Finance Pro Τεύχος 035

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ

6

News & updates

PwC: Ρεκόρ σε εξαγορές και συγχωνεύσεις το 2023 στην Ελλάδα

12

Cover story

Αθηνά Ηλιάδη, Οικονομική Διευθύντρια, Όμιλος ΑΒΑΞ: Ο CFO εξελίσσεται από ηγέτης αποτελεσμάτων σε ηγέτη ανθρώπων

16

44

Financial Files

n Women in Finance: Καίριος ο ρόλος των προτύπων

n Υπηρεσίες payroll: Η κυριαρχία του cloud και οι στρατηγικές μετάβασης στην ψηφιακή εποχή

n Shared Services For Finance: Μείωση κόστους και βελτίωση υπηρεσιών

n Σε τροχιά ανόδου η ελληνική φιλοξενία

n Ελληνική Οικονομία: «Καμπανάκι κινδύνου» από την πτώση του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ Insights

Κυρίαρχες

HEAD OF BUSINESS UNIT Βασίλης Καφίρης

AΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Γιώργος Δημοσθένους

ΣΥΝΤΑΞΗ

Ελίκα Ροζάκη

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Νάντια Σουφλή

ΥΠΕΥΘΥΝH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Κατερίνα Καλαμπόκα kkalampoka@boussias.com

ΥΠΟΔΟΧH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Γιώτα Κουκουτέγου gkoukoutegou@boussias.com

ΓΡΑΦΙΣΤΑΣ Αλέξανδρος Καρβουτζής

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ

Κορνήλιος Σαραντίογλου ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ

Βίκη Θεοδωρίδου vtheodoridou@boussias.com

ΛΟΓΙΣΤHΡΙΟ Κωσταντίνος Χασιώτης

ΕΚΔΟΤΗΣ

Μιχάλης Μπούσιας

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Κατερίνα Πολυμερίδου

GROUP ΑDVERTISING DIRECTOR

Λήδα Πλατή

ΕΤΗΣΙA ΣΥΝΔΡΟΜH: €99

ΚΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΜΟΝ ΙΚΕ

Λ. Κηφισίας 125-127 - Αθήνα

Τ.Κ. 115 24

Κτίριο Cosmos Center

Τ.: 210 710 2452

Κωδικός ΕΛΤΑ: 21-0184

ISSN: 2732-7159

EDITORIAL

Τoυ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ

Ανθεκτική παραμένει

η ελληνική οικονομία

Ηχαμηλότερη του αναμενόμενου ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας στο δ’ τρίμηνο του 2023 επηρέασε τη συνολική επίδοση για το σύνολο του έτους. Ο ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώθηκε τελικά στο 2% έναντι του 2,3% που ανέφερε η αρχική πρόβλεψη της Τράπεζας της Ελλάδος. Η ΤτΕ αναθεώρησε προς τα κάτω την πρόβλεψή της για το 2024, καθώς εκτιμά ότι εφέτος το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί κατά 2,3%, έναντι αρχικής πρόβλεψης για 2,5%. Διατηρεί πάντως αμετάβλητη την πρόβλεψή της για ανάπτυξη 2,5% το 2025 και 2,3% το 2026.

Βασικές κινητήριες δυνάμεις δραστηριότητας τα επόμενα χρόνια θα συνεχίσουν να είναι οι επενδύσεις, η ιδιωτική κατανάλωση, ενώ οριακά αρνητική θα είναι η συμβολή του εξωτερικού τομέα. Η νομισματική πολιτική θα συνεχίσει να είναι περιοριστική, ενώ οι δημόσιες επενδύσεις θα συμβάλουν θετικά στην ανάπτυξη χάρη στα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Η οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα αναμένεται να είναι σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της ευρωζώνης μεσοπρόθεσμα. Ο οίκος Moody’s ανακοίνωσε πρόσφατα τη διατήρηση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας στο Ba1 με σταθερές προοπτικές. Στην ανακοίνωσή του αναφέρει ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία περιλαμβάνουν το μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Επιπλέον, δεδομένου του μεγέθους και της σημασίας τομέων όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, η οικονομία είναι ευάλωτη σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς και περαιτέρω βελτιώσεις, όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα μέσω της διεύρυνσης της εξαγωγικής βάσης, θα χρειαστούν χρόνο. Επισημαίνει επίσης πως, παρά την αναμενόμενη μεγάλη μείωση, το χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ θα παραμείνει πολύ υψηλό. Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας από την πλευρά του δεν έδειξε να εκπλήσσεται από την αξιολόγηση της Moody’s. Κατά την άποψη του υπουργείου, η Moody’s είχε προχωρήσει στην αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας και μάλιστα κατά δύο βαθμίδες μόλις πριν έξι μήνες, και δεν αναμενόταν περαιτέρω αναβάθμιση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Tο βασικό μήνυμα που προκύπτει από την έκθεση της Moody’s είναι ότι προϋπόθεση για την αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα είναι η συνέχιση της πολιτικής της κυβέρνησης για δημοσιονομική σταθερότητα από τη μια και επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων από την άλλη.

Στο νέο μας τεύχος μιλάμε με την Αθηνά Ηλιάδη, οικονομική διευθύντρια του Ομίλου ΑΒΑΞ, η οποία τονίζει, μεταξύ άλλων, πως στο πλαίσιο του διευρυμένου ρόλου του και υποστηριζόμενος από τη σφαιρική γνώση του για την εταιρεία, ο οικονομικός διευθυντής καθίσταται ο πλέον κατάλληλος να αναλάβει και να επιβλέψει την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της. Έχουμε επίσης ρεπορτάζ με τις τελευταίες εξελίξεις στην ελληνική οικονομία, καθώς και πολύ ενδιαφέροντα αφιερώματα στις γυναίκες του οικονομικού τομέα, τις υπηρεσίες payroll, τα shared services και την ελληνική φιλοξενία. Καλή ανάγνωση.

PwC: Ρεκόρ σε εξαγορές

και συγχωνεύσεις το 2023

στην Ελλάδα

Oι ελληνικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με μελέτη της PwC Ελλάδας, προσέλκυσαν συνολικά κεφάλαια ύψους 8,4 δισ. ευρώ το 2023, εκ των οποίων τα 5,9 δισ. ευρώ προέκυψαν από Εξαγορές και Συγχωνεύσεις (Ε&Σ), 601 εκ. ευρώ αφορούν εκδόσεις εταιρικών ομολόγων, 345 εκ. ευρώ Αυξήσεις Μετοχικού Κεφαλαίου οι οποίες καλύφθηκαν από στρατηγικούς επενδυτές και 1,6 δισ. ευρώ έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις (συμπεριλαμβανομένων αποεπενδύσεων του ΤΧΣ).

Το 2023, πραγματοποιήθηκαν 116 Ε&Σ. Εξ αυτών οι πέντε μεγαλύτερες συναλλαγές άγγιξαν τα 2,2 δισ. ευρώ Η συναλλαγή με την υψηλότερη αξία ήταν η εξαγορά των θυγατρικών της Enel SpA στη Ρουμανία από τη ΔΕΗ ύψους 1.240 εκ. ευρώ. Κύριο κλαδικό χαρακτηριστικό αποτέλεσε η συγκέντρωση του κλάδου των ΤΜΤ και η αύξηση των συναλλαγών σε Ενέργεια και ΑΠΕ. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό του έτους, είναι η συνεχιζόμενη επενδυτική δραστηριότητα από Εταιρείες Ιδιωτικών Κεφαλαίων (Private Equity). Συγκεκριμένα, το 25% της συνολικής αξίας των συναλλαγών πραγματοποιήθηκε από Εταιρείες Ιδιωτικών Κεφαλαίων (1,5 δισ. ευρώ με 24 συναλλαγές να αφορούν επενδύσεις σε ελληνικές εταιρείες).

Την τελευταία 10ετία, στην ελληνική αγορά Ε&Σ υπάρχει έντονο ενδιαφέρον ξένων επενδυτών για εξαγορά ελληνικών επιχειρήσεων. Από το 2019 και μετά παρατηρείται εμφανής τάση εξωστρέφειας με αυξημένη αξία και αριθμό εξερχόμενων Ε&Σ, τάση η οποία αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα έτη. Οι ελληνικές επιχειρήσεις έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στο Ελληνικό Χρηματιστήριο πραγματοποιώντας 5 IPOs αξίας 251,4 εκ. ευρώ και εκδίδοντας 2 εταιρικά ομόλογα συνολικής αξίας 601 εκ. ευρώ (Μυτιληναίος ΑΕ και Ideal Holdings SA).

Το 2024 παρατηρείται αμείωτη δραστηριότητα συναλλαγών Ε&Σ σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ αναμένεται ολοκλήρωση ιδιωτικοποιήσεων που μπορεί να φτάσει τα 6,0 δισ. ευρώ σε αξία συναλλαγών.

Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ

ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ 2,3% ΤΟ 2024

ΚΑΙ 2,5% ΤΟ 2025

Η Τράπεζα της Ελλάδος αναθεώρησε προς τα κάτω τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για εφέτος. Μετά την υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης το 2023 στο 2% έναντι του 2,3% που προβλεπόταν αρχικώς, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε προσφάτως η ΕΛΣΤΑΤ, η ΤτΕ εκτιμά πλέον ότι εφέτος το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί κατά 2,3%, έναντι αρχικής πρόβλεψης για 2,5%. Ωστόσο, η ΤτΕ διατηρεί αμετάβλητη την πρόβλεψή της για ανάπτυξη 2,5% το 2025 και 2,3% το 2026.

Η ΤτΕ επιμένει ότι ο κίνδυνος να υπάρξει περαιτέρω διολίσθηση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης είναι υπαρκτός (καθοδικός κίνδυνος σύμφωνα με την τρέχουσα ορολογία) εξαιτίας ενδεχόμενης επιδείνωσης της γεωπολιτικής κρίσης στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή με τις επακόλουθες επιπτώσεις για το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον- (ii) χαμηλότερου του αναμενόμενου ρυθμού απορρόφησης και χρησιμοποίησης των διαρθρωτικών ταμείων του Ταμείου Ανάκαμψης και της ΕΕ- (iii) σε ενδεχόμενες καθυστερήσεις στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, οι οποίες θα φρενάρουν τη διαδικασία βελτίωσης της παραγωγικότητας της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

Από την άλλη πλευρά, θετικές εκπλήξεις στο μέτωπο του τουρισμού, αλλά και των επιπτώσεων από την αναβάθμιση της οικονομίας, θα συμβάλλουν θετικά στους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας.

Για τις εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η ΤτΕ επισημαίνει ότι οι ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων για το 2023 από τις τέσσερεις συστημικές τράπεζες έδειξαν ενίσχυση των καθαρών επιτοκίων εσόδων, η οποία, ωστόσο, υπεραντισταθμίστηκε από τη μείωση των καθαρών εσόδων από εμπορικές συναλλαγές και λοιπά έσοδα, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε μέτρια μείωση των καθαρών κερδών.

Entersoft: Αύξηση

33%

στα EBITDA,

28% στα έσοδα το 2023

ΗEntersoft πέτυχε ισχυρή αύξηση εσόδων και κερδοφορίας το 2023, ενώ το 2024 θα επιδιώξει διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης.

Τα έσοδα της εταιρείας για το 2023 ανήλθαν στα €37,8 εκατ., καταγράφοντας αύξηση 28% σε σχέση με την οικονομική χρήση 2022 (€29,6 εκατ.).

Τα EBITDA εμφάνισαν αύξηση κατά 33%

και ανήλθαν στα €12,7 εκατ., έναντι €9,5 εκατ. την αντίστοιχη περυσινή χρήση.

Τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν στα €8,8

εκατ., αυξημένα κατά 31% σε σύγκριση με το 2022 (€6,7 εκατ.), ενώ τα ταμειακά

διαθέσιμα της εταιρείας διαμορφώθη-

καν στα €11,2 εκατ. έναντι €14,8 εκατ.

στο τέλος της περυσινής χρήσης 2022.

Η εταιρεία σημειώνει ότι το 2023 υπήρ-

ξε ένα ακόμη έτος έντονης δραστηριότητας, καθώς ολοκληρώθηκαν 4 νέες εξαγορές, νέα προϊόντα λανσαρίστηκαν στην αγορά, επιτεύχθηκε είσοδος σε νέες κάθετες αγορές, και ολοκληρώθηκε το σχέδιο εσωτερικής αναδιάρθρωσης και απλοποίησης της δομής με τη συγχώνευση εταιρειών στη Ρουμανία. Σε αυτό το πλαίσιο, η Entersoft πέτυχε ισχυρή ανάπτυξη εσόδων κατά 28%, τόσο οργανικής, κερδίζοντας νέους πελάτες και νέα έργα, όσο και προερχόμενης από εξαγορές. Ταυτόχρονα, η εταιρεία πέτυχε για μία ακόμη χρονιά υψηλή κερδοφορία, με περιθώριο EBITDA 33,6%, που είναι από τα υψηλότερα στον κλάδο διεθνώς. Για το 2024, η εταιρεία θα συνεχίσει σε παρόμοιο δρόμο και θα

επιδιώξει ισχυρούς διψήφιους ρυθμούς οργανικής ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα θα συνεχίσει την αναζήτηση νέων ευκαιριών εξαγορών τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Ρουμανία.

Εκτιμά ότι η οργανική ανάπτυξη θα παραμείνει ισχυρή για τα επόμενα χρόνια, ως αποτέλεσμα της αυξημένης ζήτησης για όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του ομίλου, που ενισχύεται ακόμα περισσότερο από τις θεσμικές παρεμβάσεις της Πολιτείας για σταδιακή υποχρεωτική εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης προς το Δημόσιο, την ενοποίηση των συστημάτων λιανικής με τα POS, την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας και άλλες παρόμοιες παρεμβάσεις που σχεδιάζονται.

Ο ΜΙΛΟΣ EPSILON NET: ΣΗΜΑΝΤΙΚ Η ΑΥ ΞΗΣΗ Ο ΛΩΝ

ΤΩΝ ΜΕΓΕΘ Ω Ν ΓΙΑ ΤΟ 2023, +24% ΣΤΟΝ Κ Υ ΚΛΟ ΕΡΓΑΣΙ Ω Ν

Ο Όμιλος Εταιρειών Epsilon Net, σημείωσε και το 2023 σημαντική αύξηση στο σύνολο των οικονομικών μεγεθών του, αποδεικνύοντας την ηγετική του θέση στον τομέα του Business Software στην ελληνική αγορά. Σύμφωνα με τον όμιλο, στρατηγικός στόχος της διοίκησης παραμένει η διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών all in one solution, η συνεχής διεύρυνση του μεριδίου αγοράς και η επίτευξη υψηλών επιδόσεων τελικής κερδοφορίας.

ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Σύμφωνα με τις Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις της χρήσης 2023, που καταρτίσθηκαν βάσει των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (Δ.Π.Χ.Α.), τα βασικότερα οικονομικά μεγέθη του Ομίλου Epsilon Net έχουν ως εξής:

Η ρευστότητα του ομίλου διατηρείται και το 2023 σε υψηλό επίπεδο (Ταμειακά Διαθέσιμα και Ισοδύναμα 25,4 εκατ. ευρώ, αρνητικός καθαρός δανεισμός 6,85 εκατ. ευρώ).

Ο κ. Ιωάννης Μίχος, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Epsilon Net, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, προέβη στην ακόλουθη δήλωση: «Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος για τα αποτελέσματα του 2023, όπου πετύχαμε σημαντική αύξηση των πωλήσεων και της κερδοφορίας μας.

Μετά και τη στρατηγική συνεργασία με την Εθνική Τράπεζα, το 2023 αποτέλεσε το πρώτο έτος του επιχειρηματικού μας σχεδιασμού για την περίοδο 20232025.

Συνεχίζουμε την ανάπτυξη του ομίλου με άξονες τα συνεχή θετικά αποτελέσματα, τη χρηματοοικονομική μας ευρωστία, το χαρτοφυλάκιο των ολοκληρωμένων λύσεων & προϊόντων και το δυναμικό πρόγραμμα εξαγορών. Στρατηγικός στόχος της διοίκησης παραμένει η συνεχής παραγωγή αξίας για τους μετόχους, τους συνεργάτες και το προσωπικό μας, ως ο μεγαλύτερος Όμιλος Επιχειρησιακού Λογισμικού & Λύσεων Τεχνολογίας στην Ελληνική αγορά».

Δυναμικό «παρών»

της Cubitech Systems στο 4ο Procurement Conference

Η Cubitech Systems, πρωτοπόρος εταιρεία στα Συστήματα Ασφαλείας με σημαντική παρουσία σε έργα εντός και εκτός Ελλάδας, συμμετείχε ως χορηγός στις εργασίες του Procurement Conference που πραγματοποιήθηκε στις 14 Μαρτίου, στις εγκαταστάσεις της OTEAcademy, στο Μαρούσι.

Ο τομέας των προμηθειών εξελίσσεται σε στρατηγική λειτουργία για κάθε σύγχρονη επιχείρηση, καθώς επηρεάζει καταλυτικά την οργάνωση, την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα των εταιρειών, διαμορφώνοντας τη μελλοντική τους επιτυχία.

Το Procurement Conference αποτελεί μία από τις πλέον επιφανείς εκδηλώσεις στον τομέα των προμηθειών, προσφέροντας μια πλατφόρμα για την ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών μεταξύ κορυφαίων επαγγελματιών στον χώρο. Η παρουσία της Cubitech Systems σε αυτό το σημαντικό γεγονός αντιπροσωπεύει τη δέσμευση της εταιρείας για την προώθηση και την υποστήριξη της καινοτομίας στις διαδικασίες των προμηθειών, προς όφελος των επιχειρήσεων παγκοσμίως.

Αναφερόμενος στην παρουσία της Cubitech Systems στην εκδήλωση, ο Γενικός Διευθυντής της εταιρείας κ. Σταύρος Μουστάκας, δήλωσε: «Το Procurement Conference αποτελεί ένα δυναμικό σημείο σύγκλισης για κορυφαίους ειδικούς και επαγγελματίες που μοιράζονται ιδέες, στρατηγικές και καινοτομίες που καθορίζουν συλλογικά το μέλλον των προμηθειών. Ως εταιρεία που δραστηριοποιείται στον τομέα της τεχνολογίας, με υψηλού επιπέδου Λύσεις Συστημάτων Ασφαλείας, γνωρίζουμε τη σημασία της συνεχούς καινοτομίας και βελτίωσης στις διαδικασίες προμηθειών. Μέσω της παρουσίας μας σε αυτό το σημαντικό συνέδριο, επιβεβαιώνουμε την προσήλωσή μας να προσφέρουμε εξαιρετικές τεχνολογικές λύσεις που θα ενισχύσουν τις διαδικασίες προμηθειών για επιχειρήσεις κάθε μεγέθους και τομέα. Ευχαριστούμε τους οργανωτές του Procurement Conference για την ευκαιρία που μας έδωσαν να μοιραστούμε τις ιδέες μας και να ακούσουμε από άλλους επαγγελματίες σε αυτό τον σημαντικό τομέα».

EUROSTAT: ΣΤΟ 3,1%

Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΤΟΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ

Μείωση της τάξης του 0,1%, παρουσίασε ο

πληθωρισμός στην Ελλάδα, καθώς, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, διαμορφώθηκε στο

3,1% τον Φεβρουάριο έναντι 3,2% τον Ιανουάριο του 2024. Έναν χρόνο πριν (Φεβρουάριος 2023) ο

πληθωρισμός ανερχόταν στο 6,5%.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, ο ετήσιος πληθωρισμός

στην ευρωζώνη ήταν 2,6% τον Φεβρουάριο του 2024, από 2,8% τον Ιανουάριο του ίδιου έτους. Έναν χρόνο νωρίτερα, το ποσοστό ήταν στο 8,5%.

Ο ετήσιος πληθωρισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν 2,8% τον Φεβρουάριο του 2024, από 3,1% τον Ιανουάριο. Έναν χρόνο νωρίτερα, ο πληθωρισμός

είχε «σκαρφαλώσει» στο 9,9%. Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στη Λετονία, τη Δανία (0,6%) και την Ιταλία (0,8%).

Τα υψηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν στη Ρουμανία (7,1%), στην Κροατία (4,8%) και στην Εσθονία (4,4%).

Σε σύγκριση με τον Ιανουάριο, ο ετήσιος πληθωρισμός μειώθηκε σε 20 κράτη μέλη, παρέμεινε σταθερός σε πέντε και αυξήθηκε σε δύο. Τον Φεβρουάριο, η υψηλότερη συμβολή στον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού της ευρωζώνης προήλθε από τις υπηρεσίες (+1,73 ποσοστιαίες μονάδες, π.μ.), ακολουθούμενες από τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τον καπνό (+0,79 π.μ.), τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά (+0,42 π.μ.) και την ενέργεια (-0,36 π.μ.).

ECONOMIST: Η ΕΛΛ Α ΔΑ

ΕΜΦΑΝ Ι ΖΕΙ ΤΗ

ΜΕΓΑΛΥ ΤΕΡΗ ΒΕΛΤ Ι ΩΣΗ

ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ Υ ΠΕΡΙΒ Α ΛΛΟΝΤΟΣ

Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση των 10 χωρών του κόσμου που εμφανίζουν τη μεγαλύτερη βελτίωση όσον αφορά το κατάλληλο περιβάλλον για επενδύσεις και επιχειρήσεις στη σχετική λίστα του Economist. Σύμφωνα με τον δείκτη του Economist Intelligence Unit, η Ελλάδα καταγράφει τη μεγαλύτερη βελτίωση στο επιχειρηματικό περιβάλλον μεταξύ 82 κρατών, τα τελευταία 4 έτη. Καταγράφει άνοδο 28 θέσεων, δηλαδή, από τη θέση 62 στην θέση 34. Ο δείκτης αυτός του Economist λειτουργεί και ως «σύμβουλος» επενδύσεων για όσους αναζητούν

ευκαιρίες στο επιχειρείν, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη θέση της Ελλάδας στο παγκόσμιο ραντάρ των επενδυτών.

