Finace pro_τεύχος27

Η ευθυγράμμιση του

με το ESG reporting και η οδηγία CSRD

Το δέλεαρ των Εξαγορών & Συγχωνεύσεων:

Τα κριτήρια για επιτυχηµένες συµµαχίες

Sony Kapoor: «Οι έλληνες CFOs συνεισέφεραν ουσιωδώς

στην οικονοµική ανάκαµψη της χώρας»

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ

HEAD OF BUSINESS UNIT

Βασίλης Καφίρης

AΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Γιώργος Δημοσθένους

ΣΥΝΤΑΞΗ

Κατερίνα Τσιτούρα, Ελίκα Ροζάκη

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ

Βάιος Κρόκος, Νάντια Σουφλή

ΥΠΕΥΘΥΝH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Hλιάνα Κέρπου ikerpou@boussias.com

News & updates

Ταμείο Ανάκαμψης: Έχουν υποβληθεί επενδυτικά σχέδια ύψους

12,33 δισ. ευρώ

Financial Files

n Το δέλεαρ των Εξαγορών & Συγχωνεύσεων: Τα κριτήρια για

επιτυχημένες συμμαχίες

n Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει το επιχειρείν και το finance

n Ελληνική οικονομία: Το Ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας 2023-2026

δείχνει τον δρόμο για τη συνέχεια

n Ασφαλιστική αγορά: Αίσιες οι εξελίξεις στον κλάδο, με την καθοριστική

συμβολή της τεχνολογίας

Cover story

Ευθυγράμμιση του finance και του ESG reporting: Η οδηγία CSRD

αλλάζει τις εταιρικές δημοσιεύσεις

Interview

Sony Kapoor, Influential Macroeconomist, Finance Expert, Development Specialist & Sustainability Adviser: «Οι έλληνες CFOs συνεισέφεραν

ουσιωδώς στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας»

Interview

Χρήστος Γκότσης, Head οf Finance Greece, The Adecco Group: Οι δυσκολίες των τελευταίων ετών ετοίμασαν τα στελέχη να διαχειριστούν κινδύνους

Interview

Δημήτρης Μαθιός, Πρόεδρος

ΥΠΟΔΟΧH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Ρούλη Σαμίου rsamiou@boussias.com

ΓΡΑΦΙΣΤΑΣ

Αλέξανδρος Καρβουτζής

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ

Κορνήλιος Σαραντίογλου

ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ

Βίκη Θεοδωρίδου vtheodoridou@boussias.com

ΛΟΓΙΣΤHΡΙΟ

Κωσταντίνος Χασιώτης

ΕΚΔΟΤΗΣ

Μιχάλης Μπούσιας

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

Κατερίνα Πολυμερίδου

GROUP ΑDVERTISING DIRECTOR

Λήδα Πλατή

ΕΤΗΣΙA ΣΥΝΔΡΟΜH: €99

ΚΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΜΟΝ ΙΚΕ

Λ. Κηφισίας 125-127 - Αθήνα

Τ.Κ. 115 24

Κτίριο Cosmos Center

Τ.: 210 710 2452

Κωδικός ΕΛΤΑ: 21-0184

ISSN: 2732-7159

EDITORIAL

Τoυ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ

Στον απόηχο των εκλογών της 21ης Μαΐου κι ενώ περιμένουμε τις επόμενες της 25ης Ιουνίου, η οικονομία αποδεικνύεται ο κρίσιμος παράγοντας που διαμορφώνει το πολιτικό σκηνικό των επόμενων χρόνων.

Οι καλές ειδήσεις που έρχονται σταθερά από το εξωτερικό για τη δυναμική και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, αλλά και οι εγχώριες αναλύσεις των αρμοδίων οργανισμών (ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ, ΚΕΠΕ), συνηγορούν πως έπονται θετικές εξελίξεις.

H ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα δώσει ωστόσο την ώθηση που είναι απαραίτητη για να μπει η οικονομία στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Κράτος και ιδιωτικές επιχειρήσεις θα έχουν πολλαπλά οφέλη από την αναβάθμιση της χώρας καθώς το κόστος δανεισμού θα είναι μικρότερο, ενώ και οι επενδυτές θα έχουν πάρει το πράσινο φως ούτως ώστε να τοποθετηθούν σε μεγαλύτερο βαθμό στην ελληνική αγορά.

Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης S&P προανήγγειλε, πάντως, την αναβάθμιση της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα στους προσεχείς

12 μήνες, εφόσον η χώρα μας κρατήσει τη δημοσιονομική πειθαρχία μετά το αποτέλεσμα των εκλογών. Η επόμενη μάλιστα προγραμματισμένη αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας για την Ελλάδα θα γίνει στις 20 Οκτωβρίου 2023.

Στην ίδια θετική κατεύθυνση κινούνται και οι εκτιμήσεις της HSBC. Η βρετανική τράπεζα σε πρόσφατη έκθεσή της εκτιμά

πως η Ελλάδα είναι πολύ κοντά στην επενδυτική βαθμίδα. Κάνει

επίσης λόγο για εντυπωσιακή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με την τράπεζα, η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε

κατά 6,1% το 2022 (5,9% σύμφωνα με τα κυβερνητικά στοιχεία)

και 8,1% το 2022 (8,4% βάσει των στοιχείων) και πλέον βρίσκεται 6,4% υψηλότερα σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Στην έκθεση επίσης αναφέρεται ότι και φέτος αναμένεται η ανάπτυξη να είναι ισχυρή, στηριζόμενη από την ανάκαμψη του τουρισμού και των εξαγωγών. Στο ρεπορτάζ μας για την ελληνική οικονομία, μιλάμε για την υποβολή από την κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή του Ελληνικού Προγράμματος Σταθερότητας για την περίοδο 20232026. Με βάση τις μακροοικονομικές προβλέψεις που περιλαμβάνονται σε αυτό προβλέπεται ανάπτυξη 2,3% για το 2023, 3% για το 2024, 3% για το 2025 και 2,1% για το 2026.

Στο νέο μας τεύχος φιλοξενούμε μια σημαντική συνέντευξη του Sony Kapoor, ο οποίος εν όψει της παρουσίας του στο 21ο CFO Forum της KPMG που θα γίνει στις 15 Ιουνίου, απάντησε στις ερωτήσεις του FinancePro σχετικά με τους κινδύνους που απειλούν τα οικονομικά στελέχη, τις ευκαιρίες και προκλήσεις που τους παρουσιάζονται και τα εργαλεία που θα τους στηρίξουν σε συνθήκες VUCA.

Φιλοξενούμε επίσης συνεντεύξεις του Χρήστου Γκότση, Head Of Finance Greece, The Adecco Group και του Δημήτρη Μαθιού, Προέδρου του Συνδέσμου Βιομηχανιών Αττικής και Πειραιώς (ΣΒΑΠ). Έχουμε, επίσης, ενδιαφέροντα αφιερώματα για την ευθυγράμμιση του finance και του ESG reporting, τις εξαγορές και συγχωνεύσεις, την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης στο finance και την ασφαλιστική αγορά. Καλή ανάγνωση.

Η οικονομία, οι εκλογές και η αναμονή της επενδυτικής

ύψους 12,33 δισ. ευρώ

Οσυνολικός προϋπολογισμός των 392 επενδυτικών σχεδίων που έχουν υποβληθεί, προς το παρόν, στο δανειακό σκέλος του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα

2.0» ανέρχεται σε 12,33 δισ. ευρώ.

Από τα 12,33 δισ. ευρώ, 5,1 δισ. ευρώ είναι δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), 4,11 δισ. ευρώ είναι κεφάλαια που έχουν διαθέσει οι συνεργαζόμενες τράπεζες και σε 3,12 δισ. ευρώ αντιστοιχεί η ίδια συμμετοχή των επενδυτών (στοιχεία έως 30.4.2023).

Τα επενδυτικά σχέδια που έχουν υποβληθεί αφορούν σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται

ο πρωτογενής τομέας, η βιομηχανία, το λιανικό εμπόριο, οι ηλεκτροπαραγωγικές επενδύσεις - ΑΠΕ, οι τηλεπικοινωνίες, ο τουρισμός και οι υπηρεσίες.

Οι 136 δανειακές συμβάσεις, που έχουν, ήδη, υπογραφεί στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0», έχουν συνολικό προϋπολογισμό 5,74 δισ. ευρώ (δάνεια ΤΑΑ: 2,34 δισ. ευρώ, κεφάλαια τραπεζών: 1,99 δισ. ευρώ και ίδια κεφάλαια: 1,41 δισ. ευρώ). Για τις παραπάνω δανειακές συμβάσεις, το μεσοσταθμικό επιτόκιο διαμορφώνεται σε

1,9% και η μέση διάρκεια αποπληρωμής των δανείων σε 12 έτη.

Αξίζει να επισημανθεί πως από τις 392 επενδυτικές προτάσεις

που έχουν κατατεθεί, οι 236 προέρχονται από πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), με τον συνολικό προϋπολογισμό τους να διαμορφώνεται στα 2,75 δισ. ευρώ.

Τα δάνεια του ΤΑΑ χορηγούνται με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους (επιτόκιο δανεισμού σταθερό 0,35% για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις και 1% για μεσαίες και μεγάλες).

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για τη δημοσιονομική πολιτική και το Ταμείο Ανάκαμψης, Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε: «Με αμείωτο ρυθμό συνεχίζεται η υποβολή επενδυτικών σχεδίων στο δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που αποτελεί το μεγαλύτερο αναπτυξιακό εργαλείο που είχε ποτέ η χώρα μας. Ήδη οι επενδυτικές προτάσεις προσεγγίζουν τις 400, με τον προϋπολογισμό αυτών να υπερβαίνει τα 12 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και το σκέλος των επιχορηγήσεων του «Ελλάδα 2.0». Από τα προγράμματα επιχειρηματικότητας, όπου έχει ολοκληρωθεί η υποβολή αιτήσεων, ενισχύονται περισσότερες από 91.000 πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με τη συνολική δημόσια δαπάνη να φτάνει στα 650 εκατ. ευρώ».

EY: Η ΒΙΩΣΙΜ Ο ΤΗΤΑ Φ Ε ΡΝΕΙ ΕΠΕΝΔΥ

ΣΤΙΣ

Ο ΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓ Ι ΕΣ

Η τέταρτη έκδοση της παγκόσμιας έρευνας της EY, Reimagining Industry Futures, αποκαλύπτει ότι οι αποφάσεις των επιχειρήσεων για επενδύσεις σε αναδυόμενες τεχνολογίες, καθοδηγούνται σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό από τους στόχους βιωσιμότητας και τα κριτήρια ESG. Από τις 1.325 επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα, το 76% θεωρεί τα κριτήρια ESG ως κορυφαίο ή σημαντικό επενδυτικό κριτήριο, ενώ, σύμφωνα με το 81%, οι επενδύσεις σε τεχνολογίες 5G είναι πολύ πιθανό

να περιλαμβάνουν τα κριτήρια ESG ως κύρια ή σημαντική παράμετρο. Επιπρόσθετα, το 76% πιστεύει ότι οι αναδυόμενες τεχνολογίες μπορούν να διαδραματίσουν

κρίσιμο ρόλο στη μείωση των εκπομπών άνθρακα του οργανισμού τους.

Σε ό,τι αφορά την επιλογή προμηθευτή αναδυόμενων τεχνολογιών, το 77% των ερωτηθέντων αναφέρει ότι θα δώσει προτεραιότητα στους προμηθευτές που κατανοούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της τεχνολογίας τους. Ενδεικτικά, οι επιχειρήσεις, όταν σκέπτονται το μέλλον, κατατάσσουν ως κορυφαία κριτήρια τις «δυνατότητες και τα διαπιστευτήρια που αφορούν τη βιωσιμό-

τητα», πάνω από την «ανταγωνιστική τιμολόγηση», που βρίσκεται στη δεύτερη θέση.

Οι επιχειρήσεις, επίσης, αναφέρουν ότι οι αναδυόμενες τεχνολογίες μπορούν να συνεισφέρουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους στους στόχους βιωσιμότητας.

Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας (46%) βρίσκεται στην κορυφή της κατάταξης, ενώ η βελτίωση των μετρήσεων των επιδόσεων βιωσιμότητας (39%) και ο σχεδιασμός (39%) κατατάσσονται επίσης ψηλά.

Πέρα από την κρισιμότητα της βιωσιμότητας, η μελέτη αποκαλύπτει ότι οι επενδύσεις αυξάνονται και για τις οκτώ αναδυόμενες τεχνολογίες που καταγράφει, με το 5G και το edge computing να παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση: 4% σε ετήσια βάση και στις δυο περιπτώσεις. Το 5G παρουσιάζει τη μεγαλύτερη κινητικότητα σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές επενδύσεις, με το 57% να σχεδιάζει να επενδύσει στη διάρκεια των επόμενων τριών ετών. Συγκεκριμένα, οι στρατηγικές 5G και IoT των επιχειρήσεων είναι αυτή τη χρονιά περισσότερο προσανατολισμένες στην ανάπτυξη. Το 30% των ερωτηθέντων αναφέρει την «αναθεώρηση υφιστάμενων επιχειρηματικών μοντέλων» ως σημαντική κινητήρια δύναμη για δαπάνες IoT, από 25% πέρυσι. Ταυτόχρονα, οι περιπτώσεις χρήσης 5G/IoT, όπως η εικονική και η επαυξημένη πραγματικότητα (αναφέρεται από το 50% των ερωτηθέντων), έχουν ξεπεράσει τις εφαρμογές που παρέχουν λειτουργίες επιχειρηματικής συνέχειας, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, όπου δινόταν προτεραιότητα στη συνέχεια και την ανθεκτικότητα.

Ταμείο Ανάκαμψης: Έχουν υποβληθεί επενδυτικά σχέδια

ΣΕΙΣ

ΑΝΑΔΥ

GOLDMAN SACHS:

Ι ΔΑΣ

Ένα βήμα πριν την ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας

βρίσκεται η Ελλάδα, όπως αναφέρεται σε ανάλυση της

Goldman Sachs.

Σύμφωνα με τον Φίλιπο Ταντέι, οικονομολόγο της

Goldman Sachs για τη Νότια Ευρώπη, «η Ελλάδα είναι μια εξαιρετική οικονομική ιστορία. Βλέπουμε μια οικονομία που αναπτύσσεται σχεδόν 3% πάνω από τον προβλεπόμενο

ρυθμό ανάπτυξης στην ευρωζώνη. Κοιτάζοντας μακρύτερα, το 2024 βλέπουμε ότι η διαφορά αυτή θα μειωθεί σε κάτι λιγότερο από 2%, αλλά εξακολουθεί να είναι μια οικονομία που αναπτύσσεται πολύ ταχύτερα από τους ανταγωνιστές της. Επιπλέον, η Ελλάδα βλέπει τον πληθωρισμό να υποχωρεί ταχύτερα (από άλλες χώρες στην ευρωζώνη). Επομένως, σε γενικές γραμμές, είναι μια πολύ θετική εικόνα για την Ελλάδα», λέει ο κ. Ταντέι. Επισημαίνει επίσης πως η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ήρθε αργά και σταδιακά, υπενθυμίζοντας πως έχασε περισσότερο από το 1/3 του ΑΕΠ της μέχρι το 2013, αλλά στη συνέχεια άρχισε να ανακάμπτει σιγά-σιγά. Δεν παραλείπει να υπενθυμίσει πως η πανδημία Covid-19 έπληξε τις οικονομίες των περισσότερων χωρών, και το ίδιο έγινε και στην Ελλάδα.

Ε Α

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚ Α ΕΡΓΑΛΕ Ι Α

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων θα αξιοποιήσει νέα ηλεκτρονικά εργαλεία, προκειμένου να γίνονται ταχύτερα οι έλεγχοι για την περιστολή της φοροδιαφυγής. Μεταξύ αυτών είναι και το πρόγραμμα «ΕΛΕΓΧΟΣLive», το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους φοροελεγκτές να διενεργούν επιτόπιους ελέγχους με tablet, να έχουν πρόσβαση στο προφίλ του επαγγελματία ή της επιχείρησης, να προχωρούν επί τόπου και με ταχείες διαδικασίες σε διασταυρώσεις στοιχείων και να εκδίδουν επιτόπου σημείωμα με τα αποτελέσματα του ελέγχου.

Σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΑΑΔΕ, οι δράσεις που προβλέπονται για φέτος είναι οι εξής:

• Ηλεκτρονική Υποβολή Δελτίων Διακίνησης Αγαθών (Δελτία Αποστολής).

• Εντοπισμός αδήλωτων εισοδημάτων από βραχυχρόνιες μισθώσεις φυσικών προσώπων.

• Αποδοχή καρτών εξωτερικού στις πληρωμές φορολογικών και τελωνειακών υποχρεώσεων.

• Εφαρμογή κινητών συσκευών για σάρωση πινακίδων κυκλοφορίας και έλεγχο ακινησίας.

• Ταυτοποίηση επωνυμικών στοιχείων με αρχείο Ελληνικής Αστυνομίας.

• Αυτοματοποίηση της έκδοσης πράξεων επιβολής προστίμου κατά την υποβολή δηλώσεων.

• Αυτόματη ενημέρωση βάσης Μητρώου Φορολογουμένων, μέσω Διασύνδεσης με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ)-Ανώνυμες Εταιρείες.

• Επιλογή ΚΑΔ κατά την έναρξη ή μεταβολή επιχείρησης.

• Βεβαιώσεις Μητρώου με ενσωμάτωση QR Code.

ΗEPSILON NET εξαγόρασε το 60% της εταιρείας «ΝΕΤΕΡΑ Ε.Ε.», που δραστηριοποιείται αποκλειστικά στην ανάπτυξη και παροχή εξειδικευμένων λύσεων πληροφορικής για επιχειρήσεις του ξενοδοχειακού τομέα. Η εταιρεία υποστηρίζει με τις λύσεις της περισσότερα από 800 ξενοδοχεία & τουριστικά καταλύματα, παρέχοντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες εκπαίδευσης και υποστήριξης στους τελικούς πελάτες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του οικονομικού έτους 2022, οι πωλήσεις της ανήλθαν σε 241.000 ευρώ, ενώ η καθαρή κερδοφορία κυμαίνεται σε ποσοστό άνω του 75% του κύκλου εργασιών της. Παράλληλα, η εταιρεία έχει μηδενικό δανεισμό.

Το συνολικό τίμημα για την εξαγορά του 60% της εταιρείας ανήλθε σε 700 χιλ. ευρώ, ενώ προβλέπεται και καταβολή EARN OUT BONUS σύμφωνα με τα αποτελέσματα του επιχειρησιακού της σχεδίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ιδρυτής της εταιρείας, κ. Αθανάσιος Τσιλιβής, θα κατέχει το υπόλοιπο 40% της ΝΕΤΕΡΑ και θα συνεχίσει να έχει την ευθύνη ανάπτυξης των προϊόντων και εργασιών της εταιρείας.

• Ψηφιοποίηση διαδικασίας για τη χορήγηση απαλλαγής τελών κυκλοφορίας σε αναπήρους.

• Επέκταση της ψηφιακής υποβολής δηλώσεων Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων για τροποποιητικές

δηλώσεις και λοιπές περιπτώσεις αρχικών δηλώσεων (μεταβίβαση σε εκτέλεση προσυμφώνου).

• Ανάπτυξη ηλεκτρονικής εφαρμογής για τα πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ που εκδίδονται με χειρόγραφη διαδικασία (Πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ μετά από έλεγχο).

• Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) – Διασύνδεση με Κτηματολόγιο.

• Επέκταση εφαρμογής για ψηφιακή υποβολή

δηλώσεων φόρου κληρονομιάς για προγενέστερα του 2022 έτη.

• Εγκατάσταση συστήματος εισροών – εκροών στα

Πλωτά Εφοδιαστικά – Μεταφορικά μέσα ναυτιλιακού καυσίμου.

Η EPSILON NET εξαγόρασε

το 60% της εταιρείας πληροφορικής «ΝΕΤΕΡΑ»

ΑΑΔΕ: ΑΞΙΟΠΟΙΕ Ι Ν

Η ΕΛΛ Α ΔΑ ΣΤΟ ΚΑΤ Ω ΦΛΙ

ΤΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚ Η Σ ΒΑΘΜ

HDB ESG TRACKER: ΤΟ ΝΕΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΒΑΣΕΙ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ESG

Μέσα από μια απλή, γρήγορη και φιλική διαδικασία, η κάθε επιχείρηση μπορεί πλέον να «ξεκινήσει» την

ενσωμάτωση και την καταγραφή κριτηρίων ESG και να εκπαιδευτεί «στην πράξη» στη δημοσιοποίηση αναφορών βιωσιμότητας.

Σε συνεργασία με την εταιρεία ResNovae – Sustainability & Investment Consultants, τη νικήτρια του διαγωνισμού «ESG Innovation Challenge» που συν-διοργάνωσε η HDB

με το μητρώο νεοφυών επιχειρήσεων «Elevate Greece», δημιουργήθηκε το HDB ESG Tracker με την υποστήριξη

της Πλατφόρμας ESGenius! Sustainability Management

Platform και είναι πλέον διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της HDB (www.hdb.gr).

Το HDB ESG Tracker αποτελεί ενιαίο πληροφοριακό

σύστημα συλλογής, επεξεργασίας και παρουσίασης

συγκεντρωτικών δεδομένων ESG, σε ζητήματα βιώσιμης επιχειρηματικότητας και ανάπτυξης, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, αλλά και με βάση την οικονομική δραστηριότητα. Μέσω του εργαλείου αυτού, κυρίως οι ΜμΕ εταιρείες θα μπορούν να καταγράφουν, βάσει ESG κριτηρίων, το στάδιο βιώσιμης ανάπτυξης όπου βρίσκονται, να απαντούν σε επιλεγμένα κριτήρια ESG και να

συγκρίνουν την επίδοσή τους σε θέματα ESG με αυτήν των άλλων εταιρειών του ίδιου κλάδου. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, οι επιχειρήσεις θα λαμβάνουν

μία αναφορά (report) χρήσιμη για τις ίδιες, αλλά και για περαιτέρω χρήση, σε όσους φορείς θέλουν να παρουσιάσουν την επιχείρησή τους.

Σημαντικό πλεονέκτημα της εφαρμογής είναι ότι η επιχείρηση μπορεί, μέσω του HDB ESG Tracker, να παρακολουθεί τη διαχρονική της εξέλιξη στους ESG δείκτες, προκειμένου να λαμβάνει διορθωτικά μέτρα που θα βελτιώσουν την αξιολόγησή της.

Η CEO της HDB κ. Αθηνά Χατζηπέτρου δήλωσε: «Στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα εργαζόμαστε για να διευκολύνουμε και να απλοποιούμε την καθημερινότητα των επιχειρήσεων. Γνωρίζουμε πως η έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης, πόρων και δεξιοτήτων είναι τα βασικά εμπόδια στην ανάπτυξη και την εξωστρέφεια των ΜμΕ. Με το ESG Tracker by HDB ενισχύουμε τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου λειτουργίας των επιχειρήσεων, όπου πέρα από την λογιστική τους επίδοση, θα συνεξετάζουν και άλλους παράγοντες, όπως η επίδραση κάθε εταιρείας στο περιβάλλον και στην κοινωνία».

Prosvasis Cloud: Η νέα πλατφόρμα οργάνωσης

Το Prosvasis Cloud είναι η νέα cloud πλατφόρμα που φέρνει

η Prosvasis και αλλάζει τα δεδομένα στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των λογιστικών γραφείων, επιταχύνοντας τη

μετάβασή τους στη νέα ψηφιακή εποχή, με απόλυτη ασφάλεια. Με αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής, η πλατφόρμα Prosvasis Cloud υποστηρίζει πληθώρα λειτουργιών - μεταξύ άλλων, την έγκαιρη υποβολή εντύπων (Φορολογικών Δηλώσεων Φυσικών και Νομικών Προσώπων, Έντυπα ΦΠΑ, ΕΦΚΑ, περιοδικές δηλώσεις, Ενδοκοινοτικές αποκτήσεις κ.λπ.), τη γρήγορη και μαζική αποστολή εντύπων και οφειλών, διαμοιρασμό εγγράφων, διαχείριση πολλαπλών πελατών, διασφαλίζοντας την εξάλειψη λαθών και την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων.

Η πλατφόρμα λειτουργεί ανεξάρτητα από τη λογιστική εφαρμογή που χρησιμοποιεί ο κάθε λογιστής/φοροτεχνικός ή το κάθε λογιστικό γραφείο, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη, καθώς εξασφαλίζει εξοικονόμηση χρόνου (λειτουργίες OneClick Send, One-Click Share, One-Click Status) και αυξάνει την παραγωγικότητα μέσω της αυτοματοποίησης των διαδικασιών, αλλά και της διαχείρισης πολλών πελατών, επιτρέποντας την πρόσβαση και άμεση χρήση της ανά πάσα στιγμή, από οπουδήποτε.

Επιπρόσθετα, ενσωματώνοντας την πρωτοποριακή λειτουργία Prosvasis Cloud ERGANI, η νέα πλατφόρμα της Prosvasis αυτοματοποιεί πλήρως τη λειτουργία της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας και του Ψηφιακού Ωραρίου, τόσο για τον λογιστή, όσο και για κάθε επιχείρηση που υποχρεούται να εφαρμόσει τη νέα νομοθεσία (ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ). Το Prosvasis Cloud δεν απαιτεί καμία εγκατάσταση, ενώ διατίθεται δωρεάν έως και τις 30/09, με υποστήριξη από τα έμπειρα και καταρτισμένα στελέχη της

Prosvasis.

Δ Η ΛΩΣΗ

ΤΟΥ Δ. ΔΗΜΗΤΡ Ι ΟΥ

ΤΗΣ CPA AUDITORS

ΓΙΑ ΤΑ FINANCE & ACCOUNTING AWARDS

«Ευχόμαστε ο θεσμός των (σ.σ. Finance &)

Accounting Awards να καθιερωθεί και κάθε

χρόνο το πλήθος των υποψηφιοτήτων να

αυξάνεται εκθετικά, συμβάλλοντας στην

ανάδειξη της αριστείας κι εν τέλει στη

βελτίωση των παρεχόμενων λογιστικών

υπηρεσιών στην Ελλάδα, που είναι τόσο

αναγκαίες για μια υγιώς αναπτυσσόμενη

Ελληνική Επιχειρηματικότητα.»

Η CPA Auditors απέσπασε Gold Βραβείο στην κατηγορία «Υπηρεσίες Ένταξης στον Αναπτυξιακό Νόμο & στο ΕΣΠΑ» και Bronze Βραβείο στην κατηγορία «Financial Reporting, Planning and Analysis (FP&A)».

Επίσης, βραβεύτηκε η εταιρεία MPDO, Affiliate Partner της CPA για τη Δυτική Ελλάδα, ως Gold, στην κατηγορία «Υπηρεσίες Εύρεσης Χρηματοδότησης».

EUROSTAT:

Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα υποχώρησε

τον Απρίλιο στο 4,5%, έναντι 5,4% που ήταν

τον Μάρτιο, σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία της Eurostat. Σε ό,τι αφορά την Ευρωζώνη, ο πληθωρισμός ήταν 7%.

Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν ο πέμπτος χαμηλότερος στην ΕΕ μετά το Λουξεμβούργο (2,7%), το Βέλγιο (3,3%), την Ισπανία (3,8%) και την Κύπρο (3,9%).

Τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ κατέγραψαν η Ουγγαρία (24,5%), η Λετονία (15%) και η Τσεχία (14,3%).

Τη μεγαλύτερη συμβολή στον πληθωρισμό της Ευρωζώνης είχαν τα τρόφιμα, το αλκοόλ και ο καπνός (2,75 ποσοστιαίες μονάδες). Οι υπηρεσίες (2,21 π.μ.), τα μη ενεργειακά βιομηχανικά προϊόντα (1,62 π.μ.) και η ενέργεια (0,38 π.μ.).

OΧρήστος Βάρσος αναλαμβάνει καθήκοντα Οικονομικού Διευθυντή (Chief Financial Officer) του Ομίλου Σαράντη από την 12η Ιουνίου, αντικαθιστώντας τον Κώστα Ροζακέα, ο οποίος αναλαμβάνει καθήκοντα Group Strategic Advisor, αναφερόμενος στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Εταιρείας, κ. Κυριάκο Σαράντη.

Ο

κ. Βάρσος μέχρι πρότινος κατείχε τη θέση του Partner στο Τμήμα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της ΕΥ Ελλάδος, ενώ στο παρελθόν είχε διατελέσει Επικεφαλής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών προς CFOs για Ελλάδα και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Πριν ενταχθεί στην ΕΥ, διετέλεσε Περιφερειακός Οικονομικός Διευθυντής για την Κεντρική Ευρώπη και την Ιταλία, Οικονομικός Διευθυντής Ελβετίας και Διευθυντής Οικονομικού Σχεδιασμού και Ανάλυσης Ομίλου στην Coca-Cola HBC. Παλαιότερα, υπήρξε Οικονομικός Διευθυντής σε ναυτιλιακή εταιρεία ελληνικών συμφερόντων, όπου και ηγήθηκε της εισαγωγής της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Κατέχει πτυχίο από το Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοίκησης από το Πανεπιστήμιο Πειραιά και είναι Fellow Chartered Certified Accountant από το Association of Chartered Certified Accountants (ACCA), στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Στο πλαίσιο των καθηκόντων του, ο κ. Βάρσος θα είναι υπεύθυνος για τις Οικονομικές Υπηρεσίες, το Νομικό τμήμα, το τμήμα Πληροφορικής, το GDPR και το τμήμα Επενδυτικών Σχέσεων & Εταιρικής Επικοινωνίας της εταιρείας.

Ο κ. Ροζακέας είναι μέλος του Ομίλου από το 1995 και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και υλοποίηση της αναπτυξιακής στρατηγικής και προόδου του Ομίλου, ως Οικονομικός Διευθυντής. Από τη νέα του θέση θα συνδράμει στην στρατηγική καθοδήγηση του Ομίλου και θα υποστηρίξει την ομαλή μετάβαση στον διάδοχο της θέσης του.

ΤΤΕ: ΚΑΤΑ 3,1 ΔΙΣ.

ΜΕΙΩΘΗΚΕ ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ

ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ

ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΤΟ Α' ΤΡΙΜΗΝΟ

Το α΄ τρίμηνο του 2023, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε, σε σχέση με το ίδιο διάστημα

του 2022, λόγω της βελτίωσης του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων και του ισοζυγίου αγαθών, η οποία, ως έναν βαθμό, αντισταθμίστηκε από την επιδείνωση του ισοζυγίου

πρωτογενών εισοδημάτων, σύμφωνα με τα στοιχεία της

Τράπεζας της Ελλάδος.

Μείωση κατέγραψε το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών

συναλλαγών και τον Μάρτιο, σε σχέση με τον αντίστοιχο

μήνα του 2022, κυρίως λόγω της βελτίωσης του ισοζυγίου

δευτερογενών εισοδημάτων και, σε μικρότερο βαθμό, των

ισοζυγίων αγαθών και υπηρεσιών, ενώ το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων επιδεινώθηκε.

