ESG+ Τεύχος 01 by BOUSSIAS

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ΤΙΜΗ: 12,50€ | ISSN: 2732-916Χ

001

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΚΟΣ CHIEF OPERATIONS OFFICER | HEAD OF ASSET MANAGEMENT | PREMIA PROPERTIES

Premia Properties: Ένας ηγέτης της Βιώσιμης Ανάπτυξης ΔΕΊΚΤΗΣ ATHEX ESG: 49 ΕΛΛΗΝΙΚΈΣ ΕΙΣΗΓΜΈΝΕΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΎΟΥΝ ΠΩΣ Η ΒΙΏΣΙΜΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΕΊΝΑΙ ΣΥΝΏΝΥΜΗ ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΊΑΣ 18

ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΛΑΖΑΡΆΚΟΥ: ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΕ ΕΝΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΕ ΟΡΟΥΣ ESG 30

ΑΛΕΞΆΝΔΡΑ ΣΔΟΎΚΟΥ: ΣΤΟ ΜΈΛΛΟΝ ΠΟΥ ΣΧΕΔΙΆΖΟΥΜΕ Η ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΕΊΝΑΙ ΚΑΘΑΡΉ, ΦΘΗΝΉ ΚΑΙ ΆΦΘΟΝΗ 40

ΠΕΡΙΕ ΧΟΜΕΝ Α +

6 News

Στον Κανονισμό SFDR, καθώς και στο νέο θεσμικό πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση εστίασε η πρόσφατη ημερίδα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς σε συνεργασία με τον ΣΒΕ

Opinions

Σημαντικοί θεσμικοί παράγοντες καταθέτουν τις απόψεις τους για μια σειρά από ενδιαφέροντα θέματα

14 Cover Story

Γεώργιος Μπάκος Premia Properties: Ένας ηγέτης της Βιώσιμης Ανάπτυξης

18 Special Reports

Δείκτης ATHEX ESG: 49 ελληνικές εισηγμένες αποδεικνύουν πως η βιώσιμη ανάπτυξη είναι συνώνυμη της κερδοφορίας

Back Cover Story

56 Special Reports

Βασιλική Λαζαράκου: Μονόδρομος η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG

34 Special Reports

Energy: Μόνο με την πραγματική υιοθέτηση των ESG υπάρχει «ενεργειακή» μετάβαση

40 Interview

Αλεξάνδρα Σδούκου: Στο μέλλον που σχεδιάζουμε η ενέργεια είναι καθαρή, φθηνή και άφθονη

46 Interview

Christian Kettel Thomsen: Η EIB επικεντρώνεται στη διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης στην Ελλάδα

50 Special Reports

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Χρύσα Δανιηλίδου

60 Interview

Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου: Πράσινη ανάπτυξη & ESG διαμορφώνουν το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον

62 Interview

Ελένη Μυριβήλη: Ο χρόνος για να αναστρέψουμε την κλιματική κρίση είναι περιορισμένος

66 Special Reports

COP 26: Μικρά βήματα μπροστά ή "πολύ λίγο, πολύ αργά";

ΕΚΔΟΤΗΣ

Μιχάλης Κ. Μπούσιας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ Κορνήλιος Σαραντίογλου

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

IMAGE BANK www.stock.adobe.com

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:

AΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Γιώργος Δημοσθένους E: gdimosthenous@boussias.com

ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Ιωάννα Παχή E: ipahi@boussias.com

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Κατερίνα Τσιτούρα ktsitoura@boussias.com

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Δήµητρα Σπανού

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Αφροδίτη Τζιαντζή, Βάιος Κρόκος

Ομόλογα με εγγύηση βιωσιμότητας: Ο νέος πόλος έλξης των επενδυτών έχει άρωμα αειφορίας

Financial Reporting & ESG: Η ενσωμάτωση κριτηρίων ESG στις οικονομικές αναφορές «κλειδί» για επενδύσεις

CREATIVE DIRECTOR Γιώργος Τριχιάς

HEAD OF BUSINESS UNIT Βασίλης Καφίρης vkafiris@boussias.com

ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Pressious Arvanitidis

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Νένα Γιαννακίδου

ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ/ΕΝΘΕΣΗ/ ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗ Presstime

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Κωνσταντίνος Ραμπίδης E: krambidis@boussias.com

ΛΟΓΙΣΤHΡΙΟ Κωσταντίνος Χασιώτης, Αλέξης Σουλιώτης, Λίνα Γκολοµάζου

Κατερίνα Πολυμερίδου

Κλεισθένους 338, 153 44 Γέρακας Τ: 210 6617777, F: 210 6617778

www.boussias.com ETHΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ: €75

Στελεχών/Ιδιωτών: €60 Φοιτητών: €50 Τιμή τεύχους: €12,50 ISSN: 2732-916Χ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

ΕDITORIAL +

ESG+: Το πρώτο περιοδικό για το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση

Μ ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ Αρχισυντάκτης

Στο ESG+ θα βρείτε πρωτότυπα ρεπορτάζ, αποκλειστικές συνεντεύξεις και εμπεριστατωμένα άρθρα για την εφαρμογή κριτηρίων βιωσιμότητας σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα 4

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ε μεγάλη χαρά σάς παρουσιάζουμε το ESG+, τη διμηνιαία εκδοτική πρόταση της BOUSSIAS για τα στελέχη επιχειρήσεων και τους επαγγελματίες που χρειάζονται ολοκληρωμένη και αξιόπιστη ενημέρωση σχετικά με τα θέματα της βιώσιμης επιχειρηματικότητας και της βιώσιμης χρηματοδότησης των επιχειρήσεων στο πλαίσιο των ESG κριτηρίων για το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση. Το πρώτο περιοδικό στην Ελλάδα αποκλειστικά για τα κριτήρια ESG έρχεται ως συνέπεια των ραγδαίων εξελίξεων στο πεδίο της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας και της βιώσιμης χρηματοδότησης. Στις σελίδες του ESG+ θα βρείτε πρωτότυπα ρεπορτάζ, αποκλειστικές συνεντεύξεις και εμπεριστατωμένα άρθρα για την εφαρμογή κριτηρίων βιωσιμότητας (ESG) σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα. Στο πρώτο τεύχος παραχώρησαν συνέντευξη η Αλεξάνδρα Σδούκου, Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία αναφέρθηκε στη στρατηγική που οδηγεί την Ελλάδα στην εκπλήρωση των ενεργειακών και κλιματικών της στόχων. Η Βασιλική Λαζαράκου, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, που μίλησε για την κλιματική αλλαγή, την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και για το πώς οι επιχειρήσεις θα αποκτήσουν στρατηγική ESG. Ο Christian Kettel Thomsen, Αντιπρόεδρος της EIB σε Ελλάδα και Κύπρο, μίλησε για την επόμενη μέρα στις ελληνικές επιχειρήσεις και τη δυναμική εισβολή των πράσινων ομολόγων στην αγορά. Η Ελένη Μυριβήλη, Αντιδήμαρχος Πρασίνου, Αστικής Ανθεκτικότητας και Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή στον Δήμο Αθηναίων, μας

παρουσίασε τα σχέδιά της ως πρώτη Chief Heat Officer της Ευρώπης για μια πιο βιώσιμη Αθήνα. Ο Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, Γενικός Διευθυντής του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, αναφέρθηκε στο πώς πράσινη ανάπτυξη και ESG διαμορφώνουν το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον. Στο ESG+ αρθρογραφούν σημαντικοί φορείς που επηρεάζουν την εξέλιξη του sustainability στη χώρα μας. Η Μαρία Αλεξίου, Πρόεδρος του Δικτύου CSR Hellas, ο Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, η Αθηνά Χατζηπέτρου, Προέδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, η Natasha Martsekis, ΔΣ στην ΕΛΠΕ, Ανεξάρτητο Μη Εκτελεστικό Μέλος της Fourlis Trade Estates και Secretary General στο NED Club of Greece, η Ιζαμπέλλα Τσίρμπα, Δικηγόρος Χρηματοικονομικού Δικαίου, η Σάντυ Φαμελιάρη, Υπεύθυνη Προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγή, στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, ο Νίκος Αυλώνας, Πρόεδρος Κέντρου Αειφορίας (CSE), οι Χάρης Δούκας, Αν. Καθηγητής ΕΜΠ και Αλέξανδρος Νίκας, Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ. Αξίζει επίσης να διαβάσετε τα ειδικά θέματα που έχουμε στο πρώτο τεύχος. Μιλάμε για το Athens ESG Index στο οποίο φιλοξενούνται οι τοποθετήσεις δεκαοκτώ εκπρόσωπων εταιρειών, οι οποίες στρατεύονται υπέρ της αειφορίας, συγκεντρώνοντας πάνω τους το ενδιαφέρον του επενδυτικού κόσμου. Φωτίζουμε τα Green, Social και Sustainability Bonds ένα νέο είδος ομολόγων που εισβάλει δυναμικά στην αγορά. Παρουσιάζουμε τέλος το Financial Reporting σε σχέση με τα ESG, τη βιομηχανία της Ενέργειας, τα αποτελέσματα του COP26, καθώς και διεθνή θέματα. Καλή ανάγνωση.

S U S TA I N A B I L I T Y +

ESG & SUSTAINABILITY COMMUNICATION

Η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να «είναι», πρέπει και να «φαίνεται» Μπροστά στις προκλήσεις της εποχής, η βιωσιμότητα ως τρόπος σκέψης και λειτουργίας είναι σήμερα μονόδρομος για τις εταιρείες και τα brands.

ADVERTORIAL

ημιουργώντας ένα πλέγμα σχέσεων και δεσμεύσεων ευθύνης, προς όλους τους stakeholders, την κοινωνία και το περιβάλλον, οι εταιρείες επιλέγουν να αναπτύσσονται πλέον υπεύθυνα βασιζόμενες σε στρατηγικές βιωσιμότητας. Και στον πυρήνα αυτής της υπευθυνότητας βρίσκεται η διαφάνεια και η λογοδοσία, που επιβεβαιώνουν τη δέσμευση των εταιριών και χτίζουν ποιοτικές σχέσεις με το σύνολο των stakeholders τους. Ωστόσο, η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να «είναι», πρέπει και να «φαίνεται». Σε αυτό το σημείο βρίσκεται και η σημασία της επικοινωνίας, μέσω της οποίας μία εταιρία αποδεικνύει την συνέπεια και υπευθυνότητά της, αλλά εισπράττει και τα οφέλη που της αξίζουν, μιλώντας ανοιχτά για όσα πιστεύει, δεσμεύεται και πράττει σε διάδραση με τον κόσμο γύρω της. Αυτή, λοιπόν, τη διαδραστική σχέση έρχεται να εξυπηρετήσει η υπηρεσία ESG & Sustainability Communication της *αία relate. Μια υπηρεσία την οποία δημιουργήσαμε, γιατί γνωρίζουμε ότι η εξωστρέφεια είναι κομμάτι της βιωσιμότητας και ότι η επικοινωνία των best practices δημιουργεί θετικά πρότυπα και οδηγεί κάθε κλάδο σε ένα καλύτερο δρόμο. Γι’ αυτό, δεν αντιλαμβανόμαστε τη βιωσιμότητα ως ένα ανεξάρτητο κομμάτι μεμονωμένων δράσεων. Σκιαγραφούμε το συνολικό εταιρικό αποτύπωμα, όπως διαμορφώνεται μέσα από τα ESG κριτήρια ως αναπόσπαστο τμήμα του εταιρικού αφηγήματος. Χτίζουμε την επικοινωνιακή στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης και υλοποιούμε ένα πλάνο ενεργειών που αναπτύσσονται σε ομόκεντρους κύκλους, μεταφέροντας το μήνυμα μιας υπεύθυνης εταιρείας που λειτουργεί με διαφάνεια και συνέπεια προς όλες τις κατευθύνσεις.

Τι περιλαμβάνει η νέα υπηρεσία και σε ποιους απευθύνεται; Η επικοινωνία ESG και Sustainability της *αία relate περιλαμβάνει τη δημιουργία επικοινωνιακής στρατηγικής αλλά

και την υλοποίηση όλων των ενεργειών που εντάσσονται στο επικοινωνιακό πλάνο. Από την επικοινωνιακή ανάλυση του ανταγωνισμού και του κλάδου, τη δημιουργία της στρατηγικής τοποθέτησης, την ανάπτυξη οργανωμένου πλάνου κοινωνικής υπευθυνότητας, μέχρι τον σχεδιασμό και επικοινωνία του Απολογισμού Βιώσιμης Ανάπτυξης. Αυτό που προσπαθούμε είναι να μεταφράσουμε τις πολύ πλοκες έννοιες του sustainabilty σε απλή γλώσσα, κατανοητή από όλα τα κοινά, γιατί τελικά η βιωσιμότητα μας αφορά όλους. Σήμερα το Sustainability δεν είναι προαιρετικό, ούτε πολυτέλεια.

ESG & Sustainability Transformation Toolkit Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό πακέτο υπηρεσιών που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με την Grant Thornton και παρέχει μια συνολική προσέγγιση συμβουλευτικής και επικοινωνίας των προγραμμάτων βιωσιμότητας των εταιρειών. Μέσω του εργαλείου αυτού μπορούμε να υποστηρίξουμε τόσο το ελεγκτικό όσο και το επικοινωνιακό κομμάτι της διαδικασίας, και να είμαστε στρατηγικοί συνεργάτες των πελατών μας σε κάθε βήμα.

A: Ακαδημίας 4, 106 71, Αθήνα Τ: 210 7418900 E: aea@aea.gr www.aea.gr ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

NEWS+

ΗΜΕΡΊΔΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΆΣ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΜΕ ΤΟΝ ΣΒΕ

ύο από τα στελέχη της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, οι κ.κ. Ελένη Βώκου και Αριστομένης Γιαννόπουλος, στο πλαίσιο της ημερίδας που διοργάνωσε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος στις 19 Νοεμβρίου, απευθυνόμενη στις εισηγμένες εταιρίες της Βόρειας Ελλάδας, παρουσίασαν, εστιάζοντας στον Κανονισμό SFDR, καθώς και το νέο θεσμικό πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση και ειδικότερα τα άρθρα 1-24 του ν. 4706/2020, τα οποία τέθηκαν σε εφαρμογή από τον Ιούλιο 2021. Οι συγκεκριμένες παρουσιάσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, αποτελούν μέρος των γενικότερων πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει για την καλύτερη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση των εισηγμένων εταιριών με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το νομοθετικό πλαίσιο. Θα ακολουθήσουν και άλλες σχετικές δράσεις, σε όλη την Ελλάδα, ώστε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να συνδράμει στην ορθή κατανόηση και εφαρμογή των κανονισμών και στη συμμόρφωση των εισηγμένων εταιριών στις υποχρεώσεις του νομοθετικού πλαισίου.

ALPHA BANK: ΘΕΑΜΑΤΙΚΆ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΕΊΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΏΝ ΔΙΟΞΕΙΔΊΩΝ ΤΟΥ ΆΝΘΡΑΚΑ Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης Αποβλήτων αποτέλεσε την ευκαιρία για να δημοσιεύσει η Alpha Bank τα αποτελέσματα του 2021 σε ό,τι αφορά το Πρόγραμμα Αποσυρόμενου Εξοπλισμού: Κυκλική Οικονομία στην Πράξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2010 μέσα από το Πρόγραμμα Αποσυρόμενου Εξοπλισμού: Κυκλική Οικονομία στην Πράξη, η Alpha Bank με δράσεις όπως η επανάχρηση του ηλεκτρικού, γραφειακού και τεχνολογικού της εξοπλισμού εφαρμόζει την κυκλική οικονομία, αποδεικνύοντας πως προτεραιότητα της λειτουργίας της αποτελεί η μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν, επιτεύχθηκε αποφυγή εκπομπών ύψους 38,9 τόνων CO2, 9 τόνοι περισσότεροι από ότι το προηγούμενο έτος. Οι άμεσοι ωφελούμενοι του Προγράμματος αγγίζουν τους 4.960 και οι έμμεσοι τους 6.829. Επιπλέον, η Alpha Bank στήριξε 91 τοπικούς φορείς, σχολεία και συλλόγους και προσέφερε 591 είδη γραφείου και 936 υπολογιστές.

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΤΧΣ: ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΌΤΗΤΑ Η 1η ΈΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΏΣΙΜΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ

πρώτη έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης για το 2020, εναρμονισμένη με τα διεθνή πρότυπα του οργανισμού Global Reporting Initiative (GRI Standards), δημοσιεύτηκε από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Η Έκθεση αφορά τη στάση του Ταμείου σε θέματα που άπτονται του Περιβάλλοντος, της Κοινωνίας και της Εταιρικής Διακυβέρνησης αλλά και την επίδραση των κριτηρίων ESG στο τραπεζικό σύστημα και στην κοινωνία. Όπως επισήμανε ο κ. Ηλίας Ε. Ξηρουχάκης, Διευθύνων Σύμβουλος του Ταμείου: «Το Ταμείο δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε κριτήρια ESG και στη Βιώσιμη Ανάπτυξη για τη λειτουργία του, ενώ, παράλληλα, συνεργάζεται με τις συστημικές Τράπεζες με απώτερο στόχο τη δημιουργία τραπεζικού συστήματος που υποστηρίζει την αειφόρο ανάπτυξη αναδεικνύοντας τη θετική συνεισφορά του κλάδου στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο».

OPINIONS+

Η βιώσιμη ανάπτυξη στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος Η υιοθέτηση των παγκόσμιων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης δεν αποτελεί πλέον απλώς μια προτεινόμενη βέλτιστη πρακτική για τις επιχειρήσεις, αλλά συνιστά βασική προτεραιότητά τους και καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τη μακροπρόθεσμη στρατηγική τους.

ι εταιρείες που ηγούνται της διεθνούς οικονομικής σκηνής λαμβάνουν ουσιώδη μέτρα που αποσκοπούν στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων με γνώμονα το τρίπτυχο Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Διακυβέρνηση (ESG) και αγωνίζονται από κοινού για έναν συλλογικό σκοπό, να έχουν δηλαδή θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία και στο περιβάλλον. Αυτή η μεταστροφή στη σκέψη είναι πρόδηλη στον κλάδο των επενδύσεων και της διαχείρισης κεφαλαίων, όπου οι αρχές της αειφόρου ανάπτυξης περιχαρακώνονται θεσμικά και καταφέρνουν να προσελκύσουν σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια. Η Ευρώπη πρωτοστατεί σε αυτή τη συντονισμένη προσπάθεια, έχοντας ως όραμα να είναι η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, με τις Η.Π.Α. να ακολουθούν. Τα κεφάλαια που έχουν τοποθετηθεί σε επενδύσεις που προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη διεθνώς παρουσιάζουν εκθετική αύξηση, αφού τα τελευταία τρία έτη έχουν σχεδόν οκταπλασιαστεί, πλησιάζοντας τα τέσσερα τρισεκατομμύρια δολάρια (πηγή: Morningstar Direct, Manager Research, στοιχεία Σεπτεμβρίου 2021). Παράλληλα, με ταχείς ρυθμούς αυξάνεται ο αριθμός των εισηγμένων εταιρειών που ανακοινώνουν το πλάνο τους για μείωση των εκπομπών άνθρακα (decarbonization), αλλά και το ποσοστό αυτών που δεσμεύονται για την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου των μηδενικών εκπομπών ρύπων (net-zero target). Μετά την εκδήλωση της πανδημίας, η διεθνής τάση για υπεύθυνες επενδύσεις ενισχύθηκε και στη χώρα μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 2,17 δισεκατομμύρια ευρώ καθαρών εισροών στα αμοιβαία κεφάλαια υπό ελληνική διαχείριση από την αρχή του έτους, το 16,74% αυτών ή 363 εκατομμύρια ευρώ επενδύθηκαν σε αμοιβαία κεφάλαια που υιοθετούν τις αρχές που άπτονται του Περιβάλλοντος, της Κοινωνίας και της Εταιρικής Διακυβέρνησης, σε συμμόρφωση με το άρθρο 8 του Κανονισμού SFDR

Του Κ ΡΙ Σ Α Ί Σ ΩΠΟΥ Προέδρου της ΕΝΩΣΗΣ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ και Διευθύνοντος Συμβούλου της ALPHA TRUST.

(πηγή: Ένωση Θεσμικών Επενδυτών, στοιχεία 29/10/2021). Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι επτά ελληνικές εταιρείες έχουν εκδώσει green bonds ή sustainability linked bonds αξίας 3,9 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% της συνολικής αξίας των 15,2 δισεκατομμυρίων ευρώ ελληνικών εταιρικών ομολόγων που βρίσκονται σε κυκλοφορία.

Διεθνώς οι επενδύσεις για βιώσιμη ανάπτυξη αυξάνονται εκθετικά Ως ιδιαίτερα ενθαρρυντικό αξιολογείται το γεγονός ότι ολοένα και περισσότερες εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων στην Ελλάδα ενσωματώνουν στην επενδυτική τους διαδικασία την αρχή ότι οι εταιρείες που επιλέγονται προς επένδυση δε φθάνει μόνο να επιτυγχάνουν οικονομικό κέρδος και να δημιουργούν αξία για τους μετόχους τους, αλλά πρέπει επίσης να συμβάλλουν στη γενικότερη ευημερία της κοινωνίας μακροπρόθεσμα, δίνοντας την απαραίτητη σημασία σε παράγοντες όπως το αποτύπωμα που αφήνουν στο περιβάλλον και τη χρηστή εταιρική διακυβέρνηση, σύμφωνα με τους στόχους που έχει θέσει η Συμφωνία του Παρισιού. Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί μια επείγουσα πρόκληση και ως Ένωση Θεσμικών Επενδυτών δεσμευόμαστε να ασκήσουμε τη θεσμική μας επιρροή για την περαιτέρω εξέλιξη του υφιστάμενου πλαισίου και να οργανώσουμε μια σειρά από δράσεις που θα προσφέρουν στα μέλη μας τη δυνατότητα της μεταξύ τους διασύνδεσης, αλλά και της διασύνδεσής τους με τρίτους αρμόδιους φορείς.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

OPINIONS+

ESG με προσήλωση στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030 Διανύοντας μια περίοδο προσανατολισμού στη στρατηγική της ΕΕ στην επίτευξη των δεσμεύσεων που επέβαλε η Συνθήκη του Παρισιού το 2015 και η υιοθέτηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης για το 2030 αλλά και τη μετάβαση που προδιαγράφει η νέα Πράσινη Συμφωνία, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το 2021 ως χρονιά ορόσημο για την βιωσιμότητα και την υπεύθυνη χρηματοδότηση της ανάπτυξης.

Της Μ Α ΡΊ Α Σ Α Λ Ε ΞΊΟΥ Προέδρου του Δικ τύου CSR Hellas, ESG Advisor, TITA N Cement International , μέλους του ΔΣ του CSR Europe και μέλους της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του EFR AG (European Financial Repor ting Advisor y Group)

σύνδεση κριτηρίων βιωσιμότητας ή διαφορετικά κριτηρίων ESG με την ικανότητα των επιχειρήσεων να παράγουν αξία για τους συμμετόχους τους σε βάθος χρόνου με σεβασμό στον άνθρωπο και στο φυσικό περιβάλλον αναδεικνύεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και προκαλεί προβληματισμό τόσο σε επίπεδο Διοικητικών Συμβουλίων όσο και σε θεσμικό και πολιτικό επίπεδο. H Ευρωπαϊκή Επι-τροπή διακηρύσσει ότι δεν θα πρέπει να επενδύεται ούτε ένα ευρώ χωρίς αξιολόγηση της επίδρασής του στο περιβάλλον και στην κοινωνία ενώ

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ο χρηματοπιστωτικός τομέας εντάσσεται σε νέους κανόνες λογοδοσίας σχετικά με τα κριτήρια βιωσιμότητας στο πλαίσιο της επίτευξης των κοινων μας στόχων για το 2030 και της μετάβασης σε μία Ευρωπαϊκή οικονομία βιώσιμη και συμπεριληπτική. Η σύνδεση του όρου «συμπεριληπτική» με την ανάπτυξη σε συνδυασμό με τη βιωσιμότητα, επιση-μαίνει με σαφήνεια την ανάγκη να κατανοήσουμε τη συνεργασία και την αλληλεγγύη που προϋποθέ-τει η βιωσιμότητα σε μία παγκόσμια κοινωνία. Αυτό επισημαίνεται επίσης και από τον ΟΗΕ καθώς από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης για το 2030, ο κοινός στόχος που συνδέει και όλους τους άλλους είναι ο 17ος που αφορά στη συνεργασία. Τα κριτήρια βιωσιμότητας είναι σημαντικά καθώς αξιολογούν καταρχάς πόσο συμπεριληπτική είναι η στρατηγική που ακολουθεί μία επιχείρηση ή ένας οργανισμός προς τους κύριους συμμετόχους της (εργαζόμενους, πελάτες, προμηθευτές) αλλά και τους πολίτες που απαρτίζουν τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες λειτουργούν. Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030 δεν είναι μόνο ένα ωραίο κείμενο που σκιαγραφεί έναν ουτοπικό παγκόσμιο πολιτισμό. Αποτελούν παράλληλα ένα πλαίσιο προς συμμόρφωση. Όλοι οι τομείς της οι-κονομικής δραστηριότητας καλούνται τώρα από το νέο Ευρωπαϊκό σύστημα λογοδοσίας και ταξινο-μίας να δεσμευτούν σε συγκεκριμένους πλέον στόχους και να εναρμονίσουν την οικονομική τους δραστηριότητα με το

Ευρωπαϊκό πλαίσιο βιωσιμότητας και συμπερίληψης διαμορφώνοντας έτσι κα-τάλληλες συνθήκες για μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, κοινωνική συνοχή αλλά και δίκαιη και ισότιμη με-τάβαση. Η Ελλάδα αναμένεται να παρουσιάσει την αξιολόγησή της στον ΟΗΕ τον επόμενο Ιούλιο η οποία φαί-νεται να είναι ιδιαίτερα κρίσιμη κυρίως ως προς τη δημιουργία ενός Οδικού Χάρτη για την Βιωσιμότη-τα με χρονικό ορίζοντα το 2025 και προτεραιότητες μέχρι το 2030. Οι 17 Στόχοι μας αφορούν όλους και δεν πρέπει να χαθεί πλέον χρόνος στη σύνδεση των κριτηρίων ESG τόσο σε εθνικό και σε οικονο-μικό – κλαδικό – όσο και εταιρικό επίπεδο με τους Στόχους του 2030. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται συμπληρωματικά συστηματική αξιολόγηση της ωριμότητάς μας σε σχέση με τους Στόχους αυτούς και κυρίως της ικανότητάς μας να συνεργαστούμε και να ενώσουμε τις δυνάμεις μας προκειμένου οι Στόχοι αυτοί να αποτελέσουν και το πλαίσιο ανασχεδιασμού του οικο-νομικού και επιχειρηματικού μοντέλου. Η Ευρωπαϊκή στρατηγική για το 2030 αποσκοπεί στην πλήρη μετάλλαξη της ευρωπαϊκής οικονομίας με κριτήρια βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας. Η Ελλάδα κα-λείται να κάνει το ίδιο και η νέα Ευρωπαϊκή στρατηγική βιώσιμης χρηματοδότησης εξυπηρετεί τον ίδιο σκοπό. Τώρα είναι η στιγμή και η ευκαιρία για ένα μεγάλο βήμα στο μέλλον δείχνοντας κοινωνική συνείδηση και εγρήγορση για όλο το δάσος, όχι μόνο για το δέντρο.

Η καθαρή ενέργεια στην επιχειρηματικότητα Βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο, που πρέπει να καθορίσουμε τις συνέπειες της ενέργειας στο μέλλον μας, με τις εταιρείες να έχουν δυνητικά πρωταγωνιστικό ρόλο.

ανθρώπινη δραστηριότητα ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την κλιματική κατάρρευση, εξ ου και ο όρος “ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή”, με βασικό ρυπογόνο τομέα αυτόν της παραγωγής ενέργειας. Η άμεση επίδραση των εκπεμπόμενων ρύπων στην ατμόσφαιρα από την καύση ορυκτών καυσίμων και η “τοπική” καταστροφή που συντελείται κατά την εξόρυξή τους, έφεραν την κατάσταση στο όριο για το οποίο μάς προειδοποιούσαν οι επιστήμονες. Τώρα, πολίτες, εταιρείες και ολόκληρες χώρες ψάχνουμε απεγνωσμένα τρόπο να μειώσουμε το αποτύπωμά μας. Η τάση στην αγορά αυτή τη στιγμή δείχνει πως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ολοένα πιο αξιόπιστες και κυρίως σταθερά φθηνότερες, χωρίς τις ξαφνικές διακυμάνσεις που βλέπουμε στα ορυκτά. Οι ΑΠΕ αποτελούν περίπτωση που συνδυάζει όλα τα οφέλη, ενώ η εμμονή σε ορυκτά καύσιμα είναι σχεδόν επικίνδυνη. Τελικά, είναι θέμα επιλογής. Σε ποια πλευρά της ιστορίας θέλουμε να βρισκόμαστε.

ΤΙ ΝΑ ΚΆΝΕΙ ΜΊΑ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ; Μείωση κατανάλωσης ενέργειας Ο κουβάς δεν γεμίζει αν δεν κλείσουν οι τρύπες στον πάτο. Το ίδιο συμβαίνει με τα κτίρια. Οι ανεπαρκείς προϋποθέσεις ανέγερσης κτιρίων κατά την ακμή του κατασκευαστικού κλάδου οδήγησαν σε προβληματικό κτιριακό στόλο, ίσως από τους χειρότερα μονωμένους στην Ευρώπη. Για μία επιχείρηση με κατανάλωση δεκάδων χιλιάδων κιλοβατώρων ετησίως, το πρώτο βήμα εξοικονόμησης ενέργειας και πόρων είναι η ενεργειακή αναβάθμιση της έδρας της, ιδανικά σε παθητικό κτίριο. Ακολουθεί η θέσπιση κανόνων σωστής καταναλωτικής συμπεριφοράς, όπως πχ. να απενεργοποιούνται οι συσκευές όταν δεν χρησιμοποιούνται, να κλείνουν τα φώτα κλπ. Η τακτική συντήρηση ή αντικατάσταση παλαιών συστημάτων θέρμανσης/ψύξης επίσης επιφέρει θετικά αποτελέσματα.

Της Σ Ά Ν Τ Υ ΦΑ Μ Ε Λ Ι Ά ΡΗ Υπεύθυνης Προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγή, ελληνικό γραφείο Greenpeace.

Στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Αν έχει προηγηθεί ολική αναβάθμιση σε κτίριο σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (παθητικό), είναι εξαιρετικά πιθανό να μην υφίστανται πια καυστήρες ορυκτών για θέρμανση, οπότε απομένει μια λύση στην ηλεκτροδότηση. Οι περισσότεροι πάροχοι ενέργειας πουλούν ρεύμα παραγόμενο από ορυκτά καύσιμα, άρα φαίνεται ως η μόνη επιλογή. Λάθος. Αν όλοι επιλέγαμε τον πάροχό μας με κριτήριο τη δραστηριότητά του στις ΑΠΕ, τότε θα δημιουργούσαμε μία διαφορετική ζήτηση. Ο κάθε άνθρωπος και εταιρεία πλέον μπορεί να δράσει ανεξάρτητα από την αγορά και να παράγει τη δική του ενέργεια από φωτοβολταϊκά με αυτοπαραγωγή (net metering). Η εγκατάσταση γίνεται στην οροφή και το παραγόμενο ρεύμα καταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο ή διοχετεύεται στο δίκτυο για χρήση όταν δεν υπάρχει ηλιοφάνεια.

Συμμετοχή σε ενεργειακά σχήματα Ένα βασικό διαθέσιμο συμμετοχικό ενεργειακό σχήμα είναι οι ενεργειακές κοινότητες, οι οποίες αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων ΑΠΕ με άμεσο κέρδος ή εξοικονόμηση χρημάτων. Πρόκειται για ένα εργαλείο εκδημοκρατισμού της ενέργειας, αφού έχουν δικαίωμα συμμετοχής και γνώμης όλοι. Με τη δημιουργία ενεργειακής κοινότητας κάθε άνθρωπος ή επιχείρηση απολαμβάνει πολλαπλά οφέλη, ενισχύει την τοπική επιχειρηματικότητα, μπορεί να δείξει πρακτικά αλληλεγγύη σε ευάλωτους ενεργειακά συμπολίτες και έχει τον κύριο λόγο στην ενέργεια που χρησιμοποιεί, συμβάλλοντας στη λύση της κλιματικής κρίσης. Φυσικά, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί κεντρική, μεθοδευμένη δράση. Μέσα από τις καθημερινές μας συνήθειες σπρώχνουμε την αλλαγή και δημιουργούμε τις συνθήκες του μέλλοντος, ώστε να αναγκαστούν να ακολουθήσουν οι ιθύνοντες. Η μαζικότητα είναι η δύναμή μας!

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

OPINIONS+

Πως το ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη βιώσιμη χρηματοδότηση (EU sustainable finance) επηρεάζει τις εισηγμένες εταιρείες; Όπως είναι γνωστό η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050. Για το σκοπό αυτό έχει υιοθετήσει μια σειρά μέτρων, τη λεγόμενη δέσμη μέτρων για τη βιώσιμη χρηματοδότηση (EU sustainable finance package), προκειμένου να αυξηθούν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση τα επενδυόμενα κεφάλαια σε βιώσιμες δραστηριότητες.

Της Ι Ζ Α ΜΠΈ Λ Λ Α Σ Μ. Τ ΣΊΡΜΠ Α Δικηγόρου Χρηματοοικονομικού Δικαίου

την ουσία, πρόκειται για τρεις διαφορετικούς κανονισμούς: για 1) τον Κανονισμό (ΕΕ) 2020/852 για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων (Taxonomy Regulation), 2) τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/2088 περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (Sustainable Finance Disclosure Regulation – SFDR) και 3) τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/2089 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/1011 σχετικά με τους ενωσιακούς δείκτες αναφοράς για την κλιματική μετάβα-

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ση και τους ευθυγραμμισμένους με τη συμφωνία του Παρισιού ενωσιακούς δείκτες αναφοράς καθώς και τις γνωστοποιήσεις σχετικά με την αειφορία για τους ενωσιακούς δείκτες (Low Carbon Benchmark Regulation). Οι ανωτέρω κανονισμοί και η συμπληρωματική νομοθεσία, που έχει ήδη εγκριθεί ή αναμένεται να εγκριθεί, δημιουργούν σε μία πρώτη ανάγνωση ένα κανονιστικό πλαίσιο που επιβάλλει μια σειρά από υποχρεώσεις στους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές και στους χρηματοοικονομικούς συμβούλους που παρέχουν επενδυτικές ή ασφαλιστικές υπηρεσίες προκειμένου η βιωσιμότητα και τα κριτήρια ESG να ενσωματωθούν σε αυτή την κατηγορία υπηρεσιών κατά τρόπο κοινό σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικότερα: 1) Taxonomy Regulation: ο εν λόγω Κανονισμός δημιουργεί για πρώτη φορά μια «κοινή γλώσσα» μεταξύ των επιχειρήσεων και των επενδυτών σε σχέση με το κατά πόσον μια οικονομική δραστηριότητα είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη (ή «πράσινη»), προκειμένου να αξιολογήσουμε το βαθμό που μια επένδυση σε αυτή τη δραστηριότητα είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη. Ο Κανονισμός δημιουργεί αυτοτελείς νομικές υποχρεώσεις

τόσο για τις χρηματοπιστωτικές όσο και για τις μεγάλες μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις που υποχρεούνται να δημοσιεύουν μη χρηματοικονομικές πληροφορίες σύμφωνα με την Οδηγία (ΕΕ) 2014/95 (εισηγμένες εταιρίες που πληρούν ορισμένα κριτήρια). Πιο συγκεκριμένα, δυνάμει του Κανονισμού 852/2020 οι εισηγμένες εταιρίες που υποχρεούνται να δημοσιεύουν μη οικονομικές καταστάσεις θα οφείλουν να δημοσιεύουν και πληροφορίες σε σχέση με το αν και αν ναι, σε ποιο βαθμό οι δραστηριότητές τους αποτελούν οικονομικές δραστηριότητες οι οποίες είναι περιβαλλοντικά βιώσιμες σύμφωνα με τον Κανονισμό (άρθρο 8). Ωστόσο και με δεδομένο ότι η Οδηγία (ΕΕ) 2014/95 πρόκειται να αντικατασταθεί από την Οδηγία για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας (Corporate Sustainability Reporting Directive), αναμένεται η υποχρέωση δημοσίευσης πληροφορίων για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των οικονομικών δραστηριοτήτων των εταιρειών να επεκταθεί και σε μικρότερες εταιρείες, εισηγμένες και μη, γεγονός που θα σημαίνει ότι και ο Κανονισμός 852/2020 θα καλύπτει μελλοντικά ακόμα περισσότερες επιχειρήσεις.