ΕΥ Ελλάδος: Ο Δημήτριος

Παπακανέλλου, νέος Εταίρος στο τμήμα Χρηματοοικονομικών Συμβούλων, Εταιρικής

Στρατηγικής και Συναλλαγών

Η ΕΥ Ελλάδος ανακοίνωσε την ένταξη του Δημήτριου Παπακανέλλου ως Εταίρου στο Τμήμα Χρηματοοικονομικών Συμβούλων, Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών. Ειδικότερα, ο κ. Παπακανέλλου θα ηγείται των Υπηρεσιών Εταιρικής Στρατηγικής προς πελάτες σε κλάδους εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα, με έμφαση στην ενέργεια, τη βιομηχανία, τα καταναλωτικά προϊόντα και το λιανεμπόριο, ενισχύοντας παράλληλα την ομάδα της EY-Parthenon στην Ελλάδα.

Με 25 έτη εμπειρίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ο Δημήτριος Παπακανέλλου έχει ηγηθεί σημαντικών έργων αναδιάρθρωσης και μετασχηματισμού, βελτιστοποίησης λειτουργιών στην αλυσίδα αξίας, commercial & operational due diligence, καθώς και στρατηγικής και επιχειρησιακής ενοποίησης στο πλαίσιο συγχωνεύσεων και εξαγορών, σε μεγάλο εύρος κλάδων της οικονομίας, όπως η ενέργεια, τα καταναλωτικά προϊόντα και το λιανεμπόριο, η βιομηχανία και τα logistics.

ΚΡΙΣΤΙΝ ΛΑΓΚΑΡΝΤ: ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΘΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΙ

ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής

Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ επανέλαβε πρόσφατα ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα εξετάσουν το ενδεχόμενο μείωσης

των επιτοκίων τον Ιούνιο, αλλά η πορεία μετά από αυτή την κίνηση παραμένει αβέβαιη.

«Η ΕΚΤ δεν μπορεί να δεσμευτεί σε προκαθορισμένο αριθμό μειώσεων των επιτοκίων, ακόμη και μετά την έναρξη της μείωσης του κόστους δανεισμού, καθώς αυτό θα εξαρτηθεί από τα εισερχόμενα στοιχεία», δήλωσε η Λαγκάρντ.

H ίδια επανέλαβε ότι «όσον αφορά τα δεδομένα που είναι σημαντικά για τις αποφάσεις πολιτικής μας, θα γνωρίζουμε λίγα περισσότερα μέχρι τον Απρίλιο και πολλά περισσότερα μέχρι τον Ιούνιο».

Από εκεί και πέρα, η πορεία της νομισματικής πολιτικής είναι ασαφής. Η Λαγκάρντ διευκρίνισε τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να αρχίσει η ΕΚΤ να μειώνει τα επιτόκια:

Επιβράδυνση της αύξησης των μισθών, συνεχιζόμενη πτώση του πληθωρισμού και νέες προβλέψεις

που επιβεβαιώνουν ότι η αύξηση των τιμών επιστρέφει στον στόχο του 2%.

«Εάν τα στοιχεία αυτά αποκαλύψουν επαρκή βαθμό ευθυγράμμισης μεταξύ της πορείας του υποκείμενου πληθωρισμού και των προβλέψεών μας, και με την προϋπόθεση ότι η μετάδοση παραμένει ισχυρή, θα είμαστε σε θέση να περάσουμε στη φάση ανάσχεσης του κύκλου πολιτικής μας και να καταστήσουμε την πολιτική μας λιγότερο περιοριστική», δήλωσε η Λαγκάρντ.

ΤΤων ΝΙΚΟΥ ΒΕΤΤΑ , Γενικού Διευθυντή Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών – ΙΟΒΕ και Καθηγητή Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ΙΑΣΟΝΑ ΖΑΒΕΡΔΙΝΟΥ, Ερευνητικού Συνεργάτη – ΙΟΒΕ

Εξέλιξη των δημοσίων

δαπανών πριν και μετά

την κρίση, σε σχέση

με την υπόλοιπη Ευρώπη

όσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι δημόσιες δαπάνες αποτελούν μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ. Η τάση αυτή βαίνει αυξανόμενη διαχρονικά, εφόσον το ποσοστό, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ΕΕ-27 (τις 27 χώρες-μέλη της ΕΕ από το 2020), ήταν υψηλότερο το 2021 (το έτος με τα πιο πρόσφατα δεδομένα) από ό,τι το 2008 (το έτος πριν την έναρξη της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα).

Συγκεκριμένα, οι συνολικές δημόσιες δαπάνες της γενικής κυβέρνησης αποτελούσαν το 46,7% του ΑΕΠ της ΕΕ-27 το 2008, ενώ έφτασαν το 51,1% το 2021. Τα αντίστοιχα ποσοστά για την Ελλάδα ήταν 50,8% και 57,4%. H Ελλάδα, τόσο πριν την οικονομική κρίση όσο και μετά, διατηρεί μεγαλύτερο

δημόσιο τομέα σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής

Ένωσης. Η εξέλιξη και η διάρθρωση των δαπανών έχει ενδιαφέρον.

Στο διάγραμμα 1 υπάρχει ανάλυση των δημοσίων δαπανών ανά κατηγορία για το έτος 2008. Οι δαπάνες κινούνταν σε παρεμφερή επίπεδα σε αρκετές κατηγορίες. Διαφορές σημειώνονται σε κρίσιμους, ωστόσο, τομείς όπως η εκπαίδευση και η κοινωνική προστασία πλην των συντάξεων, με την Ελλάδα να υπολείπεται και στις δύο κατηγορίες. Αντιθέτως, η Ελλάδα δαπανούσε υψηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ σε Συντάξεις, στην Εθνική Άμυνα (περισσότερο από το διπλάσιο), στις Γενικές Δημόσιες Υπηρεσίες και στα Οικονομικά. Οι αυξημένες δαπάνες στις συντάξεις οφείλονται στο μεγάλο μερίδιο του

Διάγραμμα 1. Δαπάνη γενικής κυβέρνησης ανά κατηγορία το 2008 (ως % του ΑΕΠ)

Συντάξεις

Γενικές δημόσιες υπηρεσίες

Υγεία

Οικονομικά

Εκπαίδευση

Εθνική Άμυνα

Κοινωνική προστασία πλην συντάξεων

Δημόσια τάξη

Προστασία του περιβάλλοντος

Αναψυχή, πολιτισμός και θρησκεία

Στέγαση και κοινοτικές υποθέσεις

Πηγή: Eurostat, Επεξεργασία δεδομένων: ΙΟΒΕ

Ελλάδα ΕΕ-27

Διάγραμμα 2. Δαπάνη γενικής κυβέρνησης ανά κατηγορία το 2021 (ως % του ΑΕΠ)

Συντάξεις

Οικονομικά Γενικές δημόσιες υπηρεσίες

Υγεία

Εκπαίδευση Εθνική Άμυνα

Κοινωνική προστασία πλην συντάξεων Δημόσια τάξη Προστασία του περιβάλλοντος

Αναψυχή, πολιτισμός και θρησκεία

Στέγαση και κοινοτικές υποθέσεις

Πηγή: Eurostat, Επεξεργασία δεδομένων: ΙΟΒΕ

διανεμητικού πυλώνα στο συνταξιοδοτικό σύστημα, σε συνδυασμό με τις δυσμενείς δημογραφικές τάσεις, στην άμυνα σχετίζονται με τη γεωπολιτική αστάθεια και κινδύνους στην περιοχή, ενώ οι γενικές δημόσιες υπηρεσίες περιλαμβάνουν αμοιβές δημοσίων υπαλλήλων και το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους.

Στο διάγραμμα 2 γίνεται αντίστοιχη ανάλυση για το έτος 2021. Στον τομέα της κοινωνικής προστασίας πλην συντάξεων (ανεργία, οικογενειακές πολιτικές, κ.ά.) παρατηρείται αύξηση σε σχέση με το 2008, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ΕΕ, και τάση σύγκλισης της Ελλάδας με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αν και η απόσταση παραμένει μεγάλη. Μικρή σύγκλιση παρατηρείται και στον τομέα εκπαίδευσης, αν και οι δαπάνες στην Ελλάδα παραμένουν αναλογικά χαμηλότερες. Στον τομέα της υγείας η απόκλιση είναι αυξημένη, παρά την αύξηση ως ποσοστό και για τους δύο.

Οι δαπάνες για εθνική άμυνα κινούνται σε παρόμοια επίπεδα με το 2008. Οι πληρωμές σε γενικές δημόσιες υπηρεσίες είναι μειωμένες, σε μεγάλο βαθμό λόγω της «ρύθμισης» του ελληνικού δημόσιου χρέους στο πλαίσιο των προγραμμάτων προσαρμογής, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει απόκλιση με την ΕΕ. Οι δαπάνες για συντάξεις είναι αυξημένες, τόσο στην ΕΕ-27 όσο και στην Ελλάδα, σε σχέση με το 2008. Αυξημένη όμως καταγράφεται και η απόκλιση της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αύξηση στην Ελλάδα υπάρχει επίσης στις δαπάνες για δημόσια τάξη, προστασία του περιβάλλοντος, οικονομικά (που περιλαμβάνουν ενέργεια, καύσιμα, γεωργία, δασοκομία, εργασιακές σχέσεις, κ.ά.) και αναψυχή, πολιτισμό και θρησκεία. Οι δαπάνες στα οικονομικά αυξήθηκαν και στην ΕΕ. Ο δημοσιονομικός χώρος για την Ελλάδα προδιαγράφεται περιορισμένος και πολύτιμος μεσο-μακροχρόνια, λόγω του υψηλού δημόσιου χρέους και της ανάγκης για συστηματικά

πρωτογενή πλεονάσματα. Η γενική δημοσιονομική πορεία της χώρας έχει βελτιωθεί, αφού το δημόσιο χρέος σταδιακά μειώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ και επιτυγχάνονται πρωτογενή πλεονάσματα. Περαιτέρω βελτίωση, ωστόσο, τόσο στην ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών όσο και στη δημοσιονομική πορεία, μπορεί να επέλθει από τον εξορθολογισμό ορισμένων υπηρεσιών και την ταχύτερη σύγκλιση προς τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, ειδικά στην κατηγορία των γενικών δημόσιων υπηρεσιών. Μια σύγκλιση με τον μέσο όρο στην ΕΕ-27 στους τομείς δαπανών για οικονομικά και γενικές δημόσιες υπηρεσίες θα μπορούσε σταδιακά να απελευθερώσει δημοσιονομικούς πόρους άνω των 6 π.μ. του ΑΕΠ ετησίως, με ευεργετικές προοπτικές για τους τομείς δημόσιας υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνικής προστασίας πλην συντάξεων, όπου παρατηρείται διαχρονικά σχετική υστέρηση.

H Ελλάδα, τόσο πριν την οικονομική κρίση όσο και μετά, διατηρεί μεγαλύτερο δημόσιο τομέα σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΑΘΗΝ Α ΗΛΙ Α ΔΗ Οικονομική Διευθύντρια, Όμιλος ΑΒΑΞ

Ο CFO εξελίσσεται

από ηγέτης αποτελεσμάτων

σε ηγέτη ανθρώπων

Με την εξέλιξη του CFO θα πρέπει να συμβαδίζει και η ομάδα του, μας λέει η Αθηνά Ηλιάδη. Θα πρέπει να εξελίσσεται σε σύμβουλο του εσωτερικού, αλλά και του εξωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού, με σύμμαχο το υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης και διαφάνειας αυτού του ρόλου.

Της ΕΛΙΚΑΣ ΡΟΖΑΚΗ

το πλαίσιο του διευρυμένου ρόλου του και υποστηριζόμενος

από τη σφαιρική γνώση του για την εταιρεία, ο οικονομικός διευθυντής καθίσταται ο πλέον κατάλληλος να αναλάβει και να επιβλέψει την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της, λέει στο FinancePro η Αθηνά Ηλιάδη, προειδοποιώντας ότι και μετά την ολοκλήρωση του έργου, οφείλει να παραμένει σε εγρήγορση.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας εταιρείας χαρακτηρίζεται πάντα «έργο», «project», λόγω της έκτασης και της πολυπλοκότητάς του. Ποια είναι τα κρίσιμα στάδια στην υλοποίηση ενός τέτοιου έργου, από τον αρχικό σχεδιασμό μέχρι τη συντήρησή του, και ποιος είναι ο ρόλος του CFO σε αυτά; Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας εταιρείας, και μάλιστα με βάση το σημερινό σύνθετο επιχειρηματικό περιβάλλον με τις τεράστιες προκλήσεις, αποτελεί πλέον προϋπόθεση επιβίωσης. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, με εργαλεία την τεχνητή νοημοσύνη, την ικανότητα ανάλυσης μεγάλων δεδομένων, τα robotics και πλήθος άλλων τεχνολογικών εξελίξεων, παρέχει συνεχώς όλο και μεγαλύτερες ευκαιρίες άμεσης πρόσβασης στην πληροφορία, αλλά και δυνατότητες ταχείας αντίδρασης.

Πρώτο κρίσιμο στάδιο στην υλοποίηση του έργου αυτού αποτελεί το προκαταρκτικό στάδιο της συστηματικής αξιολόγησης και προετοιμασίας του οργανισμού σε θέματα οργανογράμματος, γραμμών αναφοράς, ανθρώπινου δυναμικού και λοιπών πόρων, διαδικασιών και περιβάλλοντος λειτουργίας. Στο τέλος του σταδίου αυτού, πρέπει όλα τα τμήματα του οργανισμού να έχουν αποκτήσει σαφή αντίληψη του ρόλου τους στην αλυσίδα της πληροφόρησης και επεξεργασίας δεδομένων.

Δεύτερο κρίσιμο στάδιο είναι η επιλογή του ψηφιακού συστήματος πληροφόρησης, επεξεργασίας δεδομένων και αυτοματοποιημένης διεκπεραίωσης εργασιών που ταιριάζει στον οργανισμό και είναι κατάλληλο για το μέγεθος, τις

ανάγκες και τις ιδιαιτερότητές του. Τρίτο κρίσιμο στάδιο είναι η επιλογή της ομάδας εργασίας, η οποία θα αποτελέσει τον πυρήνα υλοποίησης του έργου σε συνεργασία με τους εξωτερικούς συμβούλους.

Η ομάδα συλλογικά πρέπει να έχει σαφή και ολοκληρωμένη γνώση των λειτουργιών, να τη χαρακτηρίζουν η διορατικότητα και η συνεργασία, και να έχει τη διάθεση για σκληρή δουλειά και κυρίως για δημιουργία.

Με το τέταρτο κρίσιμο στάδιο, και μετά από αρκετό χρόνο, μπαίνουμε επιτέλους στην ανάπτυξη της εφαρμογής που περιλαμβάνει την επιλογή hardware, software, την ανάλυση απαιτήσεων, ανάπτυξη αυτοματοποιημένων διαδικασιών και ασφαλιστικών δικλίδων, καθορισμό ρόλων, testing, οριστικοποίηση και εγκατάσταση σε real περιβάλλον. Τελευταίο στάδιο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, η εκπαίδευση, επιμόρφωση και κυρίως η αποδοχή από τα στελέχη, ένα στάδιο που απαιτεί επιμονή και υπομονή.

Μην ξεχνάμε όμως ότι ένα τέτοιο σύστημα ψηφιακής τεχνολογίας είναι ζωντανό και δυναμικό. Χρειάζεται συνεχή προσαρμογή, βελτίωση και ανάπτυξη όπως ακριβώς εξελίσσεται και αναπτύσσεται και ο ίδιος οργανισμός που υπηρετεί. Αυτή την αρμοδιότητα και ευθύνη την έχουν όλα τα στελέχη και τα τμήματα, το κάθε ένα στον τομέα του. Όσον αφορά τον CFO και τον ρόλο του, πιστεύω ότι είναι το κατάλληλο άτομο για να αναλάβει και να επιβλέψει την υλοποίηση του έργου αυτού, επειδή έχει ή οφείλει να έχει σφαιρική άποψη για τον οργανισμό. Το άτομο αυτό, εκτός

από ευρύ γνωστικό αντικείμενο σε θέματα χρηματοοικονομικής, λογιστικής, ελεγκτικής, κοστολόγησης, εταιρικής διακυβέρνησης κ.λπ., αναμένεται να έχει αναλυτική και συνδυαστική σκέψη, αναπτυγμένη αντίληψη και κρίση, ανθεκτικότητα, ικανότητα να επικοινωνεί και να βοηθά όχι μόνο την ομάδα εργασίας αλλά και τα διάφορα τμήματα για την ανάλυση και παραμετροποίηση των απαιτήσεών τους, να μπορεί να παίρνει αποφάσεις και να αναπτύσσει γρήγορα εναλλακτικά σενάρια επίλυσης δυσκολιών και εμπλοκών.

Ο CFO, μετά την ολοκλήρωση της υλοποίησης, πρέπει να ευρίσκεται συνεχώς σε εγρήγορση για ανάγκες βελτίωσης, προσαρμογής και ανάπτυξης, ώστε τα συστήματα να αποτελούν ένα διαρκές και ασφαλές επικαιροποιημένο εργαλείο για τους σκοπούς του οργανισμού.

Η τεχνολογία σήμερα επηρεάζει τον κατασκευαστικό κλάδο και σε νέα πεδία, όπως το σχεδιαστικό λογισμικό, η παραγωγή modules, ή η τάση προς την κατασκευή έξυπνων πόλεων και κτιρίων. Πώς θα εξασφαλίσει ο CFO ότι η εταιρεία του συμβαδίζει με τις εξελίξεις, ώστε να παραμείνει ανταγωνιστική και επίκαιρη; Πράγματι η τεχνολογία επηρεάζει τον κατασκευαστικό, όπως και τους περισσότερους κλάδους. Ο CFO, οφείλοντας να διασφαλίσει διαχρονικά την ανταγωνιστικότητα του οργανισμού του, πρέπει να είναι κατά το δυνατόν ενήμερος σε θέματα ψηφιακής τεχνογνωσίας και να προετοιμάζεται σε μόνιμη βάση για αλ -

Ο CFO, μετά την υλοποίηση του

ψηφιακού μετασχηματισμού, πρέπει

να ευρίσκεται σε εγρήγορση για

ανάγκες βελτίωσης και ανάπτυξης

λαγές στο μακροοικονομικό περιβάλλον, στην αγορά, στον κλάδο, στην τεχνολογία, στον ανταγωνισμό, στο εποπτικό, κανονιστικό, φορολογικό και στο χρηματοοικονομικό περιβάλλον, ώστε όταν όλα αυτά δημιουργούν τυχόν συνθήκες κρίσεως να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά πριν προκληθούν πλήγματα στον οργανισμό.

Αν ο CFO εφησυχάσει και δεν φροντίζει παράλληλα το σημαντικό θέμα της εξασφάλισης των πόρων για επένδυση στην συνεχή αξιοποίηση της τεχνολογίας για

τη βελτίωση και περαιτέρω αυτοματοποίηση των συστημάτων πληροφόρησης, επεξεργασίας δεδομένων και διεκπεραίωσης των λειτουργιών, με στόχο την αμεσότητα, την αξιοπιστία, την ακρίβεια και την καταλληλότητα της πληροφόρησης για σκοπούς λήψης αποφάσεων από τη διοίκηση, ο οργανισμός θα μείνει πίσω, θα υποβιβάζεται και θα κινδυνεύει να μην αποτελεί σημαντικό ή έστω υπαρκτό παίκτη στον κλάδο του.

Ο CFO έχει ρόλο-κλειδί στον εντοπισμό, την αξιολόγηση, αλλά και την αξιοποίηση επενδυτικών ευκαιριών. Πώς θα επιλέξει με ασφάλεια αυτές τις ευκαιρίες στο σημερινό ασταθές μακροοικονομικό περιβάλλον; Ο οργανισμός υποχρεωτικά πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς στις αλλαγές απαιτήσεων λόγω μετάλλαξης της κοινωνίας, που περιλαμβάνει και τα θέματα τεχνολογίας, και συνεχώς πρέπει να ευρίσκεται σε έρευνα για επενδυτικές ευκαιρίες που θα του διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα.

Ο CFO οφείλει να εξετάζει τις διάφορες επενδυτικές ευκαιρίες από τη δική του σκοπιά, με άλλα λόγια με περίσκεψη και με την προσγειωμένη αντίληψη που του παρέχει ή τον υποχρεώνει ο ρόλος του να έχει, ώστε να αξιολογεί τους διαφόρους κινδύνους που αναπτύσσονται, να προβαίνει σε εκτιμήσεις για τους απαιτούμενους χρηματοοικονομικούς πόρους

και να παρέχει έγκαιρα στη διοίκηση την κατάλληλη και αξιόπιστη πληροφόρηση, που να περιλαμβάνει τα διάφορα εναλλακτικά σενάρια, ώστε να παίρνονται οι σωστές αποφάσεις.

Ο CFO οφείλει να αξιολογεί τις επερχόμενες αλλαγές στο οικονομικό περιβάλλον όπου λειτουργεί ο οργανισμός και να τις λαμβάνει υπόψη στην ετοιμασία των επιχειρηματικών πλάνων, ώστε να διαφαίνονται η μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του και οι ανάγκες για ανάπτυξη με εκμετάλλευση επενδυτικών ευκαιριών. Σημαντικό εργαλείο το risk analysis για την αναγνώριση και ανάλυση των κινδύνων που συνδέονται με τυχόν επενδυτικές ευκαιρίες, επίσης το εργαλείο cost/benefit analysis. Με τις πιο πάνω διεργασίες διαφαίνονται και οι χρηματοοικονομικές ανάγκες, ώστε έγκαιρα να εξασφαλίζονται τα απαιτούμενα κεφάλαια, επιλέγοντας τον πιο αποτελεσματικό τρόπο χρηματοδότησης για τη στήριξη επενδυτικών ευκαιριών.