ΣΤΟ 4,5% ΥΠΟΧ Ω ΡΗΣΕ

Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜ Ο Σ ΤΟΝ

ΑΠΡ Ι ΛΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛ Α ΔΑ

Ο

Χρήστος Βάρσος αναλαμβάνει Οικονομικός Διευθυντής του Ομίλου Σαράντη

Του ΔΡΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΑΡΑΧΩΒΑ , οικονομολόγου, Συντονιστή Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης του ΙΝ.ΕΜ.Υ. της ΕΣΕΕ

O αντίκτυπος του πληθωρισμού παραμένει ισχυρός

στη χώρα μας

ιδιαίτερα ισχυρή ενίσχυση του επιπέδου των τιμών από τα τέλη του 2021 έστρεψε το ενδιαφέρον σε αυτήν τη μάλλον ξεχασμένη, για το δυτικό κόσμο, έννοια του πληθωρισμού. Η ένταση και η συχνότητα των συζητήσεων για το επίπεδο των τιμών σε ειδησεογραφικά δίκτυα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κυρίως η αδιαμφισβήτητη άνοδος του κόστους ζωής ανέδειξαν σήμερα τον πληθωρισμό, μαζί με τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ως τις κρισιμότερες προκλήσεις για την οικονομία μετά από 30 και πλέον έτη. Οι δυτικές οικονομίες, αναγνωρίζοντας το μέγεθος του προβλήματος και τις δυσμενείς του επιπτώσεις, επίσπευσαν τη λήψη μέτρων αναχαίτησης του πληθωρισμού, κυρίως με την άνοδο των επιτοκίων παρέμβασης μέσω των Κεντρικών Τραπεζών. Σε αυτό το πλαίσιο, η διοικητής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ θεωρεί ότι υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής καθώς οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται στα είδη διατροφής και σε ευρύ φάσμα αγαθών, ενώ ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη τον Απρίλιο (7%) απέχει πολύ του στόχου (2%). Μια τέτοια όμως εξέλιξη ενδεχομένως να επηρέαζε αρνητικά τους ρυθμούς μεγέθυνσης, ιδιαίτερα σε χώρες που έχουν σημειώσει καλύτερες επιδόσεις συγκριτικά με άλλες, με κίνδυνο η περαιτέρω συστολή της νομισματικής πολιτικής να βλάψει την ανάπτυξη. Η Ελλάδα είναι ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αφού ο πληθωρισμός τον Απρίλιο υποχώρησε σε 3,0%, όταν την ίδια περίοδο στην Ιταλία ανήλθε σε 8,3%. Αυτή η εξέλιξη, σε συνδυασμό βέβαια με την προσδοκία αναβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τον οίκο Standard & Poor’s, εξομοίωσε τις αποδόσεις του ελληνικού 10ετούς ομολόγου με το αντίστοιχο ιταλικό. Ωστόσο, ο αντίκτυπος του πληθωρισμού παραμένει ισχυρός και στη χώρα μας καθώς ο δομικός πληθωρισμός είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερος (8,2%), εξέλιξη που υποδεικνύει πως η πρόσφατη υποχώρηση του πληθωρισμού οφείλεται εν πολλοίς στην πτώση των διεθνών τιμών των καυσίμων. Σε κάθε περίπτωση, η επιβράδυνση του πληθωρισμού δε σημαίνει χαμηλότερες τιμές αλλά ότι αυτές συνέχισαν

ήπιο ρυθμό συγκριτικά με τους προηγούμενους μήνες. Και ενώ οι αποταμιευτές/ επενδυτές εξετάζουν τις πλέον επικερδείς τοποθετήσεις των κεφαλαίων τους, ανάλογα με το εάν φοβούνται περισσότερο τον αντίκτυπο του πληθωρισμού ή εκείνο μιας πιθανής ύφεσης, οι επιχειρήσεις καλούνται για άλλη μία φορά να υπερβούν τον εαυτό τους. Μετά από τις επιπτώσεις της κρίσης χρέους και της πανδημίας πρέπει να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό, δηλαδή να βρουν απαντήσεις απέναντι σε μεγαλύτερη αβεβαιότητα, χαμηλότερες καταναλωτικές δαπάνες, υψηλότερο κόστος λειτουργίας αλλά και δανεισμού/ εξυπηρέτησης υφιστάμενων δανείων.

Τα σχετικά υποστηρικτικά εργαλεία της ΕΕ (SME Relief Package ή InvestEU), αν και αναπτύχθηκαν πολύ γρήγορα για τα δεδομένα της Ένωσης, και κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν έχουν αποδώσει στο βαθμό που ενδεχομένως μπορούσαν. Βελτίωση απαιτείται σε τομείς όπως η επικοινωνία των προγραμμάτων, η ταχύτητα ολοκλήρωσης των διαδικασιών, ο περιορισμός της πολυπλοκότητας και των διοικητικών βαρών, οι ψηφιακές δεξιότητες, η επάρκεια των πόρων, κυρίως των επιδοτήσεων κ.ά. Οι διορθώσεις αυτές θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ παρεμβάσεις για την ίδια τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και των θέσεων εργασίας καθώς οι σημερινές αστοχίες είναι σίγουρο πως θα επηρεάσουν την παραγωγική ικανότητα της οικονομίας τα επόμενα χρόνια.

Εν κατακλείδι, ο πληθωρισμός αποτελεί μια νέα, τρίτη κατά σειρά πρόκληση για τους καταναλωτές αλλά και για τους επιχειρηματίες. Αναβάλει κατανάλωση και επενδύσεις, διογκώνει το κόστος λειτουργίας και τα χρέη και γενικότερα απειλεί καίρια την επιχειρηματικότητα αλλά και την αγορά εργασίας. Σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις και ρευστότητα και με την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση να αναδύεται δυναμικά, θεσμοί και επιχειρήσεις οφείλουν να συνεργαστούν ουσιαστικά και να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ενίσχυση της ευρωστίας των επιχειρήσεων και θα εγγυηθούν τη βιωσιμότητα των θέσεων εργασίας. Σίγουρα, δεν είναι απλή και εύκολη διαδικασία αλλά δεν υπάρχει εναλλακτική.

Ο σύνθετος γρίφος τιθάσευσης του

πληθωρισμού

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΙΑΡΓΚΟΒΑ , Πρόεδρου του ΚΕΠΕ, Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι πλέον φιλικότερο

Πριν από 15 χρόνια παρουσίαζα στην Αθήνα το βιβλίο μου με τίτλο «Ξένες άμεσες επενδύσεις και ανταγωνιστικότητα. Η εμπειρία της Ελλάδας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών» Το βιβλίο αυτό καταπιανόταν με δύο από τα βασικότερα και μακροχρονιότερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας: τα χαμηλά επίπεδα ανταγωνιστικότητας και Ξένων Άμεσων Επενδύσεων. Στη μελέτη αυτή υποστήριζα ότι τα δύο παραπάνω προβλήματα είναι αλληλένδετα: το ένα ασκεί επιδράσεις στο άλλο. Σήμερα, παρά τα προβλήματα της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, η εικόνα της χώρας μας είναι εντελώς αντίθετη: η ανταγωνιστικότητα έχει βελτιωθεί και

η Ελλάδα έχει γίνει μία από τις ελκυστικότερες χώρες της Ευρώπης στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Το καταμαρτυρούν διάφορες εκθέσεις, όπως του Institute for Management Development (IMD), όπου η κατάταξη της Ελλάδας στον διεθνή δείκτη ανταγωνιστικότητας βελτιώθηκε την τελευταία τριετία κατά 11 θέσεις. Η Ελλάδα κατατάσσεται το 2022 στην 47η θέση, από την 58η θέση το 2019. Στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, η βελτίωση είναι θεαματική.

Εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 35% στις Ξένες Άμεσες Επενδύσεις (ΞΑΕ), σημείωσε η Ελλάδα το 2022 σε σχέση με το 2021 ενώ η αύξηση αγγίζει το 61% αν γίνει σύγκριση με το 2019. Τα ερωτήματα είναι εύλογα: τι άλλαξε στην Ελλάδα και βελτιώνεται η θέση της τόσο στην ανταγωνιστικότητα όσο και στο χάρτη των ξένων επενδύσεων; Γίναμε ξαφνικά μια ελκυστική χώρα για τους επενδυτές; Όπως αντιλαμβάνεστε, δεν υπάρχει μία μοναδική απάντηση στα ερωτήματα αυτά. Η ελκυστικότητα των επενδύσεων σε μια χώρα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το μέγεθος της αγοράς, η φορολογία, η ασφάλεια, η διαφάνεια και η έλλειψη διαφθοράς, η προστασία των δικαιωμάτων των επενδυτών και της ιδιοκτησίας και το κόστος και η ποι-

ότητα της εργασίας. Όλοι αυτοί οι παράγοντες λειτουργούν συνδυαστικά και κανένας από μόνος του δεν είναι ικανός να προσελκύσει επενδύσεις χωρίς την παρουσία των υπολοίπων. Αυτός άλλωστε είναι και λόγος που δεν ήρθαν επενδύσεις στη χώρα μας επειδή μειώθηκε το εργατικό κόστος, όταν οι υπόλοιποι παράγοντες παρέμεναν αρνητικοί.

Η Ελλάδα γενικά έχει μικρό μέγεθος αγοράς, λόγω πληθυσμού και έκτασης. Αυτό δεν μπορεί να αλλάξει. Μπορεί όμως να αλλάξει ο βαθμός εξωστρέφειας της χώρας μας. Με τη σειρά τους, οι αυξημένες εξαγωγές δημιουργούν την αίσθηση του μεγαλύτερου μεγέθους αγοράς. Οι αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια είναι σημαντικές. Σε επιβεβαίωση των τάσεων αυτών είναι και το γεγονός ότι, παρά την πανδημία, στην Ελλάδα οι εξαγωγές έκαναν σημαντικό άλμα το 2022 καταγράφοντας αύξηση κατά 36,7% και ταυτόχρονα νέο ιστορικό ρεκόρ. Αναφορικά με τους φορολογικούς συντελεστές, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια σταθερή κλιμάκωση προς τα κάτω, όπως για παράδειγμα στη φορολογία των επιχειρήσεων και τον ΕΝΦΙΑ. Η πανδημία μπορεί να επιβράδυνε κάπως το σχεδιασμό της κυβέρνησης, ωστόσο, η τάση είναι ξεκάθαρη. Έχουμε βέβαια πολλά περιθώρια για περαιτέρω μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης καθότι οι φορολογικοί συντελεστές εξακολουθούν να είναι υψηλοί σε σχέση με άλλες χώρες. Άλλος βασικός παράγοντας είναι οι μεταρρυθμίσεις.

Το τελευταίο διάστημα σημειώθηκε σημαντική πρόοδος αναφορικά με την βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα και της αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ σε εξέλιξη είναι η προσπάθεια ταχύτερης απονομής της δικαιοσύνης και διευθέτησης των δικαιωμάτων χρήσης γης. Τέλος, πέρα από τους παραπάνω παράγοντες το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι πλέον φιλικότερο. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται και από την έξαρση διαφόρων επιχειρηματικών συμφωνιών.

H Ελλάδα και οι Ξένες Άμεσες

Επενδύσεις

Των Ν Ι Κ ΟΥ Β Ε Τ ΤΑ, Γενικού Διευθυντή Ιδρύματος

Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών – ΙΟΒΕ

και Καθηγητή Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

ΒΑΣΙΛΙΚ Η Σ ΔΗΜΑΚΟΠΟ Υ Λ ΟΥ, Ερευνητικής

Συνεργάτιδας – ΙΟΒΕ

Πόσο ανοικτή είναι η ελληνική

πάρχει γενικά μια ισχυρή θετική σχέση ανάμεσα στον βαθμό εξωστρέφειας μιας οικονομίας, ιδίως όταν

είναι σχετικά μικρού μεγέθους, και στον ρυθμό της οικονομικής της μεγέθυνσης, καθώς το εμπόριο αποτελεί τo βασικό μέσο διάδοσης νέων προϊόντων και τεχνολογιών. Αντίθετα, σε μια εσωστρεφή οικονομία, υπάρχει γενικά χαμηλότερο επίπεδο καινοτομίας.

Το περιβάλλον της Ευρωζώνης ενθαρρύνει την εξωστρέφεια

Από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της Ευρωζώνης, παρατηρήθηκε προοδευτική αύξηση της εξωστρέφειας των οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, ο μέσος βαθμός εξωστρέφειας, οριζόμενος ως το άθροισμα των εξαγωγών και εισαγωγών ως ποσοστό του ΑΕΠ, της ΕΕ, παρουσίασε σημαντική αυξητική τάση, η οποία ανακόπηκε μόνο προσωρινά από τη χρηματοοικονομική κρίση το 2007-2008 και την πανδημία το 2020, φτάνοντας το 2022 το ιστορικό ρεκόρ του 103% του ΑΕΠ.

Παρόμοια ήταν και η δυναμική του βαθμού εξωστρέφειας της εγχώριας οικονομίας, η οποία, αν και παραδοσιακά ήταν συγκριτικά περισσότερο «κλειστή», μετά την ελληνική κρίση χρέους του 2009, άρχισε να μειώνει σταδιακά την απόκλισή της από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, φτάνοντας επίσης το ιστορικό ρεκόρ του 82%

Αν ο βασικός μοχλός

ανάπτυξης τα επόμενα

έτη είναι οι επενδύσεις

που οδηγούν σε

εξωστρέφεια, τότε

η χώρα θα αποκτήσει

πρόσβαση σε νέα

τεχνογνωσία και

οι παραγωγοί σε

μεγαλύτερες αγορές

H ενίσχυση της εξωστρέφειας επιδρά αναμφίβολα θετικά

στον ρυθμό μεγέθυνσης μιας οικονομίας

Ενώ η ενίσχυση της εξωστρέφειας επιδρά αναμφίβολα θετικά στον ρυθμό μεγέθυνσης μιας οικονομίας, όταν αυτή συνοδεύεται με διερευνόμενα εξωτερικά ελλείμματα, τότε ενδέχεται να καταστήσει την εγχώρια οικονομία ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς, ιδιαίτερα όταν αυτή συμμετέχει σε μια νομισματική ένωση, και επομένως δεν μπορεί να ελέγξει την ισοτιμία του νομίσματός της. Ειδικότερα, στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου οι εισαγωγές παρουσιάζουν υψηλή ελαστικότητα ως προς την κατανάλωση και η τελευταία αντιπροσωπεύει μεγάλο μέρος του εγχώριου προϊόντος, η ενίσχυση του ρυθμού μεγέθυνσης της εγχώριας οικονομίας επιφέρει την αύξηση της εξωστρέφειας, αλλά ταυτόχρονα και την επιδείνωση του ελλείματος του εξωτερικού ισοζυγίου. Ωστόσο, η μεγάλη αύξηση της εξωστρέφειας που παρατηρείται τα τελευταία δύο χρόνια, έχει οδηγήσει σε μικρότερα ελλείμματα συγκριτικά με τον μικρότερο βαθμό εξωστρέφειας και τα μεγαλύτερα εξωτερικά ελλείμματα που παρατηρήθηκαν το 2007-2008.

Η σημασία των ενδιάμεσων αγαθών Σημαντικό, επίσης, ως προς τη συμβολή της αύξησης του όγκου των εμπορικών συναλλαγών στην ανάπτυξη, θεωρείται το «μείγμα» των εισαγωγών αγαθών, όσο αφορά τα μερίδια των καταναλωτικών, κεφαλαιουχικών και ενδιάμεσων αγαθών στις συνολικές εισαγωγές.

Για παράδειγμα, ένα υψηλό μερίδιο ενδιάμεσων αγαθών, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας (η αξία των ενδιάμεσων αγαθών αποτελούσε το 70% της συνολικής αξίας των εισαγωγών προϊόντων το 2022), ενδέχεται να έχει θετική επίδραση στη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, καθώς το διεθνές εμπόριο οδηγεί σε πιο αποτελεσματική χρήση των εγχώριων πόρων, μέσω της εισαγωγής αγαθών και υπηρεσιών, που διαφορετικά είναι πολύ δαπανηρά για να παραχθούν στη χώρα. Από την άλλη πλευρά, η ενίσχυση των ενδιάμεσων αγαθών καταδεικνύει την αυξανόμενη εξάρτηση της εγχώριας παραγωγικής διαδικασίας από εισαγόμενα αγαθά, γεγονός που αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιζήμιο για την ελληνική οικονομία κατά το προηγούμενο έτος, καθώς ο «εισαγόμενος» πληθωρισμός αύξησε σημαντικά το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων. Συνολικά, το πρόσημο της επίδρασης της αυξανόμενης εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας στον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης είναι θετικό. Όμως, το μέγεθος της τελικής επίδρασης θα εξαρτηθεί από το εγχώριο μείγμα οικονομικής ανάπτυξης.

Έτσι, αν ο βασικός μοχλός ανάπτυξης για τα επόμενα έτη είναι οι επενδύσεις, υπερτερώντας της αύξησης της κατανάλωσης, και ιδιαίτερα οι επενδύσεις σε τομείς που υποστηρίζουν άμεσα τις αναπτυξιακές προοπτικές μέσω καινοτομίας ή εξωστρέφειας, τότε μέσω των εμπορικών σχέσεων, η χώρα μας θα έχει αυξανόμενη πρόσβαση σε τεχνογνωσία των εμπορικών της εταίρων, καθώς και οι παραγωγοί θα έχουν πρόσβαση σε μεγαλύτερες αγορές από τις οποίες θα μπορούν να αποκομίσουν και υψηλότερη αξία.

SUSTAINABILITY

Ευθυγράμμιση του finance

και του ESG reporting:

Η οδηγία CSRD αλλάζει τις εταιρικές δημοσιεύσεις

Επηρεάζεται ριζικά η διαμόρφωση του reporting και δημοσιεύονται εξίσου χρηματοοικονομικές και μη

Η ευθύνη για τα νέα reports πέφτει κυρίως στους ώμους της οικονομικής διεύθυνσης, η οποία οφείλει να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη νέα αυτή απαίτηση, τυποποιώντας διαδικασίες και αξιοποιώντας νέες ευκαιρίες.

Tον Νοέμβριο 2022, το Συμβούλιο της ΕΕ έδωσε την

τελική του έγκριση για την οδηγία CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), σχετικά με την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από μεγάλες επιχειρήσεις και εισηγμένες MμE. Αντίστοιχη υποχρέωση θα ισχύει και για μη ευρωπαϊκές εταιρείες, υπό προϋποθέσεις. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του Συμβουλίου, η εφαρμογή του κανονισμού θα γίνει σε 4 στάδια, με υποβολή εκθέσεων τα έτη:

• 2025 για το οικονομικό έτος 2024 για τις εταιρείες που υπόκεινται ήδη στην NFRD

• 2026 για το ο. έ. 2025 για τις μεγάλες εταιρείες που δεν υπόκεινται επί του παρόντος στην NFRD

• 2027 για το ο. έ. 2026 για τις εισηγμένες ΜμΕ (εκτός από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις), τα μικρά και μη πολύπλοκα πιστωτικά ιδρύματα και τις εξαρτημένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις

• 2029 για το ο. έ. 2028 για επιχειρήσεις τρίτων χωρών με καθαρό κύκλο εργασιών άνω των 150 εκατομμυρίων στην ΕΕ, εφόσον διαθέτουν τουλάχιστον μία θυγατρική ή ένα υποκατάστημα στην ΕΕ που υπερβαίνει ορισμένα κατώτατα όρια. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα προαιρετικής εξαίρεσης (opt-out) των εισηγμένων ΜμΕ κατά τη διάρκεια μεταβατικής περιόδου, πράγμα που σημαίνει ότι θα εξαιρεθούν από την εφαρμογή της οδηγίας ως το 2028. Η νέα οδηγία αγγίζει συνολικά περίπου 50.000 εταιρείες

στην ΕΕ.

Ο Δημήτρης Καζάζογλου-Σκούρας, Head of Governance & Sustainability της Alpha Bank, περιγράφει τη διαδρομή της νέας οδηγίας και τις προσδοκίες που απορρέουν από την εφαρμογή της: «H Oδηγία CSRD αναθεωρεί την Οδηγία για τη δημοσιοποίηση Μη Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (NFRD), με στόχο να διασφαλίσει τη συγκρισιμότητα και αξιοπιστία των δεδομένων βιωσιμότητας. Απαιτεί από τις ευρωπαϊκές εταιρείες να υποβάλλουν πληροφορίες βιωσιμότητας, οι οποίες θα προσδιορίζονται, για πρώτη φορά, μέσω των ευρωπαϊκών προτύπων υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας (ESRS). Τα πρότυπα αυτά έχουν ως στόχο να απεικονίσουν, τόσο τον αντίκτυπο των εταιρειών σε θέματα βιωσιμότητας (impact materiality), όσο και τον τρόπο με τον οποίο τα θέματα βιωσιμότητας επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική κατάσταση των εταιρειών (financial materiality). Ο βαθμός προετοιμασίας των Οικονομικών Διευθύνσεων αναμένεται να διαφέρει σημαντικά ανάμεσα σε επιχειρήσεις, καθώς εξαρτάται από τις πρωτοβουλίες της Διοίκησης και τους πόρους κάθε εταιρείας. Ωστόσο, πολλοί οργανισμοί βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο και τώρα μόνο αναλογίζονται τις πολύπλοκες απαιτήσεις της CSRD, κάτι που καθιστά σαφή την ανάγκη για ενισχυμένη προετοιμασία. Για να συμμορφωθούν, οι Οικονομικές Διευθύνσεις θα χρειαστούν νέα εργαλεία συλλογής, ανάλυσης και αναφοράς δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων λογισμικών για την παρακολούθηση των επιδόσεων της εταιρείας στη βιωσιμότητα και την αυτο -

πληροφορίες, ώστε οι ετήσιες

εκθέσεις να περιλαμβάνουν την ολοκληρωμένη εικόνα των επιδόσεων μιας εταιρείας

ματοποίηση παραγωγής δεδομένων με υψηλή ποιότητα ακρίβειας και βάσει των διεθνών προτύπων. Ακόμη πιο σημαντική είναι η εκπαίδευση και η κατάρτιση που απαιτούνται για να διασφαλιστεί ότι τα στελέχη της Οικονομικής Διεύθυνσης κατανοούν τις νέες απαιτήσεις αναφοράς ESG και μπορούν να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά αυτά τα εργαλεία. Εν τέλει, η συνεργασία μεταξύ όλων των επιχειρηματικών μονάδων είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση των παραμέτρων ESG στις κεντρικές χρηματοοικονομικές στρατηγικές και διαδικασίες αναφοράς της εταιρείας».

Νέες απαιτήσεις και νέες προσαρμογές

για την οικονομική διεύθυνση

Για μια ακόμη φορά, λοιπόν, ο CFO καλείται να διευρύνει τον ρόλο του, αναλαμβάνοντας την ευθύνη ή μεγάλο μέρος αυτής, για τη συλλογή, επεξεργασία και υποβολή των απαιτούμενων δεδο-

μένων. Η εξοικείωση των οικονομικών στελεχών με διαδικασίες όπως είναι π.χ. το reporting, το forecasting και η ανάλυση, αλλά και με ευθύνες όπως η διαχείριση κινδύνων, η παρακολούθηση και βελτιστοποίηση του κόστους, τούς εξοπλίζει κατάλληλα για τη διαχείριση των σχετικών στοιχείων. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραιτήτως «plug and play» - κάποιες ενδιάμεσες προσαρμογές είναι απαραίτητες.

Την επιτακτική ανάγκη σωστής προετοιμασίας και ενημέρωσης υπογραμμίζει η Κατερίνα Κατσούλη, ESG & Sustainability Director στην Grant Thornton και μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων (Technical Expert Group) του EFRAG για την ανάπτυξη των νέων Ευρωπαϊκών Προτύπων των Εκθέσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ESRS). «Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η ανάπτυξη και δημοσίευση εκθέσεων βιωσιμότητας ήταν σε μεγάλο βαθμό εθελοντική. Σήμερα, είμαστε στο κομβικό σημείο, όπου η υποχρεωτική δημοσίευση εκθέσεων βιωσιμότητας, για πολύ μεγάλο αριθμό

Της ΕΛΙΚΑΣ ΡΟΖΑΚΗ

FINANCIAL FILES

SUSTAINABILITY

επιχειρήσεων είναι προ των πυλών, βάσει της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας CSRD. Η οδηγία αυτή κάνει ξεκάθαρη τη νέα κατεύθυνση που θα έχουν οι ετήσιες καταστάσεις αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων και οργανισμών: απαιτείται πλέον η συνολική εικόνα των επιδόσεων της επιχείρησης, στις οποίες θα υπάρχει ισορροπία δεδομένων και πληροφοριών, περιλαμβάνοντας, τόσο χρηματοοικονομικές, όσο και μη χρηματοοικονομικές (ή βιώσιμης ανάπτυξης) πληροφορίες και δείκτες επίδοσης. Η οικονομική διεύθυνση δεν είναι προετοιμασμένη και θα κληθεί να αντιμετωπίσει μία νέα απαίτηση για δεδομένα που δεν γνωρίζει. Βασικό βήμα για να μπορέσει να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα, είναι η ενημέρωση. Η αναγνώριση της νέας πραγματικότητας μέσα από εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα αποτελεί μονόδρομο».

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΑΖΟΓΛΟΎ-ΣΚΟΎΡΑΣ

Head of Governance & Sustainability, Alpha Bank

«Οι CFO μπορούν να συμβάλουν στον εντοπισμό

νέων ευκαιριών με κριτήρια βιωσιμότητας,

ώστε να οδηγηθούν οι επιχειρήσεις σε πιο βιώσιμα

και ανθεκτικά λειτουργικά μοντέλα, προωθώντας

τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας»

Δεν είναι μόνο οι Έλληνες στα αρχικά στάδια, πάντως. Στο πιο πρόσφατο CFO Barometer της ΕΥ για την αγορά του Βελγίου, αναφορικά με την οδηγία CSRD και το ESG reporting, ερωτήθηκαν 200 βέλγοι CFOs από μεσαίες μέχρι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και οι απαντήσεις τους έδειξαν ότι λίγοι είναι ενδελεχώς ενημερωμένοι. Οι περισσότεροι θεώρησαν ότι θα είναι έτοιμοι σε μια διετία να υποβάλουν όλα τα στοιχεία, αλλά στην πράξη, όταν τούς παρουσιάστηκαν οι περίπου 100 διαφορετικοί δείκτες των προτύπων ESRS (European Sustainability Reporting Standards), άρχισαν να αντιλαμβάνονται τον όγκο δουλειάς που τούς περιμένει.

Ανοίγει πολύ η βεντάλια των υποχρεώσεων

ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΚΑΤΣΟΎΛΗ

ESG & Sustainability Director, Grant Thornton, Μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων (Technical Expert Group) του EFRAG για την ανάπτυξη των

νέων Ευρωπαϊκών Προτύπων των Εκθέσεων Βιώσιμης

Ανάπτυξης (ESRS)

«Δεν αρκούν τα επιτυχή οικονομικά αποτελέσματα, πρέπει οι επιχειρήσεις να λειτουργούν με όρους

Βιώσιμης Ανάπτυξης σε κάθε τομέα, και αυτό πρέπει να μπορούν να το τεκμηριώνουν»

Δύσκολα τα πράγματα, λοιπόν, για όλες τις εταιρείες που υπάγονται στη νέα οδηγία. Ίσως λίγο δυσκολότερα για τις ΜμΕ, σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες είναι περισσότερο εξοικειωμένες με απαιτητικές δημοσιεύσεις. Ωστόσο, ούτε οι μεγάλες πρέπει να επαναπαύονται, όπως επιβεβαιώνει η Όλγα Μάνου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Εταιρικής Υπευθυνότητας της Loulis Food Ingredients: «Η CSRD θα αναθεωρήσει ό,τι ισχύει σήμερα για τις αναφορές βιωσιμότητας για τις πολυεθνικές εταιρείες και θα διευρύνει σε μεγάλο βαθμό το πεδίο και το περιεχόμενο των υφιστάμενων υποχρεώσεων μη χρηματοοικονομικής αναφοράς. H αυξημένη ρυθμιστική προσοχή σε αυτά τα ζητήματα αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη συνειδητοποίηση των κινδύνων και των ευκαιριών που συνοδεύουν την αλλαγή των κανόνων που σχετίζονται με ευρύ φάσμα θεμάτων ESG: από την ευαισθητοποίηση για το κλίμα έως τη διαφορετικότητα, την ισότητα και τα πρότυπα ένταξης (DE&I) έως την αποζημίωση στελεχών. Η Loulis Food Ingredients υποβάλλει ήδη εκθέσεις βιωσιμότητας από το 2014, πιστοποιημένες από διαπιστευμένο ανεξάρτητο ελεγκτή, αφού αποσκοπεί στην αύξηση της ποιότητας της πληροφορίας που δημοσιεύεται, καθώς και της διαφάνειας των εν λόγω πληροφοριών για θέματα βιωσιμότητας και, από το 2023, θα ακολουθήσει το συγκεκριμένο πρότυπο. Η διεξαγωγή μιας μελέτης αποκλίσεων διαφορών (gap analysis) έναντι των απαιτήσεων CSRD για την αξιολόγηση του πλήθους των αλλαγών που θα απαιτηθούν, είναι απαραίτητη για αυτήν τη διαδικασία. Θα χρειαστεί να υιοθετήσουμε σχετικές πολιτικές και συστήματα, καθώς και να αναπτύξουμε ένα πλαίσιο δεικτών, προκειμένου

να μπορούμε να παρακολουθήσουμε την επίδοσή τους έναντι των στόχων που θέτουμε για κάθε άξονα ESG».

Ανεβαίνει η αξία της πληροφορίας

περί βιωσιμότητας

Η νέα αυτή οδηγία, αντικαθιστώντας τη Non-Financial Reporting Directive (NFRD), συνδέει την πληροφορία περί βιωσιμότητας

με τη χρηματοοικονομική πληροφορία της εταιρείας και, κατά κάποιο τρόπο, τις καθιστά ισότιμες σε αξία και σπουδαιότητα.

Ο Παντελής Σπαγής, Head of Sustainability στη Sky Express, περιγράφει πώς «η οδηγία CSRD έρχεται να αντικαταστήσει και να ενισχύσει την ισχύουσα οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (NFRD), με στόχο να δημιουργήσει νέες, ακόμα πιο λεπτομερείς εκθέσεις βιωσιμότητας, ενώ αφορά σε ένα σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό εταιρειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεδομένου ότι, πλέον των ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων πάνω σε θέματα περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργασιακού ενδιαφέροντος, θα απαιτηθούν γνωστοποιήσεις και επί άλλων θεμάτων βιωσιμότητας για την κάλυψη ζητημάτων όπως η στρατηγική, η διακυβέρνηση και οι πολιτικές, αντιλαμβάνεται κανείς ότι αυξάνει, τόσο ο όγκος, όσο και η ποιότητα των απαιτούμενων πληροφοριών. Επιπλέον, εισάγεται η υποχρέωση αναφοράς σύμφωνα με την αρχή της διπλής ουσιαστικότητας, αφενός δηλαδή σύμφωνα με τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που δύνανται να επηρεάσουν τη λειτουργία μιας εταιρείας, κι αφετέρου με την επίδραση που έχει η λειτουργία της εταιρείας στους ανθρώπους και το περιβάλλον. Ως εκ τούτου, απαιτείται η χρήση σύγχρονων εργαλείων που θα επιτρέπουν, τόσο τη συλλογή της απαραίτητης πληροφορίας από κάθε τμήμα, όσο και την αξιοποίησή της για τη διαρκή βελτίωση των διαδικασιών, των πολιτικών και των αποτελεσμάτων. Άλλωστε, αν κάτι δεν μπορεί να μετρηθεί, δεν μπορεί και να βελτιωθεί».

Στο προσκήνιο η συγκρισιμότητα

Η φράση που αποδίδεται στον βρετανό Λόρδο Κέλβιν: «Όταν μπορείς να μετρήσεις αυτό για το οποίο μιλάς και να το εκφράσεις με αριθμούς, τότε κάτι γνωρίζεις επ’ αυτού», ενέπνευσε και το ΔΝΤ, το οποίο, στον πρόσφατο οδηγό του Data For A Greener World, υπενθυμίζει την αξία των μετρήσεων, ειδικά για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στο ζήτημα της κλιματικής κρίσης. Ξεκινά από το δεδομένο ότι υπάρχουν μεγάλα κενά πληροφόρησης στο συγκεκριμένο πεδίο, τα οποία εμποδίζουν την πλήρη κατανόηση των επιπτώσεων των εφαρμοζόμενων πολιτικών. Κατά συνέπεια, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τι λειτουργεί και τι όχι, αλλά και τι διορθωτικές κινήσεις χρειάζονται. Σύμφωνα με το κείμενο, βρίσκονται σε ισχύ περισσότερα από 200 πλαίσια, πρότυπα και άλλες οδηγίες περί αναφορών βιωσιμότητας, σε 40 χώρες, αλλά δεν έχουν μεταξύ τους συνοχή και συγκρισιμότητα.

