Φαρμακευτικός κόσμος τεύχος 180 by BOUSSIAS

ΔΙΜΗΝΙΑΊA ΔΙΜΗΝΙΑΊA ΕΚΔΟΣΗ ΕΚΔΟΣΗΓΙΑ ΓΙΑΤΟN ΤΟN ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΌ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΌ ΚΛΆΔΟ ΚΛΆΔΟ www.f-kosmos.gr www.f-kosmos.gr ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020

SAVE THE DATE Κυριακή 1η Νοεμβρίου

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚA

4ο Συνέδριο ΠΕΙΦΑΣΥΝ: «Φαρμακείο: Αύριο ένα νέο επάγγελμα»

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του φαρμακείου μέσα από την οθόνη του υπολογιστή σας σελ. 08

Οργάνωση – λειτουργία φαρμακείου

SPECIAL REPORT: Oι συσκευές που βοηθούν την ανάσα σελ. 20-38 Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Συμπληρώματα διατροφής: Τα προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά: Ο ρόλος του φυλλικού οξέος του σιδήρου και των βιταμινών D & B12 σελ. 58

SP ES O

x+5 PR

SP ES O

Ταχ. Γραφείο Κ.Ε.Μ.Π ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

Οι συστάσεις του φαρμακοποιού για τα σχολικά τραύματα σελ. 62

ΕΝΤΥΠΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΑΡ.Α∆ΕΙΑΣ 442/91

ISSN 1108-2003

ΜΠΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΕΠΕ Κλεισθένουσ 338, 153 44, Γέρακασ

#180

ΔΙΜΗΝΙΑΊA ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟN ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΌ ΚΛΆΔΟ www.f-kosmos.gr ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020

#180

Αύριο, ένα νέο επάγγελµα

ONLINE STREAMING

Ο καλύτερος τρόπος να προβλέψεις το µέλλον του φαρµακείου είναι να το δηµιουργήσεις

ε µια εποχή που χαρακτηρίζεται από ρευστότητα, το Συνέδριο του Οµίλου

ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ:

ΠΕΙΦΑΣΥΝ έρχεται να δώσει το στίγµα των προσεχών ετών γύρω από τη

• Φαρµακοποιούς

λειτουργία των Φαρµακείων και την εξέλιξή τους.

• Βοηθούς φαρµακοποιών

Ο µετασχηµατισµός του ελληνικού φαρµακείου εξαιτίας των σύγχρονων αναγκών

• Φοιτητές

αλλά και των ψηφιακών µέσων που αναπτύσσονται και ενσωµατώνονται παγκοσµίως

• Στελέχη Φαρµακευτικών

στην Υγεία, σε συνδυασµό µε τις αυξηµένες υγειονοµικές ανάγκες που απαιτεί η αντιµετώπιση της Covid-19, θα βρεθούν στο επίκεντρο του φετινού 4ου Συνεδρίου

Επιχειρήσεων • Θεσµικούς Φορείς

του Οµίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ, το οποίο θα διεξαχθεί ψηφιακά την 1η Νοεµβρίου 2020. Experts της φαρµακευτικής κοινότητας θα αναπτύξουν τις οµιλίες τους για την

∆ιοργάνωση

εδραίωση και τη βιώσιµη ανάπτυξη του ελληνικού Φαρµακείου.

Υπό την Αιγίδα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ Ν.Π.Δ.Δ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΥΝΕ∆ΡΙΟΥ/ΧΟΡΗΓΙΕΣ: ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΕΙΦΑΣΥΝ: Κατερίνα Αραβαντινού, T: 210 4830291 (ext.251), M: 6937 865983, E: info@peifasyn.gr ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ/ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ: Άρτεµις Γεωργαλά, T: 210 661777 (ext. 121), E: ageorgala@boussias.com ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ: Βάσω Καλυβιώτη, T: 6940 654936, E: vasikal@hotmail.com ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ: Σίσσυ Τζελεπίδου, T: 210 6617777 (ext. 258), E: stzelepidou@boussias.com ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΡΓΟΥ: Βαρβάρα Τασάκου, M: 6977 509984, E: b.tassakou@boussias.com

Editorial

Γράφουμε Ιστορία Όσο και αν στέκεται κανείς στην αισιόδοξη πλευρά της ζωής και των πραγμάτων, θα πρέπει να έχει υπολογίσει, αν διαθέτει μια υποτυπώδη διαίσθηση, πως η φετινή χρονιά θα «γράψει» Ιστορία.

καθένας από εμάς, από το δικό του μετερίζι, θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις τεράστιες αλλαγές που επέφερε η νόσος COVID-19 στην καθημερινότητα, στην εργασία και στην ψυχαγωγία μας. Όλα πολύ ουσιαστικά για την ποιότητα της ζωής μας. Για τον πυρήνα της ύπαρξής μας. Όλοι νιώθουμε ότι ο χειμώνας που ξεκινά θα είναι δύσκολος, πιεσμένος και «στεγνός» από συναναστροφές έτσι όπως ο καθένας τις έχει δομήσει στη ζωή του. Και όταν αναφερόμαστε σε επαγγελματίες του χώρου της Υγείας, τότε οι προκλήσεις μπαίνουν κάτω από το μεγεθυντικό φακό της φροντίδας των ασθενών αλλά και παράλληλα του φόβου που γεννά η αμεσότητα, η τόσο στενή σχέση με ανθρώπους που νοσούν, υπολογίζοντας με ακρίβεια την κάθε κίνηση για την τήρηση της απόστασης και των λοιπών μέτρων προφύλαξης. Οι φαρμακοποιοί οφείλουν να «εμβολιαστούν» με ψυχραιμία, υπομονή, αλληλεγγύη, να θωρακιστούν έναντι των fake news και παράλληλα να αναπτύξουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις ψηφιακές τους δεξιότητες ακόμη και αν είναι δεξιοτέχνες στα ψηφιακά μέσα. Η ζωή μας, έστω και προσωρινά ή αν μας εξυπηρετεί ίσως και πιο «μόνιμα», θα μεταφερθεί στις οθόνες. Μέσω αυτών θα συναλλασσόμαστε σε σχεδόν όλα τα πεδία, κοινωνικά, οικονομικά, καταναλωτικά, εκπαιδευτικά.

4 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Αλλά η ζωή δεν θα μπει ποτέ σε mute. Έχοντας όλα αυτά ως δεδομένα και επισφραγίζοντας μια ανθρώπινη φιλία και επαγγελματική εμπιστοσύνη που κρατάει 20 χρόνια, η επί σειρά ετών Υπεύθυνη Εμπορικού Τμήματος του περιοδικού Φαρμακευτικός Κόσμος, Βαρβάρα Τασάκου, σε συνεργασία με το Διοικητικό Συμβούλιο του ΠΕΙΦΑΣΥΝ αποτέλεσαν τους βασικούς κρίκους για τη διεξαγωγή του 4ου Συνεδρίου του Ομίλου «Φαρμακείο: Αύριο ένα νέο επάγγελμα» με τίτλο: «Ο καλύτερος τρόπος να προβλέψεις το μέλλον του φαρμακείου είναι να το δημιουργήσεις» και με συνδιοργανωτές για πρώτη φορά το ιστορικό περιοδικό και την εταιρεία Boussias Communications. Το Συνέδριο θα διεξαχθεί διαδικτυακά την 1η Νοεμβρίου και για εφέτος η θεματολογία του έχει ως στόχο να κατευθύνει τη ματιά μας στο μέλλον, με τον αναγκαίο ψηφιακό μετασχηματισμό που πρέπει να υιοθετήσει το ελληνικό φαρμακείο αλλά και τον κομβικό ρόλο που θα κληθεί να διαδραματίσει το δύσκολο χειμώνα που έρχεται. Ραντεβού λοιπόν την Κυριακή 1η Νοεμβρίου στις οθόνες μας, να συζητήσουμε, να ακούσουμε, να προβληματιστούμε, να υιοθετήσουμε γνώσεις και εμπειρίες να συνδιαμορφώσουμε το κοντινό μας μέλλον. Και να αποδείξουμε ότι και οι διαδικτυακές φιλίες μπορούν να γράψουν τη δική τους ιστορία. Βάσω Καλυβιώτη Αρχισυντάκτρια «Φαρμακευτικού Κόσμου»

Φεύγοντας μην ξεχάσεις τα απαραίτητα!

Γιατί επιλέγω το Manusept®Gel; 

Επειδή είναι αντισηπτικό με ευρύ φάσμα δράσης.



Επειδή εξαλείφει ιούς, βακτήρια και μύκητες.



Επειδή ενυδατώνει τα χέρια χάρη στους γαλακτωματοποιητές που περιέχει.



Επειδή προλαμβάνει κρυολογήματα, γρίπη, γαστρεντερίτιδα, ανεμοβλογιά, ιλαρά κ.λπ.

PAUL HARTMANN Hellas A.E. Λ. Βουλιαγμένης 140, 16674 Γλυφάδα, Αθήνα • Τηλ.: 210 89 86 630 • Fax: 210 89 86 640 • mail to: info@gr.hartmann.info Επισκεφθείτε τον δικτυακό μας τόπο και τον ηλεκτρονικό κατάλογο της HARTMANN: www.hartmann.gr

περιεχόμενα

#180 04 Editorial: Γράφουμε Ιστορία 08 4ο Συνέδριο Ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ:

«Φαρμακείο: Αύριο ένα νέο επάγγελμα» Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του φαρμακείου μέσα από την οθόνη του υπολογιστή σας 10 Γεγονότα / Ειδήσεις / Εξελίξεις: f.daily

Οργάνωση-λειτουργία φαρμακείου SPECIAL REPORT: Oι συσκευές που βοηθούν την ανάσα

20 Ο σωστά ενημερωμένος 24

φαρμακοποιός δημιουργεί σωστά ρυθμισμένους ασθενείς Elpenhaler®: Ανανεωμένη συσκευή πιο φιλική στο χρήστη βελτιώνει τη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή Οδηγίες χρήσης των αναπνευστικών συσκευών και των αεροθαλάμων εισπνοών Πώς θα σχεδιάσετε μια ολοκληρωμένη υπηρεσία για τους ασθενείς με παθήσεις του αναπνευστικού Σ υνέντευξη: Θεόδωρος Κωνσταντινίδης: Πώς οι φαρμακοποιοί θα πραγματοποιούν τεστ για τον κορονοϊό στα φαρμακεία τους Πρωτόκολλο μελέτης για την εμπλοκή των ελληνικών φαρμακείων στον έλεγχο της πανδημίας

SPECIAL REPORT: Η Φαρμακευτική παιδεία στην Ελλάδα

40 Αξίζει να σπουδάσεις

Φαρμακευτική στην Ελλάδα; 42 Οι σπουδές να εστιάζουν στον ασθενή και όχι στα προϊόντα φαρμακείου

6 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

44 Είμαστε μισό αιώνα πίσω

στις τακτικές διοίκησης φαρμακείων 46 Οι 4 βασικές δεξιότητες που λείπουν από την εκπαίδευση και απαιτούνται για την ίδρυση φαρμακείου

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο 50 Απελευθερώστε τους! 54 56 58

66 68

Η συμβολή του φαρμακοποιού στη διακοπή του καπνίσματος Η ανοσία ενόψει του χειμώνα Παρουσίαση: Πονοκέφαλος: Έχετε τη λύση στα χέρια σας Συμπληρώματα διατροφής: Τα προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά: Ο ρόλος του φυλλικού οξέος του σιδήρου και των βιταμινών D & B12 Σχολικά Τραύματα: Το απαραίτητο φαρμακείο Πρώτων Βοηθειών και οι συστάσεις του φαρμακοποιού για το τραύμα Παρουσίαση: ECOFARM A.E.: Η ελληνική εταιρεία – πρωτοπόρος στα αλκοολούχα διαλύματα Το καλλυντικό στην ασθένεια: Οι αυξημένες ανάγκες περιποίησης του δέρματος στο έκζεμα και στην ψωρίαση

Φαρμακευτική Αγορά 74 Νέα προϊόντα 78 Εταιρικά νέα

Κοινωνία - Πολιτισμός 80 Γιώργος Πιπεράκης:

Ποτέ δεν είναι αργά για να αγκαλιάσεις το όνειρο!

ΕΚΔΟΤΗΣ Μιχάλης Μπούσιας ΣYΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔOΣΕΩΝ Δημήτρης Κορδεράς ΔΙΕΥΘYΝΤΡΙΑ ΕΚΔOΣΕΩΝ Αντωνία Κατσουλιέρη ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Νένα Γιαννακίδου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Βάσω Καλυβιώτη ΔΙΟΡΘΩΣΗ – ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Αναστασία Σαράφη ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΓΡΑΦΟΥΝ Νίκος Καζάζης, Ηλίας Κατσόγιαννης, Γιώργος Κουτέπας, Λευτέρης Μαρίνος, Αναστασία Μοσχοβάκη, Βασίλης Μπιρλιράκης, Μαρία Σαρόγλου, Σοφία Χατζηαντωνίου, Γεώργιος Χατζηγεωργίου SALES EXECUTIVE MANAGER Βαρβάρα Τασάκου (e-mail: b.tassakou@boussias.com) CREATIVE DIRECTOR Γιώργος Τριχιάς ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γεωργία Σαντούση IMAGE BANK www.shutterstock.com, Adobe Stock ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Κωνσταντίνος Χασιώτης, Λίνα Γκολομάζου, Αλέξης Σουλιώτης ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Pressious Arvanitidis ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ Profil Pack ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ 011740 https://www.farmakeutikoskosmos.gr/ fk_magazine_archive

BOUSSIAS COMMUNICATIONS Κλεισθένους 338, 153 44, Γέρακας Τ: 210 661 7777, F: 210 661 7778 ISSN: 2732-6160 Σκανάρετε με το smart phone σας τον κώδικα QR στο εξώφυλλο του περιοδικού, χρησιμοποιώντας τη δωρεάν εφαρμογή QR Reader, και μεταφερθείτε στην ηλεκτρονική έκδοση του «Φαρμακευτικού Κόσμου».

48 Γαλλική Επανάσταση…

κατά του διοξειδίου του τιτανίου

50 Συμπληρώματα διατροφής:

Βαθύς και ξεκούραστος ύπνος δια χειρός φαρμακοποιού

Διαχείριση των παθήσεων στο φαρμακείο 54 Η συμβουλή του

φαρμακοποιού όταν η μέση και η πλάτη πονούν

58 Βιταμίνη D: Η βιταμίνη που κάνει το χειμώνα καλοκαίρι

60 Μελαγχολία των

Χριστουγέννων: Όταν τα πρώτα συμπτώματα τα βλέπει ο φαρμακοποιός της γειτονιάς

άμεση αναζωογόνηση και SPECIAL REPORT: από τον πόνο ανακούφιση Τα προϊόντα μακιγιάζ του φαρμακειου

62 Οι τάσεις των χρωμάτων

για το φθινόπωρο/χειμώνας 2019-2020

66 Δημιουργήστε όμορφα

δωροπακέτα μακιγιάζ στο φαρμακείο σας ενόψει των εορτών

68 Παρουσίαση:

Τα THANK YOU FARMER έφεραν τις νέες βάσεις μακιγιάζ ΒΕ BEAUTIFUL

Φαρμακευτική Αγορά 72 Νέα προϊόντα 75 Εταιρικά νέα

Κοινωνία - Πολιτισμός 80 1o Πανελλήνιο Συνέδριο

Εθνοφαρμακολογίας: Τα φαρμακευτικά φυτά μέρος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς

ΒΙ.ΠΕ. Ν. ΡΑΙΔΕΣΤΟΥ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, T. 2310 989603-4, E. info@euromed.gr Κωνσταντίνου Τσαλδάρη 45, Πολύγωνο, 113 63 ΑΘΗΝΑ T. 210.6400990 F. 216.8001885

www.euromed.gr

Αύριο, ένα νέο επάγγελµα

4O Σ Υ ΝΕ ∆ΡΙΟ ΠΕΙΦΑ Σ Υ Ν: ΦΑ ΡΜ Α Κ ΕΙΟ: ΑΥ ΡΙΟ ΕΝ Α ΝΕΟ ΕΠΑ ΓΓΕ Λ Μ Α

Ο ψηφιακός µετασχηµατισµός του φαρµακείου µέσα από την οθόνη του υπολογιστή σας

Ζήστε το την 1η Νοεµβρίου 2020 Στην εποχή των µεγάλων ανατροπών λόγω της πανδηµίας αλλά και της ψηφιακής επανάστασης που φέρνουν µια άλλη πραγµατικότητα στα φαρµακεία αλλά και σε όλα τα επαγγέλµατα και τις επιχειρήσεις του πλανήτη, ο ΠΕΙΦΑΣΥΝ διοργανώνει για 4η συνεχή χρονιά το συνέδριο «Φαρµακείο: Αύριο ένα νέο επάγγελµα» µε τίτλο: Ο καλύτερος τρόπος να προβλέψεις το µέλλον του φαρµακείου είναι να το δηµιουργήσεις.

Θανάσης Μουχτής Γενικός ∆ιευθυντής Οµίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ

ψηφιακή εποχή έχει ξεκινήσει αθόρυβα αλλά δυναµικά εδώ και καιρό. Ο SARS-CoV-2 αφενός επιταχύνει δραµατικά την καµπύλη εξέλιξης της ψηφιακής οικονοµίας σε όλους τους κλάδους, αφετέρου επιφέρει ανατροπές στην καθηµερινότητα, την εργασία, τη διακυβέρνηση και τη λειτουργία της κοινωνίας.

Μέσα σε αυτόν το «νέο κόσµο» που αναδύεται, τα φαρµακεία καλούνται να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο –µε αυξηµένη βαρύτητα σε σχέση µε το χθες– στην Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας, στην πρόληψη αλλά και στη διαχείριση της παγκόσµιας υγειονοµικής κρίσης. Στο νέο αυτό ρευστό και αχαρτογράφητο τοπίο, το Digital Συνέδριο του ΠΕΙΦΑΣΥΝ για το αύριο του φαρµακείου έρχεται να δώσει απαντήσεις για τις κατευθύνσεις που πρέπει να ακολουθήσουν από σήµερα οι Έλληνες φαρµακοποιοί αλλά και τις νέες ευθύνες που καλούνται να αναλάβουν.

Η FIP, η ∆ιεθνής Οµοσπονδία Φαρµακοποιών, διερευνά εντατικά τις νέες απαιτήσεις στο χώρο της υγείας, τις ανάγκες των ασθενών και των συστηµάτων υγείας, καθώς και τα νέα δεδοµένα και κατευθύνει τους φαρµακοποιούς όλων των χωρών να αξιοποιήσουν τις καινοτοµίες των σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων και να τις ενσωµατώσουν στην άσκηση του επιστηµονικού-συµβουλευτικού ρόλου τους. Για πρώτη φορά ο Πρόεδρος της FIP Dominique Jordan θα συµµετέχει σε ελληνικό Φαρµακευτικό Συνέδριο και θα απευθυνθεί στους Έλληνες φαρµακοποιούς, προκειµένου να παρουσιάσει τους αναπτυξιακούς στόχους του φαρµακευτικού επαγγέλµατος, τις προκλήσεις και τις προοπτικές που δίνονται. Στο Συνέδριο θα συµµετέχουν επίσης υψηλόβαθµα κυβερνητικά στελέχη και πολλοί experts της διεθνούς φαρµακευτικής αγοράς και του ηλεκτρονικού επιχειρείν. Θα µας παρουσιάσουν τις τάσεις της αγοράς και τις στρατηγικές που πρέπει να υιοθετήσει ο Έλληνας φαρµακοποιός σήµερα, ώστε να συµπλεύσει µε το κύµα των αλλαγών και να ξεκινήσει τον ψηφιακό µετασχηµατισµό του φαρµακείου του. Σας περιµένουµε… στις οθόνες σας!

8 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

ONLINE STREAMING

Ο καλύτερος τρόπος να προβλέψεις το µέλλον του φαρµακείου είναι να το δηµιουργήσεις Όµιλος ΠΕΙΦΑΣΥΝ: Γιατί επιλέξαµε την εµπειρία του VIRTUAL CONFERENCE για το 2020; Ο Όµιλος ΠΕΙΦΑΣΥΝ, ανταποκρινόµενος στο πνεύµα της εποχής και τηρώντας υπεύθυνη στάση απέναντι στους Φαρµακοποιούς, µεταφέρει τις εργασίες του φετινού συνεδρίου στον ψηφιακό χώρο, αξιοποιώντας τις σύγχρονες λύσεις στο πεδίο των teleconferences. Οι σύνεδροι θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το συνέδριο πρακτικά από οπουδήποτε, µέσω υπολογιστή, tablet ή κινητού! Έτσι, σε ένα συνέδριο που συγκεντρώνει κάθε χρόνο περισσότερους από 700 φαρµακοποιούς: 1.

Πραγµατοποιούµε την απλή διαδικασία εγγραφής και παρακολούθησης, µε µόλις µερικά κλικ.

2. Απολαµβάνουµε την ασφάλεια και την άνεση που παρέχει το σπίτι µας, αποφεύγοντας άσκοπες µετακινήσεις και συναθροίσεις.

Γιατί να το παρακολουθήσετε; Ενηµερώνεστε για τις παγκόσµιες τάσεις στην εξέλιξη του φαρµακευτικού επαγγέλµατος και της αγοράς. Συνδιαµορφώνετε µε τη συµµετοχή σας το µέλλον του ελληνικού φαρµακείου. ∆ιευρύνετε τις ψηφιακές σας δεξιότητες και γνώσεις. Έρχεστε σε απευθείας επαφή µε στελέχη της φαρµακευτικής αγοράς αντλώντας εµπειρίες και πληροφόρηση για το µετασχηµατισµό ενός δυναµικού επιχειρείν.

Παγκόσµιοι experts µιλούν για το µέλλον Το 4o Συνέδριο του Οµίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ θα είναι πλούσιο σε διαδραστικές οµιλίες, live συνεντεύξεις καθώς και out of the box presentations. Η θεµατολογία θα επικεντρωθεί:

3. Συζητάµε µε τους Φαρµακοποιούς, µέσω του virtual networking, µε τη χρήση κάµερας και µικροφώνου, σαν να είµαστε κοντά.

Σε οµιλίες υψηλόβαθµων κυβερνητικών στελεχών και παγκόσµιων experts από το χώρο του φαρµακείου, οι οποίοι θα αναλύσουν το µέλλον του επαγγέλµατος έτσι όπως το επιτάσσει η ψηφιακή επανάσταση αλλά και οι ραγδαίες αλλαγές που επέβαλε η πανδηµία.

4. Συµµετέχουµε στις εργασίες του συνεδρίου µε ερωτήσεις προς τους οµιλητές και τοποθετήσεις, µέσω του ζωντανού virtual chat.

Στις προοπτικές, στις δράσεις και στις συµµαχίες που πρέπει να αναπτύξουν τα ελληνικά φαρµακεία προκειµένου να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους.

5. Ενηµερωνόµαστε υπεύθυνα και ολοκληρωµένα για τις εξελίξεις στον κλάδο του Φαρµακείου και το ρόλο του Φαρµακοποιού στη νέα πραγµατικότητα, έτσι όπως διαµορφώνεται από τη ραγδαία πρόοδο της ψηφιακής τεχνολογίας και την όψιµη επίδραση της πανδηµίας στα συστήµατα υγείας παγκοσµίως.

Στα ψηφιακά µέσα που αναπτύσσει η κυβέρνηση για την εξυπηρέτηση των ασφαλισµένων και τη διευκόλυνση των φαρµακοποιών. Στη διεύρυνση της αυτοφροντίδας εντός του φαρµακείου. Το εφετινό συνέδριο συνδιοργανώνεται από τον Φαρµακευτικό Κόσµο της Boussias Communications.

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 9

Γεγονότα/Ειδήσεις/Εξελίξεις

Dutch801 Rm Win95BT/ Bold

AvantGarde Bk BT / Book

Το περιοδικό «Φαρµακευτικός Κόσµος» συγκεντρώνει και παρουσιάζει µερικές από τις σηµαντικότερες εξελίξεις και ειδήσεις των τελευταίων δύο µηνών, όπως καταγράφηκαν µέσα από το f.daily, το εξειδικευµένο B2B, καθηµερινό e-newsletter µας που απευθύνεται IN HARMACY σε EST φαρµακοποιούς, decision makers, executives και experts του φαρµακευτικού κλάδου, καθώς καιRσεDόσους A W A S σχετίζονται 2 0 2 0 µε τον κλάδο της αγοράς του φαρµακείου.

Outline

BEST IN PHARMACY AWARDS:

Οι µεγάλοι νικητές του 2020

Logo Negative

Colours

#EDCD94

#1A1617

Σε συνεργασία µε το

Με την παρουσία εκπροσώπων από το φαρµακευτικό επιχειρηµατικό χώρο, µελών της κριτικής επιτροπής των βραβείων, ακαδηµαϊκών και δηµοσιογράφων, απονεµήθηκαν χθες το βράδυ τα Best in Pharmacy Awards 2020. Οι νικητές παρέλαβαν τα βραβεία τους, φωτογραφήθηκαν και γιόρτασαν την επιτυχία της οµάδας και της εταιρείας τους, λαµβάνοντας έτσι µια ηθική επιβράβευση της καινοτοµίας και των καλών τους πρακτικών. Η εκδήλωση, η οποία διοργανώθηκε για 3η συνεχή χρόνια από τον Φαρµακευτικό Κόσµο της Boussias Communications, βράβευσε τις πιο αξιόλογες πρωτοβουλίες Marketing, καινοτοµίας, συσκευασίας, πωλήσεων, εκπαίδευσης, πράσινης επιχειρηµατικότητας και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που αντικατοπτρίζουν την ανάπτυξη και το ελπιδοφόρο µέλλον του χώρου στην Ελλάδα.Favicon Η εκδήλωση πραγµατοποιήθηκε #E4B46C #29245C ακολουθώντας πιστά τις υγειονοµικές αποφάσεις του ΕΟ∆Υ. Συγχαρητήριο µήνυµά και την πεποίθησή τους ότι η συγκεκριµένη βράβευση έχει ιδιαίτερη σηµασία για τις εταιρίες του κλάδου που διακρίθηκαν, απεύθυναν η πρόεδρος και τα µέλη της κριτικής επιτροπής που παρευρέθηκαν στην απονοµή. Μεταξύ αυτών, η Σοφία Χατζηαντωνίου, Επικ. Καθηγήτρια Φαρµακευτικής Τεχνολογίας, Τµήµα Φαρµακευτικής, Σχολή Επιστηµών Υγείας, Πανεπιστήµιο Πατρών και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κοσµητολογίας, o Γιώργος Αναγνωστόπουλος Founder & CEO, Socialab, Αντώνης Αυγερινός, Φαρµακοποιός, Υποστράτηγος ε.α., ∆ιδάκτωρ Φαρµακευτικής, Πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (Ε.Ε.Σ.), Κώστας Βαρσάµος, Managing partner, GET2WORK, Ηλίας Κατσόγιαννης, Φαρµακοποιός, M.Sc. ∆ιαχείρισης επαγγελµατικού, περιβαλλοντικού και φαρµακευτικού κινδύνου, Τµήµα Επιδηµιολογίας, Πανεπιστηµίου Αθηνών, Σοφία Νάσιου, Πρόεδρος ∆.Σ. Ελληνικής Εταιρίας Φαρµακευτικού Management (Ε.Ε.ΦΑ.Μ.), Σοφία Τράντζα,

10 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Φαρµακοποιός, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρµακοποιών. Απονεµήθηκαν Platinum, Gold, Silver και Bronze βραβεία. Ως κορυφαία εταιρεία αναδείχθηκε ο Όµιλος Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, που απέσπασε 7 διακρίσεις από τις επιµέρους κατηγορίες των βραβείων, δύο από τα οποία ήταν platinum! Τον τίτλο του Pharmacy Brand of the Year απέσπασε η εταιρεία FITO+, λαµβάνοντας πέντε βραβεία, δύο από τα οποία ήταν χρυσά! Τιµητικό βραβείο απονεµήθηκε στον Ηλία Κατσόγιαννη, φαρµακοποιό M.Sc. ∆ιαχείρισης επαγγελµατικού, περιβαλλοντικού και φαρµακευτικού κινδύνου ΕΚΠΑ για το σηµαντικό έργο του στην ενηµέρωση των επαγγελµατιών υγείας και του κοινού για την αντιµετώπιση της πανδηµίας COVID-19. Τη διοργάνωση των βραβείων υποστήριξε ο Όµιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. και η ECOFARM.

NEW YORK TIMES:

Και 2η εθελόντρια εµφάνισε νευρολογική βλάβη µε το εµβόλιο έναντι της COVID-19 Σύµφωνα µε εκτενές δηµοσίευµα των New York Times δεν εξελίσσονται καλά οι δοκιµές για το εµβόλιο κατά του νέου κορονοϊού που ετοιµάζει η AstraZeneca καθώς στην έκθεσή της αναφέρεται και δεύτερη εθελόντρια που εµφάνισε σοβαρή νευρολογική ασθένεια η οποία κατά πληροφορίες είναι πάλι η εγκάρσια µυελίτιδα. Το δηµοσίευµα αναφέρει πως εάν υπάρξει και τρίτο περιστατικό, αυτό θα σηµάνει το τέλος των δοκιµών. Ωστόσο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε σύµβαση µε τις εταιρείες Sanofi-GSK, µε την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση εξασφαλίζει 300 εκατοµµύρια δόσεις του εµβολίου κατά της COVID-19, όταν αυτό λάβει άδεια κυκλοφορίας. Η σύµβαση επιτρέπει επιπλέον σε κράτη-µέλη να δωρίσουν δεσµευµένες δόσεις σε χώρες χαµηλότερου και µεσαίου εισοδήµατος. Οι εταιρείες Sanofi και GSK θα προσπαθήσουν επίσης να προµηθεύσουν εγκαίρως ένα σηµαντικό µέρος των εµβολίων τους για τις χώρες χαµηλότερου και µεσαίου εισοδήµατος. Το εµβόλιο των Sanofi και GSK, που θα ξεκινήσει µελέτες φάσης 3 έως το τέλος του 2020, χρησιµοποιεί το αντιγόνο πρωτεΐνης S COVID-19 που βασίζεται στην τεχνολογία ανασυνδυασµένου DNA και την τεχνολογία των ανοσοενισχυτικών ουσιών της GSK.

CMY

Σε συνεργασία µε το

Γεγονότα/Ειδήσεις/Εξελίξεις LILLY & AMGEN: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ COVID 19

Στοχεύουν στην αύξηση της παραγωγής, αν τα υπό µελέτη αντισώµατα της Lilly λάβουν έγκριση

Η Eli Lilly and Company και η Amgen ανακοίνωσαν µια παγκόσµια συνεργασία για την παραγωγή αντισωµάτων µε στόχο να αυξήσουν σηµαντικά τις δυνατότητες προµήθειας πιθανών θεραπειών COVID-19 της Lilly. Η Lilly µελετά επί του παρόντος διάφορα πιθανά αντισώµατα για την πρόληψη και/ή θεραπεία της COVID-19, τα οποία θα µπορούσαν να χορηγηθούν είτε ως µονοθεραπεία είτε συνδυαστικά µε άλλες θεραπείες/φάρµακα. Μέσω αυτής της συνεργασίας, οι δύο εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα να κλιµακώσουν γρήγορα την παραγωγή και να εξυπηρετήσουν πολλούς περισσότερους ασθενείς σε όλο τον κόσµο εάν µία ή περισσότερες από τις θεραπείες αντισωµάτων της Lilly αποδειχθούν επιτυχηµένες σε κλινικές δοκιµές και λάβουν έγκριση από τους ρυθµιστικούς φορείς φαρµάκων.

D. JORDAN: ΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΘΑ ΒΓΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΝ∆ΗΜΙΑ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟΙ

«Αρκεί να είναι ενωµένοι» είναι το µήνυµα του προέδρου της ∆ιεθνούς Οµοσπονδίας Φαρµακοποιών

«Σε µια εποχή µεγάλης αβεβαιότητας αλλά και έκτακτων αναγκών, οι φαρµακοποιοί έχουν αναδείξει στο υψηλότερο επίπεδο την τεχνογνωσία, τη δύναµη, το θάρρος και την αφοσίωσή τους στη φροντίδα». Με αυτά τα λόγια από τον πρόεδρο της ∆ιεθνούς Οµοσπονδίας Φαρµακοποιών (FIP), Dominique Jordan, πραγµατοποιήθηκε η τελετή έναρξης του µεγάλου διαδικτυακού συνεδρίου της FIP µε τίτλο: «FIP Virtual 2020: Living and learning through the Covid-19 pandemic - global reflections». Ο πρόεδρος ευχαρίστησε τους φαρµακοποιούς σε όλο τον κόσµο για τις προσπάθειές τους κατά τη διάρκεια της πανδηµίας COVID-19, ενώ δήλωσε πως ποτέ δεν ήταν τόσο περήφανος που είναι φαρµακοποιός όπως τους τελευταίους επτά µήνες. Πρόσθεσε δε ότι η πανδηµία ανέδειξε τη σηµασία της αλληλεγγύης και ότι αν οι φαρµακοποιοί είναι ενωµένοι και δρουν σαν «ένα φαρµακείο», το επάγγελµα θα αναδυθεί από την πανδηµία βελτιωµένο και ισχυρότερο. Τόνισε όµως ότι οι φαρµακοποιοί τώρα πρέπει να συνδυάσουν την αναγνώριση που απολαµβάνουν µε στοιχεία που µπορούν να αξιοποιηθούν µετά την κρίση σε διαπραγµατεύσεις µε τις κυβερνήσεις, ώστε

12 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

να ενισχυθεί το φαρµακείο και η φαρµακευτική πρακτική. Για το σκοπό αυτό η FIP καλεί τους φαρµακοποιούς να συµµετάσχουν στην έρευνα της για τον αντίκτυπο της COVID-19 στα φαρµακεία. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στο ρόλο των φαρµακοποιών στη διατήρηση της υγείας και στην ασφάλεια των ασθενών, κάνοντας λόγο για προβλήµατα που υπήρχαν και υπάρχουν παρά την πανδηµία και που µπορεί να επιδεινώνονται λόγω αυτής, όπως είναι η µικροβιακή αντοχή, οι αδυναµίες των συστηµάτων υγείας, η παραπληροφόρηση, οι ελλείψεις φαρµάκων και τα ψευδεπίγραφα φάρµακα. Ενθάρρυνε τους φαρµακοποιούς, ως αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης για τα φάρµακα και την υγεία, να συµµετέχουν στην επίλυση αυτών των προβληµάτων, ενώ τέλος τόνισε τη σηµασία του εµβολίων και των επενδύσεων στη φαρµακευτική έρευνα: «Η πρόληψη των ασθενειών είναι επιτακτική για την επίτευξη καθολικής κάλυψης υγείας, ανάπτυξης και ευηµερίας. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη οι χώρες να επεκτείνουν τις δοµές τους και να διαφοροποιήσουν την πρόσβαση στα εµβόλια και οι φαρµακοποιοί να δεσµευτούν να διαδραµατίσουν κεντρικό ρόλο στις στρατηγικές εµβολιασµού», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της FIP.

ΟΣΦΕ: ΝΕΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΟΥΝ

Αφορά τον έρπητα ζωστήρα, την πνευµονιοκοκκική νόσο και τη γρίπη Οι φαρµακοποιοί, που προσπαθούν να ενταχθούν οργανικά στο πρωτοβάθµιο σύστηµα υγείας, έχουν την ευκαιρία να ανταποκριθούν θετικά στην κλήση της Πολιτείας για τον έγκαιρο και πλήρη εµβολιασµό όλων των ηλικιακών οµάδων και να συνδράµουν, µέσα από κατάλληλες δράσεις, στην αύξηση της εµβολιαστικής κάλυψης του πληθυσµού, των ενηλίκων, των ευπαθών ατόµων. Αυτό αναφέρει η ΟΣΦΕ σε ανακοίνωσή της για τη νέα δράση-υπηρεσία που ετοιµάζει µέσω του «ΑΡΕΤΑΙΟΥ Κέντρου Εκπαίδευσης & Υπηρεσιών Υγείας Συνεταιρισµένων Φαρµακοποιών». Με τίτλο «ΑΝΙΧΝΕΥΩ – Εµβολιαστικές Ανάγκες Ενηλίκων», η δράση αφορά τον έρπητα ζωστήρα, την πνευµονιοκοκκική νόσο και τη γρίπη και περιλαµβάνει: • Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα: για την ενδυνάµωση της γνώσης και των δεξιοτήτων των φαρµακοποιών (πληροφορίες και εγγραφές στο www.aretaiosedu.gr) • Παροχή των κατάλληλων εργαλείων στο φαρµακοποιό (σύντοµο πρωτόκολλο, ερωτηµατολόγια ανίχνευσης εµβολιαστικής ανάγκης, ενηµερωτικά έντυπα για το κοινό) • Παροχή υλικού επικοινωνίας στο φαρµακοποιό (αφίσα, βίντεο παρακίνησης του ασθενή και ηχητικό µήνυµα που είναι υπό διαµόρφωση) • Παροχή υλικού επικοινωνίας στον ΣΥ.ΦΑ. (αφίσα, έντυπο για site και κοινωνικά δίκτυα, βίντεο παρακίνησης φαρµακοποιού, επιστολή παρακίνησης - ενηµέρωσης φαρµακοποιών, έτοιµα άρθρα προς δηµοσίευση στις τοπικές εφηµερίδες από τον ΣΥ.ΦΑ. κ.ά.).

Σε συνεργασία µε το

Γεγονότα/Ειδήσεις/Εξελίξεις ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΕ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΚΑΤΑ 59,7%

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ SARS COV 2 ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΒΑΘΕΙΑ ΚΑΤΑΨΥΞΗ ΠΟΥ ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΕΣ ∆ΕΝ ∆ΙΑΘΕΤΟΥΝ

Σύµφωνα µε την ΠΕΦ η ελληνική φαρµακοβιοµηχανία είναι ένας ελπιδοφόρος κλάδος

Πρόκληση η φύλαξη και διανοµή των πολυαναµενόµενων εµβολίων

Η εξαγωγική δυναµική και η σηµασία του ελληνικού φαρµάκου για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας καταδεικνύονται από την εντυπωσιακή αύξηση κατά 59,7% των εξαγωγών φαρµάκων, στο πρώτο εξάµηνο του 2020, σε σύγκριση µε το αντίστοιχο διάστηµα του 2019, σύµφωνα µε τα πρόσφατα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσµου Εξαγωγέων (Αύγουστος 2020). Τα τελευταία χρόνια, τα φάρµακα παραµένουν σταθερά το δεύτερο σε αξία εξαγώγιµο προϊόν της ελληνικής οικονοµίας, µετά τα πετρελαιοειδή, µε το ποσοστό της συµµετοχής τους στο σύνολο των εξαγωγών να ξεπερνά το 6%! Η αύξηση των εξαγωγών για το ελληνικό φάρµακο έγινε σε µια ιδιαίτερα δυσµενή περίοδο, που οι διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες υπολειτουργούσαν λόγω της πανδηµίας και υπήρχαν τεράστιες καθυστερήσεις στο διεθνές εµπόριο. Η αύξηση των εξαγωγών έγινε, αφού καλύφθηκαν πλήρως οι εγχώριες ανάγκες σε φάρµακα. Ενώ η πανδηµία του κορονοϊού δηµιούργησε σοβαρές ελλείψεις φαρµάκων σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, η ελληνική βιοµηχανία φαρµάκου εξασφάλισε την αυτάρκεια και την επάρκεια στα αναγκαία φάρµακα πρώτης γραµµής στη χώρα µας και την πλήρη κάλυψη των αναγκών περισσότερων από τριών εκατοµµυρίων ασφαλισµένων και ασθενών. Εκτός από το σηµαντικό της ρόλο για το σύστηµα υγείας, η ελληνική φαρµακοβιοµηχανία είναι ένας ελπιδοφόρος κλάδος, µε µεγάλη αξία για την οικονοµία και τις εξαγωγές. Οι παραγωγικές επενδύσεις των ελληνικών φαρµακοβιοµηχανιών και η προσέλκυση επενδύσεων ξένων εταιρειών, θα έχουν µια µοναδική πολλαπλασιαστική επίδραση στο ΑΕΠ της χώρας. Το ζητούµενο της επόµενης ηµέρας για την εθνική οικονοµία είναι η ταχεία επιστροφή σε ρυθµούς ανάπτυξης. Και η Ελλάδα έχει ένα µοναδικό προνόµιο: διαθέτει εξωστρεφή, ισχυρή εγχώρια φαρµακοβιοµηχανία, που παράγει υψηλής ποιότητας, διεθνώς εµπορεύσιµα και ανταγωνιστικά φάρµακα και µπορεί να συµβάλλει αποφασιστικά στην ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας και στη στήριξη της ελληνικής κοινωνίας.