Πρόσφατες διεθνείς έρευνες διαπιστώνουν τάση παραγκωνισμού των επενδύσεων στα ζητήματα ESG, υπέρ της διαχείρισης του αυξημένου κόστους στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πώς μπορεί ο CFO να συμφιλιώσει τα δύο προς όφελος της εταιρείας; Τα τελευταία χρόνια, λόγω και της κρίσης στην εφοδιαστική αλυσίδα, με αποτέλεσμα οι περισσότερες εταιρείες να ματώνουν, είναι λογικό ο οργανισμός να επικεντρώνεται σε βραχυπρόθεσμα θέματα αντιμετώπισης του αυξημένου κόστους, γιατί μπορεί να τίθενται ακόμη και θέματα επιβίωσης και επομένως να παρατηρείται τάση παραγκωνισμού των επενδύσεων σε θέματα ESG που αποτελούν πιο μακροπρόθεσμο στόχο.

Όμως οι έννοιες της περιβαλλοντολογικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης, άλλως ESG, υιοθετούνται από τις εταιρείες βάσει οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα είναι πλέον υποχρεωτικές

με νομοθετικούς κανόνες, οι οποίοι θα εφαρμοστούν σύντομα.

Επίσης, οι τράπεζες ετοιμάζουν κοινό διατραπεζικό ερωτηματολόγιο, το οποίο θα συμπληρώνεται από τις εταιρείες, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που έχει δημιουργηθεί και υποστηρίζεται από τον Τειρεσία. Παρόμοια πλατφόρμα δημιουργήθηκε και θα χρησιμοποιείται από το Χρηματιστήριο για σχετική ενημέρωση των επενδυτών. Τα κριτήρια ESG αξιολογούν τις επιπτώσεις των επιχειρήσεων στο περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση, βασικά σημεία στα οποία επικεντρώνονται οι επενδυτές και οι τράπεζες για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων. Συνεπώς, η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG βοηθά στην ελκυστικότητα χαμηλού κόστους χρηματοοικονομικών εργαλείων, ενισχύοντας τη θωράκιση των εταιρειών απέναντι σε σχετικούς κινδύνους και ενισχύει την κερδοφορία και τη βιωσιμότητα της εταιρείας.

Αυτά αποτελούν σαφώς πεδίο δράσης του CFO, ο οποίος πρέπει να συμμετέχει ενεργά και πρωταγωνιστικά στην κατανόηση, τη φύση και τις επιπτώσεις των κινδύνων αυτών στον τομέα όπου δραστηριοποιείται ο οργανισμός. Συνοψίζοντας, ενώ το αυξημένο κόστος στην εφοδιαστική αλυσίδα οι εταιρείες το ενσωματώνουν σταδιακά στο κόστος των προϊόντων, τα θέματα ESG αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη μακροημέρευση με βάση τα όσα ανέφερα προηγουμένως, και συνεπώς αποτελούν μονόδρομο για τους οργανισμούς, και με αυτόν τον προσανατολισμό και όσα ανέφερα προηγουμένως πρέπει να λειτουργεί και να προβληματίζεται ο CFO και να συμφιλιώνει τα δύο προς όφελος της εταιρείας.

Όπως εξελίσσεται ο ρόλος του CFO, έτσι πρέπει να εξελίσσεται και το προσωπικό της οικονομικής διεύθυνσης. Πώς εξασφαλίζει ο επικεφαλής του finance ότι η ομάδα του είναι πάντα «up-to-date»;

Επειδή τα θέματα χρηματοδότησης από τράπεζες και εξεύρεσης κεφαλαίων μέσω χρηματιστηρίου αποτελούν βασική ευθύνη και αρμοδιότητα του CFO, οφείλει να τον απασχολεί και να ασχολείται με την επίτευξη των απαιτούμενων δεικτών ESG. Οι εποπτικές αρχές και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναπτύσσουν σενάρια και αναλυτικά εργαλεία για την αξιολόγηση πιθανών μελλοντικών οικονομικών κινδύνων, όπως η κλαδική σύνθεση της οικονομίας, τα επιτόκια, η αλλαγή προσδοκιών των πελατών, η συμμόρφωση με νομοθετικούς κανόνες και με θέματα εταιρικής διακυβέρνησης.

Ο ρόλος του CFO εξελίσσεται κατά την άποψή μου από ηγέτη αποτελεσμάτων και μείωσης κόστους σε ηγέτη ανθρώπων με στρατηγικό προσανατολισμό. Ταυτόχρονα, το προσωπικό της οικονομικής διεύθυνσης, η ομάδα με την ευρύτερη έννοια του CFO, πρέπει να λειτουργεί με την ίδια φιλοσοφία και επομένως πρέπει να έχει υψηλό επίπεδο αντίληψης, ψηφιακής τεχνογνωσίας, αναλυτικών δεξιοτήτων και υψηλών προσδοκιών για δημιουργία. Ο CFO φροντίζει, μέσω εγκεκριμένων πολιτικών που να καλύπτουν τα θέματα επιμόρφωσης και εκπαίδευσης, το προσωπικό του να έχει ατομικά αλλά και συλλογικά δεξιότητες όπως χρηματοοικονομική γνώση, καινοτόμο νοοτροπία και επαγγελματικά προσόντα σε διαφόρους τομείς που άπτονται του αντικειμένου της χρηματοοικονομικής διαχείρισης. Η εκπαίδευση και η επιμόρφωση πρέπει να περιλαμβάνουν οπωσδήποτε τομείς ανάπτυξης των ηγετικών ικανοτήτων, με ενισχυμένο το στοιχείο της συναισθηματικής νοημοσύνης. Όπως ο CFO εξελίσσεται σε απόλυτο σύμβουλο της διοίκησης, έτσι και η ομάδα του CFO πρέπει να εξελίσσεται ατομικά και συνδυαστικά σε σύμβουλο του εσωτερικού αλλά και εξωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού, έχοντας σύμμαχο το υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης και διαφάνειας που τους παρέχει ο ρόλος τους και με γνώμονα τη δημιουργία και την προσφορά όχι μόνο στον οργανισμό αλλά και στην κοινωνία.

Η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG

βοηθά στην ελκυστικότητα χαμηλού κόστους χρηματοοικονομικών εργαλείων, ενισχύοντας τη θωράκιση απέναντι σε σχετικούς κινδύνους

LEADERSHIP & HUMAN CAPITAL

Women in Finance: Καίριος

ο ρόλος των προτύπων

Η ευέλικτη εργασία και τα πρότυπα στηρίζουν τις γυναίκες

στη σταδιοδρομία τους

Πολλές γυναίκες μπαίνουν σε επαγγέλματα finance & accounting, η πλειοψηφία όμως μένει σε θέσεις χαμηλότερης ευθύνης. Λίγες ανεβαίνουν στη μεσαία και ανώτερη διοίκηση, με αποτέλεσμα να μην επαρκούν οι υποψήφιες για διαδοχή στα ΔΣ.

ο FinancePro προβάλλει τακτικά στα μηνιαία τεύχη του κορυφαία οικονομικά στελέχη, ανεξαρτήτως φύλου. Ειδικά τον μήνα Μάρτιο, όμως, στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, αφιερώνουμε περισσότερες σελίδες αποκλειστικά σε γυναίκες επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο αντικείμενο ή τον κλάδο, αλλά και σε γυναίκες, οι οποίες, από θέση φορέα ή αντιπροσώπευσης, προάγουν το γυναικείο πρότυπο στα επαγγελματικά αυτά πεδία.

Φέτος, μελετώντας έρευνες, εκθέσεις, δηλώσεις, εκδηλώσεις, συνεντεύξεις και μαρτυρίες, εντοπίζουμε σε όλο αυτό το υλικό τρία κοινά στοιχεία: είναι πολλές οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στα αντικείμενα και τους κλάδους finance & accounting, και αυξάνονται εκείνες σε θέσεις ανώτατες, αλλά υπάρχουν λίγες στα ενδιάμεσα επίπεδα. Δεύτερον, η πανδημία, με όλα της τα δεινά, εδραίωσε την ευέλικτη εργασία, η οποία επιτρέπει, κατά κοινή ομολογία, την καλύτερη εξέλιξη και σταθερότερη πορεία των γυναικών στην εργασία γενικά, και στα πεδία finance & accounting ειδικότερα. Τρίτον, πόσο μεγάλη σημασία έχουν τα πρότυπα: «αν το βλέπω, τότε υπάρχει και για μένα». Για το φετινό μας αφιέρωμα, μιλήσαμε με υψηλόβαθμα οικονομικά στελέχη γένους θηλυκού, καθώς και με γυναίκες σε ρόλους αντιπροσώπευσης, προκειμένου να διερευνήσουμε τις ευκαιρίες, τις προκλήσεις, τις τάσεις απασχόλησης και εξέλιξης για τις γυναίκες στους συγκεκριμένους επαγγελματικούς χώρους, αλλά και τις προσδοκίες τους για το μέλλον, οι οποίες διαγράφονται θετικές.

Η μετάβαση από την ποσότητα στην ποιότητα θα κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια Θα παραμείνει καιρό στο προσκήνιο το ζήτημα περί ισότιμης εκπροσώπησης των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, προβλέπει η Χαρούλα Απαλαγάκη, Acting Γενική Διευθύντρια της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών:

«Νομίζω το θέμα της δυναμικής παρουσίας των γυναικών σε κρίσιμες θέσεις ευθύνης του χρηματοπιστωτικού τομέα, αλλά και γενικότερα του επιχειρηματικού γίγνεσθαι, θα διατηρήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα την επικαιρότητά του. Θα τη διατηρήσει, όχι μόνο γιατί αποτελεί -και σωστά- ανυποχώρητο αίτημα η απόλυτα ισότιμη μεταχείριση ανεξαρτήτως φύλου, αλλά και γιατί συνηθίζουμε να την αποτιμούμε με τρόπο αριθμητικό και για τον λόγο αυτό μη αντιπροσωπευτικό. Θεωρώ ότι το ενδιαφέρον μετατίθεται, σταδιακά, από τους αριθμούς στην ουσία και συγκεκριμένα στην ουσιαστική και απόλυτα ισότιμη παρουσία των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, χωρίς με οποιονδήποτε τρόπο να αμφισβητείται το έργο τους. Η μετάβαση από την ποσότητα στην ποιότητα θα είναι αυτή που θα κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια. Σήμερα, στον χρηματοπιστωτικό τομέα, οι γυναίκες αναλαμβάνουν τη διοίκηση δημόσιων οργανισμών, τη διαχείριση κεφαλαίων, τη χάραξη νομισματικής και οικονομικής πολιτικής και έχουν ίδια βαρύτητα λόγου και πράξεων. Παράλληλα, και στις θέσεις ευθύνης, οι γυναίκες διαφυλάττουν τις αρετές που χαρακτηρίζουν το έργο τους, δηλαδή τον συνδυασμό ευρηματικότητας και ασφάλειας, την εκπαίδευση στελεχών, την ανάδειξη ταλέντων, την κατοχή ιδιαίτερων τυπικών και ουσιαστικών προσόντων. Οι γυναίκες εξισορροπούν αριστοτεχνικά την ανάληψη κινδύνων και τη σύνεση. Υπάρχουν, ενδεχομένως, ακόμη τομείς, όπως λ.χ. η πληροφορική, όπου η γυναικεία παρουσία είναι σχετικά περιορισμένη, αλλά αυτό αντισταθμίζεται από την αυξημένη συμμετοχή σε άλλες ειδικότητες. Βασικό είναι ακόμη ότι η εκπαίδευση στην Ελλάδα, σε όλα τα στάδια, στηρίζει ουσιαστικά την ισονομία. Όπως σε πολλούς άλλους τομείς, έτσι και σε αυτόν η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα και θεωρώ ότι έχει ανακτήσει αρκετό από τον χαμένο χρόνο.»

Πληθαίνουν οι γυναίκες CEOs, λιγοστεύουν οι CFOs στην Ελλάδα Στη φετινή, εικοστή έκθεση της Grant Thornton για το Γυναικείο Επιχειρείν, αναφέρεται ότι στην Ελλάδα, το ποσοστό των γυναικών

σε θέσεις Chief Executive Officer (CEO) και Managing Director κατέγραψε αξιοσημείωτη άνοδο στο 27% έναντι 14% το 2023 και είναι το 6ο υψηλότερο ανάμεσα στις 28 χώρες που συμμετέχουν στην έρευνα. Ταυτόχρονα, όμως, το ποσοστό γυναικών σε θέσεις Chief Finance Officer (CFO), έπεσε στο 22% έναντι 34% το 2023, ενώ την ίδια στιγμή το ποσοστό γυναικών σε θέσεις Chief Operating Officer (COO) σημείωσε άνοδο 6% και το ποσοστό γυναικών σε θέσεις Chief Information Officer (CIO) παρέμεινε αμετάβλητο σε σχέση με το 2023. Σε γενικές γραμμές, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε πτώση το 2024, στο 32% από 37% πέρυσι. Συνολικά, βέβαια, από το 2004 ως σήμερα, το σχετικό ποσοστό έχει σημειώσει άνοδο 10 ποσοστιαίων μονάδων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, από το 2012, οι γυναίκες σε κάποιες θέσεις σημειώνουν σημαντική

πρόοδο: HR Director (από 11% το 2012 σε 46% το 2024), CFO (από 12% σε 39%) και Sales Director (από 4% σε 26%). Από την άλλη, φέτος σημειώθηκε δραματική μείωση στο ποσοστό των γυναικών CEOs. Αυτό, σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία, υποδηλώνει μεταστροφή στην τάση των γυναικών να κατέχουν θέσεις πραγματικής εξουσίας σε έναν οργανισμό, και λειτουργεί ως προειδοποίηση ότι δεν αρκεί μόνο η ανέλιξη των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις, αλλά ότι χρειάζονται αποφασιστικές δράσεις για να παραμείνουν εκεί. Τα ευρήματα προέρχονται από περίπου 5.000 συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα Οκτώβριος-Νοέμβριος 2023 με διευθύνοντες συμβούλους, διευθυντικά στελέχη, προέδρους και άλλα ανώτερα στελέχη με ευθύνη λήψης αποφάσεων, από όλους τους κλάδους, σε 28 χώρες.

FINANCIAL FILES

LEADERSHIP & HUMAN CAPITAL

ΧΑΡΟΥΛΑ ΑΠΑΛΑΓΑΚΗ Acting Γενική Διευθύντρια, ΕΕΤ «Σήμερα, στον χρηματοπιστωτικό τομέα, οι γυναίκες αναλαμβάνουν τη διοίκηση δημόσιων οργανισμών, τη διαχείριση κεφαλαίων, τη χάραξη νομισματικής και οικονομικής πολιτικής και έχουν ίδια βαρύτητα λόγου και πράξεων»

SHARRON GUNN

Chief Operating Officer, ICAEW «Τα νέα προσαρμοστικά εργασιακά περιβάλλοντα που προέκυψαν ως αποτέλεσμα της πανδημίας, ώθησαν εκθετικά προς τα εμπρός την έμφυλη ισότητα στην εργασία»

Καλές χρηματοοικονομικές επιδόσεις και υψηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση Η έκθεση της επενδυτικής εταιρείας BlackRock με τίτλο Lifting financial performance by investing in women (Νοέμβριος 2023), έδειξε ότι, κατά μέσο όρο, οι γυναίκες τείνουν να εκπροσωπούνται δυναμικά στους κλάδους Health Care (52%) και Financials (49%), τουλάχιστον σε επίπεδο συνολικού εργατικού δυναμικού. Εντούτοις, η έμφυλη αυτή ποικιλομορφία τείνει να διαβρώνεται στα ανώτερα στρώματα της ιεραρχίας. Σε θέσεις entry level, παρατηρείται, λίγο ως πολύ, ισότιμη εκπροσώπηση, αλλά, ειδικά στους δύο προαναφερθέντες κλάδους παρατηρείται το μεγαλύτερο χάσμα στην εκπροσώπηση των γυναικών σε επίπεδο εκτελεστικής και ανώτατης διοίκησης. Πάντως, η ισότιμη παρουσία γυναικών στις εταιρείες εξακολουθεί να διασφαλίζει καλύτερες χρηματοοικονομικές επιδόσεις για τις εταιρείες αυτές. Επιπλέον, σύμφωνα με έκθεση της Moody's Investors Service, οι εταιρείες με υψηλότερα ποσοστά γυναικών στα διοικητικά τους συμβούλια τείνουν να επιτυγχάνουν υψηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση από εκείνες με μικρότερη γυναικεία εκπροσώπηση. Το ποσοστό των θέσεων στα ΔΣ που κατέχουν γυναίκες στις εταιρείες της Βόρειας Αμερικής αυξήθηκε στο 30% φέτος από 29% το 2023 και 21% το 2019, ανέφερε η Moody's. Οι εταιρείες με έδρα την Ευρώπη αύξησαν την εν λόγω εκπροσώπηση στο 35% φέτος από 33% το 2023 και 21% το 2019. Η Moody's αναμένει αύξηση του ποσοστού των γυναικών στα ΔΣ τα επόμενα χρόνια.

Οι νέες μορφές εργασίας, ευκαιρία να εξισωθούν ‘οι όροι του παιχνιδιού’ στη λογιστική Οι γυναίκες αποτελούν παγκοσμίως περίπου το μισό των επαγγελματιών λογιστών, αλλά λίγες κατέχουν ανώτερες θέσεις στον κλάδο. Ωστόσο, οι εξελίξεις ως προς τις μορφές εργασίας, φέρνουν οφέλη όχι μόνο στις εταιρείες, αλλά και στο γυναικείο εργατικό δυναμικό. Εκπροσωπώντας το ICAEW (Institute of Chartered Accountants in England and Wales), η Sharron Gunn, Chief Operating Officer του Ινστιτούτου, μάς είπε: «Γνωρίζουμε ότι οι γυναίκες στη λογιστική αντιμετωπίζουν επίμονα εμπόδια στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους, όπως η εδραιωμένη ανισότητα ως προς τις ευκαιρίες, η πρόσθετη ανισότητα που προκαλείται από άδειες για τη δημιουργία οικογένειας ή για άλλες ευθύνες φροντίδας, και οι ιστορικά αυστηρές και άκαμπτες μορφές εργασίας. Όλοι αντιλαμβανόμαστε τις αρνητικές επιπτώσεις που είχε η πανδημία, αλλά μαζί έφερε και ευκαιρίες. Τα νέα προσαρμοστικά εργασιακά περιβάλλοντα που προέκυψαν ως αποτέλεσμα, ώθησαν εκθετικά προς τα εμπρός την έμφυλη ισότητα στην εργασία. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα τελευταία 3 χρόνια έχουμε δει μεγαλύτερη πρόοδο για τις γυναίκες στην εργασία, από ό,τι σε σχεδόν 20 χρόνια προσέγγισης με νόμους και πολιτικές, ενώ οι νέες μορφές εργασίας παρέχουν γνήσια ευκαιρία να εξισωθούν ‘οι όροι του παιχνιδιού’. Πολλοί οργανισμοί εντοπίζουν επιχειρηματικά οφέλη από αυτήν την ευελιξία, από το πιο δεσμευμένο και παραγωγικό εργατικό δυναμικό, ενώ αρκετοί επιδιώκουν να καταστήσουν μόνιμη αυτήν την ευελιξία που επέβαλε εκτάκτως η πανδημία. Στο ICAEW κατανοούμε τη σπουδαιότητα αυτής της υποστηρικτικής πολιτικής για την επίτευξη έμφυλης ισότητας

και έχουμε πρόσφατα προβεί σε ενέργειες για να ενισχύσουμε τις πολιτικές μας σχετικά με τη μητρότητα, την πατρότητα, και τις κοινές, διευρυμένες γονικές παροχές.

Εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, ο κλάδος των financial services

έχει το μεγαλύτερο έμφυλο μισθολογικό χάσμα, στο 23,7%, ενώ οι άλλοι κλάδοι βρίσκονται στο 11,7%, και το αντίστοιχο χάσμα στους ορκωτούς και εγκεκριμένους λογιστές βρίσκεται στο 6,6%. Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται ξεκάθαρα σε ανώτατες διοικητικές θέσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα (35%), όπως τονίζει η έκθεση Sexism in the City. Η υποστηρικτική διοίκηση και οι στοχευμένες ευκαιρίες ανάπτυξης, ιδίως κατά τη διάρκεια κρίσιμων σταδίων της καριέρας είναι σημαντικές για τη διακράτηση των γυναικών και για να έχουν τη δυνατότητα να ευημερήσουν.»

Η κουλτούρα του χρηματοπιστωτικού κλάδου και το μισθολογικό χάσμα Η επιτροπή χρηματοοικονομικών της Βουλής των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου συνέταξε, και δημοσίευσε στις αρχές του μήνα (08/03/2024), έκθεση με τίτλο Sexism in the City, για τις συνθήκες εργασίας των γυναικών στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Ο συγκεκριμένος είναι από τους σημαντικότερους τομείς της βρετανικής οικονομίας, καθώς απασχολεί -άμεσα ή σε συναφείς υπηρεσίες- περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια άτομα σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει δυσανάλογα μεγάλη συμβολή στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν και συνεισφέρει μέσω φορολογίας 100 δισεκατομμύρια λίρες.

Η έρευνα εντόπισε βελτιώσεις για τις γυναίκες του κλάδου, βάσει κάποιων μετρήσεων, όπως π.χ. το ποσοστό γυναικών σε ανώτερες θέσεις.