Την ανάγκη της συγκρισιμότητας και στον νέο τρόπο reporting θίγει ο Δημήτρης Καζάζογλου-Σκούρας, ο οποίος εντοπίζει σκοπέλους στην τυποποίηση διαδικασιών, αλλά και ευκαιρίες για τους CFOs να συνεισφέρουν στη δημιουργία μακροπρόθεσμης

αξίας για τις εταιρείες τους: «Η υποβολή των εκθέσεων βάσει

ΟΛΓΑ ΜΑΝΟΎ

Διευθύντρια Επικοινωνίας & Εταιρικής

Υπευθυνότητας, Loulis Food Ingredients

«Η διεξαγωγή μιας μελέτης αποκλίσεων διαφορών

(gap analysis) έναντι των απαιτήσεων CSRD

για την αξιολόγηση του πλήθους των αλλαγών που θα απαιτηθούν, είναι απαραίτητη για αυτήν

τη διαδικασία»

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΠΑΓΗΣ

Head of Sustainability, Sky Express

«Απαιτείται η χρήση σύγχρονων εργαλείων

που θα επιτρέπουν, τόσο τη συλλογή της

απαραίτητης πληροφορίας από κάθε τμήμα, όσο

και την αξιοποίησή της για τη διαρκή βελτίωση των

διαδικασιών, των πολιτικών και των αποτελεσμάτων»

FINANCIAL FILES

SUSTAINABILITY

της Οδηγίας CSRD περιλαμβάνει πληροφορίες, ποιοτικές και ποσοτικές, σε βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους χρονικούς ορίζοντες, δίνοντας έτσι έμφαση στην ενσωμάτωση κριτηρίων βιωσιμότητας στον στρατηγικό σχεδιασμό της επιχείρησης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάγκη ενσωμάτωσης νέων μετρήσεων, σεναρίων και μεθοδολογιών, αλλά και την ετοιμότητα των συστημάτων και ελέγχων που θα διασφαλίζουν την ορθή αποτύπωση των σημαντικών κινδύνων και ευκαιριών, τόσο σε βραχυπρόθεσμο, όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Βασική πρόκληση είναι η συχνή έλλειψη τυποποιημένων διαδικασιών για τη συλλογή και αναφορά των δεδομένων ESG, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ανακρίβειες. Η συμβολή του CFO αναμένεται να είναι καίρια και στην έγκαιρη προετοιμασία υποβολής, προκειμένου η δημοσίευση της πληροφορίας να συμβαδίζει με την ανακοίνωση των χρηματοοικονομικών αποτελεσμάτων. Οι CFO θα ηγηθούν στην τυποποίηση των διαδικασιών συλλογής και αναφοράς των δεδομένων ESG, διασφαλίζοντας συνέπεια, ακρίβεια και συγκρισιμότητα. Αυτό περιλαμβάνει την εφαρμογή αξιόπιστων συστημάτων διαχείρισης δεδομένων, την εκπαίδευση του προσωπικού και προπαντός τη θέσπιση σαφών μετρικών και στόχων ESG. Επίσης, ο CFO έχει τον σημαντικότατο ρόλο να διασφαλίσει στο ΔΣ την ποιότητα και την αρτιότητα των πληροφοριών, κατά περίπτωση και σε συνεργασία με τους ορκωτούς ελεγκτές. Τέλος, οι CFO μπορούν να συμβάλουν στον εντοπισμό νέων ευκαιριών, ενσωματώνοντας κριτήρια βιωσιμότητας στις διαδικασίες λήψης χρηματοοικονομικών αποφάσεων, ώστε να οδηγηθούν οι επιχειρήσεις σε πιο βιώσιμα και ανθεκτικά λειτουργικά μοντέλα, προωθώντας τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας. Αυτή η ενεργητική προσέγγιση στην αναφορά ESG μπορεί επίσης να βελτιώσει τη φήμη μιας εταιρείας, προσελκύοντας νέους επενδυτές και πελάτες. Παρά τις σημαντικές προκλήσεις, η εφαρμογή των προτύπων που συνοδεύουν την Οδηγία CSRD

καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις απαιτήσεις διαφάνειας όλων των ενδιαφερόμενων μερών και αναμένεται να βοηθήσει την υποβολή πληροφοριών για την αειφορία, καθιστώντας τες πιο αξιόπιστες και συγκρίσιμες μέσω της τυποποίησής τους».

Απαραίτητα τα ψηφιακά εργαλεία

για τη συστηματοποίηση της πληροφορίας

Για τη δημιουργία των σχετικών αναφορών θα χρησιμοποιείται ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ηλεκτρονικός Μορφότυπος (European Single Electronic Format - ESEF), ο οποίος συστήθηκε πέρυσι. Η οδηγία CSRD έχει στόχο να εξασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια στις εκθέσεις ESG και να διευκολύνει την πρόσβαση στην πληροφορία που περιέχουν οι εκθέσεις αυτές και στη χρηματοοικονομική αξία των σχετικών δράσεων. Αυτό μπορεί να γίνει ολοκληρωμένα, μόνο με τη χρήση ενιαίων ψηφιακών εργαλείων, δεδομένου και του μεγάλου όγκου καταχωρίσεων.

Η Όλγα Μάνου συνοψίζει τα στοιχεία που θα πρέπει να καταχωρίζονται στο μέλλον, προειδοποιώντας, παράλληλα, ότι η προετοιμασία των εταιρειών πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.

«Με τη νέα οδηγία έγινε ξεκάθαρο πως η συγγραφή των Εκθέσεων Βιωσιμότητας βάσει των απαιτήσεων της οδηγίας CSRD θα πρέπει να περιλαμβάνει:

Ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία (KPIs) για θέματα που είναι σημαντικά για την εταιρεία και τα οποία αφορούν, τουλάχιστον, περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εργασιακά θέματα, τη διαφορετικότητα στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη δωροδοκία.

Τα ουσιαστικά θέματα βιωσιμότητας που έχει αναγνωρίσει η εταιρεία και τα οποία βασίζονται στην αρχή της διπλής ουσιαστικότητας.

Προσδιορισμό του εύρους της επίδρασης (θετική ή αρνητική)

που έχει η εταιρεία στους ανθρώπους και το περιβάλλον. Πληροφορίες σχετικά με τους μακροπρόθεσμους στόχους βιωσιμότητας της εταιρείας και την πρόοδο που σημειώνει σε ετήσια βάση σε σχέση με τους στόχους αυτούς.

Ειδικότερα, θα πρέπει να προετοιμαστούμε βάσει της οδηγίας CSRD από τη φετινή χρονιά, να αξιολογήσουμε σήμερα την ωριμότητά μας στα θέματα ESG / βιώσιμης ανάπτυξης, ώστε στη συνέχεια να αναπτύξουμε τη δική μας στρατηγική βιωσιμότητας και να καταφέρουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις εκθέσεων βιωσιμότητας, όπως αυτές ορίζονται στην Οδηγία».

Επιτακτική ανάγκη η εμπλοκή του CFO

από την αρχή

Η γενική ευθύνη για τα νέα reports κρίθηκε ότι έπρεπε να ανατεθεί στα τμήματα που ευθύνονται για τις ετήσιες οικονομικές εκθέσεις, κάτι που στηρίζεται και από το γεγονός ότι μείζονα ενδιαφερόμενα μέρη είναι οι επενδυτές.

Μάλιστα, στο πλαίσιο πρόσφατης έρευνας της PwC για το πώς οι CFOs μπορούν να στηρίξουν τη δημιουργία αξίας, αναλαμβάνοντας δράση στα θέματα βιωσιμότητας, ερωτήθηκαν και επενδυτές. Πάνω από τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων συμφωνούν ότι είναι σημαντικό οι εταιρείες να επικοινωνούν τη συνάφεια

Ο ρόλος του CFO είναι καθοριστικός στην κατάρτιση ενοποιημένου ετήσιου απολογισμού, με τα οικονομικά αποτελέσματα, αλλά και τις απαιτούμενες μη χρηματοοικονομικές

πληροφορίες της εταιρείας

των παραγόντων βιωσιμότητας ως προς το επιχειρηματικό τους μοντέλο, παράλληλα με τη χρηματική αξία των επιπτώσεων που θα έχουν οι ενέργειές τους στο περιβάλλον και την κοινωνία. Προς το παρόν, σχεδόν 9 στους 10 θεωρούν πως οι εταιρικές εκθέσεις περιέχουν πολλούς αβάσιμους ισχυρισμούς.

Την ανάγκη να εμπλακεί από την αρχή ο CFO στη διαδικασία, εντοπίζει ο Παντελής Σπαγής, ο οποίος θεωρεί ότι «σίγουρα κατά το πρώτο χρονικό διάστημα εφαρμογής της Οδηγίας θα πρέπει εκ του ρόλου του ο CFO, σε συνεργασία με τον Υπεύθυνο Βιώσιμης Ανάπτυξης, να επιβλέπει άμεσα και πάρα πολύ στενά την υιοθέτηση όλων των νέων διαδικασιών συλλογής δεδομένων και υποβολής εκθέσεων. Θα πρέπει να διασφαλίσουν την ορθή ενημέρωση κι εκπαίδευση των επικεφαλής όλων των τμημάτων της εταιρείας που συμμετέχουν στη συλλογή δεδομένων, καθώς και των στελεχών της οικονομικής διεύθυνσης, ώστε οι αναφορές να υποβάλλονται σύμφωνα με τα νέα πρότυπα εκθέσεων βιωσιμότητας κι εντός των αυστηρών πλέον προθεσμιών. Επιπλέον, ο ρόλος του CFO είναι καθοριστικός στην κατάρτιση ενός ενοποιημένου ετήσιου απολογισμού που θα περιλαμβάνει, τόσο τα οικονομικά αποτελέσματα, όσο και τις απαιτούμενες μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες της εταιρείας».

Συντεταγμένη προσέγγιση, με αξιοποίηση

όλων των εφοδίων

Σε γενικές γραμμές, οι επαγγελματίες του οικονομικού και λογιστικού κλάδου υποδέχονται τη νέα αυτή συνθήκη ως ευκαιρία αναβάθμισης. Το επάγγελμα, άλλωστε, θεωρείται εξαιρετικά ευέλικτο, καθώς σε τακτά διαστήματα προσαρμόζεται σε νέες κανονιστικές και ρυθμιστικές διατάξεις, νέα συστήματα καταχώρισης στοιχείων κ.ο.κ.. Μαζί με τον ενθουσιασμό, όμως, είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν πλήρως οι προθεσμίες που έχουν δοθεί.

Για την Κατερίνα Κατσούλη, προτεραιότητα έχει η δημιουργία εξειδικευμένης ομάδας για την ανάληψη των νέων καθηκόντων, ενώ υπενθυμίζει την επιταγή της ΕΕ ότι οι μεγάλες εταιρείες οφείλουν όχι μόνο να είναι κερδοφόρες, αλλά πρέπει και να δίνουν κάτι πίσω στο περιβάλλον και στην κοινωνία: «Βάσει της επερχόμενης νομοθεσίας, η ανάπτυξη και δημοσίευση των απολογισμών βιωσιμότητας, θα αποτελέσει πρόκληση ακόμη και για τους πιο ώριμους οργανισμούς, οι οποίοι εκδίδουν ήδη απολογισμό βιώσιμης ανάπτυξης. Λόγω της πολυπλοκότητας και αυστηρότητας των απαιτήσεων, θα πρέπει αρχικά οι εταιρείες να έχουν κατανοήσει τι είναι νομικά απαιτητό και εφαρμοστέο ή ποια στοιχεία κρίνονται σημαντικά για την κάθε επιχείρηση. Σε αυτό το περιβάλλον, δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο για την Οικονομική Διεύθυνση και τον CFO, να αξιολογήσει ποια δεδομένα θα πρέπει να παρακολουθεί έτσι ώστε να είναι σε θέση να δημοσιεύει τις σχετικές επιδόσεις σε ετήσια βάση. H οργάνωση και συνεχής εκπαίδευση μιας εξειδικευμένης ομάδας που θα αναλάβει την υιοθέτηση και εφαρμογή των νέων προτύπων με σαφώς καθορισμένες, κοινές μεταβλητές και δείκτες βιωσιμότητας θα διευκολύνει την ομαλή μετάβαση των επιχειρήσεων στη νέα εποχή των αναλυτικών εκθέσεων βιωσιμότητας βάσει διεθνών προτύπων. Η προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι

ξεκάθαρη: δεν μπορεί μια μεγάλη επιχείρηση να δίνει μέρος των επιδόσεών της και όχι τη συνολική εικόνα. Δεν αρκούν τα επιτυχή οικονομικά αποτελέσματα, πρέπει οι επιχειρήσεις να λειτουργούν με όρους Βιώσιμης Ανάπτυξης σε κάθε τομέα, και αυτό πρέπει να μπορούν να το τεκμηριώνουν».

Οι νέες ευκαιρίες για την οικονομική διεύθυνση

Η συμμόρφωση ως προς τα κριτήρια ESG έχει αποδεδειγμένα θετικές επιπτώσεις στα συνολικά αποτελέσματα μιας εταιρείας, καθώς καλλιεργεί την καλή φήμη στο καταναλωτικό κοινό, βοηθά στην προσέλκυση ταλέντου, αλλά και επενδυτών. Ο CFO έχει την ευκαιρία να στηρίξει τη διαδικασία και ταυτόχρονα να ενισχύσει περαιτέρω το στρατηγικό του προφίλ. Καίρια εφόδιά του σε αυτήν την προσπάθεια είναι, από τη μια πλευρά, η πρόσβαση που έχει στον κύριο όγκο της εταιρικής πληροφορίας και, από την άλλη πλευρά, οι εκτεταμένες συνεργασίες του με τις υπόλοιπες διευθύνσεις και τον CEO. Οι CFOs που θα προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις για να δημιουργήσουν αξία για την εταιρεία τους, θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη όλων των ενδιαφερομένων μερών, ενδυναμώνοντας ακόμη περισσότερο την ηγετική τους θέση.

MERGERS & ACQUISITIONS

δέλεαρ των Εξαγορών

Τώρα είναι η κατάλληλη

Έπειτα από ένα δύσκολο 2022, με τις συμφωνίες για τις Εξαγορές & Συγχωνεύσεις να μειώνονται, τόσο ποσοτικά, όσο ποιοτικά

ως προς την αξία τους (17% και 37% αντίστοιχα), σε σύγκριση

με το 2021, λόγω του κινδύνου της ύφεσης, το 2023 διαφαίνεται προσοδοφόρο. Οι Εξαγορές & Συγχωνεύσεις αποτελούν

το δέλεαρ για CEOs και CFOs, οι οποίοι πρέπει να μελετήσουν

διεξοδικά τα κριτήρια και τα χαρακτηριστικά, που

θα οδηγήσουν σε επιτυχημένες συμμαχίες.

ύμφωνα με την έρευνα της PwC 2023 Global M&A Industry Trends Outlook, αναμένεται

ανάκαμψη στις εξαγορές και τις συγχωνεύ-

σεις από το β΄ εξάμηνο του 2023. Το 60% των CEOs

θεωρούν πιθανό να προχωρήσουν σε συγχώνευση και εξαγορά κατά τη διάρκεια του 2023, αναφέρει η 26η Ετήσια Παγκόσμια Έρευνα CEOs της PwC. Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρά την αστάθεια, τον φόβο της ύφεσης, τον πληθωρισμό και τη γενικευμένη αβεβαιότητα της εποχής, μετά από την πανδημία και τον πόλεμο που ξέσπασε στην Ουκρανία, προκύπτουν ευκαιρίες, που με την κατάλληλη διαχείριση και τον επιχειρηματικό μετασχηματισμό, μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλές αποδόσεις και περαιτέρω ανάπτυξη.

Η Ernst & Young τονίζει τις προοπτικές για συγχωνεύσεις και εξαγορές στον κλάδο των επιστημών υγείας το 2023. Σύμφωνα με τα ευρήματα της Έκθεσης της ΕΥ, οι στοχευμένες στρατηγικές συμφωνίες συνεχίζουν να πραγματοποιούνται και τα θεμελιώδη

στοιχεία του τομέα παραμένουν ισχυρά για τη σύναψη συμφωνιών. Επιπλέον, η επενδυτική «δύναμη πυρός» για συγχωνεύσεις και εξαγορές (Σ&Ε) στον κλάδο των επιστημών υγείας βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Μόνο ο κλάδος της βιοτεχνολογίας και των φαρμακευτικών διέθετε πάνω από 1,4 τρισ. στις αρχές του Δεκεμβρίου 2022. Συγκεκριμένα, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε Σ&Ε στον κλάδο των επιστημών υγείας ανήλθαν συνολικά σε 105 δισ. δολάρια τους πρώτους 11 μήνες του 2022, με τη συνολική τους αξία να έχει μειωθεί αισθητά έναντι του 2021, σύμφωνα με την 11η έκδοση της ετήσιας έκθεσης της EY, M&A Firepower 2023. Ο κλάδος εμφανίζει επίπεδα ρεκόρ στην έκθεση της ΕΥ για την επενδυτική «δύναμη πυρός», όπως ορίζεται αυτή, ως η ικανότητα μιας εταιρείας να πραγματοποιήσει Σ&Ε με βάση την ισχύ του ισολογισμού της. Ενδεχομένως, οι επιστήμες υγείας είναι έτοιμες να επιστρέψουν στις μεγάλες συμφωνίες το 2023.

& Συγχωνεύσεων: Τα κριτήρια για επιτυχημένες

στιγμή, οι Εταιρείες

επενδύσουν σε deal στρατηγικής σημασίας

FINANCIAL FILES

MERGERS & ACQUISITIONS

ΤΑΣΟΣ ΊΩΣΗΦΊΔΗΣ

Εταίρος και Επικεφαλής του Τμήματος Συμβούλων

Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών, EY Ελλάδος

«Οι δύο εταιρείες θα πρέπει να έχουν στρατηγική

συνάφεια, συμπληρωματικά πλεονεκτήματα

και αδυναμίες, που μπορούν να αξιοποιηθούν

για τη δημιουργία συνεργειών και την αύξηση

της συνολικής αξίας»

Όταν οι Ε&Σ γίνονται απαραίτητες

Σε γενικές γραμμές, παραμένουν σημαντικά αποθέματα επενδυτικής «δύναμης πυρός», και αυτό σημαίνει ότι ο CFO πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη κάποια συγκεκριμένα κριτήρια από την πλευρά του αγοραστή και από την πλευρά του πωλητή, ώστε οι Σ&Ε να θεωρηθούν απαραίτητες. Ποια είναι, όμως, αυτά τα κριτήρια; «Αρχικά η στόχευση. Ο μετασχηματισμός θα πρέπει να εντάσσεται στο συνολικό στρατηγικό σχέδιο της εταιρείας και να ευθυγραμμίζεται με τους μακροπρόθεσμους στόχους της», αναφέρει ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, Εταίρος και Επικεφαλής του Τμήματος Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της EY Ελλάδος, αναλύοντας και τα υπόλοιπα απαραίτητα κριτήρια. «Ο οικονομικός αντίκτυπος αποτελεί το δεύτερο κριτήριο. Η συμφωνία θα πρέπει να έχει οικονομικό νόημα και να αποφέρει θετικές αποδόσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές επιδόσεις, τις μελλοντικές δυνατότητες ανάπτυξης και τις συνέργειες. Ο χρονισμός, δηλαδή η χρονική στιγμή του μετασχηματισμού, θα πρέπει να είναι κατάλληλος, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες της αγοράς και τις οικονομικές τάσεις. Επίσης, ο αγοραστής ή ο πωλητής θα πρέπει να εξετάσουν εάν υπάρχουν εναλλακτικές στρατηγικές ή επενδύσεις που θα μπορούσαν να επιτύχουν παρόμοια αποτελέσματα με την εν λόγω συμφωνία. Τέλος, τα ρυθμιστικά ζητήματα είναι πολύ σημαντικά. Η συναλλαγή θα πρέπει να συμμορφώνεται με όλους τους σχετικούς νόμους και κανονισμούς ή άλλα ρυθμιστικά ζητήματα που θα μπορούσαν να προκύψουν».

«Το ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσει μια επιχείρηση όταν αξιολογεί την πιθανότητα να προχωρήσει σε μία εξαγορά είναι το θεμελιώδες make or buy. Δηλαδή αν είναι οικονομικά πιο συμφέρον να «κατασκευάσει» η ίδια και να φέρει στην αγορά ένα προϊόν, μια υπηρεσία ή ένα cash generating asset, ή να το εξαγοράσει από μία άλλη επιχείρηση», δηλώνει ο κ. Γρηγόρης Τσούρτος, Finance & Administration Director της Entersoft, επισημαίνοντας πως η τάση για επιτάχυνση των εξαγορών παρατηρείται σε περιόδους consolidation αγορών που χαρακτηρίζονται από υγιείς προοπτικές ανάπτυξης και σχετικά μεγάλο κατακερματισμό. «Σε αυτό το πλαίσιο, και επειδή η ολοκλήρωση μιας συναλλαγής εξαγοράς από την πλευρά του αγοραστή αποτελεί σύνθετο εγχείρημα με πλήθος μεταβλητών και αβεβαιοτήτων, ο στόχος του Οικονομικού Διευθυντή της αγοράστριας επιχείρησης είναι, εν κατακλείδι, να λάβει εύλογες διασφαλίσεις ότι η εξαγορά θα δημιουργήσει -αντί να καταστρέψει- αξία για τους μετόχους της αγοράστριας». Σύμφωνα με τον κ. Τσούρτο, για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να διερευνηθούν σε βάθος δύο ευρύτερες περιοχές, η αποτίμηση που προσδίδει στην εξαγοραζόμενη επιχείρηση η προτεινόμενη συναλλαγή και οι συνέργειες που έχουν ταυτοποιηθεί ότι μπορούν να δικαιολογήσουν ένα ενδεχόμενο υπερβάλλον τίμημα. Συγκεκριμένα, αναφέρει: «Η αποτίμηση της επιχείρησης-στόχου θα πρέπει να βασίζεται σε επαρκώς τεκμηριωμένα ιστορικά στοιχεία απόδοσης, καθώς και μελλοντικές προβλέψεις, και να λαμβάνει υπόψη της τις πρόσφατες συγκρίσιμες συναλλαγές. Κατά τον ίδιο τρόπο, επαρκώς τεκμηριωμένες θα πρέπει να είναι και οι συνέργειες που έχουν ταυτοποιηθεί, είτε πρόκειται για revenue synergies είτε για cost synergies, οι οποίες μπορούν από την επόμενη ημέρα να τεθούν σε εφαρμογή, προκειμένου να προσδώσουν τη μέγιστη αξία στο εγχείρημα. Συνεπώς, θα πρέπει να δοθούν η δέουσα βαρύτητα και οι πόροι κατά τη διαδικασία του οικονομικού, νομικού και τεχνικού due diligence, ώστε να δημιουργηθεί μια όσο το δυνατόν σαφέστερη εικόνα του επιχειρηματικού μοντέλου της επιχείρησης-στόχου. Τέλος, σημαντικός παράγοντας αύξησης του ρίσκου της συναλλαγής, είναι η αγοράστρια να συμμετάσχει σε μια υπερ-ανταγωνιστική διαδικασία

και η συνάφεια

των επιχειρηματικών

Ο σωστός σχεδιασμός

μοντέλων των δύο μερών

αποτελούν παράγοντες

στρατηγικής σημασίας

για επιτυχημένες Ε&Σ

πώλησης της επιχείρησης-στόχου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε bidding war μεταξύ των συμμετεχόντων και σε μη ρεαλιστικές

αποτιμήσεις, οι οποίες δεν θα μπορέσουν να αιτιολογηθούν κατά

την επόμενη ημέρα».

Τι συμβαίνει όμως από την πλευρά της πωλήτριας; «Το κύριο μέλημα

του Οικονομικού Διευθυντή είναι να μεγιστοποιηθεί το τίμημα για τους μετόχους της πωλήτριας και να διασφαλιστεί ότι η αγοράστρια έχει διαθεσιμότητα πόρων, ώστε να ολοκληρώσει τη συναλλαγή. Η μεγιστοποίηση του τιμήματος προϋποθέτει συνήθως τη διενέργεια μιας ανοιχτής διαδικασίας, όπου προσκαλούνται να συμμετάσχουν εύρωστες εταιρείες, οι οποίες θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν συνέργειες με την εταιρεία-στόχο και άρα θα ήταν σε θέση να προσφέρουν το υψηλότερο τίμημα. Ως προς τη διαθεσιμότητα πόρων, είναι κομβικής σημασίας αν η υποψήφια αγοράστρια έχει τα κεφάλαια για να εξοφλήσει το τίμημα, ή αν εξαρτά τη μη δεσμευτική ή δεσμευτική προσφορά της από την εξεύρεση χρηματοδότησης υπό όρους ικανοποιητικούς για την ίδια. Σε αυτήν τη δεύτερη περίπτωση, ενδεχομένως να είναι προτιμότερο για τους πωλητές να αποδεχθούν χαμηλότερο τίμημα, που όμως δεν εξαρτάται από όρους εύρεσης χρηματοδότησης», προσθέτει ο κ. Τσούρτος.

Τα συστατικά της επιτυχίας

Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν μπορούν όλες οι Σ&Ε να καταλήξουν σε υψηλές αποδόσεις, κέρδη και ανάπτυξη. Στο μονοπάτι επίτευξης των Σ&Ε, υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που καθορίζουν την επιτυχημένη πορεία. Η στρατηγική συνάφεια, η συνάφεια κουλτούρας και οι σαφείς στόχοι είναι μεταξύ αυτών των χαρακτηριστικών, όπως μας πληροφορεί ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης. «Οι δύο εταιρείες θα πρέπει να έχουν στρατηγική συνάφεια, συμπληρωματικά πλεονεκτήματα και αδυναμίες, που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία συνεργειών και την αύξηση της συνολικής αξίας. Επιπλέον, η κουλτούρα, οι αξίες και οι τρόποι διοίκησης πρέπει να είναι συμβατά. Οι διαφορές κουλτούρας μπορούν να οδηγήσουν σε συγκρούσεις και να εμποδίσουν τις προσπάθειες ενσωμάτωσης. Φυσικά, οι συγχωνευόμενες εταιρείες θα πρέπει να έχουν σαφείς και ρεαλιστικούς στόχους για τη συγχώνευση / εξαγορά, όπως η επίτευξη εξοικονόμησης κόστους, η επέκταση του μεριδίου αγοράς ή η διαφοροποίηση των προσφερόμενων προϊόντων». Συμπερασματικά, ο κ. Ιωσηφίδης υπογραμμίζει πως η διεξαγωγή αποτελεσματικού ελέγχου δέουσας επιμέλειας (due diligence) και η ενσωμάτωση αποτελούν ακόμα κάποια σημαντικά χαρακτηριστικά για επιτυχημένες Σ&Ε. «Η εταιρεία που προβαίνει στην εξαγορά, θα πρέπει να διεξάγει διεξοδικό έλεγχο δέουσας επιμέλειας, για να αξιολογήσει την οικονομική, νομική και λειτουργική απόδοση της εταιρείας-στόχου, καθώς και να εντοπίσει πιθανούς κινδύνους. Τέλος, απαιτείται αποτελεσματική οργάνωση και εκτέλεση των σχεδίων ενσωμάτωσης, για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων».

Τη σημασία κοινής στρατηγικής για επιτυχημένες Σ&Ε σχολιάζει και ο κ. Γρηγόρης Τσούρτος. «Ασφαλώς, η πιο θεμελιώδης παράμετρος για μια επιτυχημένη εξαγορά είναι το κατά πόσον το επιχειρηματικό μοντέλο της επιχείρησης-στόχου εντάσσεται ή ταυτίζεται με το στρατηγικό πλάνο της αγοράστριας. Μία επιχείρηση, με ενεργό πλάνο corporate development μέσω εξαγορών, θα πρέπει να διαθέτει

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΤΣΟΎΡΤΟΣ

Finance & Administration Director, Entersoft

Ο στόχος του Οικονομικού Διευθυντή

της αγοράστριας επιχείρησης είναι να λάβει

εύλογες διασφαλίσεις ότι η εξαγορά

θα δημιουργήσει αξία για τους μετόχους

της αγοράστριας»

ξεκάθαρο μεσο-μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για την κατεύθυνση της ανάπτυξής της και οι ενδεχόμενες εξαγορές της να εντάσσονται σε αυτό το πλάνο. Είναι συνήθως αποπροσανατολιστικό, αλλά και κοστίζει ακριβά, οι εξαγορές να αφορούν εντελώς νέες γεωγραφικές ή προϊοντικές αγορές που δεν ήταν ενταγμένες στον εταιρικό σχεδιασμό». Παράλληλα, οι stakeholders θεωρούνται σημαντικό συστατικό επιτυχίας και χρήζουν σωστής και προσαρμοσμένης διαχείρισης. «Μία κοινή παράμετρος των κινήσεων εξαγορών, ανεξαρτήτως μεγέθους, πολυπλοκότητας και κινήτρων που προκάλεσαν τη συναλλαγή, είναι ότι σε αυτές εμπλέκονται πληθώρα stakeholders και οι ανάγκες τους θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό. Υπάρχουν οι μέτοχοι και οι διοικήσεις των εταιρειών, το προσωπικό, οι πελάτες, οι συνεργάτες, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, οι ρυθμιστικές αρχές και άλλοι. Συνεπώς, η διαχείριση αυτών των stakeholders από την επόμενη ημέρα της συναλλαγής, αλλά και η επίδραση που θα έχουν αυτοί στην κερδοφορία της επιχείρησης-στόχου, απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και σχεδιασμό. Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρείται απαραίτητο ένα λεπτομερές πλάνο για το post-acquisition integration της επιχείρησης στόχου», προσθέτει ο κ. Τσούρτος, καταλήγοντας πως οι συνέργειες αποτελούν παράγοντα στρατηγικής σημασίας για τις Σ&Ε. «Τέλος, και επειδή η απώτατη επιδίωξη μίας εξαγοράς είναι το σύνολο να είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην υλοποίηση των συνεργειών που είχαν υπολογιστεί κατά το σχεδιασμό και η ανά διαστήματα ex-post επιμέτρησή τους».

Sony Kapoor

INFLUENTIAL MACROECONOMIST, FINANCE EXPERT, DEVELOPMENT SPECIALIST & SUSTAINABILITY ADVISER

ανάκαμψη της χώρας»

Ο Sony Kapoor μιλά για πρώτη φορά σε ελληνικό ακροατήριο, στις 15 Ιουνίου, στο πλαίσιο του 21ου CFO Forum της KPMG στην Ελλάδα.

την ομιλία του με θέμα «Economy, Technology, Sustainability and the impact on the CFO role», θα παρουσιάσει το μακροοικονομικό περιβάλλον και τον αντίκτυπο στις επιχειρήσεις

που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη

και την Ελλάδα. Οι τάσεις και οι προβλέψεις, τα δεδομένα, η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), καθώς και οι πολιτικές ESG που επηρεάζουν τον ρόλο του CFO, είναι κάποια από τα κύρια σημεία της παρουσίασής του.

Εν όψει της επίσκεψής του, απάντησε στις ερωτήσεις του FinancePro σχετικά με τους κινδύνους που απειλούν τα οικονομικά στελέχη, τις ευκαιρίες και προκλήσεις που τούς παρουσιάζονται και τα εργαλεία που θα τούς στηρίξουν σε συνθήκες VUCA.

Κάποια οικονομικά στελέχη ανησυχούν ότι αργά ή γρήγορα θα αντικατασταθούν από την ΤΝ, ενώ άλλα

είναι σίγουρα ότι αυτά τα εργαλεία

απλώς θα ενισχύσουν τους περισσότερους ρόλους στο finance και ότι το ανθρώπινο στοιχείο δεν μπορεί να αντικατασταθεί: «δεν μπορεί» ή «δεν πρόκειται» να αντικατασταθεί; Κρίνοντας από τις πολυάριθμες ακαδημαϊκές μελέτες, τα άρθρα γνώμης και τον σχολιασμό στα ΜΜΕ, θα νόμιζε κανείς πως τα οικονομικά στελέχη τρέμουν ότι θα καταστούν περιττά από τη συνεχή άνοδο της ΤΝ. Ακόμη και μέσα στο πλαίσιο αυτής της υπερβολής, είναι σαφές ότι η

επίδραση που θα έχει η ΤΝ στο αχανές τοπίο των διαφορετικών θέσεων εργασίας στο finance, θα ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με το μείγμα δεξιοτήτων, τις δυνατότητες αυτοματισμού, το αν πρόκειται για ρόλους που λειτουργούν βάσει κανόνων ή ρόλους που βασίζονται στην επιλογή, καθώς επίσης τη στρατηγική και κριτική σημασία που έχουν οι διάφορες δουλειές.

Τα αλλεπάλληλα κύματα αυτοματισμού ανέκαθεν προκαλούσαν διατάραξη, αλλά οι κινδυνολογικές προβλέψεις για μαζικές απολύσεις και απώλεια θέσεων εργασίας δεν έχουν επαληθευθεί ποτέ. Η ερώτηση, λοιπόν, είναι αν υπάρχει κάτι τόσο θεμελιωδώς διαφορετικό στο τρέχον κύμα ΤΝ που βασίζεται στα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLM), ώστε να κάνει τη διαφορά. Έχοντας εργαστεί στους τομείς της τεχνολογίας, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και της οικονομικής πολιτικής και, επίσης, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις στην ΤΝ, δεν βλέπω πολλές ενδείξεις, τουλάχιστον προς το παρόν, ότι οι σύγχρονες εξελίξεις στην ΤΝ διαφέρουν θεμελιωδώς από τη διαδικασία υιοθέτησης των υπολογιστών, για παράδειγμα.