2) S ustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR): σύμφωνα με τον εν λόγω Κανονισμό ορισμένες εταιρείες παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών υποχρεούνται να δημοσιεύουν πληροφορίες σε σχέση με τη βιωσιμότητα, στο πλαίσιο της πολιτική τους και των χρηματοπιστωτικών προϊόντων που προσφέρουν. Αυτές οι πληροφορίες θα πρέπει να δημοσιεύονται στην ηλεκτρονική τους σελίδα, καθώς και μέσω προσυμβατικών και συνεχών γνωστοποιήσεων. 3) Low Carbon Benchmark Regulation: με τον εν λόγω Κανονισμό θεσπίζεται ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις για τους ενωσιακούς δείκτες αναφοράς για την κλιματική μετάβαση και τους ευθυγραμμισμένους με τη συμφωνία του Παρισιού. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι εν λόγω δείκτες να μην θίγουν σημαντικά άλλους στόχους ESG. Ουσιαστικά, ο λόγω Κανονισμός 2019/2089 αποσκοπεί στην ενίσχυση της διαφάνειας, θέτοντας αναχώματα στην προβολή «ψευδοπράσινης ταυτότητας» (“greenwashing”) χρηματοοικονομικών προϊόντων, δηλαδή περιπτώσεις, όπου χρηματοοικονομικά προϊόντα παρουσιάζονται ως «πράσινα», ενώ στην πραγματικότητα δεν πληρούν τα βασικά περιβαλλοντικά κριτήρια. Στο πλαίσιο αυτό, οι διαχειριστές δεικτών αναφοράς θα πρέπει να εξηγούν όχι μόνο τη μεθοδολογία που έχουν ακολουθήσει για τις επενδύσεις, αλλά και πως η μεθοδολογία τους έχει ενσωματώσει τα κριτήρια ESG. Από τα ανωτέρω καταλαβαίνει κανείς ότι οι εισηγμένες επιχειρήσεις που υποχρεούνται σε δημοσίευση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών επηρεάζονται άμεσα μόνο δυνάμει του άρθρου 8 του Taxonomy Regulation, καθώς θα πρέπει να δίνουν πληροφορίες για το αν και σε ποιο βαθμό οι οικονομικές δραστηριότητές τους είναι περιβαλλοντικά βιώσιμες. Ωστόσο, αυτή η ανάγνωση αγνοεί την έμμεση εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου

στις εισηγμένες, μέσω της «πίεσης» που θα δεχθούν από τον χρηματοπιστωτικό τομέα για περισσότερη και καλύτερη ποιοτικά πληροφόρηση σε σχέση με τον τρόπο που έχουν ενσωματώσει τις αρχές και τα κριτήρια της βιωσιμότητας στην επιχειρηματική τους στρατηγική προκειμένου οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις που τους επιβάλλονται από τους Κανονισμούς. Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες στον χρηματοπιστωτικό τομέα που οφείλουν να εναρμονιστούν με τους κανόνες του SFDR ενδέχεται να πρέπει να ζητήσουν από τις εισηγμένες εταιρείες περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με την εταιρι-

ποίησης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, φαίνεται να διαμορφώνεται ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο (πρόταση Corporate Sustainability Reporting Directive, Corporate Due Diligence and Corporate Accountability Directive που θέτει υποχρεώσεις στις εταιρίες σε σχέση με την εφοδιαστική αλυσίδα) και να αλλάζουν οι υποχρεώσεις των εταιρειών κατά μήκος της αλυσίδας αξίας (value chain). Φαίνεται ότι οδηγούμαστε από ένα μοντέλο εποπτείας των εισηγμένων εταιρειών βάσει των πληροφοριών που δημοσίευαν, σε ένα μοντέλο στο οποίο επιβάλλονται υποχρεώσεις επιμέλειας στις εισηγμένες εταιρείες σε σχέση με τα θέματα που αφορούν τη βιωσιμότητα. Δηλαδή, οι εν λόγω εταιρείες θα οφείλουν να

Οι εισηγμένες εταιρείες που μπορούν άμεσα να συλλέγουν και να δίνουν πληροφορίες σε σχέση με τα κριτήρια ESG στην αγορά, θα έχουν πιο εύκολη πρόσβαση σε κεφάλαια. κή διακυβέρνησή τους, για τις ορθές δομές διαχείρισης, τις εργασιακές σχέσεις, την αμοιβή του προσωπικού και τη φορολογική συμμόρφωση. Όπως όλα δείχνουν, οι εισηγμένες εταιρείες που διατηρούν κατάλληλα συστήματα προκειμένου να μπορούν άμεσα να συλλέγουν και να δίνουν πληροφορίες σε σχέση με τα κριτήρια ESG στην αγορά, θα έχουν πιο εύκολη πρόσβαση σε κεφάλαια. Αντίθετα, οι εισηγμένες εταιρείες που δεν είναι σε θέση να το κάνουν επαρκώς, εκτός από τον κίνδυνο να «αποκλειστούν» από ορισμένες λίστες επενδυτών, μπορεί να αντιμετωπίσουν ακόμα και αύξηση του κόστους δανεισμού τους ή αρνητικές συνέπειες στην τιμή των μετοχών τους. Γενικά και με δεδομένες τις επερχόμενες αλλαγές στο σύστημα δημοσιο-

ενεργούν, να εντοπίζουν, να δημοσιοποιούν, να ελέγχουν, να επιλύουν και να διορθώνουν τις επιπτώσεις που δημιουργούν στο περιβάλλον και στην κοινωνία είτε οι ίδιες, είτε, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι θυγατρικές τους (ακόμα και αν οι τελευταίες βρίσκονται εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης), είτε ακόμα και οι προμηθευτές τους. Ωστόσο, κρίσιμα σημεία για τα θέματα της βιωσιμότητας παραμένουν το ποιος και με ποια μεθοδολογία θα βεβαιώνει την ορθότητα των πληροφοριών που θα δημοσιεύονται από τις εισηγμένες εταιρείες, αλλά και το αν και υπό ποιες προϋποθέσεις θα είναι εφικτό να δημιουργηθεί μια «παγκόσμια» γλώσσα για τα θέματα της βιωσιμότητας, κατά τα διεθνή λογιστικά πρότυπα.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

INTERVIEW +

ΓΙΑΝΝΑ ΑΝΔΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ S A L E S DI R E C T OR , E N T E PR I S E S E G M E N T M IC RO S OF T G R E E C E , C Y PRUS , M A LTA

Η βιωσιμότητα είναι στρατηγική προτεραιότητα για την Microsoft Οι επιχειρήσεις μπορούν να αποκριθούν στις ανάγκες της εποχής, εστιάζοντας στην οικοδόμηση ενός βιώσιμου μέλλοντος δημιουργώντας αξία και οικονομικό όφελος με την χρήση της τεχνολογίας όπως τονίζει στο ESG+ η κυρία Γιάννα Ανδρονοπούλου. Εξηγεί πώς το Microsoft Cloud for Sustainability βοηθά τους οργανισμούς να αναλάβουν πιο αποτελεσματική δράση για τη βιωσιμότητα. 12

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

H εστίαση στη βιωσιμότητα αποτελεί ευκαιρία για τις επιχειρήσεις ή αναγκαίο κακό λόγω της απαιτούμενης συμμόρφωσης; H ανάγκη για υιοθέτηση στρατηγικής βιωσιμότητας δεν είναι κάτι καινούργιο. Εμείς ως Microsoft, ξεκινήσαμε το ταξίδι προς τη βιωσιμότητα, πριν από μια δεκαετία, με καλά αποτελέσματα. Η αλήθεια είναι ότι η συλλογική πρόοδος σε παγκόσμιο επίπεδο κινείται με αργούς ρυθμούς. Παράλληλα, ζούμε σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών. Η πανδημία COVID19, έφερε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που εργαζόμαστε, επικοινωνούμε και τελικά, στον τρόπο που ζούμε, οδηγώντας σε μια ευρύτερη επανεξέταση των προτεραιοτήτων μας για τους εαυτούς μας, τις κοινωνίες μας αλλά και τον πλανήτη μας. Οι επιχειρήσεις μπορούν να αποκριθούν στις ανάγκες της εποχής, εστιάζοντας στην οικοδόμηση ενός βιώσιμου μέλλοντος και δημιουργώντας αξία και οικονομικό όφελος με την χρήση της τεχνολογίας. Ενδεικτικά, σύμφωνα με την Έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για την Οικονομία και το Κλίμα (THE 2018 REPORT OF THE GLOBAL COMMISSION ON THE ECONOMY AND CLIMATE) οι δράσεις για την κλιματική αλλαγή θα μπορούσαν να αποφέρουν περισσότερα από 26 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2030. Ήδη παρατηρούμε ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες όπως λύσεις έξυπνων κτιρίων για την αποτελεσματική διαχείριση κατανάλωσης ενέργειας, λύσεις έξυπνων πόλεων για την εξοικονόμηση πόρων και τη μείωση των απορριμμάτων, λύσεις αυτοματισμού επιχειρηματικών διαδικασιών που μειώνουν τη χρήση χαρτιού κλπ. Έως σήμερα, περισσότερες από 1.500 εταιρείες με έσοδα άνω των 11,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, έχουν δημοσιεύσει δεσμεύσεις μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα. Επιπλέον στην Ελλάδα, στο πλαίσιο των επενδύσεων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας προβλέπεται οικονομική υποστήριξη των επενδύσεων των επιχειρήσεων για τη βιωσιμότητα. Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο ότι υπάρχει ευκαιρία για τις επιχειρήσεις. Από την άλλη, η παγκόσμια τάση δείχνει

ότι όπως αξιολογούνται σήμερα οι εταιρίες για τις οικονομικές τους επιδόσεις, έτσι θα αξιολογούνται αντίστοιχα και για τις περιβαλλοντικές. Προκειμένου να οριστούν και να παρακολουθούνται αυτοί οι δείκτες, θα χρειαστούν βελτιωμένα και κοινά πρότυπα μέτρησης και λογιστικής – κάτι που η δική μας τεχνολογία ήδη είναι σε θέση να προσφέρει. Έτσι, με όποιον τρόπο κι αν επιλέξετε να το δείτε –ως ευκαιρία ή ως υποχρέωση–, τώρα είναι η στιγμή για να ξανασκεφτούμε την επιχείρησή μας μέσα από το πρίσμα της βιωσιμότητας και να αναλάβουμε δράση υιοθετώντας λύσεις που μειώνουν το αποτύπωμά μας, αξιοποιώντας τη δύναμη της τεχνολογίας για να χτίσουμε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Πως μπορεί να συμβάλλει το Microsoft Cloud for Sustainability στην μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των επιχειρήσεων; Λίγο πριν την Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών COP26, ανακοινώσαμε το Microsoft Cloud for Sustainability. Είναι μια λύση Software as a Service (SaaS) που συνδέεται με πηγές δεδομένων, και επιταχύνει την παραγωγή αξιόπιστων αναφορών για το αποτύπωμα άνθρακα, μετρώντας την απόδοση σε σχέση με τους στόχους ώστε οι οργανισμοί να μπορούν να αναλάβουν πιο αποτελεσματική δράση για τη βιωσιμότητα. Συγκεκριμένα υποστηρίζει τους οργανισμούς να προωθήσουν τις τρεις κρίσιμες διαδικασίες: Η πρώτη, είναι η καταγραφή των εκπομπών άνθρακα. Το Microsoft Cloud for Sustainability αυτοματοποιεί τη συλλογή δεδομένων μέσω εφαρμογών διασύνδεσης (connectors) από τις πηγές εκπομπών. Μια επιχείρηση μπορεί να ρυθμίσει τις συνδέσεις από έναν κατάλογο προκατασκευασμένων συνδέσεων για συλλογή λειτουργικών δεδομένων από επιχειρηματικές λύσεις, παρόχους ενέργειας, εμπορικούς εταίρους, IoT, τηλεμετρία συστημάτων κ.α. Η δεύτερη, είναι η δημιουργία εκθέσεων για το αποτύπωμα άνθρακα. Παρέχουμε τη δυνατότητα ανάλυσης, οπτικοποίησης και αναφοράς της κατανάλωσης πό-

ρων, των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και μέτρηση της απόδοσης σε σχέση με τους στόχους για τη βιωσιμότητα- όλα αυτά είναι εξαιρετικά χρήσιμα για την δημιουργία εκθέσεων είτε προς ρυθμιστικές αρχές είτε προς το ευρύ κοινό. Η τρίτη, είναι η μείωση του αποτυπώματος άνθρακα. Το Microsoft Cloud for Sustainability έχει σχεδιαστεί για να προβλέπει τάσεις και με χρήση Τεχνητής νοημοσύνης να παρέχει συστάσεις για τη μείωση των εκπομπών και τη βελτίωση των επιχειρηματικών διαδικασιών. Επιπλέον δίνει τη δυνατότητα σύγκρισης σε σχέση με τις υπόλοιπες επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν το Microsoft Cloud for Sustainability βοηθώντας στον εντοπισμό διαφοροποιήσεων σε σχέση με τους εταιρικούς στόχους αλλά και τις κανονιστικές απαιτήσεις. Η Microsoft στην Ελλάδα πως δραστηριοποιείται σ αυτό τον τομέα; Η βιωσιμότητα αποτελεί έναν από τους βασικούς τομείς εστίασης για την Microsoft στην Ελλάδα στα πλαίσια της πρωτοβουλίας GRforGRowth. Όπως ανακοινώσαμε τον Οκτώβριο του 2020, εργαζόμαστε μεταξύ άλλων για τη δημιουργία ενός Hyperscale data center region στην Ελλάδα που θα τροφοδοτείται αποκλειστικά από πηγές Πράσινης Ενέργειας. Οι λειτουργίες του γραφείου μας είναι στην πλειοψηφία τους "paperless" και τον περασμένο χρόνο αλλάξαμε την πολιτική μας που αφορά στα εταιρικά αυτοκίνητα και δώσαμε κίνητρα στους υπαλλήλους μας για επιλογή ηλεκτρικών ή υβριδικών αυτοκινήτων.

Επιπλέον, τον Ιούνιο ανακοινώσαμε την έναρξη του έργου Athina, που αξιοποιεί τεχνολογίες έξυπνων πόλεων (Azure/ Azure IOT) με στόχο να συνεισφέρει μακροπρόθεσμα στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών της Αθήνας μετατρέποντας την πόλη σε πιο πράσινη, ασφαλέστερη και πιο προσβάσιμη. Παράλληλα, υποστηρίζουμε έναν σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων που μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στο Cloud, μειώνοντας σημαντικά το αποτύπωμά τους σε άνθρακα. Παρέχουμε εργαλεία για υβριδικά μοντέλα εργασίας, σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών από τις καθημερινές μετακινήσεις. Το ίδιο ισχύει και τη μείωση των ταξιδιών με αεροπλάνο. Φανταστείτε ότι πολλά meeting που απαιτούσαν ταξίδι στο εξωτερικό ή στο εσωτερικό της χώρας έχουν αντικατασταθεί από Teams meetings. Με αυτό τον τρόπο ο καθένας από εμάς μπορεί να μειώνει το δικό του «αποτύπωμα» αλλά και να υιοθετεί ο ίδιος έναν πιο βιώσιμο, πιο ισορροπημένο τρόπο ζωής Τέλος, πρόσφατα υπογράψαμε δύο μνημόνια συνεργασίας, ένα με τη ΔΕΗ και ένα με την Τράπεζα Πειραιώς στα οποία η Βιωσιμότητα και η Αειφορία αποτελούν βασικό πυλώνα πρωτοβουλιών, καθώς αυτοί οι οργανισμοί κινούνται σταδιακά προς ένα πιο βιώσιμο μοντέλο λειτουργίας και φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ένα ευρύτερο βιώσιμο επιχειρηματικό οικοσύστημα στη χώρα. Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι ζούμε σε μια εποχή αλλαγών και νέων ευκαιριών. Η τεχνολογία είναι στα χέρια μας - από εμάς εξαρτάται το να οικοδομήσουμε σήμερα ένα αειφόρο και ελπιδοφόρο αύριο.

Υποστηρίζουμε έναν σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων που μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στο Cloud, μειώνοντας σημαντικά το αποτύπωμά τους σε άνθρακα ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

COVER STORY +

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΚΟΣ Chief Operations Officer | Head of Asset Management, Premia Properties

Premia Properties: Ένας ηγέτης της Βιώσιμης Ανάπτυξης Η αναπτυξιακή πορεία της Premia Properties δεν είναι τυχαία. Είναι συνδυασμός διοίκησης και εταιρικής διακυβέρνησης, στρατηγικής, βιώσιμης ανάπτυξης και μετοχικής βάσης όπως τονίζει στο ESG+ ο κύριος Γεώργιος Μπάκος. Μας μιλά επίσης για την πρόσφατη ένταξη της εταιρείας στο δείκτη ESG του χρηματιστηρίου, τον κλάδο του real estate αλλά και τις μελλοντικές κινήσεις της εταιρείας. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ

Η αναπτυξιακή πορεία της Premia Properties είναι εντυπωσιακή. Ποια είναι τα στοιχεία αυτής της πορείας; Χαίρομαι που αναγνωρίζετε το μέγεθος της αναπτυξιακής πορείας της Premia. Θέλω να τονίσω ότι αυτή η πορεία, αλλά κυρίως αυτή που έπεται, είναι καταρχήν αποτέλεσμα 4 βασικών παραμέτρων, ήτοι: Διοίκηση και Εταιρική Διακυβέρνηση. Η ύπαρξη μιας κορυφαίας ομάδας εξειδικευμένων στελεχών, συνδυάζοντας την την τεχνογνωσία και την εξειδίκευση, με την αποδεδειγμένη ικανότητα ανάπτυξης έργων και παραγωγής αποτελεσμάτων. Παράλληλα, η εταιρική διακυβέρνηση έχει πλαισιωθεί από μέλη του διοικητικού συμβουλίου, που συνδυάζουν βέλτιστες πρακτικές και γνώση σε Ελλάδα και Ευρώπη. Στρατηγική. Παραμένοντας προσηλωμένοι στο στρατηγικό μας πλάνο, κοιτάμε την αγορά, έχουμε στενές επαφές με την επενδυτική κοινότητα και επενδύουμε σε στρατηγικά αναπτυσσόμενους και επιλεγμένους τομείς. Παράλληλα, μεταφέρουμε και εφαρμόζουμε στην Ελλάδα, τις βέλτιστες πρακτικές και τη τεχνογνωσία της βασικής μας μετόχου, Sterner Stenhus. Βιώσιμη Ανάπτυξη. Η Premia έχει δεσμευτεί στους δείκτες ESG και στην Βιώσιμη Ανάπτυξη. Αυτή η

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

δέσμευση επιβραβεύτηκε πρόσφατα από την είσοδο της εταιρείας στον ESG Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Η σωστή επιλογή της στρατηγικής, και η υλοποίηση της διαμόρφωσης ενός ισορροπημένου χαρτοφυλακίου, εξασφαλίζει αφενός ισχυρές ταμειακές ροές, και αφετέρου αειφορία. Μετοχική Βάση. Η Sterner Stenhus του Έλληνο-Σουηδού Ηλία Γεωργιάδη, βρίσκεται στο πλευρό της Premia από την πρώτη στιγμή. Παράλληλα και η διεθνής και η ελληνική επενδυτική κοινότητα, έχει δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην εταιρεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο την εξασφάλιση ευρωστίας, αλλά την επικέντρωση στη διαμόρφωση αποτελέσματος για τους μετόχους της Premia. Αυξήσατε με μεγάλη επιτυχία το μετοχικό σας κεφάλαιο προσελκύοντας Έλληνες και ξένους επενδυτές. Πως φτάσατε σε αυτό το γεγονός; H Premia έχει προβεί 3 φορές σε αύξηση του ΜΤΚ με τελευταία αυτή του προηγούμενου καλοκαιριού, με αποτέλεσμα την υπερκάλυψη αλλά και την προσέλκυση πλήθους ξένων επενδυτών αυξάνοντας την ευρεία διασπορά της μετοχής (free flow). Αξίζει να σημειωθεί πως πλέον, ένας εκ των βασικών επενδυτών της εταιρείας, είναι ο Σουηδικός

Στόχος είναι ο δεκαπλασιασμός του χαρτοφυλακίου ακινήτων σε βάθος πενταετίας ανεβάζοντας τη συνολική αξία του σε 1 δισ. ευρώ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

COVER STORY +

γίγαντας του Real Estate, Balder, με παρουσία σε 6 χώρες, στην οποία CEO είναι ο μεγιστάνας Erik Selin, που συγκαταλέγεται στους 750 πιο πλούσιους ανθρώπους του κόσμου, σύμφωνα με το Forbes, με περιουσία ύψους 5,1 δις δολαρίων. Η Premia έφτασε σε αυτό το γεγονός, έχοντας προηγουμένως επενδύσει σε μία ομάδα ανθρώπων που διαθέτει σαφή προσανατολισμό στο αποτελέσματα με σπουδαίες ικανότητες στην επιχειρηματικότητα, την ανάπτυξη και αναβάθμιση έργων, καθώς και τη διαχείριση και εξέλιξη των ανθρώπων, με μία ιδιαίτερα αναπτυγμένη κουλτούρα εταιρικής διακυβέρνησης. Το χαρτοφυλάκιο της εταιρείας σημείωσε μεγάλη αύξηση μέσα σε ένα χρόνο. Πως αξιολογείτε αυτή την εξέλιξη; Στην Premia Properties στοχεύουμε στην δυναμική ανάπτυξη, η οποία στηρίζεται στην εγκεκριμένη και καλά δομημένη επενδυτική πολιτική, με στόχο την βιώσιμη ανάπτυξη, την διαμόρφωση βέλτιστης μίξης χαρτοφυλακίου και την ποιότητα των μισθωτών και συνεργατών της που θα της εξασφαλίσουν τα έσοδα και τα υγιή περιθώρια κέρδους και αντίσταση στα δεδομένα της κρίσης όπως η πανδημία. Έχουμε καταφέρει να αυξήσουμε το μέγεθος του χαρτοφυλακίου της από επτά (7) ακίνητα αξίας €65,9 εκ. πριν από περίπου ένα χρόνο σε είκοσι επτά (27) σήμερα, αγγίζοντας τα €180 εκ., συμπεριλαμβανομένων και των συμβάσεων διαχείρισης των σχολίων, και ως αποτέλεσμα είμαστε σήμερα η πλέον ραγδαία αναπτυσσόμενη εταιρεία στο κλάδο. Η εταιρεία εντάσσεται στο δείκτη ESG του χρηματιστηρίου. Τι σημαίνει για σας αυτή η εξέλιξη; Στην Premia φιλοδοξούμε να είμαστε μεταξύ των ηγετών της Βιώσιμης Ανάπτυξης και Υπεύθυνης Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Η πρόσφατη ένταξη της Εταιρείας μας στον δείκτη ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών αναμένουμε να λειτουργήσει ως σημαντικός «δίαυλος» προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων από την Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς είναι πλέον ένα κριτήριο που συγκαταλέγεται μεταξύ των παραμέτρων που εξετάζονται από θεσμικούς επενδυτές. Άρα για εμάς, η Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι καθοριστικός τρόπος λειτουργίας και διοίκησης ώστε να διασφαλίσουμε την καλύτερη εξυπηρέτηση των συνεργατών μας, τη φροντίδα του περιβάλλοντος, την διαμόρφωση κατάλληλου εργασιακού περιβάλλοντος με διαρκή μέριμνα της υγείας και της ευημερίας των εργαζομένων μας, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα κέρδη για τους μετόχους μας. Εδώ θέλω να ευχαριστήσω την ομάδα μου και πιο ειδικά την Άννα Παρίση και τη Βιβή Βέργου, για την προσήλωση και τις προσπάθειες τους για την επίτευξη αυτού του μεγάλου του στόχου, προσπάθειες που επιβραβεύθηκαν με την επιλογή της Premia ως μοναδική εταιρεία του κλάδου που έχει ενταχθεί στον Ελληνικό Κώδικα Βιωσιμότητας, και σύντομα στον Ευρωπαϊκό Κώδικα Βιωσιμότητας.

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί την Premia Properties από τις άλλες εταιρείες του κλάδου; Είμαστε μία εταιρία με φρέσκια προσέγγιση στο real estate. Bασιζόμαστε στους ανθρώπους μας αλλά και σε στρατηγικές συνεργασίες που μας εξελίσσουν. Έχουμε την χαρά και τύχη να μπορούμε να αξιολογούμε βέλτιστες στρατηγικές επιλογές και πρακτικές, που έχουν εφαρμόσει επιτυχώς οι ίδιοι οι μέτοχοι μας σε εξαιρετικά προηγμένες και απαιτητικές αγορές. Δημιουργούμε μακροχρόνιες σχέσεις εμπιστοσύνης με τους ενοικιαστές μας μέσα από την ενεργή διαχείριση ακινήτων & συστηματική διαχείριση εγκαταστάσεων. Έχουμε διαμορφώσει μια κουλτούρα δέσμευσης στην υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων στις περιοχές δραστηριοποίησης, ενώ ο στόχος μας είναι η περαιτέρω διεύρυνση της βάσης των μετόχων μας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε όλους να επενδύσουν και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρει η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα και η αναπτυξιακή πορεία της εταιρείας μας. Όλα αυτά, πλέον των 4 βασικών παραμέτρων που ανέφερα στην αρχή, διαφοροποιούν την Premia Properties από τις άλλες εταιρείες του κλάδου. Ποιες είναι οι προοπτικές για το μέλλον; Έχουμε ένα ισχυρό και δημόσια εκφρασμένο όραμα, αναζητώντας συνεχώς επενδυτικές ευκαιρίες ανώτερης απόδοσης. Με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της στρατηγικής μας θέση Premia, υποβάλαμε αίτηση για την αδειοδότηση της εταιρείας ως Ανώνυμη Εταιρία Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας («ΑΕΕΑΠ»). Ο βραχυπρόθεσμος στόχος μας, μέχρι τον Ιούνιο του 2022, είναι η συνολική αξία του χαρτοφυλακίου ακινήτων της να ανέρχεται σε 300 εκατ. Ευρώ, ενώ σε βάθος πενταετίας, στόχος μας είναι να έχει δεκαπλασιαστεί η αξία του χαρτοφυλακίου σε ακίνητα ανεβάζοντας τη συνολική αξία του χαρτοφυλακίου της σε 1 δισ. ευρώ.

SPECIAL REPORT +

Δείκτης ATHEX ESG:

49 ελληνικές εισηγμένες αποδεικνύουν πως η βιώσιμη ανάπτυξη είναι συνώνυμη της κεδοφορίας Ο επιχειρηματικός κόσμος γυρίζει σελίδα και η απόφαση του Χρηματιστηρίου Αθηνών να εγκαινιάσει τον δείκτη ATHEX ESG συμβάλλει στην ιστορική αλλαγή. 49 ελληνικές εισηγμένες στρατεύονται υπέρ της αειφορίας, συγκεντρώνοντας πάνω τους το ενδιαφέρον του επενδυτικού κόσμου. Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ί Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Ύ ΡΑ

την ουσία, μια νέα κουλτούρα επιχειρηματικότητας και οικονομικής προσέγγισης διαμορφώνεται σταδιακά παγκοσμίως, καθώς τα κριτήρια ESG υιοθετούνται από όλο και περισσότερες επιχειρήσεις, που δημοσιοποιούν σημαντικές μη χρηματοικονομικές πληροφορίες εστιάζοντας σε μια πιο συνειδητή στάση προς το περιβάλλον, την κοινωνία αλλά και την εταιρική διακυβέρνηση. Πραγματοποιώντας μια αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν, διαπιστώνουμε πως το ESG ξεκίνησε από το 2010 στην Αμερική για να περάσει σταδιακά μέσω χρηματιστηρίου και στην Ευρώπη. Κάτι πολύ περισσότερο από μια τάση, τα κριτήρια βιωσιμότητας ήρθαν όχι απλώς για να μείνουν αλλά για να διευθύνουν ως ικανός μαέστρος την καινοτόμα «επιχειρηματική και επενδυτική συναυλία» του μέλλοντος.

«Πτήση» προόδου της ελληνικής επιχειρηματικότητας Ο Δείκτης ATHEX ESG, ο οποίος σχεδιάστηκε για να συμμετέχουν σε αυτόν κατά μέγιστο αριθμό 60 εταιρείες της Οργανωμένης Αγοράς, εγκαινιάστηκε από το Χρηματιστήριο στις 2 Αυγούστου 2021 με τιμή εκκίνησης 1.000 μονάδες και αφορά τις ελληνικές εισηγμένες που συμφώνησαν να δημοσιοποιούν την επίδοσή τους σε ουσιαστικά θέματα βιώσιμης εταιρικής διακυβέρνησης (Environmental, Social, Goverance - ESG), κομβικά για τις χρηματοοικονομικές και επιχειρηματικές τους επιδόσεις. Μέχρι σήμερα οι ελληνικές εισηγμένες που συμμετέχουν στον δείκτη ATHEX ESG είναι οι ακόλουθες: Coca-Cola, ΟΤΕ, Alpha Bank, Eurobank, ΟΠΑΠ, Μυτιληναίος, Εθνική Τράπεζα, ΔΕΗ, JUMBO, Τράπεζα

ΈΦΗ ΚΟΥΤΣΟΥΡΈΛΗ Νέες ανάγκες στόχευσης και προσανατολισμού

«Για τον Όμιλο Quest το 2020 ήταν μία σημαντική χρονιά με εξαιρετικά αποτελέσματα σε όλους τους τομείς, κατά την οποία διαμορφώθηκαν νέες ανάγκες στόχευσης και προσανατολισμού για τις εταιρείες του»

Η Έφη Κουτσουρέλη είναι Αντιπρόεδρος ΔΣ του Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ

Πως μια εταιρεία εντάσσεται στον δείκτη ATHEX ESG

«Για να ενταχθεί μια εταιρεία στον δείκτη ATHEX ESG θα πρέπει να έχει μια ελάχιστη βαθμολογία που προκύπτει από την ποσοστιαία τήρηση των κριτηρίων ESG, όπως αυτά έχουν αποτυπωθεί στον Οδηγό του Χ.Α. και μετράται στις διαστάσεις των τριών πυλώνων, ενώ οι επί μέρους βαθμολογίες σταθμίζονται ισότιμα για να προκύψει η βαθμολογία της εταιρείας» Ο Νικόλαος Μυλωνάς είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

FOCUS POINTS «Η Eurobank έχει ως δομικό στοιχείο της επιχειρησιακής στρατηγικής της τη σύνδεση της ευημερίας σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο με την πρωτοπορία» Πάκης Παπαδημητρίου, Eurobank «Με βάση τα δημοσιοποιημένα στοιχεία του 2019, 35 εταιρείες εισήλθαν στο δείκτη ATHEX ESG με βαθμολογία τουλάχιστον 0,30. Η τελική βαθμολογία του δείκτη κυμαίνεται από 0 έως 1 και επ’ αυτής προστίθεται 0,05 εφόσον η εταιρεία δημοσιοποιεί ξεχωριστή Έκθεση Βιωσιμότητας» Νικόλαος Μυλωνάς, Ε.Κ.Π.Α. «Η Ευρωπαϊκή Πίστη χαράζει τη στρατηγική της με στόχο την επιχειρηματική κερδοφορία αλλά και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, μέσω ενεργειών προς όφελος της Κοινωνίας και του Περιβάλλοντος, αφού η Εταιρική Υπευθυνότητα είναι πλέον τρόπος ζωής για τον όμιλο και τους εργαζόμενους του» Γιώργος Γκούσκος, Ευρωπαϊκή Πίστη «Η ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών έχει ως μοναδικό της περιουσιακό στοιχείο το 51% του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ). Με κεφαλαιοποίηση 585 εκατ. ευρώ, η μετοχή της ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών διαπραγματεύεται στον δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης του ΧΑΑ, ενώ εντός του 2021 απέδωσε στους μετόχους της μέρισμα 10,3 σεντς ανά μετοχή ή συνολικά 23,9 εκατ. ευρώ» Γιάννης Καράμπελας, ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Α.Ε.

Πειραιώς, Titan, Motor Oil, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Lamda Development, Ελληνικά Πετρέλαια, ΕΥΔΑΠ, Ελλάκτωρ, ΑΔΜΗΕ, Σαράντης, Βιοχάλκο, Fourlis, ΕΧΑΕ, Quest, Πλαστικά Θράκης, Πλαστικά Κρήτης, Aegean, ΕΛΒΑΛΧαλκόρ, ΟΛΠ, Cenergy, Ευρωπαϊκή Πίστη, Ιατρικό Αθηνών, Πλαίσιο, Αλουμύλ, Inform Λύκος, Άβαξ, Τράπεζα Αττικής, Βιοκαρπέτ, Ελινόιλ, Έλαστρον, Ικτίνος, Intrakat, Interlife, Intracom Holdings, Μύλοι Λούλη, BriQ Properties, Παπουτσάνης, Premia και Space Hellas.

Οι βασικοί στόχοι του Δείκτη ATHEX ESG Οι στόχοι του Δείκτη ATHEX ESG για το XA αφορούν την χάραξη σαφών πρακτικών και κατευθυντήριων γραμμών για τη μείωση της πολυπλοκότητας και της επιβάρυνσης των εταιριών σε ό,τι αφορά τη δημοσιοποίηση πληροφοριών ESG, την ευαισθητοποίηση για τη διαφάνεια στα παραπάνω θέματα, την ανάδειξη του επενδυτικού ενδιαφέροντος για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την υποστήριξη των εταιριών στις συγκεκριμένες δράσεις. Ο δείκτης ΑΤΗΕΧ ESG, που συνδέεται με τους 17 Παγκόσμιους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, απευθύνεται σε εισηγμένες εταιρίες στο ΧΑ ωστόσο, όντας βαρόμετρο ανταγωνιστικής δύναμης, έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί ως εργαλείο και για άλλες εταιρίες.

Το «ταγκό» των επενδυτών με το ESG Οι millennials φαίνεται να ενστερνίζονται έμπρακτα τη φράση του Αντρέ Μπετόν «ο άνθρωπος είναι η απάντηση, όποια και αν είναι η ερώτηση», καθώς όπως πιστοποιούν τα στοιχεία από την έρευνα της Morgan Stanley, σχεδόν το 95% αυτών εκτινάζει στην κορυφή των προτεραιοτήτων του τις επενδύσεις ESG. Επιπλέον, οι παγκόσμιες επενδύσεις ESG αυξήθηκαν πέρυσι κατά 55%, στα 35,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, από 22,8 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2016, σύμφωνα με την Global Sustainable Investment Alliance -ένα σύνολο που πιθανότατα θα ξεπεράσει τα 50 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2025, όπως αναφέρει το Bloomberg (το πόσο ισοδυναμεί με περισσότερο από το ένα τρίτο των προβλεπόμενων 140,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε παγκόσμια περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση). Η πανδημία COVID-19 υπήρξε καθοριστική στη διαμόρφωση της νέας επενδυτικής φιλοσοφίας και η έρευνα της EY Global Institutional Investor Survey 2021 σε περισσότερα από 320 ανώτερα στελέχη λήψης αποφάσεων σε ιδρύματα αγοράς παγκοσμίως επιβεβαιώνει πως πλέον το 90% των επενδυτών δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην απόδοση ESG των εταιρειών, όταν πρόκειται για την επενδυτική του στρατηγική. Χρηματιστηριακά, δεν αποτελεί υπερβολή να αναφέρουμε ότι οι μετοχές επιχειρήσεων με έμφαση στο ESG γίνονται ανάρπαστες από εκατοντάδες αμοιβαία κεφάλαια διεθνώς, που είναι κυρίως μακροπρόθεσμοι επενδυτές. Μάλιστα, οι μετοχές εταιρειών που εστιάζουν στα ESG συνιστούν πόλο έλξης και για τα συνταξιοδοτικά funds.