Οι φαρµακευτικές εταιρείες και οι ενδιαφερόµενοι φορείς αναζητούν λύσεις για τον τρόπο διανοµής των εµβολίων κατά του SARS-CoV-2, καθώς σύµφωνα µε το Reuters, κάποια από αυτά προϋποθέτουν αποθήκευση σε εξαιρετικά χαµηλές θερµοκρασίες. Η ∆ρ Nancy Messonnier, διευθύντρια του CDC, αµφισβήτησε τη λειτουργική αποτελεσµατικότητα των πλάνων της Pfizer, καθώς η εταιρεία ισχυρίζεται ότι το εµβόλιό της πρέπει να φυλάσσεται σε εξαιρετικά χαµηλές θερµοκρασίες (εκτιµάται ότι κυµαίνονται από -20°C έως -80°C) για έως και 6 µήνες ή σε ειδικά σχεδιασµένα δοχεία αποστολής για έως και 10 ηµέρες. Όπως δηµοσιεύει δε η DW, πιθανώς να χρησιµοποιηθούν θερµοµονωµένοι περιέκτες που θα γεµίζονται µε ξηρό πάγο. Μόλις αφαιρεθεί από τα δοχεία το εµβόλιο, µπορεί να διατηρηθεί για µια ηµέρα σε θερµοκρασίες 2-8°C ή για 2 ώρες σε θερµοκρασία δωµατίου. «Η πολυπλοκότητα αυτού του σχεδίου για την αποθήκευση και τη διαχείριση των εµβολίων θα έχει σηµαντικό αντίκτυπο στην ικανότητά µας να παραδίδουµε αποτελεσµατικά το υλικό», δήλωσε η Messonnier, µε την Pfizer να απαντά ότι εργάζεται για να σταθεροποιήσει το εµβόλιο σε υψηλότερες θερµοκρασίες, πρακτική που ακολουθεί και η Moderna. Το εµβόλιο της Moderna πρέπει να διατηρείται στους -20°C για αποστολή και µακροχρόνια αποθήκευση έως και 6 µήνες, αλλά µπορεί να διατηρηθεί σε κανονικές θερµοκρασίες ψύξης για έως και 10 ηµέρες. Αξιοσηµείωτο πάντως είναι ότι, σύµφωνα µε την DW, η UPS έχει προχωρήσει ήδη στη δηµιουργία δύο εγκαταστάσεων (στις ΗΠΑ και στην Ολλανδία), µεγέθους ενός γηπέδου ποδοσφαίρου η καθεµία, µε ειδικά σχεδιασµένους καταψύκτες για τα mRNA εµβόλια. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι µπορεί να φιλοξενήσει 27.600.000 φιαλίδια και να µεταφέρει εµβόλια σε όλον τον κόσµο. Σύµφωνα µε το Λευτέρη Μαρίνο, γραµµατέα της ΟΣΦΕ & του ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε., που µίλησε στο f.daily, οι ευρωπαϊκές φαρµακαποθήκες αυτή τη στιγµή δεν έχουν τη δυνατότητα διατήρησης µεγάλων ποσοτήτων σε συνθήκες βαθιάς κατάψυξης για να αναλάβουν τη φύλαξη και τη διανοµή των εµβολίων και –προκειµένου ο εµβολιασµός να καταστεί αποτελεσµατικός– θα πρέπει οι συνθήκες διατήρησης να είναι συµβατές µε τις δυνατότητες του ήδη υπάρχοντος πανευρωπαϊκού δικτύου διάθεσης φαρµάκων στα φαρµακεία και το κοινό.

info Για αποστολή δελτίων τύπου: Βάσω Καλυβιώτη, Ε: vasikal@hotmail.com Για διαφήµιση: Bαρβάρα Τασάκου, Ε: b.tassakou@boussias.com, Τ: 210 6617 777 (εσωτ 385) Για συνδροµές: Ματίνα Μπελεγρή, Ε: mbelegri@boussias.com, Τ: 210-6617777 (εσωτ. 246)

14 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

ΤO 10 ΧΙΛΙΆΔΕΣ «ΕΘΙΣΜΈΝΟΙ» ΑΝΑΓΝΏΣΤΕΣ ΕΝΗΜΕΡΏΝΟΝΤΑΙ ΚΆΘΕ ΑΠΌΓΕΥΜΑ ΑΠΌ ΤΟ F.DAILY

AΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ: Σε όλους τους φαρμακοποιούς, σε decision makers, executives και experts από το φαρμακευτικό κλάδο καθώς και σε όσους σχετίζονται με τον κλάδο της αγοράς του φαρμακείου. Στο αναγνωστικό κοινό του περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ανώτερα και μεσαία στελέχη (CEO’s, Marketing Managers, PR Managers, Sales Directors) των επιχειρήσεων.

Γίνετε συνδρομητής του f.daily και εξασφαλίστε έγκυρη καθημερινή ενημέρωση, με αποκλειστικές ειδήσεις και ρεπορτάζ, γύρω από θέματα που αφορούν: ● Ειδήσεις γύρω από το Marketing τοπικών και διεθνών αγορών. ● Στρατηγικές αποφάσεις και επιχειρηματικές συνεργασίες όλων των ισχυρών brands. ● Συνεντεύξεις, αναλύσεις και σχόλια ειδικών της αγοράς. ● Δραστηριότητες & πρωτοβουλίες σχετικών θεσμικών οργάνων. ● Δημόσιες συζητήσεις για θέματα της φαρμακευτικής αγοράς. ● Μετακινήσεις στελεχών. ● Το χώρο της πολιτικής και της οικονομίας του φαρμάκου, της επαγγελματικής νομοθεσίας και της πρακτικής των φαρμακείων. ● Τη φαρμακευτική εκπαίδευση, επιστήμη, έρευνα και τεχνολογία. ● Νέα λανσαρίσματα φαρμακευτικών σκευασμάτων και γενικότερα προϊόντων υγείας. ● Επαγγελματικές εκθέσεις, εκδηλώσεις, σεμινάρια και συνέδρια. ● Το χώρο της διατροφής και διαιτολογίας, της ομορφιάς, της κοινωνίας, της τέχνης & του πολιτισμού που άπτονται του φαρμακευτικού χώρου.

Αρχισυντάκτρια: Βάσω Καλυβιώτη, T: 6940-654.936 E: vasikal@hotmail.com Διαφήμιση: Βαρβάρα Τασάκου, T: 210-66.17.777 (εσωτ. 385) F: 210-66.17.778 E: b.tassakou@boussias.com Συνδρομές: Ματίνα Μπελεγρή, Τ: 210-6617777 (εσωτ. 246), Ε: mbelegri@boussias.com

ΚΕΡ∆ΟΦΟΡΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ Καθηµερινός Σύµβουλος για την επιχειρηµατική ανάπτυξη του φαρµακείου σας

Τιµή πώλησης: 50€ Αποστέλλεται µε αντικαταβολή και δωρεάν έξοδα αποστολής (για Κύπρο 10€)

Για τηλεφωνικές παραγγελίες επικοινωνήστε µε το 210-6617777 εσωτ. 230. Για περισσότερες πληροφορίες και παραγγελίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.kerdoforofarmakeio.gr

Βιβλιοθήκη

ΝEΟ ΒΙΒΛIΟ

Οργάνωση & λειτουργία

φαρµακείου ∆ύο ειδικά αφιερώµατα και µια αποκλειστική συνέντευξη συνθέτουν την ύλη αυτής της ενότητας. ∆ιαβάστε για τις συσκευές που βοηθούν την ανάσα και το ρόλο του φαρµακοποιού απέναντι στους ασθενείς που τις χρειάζονται, ενώ για τα τεστ COVID-19 και πώς αυτά θα πραγµατοποιούνται στο φαρµακείο ενηµερωθείτε από τον καθηγητή Θεόδωρο Κωνσταντινίδη.

Special Report

ΟΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ

Ο σωστά ενημερωμένος φαρμακοποιός δημιουργεί σωστά ρυθμισμένους ασθενείς Η χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων μέσω συσκευών εισπνοής αποτελεί τον κύριο τρόπο θεραπευτικής αντιμετώπισης των αποφρακτικών νοσημάτων του πνεύμονα, δηλαδή του άσθματος και της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).

Σαρόγλου Μαρία MD, MSc, PhD, τ. επιμελήτρια Α΄ Νοσοκομείο Δράμας πνευμονολόγος –φυματιολόγος

ορηγώντας την αγωγή σε εισπνεόμενη μορφή πετυχαίνουμε: στοχευμένη δράση στους πνεύμονες, ταχεία έναρξη δράσης (άμεση ανακούφιση στους ασθενείς που έχουν έντονο το αίσθημα της δύσπνοιας), πολύ μικρότερη δόση φαρμάκου (mgr) σε σύγκριση με αυτή που θα χρειαζόταν με από του στόματος χορήγηση (gr) και σημαντικά ελαττωμένη συστηματική επίδραση των εισπνεόμενων φαρμάκων. Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε με την τερβουταλίνη φάνηκε ότι όταν αυτή χορηγήθηκε σε εισπνεόμενη μορφή είχε ταχύτερη έναρξη δράσης (λύθηκε δηλαδή γρηγορότερα ο βρογχόσπασμος, ο οποίος προκαλεί το αίσθημα της δύσπνοιας στους ασθενείς), με πολύ μικρότερη δόση σε σχέση με την ενέσιμη και με την από του στόματος χορήγηση και το αποτέλεσμα αυτό κράτησε για μεγαλύτερη διάρκεια σε χρόνο1.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΣΤΟΥΣ ΑΕΡΑΓΩΓΟΥΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ

Κάθε φορά που εισπνέουμε μία δόση φαρμάκου από οποιαδήποτε εισπνευστική συσκευή, η πορεία που ακολουθεί η φαρμακευτική

20 | Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

ουσία είναι: στόμα → τραχεία → μεγάλους αεραγωγούς → μικρότερους αεραγωγούς (εκεί που συνήθως υπάρχει το μεγαλύτερο «πρόβλημα». Κατά τη διάρκεια αυτής όμως της διαδρομής, κάποιο ποσοστό του φαρμάκου «χάνεται», καθώς επικολλάται στα τοιχώματα ή εισπνέεται και εκπνέεται στον αέρα χωρίς να επικαθήσει στους αεραγωγούς. Το μέγεθος αυτού του ποσοστού εξαρτάται από πολλούς ανεξάρτητους παράγοντες: το μέγεθος των σωματιδίων, την ταχύτητα της εισπνοής, την ακεραιότητα των αεραγωγών και φυσικά τη σωστή τεχνική λήψης της αγωγής που απαιτεί κάθε συσκευή.

ΟΙ ΕΙΣΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΣΥΚΕΥΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

Από τη δεκαετία του ’70 οι φαρμακοβιομηχανίες ασχολούνται ανελλιπώς και εργάζονται για να μας προσφέρουν νέες δραστικές ουσίες και νέες εισπνευστικές συσκευές. Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας τις εξής: 1) Συσκευές αερολύματος που ενεργοποιούνται αυτόματα (presurized Meter Dose Inhaler, pMDI). Διακρίνονται σε: α) αυτές με την κλασική συσκευή που απαιτεί τη συνεργασία του ασθενή (πάτημα ενεργοποίησης και ταυτόχρονη εισπνοή) και β) αυτές που ενεργοποιούνται αυτόματα με την εισπνοή του ασθενή (breath-actuaed pMDI). 2) Ξεχωριστή κατηγορία αποτελούν οι συσκευές ξηράς σκόνης, που μπορεί να είναι είτε: α) μίας δόσης (κάψουλα που κάθε φορά μπαίνει στην εισπνευστική συσκευή) είτε β) πολλαπλών δόσεων αποθηκευμένων στην ίδια τη συσκευή. 3) Η πιο σύγχρονη και ιδιαίτερη συσκευή είναι αυτή που κατά

την ενεργοποίησή της δημιουργεί εκνέφωμα (softmist), γνωστή με τη διεθνή ονομασία respimat.

ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΗ ΑΓΩΓΗ: Η ΣΩΣΤΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΛΗΨΗΣ Όπως έχει φανεί τα τελευταία χρόνια, σημαντικότερο όλων των τεχνικών και φαρμακολογικών χαρακτηριστικών μιας συσκευής είναι η σωστά εφαρμοζόμενη τεχνική λήψης του φαρμάκου μέσω της συσκευής από τον ασθενή. Η σύγχρονη θεραπευτική προσπάθεια επικεντρώθηκε τα τελευταία έτη στην ορθή εκπαίδευση των ασθενών στη χρήση των εισπνευομένων συσκευών2,3. Από τις μελέτες αυτές βρέθηκε ότι ποσοστό της τάξης του 85% των ασθενών δεν χρησιμοποιούσε σωστά την εισπνευστική του συσκευή4, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει έλεγχος της νόσου του. Έτσι, εμφανιζόταν επιδείνωση της ποιότητας ζωής λόγω αύξησης των συμπτωμάτων, πιο συχνά επεισόδια δύπνοιας, διαταραχές ύπνου, συχνότερες επισκέψεις στα επείγοντα αλλά και συχνότερες νοσηλείες5.

που μπορεί να γίνουν σε κάθε συσκευή, από κάθε ηλικιακή ομάδα και σε κάθε κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο ασθενούς, υπάρχουν τρόποι αποφυγής τους7.

Τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουν οι ασθενείς όσον αφορά τη χρήση των pMDI είναι: 1) Η μη αφαίρεση του προστατευτικού καλύμματος (καπάκι). 2) Να ξεχνούν τη βαθειά εκπνοή πριν από την εισπνοή της δόσης. 3) Την παρακώλυση της εισπνοής του φαρμάκου από επαφή με δόντια, γλώσσα, χείλη. 4) Τη διακοπή της εισπνοής αμέσως μετά την πυροδότηση της συσκευής. 5) Τη ρινική αντί της στοματικής εισπνοής κατά την πυροδότηση της συσκευής. Το λάθος με το υψηλότερο ποσοστό είναι ο μη συγχρονισμός μεταξύ εισπνοής και ενεργοποίησης της συσκευής.

Τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουν οι ασθενείς όσον αφορά τις συσκευές ξηράς σκόνης είναι:

Ταυτόχρονα η οικονομική επιβάρυνση τόσο του υγειονονικού συστήματος υγείας, όσο και των ίδιων των ασθενών και των οικογενειών τους ήταν πολλαπλάσια6.

1) 2) 3) 4)

Η σωστή χρήση της εισπνεόμενης συσκευής περιλαμβάνει μια σειρά βημάτων που πρέπει να πραγματοποιήσει ο ασθενής, για τα οποία υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες. Όσο για τα πιθανά λάθη

Το λάθος με το υψηλότερο ποσοστό εμφάνισης είναι ο μη σωστός τρόπος «κρατήματος - θέσης» της συσκευής κατά τη διάρκεια της χρήσης της.

Η αδυναμία στο άνοιγμα της συσκευής. Να ξεχνούν τη βαθειά εκπνοή πριν από την εισπνοή της δόσης. Η ρηχή, αργή και αδύναμη εισπνοή. Η γρήγορη διακοπή της εισπνοής.

| Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 21

Special Report

ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

Ο φαρμακοποιός είναι ο τελικός κρίκος επαφής του ασθενή με τη διαδικασία «της επίδειξης και εκπαίδευσης» στη χρήση της συσκευής. Αποτελεί αυταπόδεικτη ανάγκη ο φαρμακοποιός να είναι πολύ καλά εκπαιδευμένος.

Όλα τα προαναφερόμενα αποτελούν συνήθη λάθη των ασθενών κατά την πρώτη τους επαφή με τη συσκευή. Η επανειλημμένη εκπαίδευση των ασθενών από το θεράποντα ιατρό και εν συνεχεία από το φαρμακοποιό τους μπορούν να τα μειώσουν σε σημαντικό βαθμό αλλά και να μην επιτρέψουν να επανεμφανιστούν8. Η πρώτη σημαντική γνωριμία του ασθενή με τη συσκευή είναι όταν ο θεράπων ιατρός διαγνώσει το νόσημα και αποφασίσει ποια είναι η καταλληλότερη αγωγή που πρέπει να του χορηγηθεί. Πριν από τη συνταγογράφηση ο ιατρός κάνει στον ασθενή επίδειξη του τρόπου ορθής χρήσης της συσκευής. Έχει καταγραφεί από σειρά μελετών ότι αυτή η διαδικασία: «της επίδειξης και εκπαίδευσης», η οποία διαρκεί κάποια λεπτά, καταφέρνει τα όποια λάθη κάνει ο ασθενής (μικρά ή μεγάλα) να μειώνονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να γίνεται αποτελεσματικότερη η θεραπευτική αγωγή που θα λάβει9,10,11. Η δεύτερη εξίσου σημαντική επαφή του ασθενούς με τη συσκευή του είναι στο φαρμακείο. Ο φαρμακοποιός είναι ο τελικός κρίκος επαφής του ασθενή με τη διαδικασία «της επίδειξης και εκπαίδευσης» πριν επιστρέψει σπίτι του και κάνει μόνος πλέον τη χρήση της συσκευής. Αποτελεί λοιπόν αυταπόδεικτη ανάγκη ο φαρμακοποιός να είναι πολύ καλά εκπαιδευμένος στην ορθή χρήση όλων των εισπεόμενων συσκευών12 έτσι ώστε κατά την ώρα της εκτέλεσης της συνταγής να κάνει κάθε φορά επίδειξη της σωστής χρήσης της. Αυτό βιβλιογραφικά13 φαίνεται να έχει ως αποτέλεσμα τη δυνατότητα βελτίωσης της χρήσης της συσκευής από τον ασθενή χωρίς λάθη από το 21% στο 72%. Η εκπαίδευση των ασθενών τόσο από τους ιατρούς όσο και από τους φαρμακοποιούς αποτελεί την εγγύηση για το σωστό έλεγχο της νόσου, γιατί όπως είπε και ο Everett Koop «τα φάρμακα δεν δουλεύουν στους ασθενείς που δεν τα παίρνουν»14. ●

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1. Lewis RA, Fleming JS. Fractional deposition from a jet nebulizer: How it differs from a metered dose inhaler.Br J Dis Chest 1985; 79(4):361-367. 2. Giraud V, Roche N. Misuse of corticosteroid metered-dose inhaler is associated with decreased asthma stability. EurRespir J. 2002;19:246–51. 3. Lindgren S, Bake B, Larsson S. Clinical consequences of inadequate inhalation technique in asthma therapy.Eur J Respir Dis. 1987;70:93–8. 4. Sanchis et al. Systematic Review of errors in inhaler use. Has patient technique improved over time? Chest 2016vol 150, issue 2 p.394-406; 5. Melani AS, Bonavia M, Cilenti V, Cinti C, Lodi M, Martucci P, Serra M, Scichilone N, Sestini P, Aliani M, and Neri M; Gruppo Educazionale Associazione Italian a Pneumologi Ospedalieri: Inhaler mishandling remains common in real life and is associated with reduced disease control. RespirMed. 2011;105:930–938 6. Castaldi PJ et al. Inhaler costs and medication nonadherence among senios with chronic pulmonary disease. Chest 2010;138(3):614-20 7. Hess DR, Myers TR, Rau JL. A guide to aerosol delivery devices for respiratory therapists.American Association for Respiratory Care, Dallas, Texas 2005. 8. Fink J.B. &RubinB.K.(2005) Problems with inhaler use: a call for improved clinician and patient educatio. Respiratory Care, 50,1360-1374 9. Sestini P, Cappiello V, Aliani M, Martucci P, Sena A, Vaghi A, Canessa PA, Neri M, and Melani AS; Associazione Italian a Pneumologi Ospedalieri Educational Group: Prescription bias and factors associated with improper use of inhalers. J AerosolMed. 2006;19:127–136 10. Voshaar T., Spinola M., Linnane P.,Campanini Daniel Lock A., Lafratta A., Scuri M., Ronca B., Melani A.S:Comparing Usability of NEXThaler® with Other Inhaled Corticosteroid/Long-Acting β2-Agonist Fixed Combination Dry Powder Inhalers in Asthma Patients. J Aerosol Med Pulm Drug Deliv.2014 Oct 1; 27(5): 363–370. 11. Bouros D., Evangeliou M.N.Critical Steps: A Non-Interventional, Multicenter, Prospective, Observational Study on Critical Handling Errors with DPI Use, in Asthma and COPD Patients. J PulmRespir Med 2016, 6:4 12. Iman A Basheti, Anas I Natshe, Wesam G Ammari, Samar Khater, Eyad A Qunaibian d Sinthia Z Bosnic-Anticevich: Education on Correct Inhaler Technique in Pharmacy Schools: Barriers and Needs. Tropical Journal of Pharmaceutical Research April 2015; 14 (4): 715-722 13. Hammerlein A.,Muller U., Schultz M. Pharmacist-led intervention study to improve inhalation technique in asthma and COPD patients. Journal of Evaluation in Clinical Practice 2010 ISSN 1294-1356. 14. Sanduzzi A., Balbo P. ,Candoli P., Catapano G.A. ,Contini P , Mattei A., Puglisi G., Santoiemma L., Stanziola A.A. CPOD: adherence to therapy. Multidisciplinary Respiratory Medicine 2014, 9:60

22 | Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Special Report

Elpenhaler®:

Ανανεωμένη συσκευή πιο φιλική στο χρήστη βελτιώνει τη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή Γεωργία Παπαδάκη, Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος, MD, PhD. Πνευμονολόγος Ιδιωτικού Ιατρείου "ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΟΝΥΣΟΥ", Επιστημονική Συνεργάτης B’ Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο «Αττικόν», gpapadaki@iatrikidionysou.gr

Η ELPEN Α.Ε. έχει συνεχή παρουσία στην ελληνική φαρμακευτική αγορά για περισσότερο από μισό αιώνα. Πιστή στις αρχές, το πάθος και την ποιότητά της, με συνέχεια και συνέπεια απέναντι στον Έλληνα γιατρό και φαρμακοποιό.

συσκευή Elpenhaler® είναι μια καινοτόμος, εισπνευστική συσκευή ξηράς σκόνης με διεθνή διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τη χορήγηση φαρμάκων του αναπνευστικού συστήματος. Σύμφωνα με δημοσιευμένες κλινικές μελέτες, οι ασθενείς που χρησιμοποιούν τη συσκευή Elpenhaler® δηλώνουν την ικανοποίησή τους βελτιώνοντας την τεχνική ενεργοποίησης της συσκευής λόγω του εργονομικού επιστόμιου και της πραγματικής επιβεβαίωσης στη λήψη του φαρμάκου. Αποτέλεσμα που οδηγεί σε καλύτερο έλεγχο της πάθησής τους και της ποιότητας ζωής τους. Η συσκευή Elpenhaler® ανανεώθηκε πρόσφατα με κύριο στόχο τη βελτίωση στη χρηστικότητα και στην αισθητική, χωρίς αλλαγή των χαρακτηριστικών απόδοσής της. Αρχικά, εντοπίστηκαν οι παράμετροι που επιδέχονταν ανανέωση και στη συνέχεια αξιολογήθηκαν οι παράγοντες που επηρεάζουν την αντίληψη του ασθενή σχετικά με τη συσκευή του. Για το σχεδιασμό της νέας γενιάς συσκευής Elpenhaler, διερευνήθηκαν μια σειρά από διαφορετικά μοντέλα, σε διαφορετικά επίπεδα παρεμβάσεων στη συσκευή και παρουσιάστηκαν σε ασθενείς και επαγγελματίες υγείας προς αξιολόγηση. Κύριος στόχος ήταν η βελτιστοποίηση του σχεδιασμού, χωρίς να επηρεαστεί η λειτουργικότητα με την ομάδα σχεδιασμού να επιδιώκει να βρει την ισορροπία μεταξύ ευκολίας χρήσης και ανθεκτικότητας.

24 | Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Τα βελτιωμένα σημεία αφορούν ένα μοναδικό «συνδετικό σημείο» για όλα τα περιστρεφόμενα τμήματα της συσκευής, με απλοποιημένο τρόπο χρήσης που δίνει «την αίσθηση υψηλής ποιότητας». Ο τελικός σχεδιασμός έχει φιλική σχεδίαση προς τον ασθενή, με καμπύλες γραμμές σε σχήμα βότσαλου που προσφέρουν βελτιωμένη φορητότητα. Επίσης, η νέα συσκευή έχει «εργονομικά σχεδιασμένο» τρόπο ώστε να ανοίγει και να κλείνει με ασφάλεια, με ειδικά βελτιωμένα clips, εξασφαλίζοντας ισορροπία μεταξύ βελτίωσης της εμφάνισης και διατήρησης της ανθεκτικότητάς της. Παράλληλα, βελτιώθηκε η διαδικασία τοποθέτησης και απόσπασης της ταινίας, ώστε να γίνουν πιο «ξεκάθαρες, αυθόρμητες και ενστικτώδεις» οι κινήσεις τοποθέτησης και αποκόλλησης, προσθέτοντας έναν οπτικό δείκτη και ένα ανάγλυφο χαρακτηριστικό. Συμπερασματικά, ο βελτιωμένος σχεδιασμός της συσκευής Elpenhaler με τη συνολική ευκολία στη χρήση της αποτελεί σημαντικό «όπλο» για τον θεράποντα ιατρό, προκειμένου να επιτύχει με την κατάλληλη συσκευή τη βέλτιστη συμμόρφωση του ασθενή στη θεραπεία. Επιπρόσθετα, η ύπαρξη ταινιών τοποθέτησης (blisters) στη συσκευή που προσφέρει ακριβή έλεγχο των δόσεων, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα πραγματικής επιβεβαίωσης της λήψης, οδηγεί στην πλήρη αντίληψη της θεραπείας από τον ασθενή. Τελειώνοντας, να τονίσουμε την ανάγκη εκπαίδευσης και ενημέρωσης των ασθενών για τη χρήση της συσκευής με ασφάλεια μέσω των ηλεκτρονικών μέσων (scan το QRcode στην απέναντι σελίδα). ●

Special Report

ΟΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ

Οδηγίες χρήσης των αναπνευστικών συσκευών

και των αεροθαλάμων εισπνοών Η σωστή χρήση των αναπνευστικών συσκευών είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την έκβαση της θεραπείας, καθώς μόνον έτσι θα εξασφαλιστεί η λήψη της ορθής δόσης του φαρμάκου από τον ασθενή.

πάρχει πληθώρα συσκευών στην ελληνική αγορά, καθεμία εκ των οποίων απαιτούν μεγάλη προσοχή στη χρήση για να αποδώσουν τα μέγιστα δυνατά θεραπευτικά αποτελέσματα. Ο θεράπων γιατρός και στη συνέχεια ο φαρμακοποιός καλούνται

26 | Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

να εκπαιδεύσουν τον ασθενή τους και ο Φαρμακευτικός Κόσμος συγκεντρώνει για εσάς τις οδηγίες χρήσης για τις συσκευές που κυκλοφορούν στην αγορά, τις οποίες συνέταξε και επιμελήθηκε επιστημονικά ο Βασίλης Μπιρλιράκης, φαρμακοποιός MBA, MSc Φαρμακευτική Φροντίδα & Διαχείριση Φαρμακοθεραπείας.

Special Report

AEROLIZER

AUTOHALER

Ο ασθενής πρέπει να σταθεί όρθιος και να αφαιρέσει το κάλυμμα της συσκευής.

Να κρατήσει τη συσκευή όρθια. Με το ένα χέρι να κρατάει σταθερή τη βάση και με το άλλο χέρι να στρίψει προς τα δεξιά το επιστόμιο για να ανοίξει η συσκευή.

Ο ασθενής πρέπει να σταθεί όρθιος και να κρατήσει τη συσκευή όρθια σε σχήμα «L», χωρίς να εμποδίζει με τα δάκτυλα τις αεροφόρους οδούς στο άνω και κάτω μέρος της συσκευής.

Να τοποθετήσει την κάψουλα στον προβλεπόμενο χώρο και να κλείσει τη συσκευή.

Να αφαιρέσει το κάλυμμα από το επιστόμιο και να ανακινήσει καλά τη συσκευή.

Να τραβήξει το γκρι μοχλό προς τα επάνω.

Με το στόμιο στραμμένο προς τα επάνω να πιέσει ταυτόχρονα (και μία μόνο φορά) τα δύο πλαϊνά κουμπιά. Στη συνέχεια τα αφήνει.

Να γείρει ελαφρά το κεφάλι προς τα πίσω.

Να εκπνεύσει βαθιά, έχοντας μακριά από το στόμα τη συσκευή.

Να βάλει το επιστόμιο ανάμεσα στα δόντια και να το σφραγίσει με τα χείλη.

Να γείρει το κεφάλι ελαφρά προς τα πίσω και να βάλει το στόμιο της συσκευής ανάμεσα στα δόντια, σφραγίζοντάς το με τα χείλη.

Να εισπνεύσει από το στόμα, δυνατά και βαθιά.

Χωρίς να εκπνεύσει, να αποσύρει τη συσκευή από το στόμα και να κρατήσει την αναπνοή του για περίπου 10 δευτερόλεπτα (ή όσο πιο πολύ μπορεί).

Εάν πρέπει να πάρει παραπάνω από μία δόση, να κλείσει τη συσκευή και να επαναλάβει τα βήματα 1-9, αφού περάσει τουλάχιστον ένα λεπτό.

Να εισπνεύσει από το στόμα, δυνατά και βαθιά, μέχρι να αδειάσει το περιεχόμενο της κάψουλας.

Χωρίς να εκπνεύσει, να αποσύρει τη συσκευή από το στόμα και να κρατήσει την αναπνοή του περίπου 10 δευτερόλεπτα (ή όσο πιο πολύ μπορεί).

Να ανοίξει τη συσκευή για να δει εάν έχει παραμείνει σκόνη του φαρμάκου στην κάψουλα. Εάν έχει παραμείνει, τότε να επαναλάβει τα βήματα 3-9.

10. Όταν τελειώσει με τη χρήση της συσκευής, να πετάξει την κάψουλα και να καθαρίσει το εσωτερικό της με ένα στεγνό ύφασμα ή ένα καθαρό βουρτσάκι. 11. Να κλείσει τη συσκευή και να τοποθετήσει το καπάκι της. 12. Να ξεπλύνει το στόμα με νερό, χωρίς να καταπιεί.

28 | Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

10. Όταν τελειώσει με τη χρήση της συσκευής, να τοποθετήσει το κάλυμμα στο επιστόμιο και κατεβάσει το γκρι μοχλό προς τα κάτω. 11. Να ξεπλύνει το στόμα με νερό, χωρίς να καταπιεί. ΣΗΜΕΙΟ ΠΡΟΣΟΧΗΣ: Εάν η συσκευή χρησιµοποιείται για πρώτη φορά ή έχει µείνει αχρησιµοποίητη για µεγάλο χρονικό διάστηµα (>2 εβδοµάδες) θα πρέπει πρώτα να πραγµατοποιήσει µερικά «πατήµατα» στον αέρα µε τη βοήθεια του κουµπιού που βρίσκεται στο κάτω τµήµα της συσκευής.

DISKUS

ELPENHALER

1. Ο ασθενής πρέπει να σταθεί όρθιος και με το ένα χέρι να συγκρατήσει τη συσκευή σε πλάγια θέση και ακίνητο το εξωτερικό κέλυφος, ενώ με το άλλο χέρι να περιστρέψει το εσωτερικό κινητό μέρος της συσκευής με φορά αντίθετη της φοράς των δεικτών του ρολογιού μέχρι να εμφανιστεί το επιστόμιο και να ακουστεί το χαρακτηριστικό «κλικ».

2. Να σύρει τον πλαϊνό μοχλό έως ότου ακούσει ένα ακόμη «κλικ».

Ο ασθενής πρέπει να ανοίξει τον αποθηκευτικό χώρο, να πάρει μια ταινία μίας δόσης και να το κλείσει.

Να ανασηκώσει πλήρως το κάλυμμα του στομίου, πιέζοντας ελαφρά τη διαγραμμισμένη περιοχή, να ξεκουμπώσει το στόμιο και να το σπρώξει προς τα πίσω, ώστε να αποκαλυφθεί η επιφάνεια τοποθέτησης της ταινίας.

Να κρατήσει την ταινία με τη γυαλιστερή επιφάνεια και τη μπλε γραμμή προς τα πάνω (τα στοιχεία του φαρμάκου να βρίσκονται προς τα κάτω) και να βάλει την οπή της στην προεξοχή πρόσδεσης της επιφάνειας τοποθέτησης, πιέζοντας ελαφρά. Τα κυάθια της ταινίας θα πρέπει να εφαρμόσουν στις κοιλότητες υποδοχής της επιφάνειας τοποθέτησης και οι οδηγοί θα κατευθύνουν την ταινία στη σωστή θέση.

Να κλείσει το στόμιο και να τραβήξει οριζόντια το ανάγλυφο άκρο της ταινίας που προεξέχει μέχρι αυτό να αποκολληθεί.

Να εκπνεύσει βαθιά, έχοντας μακριά από το στόμα τη συσκευή.

Να φέρει τη συσκευή στο στόμα και να τοποθετήσει τα χείλη σφιχτά γύρω από το στόμιο.

Να εισπνεύσει αργά και βαθιά από το στόμα (όχι από τη μύτη), μέχρι να γεμίσουν οι πνεύμονες.

Να κρατήσει την αναπνοή του για περίπου 5 δευτερόλεπτα (ή όσο πιο πολύ μπορεί) και ταυτόχρονα να απομακρύνει τη συσκευή από το στόμα.

Αφού εκπνεύσει, να ξεκουμπώσει το στόμιο και να βεβαιωθεί οπτικά ότι εισέπνευσε τη δόση (τα κυάθια της ταινίας να είναι άδεια). Εάν έχει παραμείνει σκόνη στα κυάθια, να επαναλάβει τα βήματα 5-10.

3. Να εκπνεύσει βαθιά, έχοντας μακριά από το στόμα τη συσκευή. 4. Να γείρει το κεφάλι ελαφρά προς τα πίσω και να βάλει το στόμιο της συσκευής ανάμεσα στα δόντια, σφραγίζοντάς το με τα χείλη. 5. Να εισπνεύσει από το στόμα, δυνατά και βαθιά. 6. Χωρίς να εκπνεύσει, να αποσύρει τη συσκευή από το στόμα και να κρατήσει την αναπνοή του για περίπου 10 δευτερόλεπτα (ή όσο πιο πολύ μπορεί). 7. Να κλείσει τη συσκευή, γυρίζοντας το κινούμενο τμήμα στην αρχική του θέση.. 8. Εάν πρέπει να πάρει παραπάνω από μία δόση, να επαναλάβει τα βήματα 1-7. 9. Να ξεπλύνει το στόμα με νερό, χωρίς να καταπιεί.

10. Να αφαιρέσει την άδεια ταινία και να κλείσει το στόμιο. 11. Να ξεπλύνει το στόμα με νερό, χωρίς να καταπιεί.

| Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 29

Special Report

HANDIHALER

INHALER & INHALER ΜΕ ΑΕΡΟΘΑΛΑΜΟ

Ο ασθενής πρέπει να σταθεί όρθιος και να κρατήσει με το ένα χέρι τη βάση της συσκευής σταθερή και με το άλλο χέρι να ανοίξει το καπάκι της και εν συνεχεία το επιστόμιο.

Ο ασθενής πρέπει να σταθεί όρθιος και να αφαιρέσει το κάλυμμα από το επιστόμιο.

Να κρατήσει τη συσκευή όρθια σε σχήμα «L», με το δείκτη στο επάνω μέρος και τον αντίχειρα στη βάση.

Να τοποθετήσει την κάψουλα στον προβλεπόμενο χώρο της βάσης και να επαναφέρει το επιστόμιο στην αρχική του θέση.

Να ανακινήσει καλά τη συσκευή και αν χρειάζεται αεροθάλαμος, να τη συνδέσει με αυτόν.

Με το επιστόμιο στραμμένο προς τα επάνω, να πιέσει το πλαϊνό κουμπί μία μόνο φορά και να το αφήσει.

Να γείρει ελαφρά το κεφάλι προς τα πίσω (με το απλό inhaler) και να εκπνεύσει βαθιά και αργά, έχοντας μακριά τη συσκευή από το στόμα.

Να εκπνεύσει βαθιά, έχοντας μακριά από το στόμα τη συσκευή.

Να γείρει ελαφρά το κεφάλι προς τα πίσω και να βάλει το στόμιο της συσκευής ανάμεσα στα δόντια, σφραγίζοντάς το με τα χείλη.

Να βάλει το επιστόμιο της συσκευής ή του αεροθαλάμου ανάμεσα στα δόντια και να το σφραγίσει με τα χείλη (ή εάν ο αεροθάλαμος διαθέτει μάσκα, να την προσαρμόσει στο πρόσωπο γύρω από το στόμα).

Να εισπνεύσει από το στόμα, δυνατά και βαθιά.

Χωρίς να εκπνεύσει, να αποσύρει τη συσκευή από το στόμα. Να κρατήσει την αναπνοή του για περίπου 10 δευτερόλεπτα (ή όσο πιο πολύ μπορεί).

Να ανοίξει το επιστόμιο για να δει εάν έχει παραμείνει σκόνη του φαρμάκου στην κάψουλα. Εάν ναι, τότε να επαναλάβει τα βήματα 4-8.

Όταν τελειώσει, να καθαρίσει το εσωτερικό της συσκευής με ένα στεγνό ύφασμα ή ένα καθαρό βουρτσάκι.

10. Να κλείσει το επιστόμιο και το καπάκι της συσκευής. 11. Να ξεπλύνει το στόμα με νερό, χωρίς να καταπιεί.

7α. Να εισπνεύσει αργά από το στόμα ενώ συγχρόνως πιέζει προς τα κάτω το επάνω μέρος της συσκευής. 7β. Στο inhaler με αεροθάλαμο, να πιέσει το πάνω μέρος της συσκευής προς τα κάτω, ώστε να ελευθερωθεί το φάρμακο στο εσωτερικό του αεροθαλάμου. Να εισπνεύσει και να εκπνεύσει το περιεχόμενο του αεροθαλάμου 4-5 φορές. 8α. Στο inhaler, να αποσύρει τη συσκευή από το στόμα xωρίς να εκπνεύσει και να κρατήσει την αναπνοή του για περίπου 10 δευτερόλεπτα (ή όσο πιο πολύ μπορεί). 8β. Να αποσύρει τον αεροθάλαμο από το στόμα και να εκπνεύσει κανονικά. 9.

Εάν πρέπει να πάρει παραπάνω από μία δόση, να επαναλάβει τα παραπάνω βήματα, αφού περάσει τουλάχιστον ένα λεπτό για το inhaler και λίγα δευτερόλεπτα για τον αεροθάλαμο από τη λήψη της πρώτης δόσης.

10. Όταν τελειώσει, να τοποθετήσει το κάλυμμα του inhaler στο επιστόμιο (αφού το αποσυνδέσει από τον αεροθάλαμο). 11. Να ξεπλύνει το στόμα με νερό, χωρίς να καταπιεί. ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν η συσκευή χρησιµοποιείται για πρώτη φορά ή έχει µείνει αχρησιµοποίητη για περισσότερες από 24 ώρες θα πρέπει πρώτα να πατήσει τουλάχιστον µια φορά στον αέρα. Ο αεροθάλαµος, προκειµένου να µη φορτιστεί µε στατικό ηλεκτρισµό, πρέπει να πλένεται µόνο µε ζεστό νερό και σαπούνι και να στεγνώνει µε τη βοήθεια του αέρα. Τέλος, ο αεροθάλαµος θα πρέπει να µη χρησιµοποιηθεί για περισσότερο από 12 µήνες (ιδιαίτερα εάν γίνεται καθηµερινή χρήση).

30 | Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

TURBUHALER

TWISTHALER

1. Ο ασθενής πρέπει να σταθεί όρθιος, να ξεβιδώσει το κάλυμμα της συσκευής και να το αφαιρέσει.

2. Με τη συσκευή σε όρθια θέση να περιστρέψει το δακτύλιο που βρίσκεται στο κάτω μέρος, όσο γίνεται προς μια κατεύθυνση (π.χ. με φορά αντίθετη της φοράς των δεικτών του ρολογιού). Στη συνέχεια να περιστρέψει το δακτύλιο προς την αντίθετη κατεύθυνση (π.χ. με φορά όμοια με αυτή των δεικτών του ρολογιού) εωσότου ακουστεί ένα «κλικ». Ο ήχος αυτός θα σημάνει ότι η συσκευή είναι έτοιμη προς χρήση.

2. Να εκπνεύσει βαθιά, έχοντας μακριά τη συσκευή από το στόμα.

3. Να εκπνεύσει βαθιά, έχοντας μακριά τη συσκευή από το στόμα. 4. Να γείρει το κεφάλι ελαφρά προς τα πίσω και να βάλει το στόμιο της συσκευής ανάμεσα στα δόντια, σφραγίζοντάς το με τα χείλη. 5. Να εισπνεύσει από το στόμα, δυνατά και βαθιά. 6. Χωρίς να εκπνεύσει, να αποσύρει τη συσκευή από το στόμα και να κρατήσει την αναπνοή του για περίπου 10 δευτερόλεπτα (ή όσο πιο πολύ μπορεί). 7. Εάν πρέπει να πάρει παραπάνω από μία δόση, να επαναλάβει τα βήματα 1-6. 8. Όταν τελειώσει, να καθαρίσει το στόμιο με ένα στεγνό ύφασμα ή ένα καθαρό βουρτσάκι και να τοποθετήσει το κάλυμμα στη συσκευή. 9. Να ξεπλύνει το στόμα με νερό, χωρίς να καταπιεί. ΠΡΟΣΟΧΗ: Αν χρησιµοποιείται για πρώτη φορά το βήµα 2 πρέπει να γινει 2 φορές.