Η ΤΝ θα βοηθήσει να αυτοματοποιηθούν πολλές εργασίες του finance στους τομείς συλλογής δεδομένων, υπολογισμών, spreadsheet modelling, σύνταξης πάγιων αναφορών και εκθέσεων, τις οποίες, οι περισσότεροι επαγγελματίες του finance που γνωρίζω, θεωρούν αναγκαίες αλλά βαρετές και με περιορισμένη προστιθέμενη αξία. Όμως, θα αναλάβει ποτέ η ΤΝ

τις αποφάσεις που αφορούν τη χρηματοδότηση, την επάρκεια κεφαλαίου κίνησης, την ανάγκη για γραμμή πίστωσης, τις αποτιμήσεις εξαγορών, τα σχέδια έκτακτης ανάγκης, τη διαχείριση κινδύνων, ή τις υποκειμενικές επιλογές και τους συμβιβασμούς, που είναι στοιχεία εγγενή σε πολλές χρηματοοικονομικές αποφάσεις, ιδίως στον ρόλο του CFO; Εκτιμώ πως όχι. Κάποια μέρη οικονομικών εργασιών θα αντικατασταθούν και θα υπάρξουν ανατροπές. Αλλά η ΤΝ δεν μπορεί να αντικαταστήσει την πλειοψηφία των ρόλων στο finance, ιδίως εκείνους όπου η εμπειρία, η κρίση, η στρατηγική νοοτροπία, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα είναι καίριες, όπως για παράδειγμα στον ρόλο του CFO.

Τα τελευταία χρόνια, οι CFOs είναι όλο και περισσότερο στο φως του προβολέα, ως στελέχη ζωτικής σημασίας για έναν οργανισμό. Πιστεύετε ότι έχουμε να κάνουμε με αλλαγή εταιρικής νοοτροπίας και πώς βλέπετε να εξελίσσεται; Η σχετική αντιληπτή σπουδαιότητα ρόλων ανώτερης διοίκησης, όπως των Chief Marketing Officers (CMOs), Chief Financial Officers (CFOs), Chief Technology Officers (CTOs), Chief Sustainability Officers (CSOs) και άλλων, αυξομειώνεται ανάλογα με το πνεύμα της εποχής και, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν, μια μέρα ο προβολέας θα απομακρυνθεί ξανά από

«Οι έλληνες CFOs συνεισέφεραν ουσιωδώς στην οικονομική

Της ΕΛΊΚΑΣ ΡΟΖΑΚΗ

τους CFOs. Αλλά όλοι αυτοί οι ρόλοι, ανεξαρτήτως τίτλου, είναι καίριας σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία κάθε οργανισμού.

Υπάρχει, ωστόσο, καλός λόγος, για τον οποίο οι CFOs βρέθηκαν ξανά στο επίκεντρο. Αυτός συνδέεται με τις τρέχουσες, πιο ασταθείς, πιο αβέβαιες και λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες των χρηματοοικονομικών και της οικονομίας, σε σχέση με τα χρόνια μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση και την ευρωκρίση, όταν υπήρχαν πρωτοφανώς εύκολο χρήμα, χαμηλά επιτόκια, ποσοτική χαλάρωση και, για πολλές χώρες, επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Τα πραγματικά επιτόκια ήταν συχνά αρνητικά, ενώ επενδυτές, τράπεζες, ακόμη και κυβερνήσεις, προσέφεραν χρήμα κατά παραγγελία. Σε αυτές τις συνθήκες, θα μπορούσε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση ακόμη κι ένας ανίκανος CFO, για ζημιογόνο επιχείρηση – υπήρχε χρήμα για κάθε τι. Αλλά με τα επιτόκια να ανεβαίνουν, σε συνθήκες αβέβαιης πληθωριστικής προοπτικής και με τη χρηματοοικονομική πίεση ήδη να διαφαίνεται στις τράπεζες όσο σφίγγουν οι όροι πίστωσης, η διαφορά ανάμεσα σε έναν καλό και έναν κακό CFO μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια επιχείρηση που ευημερεί και σε μια που πρέπει να κηρύξει πτώχευση. Το «κλείδωμα» χαμηλού κόστους χρηματοδότησης, η διασφάλιση πρόσβασης σε άφθονη ρευστότητα, η ασφαλής στρατηγική διαχείρισης μετρητών και ταμείου και η εδραίωση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για επιβίωση σε συνθήκες κρίσης, είναι καίριας σημασίας, ώστε μια επιχείρηση να βγει από τους κλυδωνισμούς ενισχυμένη. Μάλιστα, είναι σε τέτοιες περιόδους στρες που μια ασφαλής και φθηνή χρηματοδοτική στρατηγική μπορεί να αποτελέσει σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, σε σύγκριση με πιο αδύναμους χρηματοοικονομικά αντιπάλους, οι οποίοι ενδέχεται να υποκύψουν στο χρηματοοικονομικό στρες, ή να χάσουν ελκυστικές επιχειρηματικές ευκαιρίες λόγω μειωμένης χρηματοδοτικής δυνατότητας.

Οι CFOs λοιπόν, θα παραμείνουν στο φως του προβολέα, όσο ισχύουν αυτές οι οικονομικές πιέσεις και η μακροπρόθεσμη αβεβαιότητα, πράγμα απίθανο να αλλάξει σύντομα.

Έχουμε συνηθίσει το πρότυπο του σταθερού, πραγματιστή, μακροπρόθεσμα σκεπτόμενου CFO. Τώρα, ζητάμε από τους CFOs να γίνουν μετασχηματιστικοί, ευκίνητοι, δημιουργικοί και καινοτόμοι. Πώς υποδέχονται οι CFOs αυτήν την ευκαιρία και πώς προσαρμόζονται στις νέες απαιτήσεις; Αυτές οι δυο ομάδες χαρακτηριστικών δεν αποκλείουν η μία την άλλη, αλλά στην πραγματικότητα αλληλοσυμπληρώνονται, με τρόπο που μπορεί να επιτρέψει σε έναν CFO να αριστεύσει. Το να ανταποκρίνεται με ευκινησία στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον είναι εξαιρετικό, εφόσον υπάρχει μακροπρόθεσμο σχέδιο. Ομοίως, δεν είναι δυνατό να είναι κανείς μετασχηματιστικός χωρίς να σκέπτεται μακροπρόθεσμα. Καινοτομίες χωρίς πραγματισμό δε, παραδοσιακά οδηγούν στην οικονομική συμφορά. Δεν αμφισβητείται ιδιαίτερα ότι οι πολλαπλές και συχνά ανταγωνιστικές απαιτήσεις που επιβαρύνουν τώρα τους CFOs, κάνουν τη δουλειά τους πιο δύσκολη. Αλλά μόνο με αυτές τις προκλήσεις και με το να ανα-

γκάζονται να συνδυάσουν τη σταθερότητα με την ευκινησία, θα έχουν την ευκαιρία οι καλοί CFOs να αναδειχθούν. Επιπλέον, κάνοντάς το αυτό, όχι μόνο θα συμβάλουν στη δημιουργία αληθινού στρατηγικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τις εταιρείες τους, αλλά επίσης θα καταστούν υποψήφιοι για προαγωγή σε θέση CEO. Ο μέσος CFO ίσως δυσκολευθεί να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις. Εντούτοις, ο ικανός CFO οφείλει να τις δει θετικά, ως ευκαιρία για αριστεία, για αύξηση επιδραστικότητας και βελτίωση των προοπτικών καριέρας.

Τι αντιδράσεις προσδοκάτε από την ελληνική κοινότητα των CFOs στο 21ο CFO Forum; Οι έλληνες CFOs υποχρεώθηκαν να υπομείνουν πολύ περισσότερες προκλήσεις από όσες τούς αναλογούσαν, την τελευταία μιάμιση δεκαετία, αλλά, παρά τις αντιξοότητες, πέρασαν αυτές τις εξετάσεις με άριστα και συνεισέφεραν αληθινά και ουσιωδώς στην οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας από τα χαμηλά του 2012.

Βρίσκομαι εδώ, τόσο για να μάθω από αυτούς και από την αξιοθαύμαστη ανθεκτικότητά τους, όσο για να μοιραστώ μαζί τους τις εμπειρίες και γνώσεις που έχω αποκομίσει, συνεργαζόμενος με και συμβουλεύοντας υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, θεσμικούς επενδυτές κι επιχειρήσεις, τόσο στην ΕΕ, όσο και σε αρκετές μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες των G20.

Ελπίζω ότι η παγκόσμια, διεθνής και διεπιστημονική άποψη που κομίζω, θα φανεί χρήσιμη στην παραγωγή νέων insights, τόσο

ως προς τις τεράστιες ευκαιρίες, όσο και ως προς τα κρυφά ρίσκα που φέρνουν οι συνεχιζόμενες παγκόσμιες οικονομικές, γεωπολιτικές, τεχνολογικές, δημογραφικές και χρηματοοικονομικές μεταβολές.

Όσον αφορά την ευρωπαϊκή οδηγία CSRD, είναι οι CFOs επαρκώς προετοιμασμένοι να αναλάβουν την πρόκληση; Αναμένετε εμπόδια, σε συγκεκριμένες χώρες ή κλάδους; Η ειλικρινής απάντηση είναι ότι απλώς δεν ξέρω. Βέβαια, με τις προκλήσεις που εκπορεύονται από τα επιπρόσθετα κόστη, τον επιπλέον φόρτο εργασίας, τα αβέβαια πρότυπα, την έλλειψη δεδομένων, την υποκειμενική άποψη ως προς την ουσιαστικότητα, καθίσταται πολύ αληθινός ο κίνδυνος να καταλήξει να είναι μια ακόμη άσκηση κανονιστικής συμμόρφωσης, παρά καταλυτικό εργαλείο στρατηγικού επαναπροσανατολισμού προς πιο βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα.

Οι CFOs που κρατούν το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και έχουν νοοτροπία υπέρ της βιωσιμότητας, θα έχουν την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουν τους χρηματο-

οικονομικούς στόχους, να βελτιώσουν το πλαίσιο ανάλυσης, να συλλέξουν καλύτερα

και πιο περιεκτικά δεδομένα, να διαχειριστούν και να μειώσουν τους κινδύνους και να εφαρμόσουν μέτρα ενίσχυσης της αποδοτικότητας και εξοικονόμησης κόστους. Αυτήν την ευκαιρία δεν πρέπει να τη χάσουν. Για τους υπόλοιπους, ως επί το πλείστον, αυτό θα φέρει απλώς ακόμη περισσότερες διαδικασίες.

Ο όρος VUCA είναι ξανά στο προσκήνιο. Πώς μπορούν οι CFOs να προασπίσουν τους οργανισμούς τους απέναντι στο μη προβλέψιμο; Υπάρχουν παράγοντες που μπορούν

να καταστούν πιο διαχειρίσιμοι; Ποια εργαλεία μπορούν τα στελέχη του finance να χρησιμοποιήσουν ή/και να δημιουργήσουν, προκειμένου να προετοιμαστούν καλύτερα; Νομίζω ότι έχω απαντήσει μέρος της ερώτησης πιο πάνω, αλλά αξίζει να προσθέσω μερικές επιπλέον σκέψεις.

Η πρώτη είναι να αναγνωρίσει κανείς την ανάγκη για εξισορρόπηση της προβλεψιμότητας και της ασφάλειας από τη μια πλευρά και της ευκινησίας και της αποδοτικότητας από την άλλη. Κάθε CFO και κάθε οργανισμός θα βρει τη δική του ισορροπία ως προς τους βέλτιστους συμβιβασμούς, αλλά, σε συνθήκες VUCA, ο κανόνας λέει ότι έχει νόημα να θυσιάσει κανείς τη μεγαλύτερη αποδοτικότητα προς όφελος της ασφάλειας. Δεύτερον, μολονότι η αβεβαιότητα είναι θεμελιωδώς μη προβλέψιμη, η χρήση σεναρίων μπορεί να βοηθήσει στην πρόγνωση ή ακόμη και στον προληπτικό σχεδιασμό για περιστατικά, όσο τραβηγμένα και

απίθανα κι αν μοιάζουν. Για παράδειγμα, όσοι είχαν αναλογιστεί το ενδεχόμενο η Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία ως δυνατό, αλλά εξαιρετικά απίθανο στα τέλη του 2021, ανταποκρίθηκαν με μεγαλύτερη ευκινησία, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν καν σκεφθεί ότι θα μπορούσε να προκύψει τέτοιο σενάριο.

Τρίτον, η πλοήγηση σε πιο επικίνδυνο και ασταθές περιβάλλον είναι ασφαλέστερη όταν γίνονται συχνά τεστ αντοχής των χρηματοοικονομικών και επιχειρηματικών επιδόσεων, με υποθετικά σενάρια για ποικίλα ρίσκα.

Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, ο σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης, ο οποίος είναι απαραίτητος σε τέτοιες συνθήκες.

O Sony Kapoor είναι

Διευθύνων Σύμβουλος

του Nordic Institute for Finance, Technology & Sustainability, καθηγητής Κλίματος, Γεωοικονομίας και Χρηματοοικονομικών στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο, επικεφαλής Οικονομολόγος στο Worthwhile Capital και Senior Fellow in Sustainable Macro-finance

στο E3G. Προεδρεύει της ReDefine, είναι Trustee of Friends of Europe και συμμετέχει σε πολλά άλλα διοικητικά συμβούλια. Έχει υπάρξει σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Εθνών, της Παγκόσμιας Τράπεζας, του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ. Έχει συνεργαστεί με

πληθώρα κυβερνήσεων, οργανισμών, τραπεζών και κρατικών επενδυτικών ταμείων.

Τα κύματα αυτοματισμού ανέκαθεν προκαλούσαν διατάραξη, αλλά οι κινδυνολογικές προβλέψεις

για μαζικές απολύσεις δεν έχουν επαληθευθεί ποτέ

DIGITAL TRANSFORMATION

τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει το επιχειρείν

και το finance

Αρωγός και όχι αντίπαλος των οικονομικών στελεχών

ψηφιακός μετασχηματισμός προχωρά με ραγδαίο ρυθμό, αλλάζοντας το επιχειρείν. Οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης εισέρχονται όλο και περισσότερο στην οικονομική διοίκηση και τη διοικητική λογιστική. Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα που δημιουργείται, υπάρχουν προσδοκίες για αναβάθμιση της αποτελεσματικότητας των οικονομικών τμημάτων, αλλά και ανησυχίες για τις θέσεις εργασίας οικονομολόγων και λογιστών. Όσο οι επιχειρήσεις και τα στελέχη διερευνούν πώς να χρησιμοποιούν καλύτερα τα chatbots με τεχνητή νοημοσύνη, όπως το ChatGPT, η αξία της ανθρώπινης διαίσθησης στον χώρο εργασίας έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση. Εάν η τεχνολογία μπορεί να επικοινωνεί σε επίπεδο συνομιλίας, με διορατικότητα που βασίζεται σε δισεκατομμύρια, αν όχι τρισεκατομμύρια, σημεία δεδομένων, πώς μπορούν οι άνθρωποι να την ανταγωνιστούν; Ορισμένοι πιστεύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει τα όριά της στον εργασιακό χώρο, ιδίως στα εταιρικά οικονομικά. Όταν πρόκειται για έμφυτες ανθρωποκεντρικές δεξιότητες, όπως η ηγεσία, η διαχείριση ανθρώπων και οι επικοινωνιακές δεξιότητες, το ανθρώπινο άγγιγμα εξακολουθεί να είναι ασύγκριτο σε σχέση με την αυτοματοποίηση. Εν μέσω της γοητείας των chatbots και της ικανότητάς τους να παράγουν πληροφορίες, η προσέγγιση της ενσωμάτωσης της τεχνολογίας στον ιστό μιας επιχείρησης είναι τόσο ουσιαστική, όσο και δύσκολη. Σύμφωνα με τον Matt Malek, CFO της εταιρείας παροχής έξυπνων εικονικών βοηθών Interactions, εναπόκειται στον οικονομικό διευθυντή να γνωρίζει πώς λειτουργεί αυτή η τεχνολογία. Η κατανόησή τους θα πρέπει να τους επιτρέψει να ακολουθήσουν μια προσέγγιση που θα αφορά λιγότερο την εκμάθηση της τεχνολογίας και περισσότερο τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να έχει αντίκτυπο στην επιχείρησή τους.

«Οι οικονομικοί διευθυντές δεν είναι μόνο οικονομικοί διαχειριστές, αλλά και συνδετικοί και σκεπτόμενοι

εταίροι σε ολόκληρη την επιχείρηση, έχουμε την ευθύνη να κατανοήσουμε πού μπορούν να έχουν αντίκτυπο

οι επενδύσεις σε τεχνολογίες με τεχνητή νοημοσύνη, όπως τα chatbots ή οι εικονικοί βοηθοί», τονίζει.

«Για πολλούς οικονομικούς διευθυντές, η τεχνολογία

έχει γίνει το επίκεντρο της εργασίας τους. Η χρήση της τεχνολογίας από την εταιρεία τους αντικατοπτρίζει την απόδοση και την τεχνολογική εξοικείωση του CFO. Παρά τις επιθυμίες για ψηφιακή επιτάχυνση, η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία είναι κάτι που πρέπει να προσέξουμε. Υπάρχει ανάγκη οι άνθρωποι να κρίνουν, να παρατηρούν, να προβληματίζονται και να λαμβάνουν αποφάσεις. Αυτά δεν μπορούν να προγραμματιστούν σε ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης», προσθέτει. «Η τεχνολογία είναι μια πράξη εξισορρόπησης για τους οικονομικούς διευθυντές. Μπορεί να είναι εξαιρετική για την παραγωγή πληροφοριών, όπως τη συλλογή δεδομένων και τη δημιουργία αναφορών, αλλά η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία διαστρεβλώνει την πραγματικότητά μας, αμβλύνει τη λήψη αποφάσεων

και μπορεί ακόμη και να μας απομονώσει από τους

συναδέλφους μας», αναφέρει.

Αύξηση των επενδύσεων στην τεχνητή

νοημοσύνη έφερε το ChatGPT

Αύξηση των επενδύσεων στην Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence-AI) έφερε η εμφάνιση του ChatGPT. Ειδικότερα, σχεδόν μία στις δύο επιχειρήσεις

(το 45%) δηλώνει ότι η δημοσιότητα του ChatGPT

την ώθησε να αυξήσει τις επενδύσεις στην τεχνητή

νοημοσύνη.

Το 70% των οργανισμών αυτή τη στιγμή βρίσκονται

σε φάση εξερεύνησης του Generative AI. Στο μεταξύ, σύμφωνα με σχετική έρευνα της Gartner, πλέον το 70% των εταιρειών, παγκοσμίως, βρίσκεται σε φάση διερεύνησης του Generative AI, ενώ το 19% βρίσκεται

ήδη σε πιλοτική ή παραγωγική λειτουργία.

Toυ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ

FINANCIAL FILES

DIGITAL TRANSFORMATION

Η εμπειρία των πελατών

Η βελτίωση της εμπειρίας των πελατών είναι η πρωταρχική εστίαση των επενδύσεων στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Παρά τις συνεχιζόμενες οικονομικές δυσκολίες, μόνο το 17% των στελεχών ανέφερε τη βελτιστοποίηση κόστους ως τον πρωταρχικό σκοπό των παραγωγικών επενδύσεων στο Generative AI.

Συμβολή στην εταιρική ανάπτυξη

Η νέα πραγματικότητα που δημιουργεί η τεχνητή νοημοσύνη στα οικονομικά τμήματα αποτέλεσε το αντικείμενο πρόσφατης ανάρτησής μας στη σελίδα του FinancePro στο LinkedIn. Καλέσαμε τα οικονομικά στελέχη να μας πουν τι φέρνει στα οικονομικά τμήματα η Τεχνητή Νοημοσύνη εντός της δεκαετίας.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΩΤΟΥΛΑΣ

Chief Financial Officer, Chalkis Shipyards

«Θέσεις υψηλής εξειδίκευσης, καθώς και θέσεις

που απαιτούν σωματική συμμετοχή, δεν αναμένεται

να επηρεαστούν στο άμεσο μέλλον»

«Ο παροξυσμός της τεχνητής νοημοσύνης δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης. Οι οργανισμοί προσπαθούν να καθορίσουν ποιο μέρος του προϋπολογισμού θα διαθέσουν σε λύσεις τεχνητής νοημοσύνης, ποια προϊόντα αξίζουν την επένδυση, πότε να ξεκινήσουν και πώς να μετριάσουν τους κινδύνους που συνεπάγεται αυτή η αναδυόμενη τεχνολογία», σχολιάζουν οι αναλυτές της εταιρείας.

Η δημοσκόπηση διεξήχθη μεταξύ 2.544 στελεχών στο πλαίσιο σειράς διαδικτυακών σεμιναρίων της Gartner τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2023, με αντικείμενο τον επιχειρηματικό αντίκτυπο του ChatGPT.

Οφέλη και κίνδυνοι

Σύμφωνα με τα ευρήματά της, τα στελέχη των επιχειρήσεων εκτιμούν ότι τα οφέλη της Generative AI υπερτερούν των κινδύνων.

Για την ακρίβεια, το 68% των στελεχών πιστεύει ότι τα οφέλη

της υπερτερούν των κινδύνων, σε σύγκριση με μόλις 5% που πιστεύουν ότι οι κίνδυνοι υπερτερούν. Ωστόσο, τα στελέχη μπορεί να αρχίσουν να αλλάζουν την οπτική τους, καθώς οι επενδύσεις στο ChatGPT αυξάνονται. «Ο αρχικός ενθουσιασμός για μια νέα τεχνολογία μπορεί να δώσει τη θέση του σε μια πιο αυστηρή ανάλυση των κινδύνων και των προκλήσεων εφαρμογής», αναφέρει η Gartner.

«Οι οργανισμοί πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν ένα πλήθος ερωτημάτων περί εμπιστοσύνης, κινδύνων, ασφάλειας, ιδιωτικότητας και δεοντολογίας, καθώς αρχίζουν να αναπτύσσουν τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη», προσθέτουν οι αναλυτές.

1. Συμβολή στην εταιρική ανάπτυξη 2. Μείωση των θέσεων εργασίας 3. Δεν θα αλλάξει το σκηνικό 4. Υποχωρεί για ηθικούς λόγους. Στην ψηφοφορία μετείχαν 36 στελέχη. Τα 24 εξ αυτών (67%) επέλεξαν την απάντηση 1, ένδειξη ότι η η πλειοψηφία βλέπει θετικά την τεχνητή νοημοσύνη. Έντεκα στελέχη (31%) εκτιμούν πως θα χαθούν θέσεις εργασίας, ένα στέλεχος (3%) πιστεύει πως θα υποχωρήσει για ηθικούς λόγους, ενώ ουδείς επέλεξε πως το σκηνικό θα παραμείνει ως έχει.

Στο πλαίσιο της περαιτέρω διερεύνησης του υπάρχοντος προβληματισμού, θέσαμε το ερώτημα στους συνομιλητές μας αν θεωρούν πως η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει καθοριστικά τα οικονομικά τμήματα των επιχειρήσεων.

Τα οικονομικά τμήματα θα επηρεαστούν

σημαντικά

«H παρουσίαση του ChatGPT ήταν ίσως το γεγονός της προηγούμενης χρονιάς», μας λέει ο Βασίλειος Κωτούλας, Chief Financial Officer της Chalkis Shipyards. «Ο επιχειρηματικός κόσμος δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχος στη συζήτηση που έχει ξεκινήσει. Οι δυνατότητες και οι προκλήσεις είναι τέτοιες που δεν μπορούν να αγνοηθούν. Ήδη τη στιγμή που μιλάμε προετοιμάζονται bots τα οποία απευθύνονται σε εταιρικά περιβάλλοντα.

Κομβικό παράγοντα θα αποτελέσει και η δυνατότητα που παρέχουν αυτού του είδους τα συστήματα στο να χρησιμοποιούν, και να μαθαίνουν, από τα δεδομένα των ίδιων των εταιρειών», αναφέρει. «Τομείς όπως του Λογιστηρίου, της Κοστολόγησης, της Οικονομικής Ανάλυσης, του Marketing και του HR σύντομα θα βασίζονται, λιγότερο ή περισσότερο, σε εφαρμογές ΤΝ. Είναι, λοιπόν, βέβαιο ότι η λειτουργία των Οικονομικών Τμημάτων θα επηρεαστεί σημαντικά. Θα εξοικονομηθεί χρόνος, θα αποφευχθούν λάθη και η χρήση εφαρμογών όπως του excel θα περιοριστεί. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια θα υπάρξει αναδιαμόρφωση στα οργανογράμματα, σε βάρος θέσεων που ασκούν τυποποιημένη και επαναλαμβανόμενη εργασία», προσθέτει.

Η τεχνητή νοημοσύνη καθιστά τη διαχείριση

κινδύνου πιο αποτελεσματική

μαντικές προόδους στο πεδίο των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων να την έχουν οδηγήσει σε ένα εντελώς νέο επίπεδο», τονίζει ο Θάνος Παύλου, Senior Manager, Consulting στην KPMG in Greece.

«Με βοηθούς τεχνητής νοημοσύνης (AI assistants/chatbots) που μπορούν πλέον να αλληλεπιδρούν με τους χρήστες, ο τομέας των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο έχει ήδη αρχίσει να χρησιμοποιεί αυτήν την τεχνολογία σε πολλούς διαφορετικούς τομείς και με δημιουργικούς τρόπους. Για παράδειγμα, ένα πρόσφατο πείραμα που διεξήχθη από πλατφόρμα σύγκρισης οικονομικών προϊόντων (finder.com) έδειξε ότι η χρήση του chatbot τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT παρουσίασε καλύτερες επιδόσεις σε σύγκριση με κορυφαία επενδυτικά ταμεία του Ηνωμένου Βασιλείου», σημειώνει. «Η αυτοματοποίηση καθημερινών εργασιών, όπως η καταχώρηση δεδομένων και η δυναμική δημιουργία και επικαιροποίηση οικονομικών στοιχείων και αναφορών, επιτρέπει στα τμήματα να εστιάσουν σε δραστηριότητες υψηλότερης αξίας με μεγαλύτερο αντίκτυπο στην καθημερινή λειτουργία και παραγωγικότητά τους. Επίσης, η τεχνητή νοημοσύνη καθιστά τη διαχείριση κινδύνου πιο αποτελεσματική, μέσω προβλεπτικών μοντέλων που παρέχουν πιο στοχευμένες οικονομικές προβλέψεις και ανίχνευση ασυνήθιστων συμπεριφορών, καθώς και πιθανής απάτης, αξιοποιώντας

ευρύτερο φάσμα πηγών δεδομένων και μεγαλύτερη κλίμακα ανάλυσης. Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αναγνωρίσει νέες τάσεις και πρότυπα που προηγουμένως ήταν άγνωστα και δυσεύρετα με παραδοσιακές μεθόδους.

Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη θα απαιτήσει αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των οικονομικών τμημάτων, καθώς και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και γνώσεων από το προσωπικό. Η εκμάθηση

και η εξοικείωση με τις τεχνολογίες AI θα είναι κρίσιμη για την επιτυχία των επιχειρήσεων στο μέλλον», προσθέτει.

Ποιες είναι οι νέες ψηφιακές δεξιότητες που θα αναβαθμίσουν τον ρόλο του οικονομικού στελέχους;

Το μέλλον δεν πρέπει να μας φοβίζει «Είναι προφανές ότι η ανάπτυξη τέτοιου είδους συστημάτων, τα οποία μάλιστα θα αλληλεπιδρούν με τα λοιπά συστήματα της εταιρείας (ERP, CMR κ.λπ.), κάνουν επιτακτική την ανάγκη, τα στελέχη των οικονομικών τμημάτων να αποκτήσουν μια πολύ πιο σφαιρική και ολοκληρωμένη αντίληψη της λειτουργίας της εταιρείας στο σύνολό της», τονίζει ο Βασίλειος Κωτούλας. «Θέσεις υψηλής εξειδίκευσης, καθώς και θέσεις που απαιτούν σωματική συμμετοχή, δεν αναμένεται να επηρεαστούν στο άμεσο μέλλον, αλλά η ανάπτυξη αυτοματισμών και η εξοικονόμηση χρόνου θα επηρεάσουν την καθημερινότητα, κυρίως των μεσαίων στελεχών των οικονομικών τμημάτων. Απαιτείται, πλέον, μεγάλη τεχνολογική εξοικείωση, ικανότητα προσαρμογής σε απαιτητικό και γρήγορα μεταβαλλόμενο περιβάλλον και δυνατότητα διαχείρισης μεγάλου όγκου δεδομένων. Οι εκτιμήσεις είναι ότι η έλευση της ΤΝ θα δημιουργήσει περισσότερες θέσεις από αυτές που θα καταργήσει. Το μέλλον, λοιπόν, δεν πρέπει να μας φοβίζει, μαζί με τις προκλήσεις έρχονται και οι (καινούριες) δυνατότητες», σημειώνει.

ΘΑΝΟΣ ΠΑΥΛΟΥ Senior Manager, Consulting, KPMG in Greece

«Ο τομέας των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο έχει ήδη αρχίσει να χρησιμοποιεί

αυτήν την τεχνολογία σε πολλούς διαφορετικούς τομείς και με δημιουργικούς τρόπους»

Οι CFOs θα πρέπει να έχουν εξοικείωση με την τεχνητή νοημοσύνη

«Ποτέ ξανά ο ρόλος του οικονομικού στελέχους δεν ήταν τόσο απαιτητικός όσο στο σημερινό δυναμικά μεταβαλλόμενο περιβάλλον των αγορών, όπου απαιτείται προσαρμοστικότητα για την εξισορρόπηση των κερδών, με τον παράλληλο περιορισμό του κόστους», μας λέει ο Θάνος Παύλου. «Επιπλέον, απαιτείται ευελιξία και έξυπνη χρήση της πληροφορίας για ταχείες, αλλά αποτελεσματικές αποφάσεις. Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, πρέπει να υιοθετήσουν και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που προσφέρουν οι σύγχρονες πλατφόρμες δεδομένων και τα προγράμματα ψηφιακού μετασχηματισμού. Πρέπει να ενημερώνονται για τις τάσεις και τις εξελίξεις του ταχέως μεταβαλλόμενου τεχνολογικού τοπίου, ούτως ώστε να μπορούν να προσδιορίσουν τις τρέχουσες κρίσιμες τεχνολογικές απαιτήσεις για τους οργανισμούς τους. Αυτό θα τους επιτρέψει να δημιουργήσουν μια κουλτούρα με γνώμονα την τεχνολογία που θα προσελκύει κορυφαία νέα ταλέντα για την ενίσχυση των ομάδων τους», συνεχίζει.

«Επιπρόσθετα, οι CFOs θα πρέπει να έχουν εξοικείωση με την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό θα τους προσφέρει την κινητήρια δύναμη για την υλοποίηση του οράματός τους, το οποίο θα οδηγήσει στη βελτίωση της προβλεπτικότητας και της διαχείρισης κινδύνων, στην ενίσχυση της λήψης αποφάσεων μέσω της έξυπνης χρήσης των πληροφοριών, καθώς και στην κατάλληλη διακυβέρνηση και προστασία των δεδομένων», προσθέτει.

Χρήστος Γκότσης

HEAD OF FINANCE GREECE, THE ADECCO GROUP

Οι δυσκολίες των τελευταίων ετών ετοίμασαν τα στελέχη

να διαχειριστούν κινδύνους

Ο Χρήστος Γκότσης εξηγεί στο Finance Pro ότι η ανάγκη ετοιμότητας

των οργανισμών, και ιδιαίτερα των στελεχών που κρατούν τα ηνία

της οικονομικής διοίκησης, είναι επιτακτική και πολύ σημαντική

για τη βιωσιμότητα των οργανισμών.

