοί από τα αντίστοιχα τμήματα, υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, διότι δεν επιτελείται σωστά η κατάρτιση στην Ελλάδα. Άλλωστε ο ιδιωτικός τομέας είναι άρτια στελεχωμένους από καταξιωμένους επαγγελματίες του κλάδου. Το ΕΣΒΥΚ έχει προτείνει στο Υπουργείο Υποδομών να ξεκινήσει επιμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων και ιδιωτών που θέλουν να συμμετέχουν ως επιβλέποντες των έργων, σχετικά με τη νομοθεσία, τις νέες τεχνολογίες και τους ποιοτικούς ελέγχους που απαιτούνται.

Ο Γιώργος Βλάχος επισήμανε τον ρόλο της πολιτικής βούλησης. Ο κατασκευαστικός κλάδος γνωρίζει τη μεγαλύτερη επιστημονική πρόοδο, με πλήθος τεχνολογικών εφαρμογών και καινοτόμων κατασκευαστικών μεθόδων. Ιδιαίτερα αυξημένο σε σχέση με παλαιότερες δεκαετίες είναι το ποσοστό των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων στο κοστολόγιο μελετών και κατασκευής, καθώς αγγίζει το 30% στις συμβατικές κατασκευές. Εν τούτοις, τα περισσότερα σύγχρονα υλικά και συστήματα δεν είναι εφικτό να μπουν στα δημόσια έργα, προκαλώντας τη διαμαρτυρία των εταιρειών. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΑΤΕ, πρέπει να εκσυγχρονιστεί άμεσα το θεσμικό περιβάλλον. Το αναλυτικό τιμολόγιο οικοδομικών και ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών έχει να ενημερωθεί ουσιαστικά από το 1974,

ΜΑΪΟΣ 2022

ενώ παρόμοιο πρόβλημα υπάρχει και στην κοστολόγηση των δημοσίων έργων. Αποτέλεσμα της ολιγωρίας αυτής είναι οι ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες που άλλοτε κυριαρχούσαν στην παγκόσμια αγορά, να έχουν σήμερα σχεδόν μηδενική διεθνή παρουσία. Επιπρόσθετα, ο Γ. Βλάχος τόνισε ότι ο ανάδοχος ενός έργου δεν θα πρέπει να ορίζεται αποκλειστικά με βάση την πιο συμφέρουσα προσφορά, αλλά αξιολογώντας και άλλες παραμέτρους, περιβαλλοντολογικές και κοινωνικές. Ασφυκτική έχει γίνει η κατάσταση λόγω των ανατιμήσεων των πρώτων υλών, οι οποίες θα συνεχιστούν επ’ αόριστον. Πολλά έργα κινδυνεύουν με διακοπή και με διάλυση συμβάσεων, ειδικότερα τα έργα των δήμων και των περιφερειακών ενοτήτων. Για την ώρα δεν έχει βρεθεί κάποια λύση από τους αρμόδιους φορείς. Τέλος, ανέφερε ότι δεν υπάρχουν αρχεία μελετών και μητρώα, τόσο των παλαιότερων κτιρίων όσο και των νεότερων κατασκευών που ακόμη υλοποιούνται. Η αυτοματοποίηση των διαδικασιών θα επιφέρει εξοικονόμηση χρόνου και βελτιστοποίηση του τελικού αποτελέσματος.

ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Για το ζήτημα της οικονομικής κρίσης και της ακρίβειας των δομικών υλικών μίλησε και ο Ιωάννης Λαδόπουλος. Πιο αναλυτικά, ισχυρίστηκε ότι πολλά δημόσια και ιδιωτικά έργα διακόπτονται, διότι βγαίνουν εκτός προϋπολογισμού, εφόσον