3. Να γείρει το κεφάλι ελαφρά προς τα πίσω και να βάλει το στόμιο της συσκευής ανάμεσα στα δόντια, σφραγίζοντάς το με τα χείλη. 4. Να εισπνεύσει από το στόμα, δυνατά και βαθιά. 5. Χωρίς να εκπνεύσει, να αποσύρει τη συσκευή από το στόμα και να κρατήσει την αναπνοή του για περίπου 10 δευτερόλεπτα (ή όσο πιο πολύ μπορεί). 6. Εάν πρέπει να πάρει παραπάνω από μία δόση, να επαναλάβει τα βήματα 2-5. 7. Όταν τελειώσει, να βιδώσει το κάλυμμα στη συσκευή. 8. Να ξεπλύνει το στόμα με νερό, χωρίς να καταπιεί.

ΑΕΡΟΘΑΛΑΜΟΙ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ Οι ειδικοί αεροθάλαµοι για χρήση σε βρέφη και παιδιά είναι µικρότερου µεγέθους, ώστε να είναι πιο εύχρηστοι, ενώ µπορεί να συνδυάζουν µάσκα και επιστόµιο. Συνδέονται µε οποιαδήποτε δοσιµετρική συσκευή εισπνοών και µπορεί να διαθέτουν ειδικές βαλβίδες µειωµένης αντίστασης και εκπνοής. Επιπλέον διαθέτουν ηχητική ειδοποίηση, όταν οι εισπνοές γίνονται µε πολύ γρήγορο ρυθµό. Ο γονιός ή ο ίδιος ο ασθενής πρέπει να αφαιρέσει το πώµα από τη δοσιµετρική συσκευή εισπνοών, να την ανακινήσει καλά και να την προσαρµόσει στον αεροθάλαµο. Στη συνέχεια εφαρµόζεται η µάσκα στο πρόσωπο ή το επιστόµιο στο στόµα, σφραγίζοντας µε τα χείλη ώστε να µην υπάρχουν απώλειες κατά την εισπνοή. Το παιδί πρέπει να εισπνέει αργά και ταυτόχρονα ο γονιός ή το ίδιο το παιδί να πιέζει προς τα κάτω τη δοσιµετρική συσκευή. Η µάσκα πρέπει να παραµείνει εφαρµοσµένη στο πρόσωπο του ασθενούς για 5-6 εισπνοές µε τη χορήγηση ενός ψεκασµού. Οι παιδικοί αεροθάλαµοι µπορούν και να πλυθούν σε χλιαρό νερό µε ήπιο καθαριστικό διάλυµα ή και στο πλυντήριο πιάτων (µέχρι 70°C) και να τοποθετηθούν σε στεγνή επιφάνεια µέχρι να στεγνώσουν εντελώς.

| Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 31

ΣΥΝΤΕΤΜΗΜΕΝΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ PREVENAR 13 Πνευμονιοκοκκικός πολυσακχαριδικός ορότυπος 11, 31, 41, 51, 6A1, 6B1, 7F1, 9V1, 141, 18C1, 19A1, 19F1, 23F1 1 ( Συζευγμένος με CRM197 πρωτεΐνη‑φορέα, προσροφημένο σε φωσφορικό αργίλιο) ΕΝΕΣΙΜΟ ΕΝΑΙΩΡΗΜΑ 0,5 ML/PF.SYR

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: Υπερευαισθησία στις δραστικές ουσίες, σε κάποιο από τα έκδοχα ή στη διφθεριτική ανατοξίνη. Όπως και με τα άλλα εμβόλια, η χορήγηση του Prevenar 13 θα πρέπει να αναβάλλεται σε άτομα που υποφέρουν από οξεία, σοβαρή εμπύρετη νόσο. Ωστόσο, η παρουσία μίας ελάσσονος λοίμωξης, όπως ένα κρυολόγημα, δεν θα πρέπει να οδηγεί σε αναβολή του εμβολιασμού. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ: Το Prevenar 13 δεν πρέπει να χορηγείται ενδαγγειακά. Όπως με όλα τα ενέσιμα εμβόλια, πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμη η κατάλληλη ιατρική θεραπεία και επίβλεψη κατά τη σπάνια περίπτωση ενός αναφυλακτικού επεισοδίου μετά από τη χορήγηση του εμβολίου. Αυτό το εμβόλιο δεν πρέπει να χορηγείται ως μία ενδομυϊκή ένεση σε άτομα με θρομβοπενία ή άλλη διαταραχή της πήξης του αίματος που μπορεί να συνιστά αντένδειξη για ενδομυϊκή ένεση, αλλά μπορεί να χορηγείται υποδορίως εάν το δυνητικό όφελος αντισταθμίζει ξεκάθαρα τους κινδύνους. Το Prevenar 13 θα προστατεύει μόνο από τους ορότυπους του Streptococcus pneumoniae που περιέχονται στο εμβόλιο και δε θα προστατεύει από άλλους μικροοργανισμούς που προκαλούν διεισδυτική νόσο, πνευμονία ή μέση ωτίτιδα. Όπως με κάθε εμβόλιο, το Prevenar 13 ενδέχεται να μην προστατεύει από την πνευμονιοκοκκική νόσο όλα τα άτομα στα οποία χορηγείται. Για τα πλέον πρόσφατα επιδημιολογικά στοιχεία στη χώρα σας, συμβουλευθείτε τον αρμόδιο εθνικό οργανισμό. Άτομα με διαταραχή στην ανοσολογική απόκριση, είτε οφειλόμενη σε χρήση ανοσοκατασταλτικής θεραπείας, γενετική ανωμαλία, λοίμωξη από τον ιό ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) ή άλλες αιτίες, μπορεί να έχουν μειωμένη αντισωματική απάντηση στην ενεργητική ανοσοποίηση. Υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα ασφάλειας και ανοσογονικότητας για περιορισμένο αριθμό ατόμων με δρεπανοκυτταρική νόσο, λοίμωξη από HIV ή μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία ασφάλειας και ανοσογονικότητας για το Prevenar 13 σε άτομα άλλων ειδικών ανοσοκατεσταλμένων ομάδων (π.χ. με κακοήθειες ή νεφρωσικό σύνδρομο) και ο εμβολιασμός θα πρέπει να αξιολογείται ανά ασθενή. Αυτό το φαρμακευτικό προϊόν περιέχει λιγότερο από 1 mmol νατρίου (23 mg) ανά δόση, δηλαδή είναι ουσιαστικά «ελεύθερο νατρίου». Βρέφη και παιδιά ηλικίας 6 εβδομάδων έως 5 ετών: Σε κλινικές μελέτες, το Prevenar 13 προκάλεσε μία ανοσολογική ανταπόκριση σε όλους τους 13 ορότυπους που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο. Η ανοσολογική απόκριση για τον ορότυπο 3 μετά την αναμνηστική δόση δεν ήταν αυξημένη πάνω από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν μετά την αρχική σειρά εμβολιασμού σε βρέφη˙ η κλινική συσχέτιση αυτής της παρατηρήσης σχετικά με την πρόκληση ανοσοποιητικής μνήμης έναντι του ορότυπου 3 είναι άγνωστη. Τα ποσοστά των συμμετεχόντων που ανταποκρίθηκαν με επαρκή επαγωγή λειτουργικών αντισωμάτων (τίτλοι OPA ≥ 1:8) στους ορότυπους 1, 3 και 5 ήταν υψηλά. Ωστόσο, οι γεωμετρικοί μέσοι τίτλοι των λειτουργικών αντισωμάτων (OPA) ήταν χαμηλότεροι έναντι κάθε ενός από τους υπόλοιπους πρόσθετους ορότυπους του εμβολίου· η κλινική συσχέτιση αυτής της παρατήρησης σχετικά με την προστατευτική δραστικότητα είναι άγνωστη. Περιορισμένα στοιχεία έχουν δείξει ότι το 7‑δύναμο Prevenar (σειρά αρχικής ανοσοποίησης τριών δόσεων) επάγει αποδεκτή ανοσολογική απάντηση σε βρέφη με δρεπανοκυτταρική νόσο με ένα προφίλ ασφάλειας παρόμοιο με εκείνο που παρατηρήθηκε σε ομάδες μη υψηλού κινδύνου. Παιδιά νεότερα των 2 ετών πρέπει να λάβουν το κατάλληλο για την ηλικία τους σχήμα εμβολιασμού με Prevenar 13. Η χρήση του συζευγμένου πνευμονιοκοκκικού εμβολίου δεν αντικαθιστά τη χρήση του 23‑δύναμου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου σε παιδιά ηλικίας ≥ 2 ετών με καταστάσεις που τα προδιαθέτουν σε αυξημένο κίνδυνο διεισδυτικής νόσου οφειλόμενης σε Streptococcus pneumoniae (όπως δρεπανοκυτταρική νόσο, ασπληνία, λοίμωξη με HIV, χρόνια νόσο ή ανοσοκαταστολή). Οποτεδήποτε συστήνεται, παιδιά σε κίνδυνο ηλικίας ≥ 24 μηνών που έχουν ανοσοποιηθεί αρχικά με Prevenar 13, θα πρέπει να λαμβάνουν 23‑δύναμο πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο. Το διάστημα μεταξύ του 13‑δύναμου συζευγμένου πνευμονιοκοκκικού εμβολίου (Prevenar 13) και του 23‑δύναμου πολυσακχαριδικού πνευμονιοκοκκικού εμβολίου δεν πρέπει να είναι μικρότερο των 8 εβδομάδων. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα που να υποδεικνύουν εάν η χορήγηση του 23‑δύναμου πνευμονιοκοκκικού πολυσακχαριδικού εμβολίου σε παιδιά που δεν είχαν ή είχαν ανοσοποιηθεί με Prevenar 13, μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ανταπόκριση σε επόμενες δόσεις του Prevenar 13. Κατά τη χορήγηση της αρχικής σειράς ανοσοποίησης σε ιδιαιτέρως πρόωρα βρέφη (διάρκεια κύησης ≤ 28 εβδομάδες), θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο πιθανός κίνδυνος άπνοιας και η ανάγκη παρακολούθησης της αναπνευστικής λειτουργίας για 48‑72 ώρες, και ιδιαίτερα για τα βρέφη με προηγούμενο ιστορικό αναπνευστικής ανωριμότητας. Δεδομένου ότι το όφελος του εμβολιασμού σε αυτή την ομάδα βρεφών είναι υψηλό, ο εμβολιασμός δε θα πρέπει να αναστέλλεται ή να καθυστερεί. Για ορότυπους του εμβολίου, η προστασία έναντι της μέσης ωτίτιδας αναμένεται να είναι μικρότερη από την προστασία έναντι της διεισδυτικής νόσου. Επειδή η μέση ωτίτιδα προκαλείται από πολλούς μικροοργανισμούς εκτός των πνευμονιοκοκκικών οροτύπων που περιέχονται στο εμβόλιο, η προστασία από μέση ωτίτιδα οποιασδήποτε αιτιολογίας αναμένεται να είναι μικρή. Όταν το Prevenar 13 χορηγείται ταυτόχρονα με το Infanrix hexa (DTPa‑HBV‑IPV/Hib), τα ποσοστά των εμπύρετων αντιδράσεων είναι παρόμοια με εκείνα που παρατηρήθηκαν με την ταυτόχρονη χορήγηση του Prevenar (7‑δύναμο) και του Infanrix hexa (βλ. παράγραφο «Aνεπιθύμητες ενέργειες»). Παρατηρήθηκαν αυξημένα ποσοστά αναφοράς σπασμών (με ή χωρίς πυρετό) και υποτονικού υποαντιδραστικού επεισοδίου (HHE) με ταυτόχρονη χορήγηση του Prevenar 13 και του Infanrix hexa (βλ. παράγραφο «Aνεπιθύμητες ενέργειες»). Η αντιπυρετική θεραπεία πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τις τοπικές κατευθυντήριες γραμμές θεραπείας για τα παιδιά με διαταραχές με σπασμούς ή με ιστορικό πυρετικών σπασμών και για όλα τα παιδιά που παίρνουν Prevenar 13 ταυτόχρονα με εμβόλια που περιέχουν ολόκληρα κύτταρα κοκκύτη. ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ: Η ανάλυση των ποσοστών αναφοράς μετά την κυκλοφορία του φαρμάκου υποδεικνύει έναν πιθανό αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σπασμών, με ή χωρίς πυρετό, και HHE όταν συγκρίθηκαν ομάδες που ανέφεραν χρήση του Prevenar 13 με το Infanrix hexa με εκείνες που ανέφεραν χρήση μόνο του Prevenar 13. Οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις που αναφέρθηκαν σε κλινικές μελέτες ή από την εμπειρία μετά την κυκλοφορία του φαρμάκου για όλες τις ηλικιακές ομάδες, αναγράφονται σε αυτή την παράγραφο ανά κατηγορία οργανικού συστήματος σε φθίνουσα σειρά συχνότητας και σοβαρότητας. Η συχνότητα καθορίζεται ως εξής: πολύ συχνές (≥1/10), συχνές (≥1/100 έως < 1/10), όχι συχνές (≥1/1.000 έως <1/100), σπάνιες (≥1/10.000 έως <1/1.000), πολύ σπάνιες (<1/10.000), μη γνωστές (δεν μπορούν να εκτιμηθούν με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα). Βρέφη και παιδιά ηλικίας 6 εβδομάδων έως 5 ετών: Η ασφάλεια του εμβολίου αξιολογήθηκε σε ελεγχόμενες κλινικές μελέτες όπου 14.267 δόσεις χορηγήθηκαν σε 4.429 υγιή βρέφη από την ηλικία των 6 εβδομάδων στον πρώτο εμβολιασμό και ηλικίας 11‑16 μηνών στην αναμνηστική δόση. Σε όλες τις μελέτες σε βρέφη, το Prevenar 13 συγχορηγήθηκε με καθιερωμένα παιδιατρικά εμβόλια. Επίσης αξιολογήθηκε η ασφάλεια σε 354 προηγουμένως μη εμβολιασμένα παιδιά (ηλικίας από 7 μηνών έως 5 χρονών). Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες αντιδράσεις που αναφέρθηκαν σε παιδιά ηλικίας 6 εβδομάδων έως 5 ετών ήταν αντιδράσεις στο σημείο εμβολιασμού, πυρετός, ευερεθιστότητα, μειωμένη όρεξη, και αυξημένος και/ή μειωμένος ύπνος. Σε μία κλινική μελέτη σε βρέφη που εμβολιάστηκαν τον 2ο, 3ο και 4ο μήνα της ηλικίας τους, αναφέρθηκε πυρετός ≥ 38°C σε υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των βρεφών που έλαβαν Prevenar (7‑δύναμο) ταυτόχρονα με Infanrix hexa (28,3% έως 42,3%) σε σχέση με βρέφη που έλαβαν μόνο Infanrix hexa (15,6% έως 23,1%). Μετά από μία αναμνηστική δόση σε ηλικία 12 έως 15 μηνών, αναφέρθηκε πυρετός ≥ 38°C στο 50,0 % των βρεφών που έλαβαν Prevenar (7‑δύναμο) και Infanrix hexa ταυτόχρονα, σε σύγκριση με το 33,6% των βρεφών που έλαβαν Infanrix hexa μόνο. Οι αντιδράσεις αυτές ήταν κυρίως μέτριες (μικρότερες ή ίσες με 39°C) και παροδικές. Μία αύξηση των αντιδράσεων στο σημείο εμβολιασμού αναφέρθηκε σε παιδιά ηλικίας μεγαλύτερης των 12 μηνών συγκρινόμενα με τα ποσοστά που παρατηρήθηκαν σε βρέφη κατά τη διάρκεια της αρχικής σειράς ανοσοποίησης με Prevenar 13. Ανεπιθύμητες αντιδράσεις από κλινικές μελέτες: Σε κλινικές μελέτες, το προφίλ ασφαλείας του Prevenar 13 ήταν παρόμοιο με αυτό του Prevenar. Οι ακόλουθες συχνότητες βασίζονται στις ανεπιθύμητες αντιδράσεις που αξιολογήθηκαν στις κλινικές μελέτες του Prevenar 13: Πολύ συχνές: Μειωμένη όρεξη, πυρεξία, ευερεθιστότητα, κάθε ερύθημα στο σημείο εμβολιασμού, σκλήρυνση/πρήξιμο ή άλγος/ευαισθησία, υπνηλία, πτωχή ποιότητα ύπνου, ερύθημα στο σημείο εμβολιασμού ή σκλήρυνση/πρήξιμο 2,5 cm‑7,0 cm (μετά την αναμνηστική δόση και σε μεγαλύτερα παιδιά [ηλικίας 2 έως 5 ετών]). Συχνές: Έμετος, διάρροια, εξάνθημα, πυρεξία > 39°C, δυσκολία στην κίνηση στο σημείο εμβολιασμού (λόγω πόνου), ερύθημα στο σημείο εμβολιασμού ή σκλήρυνση/πρήξιμο 2,5 cm‑7,0 cm (μετά τη βρεφική σειρά ανοσοποίησης). Όχι συχνές: Σπασμοί (συμπεριλαμβανομένων των πυρετικών σπασμών), κνίδωση ή εξάνθημα ομοιάζον με κνιδωτικό, ερύθημα στο σημείο εμβολιασμού, σκλήρυνση/πρήξιμο > 7,0 cm, κλάμα. Σπάνιες: Αντίδραση υπερευαισθησίας συμπεριλαμβανομένου του οιδήματος προσώπου, δύσπνοιας, βρογχόσπασμου, υποτονικό‑υποαντιδραστικό επεισόδιο. Ανεπιθύμητες αντιδράσεις του Prevenar 13 που βασίζονται στην εμπειρία μετά την κυκλοφορία: Παρότι οι ακόλουθες ανεπιθύμητες αντιδράσεις του φαρμάκου δεν παρατηρήθηκαν στις κλινικές μελέτες του Prevenar 13 σε βρέφη και παιδιά, θεωρούνται ως ανεπιθύμητες ενέργειες του Prevenar 13, καθώς αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια της εμπειρίας μετά την κυκλοφορία. Καθώς οι αντιδράσεις αυτές προήλθαν από αυθόρμητες αναφορές, οι συχνότητες δεν μπορούσαν να καθοριστούν και ως εκ τούτου θεωρούνται ως μη γνωστές. Λεμφαδενοπάθεια (εντοπίζεται στην περιοχή του σημείου εμβολιασμού), αναφυλακτική/αναφυλακτοειδής αντίδραση συμπεριλαμβανομένης της καταπληξίας, αγγειοοίδημα, πολύμορφο ερύθημα, κνίδωση στο σημείο εμβολιασμού, δερματίτιδα στο σημείο εμβολιασμού, κνησμός στο σημείο εμβολιασμού, έξαψη. Πρόσθετες πληροφορίες σε ειδικούς πληθυσμούς: Άπνοια σε ιδιαιτέρως πρόωρα βρέφη (διάρκεια κύησης ≤ 28 εβδομάδες) (βλ. παράγραφο «Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση»). Παιδιά και έφηβοι ηλικίας 6 έως 17 ετών: Η ασφάλεια εκτιμήθηκε σε 592 παιδιά (294 παιδιά ηλικίας 5 έως 10 ετών τα οποία είχαν προηγουμένως ανοσοποιηθεί με μία τουλάχιστον δόση του Prevenar και 298 παιδιά ηλικίας 10 έως 17 ετών τα οποία δεν είχαν λάβει πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο). Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες σε παιδιά και εφήβους ηλικίας 6 έως 17 ετών ήταν: Πολύ συχνές: Μειωμένη όρεξη, ευερεθιστότητα, κάθε ερύθημα στο σημείο εμβολιασμού, σκλήρυνση/πρήξιμο ή άλγος/ευαισθησία, υπνηλία, πτωχή ποιότητα ύπνου, ευαισθησία στο σημείο εμβολιασμού (συμπεριλαμβανομένης της δυσκολίας στην κίνηση). Συχνές: Κεφαλαλγίες, έμετος, διάρροια, εξάνθημα, κνίδωση ή εξάνθημα ομοιάζον με κνιδωτικό, πυρεξία. Άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες έχουν προηγουμένως παρατηρηθεί σε βρέφη και παιδιά ηλικίας 6 εβδομάδων έως 5 ετών μπορεί επίσης να σχετίζονται και με αυτή την ηλικιακή ομάδα αλλά δεν παρατηρήθηκαν στη μελέτη αυτή πιθανόν λόγω του μικρού μεγέθους δείγματος. Επιπλέον πληροφορίες για τους ειδικούς πληθυσμούς: Τα παιδιά και οι έφηβοι με δρεπανοκυτταρική νόσο, λοίμωξη από HIV ή μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων παρουσιάζουν παρόμοιες συχνότητες εμφάνισης ανεπιθύμητων αντιδράσεων, με εξαίρεση τις κεφαλαλγίες, τον έμετο, τη διάρροια, την πυρεξία, την κόπωση, την αρθραλγία και τη μυαλγία, η εμφάνιση των οποίων ήταν πολύ συχνή. Ενήλικες ≥18 ετών και ηλικιωμένοι: Η ασφάλεια εκτιμήθηκε σε 7 κλινικές μελέτες που συμπεριελάμβαναν 91.593 ενήλικες ηλικίας από 18 έως 101 ετών. Το Prevenar 13 χορηγήθηκε σε 48.806 ενήλικες·2.616 (5,4 %) ηλικίας 50 έως 64 ετών και 45.291 (92,8 %) ηλικίας 65 ετών και άνω. Η μία από τις 7 μελέτες συμπεριλάμβανε ομάδα ενηλίκων (n=899) ηλικίας 18 έως 49 ετών που έλαβαν Prevenar 13 και δεν είχαν προηγουμένως εμβολιασθεί με το 23‑δύναμο πνευμονιοκοκκικό πολυσακχαριδικό εμβόλιο. Από αυτούς που έλαβαν Prevenar 13, 1.916 ενήλικες είχαν προηγουμένως εμβολιασθεί με το 23‑δύναμο πνευμονιοκοκκικό πολυσακχαριδικό εμβόλιο τουλάχιστον 3 χρόνια πριν από τη μελέτη εμβολιασμού και 46.890 ήταν ανεμβολίαστοι με το 23‑δύναμο πνευμονιοκοκκικό πολυσακχαριδικό εμβόλιο. Τάση μικρότερης συχνότητας ανεπιθύμητων ενεργειών συνδέθηκε με άτομα μεγαλύτερης ηλικίας: ενήλικες ηλικίας > 65 ετών (ανεξάρτητα από προηγούμενη κατάσταση εμβολιασμού για πνευμονιόκοκκο) ανέφεραν γενικότερα λιγότερες ανεπιθύμητες αντιδράσεις από τους νεότερους ενήλικες, με τις ανεπιθύμητες ενέργειες γενικά πιο συχνές στους πιο νέους ενήλικες, ηλικίας 18 έως 29 ετών. Συνολικά, οι κατηγορίες συχνότητας ήταν παρόμοιες για όλες τις ηλικιακές ομάδες, με εξαίρεση τον έμετο, ο οποίος ήταν πολύ συχνός (≥ 1/10) στους ενήλικες ηλικίας 18 έως 49 ετών και συχνός (≥ 1/100 έως < 1/10) σε όλες τις άλλες ηλικιακές ομάδες, ενώ η πυρεξία ήταν πολύ συχνή στους ενήλικες ηλικίας 18 έως 29 ετών και συχνή σε όλες τις άλλες ηλικιακές ομάδες. Οξύ άλγος/ευαισθησία στο σημείο εμβολιασμού και έντονος περιορισμός της κίνησης του βραχίονα ήταν πολύ συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες στους ενήλικες ηλικίας 18 έως 39 ετών και συχνές σε όλες τις άλλες ηλικιακές ομάδες. Ανεπιθύμητες αντιδράσεις από κλινικές μελέτες: Τοπικές αντιδράσεις και συστηματικά συμβάματα καταγράφηκαν καθημερινά μετά από κάθε εμβολιασμό για 14 ημέρες σε 6 μελέτες και για 7 ημέρες στην εναπομένουσα μελέτη. Οι ακόλουθες συχνότητες βασίζονται στις ανεπιθύμητες αντιδράσεις που αξιολογήθηκαν στις κλινικές μελέτες του Prevenar 13 σε ενήλικες: Πολύ συχνές: Μειωμένη όρεξη, κεφαλαλγίες, διάρροια, έμετος (σε ενήλικες ηλικίας 18 έως 49 ετών), εξάνθημα, ρίγη, κόπωση, ερύθημα στο σημείο εμβολιασμού, σκλήρυνση/πρήξιμο στο σημείο εμβολιασμού, άλγος/ευαισθησία στο σημείο εμβολιασμού (οξύ άλγος/ευαισθησία στο σημείο εμβολιασμού πολύ συχνό σε ενήλικες ηλικίας 18 έως 39 ετών), περιορισμός της κίνησης του βραχίονα (έντονος περιορισμός της κίνησης του βραχίονα πολύ συχνός σε ενήλικες ηλικίας 18 έως 39 ετών), αρθραλγία, μυαλγία. Συχνές: Έμετος (σε ενήλικες ηλικίας 50 ετών και άνω), πυρεξία (πολύ συχνή σε ενήλικες ηλικίας 18 έως 29 ετών). Όχι συχνές: Ναυτία, αντίδραση υπερευαισθησίας συμπεριλαμβανομένου του οιδήματος προσώπου, δύσπνοιας, βρογχόσπασμου, λεμφαδενοπάθεια εντοπισμένη στην περιοχή του σημείου εμβολιασμού. Συνολικά, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στις συχνότητες των ανεπιθύμητων ενεργειών όταν το Prevenar 13 χορηγήθηκε σε ενήλικες που είχαν προηγουμένως εμβολιασθεί με το πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο. Επιπλέον πληροφορίες για τους ειδικούς πληθυσμούς: Οι ενήλικες με λοίμωξη από HIV έχουν παρόμοιες συχνότητες ανεπιθύμητων αντιδράσεων, με εξαίρεση την πυρεξία και τον έμετο που ήταν πολύ συχνές και τη ναυτία που ήταν συχνή. Οι ενήλικες με μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων έχουν παρόμοιες συχνότητες εμφάνισης ανεπιθύμητων αντιδράσεων, με εξαίρεση την πυρεξία και τον έμετο που ήταν πολύ συχνές. Μεγαλύτερη συχνότητα σε ορισμένες αναμενόμενες συστηματικές αντιδράσεις παρατηρήθηκε όταν το Prevenar 13 χορηγήθηκε ταυτόχρονα με το τριδύναμο αδρανοποιημένο εμβόλιο κατά της γρίπης (TIV) συγκριτικά με τη χορήγηση TIV μόνο (κεφαλαλγία, ρίγη, εξάνθημα, μειωμένη όρεξη, αρθραλγία και μυαλγία) ή με τη χορήγηση Prevenar 13 μόνο (κεφαλαλγία, κόπωση, ρίγη, μειωμένη όρεξη και αρθραλγία). Αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών: Η αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών μετά από τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας του φαρμακευτικού προϊόντος είναι σημαντική. Επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση της σχέσης οφέλους‑ κινδύνου του φαρμακευτικού προϊόντος. Ζητείται από τους επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να αναφέρουν οποιεσδήποτε πιθανολογούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες μέσω: Ελλάδα: Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, Μεσογείων 284, GR‑15562 Χολαργός, Αθήνα, Τηλ: + 30 21 32040380/337 Φαξ: + 30 21 06549585, Ιστότοπος: http://www.eof.gr, Κύπρος: Φαρμακευτικές Υπηρεσίες, Υπουργείο Υγείας, CY‑1475 Λευκωσία, Φαξ: + 357 22608649, Ιστότοπος: www.moh.gov.cy/phs. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Pfizer Europe MA EEIG, Boulevard de la Plaine 17, 1050 Bruxelles, Βέλγιο. ΤΟΠΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: PFIZER ΕΛΛΑΣ A.E., Λ. Μεσογείων 243, 154 51 Ν. Ψυχικό, Αθήνα, Τηλ.: 210 6785800. ΤΟΠΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ: PFIZER ΕΛΛΑΣ Α.Ε. (CYPRUS BRANCH), Λεωφόρος Αθαλάσσας 26, 2ος Όροφος, Κτήριο Στεφανή, 2018 Λευκωσία, Κύπρος, Τηλ.: +357 22 817690. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: EU/1/09/590/002 ‑ 1 προγεμισμένη σύριγγα μίας δόσης (0,5 ml) με χωριστή βελόνα. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 01/2020. Prevenar 13 ενέσιμο εναιώρημα 0,5 ml/PF.SYR.: BTx1PF.SYR. με χωριστή βελόνα: ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΗ ΤΙΜΗ (ΕΛΛΑΔΑ): Νοσοκομειακή τιμή: 39,82 €, Λιανική τιμή: 63,07 €. ΛΙΑΝΙΚΗ ΤΙΜΗ (ΚΥΠΡΟΣ): 72,59 €. ΜΕ ΑΠΛΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ. ΓΙΑ ΠΛΗΡΕΙΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΚΑΛΕΙΣΘΕ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙΤΕ ΣΤΟΝ ΤΟΠΙΚΟ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟ.

PREVENAR & PREVENAR 13: 20 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ1-3

20 χρόνια µαζί

καταφέραµε να συµβάλλουµε στην προστασία έναντι του πνευµονιόκοκκου1-3

1. Περίληψη Χαρακτηριστικών του Προϊόντος Prevenar 13, 01/2020. 2. Esposito S, Principi N. Impacts of the 13-Valent Pneumococcal Conjugate Vaccine in Children. J Immunol Res. 2015;2015:591580. 3. Prevenar: EPAR-Product information, last updated 24 Nov 2017.

Pfizer Ελλάς Α.Ε.,, Λ. Μεσογείων 243, Ν. Ψυχικό 15451, Αθήνα, Ελλάδα, Τηλ. Επικοινωνίας 210-6785800, Αριθ. Γ.Ε.ΜΗ. 000242901000 Pfizer Ελλάς (Cyprus Branch),, Λ. Αθαλάσσας 26, 2ος όροφος Κτήριο Στεφανή, Λευκωσία 2018, Κύπρος, Τηλ. Επικοινωνίας: +357-22817690

PP-PNP-GRC-0021-JUL20

Θεραπευτικές ενδείξεις1: Ενεργητική ανοσοποίηση για την πρόληψη της διεισδυτικής νόσου, της πνευµονίας και της οξείας µέσης ωτίτιδας που προκαλούνται από το Streptococcus pneumoniae σε βρέφη, παιδιά και εφήβους ηλικίας από 6 εβδοµάδων έως 17 ετών. ∆οσολογία1: Βρέφη ηλικίας 6 εβδοµάδων-6 µηνών: Το συνιστώµενο σχήµα εµβολιασµού αποτελείται από τέσσερις δόσεις, 0,5 ml η κάθε µία. Η αρχική σειρά ανοσοποίησης σε βρέφη αποτελείται από τρεις δόσεις, µε την πρώτη δόση να δίνεται συνήθως σε ηλικία 2 µηνών και µε διάστηµα τουλάχιστον 1 µήνα µεταξύ των δόσεων. Η πρώτη δόση µπορεί να χορηγηθεί το νωρίτερο στην ηλικία των έξι εβδοµάδων. Η τέταρτη (αναµνηστική) δόση συνιστάται στην ηλικία µεταξύ 11 και 15 µηνών. Τρόπος χορήγησης1: Το εµβόλιο πρέπει να χορηγείται µε ενδοµυϊκή ένεση. Προτιµώµενες περιοχές είναι η προσθιοπλάγια περιοχή του µηρού (έξω πλατύς µηριαίος µυς) στα βρέφη ή ο δελτοειδής µυς στο άνω τµήµα του βραχίονα στα παιδιά και τους ενήλικες. Η συνοπτική Περίληψη Χαρακτηριστικών του Προϊόντος δηµοσιεύεται σε επόµενη σελίδα του παρόντος. ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Η χρήση του Prevenar 13 πρέπει να καθορίζεται µε βάση τις επίσηµες συστάσεις, λαµβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο της διεισδυτικής νόσου και της πνευµονίας στις διάφορες ηλικιακές οµάδες, υποκείµενες συννοσηρότητες, όπως και τη διακύµανση στην επιδηµιολογία των οροτύπων στις διάφορες γεωγραφικές περιοχές.1 Η συχνότητα των οροτύπων και των οροοµάδων του πνευµονιόκοκκου διαφέρει ανάλογα µε τον τύπο της πνευµονιοκοκκικής νόσου, την ηλικία του ασθενούς, τις υποκείµενες νόσους και τις διάφορες γεωγραφικές περιοχές, παράµετροι οι οποίες επηρεάζουν την αποτελεσµατικότητα του εµβολίου σε κάθε χώρα. Το Prevenar 13 θα προστατεύει µόνο από τους ορότυπους του Streptococcus pneumoniae που περιέχονται στο εµβόλιο και δε θα προστατεύει από άλλους µικροοργανισµούς που προκαλούν διεισδυτική νόσο, πνευµονία ή µέση ωτίτιδα. Όπως µε κάθε εµβόλιο, το Prevenar 13 ενδέχεται να µην προστατεύει από την πνευµονιοκοκκική νόσο όλα τα άτοµα στα οποία χορηγείται.1 Η υπερευαισθησία (π.χ. αναφυλαξία) σε κάποιο από τα συστατικά του Prevenar 13 ή σε οποιοδήποτε εµβόλιο που περιέχει διφθεριτιδική ανατοξίνη αποτελεί αντένδειξη για τη χρήση του Prevenar 13.1 Οι πιο συχνές ανεπιθύµητες ενέργειες που αναφέρθηκαν σε παιδιά ηλικίας 6 εβδοµάδων έως 5 ετών ήταν αντιδράσεις στο σηµείο εµβολιασµού, πυρετός, ευερεθιστότητα, µειωµένη όρεξη και αυξηµένος και/ή µειωµένος ύπνος. Οι πιο συχνές ανεπιθύµητες ενέργειες σε παιδιά και εφήβους ηλικίας 6 έως 17 ετών ήταν αντιδράσεις στο σηµείο εµβολιασµού (ερύθηµα, σκλήρυνση/πρήξιµο ή άλγος/ευαισθησία, συµπεριλαµβανοµένης της δυσκολίας στην κίνηση), ευερεθιστότητα, υπνηλία, πτωχή ποιότητα ύπνου, πυρεξία, κεφαλαλγίες, µειωµένη όρεξη, έµετος, διάρροια, εξάνθηµα, κνίδωση ή εξάνθηµα οµοιάζον µε κνιδωτικό.1 Επειδή η πνευµονία µπορεί να προκληθεί και από άλλους µικροοργανισµούς εκτός των οροτύπων του S. Pneumoniae που περιέχονται στο εµβόλιο, η προστασία έναντι της πνευµονίας οποιασδήποτε αιτιολογίας αναµένεται να είναι χαµηλότερη από ό,τι για τη διεισδυτική πνευµονιοκοκκική νόσο. Επειδή η µέση ωτίτιδα µπορεί να προκληθεί και από άλλους µικροοργανισµούς εκτός των οροτύπων του S. Pneumoniae που περιέχονται στο εµβόλιο, η προστασία έναντι της µέσης ωτίτιδας οποιασδήποτε αιτιολογίας αναµένεται να είναι χαµηλότερη από ό,τι για τη διεισδυτική πνευµονιοκοκκική νόσο. Η ανοσολογική απόκριση για τον ορότυπο 3 µετά την αναµνηστική δόση δεν ήταν αυξηµένη πάνω από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν µετά την αρχική σειρά εµβολιασµού σε βρέφη·η κλινική συσχέτιση αυτής της παρατήρησης σχετικά µε την πρόκληση ανοσολογικής µνήµης για τον ορότυπο 3 είναι άγνωστη.1

Special Report

ΟΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ

Πώς θα σχεδιάσετε µια ολοκληρωµένη υπηρεσία

για τους ασθενείς με παθήσεις του αναπνευστικού Η βελτιστοποίηση στη χρήση των πάσης φύσεως πόρων στην υγεία αποτελεί επιτακτική ανάγκη, δεδομένης της οικονομικής κατάστασης παγκοσμίως, γεγονός που επιταχύνει τις διαδικασίες ώστε το φαρμακείο να ενταχθεί πιο ενεργά στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Η βέλτιστη ενσωμάτωση επιτυγχάνεται μέσω των υπηρεσιών που προσφέρει ο φαρμακοποιός, οι οποίες στο μέλλον θα απαιτούν την όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή του στην παροχή φροντίδας στους ασθενείς.

Λευτέρης Μαρίνος MSc. Φαρμακοποιός, γραμματέας ΟΣΦΕ & ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ

τη μελέτη των Castillo, Burgos, Gascónc (2015), που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό έντυπο Archivos De Bronconeumologia, οι συντάκτες βάζουν στο επίκεντρο το ρόλο του φαρμακοποιού στη διαχείριση κοινών χρόνιων παθήσεων και συγκεκριμένα σε αυτές του αναπνευστικού συστήματος. Καταγράφουν δε τα πέντε βασικά σημεία, στα οποία ο φαρμακοποιός μπορεί αποδεδειγμένα να συμβάλλει και πάνω σε αυτά προτείνουν να βασιστεί ο σχεδιασμός της παροχής φροντίδας για τους ασθενείς:

1. Έγκαιρη διάγνωση: Μελέτες έχουν δείξει ότι οι φαρμακοποιοί είναι σε θέση να βοηθήσουν στον εντοπισμό αυτών των ασθενών ή στην ευαισθητοποίηση των ειδικών ομάδων του πληθυσμού που είναι πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα στο αναπνευστικό. Σκοπός της ευαισθητοποίησης είναι η υιοθέτηση από τον πληθυσμό ενός τρόπου ζωής που είτε θα αποτρέψει την εμφάνιση της νόσου, είτε θα την καθυστερήσει είτε θα την κρατήσει ελεγχόμενη με τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις. Στην υπηρεσία περιλαμβάνεται η συμπλήρωση ερωτηματολογίου από τους ασθενείς αλλά και η μέτρηση κάποιων δεικτών εισπνοής-εκπνοής μέσα στο φαρμακείο, εξέταση που στις μελέτες φαίνεται πως οι φαρμακοποιοί είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί.

34 | Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

2. ∆ιακοπή καπνίσματος: Στη βιβλιογραφία υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι δράσεις διακοπής καπνίσματος μέσα στα φαρμακεία έχουν θετικά αποτελέσματα στο ποσοστό των ανθρώπων που σταματούν την ανθυγιεινή συνήθεια άρα συμβάλλουν –σε συνδυασμό με τις ειδικές κλινικές– στη μάχη κατά του τσιγάρου. 3. Παρακολούθηση χρόνια πασχόντων: Πρόκειται για τη φαρμακευτική υπηρεσία με τις περισσότερες μελέτες, κυρίως σχετικά με τη ΧΑΠ και το άσθμα. Τα φαρμακεία δίνουν θετικά αποτελέσματα στην προσήλωση στην αγωγή, στη χρήση των εισπνευστικών συσκευών, στον αντιγριπικό εμβολιασμό και στη διακοπή του καπνίσματος, με οφέλη όπως τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, τη μείωση των ιατρικών επισκέψεων και των δαπανών υγείας.

4. Συνεχής επαγγελματική εξέλιξη: Οι περισσότεροι φαρμακοποιοί που προσφέρουν υπηρεσίες όπως οι παραπάνω έχουν λάβει κατάλληλη εκπαίδευση, πάνω στην οποία βασίζεται σημαντικό μέρος της επιτυχίας τους. Μελέτες δείχνουν ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για τους φαρμακοποιούς, π.χ. στην κατανόηση και προσέγγιση των εισπνεόμενων θεραπειών.