Όμως, εξακολουθεί να επικρατεί προβληματισμός για τη γενικότερη κουλτούρα του κλάδου, η οποία εμποδίζει την πρόοδο των γυναικών, ενώ ταυτόχρονα υπογραμμίζεται ότι η κουλτούρα είναι το πιο δύσκολο πεδίο προς μεταρρύθμιση.

Μία από τις κύριες ανησυχίες που επισημάνθηκαν ήταν η επικέντρωση στην εκπροσώπηση των γυναικών μόνο σε ανώτερο διοικητικό επίπεδο, δηλαδή το μερίδιο γυναικών που πρόκειται να μπουν σε διοικητικά συμβούλια. Αυτό θεωρείται προβληματικό, διότι δεν εξετάζει τις συναφείς επαγγελματικές πορείες που λειτουργούν ως «παραπόταμοι» για το τελικό αυτό ρεύμα προς την ανώτατη διοίκηση. Οι στατιστικές δείχνουν ότι το άλμα προς τη μεσαία διοίκηση είναι ιδιαίτερα προβληματικό.

Ο

τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών παρουσιάζει το μεγαλύτερο μέσο έμφυλο μισθολογικό χάσμα από οποιονδήποτε άλλο τομέα και η μείωσή του προχωρά πολύ αργά, σύμφωνα με την έκθεση, η οποία επικαλείται στοιχεία της PwC UK: Το 2022-23, το μέσο μισθολογικό χάσμα στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες ήταν 23,7%, έναντι 11,7% σε όλους τους άλλους κλάδους. Η πρόοδος, από την έναρξη της υποβολής των σχετικών εκθέσεων το 2017, ήταν επίσης αργή, με το χάσμα να μειώνεται μόνο κατά 1,7% σε έξι χρόνια για τις επιχειρήσεις χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (1,1% για όλους τους άλλους κλάδους). Το μέγεθος του έμφυλου μισθολογικού χάσματος στον κλάδο αποδίδεται συχνά στην υποεκπροσώπηση των γυναικών σε ανώτερους ρόλους και στην υπερεκπροσώπηση σε κατώτερους ρόλους.

ΖΕΤΑ ΓΚΕΚΑ CFAO, Allianz Trade

«Είναι στο χέρι των γυναικών να αποκτήσουν την εκπαίδευση και τις δεξιότητες που χρειάζονται, ώστε να βρουν τον δρόμο για την επιτυχία και την ανέλιξή τους»

ΕΛΕΝΗ ΖΑΠΟΥΝΙΔΟΥ Finance & Accounting Manager, Tosoh Hellas «Η πιο σημαντική μεταβολή είναι ότι οι γυναίκες αρχίζουν επιτέλους να δείχνουν εμπιστοσύνη στις γνώσεις, τις δεξιότητες και την εμπειρία τους και τολμούν να διεκδικούν θέσεις ευθύνης»

FINANCIAL FILES

LEADERSHIP & HUMAN CAPITAL

ΣΤΕ ΛΛΑ ΚΑΣΔΑΓΛΗ Συνιδρύτρια Women On Top «Δημιουργούνται όλο και περισσότερες κοινότητες δικτύωσης, οι οποίες παρέχουν υποστήριξη, καθοδήγηση και ενημέρωση, υποστηρίζοντας την ενδυνάμωση των γυναικών και πιο ισότιμη κουλτούρα στον χώρο των χρηματοοικονομικών»

ΕΛΙΖΑ ΛΕΙΒΑΔΙΏΤΟΥ

Executive Director Finance, Τράπεζα Κύπρου «Στον χρηματοοικονομικό τομέα, λόγω της απαιτητικής του φύσης, οι δυσκολίες για τη γυναίκα γίνονται περισσότερες, καθώς θα πρέπει να ισοζυγίσει τις επαγγελματικές και τις προσωπικές υποχρεώσεις»

Πάντως, και αυτή η έκθεση υπογραμμίζει ότι ίσως η μεγαλύτερη καθοριστική αλλαγή από την προηγούμενη έκθεση της επιτροπής, το 2018, ήταν σχεδόν τυχαία, και δεν είναι άλλη από την εδραίωση των υβριδικών και απομακρυσμένων μορφών εργασίας που προέκυψε από την πανδημία, και ωφέλησε ιδιαίτερα τις γυναίκες. Πρότυπα, στερεότυπα και γυναικεία δικτύωση Ένας από τους λόγους που διαιωνίζουν το έμφυλο μισθολογικό χάσμα και την υποεκπροσώπηση στην ανώτατη διοίκηση είναι οι επίμονες προκαταλήψεις. Η Στέλλα Κάσδαγλη, Συνιδρύτρια του οργανισμού Women On Top, εξηγεί σχετικά: «Μέσω των μεντόρων του Women On Top που δραστηριοποιούνται στον τομέα των χρηματοοικονομικών και της λογιστικής, μαθαίνουμε ότι βασικό εμπόδιο, ακόμα και σήμερα, για τις γυναίκες του κλάδου, αποτελεί η επίμονη προκατάληψη ότι οι ίδιες δεν είναι σε θέση να χειρίζονται ρόλους υψηλού ρίσκου που απαιτούν γρήγορη λήψη δύσκολων αποφάσεων, διαχείριση κινδύνου και στρατηγική σκέψη. Αυτή η πεποίθηση συχνά εμποδίζει ταλαντούχες γυναίκες να εξελιχθούν στην καριέρα τους, ενώ αποτελεί και έναν από τους παράγοντες που διαιωνίζουν το έμφυλο μισθολογικό χάσμα και την έλλειψη εκπροσώπησης σε ηγετικούς ρόλους στον συγκεκριμένο τομέα. Χωρίς, βέβαια, να λείπουν οι προκλήσεις που σχετίζονται με τη συμφιλίωση της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής των γυναικών, αλλά και την πρόσβασή τους σε ευκαιρίες mentoring και δικτύωσης. Τα καλά νέα είναι ότι, λόγω της αυξανόμενης ευαισθητοποίησης γύρω από την έμφυλη ανισότητα στην εργασία, παρατηρούμε και αυξημένες προσπάθειες με στόχο την προώθηση της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης και στα χρηματοοικονομικά και λογιστικά επαγγέλματα. Παράλληλα, χάρη στην ψηφιοποίηση της εργασίας που επιταχύνθηκε από την πανδημία, οι ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας γίνονται όλο και πιο κοινές στον κλάδο, προσφέροντας σε γυναίκες και άνδρες περισσότερες ευκαιρίες εξισορρόπησης της εργασίας και των ευθυνών φροντίδας που μπορεί να έχουν. Βλέπουμε, τέλος, ότι δημιουργούνται πλέον όλο και περισσότερες κοινότητες δικτύωσης με επίκεντρο τις γυναίκες, οι οποίες παρέχουν πολύτιμη υποστήριξη, καθοδήγηση και ενημέρωση, υποστηρίζοντας έτσι την ατομική ενδυνάμωση των γυναικών, αλλά -σταδιακά- και μια πιο ισότιμη κουλτούρα στον χώρο των χρηματοοικονομικών.»

Υπάρχουν πάντοτε ευκαιρίες

Η πειθαρχία και η αφοσίωση αποτελούν σημαντικά εφόδια για την αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζονται, σύμφωνα με την Ελίζα Λειβαδιώτου, Executive Director Finance στην Τράπεζα Κύπρου, η οποία σχολιάζει: «Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας δεν είναι απλώς μια επέτειος. Αποτελεί σύμβολο των μικρών καθημερινών, καθώς και των μεγαλύτερων θεσμικών κατακτήσεων της κάθε γυναίκας, για ισότιμη θέση στην κοινωνία. Ανεξαρτήτως φύλου και σε οποιονδήποτε τομέα εργασίας, υπάρχουν πάντοτε ευκαιρίες, φτάνει να διαθέτει κάποιος επαγγελματισμό, πειθαρχία, αφοσίωση και όρεξη για σκληρή δουλειά. Στον χρηματοοικονομικό τομέα, λόγω της απαιτητικής του φύσης, οι δυσκολίες για τη γυναίκα γίνονται περισσότερες, καθώς θα πρέπει να ισοζυγίσει τις επαγγελματικές και τις προσωπικές υποχρεώσεις, ειδικά στο στάδιο που θα αποκτήσει οικογένεια και παιδί.»

Ευελιξία, στο πλαίσιο στρατηγικής DEI Στην έκθεσή της η Grant Thornton προσδιορίζει τρεις οδούς προς την ίση εκπροσώπηση των δύο φύλων: Επικεφαλής DEI (Diversity, Equity & Inclusion) μιας εταιρείας πρέπει να είναι στέλεχος της C-suite, αλλά από κοινού με υψηλόβαθμη γυναίκα, καθώς ο συνδυασμός αυτός επηρεάζει θετικά το ποσοστό γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις.

Οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν σαφή στρατηγική και συγκεκριμένους στόχους DEI, και να αποτιμούν τακτικά την επίτευξή τους.

Οι επιχειρήσεις που παρέχουν μεγαλύτερη ευελιξία ως προς τον τρόπο εργασίας, έχουν υψηλότερο ποσοστό γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις.

Η σημασία του mentoring και ο παράγων ESG στα financial services Μεγάλη έμφαση στην εξάλειψη των προκαταλήψεων και την εξάπλωση των γυναικείων δικτύων υποστήριξης, εκπαίδευσης και καθοδήγησης, έδωσαν οι ομιλητές σε εκδήλωση (12/2023) του

ESCP Business School σχετικά με την ενδυνάμωση των γυναικών στο finance και τις προκλήσεις και ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Πιο αναλυτικά, ένα από τα βασικά συμπεράσματα της εκδήλωσης ήταν ότι τα έμφυλα στερεότυπα είναι σύνηθες εμπόδιο για τις γυναίκες, ειδικά όταν αυτές διεκδικούν καίριες θέσεις στη διαχείριση κινδύνων και στη λήψη αποφάσεων.

Επικρατεί η εσφαλμένη αντίληψη ότι οι γυναίκες δεν είναι ικανές να αναλάβουν απαιτητικούς ρόλους στη λήψη αποφάσεων, τη διαχείριση κινδύνων και τη στρατηγική σκέψη. Οι προκαταλήψεις αυτές έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις, καθώς αποθαρρύνουν τις νέες γυναίκες από το να ακολουθήσουν καριέρα στον συναρπαστικό αυτόν τομέα, όπως τον χαρακτηρίζει το ESCP. Παράλληλα με τη συντονισμένη προσπάθεια για άρση των προκαταλήψεων, τονίζεται ότι οι γυναίκες πρέπει να αψηφήσουν αυτές τις προκαταλήψεις και να ακολουθήσουν τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα.

Όσο αποτελεί εμπόδιο η παρουσία προκαταλήψεων, τόσο αποτελεί εμπόδιο η απουσία προτύπων. Ιδίως όταν είναι καινούριες στον χρηματοπιστωτικό τομέα, οι γυναίκες δεν βλέπουν γύρω τους πολλά ισχυρά γυναικεία πρότυπα, γεγονός που τις δυσκολεύει να φανταστούν τους εαυτούς τους σε ηγετικές θέσεις. Ως εκ τούτου, τα προγράμματα mentoring και οι πρωτοβουλίες δικτύωσης κρίνονται ζωτικής σημασίας. Το mentoring και τα προγράμματα leadership μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της διαβόητης ανδροκρατούμενης κουλτούρας του κλάδου, ενώ αποτελεσματικά λειτουργούν και τα γυναικεία δίκτυα μέσα στις εταιρείες, όπου οι γυναίκες μπορούν να ανταλλάξουν εμπειρίες και να μάθουν η μία από την άλλη. Και στη συγκεκριμένη εκδήλωση τονίστηκε η σημαντική πρόκληση της εξισορρόπησης επαγγελματικής ζωής και οικογενειακών υποχρεώσεων, στην επίτευξη της οποίας μπορεί να συμβάλει η υιοθέτηση ευέλικτων μορφών εργασίας. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι τα θέματα ESG μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά τη σταδιοδρομία πολλών επαγγελματιών του τραπεζικού τομέα, καθώς οι σχετικοί κανονισμοί συχνά προβλέπουν συγκεκριμένους στόχους αναφορικά με την ποικιλομορφία των φύλων στο προσωπικό, ιδίως σε ηγετικές θέσεις.

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΜΑΜΟΥ Head Advice Beyond Investing, UBS Global Wealth Management’s Chief Investment Office

«Ο κλάδος του finance προσφέρει στις γυναίκες άφθονες ευκαιρίες αριστείας και ηγεσίας, αλλά οι προκλήσεις επιμένουν και πρέπει να καλλιεργήσουμε συμπεριληπτική κουλτούρα και αμερόληπτες πρακτικές προαγωγών και προσλήψεων»

ΤΕΡΕΖΑ ΜΕΣΣΑΡΗ

General Manager, COO/CFO, Prodea Investments

«Εκεί που λαμβάνονται οι αποφάσεις και χαράζεται η στρατηγική, ξεκινά η ανισομέρεια στην εκπροσώπηση των γυναικών και αυτή ακριβώς δυσκολεύει την πρόσβαση στην κορυφή»

LEADERSHIP

& HUMAN CAPITAL

Συμπερασματικά, οι γυναίκες μπορούν και πρέπει να ακολουθήσουν τις φιλοδοξίες τους με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, ιδίως σήμερα, που οι νέοι όροι διακυβέρνησης μπορούν να τις υποστηρίξουν. Η Ζέτα Γκέκα, CFAO στην Allianz Trade, υπογραμμίζει: «Οι γυναίκες στον χρηματοοικονομικό τομέα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, έχουν όμως πλέον και πολλές ευκαιρίες. Οι εταιρείες, όλο και περισσότερο, υιοθετούν πολιτικές που προωθούν ένα περιβάλλον ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η δυσκολία να αποκτήσουν εμπιστοσύνη και αναγνώριση λόγω παραδοσιακών αντιλήψεων και στερεοτύπων μειώνεται, ενώ παράλληλα ενισχύεται η ισότητα αμοιβών και η εκπροσώπηση σε υψηλόβαθμες θέσεις. Πιστεύω πως είναι πλέον περισσότερο από ποτέ στο χέρι των γυναικών να αποκτήσουν την εκπαίδευση και τις δεξιότητες που χρειάζονται ώστε να βρουν τον δρόμο για την επιτυχία και την ανέλιξή τους.»

Καλό το mentoring, καλύτερο το sponsorship

Η Μαριάννα Μάμου, Head Advice Beyond Investing, UBS Global Wealth Management’s Chief Investment Office, εστιάζει στη συμπερίληψη, τα πρότυπα, τις πρακτικές προαγωγών, αλλά και το sponsorship έναντι του mentorship, ώστε να προωθούνται ενεργά και να στηρίζονται με ευκαιρίες τα νεότερα στελέχη. «Πιστεύω ακράδαντα ότι ο κλάδος του finance προσφέρει στις γυναίκες άφθονες ευκαιρίες αριστείας και ηγεσίας. Εντούτοις, στο ανδροκρατούμενο αυτό τοπίο, οι προκλήσεις επιμένουν. Είναι σημαντικό να καλλιεργήσουμε συμπεριληπτική κουλτούρα, καθώς επίσης αμερόληπτες πρακτικές προαγωγών και προσλήψεων. Αυτό περιλαμβάνει αυξημένη ορατότητα -σε ρόλους προτύπωντων γυναικών της ανώτερης διοίκησης, την έμφαση περισσότερο στο sponsorship παρά στο mentorship, και τις προαγωγές βάσει αξίας και επιδόσεων, παρά απλώς βάσει προσωπικής επαφής και παρουσίας ή εκτιμώμενων δυνατοτήτων.»

Εκτεταμένη παρουσία στα financial services, μη βιώσιμος ο ρυθμός προόδου γενικά Η 8η έκδοση της έκθεσης της Deloitte, Women in the boardroom: A global perspective, αναφέρει ότι οι γυναίκες δεν κατέχουν ούτε το ένα τέταρτο των θέσεων σε ΔΣ παγκοσμίως. Τονίζει όμως ότι, σε 30 από τις χώρες που εξετάστηκαν, ο κλάδος των χρηματοπιστωτικών

Τα προγράμματα mentoring και οι πρωτοβουλίες

δικτύωσης κρίνονται ζωτικής

σημασίας

υπηρεσιών κατατάσσεται είτε 1ος είτε 2ος στο θέμα της έμφυλης ποικιλομορφίας, η οποία είναι σχεδόν διπλάσια σε αυτόν τον κλάδο από ό,τι σε άλλους. Κατά την τελευταία δεκαετία, περισσότερες γυναίκες ανέλαβαν θέσεις C-suite στον κλάδο από ό,τι άνδρες, και την τελευταία πενταετία, οι γυναίκες που αναλαμβάνουν τέτοιες θέσεις προέρχονται τρεις φορές συχνότερα από μη παραδοσιακές θέσεις C-suite. Επιπλέον, για κάθε γυναίκα που αναλαμβάνει ηγετική θέση στον κλάδο, σημειώνεται θετικός, μετρήσιμος αντίκτυπος στον αριθμό των γυναικών σε θέσεις ακριβώς ένα επίπεδο κάτω από τη C-suite. Ωστόσο, ο ρυθμός προόδου δεν φαίνεται βιώσιμος: Η εκπροσώπηση των γυναικών σε ανώτερες ηγετικές θέσεις έχει αυξηθεί με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι στις θέσεις C-suite, γεγονός που υποδηλώνει ότι η δεξαμενή υποψήφιων διαδόχων ενδέχεται να αδειάσει τα επόμενα χρόνια.

Η Τερέζα Μεσσάρη, General Manager, COO/CFO στην Prodea Investments, αναφέρει: «Αν και οι γυναίκες στην πλειοψηφία τους επιδεικνύουν αναλυτική και συνθετική σκέψη και ικανότητα αναγνώρισης κινδύνων, δεξιότητες απαραίτητες στο finance, ιστορικά παρατηρούμε μάλλον ισορροπημένη παρουσία ανδρών και γυναικών έως και τις μεσαίες θέσεις, ενώ προς τις ανώτερες, εκεί που λαμβάνονται οι αποφάσεις και χαράζεται η στρατηγική, ξεκινά η ανισομέρεια στην εκπροσώπηση των γυναικών και αυτή ακριβώς δυσκολεύει την πρόσβαση στην κορυφή. Οι γυναίκες σε ανώτερες θέσεις οφείλουν να λειτουργήσουν ως role models και μέντορες, ενώ σημαντικότατη είναι και η επιλογή του σωστού συντρόφου για να υπάρχει υποστηρικτική υποδομή στον οικογενειακό χώρο.» Παγκοσμίως, σύμφωνα με την έρευνα της Deloitte, οι γυναίκες κατέχουν το 23,3% των θέσεων σε ΔΣ, το 8,4% των θέσεων προέδρου ΔΣ, το 6% των θέσεων CEO και το 17,6% των θέσεων CFO. Παραπλήσια είναι και τα ευρήματα της Equileap, ανεξάρτητης εμπειρογνώμονα σε ζητήματα DEI, η οποία εξέτασε δείγμα 3.795 εισηγμένων εταιρειών σε 27 ανεπτυγμένες αγορές, ως προς την ισότιμη εκπροσώπηση των γυναικών. Το 7% των CEOs είναι γυναίκες (από 6% το 2023). Μόνο το 17% των εταιρειών έχει γυναίκα CFO (από 15% το 2023). Λιγότερο από το 2% των εταιρειών έχει γυναίκα και στους δύο ρόλους (CEO και CFO).

Ειδικά στην Ελλάδα, το ποσοστό θέσεων CFO στις 19 εισηγμένες του δείγματος της Deloitte, ανέρχεται σε 0%, από 5,9% το 2021. Σε σύνολο θέσεων ΔΣ η Ελλάδα κατατάσσεται στην 25η θέση (από 50), με ποσοστό γυναικών 24,7% στις θέσεις ΔΣ.

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τις γυναίκες είναι η επίγνωση της αξίας τους Έτσι υποστηρίζει η Ελένη Ζαπουνίδου, Finance & Accounting Manager της Tosoh Hellas, η οποία επισημαίνει ότι «ο επιχειρηματικός κόσμος αλλάζει, καθώς ολοένα και περισσότεροι οργανισμοί δηλώνουν την δέσμευσή τους στην ισότητα και τη διαφορετικότητα των φύλων και την παροχή ίσων ευκαιριών».

Και, κλείνοντας, παροτρύνει: «Ωστόσο, η πιο σημαντική μεταβολή κατά τη γνώμη μου, είναι ότι οι γυναίκες αρχίζουν επιτέλους να δείχνουν εμπιστοσύνη στις γνώσεις, τις δεξιότητες και την εμπειρία τους και τολμούν να διεκδικούν θέσεις ευθύνης. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα για εμάς τις γυναίκες, η επίγνωση της αξίας μας και της προοπτικής μας για ανέλιξη.»

Payroll Services & ESG

Η ενσωμάτωση των αξιών ESG στη διαχείριση

του ανθρώπινου δυναμικού μπορεί να βελτιώσει την εικόνα της εταιρείας στο κοινό, τους πελάτες και τους επενδυτές

Συζητάμε με την κα Ασημίνα Ξανθοπούλου, Υπεύθυνη Πωλήσεων της IDSS, για τις τάσεις Payroll Services & Software στην Ελλάδα και τον ρόλο του ESG στην προσέλκυση ταλέντων.

Πρώτα απ’ όλα, πείτε μας: πώς μπορούν οι πρακτικές του ανθρώπινου δυναμικού να συμβάλλουν στην εύρεση ταλέντων, ενώ προωθούν τις αξίες του ESG μέσα σε μια εταιρεία; Ενσωματώνοντας τις οδηγίες του ESG στις διαδικασίες πρόσληψης και επιλογής προσωπικού, οι επαγγελματίες ανθρώπινου δυναμικού μπορούν να προσελκύσουν και να διατηρήσουν τους κορυφαίους εργαζόμενους που συμφωνούν με τη δέσμευση της εταιρείας για την αειφορία, την κοινωνική ευθύνη και την ηθική διακυβέρνηση. Η IDSS, κορυφαίος integrator της EpsilonNet στις λύσεις ανθρώπινου δυναμικού και μισθοδοσίας, κατανοεί αυτήν τη σημαντική σύνδεση και προσφέρει εξατομικευμένες υπηρεσίες για την ενίσχυση της απόκτησης ταλέντων με έμφαση στις αξίες ESG.