ΜΑΪΟΣ 2022

υπάρχει γενικευμένη αύξηση που ξεπερνά το 30%. Στον δημόσιο τομέα η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη, καθώς είναι πρακτικά αδύνατο να υπάρξει νέα χρηματοδότηση για το ίδιο project. Ο ΣΕΓΜ προτείνει αύξηση του budget για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημόσιων κτιρίων, η οποία πρέπει να γίνει εις βάθος και όχι επιδερμικά, έχοντας ως κριτήριο το μειωμένο κόστος. Παράλληλα πρέπει να αυξηθούν και οι επιδοτήσεις των προγραμμάτων «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», ώστε τα νοικοκυριά που πλήττονται συνεχώς οικονομικά να μην περιορίζονται αποκλειστικά σε βασικές αναβαθμίσεις. Επίσης έχει προταθεί από τον Σύνδεσμο να επεκταθεί το πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης και στις εταιρείες. Οι μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες διαθέτουν ακίνητη περιουσία πολλών τετραγωνικών μέτρων, μπορούν να λάβουν υψηλές επιχορηγήσεις για να αναβαθμίσουν ενεργειακά στο μέγιστο επίπεδο τις υποδομές τους. Κατά αυτόν τον τρόπο ο εκσυγχρονισμός των κτιρίων θα προχωρήσει ραγδαία με θετικό αντίκτυπο για το περιβάλλον. Λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει έλλειψη πόρων, μπορεί να ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα, όπως ήδη έχει εφαρμοστεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στη συνέχεια να επεκταθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα.

ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΜΕΣΩ ΠΟΛΥΦΩΝΙΑΣ

Ο Γεώργιος Μπενέκος υπογράμμισε ότι πρέπει να υπάρχει ίση αντιμετώπιση όλων των συμμετεχόντων στους δημόσιους

διαγωνισμούς. Οι προδιαγραφές που τίθενται δεν πρέπει να ταιριάζουν σε συγκεκριμένα υλικά ή προμηθευτές, αλλά σε πολλά, ώστε να υπάρχει γκάμα επιλογών και αξιοκρατία στις διαδικασίες. Τεράστια αστάθεια έχει προκαλέσει η άνοδος των τιμών, η οποία αλλάζει καθημερινά το πρόσωπο της αγοράς. Στη συνέχεια ο Γ. Μπενέκος επισήμανε πως μία μεγάλη μερίδα ικανών και καταρτισμένων μηχανικών έχει φύγει στο εξωτερικό, σε χώρες όπως η Γερμανία και η Νορβηγία, όπου προσφέρονται εξειδικευμένα πόστα και υψηλοί μισθοί. Τα αποτελέσματα του φαινομένου αυτού θα φανούν έντονα τα επόμενα χρόνια, όταν οι κατασκευαστικές ανάγκες θα αυξηθούν. Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η συντήρηση και η λειτουργία ενός έργου, μετά το πέρας της κατασκευής. Συνήθως αυτό το αναλαμβάνει μία εξωτερική υπηρεσία, η οποία στερείται των απαραίτητων γνώσεων και καταλήγει να εγκαταλείπει το έργο. Η πρόταση της ΠΕΔΜΗΕΔΕ είναι ότι το προσωπικό της κατασκευαστικής εταιρείες πρέπει να παραμένει στην υπηρεσία, μέχρι ο τελικός χρήστης (δημόσιο ή ιδιώτης) να εκπαιδευτεί και να είναι σε θέση να το διαχειριστεί και να το συντηρεί. Την τακτική αυτή έχει εφαρμόσει σε αρκετές μονάδες της η ΔΕΗ με απόλυτη επιτυχία. Τέλος, βασική θέση του Γ. Μπενέκου είναι ότι η Επιτροπή Ελέγχου θα πρέπει να συγκροτείται από εκπροσώπους διαφορετικών τάξεων με αντικρουόμενα συμφέροντα, ώστε να υπάρχει λειτουργικότητα, ταχύτητα και διαφάνεια των διαδικασιών. ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

Η Α Π Ο Κ ΑΤΆ Σ ΤΑ Σ Η Τ ΟΥ Ι Ε Ρ ΌY ΚΟΥ Β ΟΎ Κ Λ Ι ΟΥ Τ ΟΥ Π Α Ν Α Γ Ί ΟΥ ΤΆΦ ΟΥ Το μνημείο, η μελέτη και το έργο της αποκατάστασης από τη διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ ΤΗΣ ΤΏΝΙΑΣ ΜΟΡΟΠΟΎΛΟΥ