5. Ολοκληρωμένη φροντίδα: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα φαρμακεία της κοινότητας είναι η μεγιστοποίηση του επιπέδου συνεργασίας και ο συντονισμός τους με τους ιατρούς. Η αλληλοενημέρωση μεταξύ των επαγγελματιών υγείας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε προγράμματος φροντίδας υγείας που συμπεριλαμβάνει το φαρμακείο, ενώ είναι απαραίτητος ο συντονισμός τους μέσω ενός κοινού κλινικού ιστορικού και ηλεκτρονικών συστημάτων συνταγογράφησης. ●

Οργάνωση - Λειτουργία Φαρμακείου

Θεόδωρος Κωνσταντινίδης:

Πώς οι φαρμακοποιοί θα πραγματοποιούν τεστ για τον κορονοϊό στα φαρμακεία τους Αποκλειστική συνέντευξη στη Βάσω Καλυβιώτηα και στο f.daily

Το Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος, του Τμήματος Ιατρικής, Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Θεόδωρου Κωνσταντινίδη εμφανίζει ένα σημαντικό έργο στο πλαίσιο της συνεργασίας με τους φαρμακοποιούς. Συγκεκριμένα έχει οργανώσει τρία Συμπόσια Φαρμακοεπιδημιολογίας σε συνεργασία με το Φ.Σ. Έβρου, ενώ διοργανώνει και το Π.Μ.Σ. «Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας: Κοινωνική Ιατρική και Φαρμακευτική Φροντίδα», όπου συμμετέχουν αρκετοί φαρμακοποιοί. Θα ήθελα να μας εξηγήσετε τι αφορά το project που έχετε ετοιμάσει. Η νέα μας ερευνητική πρόταση αποτελεί μια πρόταση συνεργασίας ανάμεσα στο Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος, του Τμήματος Ιατρικής Δ.Π.Θ., το Εργαστήριο SWITCH (Software and Interactive Technologies Lab) του Τμήματος Πληροφορικής, Α.Π.Θ. με διευθυντή τον Ιωάννη Σταμέλο, και τους φαρμακοποιούς των κοινοτικών φαρμακείων. Συγκεκριμένα, στοχεύουμε στη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας στην επιδημιολογική επιτήρηση της COVID-19 με την ενεργή συμμετοχή των φαρμακοποιών. Η ερευνητική πρόταση κατατέθηκε στο πλαίσιο της προκήρυξης «4η Προκήρυξη Δράσης "Επιστήμη και Κοινωνία" Εμβληματική Δράση "Παρεμβάσεις προς αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19"» από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας. Καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε στη μορφοποίηση της πρότασης ο Ηλίας Κατσογιάννης, φαρμακοποιός, MSc και εξωτερικός συνεργάτης του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος Δ.Π.Θ. Η συγκεκριμένη μελέτη μπορεί να πραγματοποιηθεί εύκολα και γρήγορα με τη χρήση των τεστ αντισωμάτων μέσα στο χώρο του κοινοτικού φαρμακείου. Θεόδωρος Κωνσταντινίδης, καθηγητής Ιατρικής Δ.Π.Θ., Διευθυντής Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος

36 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Τα τεστ αντισωμάτων πώς ακριβώς θα γίνονται και τι ποσοστό ασφάλειας παρέχουν; Τα τεστ αντισωμάτων είναι σχετικά απλά στη χρήση τους και τους

χειρισμούς τους. Απαιτούνται λίγες σταγόνες αίμα (ανάλογο με τη γνωστή μέτρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, που ήδη πραγματοποιείται σε κοινοτικά φαρμακεία) και ένα ειδικό διάλυμα που περιέχεται στο σχετικό kit. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται σε 15-20 λεπτά και ταυτόχρονα ο φαρμακοποιός θα συμπληρώνει ένα σύντομο ιστορικό με τον εξεταζόμενο. Στο ιστορικό θα διερευνάται η καταγραφή των πιθανών συμπτωμάτων που σχετίζονται με την COVID-19 και άλλες ερωτήσεις (δημογραφικά, σωματομετρικά χαρακτηριστικά, συνοσηρότητες, φαρμακευτική αγωγή, ταξιδιωτικό ιστορικό, ιστορικό ύποπτων επαφών κ.ά.). Όλα τα στοιχεία αυτά θα ενσωματώνονται σε ειδική πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί για τη συγκεκριμένη μελέτη και θα έχουν ως στόχο να υπάρχει πλήρες προφίλ του συμμετέχοντος.

Υπάρχουν προβλέψεις ασφαλείας για τυχόν θετικά κρούσματα και τρόπους διαχείρισής τους στο φαρμακείο; Η διαδικασία θα πρέπει να πραγματοποιείται ιδανικά σε ένα ξεχωριστό χώρο από το «φαρμακοπωλείο» και ο φαρμακοποιός θα χρησιμοποιεί τα προβλεπόμενα από τις υγειονομικές διατάξεις ατομικά μέσα προστασίας. Η διαχείριση των θετικών κρουσμάτων θα γίνεται σύμφωνα με το ισχύον υγειονομικό πρωτόκολλο, ενώ θα διατηρείται από το φαρμακοποιό η ανωνυμία των εμπλεκομένων.

Τι εξοπλισμό θα απαιτεί αυτό για τον φαρμακοποιό; Στην αγορά αυτή τη στιγμή διατίθενται τεστ αντισωμάτων υψηλής ευαισθησίας και η επιλογή τους οφείλει να γίνει με μεγάλη προσοχή και με τις απαραίτητες πιστοποιήσεις, ώστε να γίνει επεξεργασία μοντέλου που να εξασφαλίζει τη βέλτιστη θετική και αρνητική προ-

γνωστική αξία. Συνεπώς, δεν απαιτείται κάποιος ιδιαίτερος εξοπλισμός αλλά η πιστοποιημένη διαχείριση των συμμετεχόντων και των δεδομένων τους από το φαρμακοποιό.

Θα μπορούν να πιστοποιηθούν όλοι οι φαρμακοποιοί και τι χρόνος θα απαιτείται για αυτήν την πιστοποίηση; Το πρόγραμμα, αν αυτό εγκριθεί, θα έχει φυσικά πιλοτικό χαρακτήρα. Ωστόσο ο σχεδιασμός γίνεται με την προοπτική να μπορεί να συμπεριλάβει όλους τους ενδιαφερόμενους φαρμακοποιούς, αν κάτι τέτοιο κριθεί στο μέλλον απαραίτητο. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα έχει τέτοια μορφή, ώστε ένας φαρμακοποιός να μπορεί να το επεξεργαστεί σε ιδανικό για αυτόν χρόνο και το περιεχόμενό του δεν θα υπερβαίνει τις δυο ώρες παρακολούθησης. Ο φαρμακοποιός θα μπορεί να το μελετάει όπως επιθυμεί και στη συνέχεια να δίνει ένα διαδικτυακό τεστ (γνώσεων και δεξιοτήτων), στο οποίο θα βαθμολογείται σχετικά με την επαρκή κατανόηση του πρωτοκόλλου και των βασικών εννοιών και ενεργειών που χρειάζονται για αυτή τη δράση.

Εκτιμάτε ότι ο χώρος του φαρμακείου έχει περιθώρια ανάπτυξης καινοτόμων υπηρεσιών; Πιστεύουμε ότι ο χώρος του φαρμακείου είναι ο ζωτικός χώρος ανάπτυξης των καινοτόμων υπηρεσιών. Είναι σταθμός πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που θα πρέπει να αξιοποιηθεί από το ελληνικό κράτος, καθώς τα φαρμακεία εμφανίζουν μια ιδιαίτερα σημαντική διασπορά σε όλη την επικράτεια. Οι φαρμακοποιοί μπορούν και πρέπει να αναδείξουν το σημαντικό ρόλο που είναι σε θέση να διαδραματίσουν, καθώς στη νέα εποχή που έρχεται, οι υπηρεσίες είναι αυτές που θα διαφοροποιούν τους διάφορους επαγγελματίες και ιδιαίτερα τους επαγγελματίες υγείας. ●

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 37

Οργάνωση - Λειτουργία Φαρμακείου

Πρωτόκολλο μελέτης για την εμπλοκή

των ελληνικών φαρμακείων στον έλεγχο της πανδημίας

Ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα που θα μπορούσε κανείς να βγάλει από αυτούς τους μήνες που διαρκεί η πανδημία της COVID-19 είναι ότι τα κοινοτικά φαρμακεία μπορούν να προσφέρουν στην προάσπιση της δημόσιας υγείας με πολλούς περισσότερους τρόπους από ό,τι πιθανόν να είναι αντιληπτό ακόμα και από την πολιτεία και ότι σίγουρα οφείλουμε να αναδείξουμε αυτές τις ανεκμετάλλευτες δυνατότητες του δικτύου μας σε όλους τους ενδιαφερομένους.

Ηλίας Κατσόγιαννης Φαρμακοποιός, ΜSc Εκτίμηση και διαχείριση Περιβαλλοντικού, Επαγγελματικού και Φαρμακευτικού Κινδύνου

υσικά αυτό δεν είναι προνόμιο μόνο των ελληνικών κοινοτικών φαρμακείων, καθώς ο διεθνής χαρακτήρας αυτής της κρίσης ανέδειξε αντίστοιχα κενά και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, όμως η περίπτωση της χώρας μας έχει την ιδιαιτερότητα μιας αναλογικά ομοιόμορφης διασποράς των φαρμακείων σε όλη την επικράτεια, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες που ήδη προσφέρουμε –και μπορούμε να προσφέρουμε εάν μας ζητηθεί– να έχουν εξαιρετικά μεγάλη κάλυψη πληθυσμιακά. Τα κοινοτικά φαρμακεία δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς για την επιδημιολογική επιτήρηση και αυτό είναι πραγματικά απορίας άξιο, διότι αποτελούν έτοιμες δομές σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας με εξειδικευμένο προσωπικό που είναι πρόθυμο να συνεχίσει να εκπαιδεύεται και έχει το γνωσιακό υπόβαθρο να βοηθήσει στην επιδημιολογική καταγραφή πολλών δεδομένων που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία. Η περίπτωση της πανδημίας είναι ίσως η ιδανική περίπτωση για το πώς τα φαρμακεία θα μπορούσαν να δίνουν σε πραγματικό χρόνο μια «φωτογραφία» της ανοσολογικής απάντησης του πληθυσμού της χώρας. Με την υποστήριξη και τη συνεργασία του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος του Τμήματος Ιατρικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Θεόδωρου Κωνσταντινίδη, που μου κάνουν την τιμή να με αντι-

38 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

μετωπίζουν ως επιστημονικό συνεργάτη τους, δημιουργήσαμε ένα πρωτόκολλο μελέτης με πιλοτικό χαρακτήρα προκειμένου να αποδείξουμε πόσο σημαντική θα ήταν η εμπλοκή των κοινοτικών φαρμακείων στον έλεγχο της πανδημίας. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της συνεργασίας είναι ότι διαφαίνεται πλέον ξεκάθαρα η ανάγκη συνεργασίας της ακαδημαϊκής κοινότητας με τους επαγγελματίες υγείας πρώτης γραμμής –που στην προκειμένη περίπτωση είναι οι φαρμακοποιοί– για τη συγκέντρωση και αξιοποίηση δεδομένων που αφορούν τη δημόσια υγεία. Πρόκειται δηλαδή για έρευνα στο πεδίο και σε πραγματικό χρόνο και όχι συλλογή δεδομένων από βάσεις δεδομένων ετεροχρονισμένα με όσα σφάλματα αυτό μπορεί να εισάγει στη διαδικασία. Η μελέτη περιγράφει πλήρως τη διαδικασία από το στάδιο της εκπαίδευσης των φαρμακοποιών, τη διενέργεια των τεστ αντισωμάτων, τη δημιουργία πλατφόρμας εισαγωγής των αποτελεσμάτων σε πραγματικό χρόνο και τη στατιστική επεξεργασία των τελικών δεδομένων. Είναι ένα αρκετά φιλόδοξο πρόγραμμα που ελπίζουμε να χρηματοδοτηθεί και είναι ίσως η πρώτη πρόταση που χρησιμοποιεί τόσο εκτενώς το δίκτυο των φαρμακείων και τις δυνατότητες που αυτό μπορεί να παρέχει για την προστασία της δημόσιας υγείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι εις γνώσιν μας και μέχρι τη στιγμή που κατατέθηκε η πρόταση δεν έχει ξεκινήσει αντίστοιχη μελέτη σε κάποια άλλη χώρα, γεγονός που θα την καθιστούσε σημαντικό προηγούμενο σε διεθνές επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση η προσπάθεια ανάδειξης και τεκμηρίωσης των πολλαπλών ρόλων του σύγχρονου φαρμακείου είναι αγώνας αντοχής, μαραθώνιος και όχι αγώνας ταχύτητας. Είναι ένας αγώνας που πρέπει να συνεχίσουμε να δίνουμε με συνέπεια και όχι αποσπασματικά. ●

ν ά υ ν ο ά π υ μ ο α π σ μ ό α κ σ ι ρ ό ι κ ε ι θ ρ ΑΑννττιιφφψεθίρεες ςι κόκνόιδνιδεςεςμμιαιαςςχχρρήήσσηηςς για για ψείρε &&

Με την αγορά κάθε προϊόντος Licener η εταιρεία Health Plus από 1/5/2020 έως 30/10/2020 προσφέρει 0,25€ στον οργανισμό ‘Το Χαμόγελο του Παιδιού’

Τo απόλυτο όπλο Τo όπλο στηαπόλυτο μάχη με τις ψείρες στη μάχη με τις ψείρες

... Nέο πρωτοποριακό προϊόν για ...την Nέο πρωτοποριακό προϊόν γιακόνιδας αντιμετώπιση της ψείρας & της την της ψείρας & της κόνιδας μεαντιμετώπιση μία μόνο χρήση! σε 10 λεπτά! με μία μόνο χρήση! σε 10 λεπτά! 

Βασισμένο στο φυσικό ενεργό συστατικό «Neem-extract»

 100% αποτελεσματικό (μελέτες in-vitro & in-vivo) • Βασισμένο στο φυσικό ενεργό συστατικό «Neem-extract»  Εξοντώνει τις ψείρες & τα αυγά τους με μία μόνο χρήση • 100% αποτελεσματικό (μελέτες in-vitro & in-vivo)

• Εξοντώνει τις ψείρες & τα αυγάελεγμένο τους με μία μόνο χρήση Είναι κλινικά & δερματολογικά και διατίθεται σε συσκευασία των 100ml Είναι κλινικά & δερματολογικά ελεγμένο και διατίθεται σε συσκευασία των 100ml

ΣΤΑ MONO ΑΚΕΙΑ Μ Ρ ΦΑ

ΣΤΑ MONO ΑΚΕΙΑ Μ ΦΑΡ

Αθήνα: Λεωφ. Αγίας Μαρίνας 9, ΒΙ.ΠΕ. Κορωπίου, 19400, Κορωπί τηλ.: 801.700.77.01 (αστική χρέωση) 210.9641.162  fax: 210.9600.954 Αθήνα:  web site: www.health-plus.gr e-mail: info@health-plus.gr Λεωφ. Αγίας Μαρίνας 9, ΒΙ.ΠΕ. Κορωπίου, 19400, Κορωπί τηλ.: 801.700.77.01Θεσσαλονίκη: (αστική χρέωση) Mακρυγιάννη 42, 57001 Θέρμη  τηλ./fax: 2310.540575 210.9641.162 • fax: 210.9600.954 Κύπρου: site: www.health-plus.gr e-mail: info@health-plus.gr • web Αντιπρόσωπος  ΙΑΜΑ PHARMACEUTICALS Ltd τηλ.: 2520.9500 Θεσσαλονίκη:

Mακρυγιάννη 42, 57001 Θέρμη • τηλ./fax: 2310.540575 Αντιπρόσωπος Κύπρου: ΙΑΜΑ PHARMACEUTICALS Ltd • τηλ.: 2520.9500

Special Report

Αξίζει να σπουδάσεις

Φαρμακευτική στην Ελλάδα; Αυτό το ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει ο Φαρμακευτικός Κόσμος με ένα ειδικό αφιέρωμα που συνεχίζεται και σε αυτό το τεύχος και περιλαμβάνει τοποθετήσεις και άρθρα από όλες τις εμπλεκόμενες με την εκπαίδευση πλευρές. Επαγγελματίες φαρμακοποιοί, αναλυτές, καθηγητές αλλά και οι ίδιοι οι φοιτητές περιγράφουν από τη δική τους ματιά τη Φαρμακευτική Παιδεία σήμερα, επισημαίνοντας τα θετικά, εντοπίζοντας τις αδυναμίες και προσφέροντας τις δικές τους προτάσεις βελτίωσης. Σε αυτό το τεύχος καταγράφονται οι γνώσεις και οι δεξιότητες που πρέπει να έχουν οι απόφοιτοι των Φαρμακευτικών Τμημάτων αλλά

40 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

δεν περιλαμβάνονται στα προγράμματα σπουδών. Πρόκειται για μαθήματα που αφορούν τη διοίκηση επιχειρήσεων και το σύγχρονο μάνατζμεντ, τουλάχιστον για όσους επιθυμούν να ανοίξουν φαρμακείο και να στήσουν μια βιώσιμη επιχείρηση, αλλά και για μαθήματα που θα καταστήσουν το μελλοντικό φαρμακοποιό ικανό να παρέχει φροντίδα εστιασμένη στον ασθενή.

Προϊόντα για την αντιμετώπιση της ξηροστομίας Στοματικό διάλυμα χωρίς αλκοόλη 250ml Ενυδατικό ζελέ 40ml

Απαλή οδοντόκρεμα 50ml

Στοματικό σπρέι τύπου gel 50ml

Σύγχρονα ειδικά προϊόντα που προάγουν μια καλύτερη στοματική υγιεινή, απαλά αλλά συγχρόνως αποτελεσματικά. Συστήνονται για στεγνά ή ευαίσθητα στόματα

ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ

ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΣΙΕΛΟΥ

Στοματικό διάλυμα χωρίς αλκοόλη & Απαλή οδοντόκρεμα

Ενυδατικό ζελέ & Στοματικό σπρέι τύπου gel

Προάγουν τη φρεσκάδα της αναπνοής

Άμεση, μεγάλης διάρκειας ανακούφιση της ξηροστομίας

Ελαφρά αρωματισμένα: δεν προκαλούν κάψιμο ή ερεθισμό

Σχηματίζουν ένα ενυδατικό στρώμα πάνω στις στοματικές επιφάνειες

Συμβάλλουν στη μείωση των βακτηριδίων που δημιουργούν την οδοντική πλάκα Χωρίς αλκοόλη (οινόπνευμα), χωρίς Saudium Lauryl Sulphate (αφρώδη ουσία) Περιέχουν φθόριο και ξυλιτόλη Ενεργά στοματικά ένζυμα Τα ενεργά συστατικά των προϊόντων Bioxtra είναι: Ξυλιτόλη, Λακτοφερρίνη (Lactoferrin), Σύστημα της γαλακτοπεροξειδάσης (Lactoperoxidase system), Λυσοζύμη, Εκχυλίσματα από πρωτόγαλα, Ενυδατικοί παράγοντες.

Προάγουν τη φρεσκάδα της αναπνοής Ενεργά στοματικά ένζυμα Προτείνονται από οδοντίατρους, γιατρούς και φαρμακοποιούς σε όλα τα άτομα που υποφέρουν από έλλειψη σιέλου καθώς και στα άτομα που φορούν οδοντοστοιχίες. Συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.

ΤΗΛ. 800 11 75222 (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ Α

plac@otenet.gr www.placcontrol.gr ΤΗΛ. 800 11 75222

(ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ)

info@placcontrol.gr www.placcontrol.gr

Special Report

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΉΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οι σπουδές να εστιάζουν

στον ασθενή και όχι στα προϊόντα φαρμακείου Οποιαδήποτε αλλαγή στο ρόλο του φαρμακοποιού και το περιεχόμενο της επαγγελματικής του πρακτικής, που θα εστιάζει όχι πλέον στο προϊόν αλλά στον ασθενή, προϋποθέτει τη δημιουργία, αργά ή γρήγορα, των δομών εκείνων που θα εξασφαλίσουν την αναπαραγωγή και ανανέωση αυτού του νέου προτύπου. Κυρίαρχη θέση στις δομές αυτές καταλαμβάνει το πανεπιστήμιο και ειδικότερα τα εγχώρια δημόσια φαρμακευτικά τμήματα, τα οποία φυσιολογικά θα πρέπει να αποτελούν το χώρο μέσα στον οποίο θα πρέπει να διαμορφώνεται επιστημονικά και δεοντολογικά ο μελλοντικός φαρμακοποιός.

Βασίλης Μπιρλιράκης φαρμακοποιός, MSc Φαρμακευτική Φροντίδα & Φαρμακοθεραπεία, ΜΒΑ Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, μέλος του Φ.Σ. Μαγνησίας, vbirlirakis@yahoo.gr

ναν τέτοιο ρόλο δεν μπορούν να τον επιτελέσουν τα υφιστάμενα πανεπιστημιακά τμήματα, τουλάχιστον όχι με την υπάρχουσα μορφή τους, καθώς: 1. Το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών είναι εστιασμένο στο πεδίο της φαρμακοχημείας, της τεχνολογίας φαρμάκων, της φαρμακογνωσίας και πολύ λιγότερο της φαρμακολογίας και φαρμακοθεραπείας. Ουσιαστικά το πρόγραμμα σπουδών είναι δομημένο ώστε ο φαρμακοποιός να βγαίνει με ένα πολύ μεγάλο εύρος γνώσεων επί της σύνθεσης των φαρμάκων (γνώση εστιασμένη στο προϊόν) και ένα πολύ στενό εύρος γνώσεων επί της χρήσης των φαρμάκων (ελάχιστη εστίαση στον ασθενή). Τα τμήματα φαρμακευτικής στη χώρα μας δημιουργούν στρατιές φαρμακοποιών έτοιμων για να εργαστούν στα φαρμακεία της δεκαετίας του… ‘20 ή στις ελάχιστες θέσεις μιας φθίνουσας εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας.

42 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

2. Οι χρησιμοποιούμενες παιδαγωγικές μέθοδοι εστιάζονται στην καθηγητική αυθεντία και στην οργάνωση της γνώσης γύρω από συγκεκριμένη θεματολογία. Ο καθηγητής είναι πομπός συγκεκριμένου πακέτου γνώσεων, τις οποίες ο φοιτητής παθητικά οφείλει να αφομοιώσει. Το αποτέλεσμα είναι να έχει ριζωθεί ένα παιδαγωγικό μοντέλο βασισμένο στην απομνημόνευση, που δεν ωθεί τον φοιτητή στην αναζήτηση της γνώσης, την κατανόηση, τη σκέψη και την επίλυση προβλημάτων. Εν τέλει, η γνώση που λαμβάνει ο σημερινός φοιτητής φαρμακευτικής κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών σπουδών, μεταδιδόμενη μέσα από παιδαγωγικά μοντέλα μιας άλλης εποχής και βασισμένη σε ανάγκες άλλων δεκαετιών (σε συνδυασμό με τη μετέπειτα αδιαφορία ή αδυναμία –συλλογική και ατομική– για περαιτέρω διεύρυνση της γνώσης) δεν του δίνει τη δυνατότητα να αναγνώσει και να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες του ασθενή και του συστήματος υγείας. Θα πρέπει λοιπόν να πείσουμε τους πανεπιστημιακούς μας δασκάλους για την ανάγκη μετασχηματισμού των εγχώριων δημόσιων τμημάτων φαρμακευτικής προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης ενός δυναμικού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος γνώσης και εμπειρίας, που θα χαρακτηρίζεται από: Περιεχόμενο σπουδών που θα επιτρέπει στον υποψήφιο φαρμακοποιό να αποκτά γνώσεις, ικανότητες και δεξιοτεχνίες που θα τον καθιστούν ικανό στην παροχή φροντίδας εστι-

ασμένης στον ασθενή και ικανό στην κάλυψη υγειονομικών και φαρμακευτικών αναγκών τόσο του ασθενή όσο και της Πολιτείας. Μεθόδους εκπαίδευσης που θα προάγουν την κατανόηση της πληροφορίας και της γνώσης και ταυτόχρονα θα καλλιεργούν την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Εφαρμογή βιωματικών μορφών εκπαίδευσης σε χώρους όπου ασκείται η φαρμακευτική πρακτική και από ανθρώπους που ασκούν την φαρμακευτική πρακτική. Αφετηρία και προϋπόθεση όμως για έναν τέτοιο μετασχηματισμό των δημόσιων φαρμακευτικών τμημάτων είναι να απαντηθεί το εξής βασικό ερώτημα: «Ποιος είναι ο κοινωνικός σκοπός των δημόσιων φαρμακευτικών τμημάτων;».

Το περιεχόμενο σπουδών θα πρέπει να επιτρέπει στον υποψήφιο φαρμακοποιό να αποκτά γνώσεις και ικανότητες που θα τον καθιστούν ικανό στην παροχή φροντίδας εστιασμένης στον ασθενή Εάν τα εγχώρια δημόσια φαρμακευτικά τμήματα καταφέρουν να δώσουν απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, τότε όλα τα υπόλοιπα θα δρομολογηθούν ευκολότερα. Εάν δεν τα καταφέρουν, τότε σίγουρα θα υπάρξουν άλλοι που θα το πράξουν, καθώς τέτοιου είδους κενά έχουν σύντομη ημερομηνία λήξης. ●

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 43

Special Report

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΉΝ ΕΛΛΑΔΑ

Είμαστε μισό αιώνα πίσω στις

τακτικές διοίκησης φαρμακείων Τις τελευταίες δεκαετίες σε όλα σχεδόν τα μέρη του κόσμου τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης αναδιαμορφώνουν συνεχώς τα προγράμματα σπουδών προκειμένου να συμπεριλάβουν σε αυτά αφενός νέες γνώσεις που δημιουργούνται από την πρόοδο των διαφόρων επιστημών και αφετέρου να τα προσαρμόσουν στις μεταβαλλόμενες ανάγκες και συνθήκες των αγορών εργασίας.

44 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Νίκος Καζάζης Επαγγελματίας του Μάρκετινγκ, εκπαιδευτής στελεχών επιχειρήσεων και συγγραφέας των βιβλίων «Φαρμακευτικό Μάρκετινγκ» και «Κερδοφόρο Φαρμακείο»

εν θα έλεγα ότι οι δικές μας φαρμακευτικές σχολές αποτελούν κραυγαλέα εξαίρεση τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το πρώτο σκέλος, δηλαδή την εισαγωγή στα προγράμματα σπουδών νέων επιστημονικών γνώσεων και τη συνακόλουθη πληρότητά τους. Ωστόσο άλλοι, πιο ειδικοί από εμένα, υποστηρίζουν ότι το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών είναι εστιασμένο κυρίως στο πεδίο της φαρμακοχημείας, της τεχνολογίας φαρμάκων, της φαρμακογνωσίας και πολύ λιγότερο της φαρμακολογίας και της φαρμακοθεραπείας. Η άποψη αυτή ενισχύει τη δική μου πεποίθηση ότι οι προσαρμογές των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, όταν γίνονται, εστιάζονται αυστηρά στο στενό πεδίο γνώσεων της φαρμακευτικής επιστήμης αφήνοντας έξω άλλα σημαντικά γνωστικά πεδία. Οι περισσότεροι απόφοιτοι των φαρμακευτικών σχολών δεν πρόκειται να εργαστούν μέσα σε ένα απομονωμένο ερευνητικό εργαστήριο χωρίς καμία επαφή με τον έξω κόσμο. Η μεγάλη πλειοψηφία τους θα αναζητήσει εργασία στον ιδιωτικό τομέα και ειδικότερα στα φαρμακεία, όπου θα εργαστούν ως στελέχη ή ιδιοκτήτες, και στη φαρμακοβιομηχανία. Ένα άλλο μικρό ποσοστό θα αναζητήσει εργασία σε νοσοκομεία ή άλλους φορείς του δημοσίου και κάποιοι αναγκαστικά θα καταλήξουν στην ετεροαπασχόληση. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι απόφοιτοι των φαρμακευτικών σχολών για να μπορέσουν να αποκτήσουν μια καλή θέση εργασίας και να τη διατηρήσουν, εκτός από τη γνώση της φαρμακευτικής, θα πρέπει να έχουν ηγετικές ικανότητες και πρόσθετες δεξιότητες που έχουν να κάνουν με την αποτελεσματική διαχείριση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων. Με άλλα λόγια χρειάζεται να έχουν γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες σύγχρονου μάνατζμεντ τις οποίες δεν διδάσκονται και δεν αποκτούν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Σε άλλες χώρες οι φαρμακευτικές σχολές έχουν συμπεριλάβει στα προγράμματά τους μαθήματα μάνατζμεντ, μάρκετινγκ και χρηματοοικονομικών με εστίαση και εφαρμογή στη διαχείριση του φαρμακείου (Pharmacy Management) από τις αρχές της δεκαετίας του 1970… δηλαδή, είμαστε πίσω μισό αιώνα!

ΤΙ ΠΡΈΠΈΙ ΝΑ ΓΙΝΈΙ

Αν θέλουμε υγιή φαρμακευτικό τομέα, εκτός από άξιους επιστήμονες, θα πρέπει να έχουμε και ικανούς μάνατζερ που θα μπορούν

να διαχειρίζονται αποτελεσματικά και αποδοτικά τόσο τους δικούς τους πόρους, εφόσον δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά, όσο και αυτούς του συστήματος υγείας. Για να το πετύχουμε θα πρέπει τα προγράμματα σπουδών σε προπτυχιακό επίπεδο να εμπλουτιστούν με μαθήματα σύγχρονου μάνατζμεντ, μάρκετινγκ, χρηματοοικονομικών και ανάπτυξης προσωπικών ικανοτήτων (επικοινωνίας κ.ά.). Παράλληλα, σε μεταπτυχιακό επίπεδο θα πρέπει να δημιουργηθούν ολοκληρωμένα προγράμματα διοίκησης επιχειρήσεων με εστίαση στο φαρμακευτικό κλάδο (Pharma MBA’s). Τα προγράμματα αυτά μπορούν να δημιουργηθούν με διατμηματική συνεργασία μεταξύ τμημάτων φαρμακευτικών σχολών και τμημάτων διοίκησης επιχειρήσεων των ΑΕΙ, όπως γίνεται ήδη σε πολλές χώρες. Είναι όμως ώριμο το ελληνικό περιβάλλον για την υιοθέτηση τέτοιων προγραμμάτων; Από την πλευρά των φοιτητών αλλά και των «μάχιμων φαρμακοποιών» νομίζω πως είναι. Δεν είμαι όμως βέβαιος ότι συμβαίνει το ίδιο και εντός της κοινότητας των διδασκόντων στις φαρμακευτικές σχολές. Πρόσφατα, στο πλαίσιο ενός διαλόγου στο facebook με αφορμή τη δημοσίευση ενός άρθρου του φαρμακοποιού Βασίλη Μπιρλιράκη με θέμα τα προγράμματα σπουδών των φαρμακευτικών σχολών, ένας πανεπιστημιακός, αφού αναφέρθηκε στην ποιότητα της εκπαίδευσης που προσφέρει το τμήμα που υπηρετεί και που κανείς από αυτούς που συμμετείχαν στο διάλογο δεν αμφισβήτησε, έκλεισε το σχόλιο του ως εξής: «Τέλος θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι τα τμήματα Φαρμακευτικής (και όχι σχολές) δεν βγάζουν φαρμακοποιούς για φαρμακείο αλλά επιστήμονες». Εναλλακτική επιλογή ενάντια σε τέτοιου είδους απόψεις, που διαχωρίζουν τους φαρμακοποιούς –εμμέσως πλην σαφώς– σε επιστήμονες και εμπόρους, είναι η δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων όπως αυτά που προαναφέρθηκαν. Τέτοια προγράμματα μπορούν να δημιουργηθούν και να λειτουργήσουν με πρωτοβουλία των μεγάλων φαρμακευτικών συλλόγων της χώρας σε συνεργασία με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς εκπαίδευσης. Η διεθνής εμπειρία δείχνει το δρόμο. ●

Οι απόφοιτοι των φαρμακευτικών σχολών θα πρέπει να έχουν ηγετικές ικανότητες και πρόσθετες δεξιότητες που έχουν να κάνουν με την αποτελεσματική διαχείριση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, χρειάζεται να έχουν γνώσεις σύγχρονου μάνατζμεντ | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 45

Special Report

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΉΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οι 4 βασικές δεξιότητες

που λείπουν από την εκπαίδευση και απαιτούνται για την ίδρυση φαρμακείου Η λειτουργία ενός φαρμακείου έχει υψηλότατες επιστημονικές απαιτήσεις. Τι γίνεται όμως με τις γνώσεις για τη διοίκηση μιας επιχείρησης; Πόσο αυτές καλύπτονται από το πανεπιστήμιο και τι καλείται ο φαρμακοποιός να αντιμετωπίσει ως ιδιοκτήτης μιας τέτοιας επιχείρησης; Γιώργος Κουτέπας Φαρμακοποιός, Πτυχιούχος Επιχειρησιακής Έρευνας και Μάρκετινγκ ΑΣΟΕΕ ΘΥΩΝΗ. Εκπαίδευση και Ανάπτυξη Επιχειρησιακών Διαδικασιών και Υπηρεσιών - www.thyone.gr

έχρι και το 2010 οι απαιτήσεις αυτές δεν ήταν πολύ υψηλές. Υπήρχε ένα περιβάλλον που, λόγω της αυξημένης φαρμακευτικής δαπάνης και της απουσίας σημαντικού ανταγωνισμού, επέτρεπε τη βιωσιμότητα, ακόμα και αν γίνονταν σοβαρά λάθη. Ένας φαρμακοποιός ίδρυε το φαρμακείο του σε μια κενή περιοχή, ακολουθώντας τη νομοθεσία, δούλευε με σταθερό ποσοστό κέρδους, με αποκλειστική διανομή –πέραν του φαρμάκου– και σε διάφορες άλλες κατηγορίες προϊόντων, με προνομιακή ταυτότητα σε καλλυντικά και συμπληρώματα διατροφής, με σταθερές ημερομηνίες πληρωμών (πλην κάποιων εξαιρέσεων). Γενικά ζούσε σε ένα περιβάλλον που είχε αρκετές πηγές άγχους λόγω της φύσης του επαγγέλματος (π.χ. αστική ευθύνη, ελλείψεις φαρμάκων, γραφειοκρατία ταμείων) αλλά όχι για τα οικονομικά. Ακόμα και αν υπήρχαν σημαντικές απώλειες από σφάλματα στη συνεργασία με τις εταιρείες, μπορεί να μη γίνονταν καν αντιληπτές. Είναι γνωστό πως όλα αυτά είναι παρελθόν. Η οικονομική διάσταση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα ύπαρξης του φαρμακείου: οριακή κερδοφορία στο φάρμακο, καμία αποκλειστικότητα διανομής σε άλλη κατηγορία, σκληρός ανταγωνισμός από το ηλεκτρονικό εμπόριο, ελεύθερο ωράριο που επιβάλλει την απασχόληση πολυάριθμου προσωπικού, ελεύ-

46 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

θερη ίδρυση φαρμακείων χωρίς αποστάσεις και μια αγορά που δεν συγχωρεί λάθη. Η δραστηριότητα σε μια τέτοια αγορά απαιτεί 4 βασικές δεξιότητες που χρειάζεται να έχει ένα φαρμακοποιός. Αυτές είναι:

1. Κατάρτιση πλάνου οικονομικών ροών και ανάλυση της ρευστότητας Ο ετεροχρονισμός μιας σειράς πληρωμών (εξόφληση ταμείων, πληρωμή αποθηκών και προμηθευτών, προαγορές όγκου προϊόντων με σκοπό την επίτευξη έκπτωσης) καθιστούν αναγκαίο ένα σφιχτό προϋπολογισμό που θα πρέπει να τηρείται με ακρίβεια. Ακόμα και ένα φαρμακείο σε φάση ανόδου μπορεί να αντιμετωπίσει κενά ρευστότητας, αν η εξόφληση των προμηθευτών του προηγείται της πληρωμής από τα ασφαλιστικά ταμεία. Κενά ρευστότητας μπορεί να δημιουργήσει πολύ περισσότερο η προαγορά ποσοτήτων εμπορευμάτων μεγαλύτερων από τη δυνατότητα πώλησής τους. Συνεπώς οι ταμειακές ροές θα πρέπει να μπορούν να προϋπολογιστούν και τα κενά ρευστότητας να προβλεφθούν και να εξαλειφθούν πριν γίνει ασφυκτική η παρουσία τους. Μαζί με αυτά, στοιχειώδεις γνώσεις για το κόστος του χρήματος, τις πηγές δανεισμού και τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούνται χρηματοδοτικά προϊόντα του τραπεζικού συστήματος είναι χρήσιμες στο σχεδιασμό των ροών στο φαρμακείο.

2. Ανάλυση κερδοφορίας και υπολογισμών των οικονομικών δεικτών για τη διαχείριση των αποθεμάτων Το ανταγωνιστικό περιβάλλον στις τιμές, η ποικιλία των εταιρειών και των κωδικών και η πολυπλοκότητα των εμπορικών πολιτικών των προμηθευτών των φαρμακείων καθιστούν δύσκολο τον

Special Report

4. Βασικές λογιστικές και νομικές γνώσεις Αυτές θα βοηθήσουν τον φαρμακοποιό να ανταποκριθεί στις φορολογικές και άλλες υποχρεώσεις αλλά και να αντιμετωπίσει τυχόν καταχρηστικές πρακτικές προμηθευτών, πελατών, κρατικών λειτουργών κ.λπ. Αν και επικρατεί η άποψη πως αυτά είναι δουλειά του λογιστικού γραφείου, με το οποίο συνεργάζεται ο φαρμακοποιός, η γνώση των βασικών υποχρεώσεων αλλά και δικαιωμάτων που έχει σε φορολογικό και νομικό επίπεδο αποτελεί μια πολύ χρήσιμη δεξιότητα. Τόσο η διαδικασία ίδρυσης όσο και η λειτουργία και η καθημερινότητα ενός φαρμακείου θα φέρουν τον φαρμακοποιό μπροστά σε θέματα, στα οποία θα πρέπει να έχει βασικές γνώσεις για να τα αντιμετωπίσει.

ΟΙ ΓΝΏΣΈΙΣ ΠΟΥ ΠΑΡΈΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΈΣ

προσδιορισμό του ποσοστού κέρδους, του πραγματικού κόστους αγοράς των προϊόντων αλλά και της λειτουργικής στρατηγικής τιμολόγησης που θα είναι ανταγωνιστική αλλά και θα διασφαλίζει την κερδοφορία από τις πωλήσεις. Ο φαρμακοποιός χρειάζεται να μπορεί να προσδιορίσει ακριβώς το κόστος τόσο ανά μονάδα όσο και ανά εταιρεία και προμηθευτή. Με βάση αυτό το κόστος χρειάζεται να μπορεί να διαχειριστεί τις τιμές του για να επιτύχει στόχους πωλήσεων και εσόδων. Είναι παράλληλα σημαντικό να μπορεί να κατανοήσει από πού προέρχονται τα έσοδα και η κερδοφορία του και να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις κατηγορίες των προϊόντων ανάλογα με τη συνεισφορά τους και την πραγματική σημασία τους.

3. Κατάρτιση επιχειρηματικού πλάνου και διαχείριση των σταθερών και μεταβλητών πηγών κόστους που αυτό συνεπάγεται Η ύπαρξη και η λειτουργία του φαρμακείου απαιτεί τόσο κάποια βασικά σταθερά έξοδα (όπως ενοίκιο, μισθοδοσία κ.λπ.) όσο και έξοδα μάρκετινγκ και προώθησης πωλήσεων. Όλα αυτά συνιστούν ένα επιχειρηματικό πλάνο, το οποίο όταν αξιοποιείται σωστά οδηγεί σε μια βιώσιμη επιχείρηση. Η ανάληψη βεβαίως τέτοιων εξόδων θα πρέπει πάντα να γίνεται σε συνάρτηση με τους στόχους πωλήσεων στους οποίους αποσκοπούν και να αποφεύγονται σπατάλες και έξοδα χωρίς στόχο. Η εμπειρία του φαρμακοποιού από το κοινό που επισκέπτεται το φαρμακείο του έχει ένα όριο ως προς το κόστος υλοποίησης που μπορεί να φτάσει.

48 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Στις Φαρμακευτικές Σχολές παρέχονται μεν γνώσεις που αφορούν τη φαρμακευτική νομοθεσία, αλλά όχι γνώσεις σχετικά με λογιστικά, φορολογικά και νομικά ζητήματα, αν και είναι αναγκαίες. Το ίδιο ισχύει και για τα θέματα της οικονομικής διαχείρισης. Οι φαρμακοποιοί παρά το ότι έχουν μια ευρεία επιστημονική εκπαίδευση με ένα ιδιαίτερα απαιτητικό πρόγραμμα σπουδών στο πεδίο του φαρμάκου, εντούτοις από τις σπουδές αυτές απουσιάζει, πλην μεμονωμένων εξαιρέσεων, η εκπαίδευση στα οικονομικά και το μάρκετινγκ. Αυτό δημιουργεί ένα σημαντικό έλλειμμα γνώσης και δεξιοτήτων καθώς παρουσιάζεται το φαινόμενο επιχειρήσεις φαρμακείου με ετήσιους κύκλους πωλήσεων της τάξης των εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ να μην εφαρμόζουν στοιχειώδεις πρακτικές ορθής διαχείρισης. Επιπρόσθετα από την παρεχόμενη μετά το πτυχίο τους εκπαίδευση, παρά τα αρκετά εκπαιδευτικά προγράμματα με περιεχόμενο το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις, απουσιάζουν προγράμματα με εξειδικευμένη στόχευση στην απόκτηση δεξιοτήτων οικονομικού προγραμματισμού και αξιολόγησης. Οι γνώσεις όμως αυτές τελικά είναι αναγκαίες και δεν θα απαιτούσαν παραπάνω από ένα μη υποχρεωτικό μάθημα για τη διαχείριση φαρμακείου, διάρκειας ενός εξαμήνου, το οποίο θα επέλεγαν οι φοιτητές που επιθυμούν να ανοίξουν φαρμακείο. Η ύπαρξη αυτού του μαθήματος θα βοηθούσε πολύ την αγορά και αν όλοι οι φαρμακοποιοί είχαν αυτήν την εκπαίδευση θα χρησίμευε στο να εξαλειφθούν πολλές από τις στρεβλώσεις που βλέπουμε σήμερα στην αγορά: υπέρμετρες εκπτώσεις προς το κοινό, φορτώματα ραφιών, υπερέκθεση σε κωδικούς και κατηγορίες δυσανάλογες προς τις πραγματικές πωλήσεις του φαρμακείου. Ακόμα και οι υπερβολές του πολέμου τιμών μπορεί να μετριάζονταν. Έχει αποδειχτεί στην πράξη πως όταν ο φαρμακοποιός έρθει σε επαφή με αυτές τις έννοιες και κατανοήσει τη μαθηματική τους δομή, η βελτίωση και τα αποτελέσματα γίνονται άμεσα ορατά στο φαρμακείο του (και στα εισοδήματά του!). Αν αυτό λοιπόν είχε γίνει σε μεγάλη κλίμακα και όλοι τα είχαν διδαχθεί, είναι λογική η υπόθεση πως και η συνολική αγορά θα ήταν καλύτερη από ό,τι είναι σήμερα. ●

∆ιαχείριση παθήσεων στο

φαρµακείο Ποιες είναι οι ανάγκες των ασθενών, τις οποίες θα κληθεί να αντιµετωπίσει ο φαρµακοποιός φέτος το χειµώνα; Η διακοπή του καπνίσµατος, η ανοσία και η ενίσχυση του ανοσοποιητικού παραµένουν ζητούµενα και για το χειµώνα 2020-2021. Στην ίδια ενότητα διαβάστε για την αντιµετώπιση των τραυµάτων στα σχολεία, για τα συµπληρώµατα διατροφής που δίνουν ώθηση στα παιδιά, καθώς και για τα καλλυντικά στο έκζεµα και στην ψωρίαση.