Η Ελλάδα στον δρόμο της Πράσινης Συμφωνίας Η δημιουργία ενός δείκτη ESG από το Χρηματιστήριο Αθηνών αποτελεί μία ευχάριστη εξέλιξη για την ελληνική αγορά,

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΑΝΤΏΝΗΣ ΜΟΥΝΤΟΎΡΗΣ

Φιλοδοξούμε να παραμείνουμε στην πρώτη γραμμή της ενεργειακής μετάβασης «Στην ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ με το νέο μας στρατηγικό επιχειρησιακό σχέδιο μετεξέλιξης και βιώσιμης ανάπτυξης Vision 2025, φιλοδοξούμε να παραμείνουμε στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων και της ενεργειακής μετάβασης, συμβάλλοντας στην επίτευξη παγκόσμιων, κοινών στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και διατηρώντας την ηγετική θέση μας στη νέα οικονομία ουδέτερου αποτυπώματος άνθρακα»

Ο Αντώνης Μουντούρης είναι Διευθυντής, Επικεφαλής Διεύθυνσης ΥΑΠ & Βιώσιμης Ανάπτυξης Ομίλου ΕΛΠΕ

ΛΉΔΑ ΦΟΥΡΛΉ

Εκδίδουμε ετήσια Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης και Κοινωνικής Υπευθυνότητας «Στην Fourlis, η ετήσια Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης και Κοινωνικής Υπευθυνότητας που εκδίδουμε απευθύνεται σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη του Ομίλου και σε όλους όσους ενδιαφέρονται για την προσέγγιση του Ομίλου στα θέματα αυτά και είναι διαθέσιμη στο www.fourlis.gr ενώ καταρτίζεται σε συμφωνία με τα πρότυπα Global Reporting Initiative (GRI), λαμβάνοντας υπόψη συγκεκριμένους δείκτες του Οδηγού Δημοσιοποίησης Πληροφοριών ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών (2019)» Η Λήδα Φουρλή είναι Διευθύντρια Κοινωνικής Υπευθυνότητας του Ομίλου FOURLIS

ΙΩΆΝΝΗΣ ΣΙΔΈΡΗΣ

Χτίσιμο εμπιστοσύνης μεταξύ των ενδιαφερόμενων μελών «Στα Πλαστικά Θράκης προτεραιότητά μας αποτελούν η παροχή βιώσιμων προϊόντων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και ο σχεδιασμός ενεργειών που θα συμβάλλουν στην περαιτέρω μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος ενώ δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην αποτελεσματική διαχείριση της επιχειρηματικής μας συνέχειας και στο χτίσιμο της εμπιστοσύνης μεταξύ ‘ολων των ενδιαφερόμενων μερών μας». Ο Ιωάννης Σιδέρης είναι Chief Sustainability Officer στον Όμιλο Πλαστικά Θράκης

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

καθώς σηματοδοτεί το ενδιαφέρον των Ελλήνων επενδυτών για εταιρίες που υιοθετούν και προβάλλουν τις πρακτικές τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης, επισημαίνει η Σύλβια Κουρκουλή, Προϊστάμενη Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στην Alpha Bank. «Στην αρχική σύνθεση του δείκτη, ο οποίος ξεκίνησε στις 2 Αυγούστου 2021, συμμετέχουν 35 εταιρίες που αντί για τις οποίες πληρούν όλα τα απαιτούμενα κριτήρια εισαγωγής και είναι μερικές εκ των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιριών της Ελλάδος», μας λέει ο Γιώργος Γκούσκος, Προϊστάμενος Δ.Ο.Υ. - Υπεύθυνος για θέματα Ε.Κ.Ε στην Ευρωπαϊκή Πίστη. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα καθοριστική εξέλιξη, καθώς, όπως αναφέρει ο Πάκης Παπαδημητρίου, Head of ESG Division της Eurobank, τα κριτήρια ESG καθιερώνονται παγκοσμίως ως αναπόσπαστο τμήμα της βιώσιμης αναπτυξιακής φιλοσοφίας που, ταχύτατα, υιοθετείται από επενδυτές και διαχειριστές κεφαλαίων, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού οράματος της Πράσινης Συμφωνίας. «Ο συγκεκριμένος δείκτης ευελπιστούμε πως θα λειτουργήσει ως ένα σημαντικό κίνητρο για ακόμα περισσότερες και μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεις, για διαφανή και πληρέστερη πληροφόρηση σε θέματα αειφορίας, δηλαδή μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση», συμπληρώνει η Σύλβια Κουρκουλή και ο Πάκης Παπαδημητρίου καταλήγει: «η προσαρμογή στην πρακτική ESG, σε όλα τα δυνατά επίπεδα, είναι επιβεβλημένη προκειμένου, η Εurobank ως οφείλει, να συμβάλλει ενεργά στη μετάβαση προς το βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο που θα κυριαρχήσει στο μέλλον». Για τον Φάνη Μυλωνά, Πρόεδρο & Διευθύνοντα Σύμβουλο της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, η ανακοίνωση του δείκτη ESG από το ΧΑ είναι ένα πρώτο, μικρό αλλά σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, φέρνοντας πιο κοντά τις έννοιες της βιωσιμότητας και του ESG με την ελληνική αγορά. Όπως μάλιστα επισημαίνει χαρακτηριστικά «ο δείκτης θα αποτελέσει άμεσα έναν ακόμα μοχλό πίεσης προς τις ελληνικές εταιρείες στο να εφαρμόσουν πρακτικές ESG και να θέσουν στόχους βιωσιμότητας ενώ θα βοηθήσει τις μικρότερες εταιρείες να παραδειγματιστούν και να αναπτύξουν αντίστοιχες διαδικασίες». Οι εταιρείες που τηρούν τα κριτήρια ESG θέτουν ως προτεραιότητα τη βιώσιμη ανάπτυξη, ώστε οι ενέργειες και η συμπεριφορά τους να οδηγούν σε ανανέωση και διαιώνιση των διαθέσιμων πόρων δηλώνει o Νικόλαος Μυλωνάς, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ η Αντιπρόεδρος ΔΣ του Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, Έφη Κουτσουρέλη τονίζει πως οι συνεχώς αυξανόμενες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες ωθούν τον Όμιλο στην ανάδειξη των θεμάτων ESG σε όλο το εύρος της λειτουργίας και της στρατηγικής του, απασχολώντας και καθορίζοντας τους βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους των εταιρειών του.

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

«Με ενδιαφέρον παρακολουθήσαμε από την αρχή της την πρωτοβουλία του Χρηματιστηρίου Αθηνών για τη δημοσίευση ενός «Οδηγού Δημοσιοποίησης Πληροφοριών ESG» στο πλαίσιο της επιχειρηματικής λειτουργίας και της δέσμευσής του στην προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης» σημειώνει η Ιωάννα Σαπουντζή, διευθύντρια Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης & Βιωσιμότητας της Τράπεζας του Ομίλου «Εθνική Τράπεζα» ενώ για τη Λήδα Φουρλή, Διευθύντρια Κοινωνικής Υπευθυνότητας του Fourlis η αφοσίωσή του Ομίλου στο υπεύθυνο επιχειρείν και τις σημαντικές του επιδόσεις σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης (ESG) επιβεβαιώνεται από η συμμετοχή του ως μία από τις 35 πρώτες εισηγμένες εταιρείες, στον νέο δείκτη ATHEX ESG. «Στηρίζοντας την εξέλιξη και βελτίωση του ATHEC ESG δείκτη, ενθαρρύνουμε όλο και περισσότερες εταιρίες να υιοθετήσουν βέλτιστες ESG πρακτικές και να προβάλλουν την ανταγωνιστικότητά τους» επισημαίνει η Έλενα Αθουσάκη, Διευθύντρια ESG, Βιώσιμης ανάπτυξης και Κλιματικής αλλαγής στη Motor Oil και ο Φάνης Μυλωνάς προσθέτει πως «εφόσον γνωρίζουμε πλέον ότι ο δείκτης είναι δομημένος με πολύ συγκεκριμένα και αναλυτικά κριτήρια ESG (αλλά και με βάση πρότυπα που υπάρχουν στις παγκόσμιες αγορές), μπορούμε να υποθέσουμε ότι με τη πάροδο του χρόνου θα εμπλουτιστεί με ακόμα περισσότερες εταιρείες από διαφορετικές μάλιστα κατηγορίες».

Ενίσχυση της ελκυστικότητας των επιχειρήσεων Μέσω του νέου “πράσινου” δείκτη εκτιμάται ότι θα επηρεαστεί θετικά η ελκυστικότητα του επενδυτικού προφίλ των εταιριών, καθώς «τα τελευταία χρόνια ο επενδυτικός κόσμος στρέφεται ολοένα και περισσότερο στις “πράσινες” και υπεύθυνες επενδύσεις» αναφέρει ο Γιώργος Γκούσκος, Προϊστάμενος Δ.Ο.Υ. - Υπεύθυνος για θέματα Ε.Κ.Ε στην Ευρωπαϊκή Πίστη ενώ και η Έλενα Αθουσάκη, Διευθύντρια ESG, Βιώσιμης ανάπτυξης και Κλιματικής αλλαγής στη Motor Oil, συμφωνεί πώς ο ρόλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών σχετικά με τη μέτρηση και δημοσιοποίηση αξιόπιστων στοιχείων ESG αποδεικνύεται καταλυτικός για τη διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφάσεων. «Τα χρηματιστήρια διεθνώς έχουν αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες, με στόχο να συνεισφέρουν στην αξιόπιστη και αναλυτική πληροφόρηση των επενδυτών». «O δείκτης ESG από το Χρηματιστήριο Αθηνών και η συμμετοχή των πρώτων 35 εταιριών, μεταξύ των οποίων και η ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα προσέλκυσης επενδυτών προς ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας» επιβεβαιώνει ο Αντώνης Μουντούρης, Διευθυντής Τμήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης Ομίλου ΕΛΠΕ. Άλλωστε «το επενδυτικό κοινό, όπως και η κοινωνία, απαιτεί έναν επαναπροσδιορισμό της σχέσης του σύγχρονου επιχειρείν με το περιβάλλον και το ανθρώπινο κεφάλαιο» παρατηρεί εύστοχα ο Γεώργιος

ΓΙΏΡΓΟΣ ΓΚΟΎΣΚΟΣ

Η εισαγωγή στον νέο δείκτη ESG είναι σημαντική διάκριση «Για την Ευρωπαϊκή Πίστη αποτελεί ιδιαίτερη διάκριση η εισαγωγή της στο νέο “πράσινο” δείκτη ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών, που σχετίζεται με θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης. Η Ευρωπαϊκή Πίστη είναι η μοναδική εταιρία που εκπροσωπεί τον Ασφαλιστικό Κλάδο, αποδεικνύοντας τη μακροχρόνια προσήλωση της στη διαχείριση θεμάτων σχετικά με το Περιβάλλον, την Κοινωνία και την Εταιρική Διακυβέρνηση» Ο Γιώργος Γκούσκος είναι Προϊστάμενος Δ.Ο.Υ. Υπεύθυνος ΕΚΕ στην Ευρωπαϊκή Πίστη

ΕΛΈΝΗ ΠΑΠΠΆ

Θέτουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων μας «Στον Όμιλο Σαράντη θέτουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων μας, επικεντρωμένοι στους τέσσερις πυλώνες δράσης μας: τη Βιώσιμη Παραγωγή και Κατανάλωση, την Υπεύθυνη Διακυβέρνηση, την Ενδυνάμωση των Εργαζόμενων και τις Ακμάζουσες Κοινότητες στις οποίες συνεισφέρει ο Όμιλος. Συνεπώς, με ιδιαίτερη χαρά μετείχαμε στη δημιουργία του ΕSG δείκτη του Χρηματιστηρίου ως εισηγμένη εταιρεία που δίνει βαρύτητα σε ΕSG ζητήματα». Η Ελένη Παππά είναι Investor Relations and Corporate Communications Director του Ομίλου Σαράντη

ΣΎΛΒΙΑ ΚΟΥΡΚΟΥΛΉ

Ένταξη σε 10 διεθνείς δείκτες ετησίως «Στην Alpha Bank, βρισκόμαστε εδώ και αρκετά χρόνια σε συνεχή “διάλογο” με σημαντικούς επενδυτές και οίκους που αξιολογούν την απόδοσή μας βάσει περιβαλλοντικών, κοινωνικών και κριτηρίων εταιρικής διακυβέρνησης (ESG), επιτυγχάνοντας την ένταξή μας σε περίπου 10 διεθνείς δείκτες ετησίως».

Η Σύλβια Κουρκουλή είναι Προϊστάμενη Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στην Alpha Bank

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

FOCUS POINTS «Η Alpha Bank πρωτοστατεί στην ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG σε όλους τους τομείς των δραστηριοτήτων της, καθώς και στην αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζονται στον τομέα των βιώσιμων επενδύσεων» Σύλβια Κουρκουλή, Alpha Bank «Στον Όμιλο Πλαστικά Θράκης, στη βάση της κοινωνικής ευθύνης επιδιώκουμε την επίτευξη υψηλών επιδόσεων, έτσι ώστε να παράγουμε και να διανέμουμε άμεσα ή έμμεσα οικονομική αξία στο κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο δραστηριοποιούμαστε, ενώ δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στη διασφάλιση της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων μας. Σημαντική αποδεικνύεται, επίσης, η συνεισφορά του Κοινωνικού Κέντρου «Σταύρος Χαλιορής» Ιωάννης Σιδέρης, Πλαστικά Θράκης «Στην Τράπεζα Πειραιώς έχουμε στρατηγικά δεσμευθεί για τη στήριξη της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στη βάση ενός νέου προτύπου βιώσιμης ανάπτυξης, με πυλώνες την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, την αναδιάρθρωση του παραγωγικού τομέα, την προσέλκυση επενδύσεων κ.λ.π» Χρυσάνθη Μπερμπάτη Τράπεζα Πειραιώς «Η αυτονόητη, για όλους εμάς στην Πλαίσιο, δέσμευση προς την ελληνική κοινωνία, στην υιοθέτηση των συγκεκριμένων δεικτών, έχει ξεκινήσει ήδη από το 2017 με τη δημοσιοποίηση του πρώτου Απολογισμού Βιώσιμης Ανάπτυξης του Oμίλου. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη βρίσκεται στο DNA της Πλαίσιο Computers» Κατερίνα Βασιλάκη Πλαίσιο Computers

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Μυλωνάς, πρόεδρος του Ομίλου ALUMIL. Ευνοημένες από τον δείκτη ESG σε ό,τι αφορά το επενδυτικό ενδιαφέρον θα είναι, σταδιακά, ακόμη περισσότερες και μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεις αν επιτύχουν να τον δουν ως ένα «σημαντικό κίνητρο για διαφανή και πληρέστερη πληροφόρηση σε θέματα αειφορίας (μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση)», υπογραμμίζει η Σύλβια Κουρκουλή, Προϊστάμενη Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στην Alpha Bank. Στους αρωγούς της βιώσιμης χρηματοδότησης βρίσκεται η Τράπεζα Πειραιώς που «στηρίζει επενδύσεις σε τομείς όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία του αγροδιατροφικού τομέα, τα έργα υποδομής, οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας και η αποθήκευση ενέργειας, η καινοτομία, η προστασία της βιοποικιλότητα» τονίζει η Χρυσάνθη Μπερμπάτη, Head of Group Planning, IR & ESG στην Τράπεζα Πειραιώς. Την ώθηση του δείκτη ESG ATHEX στο ESG προφίλ των ελληνικών εταιρειών και στην επενδυτική τους ελκυστικότητα αγκαλιάζει και η Εθνική Τράπεζα, με πλούσια και μακρόχρονη εμπειρία στον τομέα ESG μέσα από τη συμμετοχή της σε διεθνείς δείκτες και πρωτοβουλίες, αναφέρει η Ιωάννα Σαπουντζή, διευθύντρια Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης & Βιωσιμότητας της Τράπεζας και του Ομίλου «Εθνική Τράπεζα» ενώ η Σταυρούλα Αγγελοπούλου, Διευθύντρια Βιώσιμης Ανάπτυξης και Εταιρικής Υπευθυνότητας Ομίλου ΟΤΕ υπογραμμίζει πως η αύξηση του ενδιαφέροντος για επενδύσεις σε επιχειρήσεις που λειτουργούν βιώσιμα, προκαλεί την ταύτιση της επιχειρηματικότητας με τη βιώσιμη ανάπτυξη, καταλήγοντας πως «δεν μπορεί να θεωρείσαι «επιτυχημένη» εταιρεία μέσα σε μια κοινωνία και έναν κόσμο που βιώνει δυσκολίες».

Βιώσιμη ανάπτυξη και τοπικές κοινωνίες Τα κριτήρια ESG φέρνουν στο προσκήνιο τη σχέση των επιχειρήσεων με τις τοπικές κοινωνίες. Ο Γιάννης Καράμπελας, Διευθύνων Σύμβουλος της ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών, επισημαίνει την έμφαση που ο Όμιλος δίνει στη βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών στις περιοχές που δραστηριοποιείται, επιδιώκοντας την ενίσχυση του θετικού αποτυπώματος: «Η διασφάλιση του ενεργειακού τους εφοδιασμού και η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος και του κόστους παραγωγής που συνεπάγεται η απαλλαγή από την ηλεκτροπαραγωγή με πετρέλαιο αποτελούν ουσιαστική αναβάθμισή τους, ειδικά όσον αφορά στα νησιά». Η βιώσιμη ανάπτυξη καθορίζει όλες τις δράσεις του Ομίλου ΟΤΕ, δηλώνει η Διευθύντρια Βιώσιμης Ανάπτυξης και Εταιρικής Υπευθυνότητας Σταυρούλα Αγγελοπούλου, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «σχετίζεται με τα πάντα: από το πώς εξυπηρετούμε τους πελάτες μας, πώς σχεδιάζουμε την ανάπτυξη των εργαζομένων μας, πως δημιουργούμε προϊόντα και υπηρεσίες προσβάσιμα σε όλους ή βοηθάμε στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των συμπολιτών μας ή ακόμα και πώς φροντίζουμε για την προστασία του περιβάλλοντος».

ΠΆΚΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΊΟΥ Αξιοποιούμε κάθε διαθέσιμο εργαλείο

«Η Eurobank ευθυγραμμίζεται με τις πιστωτικές και περιβαλλοντικές κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δεσμεύεται στις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής του UNEPFI και κινείται δυναμικά στην ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στην πιστωτική αξιολόγηση των χορηγήσεων και στη συνολική της δραστηριότητα. Συμμετέχοντας σε σειρά πρωτοβουλιών για την αξιολόγηση ESG, όπως στο Δείκτη ΑΤΗΕΧ ESG, η Eurobank αξιοποιεί κάθε διαθέσιμο εργαλείο για να αναδεικνύει τη στρατηγική της για τη διαχείριση και ενσωμάτωση των κριτηρίων και να εντοπίζει περιοχές προς βελτίωση» Ο Πάκης Παπαδημητρίου είναι Head of ESG Division της Eurobank

ΓΙΆΝΝΗΣ ΚΑΡΆΜΠΕΛΑΣ

Άμεση η σύνδεση επιχειρήσεων & κοινωνιών

«Ο Όμιλος ΑΔΜΗΕ αναδιαμόρφωσε το Διοικητικό του Συμβούλιο ώστε να υπάρχει και γυναικεία εκπροσώπηση και συνέστησε ανεξάρτητες επιτροπές ελέγχου, αποδοχών και υποψηφιοτήτων, ενώ διαχώρισε τη θέση του Προέδρου του Δ.Σ. και του Διευθύνοντος Συμβούλου. Στην περιβαλλοντική μέριμνα, ο ΑΔΜΗΕ συνεισφέρει καθοριστικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής»

Ο Γιάννης Καράμπελας είναι Διευθύνων Σύμβουλος ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Α.Ε.

ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΜΥΛΩΝΆΣ

Ο δείκτης ESG κίνητρο για την ενίσχυση των δράσεών μας «Για πάνω από 30 χρόνια, ο όμιλος ALUMIL ανεβάζει συνεχώς τον πήχη σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος, κοινωνικής δραστηριοποίησης και εταιρικής διακυβέρνησης. Ως επιστέγασμα των σταθερών μας ενεργειών και της υιοθέτησης βιώσιμων πρακτικών, ήλθε η εισαγωγή της εταιρείας μας στον χρηματιστηριακό δείκτη ESG, με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία των δραστηριοτήτων μας, που πληρούν όλα τα απαραίτητα κριτήρια του συγκεκριμένου δείκτη. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί μια επιβράβευση των προσπαθειών μας» Ο Γεώργιος Μυλωνάς είναι Πρόεδρος της ALUMIL

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Στο κέντρο του επιχειρηματικού σχεδιασμού του Ομίλου Πλαστικά Θράκης τοποθετείται η παροχή βιώσιμων προϊόντων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και ο σχεδιασμός ενεργειών που θα συμβάλλουν στην περαιτέρω μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. «Δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην αποτελεσματική διαχείριση της επιχειρηματικής μας συνέχειας και στο χτίσιμο της εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών μας» σημειώνει ο Ιωάννης Σιδέρης, Chief Sustainability Officer. Ως δομικό στοιχείο της επιχειρησιακής στρατηγικής της Eurobank αναδεικνύεται η σύνδεση της ευημερίας σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο με την πρωτοπορία και η προσαρμογή στην πρακτική ESG, σε όλα τα δυνατά επίπεδα, μας λέει ο Πάκης Παπαδημητρίου, Head of ESG Division, προσθέτοντας ότι «η Eurobank συμβάλλει ενεργά στην μετάβαση προς το βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο που θα κυριαρχήσει στο μέλλον». Η Ευρωπαϊκή Πίστη στοχεύει στην επιχειρηματική κερδοφορία αλλά και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, μέσω σχεδιασμού και υλοποίησης ενεργειών προς όφελος της Κοινωνίας και του Περιβάλλοντος, σημειώνει ο Γιώργος Γκούσκος, Προϊστάμενος Δ.Ο.Υ. - Υπεύθυνος για θέματα Ε.Κ.Ε. «Λειτουργούμε με υπευθυνότητα ως προς την κοινωνία και το περιβάλλον, δημιουργώντας πραγματική αξία. Με αυτό τον τρόπο μένουμε πιστοί στις δεσμεύσεις μας, στην εταιρική μας ταυτότητα αλλά και στο μελλοντικό ορίζοντα δράσης μας» δηλώνει χαρακτηριστικά η Ελένη Παππά, Investor Relations and Corporate Communications Director του Ομίλου Σαράντης. «Επιδιώκουμε τη διαχρονική συνεισφορά μας στη δημιουργία μίας δίκαιης και ανθεκτικής κοινωνίας και η συμμετοχή μας στον δείκτη ATHEX ESG INDEX του Χρηματιστήριου Αθηνών ενισχύει περαιτέρω τις δεσμεύσεις για συνεχή βελτίωση στα θέματα Βιώσιμης Ανάπτυξης», μας λέει η Έφη Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ του και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του Ομίλου Quest. «Η βιωσιμότητα δεν αποτελεί μια τάση ή ένα επίκαιρο σχέδιο αλλά τον άξονα σφαιρικά του οποίου εκτυλίσσονται οι ενέργειες της» επισημαίνει η Κατερίνα Βασιλάκη Computers CFO & Board Member στην Πλαίσιο Computers, αναφέροντας μεταξύ άλλων πως η Πλαίσιο, εδώ και πάνω από 50 χρόνια αποτελεί ένα σημαντικό και ενεργό μέρος της κοινωνίας με την οποία αλληλοεπιδρά, αφουγκραζόμενη διαρκώς τις ανάγκες της και αφήνοντας θετικό αποτύπωμα σε αυτήν και το περιβάλλον. Κύρια μέριμνα και της ALΟUMIL μιας εταιρείας με ηγετική θέση στον κλάδο του αλουμινίου και των εφαρμογών του, συνιστά η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, όπως αποκαλύπτει ο πρόεδρος της, Γεώργιος Μυλωνάς, συμπληρώνοντας ότι η εταιρεία «έχει ήδη αναπτύξει σύγχρονες και φιλικές προς το περιβάλλον παραγωγικές μεθόδους, εκσυγχρονίζοντας περαιτέρω την εταιρική της διακυβέρνηση και αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για δράσεις κοινωνικής υπευθυνότητας, που έχουν στο επίκεντρό τους τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων». Η παροχή βιώσιμων προϊόντων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και ο σχεδιασμός ενεργειών που θα

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

συμβάλλουν στην περαιτέρω μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος τίθενται στο επίκεντρο των ενεργειών, δηλώνει ο Ιωάννης Σιδέρης, σημειώνοντας την ιδιαίτερη βαρύτητα που δίνεται στην αποτελεσματική διαχείριση της επιχειρηματικής τους συνέχειας και στο χτίσιμο της εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών τους.

Τεχνολογικές λύσεις που διευκολύνουν την ενεργειακή ανάπτυξη Σε μια εποχή όπου η κλιματική αλλαγή αναδεικνύεται το επίκεντρο των παγκόσμιων διαβουλεύσεων, ο Αλέξανδρος Μπένος, Chief Financial Officer της Cenergy Holdings σημειώνει πως «η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί το μέσο για την αντιμετώπιση αυτής αλλά και την επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών άνθρακα και παράλληλα τη δημιουργία των συνθηκών εξέλιξης και ανάπτυξης, με τεχνολογικές λύσεις σε τομείς όπως: • Η Ηλεκτρική Ενέργεια, που αποτελεί βασικό μέρος του καθαρού ενεργειακού μέλλοντος με κύριο πυλώνα την παραγωγή μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. • Το Φυσικό αέριο, που συνιστά το καύσιμο μετάβασης το οποίο είναι απολύτως απαραίτητο συστατικό για την επιτυχή μετάβαση σε μία οικονομία κλιματικής ουδετερότητας ως το καθαρότερο ορυκτό καύσιμο. • Η Αιολική ενέργεια, που είναι από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες ενεργειακές τεχνολογίες, ιδιαίτερα στα υπεράκτια αιολικά πάρκα. • Το Υδρογόνο, που παίζει σημαντικό ρόλο στο μελλοντικό ενεργειακό μείγμα και στην πορεία προς την ενεργειακή μετάβαση, καθώς θεωρείται το πλέον καθαρό καύσιμο του μέλλοντος. • Η Δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS), που αποτρέπει την απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, που προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων ή βιομηχανικών διεργασιών». Ο Όμιλος Motor Oil θέτοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη στο κέντρο της νέας του στρατηγικής επενδύει σε νέες τεχνολογίες και πρακτικές, στοχεύοντας έτσι στη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας, στην ενεργειακή μετάβαση και σε ένα μέλλον μηδενικών ρύπων, αναφέρει στο ESG+ η Έλενα Αθουσάκη, Διευθύντρια ESG, Βιώσιμης ανάπτυξης και Κλιματικής αλλαγής στη Motor Oil ενώ ο Ιωάννης Σιδέρης, Chief Sustainability Officer μας λέει πως στον Όμιλο Πλαστικά Θράκης διαθέτουν Περιβαλλοντική Πολιτική, με ιδιαίτερη προσήλωση στην ανακύκλωση, στην υπεύθυνη διαχείριση των αποβλήτων, στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης αλλά και στη συνεχή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. «Έχοντας ενσωματώσει τις δυνατότητες της κυκλικής οικονομίας στην επιχειρηματική μας στρατηγική, αναπτύξαμε την πλατφόρμα IN THE LOOP, η οποία μέσω της δημιουργίας κλειστών και ελεγχόμενων συστημάτων ανακύκλωσης στοχεύει στην αξιοποίηση του χρησιμοποιημένου πλαστικού για τη δημιουργία νέων καινοτόμων προϊόντων» συμπληρώνει χαρακτηριστικά».

ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΈΝΟΣ

Ισχυρή η δέσμευσή μας να λειτουργούμε σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης «Η Cenergy Holdings έχει ισχυρή δέσμευση να λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και είναι σε θέση να λειτουργεί και να συμβάλει σε μια κυκλική οικονομία χαμηλού άνθρακα, εφαρμόζοντας ένα σύνολο πολιτικών σχετικά με ζητήματα ESG»

Ο Αλέξανδρος Μπένος είναι Chief Financial Officer της Cenergy Holdings

ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΒΑΣΙΛΑΚΗ Πάντα δίπλα στην κοινωνία και στα ενδιαφερόμενα μέλη της

«Η αυτονόητη, για όλους εμάς στην Πλαίσιο, δέσμευση προς την ελληνική κοινωνία, όσον αφορά στην υιοθέτηση των συγκεκριμένων δεικτών, έχει ξεκινήσει ήδη από το 2017 με τη δημοσιοποίηση του πρώτου Απολογισμού Βιώσιμης Ανάπτυξης του Oμίλου. Τηρούμε και θα συνεχίσουμε να τηρούμε διαχρονικά την υπόσχεση μας, να βρισκόμαστε πάντοτε δίπλα στην κοινωνία και σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές Εταιρικής Διακυβέρνησης και τις αρχές της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης» Η Κατερίνα Βασιλάκη είναι CFO & Board Member στην Πλαίσιο Computers

ΧΡΥΣΆΝΘΗ ΜΠΕΡΜΠΈΤΗ Πρώτοι εντάξαμε τα κριτήρια ESG στις χρηματοδοτήσεις μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων

«Η Τράπεζα Πειραιώς είναι η πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα που προχώρησε στην ένταξη κριτηρίων ESG στις χρηματοδοτήσεις της προς μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις. Ήταν η μόνη ελληνική τράπεζα που από κοινού με άλλες 29 τράπεζες από όλο τον κόσμο, συνδιαμόρφωσαν τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής στο πλαίσιο του ΟΗΕ, τις οποίες έχει υπογράψει και ενσωματώνει συστηματικά σε όλους τους τομείς δραστηριότητάς της» Η Χρυσάνθη Μπερμπέτη είναι Head of Group Planning, IR & ESG στην Τράπεζα Πειραιώς

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Η εξέλιξη του δείκτη ATHEX ESG και το μέλλον της βιώσιμης ανάπτυξης

FOCUS POINTS «Aπό το 2008 ο Όμιλος FOURLIS προσυπογράφει το Οικουμενικό Σύμφωνο του Ο.Η.Ε. (United Nations Global Compact) και δεσμεύεται να υιοθετεί, να υποστηρίζει και να προωθεί τις 10 Αρχές του μέσω της επιχειρηματικής του δραστηριότητας, ενώ στηρίζει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) μέσω των δράσεων και δραστηριοτήτων του» Λήδα Φουρλή, FOURLIS «Στη Motor Oil, η στρατηγική μας βρίσκεται σε πλήρη εναρμόνιση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και την Πράσινη Συμφωνία του Παρισιού, ενώ ταυτόχρονα ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις των διεθνών προτύπων και τη δημοσιοποίηση των επιδόσεών μας αναφορικά με Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και θέματα Διακυβέρνησης (ESG)» Ελένη Αθουσάκη, Motor Oil «Ως Εθνική Τράπεζα, η συμμετοχή μας στο Δείκτη ATHEX ESG, αναδεικνύει τις προσπάθειές μας για συνεχή βελτίωση στον τομέα των πρωτοβουλιών και δράσεων ESG καθώς και την προσαρμογή μας στο συνεχώς εξελισσόμενο κανονιστικό περιβάλλον, αναφορικά με τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών» Ιωάννα Σαπουντζή, Εθνική Τράπεζα «Στον Όμιλο Σαράντη, δίνουμε βαρύτητα σε ΕSG ζητήματα, βελτιστοποιώντας τη θέση μας στα σημαντικότερα θέματα που απασχολούν το επενδυτικό κοινό αλλά και τις κεφαλαιαγορές παγκοσμίως και αφήνοντας το θετικό μας επιχειρηματικό αποτύπωμα» Ελένη Παππά, Όμιλος Σαράντης

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ποια θα είναι όμως η εξέλιξη του δείκτη ATHEX ESG αλλά και γενικότερα των κριτήριων βιωσιμότητας; Αναμφισβήτητα, ο Covid-19 διαμόρφωσε καθοριστικά τον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη. Το 2020 αποτέλεσε χρονιά σταθμό για τη μετάβαση της παγκόσμιας αγοράς στη νέα εποχή, επιταχύνοντας πολλές εξελίξεις και επιφέροντας πολλές αλλαγές, επιβεβαιώνει η Έφη Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ του Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως «η πανδημία ανέδειξε καινούργιους κινδύνους αλλά και ευκαιρίες μέσα στην αγορά, που δίνουν το έναυσμα και οδηγούν τον δρόμο προς μια νέα, βιώσιμη οικονομία». Στο μέλλον θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι ο καινούργιος αυτός δείκτης θα έχει τη δυνατότητα να αντικαταστήσει τον υπάρχον γενικό δείκτη, καθώς αποτελεί μια μικτή προσέγγιση του free-float και των ESG κριτηρίων, προβλέπει ο Φάνης Μυλωνάς, Πρόεδρος & Διευθύνοντας Σύμβουλος Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ. Σχετικά με τον δείκτη ATHEX ESG, που μπορεί να συμπεριλάβει μέχρι και 60 εταιρείες, ο Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Νικόλαος Μυλωνάς υπογραμμίζει ότι «στην επικείμενη αναθεώρηση του με βάση τα δημοσιοποιημένα στοιχεία του 2020, αναμένεται να αυξηθεί ο αριθμός των εταιρειών που πληροί τα ελάχιστα κριτήρια ESG, καθώς οι εταιρείες έχουν ενεργοποιηθεί να δημοσιοποιήσουν τις σχετικές πληροφορίες που ούτως ή άλλως συλλέγουν και να επωφεληθούν από τη βελτίωση στην κατάταξη της βαθμολογίας». Ο πρόεδρος του Ομίλου ALOUMIL, Γεώργιος Μυλωνάς εύχεται ο νέος χρηματιστηριακός δείκτης ESG να κινητοποιήσει τον επιχειρηματικό κόσμο στη χώρα μας, ώστε να επαναπροσδιοριστεί η σχέση του σύγχρονου επιχειρείν με το περιβάλλον και το ανθρώπινο κεφάλαιο. «Αυτό είναι το διακύβευμα της εποχής μας και το απαιτεί τόσο η κοινωνία εν γένει όσο και το επενδυτικό κοινό» συμπληρώνει. Για όσους αναζητούν μακροπρόθεσμη προοπτική, ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα σε ένα συνεχώς πιο περίπλοκο και μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, οι δείκτες και τα κριτήρια ESG αποτελούν σημαντικό μέρος αυτής της διαδικασίας ποιοτικής πληροφόρησης και αξιολόγησης, παρατηρεί ο Αντώνης Μουντούρης και η Ελένη Παππά επισημαίνει πως για τον Όμιλο Σαράντη η υιοθέτηση των κριτηρίων ESG, που σηματοδοτεί την ενσωμάτωση μη-χρηματοοικονομικών παραγόντων στην επιχειρηματική στρατηγική και τη λήψη αποφάσεων, είναι μονόδρομος που καθορίζει την επιχειρηματική συμπεριφορά τους. O Πάκης Παπαδημητρίου Head of ESG Division της Eurobank πιστεύει πως το βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο θα κυριαρχήσει στο μέλλον, τονίζοντας ότι η Eurobank συμβάλλει, ως οφείλει, ενεργά σε αυτή την μετάβαση.

ΕΛΕΝΑ ΑΘΟΥΣΆΚΗ

Αναδεικνύουμε με διαφάνεια τα ουσιαστικά θέματα «Η συμμετοχή του Ομίλου Motor Oil στο Athex ESG Index ενισχύει ακόμα περισσότερο την προσπάθειά μας να αναδείξουμε με διαφάνεια τα ουσιαστικά θέματα, τις αξιόλογες επιδόσεις, καθώς και την ανθεκτικότητα του Όμιλου ως προς στη διαχείριση των ευκαιριών και ρίσκων που σχετίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη»

Η Έλενα Αθουσάκη είναι Διευθύντρια ESG, Βιώσιμης ανάπτυξης και Κλιματικής αλλαγής στη Motor Oil

ΙΩΆΝΝΑ ΣΑΠΟΥΝΤΖΉ

Οι δημοσιοποιήσεις μας καλύπτουν όλους τους βασικούς αλλά και προηγμένους δείκτες «Στον Όμιλο Εθνική Τράπεζα, οι δημοσιοποιήσεις μας, με βάση τον Οδηγό του ATHEX ESG, καλύπτουν όλους τους βασικούς αλλά και προηγμένους δείκτες, με ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία αναφορικά με τις επιδόσεις μας σε θέματα όπως η ισότητα των φύλων, η διαχείριση ενέργειας, το ανθρακικό μας αποτύπωμα, η ανάλυση ουσιαστικότητας (materiality analysis) και η ανταπόκρισή μας στις προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών, η εταιρική διακυβέρνηση, η ασφάλεια των δεδομένων (data security)» Η Ιωάννα Σαπουντζή είναι διευθύντρια Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης & Βιωσιμότητας της Τράπεζας και του Ομίλου «Εθνική Τράπεζα»

ΣΤΑΥΡΟΎΛΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΎΛΟΥ Συμμετέχουμε σε 6 διεθνείς δείκτες βιωσιμότητας μαζί με κορυφαίες εταιρείες στον κόσμο

«Το θετικό μας αντίκτυπο από την εφαρμογή των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης σε όλη τη δραστηριότητά μας επιβεβαιώνει η συμμετοχή μας σε 6 διεθνείς δείκτες βιωσιμότητας μαζί με κορυφαίες εταιρείες ανά τον κόσμο, όπως οι FTSE4Good, Vigeo-Eiris της Moody’s ESG Solutions, Bloomberg Gender Equality Index κ.λ.π, αλλά και στον εθνικό δείκτη Athens ESG Index» Η Σταυρούλα Αγγελοπούλου είναι Διευθύντρια Βιώσιμης Ανάπτυξης και Εταιρικής Υπευθυνότητας Ομίλου ΟΤΕ

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

BACK COVER STORY +

ΒΑΣΙΛΙΚΉ ΛΑΖΑΡΆΚΟΥ Πρόεδρος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Μέλος του Management Board της ESMA

Μονόδρομος η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG Η μετατροπή της Ένωσης σε μία οικονομία κλιματικά ουδέτερη, με μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 είναι βασικός στόχος όπως μας λέει η κυρία Λαζαράκου. Περιγράφει τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι εισηγμένες επιχειρήσεις προκειμένου να αποκτήσουν στρατηγική ESG, αλλά και το πώς οι επενδυτές μπορούν να αποφύγουν το greenwashing.