58 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΪΟΣ 2022

Το

εμβληματικότερο μνημείο του Χριστιανισμού και όχι μόνον, ο Πανάγιος Τάφος, λαξευμένος στο βράχο, αποκαλύφθηκε από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο και περικλείστηκε από κιβώριο, οκταγωνικό αρχικά, με πεσσούς αργότερα, ως άμβωνας ή ως μαυσωλείο μετά από μία αλληλουχία καταστροφών και αναστηλώσεων, που αναδεικνύουν την ιστορική συνέχεια όλων των πολιτισμών στο Ναό της Αναστάσεως. Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων, ο Θεόφιλος ο Γ’, με κάλεσε τον Μάρτιο του 2015, προκειμένου να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες παραμορφώσεις του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου. Προς τούτο συγκροτήθηκε η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, της οποίας είχα την τιμή να είμαι επικεφαλής, από τους: Ομ. Καθ. Ε. Κορρέ, Σχολή Αρχιτεκτόνων Καθ. Α. Γεωργόπουλο, Σχολή Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών, Καθ. Α. Μοροπούλου, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Καθ. Κ. Σπυράκο, Αν. Καθ. Χ. Μουζάκη, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών. Η διαγνωστική μελέτη και η πρόταση αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν αρχές του 2016 και παρουσιάστηκαν στις 8 Μαρτίου στα Ζάππειο Μέγαρο στην Αθήνα από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, παρουσία των επικεφαλής των τριών Χριστιανικών

ΜΑΪΟΣ 2022

Κοινοτήτων. Με γεωμετρική τεκμηρίωση, με τρισδιάστατα μοντέλα, με χαρακτηρισμό των υλικών, με επιτόπου μετρήσεις, με μη καταστροφικές μεθόδους, που μας επέτρεψαν να δούμε μέσα από τις ορθομαρμαρώσεις, διαγνώσαμε την κρίσιμη κατάσταση της δομικής συμπεριφοράς του μνημείου και διαμορφώσαμε την πρόταση αποκατάστασης με μια αλληλουχία συμβατών και επιτελεστικών υλικών και ελάχιστα παρεμβατικών επεμβάσεων. Στηριγμένη στο διάλογο η ιστορική κοινή απόφαση των τριών Χριστιανικών Κοινοτήτων στις 22 Μαρτίου του 2016, επέτρεψε να αρχίσει το έργο, ορίζοντας με επικεφαλής και επιστημονικά υπεύθυνη, αναθέτοντας δε στην Διεπιστημονική Ομάδα ΕΜΠ την υψηλή επιστημονική επιστασία.

ΤΟ ΕΡΓΟ

Το εργοτάξιο στήθηκε έτσι ώστε να μπορούν αδιάλειπτα οι προσκυνητές να προσκυνούν τον Πανάγιο Τάφο και οι δε Χριστιανικές Κοινότητες να πραγματοποιούν τις λατρευτικές λειτουργίες τους. Παράλληλα με το εργοτάξιο οργανώθηκε στη γαλαρία των Λατίνων το Εργαστήριο Συντήρησης και ένα Διεπιστημονικό Εργαστήριο, ώστε αδιάλειπτα η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ να υποστηρίζει επιστημονικά τις εργασίες, να

τις αποτιμά και να εισηγείται στην ομάδα διοίκησης του έργου, η οποία συνδύαζε την επιστημονική υποστήριξη στη λήψη αποφάσεων με τη διαχείριση του εργοταξίου, καθώς και τη θρησκευτική και διοικητική διαχείριση. Η Διοίκηση του έργου ήταν ολοκληρωμένη. Μετείχαν μαζί με τους Χριστιανικούς Ηγέτες, η Διεπιστημονική Ομάδα και η Διοίκηση του Εργοταξίου.

Η ΔΟΜΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Όταν απομακρύνθηκαν τα φατνώματα, οι πέτρες μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο συντήρησης για να συντηρηθούν, ενώ, ταυτόχρονα, άρχιζε στο εργοτάξιο η απομάκρυνση των αποσαθρωμένων κονιαμάτων, η αποκατάσταση της τοιχοποιίας– μέχρι και τη μερική της ανοικοδόμηση – για να προχωρήσει με την ενεμάτωση με συμβατά ενέματα, προκειμένου να ενοποιηθούν οι διαφορετικές δομικές φάσεις και κυρίως να στερεωθεί ο Ιερός Βράχος. Τα ενέματα αποτιμήθηκαν με τις μη καταστροφικές μεθόδους, που μας επέτρεψαν να περάσουμε στην επόμενη φάση, δηλαδή στην ανάταξη των πεσσών ώστε να επανέλθουν στην κατακόρυφο και να συμβάλλουν στην αποκατάσταση της δομικής ακεραιότητας του Ιερού Κουβουκλίου, μετά την τοποθέτηση βλήτρων και αγκυρίων τιτανίου.