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Απελευθερώστε τους!

Η συμβολή του φαρμακοποιού στη διακοπή του καπνίσματος Το μη κάπνισμα τείνει να γίνει ο κανόνας καθώς πλέον μόνο το 22% του παγκόσμιου πληθυσμού, ηλικίας 15 ετών και άνω, είναι καπνιστές και είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο το γεγονός ότι το 78% των ανθρώπων δεν καπνίζει.

αρόλα αυτά το κάπνισμα εξακολουθεί να σκοτώνει περίπου 6 εκατομμύρια άτομα ετησίως, ενώ περίπου ένα άτομο πεθαίνει κάθε έξι δευτερόλεπτα λόγω του καπνού. Αν οι σημερινές τάσεις συνεχιστούν, το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει περίπου ένα δισεκατομμύριο θανάτους τον 21ο αιώνα. Οι άνθρωποι αρχίζουν το κάπνισμα για πολλούς λόγους. Πολλοί συνεχίζουν, γιατί επηρεάζονται και τελικά υποκύπτουν σε ορισμένους μύθους και αβάσιμες προκαταλήψεις σχετικά με τη χρήση του καπνού, που ανακυκλώνονται από στόμα σε στόμα. Ωστόσο σήμερα είναι από όλη την επιστημονική κοινότητα αποδεκτό ότι τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος αλλά και η συμβουλευτική που

50 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

μπορεί να παρέχεται από τον επιστήμονα φαρμακοποιό μπορούν να συμβάλουν στην προσπάθεια διακοπής του, ενώ λειτουργούν προληπτικά σε όλες τις νόσους που συνδέονται με το κάπνισμα, με αποτέλεσμα και την εξοικονόμηση πόρων στο σύστημα υγείας. Αναφορικά με το φαρμακείο, υπάρχει η δυνατότητα οργανωμένης αντικαπνιστικής δράσης με στοχευμένη ενημέρωση των καπνιστών για τις συνέπειες του καπνίσματος και φυσικά για τις επιλογές που έχουν σε θεραπείες με υποκατάστατα νικοτίνης. Η δράση αυτή θα είχε μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία, δεδομένου ότι περισσότερο από ποτέ υπάρχει η τάση να απομακρύνουμε το τσιγάρο από τη ζωή μας.

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

2. Παροχή εκπαίδευσης και πόρων για την προαγωγή της στοχευμένης παρέμβασης του φαρμακοποιού: Η εκπαίδευση του φαρμακοποιού είναι στοχευμένη στην προσέγγιση του καπνιστή μέσα από ένα πρωτόκολλο επικοινωνίας που θα λαμβάνει υπόψη την εκτίμηση της διάθεσης για διακοπή καπνίσματος, την αντιμετώπιση φαρμακογενών αλληλεπιδράσεων, την ψυχολογική υποστήριξη και την παραπομπή σε ειδικό για κλινικό έλεγχο. 3. Αφιέρωση χώρου εντός του φαρμακείου για την παροχή των υπηρεσιών αντικαπνιστικής καμπάνιας, τοποθέτηση σήμανσης και σταντ, καθώς και του έντυπου ενημερωτικού υλικού. 4. Δημιουργία βάσης δεδομένων για τη συλλογή των στοιχείων. 5. Συνεργασία με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης για την ανάλυση των στοιχείων. 6. Κατάθεση των συμπερασμάτων στο υπουργείο Υγείας με στόχο την αποζημίωση της υπηρεσίας απεξάρτησης από τον καπνό και τη συμπερίληψή της στα συμβατικά καθήκοντα του φαρμακοποιού.

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ

ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ

Σύμφωνα με το φαρμακοποιό και πρόεδρο του Φαρμακευτικού Συλλόγου Πέλλας, Πάνο Ζαρογουλίδη, η υπηρεσία διακοπής καπνίσματος του φαρμακείου βασίζεται στη βαρύτητα του δείκτη καπνίσματος, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί από το «τεστ» του Fagerstrom και των συνεργατών του. Πρόκειται για μια κλίμακα δύο στοιχείων για την αξιολόγηση της εξάρτησης από τη νικοτίνη, με βάση το χρόνο για το πρώτο τσιγάρο της ημέρας και τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίστηκαν ανά ημέρα. Το εν λόγω τεστ καταδεικνύει τη χαμηλότερη πιθανότητα απόπειρας διακοπής καπνίσματος των περισσότερο εθισμένων σε σχέση με τους λιγότερο εθισμένους στο κάπνισμα (Borland R, Yong HH, O’Connor RJ, Hyland A, Thompson ME Nicotine Tob Res. 2010 Oct; 12 Suppl (): S45 – 50).

Ο σχεδιασμός της υπηρεσίας περιλαμβάνει: 1. Εφαρμογή της διαδικασίας αναγνώρισης των καπνιστών: Περιλαμβάνει την online δημιουργία ερωτηματολογίου του Fagerstrom, καθώς και την ανάπτυξη εφαρμογής για smartphones. Μετά την απάντηση του ερωτηματολογίου, το οποίο γίνεται είτε ηλεκτρονικά (οπότε ο καπνιστής θα επισκέπτεται το φαρμακείο που έχει δηλώσει εξαρχής για να παραλάβει το σκορ του και τις συμβουλές διακοπής καπνίσματος), είτε επιτόπου κατά την επίσκεψή του στο φαρμακείο. Στη συνέχεια, αναλόγως με την εξάρτηση του ασθενή, επιλέγεται η κατάλληλη θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης και ξεκινά η παρακολούθησή του. Ο ασθενής εβδομαδιαίως θα επισκέπτεται το φαρμακείο για να γίνει εκτίμηση της συμμόρφωσης αλλά και σταδιακή απομείωση της δόσης για ένα χρονικό διάστημα όχι μικρότερο των 4 εβδομάδων.

52 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Σε υψηλό & μέτριο επίπεδο εξάρτησης από τη νικοτίνη προτείνονται: Επιθέματα (διαδερμικό έμπλαστρο): 21mg/24hr ή 15mg/16hr Εισπνεόμενα: 6-12 φυσίγγια/ημέρα Παστίλιες: 4mg Τσίχλες: 4mg Συνδυαστικά μπορεί να χορηγηθούν επιθέματα 21mg/24hr ή 15mg/16hr και παστίλιες ή τσίχλες: 2mg. Σε χαμηλό προς μέτριο επίπεδο εξάρτησης από τη νικοτίνη προτείνονται: Επιθέματα (διαδερμικό έμπλαστρο): 14mg/24hr ή 10mg/16hr Παστίλιες: 2mg Τσίχλες: 2mg Σε χαμηλό επίπεδο εξάρτησης προτείνεται θεραπεία με υποκατάστατα νικοτίνης ενδεχομένως μόνο για τη διαχείριση των συμπτωμάτων στέρησης, η οποία είναι: Επιθέματα: 7mg/24hr ή 5mg/16hr Παστίλιες: 2mg Τσίχλες: 2mg

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Ο φαρμακοποιός, αφού εκπαιδευτεί στο βασικό πρόγραμμα, προχωρά σε εκτίμηση των βασικών του γνώσεων για την πρακτική διακοπής καπνίσματος μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας ή γραπτών εξετάσεων, υπεύθυνος για τις οποίες είναι ο φαρμακευτικός σύλλογος. Η αξιολόγηση αφορά 24 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, στις οποίες πρέπει να πετύχει ένα σκορ 70%. Από τη στιγμή που ολοκληρώσει επιτυχώς την αξιολόγηση, το φαρμακείο του και ο ίδιος αναφέρονται στο επίσημο site διακοπής καπνίσματος ως πιστοποιημένος επαγγελματίας υγείας διακοπής καπνίσματος και λαμβάνει σχετική αυτοκόλλητη σήμανση στην είσοδο του φαρμακείου. ●

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ (SPC) 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Nicorette® Quickspray 1 mg/ ψεκασμό, Στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Ένας ψεκασμός παρέχει 1 mg νικοτίνης σε 0,07ml διαλύματος. 1ml διαλύματος περιέχει 13,6 mg νικοτίνης. Έκδοχο με γνωστή επίδραση: Αιθανόλη 7.1 mg/ψεκασμό, Προπυλενογλυκόλη 11 mg/ψεκασμό, Βουτυλιωμένο Υδροξυτολουόλιο 363 ng/ψεκασμό. Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλέπε παράγραφο 6.1. 3. ΦΑΡΜΑΚOTEXNΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα, Διαυγές έως ελαφρά ιριδίζον, άχρωμο έως υποκίτρινο διάλυμα. 4. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις: Το Nicorette® Quickspray πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της εξάρτησης από τον καπνό σε ενήλικες με ανακούφιση των συμπτωμάτων στέρησης της νικοτίνης, συμπεριλαμβανομένης της έντονης επιθυμίας, κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας για διακοπή. Μόνιμη διακοπή της χρήσης του καπνού είναι ο τελικός στόχος. Το Nicorette® Quickspray πρέπει κατά προτίμηση να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με ένα πρόγραμμα υποστήριξης συμπεριφοράς. 4.2 Δοσολογία και τρόπος χορήγησης: Δοσολογία: Οι χρήστες πρέπει να διακόπτουν τελείως το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της θεραπείας με Nicorette® Quickspray. Ενήλικες και ηλικιωμένοι: Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει το συνιστώμενο χρονοδιάγραμμα χρήσης του στοματικού εκνεφώματος κατά τη διάρκεια της πλήρους θεραπείας (Βήμα Ι) και κατά τη διάρκεια της σταδιακής μείωσης (Βήμα ΙΙ και Βήμα ΙΙΙ). Μπορείτε να εφαρμόσετε έως 4 ψεκασμούς ανά ώρα. Μην υπερβαίνετε τους 2 ψεκασμούς ανά φορά χορήγησης και μην υπερβαίνετε τους 64 ψεκασμούς (4 ψεκασμούς ανά ώρα, για 16 ώρες) ανά 24ωρο. Βήμα Ι: Εβδομάδες 1-6: Εφαρμόστε 1 ή 2 ψεκασμούς όταν υπό κανονικές συνθήκες θα καπνίζατε τσιγάρα ή θα αισθανόσασταν έντονη επιθυμία. Εάν η έντονη επιθυμία δεν ελεγχθεί με έναν ψεκασμό εντός λίγων λεπτών, πρέπει να πραγματοποιείται δεύτερος ψεκασμός. Εάν απαιτούνται 2 ψεκασμοί, οι μελλοντικές δόσεις μπορούν να χορηγηθούν υπό μορφή 2 διαδοχικών ψεκασμών. Οι περισσότεροι καπνιστές θα χρειαστούν 1-2 ψεκασμούς ανά 30 λεπτά έως 1 ώρα. Βήμα ΙΙ: Εβδομάδες 7-9: Αρχίστε τη μείωση του αριθμού των ψεκασμών ανά ημέρα. Έως το τέλος της εβδομάδας 9, τα άτομα πρέπει να πραγματοποιούν ΤΟ ΜΙΣΟ μέσο αριθμό ψεκασμών ανά ημέρα σε σχέση με το Βήμα Ι. Βήμα ΙΙΙ: Εβδομάδες 10-12: Συνεχίστε τη μείωση του αριθμού των ψεκασμών ανά ημέρα έτσι ώστε τα άτομα να μην εφαρμόζουν περισσότερους από 4 ψεκασμούς ανά ημέρα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας 12. Όταν μειώσετε τους ψεκασμούς σε 2-4 ημερησίως, σταματήστε τη χρήση του στοματικού εκνεφώματος.

Παράδειγμα: Εάν συνήθως καπνίζετε κατά μέσο όρο 15 τσιγάρα ημερησίως, πρέπει να εφαρμόζετε 1-2 ψεκασμούς για τουλάχιστον 15 φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Για να εξακολουθήσουν να απέχουν από το κάπνισμα μετά το Βήμα ΙΙΙ, τα άτομα μπορούν να συνεχίσουν τη χρήση του στοματικού εκνεφώματος σε καταστάσεις όπου αισθάνονται πολύ έντονη επιθυμία για κάπνισμα. Μπορεί να εφαρμοστεί ένας ψεκασμός σε καταστάσεις όπου υπάρχει έντονη επιθυμία για κάπνισμα, ενώ θα ακολουθήσει δεύτερος ψεκασμός εάν ο πρώτος δεν έχει αποτελέσματα σε λίγα λεπτά. Δεν πρέπει να εφαρμόζονται περισσότεροι από τέσσερις ψεκασμοί ανά ημέρα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Δεν συνιστάται γενικά η τακτική χρήση του στοματικού εκνεφώματος πέραν των 6 μηνών. Ορισμένοι πρώην καπνιστές ενδέχεται να χρειαστούν θεραπεία με στοματικό εκνέφωμα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για να αποφύγουν την επανέναρξη του καπνίσματος. Τυχόν υπόλοιπο στοματικό εκνέφωμα πρέπει να φυλάσσεται για να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση ξαφνικής επιθυμίας για κάπνισμα. Παιδιατρικός πληθυσμός: Μην χορηγείτε το Nicorette® Quickspray σε άτομα κάτω των 18 ετών. Δεν υπάρχει εμπειρία από την εφαρμογή της θεραπείας σε εφήβους κάτω των 18 ετών με Nicorette® Quickspray. Τρόπος χορήγησης: Αφού γεμίσετε την αντλία, στρέψτε το στόμιο της συσκευής όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο ανοικτό στόμα. Πιέστε σταθερά το επάνω μέρος της συσκευής του εκνεφώματος και ψεκάστε μια φορά μέσα στο στόμα, αποφεύγοντας τα χείλη. Τα άτομα δεν πρέπει να εισπνέουν κατά τον ψεκασμό για να αποφύγουν την είσοδο του εκνεφώματος στην αναπνευστική οδό. Για βέλτιστα αποτελέσματα, μην καταπίνετε για μερικά δευτερόλεπτα μετά τον ψεκασμό. Οι χρήστες δεν πρέπει να πίνουν ή να τρώνε όταν εφαρμόζουν το στοματικό εκνέφωμα. Συμβουλή για συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της θεραπείας και υποστήριξη κανονικά θα βελτιώσει το ποσοστό επιτυχίας. 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη νικοτίνη ή σε κάποιο από τα έκδοχα που αναφέρονται στην παράγραφο 6.1 • Παιδιά κάτω από 18 ετών • Εκείνοι που δεν έχουν καπνίσει ποτέ. 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Το Nicorette® Quickspray δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από μη καπνιστές. Τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματος υπερισχύουν όποιους κινδύνους σχετίζονται με την ορθή χορήγηση θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης (NRT). Πρέπει να γίνει αξιολόγηση κινδύνου-οφέλους από τον κατάλληλο επαγγελματία υγείας για ασθενείς που πάσχουν από τις ακόλουθες καταστάσεις: Καρδιαγγειακές παθήσεις: Εξαρτημένοι καπνιστές με πρόσφατο έμφραγμα του μυοκαρδίου, ασταθή η επιδεινούμενη στηθάγχη συμπεριλαμβανομένης της στηθάγχης Prinzmetal, σοβαρές καρδιακές αρρυθμίες, πρόσφατο αγγειοεγκεφαλικό επεισόδιο ή όσοι πάσχουν από μη ελεγχόμενη υπέρταση θα πρέπει να ενθαρρύνονται να διακόψουν το κάπνισμα με μη φαρμακολογικές μεθόδους (όπως είναι η συμβουλευτική υποστήριξη). Εάν αυτό δεν έχει αποτελέσματα, δύναται να εξεταστεί το ενδεχόμενο χρήσης του στοματικού εκνεφώματος αλλά καθώς είναι περιορισμένα τα δεδομένα για την ασφάλεια χρήσης σε αυτή την ομάδα ασθενών, η έναρξη της θεραπείας πρέπει να γίνεται μόνο υπό στενή ιατρική παρακολούθηση. • Σακχαρώδης Διαβήτης. Ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να συμβουλεύονται να παρακολουθούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους όταν διακόπτεται το κάπνισμα και μετά την έναρξη της ΘΥΝ στενότερα από ότι συνήθως, καθώς η μείωση της αποδέσμευσης των κατεχολαμινών που προκαλείται από τη νικοτίνη μπορεί να επηρεάσει τον μεταβολισμό των υδατανθράκων. • Αλλεργικές αντιδράσεις: Τάση για αγγειοοίδημα και κνίδωση. • Νεφρική και ηπατική δυσλειτουργία: Πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή ηπατική ή/και σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία καθώς η κάθαρση της νικοτίνης ή των μεταβολιτών της ενδέχεται να μειωθεί, γεγονός που ενδέχεται να αυξήσει τον αριθμό των ανεπιθύμητων ενεργειών. • Φαιοχρωμοκύτωμα και μη ελεγχόμενος υπερθυρεοειδισμός: Πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με μη ελεγχόμενο υπερθυρεοειδισμό ή φαιοχρωμοκύτωμα καθώς η νικοτίνη απελευθερώνει κατεχολαμίνες. • Γαστρεντερική Νόσος: Η νικοτίνη μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα ασθενών που πάσχουν από οισοφαγίτιδα, γαστρικά ή πεπτικά έλκη ενώ τα σκευάσματα ΘΥΝ πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή σε αυτές τις καταστάσεις. Παιδιατρικός πληθυσμός: Κίνδυνος σε παιδιά: Οι δόσεις της νικοτίνης οι οποίες γίνονται ανεκτές από καπνιστές μπορούν να προκαλέσουν σοβαρής μορφής τοξικότητα σε παιδιά η οποία ενδέχεται να αποδειχθεί μοιραία. Τα προϊόντα που περιέχουν νικοτίνη δεν πρέπει να αφήνονται σε μέρη που μπορούν να χειρισθούν ή καταποθούν από παιδιά, βλέπε παράγραφο 4.9 Υπερδοσολογία. Μετατόπιση εξάρτησης: Η μετατόπιση εξάρτησης μπορεί να συμβεί αλλά είναι και λιγότερο επιβλαβής και ευκολότερο να διακοπεί από ότι η εξάρτηση από το κάπνισμα. Διακοπή Καπνίσματος: Οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες που αναδύονται από την καύση του καπνού επάγουν τον μεταβολισμό των φαρμάκων που μεταβολίζονται από το κυτόχρωμα CYP 1A2 (και πιθανόν από το CYP 1A1). Όταν ένας καπνιστής διακόψει το κάπνισμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βραδύτερο ρυθμό μεταβολισμού και μετέπειτα αύξηση των επιπέδων αυτών των φαρμάκων στο αίμα. Αυτό ενδεχομένως να είναι κλινικά σημαντικό για προϊόντα με στενό θεραπευτικό περιθώριο, π.χ. θεοφυλλίνη, τακρίνη, κλοζαπίνη και ροπινιρόλη. Η συγκέντρωση στο πλάσμα άλλων φαρμάκων που μεταβολίζονται εν μέρει από το CYP1A2, π.χ. ιμιπραμίνη, ολανζαπίνη, κλομιπραμίνη και φλουβοξαμίνη μπορεί επίσης να αυξηθεί με διακοπή του καπνίσματος, αν και τα δεδομένα που υποστηρίζουν αυτό βρίσκονται σε έλλειψη και η πιθανή κλινική σημασία αυτής της επίδρασης αυτών των φαρμάκων είναι άγνωστη. Περιορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι ο μεταβολισμός της φλεκαϊνίδης και της πενταζοκίνης μπορεί επίσης να προκληθεί από το κάπνισμα. Έκδοχα: Το στοματικό εκνέφωμα περιέχει μικρές ποσότητες αιθανόλης (αλκοόλης), ποσότητες μικρότερες από 100 mg ανά δόση (1 ή 2 ψεκασμοί). Αυτό το φαρμακευτικό προϊόν περιέχει λιγότερο από 1 mmol νατρίου (23 mg) ανά ψεκασμό, δηλαδή είναι ουσιαστικά «ελεύθερο νατρίου». Αυτό το φάρμακο περιέχει 11 mg προπυλενογλυκόλης ανά ψεκασμό που ισοδυναμεί με 150 mg / mL. Λόγω της παρουσίας βουτυλιωμένου υδροξυτολουολίου, το Nicorette® Quickspray μπορεί να προκαλέσει τοπικές δερματικές αντιδράσεις (π.χ. δερματίτιδα εξ επαφής), ή ερεθισμό των ματιών και των βλεννογόνων μεμβρανών. Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα να μην ψεκάζονται τα μάτια κατά τη χορήγηση του στοματικού εκνεφώματος. 4.5 Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Δεν έχουν οριστικά τεκμηριωθεί κλινικά σχετικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ της θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης και άλλων φαρμάκων. Ωστόσο, η νικοτίνη μπορεί ενδεχομένως να ενισχύσει την αιμοδυναμική δράση της αδενοσίνης δηλ. την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού και αυξημένη επίσης απόκριση στον πόνο (θωρακικός πόνος τύπου στηθάγχης) που προκαλείται από χορήγηση της αδενοσίνης (βλέπε παράγραφο 4.4, Διακοπή Καπνίσματος). 4.6 Γονιμότητα, κύηση και γαλουχία: Γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία/αντισύλληψη σε άντρες και γυναίκες: Σε αντίθεση με τις γνωστές δυσμενείς επιπτώσεις του καπνίσματος στην ανθρώπινη σύλληψη και την εγκυμοσύνη, τα αποτελέσματα της θεραπευτικής θεραπείας με νικοτίνη είναι άγνωστες. Έτσι, ενώ μέχρι σήμερα καμία ειδική συμβουλή δεν έχει βρεθεί να είναι

απαραίτητη σχετικά με την ανάγκη για τη γυναικεία αντισύλληψη, η πιο συνετή κατάσταση για τις γυναίκες που σκοπεύουν να μείνουν έγκυες, πρέπει να είναι τόσο να μην καπνίζουν όσο και να μην χρησιμοποιούν ΘΥΝ. Ενώ το κάπνισμα μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανδρική γονιμότητα, δεν υπάρχει απόδειξη ότι απαιτούνται συγκεκριμένα μέτρα αντισύλληψης κατά τη διάρκεια θεραπείας ΘΥΝ σε άντρες. Κύηση: Το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της κύησης συνδέεται με κινδύνους όπως η ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης, οι πρόωρες ή οι θνησιγενείς γεννήσεις. Η διακοπή του καπνίσματος είναι η μόνη αποτελεσματικότερη παρέμβαση για τη βελτίωση της υγείας τόσο της εγκύου καπνίστριας όσο και του βρέφους της. Όσο νωρίτερα επιτυγχάνεται η αποχή από το κάπνισμα τόσο το καλύτερο. Η νικοτίνη περνά στο έμβρυο και επηρεάζει τις αναπνευστικές κινήσεις και το κυκλοφορικό του. Η επίδρασή της στο κυκλοφορικό είναι δοσοεξαρτώμενη. Συνεπώς, η έγκυος καπνίστρια πρέπει πάντοτε να ενθαρρύνεται να διακόψει εντελώς το κάπνισμα χωρίς να κάνει χρήση θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης. Ο κίνδυνος να συνεχίσει το κάπνισμα μπορεί να αποτελέσει μεγαλύτερη απειλή για το έμβρυο σε σύγκριση με τη χρήση προϊόντων υποκατάστασης νικοτίνης στο πλαίσιο εποπτευόμενου προγράμματος διακοπής του καπνίσματος. Η χρήση του Nicorette® Quickspray από την έγκυο καπνίστρια πρέπει να ξεκινά μόνο αφού συμβουλευτεί έναν επαγγελματία υγείας. Θηλασμός: Η νικοτίνη περνά ελεύθερα στο μητρικό γάλα σε ποσότητες που μπορεί να επηρεάσουν το βρέφος ακόμη και σε θεραπευτικές δόσεις. Το Nicorette® Quickspray πρέπει, συνεπώς, να αποφεύγεται κατά το θηλασμό. Εάν δεν επιτευχθεί διακοπή του καπνίσματος, η χρήση του Nicorette® Quickspray από καπνίστριες που θηλάζουν πρέπει να ξεκινά μόνο αφού συμβουλευτούν έναν επαγγελματία υγείας. Οι γυναίκες πρέπει να λαμβάνουν το προϊόν μόνο μετά το θηλασμό και να αφήνουν όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα είναι δυνατόν (συνιστάται 2 ώρες) μεταξύ της λήψης του στοματικού σπρέι και του επόμενου θηλασμού. Γονιμότητα: Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο υπογονιμότητας στις γυναίκες και στους άνδρες. In vitro μελέτες έχουν δείξει ότι η νικοτίνη μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος στους ανθρώπους. Σε ποντίκια, έχει αποδειχθεί μειωμένη ποιότητα σπέρματος και μειωμένη γονιμότητα. 4.7 Επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων: Το Nicorette® Quickspray δεν έχει καθόλου ή έχει αμελητέα επίδραση στην ικανότητα οδήγησης και τη χρήση μηχανημάτων. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Επιδράσεις της διακοπής καπνίσματος: Ανεξαρτήτως των μέσων που χρησιμοποιούνται, είναι γνωστό ότι ένα σύνολο συμπτωμάτων σχετίζεται με τη διακοπή της συνήθειας της χρήσης καπνού. Αυτά περιλαμβάνουν συναισθηματικές ή γνωστικές επιδράσεις όπως η δυσφορία ή η καταθλιπτική διάθεση, αϋπνία, ευερεθιστότητα, απογοήτευση ή θυμό, άγχος, δυσκολία συγκέντρωσης και ανησυχία ή ανυπομονησία. Επίσης μπορεί να υπάρχουν φυσικές επιδράσεις όπως μειωμένος καρδιακός ρυθμός, αυξημένη όρεξη ή πρόσληψη βάρους, ζαλάδα ή προλυποθυμικά συμπτώματα, βήχας, δυσκοιλιότητα, αιμορραγία των ούλων ή αφθώδης εξελκώσεις, ή ρινοφαρυγγίτιδα. Επιπλέον, είναι κλινικής σημασίας ότι οι επιθυμίες για νικοτίνη μπορούν να καταλήξουν σε έντονες παρορμήσεις για κάπνισμα. Το Nicorette® Quickspray ενδέχεται να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες παρόμοιες με εκείνες που συνδέονται με τη νικοτίνη που χορηγείται με άλλα μέσα και είναι, κατά κύριο λόγο, δοσοεξαρτώμενες. Αλλεργικές αντιδράσεις όπως το αγγειοοίδημα, η κνίδωση ή αναφυλαξία δύνανται να συμβούν σε επιρρεπή άτομα. Οι τοπικές ανεπιθύμητες ενέργειες λόγω χορήγησης είναι παρόμοιες με άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες που παρατηρούνται με άλλες μορφές του σκευάσματος που χορηγούνται από το στόμα. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της θεραπείας ενδέχεται να εμφανιστεί ερεθισμός στο στόμα και στον λαιμό και ο λόξυγκας είναι ιδιαίτερα συνήθης. Η ανοχή επέρχεται φυσιολογικά με τη συνεχιζόμενη χρήση. Η ημερήσια συλλογή δεδομένων από καπνιστές που συμμετέχουν σε μελέτες κατέδειξε ότι αναφέρθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες που εμφανίζονται πολύ συχνά με την έναρξη της χρήσης του στοματικού εκνεφώματος στις πρώτες 2-3 εβδομάδες, ενώ αυτές μειώθηκαν στη συνέχεια. Παρακάτω παρουσιάζονται ανεπιθύμητες αντιδράσεις από σκευάσματα νικοτίνης του στοματικού βλεννογόνου που ταυτοποιήθηκαν από κλινικές μελέτες και κατά τη διάρκεια εμπειριών μετά την κυκλοφορία. Η κατηγορία συχνότητας έχει εκτιμηθεί από κλινικές μελέτες για τις ανεπιθύμητες αντιδράσεις που ταυτοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια εμπειριών μετά την κυκλοφορία: *Πολύ συχνές (≥1/10), Συχνές (≥1/100 έως <1/10), Όχι συχνές (≥1/1,000έως <1/100), σπάνιες (≥1/10,000, <1/1,000), πολύ σπάνιες (<1/10,000), άγνωστες (δεν μπορούν να εκτιμηθούν από τα διαθέσιμα στοιχεία). Σύστημα του οργανισμού Διαταραχές του Άνοσοποιητικού Συστήματος Συχνές Μη γνωστές

Αναφερόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες

Υπερευαισθησία Αλλεργικές αντιδράσεις, συμπεριλαμβανομένου αγγειοοιδήματος και αναφυλαξίας

Ψυχιατρικές Διαταραχές Όχι Συχνές

Μη φυσιολογικά όνειρα

Διαταραχές του νευρικού συστήματος: Πολύ Συχνές Συχνές

Κεφαλαλγία Παραισθησία, δυσγευσία

Οφθαλμικές διαταραχές: Μη γνωστές

Θολή όραση, αύξηση της δακρύρροιας

Καρδιακές Διαταραχές: Όχι συχνές Μη γνωστές

Αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία, Κολπική μαρμαρυγή

Άγγειακές Διαταραχές: Όχι Συχνές

Εξάψεις, υπέρταση

Διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος, του θώρακα και του μεσοθωρακίου: Πολύ Συχνές Όχι Συχνές

Διαταραχές του γαστρεντερικού: Πολύ Συχνές Συχνές Όχι Συχνές Σπάνιες Μη γνωστές Διαταραχές του δέρματος και του υποδόριου ιστού: Όχι Συχνές Μη γνωστές Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού χορήγησης: Συχνές Όχι Συχνές

Λόξυγκας, ενόχληση λαιμού Δύσπνοια, Δυσφωνία, ρινόρροια, βρογχόσπασμος, φτέρνισμα ρινοφαρυγγικός πόνος, ρινική συμφόρηση, σύσφιξη λαιμού Ναυτία Κοιλιακό άλγος, ξηροστομία, υπερέκκριση σιέλου, έμετος, μετεωρισμός, διάρροια, δυσπεψία, στοματίτιδα Ερυγές, αιμορραγία των ούλων, γλωσσίτιδα, φουσκάλες στοματικού βλεννογόνου και απολέπιση, στοματική παραισθησία Δυσφαγία, Στοματική υπαισθησία, τάση προς έμετο Ξηρότητα φάρυγγα, γαστρεντερική δυσφορία, πόνος στα χείλια

Υπερίδρωση, κνησμός, εξάνθημα, κνίδωση Ερύθημα

Αίσθημα καύσου, κόπωση Εξασθένιση, δυσφορία στο στήθος και πόνο, αδιαθεσία

Αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών: Η αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών μετά από τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας του φαρμακευτικού προϊόντος είναι σημαντική. Επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση της σχέσης οφέλους-κινδύνου του φαρμακευτικού προϊόντος. Ζητείται από τους επαγγελματίες υγείας να αναφέρουν οποιεσδήποτε πιθανολογούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες ως εξής (βλ. λεπτομέρειες παρακάτω). Ελλάδα: Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, Μεσογείων 284, GR-15562 Χολαργός, Αθήνα, Τηλ: + 30 213 2040380/337, Φαξ: + 30 210 6549585, Ιστότοπος: http://www.eof.gr • Κύπρος: Φαρμακευτικές Υπηρεσίες, Υπουργείο Υγείας, CY-1475 Λευκωσία, Φαξ: + 357 22608649, Ιστότοπος: www.moh.gov.cy/phs. 4.9 Υπερδοσολογία: Όταν χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες, τα συμπτώματα της υπερδοσολογίας με νικοτίνη μπορεί να εμφανιστούν σε ασθενείς με χαμηλή πρόσληψη νικοτίνης προ της θεραπείας ή εάν χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα άλλες πηγές νικοτίνης. Τα συμπτώματα υπερδοσολογίας είναι τα συμπτώματα οξείας δηλητηρίασης από νικοτίνη και περιλαμβάνουν ναυτία, έμετο, αυξημένη σιελόρροια, κοιλιακό άλγος, διάρροια, εφίδρωση, κεφαλαλγία, ζάλη, διαταραχές ακοής και έντονη καταβολή. Σε

υψηλές δόσεις, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να ακολουθούνται από υπόταση, αδύναμο ή άτακτο καρδιακό ρυθμό, αναπνευστική δυσχέρεια, κατάπτωση, κυκλοφορική κατάρρειψη και γενικευμένους σπασμούς. Παιδιατρικός πληθυσμός: Οι δόσεις της νικοτίνης οι οποίες γίνονται ανεκτές από ενήλικους καπνιστές κατά τη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά συμπτώματα δηλητηρίασης σε παιδιά και δύνανται να αποδειχθούν μοιραίες. Τυχόν υποψία δηλητηρίασης από νικοτίνη σε παιδί πρέπει να θεωρείται ιατρικό έκτακτο περιστατικό και να αντιμετωπίζεται αμέσως. Αντιμετώπιση υπερδοσολογίας: Η χορήγηση της νικοτίνης πρέπει να διακόπτεται αμέσως και να αντιμετωπίζονται τα συμπτώματα του ασθενούς. Σε περίπτωση κατάποσης μεγάλης ποσότητας νικοτίνης, ο ενεργός άνθρακας μειώνει την απορρόφηση της νικοτίνης από τη γαστρεντερική οδό. Η ελάχιστη οξεία θανατηφόρος δόση νικοτίνης χορηγούμενης από το στόμα στον άνθρωπο εκτιμάται ότι είναι 40 έως 60 mg. 5. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ: 5.1 Φαρμακοδυναμικές ιδιότητες: Φαρμακοθεραπευτική κατηγορία: Φάρμακο κατά της εξάρτησης από τη νικοτίνη. ATC Code: N07B A01. Η νικοτίνη είναι ένας αγωνιστής των υποδοχέων της νικοτίνης στο περιφερικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα με έντονη δράση στο ΚΝΣ και στο καρδιαγγειακό σύστημα. Η απότομη διακοπή της καθιερωμένης, τακτικής χρήσης προϊόντων που περιέχουν καπνό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση του χαρακτηριστικού συνδρόμου, με συμπτώματα στέρησης όπου περιλαμβάνεται η λαχτάρα (έντονη επιθυμία για κάπνισμα).Οι κλινικές μελέτες κατέδειξαν ότι τα προϊόντα υποκατάστασης νικοτίνης μπορούν να βοηθήσουν τους καπνιστές να απέχουν από το κάπνισμα αυξάνοντας τα επίπεδα νικοτίνης στο αίμα και ανακουφίζοντας τα συμπτώματα στερητικού συνδρόμου. Ανακούφιση από την έντονη επιθυμία: Σε σύγκριση με το κόμμι νικοτίνης ή τον τροχίσκο νικοτίνης, η απορρόφηση της νικοτίνης από το στοματικό εκνέφωμα είναι πιο γρήγορη (παράγραφος 5.2). Σε μια ανοιχτή μελέτη μονής δόσης, διασταυρώσεως, σε 200 υγιείς καπνιστές, παρατηρήθηκε ότι δύο ψεκασμοί του 1 mg μείωσαν την επιθυμία για κάπνισμα σημαντικά περισσότερο από ότι οι τροχίσκοι νικοτίνης των 4 mg, ξεκινώντας από τα 60 δευτερόλεπτα μετά τη χορήγηση και παρατηρήθηκε μια διαφορά μεταξύ των μορφών για 10 λεπτά. Σε μια άλλη ανοιχτή μελέτη μονής δόσης, διασταυρώσεως, σε 61 υγιείς καπνιστές, παρατηρήθηκε ότι 2 ψεκασμοί του 1 mg μείωσαν την έντονη επιθυμία για κάπνισμα σημαντικά περισσότερο από το προϊόν αναφοράς, ξεκινώντας 30 δευτερόλεπτα μετά τη χορήγηση στον πληθυσμό της μελέτης, συμπεριλαμβανομένου και του υποσυνόλου των συμμετεχόντων που εκτίμησαν ως σοβαρή την έντονη επιθυμία τους για κάπνισμα. Επιπροσθέτως, 53/58 (91%) και 45/58 (78%) των συμμετεχόντων έφτασαν το 25% και το 50% σε μείωση της έντονης επιθυμίας για κάπνισμα κατά τη διάρκεια της μελέτης (δηλαδή 2 ώρες), αντίστοιχα. Διακοπή του καπνίσματος: Έχουν διεξαχθεί δύο ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες αποτελεσματικότητας. Στην πρώτη μελέτη, 83/318 (26,1%) των συμμετεχόντων που χρησιμοποίησαν το στοματικό εκνέφωμα κατάφεραν να διακόψουν το κάπνισμα την 6η εβδομάδα σε σύγκριση με τους 26/161 (16,1%) στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Στις εβδομάδες 24 και 52, οι 50/318 (15.7%) και 44/318 (13.8%), στην ομάδα του στοματικού εκνεφώματος αντίστοιχα και οι 11/161 (6.8%) και 9/161 (5.6%), στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου αντίστοιχα κατάφεραν να διακόψουν το κάπνισμα. Στη δεύτερη μελέτη, 30/597 (5.0%) των συμμετεχόντων στην ομάδα του στοματικού εκνεφώματος διέκοψαν το κάπνισμα την 6η εβδομάδα σε σύγκριση με 15/601 (2.5%) της ομάδα του εικονικού φαρμάκου. 5.2 Φαρμακοκινητικές ιδιότητες: Διαπιστώθηκε ότι οι διακυμάνσεις στη μορφή της χορήγησης επιδρούν σημαντικά στο ρυθμό και την ταχύτητα της απορρόφησης. Η φαρμακοκινητική του στοματικού εκνεφώματος μελετήθηκε σε 4 μελέτες. Οι μελέτες περιλάμβαναν 141 άτομα. Απορρόφηση: Η μέγιστη συγκέντρωση των 5,3 ng/mL επιτυγχάνεται εντός 13 λεπτών μετά τη χορήγηση δόσης 2 mg. Συγκρίνοντας την περιοχή κάτω από την καμπύλη (AUC) κατά τα 10 πρώτα λεπτά μετά τη χορήγηση, οι εκτιμήσεις του στοματικού εκνεφώματος σε δόση των 1 και 2 mg υπερβαίνουν τις εκτιμήσεις των μασώμενων δισκίων νικοτίνης και των τροχίσκων νικοτίνης σε δόσεις των 4 mg (0,48 και 0,64 h*ng/mL έναντι 0,33 και 0,33 h*ng/mL). Οι εκτιμήσεις της AUC∞ καταδεικνύουν ότι η βιοδιαθεσιμότητα της νικοτίνης που χορηγείται με στοματικό εκνέφωμα είναι παρόμοια με τη βιοδιαθεσιμότητα των μασώμενων δισκίων νικοτίνης ή των τροχίσκων. Η AUC∞ του στοματικού εκνεφώματος των 2 mg μετράται στο 14,0 h*ng/mL σε σύγκριση με 23,0 h*ng/mL και 26,7 h*ng/mL για τα μασώμενα δισκία νικοτίνης των 4 mg και τους τροχίσκους νικοτίνης των 4 mg, αντίστοιχα. Οι μέσες συγκεντρώσεις νικοτίνης σταθερής κατάστασης στο πλάσμα που επιτεύχθηκαν μετά τη χορήγηση της μέγιστης δόσης (δηλ. 2 ψεκασμοί του εκνεφώματος του 1 mg ανά 30 λεπτά) είναι περίπου της τάξης μεγέθους των 28,8 ng/mL σε σύγκριση με 23,3 ng/mL για την τσίχλα νικοτίνης των 4 mg (1 τσίχλα, ανά ώρα) και με 25,5 ng/mL για τους τροχίσκους νικοτίνης των 4 mg (1 παστίλια, ανά ώρα). Κατανομή: Ο όγκος κατανομής μετά από ενδοφλέβια χορήγηση της νικοτίνης είναι περίπου 2 έως 3 l/kg. Η δέσμευση της νικοτίνης από τις πρωτεΐνες του πλάσματος είναι μικρότερη από 5%. Συνεπώς, οι μεταβολές στη δέσμευση της νικοτίνης από τη χρήση συγχορηγούμενων φαρμάκων ή λόγω αλλοιώσεων των πρωτεϊνών πλάσματος από νοσηρές καταστάσεις δεν αναμένεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις φαρμακοκινητικές ιδιότητες της νικοτίνης. Βιομετασχηματισμός: Το σημαντικότερο όργανο του οργανισμού μέσω του οποίου αποβάλλεται η νικοτίνη είναι το ήπαρ παρόλο που οι νεφροί και οι πνεύμονες επίσης μεταβολίζουν τη νικοτίνη. Έχουν ταυτοποιηθεί περισσότεροι από 20 μεταβολίτες νικοτίνης, όλοι εκ των οποίων εκτιμάται ότι είναι λιγότερο ενεργοί από τη μητρική ουσία. Ο κύριος μεταβολίτης της νικοτίνης στο πλάσμα, η κοτινίνη, έχει ημιπερίοδο ζωής 15 έως 20 ώρες και συγκεντρώσεις δεκαπλάσιες της νικοτίνης. Αποβολή: Η μέση κάθαρση της νικοτίνης στο πλάσμα είναι 70 l/ώρα και η ημιπερίοδος ζωής της είναι 2-3 ώρες. Οι κυριότεροι μεταβολίτες στα ούρα είναι η κοτινίνη (12% της δόσης) και η trans-3-υδρόξυ-κοτινίνη (37% της δόσης). Το 10% περίπου της νικοτίνης αποβάλλεται αμετάβλητη στα ούρα. Το 30% περίπου της νικοτίνης μπορεί να αποβάλλεται αμετάβλητη στα ούρα με υψηλή ταχύτητα ροής και οξίνιση των ούρων με τιμή pH κάτω του 5. Γραμμικότητα/μη-γραμμικότητα: Υπάρχει μόνο μια μικρή απόκλιση από τη γραμμικότητα δόσης της AUC∞ και της Cmax όπως καταδεικνύεται όταν χορηγούνται μονές δόσεις των 1, 2, 3 και 4 ψεκασμών του 1 mg στοματικού εκνεφώματος. Νεφρική Δυσλειτουργία: Η σταδιακή αύξηση της σοβαρότητας της νεφρικής δυσλειτουργίας συνδέεται με μειωμένη ολική κάθαρση της νικοτίνης. Η κάθαρση της νικοτίνης μειώθηκε κατά μέσο όρο κατά 50% σε άτομα με σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία. Παρατηρήθηκαν αυξημένα επίπεδα νικοτίνης σε καπνιστές που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Ηπατική Δυσλειτουργία: Η φαρμακοκινητική της νικοτίνης δεν επηρεάζεται σε ασθενείς με ήπια ηπατική δυσλειτουργία (βαθμολογία 5 κατά Child-Pugh) και μειώθηκε κατά 40-50% σε ασθενείς με μέτρια ηπατική ανεπάρκεια (βαθμολογία 7 κατά Child-Pugh). Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για άτομα με βαθμολογία >7 κατά Child-Pugh. Ηλικιωμένοι: Διαπιστώθηκε μικρή μείωση της ολικής κάθαρσης της νικοτίνης, η οποία δεν δικαιολογεί προσαρμογή της δόσης, σε υγιείς ηλικιωμένους ασθενείς. 5.3. Προκλινικά δεδομένα για την ασφάλεια: Οι δοκιμασίες in vitro γονοτοξικότητας της νικοτίνης κατέδειξαν αρνητικά αποτελέσματα κατά κύριο λόγο. Υπήρξαν αμφιλεγόμενα αποτελέσματα από δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν σε υψηλές συγκεντρώσεις νικοτίνης. Οι δοκιμασίες γονοτοξικότητας in vivo ήταν αρνητικές. Πειράματα σε ζώα έδειξαν ότι η έκθεση στη νικοτίνη προκαλεί μειωμένο βάρος κατά τη γέννηση, μειωμένο βάρος νεογνών και μειωμένη επιβίωση των απογόνων. Τα αποτελέσματα των μελετών καρκινογένεσης δεν κατέδειξαν σαφή στοιχεία ογκογενετικής δράσης της νικοτίνης. 6. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 6.1 Κατάλογος εκδόχων: Προπύλενογλυκόλη (E1520), Άνυδρη αιθανόλη, Τρομεταμόλη, Πολοξαμέρη 407, Γλυκερόλη (E422), Νάτριο ανθρακικό όξινο, Λεβομενθόλη, Άρωμα μίνθης, Άρωμα δροσιάς, Σουκραλόζη, Ακεσουλφαμικό κάλιο, Βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο (E321), Υδροχλωρικό οξύ (για ρύθμιση του pH). Κεκαθαρμένο ύδωρ 6.2 Ασυμβατότητες: Δεν εφαρμόζεται. 6.3 Διάρκεια ζωής: 2 έτη. 6.4 Ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη φύλαξη του προϊόντος: Δεν πρέπει να φυλάσσεται σε θερμοκρασία άνω των 30°C. Φύση και συστατικά του περιέκτη: 13,2 ml διαλύματος περιέχονται σε πλαστική φιάλη PET. Μια φιάλη περιέχει 150 ψεκασμούς του 1 mg. Η φιάλη τοποθετείται σε συσκευή ψεκασμού με μηχανική αντλία ψεκασμού με έναν ενεργοποιητή. Η συσκευή διαθέτει μηχανισμό κλεισίματος ασφαλείας για παιδιά. Μεγέθη συσκευασιών: Συσκευή εκνεφώματος 1x1, συσκευές εκνεφώματος 2x1. Μπορεί να μην κυκλοφορούν όλες οι συσκευασίες. 6.6 Ιδιαίτερες προφυλάξεις απόρριψης Κάθε αχρησιμοποίητο φαρμακευτικό προϊόν ή υπόλειμμα πρέπει να απορρίπτεται σύμφωνα με τις ισχύουσες σχετικές διατάξεις. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Johnson & Johnson Hellas Consumer AE, Αιγιαλείας & Επιδαύρου 4, 15125, Μαρούσι, Τηλ. 210 6875528. Τοπικός αντιπρόσωπος στην Κύπρο: Phadisco Ltd, Λ. Γιάννου Κρανιδιώτη 185, Λατσιά, Κύπρος, Τηλ. 22715000. 8. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Ελλάδα: 131569/27-12-2018, Κύπρος: 21549 9. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ/ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ: Ελλάδα:Ημερομηνία πρώτης έγκρισης: 15-05-2013. Ημερομηνία ανανέωσης: 28-09-2016. Κύπρος: Ημερομηνία πρώτης έγκρισης: 15/10/2012. Ημερομηνία ανανέωσης: 08/05/2018 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Ελλάδα: Κύπρος: 22/07/2019 Λιανική τιμή: (26,50€)

Boηθήστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή και Αναφέρετε ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για ΟΛΑ τα φάρμακα Συμπληρώνοντας την «ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ»

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 53

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Η ανοσία ενόψει του χειμώνα Η σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού έχει ζωτική σημασία για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών αναπνευστικών λοιμώξεων που αναμένεται να απασχολήσουν την κοινωνία κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα. Οι συχνές λοιμώξεις και η σοβαρή εξέλιξη κοινών ή ειδικών λοιμώξεων είναι τα πιο κοινά συμπτώματα καταστολής του ανοσοποιητικού συστήματος.

Αναστασία Μοσχοβάκη Ειδική παθολόγος

ο αμυντικό σύστημα του ανθρώπου περιλαμβάνει πολλούς μηχανισμούς άμυνας και προστασίας έναντι τοξικών παραγόντων. Η φλεγμονή είναι ένα σύμπλεγμα διαδοχικών αλλοιώσεων των ιστών, ως αντίδραση στη βλάβη που επιφέρει ο βλαπτικός παράγοντας. Χημικές ουσίες, που απελευθερώνονται λόγω της φλεγμονής, έχουν σημαντικές δράσεις στην άμυνα. Επί παραδείγματι, η ισταμίνη και η βραδυκινίνη περιχαρακώνουν την περιοχή της φλεγμονής. Τα πυρετογόνα έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα τη ρύθμιση της κεντρικής θερμοκρασίας σε υψηλότερα επίπεδα από τον υποθάλαμο και την εμφάνιση πυρετού στα λοιμώδη νοσήματα. Οι κυτοκίνες (π.χ. οι ιντερλευκίνες, η ιντερφερόνη α, παράγοντας νέκρωσης όγκων-TNF), συντελούν στη ρύθμιση ανοσιακών, αποτοξινωτικών και αιμοποιητικών διεργασιών. Ορισμένες ουσίες, που παράγονται σε κυτταρικό επίπεδο, εξουδετερώνουν άχρηστες ουσίες του μεταβολισμού και τοξίνες.

Η ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ

Η ικανότητα του οργανισμού να αντιστέκεται σε εξωτερικούς εισβολείς περιλαμβάνει την ειδική και τη γενική ανοσία. Η γενική εγγενής ανοσία αφορά τη γενική ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να εξουδετερώνει τους παθογόνους παράγοντες. Βασικό ρόλο στην εγγενή ανοσία έχουν τα ουδετερόφιλα και τα μονοπύρηνα λευκά αιμοσφαίρια του αίματος, καθώς και τα μακροφάγα των ιστών. Τα ουδετερόφιλα και μονοπύρηνα έχουν την ικανότητα, εάν χρειαστεί, να διαπηδήσουν τους πόρους του αιμοφόρου αγγείου και να μεταναστεύσουν στην περιοχή της βλάβης, όπου με το μηχανισμό της φαγοκυττάρωσης καταστρέφουν τα βλαπτικά κύτταρα. Τα ιστικά μακροφάγα είναι μόνιμα καθηλωμένα κύτταρα στους

54 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

ιστούς, με ικανότητα φαγοκυττάρωσης. Κάτω από ειδικές συνθήκες (π.χ. φλεγμονή), είναι δυνατή η μετανάστευσή τους. Ιδιαίτερα πλούσιος σε ιστικά μακροφάγα είναι ο λεμφικός ιστός (δικτυοκύτταρα λεμφικού ιστού), που εδράζεται στους λεμφαδένες, το σπλήνα, τον θύμο, τις αμυγδαλές, σε σχηματισμούς του εντέρου και άλλων περιοχών. Ιδιαίτερα πλούσιο σε ιστικά μακροφάγα είναι και το ήπαρ (μακροφάγα κύτταρα φλεβωδών κόλπων του ήπατος), με αποτέλεσμα μια πληθώρα μικροβίων που περνούν με τις τροφές στην πυλαία κυκλοφορία του ήπατος, να καταστρέφονται πριν περάσουν στη συστηματική κυκλοφορία. Η ικανότητα του οργανισμού να αναπτύσσει ειδική αναμνηστική ανοσία έναντι ορισμένων παθογόνων αιτίων έχει σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική μνήμη, στην οποία οφείλεται η ανοσία που αναπτύσσει ο οργανισμός έναντι παθογόνων μικροοργανισμών μετά τη λοίμωξη. Βασικό ρόλο στην ειδική ανοσία έχουν τα λεμφοκύτταρα του αίματος που παράγουν ειδικά αντισώματα τα οποία κατευθύνονται έναντι του επιτιθέμενου παθογόνου αιτίου καθώς και ειδικά αναμνηστικά λεμφοκύτταρα. Το συμπλήρωμα είναι ένα σύστημα ανενεργών ενζύμων του αίματος, το οποίο αποτελεί «γέφυρα εγγενούς-ειδικής ανοσίας». Ενεργοποιεί μηχανισμούς γενικής και ειδικής ανοσίας και ενεργοποιείται από παράγοντες που μετέχουν σε αυτές. Μία από τις βασικές οδούς ενεργοποίησης του καταρράκτη του συμπληρώματος είναι η σύνδεση αντισώματος-βλαπτικού παράγοντα.

Η ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Οποιοσδήποτε παράγοντας μειώνει την επάρκεια των γενικών ή ειδικών μηχανισμών άμυνας του ανθρώπου προκαλεί αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα. Βασικό σύμπτωμα της μειωμένης ικανότητας του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η μειωμένη αντίσταση σε βλαπτικούς παράγοντες, το stress, τις τοξικές ουσίες και τις λοιμώξεις. Ανάλογα με το είδος της διαταραχής, προκαλούνται διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε περίπτωση. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι η εύκολη κόπωση και η επιρρέπεια σε λοιμώξεις. Οι παράγοντες που προκαλούν καταστολή του ανοσοποιητικού διακρίνονται σε: α) φυσιολογικούς, β) καθημερινές συνήθειες και γ) παθολογικούς παράγοντες.

Ο κυριότερος φυσιολογικός παράγοντας που προκαλεί καταστολή του ανοσοποιητικού στον ενήλικα είναι η ηλικία. Η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος με την ηλικία οφείλεται σε πολλές ταυτόχρονες παθοφυσιολογικές διαταραχές. Ενδεικτικά: Με την ηλικία το ανοσοποιητικό σύστημα είναι λιγότερο ικανό να διακρίνει παράγοντες του σώματος από βλαπτικά αντιγόνα. Αυτό σημαίνει βραδεία αντίδραση σε βλαπτικά ερεθίσματα αλλά και αυξημένη τάση για παραγωγή αντισωμάτων που κατευθύνονται ενάντια στους ίδιους τους ιστούς του σώματος (αυτοαντισώματα). Υπάρχει πτώση λεμφοκυττάρων και συμπληρώματος. Τα αντισώματα είναι λιγότερο ικανά να παγιδεύουν τα βλαπτικά αντιγόνα (μειωμένη λειτουργικότητα). Ο κυριότερος παράγοντας της καθημερινότητας που προκαλεί καταστολή του ανοσοποιητικού είναι το κάπνισμα. Ο άκαυστος καπνός περιέχει νικοτίνη, καρκινογόνες ουσίες και τοξίνες, με την καύση όμως οι βλαπτικές ουσίες –σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες– πολλαπλασιάζονται λόγω της εξαέρωσης, της πυρόλυσης και της πυροσύνθεσης του καπνού και των άλλων χημικών προσθέτων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των διαφόρων ειδών τσιγάρου. Ο καπνός συγκροτείται από λεπτό αερόλυμα, ώστε να δύναται να μείνει στους αεραγωγούς και στην επιφάνεια των κυψελίδων και από αέρια φάση. Η αέρια φάση περιέχει μονοξείδιο του άνθρακα, τοξικές ερεθιστικές και αρωματικές ουσίες. Τα σωματίδια του αερολύματος περιέχουν πλήθος τοξικών και καρκινογόνων. Το υπόλειμμα των σωματιδίων, αφού αφαιρεθεί η υγρασία και η νικοτίνη, αποκαλείται πίσσα. Οι τοξικοί αυτοί παράγοντες αλλοιώνουν την τοπική άμυνα του αναπνευστικού επιθηλίου, με αποτέλεσμα τη μειωμένη ανοσολογική ικανότητα. Η διαταραχή του ανοσοποιητικού επιδεινώνεται περαιτέρω στο χρόνιο καπνιστή, λόγω της αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα και της πτώσης του

οξυγόνου του αίματος. Μελέτες έχουν αναδείξει σε καπνιστές σημαντική δυσλειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων.

Ο κατάλογος των νοσημάτων που προκαλούν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα είναι μακρύς με χαρακτηριστικούς εκπρόσωπους τον υποσιτισμό, το διαβήτη, τον αλκοολισμό, τη στεφανιαία νόσο, την κίρρωση του ήπατος, τη χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια, τη νεφρική ανεπάρκεια, τη λοίμωξη από τον ιό του aids κ.ά.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Αποφυγή καπνίσματος, μεσογειακή διατροφή, καθημερινή πρόσληψη φρέσκων φρούτων και λαχανικών, επαρκής ύπνος και αποφυγή καθιστικής ζωής. Άριστη ρύθμιση χρόνιων νοσημάτων με σωστή παθολογική ιατρική αξιολόγηση, χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής αναλόγως νοσημάτων και φυσικής κατάστασης. Ενισχυτική εφαρμογή εμβολίων προς τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Συνιστάται το εμβόλιο της γρίπης σε ευπαθείς ομάδες που δεν έχουν αντίστοιχες αντενδείξεις. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, το εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας προσφέρει μικρού βαθμού προστασία έναντι του νέου κορονοϊού. Με δεδομένη την αναζωπύρωση εστιών ιλαράς στην πατρίδα μας, οι άνθρωποι που έχουν ένδειξη για εμβολιασμό με MMR καλό είναι να το κάνουν. Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη με ανοσολογική δράση, η οποία δυστυχώς υπάρχει σε λίγα τρόφιμα, όπως στη σάρκα λιπαρών ψαριών (π.χ. σολομός, τόνος), στα ιχθυέλαια, στα αυγά, στο κρέας, στα γαλακτοκομικά ζώων ελεύθερης βοσκής και σε ορισμένα μανιτάρια. Η βιταμίνη D ωστόσο κατεξοχήν λαμβάνεται από την έκθεση στον ήλιο. Συνιστώνται 15 λεπτά έκθεσης του προσώπου, χεριών, ποδιών ή ράχης στον ήλιο σε καθημερινή βάση, κατά προτίμηση μεταξύ 10 π.μ. και 11.30μ.μ. για τον εφοδιασμό του σώματος με τη βιταμίνη D που χρειάζεται. ●

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 55

Παρουσίαση

Πονοκέφαλος:

Έχετε τη λύση στα χέρια σας «Το κεφάλι μου πάει να σπάσει. Τι να κάνω;» Πόσες φορές έχετε ακούσει αυτήν τη φράση από τους πελάτες σας;

πλός πονοκέφαλος ή κεφαλαλγία, όπως και αν τον ονομάσουμε, έχει φροντίσει να «επισκεφθεί» αρκετές φορές τους πελάτες σας, με μεγαλύτερη ή μικρότερη ένταση. Επειδή η πλειονότητα των πονοκεφάλων που βιώνουν οι ενήλικες είναι κεφαλαλγία τάσης και καθώς αυτό το είδος κεφαλαλγίας προκαλείται (τουλάχιστον εν μέρει) από άγχος, μεγάλο μέρος αυτών των πονοκεφάλων μπορεί να αποφευχθεί ή τουλάχιστον να ελαχιστοποιηθεί με αποτελεσματικές τεχνικές διαχείρισης του άγχους.

Με διερευνητικές ερωτήσεις θα πάρει ένα μίνι ιστορικό από τον ασθενή προκειμένου να διαπιστώσει αν μπορεί να λάβει κάποια φάρμακα με ασφάλεια.

Το φαρμακείο είναι το πρώτο σημείο επαφής του ασθενή για να λάβει πληροφορίες και συμβουλές για θέματα υγείας. Αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στη φροντίδα υγείας για την πρόληψη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με κεφαλαλγίες και οφείλει να είναι σε θέση να τους συμβουλεύει και να τους εκπαιδεύει στην ενδεδειγμένη κάθε φορά χρήση αναλγητικών και άλλων σκευασμάτων.

Το Nurofen 400mg μαλακές κάψουλες που περιέχει ιβουπροφαίνη 400mg, χάρη στη μοναδική καινοτομία της μαλακής κάψουλας, απορροφάται δύο φορές ταχύτερα από τα απλά δισκία ιβουπροφαίνης, φτάνοντας γρήγορα στο σημείο του πόνου και βοηθώντας με αυτό τον τρόπο σημαντικά στην αποτελεσματική αντιμετώπιση επεισοδίων του απλού πονοκέφαλου, ενώ η δράση του διαρκεί έως και 8 ώρες.

Τόσο λοιπόν το σημείο που εστιάζεται ο πόνος όσο και η έντασή του είναι πολύ σημαντικό να εντοπιστούν από το φαρμακοποιό, προκειμένου να προχωρήσει στον τρόπο αντιμετώπισης.

Επιπρόσθετα, τελευταίες έρευνες αποδεικνύουν ότι για να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση του πόνου, τα αναλγητικά πρέπει να λαμβάνονται με τα πρώτα συμπτώματα και στη χαμηλότερη αλλά συνάμα αποτελεσματική δόση. H αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας τάσεως με Nurofen 400mg μαλακές κάψουλες συνιστάται και από τον Σύλλογο Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος. ●

Στην κεφαλαλγία τύπου τάσης, ο ασθενής βιώνει ένα σφίξιμο χαμηλής έντασης που εκδηλώνεται κυρίως στο μέτωπο και στους κροτάφους.

Ο φαρμακοποιός θα πρέπει να υπενθυμίσει στον ασθενή ότι οι κρίσεις κάθε κεφαλαλγίας πρέπει να αντιμετωπίζονται εγκαίρως. Το κατάλληλο σκεύασμα θα πρέπει να δρα τόσο κεντρικά όσο και περιφερικά, να έχει γρήγορη δράση και να προσφέρει αποτελεσματική αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας καθώς και να είναι καλά ανεκτό.

Για να αναγνωρίσει ο φαρμακοποιός όσο γίνεται καλύτερα το είδος του πονοκεφάλου, είναι απαραίτητο να υποβάλει στον ασθενή μερικές ερωτήσεις όπως: Σε ποιο σημείο εντοπίζεται ο πόνος; Πόσο έντονος είναι ο πόνος; Πώς αλλάζει ο πόνος στη διάρκεια της ημέρας; Πόσο διαρκεί χρονικά; Τι νιώθετε να σας ανακουφίζει από τον πόνο;

56 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

∆ιαχείριση παθήσεων στο φαρµακείο

Σ ΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ

Τα προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά

Ο ρόλος του φυλλικού οξέος του σιδήρου και των βιταμινών D & B12

Τα προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά μπορούν να εκδηλωθούν αρχικά με στασιμότητα στο βάρος τους (υποσιτισμός), η οποία –εάν επιμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα– μπορεί να καταλήξει και σε στασιμότητα στο ύψος τους. Με βάση υπολογισμούς του ΠΟΥ, περίπου 1 στα 4 παιδιά (21,9%) παρουσιάζουν στασιμότητα στο ύψος τους ως αποτέλεσμα χρόνιου υποσιτισμού. Παγκοσμίως περισσότερα από 90 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας <5 ετών –τα περισσότερα παιδιά αναπτυσσόμενων χωρών– υποφέρουν από τις δυσμενείς συνέπειες του υποσιτισμού, ο οποίος και ευθύνεται για το 45% της παιδικής θνησιμότητας.

Γεώργιος Χατζηγεωργίου Παιδίατρος, Αναπληρωτής Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής, Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

ανεπαρκής σίτιση τις πρώτες 1000 μέρες ζωής του παιδιού έχει ως αποτέλεσμα διαταραχή της πνευματικής του ανάπτυξης, κακή σχολική επίδοση αργότερα και ελάττωση της άμυνας του οργανισμού του με συνέπεια αυξημένη ευπάθεια σε λοιμώξεις. Πέραν όλων αυτών, τα παιδιά με υποσιτισμό έχουν ως ενήλικες αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης παχυσαρκίας, διαβήτη, υπέρτασης και καρδιαγγειακών νοσημάτων (μεταβολικό σύνδρομο). Οι διαταραχές της αύξησης (ανεπάρκεια ή στασιμότητα) σε ύψος και βάρος είναι συνηθέστερα στις αναπτυσσόμενες χώρες και σε παιδιά χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, ενώ το πρόβλημα στις χώρες του δυτικού κόσμου είναι η παχυσαρκία και η κακή διατροφή των παιδιών. Επομένως στις ανεπτυγμένες χώρες συχνότερα δημιουργούνται προβλήματα ανεπάρκειας των μικροθρεπτικών συστατικών (ιχνοστοιχεία, μέταλλα και βιταμίνες) και σπανιότερα των μακροθρεπτικών (πρωτεΐνες, λίπη και υδατάνθρακες) που λαμβάνονται με τη διατροφή.

58 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Ανεπάρκειες μικροστοιχείων με σημαντικές δυσμενείς επιδράσεις στην ανάπτυξη των παιδιών είναι η ανεπάρκεια του σιδήρου, του φυλλικού οξέος, και των βιταμινών D και B12.

ΣΙ∆ΗΡΌΣ

Η ανεπάρκεια σιδήρου (Fe) αποτελεί τη συχνότερη διατροφική ανεπάρκεια στον κόσμο. Με βάση τον ΠΟΥ παγκοσμίως περίπου το 43% των παιδιών υπολογίζεται ότι έχουν σιδηροπενία, ιδιαίτερα σε περιόδους ταχείας ανάπτυξης (βρέφη, μικρά παιδιά και έφηβοι). Οι ημερήσιες ανάγκες σε σίδηρο σε παιδιά και εφήβους είναι 7-15mg. Στους παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια σιδήρου περιλαμβάνονται: Προ/περι-γεννητικοί παράγοντες: αναιμία μητέρας, μη καλά ρυθμισμένος σακχαρώδης διαβήτης της μητέρας, πολύδυμη κύηση, χαμηλό βάρος γέννησης και προωρότητα. Διαιτητικοί παράγοντες: μητρικός θηλασμός χωρίς συμπλήρωμα σιδήρου, πρώιμη έναρξη αγελαδινού γάλατος, ξένο γάλα με χαμηλή περιεκτικότητα σε Fe, καθυστερημένη εισαγωγή στερεών τροφών πλούσιων σε Fe, ανεπαρκής πρόσληψη τροφών πλούσιων σε βιταμίνη C, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά ή αντίθετα αυξημένη πρόσληψη δημητριακών και οσπρίων Λοιμώξεις: παρασιτώσεις.

Τα παιδιά που ακολουθούν χορτοφαγική δίαιτα μπορεί να εμφανίσουν ανεπάρκειες βιταμίνης D, B12 και σιδήρου, οπότε κρίνεται απαραίτητη η συμπληρωματική χορήγηση αυτών Άλλοι: χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, έκθεση σε μόλυβδο. Παιδιά με ήπια ανεπάρκεια σιδήρου είναι συνήθως ασυμπτωματικά. Οι κλινικές εκδηλώσεις σε μέτρια σιδηροπενία (τιμή αιμοσφαιρίνης 6-8 g/dL) είναι: ανορεξία, εύκολη κόπωση, ευερεθιστότητα, ελαττωμένη αντοχή στην άθληση, ωχρότητα, ταχυκαρδία και συστολικό καρδιακό φύσημα. Σε σοβαρή σιδηροπενική αναιμία, μπορεί το παιδί να παρουσιάσει καρδιομεγαλία, ηπατομεγαλία και κλινικά σημεία καρδιακής ανεπάρκειας.

∆ιαχείριση παθήσεων στο φαρµακείο

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΣΙ∆ΗΡΟΥ ΣΕ ΠΑΙ∆ΙΑ Ηλικία

Σύσταση συμπληρώματος και μορφή

Συχνότητα

∆ιάρκεια αγωγής

6-23 μηνών Παιδιά προσχολικής ηλικίας (24-59 μηνών) Παιδιά σχολικής ηλικίας (5-12 ετών)

10-12,5mg στοιχειακού σιδήρου µε τη µορφή σταγόνων ή σε σιρόπι

Ηµερησίως

3 µήνες

30mg στοιχειακού σιδήρου µε τη µορφή σταγόνων ή σε σιρόπι

Ηµερησίως

3 µήνες

30-60mg στοιχειακού σιδήρου µε τη µορφή σταγόνων ή σε σιρόπι

Ηµερησίως

3 µήνες

• 10-12mg στοιχειακού Fe = 50-62,5mg επταϋδρικού θειικού Fe = 30-37,5mg φουµαρικού Fe= 83.3-104,2 mg γλυκονικού Fe. • 30mg στοιχειακού Fe = 150mg επταϋδρικού θειικού Fe = 90mg φουµαρικού Fe = 250mg γλυκονικού Fe. • 30-60mg στοιχειακού Fe = 150-300mg επταϋδρικού θειικού Fe = 90-180mg φουµαρικού Fe = 250-500mg γλυκονικού Fe.

ΦΥΛΛΙΚΌ ΌΞΥ

Οι ημερήσιες ανάγκες σε φυλλικό σε παιδιά και εφήβους είναι 150400mcg ∆ΙΦ (∆ιαιτητικά Ισοδύναμα Φυλλικού). Στους παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια φυλλικού οξέος περιλαμβάνονται η προωρότητα, η δίαιτα πτωχή σε φυλλικό, η συγγενής δυσαπορρόφηση φυλλικού, η ελαττωμένη κυτταρική πρόσληψη φυλλικού, οι ενδογενείς διαταραχές του μεταβολισμού του φυλλικού, καθώς και η αφαιμαξομετάγγιση. Η ανεπάρκεια φυλλικού κλινικά μπορεί να εκδηλωθεί με διάρροια, έλκη στο στόμα, ανεπάρκεια αύξησης, μεγαλοβλαστική αναιμία, νευρολογικά προβλήματα, μικροκεφαλία, ευερεθιστότητα, αναπτυξιολογική καθυστέρηση, σπασμούς, τύφλωση και παρεγκεφαλιδική αταξία. Η αρχική δόση συμπληρώματος φυλλικού σε παιδιά και εφήβους είναι 0,5-1 mg ημερησίως για 3-4 εβδομάδες. Ως συντήρηση αρκεί ένα πολυβιταμινούχο σκεύασμα με περιεκτικότητα 0,2 mg φυλλικού.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ D

Οι ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη D σε παιδιά και εφήβους είναι 600 IU ημερησίως. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να οφείλεται σε ανεπαρκή σύνθεσή της από το δέρμα (αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και υπερβολική χρήση αντηλιακών, σκουρόχρωμο δέρμα), σε ελαττωμένη πρόσληψη (χορτοφαγικές δίαιτες, ανεπαρκή πρόσληψη τροφών πλούσιων σε βιταμίνη D), σε σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης D της μητέρας. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D προκαλεί ραχίτιδα. H διατροφική ραχίτιδα που συμβαίνει στη βρεφική και στην πρώιμη παιδική ηλικία συνήθως οφείλεται σε ανεπάρκεια βιταμίνης D, ενώ η ραχίτιδα που συμβαίνει εξαιτίας της διαιτητικής ανεπάρκειας ασβεστίου συνήθως παρατηρείται σε παιδιά ηλικίας 3-6 ετών ή κατά την εφηβεία, οπότε και αναφέρεται ως ραχίτιδα των εφήβων. Η ραχίτιδα εκδηλώνεται με γενικά συμπτώματα (ανεπάρκεια αύξησης, κόπωση, μυϊκή αδυναμία, προέχουσα κοιλία και κατάγματα), σκελετικά συμπτώματα (κρανιόφθιση, μετωπιαία κυρτώματα, καθυστερημένη σύγκλειση πηγών, σκολίωση, κύφωση, ραχιτικό κομβολόγιο, εντομή του Harrison και κυρτότητα κνήμης και μηριαίου) και άλλα συμπτώματα (καθυστέρηση οδοντοφυΐας, τερηδόνα, λοιμώξεις αναπνευστικού).

60 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Η δόση συμπληρώματος βιταμίνης D σε βρέφη, παιδιά και εφήβους είναι 400 IU ημερησίως. Τα βρέφη που λαμβάνουν ξένο γάλα λιγότερο από 1 λίτρο ημερησίως χρειάζονται συμπλήρωμα βιταμίνης D.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β12

Οι ημερήσιες ανάγκες σε B12 σε παιδιά και εφήβους είναι 0,91,8mcg ημερησίως. Στους παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια βιταμίνης B12 περιλαμβάνονται χορτοφαγικές δίαιτες, δυσαπορρόφηση Β12 (αντιόξινα και άλλα φάρμακα, γαστρεκτομή, βακτηριακή εντερική υπερανάπτυξη) και γενετικές διαταραχές στο μεταβολισμό της. Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας Β12 είναι συνήθως μη ειδικά, όπως διαταραχές σίτισης, λήθαργος, αδυναμία, στασιμότητα αύξησης, ωχρότητα λόγω αναιμίας, ίκτερος, έμετοι, διάρροιες, γλωσσίτιδα, υπέρχρωση παλαμών. Στα νευρολογικά συμπτώματα περιλαμβάνονται η αναπτυξιολογική καθυστέρηση, οι ακούσιες κινήσεις και η υποτονία. Η θεραπευτική χορήγηση βιταμίνης Β12 σε παιδιά με κακοήθη αναιμία ή σοβαρή ανεπάρκεια γίνεται παρεντερικά (ενδομυϊκά) σε δόσεις 100-1000mcg/ημερησίως ανάλογα με τη νόσο με σταδιακή ελάττωση και αραίωση των δόσεων. ●

ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα παιδιά που ακολουθούν χορτοφαγική δίαιτα μπορεί να εμφανίσουν ανεπάρκειες βιταμίνης D, B12 και σιδήρου, οπότε κρίνεται απαραίτητη η συμπληρωματική χορήγηση αυτών. Παιδιά που ακολουθούν μια χορτοφαγική δίαιτα θα χρειαστούν 1mg/kg βάρους σώματος σιδήρου την ημέρα μετά τους 4-6 μήνες ζωής. Αυτό μπορεί να εξασφαλιστεί όταν στη δίαιτα περιλαμβάνονται τροφές πλούσιες σε σίδηρο. Η προσθήκη τροφών πλούσιων σε βιταμίνη C, όπως εσπεριδοειδή, ντομάτες, πατάτες, σπανάκι και φράουλες αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου. Τέλος, στους γονείς πρέπει να τονίζεται ότι η ισορροπημένη ανάπτυξη των παιδιών τους εξαρτάται όχι μόνο από την ποσότητα της τροφής, αλλά και από την ποιότητά της.

11000101000001111000101011 11000101011 11000101011 1100000000101011 110001000001010010000110101111000101011 11000101011 11000101011 10111100010101111000101011 010001110100000 010001110100000

11000101011

00100011101000

11000101011 11000101011 11000101011 11000010101001011 001000111010000011000100001010000100000000000100100000000

στη

Μηχανογραφική Υποστήριξη Φαρµακείων

Leafart

δίνει λύσεις! Ελάτε να γνωρίσουµε µαζί το Τµήµα Υποστήριξης Φαρµακείου – FarmakoNet µε την ενεργή βοήθεια και καθοδήγηση της CSA

Γιατί

;

Ενδεικτικά σας παρέχουµε:

• Γιατί απαντάμε άμεσα και αποτελεσματικά • Γιατί σε εμάς, θα βρείτε το γνωστό επίπεδο εξυπηρέτησης της Δυναμικής • Γιατί γνωρίζουμε καλά τα προβλήματα των φαρμακείων • Γιατί υπάρχει συνεχής βελτίωση των υπηρεσιών μας • Αποκατάσταση βλάβης ή σφάλματος του FarmakoNet • Αρχείο ενημέρωσης με τις Χονδρικές τιμές των ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. • Επίλυση αποριών του χρήστη, διευκρινήσεις στη λειτουργία του προγράμματος • Έγκαιρη ενημέρωση για κάθε αιφνίδια αλλαγή (με SMS ή e-mail)

www.dinamiki.gr

Λεύκτρων 6-8, 121 33 Περιστέρι, Αττική. Τηλ: 210 57 99 615

μας ε τ σ ά ∆οκιμένα μήνα για

ΑΝ Ε Ρ Ω ∆

Fax: 210 57 99 659 email: farmakonet@dinamiki.gr

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Σχολικά τραύματα

Το απαραίτητο φαρμακείο Πρώτων Βοηθειών και οι συστάσεις του φαρμακοποιού για το τραύμα Τα μικρά παιδιά είναι από τη φύση τους γεμάτα περιέργεια και δεν έχουν ανεπτυγμένη την αίσθηση του κινδύνου, γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στα ατυχήματα.

62 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

εγαλώνοντας, αναπτύσσουν μεν την αίσθηση του κινδύνου, επηρεάζονται όμως και από άλλους παράγοντες, όπως η ανάγκη επίδειξης, η αντίδραση στους νόμους και στις συμβουλές των ενηλίκων και η γοητεία της περιπέτειας, με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να κινδυνεύουν από ατυχήματα. Για τους λόγους αυτούς, είναι σημαντικό να μάθουν από μικρή ηλικία να προστατεύουν τον εαυτό τους και να μην τον θέτουν σε κίνδυνο.

ΤΌ ΦΑΡΜΑΚΕΙΌ ΤΌΥ ΣΧΌΛΕΙΌΥ Ένα σωστά ενημερωμένο φαρμακείο Α΄ Βοηθειών για Σχολεία ή Νηπιαγωγεία και Παιδικούς Σταθμούς πρέπει να περιέχει: ● ●

Από την προσχολική ηλικία, τα παιδιά περνούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους σε χώρους εκπαίδευσης (παιδικοί σταθμοί, σχολεία), με αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό των παιδικών ατυχημάτων να συμβαίνει εκεί καθώς και κατά τη μεταφορά των παιδιών προς και από τους χώρους αυτούς.

● ● ● ● ●

ΣΥΜΒΌΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΌΣ ΤΌΥΣ ΓΌΝΕΙΣ

Τα παιδιά μαθαίνουν παρατηρώντας, επομένως θα πρέπει από την προσχολική ηλικία να μαθαίνουν τη σωστή οδική συμπεριφορά, να συνοδεύονται, να κρατιούνται από το χέρι και πάντα από τη μέσα πλευρά του πεζοδρομίου. Να κάθονται δεμένα με το σωστό τρόπο στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου ή του σχολικού. Αν τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο με ποδήλατο ή μοτοποδήλατο, πρέπει να γνωρίζουν ότι, εφόσον βγαίνουν στο δρόμο με το δίκυκλό τους, έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις με τα άλλα οχήματα ενώ η χρήση κράνους είναι απαραίτητη. Τα παιδιά που πηγαίνουν με τα πόδια στο σχολείο πρέπει να φορούν ανοιχτόχρωμα ρούχα ή ρούχα με ένθετο ανακλαστικό υλικό για να διακρίνονται από τους διερχόμενους οδηγούς, ειδικότερα το βράδυ. Όλα τα σχολεία πρέπει συνεχώς να ελέγχουν τις κτιριακές τους εγκαταστάσεις ώστε να είναι ασφαλείς για τα παιδιά που στεγάζουν. Οι ιδέες των ίδιων των παιδιών μπορούν κάποιες φορές να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες και να προάγουν τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου σχολικού περιβάλλοντος. Η ύπαρξη συστήματος πυρασφάλειας είναι απαραίτητο να υπάρχει σε κάθε σχολείο. Η πραγματοποίηση σε τακτά χρονικά διαστήματα ασκήσεων σεισμού είναι επίσης επιβεβλημένη στη χώρα μας.

ΤΌ ΦΑΡΜΑΚΕΙΌ ΤΌΥ ΣΧΌΛΕΙΌΥ

Όλα τα σχολεία πρέπει να διαθέτουν πλήρες φαρμακείο για την παροχή Α΄ Βοηθειών, με κάποιον υπεύθυνο για αυτό, και αν είναι δυνατόν ένα νοσηλευτή ή μια νοσηλεύτρια. Σημαντικό είναι ακόμη οι γονείς να ενημερώσουν έγκαιρα το ιατρείο του σχολείου εάν το παιδί τους τυχαίνει να έχει κάποια αλλεργία ή κάποιο χρόνιο νόσημα που μπορεί να εξελιχθεί δραματικά κατά τη διάρκεια παραμονής στο σχολείο. Πρέπει επίσης να υπάρχουν εμφανώς αναρτημένα τα τηλέφωνα του πλησιέστερου Κέντρου Υγείας ή Νοσοκομείου. Νηπιαγωγοί, δάσκαλοι, καθηγητές και γυμναστές πρέπει ιδανικά να εκπαιδεύονται στις βασικές Α’ Βοήθειες. Στις μεγάλες τάξεις αυτό μπορεί να γίνεται και για τους μαθητές.

● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●

Οινόπνευμα. Φυσιολογικό ορό, για καθαρισμό τραύματος. Αντισηπτικό διάλυμα για αντισηψία τραύματος. Κολλύριο (τεχνητά δάκρυα) για καθαρισμό ματιών. Αμμωνία (stick) για τσιμπήματα εντόμων. Αντιισταμινική αλοιφή για τσιμπήματα εντόμων και δερματικές αλλεργίες. Παυσίπονα αντιπυρετικά. Ηλεκτρολύτες για την απώλεια ηλεκτρολυτών. Αλοιφή για εγκαύματα. Βαμβάκι. Λευκοπλάστης σε ρολό. Αυτοκόλλητα επιθέματα. Ελαστικοί επίδεσμοι (5, 7 και 10 cm), για επίδεση και ακινητοποίηση. Τριγωνικός επίδεσμος για ακινητοποίηση. Αποστειρωμένες γάζες για τον καθαρισμό ανοικτών τραυμάτων. Πιεστικοί αιμοστατικοί επίδεσμοι (medium, large) για την κάλυψη εκτεταμένων τραυμάτων. Φακελάκια υδροκολοειδούς γέλης ή γάζες με φουσιδικό οξύ για εγκαύματα. Στιγμιαίες παγοκομπρέσες, παγοκύστες ή πάγος στην κατάψυξη. Ψυκτικό σπρέι. Αυτοκόλλητα ράμματα. Γάντια ελαστικά (latex) για τον καθαρισμό ανοικτών τραυμάτων. Σετ αφαίρεσης κεντριού (βεντουζάκι). Ισοθερμική κουβέρτα αλουμινίου για πρόληψη υποθερμίας. Μάσκα CPR για τεχνητή αναπνοή. Άλλα υλικά: ψαλίδι, θερμόμετρο, σύριγγες, λαβίδα, παραμάνες, αιμοστατικό λάστιχο.