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Τoυ Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Υ Δ Η Μ Ο Σ Θ Ε Ν Ο Υ Σ

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα καίριας σημασίας θέμα που απασχολεί κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες. Πόσο δύσκολη είναι η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG; Θεωρείτε εφικτούς τους περιβαλλοντικούς, ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2050; Η κλιματική αλλαγή απασχολεί σήμερα κυβερνήσεις, πολίτες και επιχειρήσεις λόγω των σύνθετων κινδύνων που ενέχει και της ανάγκης για άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2019 έθεσε ως αναπτυξιακή στρατηγική ολόκληρης της Ευρώπης την μετάβαση σε μια καθαρή, κυκλική οικονομία τη γνωστή Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Στόχος είναι να μετατραπεί η Ένωση σε μία οικονομία κλιματικά ουδέτερη, με μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 και η οικονομική ανάπτυξη να αποσυνδεθεί ή να επιτυγχάνεται με κατανάλωση πόρων εντός βιώσιμων ορίων. Οι συγκεκριμένοι στόχοι έχουν μετουσιωθεί σε νομική δέσμευση με το Ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα, το οποίο έχει τεθεί σε ισχύ και προβλέπει τις διαδικασίες και τα μέσα για την επίτευξη των στόχων. Να επισημάνω στο σημείο αυτό ότι με βάση τα τελευταία στοιχεία για το κλίμα, η μέση θερμοκρασία της γης αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,7 βαθμούς έως το τέλος του αιώνα, το οποίο απέχει δραματικά από τον στόχο της Συμφωνίας των Παρισίων. Επομένως διαφαίνεται ότι οι στόχοι που έχουμε θέσει όχι μόνο είναι τουλάχιστον αναγκαίοι. Σε κάθε περίπτωση, η μετάβαση δεν θα είναι εύκολη, διότι συνεπάγεται κόστη και ενέχει κινδύνους, όπως κάθε μετάβαση. Τις προκλήσεις αυτές η ΕΕ στοχεύει να αντιμετωπίσει με τον επενδυτικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, το λεγόμενο επενδυτικό σχέδιο «Βιώσιμη Ευρώπη» (SEIP). Μάλιστα για το σκοπό αυτό, αναμένεται μία κινητοποίηση βιώσιμων επενδύσεων ύψους τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία. Το σχέδιο περιλαμβάνει και τον Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης, για την κινητοποίηση επενδύσεως ύψους τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ κατά την περίοδο 2021-2027 για τη στήριξη των εργαζομένων και των πολιτών στις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση. Η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG (Περιβάλλον – Κοινωνία- Διακυβέρνηση) είναι πλέον μονόδρομος, δεδομένης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των κεφαλαίων που θα διατεθούν για τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας και την στροφή σε οικονομικές δραστηριότητες που ενσωματώνουν την βιώσιμη ανάπτυξη.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς πώς υποστηρίζει τις εισηγμένες επιχειρήσεις ώστε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα; Έχει εντατικοποιηθεί από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αλλά και από άλλους φορείς όπως το ΧΑ η διαδικασία ενημέρωσης των συμμετεχόντων στην αγορά ως προς τα θέματα ESG. Η ΕΚ έχει δημιουργήσει μία εσωτερική ομάδα με έμπειρα στελέχη όπως η κα. Παπαοικονόμου, η κα Μπιτσάκου, ο κ. Γιαννόπουλος, η κα. Βώκου, ο κ. Παπαδημητρίου, η κα. Χωματά, οπου ασχολείται με τα θέματα αυτά και παρακολουθεί τις αντίστοιχες επιτροπές στην ESMA. Επίσης στην ιστοσελίδα της ΕΚ και σε ανακοινώσεις της παρέχεται σημαντική ενημέρωση προς τους συμμετέχοντες στην κεφαλαιαγορά. Τέλος οι ενημερώσεις που παρέχονται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο μέσω σεμιναρίων όσο και από τις ιστοσελίδες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αναλυτικές και επικαιροποιούνται συνεχώς.

Οι εισηγμένες εταιρίες πρέπει να ενσωματώσουν τα κριτήρια ESG στην στρατηγική τους άμεσα Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να κάνει μια εισηγμένη επιχείρηση για να αποκτήσει στρατηγική ESG; Οι εισηγμένες εταιρίες πρέπει να ενσωματώσουν τα κριτήρια ESG στην στρατηγική τους άμεσα. Οι εταιρίες θα πρέπει καταρχήν να διερευνήσουν ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι τους και να σχεδιάσουν έναν οδικό χάρτη (roadmap) μετασχηματισμού με όλες τις απαραίτητες ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβεί για να ενσωματώσει σταδιακά τα κριτήρια αυτά. Στο πλαίσιο αυτό οφείλουν να δημιουργήσουν και έναν μηχανισμό δημοσιοποίησης αναφορών γύρω από το ESG. Για την επίτευξη των ως άνω στόχων, μερικές ενδεικτικές ενέργειες είναι: • Διενέργεια αξιολόγησης σημαντικότητας (materiality assessment) για την αναγνώριση των κριτήριων ESG που είναι πιο σημαντικά για την συγκεκριμένη εταιρεία και τα οποία είναι σε ευθυγράμμιση με τις εταιρικές της στρατηγικές. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

BACK COVER STORY +

• Διενέργεια συγκριτικής αξιολόγησης σε σχέση με ανταγωνιστές ή και ομότιμη ομάδα (peer group) ώστε να διαπιστωθεί η ενσωμάτωση των κριτηρίων αυτών από το συγκεκριμένο τομέα δραστηριοποίησης. • Υιοθέτηση συστηματικής προσέγγισης για τον προσδιορισμό και ανάλυση των κινδύνων που σχετίζονται με τα κριτήρια ESG. • Προσδιορισμός Βασικών Δεικτών Απόδοσης (KPIs) και στόχων για τη μέτρηση και την αξιολόγηση των ESG επιδόσεων, με στόχο τη βελτίωση τους βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Πρόσφατα αναφέρετε πως από την 1η Ιανουαρίου του 2022 θα καταστεί υποχρεωτική η γνωστοποίηση πληροφοριών ESG για τις μεγάλες εισηγμένες. Ποια είναι τα επόμενα βήματα σε θεσμικό επίπεδο; Είναι σημαντικό να αναφερθούμε στο τι ισχύει σήμερα σε σχέση με τις γνωστοποιήσεις γενικότερα καθώς αυτοί οι κανόνες είναι που θα προσδιορίσουν το πλαίσιο πληροφόρησης που θα οφείλουν να παράσχουν οι εισηγμένες εταιρίες. Στο πλαίσιο λοιπόν της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη βιώσιμη χρηματοδότηση έχουν μέχρι σήμερα εκδοθεί τα ακόλουθα βασικά ευρωπαϊκά νομοθετήματα καθένα από τα οποία βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας: α) O Κανονισμός της Ταξινομίας (ΤΑΧΟNOMY Regulation), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 12.7.2020 αφορά κυρίως στο ποια οικονομική δραστηριότητα μπορεί να χαρακτηρίζεται ως περιβαλλοντικά βιώσιμη. Αναμένεται η σταδιακή εφαρμογή του, με πρώτο ορόσημο την 1.1.2022 για συγκεκριμένες γνωστοποιήσεις και την 1.1.2023 για άλλες. Συγχρόνως ολοκληρώνεται η επεξεργασία των κατ΄εξουσιοδότηση Ρυθμιστικών Τεχνικών Προτύπων. β) ο Κανονισμός περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (SFDR) που τέθηκε σε εφαρμογή στις 10.3.2021 και αφορά γνωστοποιήσεις αειφορίας για τις πολιτικές που εφαρμόζουν οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι και για τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα που διαθέτουν.

Κατά την επόμενη 10ετία αναμένεται μια κινητοποίηση βιώσιμων επενδύσεων 1 τρισ. ευρώ 32

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

γ) ο Κανονισμός στον τομέα αναφοράς για τους δείκτες του κλίματος (Climate Benchmarks Regu-lation), ο οποίος εφαρμόζεται από τον Απρίλιο του 2020. Επίσης, έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή προτάσεις Κανονισμών όπως η πρόταση Κανονισμού για Πρότυπο για τα ευρωπαϊκά πράσινα ομόλογα (ΕU Green Bond Standard) και Οδηγίας, όπως η πρόταση Οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (CSRD), η οποία αναμένεται να τροποποιήσει το υφιστάμενο πλαίσιο που ισχύει για την μη χρηματοοικονομική κατάσταση που δημοσιεύουν οι μεγάλες εταιρίες. Αναφορικά με τις εισηγμένες εταιρείες, θα ήθελα να σημειώσω ότι σήμερα οι μεγάλες μόνο εταιρίες (δηλαδή αυτές που κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού τους υπερβαίνουν το μέσο αριθμό 500 εργαζομένων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους) έχουν υποχρέωση να περιλαμβάνουν στην έκθεση διαχείρισης μία μη χρηματοοικονομική κατάσταση με ειδικότερες πληροφορίες για θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης. Αυτό πρόκειται να διαφοροποιηθεί με την προαναφερόμενη πρόταση Οδηγίας που προβλέπει ότι η υποχρέωση για την έκθεση αυτή θα επεκταθεί σε όλες τις εισηγμένες εταιρίες εκτός από τις μικροεπιχειρήσεις (micro-entities). Η πρόταση αυτή αναμένεται να υιοθετηθεί από τα ευρωπαϊκά όργανα εντός του 2022 όπως και η σύνταξη των σχεδίων προτύπων αναφοράς βιωσιμότητας. Κατά συνέπεια, οι απαιτήσεις γνωστοποίησης της CSRD θα ισχύουν από τον Ιανουάριο του 2023 για όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις. Πώς μπορούν να προστατευτούν οι επενδυτές και οι καταναλωτές από το greenwashing; Ποια είναι τα σημάδια που προδίδουν τέτοιες πρακτικές; Να επισημάνουμε ότι ένας από τους στόχους της ΕΕ ήταν η προστασία των καταναλωτών/ επενδυτών από το greenwashing και για το λόγο αυτό τόσο στον Κανονισμό SFDR όσο και στον Κανονισμό για την Ταξινομία (TR) έχει ορίσει την έννοια του greenwashing και εφαρμόζει κανόνες για την καταπολέμησή του. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω του προσδιορισμού με επιστημονικά κριτήρια των επιστημονικών δραστηριοτήτων που θεωρούνται περιβαλλοντικά βιώσιμες (TR), και της θέσπισης συγχρόνως εναρμονισμένων κανόνων γνωστοποιήσεων που αφορούν στην πληροφόρηση που παρέχεται στους καταναλωτές/επενδυτές για τα χαρακτηριστικά των χρηματοπιστωτικών προϊόντων, ως προς τα esg στοιχεία τους (SFDR). Ειδικότερα ο Κανονισμός SFDR θεσπίζει γνωστοποιήσεις για τα “Dark green products” (SFDR αειφόρες επενδύσεις ή TR περιβαλλοντικά βιώσιμες επενδύσεις) και τα“Light green products” δηλ. τα προϊόντα που προωθούν περιβαλλοντικά ή/και κοινωνικά χαρακτη-

ριστικά, λαμβάνοντας υπόψη τις αρνητικές εξωτερικές συνέπειες των επενδύσεων στο περιβάλλον ή στην κοινωνία (externalities). Ως εκ τούτου ήδη από 10-3-2021 οι διαχειριστές κεφαλαίων οφείλουν να γνωστοποιούν για τα dark green & light green products που διαθέτουν, τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί ή επιτυγχάνεται το δηλωμένο επίπεδο βιωσιμότητάς τους ή η φιλοδοξία βιωσιμότητας, στα προσυμβατικά έγγραφα των προϊόντων αυτών και στους ιστοτόπους τους. Ως προς τις περιβαλλοντικά βιώσιμες επενδύσεις, οι σχετικές πληροφορίες θα γνωστοποιούνται από την 1.1.2022 ή 1.1.2023 ανάλογα με την περίπτωση. Επομένως, οι επενδυτές λαμβάνοντας υπόψη την προβλεπόμενη πληροφόρηση, όπως τα περιουσιακά στοιχεία στα οποία τοποθετείται το προϊόν που θέλουν να επενδύσουν, την επενδυτική στρατηγική που ακολουθείται, τον τρόπο με τον οποίο εντάσσονται σε αυτήν esg κριτήρια (πχ δείκτες βιωσιμότητας), το πόσο δεσμευτικά είναι για τον διαχειριστή του χαρτοφυλακίου, δύνανται να διαμορφώσουν ακριβή εικόνα, αποφεύγοντας τα προϊόντα με ψευδοοικολογική ταυτότητα (greenwashing). Σε τι βαθμό έχει αρχίσει να αλλάζει η επενδυτική κουλτούρα στη χώρα μας; Οι επενδυτές λαμβάνουν υπόψιν τους την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη στρατηγική των εταιρειών; Οι εισηγμένες εταιρίες κατανοούν τη σημασία των παραπάνω κριτηρίων λόγω του μεγάλου ενδιαφέρο-

ντος που εκδηλώνεται το τελευταίο χρονικό διάστημα από τους επενδυτές ως προς το ESG και ιδιαίτερα από τους ξένους θεσμικούς. Είναι κρίσιμη επομένως η προσπάθεια ενσωμάτωσης των κριτηρίων αυτών στη στρατηγική των εισηγμένων ώστε να παραμείνουν ελκυστικές και ανταγωνιστικές στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή. Στην Ελλάδα έχουμε χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πως θα ενταχθούν αυτές οι επιχειρήσεις στο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης; Οι κανονιστικές απαιτήσεις για τις εισηγμένες ΜΜΕ (Μικρομεσαίες επιχειρήσεις), σε σχέση με τα θέματα ESG θα ισχύσουν σε ένα μεταγενέστερο στάδιο σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Τα πρότυπα βιωσιμότητας θα είναι απλούστερα και συγκεκριμένα, με βάση το σχέδιο Οδηγίας CSRD προβλέπεται ότι οι απαιτήσεις για γνωστοποίηση έκθεσης βιωσιμότητας θα ισχύουν τρία χρόνια μετά την εφαρμογή τους στις μεγάλες εταιρείες, δηλαδή από το οικονομικό έτος 2026, δεδομένης της οικονομικής δυσκολίας που αντιμετωπίζουν ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19. Θεωρώ όμως ότι είναι πολύ πιθανό να τεθεί και νωρίτερα από πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα ως προϋπόθεση για τη χρηματοδότησή τους η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη στρατηγική τους. Γιατί στο τέλος της ημέρας, η ενσωμάτωση αυτή δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία απάντηση στην απαίτηση των καταναλωτών για περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνες εταιρίες. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Μόνο με την πραγματική υιοθέτηση των ESG υπάρχει «ενεργειακή» μετάβαση Η μετάβαση σε δράσεις ESG συνιστά μια ασπίδα προστασίας από κρίσεις σαν τη σημερινή Αν θέλαμε να εντοπίσουμε έναν τομέα της οικονομίας που βρίσκεται αναμφίβολα στο επίκεντρο της προσοχής για τις μεγάλες αλλαγές που συντελούνται, αυτός θα ήταν σίγουρα ο κλάδος της Ενέργειας. Όχι μόνο για τις εύλογες ανησυχίες που έχει προκαλέσει η αύξηση του ενεργειακού κόστους τελευταία αλλά και για τις τεράστιες επενδύσεις στο πλαίσιο του μετασχηματισμού του, με στόχο – μεταξύ άλλων – τη παροχή πιο φιλικών μορφών ενέργειας προς το περιβάλλον. Τoυ Β Ά Ι Ο Υ Κ Ρ Ό Κ Ο Υ

ι κατευθυντήριες γραμμές, οι κοινοτικοί και κατ’ επέκταση εθνικοί στόχοι με γνώμονα την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τελικό σκοπό την επίτευξη μιας αειφόρου ανάπτυξης είναι σύνθετοι και συνάμα φιλόδοξοι, όπως εκτιμούν οι ειδικοί. Ενδεικτικά στην Ελλάδα, ο νέος κλιματικός νόμος – που είναι υπό διαβούλευση - θα θέσει ποσοτικούς στόχους για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990, κατά 80% το 2040, με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050, που προβλέπεται και από την κοινοτική νομοθεσία. Επιμέρους αλλά βασικές ρυθμίσεις σε σημαντικούς τομείς έρχονται να αναδιαμορφώσουν το τοπίο: Για παράδειγμα, ως το 2030 η χώρα καλείται να αυξήσει το μερίδιο ΑΠΕ στο 70% όσον αφορά τη τελική κατανάλωση. Παράλληλα, οι ρυπογόνες επιχειρήσεις υποχρεούνται να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022. Όλες οι επιχειρήσεις με περισσότερους από 500 εργαζόμενους θα δημοσιεύουν κάθε χρόνο εκθέσεις με το ανθρακικό τους αποτύπωμα. Την ίδια ώρα, μόλις σε 2 χρόνια από τώρα (2023) θα απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκές διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου. Από το 2025, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και από το 2030 απαγορεύεται σε όλα τα κτίρια η χρήση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Στο τομέα των μεταφορών, από το 2030 θα επιτρέπεται η πώληση μόνο οχημάτων μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκη-

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

πίου, ενώ ως το 2030 θα απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Αυτό σημαίνει ότι τα νησιά που δεν συνδέονται με καλώδιο θα πρέπει να στραφούν σε λύσεις όπως αυτές που εφαρμόζονται αλλού (Χάλκη, Τήλο κλπ), με ανανεώσιμες πηγές, αποθήκευση ενέργειας, συστήματα διαχείρισης της ενέργειας κ.ά Αυτά είναι λίγα μόνο από τα πολλά νέα που κομίζει η νέα «κανονικότητα» στο τομέα της Ενέργειας, δημιουργώντας ένα πολυσύνθετο παζλ για όλους: παραγωγούς και προμηθευτές ενέργειας, επιχειρήσεις με υψηλή κατανάλωση ενέργειας και απλούς πολίτες στο τρόπο που παράγουν και καταναλώνουν. Στο πλαίσιο αυτό, το περιοδικό «ESG+» αναδεικνύει απόψεις ειδικών, ακαδημαϊκών και παραγόντων της αγοράς, οι οποίοι παραθέτουν πτυχές από τη δική τους οπτική, αναφορικά με την εν εξελίξει αυτή μετάβαση, υπό το πρίσμα των δεικτών ESG.

Ως το 2030 η χώρα καλείται να αυξήσει το μερίδιο ΑΠΕ στο 70% όσον αφορά τη τελική κατανάλωση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT+

ΧΑΡΗΣ ΔΟΥΚΑΣ Αν. Καθηγητής Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής του ΕΜΠ Κανένα «κομμάτι του παζλ» δεν είναι σημαντικότερο από το άλλο Η περιβαλλοντική διάσταση (διάσταση “E” του ESG) δεν πρέπει να επισκιάζει τις άλλες δύο, όσον αφορά στην ενεργειακή μετάβαση. Όπως εξηγεί ο κ. Χάρης Δούκας «μία αποτυχημένη διαχείριση των κοινωνικών επιπτώσεων (διάσταση “S”) της πράσινης μετάβασης δεν θα οδηγήσει μόνο σε αδρανή περιουσιακά στοιχεία και υποδομές (stranded assets). Θα οδηγήσει σε σημαντικές κοινωνικές ανισότητες, με κοινότητες και ανθρώπους να «αδρανοποιούνται» (stranded communities and people). Έναν τέτοιο κίνδυνο ζούμε σήμερα με την αύξηση του ενεργειακού κόστους, που επιτείνει το πρόβλημα της ενεργειακής ένδειας για μία μεγάλη μερίδα πολιτών». Συμπληρώνει επίσης πως «σε ό,τι αφορά τη διάσταση “G”, αν τα κριτήρια ESG δεν βασίζονται σε ανοιχτά συστήματα και εργαλεία διακυβέρνησης, υποστηριζόμενα από ανοικτές επιστημονικές μεθοδολογίες που να «πιστοποιούν» τους ESG «ισχυρισμούς» εταιρειών ή διαχειριστών κεφαλαίων, τότε δεν θα προάγουν βιώσιμες πρακτικές αλλά θα οδηγούν σε πράσινη εξαπάτηση (green washing)».

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ General Manager, ResNovae LP Investment & Business Consultants Απαιτούνται ακόμη αρκετά βήματα – «κλειδί» η καινοτομία Η ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων σε θέματα ESG συνεχώς εντείνεται, δεδομένης της αυξανόμενης ανησυχίας για την κλιματική κρίση και της επικείμενης υποχρεωτικότητας στη δημοσιοποίηση πληροφοριών ESG, σύμφωνα με τον κ. Νικόλα Κακογιάννη, General Manager, ResNovae LP - Investment & Business Consultants. Εντούτοις, η ανάληψη δράσης σχετικά με την αξιολόγηση σε θέματα ESG και την υιοθέτηση μέτρων για την μετάβαση προς την βιωσιμότητα είναι περιορισμένη, με την αγορά να βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Οι εισηγμένες εταιρείες εμφανίζουν καλύτερη εικόνα λόγω της υποχρέωσης να συμμορφώνονται στις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις (Taxonomy, CSRD, NFRD), ενώ στον αντίποδα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τον αδύναμο κρίκο της κατάστασης. Αυτό το γεγονός έγκειται αφενός στην έλλειψη σωστής ενημέρωσης για την αξιολόγηση της απόδοσης ESG και αφετέρου στον μεγάλο και ασαφή όγκο πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο αναφοράς και παρακολούθησης ESG και το κόστος που συνδέεται με την μετάβαση σε ένα αειφόρο μοντέλο δράσης. Ωστόσο, προβάλλει επιτακτική η ανάγκη για τις εταιρείες να προχωρήσουν πέρα από τη απλή συμμόρφωση στις κανονιστικές διατάξεις, στον ESG μετασχηματισμό ο οποίος να βασίζεται στην καινοτομία. Έτσι οι εταιρείες θα εξασφαλίσουν την ανθεκτικότητα τους στις αλλαγές και θα μπορέσουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ροές πράσινων κεφαλαίων.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Διευθύνων Σύμβουλος ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Α.Ε. Η ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών για τα μεγάλα έργα ΑΔΜΗΕ

ΧΑΡΑ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ Chemical Engineer, PhD, MSc, Dipl. Eng. Σύγχρονα εργαλεία αξιολόγησης ενεργειακών επενδύσεων και ESG δείκτες Από τη πλευρά της η κα Χαρά Καρακώστα, Chemical Engineer, PhD, MSc, Dipl. Eng, αναδεικνύει το γεγονός πως «στην προώθηση των επενδύσεων προς αυτή την κατεύθυνση οδηγεί και η έκρηξη των τιμών φυσικού αερίου που βιώνει τον τελευταίο καιρό η Ευρώπη, η οποία συμπαρασύρει σε πολύ υψηλά επίπεδα και τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, η μεγάλη αύξηση των τιμών των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα έχει σαν μονόδρομο την επιλογή για γρήγορη αποανθρακοποίηση. Έτσι λοιπόν, η μετάβαση σε δράσεις ESG συνιστά μια ασπίδα προστασίας από κρίσεις σαν αυτή που βιώνουμε σήμερα». Κρίνεται, λοιπόν αναγκαία η ύπαρξη εργαλείων τα οποία θα διευκολύνουν τις επιχειρήσεις στον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση επενδύσεων σύμφωνων με τις αρχές ESG, με το λιγότερο δυνατό κόστος. Η κυρία Καρακώστα περιγράφει την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Triple-A, η οποία αξιολογεί ενεργειακές επενδύσεις ενσωματώνοντας τις αρχές ESG σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων του κτιριακού, της βιομηχανίας και των μεταφορών. Τα εργαλεία αυτά θέτουν ως προτεραιότητα την αναγνώριση και ανάδειξη των πιο αποδοτικών έργων, με απώτερο σκοπό την λήψη της απαιτούμενης χρηματοδότησης για την υλοποίησή τους.

«Δεν θα υπερβάλλαμε εάν λέγαμε ότι μέσα στα προσεχή δέκα χρόνια ο Όμιλος ΑΔΜΗΕ πρόκειται να υλοποιήσει το μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα στον τομέα της ενέργειας στην χώρα και ένα από τα μεγαλύτερα στην Νοτιοανατολική Ευρώπη», δηλώνει από τη πλευρά του ο Γιάννης Καράμπελας, Διευθύνων Σύμβουλος, ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Α.Ε. Έτσι, μέχρι το 2029 αναμένεται να ολοκληρωθούν οι διασυνδέσεις της νησιωτικής χώρας με το κεντρικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με εμβληματικό το έργο της διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική, το οποίο λειτουργεί ήδη, διασφαλίζοντας αφενός την ενεργειακή επάρκεια του νησιού και αφετέρου την εξοικονόμηση από τις ΥΚΩ 1 εκατ. ευρώ ημερησίως. Σημαντικά έργα επίσης είναι και η σύνδεση με το σύστημα των πολυάριθμων επενδύσεων ΑΠΕ, περιλαμβανομένων και των Αιολικών πάρκων και η ολοκλήρωση ή/ και αναβάθμιση των διεθνών διασυνδέσεων με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής μας.Τα έργα αυτά εξασφαλίζουν την ενεργειακή τροφοδοσία ολόκληρης της χώρας, με ταυτόχρονη μείωση των ρύπων που παράγονται από τη λειτουργία των πετρελαϊκών σταθμών παραγωγής στα νησιά. Στρατηγικής σημασίας είναι το 10ετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ το οποίο συμβάλει, μεταξύ άλλων, στη μετατροπή της Ελλάδος σε ενεργειακό κόμβο ΝΑ Ευρώπης και Μεσογείου.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ Deputy Country Manager, EDPR Greece Εντελώς «πράσινη» η EDPR ως το τέλος του 2030 Εντελώς απαλλαγμένη από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ως το 2025 και εντελώς «πράσινη» ως το 2030 θέλει να είναι η EDPR, όπως σχολιάζει ο κ. Αλέξανδρος Παρασκευόπουλος, Deputy Country Manager, EDPR Greece Η εταιρεία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, με ηγετική θέση στην Ιβηρική επεκτείνει ολοένα και περισσότερο το χαρτοφυλάκιό της και εισάγει νέες ΑΠΕ σε χώρες ανά τον κόσμο. Παράλληλα προωθεί μια εταιρική κουλτούρα υπευθυνότητας και ορθολογικής χρήσης των πόρων, καθώς και την ανάκτηση των αποβλήτων αντί της διάθεσης αυτών μέσω της ανακύκλωσης και άλλων μέσων. Υπογραμμίζει δε τον παράγοντα «ποικιλομορφία» ως στοιχείο ενεργοποίησης και διαφοροποίησης της καινοτομίας. «Η δέσμευσή μας για ίσες επαγγελματικές ευκαιρίες έχει αναγνωριστεί από το Bloomberg Gender-Equality Index», τονίζει. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως ο όμιλος είναι εισηγμένος στον δείκτη αειφορίας Dow Jones Sustainability Index για 13 συνεχή έτη.

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Επικεφαλής Επικοινωνίας Ευρώπης Εnel Green Power Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση... χωρίς αποκλεισμούς O πρώτος όμιλος που εξέδωσε ομόλογο γενικού σκοπού, άμεσα συνδεδεμένο με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του Ο.Η.Ε ήταν ο Όμιλος Enel. «Έχουμε καθορίσει συγκεκριμένες στρατηγικές δεσμεύσεις και στόχους που σχετίζονται με τα ESG κριτήρια, όπως για παράδειγμα πολιτικές για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την εισαγωγή δεικτών βιωσιμότητας στην επιλογή των προμηθευτών μας», υπογραμμίζει από τη πλευρά του ο κ. Γιάννης Παπαδημητρίου, Επικεφαλής Επικοινωνίας Ευρώπης Enel Green Power H Enel Green Power στην Ελλάδα έχει παρουσία από το 2008 και σήμερα διαθέτει συνολική εγκατεστημένη ισχύ 482 MW, η οποία προέρχεται από 59 έργα ΑΠΕ που βρίσκονται σε 24 νομούς. Το πιο εμβληματικό έργο είναι ο Καφηρέας, μια συστοιχία 7 αιολικών πάρκων στη Νότια Εύβοια με συνολική ισχύ 154 MW, η οποία είναι και η μεγαλύτερη της χώρας. Σήμερα, αναπτύσσει ένα χαρτοφυλάκιο 1.5 GW, σε περιοχές όπως η Δυτική Μακεδονία και η Θεσσαλία, το οποίο περιλαμβάνει αιολικά, φωτοβολταϊκά και έργα ΑΠΕ σε συνδυασμό με μπαταρίες, όπως επίσης και αυτόνομες μπαταρίες (standalone). «Για να εξασφαλίσουμε μια πετυχημένη και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς, βρισκόμαστε σε συνεχή διάλογο με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και φυσικά με τις τοπικές κοινωνίες, για να εντοπίζουμε ευκαιρίες συνεργασίας και να καθορίζουμε από κοινού αποτελεσματικά μέτρα που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους», τονίζει ο κ. Παπαδημητρίου, σχολιάζοντας και τον εν εξελίξει δημόσιο διάλογο για τα αιολικά πάρκα.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ Sales Account Executive/Country Sustainability Leader Schneider Electric Ψηφιακές τεχνολογίες στο «ταξίδι» του ενεργειακού μετασχηματισμού «Η μακροχρόνια πεποίθησή μας είναι ότι η βιωσιμότητα δεν μπορεί να είναι μια μονοσήμαντη χρονικά δέσμευση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Schneider Electric ενισχύει τους στόχους της για το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση κάθε τρία χρόνια», σημειώνει ο κ. Θανάσης Παπαθανασόπουλος, Sales Account Executive/Country Sustainability Leader της Schneider Electric. Στους βραχυπρόθεσμους στόχους είναι το 80% των πωλήσεων να προέρχονται από «πράσινες υπηρεσίες», και η στήριξη συνεργατών στην εφοδιαστική αλυσίδα ώστε να μειώσουν το αποτύπωμα CO2 κατά 50%. «Δεσμευόμαστε να επεκτείνουμε την πρόσβαση στην πράσινη ηλεκτρική ενέργεια σε 50 εκατομμύρια ανθρώπους και να εκπαιδεύσουμε 1 εκατομμύριο μη προνομιούχους ανθρώπους στη διαχείριση της ενέργειας», τονίζει. Περιγράφοντας τις λύσεις της Schneider Electric: «Μέσω της ανοιχτής, διαλειτουργικής αρχιτεκτονικής μας, το EcoStruxure, ενοποιούμε τα συστήματα της ενέργειας και του αυτοματισμού, προσφέροντας καινοτομία σε κάθε επίπεδο. Όλες οι λύσεις μας είναι ανοιχτές (software and hardware agnostic) και επεκτάσιμες. Προσφέρουμε την ενσωμάτωση εξοπλισμού, λογισμικού και υπηρεσιών με κυβερνοασφάλεια από άκρο-σε-άκρο, τόσο σε επίπεδο Cloud όσο και τοπικά στις εγκαταστάσεις του χρήστη», σημειώνει. «Προσφέρουμε το σύνολο της ψηφιακής λύσης για τη διασύνδεση των ΑΠΕ με το Δίκτυο και με τις Ενεργειακές Αγορές, είτε πρόκειται για λύσεις καθαρά παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας είτε για λύσεις που εμπεριέχουν και διαχείριση φορτίων» προσθέτει.

Proxima Nova Bold, Regular

Digital Τ Ο 2 0 2 2 Finance ΜΠΕΙΤΕ T E C H N O L O G Y

I N N O V AT I O N

I N

F I N A N C I A L

S E R V I C E S

ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ OUTLINE

Το νέο περιοδικό της BOUSSIAS φέρνει στο προσκήνιο τη σχέση της τεχνολογίας με τον Χρηματοοικονομικό και Πιστωτικό τομέα. Μέσα από την πλατφόρμα του Digital Finance, οι επαγγελματίες του κλάδου διαμορφώνουν άποψη για το μέλλον. Αναλύσεις των πλέον επιδραστικών τάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις με opinion leaders, θεσμικές τοποθετήσεις, παρουσιάσεις μοναδικών projects και key players, συνθέτουν τον κόσμο του Digital Finance.

Γίνετε συνδρομητής: www.digital-finance.gr Υπεύθυνη συνδρομών: Αμαλία Ψιλούδη Τ: 210-6617777 (Εσωτ. 231) E: apsiloudi@boussias.com

INTERVIEW +

ΑΛΕΞΆΝΔΡΑ ΣΔΟΎΚΟΥ ΓΕΝΙΚΉ ΓΡΑΜΜΑΤΈΩΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ & ΟΡΥΚΤΏΝ ΠΡΏΤΩΝ ΥΛΏΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΊΟΥ ΠΕΡΙΒΆ Λ ΛΟΝΤΟΣ Κ ΑΙ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ

Στο μέλλον που σχεδιάζουμε η ενέργεια είναι καθαρή, φθηνή και άφθονη Η Γενική Γραμματέως Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, αποκαλύπτει τη στρατηγική που θα οδηγήσει την Ελλάδα στην εκπλήρωση των φιλόδοξων ενεργειακών και κλιματικών της στόχων.

Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ί Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Ύ ΡΑ

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Από τη θέση της Γενικής Γραμματέως Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα λέγατε πως το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα προχωρά ικανοποιητικά σε ό,τι αφορά τους στόχους του 2030 για τις ΑΠΕ, την ηλεκτροκίνηση και την ενεργειακή αποδοτικότητα; Το ΕΣΕΚ είναι ο οδικός χάρτης της χώρας μας για την ενεργειακή της μετάβαση μέσω της δραστικής μείωσης των αερίων ρύπων του θερμοκηπίου αλλά και της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι ένα στρατηγικό σχέδιο με απώτερο στόχο να αναδείξει τελικά τη χώρα μας ως ένα από τα Κράτη Μέλη που θα έχει υιοθετήσει φιλόδοξους κλιματικούς και ενεργειακούς στόχους, μέσα από ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πρόγραμμα μέτρων και πολιτικών, τοποθετώντας μας στο επίκεντρο των εξελίξεων της Ενεργειακής Ένωσης τόσο για το 2030, όσο και μακροπρόθεσμα για το έτος 2050.