Πώς μπορεί η IDSS να υποστηρίξει τις εταιρείες συνεργάτες της στην ένταξη των αξιών ESG στις στρατηγικές τους για το ανθρώπινο δυναμικό;

Η IDSS παρέχει πλήρεις λύσεις ανθρώπινου δυναμικού και μισθοδοσίας της EpsilonΝet, που σχεδιάζονται για να πετύχουν τους στόχους ESG μιας εταιρείας. Μέσω της προηγμένης πλατφόρμας της, επιτρέπει στους Διευθυντές Οικονομικών και τους Διευθυντές Ανθρώπινου Δυναμικού να ενσωματώσουν τους παράγοντες ESG στις αγγελίες εργασίας, τις αξιολογήσεις υποψηφίων και τις διαδικασίες συνέντευξης, διασφαλίζοντας μια προσέγγιση που βασίζεται στις αξίες για την απόκτηση ταλέντων. Εκμεταλλευόμενες την εμπειρία τους, οι εταιρείες μπορούν να προσελκύσουν άτομα που συμμερίζονται τη δέσμευσή τους για την αειφορία, την ποικιλομορφία, την ενσωμάτωση και την ισχυρή διακυβέρνηση.

Πώς μπορούν η IDSS και η EpsilonNet να βοηθήσουν τους οργανισμούς στη διαχείριση και ανάλυση των δεδομένων των εργαζομένων που σχετίζονται με το ESG; Η IDSS και η EpsilonNet παρέχουν ολοκληρωμένες λύσεις ανθρώπινου δυναμικού και μισθοδοσίας που διευκολύνουν τη συλλογή, διαχείριση και ανάλυση των δεδομένων των εργαζομένων που σχετίζονται με το ESG. Οι πλατφόρμες τους επιτρέπουν στους

οργανισμούς να καταγράφουν και να μετρούν σημαντικά στοιχεία του ESG. Αυτά τα δεδομένα μπορούν στη συνέχεια να αναλυθούν και να αξιοποιηθούν για τη λήψη αποφάσεων και την κατανόηση των επιδόσεων της εταιρείας σε σχέση με τους στόχους του ESG, καθώς και να παρουσιάσουν τις επιδόσεις τους σε εσωτερικούς και εξωτερικούς ενδιαφερόμενους

Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις κατά την ενσωμάτωση των αξιών ESG; Καταρχάς, μπορεί να υπάρξει έλλειψη συναίνεσης ή κατανόησης σχετικά με το τι ακριβώς σημαίνουν οι αξίες ESG και πώς μπορούν να εφαρμοστούν στην πράξη. Επίσης, η συλλογή και ανάλυση των δεδομένων ESG μπορεί να απαιτεί επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογίες που ενδέχεται να μην είναι αρχικά διαθέσιμες στις επιχειρήσεις. Επιπλέον, η προσαρμογή των διαδικασιών και των δομών της εταιρείας για την ενσωμάτωση των αξιών ESG μπορεί να απαιτεί χρόνο και προσπάθεια.

Κλείνοντας τη συνέντευξη, μπορείτε να μας πείτε που πρέπει να απευθυνθεί κάποια επιχείρηση για να έχει τη δυνατότητα να εντάξει στη «φαρέτρα» της τα παραπάνω; Θα πρότεινα οι επιχειρήσεις να επιλέξουν συνεργάτες που έχουν κατακτήσει την τεχνογνωσία αυτή στήνοντας και υποστηρίζοντας έργα Μισθοδοσίας-HR σε μεγάλες εταιρείες με Ευρωπαϊκά Πρότυπα και απαιτήσεις.

A: Λ.Συγγρού 236

Τ: 216 80 85500

Ε: sales@idss.gr

https://www.Idss.gr/

ACCOUNTING

Υπηρεσίες payroll:

Η κυριαρχία του cloud

και οι στρατηγικές μετάβασης

στην ψηφιακή εποχή

Tο

τοπίο διαχείρισης της μισθοδοσίας συνεχίζει

να αλλάζει

Η διαχείριση της μισθοδοσίας υφίσταται τα τελευταία χρόνια ραγδαίες

αλλαγές, που επηρεάζουν τη δυναμική των εργαζομένων και την οργανωτική αποτελεσματικότητα. Στο πλαίσιο της τεχνολογικής καινοτομίας και της αυτοματοποίησης των διαδικασιών κυριαρχούν αρκετές τάσεις που επιδρούν θετικά στη συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τις τρέχουσες και μελλοντικές απαιτήσεις, αλλά και κρίσιμες στρατηγικές για τη διευκόλυνση των οργανισμών και την ασφαλέστερη εφαρμογή των νέων τεχνολογιών.

αθώς διανύουμε τους πρώτους μήνες του 2024, το τοπίο διαχείρισης της μισθοδοσίας συνεχίζει να αλλάζει, ακολουθώντας τις πρόσφατες εξελίξεις σε τεχνολογικό επίπεδο. Το λογισμικό διαχείρισης μισθοδοσίας αποκτά νέο προφίλ με βάση τις αυτοματοποιημένες διαδικασίες και τη μηχανική μάθηση, γεγονός που γεννά και νέες επιχειρηματικές ανάγκες. Η οικονομική διεύθυνση των εταιρειών, οφείλει να υιοθετήσει τα νέα δεδομένα αν επιθυμεί να διατηρήσει το πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της. Άλλωστε, τα οφέλη υπερτερούν στην τεχνολογική αυτή μετάβαση, προσφέροντας ευελιξία και έδαφος για μεγαλύτερα κέρδη.

Η κυριαρχία των cloud-based λύσεων

Στην κορυφή της λίστας για το 2024 βρίσκεται η μεταφορά των υπηρεσιών μισθοδοσίας σε ένα σύστημα με βάση το cloud ως νευραλγικό κομμάτι της στρατηγικής μιας επιχείρησης στη σύγχρονη εποχή. Σύμφωνα με τον κ. Αριστοτέλη Γύπαρη, CFO του Iaso Group of Hospitals, η μετάβαση των υπηρεσιών payroll στο cloud αντιπροσωπεύει σημαντική καινοτομία στον τρόπο διαχείρισης των εταιρικών οικονομικών λειτουργιών, προσφέροντας ουσιαστικές βελτιώσεις σε αποδοτικότητα, ασφάλεια και προσβασιμότητα. «Η οικονομική διεύθυνση, ενστερνιζόμενη την τεχνολογική καινοτομία, επιδιώκει να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες που προσφέρει η cloud τεχνολογία για την αναβάθμιση της εταιρικής αποδοτικότητας

και την ενίσχυση της στρατηγικής λήψης αποφάσεων. Η έμφαση στην καινοτομία και την τεχνολογία διευκολύνει την αυτοματοποίηση σύνθετων διαδικασιών, μειώνει την πιθανότητα ανθρώπινων λαθών, και προσφέρει προηγμένες αναλυτικές δυνατότητες για την καλύτερη κατανόηση των οικονομικών τάσεων και δεδομένων. Επιπλέον, η ικανότητα ενσωμάτωσης με άλλα συστήματα και η ευελιξία στην προσαρμογή σε νέους κανονισμούς και απαιτήσεις, καθιστά την cloud τεχνολογία ακόμα πιο ελκυστική».

«Η μετάβαση των υπηρεσιών μισθοδοσίας σε πλατφόρμες βασισμένες στο cloud αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προόδου για τις επιχειρήσεις, παρά τις πολλαπλές προκλήσεις. Η οικονομική διεύθυνση έχει το καθήκον να αντιμετωπίσει αυτήν την εξέλιξη με στρατηγικό προσανατολισμό, λαμβάνοντας υπόψη τις κοστολογικές εξοικονομήσεις και την αυξημένη αποτελεσματικότητα που υπόσχεται», λέει ο κ. Νικόλαος Βίγκος, CFO στη Merck Hellas, υπογραμμίζοντας τη σπουδαιότητα εναρμόνισης με τη νομοθεσία. «Χρειάζεται να επιδεικνύουμε ιδιαίτερη προσοχή στη διασφάλιση της ασφάλειας και της συμμόρφωσης προς την ισχύουσα νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων». Σε κάθε περίπτωση, όπως επιβεβαιώνει ο κ. Γιώργος Αθανασίου, FCCA CFO στην Teleperformance Greece, η οικονομική διεύθυνση οφείλει να αντιμετωπίσει τη μετάβαση των υπηρεσιών payroll στο cloud με βάση μια ολοκληρωμένη στρατηγική προσέγγιση. «Θα πρέπει

αρχικά να εκτιμηθούν τα σημαντικά οφέλη που θα ακολουθήσουν, όπως η εξοικονόμηση κόστους, η αυξημένη ευελιξία και φυσικά, η ενίσχυση της ασφάλειας δεδομένων μέσω cloud-based λύσεων. Για την ομαλή μετάβαση πρέπει να επενδύσουμε στην εκπαίδευση προσωπικού ικανού στην αντιμετώπιση νέων τεχνολογιών και στην κατανόηση αυτοματοποιημένων διαδικασιών. Ζωτικής σημασίας είναι επίσης, η επιλογή αξιόπιστων παρόχων cloud και η σύναψη συμβάσεων που εξασφαλίζουν υψηλά πρότυπα ασφαλείας. Η στρατηγική συνεργασία με τους παρόχους τεχνολογίας εξασφαλίζει συνεχή υποστήριξη και προσαρμογή στις εξελίξεις, ενώ η διαφάνεια στην επικοινωνία βοηθά στην αποτελεσματική υλοποίηση αυτής της μετάβασης». Ο κ. Στάθης Λάγιος, CFO της Shop & Trade, μάς μεταφέρει πίσω στον χρόνο, όταν το 1969 δημιουργήθηκε το πρώτο διαδίκτυο, χαρακτηρίζοντας το cloud ως «ένα καθαρό δημιούργημα» της ψηφιακής εποχής. Από τότε μέχρι και σήμερα, ο παγκόσμιος ιστός (Internet) αποτέλεσε την πλατφόρμα στην οποία αναπτύχθηκαν η ενημέρωση, η ψυχαγωγία, η ασφάλεια και η επιχειρηματικότητα. «Ο βασικός παράγοντας που ανατροφοδοτούσε την ανάγκη της διεύρυνσης και βελτιστοποίησης για το κάθε τεχνολογικό βήμα που λάμβανε χώρα, παραμένει η ανταλλαγή της επικοινωνίας σε παγκόσμιο επίπεδο και μέχρι και την τελευταία γωνιά του πλανήτη μας. Το cloud ήρθε να καλύψει την ανάγκη της αποθήκευσης, καθώς και της άμεσης και αποτελεσματικής πρόσβασης στο χάος των δεδομένων, που δια-

FINANCIAL FILES

ACCOUNTING

ΓΙΏΡΓΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ FCCA CFO, Teleperformance Greece

«Η αξιοποίηση cloud-based λύσεων, η αυτοματοποίηση διαδικασιών και η διασφάλιση υψηλών προτύπων ασφαλείας αποτελούν βασικά βήματα, για να επιτύχουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα»

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΙΓΚΟΣ CFO, Merck Hellas

«Χρειάζεται να επιδεικνύουμε ιδιαίτερη προσοχή στη διασφάλιση της ασφάλειας και της συμμόρφωσης προς την ισχύουσα νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων»

τηρούνται είτε υποχρεωτικά βάσει νομοθετικών διατάξεων ή κατ’ επιλογή για λόγους οργάνωσης. Σήμερα, η εξέλιξη και προσαρμογή στα ψηφιακά και μη εργαλεία που διατίθενται δεν είναι επιλογή αλλά υποχρέωση. Η Οικονομική Διεύθυνση οφείλει να εισάγει στην οργάνωση της καθημερινότητας, καθώς και της πορείας της επιχείρησης, τα εργαλεία αυτά, αξιολογώντας τα μακροπρόθεσμα οφέλη που παρέχουν και πολλές φορές εις βάρος του κόστους τους.» Ο ίδιος πιστεύει ότι μετά από αρκετά χρόνια κρίσης και αδράνειας, το κράτος βελτίωσε σημαντικά το πλαίσιο για τη χρήση της τεχνολογίας στην καθημερινότητα του πολίτη, παρά τις δυσλειτουργίες και τις καθυστερήσεις στην εφαρμογή σημαντικών έργων όπως η ψηφιακή κάρτα. Με αυτόν τον τρόπο, το έδαφος προσφέρεται για την ευκολότερη υιοθέτηση των τεχνολογικών εξελίξεων στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι, κάτι που οδηγεί μακροπρόθεσμα στην εξομάλυνση της σχέσης κράτους και επιχείρησης, αλλά και μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου. «Το payroll κάθε επιχείρησης και η διαχείρισή του, πέρα από τον σωστό υπολογισμό του ποσού που πρέπει να εισπράξει ο κάθε εργαζόμενος και το κράτος μέσω των ασφαλιστικών εισφορών και φόρων, θα πρέπει να παρακολουθείται σε ψηφιακό περιβάλλον όπου η πρόσβαση είναι εφικτή από κάθε σημείο εργασίας της επιχείρησης (παρακολούθηση και καταγραφή του ωραρίου εργασίας) και συνδέεται με τις ψηφιακές πύλες του κράτους (Εργάνη), προκειμένου να καλύπτονται και οι υποχρεώσεις της επιχείρησης. Το cloud, ως ενδιάμεσο ψηφιακό hub, μεταξύ εργαζομένων, επιχείρησης και κράτους, βοηθάει με τον αποτελεσματικότερο τρόπο στην κάλυψη όλων αυτών των απαιτήσεων».

Οι στρατηγικές της ομαλής μετάβασης

Σε αυτό το δυναμικά αναπτυσσόμενο τοπίο, τα οικονομικά τμήματα των επιχειρήσεων οφείλουν να προετοιμαστούν για τις μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις στις υπηρεσίες payroll, αλλά και να εφαρμόσουν στρατηγικές για να διατηρήσουν το προβάδισμα και την ευελιξία τους. «Τα οικονομικά τμήματα πρέπει να ακολουθήσουν στρατηγική πολλαπλών πτυχών. Αρχικά, η συνεχής εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων στις νέες τεχνολογίες είναι κρίσιμη για την εξασφάλιση της τεχνολογικής ευελιξίας του προσωπικού. Επιπλέον, η επένδυση σε ισχυρή τεχνολογική υποδομή και ασφαλή δίκτυα διευκολύνει την απρόσκοπτη ενσωμάτωση cloud-based λύσεων. Αυτό περιλαμβάνει την επένδυση σε ασφαλείς δικτυακές συνδέσεις, διακομιστές και λογισμικό προστασίας. Η ενσωμάτωση αναλυτικών εργαλείων για βαθύτερη κατανόηση δεδομένων ενισχύει τη λήψη αποφάσεων και τη στρατηγική σχεδίαση, ενώ η προσαρμοστικότητα σε νομοθετικές αλλαγές εξασφαλίζει τη συμμόρφωση. Τέλος, η στενή συνεργασία με τεχνολογικούς παρόχους προσφέρει πρόσβαση σε προηγμένες λύσεις και υποστήριξη. Αυτό επιτρέπει στις επιχειρήσεις να διατηρούν την ετοιμότητά τους για τεχνολογικές αλλαγές και να βελτιστοποιούν τις λειτουργίες τους αποτελεσματικά», αναφέρει ο κ. Γύπαρης. Όπως αποδεικνύεται, οι τεχνολογικές εξελίξεις επιβάλλουν τη σωστή και έγκαιρη προετοιμασία των οικονομικών τμημάτων. Ο κ. Αθανασίου εξηγεί χαρακτηριστικά: «Είναι πολύ σημαντική η εκπαίδευση του προσωπικού σε νέες τεχνολογίες, προκειμένου να εξασφαλίσουμε την κατανόηση και τον αποτελεσματικό χειρισμό αυτών των εργαλείων. Ουσιώδης κρίνεται επίσης η παρακολούθη-

ση των τελευταίων τάσεων στον τομέα των υπηρεσιών payroll, με διαρκή ενημέρωση για νέες λύσεις και πρακτικές. Παράλληλα, η εποικοδομητική συνεργασία με τους παρόχους τεχνολογίας είναι πολύ σημαντική για την κατανόηση των πολλών δυνατοτήτων που μας προσφέρονται. Η αξιοποίηση cloud-based λύσεων, η αυτοματοποίηση διαδικασιών και η διασφάλιση υψηλών προτύπων ασφαλείας αποτελούν τα πιο βασικά βήματα, αν θέλουμε να επιτύχουμε το επιθυμητό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα».

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει ο κ. Βίγκος σε μια καλά σχεδιασμένη και ευέλικτη προσέγγιση, η οποία θα λαμβάνει σοβαρά υπόψη το διαρκώς εξελισσόμενο νομοθετικό πλαίσιο. «Αυτό περιλαμβάνει πρωτοβουλίες εκπαίδευσης και τη δημιουργία προηγμένων συστημάτων ανάλυσης δεδομένων για τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών μισθοδοσίας. Επιπλέον, η αξιοποίηση εργαλείων επιχειρηματικής νοημοσύνης (business intelligence) δύναται να διευκολύνει την κατανόηση και ανάλυση του μισθολογικού κόστους και των τάσεων. Τέλος, είναι απαραίτητη η προσεκτική διαχείριση των πληροφοριών με επαγγελματικό και εμπιστευτικό τρόπο, διασφαλίζοντας την ασφάλεια των δεδομένων και τη συμμόρφωση προς τους κανόνες GDPR. Με την κατάλληλη προετοιμασία και τη χρήση των τεχνολογικών εργαλείων, τα οικονομικά τμήματα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις απαιτήσεις της σύγχρονης επιχειρηματικής πραγματικότητας».

Συμπερασματικά, η πληροφορία σήμερα είναι διαθέσιμη σε όλους και αυτό που χρειάζεται είναι η επιλογή, η οργάνωση και η εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών στην καθημερινή ροή της επιχείρησης. Ωστόσο, στην πλειοψηφία τους, τα οικονομικά τμήματα των επιχειρήσεων χαρακτηρίζονται από συντηρητισμό και δυσκολία προσαρμογής στις αλλαγές. Γι’ αυτόν το λόγο, υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες που επιδρούν καθοριστικά στην επιτάχυνση των εσωτερικών διαδικασιών. «Θα πρέπει να καθοριστεί ομάδα εργασίας μέσα στο οικονομικό τμήμα με υπεύθυνο τον Οικονομικό Διευθυντή, με σκοπό την καταγραφή των αναγκών της επιχείρησης και τις τρέχουσες κάθε φορά απαιτήσεις. Αυτή η ομάδα θα χρειαστεί να διατηρεί συχνή επικοινωνία με τον πάροχο του μηχανογραφικού προγράμματος λειτουργίας της επιχείρησης ή του προγράμματος μισθοδοσίας, για τις ενημερώσεις που έχουν αξία να γίνουν στο εκάστοτε σύστημα. Παράλληλα, είναι απαραίτητο η εν λόγω ομάδα να έρχεται σε επαφή με την αγορά των εταιρειών τεχνολογίας, προκειμένου να διενεργεί αξιολόγηση (σε βάθος 5ετίας) της υπάρχουσας μηχανογραφικής δομής της εταιρείας και τις υπηρεσίες του payroll», επισημαίνει ο κ. Λάγιος.

Προφανώς όλα εξαρτώνται από το μέγεθος της επιχείρησης και της πολυπλοκότητας της δομής της, και αναδιαμορφώνονται αναλόγως. Καταλήγοντας, ο CFO της Shop & Trade θέτει τον ρόλο του Οικονομικού Διευθυντή στην πρώτη γραμμή για την τελειοποίηση και την παρακολούθηση της διαδικασίας μετάβασης των υπηρεσιών μισθοδοσίας στην ψηφιακή εποχή. «Ο CFO επιβάλλεται να διαχειρίζεται με επιτυχία τις απαιτήσεις κάθε σημαντικού έργου, κυριολεκτικά από το Α μέχρι το Ω, στην πορεία εξέλιξης και μετασχηματισμού της επιχείρησής του, με εργαλεία την εμπειρία του στα νούμερα (Λογιστικά, Reporting, Treasury), την ομάδα του και όλα τα οφέλη της μηχανογραφικής και γενικά τεχνολογικής υποστήριξης που διατίθενται».

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΥΠΑΡΗΣ

CFO, Iaso Group of Hospitals

«Η επένδυση σε ισχυρή τεχνολογική υποδομή και ασφαλή δίκτυα διευκολύνει την απρόσκοπτη

ενσωμάτωση cloud-based λύσεων»

ΣΤΑΘΗΣ ΛΑΓΙΟΣ

CFO, Shop & Trade

«Η εξέλιξη και προσαρμογή στα ψηφιακά και μη εργαλεία που διατίθενται δεν είναι επιλογή αλλά υποχρέωση»

DIGITAL TRANSFORMATION

Shared Services For Finance:

υπηρεσιών

Η συγκέντρωση λειτουργιών οδηγεί σε οικονομίες κλίμακας και ενισχυμένη αποτελεσματικότητα

Η σημασία της τεχνολογίας, του προσωπικού και της διαχείρισης κινδύνων, η ανάγκη για ξεκάθαρη στρατηγική στόχευση και τυποποίηση διαδικασιών, δεν συνδέονται πλέον μόνο με την προτεραιότητα της εξοικονόμησης κόστους, αλλά και με τη βελτιστοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

ο μοντέλο λειτουργίας Shared Services Centre ευημερεί

μερικές δεκαετίες τώρα. Ως πρακτική, εξαπλώνεται συνεχώς, ενώ σήμερα, με την εξέλιξη της τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), διερευνώνται νέες εφαρμογές για βελτιστοποίηση της λειτουργίας του. Το οικονομικό τρενάκι του τρόμου των τελευταίων 15 ετών ανανέωσε το ενδιαφέρον για αυτά τα κέντρα διεθνώς, δεδομένου ότι η εξοικονόμηση κόστους ήταν και παραμένει το κύριο πλεονέκτημά τους, αν και όχι πια το μοναδικό.