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT Όταν επανατοποθετήθηκαν οι ορθομαρμαρώσεις, οι πέτρες ήρθαν μία - μία αριθμημένες και συντηρημένες από τη Γαλαρία των Λατίνων, προστέθηκαν κονιάματα και σκυροδέματα, και έκλεισε το Ιερό Κουβούκλιο. Τότε αποκαταστάθηκε ο τρούλος του, μετά από απεντόμωση, με υψηλή τεχνολογία και υλικά, στερέωση και συντήρηση, και βέβαια αποκατάσταση της συμβολικής εικόνας του, αυτής που αναδείκνυε τις οπές διάχυσης του Αγίου Φωτός. Η εσωτερική συντήρηση, τόσο του Θόλου του Ταφικού θαλάμου, όσο και του Παρεκκλησίου του Αγγέλου, επέτρεψε να ολοκληρωθεί εσωτερικά το έργο, με παράλληλη ανάταξη των εσωτερικών πεσσών και σύνδεση των ορθομαρμαρώσεων, ενώ εξωτερικά καθαρίστηκε και συντηρήθηκε, προστατεύθηκε δηλαδή, το αρχιτεκτονικό σύνολο και αναδείχθηκαν οι αξίες του. Όταν ολοκληρώθηκε η δομική αποκατάσταση, ελέγχθηκε η ακεραιότητά της. Είδαμε ότι το Κουβούκλιο επανήλθε στην κατακόρυφο για πρώτη φορά από το 1947, που η Αγγλική Αρμοστεία τοποθέτησε τον σιδηρού κλωβό. Αποτιμήσαμε ότι τα υλικά και οι εργασίες αποκατάστασής του ενίσχυσαν την αντισεισμική θωράκιση του Ιερού Κουβουκλίου. Και τότε απομακρύναμε με ασφάλεια τον σιδηρού κλωβό.

ΟΙ ΑΞΙΕΣ

Από το Ιερό Κουβούκλιο, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων μεταδίδει το Άγιο Φως σε όλη την Ανθρωπότητα. Για πρώτη φορά, κατά τη διάρκεια των επεμβάσεων από

Erasmus+: Edicula Ιδιαίτερης σημασίας οι δράσεις εκπαίδευσης για τη μεταφορά τεχνογνωσίας από το έργο του ΕΜΠ στο παγκόσμιο μνημείο του Πανάγιου Τάφου 60 | C O N S T R U C T I O N

τη Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, έγινε ορατός ο Ιερός Βράχος, το αρχέτυπο υλικό του ταφικού μνημείου και θα μείνει για πάντα ανοιχτό το «παράθυρο» που θα τον φέρνει κοντά στους προσκυνητές. 26 Οκτωβρίου του 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο, μετά από επτά, ή κατά άλλους πέντε αιώνες, για να τον προστατεύσουμε από τα ενέματα. Και ήταν εκείνος που προστάτευσε όλο το έργο και εμάς. Η μετάδοση εκείνο το βράδυ από το National Geographic σε όλη την Ανθρωπότητα έφερε στον Πανάγιο Τάφο περισσότερους από δύο δισεκατομμύρια, προσκυνητές νοερά μαζί μας. Κι εμείς, με την έγκριση των τριών Προκαθημένων και όλου του Ιερατείου, που με αγωνία παρακολουθούσε το άνοιγμα του Παναγίου Τάφου, είχαμε τη δυνατότητα να πάρουμε για πρώτη φορά στην ιστορία μετρήσεις και δείγματα, ώστε να τεκμηριώσουμε την ιστορία και τη μορφολογία του ιερού μνημείου με μη καταστροφικές και αρχαιομετρικές μεθόδους και αρχαιογεννετική. Έτσι επιβεβαιώσαμε επιστημονικά ότι ο Μεγάλος Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη ήταν αυτοί που ανέδειξαν και ορθομαρμάρωσαν τον Πανάγιο Τάφο. Ταυτόχρονα η αρχαιομετρική διερεύνηση επιβεβαίωσε την ιστορική εξέλιξη του μνημείου, στις περιόδους του Βυζαντίου, των Σταυροφόρων, της Αναγέννησης και της τελευταίας αποκατάστασης το 1810 από τον Κάλφα Κομνηνό τον Μυτιληναίο, και συνέβαλλε με τον μη καταστροφικό έλεγχο και την τρισδιάστατη τεκμηρίωση στη διερεύνηση της κατάστασης διατήρησης του υπόγειου χώρου και του Ιερού Βράχου μέχρι το βάθος της Ροτόντας. «Οι Μυροφόρες ήρθαν ξανά, μύρα προσφέρουσι, στον Χριστό». Ήρθαν ξανά, γιατί δεν τις έβλεπε κανείς, ήταν μαύρες τόσους αιώνες. Ο άνω τρούλος του μνημείου, ήταν κι αυτός ένα μαύρο επιστέγασμα, που σήμερα έχει ξαναβρεί τα αναστάσιμα χρώματα του, ενώ αποκαταστάθηκαν και οι Αξίες του Ιερού Κουβουκλίου, μαζί με τις ελληνικές επιγραφές, που διατρέχουν το άνω διάζωμα και τις οποίες αποκαλύψαμε και συντηρήσαμε. Ο σταυρός του Κομνηνού – «15 Οκτωβρίου 1809 Κάλφας Κομνηνός ο Μυτιληναίος εποίησεν» – βρέθηκε στον ακρογωνιαίο λίθο στη νοτιοανατολική πλευρά του Ιερού Κουβουκλίου και με χρυσό αντίγραφό του επιστεγάστηκε μετά από φωτογραμμετρική προσομοίωση, κατ’ αναλογία στο μνημείο ο τρούλος.