Έχοντας συμπληρώσει ήδη δύο χρόνια από την υιοθέτησή του, μπορώ να σας πω ότι όχι απλά βαδίζουμε ικανοποιητικά σε ό,τι αφορά στους στόχους που έχουμε θέσει, αλλά υπερβαίνουμε τις προβλέψεις μας, ακόμα και αυτές που φάνταζαν φιλόδοξες και ίσως λίγο ουτοπικές. Για παράδειγμα, στην ηλεκτροκίνηση είχαμε θέσει ως στόχο για το 2020 την ταξινόμηση 1.151 αυτοκινήτων, ενώ τελικά ταξινομήθηκαν 2.135. Αντίστοιχα για το 2021 ο στόχος μας ήταν τα 3.450 αυτοκίνητα και μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου είχαν ταξινομηθεί 4.800, με ποσοστό διείσδυσης 5,9%. Για να μπορεί κανείς να συγκρίνει τους αριθμούς μπορώ να αναφέρω ότι την πενταετία 2015-2019 στην χώρα μας κυκλοφόρησαν περίπου 700 ηλεκτρικά αυτοκίνητα! Η ίδια εικόνα σε μικρότερο βαθμό υπάρχει και στις ΑΠΕ και στην ενεργειακή απόδοση, τομείς που επίσης προχωρούν βάσει ΕΣΕΚ - και ακόμα καλύτερα. Την τελευταία διετία, έχει εκδηλωθεί τεράστιο ενδιαφέρον για νέες επενδύσεις σε ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες ΑΠΕ, το οποίο θα αξιολογήσουμε ώστε να προχωρήσουν οι καλύτερες και πιο ώριμες προτάσεις. Αντίστοιχα στον τομέα της Ενεργειακής Απόδοσης, ως θετικότατο παράδειγμα θα αναφέρω το Εξοικονομώ για τις κατοικίες, το οποίο είναι το μεγαλύτερο, δημοφιλέστερο και πλέον ελκυστικό πρόγραμμα στην Ενέργεια, που αποτελεί βασικότατο πυλώνα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στον κτιριακό τομέα. Ένας από τους στόχους της χώρας είναι 1 στα 3 αυτοκίνητα να καταστεί ηλεκτροκίνητο το 2030. Το παραπάνω συνιστά, κατά τη γνώμη σας, ένα εφικτό σενάριο και ποια κίνητρα υπάρχουν για εγκατάσταση σημείων φόρτισης στις εταιρείες που επιθυμούν να επενδύσουν, αλλά και στον ιδιώτη που επιδιώκει να υιοθετήσει την παραπάνω τεχνολογία; Έχετε σχέδια για δημιουργία δικτύου σταθμών φόρτισης στις εθνικές οδούς; Αρχικά να σας πω ότι ο στόχος ένα προς τρία που έχουμε θέσει είναι μια επίδοση

σίγουρα φιλόδοξη για την Ελλάδα. Από την άλλη όμως, τον θεωρώ εφικτό και ρεαλιστικό, καθώς αφενός μεν υπάρχουν τα κίνητρα που μειώνουν το κόστος κτήσης, αλλά και χρήσης ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου, αφετέρου όσο η τεχνολογία εξελίσσεται και βελτιώνεται, τόσο θα μειώνεται το κόστος αγοράς και ταυτόχρονα θα διευρύνεται η γκάμα των διαθέσιμων μοντέλων. Όσον αφορά στην εγκατάσταση των σημείων φόρτισης, ήδη μέσω του Κινούμαι Ηλεκτρικά επιδοτούμε την αγορά των έξυπνων οικιακών φορτιστών για τα φυσικά πρόσωπα, ενώ πολύ σύντομα αυτό θα καταστεί εφικτό και για τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, όπως ίσως θα γνωρίζετε, εκπονούνται ήδη από το σύνολο των δήμων της χώρας Σχέδια Φόρ-

σιμα σημεία φόρτισης, έναντι των μόλις 70-80 στο τέλος του 2019. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι εκπομπές των ρύπων που προέρχονται από τις μεταφορές ευθύνονται περίπου για 400.000 πρόωρους θανάτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ποιες υποδομές απαιτούνται για να απαγορευτεί στο κέντρο της Αθήνας η κυκλοφορία οχημάτων που εκπέμπουν πάνω από 50grCO2/km και πόσο εύκολο είναι να συμβεί αυτό άμεσα; Η προσβασιμότητα των κέντρων των μεγάλων πόλεων είναι ένα θέμα που απασχολεί όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Σχετικά με την Αθήνα, θα έλεγα ότι η εφαρμογή του πράσινου δακτυλίου είναι μια πρώτη προσέγγιση από την οποία

Το φιλόδοξο σχέδιο Gr-eco Islands θα προσδώσει επιπλέον αναγνωρισιμότητα στα ελληνικά νησιά τισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ) μέσω των οποίων θα χωροθετηθούν από κάθε Δήμο δημόσια προσβάσιμα σημεία φόρτισης. Μάλιστα έχουμε προβλέψει σχετική χρηματοδότηση μέσω του Πράσινου Ταμείου για την εκπόνηση των ΣΦΗΟ, την οποία και αξιοποίησε το 95% των Δήμων. Δεν μένουμε όμως σε αυτά τα εργαλεία, εισάγουμε ένα ακόμα. Το πρόγραμμα Φορτίζω Παντού το οποίο θα ενεργοποιήσουμε το 2022 και θα προβλέπει την επιδότηση όλων όσοι επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη φόρτιση εγκαθιστώντας δημόσια προσβάσιμα σημεία. Είναι, εκτός από ουσιαστική στήριξη, και μια επιβράβευση προς την ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία έχει ήδη αναπτυχθεί και επενδύει, με αποτέλεσμα σήμερα η χώρα μας να διαθέτει περίπου 1.000 δημόσια προσβά-

θα μπορέσουμε να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για το πώς θα καταστεί δυνατό να αποσυμφορήσουμε το κέντρο της πόλης από τα ρυπογόνα οχήματα. Θα χρειαστεί ωστόσο και χρόνος και ένας πολύ στοχευμένος στρατηγικός σχεδιασμός από το σύνολο των αρμόδιων φορέων και φυσικά της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό που θα μπορούσα να σημειώσω σήμερα είναι ότι η κοινή προσπάθεια των φορέων στοχεύει τόσο στη δημιουργία νέων υποδομών, όπως για παράδειγμα ποδηλατόδρομων, όσο και στη βέλτιστη αξιοποίηση των υφιστάμενων και αναφέρομαι στο μετρό, στα λεωφορεία που, όπως γνωρίζετε ήδη, προωθούνται τα ηλεκτρικά οχήματα μέσω του Υπουργείου Μεταφορών, στην τήρηση των λεωφορειολωρίδων, καθώς και στους χώρους στάθμευσης.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

INTERVIEW +

H βιώσιμη κινητικότητα Θα μπορούσε να καθιερώσει τον τουρισμό μας ως έναν προορισμό χαμηλών ρύπων, προσφέροντάς του επιπλέον ευκαιρίες ανάπτυξης. Ποιες δράσεις συμβάλλουν ώστε τα νησιά μας να προωθήσουν την ηλεκτροκίνηση; Τα ελληνικά νησιά είναι ένας ιδανικός προορισμός για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Γνωρίζετε τόσο για την πρωτοβουλία της Αστυπάλαιας, ένα εμβληματικό πιλοτικό έργο που ήδη εξελίσσεται, όσο και για την ενεργειακή μετάβαση της Χάλκης στις μηδενικές εκπομπές αερίων, μια πρωτοβουλία που πολύ πρόσφατα εγκαινίασε ο Πρωθυπουργός. Κοινό στοιχείο των δυο δράσεων είναι η άριστη συνεργασία του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης . Αυτό ακριβώς κάναμε, κάνουμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε στο ΥΠΕΝ, με την πρωτοβουλία Gr-eco Islands, μέσω της οποίας στοχεύουμε να χρηματοδοτήσουμε δράσεις για τη μετάβαση των νησιών μας στην ενεργειακή ουδετερότητα. Εκτιμώ δε πως αυτό το φιλόδοξο σχέδιο θα προσδώσει επιπλέον αναγνωρισιμότητα στα, ήδη προβεβλημένα ως τουριστικός προορισμός, ελληνικά νησιά, ενώ θα δημιουργήσει συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης και αύξησης της απασχόλησης. Στο πλαίσιο αυτό, μιλήστε μας λίγο για το παράδειγμα ελληνο-γερμανικής σύμπραξης, με το εμβληματικό έργο που

υλοποιείται σε συνεργασία με τον Όμιλο Volkswagen στην Αστυπάλαια. Πόσο η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει στο μέλλον ανάλογες καινοτόμες δράσεις; Το έργο αυτό είναι πράγματι εμβληματικό γιατί στο πλαίσιο αυτού θα δοκιμαστούν σε πραγματικές συνθήκες τεχνολογίες του μέλλοντος. Ένα μικρό νησί, όπως είναι η Αστυπάλαια, είναι ξέρετε ιδανικό μέρος για να δοκιμαστούν όλα αυτά τα νέα μοντέλα μετακίνησης, όπως είναι η υπηρεσία μοιραζόμενων -αποκλειστικά ηλεκτρικών – οχημάτων, η οποία θα αντικαταστήσει την παραδοσιακή δημοτική συγκοινωνία. Ένα τέτοιο νησί είναι επίσης ιδανικός τόπος για να επιτευχθεί η ενεργειακή μετάβαση μέσω της αντικατάστασης των ρυπογόνων μονάδων ντίζελ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με υβριδικά συστήματα ΑΠΕ, σε συνδυασμό με αποθήκευση σε μπαταρίες. Έτσι λοιπόν, στην Αστυπάλαια προβλέπεται η κάλυψη του 60% σε πρώτη φάση και του 80% σε επόμενη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας του νησιού από ένα υβριδικό σύστημα που θα αποτελείται από φωτοβολταϊκά και μπαταρίες. Για να απαντήσω στο ερώτημά σας, φυσικά και η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει ανάλογες δράσεις, και το κάνει ήδη. Αναφέρω το παράδειγμα της Χάλκης, όπου με τη σύμπραξη ιδιωτικών εταιριών, πολλές εκ των οποίων είναι γαλλικές, καταφέραμε μέσα σε ελάχιστο χρόνο να υλοποιήσουμε παρεμβάσεις που πραγματικά αλλάζουν τη ζωή των κατοίκων και καθιστούν το νησί ακόμα πιο θελκτικό

Το πρόγραμμα Φορτίζω Παντού, το οποίο θα ενεργοποιήσουμε το 2022, θα προβλέπει την επιδότηση όλων όσων επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη φόρτιση εγκαθιστώντας δημόσια προσβάσιμα σημεία 42

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

τουριστικό προορισμό. Ενδεικτικά αναφέρω πως μειώνονται δραστικά οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας των κατοίκων του νησιού χάρη σε ένα φωτοβολταϊκό πάρκο που εγκαταστάθηκε εκεί, ενώ όλα τα οχήματα του Δήμου και των τοπικών αρχών αντικαταστάθηκαν με ηλεκτρικά. Αλλά δεν σταματάμε εκεί, καθώς το έργο στη Χάλκη δεν αποτελεί μια μεμονωμένη προσπάθεια. Το νησί αυτό είναι το πρώτο GR-eco Island, με πολλά ακόμα μικρά, μη-διασυνδεδεμένα και απομακρυσμένα νησιά να ακολουθούν, στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας. Οι αιτήσεις για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ κινούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Πώς θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε αυτό το επενδυτικό ενδιαφέρον και ποια προοπτική διαβλέπετε ώστε οι αιτήσεις να μετατραπούν σε επενδύσεις; Πράγματι, αν εξαιρέσουμε τον τελευταίο κύκλο αιτήσεων όπου κυμάνθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα της τάξης του 1GW συνολικά, το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι τεράστιο και ξεπερνά τα 80 GW έργων ΑΠΕ σε διάφορα αδειοδοτικά στάδια. Με βάση αυτά τα δεδομένα ξεκινήσαμε και συνεχίζουμε εντατικά να εργαζόμαστε, ώστε να καταφέρουμε να εξαλείψουμε τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα εμπόδια και να δημιουργήσουμε ένα απλοποιημένο και πλήρως ψηφιοποιημένο αδειοδοτικό πλαίσιο που θα επιταχύνει την ανάπτυξη επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Να ξεκαθαρίσουμε όμως ότι αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση, ούτε και εξασφαλίζει, ότι θα μετουσιωθούν σε έργα το σύνολο των αδειών που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στα πρώτα στάδια αδειοδότησης. Είναι ένα μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον που οφείλουμε να το «διαβάσουμε» σωστά και που θα οδηγήσει, εν τέλει, στο να επιλεγούν και να υλοποιηθούν τα βέλτιστα από τεχνικής, χωροταξικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής άποψης έργα. Αυτό θα το πετύχουμε μέσα από τον εξορθολογισμό της αδειοδοτικής διαδικασίας, όπου διευκολύνουμε μεν τους επενδυτές να προχωρήσουν γρήγορα την

Tο προηγούμενο μοντέλο, στο οποίο δύο περιοχές της χώρας σήκωναν από μόνες τους όλο το βάρος της ηλεκτροδότησης της επικράτειας, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί υλοποίηση των έργων, αλλά ταυτόχρονα αξιολογούμε το σοβαρό τους ενδιαφέρον με κατάλληλα χρηματοοικονομικά εργαλεία και καθορισμένα χρονικά ορόσημα και μέσα από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες. Οι Διαχειριστές των Δικτύων τόσο της Μεταφοράς, όσο και της Διανομής θα πρέπει να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν τις βελτιωτικές εκείνες παρεμβάσεις που θα επιτρέψουν τον μετασχηματισμό των ενεργειακών υποδομών και θα μας διευκολύνουν να επιτύχουμε τους στόχους του ΕΣΕΚ με ταχύτητα και επενδυτική ασφάλεια. Παράλληλα, οι Διαχειριστές πρέπει να εκσυγχρονίσουν

και να ενισχύσουν τις εσωτερικές τους διαδικασίες, καθώς αλλάζουν οι προτεραιότητες στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης. Προς αυτόν τον σκοπό, στις δράσεις του Υπουργείου που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν προβλεφθεί και συμπεριληφθεί δράσεις για την ανάπτυξη και την αναβάθμιση των δικτύων με απώτερο σκοπό τη διευκόλυνση σύνδεσης σταθμών ΑΠΕ. Παρά το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον και για την ανάπτυξη θαλάσσιων πλωτών αιολικών πάρκων εντείνονται οι αντιδράσεις πολιτών σε δήμους της χώρας για τις επενδύσεις

ΑΠΕ. Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας στον συγκεκριμένο τομέα και πως αξιολογείτε τις αντιδράσεις της τοπικής κοινότητας; Τις ειλικρινείς ανησυχίες των πολιτών τις ακούμε και τις λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη και σε καμία περίπτωση δεν τις απαξιώνουμε, ούτε τις παραγνωρίζουμε. Κανένας μας εξάλλου δεν θα ήθελε να δούμε περιοχές γεμάτες πράσινο να υποβαθμιστούν και να μεταμορφωθούν σε βιομηχανικές ζώνες. Νομίζω το σημείο κλειδί στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε είναι να ενημερώσουμε και να κάνουμε κατανοητό στον κόσμο και τις τοπικές κοινωνίες ότι μεμονωμένες προβληματικές περιπτώσεις δεν πρέπει να συμπαρασύρουν και να επηρεάσουν όλη τη χώρα εναντίον των αιολικών, αλλά και των ΑΠΕ. Πρέπει λοιπόν να γίνει μια συντονισμένη προσπάθεια από όλους, Πολιτεία, φορείς, και επενδυτές των ΑΠΕ, για να εξηγήσουμε ότι οι σταθμοί ΑΠΕ εγκαθίστανται με βάση ένα σαφές νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο δίκαιο, στιβαρό, αυστηρό, που τηρείται απαρέγκλιτα, εξασφαλίζει την κατάλληλη χωροθέτηση και αποτρέπει την περιβαλλοντική υποβάθμιση. Ταυτόχρονα, πρέπει να αναδείξουμε, να βελτιστοποιήσουμε και να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τον τρόπο που οι τοπικές κοινωνίες ωφελούνται από την εγκατάσταση ΑΠΕ στην περιοχή τους και να τις ωθήσουμε να γίνουν κοινωνοί και συμμέτοχοι σε αυτή την προσπάθεια της ενεργειακής μετάβασης. Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο προς όλες τις κατευθύνσεις ότι το προηγούμενο μοντέλο, στο οποίο δύο περιοχές της χώρας σήκωναν από μόνες τους όλο το βάρος της ηλεκτροδότησης της επικράτειας, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Στο μέλλον που σχεδιάζουμε η ενέργεια είναι καθαρή, φθηνή και άφθονη. Και με οδηγό ένα δίκαιο και αυστηρό πλαίσιο κανόνων γύρω από τη χωροταξία και την προστασία του περιβάλλοντος, θα απολαύσουμε συλλογικά τα οφέλη που κομίζει το πέρασμα σε μία νέα εποχή, συνεισφέροντας, παράλληλα όλοι σε αυτό, στον βαθμό και στον τρόπο που μας αναλογεί.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

INTERVIEW +

FOCUS POINTS • Το ΕΣΕΚ είναι ο οδικός χάρτης της χώρας μας για την ενεργειακή της μετάβαση μέσω της δραστικής μείωσης των αερίων ρύπων του θερμοκηπίου αλλά και της βιώσιμης ανάπτυξης •Τ ο πρόγραμμα Φορτίζω Παντού το οποίο θα ενεργοποιήσουμε το 2022 και θα προβλέπει την επιδότηση όλων όσοι επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη φόρτιση εγκαθιστώντας δημόσια προσβάσιμα σημεία. Είναι, εκτός από ουσιαστική στήριξη, και μια επιβράβευση προς την ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία έχει ήδη αναπτυχθεί και επενδύει, με αποτέλεσμα σήμερα η χώρα μας να διαθέτει περίπου 1.000 δημόσια προσβάσιμα σημεία φόρτισης, έναντι των μόλις 70-80 στο τέλος του 2019. •Ν ομίζω το σημείο κλειδί στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε είναι να ενημερώσουμε και να κάνουμε κατανοητό στον κόσμο και τις τοπικές κοινωνίες ότι μεμονωμένες προβληματικές περιπτώσεις δεν πρέπει να συμπαρασύρουν και να επηρεάσουν όλη τη χώρα εναντίον των αιολικών, αλλά και των ΑΠΕ.

Πόσο η παύση της μονοπωλιακής θέσης της ΔΕΗ στη λιγνιτική παραγωγή δίνει νέα πνοή στο φιλόδοξο σχέδιο της κυβέρνησης για την απολιγνιτοποίηση; Τι αντίκτυπο θα έχει για τους καταναλωτές η αύξηση της πρόσβασης των ανταγωνιστών της ΔΕΗ στην ηλεκτρική ενέργεια; Πράγματι, η ΕΕ στις 10.09.2021 κατέστησε νομικά δεσμευτική την πρόταση της Ελληνικής Δημοκρατίας για την άρση της μονοπωλιακής πρόσβασης της ΔΕΗ στο λιγνίτη, που αφορούσε καταδικαστικές αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων από το 2008. Με τα προτεινόμενα μέτρα ενισχύεται η δυνατότητα των ανταγωνιστών της ΔΕΗ να έχουν πρόσβαση σε «πακέτα» ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των οργανωμένων προθεσμιακών αγορών του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (HEnEx) και του Ευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ΕΕΧ) και να προστατεύονται από την αστάθεια των τιμών, ενώ η διάθεση των προθεσμιακών προϊόντων υλοποιείται σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω αγορές κατά τη διακριτική ευχέρεια της ΔΕΗ. Παράλληλα, η λήψη των διαρθρωτικών μέτρων συμμορφώνεται απόλυτα με την ειλημμένη απόφαση της κυβέρνησης για την απολιγνιτοποίηση και συνάδει πλήρως με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τους στόχους της Ε.Ε. για το κλίμα, καθώς η ισχύς των μέτρων θα λήξει όταν οι υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες παύσουν να λειτουργούν εμπορικά κάτι που αναμένεται έως το 2023, σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Απώτερος στόχος είναι οι εναλλακτικοί προμηθευτές να έχουν τη δυνατότητα αντιστάθμισης της αστάθειας και μεταβλητότητας των τιμών χονδρικής, γεγονός που συμβαίνει ιδιαίτερα αυτή την εποχή, ώστε να μπορούν να ανταγωνίζονται τη δεσπόζουσα επιχείρηση στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και να προσφέρουν, κατά το δυνατό, σταθερότητα στα τιμολόγια των καταναλωτών ενισχύοντας την προστασία τους από ακραίες τιμές που ενδέχεται να επικρατούν στις διεθνείς ενεργειακές αγορές. Σύμφωνα με τη Morgan Stanley, το 84% των millennial επενδύει σε επιχειρήσεις με κριτήρια ESG και στη χώρα μας το χρηματιστήριο εισήγαγε

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

τον Ιούλιο τον δείκτη ESG. Πόση αισιόδοξη είστε για τη νέα βιώσιμη εποχή που ανατέλλει στην Ελλάδα; Η υιοθέτηση των κριτηρίων ESG στη στρατηγική επιχειρήσεων αποτελεί διεθνώς μια ταχέως ανερχόμενη τάση. Οι επιχειρήσεις λοιπόν οι οποίες αντιλαμβάνονται τις νέες προτεραιότητες που θέτει η κοινωνία και βρίσκονται σε απόλυτη ευθυγράμμιση με αυτές μόνο οφέλη μπορούν να έχουν. Οι βασικές προτεραιότητες που τίθενται είναι ο τρόπος με τον οποίο μια επιχείρηση λειτουργεί ως διαχειριστής του περιβάλλοντος (περιβαλλοντικά κριτήρια) και αντιμετωπίζει το ανθρώπινο δυναμικό που την περιβάλλει (κοινωνικά κριτήρια), καθώς επίσης η εταιρική διακυβέρνηση. Όλα τα παραπάνω συντείνουν στην έννοια κλειδί της «βιώσιμης ανάπτυξης», που αποτελεί σήμερα μεγάλη πρόκληση, αλλά και μια ολοκληρωμένη επιχειρηματική προσέγγιση, στόχος της οποίας είναι η δημιουργία αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (μετόχους, εργαζόμενους, πελάτες, προμηθευτές, τοπική κοινωνία, κράτος-αρχές κλπ.) με ταυτόχρονη δημιουργία καινοτόμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Στην χώρα μας η κυβέρνηση εργάζεται με στόχο τη δημιουργία ενός φιλικού επενδυτικού κλίματος, εισάγοντας, βελτιώνοντας και προωθώντας τόσο χρηματοδοτικά εργαλεία, όσο και στοχευμένα φορολογικά μέτρα και κίνητρα. Οι επιδόσεις που έχουμε πετύχει έως τώρα με κάνουν σαφώς αισιόδοξη αλλά και σίγουρη για το ότι η χώρα θα δημιουργήσει συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης. Από τη πλευρά μας επιδιώκουμε να συνεισφέρουμε στην εθνική προσπάθεια και μέσω του κλιματικού νόμου που πρόσφατα αναρτήθηκε σε δημόσια διαβούλευση. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο που θα προσθέσει υπεραξία στην περιβαλλοντική διαχείριση τόσο από τις επιχειρήσεις, όσο και από τους πολίτες. Θα ήθελα δε να απευθύνω μια πρόσκληση για συμμετοχή στη διαδικασία της διαβούλευσης γιατί είναι σίγουρο ότι θα συνδράμει θετικά στο να αποκτήσει η χώρα τον πρώτο κλιματικό νόμο με χαρακτηριστικά που ευνοούν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ταυτόχρονη μετάβαση στην ενεργειακή και κλιματική ουδετερότητα.

CLEON Conferences & Communications is organizing the ESG CONFERENCE on Friday 21st of January 2022 at the Divani Caravel Hotel in Athens. ESG and its factors are becoming central and integral part of each company in the framework of attracting capital in strong competitive and international regulated Capital Markets. Under this point of view international experts will present, analyze and discuss the last developments in this field.

TOPICS PANEL I: ESG last developments. State of ESG where are we now? PANEL II: ESG and Greek listed companies-ATHEX ESG Index. ESG-Value creation, Case Studies PANEL III: ESG the investors point of view- how Investors apply PANEL IV: Creating and implementing ESG-How to do it

Αuspices

Bronze Sponsor

Communication Sponsors

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

Για πληροφορίες και δήλωση συμμετοχής επικοινωνήστε στο 210 92 21 717 www.cleon.gr I info@cleon.gr

INTERVIEW +

CHRISTIAN KETTER THOMSEN ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

Η EIB επικεντρώνεται στη διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης στην Ελλάδα Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Christian Kettel Thomsen, μιλάει για το φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο «Greece 2.0», τη συνεργασία με τις ελληνικές τράπεζες και τα έργα για την κλιματική αλλαγή ενώ δεσμεύεται πως η EIB θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί τις μετασχηματιστικές επενδύσεις της χώρας Της ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΤΣΙΤΟΎΡΑ

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Η EIB θα διαχειριστεί έως και 5 δισεκατομμύρια ευρώ για την εφαρμογή του φιλόδοξου Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, γνωστού ως «Greece 2.0». Πιστεύετε πως το «Greece 2.0».θα σημάνει την απαρχή μιας νέας εποχής για τη δυναμική της Ελλάδας και πόσο το μοντέλο αυτό χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων του ιδιωτικού τομέα διαμορφώνει ένα πλαίσιο μεγαλύτερης διαφάνειας των επενδύσεων; Χαίρομαι που η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων συμφώνησε φέτος με την ελληνική κυβέρνηση να συμβάλλει στη διαχείριση έως και 5 δισεκατομμυρίων ευρώ ως μέρος της υλοποίησης του φιλόδοξου Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, γνωστού ως «Ελλάδα 2.0», το οποίο προβλέπει τη δημιουργία έως και 200.000 θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης. Αποτελεί ένδειξη της δύναμης και της συχνά καινοτόμου φύσης της σχέσης μεταξύ Ελλάδας και EIB ότι αυτή είναι η πρώτη τέτοιου είδους συμφωνία εντός της ΕΕ που διασφαλίζει πως ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εκπληρώνει την υπόσχεσή του για ένα καλύτερο μέλλον: θα διασφαλίσει πως η ανάκαμψη από τις προκλήσεις του COVID-19 θα επιτύχει επίσης στόχους δράσης για το κλίμα, θα αξιοποιήσει τις ψηφιακές ευκαιρίες και θα επιταχύνει την ενεργειακή μετάβαση, καθώς και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Συνεπώς, έχω κάθε λόγο να αισιοδοξώ ότι αυτή η πρωτοβουλία θα συμβάλει στη χρηματοδότηση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα και στην επενδυτική διαφάνεια». Η πανδημία ανέτρεψε τα δεδομένα στην παγκόσμια οικονομία. Η E.I.B παρέχοντάς 400 εκατ. ευρώ ενισχύει τις προσπάθειες της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας να διασφαλίσει πρόσβαση σε χρηματοδότηση στις ελληνικές επιχειρήσεις. Ποιες άλλες συνεργασίες με ελληνικές τράπεζες έχετε κατά νου ή έχετε ήδη πραγματοποιήσει και πόσο αισιόδοξος είστε για

την επόμενη μέρα των ελληνικών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων, που έχουν πληγεί εντονότατα από τον Covid-19; «Η Ελλάδα έχει αντιμετωπίσει δύσκολες στιγμές τα τελευταία χρόνια αλλά η τράπεζα της ΕΕ ήταν και θα συνεχίσει να είναι δίπλα της. Η Τράπεζα της ΕΕ ήταν εδώ πριν ξεσπάσει η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, έμεινε σε δύσκολες στιγμές και μάλιστα ενίσχυσε τη δέσμευσή της έκτοτε, παρέχοντας επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, ειδικά για τις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις, όταν το χρειαζόταν περισσότερο. Και αυτή η δέσμευση είναι ισχυρότερη από ποτέ, ακόμη και μπροστά στις επιπτώσεις της πανδημίας. Νομίζω ότι οι πράξεις μας μιλούν από μόνες τους: Πέρυσι η δέσμευση του Ομίλου EIB στην Ελλάδα έφτασε τα 2,8 δισ. ευρώ. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη οικονομική υποστήριξη στα 59 χρόνια δέσμευσής μας στην Ελληνική Δημοκρατία. Η EIB και η θυγατρική της, η European Investment Fund, ενίσχυσαν τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα σε συνεργασία με 11 κορυφαίες τοπικές τράπεζες και παρείχαν περισσότερα από 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ χρηματοδότησης σε εταιρείες, σε τομείς που είναι πιο εκτεθειμένοι στον COVID-19, παράλληλα με πιστωτικά όρια για τη γεωργία και τη δράση για το κλίμα. Προφανώς οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) είναι η ψυχή της ελληνικής οικονομίας και έτσι αυτός ήταν ένας βασικός τομέας στον οποίο έχουμε επικεντρωθεί φέτος. Εκτός από τη συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα με 400 εκατ. ευρώ για την υποστήριξη των ΜΜΕ και εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ανακοινώσαμε επίσης ότι οι εταιρείες κάθε μεγέθους που επηρεάζονται από τον COVID-19 θα επωφεληθούν από χρηματοδότηση 1,125 δισ. ευρώ από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, με την υποστήριξη των πρώτων υπογραφών του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων (EGF). Φυσικά, καταλαβαίνουμε ότι οι οικονομίες δεν μπορούν να μετασχηματιστούν από τη μια μέρα στην άλλη, ειδικά εφόσον η πανδημία COVID-19 εξακολουθεί

να υφίσταται ως παράγοντας. Ωστόσο, ενώ η πρόσθετη χρηματοδότηση για τους σκοπούς της ανάκαμψης από τον COVID-19 επικεντρώνεται στην παροχή άμεσης και υψηλού αντίκτυπου οικονομικής στήριξης για την τόνωση της οικονομίας βραχυπρόθεσμα, το κύριο έργο της ΕIB στην Ελλάδα επικεντρώνεται στη διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό, ασφαλώς, συνιστά μια σταδιακή διαδικασία που χρειάζεται χρόνο για να καρποφορήσει. Θα απαιτήσει επενδύσεις τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και τον εκσυγχρονισμό του

πιο σημαντικά και χαίρομαι που βλέπω ότι η Ελλάδα είναι στην πραγματικότητα ένας από τους πρωταγωνιστές της ΕΕ σε αυτόν τον ζωτικό τομέα. Για παράδειγμα, τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, ανακοινώσαμε με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη τη μεγαλύτερη υποστήριξη της EIB για βιώσιμες αστικές επενδύσεις και ενεργειακή απόδοση στην Ελλάδα. Η EIB συμφώνησε να στηρίξει νέες επενδύσεις ύψους 3 δισ. ευρώ σε έργα, στο πλαίσιο των πρωτοποριακών προγραμμάτων ενεργειακής απόδοσης «Ηλέ-

Η Ελλάδα συνεχίζει να είναι πρωτοπόρος στα έργα Δράσης για το Κλίμα, με το 44% της δέσμευσης του Ομίλου ΕIB στην Ελλάδα το 2020 να κατευθύνεται σε επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα, και παρόμοιο ποσοστό αναμένεται για το 2021 ίδιου του κράτους, κάτι που ήδη αρχίζει να επιταχύνεται στην Ελλάδα». Τα κριτήρια ESG ήρθαν για να μείνουν, διαμορφώνοντας μια νέα επενδυτική φιλοσοφία. Ενδεικτικό είναι ότι οι παγκόσμιες επενδύσεις ESG αυξήθηκαν κατά 55% ,στα 35,3 τρισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι από 22,8 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2016, σύμφωνα με την Global Sustainable Investment Alliance. Είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις ώριμες για τη νέα πρόκληση; Στο μέλλον, η EIB. προσανατολίζεται σε πιο δυναμικό εντοπισμό επενδυτικών σχεδίων με έμφαση τα παραπάνω κριτήρια και τι ρόλο αυτό θα διαδραματίσει στον εκσυγχρονισμό της χώρας; «Τα έργα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν ήταν ποτέ

κτρα» και βιώσιμων αστικών επενδύσεων στις πόλεις «Αντώνης Τρίτσης». Το πρόγραμμα «Ηλέκτρα», για παράδειγμα, αναμένεται να δημιουργήσει εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια κτίρια, με τουλάχιστον 30% μείωση της ατμοσφαιρική ρύπανση και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τέτοιες επενδύσεις θα βοηθήσουν την Ελλάδα να προσαρμοστεί εν μέσω της κλιματικής κρίσης και να είναι σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσει τις μελλοντικές προκλήσεις. Η EIB θέλει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, συμβάλλοντας στην προώθηση της δράσης για το κλίμα στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που βρίσκεται μπροστά μας αλλά, όπως είδαμε στα ελληνικά έργα που μόλις περιέγραψα, παρέχει επίσης την ευκαιρία να οικοδομήσουμε ένα πιο λαμπρό μέλλον.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

INTERVIEW +

δύσεων που υποστηρίζουν τη δίκαιη μετάβαση σε ολόκληρη τη χώρα τα επόμενα χρόνια. Η αφοσιωμένη ομάδα της PASSA αναμένεται να εδρεύει τόσο στο ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας όσο και στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και να παρέχει τεχνική υποστήριξη για βιώσιμες μεταφορές, δράση για το περιβάλλον και το κλίμα, τα λύματα, τα στερεά απόβλητα και την ενέργεια καθώς και την αστική και την περιφερειακή ανάπτυξη, που όλα θα οδηγήσουν στην επιτάχυνση του εκσυγχρονισμού σε όλους τους τομείς».

Η EIB και η θυγατρική της, η European Investment Fund, ενίσχυσαν τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα σε συνεργασία με 11 κορυφαίες τοπικές τράπεζες και παρείχαν περισσότερα από 1,2 δις ευρώ χρηματοδότησης σε εταιρείες τομέων πιο εκτεθειμένων στον COVID-19 Πράγματι, όπως ανέφερα, η Ελλάδα συνεχίζει να είναι πρωτοπόρος στα έργα Δράσης για το Κλίμα, με το 44% της δέσμευσης του Ομίλου ΕIB στην Ελλάδα το 2020 να κατευθύνεται σε επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα, και παρόμοιο ποσοστό αναμένεται για το 2021. Η Ελλάδα έχει ήδη λάβει τη θαρραλέα απόφαση της σταδιακής κατάργησης όλης της παραγωγής ηλε-

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

κτρικής ενέργειας που λειτουργεί με άνθρακα έως το 2028 και πρωτοπορεί όσον αφορά την εύρεση έργων που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Για παράδειγμα, τον Ιούλιο ανακοινώσαμε μια συμφωνία για την παροχή Συμβουλευτικής Υποστήριξης Έργων, η οποία θα ενισχύσει τις εργασίες για τον εντοπισμό, την υλοποίηση και τη χρηματοδότηση επεν-

Λαμβάνοντας υπόψιν πως το 2020 σηματοδότησε μια χρονιά ρεκόρ για την EIB με νέα χρηματοδότηση 2,8 δισ. ευρώ για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην Ελλάδα, ποιος πιστεύετε πως θα είναι ο επενδυτικός απολογισμός σας στη χώρα μας το 2021; «Πράγματι, το 2020 ήταν μια απίστευτη χρονιά για τη συνεργασία της ΕIB με την Ελλάδα. Καθώς η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει το οικονομικό της μέλλον με στωική αισιοδοξία, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων εξακολουθεί να είναι συνεργάτης της στην αντιμετώπιση των οικονομικών προκλήσεων της. Νομίζω ότι καθίσταται σημαντικό να επισημάνουμε ότι η EIB έχει εμπλακεί σε βάθος με την Ελλάδα από το 1963, και συνεργαζόμαστε πιο στενά από ποτέ με τις ελληνικές αρχές και τους ηγέτες του κλάδου από την ίδρυση, το 2016, της «task force», της Ομάδας Επενδύσεων για την Ελλάδα (ITG), η οποία βοήθησε την ΕΙΒ να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στην υπέρβαση της κρίσης και πέραν αυτής. Όπως πολύ σωστά αναφέρετε, το 2020 αποτέλεσε μια χρονιά ρεκόρ για τον Όμιλο EIB στην Ελλάδα, με 2,8 δισ. ευρώ νέας χρηματοδότησης για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε όλη τη χώρα. Όσο οδεύουμε προς το τέλος του 2021, είδαμε επίσης ένα ακόμη αξιοσημείωτο έτος επίτευξης των στόχων και αναμένουμε το 2021 να κλείσει με ένα ακόμη έτος ρεκόρ για τη χρηματοδότηση της ΕΙΒ στη χώρα».

ΤΟ 2022 ΜΠΕΙΤΕ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ

Γίνετε συνδρομητής στο νέο περιοδικό της BOUSSIAS για το χώρο του corporate finance και του accounting, και αποκτήστε ένα πολύτιμο εργαλείο που διαμορφώνει άποψη για τους επαγγελματίες του κλάδου. Αναλύσεις των πλέον επιδραστικών τάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις με opinion leaders, θεσμικές τοποθετήσεις, παρουσιάσεις μοναδικών projects και key players, συνθέτουν τον κόσμο του Finance Pro.

Γίνετε συνδρομητής: https://financepro.gr/subscribe/ Υπεύθυνος συνδρομών: Ιωάννα Παχή, E: ipahi@boussias.com, Τ: 210 6617777 (Εσωτ. 191)

SPECIAL REPORT+

Η ενσωμάτωση κριτηρίων ESG στις οικονομικές αναφορές «κλειδί» για τις επενδύσεις Τίποτε δεν είναι όπως παλιά στο νέο κόσμο που ανατέλλει. Η άνοδος της συλλογικής κοινωνικής συνείδησης σε συνδυασμό με την αυξανόμενη επιθυμία για την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου των λειτουργιών κάθε κλάδου έχουν οδηγήσει τα κριτήρια ESG στην κορυφή της εταιρικής ατζέντας. Τoυ Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Υ Δ Η Μ Ι Ο Σ Θ Ε Ν Ο Υ Σ

α τελευταία χρόνια, μάλιστα, έχει αυξηθεί ιδιαίτερα το ενδιαφέρον επενδυτών, πελατών, προμηθευτών, αλλά και ανεξάρτητων οργανισμών αξιολόγησης επιδόσεων, για τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Διακυβέρνησης (ESG). Οι σημερινοί επενδυτές, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ του ESG+, αναγνωρίζουν ότι το προφίλ ρίσκου μιας εταιρείας δεν περιορίζεται στην ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της, αλλά και στον τρόπο που αφενός κατανοεί και αφετέρου αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG. Παραδοσιακά, η χρηματοοικονομική αναφορά είναι περιορισμένη σε αριθμούς σε έναν ισολογισμό, με τις μετρήσεις βιωσιμότητας να αποτυπώνονται προσεκτικά στην ετήσια έκθεση CSR της εταιρείας. Ωστόσο, η αναφορά ESG έχει ανατρέψει τις διαδικασίες καθώς απαιτεί τη συγχώνευση οικονομικών και μη οικονομικών δεδομένων. Οι οικονομικές αναφορές ενσωματώνουν ολοένα περισσότερα ESG κριτήρια. Το αυξανόμενο ενδιαφέρον των ενδιαφερομένων μερών και των μετόχων για τις μετρήσεις απόδοσης ESG σημαίνει ότι η ισχυρή και ακριβής αναφορά δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ουσιαστικά, μια εξαιρετική απόδοση μπορεί να οδηγήσει μια εταιρεία σε καλύτερη θέση από τους ανταγωνιστές της, καθιστώντας την ελκυστική στους επενδυτές. Η πρόκληση έγκειται στο ότι τα δεδομένα ESG σπάνια φυλάσσονται σε ένα μέρος. Μπορεί να αποτυπωθούν σε μη δομημένα έγγραφα που απλώνονται σε διαφορετικά και αυτόνομα τμήματα, δημιουργώντας ένα ακανθώδες ζήτημα αναφοράς. Αυτή η πρόκληση χτυπά τώρα την πόρτα του CFO, για να εξετάσει και να ενσωματώσει νέες μετρήσεις στην ετήσια οικονομική έκθεση. Προκειμένου να το υποστηρίξει αυτό, ο οργανισμός πρέπει να αναπτύξει εσωτερικά συστήματα που θα επιτρέπουν στον Οικονομικό Διευθυντή να αναφέρει με συνέπεια ακριβή και σχετικά δεδομένα.