ρόλος των οικονομικών στελεχών είναι διττός όσον αφορά τη στρατηγική διαχείρισης κινδύνου: από τη μια πλευρά καλούνται να μεταφέρουν στο εσωτερικό του οργανισμού όλα όσα αφορούν άμεσα ή έμμεσα τη λειτουργία και τη βιω-

σιμότητα της επιχείρησης, παρατηρώντας το εξωτερικό περιβάλλον και χαρτογραφώντας τους κινδύνους, ενώ ταυτόχρονα οι σύγχρονες συνθήκες απαιτούν έναν αξιόπιστο «Εσωτερικό Σύμβουλο» που θα παρέχει την πρόσθετη ιδιότητα του business partner

και της εξυπηρέτησης του Εσωτερικού πελάτη. Η οικονομική διεύθυνση πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει γρήγορη, ορθή, στοχευμένη και ποιοτική πληροφόρηση, υποστηρίζει ο Χρήστος Γκότσης. Έχοντας πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία, καλείται να αναλάβει

τον ρόλο της σωστής διαχείρισής τους και να προβάλει την ποιοτική πληροφόρηση που χρειάζεται μια εταιρεία στις καθημερινές της αποφάσεις, ενώ ταυτόχρονα καλείται να αναλύσει και να αναδείξει όλα αυτά τα στοιχεία που αποτελούν, ή μπορεί δυνητικά να αποτελέσουν, απειλή για τον οργανισμό.

Πάνω από το ένα τρίτο των οικονομικών διευθυντών θεωρεί ότι η

ύφεση αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την εταιρεία του. Δεδομένου του κλίματος αβεβαιότητας που επικρατεί, πόσο σημαντική είναι για έναν CFO η υιοθέτηση στρατηγικής διαχείρισης κινδύνων; Επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας τη φετινή χρονιά, στο χαμηλότερο ποσοστό ανάπτυξης εδώ και δεκαετίες, προβλέπουν και τα Ηνωμένα Έθνη στην έκθεση που δημοσίευσαν τον Ιανουάριο για τις οικονομικές προοπτικές του 2023. Τα δυο χρόνια πανδημίας άφησαν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους, ενώ οι συνέπειές της ήταν –και εξακολουθούν να είναι– πολύπλευρες και αχαρτογράφητες και επηρέασαν κάθε έκφανση της σύγχρονης κοινωνικοοικονομικής ζωής. Η έκθεση προβλέπει επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης στο 1,9% φέτος από το 3% πέρυσι, λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας, του πολέμου στην Ουκρανία, την αύξηση του πληθωρισμού, αλλά και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, αντιλαμβανόμαστε ότι οι οργανισμοί, ανεξαρτήτως κλάδου, αντιμετωπίζουν πρωτοφανείς αλλαγές και προκλήσεις και έρχονται αντιμέτωπες με τις συνέπειες των γεγονότων στο περιβάλλον όπου δραστηριοποιούνται. Σχετικά με τη χώρα μας, η ανθεκτικότητα της οικονομικής διοίκησης έχει δοκιμαστεί ιδιαίτερα στους ελληνικούς οργανισμούς κατά την τελευταία 15ετία, λόγω της κρίσης και του αβέβαιου οικονομικού περιβάλλοντος που βιώσαμε. Δυστυχώς και ευτυχώς ταυτόχρονα, οι παραπάνω δυσκολίες έχουν γαλουχήσει στελέχη έμπειρα και σε πλήρη ετοιμότητα όσον αφορά τη διαχείριση κινδύνων.

Το 2022 σημαδεύτηκε και από τη «Μεγάλη Παραίτηση». Πόσο καταλυτικός είναι ο ρόλος του χρηματοοικονομικού τομέα στη διατήρηση και πρόσληψη της επόμενης γενιάς προσωπικού και ηγετών μιας εταιρείας;

Στην πρόσφατη έρευνα «Η Απασχολησιμότητα στην Ελλάδα 2022», που πραγματοποιήθηκε για όγδοη συνεχή φορά από τον Όμιλο Adecco στην Ελλάδα, αναδείχθηκε ότι, τόσο οι εργαζόμενοι, όσο και οι υποψήφιοι, βρίσκονται σε διαρκή αναζήτηση εργασίας. Παρατηρείται το φαινόμενο, ακόμα και όσοι συμμετέχοντες εργάζονται αυτή τη στιγμή, σε μεγάλο ποσοστό να δηλώνουν ότι αναζητούν εργασία, κυρίως στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Το εύρημα αυτό επιβεβαιώνει την έντονη κινητικότητα που παρατηρείται στον κόσμο της εργασίας από την εμφάνιση της πανδημίας και μετά, ενώ αναδεικνύει την έξαρση φαινομένων όπως οι «quitfluencers» και η «Μεγάλη Παραίτηση», που έχει αναδείξει ο Όμιλος Adecco σε προηγούμενες έρευνες.

Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα αξιολογούν την εξασφάλιση ενός ικανοποιητικού πακέτου απολαβών ως τον σημαντικότερο παράγοντα που θα τους ωθούσε στο να αλλάξουν εργασία (78%), με το υγιές εργασιακό περιβάλλον (38%) και τις δυνατότητες εξέλιξης (36%) να ακολουθούν στις προτιμήσεις των ερωτηθέντων.

Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών του Ομίλου Adecco για τις επιπτώσεις του διαρκώς αυξανόμενου κόστους ζωής στις ζωές των εργαζομένων, καθώς και

τη σημασία που έχει πλέον η υγεία και η ευημερία για τους εργαζομένους. Αν παλαιότερα ήταν σαφές ότι το ύψος των απολαβών ήταν αποτελεσματικό εργαλείο πρόσληψης, οι εργαζόμενοι δεν μένουν πλέον σε μια επιχείρηση μόνο για τον μισθό. Παρόλο που αποτελεί ισχυρό παράγοντα θετικής αξιολόγησης και ενισχύει το employer branding, σίγουρα δεν είναι ο μόνος. Οι πρόσθετοι λόγοι για να αφοσιωθούν σε έναν εργοδότη περιλαμβάνουν την ύπαρξη ισχυρής εταιρικής κουλτούρας, καλό εργασιακό περιβάλλον και προσεκτικά σχεδιασμένες ευκαιρίες ανάπτυξης.

Με ποιον τρόπο η συμμετοχή του σύγχρονου CFO στη διαμόρφωση των στρατηγικών αποφάσεων της εταιρείας ενισχύει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αυτής; Η εποχή που ένας οικονομικός διευθυντής απλά «ακολουθούσε» τον CEO ανήκει στο παρελθόν. Σήμερα, τα διοικητικά συμβούλια έχουν ανάγκη έναν CFO με ηγετικές ικανότητες και τεχνικές δεξιότητες σε όλα τα επίπεδα, για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων, πέραν των λογιστικών-χρηματοοικονομικών γνώσεων. Είναι γεγονός πως η χρονιά που διανύσαμε ήταν ακόλουθη μιας υγειονομικής, αλλά και οικονομικής κρίσης, με τον όρο Permacrisis (Permanent - Crisis)

να αποτυπώνεται ως λέξη της χρονιάς του 2022 για το λεξικό Collins.

Μέσα σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, οι εταιρείες αλλάζουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα και ο σύγχρονος CFO αποτελεί στρατηγικό

διεύθυνση

για να τις αξιοποιήσει

σύμβουλο, με επίκεντρο την αξία και την ανάπτυξη, και όχι μόνο τη διαχείριση κρίσεων. Η σύγχρονη οικονομική διεύθυνση

είναι business partner για την επιχείρηση. Συμμετέχει στις σημαντικές επιχειρηματικές αποφάσεις, παρέχοντας πληροφο-

ρίες για τα όρια μέσα στα οποία πρέπει να κινούνται αυτές, βοηθώντας αφενός να μην χάνονται ευκαιρίες και αφετέρου

να μην λαμβάνονται ρίσκα περισσότερα από αυτά που αντέχει η επιχείρηση. Επίσης, η σύγχρονη οικονομική διεύθυνση πρέπει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας και να ανακαλύπτει τρόπους για να μπορέσει να τις αξιοποιήσει, με σκοπό την αύξηση της απόδοσης και της παραγωγικότητας, την ελαχιστοποίηση των λαθών, καθώς και τη γρήγορη λήψη αποφάσεων. Τέλος, η σύγχρονη οικονομική διεύθυνση πρέπει να φροντίζει για την εκπαίδευση των στελεχών της, ώστε να είναι ενήμερα για τις εξελίξεις, αλλά και να έχουν την ικανότητα να αποκτούν γρήγορα τις δεξιότητες που χρειάζονται στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Όλες οι παραπάνω πρωτοβουλίες ενισχύουν τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης.

Πώς ο οικονομικός διευθυντής μπορεί να συμμετέχει ενεργά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της εταιρείας και ποια τεχνολογικά trends αναμένεται, κατά τη γνώμη σας, να κυριαρχήσουν στον χρηματοοικονομικό τομέα το 2023; Στο πλαίσιο του σημερινού, έντονα μεταβαλλόμενου οικονομικού περιβάλλοντος που δημιούργησε η πανδημία COVID και η συνεπακόλουθη επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή (CFO) τοποθετείται στο κέντρο των εταιρικών αποφάσεων και διευρύνεται πέρα από τη λογική του σύγχρονου «θεματοφύλακα των οικονομικών» της εταιρείας, σε «δημιουργό επιχειρηματικής αξίας» και «επόπτη ψηφιακής στρατηγικής».

Ο CFO θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του ποσοστού αυτοματοποίησης των παραδοσιακών χρηματοοικονομικών διαδικασιών, να προσαρμόσει τις χρηματοοικονομικές λειτουργίες στη νέα πραγματικότητα της ψηφιακής εποχής και να διαφοροποιήσει το μοντέλο λειτουργίας τους, με τη χρήση νέων

τεχνολογιών, προκειμένου να βελτιώσουν την αποδοτικότητα και ποιότητα στην παροχή πληροφορίας –και όχι απλά δεδομένων– στον σωστό χρόνο, βοηθώντας, έτσι, τη διοίκηση στη λήψη αποφάσεων.

Επιπλέον, ο CFO καλείται να ανταποκριθεί σε σαφώς πιο διευρυμένες απαιτήσεις αναφορικά με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της ψηφιακής στρατηγικής και πρέπει να επανασχεδιάσει και να διευρύνει τον ρόλο και την ευθύνη του σε θέματα τεχνολογίας και ψηφιακών δεξιοτήτων, έτσι ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ανάγκες ολόκληρης της εταιρείας. Ταυτόχρονα, οι οικονομικές διευθύνσεις θα είναι πολύ διαφορετικές στο μέλλον, κάνοντας σημαντική στροφή προς ένα πιο έξυπνο λειτουργικό μοντέλο. Ο CFO θα πρέπει να μπορεί να ξεκλειδώσει και να αξιοποιήσει τα πλήρη οφέλη του ψηφιακού μετασχηματισμού, ενισχύοντας τη συνεργασία του με τη διοικητική ομάδα, καθώς και να χρησιμοποιεί την τεχνολογία και τα δεδομένα για να συγχρονίσει τις πληροφορίες σε όλο το εύρος της διοικητικής ομάδας, προσφέροντας ολοκλη-

ρωμένα συμπεράσματα σε πραγματικό χρόνο, μέσω δεδομένων και μοντέλων, υλοποιώντας τις στρατηγικές της εταιρείας με ταχύτητα, στο πλαίσιο της δημιουργίας μακροπρόθεσμης αξίας.

Στο κοντινό μέλλον, πολλές από τις εργασίες που σχετίζονται με τις χρηματοοικονομικές και εταιρικές αναφορές, είναι ενδεχόμενο να διεκπεραιώνονται από την Τεχνητή Νοημοσύνη (λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη ενδεχόμενους ρυθμιστικούς κινδύνους και κινδύνους ασφαλείας), ενώ είναι πιθανό η οικονομική διεύθυνση να βασίζεται σε συστήματα blockchain. Η χρήση εργαλείων Business Intelligence βοηθά την οικονομική διεύθυνση να συλλέξει τα σωστά δεδομένα τη σωστή στιγμή, να τα αναλύσει ενδελεχώς, ώστε να λάβει την καλύτερη δυνατή πληροφόρηση για να ενημερώσει ενδελεχώς τη διοίκηση. Μέσα από ενέργειες όπως ο υπολογισμός ρίσκου, η μέτρηση κόστους και η υλοποίηση των κατάλληλων επενδύσεων, η ίδια η διοίκηση επιτυγχάνει αποτελεσματικότερη διαχείριση των οικονομικών της ροών και προγραμματίζει καλύτερα την επόμενη ημέρα. Παράλληλα, τα ψηφιακά εργαλεία μπορούν να βοηθήσουν μέσω της ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων (Big Data Analytics) και τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence) για πιο γρήγορη λήψη αποφάσεων και πιο ακριβείς προβλέψεις και, συνεπώς, να επιτύχουν μείωση του επιχειρηματικού ρίσκου. Για

τη σωστή εφαρμογή αυτών των εργαλείων χρειάζεται να υπάρχει ιδιαίτερα καλή επικοινωνία, αλλά και εκπαίδευση

των ατόμων που θα εμπλακούν στη διαδικασία, τονίζοντας τα οφέλη που θα αποκομίσουν μέσω αυτών των αλλαγών.

Κατά πόσο η δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος συνεχιζόμενης μάθησης για το προσωπικό μεταφράζεται σε οικονομικά αποτελέσματα για την επιχείρηση;

Παρά το γεγονός ότι οι εταιρείες αντιμετωπίζουν πρωτοφανείς προκλήσεις

στην εύρεση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, μόνο οι μισοί από τους εργοδότες σε όλο τον κόσμο

εφαρμόζουν μακροχρόνιες στρατηγικές ανάπτυξης ταλέντων, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της LHH. Επιπλέον, λιγότερες από τις μισές εταιρείες εστιάζουν την προσοχή τους στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων τους για να τους προετοιμάσουν για τις θέσεις εργασίας που θα ανοίξουν στον οργανισμό μελλοντικά, κάτι που είναι απαραίτητο για να μπορέσουν οι εργαζόμενοι να παραμείνουν απασχολήσιμοι και παραγωγικοί. Ειδικά στην περίπτωση κατάργησης θέσεων λόγω της εξέλιξης του κόσμου της εργασίας και της επικράτησης της τεχνολογίας, οι εργαζόμενοι είναι απαραίτητο να επανεκπαιδεύονται και να αποκτούν δεξιότητες χρήσιμες σε άλλους τομείς, για να μπορέσουν να ανακατευθυνθούν σε νέους ρόλους εντός των οργανισμών. Όντως, στις μέρες μας, οι οργανισμοί, ανεξαρτήτως κλάδου, αντιμετωπίζουν πρωτοφανείς αλλαγές. Καλούνται να μετασχηματίσουν την ανθρωποδύναμή τους για να ανταποκρίνεται στις εξελίξεις και, καθώς μεταβαίνουν σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα που έχουν στο επίκεντρο την ψηφιοποίηση, τον αυτοματισμό και την εξ αποστάσεως αλληλεπίδραση, ο αντίκτυπος στις απαιτούμενες δεξιότητες είναι αναπόφευκτος. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να εντοπίσουν τα δυνατά τους σημεία, καθώς και εκείνα στα οποία πρέπει να εμπλουτίσουν τις

γνώσεις τους και να αναπτύξουν περαιτέρω τις δεξιότητές τους (upskilling), ενώ θα πρέπει να εντοπίσουν και τους τομείς όπου χρειάζονται επανακατάρτιση (reskilling).

Σε αυτή την κομβική περίοδο όπου βρισκόμαστε, θα πρέπει να αναδειχθεί ως αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα, οι εταιρείες να επανεξετάσουν συνολικά τη στρατηγική και το πλάνο ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού τους, για να εξασφαλίσουν πως θα έχουν στο εγγύς, αλλά και στο απώτερο μέλλον, πρόσβαση στα ταλέντα που θα τις βοηθήσουν να παραμείνουν βιώσιμες. Απ’ όλα όσα προείπαμε, η πρόκληση που διαφαίνεται για το άμεσο μέλλον είναι σαφής – όμως πιστεύουμε ότι το ίδιο σαφείς είναι και οι λύσεις. Το ανθρώπινο κεφάλαιο για χρόνια θεωρούνταν κόστος και όχι επένδυση. Αυτό πλέον δεν μπορεί να είναι επιλογή και θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι θα πρέπει να επενδύσουμε διαφορετικά στους ανθρώπους μας. Κι αν όντως ξεκινήσουμε να αλλάζουμε αυτή την άποψη και αναλογιστούμε τη στρατηγική σημασία της ιδέας ενός νέου Return On Investment, μιας νέας απόδοσης της επένδυσης στον άνθρωπο (Return on Individual), τότε πραγματικά θα απελευθερώσουμε το μέχρι τώρα ανεκμετάλλευτο δυναμικό των πιο σημαντικών μας πόρων, που είναι και θα είναι πάντα οι άνθρωποί μας.

Δημήτρης Μαθιός

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (ΣΒΑΠ)

Η βιομηχανία χρειάζεται επενδύσεις 15 δισ. ευρώ τον χρόνο

Η Ελληνική βιομηχανία έχει ανάγκη μεγάλων επενδύσεων ούτως ώστε να αυξήσει τη συμμετοχή της στο ΑΕΠ της χώρας που θα της δώσει ταυτόχρονα την ευκαιρία να προσεγγίσει τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ο Δημήτρης Μαθιός μιλά στο FinancePro για τις δυσκολίες αλλά και τις προοπτικές της βιομηχανίας.

Στην Ευρώπη, η συμμετοχή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ είναι πάνω από 15%, ενώ στην Ελλάδα είναι μόλις στο 8%. Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά;

Η Ευρώπη έχει θέσει πολύ φιλόδοξο στόχο, να αυξηθεί η συμμετοχή της βιομηχανίας από το 17% που είναι σήμερα στο 20% του Ευρωπαϊκού Ακαθάριστου Προϊόντος. Δείχνει έτσι τη σημασία που αποδίδει στη βιομηχανία ως μοχλό ανάπτυξης. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η

Ελλάδα υστερεί σημαντικά. Η συμμετοχή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ είναι κάτω από 12%. Άρα ο πήχης από όπου θα ξεκινήσουμε είναι πολύ χαμηλά.

Αυτό το ποσοστό είναι ακόμη ένα ρεκόρ, αυτή τη φορά αρνητικό. Συγκεκριμένα, είναι το χαμηλότερο ποσοστό από το 1960, γεγονός που οφείλει να μάς κινητοποιήσει. Περιμένουμε ότι η βελτίωση του οικονομικού κλίματος θα προκαλέσει αύξηση των επενδύσεων της τάξης του

11,7%, σύμφωνα και με τις προβλέψεις της Κομισιόν. Αυτό σημαίνει επενδύσεις ίσως και πάνω από 15 δισ. ευρώ τον χρόνο για τα επόμενα χρόνια, μέχρι να φθάσουμε τα 100 δισ. ευρώ, ίσως και 150 δισ. ευρώ, επενδύσεων, τα οποία χρειαζόμαστε, προκειμένου να ακολουθήσουμε καταπόδας την υπόλοιπη Ευρώπη προς τον στόχο του 20%. Προκύπτει, βέβαια, το ερώτημα από πού θα έλθει η ανάπτυξη και πώς θα φανεί, έστω και στατιστικά,

αν δεν ξαναμπεί μπροστά κυρίως -κατά

τη γνώμη μας- η δευτερογενής παραγω-

γή, σε όλα τα μεγέθη της. Ακόμη κι έτσι όμως, πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψιν

ότι η εγχώρια βιομηχανία έχει ανάγκη

πάνω από 1 δισ. ευρώ ετησίως μόνο για να εκσυγχρονισθεί.

Μάλιστα, ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους επιμένουμε στη

βιομηχανία είναι ότι ακόμη και σήμερα

προσφέρει (όταν είναι σε πλήρη λειτουργία) 700.000 θέσεις εργασίας.

Ποιες περαιτέρω κινήσεις πρέπει να

κάνει η πολιτεία, ώστε να ενισχύσει τη βιομηχανία; Πιστεύουμε στην ανάγκη να μεθοδευθούν 6 στόχοι ανασυγκρότησης της μεταποίησης:

1. Επικέντρωση των μέτρων σε δραστηριότητες με διακριτό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

2. Αποτελεσματική χρηματοδότηση

επενδύσεων και άμεση αποκατάσταση ρευστότητας, με εξόφληση χρεών του δημοσίου προς τις επιχειρήσεις και κυρίως από ΦΠΑ.

3. Βοήθεια για προσαρμογή των επιχειρήσεων στις οικονομικές και τεχνολογικές αλλαγές.

4. Σταθερό και απλό ρυθμιστικό περιβάλλον για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

5. Πολιτικές ενίσχυσης της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων.

6. Σύνδεση των συστημάτων έρευνας και επαγγελματικής κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού με την παραγωγή.

Τα κεφάλαια του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, μαζί με τις ιδιωτικές επενδύσεις, εκτιμάται πως θα επηρεάσουν καθοριστικά την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας.

Πώς βλέπετε τον ρόλο της βιομηχανίας σε αυτή την προοπτική; Η βιομηχανία θεωρεί ότι η Ελλάδα συνεχίζει να διατηρεί σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και ευκαιρίες ανάπτυξης. Αρκεί να μην αφήσουμε ανεκμετάλλευτες τις μεγάλες δυνατότητες που έχουμε ως χώρα και ως λαός. Να μην

χάσουμε άλλο χρόνο. Να μην βρεθούμε οριστικά στο περιθώριο της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας εξέλιξης. Ο δρόμος αυτός όμως, όσο και αν είναι βατός, έχει μία και μόνο κατεύθυνση: τις ιδιωτικές επενδύσεις. Σήμερα χρειαζόμαστε επιχειρήσεις και ιδιωτικές επενδύσεις όσο ποτέ άλλοτε, διότι το δημόσιο χρήμα έχει χαθεί και οι δυνατότητες του ελληνικού κράτους να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη είναι μηδαμινές. Χρειαζόμαστε λοιπόν νέο, πρωτίστως ιδιωτικό χρήμα να εισρεύσει στην οικονομία μας. Τα στοιχεία της βιομηχανίας λένε πως έχουμε κάθε χρόνο 32 δισ. ευρώ αποσβέσεις του παγίου κεφαλαίου της χώρας και μόνο 18 δισ. ευρώ νέες επενδύσεις. Πράγμα που σημαίνει πως για να καλύψουμε τις αποσβέσεις του παγίου κεφαλαίου, απαιτούνται τουλάχιστον ακόμη 14 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, ήτοι 100 δισ. ευρώ νέες επενδύσεις τα επόμενα 5-6 χρόνια. Τα κοινοτικά κονδύλια (Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ) δεν αρκούν για να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη, καθώς δεν ξεπερνούν τα 55 δισ. ευρώ συνολικά. Ενώ τουλάχιστον τα μισά, έχει αποδειχθεί ότι δεν πάνε σε αυτό που λέγεται αμιγώς επένδυση. Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε επιπλέον επενδύσεις 100 δισ. ευρώ. Παράλληλα, η ανάγκη για πλεονάσματα υποχρεώνει την εθνική συμμετοχή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων να φθάνει περίπου στα 5 δισ. ευρώ και να σταματάει εκεί.

Έτσι προκύπτει η ανάγκη για επενδύσεις ίσως και πάνω από 15 δισ. ευρώ τον χρόνο για τα επόμενα χρόνια.

Του ΓΊΩΡΓΟΎ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΎΣ

Η κλιματική κρίση είναι παρούσα. Πώς αντιμετωπίζουν οι βιομηχανίες

το ζητούμενο της βιώσιμης ανάπτυξης και της μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματός τους; Κατ’ αρχάς πρέπει να εξετάσουμε που βαδίζουμε τώρα: Πρώτα απ’ όλα, φαίνεται πως θα παγιωθούν οι υψηλές τιμές ενέργειας και τους επόμενους μήνες. Οι υψηλές τιμές, όσο και οι ενδιάμεσες διακυμάνσεις τους, θα επιβαρύνουν σημαντικά τμήματα της οικονομίας. Το κόστος παραγωγής και οι διαταραχές στην αγορά ενέργειας μεσοπρόθεσμα θα τείνουν να καθυστερούν επενδύσεις, κυρίως σε τομείς της οικονομίας με σχετικά υψηλή ενεργειακή εξάρτηση. Έπειτα, ο πληθωρισμός στην Ευρώπη και τη χώρα μας μάλλον θα ενισχυθεί. Ταυτόχρονα, εξαγωγικές επιχειρήσεις με αγροτικά προϊόντα ή μεταποιητικές, που εξάγουν στη Ρωσία και άλλες εμπλεκόμενες χώρες, αναμένεται να πληγούν. Αναπόφευκτες βέβαια θα είναι και οι νέες πιέσεις στον δημοσιονομικό ορίζοντα. Συνολικά, μια ακόμη ισχυρή διαταραχή πλήττει και θα συνεχίσει να πλήττει και την ελληνική οικονομία. Προς τούτο θεωρώ χρέος να υπογραμμίσω ότι το σύνολο της επιχειρηματικής κοινότητας της χώρας αναμένει τα μέτρα οικονομικής πολιτικής από εδώ και πέρα να αφορούν την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης και να εφαρμόζονται άμεσα, διότι δεν υπάρχει το περιθώριο να χάσουμε άλλο χρόνο. Το επιχειρείν μετά την επόμενη μέρα από τα γεγονότα στην Ουκρανία και οι συνθήκες που επιβάλλει και η κλιματική αλλαγή με τις υποχρεώσεις της προς το περιβάλλον, επιβάλλουν τόλμη, αποφασιστικότητα και πολιτικό ρεαλισμό.

κοινοτικά κονδύλια (Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ) δεν αρκούν για να χρηματοδοτήσουν την

ανάπτυξη, καθώς δεν ξεπερνούν

τα 55 δισ. ευρώ συνολικά

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Το

Ελληνικό Πρόγραμμα

Σταθερότητας 20232026 δείχνει τον δρόμο

τη συνέχεια

Mε τη χώρα να κινείται σε προεκλογικούς ρυθμούς, οι εξελίξεις στην ελληνική οικονομία περιορίστηκαν στους διαξιφισμούς των κομμάτων, με το επίπεδο αντιπαράθεσης να κινείται στο οικονομικό τους πρόγραμμα για την επόμενη ημέρα.

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΡΔΕΡΑ

υτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν σημαντικές εξελίξεις, με την πλέον σημαντική

να αφορά στην υποβολή από την κυβέρνηση

στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, του Ελληνικού Προγράμματος Σταθερότητας για την περίοδο 2023-2026. Με βάση τις βασικές μακροοικονομικές προβλέψεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα, προβλέπεται ανάπτυξη 2,3% για το 2023, 3% για τo 2024, 3% για το 2025 και 2,1% για το 2026.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί σε 4,5%

το 2023 και να αποκλιμακωθεί σε 2,4% το 2024 και 2% τα έτη 2025 και 2026.

Παράλληλα, η ανεργία αναμένεται να διαμορφωθεί

σε 11,8% το 2023 και να αποκλιμακωθεί σε 10,9%

το 2024, 10% το 2025 και 9,8% το 2026. Ιδιαίτερη

πρόβλεψη γίνεται και για το κομμάτι των επενδύσεων, με την ενίσχυσή τους να αναμένεται ιδιαίτερα σημαντική, με ετήσια αύξηση ύψους 13,2% το 2023, 9,7% το 2024, 10,7% το 2025 και 7,2% το 2026. Όπως αναφέρει εξάλλου το Πρόγραμμα, σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των επενδύσεων αναμένεται να διαδραματίσει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με δημόσιες επενδύσεις που υπολογίζονται σε 1,7% του ΑΕΠ το 2023, 1,9% του ΑΕΠ το 2024, 1,8% του ΑΕΠ το 2025 και 1,7% του ΑΕΠ το 2026.

Τι περιλαμβάνει το Πρόγραμμα

Σταθερότητας

Το Πρόγραμμα Σταθερότητας περιλαμβάνει το σύ-

νολο των μέτρων που έχουν θεσμοθετηθεί από την

αρχή του 2023 έως σήμερα, όπως η μόνιμη μείωση

των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 μονάδες, η μόνιμη

κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό

και δημόσιο τομέα, η επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ

στην εστίαση, τις μεταφορές και μια σειρά αγαθών και

υπηρεσιών, η αύξηση των αναπηρικών επιδομάτων και

αναπηρικών συντάξεων, η κατάργηση της εισφοράς

1% υπέρ ΤΠΔΥ, η αναμόρφωση του μισθολογίου των

ιατρών του ΕΣΥ, η ρύθμιση μισθολογικών θεμάτων των

Ενόπλων Δυνάμεων, η αναμόρφωση των βαρέων και

ανθυγιεινών, η αύξηση του φοιτητικού επιδόματος, η

επέκταση του επιδόματος μητρότητας των μισθωτών

από τους 6 στους 9 μήνες, η επέκταση της απαλλαγής

του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, η ενίσχυση 200 έως 300

ευρώ για τους συνταξιούχους που δεν έλαβαν αύξηση

λόγω της προσωπικής διαφοράς, καθώς και η αύξηση

του κατώτατου μισθού στα 780 ευρώ και η συνεπακό -

λουθη αύξηση των επιδομάτων ανεργίας. Επιπλέον,

περιλαμβάνονται τα υλοποιούμενα μέτρα αντιμετώ-

πισης της Ενεργειακής Κρίσης, ύψους 4,8% του ΑΕΠ

για το 2022 και υπολογιζόμενου ύψους 1,2% του ΑΕΠ

FINANCIAL FILES

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

για το 2023, όπως και αύξηση της τακτικής επιχορήγησης των νοσοκομείων από τα 1,68 δισ. ευρώ το 2023 σε 1,75 δισ. ευρώ το 2024. Επιπροσθέτως, το Πρόγραμμα Σταθερότητας περιλαμβάνει, στο βασικό σενάριο, το κόστος της αύξησης των συντάξεων κάθε έτος με βάση το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, καθώς και την εξαγγελθείσα από τη ΔΕΘ αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων από 1/1/2024. Με βάση τα ανωτέρω, και υπό την προϋπόθεση να υπάρξει σταθερή κυβέρνηση που δεν θα αποκλίνει από τις μέχρι σήμερα οικονομικές πολιτικές, το πρωτογενές αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμα 1,1% για το 2023, 2,1% το 2024, 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026.

Μεσοπρόθεσμος στόχος το πρωτογενές

πλεόνασμα 2%

Όπως είναι απολύτως λογικό, δεδομένου ότι η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, δεν περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα τυχόν επιπρόσθετα προεκλογικά μέτρα που έχουν ανακοινωθεί, ενώ παραμένει ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 0,7% για το 2023. Ειδικότερα, η παρούσα Κυβέρνηση έχει εξαγγείλει, πέραν των αυξήσεων των συντάξεων και των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων που περιλαμβάνονται στο ανωτέρω αποτέλεσμα, επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα ύψους 0,1% του ΑΕΠ για το 2024 και 0,3% του ΑΕΠ για τα έτη 2025 και 2026, όπως είναι η αύξηση του αφορολογήτου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά, η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης, η αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος κατά 8%, η σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, η σταδιακή μείωση κατά επιπλέον 1% των ασφαλιστικών εισφορών, η

αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες από τους 4 στους 9 μήνες στο ύψος του κατώτατου μισθού, νέο μόνιμο πρόγραμμα 10.000 νέων θέσεων εργασίας για τους νέους και σειρά άλλων πρωτοβουλιών. Η υλοποίηση των ανωτέρω μέτρων δεν διαταράσσει τον μεσοπρόθεσμο στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα στην περιοχή του 2%. «Κομβικό στοιχείο του Προγράμματος Σταθερότητας είναι η ραγδαία αποκλιμάκωση του Χρέους Γενικής Κυβέρνησης, το οποίο, με σταθερές πολιτικές, αναμένεται να μειωθεί από 171,3% του ΑΕΠ το 2022 σε 162,6% του ΑΕΠ το 2023, 150,8% του ΑΕΠ το 2024, 142,6% του ΑΕΠ το 2025 και 135,2% του ΑΕΠ το 2026», καταλήγει σε σχετική του ανακοίνωση το Υπουργείο Οικονομικών.