Η εικόνα σήμερα

Στην έκθεση State Of The Shared Services & Outsourcing Industry Market Report, Europe 2024 του SSON, τα στοιχεία δείχνουν ότι η δραστηριότητα των Κέντρων Παροχής Κοινών Υπηρεσιών (Shared Services Centres - SSCs) στην Ευρώπη αναπτύσσεται, αν και εξακολουθεί να βρίσκεται σε διαδικασία ωρίμανσης.

Το 91% των ευρωπαίων ερωτηθέντων επιβεβαίωσε ότι το κόστος και η αποδοτικότητα είναι οι πρώτες του προτεραιότητες, κάτι που ισχύει για το 84% των SSCs στη Βόρεια Αμερική. Το 72% δηλώνει ως στρατηγικό στόχο τη βέλτιστη εξυπηρέτηση, το 67% την αποτελεσματικότητα και το 57% τη συμμόρφωση. Τα ποσοστά αυτά είναι πολύ κοντά στα αντίστοιχα παγκόσμια.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έμφαση στη μείωση του κόστους δεν σημαίνει κατάργηση επενδύσεων στην τεχνολογία.

Αντιθέτως, η αξιοποίηση των λύσεων αυτοματοποίησης παραμένει βασικός στόχος. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι κορυφαίες προτεραιότητες για τεχνολογική επένδυση στην Ευρώπη είναι το process mining (35,5%), το Robotic Process Automation (34%), η ΤΝ (27,4%) και τα εργαλεία analytics (27,4%).

Επικεφαλής των κέντρων αυτών, σύμφωνα με τις απαντήσεις του 52% των ευρωπαίων ερωτηθέντων στη σχετική έρευνα, είναι ο

CFO, κάτι που συνάδει με την παγκόσμια τάση. Όσον αφορά τη στελέχωση των SSCs στην Ευρώπη, το 44% των κέντρων απασχολεί λιγότερους από 500 FTEs (full-time equivalent), ενώ το 27% 250 ή λιγότερους. Αυτό ίσως οφείλεται στην αυξημένη αυτοματοποίηση, στο offshoring προς χώρες χαμηλότερου κόστους, ή σε συνδυασμό των δύο. Το 45% των ευρωπαϊκών SSCs δήλωσε ότι λειτουργεί περισσότερα από 4 κέντρα παγκοσμίως.

Οι 10 πρώτες κοινές υπηρεσίες που παρέχουν τα ευρωπαϊκά κέντρα

Purchase to Pay/Procure to Pay: 84,27%

Record to Report: 80,90%

Order to Cash: 76,4%

Master Data Management: 58,43%

Tax Support/Admin: 50,56%

Hire to Retire: 48,31%

Time to Pay/Payroll: 47,19%

Indirect Procurement: 47,19%

Data Analytics/Business Analytics: 41,57%

Information Technology: 37,08%

Πηγή: SSON

Διευρύνεται το φάσμα των παρεχόμενων υπηρεσιών Γενεσιουργό κίνητρο για τη δημιουργία των SSCs ήταν η μείωση του κόστους, και παραμένει κυρίαρχο. Πλέον όμως, η τυποποίηση διαδικασιών και η εξειδίκευση σε συγκεκριμένες λειτουργίες έχουν οδηγήσει σε αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, αυξημένη συμμόρφωση και βελτιωμένη σχέση με τον πελάτη. Πριν αποδυθεί μια εταιρεία στον σχεδιασμό του SSC της, οφείλει πρώτα να έχει σαφή στρατηγική, να την παρακολουθεί

συστηματικά κατά την υλοποίηση του έργου, αλλά και να την επικαιροποιεί στην πορεία. Ο Ιωακείμ Καμπασακάλης, Shared Services Director, Europe και ο Tristan Bossard, Finance Project Manager, στην Imerys, περιγράφουν αναλυτικά πιο κάτω τα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν η οικονομική διεύθυνση προκειμένου να δημιουργήσει SSC: Εξοικονόμηση κόστους: Ένας από τους πρωταρχικούς λόγους για να μεταφερθούν δραστηριότητες σε SSC είναι να επιτευχθεί εξοικονόμηση κόστους μέσα από οικονομίες κλίμακος και αποδοτικότητα. Η οικονομική διεύθυνση οφείλει να διενεργήσει ενδελεχή ανάλυση κόστους-οφέλους προκειμένου να συγκρίνει το τρέχον κόστος συντήρησης αποκεντρωμένων operations με την πιθανή εξοικονόμηση από τη συγκέντρωση δραστηριοτήτων σε ένα SSC (προσωπικό, τεχνολογική υποδομή, χώρος γραφείων, γενικές δαπάνες).

Τυποποίηση διαδικασιών και αποδοτικότητα. Επεκτασιμότητα και ευελιξία, ώστε να στηριχθούν η μελλοντική ανάπτυξη και οι μεταβαλλόμενες ανάγκες της επιχείρησης. Διαχείριση κινδύνων και συμμόρφωση προς τις ρυθμιστικές προδιαγραφές.

Εμπειρία πελάτη και ικανοποίηση εταίρων. Ως λειτουργίες που συχνά μεταβιβάζονται σε SSC κατά προτεραιότητα, ο Ιωακείμ Καμπασακάλης και ο Tristan Bossard ξεχωρίζουν τις εξής: Επεξεργασία συναλλαγών: Πάγιες και επαναληπτικές συναλλακτικές εργασίες, όπως οι πληρωτέοι/εισπρακτέοι λογαριασμοί και το γενικό καθολικό, συχνά επιλέγονται για μεταφορά σε SSC. Διαχείριση προμηθειών και παρόχων, η οποία μπορεί να φέρει βελτιώσεις στο στρατηγικό sourcing, τον έλεγχο του κόστους και τη διαχείριση των σχέσεων με τους προμηθευτές.

FINANCIAL FILES

DIGITAL TRANSFORMATION

TRISTAN BOSSARD Finance Project Manager, Imerys SA

ΙΏΑΚΕΙΜ ΚΑΜΠΑΣΑΚΑΛΗΣ Shared Services Director, Europe, Imerys Services Greece SA

«Ένας από τους πρωταρχικούς λόγους για να μεταφερθούν δραστηριότητες σε SSC είναι να επιτευχθεί εξοικονόμηση κόστους μέσα από οικονομίες κλίμακος και αποδοτικότητα»

ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΠΑΝΏΡΙΟΣ

CFO & Controller, Citi Ελλάδας «Προτεραιότητα πρέπει να δίνεται και σε στρατηγικού χαρακτήρα δραστηριότητες που συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης και επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας»

Διαχείριση και ανάλυση δεδομένων, που μπορεί να βοηθήσει τους οργανισμούς να αντλήσουν insights από τα χρηματοοικονομικά και επιχειρησιακά δεδομένα.

Υποστήριξη IT και διαχείριση συστημάτων.

Χρηματοοικονομικές αναφορές και αναλύσεις.

Συμμόρφωση και συστήματα εσωτερικού ελέγχου.

Η συγκέντρωση κοινών υπηρεσιών

οδηγεί σε οικονομίες κλίμακας

«Οι πολυεθνικοί οργανισμοί, για να ανταποκριθούν αφ’ ενός στις υψηλές απαιτήσεις για ποιοτικό σχεδιασμό των υποστηρικτικών υπηρεσιών τους και αφ’ ετέρου να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας, συγκεντρώνουν σε επιλεγμένες τοποθεσίες υπηρεσίες με κοινό προϊοντικό υπόβαθρο, καλύπτοντας έτσι σημαντικό εύρος των λειτουργικών αναγκών της επιχείρησης», υποστηρίζει ο Χαρίλαος Πανώριος, CFO & Controller στη Citi Ελλάδας, και προσθέτει: «Ο εξορθολογισμός των διαδικασιών μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των εργαζομένων, την ορθότητα της πληροφορίας και, παράλληλα, να μετριάσει κινδύνους που σχετίζονται με πιθανή ελλιπή οργάνωση. Η οικονομική διεύθυνση αποφασίζει να μεταφέρει διαδικασίες σε SSCs βάσει κριτηρίων που σχετίζονται με την περιοδικότητα και τη δυνατότητα αυτοματοποίησης των διαδικασιών αυτών. Επίσης, προτεραιότητα πρέπει να δίνεται σε στρατηγικού χαρακτήρα δραστηριότητες που συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης και επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας. Τέλος, σημαντικός παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη είναι η κάλυψη αντίστοιχων αναγκών σε άλλες χώρες, όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση.»

Σημαντική παράμετρος η επιλογή τοποθεσίας κατά τον αρχικό σχεδιασμό

Είτε αναζητά ένας οργανισμός τρόπους βελτιστοποίησης κόστους και λειτουργίας, είτε επιδιώκει ανάπτυξη μέσω γεωγραφικής επέκτασης, κατά τον σχεδιασμό του κέντρου παροχής κοινών υπηρεσιών, η επιλογή τοποθεσίας του είναι από τις σημαντικότερες παραμέτρους. Παράγοντες όπως τα φορολογικά κίνητρα και η υγιής τοπική οικονομία, η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα και ασφάλεια, το κόστος εργασίας, αλλά και υποδομές όπως οι τηλεπικοινωνίες και τα ΜΜΜ, είναι από τα πρώτα στοιχεία που εξετάζονται κατά την επιλογή χώρας φιλοξενίας. Άλλοι παράγοντες που αξιολογούνται είναι οι κλιματολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες, οι τιμές στην αγορά ακινήτων, αλλά και οι δυνατότητες πρόσβασης από και προς τις κεντρικές εγκαταστάσεις της επιχείρησης, τους πελάτες και τους συνεργάτες της.

Η Ελλάδα κερδίζει έδαφος ως προορισμός για επενδύσεις Σύμφωνα με στοιχεία της Cushman & Wakefield, η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία είναι οι δημοφιλέστερες επιλογές για εγκατάσταση SSC στην Ευρώπη, αν και πόλεις όπως το Βίλνιους, η Αθήνα και το Ζάγκρεμπ θεωρούνται αναδυόμενοι προορισμοί για σχετικές ξένες άμεσες επενδύσεις (ΞΑΕ). Επιπλέον, όπως αναφέρεται στην τελευταία έκθεση του EIU, της μονάδας έρευνας και ανάλυσης του The Economist Group, σχετικά με την ποιότητα

του επιχειρηματικού περιβάλλοντος σε 82 χώρες, η Ελλάδα είναι μία από τις τρεις χώρες ευνοϊκής κατάταξης, που πλέον παρουσιάζουν πολύ σημαντική βελτίωση. Οι άλλες δύο είναι το Κατάρ και η Λιθουανία. Μάλιστα, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 1η θέση στον πίνακα των 10 χωρών με τη μεγαλύτερη βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος για την 5ετία 2024-28, σε σύγκριση με το διάστημα 2019-23. Σύμφωνα με την έκθεση, αυτό αντανακλά την επίδραση της φιλοεπιχειρηματικής στάσης της κυβέρνησης, που ενίσχυσε την επιχειρηματική εμπιστοσύνη. Στη γενική κατάταξη των 82 χωρών, η χώρα καταλαμβάνει τη θέση 34, ενώ η κατηγορία όπου επιδεικνύει τη μεγαλύτερη βελτίωση είναι η Χρηματοδότηση. Σύμφωνα με το μοντέλο ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκε, η βελτίωση στον δείκτη επιχειρηματικού περιβάλλοντος του EIU ενδέχεται να οδηγήσει σε ενίσχυση της αύξησης του πραγματικού κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, των επενδυτικών δαπανών και των ΞΑΕ.

Ο ρόλος του εργατικού δυναμικού και της σωστής διαχείρισής του

Το επίπεδο του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού στη χώρα φιλοξενίας μπορεί να καθοριστεί από παράγοντες όπως η ποιότητα του τοπικού εκπαιδευτικού συστήματος και η διαθεσιμότητα των δεξιοτήτων ή/και της εργασιακής εμπειρίας που έχει ανάγκη η επιχείρηση για το SSC της. Η εξειδίκευση σε ψηφιακές δεξιότητες και γνώση/χρήση ξένων γλωσσών εξελίσσονται σε σημαντικά κριτήρια για τέτοια επένδυση, τονίζεται όμως όλο και περισσότερο η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού, ιδίως σε θέματα τεχνολογίας.

«Ένας από τους κινδύνους ενός SSC είναι ο βαθμός συγκέντρωσης»

Εκτός από την τοποθεσία και το προσωπικό, τα εξειδικευμένα τεχνολογικά εργαλεία είναι επίσης απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία ολοκληρωμένου SSC. Εντούτοις, ελλοχεύουν κίνδυνοι, τόσο από την πλευρά της χώρας φιλοξενίας, όσο και εσωτερικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με τη διόγκωση του SSC και την προστασία των δεδομένων που διαχειρίζεται. Σύμφωνα με τον Χαρίλαο Πανώριο, «Τα SSCs παρέχουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να καλύπτουν σημαντικό μέρος των λειτουργικών αναγκών τους και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά και με ασφάλεια διαδικασίες που πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Η τεχνολογική εξειδίκευση και η παροχή των ανάλογων εργαλείων αυτοματοποίησης είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάληψη ενός τόσο σημαντικού έργου. Η επιλογή του κατάλληλου προσωπικού, η συνεχής εκπαίδευσή του, η αναγνώριση και η διατήρηση του ταλέντου είναι μείζονος σημασίας. Ένας από τους κινδύνους ενός SSC είναι ο βαθμός συγκέντρωσης. Αν το SSC αποκτήσει κρίσιμο μέγεθος για την επιχείρηση, θα πρέπει να ληφθούν ταυτόχρονα και μέτρα διασποράς αυτού του κινδύνου, όπως η δημιουργία εναλλακτικών τοποθεσιών – Continuity of Business Locations. Επίσης, ρυθμιστικές και άλλες νομοθετικές παρεμβάσεις στις χώρες φιλοξενίας των SSCs μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης. Οι κίνδυνοι που ίσως διατρέχουν οι επιχειρήσεις από τη λειτουργία των SSCs μπορούν να περιοριστούν σημαντικά

με ενδελεχή σχεδιασμό, λαμβάνοντας υπόψη το θεσμικό πλαίσιο, τη συστηματική παρακολούθηση των δεικτών απόδοσης και την άμεση επίλυση προβλημάτων, ώστε η υποστήριξη προς όλες τις χώρες να είναι συνεχής και ολοκληρωμένη.»

Με σαφή στόχευση η δημιουργία του SSC Άπαξ και αποφασίσει μια εταιρεία να προχωρήσει σε δημιουργία SSC, οφείλει να έχει ξεκάθαρο στόχο και να χρησιμοποιεί συνδυαστική σκέψη και διατμηματική συνεργασία κατά τον σχεδιασμό. Οφείλει να λαμβάνει υπ’ όψιν την τεχνολογία και την οργάνωση που θα χρειαστεί, ώστε να στηρίξει μακροπρόθεσμα τις λειτουργίες που θα αναλάβει και να διαχειριστεί με ασφάλεια τα δεδομένα που θα προκύπτουν. Όπως σε πολλά μεγάλα έργα, καίριας σημασίας κρίνεται να ανατίθενται στο SSC υπηρεσίες σε φάσεις, ώστε η εμπειρία που προκύπτει από κάθε φάση να συγκροτείται και να αξιοποιείται στην υλοποίηση της επόμενης. Σταδιακά, η γνώση αυτή θα εξελιχθεί σε σημαντική παρακαταθήκη της εταιρείας. «Για να διασφαλιστεί η επιτυχής ολοκλήρωση ενός shared services centre, οι οργανισμοί οφείλουν να εστιάσουν σε καίριες βέλτιστες πρακτικές», σχολιάζουν ο Ιωακείμ Καμπασακάλης και ο Tristan Bossard, προτείνοντας στους οργανισμούς «να εδραιώσουν ξεκάθαρη διάρθρωση διοίκησης που θα επιβλέπει τα operations και θα ευθυγραμμίζει τους στρατηγικούς στόχους. Να εφαρμόσουν τυποποιημένες διαδικασίες, πολιτικές και συμφωνίες παρόχων-πελατών (Service Level Agreements - SLAs) για διασφάλιση συνέπειας, συνοχής και συμμόρφωσης. Να εξασφαλίζουν αποτελεσματική επικοινωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη, να ασπάζονται την τεχνολογία και τον αυτοματισμό, να επενδύουν στη διαχείριση ταλέντου και την εκπαίδευση, να προσδιορίζουν performance metrics, και να καλλιεργούν κουλτούρα συνεχούς βελτίωσης.

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί σημαντικοί κίνδυνοι, τους οποίους πρέπει να προσέχει κανείς κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ολοκλήρωσης. Ενδεικτικά, η πιθανή διατάραξη της λειτουργίας, η αντίσταση στην αλλαγή, η ασφάλεια δεδομένων και τα ζητήματα ιδιωτικότητας, κίνδυνοι που σχετίζονται με τη συμμόρφωση και τους κανονισμούς, προκλήσεις διαχείρισης ταλέντου, ζητήματα ενοποίησης τεχνολογίας και συστημάτων, υπερβάσεις κόστους, καθώς επίσης διαχείριση παρόχων και προμηθευτών, πρέπει όλα να παρακολουθούνται επιμελώς και να υπόκεινται σε προσεκτική διαχείριση, προκειμένου να μετριάζονται οι πιθανές προκλήσεις και να βελτιστοποιούνται οι επιδόσεις του shared services centre.»

Αν το SSC αποκτήσει κρίσιμο μέγεθος, πρέπει

HOSPITALITY

Σε τροχιά ανόδου η ελληνική φιλοξενία

Όλα δείχνουν πως το 2024 θα σημειωθεί ρεκόρ εσόδων

Ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της Ελλάδας με σημαντική συμβολή στο ΑΕΠ της χώρας. Η ανοδική πορεία της φιλοξενίας συνεχίστηκε και το 2023, το οποίο ήταν έτος σταθμός, καθώς τα έσοδα ανήλθαν σε 20 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας κατά πολύ τα 18,2 δισ. του 2019 που ήταν η τελευταία χρονιά πριν την πανδημία.

ο 2023 τόσο οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, όσο και οι ταξιδιωτικές αφίξεις κατέγραψαν ιστορικά υψηλές επιδόσεις. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδας, οι τουριστικές εισπράξεις στο σύνολο του 2023 διαμορφώθηκαν στα 20,459.5 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 15,7% σε σχέση με το 2022 (17,7 δισ. ευρώ) και κατά 12,5% σε σχέση με το 2019 (18,2 δισ. ευρώ), το οποίο αποτελούσε μέχρι πρότινος έτος ορόσημο για τον ελληνικό τουρισμό. Παράλληλα, οι τουριστικές αφίξεις ανήλθαν σε 32,7 εκατ. επισκέπτες, καταγράφοντας ετήσια αύξηση

κατά 17,6% σε σύγκριση με τους 27,8 εκατ. τουρίστες που επισκέφτηκαν τη χώρα το 2022 και κατά 4,4% σε σύγκριση με τους 31,3 εκατ. τουρίστες του 2019. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τουριστικές εισπράξεις κάλυψαν κατά 63% το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών, έναντι 45% το 2022, το οποίο ήταν συνδυαστικό αποτέλεσμα των αυξημένων ταξιδιωτικών εισπράξεων και της μείωσης του εμπορικού ελλείμματος κατά 18%.

Σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις του ξενοδοχειακού κλάδου, η έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΤΕΠ για λογαριασμό του ΞΕΕ δείχνει πως ο τζίρος των ξενοδοχείων το 2023 αυξήθηκε κατά 23% σε σχέση με το 2022 και έφτασε τα 10,5 δισ. ευρώ. Η αύξηση αυτή διαφοροποιείται αισθητά ανάμεσα στα ξενοδοχεία συνεχούς (+9,4%) και εποχικής (+27,4%) λειτουργίας. Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 12,6% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και ξεπέρασε τις 208.000 θέσεις εργασίας.

Το 2023 τόσο οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, όσο και οι ταξιδιωτικές αφίξεις κατέγραψαν ιστορικά υψηλές επιδόσεις

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ

Η αύξηση του τζίρου και της απασχόλησης συνδέεται και με επενδύσεις των ξενοδόχων που για το 2023 ανήλθαν συνολικά σε 761 εκατ. και το 13% αυτών αφορούσε δράσεις βιωσιμότητας.

Τα προβλήματα των ξενοδοχείων, όπως καταγράφονται στην έρευνα, παραμένουν η εύρεση προσωπικού, το κόστος της ενέργειας και συνολικά το λειτουργικό κόστος, η μειωμένη πληρότητα εκτός των μηνών αιχμής και ο ανταγωνισμός από τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Οι προοπτικές του ελληνικού τουρισμού για το 2024, όπως αναφέρει μελέτη της Alpha Bank, παρουσιάζονται ευοίωνες, παρά τις πιέσεις στην εξωτερική ζήτηση, εξαιτίας του υψηλού -αν και επιβραδυνόμενου- πληθωρισμού στα ευρωπαϊκά κράτη και τις γεωπολιτικές εντάσεις στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και, πρόσφατα, την Ερυθρά Θάλασσα. Οι προοπτικές αυτές αποτυπώνονται στις αισιόδοξες επιχειρηματικές προσδοκίες του κλάδου, στην ετήσια άνοδο των κρατήσεων αεροπορικών εισιτηρίων, αλλά και στις συμφωνίες που έχουν ήδη συνάψει οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.