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Οι οργανισμοί πρέπει πρώτα να καθορίσουν πρότυπα και μετρήσεις ως προς το τι θέλουν να αναφέρουν. Αυτά μπορούν να βασίζονται σε ζητήματα βιωσιμότητας, που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την οικονομική κατάσταση, ή τις λειτουργικές επιδόσεις των εταιρειών σε έναν κλάδο. Στις αναφορές μπορούν επίσης να συμπεριληφθούν ζητήμα-

Οι αποφάσεις για επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις βαραίνουν σημαντικά τις επιδόσεις των εταιρειών στους δείκτες βιωσιμότητας τα που οι ενδιαφερόμενοι θεωρούν σχετικά και σημαντικά. Είναι κομβικής σημασίας να συγκεντρωθούν αυτά τα δεδομένα σε ένα μέρος - ενοποιημένα και συνδυασμένα - για να δημιουργηθεί μια γραμμή βάσης. Μόλις συμφωνηθούν οι παραπάνω παράγοντες, οι οργανισμοί μπορούν να επινοήσουν διαδικασίες για την αποτελεσματική συλλογή και κατηγοριοποίηση των απαραίτητων δεδομένων που ενσωματώνονται σε όλα τα τμήματα. Η χρήση αυτοματισμού πιθανόν να επιταχύνει αυτές τις διαδικασίες, ωστόσο είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η σωστή προετοιμασίας των δεδομένων.

Financial Reporting & ESG Όπως προαναφέραμε, οι αποφάσεις για επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις βαραίνουν σημαντικά τις επιδόσεις των εταιρειών στους δείκτες βιωσιμότητας. Το ESG+ συνομίλησε με τους εκπροσώπους τεσσάρων εταιρειών μελών του δείκτη Athex ESG, οι οποίοι εξήγησαν πως οι οικονομικές αναφορές των εταιρειών τους ενσωματώνουν πληροφορίες σε σχέση με το ESG. Οι επενδυτές θέλουν να γνωρίζουν πώς μια εταιρεία αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG. Η ανάλυση του ρίσκου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η ασφάλεια και υγεία των εργαζόμενων με την ανάπτυξη και εκπαίδευσή τους, μαζί με τη

δέουσα επιμέλεια που δίνεται σε θέματα ESG της προμηθευτικής αλυσίδας, αποτελούν κρίσιμα κριτήρια αξιολόγησης μιας εταιρείας. «Είναι σαφές ότι με αυτόν τον τρόπο ο επενδυτής ισχυροποιεί τη θέση του και αποκτά μια ολιστική εικόνα της εταιρείας χωρίς να περιορίζεται σε οικονομικούς δείκτες και την ερμηνεία τους», μας λένε οι κ.κ. Γιάννης Κουφοπάνος, Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης, EΛΒΑΛ, Τομέας Έλασης Aλουμινίου της ElvalHalcor και Γεώργιος Μαυραγάνης Διευθυντής Στρατηγικού Σχεδιασμού, ΧΑΛΚΟΡ Τομέας Χαλκού και Κραμάτων της ElvalHalcor. Οι οικονομικές αναφορές ενσωματώνουν ολοένα περισσότερα ESG κριτήρια. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την Ελβαλ-

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT+

ΓΙΆΝΝΗΣ ΚΟΥΦΟΠΆΝΟΣ* ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΜΑΥΡΑΓΆΝΗΣ** ElvalHalcor «Έχοντας ήδη υιοθετήσει στην καθημερινότητά μας την πρακτική της υπεύθυνης λειτουργίας, γνωρίζουμε ότι τα θέματα ESG απασχολούν όλο και περισσότερο τους σημερινούς επενδυτές που αναγνωρίζουν ότι το προφίλ ρίσκου μιας εταιρείας δεν περιορίζεται στην ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της, αλλά στον τρόπο που αφενός κατανοεί και αφετέρου αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG. Η ανάλυση του ρίσκου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η ασφάλεια και υγεία των εργαζόμενων με την ανάπτυξη και εκπαίδευσή τους, μαζί με τη δέουσα επιμέλεια που δίνεται σε θέματα ESG της προμηθευτικής αλυσίδας, αποτελούν κρίσιμα κριτήρια αξιολόγησης μιας εταιρείας».

* Δ/ντής Βιώσιμης Ανάπτυξης EΛΒΑΛ ** Δ/ντής Στρατηγικού Σχεδιασμού ΧΑΛΚΟΡ

Χαλκόρ αποτελεί η στρατηγική επενδύσεων και νέων προϊόντων. Σχεδιάζουμε τις δραστηριότητές μας ώστε, εκτός από τους μετόχους και δυνητικούς επενδυτές, το μοντέλο λειτουργίας μας να ικανοποιεί τις προσδοκίες όλων των εταίρων. Δηλαδή πελατών, προμηθευτών, εργαζομένων, τοπικής κοινωνίας και οποιουδήποτε άλλου ατόμου, επιχείρησης ή οργανισμός που δυνητικά επηρεάζει τη λειτουργία της εταιρείας. Παράλληλα, οι ενέργειές μας αποσκοπούν σε μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην πλήρη διαφάνεια και λογοδοσία (accountability) όλων των ενεργειών μας και, ασφαλώς, στη συνεργασία και στήριξη της τοπικής κοινωνίας και του κοινωνικού συνόλου, με σταθερή προτεραιότητά μας την ασφάλεια, την υγεία και την εξέλιξη των ανθρώπων μας», τονίζουν. «Στις Οικονομικές Αναφορές, μέσω της μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και της δήλωσης περί εταιρικής διακυβέρνησης, κάνουμε ρητή αναφορά και στους τρεις πυλώνες των ESG, ώστε όλοι οι stakeholders να βρίσκουν τη πληροφορία που χρειάζονται. Ταυτόχρονα, με ένα πλήρες risk assessment αναγνωρίζουμε τους κινδύνους που απορρέουν από το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούμαστε και καταγράφουμε τις δεσμεύσεις και τις πρακτικές βελτίωσης του αποτυπώματός μας ως προς την κοινωνία, το περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση», μας λέει η κυρία Κατερίνα Βασιλάκη, CFO στην Πλαίσιο Computers.

Βιώσιμη ανάπτυξη και ESG Η σύνδεση των επενδύσεων και χρηματοδοτήσεων με τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα βιωσιμότητας – ιδιαίτερα θέματα συναφή με την κλιματική αλλαγή – είναι μια νέα σχετικά τάση που αναμένεται τα προσεχή χρόνια να ενισχυθεί περαιτέρω. «Ως εισηγμένη, η μητρική εταιρεία του Ομίλου Quest Συμμετοχών ΑΕ στην Ετήσια Οικονομική Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, δημοσιοποιεί σύμφωνα και με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες, κινδύνους και ευκαιρίες που σχετίζονται με θέματα ESG, παρέχοντας πληρέστερη εικόνα για το σύνολο του Ομίλου», τονίζει η κυρία Έφη Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Παράλληλα, με στόχο την πιο ολοκληρωμένη ενημέρωση των ενδιαφερομένων μερών, από το 2014 δημοσιοποιεί ξεχωριστή, συμπληρωματική Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης, υιοθετώντας τα διεθνή αναγνωρισμένα πρότυπα GRI. Στην έκθεση παρουσιάζονται αναλυτικά η στρατηγική, οι πρωτοβουλίες και οι στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ομίλου καθώς και των τεσσάρων μεγάλων θυγατρικών του εταιρειών, Info Quest Technologies, Uni Systems, iSquare και ACS. Από το 2019 στην Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης συμπεριλαμβάνονται και επιλεγμένοι βασικοί, προηγμένοι και κλαδικοί ESG δείκτες του Οδηγού Δημοσιοποίησης Πληροφοριών 2019 του Χρηματιστηρίου Αθηνών, στους οποίους έχει ληφθεί και εξωτερική διασφάλιση. Σημειώνεται ότι η Quest Συμμετοχών συμπεριλαμβάνεται στις 35 ελληνικές εισηγμένες εταιρείες του νέου δείκτη του Χρη-

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ματιστήριου Αθηνών ATHEX ESG INDEX που ανακοινώθηκε τον Ιούλιο 2021, ο οποίος παρακολουθεί τη χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων εταιρειών του Χ.Α. που υιοθετούν και προβάλλουν τις πρακτικές τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG). Στους στόχους του Ομίλου για το 2021 συμπεριλαμβάνεται η επικαιροποίηση της ESG στρατηγικής και η ανάδειξη των μακροπρόθεσμων ESG στόχων, που θα ενισχύσουν τον μετασχηματισμό για την ανάπτυξη και βιωσιμότητα του επιχειρηματικού μοντέλου των εταιρειών του Ομίλου.

Επενδυτές και ESG «Από το 2016 δημοσιεύουμε Ενιαία Ετήσια Έκθεση Απολογισμού σε επίπεδο Ομίλου, σε υψηλό επίπεδο διασφάλισης (reasonable assurance), η οποία ακολουθεί πλήρως τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS), τις αρχές του Διεθνούς Συμβουλίου Εκθέσεων Ολοκληρωμένης Πληροφόρησης (ΙΙRC), τον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης του Βελγίου (2020) και τις κατευθυντήριες οδηγίες της Πρωτοβουλίας του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών για την έκδοση Αναφορών Προόδου (UNGC CoP) και της Παγκόσμιας Ένωσης Τσιμέντου και Σκυροδέματος (GCCA). Χαρακτηριστικό παράδειγμα σύνδεσης των οικονομικών και των μη χρηματοοικονομικών στοιχείων του Ομίλου είναι η δημοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά με τη Δημιουργία Αξίας», τονίζει ο κύριος Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, Διευθυντής Επιδόσεων Περιβάλλοντος, Κοινωνίας, Διακυβέρνησης (ESG) Ομίλου ΤΙΤΑΝ. Η συγκέντρωση και δημοσιοποίηση αυτών των πληροφοριών ακολουθούν τις οδηγίες της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD), αλλά και τα Διεθνή Πρότυπα IFRS. Οι πληροφορίες αφορούν μεικτή και καθαρή προστιθέμενη αξία, συνολικές δαπάνες σε τοπικούς και διεθνείς προμηθευτές, φόρους, πληρωμές σε μετόχους, δαπάνες για δωρεές και πρωτοβουλίες κοινωνικής δράσης, περιβαλλοντικές επενδύσεις, μισθούς, (συνεισφορά σε) συντάξεις, κοινωνικά επιδόματα, επενδύσεις στην εκπαίδευση και σε έρευνα και καινοτομία και επενδυτικές δαπάνες. «Για πρώτη φορά φέτος θα δημοσιεύσουμε στην Ενιαία Ετήσια Έκθεση Απολογισμού 2021 του Ομίλου την αξιολόγηση του κινδύνου από την κλιματική αλλαγή σύμφωνα με το TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures) και το ποσοστό των δραστηριοτήτων που συνεισφέρουν στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων της πράσινης συμφωνίας (Taxonomy), πληροφορίες εξαιρετικά σημαντικές για τους επενδυτές», προσθέτει.

ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΒΑΣΙΛΆΚΗ CFO στην Πλαίσιο Computers «Για την Πλαίσιο, η εταιρική υπευθυνότητα και κυρίως ο θετικός αντίκτυπος των δραστηριοτήτων της στην ελληνική κοινωνία και οικονομία αποτελούν κεντρικό σημείο της εταιρικής στρατηγικής και ταυτότητάς μας. Δίνουμε έμφαση και στους τρεις πυλώνες ESG αντιλαμβανόμενοι την κοινωνία, το περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση ως εξίσου σημαντικούς «σταθμούς» για την εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης που θέλει να πρωταγωνιστήσει στην επόμενη μέρα. Δημοσιεύσαμε τον πρώτο κοινωνικό απολογισμό για το έτος 2017, ο οποίος αποτελεί μια καταγραφή του «οικοσυστήματος» στο οποίο δραστηριοποιούμαστε, αλλά μέχρι πρότινος δεν είχε αποτυπωθεί».

Η αρχή του double materiality Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2019, στο πλαίσιο της οδηγίας NFRD εισήγαγε για πρώτη φορά την αρχή του Double Materiality. Η αρχή αυτή αφορά τη συστηματική παρακολούθηση των επιπτώσεων που υφίσταται μια εταιρεία λόγω των παγκόσμιων προκλήσεων βιωσιμότητας και ταυτόχρονα τον αντίκτυπο που ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT+

ΈΦΗ ΚΟΥΤΣΟΥΡΈΛΗ Αντιπρόεδρος ΔΣ Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη «Η σύνδεση των επενδύσεων και χρηματοδοτήσεων με τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα βιωσιμότητας – ιδιαίτερα θέματα συναφή με την κλιματική αλλαγή – είναι μια νέα σχετικά τάση, που αναμένεται τα προσεχή χρόνια να ενισχυθεί περαιτέρω. Πάντα πρωτοπόρος, ο Όμιλος Quest έχει αναγνωρίσει εγκαίρως ότι το θετικό αποτύπωμα ενός Οργανισμού, μέσα από την αναγνώριση και την ανταπόκριση σε ουσιαστικά θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη και την οικονομική επίδοση, και η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη λειτουργία του Ομίλου γίνεται ολοένα πιο ουσιαστική».

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

έχει η εταιρεία στο περιβάλλον και στο κοινωνικό σύνολο. Η αποτύπωση αυτής της αρχής στις οικονομικές αναφορές μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τους επενδυτές που επιθυμούν να ευθυγραμμίσουν τις επενδυτικές πρακτικές τους με τους ευρύτερους στόχους βιωσιμότητας; Η αρχή του double materiality είναι κρίσιμη παράμετρος στη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ζητούμενο από τους συμμετόχους μας, και ιδίως τους επενδυτές. Απαιτεί τόσο την αξιολόγηση των επιπτώσεων των ουσιωδών θεμάτων, όσο και των οικονομικών επιπτώσεων που αυτά μπορεί να έχουν. Ως εκ τούτου, δίνει τις πληροφορίες που χρειάζεται ένας επενδυτής σχετικά με το ενδεχόμενο ρίσκο μιας επένδυσης, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, όπως μας λέει ο κ. Κατσιάμπουλας. «Η εκτίμηση των επιπτώσεων των ουσιωδών θεμάτων τόσο για την εταιρεία όσο και τους συμμετόχους μας (double materiality) στηρίζεται σε παράγοντες, όπως την πιθανότητα εμφάνισης κινδύνου, το μέγεθος των επιπτώσεων του κινδύνου και το κόστος και την επίδραση στα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας. Ταυτόχρονα, πόσο άμεσα θα πρέπει να ληφθεί η δράση αντιμετώπισης και σε τι ορίζοντα (βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο). Η διαδικασία αυτή είναι συνεχής και αποσκοπεί στην ενσωμάτωση και νέων αναδυόμενων θεμάτων (dynamic materiality)», τονίζει. Κατά την άποψη της κας Κουτσουρέλη, η αρχή του double materiality αποσκοπεί στην προώθηση της βιωσιμότητας μέσα από μια προσπάθεια να καταστούν οι οικονομικές δραστηριότητες και οι χρηματοοικονομικές αγορές της ΕΕ πιο βιώσιμες. «Ενισχύει περεταίρω την πληροφόρηση και τη διαφάνεια προς τους επενδυτές καθώς και τους φορείς χρηματοδότησης για τα θέματα που αποτελούν για μια επιχείρηση κινδύνους βιωσιμότητας (περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς ή διακυβέρνησης) και πιστεύουμε ότι θα λειτουργήσει θετικά για την αγορά. Το θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα. Αποτελεί ρίσκο όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για τη μακροπρόθεσμη οικονομική πορεία των επιχειρήσεων μέσα τόσο από τις πιθανές φυσικές καταστροφές, όσο και από τα κόστη μετάβασης για την αντιμετώπισή της. Η ηθική διακυβέρνηση μιας επιχείρησης είναι άλλο ένα θέμα που απασχολεί σοβαρά τους επενδυτές», προσθέτει. Η αρχή του double materiality δίνει τη δυνατότητα στην επενδυτική κοινότητα και τις υπόλοιπες πηγές χρηματοδότησης να έχουν μια πλήρη εικόνα των κινδύνων, αλλά και των ευκαιριών που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση των επιχειρήσεων με το περιβάλλον και την κοινωνία, δηλαδή με το σύνολο των εσωτερικών και εξωτερικών stakeholders που περιβάλλουν τη δραστηριότητα και λειτουργία της επιχείρησης, όπως σημειώνει η κα Βασιλάκη. «Με την απεικόνιση των παραπάνω, η επενδυτική κοινότητα έχει πρόσβαση στην απαραίτητη πληροφορία για να καθορίσει την επενδυτική στρατηγική της σε συνάρτηση με τις πρακτικές βιωσιμότητας και, συνεπώς σε συνάρτηση με τους ενδεχόμενους κινδύνους ή τις αναπτυξιακές προοπτικές που προκύπτουν από το Double Materiality Reporting», προσθέτει. Οι κ.κ Κουφοπάνος και Μαυραγάνης τονίζουν πως «αφενός η

εταιρεία έχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί πιο ξεκάθαρα τις επερχόμενες προκλήσεις και να προετοιμαστεί καλύτερα για τις απαιτούμενες ενέργειες και τα μέτρα που πρέπει να ακολουθήσουν, ενώ αφετέρου τα στοιχεία που παρακολουθούνται και παρουσιάζονται αποτελούν για «τρίτους» πολύτιμους δείκτες για να κρίνουν τη σοβαρότητα και το ποσοστό ρίσκου δυνητικών αρνητικών επιπτώσεων από τη λειτουργία της εταιρείας και την αλυσίδα αξίας της». Είναι προφανές ότι η αρχή του Double Materiality αποσκοπεί στην πληρέστερη ανάδειξη της εικόνας της εταιρείας στους « stakeholders» και οποιουδήποτε δυνητικά μελλοντικού επενδυτή», σημειώνουν.

Ποιο είναι το ρίσκο της μη εφαρμογής του double materiality; Ξένοι θεσμικοί επενδυτές αλλά και εγχώριες πηγές χρηματοδότησης θέτουν ολοένα αυστηρότερα ESG κριτήρια επιλογής. Ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις που δεν έχουν υιοθετήσει ένα σύγχρονο ESG μοντέλο reporting κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην εύρεση χρηματοδότησης και στην προσαρμογή τους στο ευρύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον, όπως μας λέει κα Βασιλάκη. «Αντιστοίχως, όμως, για τις εταιρείες που δίνουν έμφαση στο Double Materiality εμφανίζεται μια ευκαιρία να αναδείξουν και να ενισχύσουν την επενδυτική τους αξία», προσθέτει. Το ρίσκο της μη εφαρμογής της αρχής του Double materiality έγκειται στη μη αναγνώριση και αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων, με αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας μιας εταιρείας όσο και στη βραχυπρόθεσμη πρόσβασή της σε χρηματοδότηση, τονίζει ο κ Κατσιάμπουλας. «Αυτό συμβαίνει επειδή οι επενδυτές επιφυλάσσονται να επενδύσουν χωρίς να γνωρίζουν επαρκώς τους κινδύνους και αποφεύγουν επενδύσεις σε εταιρείες και κλάδους δραστηριοτήτων που δεν στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, σύμφωνα με τις εκθέσεις σχετικών αξιολογητών», σημειώνει. Μια επιχείρηση η οποία δεν θα εφαρμόσει την αρχή του Double Materiality είναι πιθανό να μην έχει εύκολη πρόσβαση σε προϊόντα χρηματοδότησης, να μη θεωρηθεί ελκυστική ως επένδυση, αλλά και να λάβει χαμηλή βαθμολόγηση από διεθνείς οίκους αξιολόγησης ESG, όπως σημειώνει η κα Κουτσουρέλη. «Μακροπρόθεσμα, μπορεί να κατηγορηθεί για παραπλανητική επικοινωνία ως προς τα θέματα βιώσιμης ανάπτυξης (Green washing, Blue washing) και να μην μπορέσει να ικανοποιήσει τις βασικές απαιτήσεις των ενδιαφερομένων μερών της (μεγάλων πελατών, βασικών προμηθευτών κτλ.) με αποτέλεσμα να χαθεί μελλοντική αξία και να επηρεαστεί αρνητικά η εικόνα και η συνολική βιωσιμότητά της», προσθέτει. «Η μη υιοθέτηση του «Double Materiality» από μια εταιρεία ενέχει την πιθανότητα της μη έγκαιρης αναγνώρισης του πραγματικού ρίσκου στα σημαντικά θέματα βιωσιμότητας από τις ολοένα αυξανόμενες παγκόσμιες προκλήσεις, με αποτέλεσμα την ολιγωρία στη λήψη κατάλληλων μέτρων μετριασμού των πιθανών επιπτώσεων», τονίζουν οι κ.κ. Κουφοπάνος και Μαυραγάνης.

ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΤΣΙΆΜΠΟΥΛΑΣ Διευθυντής Επιδόσεων Περιβάλλοντος, Κοινωνίας, Διακυβέρνησης (ESG) Ομίλου ΤΙΤΑΝ «Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε πολύ αυξημένο ενδιαφέρον από πάρα πολλούς συμμετόχους, όπως επενδυτές, πελάτες και προμηθευτές αλλά και ανεξάρτητους οργανισμούς αξιολόγησης επιδόσεων, για τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Διακυβέρνησης (ESG). Προς αυτή την κατεύθυνση, και με στόχο την τυποποίηση και τη σύνδεση των ουσιωδών πληροφοριών ESG, βρίσκεται σε εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο η διαβούλευση για την κατάρτιση νέων κανονισμών, οδηγιών και προτύπων. Για τον Όμιλο ΤΙΤΑΝ, η έκδοση ετήσιων απολογισμών που περιλαμβάνουν εκτός από τα οικονομικά αποτελέσματα και τα μη χρηματοοικονομικά αποτελέσματα αποτελεί παράδοση σχεδόν 40 ετών».

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

Ομόλογα με εγγύηση βιωσιμότητας: Ο νέος πόλος έλξης των επενδυτών έχει άρωμα αειφορίας Τα ομόλογα με εγγύηση βιωσιμότητας αποδεικνύονται το κλειδί εισόδου σε πόρους χρηματοδότησης μέχρι πρότινος δυσπρόσιτους και το Ελληνικό Δημόσιο, αποφασισμένο να ακολουθήσει τη νέα παγκόσμια τάση, βρίσκεται μια ανάσα πριν από την έκδοση του πρώτου βιώσιμου ομολόγου του Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ί Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Ύ ΡΑ

να νέο είδος ομολόγων φαίνεται πως εισβάλει δυναμικά στην αγορά, φιλοδοξώντας να την κατακτήσει: Tα ομόλογα με εγγύηση βιωσιμότητας συνιστούν χρεόγραφα σταθερής απόδοσης που εκδίδονται από εταιρείες, οργανισμούς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και κυβερνήσεις και προορίζονται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση ή αναχρηματοδότηση έργων συνδεδεμένων με περιβαλλοντικά ή κοινωνικά οφέλη ή έναν συνδυασμό αυτών. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη Moody's, «η πλήρης έκδοση ομολόγων με εγγύηση βιωσιμότητας αναμένεται να ξεπεράσει το 1 τρισ δολάρια σε ετήσια έκδοση για το 2021».

Οι κύριες κατηγορίες α) Πράσινα ομόλογα To πρώτο πράσινο ομόλογο, που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων το 2007, έγινε δεκτό με μια σχετική

Η MYTILINEOS δίνει ηχηρό παρόν στο μέλλον της βιώσιμης ανάπτυξης Η εταιρεία MYTILINEOS τοποθετήθηκε με δήλωση στο ESG+ σχετικά με τα ομόλογα βιωσιμότητας: «Η MYTILINEOS προχώρησε τον Απρίλιο του 2021 στην έκδοση ενός «πράσινου» ομόλογου ύψους €500 εκατομμυρίων. Ο ‘πράσινος’ αυτός προσανατολισμός διέπει το σύνολο της πολυσχιδούς της δραστηριότητας: ΑΠΕ – υποδομές βιώσιμης ανάπτυξης – ανακυκλούμενο αλουμίνιο. Η αναγνώριση της στρατηγικής αυτής στόχευσης της MYTILINEOS έφερε και την επιτυχή ολοκλήρωση του πρώτου «πράσινου» ομολόγου της με

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

δυσπιστία από τον επιχειρηματικό κόσμο. Ωστόσο, η εκθετική αύξηση της έκδοσής του ισοδυναμεί με την καλύτερη απόδειξη πως το αρχικό αίσθημα δυσπιστίας ανήκει στο παρελθόν. Μάλιστα, σύμφωνα με την εκτίμηση της Climate Bonds Initiative, η έκδοση πράσινων ομολόγων θα φτάσει στο υψηλό επίπεδο ρεκόρ των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων φέτος, από 297 δις δολάρια που καταγράφηκαν πέρυσι. Τα πράσινα ομόλογα προορίζονται για τη χρηματοδότηση ή την αναχρηματοδότηση έργων με σαφή περιβαλλοντικά οφέλη όπως η περιβαλλοντικά βιώσιμη γεωργία, ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής, η ανανεώσιμη ενέργεια και η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων. Οι εταιρείες Daimler και Volkswagen συνιστούν χαρακτηριστικά παραδείγματα δύο μεγάλων εκδόσεων πράσινων ομολόγων το 2020, καθώς για την υποστήριξη της μετάβασής τους στα ηλεκτρικά οχήματα διατέθηκαν 1 δις ευρώ και 2 δις ευρώ αντίστοιχα.

υπερκάλυψη σχεδόν 4 φορές σε λιγότερο από 24 ώρες και ένα ανταγωνιστικό κουπόνι 2,25% ανάμεσα σε αντίστοιχες εταιρείες με διεθνές προφίλ». «Δεν είναι τυχαίο που η επενδυτική εταιρεία EDISON έδωσε νέα τιμή-στόχο για τη μετοχή της MYTILINEOS στα 24 ευρώ, βασιζόμενη σε μεγάλο βαθμό στην ενεργειακή μετάβαση της εταιρείας (πράσινη ενέργεια, κυκλική οικονομία και αειφορία), χαρακτηρίζοντας σημαντική για την κερδοφορία και τις εξαιρετικές επιδόσεις της Εταιρείας σε ότι αφορά στα κριτήρια ESG» σημειώνεται χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια, διευκρινίστηκε πως «H MΥΤΙLINEOS ήταν η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα και από τις πρώτες

β) Κοινωνικά ομόλογα Τα κοινωνικά ομόλογα αφορούν τις δράσεις που προάγουν την ευημερία της κοινωνίας ή ενός συγκεκριμένου πληθυσμού. Η πανδημία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην αύξηση του ενδιαφέροντος για τα κοινωνικά ομόλογα, αφού ο όγκος αυτών που εκδόθηκαν το 2020 αυξήθηκε σχεδόν δέκα φορές από τον όγκο του 2019 και η αυξητική τάση αναμένεται να συνεχιστεί. Τα κοινωνικά ομόλογα χρηματοδοτούν έργα όπως η πρόσβαση στην υγεία και στην εκπαίδευση, η δημιουργία προσιτής βασικής υποδομής, π.χ. καθαρό πόσιμο νερό, αποχέτευση και η παροχή επαρκούς τροφής. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της δράσης του συγκεκριμένου είδους ομολόγου είναι η ρωσική Sovcombank, που εξέδωσε ένα ομόλογο για τη χρηματοδότηση δανείων μηδενικής δόσης προκειμένου να επιτρέψει σε άτομα χαμηλού εισοδήματος να αγοράζουν προϊόντα με πίστωση.

γ) Ομόλογα βιωσιμότητα Ένα ομόλογο βιωσιμότητας χρηματοδοτεί έργα που στοχεύουν στην επίτευξη περιβαλλοντικών και κοινωνικών οφελών.

Ευκαιρίες και προκλήσεις για εκδότες και αγοραστές Αγοραστές ομολόγων με εγγύηση βιωσιμότητας είναι κυρίως θεσμικοί επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία, οι ασφαλιστικοί οργανισμοί και οι διαχειριστές κεφαλαίων, των οποίων οι επενδυτικές επιλογές καθοδηγούνται από την περιβαλλοντική και κοινωνική ευθύνη. Αξίζει να σημειωθεί πως και οι προσδοκίες των ενδιαφερόμενων μερών των εταιρειών (πελάτες, εργαζόμενοι, προμηθευτές, κ.ά.) για υπεύθυνες εταιρικές πρακτικές ακολουθούν μια συνεχή αυξητική πορεία. Εξάλλου, οι εκδότες ομόλογων βιωσιμότητας διαπιστώνουν πως αποκτούν πρόσβαση σε

πόρους και εργαλεία χρηματοδότησης που ενδέχεται να θεωρούνταν «όνειρα θερινής νυκτός» υπό άλλες συνθήκες. Ωστόσο, ο εκδότης πρέπει να επιλέξει με προσοχή τον κατάλληλο συνεργάτη που θα τον υποστηρίξει στη συμμόρφωση με τις οδηγίες και τα πρότυπα που αφορούν την έκδοση ενός ομολόγου με εγγύηση βιωσιμότητας. Αξίζει να σημειωθεί πως η συμμόρφωση στις οδηγίες και στα πρότυπα έκδοσης χρειάζεται να διατηρηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του ομολόγου ή να διασφαλιστεί, από ανεξάρτητο φορέα, ότι το ομόλογο τηρεί τα επιλεγμένα κριτήρια, τόσο κατά την έκδοση όσο και στη συνέχεια».

Η Ελλάδα μια ανάσα πριν από την έκδοση του πρώτου βιώσιμου ομολόγου Το Υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας επιθυμεί να εντάξει τη χώρα σε αυτή τη νέα τάση, που απολαμβάνει της θερμής υποδοχής των επενδυτών διεθνώς. Συγκεκριμένα, ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας, σε τοποθέτησή του στην κλειστή συνάντηση της Συμμαχίας Υπουργών Οικονομικών για Κλιματικές Δράσεις που έλαβε χώρα στο πλαίσιο της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή COP26 στη Γλασκόβη, επιβεβαίωσε τον σχεδιασμό του Υπουργείου Οικονομικών για την έκδοση του πρώτου «πράσινου» ομολόγου του Ελληνικού Δημοσίου το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Οι επενδύσεις πιθανόν να αφορούν δημόσια έργα υποδομών τα οποία πληρούν τα κριτήρια της βιώσιμης επένδυσης ή δραστηριότητας,. Οι επενδύσεις πιθανόν να αφορούν δημόσια έργα υποδομών τα οποία πληρούν τα κριτήρια της βιώσιμης επένδυσης ή δραστηριότητας, όπως η ανακύκλωση, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις (για παράδειγμα εκείνες που ασχολούνται με τα μηχανήματα ανακύκλωσης), η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης ή και η επέκτασή της σε εμπορικά τρένα, η υδρογονοκίνηση κ.α.

στην Ευρώπη που όχι μόνο δήλωσε ηχηρό παρόν στο μέλλον της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά δεσμεύτηκε με συγκεκριμένους και φιλόδοξους στόχους: μείωση των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις δραστηριότητες της κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030 σε σύγκριση με το 2019 και η επίτευξη ουδέτερου αποτυπώματος άνθρακα έως το 2050. Παράλληλα πήρε την πρωτοβουλία να διοργανώσει το 1ο Διαδικτυακό Συνέδριο που υλοποίησε με αποκλειστικό θέμα “NetZeroAction. From challenge to opportunity for accelerated & sustainable value creation”, εστιάζοντας σε ζητήματα που επικεντρώνονται στους δείκτες ESG για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη».

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

BAΣΙΛΗΣ ΤΣΑΙΤΑΣ Ηead of Investor Relations, ΕΛΠΕ Η σημασία των ομολόγων ESG στην αγορά αναμένεται να αυξηθεί ουσιαστικά Για τον Βασίλη Τσάιτα Head of Investor Relations στην ΕΛΠΕ: «Τα ομόλογα ESG είναι εδώ για να μείνουν και σταδιακά η σημασία τους στις αγορές αναμένεται να αυξηθεί ουσιαστικά». Κατά συνέπεια, η δυνατότητα των εκδοτών να προσελκύσουν ένα ευρύτερο επενδυτικό ακροατήριο είναι σημαντική ευκαιρία, ανεξαρτήτως κλάδου δραστηριότητας. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να υπάρχει το κατάλληλο πλαίσιο ώστε η έκδοση να ευθυγραμμίζεται με τη στρατηγική της εταιρείας και να εξυπηρετεί καλύτερα τους σκοπούς της, καθιστώντας έτσι πιο στοχευμένο το μήνυμα προς την επενδυτική κοινότητα». Όπως επισήμανε «στην ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, τα θέματα ESG ήταν πάντα σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής μας και μετά την πρόσφατη επικαιροποίηση τους, γίνονται πλέον ο κεντρικός πυλώνας του οράματος, της στρατηγικής, καθώς και της κατανομής κεφαλαίων, θέτοντας ταυτόχρονα ένα πλαίσιο με ξεκάθαρους στόχους. Είμαστε ο μεγαλύτερος ανεξάρτητος εκδότης ευρωομολόγων στη χώρα μας, με διαχρονική παρουσία στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, συνεπώς τα θέματα ESG θα έχουν κυρίαρχη σημασία στις επόμενες εκδόσεις μας».

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΚΩΣΤΗΣ ΜΟΥΣΟΥΡΟΥΛΗΣ Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Η βιώσιμη χρηματοοικονομική μπορεί να αναδειχθεί σε ισχυρό εργαλείο περιφερειακής ανάπτυξής O Κωστής Μουσουρούλης επισήμανε στο ESG+ ότι «τα συγκεντρωμένα κεφάλαια επενδύονται αποκλειστικά σε βιώσιμα έργα ή συνδέονται με δείκτες βιωσιμότητας, όπως οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Οι εκδότες, αντίθετα από τα κοινά εταιρικά ομόλογα, δεσμεύονται να τοποθετούν κεφάλαια σε βιώσιμες επενδύσεις, μέσω ενός προγράμματος δράσης πιστοποιημένου από εξειδικευμένο οργανισμό, ο οποίος διασφαλίζει τους επενδυτές εκδίδοντας τη λεγόμενη “second opinion”». «Μια νέα κατηγορία είναι τα Social Bonds, για επενδύσεις σε έργα σημαντικής κοινωνικής διάστασης ή τα ESG Bonds, για επενδύσεις σε μείγμα έργων περιβαλλοντικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Πρόκειται για ένα καινοτόμο οικοσύστημα χρηματοοικονομικής, οργανωμένο με κοινά πρότυπα διαχείρισης και διακυβέρνησης» συμπλήρωσε ο κύριος Μουσουρούλης. Στη συνέχεια, σημείωσε: «Η Ελληνική ναυτιλία είναι ένας προνομιακός τομέας άντλησης κεφαλαίων, χάρη στο μέγεθος και στις δεσμεύσεις της ως προς την επίτευξη μηδενικών εκπομπών άνθρακα, όπως και η μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών στην κλιματική ουδετερότητα, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που παρέχει ο σχεδιασμός μας αλλά και οι πλείστες εγγυήσεις του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης». Ο κύριος Μουσουρούλης τόνισε πως «έχοντας υπόψη τη διεθνή εμπειρία συμμετοχής των ΟΤΑ, η βιώσιμη χρηματοοικονομική μπορεί να αναδειχθεί σε ισχυρό εργαλείο περιφερειακής ανάπτυξής, εφόσον αντιμετωπισθεί το πάγιο πρόβλημα έλλειψης ώριμων έργων και αδυναμίας συνάθροισης έργων μικρής κλίμακας,

CHRISTIAN KETTEL THOMSEN VP της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Πρόταση κανονισμού της ΕΕ για ένα Πρότυπο Πράσινων Ομολόγων

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΤΟΥΝΑΣ Επικεφαλής Επενδυτικής Στρατηγικής NBG Private Banking στην Εθνική Τράπεζα Ραγδαία αύξηση του ενδιαφέροντος για χρηματοδότηση επενδύσεων που αφορούν το ESG Ο Κωνσταντίνος Ντούνας δήλωσε στο ESG+: «Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, το επενδυτικό πλαίσιο λειτουργίας των “ESG, Sustainable, Green investments” υπόκειται, από τον Μάρτιο 2021, στον κανονισμό SFDR, ο οποίος κατηγοριοποιεί τα επενδυτικά προϊόντα με βάση την αξιολόγησή τους σε επιμέρους δείκτες ESG-Sustainability». Επιπλέον, υπογράμμισε: «Οι ομολογιακές εκδόσεις που στοχεύουν στη χρηματοδότηση έργων ενεργειακής μετάβασης, έχοντας μετρήσιμους στόχους μείωσης των εκπομπών ρύπων, εν γένει κατηγοριοποιούνται ως Green ή SLB (sustainability-linked bond. Οι εκδότες υποχρεούνται να καταρτίσουν ένα green bond framework, το οποίο πρέπει να επικυρωθεί από έναν εξωτερικό ανεξάρτητο ελεγκτή. Οι εκδόσεις SLB συνοδεύονται από συγκεκριμένους δείκτες-στόχους (Sustainability Targets/ESG KPIs)». Όπως επισήμανε: «Η Εθνική Τράπεζα από το 2020 έχει αναπτύξει και εφαρμόζει σχετικό Πλαίσιο Έκδοσης Πράσινων Ομολόγων, βάσει των αρχών της International Capital Market Association (ICMA). Στο πλαίσιο αυτό ολοκλήρωσε με επιτυχία την τοποθέτηση του πρώτου, Πράσινου Ομολόγου Υψηλής Εξασφάλισης στην ελληνική αγορά (από το 2015), ύψους €500 εκατ. Η συναλλαγή προσέλκυσε το ενδιαφέρον μεγάλου μέρους του επενδυτικού κοινού, συγκεντρώνοντας κεφάλαια ύψους περίπου €1,2 δισ. με τη συμμετοχή 80, στην πλειοψηφία τους ξένων, θεσμικών επενδυτών και αποτελεί έμπρακτη επιβεβαίωση της εμπιστοσύνης στην Εθνική Τράπεζα και στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας».