Σταθερή η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού

Στα καλά νέα για την ελληνική οικονομία είναι το γεγονός ότι ο πληθωρισμός στη χώρα μας συνέχισε και τον Απρίλιο την πορεία αποκλιμάκωσης, καθώς τα πρώτα στοιχεία της Eurostat έδειξαν για τον συγκεκριμένο μήνα την περαιτέρω επιβράδυνση του φαινομένου. Πιο συγκεκριμένα, ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο 4,5% τον προηγούμενο μήνα έναντι 5,4% τον Μάρτιο, δίνοντας συνέχεια στην καθοδική πορεία των τελευταίων μηνών. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η συγκεκριμένη επίδοση είναι μία από τις χαμηλότερες στις χώρες της Ευρωζώνης, 5η χαμηλότερη ανάμεσα στις 19 χώρες του ευρώ. Ωστόσο, σε μηνιαίο επίπεδο, δηλαδή σε σύγκριση με τις τιμές του Μαρτίου, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα καθορίστηκε στο 1,1%. Στο σύνολο της Ευρωζώνης, τα στοιχεία της Eurostat έδειξαν

ο ετήσιος δείκτης επιταχύνθηκε οριακά στο 7% έναντι 6,9%

τον Μάρτιο, μια ένδειξη ότι το πρόβλημα του πληθωρισμού

θα συνεχίσει να ταλαιπωρεί τις ευρωπαϊκές οικονομίες για

αρκετό καιρό ακόμα.

Tαμείο Ανάκαμψης: Eπενδυτικά σχέδια ύψους 12,33 δισ. ευρώ

Με εντατικούς ρυθμούς εξάλλου συνεχίζεται και η υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, η οποία δεν δείχνει να επηρεάζεται από την προεκλογική περίοδο. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση από το Υπουργείο Οικονομικών, σε 12,33 δισ. ευρώ ανέρχεται ο συνολικός προϋπολογισμός των 392 επενδυτικών σχεδίων που έχουν υποβληθεί, προς το παρόν, στο δανειακό σκέλος του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Από τα 12,33 δισ. ευρώ, 5,1 δισ. ευρώ είναι δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), 4,11 δισ. ευρώ είναι κεφάλαια που έχουν διαθέσει οι συνεργαζόμενες τράπεζες και σε 3,12 δισ. ευρώ αντιστοιχεί η ίδια συμμετοχή των επενδυτών (στοιχεία έως 30.4.2023). Τα επενδυτικά σχέδια που έχουν υποβληθεί αφορούν σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ο πρωτογενής τομέας, η βιομηχανία, το λιανικό εμπόριο, οι ηλεκτροπαραγωγικές επενδύσεις - ΑΠΕ, οι τηλεπικοινωνίες, ο τουρισμός και οι υπηρεσίες. Πάντα σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, οι 136 δανειακές συμβάσεις, που έχουν ήδη υπογραφεί στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0», έχουν συνολικό προϋπολογισμό 5,74 δισ. ευρώ (δάνεια ΤΑΑ: 2,34 δισ. ευρώ, κεφάλαια τραπεζών: 1,99 δισ. ευρώ και ίδια κεφάλαια: 1,41 δισ. ευρώ). Για τις παραπάνω δανειακές συμβάσεις, το μεσοσταθμικό επιτόκιο διαμορφώνεται σε 1,9% και η μέση διάρκεια αποπληρωμής των δανείων σε 12 έτη. Αξίζει να επισημανθεί πως από τις 392 επενδυτικές προτάσεις που έχουν κατατεθεί, οι 236 προέρχονται από πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), με τον συνολικό προϋπολογισμό τους να διαμορφώνεται στα 2,75 δισ. ευρώ. Σημειώνεται -ίσως και το σημαντικότερο δεδομένο- ότι τα δάνεια του ΤΑΑ χορηγούνται με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους (επιτόκιο δανεισμού σταθερό 0,35% για πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις και 1% για μεσαίες και μεγάλες). Σχολιάζοντας τα παραπάνω στοιχεία, ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για τη δημοσιονομική πολιτική και το Ταμείο Ανάκαμψης, Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι από τα προγράμματα επιχειρηματικότητας, όπου έχει ολοκληρωθεί η υποβολή αιτήσεων, ενισχύονται περισσότερες από 91.000 πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με τη συνολική δημόσια δαπάνη να φτάνει στα 650 εκατ. ευρώ.

Βασικός

στόχος

σταθερά

η επενδυτική βαθμίδα

Μέσα σε όλο αυτό το περιβάλλον, δεν θα μπορούσε να λείπει η συζήτηση για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από

την Ελλάδα, η οποία φαίνεται ότι είναι εφικτή εντός του 2023, εάν και εφόσον η νέα κυβέρνηση που προκύψει από τις εκλογές ακολουθήσει την ίδια οικονομική πολιτική, τουλάχιστον

στις βασικές της κατευθύνσεις. Όπως εκτιμά η απερχόμενη κυβέρνηση, αλλά και οι διεθνείς οικονομικοί αναλυτές, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα ενισχύσει τη ροή ξένων επενδύσεων, όπως θα συμβάλει και στην προσέλκυση ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων που θα συμμετάσχουν επίσης στη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων στην Ελλάδα, εξέλιξη που θα «κλειδώσει» την αναπτυξιακή τροχιά. Είναι πολύ χαρακτηριστική η εκτίμηση του οίκου αξιολόγησης Moody’s για την ελληνική οικονομία, ο οποίος, αναφερόμενος ειδικά στην Ελλάδα, τονίζει ότι «ορισμένες χώρες έχουν κάνει μεγάλες προόδους και αναμένουμε ότι θα συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της δημοσιονομικής εξυγίανσης και βελτίωσης της πιστωτικής ποιότητας. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, έχει προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, παρόλο που το χρέος παραμένει επίμονα υψηλό. Η συνέχιση των οικονομικών πολιτικών υπέρ της ανάπτυξης και των μεταρρυθμίσεων και η δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση, που θα οδηγήσει σε μακροοικονομικούς και δημοσιονομικούς δείκτες που θα ξεπεράσουν τις προσδοκίες μας, θα ήταν πιστωτικά θετική, όπως και οι περαιτέρω βελτιώσεις στον τραπεζικό τομέα». Είναι σημαντικό εδώ να αναφερθεί ότι ο οίκος Moody’s είναι ο πιο αυστηρός μεταξύ των τεσσάρων κορυφαίων οίκων (Standard & Poor’s, Fitch, DBRS) σε ό,τι αφορά την πιστοληπτική αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, με «βαθμό» Ba3 και θετικό outlook, δηλαδή δύο μονάδες κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Η δημοσιονομική αδυναμία φαίνεται ότι αποτελεί βασικό παράγοντα εξόδου από την επενδυτική βαθμίδα, αφού τα περισσότερα από τα 28 κράτη που έχασαν την αξιολόγηση IG από το 1995 έχουν υποστεί κάποια μορφή δημοσιονομικής αδυναμίας.

ενίσχυση των επενδύσεων

θα διαδραματίσει το ΤΑΑ, με δημόσιες επενδύσεις

που υπολογίζονται σε

1,7% του ΑΕΠ το 2023,

1,9% του ΑΕΠ το 2024,

1,8% του ΑΕΠ το 2025

και 1,7% του ΑΕΠ το 2026

Σημαντικό ρόλο στην

FINANCIAL FILES

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Οι αιτίες της δημοσιονομικής αδυναμίας ποικίλλουν από χώρα σε χώρα, αναφέρει η Moody’s, επισημαίνοντας ότι η επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα προϋποθέτει βελτιωμένες δημοσιονομικές

και αναπτυξιακές προοπτικές. «Τα κράτη που επέστρεψαν στην

IG έχουν επιδείξει σημαντικούς μετασχηματισμούς, συμπεριλαμβανομένων θεσμικών βελτιώσεων, ενισχυμένων δημόσιων οικονομικών και προοπτικών για υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη. Δώδεκα κράτη με τρέχουσα αξιολόγηση έχουν επιστρέψει στην επενδυτική βαθμίδα μετά την απώλειά της, με τον χρόνο που χρειάστηκε για την επιστροφή να ποικίλλει ευρέως, από λιγότερο από τρία χρόνια έως περίπου 14 χρόνια», επισημαίνει ο οίκος.

Μείωση του δείκτη χρέους κατά 23,3%

το 2022

Τη θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας επισήμανε σε άρθρο της και η γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt, τονίζοντας ότι η Ελλάδα μείωσε τον δείκτη του χρέους της κατά 23,3% το 2022, επισημαίνοντας παράλληλα ότι πρόκειται για την καλύτερη επίδοση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πτώση, αναφέρει η εφημερίδα, οφείλεται κυρίως στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων δύο ετών. «Η καλή οικονομία έφερε περισσότερα φορολογικά έσοδα στα ταμεία από ό,τι αναμενόταν. Αντί για το αναμενόμενο πρωτογενές έλλειμμα -εκτός του κόστους των τόκων- στο 1,6% του ΑΕΠ, στο τέλος του 2022 καταγράφηκε ένα μικρό πλεόνασμα 0,1%», γράφει η γερμανική οικονομική εφημερίδα και προσθέτει ότι «η δημοσιονομική επιτυχία είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη, καθώς η κυβέρνηση κατέβαλε πέρυσι περίπου 10 δισεκατομμύρια ευρώ σε ενεργειακές επιδοτήσεις». Επιπλέον, το α' τρίμηνο του 2023, τα φορολογικά έσοδα ήταν κατά 12,4% πάνω από τον στόχο, καταλήγει η Handelsblatt.

Economic Forum: Από το «recovery story»

στο «rehabilitation story»

Moody’s: «Η συνέχιση

των οικονομικών πολιτικών

υπέρ της ανάπτυξης

και των μεταρρυθμίσεων

και η δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση

θα ήταν πιστωτικά θετική, όπως και οι βελτιώσεις

στον τραπεζικό τομέα»

Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, το εάν επιβεβαιωθούν οι θετικές εκτιμήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας τους προσεχείς μήνες έχει να κάνει και με την πορεία της ανάπτυξης. Όπως φάνηκε και στο 8ο Οικονομικό Forum Δελφών, οι προοπτικές αυτές είναι υπαρκτές, υπό προϋποθέσεις. Ειδικότερα, σε αυτές αναφέρθηκαν οι ομιλητές του πάνελ με τίτλο «Επενδύσεις στην Ελλάδα», το οποίο συντόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΧΑΕ, Γιάννος Κοντόπουλος και συμμετείχαν οι Θεμιστοκλής Φιωτάκης (Global Head of FX and Macro Strategy, Barclays), Agnes Belaisch (Managing Director & Chief European Strategist, Barings, UK), Αθανάσιος Βαμβακίδης (Managing Director, Global Head of FX Strategy, Bank of America, UK), Θεόδωρος Τζούρος (Executive General Manager, Chief Corporate and Investment Banking, Τράπεζα Πειραιώς) και Aris Francis (CEO, Brook Lane Capital). Σύμφωνα με όσα ακούστηκαν στο πάνελ αυτό, ο νέος μακροπρόθεσμος αναπτυξιακός κύκλος θα μπορούσε να ξεκινήσει στην Ελλάδα, με μοχλό την κλιματική αλλαγή και την πράσινη μετάβαση, αφού η χώρα έχει τις δυνατότητες να εξελιχθεί σε μεγάλο εξαγωγέα ενέργειας. Η εύρεση κεφαλαίων δεν αποτελεί πρόβλημα, αλλά η χώρα διαθέτει πολύ πλούσιους φυσικούς πόρους και θα πρέπει να «ανοίξει την αγκαλιά της» σε επενδυτές, όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από το εξωτερικό. Από την άλλη πλευρά, οι αλλαγές στο διεθνές περιβάλλον φαίνεται ότι ευνοούν την Ελλάδα σε τομείς όπως η ενέργεια, ο τουρισμός, οι μεταφορές κ.λπ. Επίσης, θετικά μπορεί να λειτουργήσει για τη χώρα και η αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής, η οποία στόχο έχει να προστατεύσει περισσότερο την τοπική παραγωγή. Σύμφωνα με τους ομιλητές, η Ελλάδα έχει μπροστά της μεγάλη ευκαιρία και τεράστιο ποσό κεφαλαίων, το οποίο θα πρέπει να αξιοποιήσει σωστά, προκειμένου να αποφύγει το ενδεχόμενο μελλοντικής επιστροφής στα προβλήματα του παρελθόντος. Το πάνελ αναφέρθηκε και στις ξένες επενδύσεις, οι οποίες κινήθηκαν σε επίπεδο-ρεκόρ το 2022, ωθούμενες από παράγοντες όπως οι ιδιωτικοποιήσεις, η αγορά ακινήτων, η πράσινη ενέργεια και ο χρηματοοικονομικός τομέας. Ωστόσο, οι περισσότερες τοποθετήσεις αφορούσαν τις αγορές μετοχών και περιουσιακών στοιχείων και όχι τη δημιουργία επιχείρησης από την αρχή, κάτι που αποδίδεται και στην εκτεταμένη γραφειοκρατία. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και για τις ξένες τράπεζες, οι οποίες, κυρίως λόγω των προβλημάτων του παρελθόντος, δεν είναι σήμερα πρόθυμες να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις στην Ελλάδα, ωστόσο η εικόνα της χώρας παρουσιάζει βελτίωση. Οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν την απαιτούμενη ρευστότητα να υποστηρίξουν την υλοποίηση επενδύσεων στη χώρα, μέσα από τη χρηματοδότησή τους. Τέλος, οι επενδύσεις της προηγούμενης 5ετίας βασίστηκαν σε επενδύσεις υψηλού ρίσκου που πόνταραν στο σενάριο ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Όπως αναφέρθηκε, ήταν τοποθετήσεις σε πολύ χαμηλές αποτιμήσεις, οι οποίες στις περισσότερες των περιπτώσεων απέδωσαν. Το βασικό συμπέρασμα του πάνελ ήταν ότι η χώρα μας πρέπει να αλλάξει αφήγημα και το «recovery story» να αντικατασταθεί από το «rehabilitation story», δηλαδή να πείσουμε ότι η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει την προσπάθεια αναμόρφωσής της.

ΤΟ 2023 ΜΠΕΙΤΕ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ

Γίνετε συνδρομητής στο περιοδικό της BOUSSIAS για το χώρο του corporate fi nance και του accounting, και αποκτήστε ένα πολύτιμο εργαλείο που διαμορφώνει άποψη για τους επαγγελματίες του κλάδου.

Αναλύσεις των πλέον επιδραστικών τάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις με opinion leaders, θεσμικές τοποθετήσεις, παρουσιάσεις μοναδικών projects και key players, συνθέτουν τον κόσμο του Finance Pro.

Γίνετε συνδρομητής: https://financepro.gr/subscribe/ Υπεύθυνη συνδρομών: Βίκυ Θεοδωρίδου, E: vtheodoridou@boussias.com, Τ: 210 6617777 (Εσωτ. 101)

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Αίσιες οι εξελίξεις

στον ασφαλιστικό

κλάδο, με την καθοριστική συμβολή της τεχνολογίας

Σε

κοντά στον πελάτη και προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα

Οι εταιρείες υλοποιούν προγράμματα ψηφιακού μετασχηματισμού για

να καλύψουν τις ανάγκες των πελατών τους και για να βελτιστοποιήσουν

τη λειτουργία τους, ενώ δεν αφήνουν αναξιοποίητες τις ευκαιρίες που γεννά

ο τρέχων συνδυασμός κρίσεων.

Ησταθερότητα, η προσήλωση στη λεπτομέρεια και η νηφάλια, συντηρητική στάση, αποτελούν πάγια χαρακτηριστικά του κλάδου των ασφαλίσεων και είναι αναγκαία, προκειμένου να εμπνέουν εμπιστοσύνη στο ασφαλιζόμενο κοινό. Κοινό, το οποίο αναζητά προστασία και στήριξη σε δύσκολες, ακόμη και καταστροφικές, περιστάσεις. Πλέον όμως, η τεχνολογία επηρεάζει καθοριστικά την εξέλιξη του κλάδου και τον ωθεί να μετασχηματιστεί και να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα και νέες ανάγκες, όπως είναι, για παράδειγμα, η απαίτηση του πελάτη να έχει άμεση πρόσβαση στη διαδικασία που τον αφορά, από οπουδήποτε.

«Ο τελικός πελάτης απέκτησε απευθείας πρόσβαση στην διαχείριση των συμβολαίων του», υποστηρίζει ο Γιώργος Δουκιανός, Digital Transformation Officer της Mega Brokers. «Με απλές κινήσεις, από μια οθόνη κινητού, μπορεί να διαχειριστεί την όποια συναλλαγή του. Άμεση συνέπεια αυτού, είναι η απαίτηση να μπορεί να πληρώσει με όποιον τρόπο τον εξυπηρετεί και να λάβει αυτοματοποιημένα τα απαραίτητα έγγραφα. Αντίστοιχες ανάγκες όμως, απέκτησε, ταυτόχρονα με τον πελάτη, ο Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής και, σε συνδυασμό με την εμπλοκή των εποπτικών αρχών και την ανάγκη για online ενημέρωση και έλεγχο, πρωτίστως των οικονομικών στοιχείων, η άσκηση απέκτησε αρκετό ενδιαφέρον και μεγάλο βαθμό δυσκολίας για εμάς στη Mega Brokers».

Η οικονομική διεύθυνση κλήθηκε να προσαρμοστεί. Όπως εξηγεί ο Γιώργος Δουκιανός, «οι αρχικές επενδύσεις της Mega Brokers

σε apps και αυτοματοποιήσεις δεν ανταποκρίθηκαν πλήρως στις προσδοκίες, όσον αφορά τα άμεσα επιχειρηματικά οφέλη. Μάλιστα, η στροφή σε εφαρμογές Cloud, με την απαίτηση αυξημένης ασφάλειας συστημάτων, αλλά και εργασία που απαιτεί ψηφιακές δεξιότητες, αποτέλεσε ουσιαστική διαφορά στην τυπική λειτουργία της οικονομικής διεύθυνσης της εταιρείας μας. Επιπρόσθετα, η online διασύνδεση με ελεγκτικούς μηχανισμούς ελαχιστοποίησε τα περιθώρια λάθους, ενώ η προσπάθεια διαχείρισης των Big Data, πρόσθεσε το ψηφιακό οικοσύστημα στην καρδιά της καθημερινότητας της οικονομικής διεύθυνσης».

Η ψηφιοποίηση έχει πρακτικά οφέλη, αλλά και στρατηγικά

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν επηρεάζει απλώς, αλλά ορίζει τη μορφή και λειτουργία που θα έχει η ασφαλιστική δραστηριότητα σήμερα και στο μέλλον. Οι αυτοματισμοί και η Τεχνητή Νοημοσύνη επιτρέπουν στην οικονομική διεύθυνση μιας ασφαλιστικής εταιρείας να γλυτώνει πολύτιμο χρόνο από «χεράτες» εργασίες και να τον διοχετεύει σε ικανότητα πρόβλεψης, σε υπολογισμούς ακριβείας, σε ανάλυση δεδομένων για παραγωγή καινούριας γνώσης, αλλά και βελτιστοποίησης κόστους, τόσο για την εταιρεία, όσο και για τον πελάτη της. Παράλληλα, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογικών εργαλείων, μπορεί να διασφαλίσει τη διαφάνεια και την υπευθυνότητα σε όλο το φάσμα των λειτουργιών της, παραμένοντας έτσι ελκυστική και προσιτή για το κοινό και τους επενδυτές.

αντίξοες συνθήκες κέρδισε έδαφος, παραμένει

«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει τεράστια επίδραση στις οικονομικές λειτουργίες του ασφαλιστικού κλάδου, ξεκινώντας από τα μάλλον αυτονόητα πεδία, όπως ο αυτοματισμός των χρηματοοικονομικών διαδικασιών προκειμένου να περιοριστούν οι χειρωνακτικές εργασίες και φθάνοντας ως την εφαρμογή προηγμένης ανάλυσης δεδομένων και τη χρήση γενετικής τεχνητής νοημοσύνης (Generative AI)», μάς περιγράφει ο Rene Scholten, CFO του Interamerican Group και συνεχίζει: «Στην Interamerican, έχουμε σε ισχύ εκτεταμένο πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού, προκειμένου να μειώσουμε τα κόστη, να βελτιώσουμε το time-to-market μας για τις αλλαγές που θέλουμε να υλοποιήσουμε, αλλά και να μειώσουμε τον χρόνο που δαπανούμε σε διαδικαστικές και διοικητικές εργασίες, αυξάνοντας ταυτόχρονα τους διαθέσιμους πόρους για ανάλυση, χρηματοοικονομική πρόβλεψη και σχεδιασμό σεναρίων. Για μένα, ως επικεφαλής της οικονομικής διεύθυνσης, κάνει τη δουλειά μου πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Καθώς τα μέλη της ομάδας μου ξοδεύουν πλέον

αισθητά λιγότερο χρόνο σε διαδικαστικές εργασίες (πληρωμές, γενικό καθολικό, αντιπαραβολές κ.λπ.), έχουν το περιθώριο να μού παρέχουν πολύτιμη πληροφορία και προγνώσεις, τις οποίες μπορώ να χρησιμοποιήσω στο πλαίσιο της συνεργασίας μου με την υπόλοιπη ομάδα της διοίκησης, ώστε να βελτιώσουμε περαιτέρω την απόδοσή μας, να εντοπίσουμε νέες ευκαιρίες και -ίσως το σημαντικότερο- να βελτιώσουμε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχουμε στους πελάτες μας». Αντίστοιχα οφέλη για την πρακτική λειτουργία της οικονομικής διεύθυνσης εντοπίζει ο Δημήτρης Πολίτης, CFO στη Δύναμις, ο οποίος αναγνωρίζει πως «ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει κάνει την καθημερινότητα στις οικονομικές υπηρεσίες πιο εύκολη. H δυνατότητα της ψηφιοποίησης και της ηλεκτρονικής τήρησης όλων των εγγράφων μας βοηθάει να βρίσκουμε ό,τι έγγραφο χρειαζόμαστε άμεσα, χωρίς να ανατρέχουμε σε κλασέρ και αποθήκες. Πλέον, μπορείς να στείλεις προτάσεις ασφάλισης, εξοφλητικές αποδείξεις και τιμολόγια ηλεκτρονικά και να πάρεις

FINANCIAL FILES

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

έγγραφη αποδοχή από τον πελάτη σε μερικά λεπτά. Δε χρειάζεται ο πελάτης να έρθει στην εταιρεία για να πληρώσει το συμβόλαιό του ή να λάβει μία ασφαλιστική αποζημίωση. Με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, οι οικονομικές υπηρεσίες μπορούν να επικοινωνήσουν άμεσα με τα υπόλοιπα τμήματα της εταιρείας, να συντονίσουν ομάδες εργασίας και να επιλύουν τα προβλήματα της καθημερινότητας. Η χρήση των νέων ψηφιακών εργαλείων ανοίγει νέους δρόμους επικοινωνίας, εφαρμογής και ελέγχου».

Η τεχνολογία βοηθά στην προετοιμασία

για μελλοντικές κρίσεις

Ειδικά σήμερα, όταν βλέπουμε να κυριαρχούν ταυτόχρονα πολλοί διαφορετικοί κίνδυνοι, αντιλαμβανόμαστε ότι η ανάγκη για ασφάλιση αγγίζει όλο και μεγαλύτερο κοινό και αφορά όλο και περισσότερες ανάγκες. Δεν μπορεί να παραβλέπεται, λοιπόν, η ικανότητα της τεχνολογίας να βοηθά την οικονομική διεύθυνση στην ανάλυση, τον εντοπισμό και την πρόβλεψη νέων αναγκών ή κινδύνων.

ΓΊΩΡΓΟΣ ΔΟΎΚΊΑΝΟΣ

Digital Transformation Officer, Mega Brokers

«Με τη στήριξη της διοίκησης, έχουν γίνει

οι απαραίτητες ενέργειες για τη δημιουργία

του υπόβαθρου, που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο

στον σκοπό της πλήρους ευθυγράμμισης

με τις προσταγές της εποχής»

ΊΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΚΑΡΗΣ

Finance Manager, Atradius I Greece, Bulgaria, Czech Republic, Romania, Slovakia, Switzerland

«Χάρη στις νέες δυνατότητες και τη βελτίωση της

αποτελεσματικότητας, η οικονομική διεύθυνση έχει

περισσότερο χρόνο να επικεντρωθεί σε θέματα

συμμόρφωσης και κανονιστικών ρυθμίσεων»

Ο

Ιωάννης Μπόκαρης, Finance Manager της Atradius για τις αγορές Ελλάδας, Βουλγαρίας, Τσεχικής Δημοκρατίας, Ρουμανίας, Σλοβακίας και Ελβετίας, δηλώνει σχετικά ότι: «Βρισκόμαστε σε μια χρονική περίοδο, κατά την οποία στον ασφαλιστικό κλάδο εισέρχονται με γρήγορους ρυθμούς νέες τεχνολογίες. Η ψηφιοποίηση αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας της ασφάλισης και οι εταιρείες προσαρμόζονται στη μεταβολή της αγοράς. Το insurtech αυξάνει πρωτίστως την αποδοτικότητα των ασφαλιστικών εταιρειών, αλλά συγχρόνως προσφέρει στους πελάτες καλύτερο περιβάλλον χρήστη, καθώς και πιο εξελιγμένες υπηρεσίες. Τεχνολογίες όπως το Artificial Intelligence (A.I.), εφαρμογές σε smartphones, όπως και machine learning για την πρόβλεψη των κινδύνων, συμβάλλουν στην εξέλιξη των ασφαλιστικών εταιρειών, βοηθώντας τες να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις των πελατών. Χάρη στις νέες δυνατότητες και την επακόλουθη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, η οικονομική διεύθυνση έχει περισσότερο χρόνο να επικεντρωθεί σε θέματα συμμόρφωσης και κανονιστικών ρυθμίσεων. Αυτή είναι πολύ καλή εξέλιξη για την Atradius, καθώς και για τον ασφαλιστικό κλάδο, ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένος για μελλοντικές κρίσεις».

Ανεβαίνει ο πήχυς των απαιτήσεων

Ο Στέργιος Τσαλής, Οικονομικός Διευθυντής του Ομίλου Ιντερσαλόνικα, αναλύει τις μεταβολές που έχει επιφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην καθημερινότητα της οικονομικής διεύθυνσης: «Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ασφαλιστικού κλάδου, έχοντας εστιάσει στην αμεσότερη εξυπηρέτηση των πελατών του, αυξάνει ακόμα περισσότερο τις προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών, ώστε να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες ανάγκες τους. Άμεση ενημέρωση, λειτουργίες που μειώνουν δραστικά τον χρόνο που χρειάζεται για οποιαδήποτε συναλλαγή, σε συνάρτηση με την ασφάλεια και την αξιοπιστία αυτών, αυξάνουν συνεχώς και τις υποχρεώσεις των οικονομικών διευθύνσεων. Οι ανάγκες έγκαιρης υποστήριξης των επιχειρηματικών αποφάσεων, μέσω της επεξεργασίας και ανάλυσης των δεδομένων που παράγουν οι οικονομικές αναφορές, σε συνδυασμό με τον μεγάλο όγκο

δεδομένων που καθημερινά «ρέει» στην οικονομική διεύθυνση, ως αποτέλεσμα και του ψηφιακού μετασχηματισμού, έχουν μεταβάλει τον ρόλο των οικονομικών διευθύνσεων εν γένει. Οι πληροφορίες που παράγονται πλέον από τα ποικίλα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι εταιρείες, είναι πολλές φορές μη δομημένες και η συλλογή και επεξεργασία τους ώστε να είναι διαχειρίσιμες, αποτελεί τη μεγαλύτερη ίσως μεταβολή του παραπάνω ρόλου. Η

άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν τα ενδιαφερόμενα

μέρη, σε συνάρτηση με τις συναλλαγές που πραγματοποιούν, η εύκολη και γρήγορη εξόφληση των ασφαλιστικών προϊόντων, οι αυτόματες καταχωρήσεις μεγάλου όγκου παραστατικών, αποτελούν εργαλεία, τα οποία συμβάλλουν στον διευρυμένο ρόλο μιας σύγχρονης οικονομικής διεύθυνσης. Στην Ιντερσαλόνικα, αυτό το κάνουμε ήδη πράξη, καθώς έχουμε προχωρήσει στη σταδιακή ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους των διαδικασιών μας, όπως άλλωστε μας επιτάσσει η νέα πραγματικότητα».

Προκλήσεις, ευκαιρίες και επιδόσεις

σε συνθήκες «πολυκρίσης»

Η επαναφορά του όρου «πολυκρίση» στην επικαιρότητα συνδυάστηκε πρόσφατα με την προβολή των σχετικών κινδύνων, στην έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, Global Risks Report 2023. Η έκθεση βασίστηκε στα αποτελέσματα της έρευνας Global Risks Perception Survey (GRPS) και παρουσιάζει τις κορυφαίες παγκόσμιες απειλές για τα επόμενα έτη. Κόστος ζωής, ενεργειακή κρίση, πληθωρισμός, επισιτιστική κρίση και κυβερνοασφάλεια αναδείχθηκαν οι πρώτες 5 ανησυχίες ως προς τη σοβαρότητα των επιπτώσεών τους εντός του έτους, ενώ οι περιβαλλοντικές και κλιματικές ανησυχίες κυριαρχούν, τόσο για την επόμενη διετία, όσο και σε βάθος δεκαετίας. Άλλοι κίνδυνοι που τονίζονται από την έρευνα, είναι οι γεωοικονομικές διενέξεις, η διάβρωση της κοινωνικής συνοχής και η μεγάλης κλίμακας ακούσια μετανάστευση.

Από όλους αυτούς τους κινδύνους, άτομα, φορείς και επιχειρήσεις πρέπει να προστατευθούν και να αποζημιωθούν, αλλά βέβαια με μέτρο στα ασφάλιστρα, διότι πια η τσέπη δεν είναι για πολλά-πολλά…

Ασκήσεις ισορροπίας

Με ευελιξία, κατανόηση, αλλά και κάποιους συμβιβασμούς, πάντα βρίσκονται λύσεις. Ο Rene Scholten εκθέτει τις δύο όψεις της κατάστασης: «Κάθε περιστατικό κρίσης δημιουργεί κάποιες δυσκολίες και το να προκύπτουν αρκετές κρίσεις ταυτόχρονα καθιστά τη διαχείριση των επιπτώσεων λίγο πιο δύσκολη. Από την άλλη πλευρά, υποστηρίζω σθεναρά το σκεπτικό ότι κάθε κρίση φέρνει και ενδιαφέρουσες ευκαιρίες. Επί του παρόντος βλέπουμε διάφορα περιστατικά να συνδυάζονται: τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ενεργειακή κρίση, τον αυξανόμενο πληθωρισμό και την άνοδο των επιτοκίων. Για τις ασφαλιστικές εταιρείες, σε γενικές γραμμές, τα αυξανόμενα επιτόκια αποτελούν πρόκληση βραχυπρόθεσμα, αλλά μεσο- και μακροπρόθεσμα αναμένεται να λειτουργήσουν θετικά. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι, στην πραγματικότητα, τα χαμηλά επιτόκια που ίσχυαν παλαιότερα, αποτελούσαν εξαίρεση. Η ενεργειακή κρίση και ο υψηλός

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΊΤΗΣ

CFO, Δύναμις

«Η ασφαλιστική αγορά έχει κερδίσει

την εμπιστοσύνη του καταναλωτικού κοινού, έχει αντεπεξέλθει σε μεγάλο βαθμό

στις συνεχιζόμενες κρίσεις και μπορεί

να αισιοδοξεί για το μέλλον»

RENE SCHOLTEN

CFO, Interamerican Group

«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μάς επιτρέπει

να βελτιώσουμε περαιτέρω την απόδοσή μας,

να εντοπίσουμε νέες ευκαιρίες και να βελτιώσουμε

τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχουμε

στους πελάτες μας»

FINANCIAL FILES

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

υψηλότερα του 100%.

ΣΤΕΡΓΊΟΣ ΤΣΑΛΗΣ

Οικονομικός Διευθυντής, Όμιλος Ιντερσαλόνικα

«Αυξήθηκε η ανάγκη πρόσβασης σε πληροφορίες, κάτι το οποίο διεύρυνε τον ρόλο των οικονομικών

στελεχών, μέσω της αυξημένης τους συνεργασίας με τις υπόλοιπες εταιρικές διευθύνσεις»

πληθωρισμός έχουν σημαντικότερες επιπτώσεις. Τόσο σε εμάς, καθώς ανεβαίνουν σε πρωτοφανή επίπεδα τα κόστη αποζημιώσεων, επισκευών και περίθαλψης, όσο και στους πελάτες μας. Ως Interamerican, κατανοούμε ότι το εισόδημα των πελατών μας δεν αυξάνεται με τον ίδιο ρυθμό όπως ο πληθωρισμός, αλλά και όταν αυξάνεται, αυτό γίνεται με καθυστέρηση. Αυτός είναι ο λόγος που προσπαθούμε να συγκρατούμε τις αυξήσεις των ασφαλίστρων μας όσο το δυνατόν περισσότερο, μολονότι δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε τελείως».