Για τις επιδόσεις της ελληνικής φιλοξενίας το 2023, αλλά και τις προσδοκίες που γεννούν τα θετικά μηνύματα που υπάρχουν για το τρέχον έτος, μας μιλούν σημαντικοί εκπρόσωποι του ελληνικού τουρισμού.

FINANCIAL FILES

HOSPITALITY

ΜΥΡΏΝ ΦΛΟΥΡΗΣ

Γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης

«Με τις δράσεις μας, επενδύουμε στην ποιότητα, στη βιωσιμότητα, στην αναβάθμιση των υποδομών

και στο ανθρώπινο δυναμικό»

ΜΑΡΙΑ ΓΑΤΣΟΥ

Γενική Διευθύντρια, ΣΕΤΕ

«Η βιώσιμη ανάπτυξη και η περιβαλλοντική

υπευθυνότητα αποτελούν, πλέον, την κεντρική

κατεύθυνση για τη διαμόρφωση μιας τουριστικής

στρατηγικής διεθνώς»

Οι στόχοι μας δεν είναι μόνο ποσοτικοί, αλλά και ποιοτικοί Οι αφίξεις του 2023 έθεσαν τον πήχη ψηλά, τονίζει ο Μύρων Φλουρής, Γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης. «Το Υπουργείο Τουρισμού, με συντονισμένες ενέργειες, την υλοποίηση των δράσεων Εθνικού Σχέδιου Δράσης και διευρυμένες επαφές με tour operators, φαίνεται να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τις επιθυμίες των ταξιδιωτών, οι οποίοι, με βάση τα μηνύματα που λαμβάνουμε, θα επιλέξουν και φέτος τη χώρα μας για τις διακοπές τους» αναφέρει.

«Θέτοντας ως δεδομένο πως φέτος θα διανύσουμε μία ομαλή τουριστική περίοδο χωρίς αστάθμητους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την τουριστική κανονικότητα, οι «παραδοσιακές» χώρες όπως Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία αλλά και η Αμερική, καθώς και νέες αγορές που εντάσσονται σταδιακά, θα προτιμήσουν την Ελλάδα. Οι στόχοι μας δεν είναι μόνο ποσοτικοί, αλλά και ποιοτικοί. Επιθυμούμε την επίτευξη ενός βιώσιμου μοντέλου με βασικούς πυλώνες το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία. Η βασική παράμετρος κάθε ενέργειας που υλοποιούμε είναι η βιωσιμότητα και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εισερχόμενου τουριστικού ρεύματος» επισημαίνει.

Το 2023 ήταν χρονιά ορόσημο

για τον ελληνικό τουρισμό Πράγματι, το 2023 ήταν η νέα χρονιά ορόσημο για τον ελληνικό τουρισμό, με περίπου 20 δισ. έσοδα και 33 εκατομμύρια αφίξεις, τονίζει ο Δημήτρης Φραγκάκης, Γενικός Γραμματέας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού. «Η Ελλάδα είναι μια από τις λίγες χώρες που δεν πέτυχαν απλά την ανάκαμψη, αλλά την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού της μετά την πανδημία. Αυτές οι επιδόσεις βέβαια δεν προσφέρουν ευκαιρία για εφησυχασμό, αλλά δημιουργούν μία επιπλέον ευθύνη για να διατηρηθεί ψηλά η χώρα μας στον διεθνή ανταγωνισμό» αναφέρει. «Για τον λόγο αυτό, δουλεύουμε μεθοδικά με ορίζοντα τριετίας και εντείνουμε τις προσπάθειές μας, προκειμένου το 2024 να είναι μια εξίσου καλή χρονιά. Τα μηνύματα είναι καλά για φέτος, καθώς η ζήτηση για τη χώρα μας είναι σε υψηλά επίπεδα, οι κρατήσεις κινούνται πολύ θετικά, ενώ και οι διαθέσιμες θέσεις αεροπορικών εταιρειών και tour operators από τις παραδοσιακές μας αγορές είναι αυξημένες. Κατά συνέπεια, είμαι αισιόδοξος για την πορεία του τουρισμού μας» επισημαίνει.

Θετικά τα μηνύματα για το 2024

Το 2023 ήταν πράγματι μια καλή χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στα αποτελέσματα του περασμένου έτους, όπου και καταγράφηκαν 32,7 εκατομμύρια αφίξεις, με έσοδα που ξεπέρασαν τα 20,4 δισεκατομμύρια ευρώ, μας λέει η Μαρία Γάτσου, Γενική Διευθύντρια του ΣΕΤΕ. «Τα μηνύματα και για τη φετινή χρονιά φαίνονται θετικά. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Airdata Tracker του ΙΝΣΕΤΕ, ως προς τον προγραμματισμό των εισερχόμενων διεθνών πτήσεων, στο σύνολο της θερινής σεζόν οι προσφερόμενες θέσεις ανέρχονται σε 26,8 εκατομμύρια, έναντι 24,2 εκατομμυρίων το

2023, παρουσιάζοντας αύξηση 10,2%. Αξιοσημείωτη είναι και η απήχηση της Ελλάδας τόσο στις ευρωπαϊκές όσο και στις παγκόσμιες αγορές, με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση να καταγράφεται από την αγορά των ΗΠΑ, η οποία συγκαταλέγεται στις πλέον «δυνατές» για τον ελληνικό τουρισμό. Οι παραδοσιακές μας αγορές συντηρούν τη δυναμική τους, με το Ηνωμένο Βασίλειο να καταγράφει αύξηση 6,4%, την Γερμανία 10,9%, και τη Γαλλία 10,2%, σε σχέση με το 2023.

Η Ελλάδα έχει όλα τα εφόδια ώστε να διατηρήσει τη θέση της ανάμεσα στα δημοφιλέστερα παγκόσμια τουριστικά brands, κάτι που οφείλεται στις σωστές βάσεις που τέθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια» αναφέρει.

Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις το 2023

παρουσίασαν αύξηση κατά 15,7%

Το 2023 αποτελεί το νέο έτος αναφοράς για τις επιδόσεις του τουρισμού, τονίζει ο Ηλίας Κικίλιας, Γενικός Διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ. «Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, την περσινή χρονιά, οι ταξιδιωτικές

εισπράξεις παρουσίασαν αύξηση κατά 15,7% σε σύγκριση με το 2022 και διαμορφώθηκαν στα 20,4 δισ. ευρώ. Η δε εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε κατά 17,6% και διαμορφώθηκε στα περίπου 33 εκατ. ταξιδιώτες, έναντι 27,8 εκατ. το 2022.

Τα μηνύματα και οι πρώτες ενδείξεις για το 2024 έχουν θετικό πρόσημο. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ, οι προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις της θερινής σεζόν σε εισερχόμενες διεθνείς πτήσεις είναι 26,8 εκατ. (έναντι 24,2 εκατ. το 2023) παρουσιάζοντας αύξηση +10,1%» προσθέτει.

Σε ποιους τομείς πρέπει να βελτιωθεί ο ελληνικός τουρισμός ώστε να καταγράψει ακόμη καλύτερες επιδόσεις;

Στόχος η βελτίωση του ελληνικού

τουριστικού μοντέλου

Θέλουμε να βελτιώσουμε το ελληνικό τουριστικό μοντέλο, μας λέει ο Μύρων Φλουρής. «Για να μπορέσουμε να επιτύχουμε τη βιωσιμότητά του, η επιδίωξή μας είναι η χρονική και χωρική επιμήκυνση του τουρισμού, μέσω της ανάδειξης των χαρακτηριστικών των εναλλακτικών προορισμών, με στόχο τη διάχυση των επισκεπτών σε όλη την επικράτεια, καθώς και την προβολή βιώσιμων πρακτικών, εμπειριών και δραστηριοτήτων.

Σε αυτό προσβλέπει, άλλωστε, και η σύσταση του Περιφερειακού Συμβουλίου Τουρισμού με αρμοδιότητα τον συντονισμό των Περιφερειών για τον σχεδιασμό μιας ισόρροπης τουριστικής ανάπτυξης σε εθνικό επίπεδο» αναφέρει. «Με τις δράσεις μας, επενδύουμε στην ποιότητα, στη βιωσιμότητα, στην αναβάθμιση των υποδομών και στο ανθρώπινο δυναμικό. Εργαζόμαστε ώστε οι πολιτικές μας να στηρίζονται σε δεδομένα και για τον λόγο αυτό δρομολογήσαμε τη σύσταση του Παρατηρητηρίου για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στη Μεσόγειο και του Παρατηρητηρίου για τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη, με αντικείμενο τη μέτρηση και παρακολούθηση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων του τουρισμού.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΡΑΓΚΑΚΗΣ

Γενικός Γραμματέας, Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού «Βασική μας επιδίωξη είναι η προβολή ενός τουριστικού μοντέλου βασισμένου στην ποιότητα, με έμφαση στην αειφορία, στη βιωσιμότητα και στον σεβασμό του περιβάλλοντος»

ΗΛΙΑΣ ΚΙΚΙΛΙΑΣ

Γενικός Διευθυντής, ΙΝΣΕΤΕ «Ο τουρισμός θα πρέπει να αναπτύσσεται με τρόπο που προστατεύει το περιβάλλον, σέβεται την ταυτότητα των προορισμών και προάγει την κοινωνική ευημερία»

FINANCIAL FILES

HOSPITALITY

Μέσω δράσεων χρηματοδοτούμενων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προωθούνται έργα για την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού και την αναβάθμιση υποδομών προσβασιμότητας, με γνώμονα και την προστασία του περιβάλλοντος.

Αυτή η προσπάθεια πιστεύουμε πως αξιολογείται θετικά και από τους ίδιους τους επισκέπτες, που επιλέγουν τη χώρα μας για τις διακοπές τους» επισημαίνει.

Μεγάλη πρόκληση η προσαρμογή στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής

Στον ΕOT, βασική μας επιδίωξη είναι η προβολή ενός τουριστικού μοντέλου, βασισμένου στην ποιότητα, με έμφαση στην αειφορία, στη βιωσιμότητα και στον σεβασμό του περιβάλλοντος, που θα προσφέρει οφέλη και στις τουριστικές επιχειρήσεις και στις τοπικές κοινωνίες και στον επισκέπτη, τονίζει ο Δημήτρης Φραγκάκης. «Εάν θα μπορούσα να επιλέξω τις δύο μεγαλύτερες προκλήσεις των επόμενων ετών, θα έλεγα ότι το πρώτο στοίχημα είναι η προσαρμογή στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και το δεύτερο στοίχημα είναι η επέκταση του τουριστικού προϊόντος σε όλη τη χώρα, χωρικά και χρονικά. Σε αυτούς τους τομείς οφείλουμε να ρίξουμε το βάρος μας και, συνεχίζοντας την πολύ καλή συνεργασία που έχουμε με όλους τους εμπλεκόμενους στον κλάδο και με πολλή δουλειά, θα καταφέρουμε να πρωτοπορήσουμε και σε αυτό το πεδίο» επισημαίνει.

Η επόμενη μέρα προϋποθέτει στοχευμένη στρατηγική

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τον τουρισμό είναι πολλοί και πολυσύνθετοι, όπως -ενδεικτικά- ο ανταγωνισμός χωρών με χαμηλότερα κόστη και ασθενέστερα νομίσματα, οι νέες τάσεις στην καταναλωτική συμπεριφορά, οι πληθωριστικές πιέσεις, το κόστος γραφειοκρατίας, οι φορολογικές επιβαρύνσεις, η αύξηση του κόστους ενέργειας και το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων, αναφέρει η Μαρία Γάτσου.

«Πρόκειται για προκλήσεις που ξεκινούν από την ανάγκη του διαρκούς εκσυγχρονισμού του τουριστικού μας προϊόντος, και καταλήγουν σε μείζονα ζητήματα, όπως οι μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, η κλιματική κρίση, και -φυσικά- η ανάγκη για την πράσινη μετάβαση και τον σχεδιασμό ενός νέου παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Επιπρόσθετα, η βιώσιμη ανάπτυξη και η περιβαλλοντική υπευθυνότητα αποτελούν, πλέον, την κεντρική κατεύθυνση για τη διαμόρφωση μιας τουριστικής στρατηγικής διεθνώς.

Η επόμενη μέρα προϋποθέτει στοχευμένη στρατηγική, την οποία στον ΣΕΤΕ -έμπρακτα και με συγκεκριμένες προτάσεις- έχουμε οριοθετήσει σε 5 κεντρικούς πυλώνες, που συνδέονται άμεσα με το «Στρατηγικό Σχέδιο Ελληνικός Τουρισμός 2030».

Επενδύσεις και ανταγωνιστικότητα, υποδομές, διαχείριση προορισμών, αγορά εργασίας και -κυρίως- η βιωσιμότητα αποτελούν τους κεντρικούς άξονες των δράσεων του ΣΕΤΕ την επόμενη περίοδο, σε συντονισμένη συνεργασία με την κυβέρνηση, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τους εργαζόμενους και τους επιχειρηματίες του τουρισμού.»

Ο τουρισμός θα πρέπει να αναπτύσσεται με τρόπο που προστατεύει το περιβάλλον Ο ΣΕΤΕ έχει θέσει ήδη το πλαίσιο των προτεραιοτήτων του τομέα, δίνοντας έμφαση σε 5 πυλώνες: υποδομές, επενδύσεις και ανταγωνιστικότητα, διαχείριση προορισμών, αγορά εργασίας και βιωσιμότητα-κλιματική αλλαγή, τονίζει ο Ηλίας Κικίλιας.

«Αναφορικά με τις υποδομές, το ΙΝΣΕΤΕ έχει καταγράψει 2.000 προτάσεις για επενδύσεις, καθώς οι υφιστάμενες δεν επαρκούν για τη μεσομακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Επιπλέον, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσω ενός στιβαρού επενδυτικού περιβάλλοντος και η επίλυση ζητημάτων χωροταξικού σχεδιασμού κρίνονται απαραίτητες» αναφέρει. «Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αποτελεσματική διακυβέρνηση των προορισμών μέσα από τους Οργανισμούς Διαχείρισης και Προώθησης (DMMOs), λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του ιδιωτικού τομέα. Η διαχείριση τουριστικών ροών, οι συγκοινωνίες, η ανάδειξη υφιστάμενων και νέων προϊόντων αποτελούν άλλωστε καίρια ζητήματα. Η αγορά εργασίας με την έλλειψη εργαζομένων στον τομέα, ένα παγκόσμιο φαινόμενο, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με καινοτόμες λύσεις και προσαρμογή της επαγγελματικής εκπαίδευσης στις σύγχρονες τάσεις. Ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί άλλωστε, το ισχυρότερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του ελληνικού τουρισμού. Τέλος, ο τουρισμός θα πρέπει να αναπτύσσεται με τρόπο που προστατεύει το περιβάλλον, σέβεται την ταυτότητα των προορισμών και προάγει την κοινωνική ευημερία» προσθέτει.

10 συμβουλές μάρκετινγκ

προς Controllers και CFOs

Επιμέλεια: ΕΛΙΚΑ ΡΟΖΑΚΗ

Στο σύγχρονο και ταχέως εξελισσόμενο επιχειρηματικό τοπίο, οι ρόλοι Controller και Chief Financial Officer (CFO) έχουν ξεπεράσει τα παραδοσιακά όρια της οικονομικής διαχείρισης, και πλέον επηρεάζουν τη διαμόρφωση στρατηγικών αποφάσεων μάρκετινγκ στις εταιρείες τους, σύμφωνα με το αμερικανικό Controllers Council.

Σε αυτήν την κατεύθυνση, το Controllers Council συνέταξε 10 συμβουλές μάρκετινγκ προς Controllers και CFOs, ώστε, αξιοποιώντας τη μοναδική τους γνώση, να καθοδηγήσουν τις στρατηγικές μάρκετινγκ προς την κερδοφορία και την ανάπτυξη.

1. Ευθυγραμμίστε τις στρατηγικές μάρκετινγκ με τους οικονομικούς

στόχους της εταιρείας

Οι στρατηγικές μάρκετινγκ πρέπει να βρίσκονται σε απόλυτη συμφωνία με τους οικονομικούς στόχους του οργανισμού. Βοηθήστε στη διαμόρφωση προϋπολογισμών μάρκετινγκ που υποστηρίζουν την ανάπτυξη χωρίς να διακυβεύεται η οικονομική σταθερότητα. Παρακολουθείτε τακτικά τα πλάνα και τις δαπάνες.

2. Λαμβάνετε αποφάσεις βάσει δεδομένων Αξιοποιήστε τα διαθέσιμα δεδομένα για τον εντοπισμό τάσεων, τη μέτρηση αποτελεσματικότητας των ενεργειών και την πρόβλεψη της καταναλωτικής συμπεριφοράς. Βασιζόμενοι στα δεδομένα, μπορείτε να λαμβάνετε τεκμηριωμένες αποφάσεις που βελτιώνουν το ROI και αιτιολογούν στα ενδιαφερόμενα μέρη τις επενδύσεις μάρκετινγκ.

3. Καλλιεργήστε τη διατμηματική συνεργασία Ενθαρρύνετε τη συνεργασία μεταξύ των ομάδων finance και μάρκετινγκ υπέρ μιας συνεκτικής στρατηγικής που εξισορροπεί τις δημιουργικές φιλοδοξίες με τον χρηματοοικονομικό πραγματισμό. Αυτή η συνεργασία μπορεί να οδηγήσει σε καινοτόμες υπηρεσίες μάρκετινγκ, οικονομικά αποδοτικές και αποτελεσματικές.

4. Εστιάστε στο Customer Lifetime Value (CLV)

Η κατανόηση και αύξηση του CLV είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία. Συμβάλετε στον εντοπισμό των πιο κερδοφόρων κατηγοριών πελατών και προσαρμόστε τις στρατηγικές μάρκετινγκ για να ενισχύσετε το loyalty. Εκτός από το CLV, παρακολουθείτε επίσης δείκτες όπως οι ταμειακές ροές, το περιθώριο καθαρού και μεικτού κέρδους, τα πληρωτέα και εισπρακτέα.

5. Επενδύστε στην τεχνολογία

και τον αυτοματισμό Ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει καταστήσει το μάρκετινγκ πιο σύνθετο σε ενέργειες, αλλά πιο εύκολο στην παρακολούθηση. Επενδύστε στις τελευταίες τεχνολογίες και στα εργαλεία αυτοματισμού που μπορούν να τυποποιήσουν τις λειτουργίες μάρκετινγκ, οδηγώντας σταδιακά σε εξοικονόμηση κόστους και αυξημένη αποτελεσματικότητα.

6. Αναλύετε εντατικά το Return on Investment (ROI)

Διασφαλίστε ότι αιτιολογείται κάθε δαπάνη, μέσω εντατικής και σε βάθος ανάλυσης της απόδοσης της επένδυσης (ROI). Αξιολογήστε τις εκστρατείες μάρκετινγκ όχι μόνο βάσει παραδοσιακών metrics, όπως οι πωλήσεις και τα έσοδα, αλλά και βάσει κριτηρίων όπως η συνεισφορά στο brand awareness και στο customer engagement.

7. Αξιοποιήστε τα οικονομικά σας αντανακλαστικά στις τιμολογιακές στρατηγικές Η τιμή είναι κρίσιμο στοιχείο του μάρκετινγκ. Χρησιμοποιήστε την οικονομική σας οξυδέρκεια για να αναπτύξετε δυναμικές στρατηγικές τιμολόγησης που αντικατοπτρίζουν τη ζήτηση, τις τιμές των ανταγωνιστών, αλλά και την παράμετρο του κόστους.

8. Βελτιστοποιήστε το marketing mix

Το marketing mix πρέπει να βελτιστοποιείται συνεχώς υπέρ της αποδοτικότητας. Μελετήστε τα οικονομικώς αποδοτικά κανάλια και τακτικές και επενδύστε την παραγόμενη γνώση στην αποδοτικότερη κατανομή πόρων.

9. Προετοιμαστείτε για διακυμάνσεις

στην αγορά Οι συνθήκες της αγοράς μπορεί να μεταβληθούν γρήγορα, επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητα του μάρκετινγκ και τις οικονομικές επιδόσεις. Παρακολουθείτε στενά τις τάσεις της αγοράς και τους οικονομικούς δείκτες. Προετοιμαστείτε για άμεσες κινήσεις προσαρμογής στρατηγικών και προϋπολογισμών, διασφαλίζοντας ότι ο οργανισμός παραμένει ανταγωνιστικός και σταθερός.

10. Στηρίξτε κουλτούρα καινοτομίας

Ενθαρρύνετε την ομάδα μάρκετινγκ να πειραματίζεται με νέες ιδέες, κανάλια και τεχνολογίες, επιτρέποντας υπολογισμένα ρίσκα. Η καινοτομία μπορεί να παράγει ρηξικέλευθες στρατηγικές που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

«Καμπανάκι κινδύνου»

πτώση του

Υπαρκτό το ενδεχόμενο αναθεώρησης του στόχου ανάπτυξης

για το 2024

Με ανάμικτα συναισθήματα για την πορεία της οικονομίας μπήκε η άνοιξη, αφού από τη μια η κάτω του στόχου ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2023 και από την άλλη η επιβεβαίωση της επενδυτικής βαθμίδας από την DBRS επιβεβαιώνουν τη ρευστότητα της συνολικής εικόνας και δεν αφήνουν περιθώριο για εφησυχασμούς στο οικονομικό επιτελείο.