Η ΑΕΙΦΟΡΙΑ

Το Ιερό Κουβούκλιο παραδόθηκε στους πιστούς με τέτοιο τρόπο, που άλλαξε τη νοοτροπία τους. Μια από τις μεγάλες Αξίες αυτού του έργου είναι ότι οι ίδιοι οι πιστοί πλέον προστατεύουν το μνημείο. Το Ιερό Κουβούκλιο παραδόθηκε με τις Αξίες του, δομικά ακέραιο και με ένα στόχο: να ταξιδεύει εσαεί στο χρόνο. Όμως η υπόγεια ανερχόμενη υγρασία υπονομεύει την αειφορία του. Προς τούτο η Διεπιστημονική Ομάδα παρέδωσε, μαζί με το Ιερό Κουβούκλιο, και τη μελέτη της κατάστασης του υπόγειου χώρου, μελέτη που έγινε με μη καταστροφικό έλεγχο, με τομογραφία ηλεκτρικής αντίστασης και ρομπότ (με τη συνδρομή της ΕΥΔΑΠ το τελευταίο), καθώς και τη μελέτη των απαραίτητων επεμβάσεων, δηλαδή μιας περιμετρικής τάφρου αποστράγγισης και αερισμού, που θα ενεργούσε και ως ασφαλής υποστήλωση του δαπέδου της ροτόντας, καθώς και εγκατάστασης νέου δικτύου παροχέτευσης ομβρίων και αποχέτευσης λυμάτων σε όλο το Ναό της Αναστάσεως, ένα έργο απαραίτητο ώστε για να συνεχίσει να «ταξιδεύει» ασφαλές στους αιώνες και στο φως το Ιερό Κουβούκλιο, και όχι μόνο: ολόκληρος ο Ναός της Αναστάσεως.

Η ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ

Η συγκρότηση της Διεπιστημονικής Ομάδας (παράρτημα), από Πολιτικούς Μηχανικούς, Ηλεκτρολόγους Μηχανολόγους και Μηχανικούς Υπολογιστών, Αρχιτέκτονες, Χημικούς Μηχανικούς, Αγρονόμους Τοπογράφους Μηχανικούς, Γεωλόγους, Γεωφυσικούς, Γεωπόνους, Αρχαιομέτρες, Αρχαιολόγους, Θεολόγους, Συντηρητές, Αναστηλωτές ανταποκρίθηκε στις μεγάλες προκλήσεις του μνημείου και του έργου. Η διεπιστημονική γλώσσα που αναπτύχθηκε δημιουργεί νέες τάσεις και δεδομένα στην Προστασία των Μνημείων με μεγάλη διεθνή αναγνώριση. Τα τρισδιάστατα ψηφιακά υπόβαθρα που δημιουργήσαμε μας επέτρεπαν τη διαχείριση όλων των επιστημονικών δεδομένων δηλαδή : της ολοκληρωμένης γεωμετρικής, δομητικής, αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης και του χαρακτηρισμού δομικών υλικών, της διαγνωστικής έρευνας των οικοδομικών φάσεων και της διάγνωσης της φθοράς και της παθολογίας με μη καταστρεπτικές μεθόδους, καθώς και της αποτίμησης της υφιστάμενης κατάστασης