O Christian Kettel Thomsen, VP της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, υπογράμμισε στο ESG+: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσει επί του παρόντος τη λεγόμενη «Ταξονομία της ΕΕ». Έχει επίσης προωθήσει μια πρόταση κανονισμού για ένα «Πρότυπο Πράσινων Ομολόγων της ΕΕ». Όπως τόνισε «η πρόταση της ΕΕ βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις κατευθυντήριες γραμμές της Διεθνούς Ένωσης Κεφαλαιαγοράς, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί από κοινού από εκδότες, επενδυτές και μεσάζοντες intermediaries για να καθορίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά αυτού του τύπου ομολόγων: διαφανείς κατηγορίες και κριτήρια για τη βιώσιμη χρήση των εσόδων, τακτική κατανομή και αναφορά επιπτώσεων και εξωτερική αναθεώρηση». « Η EIB σκοπεύει να ευθυγραμμίσει τη μεθοδολογία παρακολούθησης της πράσινης χρηματοδότησης με το πλαίσιο που έχει θεσπίσει ο Κανονισμός Ταξινόμησης της ΕΕ και, ως εκ τούτου, να ευθυγραμμίσει σταδιακά και προοδευτικά τα ομόλογά της για την ευαισθητοποίηση για το κλίμα και την αειφορία με το επικείμενο Πρότυπο Πράσινων Ομολόγων της ΕΕ, δηλαδή την ιδέα ότι οι χρηματοδοτούμενες δραστηριότητες: συμβάλουν ουσιαστικά σε έναν κοινό στόχο βιωσιμότητας, δεν προκαλούν σημαντική βλάβη σε άλλους τομείς βιωσιμότητας· και συμμορφώνονται με ορισμένες ελάχιστες κοινωνικές διασφαλίσεις» συμπλήρωσε.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

INTERVIEW +

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ ΓΕΝΙΚΌΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ, ΣΥΜΒΟΎΛΙΟ ΣΕΒ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΏΣΙΜΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ

Πράσινη ανάπτυξη & ESG διαμορφώνουν το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον Η περιβαλλοντική ατζέντα και η ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, αποτελεί σταθερή προτεραιότητα του Συμβουλίου ΣΕΒ για την Βιώσιμη Ανάπτυξης. Όπως τονίζει στο ESG+ ο κύριος Κωνσταντίνου η πράσινη ανάπτυξη συμβάλλει καίρια στη δημιουργία ενός επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος, με προοπτική και ανθεκτικότητα. Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια πρόκληση για την κοινωνία αλλά και την οικονομία. Πώς αντιμετωπίζετε στον ΣΕΒ αυτή την πρόκληση; Η ατζέντα της κλιματικής αλλαγής αποτελεί σταθερή προτεραιότητα, γεγονός που επιβεβαιώνεται από σειρά έγκαιρων παρεμβάσεων του Συμβουλίου ΣΕΒ για την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Το 2009 υλοποιήθηκε ανοικτή εκδήλωση με θέμα «Βιώσιμη Ανάπτυξη και Κλιματική Αλλαγή» και κεντρικό ομιλητή τον Sir Nicholas Stern. Το 2010 ακολούθησε το Συμπόσιο με θέμα «Ενεργειακά Αποδοτικά κτίρια», ενώ ήδη το 2011, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα μελέτης για τις προοπτικές μείωσης των Αερίων του Θερμοκηπίου στην Ελλάδα (ΑτΘ). Τα παραπάνω, είναι απτά παραδείγματα δράσεων που είχαν στόχο να φέρουν πολύ έγκαιρα στον δημόσιο διάλογο και στην προσοχή της επιχειρηματικής κοινότητας την κλιματική αλλαγή. Πεποίθησή μας παραμένει ότι η πράσινη ανάπτυξη συμβάλλει καίρια στη δημιουργία ενός επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος, με προοπτική και ανθεκτικότητα. Μαζί με την καινοτομία, την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, συνθέτουν σήμερα τα κύρια συστατικά για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και την απαραίτητη βάση προσέγγισης επιχειρηματικότητας και κοινωνίας. Πώς επηρεάζεται η Ελληνική επιχειρηματικότητα από τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον αλλά και στην Ευρώπη, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία; Στην Ευρώπη, παρότι οι εκπομπές ΑτΘ είναι το 8% των παγκόσμιων, λειτουργεί από το 2005 ο πλέον δοκιμασμένος, αξιόπιστος και αποτελεσματικός μηχανισμός για την τιμολόγηση του ανθρακικού αποτυπώματος και την μείωση των εκπομπών. Σε συνδυασμό με την πρόσφατη πρόταση αναθεώρησης δεκατριών πολιτικών, που αποσκοπούν στην υλοποίηση του στόχου μείωσης των εκπομπών αυτών κατά 55% ως το 2030 (fit for 55), η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί παγκόσμιο υπόδειγμα τήρησης των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει από την Συμφωνία του Παρισιού.

Όμως, άλλες μεγάλες οικονομίες με σημαντικά ποσοστά στις παγκόσμιες εκπομπές ΑτΘ δεν ανταποκρίνονται στον ίδιο βαθμό και με την ίδια ταχύτητα. Όσο παραμένει διαφορά στο κόστος άνθρακα μεταξύ παραγωγών εντός και εκτός Ε.Ε. είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί στην μετάβαση η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν το κόστος υλοποίησης των κλιματικών δεσμεύσεων. Ο κίνδυνος «διαρροής άνθρακα», δηλαδή ο κίνδυνος μεταφοράς επενδυτικών δραστηριοτήτων σε περιοχές χωρίς (ή με μικρότερες) κλιματικές απαιτήσεις, στον οποίο ως χώρα είμαστε ιδιαίτερα εκτεθειμένοι λόγω γεωγραφικής θέσης είναι υπαρκτός. Το κόστος άνθρακα έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία δυο χρόνια, εντείνοντας την ανάγκη αντίμετρων ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος αυτός να γίνει πραγματικότητα με σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές αλλά και τελικά περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το ερώτημα δεν βρίσκεται λοιπόν στο αν θα πρέπει να υλοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, αλλά στο πώς θα γίνει αυτό. Στόχος των δράσεών μας είναι να αποτελέσουν όχι μόνο απάντηση στην κλιματική απειλή, αλλά να λειτουργήσουν προς όφελος μιας συμπεριληπτικής, μακροχρόνιας βιώσιμης ανάπτυξης στην οποία η επιχειρηματικότητα είναι μέρος της λύσης. Ρόλος μας είναι να συμβάλλουμε ώστε να γίνουν πράξη και στην χώρα μας οι τομές που απαιτούνται στον τρόπο που Πολιτεία, επιχειρηματικότητα αλλά και κοινωνία αντιλαμβάνονται και συνδιαμορφώνουν μέσω των επιλογών τους την μετάβαση στη νέα πραγματικότητα. Οι μεγάλες εισηγμένες επιχειρήσεις αλλά και οι μη εισηγμένες θα πρέπει να αποκτήσουν στρατηγική ESG. Σε τι βαθμό είναι έτοιμες και πως θα επηρεαστεί θετικά ή αρνητικά η ανταγωνιστικότητα τους; Η δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών στους τρεις πυλώνες «Περιβάλλον», «Κοινωνία» και «Διακυβέρνηση» (ESG) αποτελεί πλέον απαίτηση για περισσότερες επιχειρήσεις, μέσω της ευρωπαϊκής Οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες, θέτοντας πιο εξειδικευμένες απαιτήσεις

ως προς την αναφορά και την εξακρίβωση των στοιχείων. Αρκετές επιχειρήσεις και στην χώρα μας διαθέτουν πολυετή εμπειρία στη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών στοιχείων, όμως η διεύρυνση σε σχεδόν πενταπλάσιο αριθμό, σύμφωνα με εκτιμήσεις της E.E., συνιστά αδιαμφισβήτητα μια πρόκληση. Αποτελεί πραγματικότητα ότι η συλλογή, επιβεβαίωση και δημοσιοποίηση δεδομένων ESG δεν είναι απλή διαδικασία. Ενέχει διαχειριστικό κόστος, αλλά και την «ανασφάλεια» της δημόσιας δέσμευσης και λογοδοσίας για βελτίωση, η οποία σε περιόδους έντονης μεταβλητότητας από εξωγενείς παράγοντες, όπως η τωρινή, είναι κατανοητή. Επιπλέον, παράγοντας

επιχείρησης, αλλά συνδέεται και με την έκθεσή της σε καίρια περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα. Στην ετήσια έκδοση του World Economic Forum «Global Risks Report», άλλωστε, τα θέματα κλίματος, βιοποικιλότητας και φυσικών πόρων βρίσκονται σταθερά πλέον στην κορυφή της αξιολόγησης, ως οι πιο κρίσιμοι και πιο πιθανοί κίνδυνοι. Δεύτερον, η αξιοποίηση κριτηρίων ESG ως μια διαδικασία αυτοελέγχου και αυτορρύθμισης με προφανή τα πλεονεκτήματα στην βελτιστοποίηση παραγωγικών διεργασιών, εσωτερικής οργάνωσης, αλλά και αποτελεσματικότερου ελέγχου των κινδύνων συμμόρφωσης που μπορούν να επηρεάσουν ή ακόμα και να διακόψουν

Στόχος των δράσεών μας είναι να αποτελέσουν όχι μόνο απάντηση στην κλιματική απειλή, αλλά να λειτουργήσουν προς όφελος μιας συμπεριληπτικής, μακροχρόνιας βιώσιμης ανάπτυξης ανησυχίας είναι ο απαιτούμενος όγκος και το είδος της παρεχόμενης πληροφορίας. Πόσα στοιχεία και σε ποιο βαθμό λεπτομέρειας είναι αρκετά, αποτελούν ερωτήματα που απασχολούν ακόμα και πιο ώριμες επιχειρήσεις. Χρυσός κανόνας δεν υπάρχει. Υπάρχουν όμως τρία βασικά δεδομένα τα οποία η κάθε επιχείρηση θα πρέπει να λάβει υπόψιν της σταθμίζοντας παραμέτρους, όπως το μέγεθος, το εύρος δραστηριότητας και τα επιχειρηματικά της σχέδια για το μέλλον. Πρώτον, το γεγονός ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον για εταιρείες που εφαρμόζουν με συνέπεια κριτήρια ESG αυξάνεται εκθετικά. Στην εκτίμηση ρίσκου τους, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καθιστούν πλέον εμφανές ότι η απόφασή τους δεν συναρτάται μόνο με το χρόνο απόσβεσης και τα οικονομικά αποτελέσματα της

(έστω παροδικά), πλήρως ή μερικώς, την λειτουργία της. Τρίτον, η συνεπαγόμενη βελτίωση των σχέσεων με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που αποτελεί πολύτιμο κεφάλαιο εμπιστοσύνης σε περιόδους μεταβλητότητας, παρακαταθήκη εταιρικής φήμης, στοιχείο διατήρησης, αλλά και προσέλκυσης ταλέντων, καθώς και κριτήριο επιλογής από την νέα γενιά καταναλωτών που λαμβάνουν υπόψιν τους τέτοια κριτήρια. Η πραγματική ευκαιρία στα κριτήρια ESG είναι να προωθήσουν στην πράξη επενδύσεις προς την βιώσιμη ανάπτυξη της επιχείρησης και να αποτελέσουν εργαλείο των διοικήσεων που καλούνται να λάβουν αποφάσεις σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης αβεβαιότητας και πολυπλοκότητας. Υπό την προϋπόθεση αυτή, μόνο θετική μπορεί να είναι η επίδρασή τους στην ανταγωνιστικότητα σήμερα και στο μέλλον.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

INTERVIEW +

ΕΛΈΝΗ ΜΥΡΙΒΉΛΗ CHIEF HEAT OFFICER

Ο χρόνος για να αναστρέψουμε την κλιματική κρίση είναι περιορισμένος Καθώς δημοσίευμα της Guardian τοποθετεί την Αθήνα στο επίκεντρο των θυμάτων της κλιματικής αλλαγής, η πρώτη Chief Heat Officer της Ευρώπης καταστρώνει τη στρατηγική που θα αναστρέψει τη δυσοίωνη πρόβλεψη και οραματίζεται μια πιο πράσινη πόλη.

Της Κ ΑΤ Ε Ρ Ί Ν Α Σ Τ Σ Ι Τ Ο Ύ ΡΑ

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Η κλιματική αλλαγή είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Ζήσαμε ένα καλοκαίρι που σημαδεύτηκε από πλημμύρες, πυρκαγιές και παρατεταμένους καύσωνες. Πώς διαμορφώνεται το τοπίο παγκοσμίως σε ό,τι αφορά την κλιματική κρίση; Είναι τελικά ο χρόνος που μας απομένει για δράση λιγότερος από αυτόν που αρχικά υπολογίζαμε; Ο χρόνος είναι πράγματι πολύ περιορισμένος. Σημαντική έκθεση της ΙPCC τον Αύγουστο πιστοποιεί ότι παρόλο που, σύμφωνα με τη συνθήκη του Παρισιού, στοχεύαμε παγκοσμίως σε μείωση της ανόδου θερμοκρασίας για να μη φτάσουμε το επιπλέον 1.5°C από την προβιομηχανική περίοδο, έχουμε αγγίξει ήδη το 1,2°C. Αυτό σημαίνει ότι θα φτάσουμε και θα υπερβούμε το 1,5°C, ακόμη και στα πιο αισιόδοξα σενάρια. Επαναλαμβάνω ότι η Ανατολική Μεσόγειος είναι από τα πιο ευάλωτα γεωγραφικά σημεία όσον αφορά την άνοδο της θερμοκρασίας. Μια σημαντική μελέτη του Κώστα Καρτάλη και του Ματθαίου Σανταμούρη, μαζί με μια ολόκληρη ομάδα ειδικών για θέματα κλιματικής αλλαγής που δημοσιεύσαν στη διαΝΕΟσις, αναφέρει πως μέχρι τα μέσα του αιώνα η θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί κατά 2,2°C - 3,8°C στην Ελλάδα. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Το καλοκαίρι θα έχουμε παρατεταμένους καύσωνες, για 15-20 παραπάνω από σήμερα μέρες και κατά μέσο όρο 12% μείωση των βροχοπτώσεων. Οι έντονες βροχές σε μικρό διάστημα θα προκαλούν πλημμυρικά φαινόμενα που θα διαβρώνουν τα εδάφη. Τα προγνωστικά είναι δυσοίωνα και το παράδοξο είναι ότι μέχρι τώρα δεν τα άκουγε κανείς στην Ελλάδα. Εστιάζαμε στον Covid-19 και την οικονομική κρίση αλλά όχι στην κλιματική αλλαγή, την οποία για κάποιον λόγο ερμηνεύαμε μόνο ως άνοδο της στάθμης της θάλασσας, πλημμύρες, τυφώνες και άλλα ακραία φαινόμενα που βλέπαμε σε άλλες χώρες. Κι όμως, φέτος το καλοκαίρι λόγω ακραία υψηλών θερμοκρασιών, όπως αναφέρουν στοιχεία της Eurostat, στην Ελλάδα είχαμε 2300 επιπλέον θανάτους (εξαιρώντας τους καταγεγραμμένους θανάτους από Covid) σε σχέση με τα προηγούμενα πέντε χρόνια ανάμεσα στα τέλη Ιουλίου και τα μέσα Αυ-

γούστου. Μόνον την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου είχαμε 1400 περισσότερους θανάτους σε σχέση με προηγούμενα έτη. Πολλοί θα αρρωστήσουν και θα πεθάνουν αφού το σώμα μας δεν έχει συνηθίσει σε τόσο μεγάλο θερμικό φορτίο. Οι άνθρωποι πάνω από 60 ετών, οι έγκυοι και όσοι απασχολούνται σε χειρωνακτικές εργασίες διατρέχουν τον περισσότερο κίνδυνο. Επιπλέον, όταν οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλές πέφτει η παραγωγικότητα των εργαζόμενων και συνεπώς χάνουμε μέρος της οικονομικής μας δραστηριότητας ως χώρα. Επίσης, εκδηλώνονται ψυχολογικά προβλήματα στους ανθρώπους, όπως η κατάθλιψη ή η σύγχυση στους ηλικιωμένους. Στα μαγαζιά η κίνηση σταματά, καθώς τα άτομα κλείνονται στα σπίτια ή καταφεύγουν σε εσωτερικούς χώρους. Ωστόσο, η ομορφιά της πόλης είναι έξω, στους δρόμους, στα μαγαζιά, στα θέατρα και τα εστιατόρια, γενικά στους δημόσιους χώρους. Τέλος, ας λάβουμε υπόψιν μας ότι οι πολύ έντονοι καύσωνες και οι πυρκαγιές σταδιακά πλήττουν και τον τουρισμό μας, αφού προκύπτουν προβλήματα επισκεψιμότητας της χώρας. Στο επίκεντρο της κλιματικής κρίσης βρίσκεται η Αθήνα. Μάλιστα, δημοσίευμα της Guardian αναφέρει πως η πόλη αποτελεί το μεγαλύτερο θύμα της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη. Μπορούμε άραγε να ανατρέψουμε αυτή τη δυσοίωνη εκτίμηση; Πράγματι, η Αθήνα συγκαταλέγεται στις πρωτεύουσες της Ευρώπης που αναμένεται να αποδειχθούν πιο ευάλωτες στην αύξηση της θερμοκρασίας και στην λειψυδρία. Μπορούμε όμως να αναστρέψουμε αυτό το σενάριο και έχουμε ήδη δει πολλές πόλεις να καθίστανται πιο ανθεκτικές σε ζητήματα κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να βιαστούμε. Κατευθυνόμαστε ήδη προς τη σχεδίαση μιας πιο δροσερής πόλης, με πολύ περισσότερο πράσινο, πολλαπλασιάζοντας τους χώρους πρασίνου και υποστηρίζοντας τα Αθηναϊκά δέντρα. Είναι η βασικότερη ασπίδα που έχουμε κατά της ακραίας ζέστης και γενικά κατά της Κλιματικής Αλλαγής. Ήρθε η εποχή να δράσουμε ριζοσπαστικά και οι δημόσιοι χώροι να γεμίσουν από

δέντρα αντί για αυτοκίνητα. Ασφαλώς, χρειάζεται να κονταροχτυπηθούμε για τα αυτοκίνητα και να γίνει σωστός σχεδιασμός πράσινων χώρων για να είναι υγιή τα φυτά σε 10, 20 και 30 χρόνια από τώρα, με υψηλότερες θερμοκρασίες. Για να χαμηλώσει η θερμοκρασία απαιτούνται στοιχεία νερού στα πάρκα μαζί με φυλλοβόλα δέντρα με πυκνά φυλλώματα που θα μειώσουν 4 και 5 βαθμούς τη θερμοκρασία, σε συνδυασμό με ψυχρά υλικά στα γύρω κτίρια και στα πεζοδρόμια. Στο δήμο Αθηναίων έχουμε ήδη δώσει μεγάλη σημασία στη συντήρηση των σιντριβανιών μας και όλες οι πεζοδρομήσεις γίνονται πλέον με ψυχρά υλικά. Όμως η δράση και ο συντονισμός απαιτείται να γίνουν σε επίπεδο μητρόπολης, για να βοηθηθεί όλο το οικοδομικό της Αθήνας και να μην αρκεστούμε στα ημίμετρα. Ποια έργα έχουν δρομολογηθεί μέχρι σήμερα στην Αθήνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, δεδομένου του γεγονότος πως το 2021 συνιστά το έτος επικαιροποίησης του Σχεδίου δράσης για την κλιματική αλλαγή; Ποιες δράσεις δείχνουν να αποδίδουν και ποιο είναι το συνολικό σχέδιο παρέμβασης στην πόλη για την ενίσχυση των αστικών πνευμόνων της; Υπάρχουν δράσεις που δείχνουν να αποδίδουν. Οπουδήποτε έχουμε φτιάξει πράσινους χώρους αυτοί προσθέτουν ένα ψήγμα δροσιάς. Επίσης, τα πάρκα τσέπης στις γειτονιές παίζουν τον ρόλο τους στην ανάσα οξυγόνου που επιζητούμε. Δύο μεγάλα πάρκα στον Ελαιώνα και η Διπλή Ανάπλαση θα μπορεί να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στις θερμοκρασίες της πόλης μας. Ακόμη, ολοκληρώνεται ο σχεδιασμός για τους 3 μεγάλους «πράσινους διαδρόμους» στην Αθήνα με χρήματα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με κονδύλι 5 εκατομμυρίων που λέγονται Natural Finance Facility Capital, και συνιστούν ειδικό κεφάλαιο για θέματα Πράσινων Υποδομών που πρώτη η Αθήνα διεκδίκησε και πήρε στην Ευρώπη. Οι πράσινοι διάδρομοι βρίσκονται στα Εξάρχεια, στη Λαμπρινή και κοντά στην Ακαδημία Πλάτωνος. Tο ζήτημα των δροσερών διαδρόμων, με διαμπερή ψηλά δέντρα πλούσιας κώμης, αποτελεί τον καλύτερο σχεδιασμό

όσον αφορά την ζέστη καθώς επιτρέπει καλύτερη κίνηση του αέρα. Επίσης σχεδιάζονται με αυτή την λογική δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας, διαπλατύνσεις πεζοδρομίων και πεζοδρομήσεις με στόχο την αύξηση πάντα της σκίασής τους με δέντρα. Καταβάλλεται ήδη μεγάλη προσπάθεια να υποστηριχθούν οι υφιστάμενοι πράσινοι χώροι με καλύτερη συντήρηση και να προστατευθεί το φυτικό κεφάλαιο. Χρειαζόμαστε βέβαια ακόμη πιο ισχυρές παρεμβάσεις και σωστό συντονισμό.

Τα ωραιότερα σημεία στις ωραιότερες πόλεις έγιναν επειδη κάποιοι αποφάσισαν να τα κάνουν Με ποιον τρόπο ο Δήμος Αθηνών ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να εφαρμόσουν τα κριτήρια βιωσιμότητας; Ποιες μεθόδους ακολουθείτε για τη μέτρηση του αποτυπώματος άνθρακα και πώς επιβραβεύετε την πράσινη επιχειρηματικότητα; Ως πόλη μετράμε τα αποτυπώματα άνθρακα της Αθήνας σύμφωνα με διεθνή πρωτόκολλα στα οποία συμμετέχουμε και από τα οποία έχουμε βραβευτεί για τρία συναπτά έτη (CDP awards). Η αλήθεια είναι πως πάμε καλά, αφού έχουμε κατεβάσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ) κατά 14% τα τελευταία χρόνια. Αυτό οφείλεται και στην σημαντική διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας και όχι μόνον σε δράσεις του Δήμου μας. Στόχος μας είναι να το μειώσουμε στο 61% μέχρι το 2030 τα ΑτΘ και να πάμε προς μηδενικές εκπομπές μέχρι

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

INTERVIEW +

το 2050. Ο στόχος αυτός έχει υπολογιστεί ρεαλιστικά και μπορεί να επιτευχθεί μέσα από συνέργειες και ταύτιση πολιτικών σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και φυσικά έντονη δραστηριοποίηση. Είναι μονόδρομος. Χρειάζονται επενδύσεις. Υπάρχουν κονδύλια που διατίθενται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για σοβαρές πράσινες επενδύσεις, το θέμα είναι εμείς πόσο έξυπνοι είμαστε να τα επενδύσουμε σωστά. Προσωπικά, πιστεύω στην πράσινη επιχειρηματικότητα. Εξάλλου αν οι επιχειρήσεις δεν αναλάβουν τις δικές τους πρωτοποριακές δράσεις, είμαστε χαμένοι. Κι αυτό βλέπουμε να γίνεται όλο και περισσότερο: ο ιδιωτικός τομέας και οι πόλεις παίρνουν τα ηνία στα χέρια τους λόγω ανικανότητας των κυβερνήσεων να προχωρήσουν σε σημαντικές διεθνείς δεσμεύσεις που θα αποτρέψουν τα χειρότερα για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα. Σε πολλές περιπτώσεις οι επιχειρήσεις θέτουν πρώτες τις προδιαγραφές βιωσιμότητας και ύστερα ακολουθούν οι πολιτικοί. Προφανώς, έχουν καταλάβει ότι το μέλλον βρίσκεται εκεί. Άλλωστε, αλίμονο σε όσους -πολιτικούς και επιχειρηματίες- εξετάζουν κοντόφθαλμα τα οφέλη που έχουν να προσκομίσουν από τις θητείες τους. Οι επιχειρηματίες δεν μπορούν να δρουν με κοντούς ορίζοντες

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

αλλά με βάθος χρόνου στον τρόπο χρήσης των πόρων και στην κατάστρωση μια στρατηγικής με λογικές ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας. Η επιβίωση στον πλανήτη δεν θεωρείται πλέον αυτονόητη αλλά ένας αγώνας που πρέπει να κερδίσουμε. Αν θεωρήσουμε πως είμαστε πρωταγωνιστές σε ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ποιο είναι το πιο αισιόδοξο και ποιο το πιο απαισιόδοξο σενάριο σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της κλιματικής κρίσης; Αξίζει να διευκρινιστεί ότι στην περίπτωση της κλιματικής κρίσης, οι ειδικοί μπορούν να μιλούν πάντα μόνο με σενάρια: Το πιο αισιόδοξο σενάριο λοιπόν είναι πως μέχρι το 2030 θα έχουμε μειώσει πάνω από το μισό τις εκπομπές

άνθρακα στην πόλη και στον κόσμο, θα σταματήσουμε παντελώς την χρήση άνθρακα, τις αποψιλώσεις δασών και όποια συζήτηση για νέες εξορύξεις ενώ θα υπάρξουν σοβαρές στρατηγικές επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε αναδασώσεις. Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να μαλώνουμε για το αν πρέπει να βάλουμε ανεμογεννήτριες και που θα τοποθετήσουμε τα φωτοβολταϊκά. Χρειάζεται ένας σοβαρός εθνικός ενεργειακός στρατηγικός σχεδιασμός, σε διάλογο με τις τοπικές κοινότητες, με αντισταθμιστικά οφέλη και έμφαση στην αποκεντρωμένη παραγωγή. Πρέπει να γίνουμε πολύ πιο συνειδητοί στο πως καταναλώνουμε ενέργεια ώστε να μειώσουμε την κατανάλωσή μας. Τέλος, είναι απαραίτητο να πραγματοποιήσουμε ενεργειακές και θερμικές αναβαθμίσεις στα σπίτια μας. Μέχρι το 2050 η ενέργεια πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές και ό,τι ποσοστό αναγκαστικά θα χρειαστεί να καταναλώνουμε από ορυκτά καύσιμα να ισοσταθμίζεται με νέες τεχνολογίες που θα απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και με φύτεμα δασών. Αποτελεί μονόδρομο η μετάβαση σε δημόσια μέσα μεταφοράς λιγότερο ρυπογόνα, όπως τα ηλεκτρικά μέσα, και τα ήπια μέσα κινητικότητας, όπως το ποδήλατο. Τα ιδιωτικά αυτοκίνητα καλό θα ήταν να τα βγάλουμε σιγά σιγά από τη ζωή μας. Έφτασε η ώρα να παραχωρήσουμε δημόσιο χώρο στους ανθρώπους και στα οικοσυστήματα, να δημιουργήσουμε ζωντανά μικρά δάση στην πόλη, να δώσουμε αξία στα δέντρα που ήδη έχουμε, να βγάλουμε το νερό στην επιφάνεια και να σχεδιάσουμε δροσερές, βιώσιμες πόλεις αλλά και πιο όμορφες.

Χρειαζόμαστε έναν σοβαρό, εθνικό, ενεργειακό στρατηγικό σχεδιασμό με έμφαση στην αποκεντρωμένη παραγωγή και κατανάλωση

01•02•22 LIVE ONLINE & INTERACTIVE

presents

Climate Crisis Conference

Το ενεργειακό πρόβλημα και οι αποφάσεις για την κλιματική κρίση Η αυξανόμενη διεθνής ενεργειακή ζήτηση οδηγεί σε χρήση άνθρακα, αερίου και πετρελαίου, σε πλαίσιο μάλιστα τιμών ρεκόρ εκπομπών. Η «συνταγή» οδηγεί σε «τέλεια καταιγίδα»: αυξήσεις τιμών ενεργειακών προϊόντων αλλά και energy shortages, φαινόμενα που υπονομεύουν την Ενεργειακή Μετάβαση. Για τις αποφάσεις για την κλιματική κρίση με οικονομική ανάκαμψη που «διστάζει» και λόγω Covid-19, διακεκριμένοι Διεθνείς και Έλληνες ομιλητές από ενεργειακές επιχειρήσεις και σημαντικούς χρήστες ενέργειας (όπως η βιομηχανία) μεταξύ άλλων, θα δώσουν απαντήσεις σε θέματα όπως: ● Οι τεράστιες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας απαιτούν αναθεώρηση / αναβολή των Ευρωπαϊκών και Ελληνικών αποφάσεων για το κλίμα; ● Πώς διαμορφώνεται η νέα αγορά ηλεκτρισμού και ποιος ο ρόλος των ΑΠΕ, της ηλεκτροκίνησης, της αποθήκευσης και εξοικονόμησης ενέργειας και των νέων τεχνολογιών (υδρογόνο κ.λπ.); ● Πώς στην ενεργοβόρο βιομηχανία αλληλεπιδρούν energy management, στρατηγική διακυβέρνησης και κλιματικού κινδύνου: προκλήσεις, προσεγγίσεις και μεθοδολογίες βέλτιστων πρακτικών;

www.climatecrisisconference.gr Συμμετοχές: Μαρία Γαβριλάκη, Κ: 6946 777954, E: mgavrilaki@boussias.com Χορηγίες: Νικόλ Αρμόνη, T: 210 6617777 (εσωτ. 155), E: narmoni@boussias.com Πληροφορίες: Σωσσάνα Μπούσια, T: 210 6617777 (εσωτ. 170), E: sboussia@boussias.com

Official Publication

SPECIAL REPORT +

COP26: Μικρά βήματα μπροστά ή "πολύ λίγο, πολύ αργά"; Προϊόν συμβιβασμού μεταξύ χωρών με διαφορετικά γεωπολιτικά συμφέροντα, η Συμφωνία της Γλασκόβης, κρατάει ζωντανό το στόχο για συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 °C, χωρίς όμως να εγγυάται την υλοποίησή του. Της ΑΦ Ρ Ο Δ Ι Τ Η Σ Τ Ζ Ι Α Ν Τ Ζ Η

«Κ

αλοδεχούμενα βήματα μπροστά, που όμως δεν είναι αρκετά». Με αυτή τη φράση συνόψισε ο Αντόνιο Γκουτέρες, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ το αποτέλεσμα της 26ης Συνδιάσκεψης για το Κλίμα, της COP26, στη Γλασκόβη της Σκοτίας. Μπορεί ο στόχος για την συγκράτηση της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5°C ως το τέλος του αιώνα να κρατήθηκε ζωντανός, όμως «ο σφυγμός του είναι αδύναμος, και θα επιβιώσει μόνο αν κρατήσουμε τις υποσχέσεις μας», παραδέχθηκε ο πρόεδρος της Συνδιάσκεψης και Βρετανός Υπουργός Επιχειρηματικότητας Αλόκ Σάρμα. Σύμφωνα με το Δείκτη Δράσης για το Κλίμα (Climate Action Tracker), που συντάσσουν οι επιστημονικές ομάδες των ανεξάρτητων θεσμών New Climate Institute και Climate Analytics, ακόμα και αν όλες οι δεσμεύσεις της Σύμβασης της Γλασκόβης τηρηθούν στο ακέραιο, η άνοδος της θερμοκρασίας θα κινηθεί στους 1,8°C και στους 2,1°C αν τηρηθούν οι βασικοί στόχοι.Το αμέσως χειρότερο σενάριο προβλέπει άνοδο της θερμοκρασίας κατά 2,4°C αν τηρηθούν οι δεσμεύσεις της ατζέντας 2030 για το κλίμα, όπως η μείωση των εκπομπών του αερίου του θερμοκηπίου κατά 40% σε σύγκριση με το 1990, ενώ αν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση η θερμοκρασία θα ανέβει κατά 2,7°C. Όπως έχει τονίσει επανειλημμένα ο επικεφαλής του ΟΗΕ, κάθε άνοδος της θερμοκρασίας πάνω από το όριο των 2°C θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις, με μικρές νησιωτικές χώρες να σβήνονται από το χάρτη λόγω της ανόδου της στάθμης των θαλασσών και πληθυσμούς να απειλούνται με λιμό εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων. Αν πάλι θέλουμε να δούμε το ποτήρι μισογεμάτο, η παρακαταθήκη του Συμφώνου της Γλασκόβης, δεν είναι αμελητέα. Η έκκληση για «σταδιακή μείωση» της χρήσης άνθρακα και των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα αντί για «σταδιακή κατάργηση», είναι μεν προϊόν συμβιβασμού ανάμεσα σε χώρες με διαφορετικά γεωπολιτικά και ενεργειακά συμφέροντα. Ακόμα κι έτσι όμως αποτελεί δείγμα προόδου, καθώς για πρώτη φορά αναφέρονται ρητά σε επίσημο κείμενο του ΟΗΕ ο άνθρακας τα ορυκτά καύσιμα, και ειδικά ο άνθρακας, ως βασικές αιτίες της κλιματικής αλλαγής.

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Θετικές δεσμεύσεις, με ηχηρές απουσίες Στα θετικά της COP 26 είναι ότι 140 χώρες, που εκπροσωπούν πάνω από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ συμφώνησαν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στο μηδέν ως το τέλος της δεκαετίας. Εξίσου ενθαρρυντικό είναι ότι ηγέτες από περισσότερες από 120 χώρες, που αντιπροσωπεύουν το 90% των παγκόσμιων δασών, δεσμεύθηκαν να σταματήσουν, και να αντιστρέψουν την αποψίλωση των δασών ως το 2030. Ελπιδοφόρα χαρακτηρίστηκε και η «Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο», την οποία επεξεργάστηκαν από κοινού οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις ΗΠΑ και την υπέγραψαν πάνω από 100 χώρες, συμφωνώντας να μειώσουν ως και 30% τις εκπομπές μεθανίου ως το 2030. Σχεδόν το 30% της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας από τη βιομηχανική επανάσταση ως σήμερα οφείλεται στις εκπομπές μεθανίου τόνισε στην σχετική της ομιλία η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, προσθέτοντας ότι το μεθάνιο συμβάλλει ως και 80 φορές περισσότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη από ό,τι το διοξείδιο του άνθρακα. Λαμβάνοντας υπ'όψιν ότι οι εκπομπές μεθανίου αυξάνονται σήμερα με ταχύτερο ρυθμό από ποτέ, η δραστική μείωσή τους θεωρείται ότι θα έχει άμεσο θετικό αποτέλεσμα, αναχαιτίζοντας την άνοδο της θερμοκρασίας κατά 0,3 βαθμούς Κελσίου ήδη από το 2040.