Προαιρετικά είναι: ● Ρινικά επιθέματα για ρινορραγίες. ● Αντιισταμινικά χάπια ή σιρόπι για την αντιμετώπιση αλλεργιών. ● Εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά για την αντιμετώπιση βρογχόσπασμου σε άσθμα. ● Κορτιζόνη για αλλεργικό shock. ● Οξυγόνο για επαρκή αερισμό. ● Εμετικό σιρόπι για πρόκληση εμετού. ● Ενεργό άνθρακα για προσρόφηση δηλητηρίων. ● Νάρθηκες για ακινητοποίηση κακώσεων σκελετού. ● Αυχενικό κολάρο για την ακινητοποίηση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 63

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Τα ατυχήματα αποτελούν την κύρια αιτία αναπηρίας στα παιδιά και το μεγαλύτερο κίνδυνο στα σχολεία, ενώ καταλαμβάνουν τη δεύτερη αιτία παιδικής νοσηρότητας

Η ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΧΌΛΙΚΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ

Σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων που αφορούν μαθητές ηλικίας 5-14 ετών το 66% των ατυχημάτων αφορά αγόρια. Βασικότερη αιτία ατυχήματος είναι οι πτώσεις (56%). Το προαύλιο του σχολείου θεωρήθηκε ο πιο επικίνδυνος χώρος για ατύχημα σε ποσοστό 56% και ακολούθησαν οι αίθουσες και οι σκάλες. Τα σοβαρότερα σχολικά ατυχήματα έγιναν στη διάρκεια του διαλείμματος (60%). Τα ατυχήματα αποτελούν την κύρια αιτία αναπηρίας στα παιδιά και το μεγαλύτερο κίνδυνο στα σχολεία. Τα ατυχήματα καταλαμβάνουν τη δεύτερη αιτία παιδικής νοσηρότητας. Οι περισσότεροι θάνατοι από ατυχήματα εντοπίζονται στις ηλικίες 0-4 ετών. Μικροτραυματισμοί: Σε μεγαλύτερη συχνότητα συμβαίνουν οι εκδορές και οι μώλωπες που αν και είναι από τους πιο αθώους τραυματισμούς, ενδέχεται να επηρεάσουν την αποδοτικότητα του παιδιού για μερικές ημέρες. Η εφαρμογή παγοθεραπείας στις πάσχουσες περιοχές βοηθάει και επιταχύνει την αποκατάσταση. Θλαστικό τραύμα: Το τραύμα με λύση της συνέχειας του δέρματος. Εάν το τραύμα είναι ρυπαρό (ακάθαρτο), η έκπλυση με άφθονο νερό της βρύσης είναι η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης. Ακολουθεί αντισηψία με αντισηπτικό διάλυμα σε γάζα και επικάλυψη με γάζα, η οποία πρέπει να αλλάζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα (2-3 ημέρες). Εάν το τραύμα παρουσιάζει συνεχιζόμενη αιμορραγία, ασκείται σταθερή πίεση με γάζα για τουλάχιστον 5 λεπτά και η επίδεση γίνεται πιεστικά. Συνθλιπτική κάκωση δακτύλου (π.χ. από κλείσιμο πόρτας): Η συχνότερη κάκωση που μπορεί να συμβεί από πόρτα είναι η σύνθλιψη των δακτύλων κατά το κλείσιμό της. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται ο έλεγχος της ακεραιότητας των οστών και τενόντων του άκρου. Κρανιοεγκεφαλική κάκωση: Αποτελεί κάκωση που μπορεί να διαφύγει της προσοχής και να εξελιχθεί σε απειλητική για τη ζωή. Το χειρότερο είναι πως τα παιδιά συνεχίζουν να παίζουν ακόμη και μετά από μία τέτοια σοβαρή κάκωση. Σε κάθε περίπτωση το παιδί θα πρέπει να εξετάζεται από επαγγελματία υγείας, ώστε να διευκρινιστεί έγκαιρα η σοβαρότητα της κάκωσης. Διάστρεμμα: Πρώτη γραμμή αντιμετώπισης είναι η ακινητοποίηση της περιοχής. ●

64 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

XΡΟΝΙΑ

ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟ

Παρουσίαση

ECOFARM A.E.:

Η ελληνική εταιρεία - πρωτοπόρος στα αλκοολούχα διαλύµατα Η Ecofarm A.E. είναι µια ελληνική εταιρεία παραγωγής αναλώσιµων προϊόντων φαρµακείου µε έδρα στην Αθήνα και µε υπερσύγχρονη µονάδα παραγωγής στο Αντίρριο Αιτωλοακαρνανίας.

πό το 1997 δραστηριοποιείται στο χώρο του φαρµακείου, του εργαστηρίου και της υγείας και είναι πρωτοπόρος στην παραγωγή αλκοολούχων διαλυµάτων, καθώς και ιατροτεχνολογικών, απολυµαντικών και καλλυντικών προϊόντων υψηλών προδιαγραφών ποιότητας και συσκευασίας. ∆ιαχρονικός στόχος της εταιρείας είναι η δηµιουργία και διανοµή προϊόντων φαρµακείου µε κύριο γνώµονα την αποτελεσµατικότητα και την ασφάλεια για την καλύτερη παροχή υπηρεσιών στον Έλληνα καταναλωτή και την απόλυτη εξυπηρέτηση του φαρµακοποιού. Ακόµα στην πρωτόγνωρη πανδηµική κρίση, η οµάδα της ECOFARM µε υπερβάλλοντα ζήλο, επιµονή και µόχθο κατάφερε να παραµείνει δίπλα στους φαρµακοποιούς. Παράλληλα πραγµατοποιεί διαρκώς επενδύσεις για την έρευνα και την ανάπτυξη πρωτοποριακών προϊόντων, συνεχίζοντας τη δυναµική παρουσία της στην ελληνική αγορά. Στο πλαίσιο αυτό, το 2015 επένδυσε σε µια ιδιόκτητη µονάδα παραγωγής, επεκτείνοντας την παραγωγική της δυναµικότητα και εστιάζοντας στην υψηλή ποιότητα από τελευταίας γενιάς αυτοµατοποιηµένο µηχανολογικό εξοπλισµό παραγωγής, εµφιάλωσης και συσκευασίας. ●

Tα αλκοολούχα σκευάσµατα της ECOFARM, η Αλκοολούχος Λοσιόν και το Αλκοολούχο Τζελ, αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδηµίας ως η Νο1 αναγκαία συνήθεια προστασίας και προσωπικής υγιεινής από το καταναλωτικό κοινό και µάλιστα κέρδισαν τις εντυπώσεις στα Best in Pharmacy Awards 2020, αποσπώντας silver διάκριση στην κατηγορία COVID-19. Τα αλκοολούχα προϊόντα της ECOFARM έχουν ήπια αντισηπτική δράση και περιέχουν 70% Αιθυλική Αλκοόλη, που σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας είναι ποσοστό ικανό να προστατεύσει από ιούς και βακτήρια άµεσα και γρήγορα. Η Αλκοολούχος Λοσιόν διατίθεται σε συσκευασίες των 100ml σε spray, 350ml, 500ml και 1000ml, ενώ το Αλκοολούχο Τζελ σε πρακτική συσκευασία 90ml µε εύκολο άνοιγµα flip-top και σε οικογενειακή συσκευασία 500ml µε αντλία για εύκολη χρήση.

66 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

CMY

ȟ ƇɄɀɉɓɊɋȾɉɀ ɊȾɂɉɒ ɍɉɈɆɋɕȽȺɑ ȺɆɋɂɊɀɏɕȺɑ ȟ ƇɄɀɉɓɊɋȾɉɀ ɊȾɂɉɒ ɍɉɈɆɋɕȽȺɑ ȺɆɋɂɊɀɏɕȺɑ ȟ ƇɄɀɉɓɊɋȾɉɀ ɊȾɂɉɒ ȟ ƇɄɀɉɓɊɋȾɉɀ ɊȾɂɉɒ ɍɉɈɆɋɕȽȺɑ ȺɆɋɂɊɀɏɕȺɑ ɍɉɈɆɋɕȽȺɑ ȺɆɋɂɊɀɏɕȺɑ

C C

M M

MY MY CM

CY CY

CMY CMY CY

K CMY

ɎɈ ȬȽȺɋɂɃɗ ȧɇɌȼɈɆɈɘ ȧɇȼɌɈȿɆȾɆɈɈɆɘɘɓɎɎ ɈɈ ȜɂɒɄɋɌɂɃɅɗȺ ȧ ɇɌɇɌȼɈ ɗ ȧ

ȬȽȬȺȽȺɋɂɃ ɆɓɓɈ

ɘɎɈ Ɉ ȼ Ɍ ɇ ȧ Ɇ ɗ Ɇ Ⱦ Ⱦ ȿ ɂɃ ȿ Ɍ ɋ Ɍ ɇ Ⱥ ɇ Ƚ ȧ ȧ Ȭ Ⱥ Ⱥ ɄɌɄɅɌɅ Ȝɂɒ Ȝɂɒ

ȜɂɒɄɌɅȺ ȧɇɌȿȾɆɓ

t ȣȾɌɃȺɆɋɂɃɓɑ ɃȺɂ ɃȺɁȺɉɂɊɋɂɃɓɑ t ȣȾɌɃȺɆɋɂɃɓɑ ɃȺɂ ɃȺɁȺɉɂɊɋɂɃɓɑ ɂȽɂɗɋɀɋȾɑ ɃȺɋɒɄɄɀɄȾɑ ȼɂȺ t ȣȾɌɃȺɆɋɂɃɓɑ ɃȺɂ ɃȺɁȺɉɂɊɋɂɃɓɑ t ȣȾɌɃȺɆɋɂɃɓɑ ɃȺɂ ɃȺɁȺɉɂɊɋɂɃɓɑ ɂȽɂɗɋɀɋȾɑ ɃȺɋɒɄɄɀɄȾɑ ȼɂȺ ɂȽɂɗɋɀɋȾɑ ɃȺɋɒɄɄɀɄȾɑ ȼɂȺ ȽɂɒɍɈɉȾɑ ɈɂɃɂȺɃɓɑ ɎɉɔɊȾɂɑ

ɂȽɂɗɋɀɋȾɑ ɃȺɋɒɄɄɀɄȾɑ ȼɂȺ ȽɂɒɍɈɉȾɑ ɈɂɃɂȺɃɓɑ ɎɉɔɊȾɂɑ ȽɂɒɍɈɉȾɑ ɈɂɃɂȺɃɓɑ ɎɉɔɊȾɂɑ ȽɂɒɍɈɉȾɑ ɈɂɃɂȺɃɓɑ ɎɉɔɊȾɂɑ t ȧɂɃɈɆɈɅɂɃɔ ɃȺɂ ȺƇɈɋȾɄȾɊɅȺɋɂɃɔ t ȧɂɃɈɆɈɅɂɃɔ ɃȺɂ ȺƇɈɋȾɄȾɊɅȺɋɂɃɔ t ȧɂɃɈɆɈɅɂɃɔ ɃȺɂ ȺƇɈɋȾɄȾɊɅȺɋɂɃɔ ɄɘɊɀ ɊɋɀɆ ɔƇɂȺ ȺɆɋɂɊɀɏɕȺ ɅȾ ɄɘɊɀ ɊɋɀɆ ɔƇɂȺ ȺɆɋɂɊɀɏɕȺ ɅȾ t ȧɂɃɈɆɈɅɂɃɔ ɃȺɂ ȺƇɈɋȾɄȾɊɅȺɋɂɃɔ ɄɘɊɀ ɊɋɀɆ ɔƇɂȺ ȺɆɋɂɊɀɏɕȺ ɅȾ ȺɆɋɂȻȺɃɋɀɉɂȺɃɔ ȽɉɒɊɀ ɄɘɊɀ ɊɋɀɆ ɔƇɂȺ ȺɆɋɂɊɀɏɕȺ ɅȾ ȺɆɋɂȻȺɃɋɀɉɂȺɃɔ ȽɉɒɊɀ ȺɆɋɂȻȺɃɋɀɉɂȺɃɔ ȽɉɒɊɀ ȺɆɋɂȻȺɃɋɀɉɂȺɃɔ ȽɉɒɊɀ

] ] ] NM

] ] ] NM ] ] ] NM ] ] ] NM

¡ ɎɄɅ ȝ ȧ ș ȣ ȤȾɋȺɅɗɉɍɐɊɀ t t JOGP!FDPGBSN HS

¡ ɎɄɅ ȝ ȧ ș ȣ ȤȾɋȺɅɗɉɍɐɊɀ t t JOGP!FDPGBSN HS ¡ ɎɄɅ ȝ ȧ ș ȣ ȤȾɋȺɅɗɉɍɐɊɀ t t JOGP!FDPGBSN HS ¡ ɎɄɅ ȝ ȧ ș ȣ ȤȾɋȺɅɗɉɍɐɊɀ t t JOGP!FDPGBSN HS

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

ΤΟ Κ Α Λ ΛΥ Ν Τ ΙΚΟ Σ Τ Η Ν Α ΣΘΕ Ν ΕΙ Α

Οι αυξημένες ανάγκες περιποίησης του δέρματος

στο έκζεμα και στην ψωρίαση Η ψωρίαση και το έκζεμα/ατοπική δερματίτιδα είναι χρόνιες καταστάσεις του δέρματος που εμφανίζονται με παρόμοια κλινική εικόνα, γι’ αυτό και ο διαχωρισμός τους στη διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο από δερματολόγους.

Σοφία Χατζηαντωνίου Επίκ. Καθηγήτρια Εργαστήριο Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Πανεπιστήμιο Πατρών

ψωρίαση είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που αφορά το 2-3% του πληθυσμού. Είναι μια χρόνια κατάσταση που εμφανίζεται με διαδοχικούς κύκλους έξαρσης και καταστολής και επηρεάζει την ποιότητα ζωής των πα-

σχόντων. Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε πολλά σημεία του σώματος, όπως το κεφάλι, τα δάκτυλα, οι πτυχώσεις του δέρματος (μασχάλες, μηρογεννητικές πτυχές) και οι καμπτικές επιφάνειες (αγκώνες και γόνατα). Στα σημεία αυτά το δέρμα εμφανίζει ερεθισμό, ερύθημα, πάχυνση, αργυλόλευκα λέπια και εφελκιδώδεις πλάκες. Ανάλογα με το ποσοστό επιφάνειας δέρματος που καλύπτει, χαρακτηρίζεται από ήπια (<3% της δερματική επιφάνειας) έως σοβαρή (<10% της δερματική επιφάνειας). Η αιτιολογία δεν είναι ακόμα πλήρως γνωστή. Το κυριότερο σύμπτωμα που προκαλεί είναι η διαταραχή του ρυθμού του πολλαπλασιασμού και της απόπτωσης των κερατινοκυττάρων με αποτέλεσμα την εμφάνιση χαρακτηριστικών συμπτωμάτων, ανάλογα με τον τύπο της. Η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί ως ψωρίαση κατά πλάκας, σταγονοειδής, φλυκταινώδης, ανάστροφη και ερυθροδερμική. Το έκζεμα /ατοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση του δέρματος, αγνώστου αιτιολογίας.

68 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚΖΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΨΩΡΙΑΣΗΣ

Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για καμία κατάσταση, εντούτοις προτείνονται πολλές αγωγές για την καταστολή των φάσεων έξαρσης και την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Η θεραπευτική αντιμετώπιση αποσκοπεί στον έλεγχο ή στη μείωση των συμπτωμάτων, στη βελτίωση της αυτοπεποίθησης, της αυτοεκτίμησης και στη μείωση του άγχους. Ανάλογα με τη σοβαρότητα και την έκταση των συμπτωμάτων η θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να περιλαμβάνει μία από τις ακόλουθες επιλογές/κατηγορίες ή συνδυασμό αυτών: 1. Τοπική χορήγηση σκευασμάτων (κρέμες ή πηκτώματα). Οι συνηθέστερες δραστικές ουσίες που περιέχονται στα τοπικά χορηγούμενα σκευάσματα αναφέρονται στον Πίνακα. 1. 2. Φωτοθεραπεία (θεραπεία με υπεριώδη ακτινοβολία ή λέιζερ διεγερμένων διμερών - Excimer laser). 3. Συστηματική χορήγηση σκευασμάτων (από του στόματος ή παρεντερικά). Συνήθως είναι ανοσοτροποποιητικά φάρμακα, όπως η κυκλοσπορίνη, η μεθοτρεξάτη και η ασιτρετίνη ή κορτικοστεροειδή σε βαριές περιπτώσεις φλυκταινώδους ψωρίασης που δεν ανταποκρίνεται σε άλλες θεραπείες. Στις ήπιες καταστάσεις επιλέγονται οι δυο πρώτες κατηγορίες, ενώ στις σοβαρότερες, στις οποίες οι δυο πρώτες θεραπευτικές προσεγγίσεις δεν έχουν αποτέλεσμα, απαιτείται συστηματική χορήγηση. Επικουρικά της θεραπείας συνιστώνται καθημερινές πρακτικές περιποίησης του δέρματος, όπως ο καθαρισμός, η ενυδάτωση, η μείωση του κνησμού και η ανάταξη του δερματικού φραγμού. Εάν αυτές οι πρακτικές δεν γίνονται με το σωστό τρόπο και χρησιμοποιώντας τα σωστά προϊόντα, μπορεί να επιβαρύνουν την κατάσταση. Τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται για αυτούς τους

σκοπούς ανήκουν κατά κύριο λόγο στα καλλυντικά και άρα πρέπει να συμμορφώνονται με τον κανονισμό (ΕΚ) 1223/2009. Δεν είναι όμως όλα τα καλλυντικά προϊόντα κατάλληλα για χρήση σε δέρμα με έκζεμα ή ψωρίαση. Κατά την επιλογή των σωστών προϊόντων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες ανάγκες αυτών των δερματικών καταστάσεων, οι οποίες περιγράφονται στη συνέχεια.

Καθαρισμός Ο καθαρισμός του δέρματος και ιδιαιτέρως των χεριών μπορεί να γίνεται συχνά μέσα στην ημέρα. Η έντονη μηχανική τριβή και η επαφή με σκληρά επιφανειοδραστικά αλλά ακόμα και συστατικά ορισμένων ελαίων μπορούν να απομακρύνουν τα λιπίδια της κεράτινης στιβάδας με αποτέλεσμα την επιδείνωση ή την καταστροφή της λειτουργίας του φραγμού. Αν και δεν υπάρχουν επαρκή

σχετικά επιστημονικά στοιχεία, εντούτοις συνήθως αποφεύγεται η χρήση των σκληρών επιφανειοδραστικών, όπως οι αλκαλικοί σάπωνες και τα ανιονικά επιφανειοφραστικά, ενώ συνιστώνται ήπια καθαριστικά, συμβατά με το δέρμα.

Ενυδάτωση Τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται με σκοπό την αύξηση της περιεχόμενης υγρασίας της κεράτινης στιβάδας περιέχουν συστατικά που στοχεύουν στην πρόληψη της εκδήλωσης ξηροδερμίας στο φυσιολογικό δέρμα και στην αντιμετώπιση των ιδιαίτερων αναγκών του πάσχοντος δέρματος. Τα συνηθέστερα συστατικά που χρησιμοποιούνται ως ενυδατικοί παράγοντες είναι: Γλυκερόλη: Μεταβάλει τη θερμοτροπική συμπεριφορά των λιπιδίων της κεράτινης στιβάδας και εμποδίζει την κρυστάλλωσή τους

ΠIΝΑΚΑΣ 1: ΔΡΑΣΤΙΚEΣ ΟΥΣIΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙEΧΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΤΟΠΙΚA ΧΟΡΗΓΟYΜΕΝΑ ΣΚΕΥAΣΜΑΤΑ Τοπική χορήγηση

Κορτικοστεροειδή

Αν και χορηγούνται σε περιπτώσεις με βλάβες περιορισμένης έκτασης, γενικά πρέπει να αποφεύγονται γιατί υπάρχει κίνδυνος επιδείνωσης της κλινικής εικόνας.

Παράγωγα Βιταμίνης D

Καλσιτριόλη, Καλσιποτριόλη Δρουν μέσω ρύθμισης της κερατινοποίησης

Φαρμακευτική λιθανθρακόπισσα (Coal tar)

Αντικνησμώδης – δρα μέσω ρύθμισης της κερατινοποίησης

Κερατολυτικά

Σαλικυλικό οξύ, ρετινοειδή (ταζαροτένη)

Τοπικοί ανοσοτροποποιητικοί παράγοντες

Πιμεκρόλιμους, τακρόλιμους. Σε ήπιες έως μέτριες περιπτώσεις ατοπικής δερματίτιδας. Μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα καύσου, κνησμό και ερύθημα στην περιοχή εφαρμογής.

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 69

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Προσοχή! Ουσίες με αντιισταμινική δράση όπως η γλυκίνη (INCI: GLYCINE CAS # 56-40-6) έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης για το σκοπό αυτό. Στη βάση δεδομένων των συστατικών των καλλυντικών προϊόντων CosIng ως δράσεις της γλυκίνης έχουν δηλωθεί μόνο οι ακόλουθες: antistatic, buffering, hair conditioning, skin conditioning και όχι η αντικνησμώδης (antiitching), η οποία δεν είναι συμβατή με τα καλλυντικά προϊόντα.

Ανάταξη του δερματικού φραγμού

σε περιβάλλον χαμηλών ποσοστών υγρασίας. Αυτό θεωρείται ότι επιτρέπει στις λιπιδικές διπλοστοιβάδες να παραμένουν στην υγροκρυσταλλική κατάσταση ακόμα και σε αυτές τις συνθήκες. Προπυλενογλυκόλη: Χρησιμοποιείται συχνά ως έκδοχο στα σκευάσματα αυτά, ενώ παράλληλα έχει αξιόλογες διυγραντικές ιδιότητες. Ουρία: Ως συστατικό του Φυσικού Παράγοντα Ενυδάτωσης έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορες συγκεντρώσεις για την αντιμετώπιση μεγάλου εύρους παθολογικών καταστάσεων. Έχει αναφερθεί η χρήση σκευασμάτων με περιεχόμενη ουρία μέχρι 20% για την αντιμετώπιση κνίδωσης που προκλήθηκε πειραματικά. Τα συνήθη ποσοστά που χρησιμοποιούνται στην πράξη κυμαίνονται από 10% για την αντιμετώπιση ιχθύωσης και καταστάσεων υπερκερατώσεων μέχρι πολύ μικρότερα ποσοστά (5%) για την αντιμετώπιση λιγότερο σοβαρών καταστάσεων, όπως η ατοπική δερματίτιδα. α-υδροξυοξέα (ΑΗΑ): Η περιεκτικότητά τους στα σκευάσματα αυτά μπορεί να φτάσει μέχρι 12%. Τα κυριότερα μέλη της ομάδας αυτής είναι το γαλακτικό οξύ, το γλυκολικό οξύ και το τρυγικό (ταρταρικό) οξύ. Ειδικά το πρώτο, λόγω της ύπαρξής του στον Φυσικό Παράγοντα Ενυδάτωσης, χρησιμοποιείται πολύ.

Μείωση του κνησμού Τα συστατικά που προκαλούν μείωση της αίσθησης κνησμού χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ξηροδερμίας (αίσθηση κνησμού, τσιμπήματος και πόνος) καθώς και για τη μείωση των βλαβών της επιδερμίδας που μπορεί να προκαλέσει ο ίδιος ο πάσχων, λόγω του κνησμού. Στα καλλυντικά η επιλογή των συστατικών αυτών πρέπει να γίνεται με προσοχή, ώστε να μην μετατρέπει το καλλυντικό προϊόν σε φάρμακο. Για το λόγο αυτό προτιμάται η χρήση φυσικών συστατικών με αντικνησμώδη δράση, τα οποία είναι καλά ανεκτά σε μακροχρόνια χρήση, όπως το εκχύλισμα χαμομηλιού.

70 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Προκειμένου να επιτευχθεί η ανάταξη του φραγμού του δέρματος μπορεί να χρησιμοποιηθούν λιπαρά συστατικά που δεν υπάρχουν στη φυσιολογική κεράτινη στιβάδα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το παραφινέλαιο και η βαζελίνη, η οποία διαθέτει εξαιρετικές αποφρακτικές ιδιότητες σε περιπτώσεις που απαιτείται μείωση της άδηλης απώλειας ύδατος. Πολύ σημαντικά είναι τα λιπίδια που προσομοιάζουν τη σύσταση της κεράτινης στιβάδας (κεραμίδια, χοληστερόλη και ελεύθερα λιπαρά οξέα), τα οποία σε αντίθεση με τα πρώτα, έχουν την ικανότητα να ενσωματώνονται ευκολότερα στο μεσοκυττάριο χώρο, δημιουργώντας τις χαρακτηριστικές λιπιδικές διπλοστοιβάδες της φυσιολογικής κεράτινης στιβάδας, ενώ παράλληλα ρυθμίζουν τη διαφοροποίηση των επιδερμικών κυττάρων (κερατινοποίηση).

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ

Η επιλογή της κατάλληλης καλλυντικοτεχνικής μορφής του προϊόντος τοπικής εφαρμογής γίνεται με βάση τη δερματική κατάσταση, την ανατομική περιοχή αλλά και την εποχή του χρόνου (Πιν. 2). Με βάση αυτά τα κριτήρια, μια αλοιφή μπορεί να προταθεί για χρήση στα χέρια κατά τους χειμερινούς μήνες, ενώ μια κρέμα είναι καταλληλότερη για το πρόσωπο, ειδικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

ΠIΝΑΚΑΣ 2: ΚΡΙΤHΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓHΣ ΤΟΥ ΚΑΤAΛΛΗΛΟΥ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΟY Κρέμα (πλούσια σε νερό)

Αλοιφή (πλούσια σε λιπαρά)

Ανατομική περιοχή

Πρόσωπο

Άκρα

Παθολογική κατάσταση

Οξεία δερματίτιδα

Χρόνιο έκζεμα

Εποχιακές ανάγκες

Καλοκαίρι

Χειμώνας

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Η δομή του φυσιολογικού δέρματος είναι τέτοια που παρέχει τη μέγιστη δυνατή προστασία. Η τοπική εφαρμογή σκευασμάτων σε δέρμα με κατεστραμμένο φραγμό δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη φυσιολογική λειτουργία του αλλά μπορεί να παρέχει σημαντική βοήθεια στην αποκατάστασή της. Η ιδανική αντιμετώπιση υπαγορεύει τη χρήση εξατομικευμένων σκευασμάτων, τα οποία απευθύνονται σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Σήμερα πάντως υπάρχει η δυνατότητα της εκλογής του κατάλληλου σκευάσματος που καλύπτει τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε περίπτωσης. ●

Φαρµακευτική

αγορά

Τα νέα προϊόντα και η δραστηριότητα των επιχειρήσεων στην αγορά υγείας.

Νέα Προϊόντα

DIOZI ΤΑ∆ΑΛΑΦΙΛΗ / Από τη Medical Pharmaquality Το DIOZI είναι ένα φάρµακο της εταιρείας Medical Pharmaquality για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας σε ενήλικες άνδρες. Η δραστική ουσία του DIOZI είναι η ταδαλαφίλη που επιτυγχάνει ικανοποιητική στύση και προσφέρει τη µεγαλύτερη διάρκεια δράσης έως και 36 ώρες µετά τη λήψη ενός δισκίου. Η λήψη του DIOZI δεν απαιτεί αναπροσαρµογή της δόσης σε ηλικιωµένους άνδρες και άνδρες µε διαβήτη, ενώ η δράση του είναι ανεξάρτητη από τη λήψη τροφής ή τη χρήση αλκοόλ. Το DIOZI κυκλοφορεί σε δύο συσκευασίες µε 4 δισκία η καθεµία και µε περιεκτικότητες σε ταδαλαφίλη 10mg & 20mg.

ALCOFLU CAPSULES / Από την Elpen Το νέο alcoflu CAPSULES είναι συµπλήρωµα διατροφής µε ειδικά µελετηµένη σύνθεση για τις περιόδους που ο οργανισµός χρειάζεται ένα ισχυρό και θωρακισµένο ανοσοποιητικό σύστηµα. Περιέχει το µοναδικό συνδυασµό τριών καινοτόµων συστατικών, του ΕpiCor®, του φυτικού εκχυλίσµατος Andrographis paniculata (ΚalmColdTM) και της Βιταµίνης C (Nutra-CTM), που συµβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήµατος και στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες. To νέο alcoflu CAPSULES συµβάλλει στην ανακούφιση των συµπτωµάτων των εποχικών ενοχλήσεων (κρυολόγηµα, αλλεργική ρινίτιδα) και στην ενίσχυση της φυσιολογικής άµυνας του οργανισµού. ∆ιατίθεται σε συσκευασία των 20 καψουλών.

ALMORA PLUS® NORMOBOWELL / Από την Elpen Το νέο almora PLUS® NormoboWELL είναι ιατροτεχνολογικό προϊόν για την αντιµετώπιση των συµπτωµάτων του συνδρόµου ευερέθιστου εντέρου. Χάρη στο µηχανισµό δράσης του, αλληλοεπιδρά φυσικά µε τον εντερικό βλεννογόνο σχηµατίζοντας µια βλεννοπροσκολλητική µεµβράνη. Ενισχύει τη λειτουργία του επιθηλιακού φραγµού, αποκαθιστά την εντερική διαπερατότητα και επαναφέρει την ισορροπία στη µικροχλωρίδα του εντέρου. Περιέχει 5 βασικά συστατικά που προσφέρουν φυσικό µηχανισµό δράσης: αλόη Βέρα, αλθαία, ζεόλιθο, χαµοµήλι, θερµικά επεξεργασµένα προβιοτικά. ∆ιατίθεται σε συσκευασία 30 δισκίων και είναι κατάλληλο για ενήλικες και παιδιά άνω των 12 ετών.

BIFOLAC RESTORE / Από την eifron AEEE Το Bifolac restore διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα προβιοτικά λόγω της µεγάλης συγκέντρωσης στελεχών (11 σε αριθµό) αλλά και µιας παγκόσµιας πατέντας, κατοχυρωµένης µε δίπλωµα ευρεσιτεχνίας, το ProTarget®. Πρόκειται για ένα προστατευτικό πλέγµα στην επιφάνεια της κάψουλας που προσφέρει στα προβιοτικά στελέχη σηµαντική προστασία από τα στοµαχικά οξέα και διασφαλίζει στοχευόµενη χορήγηση και απελευθέρωση βιώσιµων προβιοτικών στο παχύ και λεπτό έντερο, ακριβώς εκεί που χρειάζεται. Το Bifolac restore διατίθεται σε συσκευασίες των 10 & 30 τεµαχίων. Τα προϊόντα Bifolac παρασκευάζονται από τη δανεζική εταιρεία Bifodan.

ONCE A DAY / της Quest / Από την Douni Health Products Η Quest παρουσιάζει τη νέα της σειρά µε αναβράζουσες βιταµίνες Once A Day, µε αποτελεσµατικές συνθέσεις και άριστη ποιότητα. Η σειρά περιλαµβάνει: • Vitamin C 1000mg για δυνατό ανοσοποιητικό κάθε µέρα. • Vitamin C 1000mg & Zinc για ακόµη µεγαλύτερη προστασία και υποστήριξη του ανοσοποιητικού. • Echinacea & Propolis για την ισχυρή άµυνα του οργανισµού και προστασία από τις ιώσεις. • Q10 & Vitamins για την παραγωγή ενέργειας και τη µείωση της κόπωσης. • Multi A-Z πολυβιταµίνη για διατροφική υποστήριξη, ενέργεια και τόνωση. ∆ιατίθενται σε συσκευασίες µε 20 αναβράζουσες ταµπλέτες. ∆εν περιέχουν ζάχαρη, γλουτένη και λακτόζη.

φάρµακα

διαγνωστικά

74 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

συµπληρώµατα διατροφής

φυσικά-εναλλακτικά

καλλυντικά

ορθοπαιδικά

παραφαρµακευτικά-προϊόντα υγείας

οργάνωση-εξοπλισµός

υπηρεσίες

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Lysospray στη συνιστώμενη δοσολογία και μπορεί να χρειαστούν συμπτωματική θεραπεία. 5.ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ 5.1 Φαρμακοδυναμικές ιδιότητες: Φαρμακοθεραπευτική κατηγορία: Παρασκευάσματα του φάρυγγα (Αναισθητικά, τοπικά). Κωδικός ATC: R02AD05. Μια τοπική αναισθητική επίδραση της υδροχλωρικής αμβροξόλης έχει παρατηρηθεί στο μοντέλο οφθαλμού του κονίκλου και είναι πιθανόν να προκύπτει από τις ιδιότητες αποκλεισμού των διαύλων νατρίου: η υδροχλωρική αμβροξόλη αποκλείει in vitro τους υπερπολωμένους κλωνοποιημένους νευρωνικούς διαύλους νατρίου με θύρες διαφοράς δυναμικού. Η δέσμευση ήταν αναστρέψιμη και εξαρτώμενη από τη συγκέντρωση. Αυτή η ιδιότητα συνάδει με υπόλοιπες παρατηρήσεις ανακούφισης του πόνου όταν η εισπνεόμενη υδροχλωρική αμβροξόλη χρησιμοποιείται σε άλλες παθήσεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα δρα τοπικά στο στοματικό και φαρυγγικό βλεννογόνο. Οι κλινικές μελέτες που διεξήχθησαν με τροχίσκους Αμβροξόλης (που περιείχαν 20 mg υδροχλωρικής αμβροξόλης) επιβεβαίωσαν τις επιδράσεις ανακούφισης του πόνου σε ασθενείς με πονόλαιμο λόγω οξείας ιογενούς φαρυγγίτιδας. Εκτός από μία, οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει μία άμεση έναρξη δράσης, η οποία μπορεί να εμφανιστεί εντός 20 λεπτών το αργότερο. Η επίδραση θα διαρκέσει για τουλάχιστον τρεις ώρες. Μία εφάπαξ χορήγηση (4 ψεκασμοί) του Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα έχει επίσης αποδειχθεί ότι εμφανίζει μία κλινικά σημαντική μείωση στον πόνο που σχετίζεται με τον ερεθισμένο φάρυγγα για τουλάχιστον τρεις ώρες, με την πρώτη επίδραση να εμφανίζεται μετά από 15 λεπτά. In vitro, η υδροχλωρική αμβροξόλη φαίνεται ότι ασκεί αντιφλεγμονώδη δράση. Η απελευθέρωση της κυτοκίνης από τα μονοπύρηνα και πολυμορφοπύρηνα κύτταρα του αίματος αλλά επίσης και από τα συνδεδεμένα με τους ιστούς μονοπύρηνα και πολυμορφοπύρηνα κύτταρα βρέθηκε να είναι σημαντικά μειωμένη από την υδροχλωρική αμβροξόλη in vitro. Σε κλινικές μελέτες οι τροχίσκοι Αμβροξόλης (που περιέχουν 20 mg υδροχλωρικής αμβροξόλης) έχουν δείξει ότι μειώνουν σημαντικά την ερυθρότητα στον ερεθισμένο φάρυγγα. Επίσης, το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα δείχνει μια σημαντική μείωση της ερυθρότητας του φάρυγγα σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. 5.2 Φαρμακοκινητικές ιδιότητες: Απορρόφηση: Η απορρόφηση όλων των από του στόματος μορφών άμεσης αποδέσμευσης της υδροχλωρικής αμβροξόλης είναι ταχεία και πλήρης, με γραμμικότητα στο θεραπευτικό εύρος των δόσεων. Τα μέγιστα επίπεδα στο πλάσμα επιτυγχάνονται εντός 1 με 2,5 ωρών μετά από του στόματος χορήγηση μορφών άμεσης αποδέσμευσης και μετά από ένα διάμεσο 6,5 ωρών για τη φαρμακοτεχνική μορφή βραδείας αποδέσμευσης. Η απόλυτη βιοδιαθεσιμότητα μετά από χορήγηση ενός δισκίου 30 mg βρέθηκε ότι είναι 79%. Το καψάκιο βραδείας αποδέσμευσης έδειξε σχετική διαθεσιμότητα 95% (κανονικοποιημένη βάση της δόσης) σε σχέση με ημερήσια δόση των 60 mg (30 mg δύο φορές την ημέρα) χορηγούμενη ως δισκίο άμεσης αποδέσμευσης. Λόγω της πρόσθετης απορρόφησης από το στοματικό βλεννογόνο, η χορήγηση του τροχίσκου έχει ως αποτέλεσμα περίπου 25% (90% διάστημα εμπιστοσύνης = 116-134%) αύξηση στη συνολική έκθεση σε σύγκριση με τη φαρμακοτεχνική μορφή του σιροπιού. Η αυξημένη έκθεση δεν επιδρά αρνητικά στη φαρμακοδυναμική της υδροχλωρικής αμβροξόλης στην προτεινόμενη ένδειξη. Κατανομή: Η κατανομή της υδροχλωρικής αμβροξόλης από το αίμα στους ιστούς είναι ταχεία και έντονη, με την υψηλότερη συγκέντρωση της δραστικής ουσίας να βρίσκεται στους πνεύμονες. Ο όγκος κατανομής μετά από του στόματος χορήγηση εκτιμήθηκε ότι είναι 552 L. Η δέσμευση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος στα θεραπευτικά επίπεδα βρέθηκε να είναι περίπου 90%. Βιομετασχηματισμός και αποβολή: Περίπου το 30% της από του στόματος χορηγούμενης δόσης απομακρύνεται μέσω του μεταβολισμού πρώτης διόδου. Η υδροχλωρική αμβροξόλη μεταβολίζεται κυρίως από το ήπαρ με γλυκουρονιδίωση και μερική μετατροπή σε διβρωμανθρανυλικό οξύ (περίπου 10% της δόσης) και σε μερικούς ήσσονος σημασίας μεταβολίτες. Μελέτες σε ανθρώπινα ηπατικά μικροσώματα έχουν δείξει ότι το CYP3A4 είναι υπεύθυνο για το μεταβολισμό της υδροχλωρικής αμβροξόλης σε διβρωμανθρανυλικό οξύ. Εντός 3 ημερών μετά την από του στόματος χορήγηση, περίπου 6% της δόσης βρίσκεται σε ελεύθερη μορφή, ενώ περίπου 26% της δόσης βρίσκεται στη συζευγμένη μορφή στα ούρα. Η υδροχλωρική αμβροξόλη απομακρύνεται με τελικό χρόνο ημίσειας ζωής της αποβολής περίπου 10 ώρες. Η συνολική κάθαρση κυμαίνεται στα 660 mL/min, με τη νεφρική κάθαρση να αναλογεί σε περίπου 83% της συνολικής κάθαρσης. Φαρμακοκινητική σε ειδικούς πληθυσμούς: Σε ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία η απομάκρυνση της υδροχλωρικής αμβροξόλης είναι μειωμένη, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται επίπεδα πλάσματος 1,3 έως 2 φορές υψηλότερα. Λόγω του μεγάλου θεραπευτικού εύρους της υδροχλωρικής αμβροξόλης, δεν είναι απαραίτητες τροποποιήσεις της δοσολογίας. Άλλα: Η ηλικία και το φύλο δε βρέθηκαν να επηρεάζουν τη φαρμακοκινητική της υδροχλωρικής αμβροξόλης σε κλινικά σημαντικό βαθμό και επομένως δεν υπάρχει ανάγκη προσαρμογής των δοσολογικών σχημάτων. Η τροφή δε βρέθηκε να επηρεάζει τη βιοδιαθεσιμότητα της υδροχλωρικής αμβροξόλης. 5.3 Προκλινικά δεδομένα για την ασφάλεια: Τα μη κλινικά δεδομένα δεν αποκαλύπτουν ιδιαίτερο κίνδυνο για τον άνθρωπο με βάση τις συμβατικές μελέτες φαρμακολογικής ασφάλειας, τοξικότητας επαναλαμβανόμενων δόσεων, γονοτοξικότητας, ενδεχόμενης καρκινογόνου δράσης, τοξικότητας στην αναπαραγωγική ικανότητα. 6. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 6.1 Κατάλογος εκδόχων: Κιτρικό οξύ μονοϋδρικό, φωσφορικό δινάτριο διυδρικό, πολυσορβικό 20, σουκραλόζη, άρωμα δροσιάς (cooling flavour) (περιέχει προπυλενογλυκόλη), άρωμα ευκαλύπτου-μενθόλης (περιέχει προπυλενογλυκόλη), αιθανόλη, κεκαθαρμένο ύδωρ 6.2 Ασυμβατότητες: Δεν εφαρμόζεται. 6.3 Διάρκεια ζωής: 27 μήνες. Μετά το πρώτο άνοιγμα αυτό το φαρμακευτικό προϊόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για 6 μήνες. 6.4 Ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά την φύλαξη του προϊόντος: Μη φυλάσσετε σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 30°C. Για τις συνθήκες φύλαξης μετά το πρώτο άνοιγμα του φαρμακευτικού προϊόντος, βλ. παράγραφο 6.3. 6.5 Φύση και συστατικά του περιέκτη: Σκοτεινόχρωμη γυάλινη φιάλη (τύπου III) με δοσιμετρική αντλία και προσαρμογέα για το λαιμό (που αποτελείται από διάφορα πλαστικά συστατικά). Μέγεθος συσκευασίας: 20ml, 30ml 6.6 Ιδιαίτερες προφυλάξεις απόρριψης και άλλος χειρισμός: Πριν τη χρήση, η αντλία θα πρέπει να πιεστεί 5 φορές ώστε να απελευθερώνεται ένα ομοιόμορφο νέφος. Μετά από μεγάλη περίοδο μη χρήσης του εκνεφώματος, η αντλία θα πρέπει να πιεστεί μία φορά πριν την επαναχρησιμοποίηση του προϊόντος. Κατά τη χρήση η φιάλη με το εκνέφωμα θα πρέπει να βρίσκεται σε όρθια θέση και το στόμιο να έχει κατεύθυνση προς το πίσω μέρος του φάρυγγα ενώ η κεφαλή της αντλίας πιέζεται πλήρως προς τα κάτω. Κάθε αχρησιμοποίητο φαρμακευτικό προϊόν ή υπόλειμμα πρέπει να απορρίπτεται σύμφωνα με τις κατά τόπους ισχύουσες σχετικές διατάξεις. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Sanofi-Aventis AEBE, Λεωφ. Συγγρού 348 – Κτίριο Α, 176 74 Καλλιθέα, Τηλ: 210 90 01 600 8. ΑΡΙΘΜΟΣ(ΟΙ) ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Ελλάδα: 59481 Κύπρος: 22023 9. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ / ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ: Ημερομηνία πρώτης έγκρισης: 31-07-2014, 27-05-2014(Κύπρος). Ημερομηνία τελευταίας ανανέωσης: 06-07-2018. 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 06-07-2018 ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ Boηθήστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή και Αναφέρετε ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για ΟΛΑ τα φάρμακα Συμπληρώνοντας την «ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ»