ΜΑΪΟΣ 2022

Η στρατηγική επιλογή στην ενημέρωση Το ημερήσιο newsletter Build της BOUSSIAS είναι ένα πολύτιμο στρατηγικό εργαλείο για τους επαγγελματίες των Κατασκευών, της Αρχιτεκτονικής, του Design, του Real Estate και των Επενδυτικών Τάσεων. Καθημερινά στο Inbox σας, όλες οι ειδήσεις για την εν λόγω αγορά, διεθνείς τάσεις, νέες συνεργασίες, θεσμικές εξελίξεις, συνεντεύξεις κ.α. παρέχουν ένα μοναδικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους decision makers της αγοράς.

Εγγραφείτε δοκιμαστικά για 1 μήνα

ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Υπεύθυνη Συνδρομών: Ελένη Λουκίσσα, T: 210 6617 777 (εσωτ. 194), E: eloukissa@boussias.com Υπεύθυνη Διαφήμισης: Ματίνα Δηµητριάδου, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 331), Ε: mdimitriadou@boussias.com ΜΑΪΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT έναντι στατικών και σεισμικών φορτίων, με υπολογιστικά μοντέλα, όπως και της πρότασης αποκατάστασης σύμφωνα με τις διεθνείς αρχές δεοντολογίας, με επίτόπου αποτίμηση των υλικών και επεμβάσεων αποκατάστασης, ποιοτικά και ποσοτικά, σε πραγματικό χρόνο. Σήμερα η ψηφιακή προσέγγιση προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί πανθομολογούμενα την καινοτομία του μέλλοντος και εν προκειμένω επετεύχθη με ολιστική προσέγγιση και περιεχόμενο.

ΕΝΑ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΟΥ ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΕΝΩΝΟΥΝ ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ

Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες διαφόρων ειδικοτήτων, δουλέψαμε μέρα και νύχτα, σε δύο βάρδιες το εικοσιτετράωρο ασταμάτητα, με το μυαλό μας, με τα χέρια μας, με την ψυχή μας, ώστε σε λιγότερο από εννέα μήνες να παραδώσουμε το Ιερό Κουβούκλιο στις τρεις Χριστιανικές Κοινότητες που μας το εμπιστεύτηκαν, αλλά και σε ολόκληρη την Οικουμένη. Το έργο δε θα μπορούσε να εκτελεσθεί και να ολοκληρωθεί: χωρίς τις τρεις Χριστιανικές Κοινότητες και ιδιαίτερα το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων που μας έδωσαν τη μοναδική αυτή ευκαιρία, χωρίς τους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από όλο τον κόσμο, που έκαναν το αδύνατο εφικτό, με προεξάρχoν το Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων και την Μεγάλη Ευεργέτη Μίκα Έρτεγκουν, χωρίς την αποδοχή όλων των Θρησκευτικών Κοινοτήτων της Ιερουσαλήμ, Χριστιανικών ή μη, αλλά και χωρίς το έμπρακτο ενδιαφέρον των Αρχών του Κράτους του Ισραήλ, της Παλαιστινιακής Αρχής, καθώς και το ενδιαφέρον του Βασιλιά της Ιορδανίας. Στην τελετή της παράδοσης του Ιερού Κουβουκλίου, στις 22 Μαρτίου 2017, ο Χριστιανικός κόσμος βρέθηκε ενωμένος και Οικουμενικά, με όλη τη φλεγόμενη Μέση Ανατολή, και με την Ελλάδα ενωμένη στο επίκεντρο. Η Διεπιστημονική Ομάδα, με την επιστημονική της υποστήριξη και το σεβασμό της στις αξίες του μεγάλου αυτού μνημείου, ήταν αυτή που στη διάρκεια του διαλόγου με τις τρεις Χριστιανικές Κοινότητες, στις συνεδριάσεις της επιτροπής διοίκησης αλλά και στις διαδικασίες του ίδιου του έργου, ενίσχυε αυτή την Ενότητα. Αλλά και όλος ο κόσμος, όπως υποδέχθηκε, σχολίασε και υποστήριξε το έργο, έγινε φορέας των