Ευελιξία, διαχείριση αλλαγής και προετοιμασία

του προσωπικού

Όπως παρουσιάζει η ετήσια έκθεση 2022 της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), τα τελευταία χρόνια της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης, των χαμηλών επιτοκίων και της πανδημίας, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις διατήρησαν την κεφαλαιακή επάρκειά τους, με τους δείκτες φερεγγυότητας να κυμαίνονται σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, οι σημερινές πληθωριστικές πιέσεις και η ενεργειακή κρίση διαμόρφωσαν νέο, έντονα μεταβαλλόμενο, οικονομικό περιβάλλον, με νέες προκλήσεις και ανάγκη για στενή παρακολούθηση των επιπτώσεων, χωρίς πάντως να αμφισβητείται η ανθεκτικότητα του κλάδου. Ο κλάδος διατηρεί την αξιοπιστία του και δυνατότητες για εξέλιξη, ενώ οι ελληνικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαθέτουν δείκτη κάλυψης κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας σε επίπεδα σημαντικά

Σύμφωνα με τον Στέργιο Τσαλή, «την εποχή της υγειονομικής κρίσης ακολούθησε μια εποχή έντονων πληθωριστικών πιέσεων. Οι ασφαλιστικές εταιρείες είδαν τα έξοδά τους να αυξάνονται και τα τεχνικά τους αποτελέσματα να πιέζονται, δημιουργώντας ανάγκη για έλεγχο και εξορθολογισμό του κόστους και ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους. Οι οικονομικές διευθύνσεις κλήθηκαν να μετρήσουν αξιόπιστα το κόστος και να συμβάλουν στον περιορισμό των εξόδων, προφυλάσσοντας ταυτόχρονα το βασικό λειτουργικό μοντέλο. Αυτό οδήγησε στην ανάγκη για καινοτομία και αναδιαμόρφωση του λειτουργικού μοντέλου των οικονομικών διευθύνσεων και στον σχεδιασμό κατάλληλων τεχνολογικών εργαλείων που κάνουν αποδοτικότερη την καθημερινότητα των οικονομικών στελεχών. Αύξησε την ανάγκη πρόσβασης σε πληροφορίες, κάτι το οποίο διεύρυνε τον ρόλο των οικονομικών στελεχών, μέσω της αυξημένης τους συνεργασίας με τις υπόλοιπες εταιρικές διευθύνσεις, ενώ ενίσχυσε και την ανάγκη για εκπαίδευση σε νέες τεχνολογίες. Τα παραπάνω αναπόφευκτα οδήγησαν όλους εμάς στην Ιντερσαλόνικα να αναγνωρίσουμε έγκαιρα τη χρησιμότητα επενδύσεων στην αποτελεσματική διαχείριση αλλαγών και ταυτόχρονα στην προετοιμασία των ανθρώπων μας για την υιοθέτηση των αλλαγών αυτών».

Κοντά στον πελάτη, αλλά και στις αναδυόμενες

ευκαιρίες

Συχνά, το πρώτο πράγμα που σκέπτεται κανείς σε σχέση με τις «ασφάλειες», είναι ο προσωπικός ασφαλιστής του που θα τον φροντίσει στη δύσκολη ώρα, αλλά εξίσου χαρακτηριστικά στοιχεία είναι η καινοτομία και η επιχειρηματική ευελιξία του κλάδου. Όπως υποστηρίζει ο Ιωάννης Μπόκαρης, «η τρέχουσα παγκόσμια γεωπολιτική και χρηματοοικονομική κατάσταση δημιουργεί προκλήσεις και τα επακόλουθά της είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Οικονομικά μοντέλα και στρατηγικές που έχουν υιοθετηθεί στο παρελθόν δεν είναι βέβαιο ότι θα αποβούν αποτελεσματικά σε ένα μεταβαλλόμενο και ασταθές περιβάλλον. Η τρέχουσα κατάσταση είναι μια ευκαιρία για τον ασφαλιστικό κλάδο να καινοτομήσει και να εξυπηρετήσει καλύτερα τους πελάτες του. Τα οικονομικά στελέχη οφείλουν να έχουν ευελιξία και προσαρμοστικότητα, προκειμένου να δώσουν προστιθέμενη αξία στις επιχειρήσεις. Στην Atradius, μια παραδοσιακά πελατοκεντρική ασφαλιστική εταιρεία, είμαστε πάντα κοντά στους ασφαλισμένους μας και τους στηρίζουμε, τόσο στο σήμερα, όσο και στο αύριο που χτίζουν. Ακόμα και σε περιόδους κρίσης, διατηρούμε τα υφιστάμενα όρια που έχουμε χορηγήσει στους πελάτες μας, προστατεύοντας ωστόσο το portfolio τους από δυνητικά επικίνδυνες συναλλαγές. Ως απόρροια των παραπάνω, η Atradius έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του ελληνικού επιχειρείν, απολαμβάνοντας ιδιαίτερα υψηλό retention rate (άνω του 97%)».

Ουδέν κακόν αμιγές καλού, κρίνοντας και από τα λεγόμενα του Δημήτρη Πολίτη, ο οποίος αναγνωρίζει τα οφέλη που έχουν προκύψει ως τώρα από τις απαιτητικές συνθήκες: «Οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστες από τη συνεχιζόμενη οικονομική, γεωπολιτική και ενεργειακή κρίση σε διεθνές επίπεδο. Οι συνθήκες «πολυκρίσης» και οι νέες προκλή-

σεις που εμφανίζονται, μας κάνουν προσαρμοστικότερους στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών και εφευρετικότερους στην αντιμετώπισή τους, με κύριο στόχο την ενδυνάμωση και διασφάλιση της εταιρικής συνέχειας. Παράλληλα, τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια έγιναν πιο συντηρητικά, διατηρώντας στάση αναμονής, αλλά και αναζητώντας ευκαιρίες σε αναδυόμενες εταιρείες νέων τεχνολογιών. Η αύξηση της παραγωγής ασφαλίστρων για το 2022, αλλά και το γεγονός ότι τα κεφάλαια των ασφαλιστικών εταιρειών είναι διπλάσια από αυτά που απαιτούνται για να καλύψουν τις ανάγκες των πελατών, αποδεικνύουν ότι η ασφαλιστική αγορά έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του καταναλωτικού κοινού, έχει αντεπεξέλθει σε μεγάλο βαθμό στις συνεχιζόμενες κρίσεις και μπορεί να αισιοδοξεί για το μέλλον».

Ο πάντα μείζων ρόλος της εταιρικής

κουλτούρας

Από την πλευρά του, ο Γιώργος Δουκιανός εξηγεί: «Η γενικότερη ανησυχία του καταναλωτή για το μέλλον, την υγεία και την ίδια την έννοια του επιχειρείν, σε συνδυασμό με νέες ευκαιρίες ανάπτυξης καινοτόμων προγραμμάτων ασφάλισης, αλλά και προϊόντων στοχευμένων στο digitalization και την πολυκρίση, πίεσε τα οικονομικά στελέχη της Mega Brokers να προσαρμοστούν άμεσα

στα νέα δεδομένα, να λειτουργούν proactively, να αναζητούν την ανάλυση δεδομένων, ώστε να πραγματοποιούν στοχευμένες διορθωτικές κινήσεις, να υποστηρίξουν αυτοματοποιημένους τρόπους Ηλεκτρονικών Συναλλαγών 24/7 από απαιτητικούς πια online αγοραστές, να ελέγχονται από online μηχανισμούς, ενώ καλούνται να διαχειριστούν τα κεφάλαια με τέτοιο τρόπο, ώστε η εταιρεία να έχει το περιθώριο να επενδύσει και πάλι στην περαιτέρω ψηφιοποίηση και ανάπτυξή της». Παράλληλα, περιγράφει πώς έχει αντεπεξέλθει ως τώρα η οικονομική διεύθυνση, προκειμένου να στηρίξει την εταιρεία: «Ταυτόχρονες πολλαπλές μεταρρυθμίσεις, σε συνδυασμό με την πίεση χρόνου, εν μέσω της πολυσύνθετης αυτής κρίσης, μετέτρεψαν την κατάσταση σε αρκετά δύσκολη άσκηση. Ακόμα και οι άμεσες επενδύσεις σε τεχνολογία, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα, καθώς η πολυκρίση, όπως και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, προαπαιτούν αλλαγή κουλτούρας στο εταιρικό περιβάλλον. Όμως, με τη στήριξη της διοίκησης της Mega Brokers, έχουν πραγματοποιηθεί όλες οι απαραίτητες ενέργειες, με αποτέλεσμα τη δημιουργία του υπόβαθρου, που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στον σκοπό της πλήρους ευθυγράμμισης των οικονομικών στελεχών και διαδικασιών, με τις προσταγές της εποχής».

5 τάσεις και 5 στρατηγικές κινήσεις

για το μέλλον

Νέα σελίδα για τον ασφαλιστικό κλάδο, λοιπόν και, σύμφωνα με την PwC, ο προβολέας, στο μέλλον, θα πέσει στην εμπιστοσύνη, τη σύγκλιση και τον μετασχηματισμό. Στα ευρήματα έρευνας για

την εικόνα του κλάδου από το 2025 και έπειτα, ξεχωρίζουν 5 τάσεις

που προβλέπεται ότι θα επηρεάσουν τον κλάδο τα επόμενα χρόνια:

1. Διευρυνόμενο χάσμα εμπιστοσύνης εξ αιτίας της αβεβαιότητας

2. Ραγδαία μεταβαλλόμενες ανάγκες και προτιμήσεις πελατών

3. Επέκταση της ψηφιοποίησης και της ΤΝ

4. Κλιματικός κίνδυνος και επικέντρωση στη βιωσιμότητα

5. Σύγκλιση, συνεργασία και ανταγωνισμός. Ταυτόχρονα, προτείνονται 5 αλληλένδετες στρατηγικές κινήσεις, τις οποίες πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν οι ασφαλιστικές εταιρείες, για να σχεδιάσουν το επόμενο στάδιο της ανάπτυξής τους:

1. Ψηφιακή «επίθεση»

2. Πελατοκεντρικά οικοσυστήματα

3. Πλήρης ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG

4. Επικέντρωση στο ανθρώπινο δυναμικό

5. Προσανατολισμός στην εκτέλεση.

Σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία, σε συνθήκες μετασχηματισμού του κλάδου, για να αποκτήσουν οι ασφαλιστικές εταιρείες ξεκάθαρο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, οφείλουν να στηρίξουν τη στρατηγική τους στον κοινωνικό σκοπό τους, να μετασχηματίσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο, να καλύψουν τις αναδυόμενες πελατειακές ανάγκες και να καλλιεργήσουν την ευκινησία εντός του οργανισμού, αξιοποιώντας την τεχνολογία. Τα επόμενα χρόνια διαγράφονται σημαντικά για αυτόν τον παραδοσιακά αργοκίνητο και επιφυλακτικό κλάδο, ο οποίος καλείται να αξιοποιήσει το έδαφος που κέρδισε τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να προσδιορίσει τη θέση του στον κόσμο.

Με τη βοήθεια των νέων

τεχνολογικών εργαλείων, η οικονομική διεύθυνση

μπορεί να διασφαλίσει

τη διαφάνεια σε όλο το φάσμα των λειτουργιών της, παραμένοντας ελκυστική

για κοινό και επενδυτές

Σε συνθήκες αβεβαιότητας, ο μετασχηματισμός μιας εταιρείας

έχει κρίσιμη σημασία. Η επιτυχία είναι πιθανότερη

εστιάσουν σε 6 ανθρώπινους παράγοντες

Οι οικονομικοί διευθυντές έμαθαν εμπειρικά ότι οι επιτυχείς μετασχηματισμοί ούτε εύκολοι είναι ούτε σίγουροι. Τουλάχιστον

τα τρία τέταρτα των CFOs που ερωτήθηκαν στο πλαίσιο πρόσφατης ερευνητικής συνεργασίας της EY με τη Saïd Business School του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, απάντησαν ότι έχουν βιώσει τουλάχιστον έναν μετασχηματισμό

που υποαποδίδει, την τελευταία 5ετία.

Εντούτοις, πολλοί ακόμη δεν κατανοούν ότι η αποδοχή από την πλευρά του προσωπικού είναι καίριος παράγοντας

για την επιτυχία των προγραμμάτων μετασχηματισμού.

Στο πλαίσιο της έρευνας ερωτήθηκαν 935 ανώτεροι διευθυντές και στελέχη που τούς αναφέρονται (direct reports), καθώς επίσης 1.127 υπάλληλοι, από 23 χώρες και 16 κλάδους, με εμπειρία από μετασχηματισμούς.

Σχεδόν οι μισοί CFOs που ερωτήθηκαν, πιστεύουν ότι ο οργανισμός τους δεν

έχει επαρκείς ικανότητες για επιτυχή μετασχηματισμό, ενώ από την έρευνα φάνηκε ότι το συναισθηματικό κόστος

που προκαλεί ο ανεπιτυχής μετασχηματισμός, μειώνει τις προοπτικές επιτυχίας για μελλοντικές απόπειρες μετασχηματισμού.

Επίσης, σύμφωνα με τα ευρήματα, σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι στις οικονομικές διευθύνσεις θεωρούν ότι ο όρος «μετασχηματισμός» χρησιμοποιείται ευφημιστικά, για να εννοήσει τη μείωση κόστους και τις περικοπές προσωπικού.

Αυτή η άποψη ενισχύεται σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας, αλλά πολ-

αν οι CFOs

λοί CFOs δεν υποστηρίζουν επαρκώς την αντιμετώπιση των ψυχολογικών και συναισθηματικών πιέσεων που προκαλούνται από τα προγράμματα μετασχηματισμού.

Σύμφωνα με την έρευνα, τα στελέχη που ηγήθηκαν επιτυχημένων μετασχηματισμών, είναι πιο αποτελεσματικά στη διαχείριση του στρες και της πίεσης

που νιώθει το εργατικό δυναμικό.

Επιπλέον, αξιοποιώντας 6 βασικούς μοχλούς, αυξάνουν την πιθανότητα για επιτυχή μετασχηματισμό, από μόλις 28% σε 73%.

Έξι βασικοί μοχλοί για την επιτυχία του μετασχηματισμού

1. Εμπνεύστε: δημιουργήστε όραμα που απευθύνεται σε όλους

και προσδιορίζει αδιαμφισβήτητα

το «γιατί»

Σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι του finance

που επηρεάζονται από ανεπιτυχή μετασχηματισμό, υποστηρίζουν ότι δεν είχαν καταλάβει το όραμα της ηγεσίας. Οι CFOs

δεν αποδίδουν πάντα τη δέουσα αξία στη δύναμη του κοινού σκοπού όταν προσπαθούν να εμπνεύσουν την ομάδα τους και, χωρίς προσωπική σύνδεση, τα άτομα συχνά ερμηνεύουν αρνητικά τις προθέσεις και δεν επιθυμούν να εμπλακούν στους αντικειμενικούς σκοπούς ενός τέτοιου προγράμματος. Οι CFOs οφείλουν να δημιουργήσουν ένα όραμα, με το οποίο θα μπορέσουν να ταυτιστούν οι εργαζόμενοι, για το οποίο θα κάνουν την επιπλέον προσπάθεια και το οποίο θα δίνει

την απάντηση στο θεμελιώδες ερώτημα του «γιατί» συμβαίνει αυτή η αλλαγή. Η ενεργή προσπάθεια από την πλευρά της οικονομικής διοίκησης για άμεση, ανοιχτή και αμφίδρομη επικοινωνία, καθώς και τα προσωπικά αφηγήματα των επικεφαλής, ενισχύουν την πίστη των εργαζομένων στο όραμα, το οποίο μάλιστα, πρέπει να υπενθυμίζεται και να δοκιμάζεται καθ’ όλη τη διαδικασία του μετασχηματισμού.

2. Ηγηθείτε: αναπτύξτε ενσυναισθητικό και αυθεντικό στιλ ηγεσίας, ώστε να στοιχίσετε το προσωπικό πίσω από το όραμα του finance Οι CFOs καλούνται να επιδείξουν ενσυναίσθηση και να συνδέσουν απευθείας το μετασχηματιστικό όραμα με τη θετική του έκβαση για τον οργανισμό και για το προσωπικό, πράγμα όχι πάντα εύκολο, καθώς αυτά τα ηγετικά στελέχη οφείλουν παράλληλα να εκπέμπουν σιγουριά και πυγμή όταν παρουσιάζουν σχέδια και αποτελέσματα στα ενδιαφερόμενα μέρη. Κατά πλειοψηφία, οι υπάλληλοι στις οικονομικές διευθύνσεις θεωρούν ότι η διοίκηση δεν κατανοεί τις ανάγκες του προσωπικού, ενώ θεωρούν ότι οι επικεφαλής τους δεν έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη την ικανότητα για συμπεριληπτική ηγεσία. Ζητούμενο για τους CFOs κρίνεται, σύμφωνα με την έρευνα, να επιδείξουν συμπεριληπτική ηγεσία και ικανότητα επικοινωνίας με ποικιλόμορφους stakeholders, να αφουγκράζονται τις αντιδράσεις και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τον εαυτό τους και τις ομάδες τους σε συνθήκες συναισθηματικής αναστάτωσης.

Πώς μπορούν οι CFOs να αυξήσουν την πιθανότητα

επιτυχίας του μετασχηματισμού

3. Νοιαστείτε: διαμορφώστε υποστηρικτικό περιβάλλον

για τις ομάδες που αισθάνονται

ότι απειλούνται οι δουλειές τους

Για να επιτύχει ο μετασχηματισμός είναι

σημαντικό να υπάρχει σχετική συμμετοχική κουλτούρα. Στην έρευνα, μολονότι

46% των επικεφαλής του finance δήλωσε

ότι δέχεται ιδέες από υφισταμένους, μόνο 31% των υφισταμένων δήλωσε ότι οι επικεφαλής όντως τούς ακούν. Κάποιες βασικές

κινήσεις που μπορούν να κάνουν οι CFOs, είναι η οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ

ηγεσίας και προσωπικού με συνεργασίες για καταγραφή ιδεών και διαμόρφωση προτεραιοτήτων, η χρήση ψηφιακών εργαλείων για την ασφαλή, ανώνυμη έκφραση ανησυχιών και σχολίων, αλλά και η παρουσίαση των ευκαιριών και προκλήσεων που φέρνει ο μετασχηματισμός, με ειλικρίνεια και διαφάνεια. Τέλος, η οικονομική ηγεσία πρέπει να είναι ανοιχτή σε feedback, να ανταποκρίνεται και να δείχνει έμπρακτα ότι ακούει, είτε προβαίνοντας στις ζητούμενες αλλαγές, είτε εξηγώντας γιατί πρέπει να παραμείνουν τα πράγματα ως έχουν.

4. Ενδυναμώστε: εκχωρήστε το δικαίωμα λήψης αποφάσεων

και εστιάστε στην οικοδόμηση κουλτούρας ασφαλούς πειραματισμού Σύμφωνα με την έρευνα, όσοι ηγήθηκαν επιτυχών μετασχηματισμών, έδειξαν ότι δεν ήταν απαραιτήτως κακό να κάνει κανείς ένα βήμα πίσω ή να αλλάξει πορεία. Για να γίνουν ευκολότερα αποδεκτές αυτές οι ανατροπές στο πρόγραμμα, οι επικεφαλής πρέπει από την αρχή να αφήσουν ανοιχτό το ενδεχόμενο για αλλαγές, αλλά και να επικοινωνήσουν αυτές τις αλλαγές ανοιχτά και έγκαιρα. Παραδοσιακά, η δουλειά του οικονομικού τμήματος απαιτεί ακρίβεια και συνέπεια, ενώ καλλιεργεί την απαίτηση να μην προκύπτουν εκπλήξεις, καταπνίγοντας ίσως έτσι τις συμπεριφορές που προωθούν την καινοτομία. Η έρευνα δείχνει ότι οι υπάλληλοι των οικονομικών τμημάτων, σε ποσοστό 70%, πιστεύουν ότι οι αποτυχημένοι πειραματισμοί θα επηρέαζαν αρνητικά τη σταδιοδρομία τους. Όμως, με τον εταιρικό μετασχηματισμό να παγιώνεται ως πρακτική, οι CFOs πρέπει να ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα και την καινοτομία, ώστε οι οργανισμοί τους

να είναι ικανοί για προσαρμογή και μάθηση. Αυτό πρέπει να γίνει με σαφή όρια και με πειθαρχία, ως προς το εύρος των πειραματισμών. Οι ευθύνες πρέπει να είναι ξεκάθαρες, όπως και το μέχρι πού μπορεί να φθάσει η ελευθερία για λήψη αποφάσεων, ενώ οι ομάδες πρέπει να έχουν το δικαίωμα ακόμη και να μην επιτυγχάνουν στο 100% από την πρώτη φορά.

5. Οικοδομήστε: δείξτε γρήγορα πώς η τεχνολογία θα βοηθήσει να υλοποιηθεί το όραμα του finance Ο συνδυασμός τεχνολογίας και σωστών δεξιοτήτων είναι κρίσιμος στο να γίνει πραγματικότητα ο μετασχηματισμός, αλλά, ακόμη και σήμερα, γίνονται τεχνολογικές αλλαγές με το σκεπτικό ότι ο εργαζόμενος θα καταρτιστεί και θα προσαρμοστεί εκ των υστέρων, χωρίς να έχει ληφθεί υπ’ όψιν ο τελικός χρήστης στη φάση του αρχικού σχεδιασμού. Συστήνεται να χρησιμοποιηθεί η κατάλληλη τεχνολογία για την υλοποίηση του μετασχηματισμού μεν, αποδεικνύοντας, όμως, την αξία αυτής της τεχνολογίας, από την αρχή. Από την αρχή πρέπει επίσης να προσδιοριστούν οι απαιτούμενες δεξιότητες και να καλλιεργηθεί η σωστή ψηφιακή νοοτροπία μέσω ενδεδειγμένων προσλήψεων, upskilling ή reskilling, συνεργασιών και outsourcing. Τέλος, πρέπει να δοθεί χρόνος στους εργαζόμενους να εξοικειωθούν και να πειραματιστούν

με τη νέα τεχνολογία, από τη φάση του αρχικού σχεδιασμού.

6. Συνεργαστείτε: σχεδιάστε

με στόχο τη συνεργασία και συνδημιουργήστε νέους τρόπους εργασίας Μολονότι το 48% των οικονομικών διευθυντών θεωρεί ότι οι διαδικασίες σχεδιάστηκαν για να διασφαλίσουν την καλή συνεργασία σε όλη την επιχείρηση κατά τη διάρκεια του μετασχηματισμού, μόνο το 31% των υπαλλήλων της οικονομικής διεύθυνσης συμφωνεί με αυτό. Βάσει των ευρημάτων της έρευνας, κρίνεται σημαντική η διαμόρφωση νέων τρόπων εργασίας, με ρευστές διατμηματικές συνεργασίες που μπορούν να φέρουν φρέσκια οπτική. Καλό είναι να καλλιεργείται πνεύμα διερεύνησης και να ενθαρρύνονται οι εργαζόμενοι να επανασχεδιάσουν οι ίδιοι τον τρόπο εργασίας τους, αλλά και να συνεργάζονται με συναδέλφους διαφορετικών ειδικοτήτων, ώστε να επιτευχθεί ποικιλομορφία στην ομάδα.

Τέλος, οι CFOs προτρέπονται να εντοπίσουν τα πιο επιδραστικά στελέχη μέσα στην εταιρεία και να τούς αναθέσουν να συλλέγουν συνεχώς feedback από το υπόλοιπο προσωπικό, ώστε να διαπιστωθεί πόσο καλά ενσωματώνονται οι νέοι τρόποι εργασίας και τι περισσότερο πρέπει ενδεχομένως να αλλάξει.

Της ΕΛΙΚΑΣ ΡΟΖΑΚΗ

ΟΙ 5 ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΟΥ 2023

ΓΙΑ ΤΟ FINANCE Οι 10 αλλαγές

Oι CFOs οφείλουν να προετοιμαστούν το 2023 για αρκετούς κινδύνους, από τους οποίους οι παρακάτω 5 ξεχωρίζουν:

• Μακροοικονομικές συνθήκες: Πιθανότητα ύφεσης, πληθωριστικές πιέσεις, νομισματικές πολιτικές, όλα αναγκάζουν τους CFOs να περικόψουν δαπάνες, καθώς η αβεβαιότητα επιμένει και η ανάπτυξη διαφαίνεται ασθενική. Το συχνό forecasting και η συνεπής διαχείριση ρευστότητας κρίνονται αναγκαία μέτρα.

• Εργασιακά ζητήματα: Όσο οι διοικήσεις προϋπολογίζουν μισθολογικές αυξήσεις, οι CFOs προσπαθούν να μειώσουν το πλεονάζον προσωπικό. Ταυτόχρονα, εκφράζονται ανησυχίες

ότι τα στελέχη απειλούνται με burn-out και οι περικοπές προσωπικού με καίριες δεξιότητες

δεν ενδείκνυνται σε συνθήκες γενικότερης έλλειψης ταλέντου.

• Υψηλότερα επιτόκια: Το κόστος νέων δανείων

και αναχρηματοδοτήσεων θα είναι κατά κανόνα υψηλότερο το 2023, κάτι που ενδέχεται να πιέσει τα πλάνα ανάπτυξης των εταιρειών, ακόμη κι αν δεν επέλθει τελικά ύφεση, ενώ υπάρχει κίνδυνος, εταιρείες με μεγάλα ανοίγματα, να μην μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους. • Γεωπολιτικές εντάσεις: Πολλές εταιρείες έχουν

ήδη πληγεί εξ αιτίας της σύγκρουσης στην Ουκρανία και οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι ίσως ενισχυθούν προοδευτικά το 2023. Σύμφωνα με το WEF, οι οικονομικές πολιτικές θα χρησιμοποιηθούν, τόσο αμυντικά, όσο και επιθετικά, όπως εκδηλώνεται, για παράδειγμα, στις τεταμένες σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας. Η μετατόπιση πολλών εταιρειών προς τοπικές πηγές α’ υλών και προϊόντων, θα είναι δαπανηρή, θα συνοδεύεται από επίμονα πληθωριστικά χαρακτηριστικά, ενώ θα καταργήσει το κίνητρο για πολλές διεθνείς σχέσεις αγαστής συνεργασίας.

• Κρίση-έκπληξη: Οι CFOs εταιρειών που βρίσκονται ήδη σε επιβαρυμένη θέση λόγω παρατεταμένων κρίσιμων συνθηκών, οφείλουν να επαγρυπνούν για περαιτέρω πλήγμα, το οποίο ενδέχεται να χτυπήσει αναπάντεχα και μάλιστα σε τυφλό σημείο. Πιθανοί τέτοιοι κίνδυνοι είναι οι εξής: κυβερνοεπιθέσεις, αμείωτος πληθωρισμός, χρεωκοπία των ΗΠΑ, νέες κανονιστικές διατάξεις, μείωση καταναλωτικής δαπάνης, επιπλοκές κατά την πράσινη μετάβαση κ.ο.κ.. Οι οικονομικοί διευθυντές και οι ομάδες διαχείρισης κινδύνων

οφείλουν να ετοιμάσουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για όλα αυτά τα σενάρια.

Σύμφωνα με την έκθεση της McKinsey, The State of Organizations 2023, οι οργανισμοί σήμερα είναι αντιμέτωποι με 10 σημαντικές οργανωσιακές μεταβολές, οι οποίες αφορούν δομές, διαδικασίες και

ανθρώπους:

1. Αύξηση ταχύτητας, ενίσχυση ανθεκτικότητας: Όποιοι βγουν γρήγορα από τις αλλεπάλληλες κρίσεις, μπορούν να κερδίσουν σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

2. Υβριδική εργασία: Πάνω από 4 στους 5 εργαζόμενους που δουλεύουν υβριδικά την τελευταία διετία, θέλουν έτσι να συνεχίσουν, και οι οργανισμοί πρέπει να στηρίξουν τις δραστηριότητες εκεί που γίνονται καλύτερα, είτε δια ζώσης, είτε απομακρυσμένα. 3. Εφαρμοσμένη ΤΝ: Η ΤΝ δεν είναι απλώς ευκαιρία για τόνωση των δραστηριοτήτων, αλλά και για την εξασφάλιση βιώσιμης ροής ταλέντου, τη δραστική βελτίωση της εργασίας και την ταχύτερη, data-driven, υλοποίηση δομικών αλλαγών.

4. Διαχείριση προσωπικού: Για να ανταποκριθούν οι οργανισμοί στις νέες τάσεις, μπορούν να διαμορφώσουν εξειδικευμένες προτάσεις βάσει ατομικών προτιμήσεων, ώστε να κλείσει το χάσμα ανάμεσα σε αυτό που θέλουν οι εργαζόμενοι και αυτό που χρειάζονται οι εργοδότες.

5. Χάσμα ικανοτήτων: Οι οργανισμοί συχνά αποκτούν νέες τεχνολογίες που δεν μπορούν να αφομοιώσουν. Για να είναι ανταγωνιστικοί, πρέπει να αποκτήσουν θεσμικές ικανότητες, συνδυάζοντας ανθρώπους, διαδικασίες και τεχνολογίες, ώστε να είναι συστηματικά καλύτεροι στο αντικείμενό τους.

6. Το κορυφαίο ταλέντο στους ρόλους με την υψηλότερη αξία: Συχνά, 20-30% των κρίσιμων ρόλων δεν ανατίθεται στα καταλληλότερα στελέχη, τα οποία όμως μπορούν να είναι 800% πιο παραγωγικά από μέσους performers στην ίδια θέση.

7. Ηγεσία με αυτεπίγνωση: Οι σύγχρονοι leaders καλούνται να ηγηθούν σε μικρή και μεγάλη κλίμακα, συντονίζοντας και εμπνέοντας άλλους, για το οποίο χρειάζονται να γνωρίζουν τον εαυτό τους και τα γύρω περιβάλλοντα.

8. Υλοποίηση DEI: Σε ποσοστό 70%+, οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι οι οργανισμοί τους έχουν φιλοδοξίες DEI, αλλά μόνο το 47% έχει την υποδομή να τις υλοποιήσει. Για να επιτύχουν ουσιώδη πρόοδο, πρέπει να αξιοποιήσουν ευκαιρίες εντός και εκτός των οργανισμών τους.

9. Ψυχική υγεία και ευζωία: Οι εργαζόμενοι με τέτοια προβλήματα είναι 4 φορές πιθανότερο να θέλουν να αποχωρήσουν από τον οργανισμό τους και οι οργανισμοί πρέπει να εστιάσουν στη συστηματική αντιμετώπιση των σχετικών προκλήσεων, με χαρτοφυλάκιο παρεμβάσεων.

10. Αποδοτικότητα: Πάνω από το 1/3 των ερωτηθέντων τη θεωρεί κορυφαία προτεραιότητα. Η ενίσχυσή της δεν σημαίνει μόνο διεκπεραίωση εργασιών με λιγότερους πόρους, αλλά αποτελεσματική αξιοποίηση πόρων εκεί που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία.

ΜΑΪΟΣ 2023

που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες σήμερα

Πρόσφατη δημοσίευση του IMA (Institute of Management Accountants) δείχνει ότι στις τρέχουσες συνθήκες VUCA, οι επαγγελματίες της λογιστικής και του finance, καλούνται να αναπτύσσουν συνεχώς νέες λύσεις για τις επιχειρήσεις τους. Εντούτοις, οι διοικητικοί λογιστές δεν έχουν πάντα στη διάθεσή τους τα εργαλεία, τις τεχνικές και τις διαδικασίες που χρειάζονται για να κατασκευάσουν τις απαιτούμενες λύσεις. Η σχεδιαστική σκέψη (design thinking) επιτρέπει στους λογιστές

ανά τον κόσμο να παράγουν ιδέες με πιο συμπεριληπτικό τρόπο, καλύτερη απόδοση και πιο ουσιώδη συνεισφορά στις στρατηγικές αποφάσεις, εξασφαλίζοντας έτσι αυξημένη αξία για τους οργανισμούς τους. Το σχετικό Statement on Management Accounting (SMA) του ινστιτούτου, αναλύει πώς η σχεδιαστική σκέψη διευκολύνει τη μετάβαση μιας ομάδας από την αποκλειστικότητα στη συμπερίληψη, με τεχνικές που ενθαρρύνουν τη συνεργατική σκέψη και την ομαδική εργασία, ώστε να εντοπίσει ο επαγγελματίας τις προκλήσεις, να οραματιστεί λύσεις και να παρουσιάσει στο κοινό του τις καινοτομίες που προκύπτουν. Προκειμένου να αντεπεξέλθουν

Η χρεωκοπία των SVB και Signature αποδίδεται σε

συνήθη στραβοπατήματα διαχείρισης κινδύνων, σύμφωνα με την FDIC και τη Fed.