140 χώρες θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων στο μηδέν έως το τέλος της δεκαετίας

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

SPECIAL REPORT +

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΙΜΠΡΑΉΜ Υπεύθυνος του Τομέα για το Κλίμα και την Ενέργεια της WWF Eλλάς «Βρίσκεται η ανθρωπότητα σε ένα καλύτερο σημείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μετά τη Διάσκεψη της Γλασκόβης; Σίγουρα. Βρίσκεται στο σημείο που πρέπει για να αντιμετωπίσει οριστικά την κλιματική κρίση μετά τη Διάσκεψη της Γλασκόβης; Όχι. Οι κυβερνήσεις πρέπει να προχωρήσουν τώρα σε πολιτικές υλοποίησης για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, τη στροφή στην καθαρή ενέργεια, την προστασία της φύσης και τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων κρατών, ώστε να δείξουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Σε διαφορετική περίπτωση η αξιοπιστία τους θα καταρρεύσει».

Πάνω από 40 χώρες, ανάμεσά τους κράτη με υψηλή εξάρτηση από τον άνθρακα, όπως η Πολωνία, το Βιετνάμ και η Χιλή συνυπέγραψαν τη Δέσμευση για τον Άνθρακα, συμφωνώντας καταργήσουν τη χρήση του ως το 2030 για τις ανεπτυγμένες οικονομίες και ως το 2040 σε όλο τον πλανήτη. Ηχηρές ωστόσο ήταν οι απουσίες ισχυρών χωρών όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ. Οι τελευταίες συνυπέγραψαν εναλλακτικό ψήφισμα, μαζί με άλλες 32 χώρες, δεκάδες τράπεζες και οικονομικούς θεσμούς, ότι ως το τέλος 2022 θα σταματήσουν να επιδοτούν τις «μη καθαρές» εξορύξεις καυσίμων, εκείνες δηλαδή που δεν χρησιμοποιούν συστήματα δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα για να το εμποδίσουν να απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα. Στα θετικά συγκαταλέγεται η επικύρωση του άρθρου 6 της συνθήκης του Παρισίου για την διεθνή αγορά ρύπων άνθρακα, που βάζει κανόνες στο «χρηματιστήριο» ρύπων και στη διεθνή συνεργασία των κρατών για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Η Συμφωνία της Γλασκώβης επαναλαμβάνει τη σύσταση που απευθύνεται συνεχώς από το 2009 για «ενίσχυση της χρηματοδότησης της δράσης για το κλίμα από τις ισχυρές προς στις ανεπτυγμένες χώρες, σε πάνω από 100 δισ. δολάρια το χρόνο», κάτι το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί.

Επιχειρηματικότητα και κλιματική αλλαγή: 130 τρισεκατομμύρια δολάρια υπέρ των στόχων του ΟΗΕ για το κλίμα Οι επιχειρήσεις πρωταγωνίστησαν στην COP26, καθώς περίπου 500 παγκόσμιες εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, που αντιπροσωπεύουν κεφάλαια 130 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το 40% του παγκόσμιου κεφαλαίου, δεσμεύθηκαν να εναρμονιστούν με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισίου για το κλίμα, μεταξύ τους και ο περιορισμός της ανόδου της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως οι Ford, Volvo, Jaguar-Land Rover, Μercedes-Benz, συνυπέγραψαν την κοινή διακήρυξη 100 εθνικών και τοπικών κυβερνήσεων και πόλεων να σταματήσουν τις πωλήσεις αυτοκινήτων με «να εργαστούν σε κοινή κατεύθυνση ώστε όλες οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων και φορτηγών παγκοσμίως να αφορούν οχήματα μηδενικών ρύπων», με χρονικό ορίζοντα το 2040, ή το αργότερο ως 2035 για τις κυρίαρχες αγορές. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) εστιάζει στην επιτυχία της καμπάνιας «Race to Zero», για μηδενικές εκπομπές άνθρακα ως το 2050 το αργότερο, την οποία έχουν αγκαλιάσει πλέον πάνω από 3.000 επιχειρήσεις παγκοσμίως και 170 από τους μεγαλύτερους διεθνείς επενδυτές - μαζί με 700 πόλεις, 30 περιφέρειες κα 600 ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Στο επίπεδο της επιχειρηματικής ηγεσίας, το WEF ξεχωρίζει τη Συμμαχία των CEOs για το Κλίμα, στην οποία συμμετέχουν πάνω από 90 διευθύνοντες σύμβουλοι πολυεθνικών επιχειρήσεων, συμφωνώντας σε κοινή δράση δημόσιου και

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ιδιωτικού τομέα για τη μείωση των εκπομπών ρύπων. Από την άλλη, αρνητικές κριτικές συγκέντρωσε η ισχυρότατη παρουσία της βιομηχανίας των ορυκτών καυσίμων, καθώς τουλάχιστον 100 εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα εκπροσωπήθηκαν στην COP26, με περισσότερους από 500 λομπίστες, πολύ περισσότερους από τους συνέδρους που έστειλαν ακόμα και οι μεγαλύτερες χώρες.

Η Ελλάδα στον απόηχο της COP26: Όλα τα βλέμματα στον Κλιματικό Νόμο Ανάμικτες εντυπώσεις άφησε η Συνδιάσκεψη της Γλασκόβης στους 'Έλληνες εκπροσώπους των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Συγκρατημένες ήταν οι δηλώσεις του Δημήτρη Ιμπραήμ, υπεύθυνου του τομέα για το κλίμα και την ενέργεια στο WWF Ελλάς. Το ελληνικό τμήμα του Παγκόσμιου Ταμείου Για τη Φύση, χαρακτηρίζει «απογοητευτικό» το κλείσιμο της COP26, σημειώνοντας ωστόσο ότι «διατηρείται ανοιχτό ένα στενό περιθώριο για την επίτευξη του στόχου του 1,5°C και επιμένοντας ότι «η ώρα για δράση ξεκινά τώρα για την Ελλάδα». Στα θετικά αποτελέσματα που προέκυψαν η WWF συγκαταλέγει το «αίτημα των πολιτών για αξιοπιστία, με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες να δημιουργεί μια Ομάδα Εμπειρογνωμόνων Υψηλού Επιπέδου για να δώσει σαφήνεια στις ανακοινώσεις των επιχειρήσεων για τη μείωση των εκπομπών τους». Όσο για τον ρόλο που μπορεί να παίξει η Ελλάδα η WWF δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο κλιματικό νομοσχέδιο, που βρίσκεται υπό δημόσια διαβούλευση ως τις 24 Δεκεμβρίου. «Ο κλιματικός νόμος αποτελεί το ιδανικό εργαλείο που θέτει το πλαίσιο, τους ενδιάμεσους στόχους για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και τα απαραίτητα ορόσημα εμβληματικές πολιτικές που θα δίνουν το κρίσιμο στίγμα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την προστασία της φύσης και τη δίκαιη μετάβαση για όλους», καταλήγει η οργάνωση. Σε αντίστοιχο μήκος κλίματος η Σάντυ Φαμελιάρη, υπεύθυνη Προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγή της Greenpeace Greece, παραδέχεται, μιλώντας στο ESG+ ότι δεν υπήρχαν υψηλές προσδοκίες από την φετινή COP26, αφού «γνωρίζουμε ότι οι κοινές δεσμεύσεις απαιτούν ομοφωνία, και γι'αυτό οι τελικές αποφάσεις που προκύπτουν από τις διασκέψεις για το κλίμα είναι πάντα πιο μετριοπαθείς». Η ίδια προσθέτει ότι «ειδικά από την Ελλάδα θα περιμέναμε να ακούσουμε περισσότερα πράγματα για την εξοικονόμηση ενέργειας, με παρεμβάσεις στα κτίρια και ενίσχυση των ενεργειακά φτωχών. Αντίθετα ακούστηκαν και παρεμβάσεις υπέρ των ορυκτών καυσίμων - όπως το φυσικό αέριο, κάτι που μας ξένισε». H εκπρόσωπος της Greenpeace Greece τονίζει ότι παράλληλα με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προτεραιότητα πρέπει να δοθεί και στο κομμάτι της κλιματικής προσαρμογής, περιμένοντας να δει χειροπιαστές λύσεις στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για το κλίμα.

ΣΆΝΤΥ ΦΑΜΕΛΙΆΡΗ Υπεύθυνη Προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγήτης Greenpeace «Επειδή θα πρέπει να ζήσουμε με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ακόμα και αν πιαστεί ο στόχος για περιορισμό της υπερθέρμανσης στον 1,5°C οφείλουμε να θεσπίσουμε αποτελεσματικά μέτρα προστασίας απέναντι στην κλιματική κρίση. Σε αυτή την κατεύθυνση περιμένουμε να δούμε διατάξεις για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών, την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, την ενίσχυση της αναγεννητικής γεωργίας, που βοηθάει το έδαφος να γίνει εύφορο και να δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα. Κυρίως όμως περιμένουμε τις διατάξεις του κλιματικού νομοσχεδίου για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την ενεργειακή μετάβαση».

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

OPINIONS+

Σύγχρονες πρακτικές ΕSG και η έννοια της ποσόστωσης Ο νέος νόμος περί εταιρικής διακυβέρνησης 4706 που εφαρμόστηκε τον Ιούλιο του 2021 στην Ελλάδα εισήγαγε πράγματι την έννοια της ποσόστωσης του 25% στην ποικιλομορφία των φύλων στα ΔΣ.

Της ΝΑΤΑ Σ Α Σ Μ Α Ρ Τ ΣΕΚ Η Μέλους ΔΣ των ΕΛΠΕ, Ανεξάρτητου Μη Εκτελεστικού Μέλους της Fourlis Trade Estates και Secretary General στο NED Club of Greece

νέος νόμος περί εταιρικής διακυβέρνησης 4706 που εφαρμόστηκε τον Ιούλιο του 2021 στην Ελλάδα εισήγαγε πράγματι την έννοια της ποσόστωσης του 25% στην ποικιλομορφία των φύλων στα ΔΣ. Μέσα στο νέο πλαίσιο του επιχειρηματικού γίγνεσθαι και των κανόνων της βιώσιμης ανάπτυξης και του ESG, οι εταιρείες που ενσωματώνουν την πολυμορφία και την ισότητα των φύλων (Diversity, Equity & Inclusion) σε όλες τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και τις στρατηγικές εξεύρευσης στελεχών, κρίνονται ως καλύτερα εξοπλισμένες για να παρέχουν διαφάνεια στους υπαλλήλους, τους πελάτες, την επενδυτική κοινότητα και άλλους ενδιαφερόμενους για την πρόοδο της εταιρείας. Η εισαγωγή της ποσόστωσης βάσει του νέου νόμου 4706 με την παράλληλη εισήγηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, θε-

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ωρήθηκε ως πρωτοποριακή πρακτική για τις ελληνικές επιχειρήσεις και προσέλκυσε την προσοχή από όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά. Είναι αξιοσημείωτο ότι το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ισότητας των Φύλων (ΕIGE) συνεχάρη επίσημα την Ελλάδα για την υιοθέτηση της ποσόστωσης. Η Ελλάδα κατατάσσεται ως μία από τις χώρες της Ευρώπης -σε ό, τι αφορά την ποικιλομορφία μελών ΔΣ-με τις γυναίκες να κατέχουν μονοψήφιο αριθμό κοντά στο 8-9%. Στην Γαλλία πάνω από 45% των θέσεων διοικητικών συμβουλίων καταλαμβάνεται πλέον από γυναίκες. Οι αριθμοί αυτοί είναι ενδεικτικοί της μεγάλη απόστασης που καλούνται να καλύψουν οι ελληνικές επιχειρήσεις. Ένας κύριος λόγος για τον πολύ χαμηλό αριθμό ποικιλομορφίας στις αίθουσες συνεδριάσεων στην Ελλάδα ήταν οι παραδοσιακά μεγάλες θητείες των ανδροκρατούμενων διοικητικών συμβουλίων εισηγμένων ή μη εταιρειών, οι οποίες προσέφεραν λιγότερες ευκαιρίες σε γυναίκες να εξεταστούν ως πιθανές υποψήφιες νέων θέσεων και να διοριστούν. Δεύτερον, παρατηρήθηκε ότι ένας σημαντικός αριθμός οικογενειακών εταιρειών καθυστερούσαν να ανανεώσουν τα διοικητικά τους συμβούλια και να υιοθετήσουν το μοντέλο σύγχρονης εταιρικής διακυβέρνησης. Επιπλέον, η χαμηλή συμμετοχή των γυναικών σε ΔΣ στην Ελλάδα μπορεί να αποδοθεί στην κουλτούρα στο χώρο εργασίας, η οποία χαρακτηρίζεται από έλλειψη υποστήριξης για την ηγεσία των γυναικών, τα ελλιπή προγράμματα mentoring και τις έμφυλες προκαταλήψεις. Αυτό που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο νέος νόμος και η εισαγωγή της ποσόστω-

σης 25%, ήταν ο πολύ αργός ρυθμός που τελικά οι ελληνικές εταιρείες ακολουθούσαν διαδικασίες αυτορρύθμισης, σε σχέση με τις αντίστοιχες χώρες στην Ευρώπη όπου τα κριτήρια ESG κυριαρχούν στην λήψη των επενδυτικών αποφάσεων από θεσμικούς αλλά και από ιδιώτες επενδυτές. Σύμφωνα με τους Financial Times, o επενδυτικός κολοσσός της Fidelity που διαχειρίζεται 787bln $ παγκοσμίως θα καταψηφίσει την επανεκλογή των μελών του διοικητικού συμβουλίου σε ανεπτυγμένες αγορές όπου τα συμβούλια δεν αποτελούνται από τουλάχιστον 30% γυναίκες. Ωστόσο είναι σημαντικό να κατανοηθεί η έννοια και η πραγματική αξία της ποσόστωσης. Για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα του συμβολισμού και της αριθμολατρείας (tokenism), οι εταιρείες πρέπει να εξετάσουν την ποικιλομορφία των φύλων από στρατηγική άποψη παρά σαν μια υποχρεωτική κανονιστική συμμόρφωση και να αξιοποιήσουν γυναικεία επιχειρηματικά δίκτυα χτίζοντας έναν αγωγό γυναικών ηγετών επόμενης γενιάς. Μόνο έτσι θα επωφεληθούν στρατηγικά, οικονομικά και κοινωνικά από τη θετική αλλαγή που επιφέρει η έννοια της ποσόστωσης. Τα ίδια δε Διοικητικά Συμβούλια είναι εκείνα που πρώτα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι πολιτικές και οι διαδικασίες της αίθουσας συνεδριάσεων αντικατοπτρίζουν μια κουλτούρα εμπιστοσύνης, ανήκειν και πραγματικού σεβασμού δημιουργώντας ένα εταιρικό περιβάλλον στο οποίο όλα τα στελέχη- ανεξάρτητα του φύλου τους ενθαρρύνονται να συμμετέχουν, να προτείνουν ιδέες και να δημιουργούν αξία για τους εργαζόμενους, τους μετόχους αλλά και το κοινωνικό σύνολο.

Aγώνας δρόμου των εταιρειών στην εφαρμογή κριτηρίων ESG Αγώνας δρόμου γίνεται από τις εισηγμένες επιχειρήσεις για την ενσωμάτωση σημαντικών ESG δεικτών στην εταιρική τους στρατηγική ώστε να είναι ελκυστικές στους επενδυτές αλλά και όσον αφορά τη χρηματοδότησή τους από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

ν και οι τράπεζες, οι μεγάλες ενεργειακές και εταιρείες τηλεπικοινωνιών είναι πρωτοπόροι στην εφαρμογή κριτηρίων ESG και διαθέτουν αξιολογήσεις από διεθνείς έγκυρους φορείς αξιολόγησης (ESG Rating agencies), όπως για παράδειγμα είναι οι CDP και ΜSCI, δεν λαμβάνουν ιδιαίτερα υψηλές βαθμολογίες, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αυτό βέβαια έχει άμεση συνέπεια και στην εμπιστοσύνη που δείχνουν οι επενδυτές στις Ελληνικές Επιχειρήσεις. Αυτό ήταν το κύριο συμπέρασμα της Ετήσιας Έρευνας του Κέντρου Αειφορίας (CSE) που υλοποιείται από το Παρατηρητήριο Εκθέσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης από το 2012 ετησίως με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Εταιρικής Ευθύνης (CRI). Να θυμίσουμε ότι τα κριτήρια ESG σχετίζονται με περιβαλλοντικά, κοινωνικά και θέματα εταιρικής διακυβέρνησης και εντάσσονται όλο και περισσότερο στη στρατηγική των επιχειρήσεων και οργανισμών. Αυτό συμβαίνει γιατί τα κριτήρια αυτά αποτελούν πλέον ένα σημαντικό δείκτη των επιδόσεων των επιχειρήσεων στα 3 αυτά σημεία και τις βοηθούν να δημοσιοποιούν σημαντικές και χρήσιμες πληροφορίες για λήψη αποφάσεων από τους επενδυτές και τις τράπεζες. Οι επιχειρήσεις που ενσωματώνουν τέτοια κριτήρια στη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης επιδεικνύουν μεγαλύτερη διαφάνεια και γίνονται πιο «ελκυστικές» για επενδυτές και λαμβάνουν πιο εύκολα χρηματοδότηση, καθώς αποδεικνύουν τη βιωσιμότητά τους. Είναι εντυπωσιακό ότι οι βιώσιμες επενδύσεις πλέον αποτελούν το ένα τρίτο των επενδύσεων διεθνώς. Η 2η Έρευνα ESG του Κέντρου Αειφορίας επικεντρώθηκε στην αξιολόγηση των πρακτικών που χρησιμοποιούν οι ελληνικές επιχειρήσεις για τη δημοσιοποίηση πληροφοριών βιώσιμης ανάπτυξης και κριτηρίων ESG καθώς και στην καταγραφή των πρακτικών στοχοθεσίας για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματός τους στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.

Του Ν ΊΚΟΥ ΑΥΛ ΏΝΑ

Προέδρου του Κέντρου Αειφορίας (CSE) Αντιπροέδρου του Ινσιτούτου Εταιρικής Ευθύνης (CRI)

Σημαντικά στοιχεία που ανέδειξε επίσης η έρευνα είναι ότι από τις 110 εταιρείες που εξέδωσαν έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης για το 2019-2020, 32 έχουν παρουσία σε ένα ή περισσότερα ESG Ratings με την πλειοψηφία να έχει σχετικά χαμηλές έως μεσαίες αξιολογήσεις. Από τις 32 αυτές εταιρείες, το 75% (24 εταιρείες) είναι μέρος του νέου Δείκτη ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Παράλληλα, το 21% των εκθέσεων περιλαμβάνει και ποσοτικούς στόχους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, οι οποίοι αφορούν τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, την εξοικονόμηση καυσίμων, τη μείωση της ενεργειακής έντασης και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σημαντικό είναι, τέλος, να αναφέρουμε ότι παρά τη σημαντική επικοινωνία που γίνεται από τις εταιρείες στα θέματα ESG το τελευταίο χρονικό διάστημα, η πραγματικότητα δείχνει ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι περισσότερες εισηγμένες έχουν σημαντικό δρόμο να διανύσουν στα θέματα συμμόρφωσης με τα κριτήρια ESG. Παράλληλα, σύμφωνα με πρόσφατη Έρευνα του Κέντρου Αειφορίας στις ΗΠΑ και στον Καναδά, οι καλές ESG επιδόσεις των επιχειρήσεων μπορούν να επηρεάσουν θετικά και τα οικονομικά τους αποτελέσματα, κάτι που παραπέμπει στο νέο επιχειρηματικό μοντέλο “doing well by doing good” και στα 3 Ps της Βιώσιμης Ανάπτυξης: People – Planet – Profit.

Οι καλές ESG επιδόσεις των επιχειρήσεων μπορούν να επηρεάσουν θετικά τα οικονομικά αποτελέσματα ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

OPINIONS+

Το ταξίδι του Οδυσσέα συνυφασμένο με το ταξίδι του ESG Η βιωσιμότητα ορίζεται ως η λειτουργία της οικονομίας που εξασφαλίζει ποιότητα ζωής και εργασία στους ανθρώπους παράλληλα, όμως, επιτρέπει τη διατήρηση και ανανέωση των φυσικών πόρων αυτού του πλανήτη.

Του JOH N E X A R HOS JE Consulting Group

το πεδίο της βιωσιμότητας, ο συνδυασμός των τριών πυλώνων του ESG (εταιρική διακυβέρνηση, κοινωνία, περιβαλλοντικό αποτύπωμα) αποδεικνύεται ως η απαραίτητη προϋπόθεση ύπαρξης της ίδιας της ανθρώπινης ζωής. Σύμφωνα με το Βαρόμετρο της Κλιματικής Πραγματικότητας του ΟΗΕ, μερικά πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα της μελέτης υπήρξαν τα ακόλουθα: • Η κοινωνία δεν είναι ικανή να αποτρέψει την κλιματική κρίση τα επόμενα 3040 χρόνια και οι τεχνολογικές λύσεις, όπως οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας, θα βοηθήσουν το μέλλον μας. • Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες είναι περισσότερες από τις κοινωνικές και οι κυβερνήσεις είναι υπεύθυνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. • Το κόστος των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και της μη προσαρμογής μας σε αυτήν αναμένεται να φτάσει τα 700 δις ευρώ τα επόμενα 50+ χρόνια. Σε όλες τις περιπτώσεις, η εταιρική δράση

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

θεωρείται ο καταλύτης και ο διαμεσολαβητής που θα συμβάλλει στο “ταξίδι της επιστροφής” μας, υποστηρίζοντας και τις δύο πλευρές της κοινωνίας (κυβερνητική & προσωπική ευημερία) ώστε να οικοδομηθεί ένας καλύτερος κόσμος για τις επόμενες γενιές. Σε αυτό το ταξίδι, η Ελλάδα έχει και θεσμικό πλαίσιο και Ευρωπαϊκούς πόρους στη διάθεσή της για να εφαρμόσει περιβαλλοντική πολιτική και ESG παράλληλα ενώ οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εντοπίσουν τα πιο σημαντικά ζητήματα βιωσιμότητας τους σε σχέση με τις εταιρικές τους προτεραιότητες και να τα διαχειριστούν με βάση τους πυλώνες των μη χρηματοοικονομικών αναφορών. Υπάρχουν κινήματα όπως το World Benchmark Alliance (WBA) και το World Economic Forum (WEF), στα οποία παγκόσμιες εταιρίες στην ένωσή τους δημιουργούν από κοινού ολοκληρωμένα συστήματα μετρήσεων και αναδεικνύουν την ανάγκη για συνεπή υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας, είτε σύμφωνα με τα πρότυπα του Global Reporting Initiative-GRI ή άλλα πρότυπα. Χωρίς όμως αποδεκτά διεθνή πρότυπα υποβολής εκθέσεων ESG και βιωσιμότητας, πολλές εταιρείες δεν θα είναι σε θέση να μοιραστούν τα αποτελέσματα τους και ίσως υπάρξει μια “περιπλάνηση και πολλές περιπέτειες”. Συνεπώς, ένα κοινό σύστημα μέτρησης είναι πλέον απαραίτητο. Όπως κάθε ταξίδι έχει τον Οδυσσέα του, έτσι και αυτό το ταξίδι του ESG και της Βιωσιμότητας επιφυλάσσει προκλήσεις, περιπλάνηση και περιπέτεια στις εταιρίες, έχοντας ως μόνη εγγύηση ότι οι αξιολογήσεις ESG θα εξελιχθούν, θα αυξηθούν σε διαφάνεια και, συνεπώς, οι αγορές θα βελτιωθούν και θα συμμορφωθούν στα

νέα δεδομένα. Με αυτόν τον τρόπο, οι εταιρίες θα καταστούν πιο αξιόπιστες στο μέλλον, αναδεικνύοντας τους νέους απαραίτητους “ήρωες”: Ήρωες στο πεδίο της επιβίωσης ή της εταιρικής βιωσιμότητας, ήρωες στην εταιρική επιτυχία, στα μάτια των αξιολογητών τους όπως και στην κοινωνία, στους επενδυτές και στις αρχές. Το “ταξίδι” άρχισε και όλοι είμαστε ευθυγραμμισμένοι στη Βιωσιμότητα και το ESG, ευελπιστώντας να μην επέλθει η Νέμεσις (αδιαφορία για το κοινό καλό) αλλά να επιτευχθεί η απονομή δικαιοσύνης μέσα από την αέναη ισορροπία των τριών στοιχείων του ESG. Η διαδρομή που χαράσσουμε για τους βιώσιμους στόχους των Ηνωμένων Εθνών 2030-2050 συνιστά ένα ταξίδι επιστροφής, όπως ακριβώς του Οδυσσέα στην Ιθάκη, και η πορεία είτε χαρακτηριστεί ως ένα ESG Glide Path® ή ως ESG+, απαιτεί πάνω από όλα πέντε συστατικά από όλες τις εταιρίες: δέσμευση, εκπαίδευση, συνεργασία, συμμετοχή και διαφάνεια.

Το ταξίδι του ESG και της Βιωσιμότητας επιφυλάσσει προκλήσεις, περιπλάνηση και περιπέτεια στις εταιρείες

Τα κριτήρια ESG στην Ενεργειακή Μετάβαση Τα κριτήρια ESG και τα αντίστοιχα εταιρικά προφίλ των επιχειρήσεων συνδέονται σε πολλαπλά επίπεδα με την ενεργειακή μετάβαση που απαιτείται σε διεθνές και εθνικό επίπεδο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

ι αυτό γιατί στους σημαντικότερους περιβαλλοντικούς δείκτες του πλαισίου αξιολόγησης ESG περιλαμβάνονται οι εταιρικές κλιματικές πολιτικές, το ανθρακικό αποτύπωμα των επιχειρησιακών λειτουργιών, η αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), οι δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας, πρώτων υλών, κοκ. Δείκτες, δηλαδή, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τις περιβαλλοντικές πιέσεις. Θα περίμενε, επομένως, κανείς πως τα κριτήρια ESG θα ήταν τα πλέον καθοριστικά στο ρόλο της ενεργειακής βιομηχανίας στη μετάβαση σε μία παγκόσμια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Στην πράξη, ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει τόσο εμφατικά. Παρόλο δηλαδή που ο ενεργειακός τομέας έχεις τις ταχύτερες θεσμικές και τεχνολογικές εξελίξεις προς μία πράσινη κατεύθυνση, έρχεται προτελευταίος στο σύνολο των οικονομικών τομέων, μόλις μετά τις τηλεπικοινωνίες, στις ESG αξιολογήσεις (S&P Dow Jones Indices, 2021). Η αξιολόγηση στην περιβαλλοντική διάσταση (“E”), που αποτελεί έναν από τους τρεις αδιάσπαστους άξονες των ESG, συγχέεται πολλές φορές με την αξιολόγηση των εταιρειών ως προς την ικανότητά τους να παράγουν οικονομική αξία στο μέλλον. Έτσι, αν μία εταιρεία διατηρεί υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα αλλά αυτό δεν κρίνεται πως απειλεί την μελλοντική της οικονομική αξία, ενδεχομένως να εξακολουθεί να απολαμβάνει υψηλή βαθμολογία ESG από τους διάφορους φορείς αξιολόγησης. Με άλλα λόγια, η ESG επενδυτική βιωσιμότητα δεν αποκλείει πρακτικές που δε συνάδουν (ή και είναι εκ διαμέτρου αντίθετες) με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τις κλιματικές προτεραιότητες. Εν μέρει, αυτό εξηγεί και ορισμένες επιπλέον παραδοξότητες που παρατηρούνται στον τομέα της ενέργειας, αναφορικά με τις ESG επιδόσεις.

Του Χ Ά ΡΗ ΔΟΎ Κ Α

Του Α ΛΈΞΑΝΔΡΟΥ Ν ΊΚ Α

Αν. Καθηγητή ΕΜΠ

Δρ. Ηλ εκ τρολόγου Μη χ ανικού ΕΜΠ

Για παράδειγμα, ενώ η βασική προσπάθεια στην ενέργεια εντοπίζεται στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, πετρελαϊκές εταιρείες φέρονται να λαμβάνουν ευνοϊκότερες ESG αξιολογήσεις συγκριτικά με εταιρείες που δραστηριοποιούνται αμιγώς στις ΑΠΕ, με βάση κάποιες μεθοδολογίες αξιολόγησης. Επιπλέον, η περιβαλλοντική διάσταση λανθασμένα επισκιάζει τις άλλες δύο διαστάσεις, όσον αφορά στην ενεργειακή μετάβαση. Για παράδειγμα, αναφορικά με τον κοινωνικό άξονα (“S”) των ESG, μία αποτυχημένη διαχείριση των κοινωνικών διαστάσεων και επιπτώσεων της πράσινης μετάβασης δεν θα οδηγήσει μόνο σε ανεκμετάλλευτα περιουσιακά στοιχεία. Θα οδηγήσει και σε σημαντικές κοινωνικές ανισότητες, με κοινότητες και ανθρώπους να επιβραδύνουν ή/και να αποκλείονται εξ ολοκλήρου από την ενεργειακή μετάβαση. Κάπου εδώ έρχεται να προστεθεί στην εξίσωση και η διάσταση “G” (διακυβέρνηση). Tα κριτήρια ESG πρέπει να έχουν ταυτοτικό χαρακτήρα για την επιχείρηση και να αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο διαφανούς εταιρικής διακυβέρνησης, και όχι ένα ακόμη εργαλείο μάρκετινγκ. Για να συμβεί αυτό, χρειάζονται ανοιχτά συστήματα και εργαλεία διακυβέρνησης που θα δεσμεύουν τη Διοίκηση και θα κινητοποιούν ολόκληρο τον οργανισμό στην προώθηση βιώσιμων πρακτικών. Συμπερασματικά, εξ ορισμού τα κριτήρια ESG μπορούν και πρέπει να έχουν καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση. Αυτό, όμως, προϋποθέτει διαφάνεια της επιστημονικής αυθεντικότητας και αξιοπιστίας των μεθοδολογιών και των συστημάτων αξιολόγησης. Έτσι θα αντιμετωπιστούν και οι βασικές προκλήσεις στη θεμελίωση των ESG κριτηρίων, αντιμετωπίζοντας τις ανάγκες για διαφανή αναφορά (reporting), προτυποποίηση (standardization) και συγκριτική αξιολόγηση (benchmarking). ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ESG+

OPINIONS+

Η HDB ενσωματώνει στα προϊόντα της ESG κριτήρια Η βιώσιμη ανάπτυξη βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο των οικονομικών εξελίξεων. Η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG θεωρείται μονόδρομος, καθώς αποδεδειγμένα πλέον επηρεάζει την ανάπτυξη και την εξέλιξη μιας επιχείρησης στο να παράγει αξία.

Της ΑΘΗ ΝΆ Σ Χ ΑΤΖΗΠΈΤΡΟΥ Προέδρου της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας

την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα έχουμε μια βασική αρχή και φιλοσοφία «Αν δεν μπορείς να το μετρήσεις, δεν μπορείς να το αλλάξεις». Υιοθετούμε τα κριτήρια ESG αποδεικνύοντας την υπεύθυνη στάση μας απέναντι στο περιβάλλον, την κοινωνία και την Εταιρική Διακυβέρνηση. Θέλουμε να μετράμε με διαφανείς και αξιόπιστες διαδικασίες το περιβαλλοντικό και κοινωνικό μας αποτύπωμα και να βοηθήσουμε την ελληνική επιχείρηση να γίνει πιο ανταγωνιστική και εξωστρεφής προσφέροντας νέες προοπτικές ανάπτυξης. Η HDB ενσωματώνει στα χρηματοδοτικά της προϊόντα την εφαρμογή και παρακολούθηση ESG κριτηρίων από τις ενισχυόμενες επιχειρήσεις, συμβάλλοντας στη διάδοση, την εκπαίδευση και την καθιέρωσή τους στην κουλτούρα των επιχειρήσεων. Διαμορφώνουμε νέα χρηματοδοτικά προϊόντα συγ-χρηματοδοτούμενων δανείων

ESG+ | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

που στοχεύουν στη στήριξη των επιχειρήσεων για την πραγματοποίηση επενδύσεων σε τομείς Πράσινης χρηματοδότησης, (εξοικονόμηση ενέργειας, ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, ανακύκλωση υλικών, κυκλική οικονομία, προστασία του περιβάλλοντος, κ.α.). Επίσης, πρόσφατα προχωρήσαμε στον διαγωνισμό ESG Innovation Challenge που στοχεύει στη διαμόρφωση πλατφόρμας αξιολόγησης επιχειρήσεων με βάση κριτήρια ESG και βαθμού καινοτομίας των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των Μικρομεσαίων, με στόχο τη διεύρυνση της περιμέτρου των κριτηρίων επιχειρήσεων, οι οποίες θεωρούνται πιστοληπτικά ικανές (bankable). Με τον τρόπο αυτό, η ίδια η Τράπεζα προσφέρει ευκαιρίες συνεργασίας σε νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) που αναπτύσσουν λύσεις για τον ευρύτερο χρηματοοικονομικό κλάδο, από πλευράς πιστοδότησης και επενδυτικής χρηματοδότησης. Δημιουργήσαμε παράλληλα την ψηφιακή κοινότητα InnoAgora by HDB μέσα στην πλατφόρμα EuroQuity της Γαλλικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Bpifrance, ώστε να δικτυώσουμε τις δυναμικές εταιρίες του κλάδου με επενδυτές και επιχειρηματίες σε διεθνές επίπεδο. Αναδεικνύουμε τη στρατηγική σημασία των κριτηρίων ESG με την υπογραφή Συμφώνου Συνεργασίας με το Χρηματιστήριο Αθηνών. Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα θα αξιοποιήσει την τεχνογνωσία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου στο ESG reporting, με στόχο την επέκταση και στις μη εισηγμένες εταιρείες, λειτουργώντας ως καταλύτης της βιώσιμης ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας.

Δεν είναι τυχαίο πως σύμφωνα με έρευνες, οι εταιρείες που παρουσιάζουν καλή επίδοση σε θέματα ESG αποκτούν καλύτερη πρόσβαση με πιο ευνοϊκούς όρους σε χρηματοδοτικά κεφάλαια και μεγαλύτερη κερδοφορία μακροπρόθεσμα, ενώ συγχρόνως ενισχύουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης αποτελεί και ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός των επιχειρήσεων. Ένα από τα επόμενα χρηματοδοτικά προϊόντα μας αφορούν σε αυτό ακριβώς, στην ψηφιακή μετάβαση των επιχειρήσεων. Εσωτερικά, μετασχηματίζουμε σταδιακά την HDB σε έναν σύγχρονο FinTech οργανισμό που αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν οι σύγχρονες τεχνολογίες. Ο μετασχηματισμός της Τράπεζας αφορά και στην προώθηση της ισότητας, καθώς και στην στήριξη της νέας γενιάς εμπράκτως. H ισομερής στελέχωση μεταξύ των φύλων σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα της τράπεζας αποτελεί προτεραιότητα: Στις μισές θέσεις γενικών διευθυντών, διευθυντών και προϊσταμένων έχουν επιλεγεί γυναίκες, ενώ το 28% των εργαζομένων είναι μέχρι 35 ετών. Στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα επενδύουμε συνεχώς στο ανθρώπινο δυναμικό μας και συνεχίζουμε να υπηρετούμε την κεντρική αποστολή μας να στηρίξουμε την ανάκαμψη της ελληνικής επιχειρηματικότητας στην χώρα και να ενθαρρύνουμε μέσα από πολλαπλά, καινοτόμα και αναπτυξιακά εργαλεία τον επιχειρηματία να γίνει πιο εξωστρεφής, σύγχρονος και ανταγωνιστικός στην χώρα μας και σε διεθνές επίπεδο.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 | ΤΙΜΗ: 12,50€ | ISSN: 2732-916Χ

001

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΛΑΖΑΡΑΚΟΥ ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΆΣ ΜΈΛΟΣ ΤΟΥ MANAGEMENT BOARD ΤΗΣ ESMA

Μονόδρομος η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΚΟΣ: PREMIA PROPERTIES ΈΝΑΣ ΗΓΈΤΗΣ ΤΗΣ ΒΙΏΣΙΜΗΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ 14

ΔΕΊΚΤΗΣ ATHEX ESG: 49 ΕΛΛΗΝΙΚΈΣ ΕΙΣΗΓΜΈΝΕΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΎΟΥΝ ΠΩΣ Η ΒΙΏΣΙΜΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΕΊΝΑΙ ΣΥΝΏΝΥΜΗ ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΊΑΣ 18

ΑΛΕΞΆΝΔΡΑ ΣΔΟΎΚΟΥ: ΣΤΟ ΜΈΛΛΟΝ ΠΟΥ ΣΧΕΔΙΆΖΟΥΜΕ Η ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΕΊΝΑΙ ΚΑΘΑΡΉ, ΦΘΗΝΉ ΚΑΙ ΆΦΘΟΝΗ 40