MAT-GR-2000299-1.0-09/2020

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Ένας ψεκασμός εκνεφώματος περιέχει 2,5 mg υδροχλωρικής αμβροξόλης. Ένα ml εκνεφώματος περιέχει 17,86 mg υδροχλωρικής αμβροξόλης. Έκδοχα με γνωστές δράσεις: Αυτό το φαρμακευτικό προϊόν περιέχει μικρές ποσότητες αιθανόλης (αλκοόλη), λιγότερο από 100 mg ανά δόση (4 ψεκασμοί) και πολύ μικρές ποσότητες προπυλενογλυκόλης. Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλ. παράγραφο 6.1. 3. ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ Στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα. Διαυγές και σχεδόν άχρωμο διάλυμα. 4. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις Ανακούφιση του πόνου σε οξύ πονόλαιμο για ενήλικες και παιδιά ηλικίας άνω των 12 ετών. 4.2 Δοσολογία και τρόπος χορήγησης Δοσολογία: Ενήλικες και παιδιά ηλικίας άνω των 12 ετών: μια δόση των 10 mg (4 ψεκασμοί) να ψεκάζονται στο πίσω μέρος του φάρυγγα έως 6 φορές ανά ημέρα. Το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί έως 3 ημέρες. Σε περίπτωση επίμονων συμπτωμάτων ή υψηλού πυρετού, ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλεύεται ένα γιατρό. Παιδιατρικός πληθυσμός: Το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών (βλ. παράγραφο 4.4). Τρόπος χορήγησης: Χρήση στο στοματικό βλεννογόνο. Πριν τη χρήση, η αντλία θα πρέπει να πιεστεί 5 φορές έτσι ώστε να απελευθερώνεται ένα ομοιόμορφο νέφος. Μετά από μεγάλη περίοδο μη χρήσης του εκνεφώματος, η αντλία θα πρέπει να πιεστεί μία φορά πριν την επαναχρησιμοποίηση του προϊόντος. Κατά τη χρήση η φιάλη με το εκνέφωμα θα πρέπει να βρίσκεται σε όρθια θέση και το στόμιο να έχει κατεύθυνση προς το πίσω μέρος του φάρυγγα ενώ η κεφαλή της αντλίας πιέζεται πλήρως προς τα κάτω. 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία (αμβροξόλη) ή σε κάποιο από τα έκδοχα που αναφέρονται στην παράγραφο 6.1. 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί έως και 3 ημέρες. Εάν τα συμπτώματα επιδεινωθούν ή επιμένουν ακόμα μετά από 3 ημέρες ή εάν ο ασθενής έχει υψηλό πυρετό, πρέπει να αναζητηθεί η συμβουλή ιατρού. Υπήρξαν αναφορές σοβαρών δερματικών αντιδράσεων όπως πολύμορφο ερύθημα, σύνδρομο Stevens-Johnson (SJS)/ τοξική επιδερμική νεκρόλυση (ΤΕΝ) και οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση (AGEP) που σχετίζονται με τη χορήγηση της υδροχλωρικής αμβροξόλης. Εάν υπάρχουν συμπτώματα ή σημεία ενός εξελισσόμενου δερματικού εξανθήματος (που ενίοτε σχετίζεται με φυσαλίδες ή βλάβες βλεννογόνων), η θεραπεία με υδροχλωρική αμβροξόλη θα πρέπει να διακοπεί αμέσως και να αναζητηθεί ιατρική συμβουλή. Μπορεί να παρατηρηθεί δύσπνοια στο πλαίσιο υποκείμενης νόσου π.χ. οιδήματος στο φάρυγγα. Τοπικές αλλεργικές αντιδράσεις (δείτε παράγραφο 4.8: αγγειονευρωτικό οίδημα) μπορεί επίσης να προκαλέσουν δύσπνοια. Οι τοπικές αναισθητικές ιδιότητες της αμβροξόλης μπορεί να συμβάλλουν σε αλλοιωμένη αντίληψη στη φαρυγγική περιοχή (δείτε παράγραφο 4.8: στοματική και φαρυγγική υπαισθησία). Το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα, δεν είναι κατάλληλο για τη θεραπεία των στοματικών ελκών. Σε τέτοια περίπτωση θα πρέπει να αναζητηθεί ιατρική συμβουλή. Σε περίπτωση επηρεασμένης νεφρικής λειτουργίας ή σοβαρής ηπατοπάθειας, το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο κατόπιν συμβουλής ιατρού. Όπως με όλα τα φάρμακα που μεταβολίζονται από το ήπαρ και ακολουθεί νεφρική απέκκρισή τους, ενδέχεται να εμφανιστεί συσσώρευση των μεταβολιτών της αμβροξόλης που σχηματίσθηκαν στο ήπαρ επί παρουσίας σοβαρής νεφρικής ανεπάρκειας. Αυτό το φαρμακευτικό προϊόν περιέχει μικρές ποσότητες αιθανόλης (αλκοόλη), λιγότερο από 100 mg ανά δόση (4 ψεκασμοί). Αυτό το προϊόν περιέχει προπυλενογλυκόλη, η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του βλεννογόνου. Παιδιατρικός πληθυσμός: Το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών. 4.5 Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Δεν έχουν αναφερθεί κλινικά σχετικές ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις με άλλες φαρμακευτικές αγωγές. 4.6 Γονιμότητα, κύηση και γαλουχία: Κύηση: Η υδροχλωρική αμβροξόλη διαπερνά τον πλακούντα. Μη κλινικές μελέτες δεν έδειξαν άμεσες ή έμμεσες επιβλαβείς επιδράσεις σε σχέση με την εγκυμοσύνη, την εμβρυική/εμβρυονική ανάπτυξη, τον τοκετό ή τη μεταγεννητική ανάπτυξη. Εκτεταμένη κλινική εμπειρία μετά την 28η εβδομάδα της κύησης δεν έχει εμφανίσει ενδείξεις για επιβλαβείς επιδράσεις στο έμβρυο. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να τηρούνται οι συνήθεις προφυλάξεις σε σχέση με τη χρήση των φαρμάκων κατά τη διάρκεια της κύησης. Ειδικά κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, η χρήση του Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα δε συνιστάται. Θηλασμός: Η υδροχλωρική αμβροξόλη εκκρίνεται στο μητρικό γάλα. Παρόλο που δε θα αναμένονταν ανεπιθύμητες επιδράσεις στα βρέφη που θηλάζουν, το Lysospray 2,5 mg/ψεκασμό στοματικό εκνέφωμα, διάλυμα δε συνιστάται για χρήση σε μητέρες που θηλάζουν. Γονιμότητα: Μη κλινικές μελέτες δεν έδειξαν άμεσες ή έμμεσες επιβλαβείς επιδράσεις σε σχέση με τη γονιμότητα. 4.7 Επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων: Δεν υπάρχει καμία ένδειξη από δεδομένα μετά τη διάθεση του φαρμάκου στην κυκλοφορία για επίδραση στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων. Δεν έχουν διεξαχθεί μελέτες για τις επιδράσεις στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Εκτίμηση συχνότητας σύμφωνα με τη βάση δεδομένων των κλινικών μελετών: πολύ συχνές (≥ 1/10), συχνές (≥ 1/100 έως < 1/10), όχι συχνές (≥ 1/1.000 έως < 1/100), σπάνιες (≥ 1/10.000 έως < 1/1.000), πολύ σπάνιες (< 1/10.000), μη γνωστές (δεν μπορούν να εκτιμηθούν με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα). Αυτή η ανεπιθύμητη ενέργεια έχει παρατηρηθεί κατά την εμπειρία μετά τη διάθεση του προιόντος στην κυκλοφορία. Με 95% διάστημα εμπιστοσύνης, η κατηγορία συχνότητας δεν είναι μεγαλύτερη από όχι συχνές (3/1.226), αλλά μπορεί να είναι μικρότερη. Μια ακριβής εκτίμηση της συχνότητας δεν είναι εφικτή καθώς η ανεπιθύμητη ενέργεια δεν εμφανίστηκε στη βάση δεδομένων της κλινικής μελέτης με 1.226 ασθενείς. Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος: Σπάνιες: αντιδράσεις υπερευαισθησίας. Μη γνωστές: αναφυλακτικές αντιδράσεις, συμπεριλαμβανομένης αναφυλακτικής καταπληξίας, αγγειοοιδήματος και κνησμού. Διαταραχές του δέρματος και του υποδόριου ιστού: Σπάνιες: εξάνθημα, κνίδωση. Μη γνωστές: Σοβαρές δερματικές ανεπιθύμητες ενέργειες (συμπεριλαμβανομένου πολύμορφου ερυθήματος, συνδρόμου Stevens-Johnson/τοξικής επιδερμικής νεκρόλυσης και οξείας γενικευμένης εξανθηματικής φλυκταίνωσης). Όπως γενικά παρατηρείται για τις αλλεργίες, η σοβαρότητα των αλλεργικών αντιδράσεων μπορεί να αυξηθεί εάν ο ασθενής εκτεθεί ξανά στην ίδια ουσία (βλ. παράγραφο 4.3). Διαταραχές του νευρικού συστήματος: Συχνές: δυσγευσία (π.χ. αλλοιωμένη γεύση). Διαταραχές του γαστρεντερικού και Διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος, του θώρακα και του μεσοθωράκιου: Συχνές: στοματική και φαρυγγική υπαισθησία (βλ. παράγραφο 4.4), ναυτία. Όχι συχνές: άλγος άνω κοιλιακής χώρας, δυσπεψία, ξηροστομία. Σπάνιες: διάρροια, ξηρότητα φάρυγγα. Μη γνωστές: έμετος. Αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών: Η αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών μετά από τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας του φαρμακευτικού προϊόντος είναι σημαντική. Επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση της σχέσης οφέλους-κινδύνου του φαρμακευτικού προϊόντος. Ζητείται από τους επαγγελματίες υγείας να αναφέρουν οποιεσδήποτε πιθανολογούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες μέσω του εθνικού συστήματος αναφοράς: Ελλάδα - Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων - Μεσογείων 284 - GR-15562 Χολαργός, Αθήνα, Τηλ: + 30 21 32040380/337, Φαξ: + 30 21 06549585, Ιστότοπος: http://www.eof.gr Κύπρος - Φαρμακευτικές Υπηρεσίες - Υπουργείο Υγείας - CY-1475 Λευκωσία, Φαξ: + 357 22608649, Ιστότοπος: www.moh.gov.cy/phs 4.9 Υπερδοσολογία: Μέχρι τώρα δεν έχουν αναφερθεί ειδικά συμπτώματα υπερδοσολογίας στον άνθρωπο. Με βάση αναφορές ακούσιας υπερδοσολογίας και/ή αναφορές λανθασμένης χορήγησης τα παρατηρημένα συμπτώματα είναι σε συμφωνία με τις γνωστές ανεπιθύμητες ενέργειες του

Νέα Προϊόντα

ΑΜΥΓ∆ΑΛΕΛΑΙΟ / Από την Ecofarm Το Αµυγδαλέλαιο είναι ιδανικό για την περιποίηση του δέρµατος καθώς έχει µαλακτικές, αντιγηραντικές και καταπραϋντικές ιδιότητες. Το Αµυγδαλέλαιο της Ecofarm είναι υψηλής ποιότητας, πλούσιο σε λιπαρά οξέα, βιταµίνες Α & Ε και άλλα πολύτιµα συστατικά, ενώ διατίθεται σε δύο εκδοχές, είτε µε άρωµα είτε χωρίς. Η σύνθεσή του χωρίς προσθήκη αρώµατος είναι κατάλληλη για µασάζ και για την αφαίρεση του µακιγιάζ στην περιοχή των µατιών. Χωρίς parabens, parafin oil. Το προϊόν διατίθεται στις εξής συσκευασίες: 100ml µε άρωµα, 100ml χωρίς άρωµα, 1000ml, καθώς και σε ειδική συσκευασία γνωριµίας µε 1+1 ∆ΩΡΟ (100ml µε άρωµα + 100ml χωρίς άρωµα).

∆ΑΦΝΕΛΑΙΟ / Από την Ecofarm Το ∆αφνέλαιο της Ecofarm προσφέρει φυσική περιποίηση και τόνωση των µαλλιών και των βλεφαρίδων, συνδυάζοντας τα πολύτιµα συστατικά των φύλλων της δάφνης, που είναι γνωστή για τις µαλακτικές και καταπραϋντικές ιδιότητές της, µε τα έλαια αµυγδάλου και ηλίανθου, πλούσια σε λιπαρά οξέα και πρωτεΐνες. Ο συνδυασµός αυτός δηµιουργεί ένα έλαιο που τρέφει σε βάθος την τρίχα, την αναδοµεί και χαρίζει µοναδική λάµψη. Χρησιµοποιείται ακόµα και σε περιπτώσεις τριχόπτωσης. Το προϊόν διατίθεται σε συσκευασία 100ml, αποκλειστικά στα φαρµακεία και σε προτεινόµενη Λ.Τ.: 3,88€.

ΧΡΥΣΟΣ ΚΡΟΚΟΣ ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΗ ΚΡΕΜΑ ΝΕΟΤΗΤΑΣ / Από την KORRES

Το πολύτιµο φρέσκο εκχύλισµα Κρόκου Κοζάνης της πρώτης ηµέρας µαζί µε το ισχυρό κολλαγόνο φυτικής προέλευσης από το εκχύλισµα Skin Tree συνθέτουν τη φόρµουλα της νέας Επανορθωτικής Κρέµας Νεότητας Χρυσός Κρόκος της KORRES που αντιµετωπίζει όλα τα σηµάδια γήρανσης. Το προϊόν απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, σε όλους τους τύπους δέρµατος και έχει στόχο να επανορθώσει συνολικά την όψη του δέρµατος. Το δέρµα γίνεται ελαστικό µε έντονη την αίσθηση li ing, η εµφάνιση των ρυτίδων µειώνεται, το πρόσωπο φαίνεται αναζωογονηµένο, πιο γεµάτο και λαµπερό, καθώς επωφελείται από το µηχανισµό 48ωρης ενυδάτωσης.

BABY CARE MICELLAR WATER / Από τη Pharmasept Το Baby Care Micellar Water από τη Pharmasept είναι βρεφικό νερό καθαρισµού, που δεν χρειάζεται ξέβγαλµα, για πρόσωπο και σώµα. Με απαλή σύνθεση, εµπλουτισµένη µε 98% συστατικά φυσικής προέλευσης που φροντίζουν την ευαίσθητη επιδερµίδα του βρέφους, το Baby Care Micellar Water είναι ιδανικό για χρήση από την πρώτη µέρα, κατάλληλο ακόµα και για την περιοχή αλλαγής της πάνας. Με εύκολη και πρακτική αντλία, χωρίς σαπούνι, alcohol, colorants, είναι δερµατολογικά ελεγµένο σε ευαίσθητες επιδερµίδες. ∆ιατίθεται αποκλειστικά στα φαρµακεία.

M COSMETICS MICELLAR WATER / Από τη Medical Pharmaquality Το Νερό Καθαρισµού Micellar Water της σειράς M COSMETICS κάνει τον καθαρισµό του προσώπου και των µατιών παιχνιδάκι, γιατί µπορείτε να προτείνετε στους πελάτες σας ένα µόνο προϊόν αντί για 3 διαφορετικά προϊόντα (γαλάκτωµα, λοσιόν και ειδικό καθαριστικό µατιών). Το Νερό Καθαρισµού Micellar Water καθαρίζει τέλεια και ταυτόχρονα ενυδατώνει το δέρµα του προσώπου και των µατιών σε ένα µόνο λεπτό. Έχει τριπλή δράση λόγω της ειδικής του σύνθεσης από µικυλλιακούς παράγοντες, υαλουρονικό οξύ, πανθενόλη και εστέρες ελαιόλαδου.

φάρµακα

διαγνωστικά

76 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

συµπληρώµατα διατροφής

φυσικά-εναλλακτικά

καλλυντικά

ορθοπαιδικά

παραφαρµακευτικά-προϊόντα υγείας

οργάνωση-εξοπλισµός

υπηρεσίες

5 IN 1 MULTI PERFECTION SMOOTHING PRIMER /

της Nuxe Crème Prodigieuse® Boost / Από την Innovis Pharma

Με ένα µόνο βήµα το άχρωµο απαλό 5-in-1 Multi-Perfection Smoothing Primer της NUXE διορθώνει σηµάδια που προκαλεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής και το αστικό περιβάλλον: πρώτα σηµάδια γήρανσης, σηµάδια κούρασης, θαµπή επιδερµίδα, ατέλειες, περιοχές µε γυαλάδα. Η καινοτόµος φόρµουλα µε αντιγηραντική τεχνολογία ενισχύει µε φυσικό τρόπο τους αντιοξειδωτικούς µηχανισµούς άµυνας του δέρµατος, τη σύνθεση του κολλαγόνου και την κυτταρική δραστηριότητα και προωθεί τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Εφαρµόζεται µόνο του για ένα φυσικό αποτέλεσµα ή ως βάση για το make-up.

NUXE VERY ROSE / Από την Innovis Pharma Η VERY ROSE της NUXE παρουσιάζει µια ευχάριστη νέα ρουτίνα καθαρισµού και ντεµακιγιάζ. Η φυτική φόρµουλα της σειράς συνδυάζει τις καταπραϋντικές ιδιότητές της µε ένα σύµπλεγµα που σέβεται το δέρµα και περιέχει 100% ενυδατικά σάκχαρα φυτικής προέλευσης, ενώ το άρωµα της σειράς ξυπνάει τις αισθήσεις και θυµίζει φρέσκο, δροσερό τριαντάφυλλο. Το κύριο συστατικό είναι το ροδόνερο (Rosa Damascena) που καταπραΰνει και απαλύνει όλους τους τύπους δέρµατος, συµπεριλαµβανοµένου του πολύ ευαίσθητου. Η σειρά περιλαµβάνει: 3-σε-1 απαλό νερό micellaire, κρεµώδες γαλάκτωµα ντεµακιγιάζ, δροσιστική τονωτική λοσιόν σε σπρέι, ελαφρύ αφρό καθαρισµού και λοσιόν απολέπισης για λάµψη.

RIPADERM CREAM & SPRAY / Από την eifron AEEE Τα προϊόντα RIPADERM µε σουκραλφάτη και γλυκίνη αποτελούν τη λύση στην επούλωση του δέρµατος, καθώς δρουν µε µηχανισµό τριπλής δράσης. Η σουκραλφάτη ενεργοποιεί τον αυξητικό παράγοντα των ινοβλαστών, προάγοντας πολύ γρήγορα την επούλωση. Ασκεί αντιβακτηριακή δράση µε την ενίσχυση της δραστηριότητας των µακροφάγων και παρέχει αντιφλεγµονώδεις ιδιότητες. Η γλυκίνη είναι ένα απλό αµινοξύ µε κυτταροπροστατευτική δραστικότητα που βελτιώνει σταθερά τη δράση της σουκραλφάτης κατά 50%. Είναι ιατροτεχνολογικά προϊόντα κατοχυρωµένα µε ∆ίπλωµα Ευρεσιτεχνίας και διατίθενται στα φαρµακεία για δερµατική χρήση σε δυο µορφές: Cream των 20gr και Spray των 75ml.

TePe EASYPICKTM XL / Από την Plac Control Η TePe συµπληρώνει τη σειρά µε τις ελαστικές οδοντογλυφίδες από σιλικόνη TePe EASYPICKTM µε το νέο µέγεθος TePe EASYPICKTM XL σε µωβ χρώµα για µεγάλα µεσοδόντια διαστήµατα. Κυκλοφορούν ήδη δύο µεγέθη, XS/S σε πορτοκαλί και M/L σε µπλε. Οι ελαστικές οδοντογλυφίδες από σιλικόνη TePe EASYPICKTM είναι ιδανικές για το σπίτι, το γραφείο ακόµα και για το δρόµο, καθώς επίσης συνιστάται η χρήση τους και ως συµπλήρωµα σε άλλα προϊόντα µεσοδόντιου καθαρισµού. Είναι ανθεκτικές, εύκαµπτες και απαλές µε τα ούλα. ∆ιατίθενται σε συσκευασία 36 τεµαχίων, στην οποία συµπεριλαµβάνεται µια εύχρηστη θήκη µεταφοράς-τσέπης. Περισσότερες πληροφορίες στο www.placcontrol.gr.

ΕΠΙ∆ΑΠΕ∆ΙΟ ΠΕΡΙΣΤΡΕΦΟΜΕΝΟ STAND ΓΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ TePe/

Από την Plac Control

Ένα νέο επιδαπέδιο stand διαθέτει η Plac Control και η TePe στα φαρµακεία. Το νέο stand της TePe είναι ιδανικό για να συµπεριλάβει όλη τη σειρά των προϊόντων της εταιρείας. Είναι κοµψό, λειτουργικό, ελαφρύ, ώστε να µετακινείται εύκολα, ενώ είναι και περιστρεφόµενο για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών του φαρµακείου. Οι διαστάσεις του νέου stand είναι: (Y)180cm x (Π) 20cm x (Β) 20cm. ∆ιαθέτει από 36 έως 42 βραχίονες και µπορεί να πάρει από 200 προϊόντα και πάνω. Περισσότερες πληροφορίες στο www.placcontrol.gr.

φάρµακα

διαγνωστικά

συµπληρώµατα διατροφής

φυσικά-εναλλακτικά

καλλυντικά

ορθοπαιδικά

παραφαρµακευτικά-προϊόντα υγείας

οργάνωση-εξοπλισµός

υπηρεσίες

| Ιούνιος - Ιούλιος 2020 | 77

Εταιρικά Νέα

ΟΜΙΛΟΣ ΠΕΙΦΑΣΥΝ Αναδείχθηκε ως Κορυφαία Υπεύθυνη Επιχείρηση στα Best in Pharmacy Awards 2020

Από αριστερά: Ελένη Αλειφέρη, εµπορική διευθύντρια, Στέλιος Λιάπης αντιπρόεδρος, Θανάσης Μουχτής, γενικός διευθυντής

EUROMED Ανάπτυξη του προϊοντικού χαρτοφυλακίου Η εταιρεία Euromed, ανταποκρινόµενη πάντα στις απαιτήσεις της εποχής και ειδικότερα τώρα στις συνθήκες που επιβάλλει η πανδηµία της COVID-19, προχώρησε σε επέκταση του χαρτοφυλακίου µε προϊόντα υψηλής ποιότητας που καλύπτουν τις ανάγκες των ασθενών. Με το ξέσπασµα της πανδηµίας και ως απάντηση στην αυξανόµενη ζήτηση, διέθεσε στην αγορά βαµβακερές µάσκες πολλαπλών χρήσεων για ενήλικες µε φίλτρο ενεργού άνθρακα, σε διάφορα χρώµατα και σε ευχάριστα σχέδια. Στη συνέχεια προχώρησε και στο λανσάρισµα µασκών µίας χρήσης 3-ply για ενήλικες αλλά και για παιδιά, εγκεκριµένων από τον ΕΟΦ µε λάστιχο συγκράτησης που δεν ερεθίζει το δέρµα και ρινικό έλασµα για σωστή εφαρµογή. Οι χειρουργικές µάσκες ενηλίκων είναι TYPE I, κατασκευασµένες από ανθεκτικό και άοσµο υλικό, ενώ οι παιδικές είναι TYPE IIR και αδιάβροχες.

78 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Ο Όµιλος ΠΕΙΦΑΣΥΝ βραβεύτηκε στα Best in Pharmacy Awards 2020, που διοργανώθηκαν για 3η συνεχή χρονιά από το Φαρµακευτικό Κόσµο της Boussias Communications, αποσπώντας το βραβείο Silver Award 2020 στην κατηγορία Κορυφαία Υπεύθυνη Επιχείρηση. Το βραβείο παρέλαβε ο αντιπρόεδρος του Οµίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ Στέλιος Λιάπης, ο οποίος δήλωσε: «Το βραβείο αυτό αποτελεί επιβράβευση των συνεχών προσπαθειών του Οµίλου για εφαρµογή της κοινωνικής ευθύνης που αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι της επιχειρηµατικής του κουλτούρας σε όλο το φάσµα των ενεργειών του. Στην πανδηµία του κορονοϊού από την πρώτη στιγµή συµπαρασταθήκαµε στους επαγγελµατίες υγείας στις διάφορες δοµές του Εθνικού Συστήµατος Υγείας µε πολύτιµα υλικά και µέσα, που τότε θεωρούνταν σπάνια. Επίσης, το περιβάλλον δεν έπαψε ποτέ να µας απασχολεί. Υιοθετήσαµε νέα κιβώτια πολλαπλών χρήσεων, ανακυκλώνουµε πλήθος υλικών και στηρίζουµε θερµά το πρόγραµµα συλλογής ληγµένων οικιακών φαρµάκων. Στον Όµιλο ΠΕΙΦΑΣΥΝ όµως, παράλληλα µε οτιδήποτε άλλο, αγωνιούµε για τους εργαζοµένους µας. Εκπαίδευση και ασφαλιστικά προγράµµατα υγείας αποτελούν στρατηγικές και τακτικές που ακολουθούµε πιστά».

FARMASYN SA Νέα κυκλοφορία στην ελληνική αγορά συµπληρώνει τη σειρά isla® Η εταιρεία Farmasyn SA εµπλουτίζει το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων της µε µια νέα κυκλοφορία στην ελληνική αγορά. Πρόκειται για ένα εξειδικευµένο προϊόν φροντίδας του λαιµού, τις νέες παστίλιες isla® medic acute citrus-honey. Οι παστίλιες isla® medic acute citrus-honey, µε το φυτικό δραστικό συστατικό βρύα Ισλανδίας (Iceland Moos) και νέα ευχάριστη γεύση citrus-honey, είναι ιδανικές για την αντιµετώπιση των ενοχλήσεων του λαιµού από κρυολόγηµα. Οι νέες isla® medic acute citrus-honey έρχονται να συµπληρώσουν τη σειρά των προϊόντων isla® (moos, cassis, medic, junior) που είναι ιδανικές για την αντιµετώπιση και την ανακούφιση του πονόλαιµου, της βραχνάδας, των καταπονηµένων φωνητικών χορδών, του ερεθισµένου λαιµού, της τάσης για βήχα και του συχνού καθαρίσµατος του λαιµού.

ΟΜΙΛΟΣ ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. Νέο B2B περιβάλλον για την εµπορική συνεργασία φαρµακείων Ο όµιλος ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. επιδιώκοντας την αναβάθµιση της ηλεκτρονικής συνεργασίας µε τους φαρµακοποιούς και τη βελτίωση της εµπειρίας πλοήγησής τους, προχώρησε στον επανασχεδιασµό του περιβάλλοντος και έθεσε σε λειτουργία µέσα στο 2020 την εντελώς νέα πλατφόρµα Β2Β µε τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά: Σύνδεση από οποιονδήποτε browser, χωρίς ανάγκη εγκατάστασης από ειδικούς. Χρήση από οποιαδήποτε συσκευή (desktop, laptop, tablet, mobile). ∆ιασύνδεση µε οποιοδήποτε πρόγραµµα φαρµακείου για απευθείας αποστολή παραγγελίας. ∆ηµιουργία αποθηκευµένων παραγγελιών και χρήση τους για δηµιουργία εκ νέου παραγγελίας. Παράλληλη διαχείριση διαφορετικών προσφορών. Συνεχή ενηµέρωση τιµοκαταλόγων. Παρακολούθηση και κατέβασµα Λογιστικών Καταστάσεων (καρτέλα πελάτη, ανεξόφλητα υπόλοιπα, τιµολόγια). Φιλικό και εύχρηστο περιβάλλον λειτουργίας. Το νέο αυτό εργαλείο στοχεύει στην καλύτερη οργάνωση, στην εξοικονόµηση χρόνου και τελικά στην αύξηση της αποτελεσµατικότητας για τους φαρµακοποιούς.

PLAC CONTROL Νέα σειρά προϊόντων Plac Aid Η Plac Control ασχολείται αποκλειστικά µε επιστηµονικά προϊόντα στοµατικής υγιεινής από το 1987. Σκοπός της εταιρείας είναι να προσφέρει στους Έλληνες οδοντιάτρους, φαρµακοποιούς και καταναλωτές τα καλύτερα και ποιοτικότερα, παγκοσµίως, προϊόντα στοµατικής φροντίδας, βοηθώντας τους Έλληνες να αποκτήσουν καλύτερη στοµατική υγεία. Η νέα σειρά Plac Aid διαθέτει προϊόντα για όλες τις ανάγκες και εµπλουτίζεται συνεχώς. Η σειρά περιλαµβάνει: στοµατικό διάλυµα χλωρεξιδίνης 0,12% και 0,20%, θήκη για οδοντοστοιχίες, θήκη για σιδεράκια, ορθοδοντικό κερί, Dental Flossers (οδοντικό νήµα µε λαβή µε 36 τεµάχια), θήκη ταξιδίου για οδοντόβουρτσα, Floss Holder (συγκρατητήρας νήµατος), Fingerbrush (βρεφική οδοντόβουρτσα από σιλικόνη µε θήκη ταξιδίου), αποκαλυπτικό υγρό 6cc που χρωµατίζει κόκκινη την πρόσφατη µικροβιακή πλάκα, αποκαλυπτικό υγρό 6cc 2tone που χρωµατίζει κόκκινη την πρόσφατη µικροβιακή πλάκα και µωβ την παλαιότερη. Περισσότερες πληροφορίες στο www.placcontrol.gr.

EIFRON AEEE Ετήσια συνεργασία και προσφορά στον οργανισµό «Το χαµόγελο του παιδιού» H Eifron, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ), προχώρησε σε µια σηµαντική συνεργασία µε «Το Χαµόγελο του Παιδιού». Ειδικότερα, για κάθε τεµάχιο Sterimar (αποσυµφορητικό µύτης µε θαλασσινό νερό) που αγοράζει κάθε φαρµακείο, η εταιρεία θα αποδίδει στον οργανισµό «Το Χαµόγελο του Παιδιού» 0,25€. Η ενέργεια αυτή ξεκίνησε από την 1η Σεπτεµβρίου 2020 και θα διαρκέσει ένα ηµερολογιακό έτος, έως τις 31 Αυγούστου 2021. Επιπλέον η εταιρεία προσέφερε στον οργανισµό «Το Χαµόγελο του Παιδιού» –εντελώς δωρεάν– ποσότητα που της ζητήθηκε σε Sterimar αλλά και σε ιατροτεχνολογικό υλικό της οικογένειας Ripaderm/Sucren που αφορά την επούλωση των τραυµάτων στο δέρµα αλλά και στο στοµατικό βλεννογόνο, ώστε να εφοδιάσει τα κατά τόπους πολυϊατρεία που διατηρεί σε όλη την Ελλάδα.

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | 79

Κοινωνία & Πολιτισμός

Γιώργος Πιπεράκης:

Ποτέ δεν είναι αργά για να αγκαλιάσεις το όνειρο! Κάποιο απόγευμα του Οκτώβρη 2014... Ήμουν βέβαιος πως θα ήταν άλλη μία βαρετή συνάντηση γονέων-καθηγητών, η πρώτη συνάντηση στο 1ο Γυμνάσιο Ζωγράφου, στο οποίο, μόλις ένα μήνα πριν είχε κάνει την εγγραφή του ο μεγάλος γιος μου, ο Ηλίας. Αποδείχτηκε περίτρανα πως έκανα λάθος, καθώς εκείνο το απόγευμα μου ανοίχτηκε η πόρτα στο θαυμαστό κόσμο του θεάτρου.

ετά από τις πρώτες συστάσεις, το λόγο πήρε ο καθηγητής των αγγλικών, Βασίλης Κατσικονούρης το όνομά του. Ντρέπομαι που το ομολογώ, όμως δεν τον είχα ξανακούσει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αργότερα έμαθα πόσο σπουδαίος θεατρικός συγγραφέας ήταν, πόσο σπουδαίος θεατράνθρωπος, πόσο σπουδαίος καλλιτέχνης. Είχε λοιπόν ο Κατσικονούρης ένα όραμα και θέλησε να το μοιραστεί μαζί μας, εκείνο το απόγευμα. Να χτίσει μια θεατρική ομάδα, όχι όμως μια ακόμα σχολική θεατρική ομάδα, αλλά μια ομάδα που θα αποτελούταν από μαθητές, γονείς και καθηγητές. Ήθελε να εμπλέξει όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας στην παραγωγή τέχνης και πολιτισμού και όλο αυτό ήθελε να το μοιράσει γενναιόδωρα στην κοινωνία. Με ενθουσιασμό ζήτησα να πάρω μέρος! Και το ταξίδι μόλις είχε αρχίσει... Πρώτος σταθμός, η παράσταση school stories. Η αποδοχή από όλους μεγάλη, η ομάδα μεγαλώνει και δυναμώνει, το πείραμα δείχνει τη δυναμική του. Στο αμέσως επόμενο βήμα, στην παράσταση «Το χωριό των ποιητών», δεκάδες πια αγκαλιάζουν το εγχείρημα, η τέχνη αρχίζει να αποτελεί κοινό θέμα συζήτησης στους σχολικούς διαδρόμους, το επίπεδο της παραγωγής καταλήγει να είναι υψηλότατο κι εγώ βρίσκομαι να εξελίσσομαι υποκριτικά, να ανακαλύπτω πόσο πολύ μου έλειπε η υποκριτική στην προηγούμενη ζωή μου... κι ας μην το γνώριζα. Το δέντρο της τέχνης μεγαλώνει, κλαδιά πετάγονται, μια πρώτη ταινία μικρού μήκους, η «Εκδρομή» γεννιέται, παίρνει μέρος στο διεθνές Φεστιβάλ Ολυμπίας, από το οποίο και πρόσφατα βραβεύτηκε με Α’ Βραβείο καλύτερης ταινίας.

80 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Ο γιος μου, ο Μάνος, απέναντί μου επάνω στη θεατρική σκηνή... Νιώθω τυχερός που το έζησα!

Ήταν απλά θέμα χρόνου να γεννηθεί και μια θεατρική ομάδα ενηλίκων, το όνομά της TAPIA (Teachers And Parents In Action) και το πρώτο της εγχείρημα, οι «Φασουλήδες του Κατσιπόρα» του Λόρκα, με σκηνοθέτη τον αφοσιωμένο εραστή της τέχνης Βαγγέλη Βαροτσάκη. Πλέον είναι απολύτως ξεκάθαρο πως η υποκριτική και το θέατρο είναι το μεγάλο μου πάθος, πάθος που τουλάχιστον εγώ νιώθω πως ξεχειλίζει, πως αναβλύζει από κάθε πόρο της ύπαρξής μου, όταν με την ομάδα «Εφήλικον» (απαρτίζεται από εφήβους και ενήλικους ηθοποιούς από το χώρο του σχολείου) και την εξαιρετική παράσταση «Ξαναλέγοντας τις ιστορίες», πατάμε για πρώτη φορά σε σκηνή επαγγελματικού θεάτρου. Η ευτυχία μου απόλυτη να μοιράζομαι τη σκηνή με τον Μάνο, το μικρό μου γιο. Η σκηνοθεσία είναι του Κατσικονούρη, κείμενα δικά του, αλλά και με μια ιστορία της συζύγου μου, της Ελένης, η οποία μέσα από αυτό το ζύμωμα με το θέατρο έχει ανακαλύψει τη δική της ανάγκη να γράφει. Ολόκληρη η οικογένειά μου κινείται γύρω από ή πάνω στο θεατρικό σανίδι.

Από την παράσταση «Απομαγνητισμός», ένα συγκλονιστικό κείμενο του Βασίλη Κατσικονούρη, στο θέατρο Σταθμός

Στο βάθος έφηβοι ηθοποιοί με σοβαρότητα επαγγελματιών

Από την παράσταση στο θέατρο Άλμα: «Ξανά... λέγοντας τις ιστορίες»

Παραστάσεις έγιναν στο θέατρο Σταθμός και στο θέατρο Άλμα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Art project, ενώ πραγματοποιήθηκε και ένα αφιέρωμα στην παράσταση από την ΕΡΤ1, με γυρίσματα που έγιναν τόσο στο 1ο Γυμνάσιο-Λύκειο Ζωγράφου όσο και στο θέατρο Σταθμός. Ο δημοσιογράφος Γιάννης Παναγιωτόπουλος, που επιμελήθηκε του αφιερώματος, πολύ εύστοχα σχολιάζει: «Είσαι μαθήτρια αλλά στην πρόβα αγκαλιάζεις και 30 φορές, αν χρειαστεί, τη μαμά της συμμαθήτριάς σου, επειδή στο έργο εκείνη παίζει το ρόλο της μαμάς σου. Είσαι μπαμπάς και παίζεις θέατρο μαζί με το γιο σου και τους φίλους του. Είσαι μέλος της θεατρικής ομάδας αλλά μετά πρέπει να δώσεις βαθμούς στα άλλα μέλη της ομάδας και να κάνεις συστάσεις στους γονείς τους. Και όλο αυτό έχει βγάλει μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση».

| Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 81

Κοινωνία & Πολιτισμός

Γεμάτη σκηνή, γεμάτοι συναισθήματα

On the road με το «Τρεις λαλούν και όλοι λέμε»

Όντως το να παίζεις στην ίδια σκηνή με το παιδί σου δεν είναι πάντοτε εύκολο. Οφείλεις να σέβεσαι τον προσωπικό του χώρο και να του επιτρέπεις να ανασαίνει και να δημιουργεί αυτόνομα, να φωτίζεται από το δικό του υπέρλαμπρο φως, πέρα και έξω από τη δική σου σκιά. Η ευθύνη σου μεγάλη, αλλά και το κέρδος σου τεράστιο! Φτάνουμε στο 2019 κι ένα καινούριο, φιλόδοξο πρότζεκτ γεννιέται. Τα μέλη της TAPIA ξεδιαλέγουμε τραγούδια αγαπημένα που σημάδεψαν τις ζωές μας, τραγούδια που έντυσαν μουσικά στιγμές ξεχωριστές, χαρές και λύπες, αναμνήσεις και γράφουμε τις ιστορίες πίσω από αυτά, τις ιστορίες που οι νότες κουβαλούν στις πλάτες τους. Στήνεται έτσι μια μουσικοθεατρική παράσταση, στην οποία αποδίδονται θεατρικά οι ιστορίες πίσω από τις μουσικές που εμείς οι ίδιοι τραγουδούμε, παρέα πάντοτε με το κοινό μας. Την παρουσιάζουμε στο μπαράκι της Διδότου, στο Royal Theatre στην Πάτρα και στη βίλα Ζωγράφου, με μεγάλη επιτυχία. Στόχος μας να την ανεβάσουμε μια ακόμη φορά αυτόν το Σεπτέμβρη, στο θεατράκι του Δήμου Ζωγράφου. Εάν αυτό συμβεί, θα σας περιμένω όλους, να τραγουδήσουμε παρέα!

Πλέον είναι απολύτως ξεκάθαρο πως η υποκριτική και το θέατρο είναι το μεγάλο μου πάθος, πάθος που τουλάχιστον εγώ νιώθω πως ξεχειλίζει, πως αναβλύζει από κάθε πόρο της ύπαρξής μου 82 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 |

Προσωπικά πια μου είναι πια δύσκολο να απαντήσω στην ερώτηση: «Γιώργο, με τι ασχολείσαι;». Το φαρμακείο είναι ο επαγγελματικός μου χώρος, η σταθερά μου. Το αγαπώ, αγαπώ τη λευκή ποδιά μου, το πράσινο χρώμα του φωτεινού σταυρού που ανάβει το πρωί και σβήνει το βράδυ. Όμως... το πάθος μου το έχω χαρίσει στο θέατρο. Ένα πράγμα πρέπει να κρατήσει κανείς από όλη αυτή την ιστορία. Ήμουν μαθητής, όταν η καρδιά μου με έσπρωξε για πρώτη φορά προς τη θεατρική σκηνή. Τότε δεν την άκουσα... έγινα 45 χρόνων για να αδράξω την ευκαιρία, όταν μου παρουσιάστηκε. Ποτέ δεν είναι αργά για να αγκαλιάσεις το όνειρο…! ●

ΔΙΜΗΝΙΑΊA ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟN ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΌ ΚΛΆΔΟ www.f-kosmos.gr ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020

#180