62 | C O N S T R U C T I O N

Αξιών του Παναγίου Τάφου. Η ψηφιακή έκθεση από το National Geographic στην Ουάσιγκτον και σε συνεργασία με το ΕΜΠ στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στην Αθήνα, μας επέτρεψε να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας με την Κοινωνία και την έκανε Συμμέτοχο του Έργου. Το έργο τελείωσε. Η έρευνα συνεχίζεται. Επιστήμονες, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι, σε όλο τον κόσμο με βάση τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά να πουν στο μέλλον για τις αξίες και την ιστορία του μνημείου. Εμείς όμως τις αξίες αυτές τις αναδείξαμε και τις επιβεβαιώσαμε επιστημονικά. Δράσεις Εκπαίδευσης για τη μεταφορά της τεχνογνωσίας που αναπτύξαμε στο έργο, με το ΕΜΠ συντονιστή του Ευρωπαϊκού Προγράμματος –ΕΣΠΑ, με επισπέυδον το ΙΚΥ – Erasmus +Edicula πραγματοποιούνται με Εταίρους το Ιταλικό Πανεπιστήμιο της Sapienza, την Ακαδημία Τεχνών

Bezallel της Ιερουσαλήμ, την Εφορεία Αρχαιοτήτων του Ισραήλ (IAA), το HRIAC (Hellenic Research Institute of Alexandrian Civilization) και την Perpetiel Srl, ώστε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε και να ανταλλάσουμε γνώση και εμπειρίες ενισχύοντας τη συνέχιση των έργων στον Πανάγιο Τάφο, υπό την ευθύνη των Ιταλών αυτή τη φορά, αλλά και άλλα έργα αποκατάστασης της Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Στις σημερινές παγκόσμιες συνθήκες δραματικής κρίσης για την ειρήνη ας καταυγάζει αυτή η Ενότητα στο Φως του Παναγίου Τάφου την Ανάσταση της Ανθρωπότητας. *Η κυρία Τώνια Μοροπούλου είναι Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ, Μέλος ΔΕ ΤΕΕ Επιστημονικά Υπεύθυνη για την αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου ■

ΜΑΪΟΣ 2022

ΠΥΡΑΝΤΟΧΑ ΥΛΙΚΑ ΣΦΡΑΓΙΣΗΣ Κατασκευαστικών αρμών & σημείων διέλευσης

Πλήρης και πιστοποιημένη σειρά προϊόντων παθητικής πυροπροστασίας Η Knauf FireWin είναι μία νέα πλήρης και πιστοποιημένη σειρά υλικών, εγκεκριμένη για παθητική πυροπροστασία κατασκευαστικών αρμών, καθώς και σημείων διέλευσης σωληνώσεων, αεραγωγών και καλωδίων μεταξύ πυροδιαμερισμάτων. Η ορθή χρήση των υλικών πυροσφράγισης Knauf FireWin συμβάλλει στη μείωση της εξάπλωσης της φωτιάς, της θερμότητας και του καπνού περιορίζοντας αποτελεσματικά την πιθανότητα επέκτασης μίας πυρκαγιάς από το σημείο εκκίνησης σε άλλους χώρους του κτιρίου. KNAUF ΓΥΨΟΠΟΙΙΑ ΑΒΕΕ Ευριπίδου 10, Καλλιθέα • Τηλ.: 210 9310567 • Fax: 210 9310568 • knauf@knauf.gr • www.knauf.gr

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ

ΦΥ Σ Ι Κ Η

ΕΞΕΛΙΞΗ οικονομία

ασφάλεια

φροντίδα για το

περιβάλλον

Η οδήγηση προχωρά κι εξελίσσεται. Το ίδιο και τα καύσιμα. Χρειάστηκαν πολλά βήματα μέχρι να φτάσουμε στο φυσικό αέριο κίνησης Fisikon. To καύσιμο της νέας εποχής προσφέρει ασύγκριτη οικονομία, ασφάλεια στην οδήγηση και φιλικότητα προς το περιβάλλον. Καθώς προχωράμε όλοι μαζί προς τη νέα εποχή της ενέργειας στον 21ο αιώνα, το Fisikon ανοίγει τον δρόμο με μοναδικά πλεονεκτήματα, που το φέρνουν πιο μπροστά από κάθε άλλο.

Φυσική εξέλιξη