Ως προς την εταιρική τους διακυβέρνηση, και οι

δύο τράπεζες επιδίωξαν τη γρήγορη ανάπτυξη, χωρίς όμως να έχουν σχεδιάσει ανάλογες πρακτικές

διαχείρισης κινδύνων. Ειδικά η Signature, δεν είχε σαφείς διαδικασίες λήψης αποφάσεων, ούτε διαφάνεια ως προς το ποιος αποφασίζει, ούτε πρωτόκολλα εγκρίσεων. Παρόμοιες παραλείψεις εντοπίστηκαν και στο θέμα της ευθύνης για τη διαχείριση κινδύνων, καθώς το ΔΣ της SVB δεν θεωρούσε υπόλογη γι’ αυτό τη διοίκηση.

Επιπλέον, η διοίκηση δεν είχε οικονομικά κίνητρα για να διαχειρίζεται τα ρίσκα, συνεπώς δεν το έκανε αποτελεσματικά.

Με επιείκεια φαίνεται πως αντιμετώπιζαν και τις

αδυναμίες τους: η SVB, αποτυγχάνοντας ακόμη και στα δικά της τεστ αντοχής, υιοθέτησε πιο χαλαρά σενάρια stress-testing, τα οποία καμουφλάριζαν κινδύνους, ενώ στη Signature εντοπίστηκαν παρατυπίες αναφορικά με τα risk metrics.

στις ανάγκες μετασχηματισμού, κάποιες εταιρείες έχουν αρχίσει να ενσωματώνουν τη σχεδιαστική σκέψη στην εταιρική τους κουλτούρα, με ορισμένες από τις μεγαλύτερες συμβουλευτικές εταιρείες να εκπαιδεύουν το προσωπικό τους σε αυτές τις τεχνικές. Σύμφωνα με το SMA, η σχεδιαστική σκέψη επιδιώκει λύσεις που απαντούν στις ανάγκες των τελικών χρηστών και όχι στην οπτική του σχεδιαστή. Μαθαίνεται εύκολα και μπορεί να καλλιεργείται δια βίου. Η μεθοδολογία περιλαμβάνει οδηγό 5 διαδικασιών, ώστε η ομάδα που εκπαιδεύεται να παραμένει προσηλωμένη στον στόχο:

1. Μαθαίνουμε το κοινό για το οποίο σχεδιάζουμε

2. Βρίσκουμε την οπτική γωνία που βασίζεται στις ανάγκες των χρηστών

3. Χρησιμοποιούμε το brainstorming για να προκύψουν πολλές δημιουργικές λύσεις

4. Κατασκευάζουμε πρότυπα των ιδεών μας και τις παρουσιάζουμε σε τρίτους

5. Επιστρέφουμε στον αρχικό μας χρήστη και δοκιμάζουμε τις ιδέες, ζητώντας feedback.

Η συγκεκριμένη δεν έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον

ούτε για τους επόπτες της. Τα στελέχη έμοιαζαν να αποστασιοποιούνται από τη διαδικασία ελέγχου και

να αδιαφορούν για τα αποτελέσματα, ενώ οι όποιες σχετικές ενέργειες, γίνονταν είτε για διαδικαστικούς λόγους, είτε για να καθησυχάσουν τις εποπτικές αρχές.

Ούτε η αξιολόγηση των πελατών τους έγινε αποτελεσματικά, όμως. Η Signature, για παράδειγμα, πίστευε ότι το πελατοκεντρικό της μοντέλο τής εξασφάλιζε σταθερή καταθετική βάση, αλλά έχασε το 20% των καταθέσεών της μέσα σε μία μέρα, όταν ήταν πλέον αργά. Ακριβώς σε εκείνο το στάδιο, δεν προστατεύθηκε ούτε από τα σχέδια έκτακτης ανάγκης. Όταν άρχισαν τα αιτήματα των πελατών για μεγάλες αναλήψεις, η διοίκηση δυσκολεύθηκε να υπολογίσει πόσο δανεισμό χρειαζόταν για να χρηματοδοτήσει τα εκκρεμή αιτήματα, ενώ η SVB, η οποία είχε σχέδιο έκτακτης χρηματοδότησης, άργησε πολύ να επιλύσει προβλήματα που είχε εντοπίσει στο σχέδιο ήδη από το 2021.

ΜΑΘ Η ΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕ Ι ΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥ ΝΩΝ ΑΠ Ο ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚ Ε Σ ΠΤΩΧΕ Υ ΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

Ο δρόμος του finance προς την καινοτομία περνάει

από τη σχεδιαστική σκέψη

Δεδομένης της εκτεταμένης προσοχής που έχει προσελκύσει το ChatGPT και υπό το πρίσμα της ανησυχίας για τις πιθανές ακαδημαϊκές χρήσεις του, θεμιτές και όχι, η αμερικανική ένωση λογιστικής (American Accounting Association

– ΑΑΑ) μελέτησε την απόδοση του chatbot σε θέματα εξετάσεων της λογιστικής επιστήμης.

Συνολικά, συνεργάστηκαν 328 ακαδημαϊκοί από 186 εκπαιδευτικά ιδρύματα σε 14 χώρες, στην επιλογή και διατύπωση 28.085 ερωτήσεων από λογιστικές εξετάσεις και τράπεζες θεμάτων, αναφορικά με πεδία όπως: λογιστικά πληροφοριακά συστήματα (AIS), έλεγχος, χρηματοοικονομική και διοικητική λογιστική, καθώς επίσης φορολογία.

Οι φοιτητές λογιστικής σημείωσαν ποσοστό επιτυχίας 76,7% κατά μέσο όρο και το ChatGPT 47,5%, λαμβάνοντας υπ’ όψιν μόνο τις απολύτως σωστές απαντήσεις.

Το ChatGPT σημείωσε μεγαλύτερη επιτυχία στα πεδία AIS (76,8%) και audit (83,1%), σε σχέση με τα πεδία φορολογίας, χρηματοοικονομικής και διοικητικής λογιστικής. Τα πήγε καλύτερα όπου οι απαντήσεις ήταν της μορφής σωστό/λάθος και στις ερωτήσεις multiple choice, πετυχαίνοντας βαθμολογία 68,7% και 59,5%, αντιστοίχως. Στις ερωτήσεις που απαιτούσαν υπολογισμούς ή σύντομες απαντήσεις, η ακρίβεια του ChatGPT έφθανε το 28,7% και 39,1%, αντιστοίχως.

Σημειώνεται ότι ερωτήσεις σχετικά με τη συμμόρφωση ως προς τους ηθικούς κώδικες συμπεριφοράς, ερωτήσεις που περιέχουν εικόνες και ερωτήσεις σχετικά με συγκεκριμένες δραστηριότητες της διδακτικής αίθουσας, δεν μπορούσαν να απαντηθούν από το ChatGPT.

Μία από τις ανησυχίες των ακαδημαϊκών είναι ότι, αν chatbots όπως το ChatGPT σημειώνουν καλές επιδόσεις σε ερωτήσεις λογιστικού περιεχομένου, ενδέχεται να αποτελέσουν τρόπο για να «κλέβουν» στις εξετάσεις οι φοιτητές. Από την άλλη, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο για να βοηθήσουν τους φοιτητές να σχεδιάσουν πρακτικές ασκήσεις, να εμβαθύνουν στο λογιστικό περιεχόμενο και να βελτιώσουν τη μάθησή τους. Το αν θα χρησιμοποιηθούν θετικά ή αρνητικά, θα εξαρτηθεί εν τέλει από την ακρίβειά τους στις απαντήσεις που δίνουν.

Επιπλέον, η ικανότητά τους να «γράφουν» καλά σε εξετάσεις, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μορφές ΤΝ που θα αντικαταστήσουν στην πράξη τους λογιστές, κάτι που έχει συζητηθεί ευρέως. Στην έκθεση περιλαμβάνονται και κάποια πρόσθετα ευρήματα που προέκυψαν από τη μελέτη, όπως για παράδειγμα:

Το ChatGPT δεν αναγνώριζε πάντα ότι έκανε μαθηματικές πράξεις και έκανε απλοϊκά λάθη, όπως το να προσθέτει σε πράξη

αφαίρεσης ή να διαιρεί με λάθος τρόπο.

Συχνά εξηγούσε περιφραστικά τις απαντήσεις του, ακόμη κι αν δεν ήταν σωστές, ή έδινε ακριβείς περιγραφές, αλλά οι multiplechoice απαντήσεις του δεν ήταν σωστές.

Μερικές φορές επινοούσε δεδομένα, κατασκευάζοντας, για παράδειγμα, αληθοφανείς αλλά εντελώς πλαστές παραπομπές σε ανύπαρκτα έργα και συγγραφείς.

Έδειξε ικανότητα παραγωγής εξειδικευμένου κειμένου, όπως πίνακες, σε διάφορες μορφές, π.χ. ως κατάλογο ονομάτων και ποσών, ως επικεφαλίδες, ονόματα λογαριασμών, χρεώσεις και πιστώσεις.

Δυσκολεύθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις multiple choice που περιέγραφαν καταστάσεις και ζητούσαν από τους εξεταζόμενους να επιλέξουν ένα concept που να αντιστοιχεί σε αυτήν την κατάσταση.

Συχνά δεν μπορούσε να αξιολογήσει και να αναλύσει περίπλοκα νοήματα με υπονοούμενα, αλλά απέδιδε καλύτερα σε ερωτήσεις που απαιτούσαν μικρότερη κριτική ικανότητα.

Αν δεν μπορούσε να απαντήσει ευθέως σε μια ερώτηση, έδινε λεπτομερείς οδηγίες για το πώς να συμπληρωθεί η ερώτηση. Όπου η ερώτηση εμφανιζόταν περισσότερες φορές, οι απαντήσεις του ChatGPT διέφεραν κάθε φορά, αλλά δεν εξελίσσονταν πάντα από το λάθος προς το σωστό.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, μια ελάχιστα κατανοητή πρόκληση στη χρήση των chatbots Τεχνητής Νοημοσύνης με στόχο την εκμάθηση, είναι η δυνατότητα του bot να συνεχίσει να μαθαίνει. Για παράδειγμα, σε μία καταγεγραμμένη συναλλαγή με χρήστη, το ChatGPT αρχικά έδωσε εσφαλμένη πληροφορία. Ο χρήστης επεσήμανε το πρόβλημα, το ChatGPT ζήτησε συγγνώμη, αναγνώρισε το λάθος του, έκανε την σωστή σύνδεση και ευχαρίστησε τον χρήστη που τού το επεσήμανε, δηλώνοντας ότι θα το θυμάται σε μελλοντικές συναλλαγές. Η ερευνητική ομάδα όντως δοκίμασε τον ισχυρισμό αυτόν λίγες ημέρες αργότερα, με διαφορετικό χρήστη και το bot ανταποκρίθηκε σωστά. Το πώς η μαθησιακή φύση αυτών των αλγορίθμων θα επηρεάσει τους χρήστες αποτελεί σημαντικό ερώτημα. Θα το εκπαιδεύσουν οι χρήστες να είναι περισσότερο ή λιγότερο σωστό; Πόσο γρήγορα θα μεταβάλλεται; Πόση εμπιστοσύνη θα τού δείχνουν οι χρήστες, από τη στιγμή που το μοντέλο αυτό θα μπορεί να γίνει περισσότερο ή λιγότερο ακριβές συν τω χρόνω, χωρίς όμως να υπάρχει η ένδειξη ως προς την κατεύθυνση προς την οποία κινείται;

Πόσο καλά αποδίδει σε εξετάσεις

λογιστικής το ChatGPT; Οι φοιτητές σημείωσαν

ποσοστό επιτυχίας 76,7%

και το ChatGPT 47,5%

Ηκλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη μακροχρόνια απειλή του 21ου αιώνα. Άμεσοι και έμμεσοι

κλιματικοί κίνδυνοι διαταράσσουν την πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών, οδηγώντας σε αύξηση των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (ΜΕΑ), μείωση της τραπεζικής κερδοφορίας και της ικανότητας των τραπεζών να δανείζουν νέους πελάτες. Με σκοπό τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και την επίτευξη Net Zero, θεσπίστηκαν οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), ενώ στους σημαντικότερους ανήκει η πράσινη μετάβαση μέσω των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Οι τράπεζες συμβάλλουν καθοριστικά στη χρηματοδότηση και ανάπτυξη των ΑΠΕ, ενώ οι ΑΠΕ προβλέπεται να επηρεάσουν τον τραπεζικό τομέα μέσω του μηχανισμού της οικονομικής ανάπτυξης.

Τα Αποτελέσματα Ερευνητικής Μελέτης

Τα αρχικά αποτελέσματα πρόσφατης εμπειρικής μελέτης, η οποία εκπονήθηκε στο Κέντρο Μελετών και Εκπαίδευσης Χρηματοοικονομικής (ΚΕΜΕΧ) του ΕΚΠΑ από τους Καινούργιο Δημήτριο και Πλήκα Ιωάννη-Ηλία αναφορικά με τη σχέση των ΑΠΕ, της οικονομικής ανάπτυξης και του πιστωτικού κινδύνου των τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) (περίοδος: 2000-2021), έδειξαν σημαντικά αποτελέσματα για επιστημονικούς σκοπούς και για σκοπούς χάραξης πολιτικής. Οι κλιματικοί κίνδυνοι μειώνουν την οικονομική ανάπτυξη και διαταράσσουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα των τραπεζών.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα αυξάνουν τον πιστωτικό κίνδυνο, καθώς δυσχεραίνουν την πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών (αύξηση ΜΕΑ).

Οι ΑΠΕ συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας, αυξάνοντας τις επενδύσεις, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, βελτιώνοντας την ενεργειακή ασφάλεια και την πρόσβαση σε βιώσιμη ενέργεια.

Των ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ, Καθηγητή Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Διευθυντή του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων» και Διευθυντή του ΚΕΜΕΧ του ΕΚΠΑ & ΙΩΑΝΝΗ-ΗΛΙΑ ΠΛΗΚΑ , Υποψήφιου Διδάκτορα, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών & Κέντρο Μελετών και Εκπαίδευσης Χρηματοοικονομικής (ΚΕΜΕΧ), ΕΚΠΑ.

Η μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη θα μειώσει, τόσο τους κλιματικούς κινδύνους, όσο και τον τραπεζικό πιστωτικό κίνδυνο (μείωση ΜΕΑ).

Οι ΑΠΕ που αφορούν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (όπως φωτοβολταϊκά), επηρεάζουν σημαντικά τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου. Ακολουθούν οι ΑΠΕ που αφορούν τους τομείς παραγωγής θερμότητας και των μεταφορών. Οικονομική ανάπτυξη προερχόμενη από τις ΑΠΕ, θα αυξήσει την τραπεζική κερδοφορία και τον ρυθμό δανεισμού, ενισχύοντας τον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης.

Μέσω της μελέτης, υπογραμμίζεται η καθοριστικής σημασίας σχέση μεταξύ ΑΠΕ και τραπεζικού τομέα για την επίτευξη των ΣΒΑ και τον μετριασμό των κλιματικών κινδύνων. Η εστίαση της τραπεζικής χρηματοδότησης στις ΑΠΕ που επιδρούν σημαντικά στη μείωση του πιστωτικού κινδύνου, θα οδηγήσει σε μακροχρόνια οφέλη, τόσο για τον τραπεζικό τομέα, όσο για την οικονομία και το περιβάλλον. Η μελέτη υποδεικνύει την αναγκαιότητα υιοθέτησης νέων αποτελεσματικών σύγχρονων πρακτικών διαχείρισης κινδύνων που βασίζονται στα κριτήρια βιωσιμότητας (ESG). Μέσω σύγχρονων πρακτικών, οι τράπεζες θα μπορούν να διενεργούν ολοκληρωμένη ανάλυση κινδύνου, αξιολογώντας, τόσο τις ευκαιρίες, όσο και τα οφέλη των ΑΠΕ, συμβάλλοντας έτσι και στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Για την υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών διαχείρισης κινδύνων θα απαιτηθεί η συμβολή νέων στελεχών με εξειδίκευση και επικαιροποιημένες γνώσεις & δεξιότητες. Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), με τις αντίστοιχες ειδικεύσεις της Διαχείρισης Κεφαλαίων και Κινδύνων / Risk Management και του Εσωτερικού Ελέγχου / Internal Audit, προετοιμάζει τα μελλοντικά στελέχη για τον σκοπό αυτό, μιας και αποτελεί το μοναδικό εξειδικευμένο Πρόγραμμα στην Ελλάδα που «θεραπεύει» πολυδιάστατα και ολιστικά τη Διαχείριση Κινδύνων.

Ανανεώσιμες Πηγές

(ΑΠΕ), Οικονομική

Ανάπτυξη και Τραπεζικός Πιστωτικός Κίνδυνος

EXPERT VIEW

Του ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, Οικονομολόγου - Φοροτεχνικού

myDATA: Δυνατότητα

ανάπτυξης ή γραφειοκρατική

υποχρέωση;

Στο λογιστικό επάγγελμα, όποιος δεν αναλάβει

τις νέες υποχρεώσεις, θα τεθεί εκτός αγοράς

ιλώντας για τεχνολογία, έχει κυριαρχήσει το ρητό ότι όποιος δεν προσαρμόζεται, πεθαίνει. Το ίδιο ισχύει και για τα myDATA.

Μπορεί να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε με τη θέση αυτή. Το σημαντικό όμως δεν είναι αυτό, αλλά πώς τη νοηματοδοτούμε.

Όταν μιλάμε για τεχνολογικές δυνατότητες, όποιος δεν τις χρησιμοποιεί, αργά ή γρήγορα, βγαίνει εκτός αγοράς. Στο λογιστικό επάγγελμα, όποιος δεν αναλαμβάνει νέες υποχρεώσεις που ορίζει η φορολογική νομοθεσία, θα τεθεί, αργά ή γρήγορα, εκτός αγοράς και από τις «παραδοσιακές» υπηρεσίες που επιθυμεί να εξακολουθεί να προσφέρει. Αυτό, για παράδειγμα, μαθαίνουμε οι νεότεροι ότι συνέβη στους λογιστές στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν αρνήθηκαν να μάθουν τον ΦΠΑ.

Τα myDATA είναι και τα δύο. Αποτελούν ασφαλώς μια υποχρέωση

-ως τώρα λίγο ως πολύ «εθελοντική», με την έννοια ότι δεν υπάρχουν κυρώσεις- είναι όμως και μια δυνατότητα. Όταν π.χ. μπορείς να ακολουθήσεις τη διαδικασία άντλησης των παραστατικών από

τα myDATA και να χαρακτηρίζεις από εκεί τη λογιστική εγγραφή, η διαδικασία διακίνησης, ταξινόμησης και καταχώρισης παραστατικών, γίνεται πολύ πιο αποδοτική. Όταν μάλιστα οι εφορίες ξεκινήσουν να χρησιμοποιούν τα myDATA, οι έλεγχοι θα γίνονται πολύ πιο εύκολα και γρήγορα, οπότε αυτό θα αποτελούσε τεράστιο κίνητρο για τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν τα myDATA, ακόμα και αν δεν ήταν υποχρεωτικά.

Δουλειά μας είναι να καταρτίζουμε σωστά τα

λογιστικά αρχεία και όχι ο

φορολογικός έλεγχος

Αυτή λοιπόν είναι μια πρόκληση για την ΑΑΔΕ, στην οποία καλείται να ανταποκριθεί. Κατά πόσον δηλαδή θα προωθήσει τα myDATA με τις δυνατότητες που αυτά προσφέρουν ή θα τα

επιβάλει με τη δύναμη της εξουσίας και του φόβου των προστίμων. Η πρόκληση αυτή κάθε άλλο παρά εύκολη είναι. Ακόμα και δυνατότητες, όπως η σύνταξη του ΦΠΑ και του Ε3 απευθείας από τα myDATA, τρομοκρατούν τις επιχειρήσεις, καθώς τους δημιουργείται ο παράλογος φόβος ότι τυχόν ασυμφωνία -δηλαδή αδυναμία της πλατφόρμας myDATA να παράγει σωστά τη δήλωση από τα δεδομένα - θα επιφέρει κυρώσεις.

Η ΑΑΔΕ θα ανταποκριθεί στην πρόκληση μόνο αν δώσει έμφαση στο βασικό χαρακτηριστικό των myDATA, δηλαδή στη διαβίβαση των εσόδων και τον χαρακτηρισμό εξόδων των αντικριζόμενων παραστατικών. Όσο ασχολείται με τη διαβίβαση στο myDATA και άλλων πληροφοριών, όπως εξόδων εξωτερικού, μισθοδοσίας, ασφαλιστικών εισφορών, παρακρατούμενων φόρων και άλλων συμψηφιστικών και τακτοποιητικών εγγραφών, το εγχείρημα θα τελματώσει στην περιπτωσιολογία χωρίς ουσιαστικό νόημα. Για τον ελεγκτικό μηχανισμό, το να έχει σε πραγματικό χρόνο τα έσοδα όλων των επιχειρήσεων και σε πολύ σύντομο χρόνο τον χαρακτηρισμό των εξόδων από τις ελληνικές επιχειρήσεις, είναι πολύ χρήσιμο. Τα υπόλοιπα στοιχεία μπορεί να τα αντλεί από τις ηλεκτρονικές εισαγωγές, τους ανακεφαλαιωτικούς πίνακες, την ΑΠΔ, τον ΕΦΚΑ μη μισθωτών και από την ίδια την ΑΑΔΕ για τους παρακρατούμενους και λοιπούς φόρους. Τα δεδομένα που θα συλλέγει, δεν χρειάζεται καν να είναι σε γνώση των επιχειρήσεων. Θα τα χρησιμοποιεί για να διαπιστώνει ποιες επιχειρήσεις πρέπει να ελέγξει και τότε μόνο θα τα κοινοποιεί.

Αν όμως τα myDATA επιμείνουν στη λεπτομερή καταγραφή της παραμικρής λογιστικής εγγραφής κάθε οντότητας και μάλιστα με αυστηρά καθορισμένο τρόπο, το μόνο που θα καταφέρει είναι να γίνει ένας γραφειοκρατικός εφιάλτης. Δουλειά των λογιστών είναι να καταρτίζουμε σωστά τα λογιστικά αρχεία των επιχειρήσεων και να αποδίδουμε σωστά τους φόρους που αναλογούν. Δεν είναι να κάνουμε παράλληλα και τη δουλειά του φορολογικού ελεγκτή, εκτελώντας πιστά κάθε τυπολατρική ιδιοτροπία που ανά πάσα στιγμή σκαρφίζεται.

Του ΓΙ Ω ΡΓΟΥ ΡΑΟΥΝ Α , τ. Προέδρου ΔΣ ΣΕΣΜΑ

Στόχος η διαμόρφωση κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων ανάδειξης στελεχών

το πλαίσιο της ανοικτής συνεδρίασης της Γενικής

Συνέλευσης ΣΕΣΜΑ 2023 πραγματοποιήθηκε μια

ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα «Συνεργασία Πανεπιστημίων και Συμβουλευτικών Επιχειρήσεων» με τη συμμετοχή του κ. Γεωργίου Σιώμκου, Καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Διοίκηση Υπηρεσιών, και του κ. Δημητρίου Γεωργακέλλου, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Διοίκηση Επιχειρήσεων για Στελέχη» (Executive MBA).

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει ήδη μια μακροχρόνια συνεργασία του ΣΕΣΜΑ με τα δύο ιδρύματα και λαμβάνοντας υπόψη τις αυξημένες ανάγκες της αγοράς και των επιχειρήσεων για ικανά στελέχη, κρίνεται σκόπιμο να συζητηθεί η διεύρυνση της συνεργασίας με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, για τη διαμόρφωση των κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ανάδειξη των αναγκαίων γνώσεων και δεξιοτήτων που χρειάζονται οι φοιτητές για την αποτελεσματικότερη τοποθέτησή τους στην αγορά και ιδιαίτερα στον συμβουλευτικό τομέα. Ο κ. Σιώμκος παρουσίασε αναλυτικά τη δεκαετή συνεργασία του Μεταπτυχιακού στη Διοίκηση Υπηρεσιών (MSM) με εξειδίκευση Management Consulting, με τον Σύνδεσμο. Το MSM αποτελεί το μοναδικό Μεταπτυχιακό στην Ελλάδα με τη συγκεκριμένη εξειδίκευση. Κατατάσσεται μάλιστα στην 7η θέση στην Ευρώπη στην κατηγορία General Management από τον Οργανισμό Eduniversal. Η συνεργασία περιλαμβάνει την υποστήριξη διπλωματικών εργασιών των φοιτητών καθώς και την πραγματοποίηση περισσότερων από 50 παρουσιάσεων από εταιρείες-μέλη του ΣΕΣΜΑ στο πλαίσιο των 5 εξειδικευμένων μαθημάτων της κατεύθυνσης Management Consulting. Μέσω αυτών, οι φοιτητές ενημερώνονται διεξοδικά για τις υπηρεσίες που παρέχουν οι συμβουλευτικές εταιρείες και για το επάγγελμα των Συμβούλων. Πολλοί απόφοιτοι του Μεταπτυχιακού ήδη εργάζονται σε εταιρείες-μέλη του ΣΕΣΜΑ.

Τέλος, ο κ. Σιώμκος σημείωσε ότι η συνεργασία του ΣΕΣΜΑ με τη Συμβουλευτική Επιτροπή Στρατηγικής του MSM μπορεί να οδηγήσει αφενός στην περαιτέρω εξειδίκευση των αναγκών και στην κατάλληλη προσαρμογή της θεματολογίας των παρουσιάσεων, και αφετέρου στον εμπλουτισμό της συνεργασίας με νέες δράσεις.

Ο

κ. Γεωργακέλλος αναφέρθηκε στη συνεργασία με τον ΣΕΣΜΑ που ξεκίνησε το 2018 με την πραγματοποίηση ειδικού ετήσιου εκπαιδευτικού προγράμματος με τίτλο «Advanced School of Professional Development: Executive Business Seminars», που είναι διαθέσιμο στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Executive MBA και των άλλων προγραμμάτων. Περισσότερες από 50 παρουσιάσεις έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής από εταιρείες – μέλη του ΣΕΣΜΑ με στόχο την καλύτερη γνωριμία και ενημέρωση των φοιτητών για τις συμβουλευτικές υπηρεσίες. Η εμπειρία αυτή έχει βοηθήσει και το Πανεπιστήμιο να έρθει κοντά στις ανάγκες της αγοράς. Μέσω της Συμβουλευτικής Επιτροπής του προγράμματος που στελεχώνεται το διάστημα αυτό και από στελέχη της αγοράς, ο κ. Γεωργακέλλος εκτίμησε ότι είναι δυνατόν να γίνει ακόμη πιο αποτελεσματική η συνεργασία με τον ΣΕΣΜΑ και τα μέλη του.

Ο ΣΕΣΜΑ διευρύνει τη συνεργασία του με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα

Toυ ΓΙ Α ΝΝΗ ΣΤ Α ΘΗ, Αντιπροέδρου του Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών (ΣΕΟΔΙ)

Μάθημα για την αξία

Τα τεράστια τυπογραφεία μιας μεγάλης εφημερίδας του Σικάγο άρχισαν να παρουσιάζουν σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το Σάββατο πριν από τα Χριστούγεννα, θέτοντας σε κίνδυνο όλα τα έσοδα από τις διαφημίσεις, οι οποίες επρόκειτο να εμφανιστούν στην κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας. Κανένας από τους τεχνικούς δεν μπόρεσε να εντοπίσει το πρόβλημα. Σε μία απέλπιδα προσπάθεια, κάλεσαν έναν συνταξιούχο τυπογράφο, ο οποίος εργαζόταν σε αυτά τα πιεστήρια για πάνω από 40 χρόνια. «Θα σε πληρώσουμε όσο-όσο. Aπλά φτιάξτο», του είπαν. Όταν έφτασε, περπάτησε για λίγα λεπτά, κοιτάζοντας ερευνητικά τα πιεστήρια. Μετά πλησίασε έναν από τους πίνακες ελέγχου και τον άνοιξε. Έβγαλε ένα κέρμα από την τσέπη του, γύρισε μια βίδα κατά το 1/4 της στροφής και είπε: «Τα πιεστήρια θα λειτουργήσουν τώρα σωστά». Πραγματικά, τα πιεστήρια άρχισαν να λειτουργούν.

Η αμοιβή

του ανταγωνισμού

Η διοίκηση τον ευχαρίστησε θερμά και του είπε να στείλει ένα τιμολόγιο για να πληρωθεί.

Ο λογαριασμός έφτασε λίγες μέρες αργότερα, και ήταν 10.000 ευρώ! Μη θέλοντας η εφημερίδα να πληρώσει ένα τόσο μεγάλο ποσό για τόσο «λίγη δουλειά», ο τυπογράφος κλήθηκε να περιγράψει αναλυτικά τις εργασίες του, με την ελπίδα ότι έτσι θα μειωνόταν το ποσό της αμοιβής για τις υπηρεσίες του. Ο τυπογράφος επανήλθε και έστειλε τον αναθεωρημένο λογαριασμό με την εξής περιγραφή:

1,00 ΕΥΡΩ για το γύρισμα της βίδας.

9.999 ΕΥΡΩ, αξία της γνώσης για το ποια βίδα έπρεπε να γυρίσει...

Το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας: αν γνωρίζετε ότι αξίζει πραγματικά το κάθε ΕΥΡΩ που χρεώνετε, μην διστάσετε να στείλετε τον λογαριασμό και να χρεώσετε αυτό που αξίζετε, ακόμα κι αν η τιμή σας είναι υψηλότερη από αυτήν που χρεώνουν οι ανταγωνιστές σας. Η αμοιβή πρέπει να ισούται με την αξία που παραδίδετε και όχι με τον αριθμό των ωρών που δουλέψατε. H παραπάνω ιστορία αντιπροσωπεύει ένα ουσιαστικό μάθημα για την αξία της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας.

Υ.Γ. Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές αυτής της ιστορίας στο Διαδίκτυο. Μερικές από αυτές αναφέρουν την κρίση στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας της FedEx στο Μέμφις. Κάποιες άλλες περιγράφουν μια γυναίκα, η οποία ζητά από τον Πικάσο να σχεδιάσει ένα σκίτσο, ή άλλη γυναίκα που ζητά από τον σχεδιαστή μόδας Yves St. Laurent να της φτιάξει ένα μοναδικό καπέλο για μια χοροεσπερίδα, όπου πήγαινε. Όλες οι ιστορίες τελειώνουν το ίδιο, όταν παρουσιάζεται ένας «υπέρογκος» λογαριασμός για μια σύντομη περίοδο εργασίας που εκτελείται από τον ειδικό. Knowing which screw to turn.

«Στρίβοντας τη σωστή βίδα »

πρέπει να ισούται με την αξία που παραδίδετε

όχι με τον αριθμό ωρών που δουλέψατε, ακόμα κι

αν η τιμή είναι υψηλότερη

CYBER INSURANCE

Προστατεύουµε, Φροντίζουµε, Νοιαζόµαστε.

Η νέα γενιά ασφαλιστικών λύσεων Ζητήστε Εξατομικευμένη Πρόταση Ασφάλισης

Ενδεικτικά κάποιοι από τους καλυπτόμενους κινδύνους που παρέχονται από την ασφαλιστική

κάλυψη Cyber Insurance για Ηλεκτρονικούς και Διαδικτυακούς κινδύνους:

Διαχείριση Γεγονότων - Πρώτη Αντίδραση | Υπηρεσίες IT | Επαναφορά Δεδομένων | Κάλυψη Ψηφιακών Μέσων | Νομικές Υπηρεσίες | Έξοδα Γνωστοποίησης | Έρευνα Προστασίας Δεδομένων & Πρόστιμα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων | Αστική Ευθύνη για Προσωπικές και Εταιρικές Πληροφορίες | Προστασία της Φήμης | Διακοπή Εργασιών | Κίνδυνος Εκβιασμού και αποκάλυψης προσωπικών δεδομένων στον κυβερνοχώρο.

Εξειδικευμένο Στέλεχος OTE ΑΣΦΑΛΙΣΗ για Cyber Ιnsurance κ. Ιωάννης Ξύδης, Corporate Accounts Manager • Κ. 6977300780 • email: i.xidis@oteasfalisi.gr

www.oteasfalisi.gr • email: info@oteasfalisi.gr • T. 210.3248400