αμηλότερη του αναμενόμενου ήταν τελικά η ανάπτυξη στο δ’ τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ. Η εξέλιξη αυτή επηρέασε το σύνολο του ΑΕΠ και το τελικό ποσοστό μεταβολής του για το σύνολο της χρονιάς, το οποίο διαμορφώθηκε στο 2% έναντι στόχου 2,4%. Πιο συγκεκριμένα, στο σύνολο του 2023, το ΑΕΠ της χώρας ανήλθε στα 194,5 δισ. ευρώ έναντι 190,7 δισ. ευρώ το 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2%. Το δ΄ τρίμηνο του 2023, το ΑΕΠ παρουσίασε αύξηση κατά 0,2%, σε σχέση με το γ' τρίμηνο 2023, ενώ σε σύγκριση με το δ' τρίμηνο 2022 αυξήθηκε κατά 1,2%. Να σημειωθεί εδώ ότι η δεύτερη εκτίμηση του ΑΕΠ για το 2023 από την ΕΛΣΤΑΤ είναι προγραμματισμένη για τις 17 Οκτωβρίου 2024, οπότε εκεί θα υπάρχει και η τελική εικόνα. Ήδη ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες του FinancePro, στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών υπάρχει προβληματισμός με την παραπάνω εξέλιξη και το ενδεχόμενο αναθεώρησης του στόχου ανάπτυξης για το 2024 είναι υπαρκτό.

Ιανουάριος 2024: Πλεόνασμα 1.093 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 82 εκατ. ευρώ Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου και την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου 2024, παρουσιάζεται πλεόνασμα στο ισοζύγιό του, ύψους 1.093 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 82 εκατ. ευρώ, που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2024 στην εισηγητική έκθεση

του Προϋπολογισμού 2024 και πλεονάσματος 1.480 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Το πρωτογενές αποτέλεσμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 2.282 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1.118 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 2.773 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023. Σε επιμέρους στοιχεία, τον Ιανουάριο του 2024, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 6.717 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 993 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην έκθεση. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 307 εκατ. ευρώ μετά την αφαίρεση των επιστροφών, στα αυξημένα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά 390 εκατ. ευρώ και στην είσπραξη ποσού 159 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον Μάρτιο του 2024. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 7.218 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.055 εκατ. ευρώ ή 17,1% έναντι του στόχου. Τέλος, τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 1.104 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 390 εκατ. ευρώ από τον στόχο (714 εκατ. ευρώ).

Επανέρχονται οι προβληματισμοί Η κατώτερη του στόχου αύξηση του ΑΕΠ της χώρας το 2023 έφερε στην επιφάνεια τους προβληματισμούς για τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει η οικονομία τα προσεχή χρόνια. Ιδιαίτερα κατατοπιστική για τις προκλήσεις αυτές είναι η σχετική έκθεση της Eurobank, η οποία τονίζει πως τόσο το ΑΕΠ,

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΡΔΕΡΑ

όσο και οι μισθοί, υπολείπονται της προ κρίσης εποχής, κάτι που συνεπάγεται ότι θα πρέπει να διανυθεί ακόμη αρκετή απόσταση, προκειμένου να επανέλθει η οικονομική κανονικότητα. Παράλληλα, τόσο η κατανάλωση των νοικοκυριών όσο και η αγοραστική δύναμη που παράγεται από τα εισοδήματα παραμένουν σε χαμηλότερο επίπεδο, κάτι που αποδίδεται σε ένα βαθμό και στην εκτεταμένη ακρίβεια που επικρατεί σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Η μελέτη της Eurobank απέδειξε ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα αγγίξει το προ του 2009 εθνικό προϊόν μετά από πολλά χρόνια. Σύμφωνα με σχετική έρευνα έπειτα

από επεξεργασία των εκτιμήσεων του ΔΝΤ και της ΕΛΣΤΑΤ, προκύπτει ότι το επίπεδο του ελληνικού ΑΕΠ 2023-24, παρά την ονομαστική αύξησή του αρκετά πάνω από τα 200 δισ. ευρώ (στα 240 δισ. ευρώ και πλέον κατά κυβερνητική πρόβλεψη για το 2024), το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα την τρέχουσα χρονιά θα υπολείπεται κατά 15,6% σε σχέση με τα προ κρίσης χρέους επίπεδα (2007). Απαισιόδοξες είναι και οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ για το ελληνικό ΑΕΠ, το οποίο σε σταθερές τιμές θα φθάσει στα επίπεδα του 2007 το 2037, δηλαδή μετά από 13 χρόνια, βάσει των προβλεπόμενων από το Ταμείο ρυθμών ανάπτυξης.

FINANCIAL FILES

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ DBRS: Νέα επιβεβαίωση της επενδυτικής βαθμίδας

Εurobank: Απαιτείται ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης 2,2% την επόμενη 10ετία Ιδιαίτερα σημαντικό είναι σαφώς το ζήτημα της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, που προκύπτει από τους μισθούς και βρίσκεται σε άμεση σχέση και με τον πληθωρισμό. Σύμφωνα με τη μελέτη της Eurobank, το 2000 η αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού στην Ελλάδα βρισκόταν στο 70% περίπου του αντίστοιχου της Ευρωζώνης και το 2006 είχε ανέλθει στο 87,2%. Το 2009, έτος κατά το οποίο άρχισε να εκδηλώνεται η κρίση χρέους, βρισκόταν στο 86,4%, προτού μειωθεί απότομα τα χρόνια που ακολούθησαν. Έκτοτε, και ειδικότερα από το 2018 και έπειτα, βρίσκεται σε ήπια υποχώρηση (με εξαίρεση το 2020 κατά το οποίο σημείωσε οριακή άνοδο), ενώ αποκλίνει και από τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με χαρακτηριστικά συγκρίσιμα με αυτά της Ελλάδας. Το 2022, αντιπροσώπευε το 56,9% του μέσου μισθού στην Ευρωζώνη και ήταν η χαμηλότερη στο μπλοκ. Σύμφωνα πάντα με τη Eurobank, oι μισθοί στην Ελλάδα είναι σήμερα κατά 23,9% χαμηλότεροι σε σχέση με το ιστορικό υψηλό που είχε καταγραφεί το 2009, πριν φανούν οι επιπτώσεις της κρίσης χρέους. Όπως εκτιμά η τράπεζα, για να επιστρέψει η ελληνική οικονομία σε δέκα χρόνια από σήμερα στα προ κρίσης χρέους επίπεδα πραγματικού ΑΕΠ, θα πρέπει να μεγεθύνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,2%. Αυτό προϋποθέτει τη διεύρυνση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας, μέσω συσσώρευσης φυσικού και ανθρώπινου κεφαλαίου και μέσω βελτίωσης της συνολικής παραγωγικότητας. «Δηλαδή, θα πρέπει να αντιστραφούν οι υπάρχουσες τάσεις της μείωσης του φυσικού κεφαλαίου, της καθαρής εκροής ανθρώπινου κεφαλαίου και της χαμηλής παραγωγικότητας», καταλήγει η ανάλυση της Eurobank.

Θετικά ήταν τα νέα ωστόσο από το μέτωπο των αξιολογήσεων της ελληνικής οικονομίας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, με τον «χορό» του 2024 να ανοίγει η DBRS, εκ των τεσσάρων διεθνών οίκων που αναγνωρίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η DBRS Morningstar επιβεβαίωσε τις μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις ξένου και τοπικού νομίσματος της χώρας μας στο BBB (χαμηλό) με stable outlook. Όπως αναφέρει ο διεθνής οίκος, η σταθερή τάση αντανακλά την άποψη της DBRS ότι οι κίνδυνοι για τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας είναι ισορροπημένοι. «Οι υγιείς οικονομικές επιδόσεις μαζί με την αύξηση των πρωτογενών πλεονασμάτων θα βοηθήσουν τον λόγο δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ να παραμείνει σε απότομη πτωτική τροχιά στο μέλλον» αναφέρεται χαρακτηριστικά. Ο οίκος εκτιμά δε, ότι η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων έχει αποκτήσει ισχυρή δυναμική, η οποία, μαζί με υψηλότερες επενδύσεις που υποστηρίζονται από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναμένεται να αυξήσει το δυναμικό του ΑΕΠ. Όσον αφορά στο δημόσιο χρέος της Ελλάδας, η DBRS αναφέρει ότι ο λόγος του προς το ΑΕΠ παραμένει ο υψηλότερος στη ζώνη του ευρώ, αλλά η ευνοϊκή δομή και η προληπτική διαχείριση του χρέους μετριάζουν τους κινδύνους. Ο δείκτης του αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται, επωφελούμενος από την αύξηση των πρωτογενών πλεονασμάτων, τα μέτρια επιτόκια και την υψηλή ονομαστική ανάπτυξη. «Ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ της Ελλάδας κορυφώθηκε στο 206,3% του ΑΕΠ το 2020 πριν υποχωρήσει σε περίπου 160,3% το 2023. Στον κρατικό προϋπολογισμό του 2024, η κυβέρνηση προέβλεψε ότι ο λόγος του δημόσιου χρέους θα συνεχίσει την πτωτική του τάση, πέφτοντας στο 153% του ΑΕΠ το 2024 και αυτό θα σήμαινε πτώση 54 ποσοστιαίων μονάδων σε τέσσερα χρόνια» αναφέρει η ανάλυση του οίκου.

Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Φεβρουαρίου: Σε χαμηλό 14 μηνών Ένα ακόμα σημείο προβληματισμού αποτελούν τα συμπεράσματα της έκθεσης του ΙΟΒΕ για τον Δείκτη Οικονομικού Κλίματος Φεβρουαρίου, ο οποίος διαμορφώθηκε σε χαμηλό 14 μηνών, στις 104,8 μονάδες, από 107,2 μονάδες τον Ιανουάριο. Στους επιμέρους επιχειρηματικούς δείκτες καταγράφεται ισχυρή εξασθένιση των προσδοκιών στις Κατασκευές, αποκλειστικά λόγω των Ιδιωτικών έργων, ενώ στους υπόλοιπους τομείς σημειώνεται οριακή έως μικρή βελτίωση. Παράλληλα, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχωρεί οριακά και μειώνεται στο επίπεδο του Φεβρουαρίου του προηγούμενου έτους. Αιτιολογώντας τα παραπάνω, η μελέτη του ΙΟΒΕ επικαλείται τις έντονες αβεβαιότητες στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον «που επηρεάζουν επιμέρους κλάδους της ελληνικής οικονομίας με διάφορους τρόπους, μέσω της ζήτησης όπως και του κόστους χρηματοδότησης, ενέργειας και πρώτων υλών». Όπως αναφέρει, αυτές πιέζουν τις παραγγελίες από το εξωτερικό και τις αναμενόμενες πωλήσεις για ορισμένους από τους εξωστρεφείς κλάδους και καθιστούν τις προσδοκίες σχετικά ευμετάβλητες.

Γενικά, πάντως, στον επιχειρηματικό τομέα κατά το τελευταίο διάστημα υπάρχει τάση συγκρατημένης αισιοδοξίας. «Στα νοικοκυριά όμως, παρά τη μικρή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η πίεση στα πραγματικά εισοδήματα από το υψηλό επίπεδο τιμών παραμένει. Οι προσδοκίες τους φαίνεται να είναι λιγότερο θετικές σε σχέση με τις αντίστοιχες επιχειρηματικές, αν και η σταδιακή μείωση της ανεργίας επιτρέπει σε μεγαλύτερα τμήματα της κοινωνίας να έχουν νέα εισοδήματα που αντισταθμίζουν τις απώλειες της αγοραστικής δύναμης λόγω πληθωρισμού.

Συνολικά, η εξέλιξη του οικονομικού κλίματος θα εξαρτηθεί από τις επιδόσεις της οικονομίας βραχυχρόνια, αλλά κυρίως από το εάν δημιουργούνται συνθήκες σταθερής αναπτυξιακής πορείας της μεσοπρόθεσμα».

Εστιάζοντας στους επιμέρους τομείς, η έκθεση του ΙΟΒΕ αναφέρει τα εξής:

Στη Βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα κλιμακώθηκαν, ενώ οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκαν σημαντικά.

Στις Κατασκευές, οι θετικές προβλέψεις για πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων στράφηκαν αρνητικές, ενώ παράλληλα οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση περιορίστηκαν ήπια.

Στο Λιανικό Εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις

υποχωρούν οριακά, με το ύψος των αποθεμάτων να κλιμακώνεται ελαφρά, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων ενισχύονται σημαντικά.

Στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων ενισχύθηκαν αισθητά, όπως και εκείνες για τη ζήτηση, ενώ αντίστοιχα κινούνται οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης, οι οποίες βελτιώνονται σημαντικά.

Στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας περιορίστηκαν οριακά, ενώ οι αντίστοιχες για τη δική τους οικονομική κατάσταση ενισχύθηκαν ήπια. Παράλληλα, εξασθένισαν έντονα οι προβλέψεις για μείζονες αγορές και υποχώρησε η πρόθεση για αποταμίευση.

Νομοσχέδιο ενσωμάτωσης ευρωπαϊκής Οδηγίας ελάχιστου φορολογικού συντελεστή για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις Στις σημαντικές εξελίξεις των προηγούμενων ημερών ήταν και η κατάθεση στη Βουλή του νομοσχεδίου για συμπληρωματικό φόρο έως 15% σε πολυεθνικές επιχειρήσεις και μεγάλους ομίλους. Ουσιαστικά, το νομοσχέδιο αυτό αφορά στην ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2022/2523/ΕΕ (Pillar II) και προβλέπει τη θέσπιση ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τους ημεδαπούς ομίλους μεγάλης κλίμακας, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε συμπληρωματικό φόρο έως 15%. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει, επίσης, διατάξεις που δίνουν τη δυνατότητα στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να αναστέλλει για έως 12 μήνες την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το

Δημόσιο πολιτών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, καθώς και διατάξεις για φορολογικά και τελωνειακά ζητήματα και για το καθεστώς λειτουργίας της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου. Ειδικότερα, με την ενσωμάτωση της Οδηγίας, που εφαρμόζεται υποχρεωτικά από 1/1/2024 από τα κράτη-μέλη, η Ελλάδα εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και τη σχετική πρωτοβουλία του ΟΟΣΑ που έχει υιοθετηθεί από 132 χώρες. Το Υπουργείο εκτιμά ότι πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στην αντιμετώπιση της φοροαποφυγής και του «ανταγωνισμού προς τα κάτω», δηλαδή της εκμετάλλευσης, ιδιαίτερα από πολυεθνικούς ομίλους, της διαφορετικής φορολόγησης από κράτος σε κράτος, προκειμένου να πληρώνουν λιγότερους φόρους.

Τι αλλαγές φέρνει το νομοσχέδιο Με το νέο σύστημα εφαρμόζεται ένα παγκόσμιο ελάχιστο επίπεδο φορολογίας με πραγματικό φορολογικό συντελεστή 15% για πολυεθνικούς ομίλους επιχειρήσεων και ημεδαπούς ομίλους μεγάλης κλίμακας με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 750 εκατ. ευρώ για τουλάχιστον 2 από τα 4 τελευταία χρόνια πριν το 2024. Το σύστημα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον συμπληρωματικό φόρο έως 15% επί των κερδών, εφόσον οι επιχειρήσεις αυτές κατέβαλαν σε φόρους ποσοστό μικρότερο αυτού. Σημειώνεται ότι, με στοιχεία του 2022, στην Ελλάδα υπάρχουν 19 ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι και 900-950 θυγατρικές ξένων ομίλων που εντάσσονται στις παραπάνω κατηγορίες. Εκτιμάται ότι τα επιπλέον φορολογικά έσοδα που θα συγκεντρωθούν θα ανέρχονται σε έως 80 εκατ. ευρώ.

Για να επιστρέψει η οικονομία σε 10 χρόνια, στα προ κρίσης χρέους επίπεδα πραγματικού ΑΕΠ, θα πρέπει να μεγεθύνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,2%, κάτι που προϋποθέτει τη διεύρυνση των παραγωγικών δυνατοτήτων της.

FINANCIAL FILES

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Διευκρινίζεται ότι ο φορολογικός συντελεστής για τις εταιρείες παραμένει 22% και θα συνεχίσει να επηρεάζεται από μια σειρά άλλων παραμέτρων (φορολογικά κίνητρα, μεταφορές ζημιών κ.λπ.), που οδηγούν στην αυξομείωσή του.

Τράπεζα Πειραιώς: Το τραπεζικό σύστημα σε νέα σελίδα

Μια ακόμα εξέλιξη των προηγούμενων ημερών, με ιδιαίτερα θετικές προεκτάσεις για την εθνική οικονομία και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ήταν η ολοκλήρωση της διάθεσης των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς και η διάθεση του 27% των μετοχών της σε ξένους και έλληνες επενδυτές. Σχολιάζοντας την εξέλιξη αυτή, με την οποία το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αποσύρθηκε εξ ολοκλήρου από το μετοχικό κεφάλαιο της Πειραιώς, ο Κωστής Χατζηδάκης τόνισε ότι το τραπεζικό σύστημα αλλάζει σελίδα, «περνώντας από την εποχή της κρίσης και των ανακεφαλαιοποιήσεων, στην εποχή που υψηλής ποιότητας επενδυτές εκφράζουν, όπως φάνηκε τους τελευταίους μήνες, το ενδιαφέρον τους για όλες τις συστημικές ελληνικές τράπεζες».

Όπως είπε για την Τράπεζα Πειραιώς, δεν είναι μόνο ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον που εκφράστηκε ήταν 8 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με την προσφορά, αλλά και οι τιμές που προσφέρθηκαν. Η επιτυχία της δημόσιας προσφοράς των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς υπερέβη κατά πολύ τις προσδοκίες, με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να συγκεντρώνει προσφορές περίπου 11 δισ. ευρώ. Χαρακτηριστικό του ενδιαφέροντος είναι ότι η τιμή διάθεσης των μετοχών διαμορφώθηκε στο ανώτατο όριο του εύρους τιμών, δηλαδή τα 4 ευρώ. «Δουλειά της κυβέρνησης σε αυτή τη νέα εποχή για το τραπεζικό μας σύστημα είναι δύο πράγματα: Να εξασφαλίζει συνθήκες που να επιτρέπουν

τη λειτουργία ενός ρωμαλέου τραπεζικού συστήματος. Και να υιοθετεί κάθε πρωτοβουλία που διασφαλίζει τον ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών όπως γίνεται στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Και αυτό θα κάνουμε. Διότι ισχυρές τράπεζες που θα λειτουργούν ανταγωνιστικά, προσφέροντας περισσότερα προϊόντα και επιλογές στους πελάτες τους, είναι όφελος για τα νοικοκυριά. Όφελος για τις επιχειρήσεις. Όφελος για την εθνική οικονομία» κατέληξε ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Κωστής Χατζηδάκης: 5 σημεία βελτίωσης του διαλόγου για τον κρατικό προϋπολογισμό Στις πρόσφατες «παραπολιτικές» εξελίξεις της οικονομίας θα πρέπει να εντάξουμε και τα όσα είπε ο Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας σε εκδήλωση για την παρουσίαση του «Προϋπολογισμού των Πολιτών», που διοργάνωσαν στην Τράπεζα της Ελλάδος, η Επιστημονική Ομάδα «Διαφάνεια του Προϋπολογισμού» και το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών. Εκεί, ο Υπουργός αναφέρθηκε σε πέντε βασικά σημεία που πρέπει να βελτιωθούν, προκειμένου η δημόσια συζήτηση των πολιτικών φορέων για τον κρατικό προϋπολογισμό να είναι πιο ουσιαστική. Τα σημεία αυτά είναι τα εξής: 1. Η αναβάθμιση της ενημέρωσης των πολιτών. «Ένα τμήμα της κοινωνίας, όταν ακούει ότι κάποιος υπόσχεται να αυξήσει τις συντάξεις, θεωρεί ότι θα φέρει τα λεφτά από το σπίτι του και θα πλουτίσουμε όλοι μαζί. Χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια, υπάρχει και ένα σχετικό πρόγραμμα στο Ταμείο Ανάκαμψης για την οικονομική ενημέρωση, αλλά δεν θα είναι εύκολο ούτε θα υπάρξουν αποτελέσματα από τη μια μέρα στην άλλη. Και πρέπει να υπογραμμιστεί ο παιδευτικός ρόλος των κομμάτων, γιατί στην πολιτική δεν είσαι μόνο για να ακούς, αλλά και για να λες την άποψή σου και να ωθείς την κοινωνία προς μια κατεύθυνση», επισήμανε.

Χαμηλότερη του αναμενόμενου ήταν η ανάπτυξη στο δ’ τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Η εξέλιξη αυτή επηρέασε το ΑΕΠ και το ποσοστό μεταβολής του, που διαμορφώθηκε στο 2% έναντι στόχου 2,4%.

2. Η κατανόηση των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της χώρας. «Υπάρχει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που περιλαμβάνει δεσμεύσεις για όλες τις χώρες της ΕΕ. Φέτος για παράδειγμα ο στόχος – αρέσει δεν αρέσει – είναι να υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ. Δεν μπορεί να γίνεται συζήτηση για αποτελέσματα πέραν των στόχων», ανέφερε ο Κ. Χατζηδάκης.

3. Ο τρόπος που γίνεται η συζήτηση για τον προϋπολογισμό στη Βουλή. «Μπορεί να ακουστεί οτιδήποτε, π.χ. από την αντίδραση των ΜΑΤ σε μια διαδήλωση μέχρι το ασανσέρ για την Ακρόπολη. Πέραν αυτού, στη συζήτηση για τη δημοσιονομική πολιτική η μοναδική κριτική που ακούγεται είναι ότι “δίνουμε λίγα”.»

4. H ανάπτυξη πλαισίου ελέγχου της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, στο πρότυπο του ελέγχου που γίνεται από το Ευρωκοινοβούλιο στην Κομισιόν για την εκτέλεση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.

5. H έλλειψη συζήτησης για τον προϋπολογισμό επιδόσεων. «Ο προϋπολογισμός επιδόσεων δεν έχει μόνο δαπάνες και στόχους, αλλά και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αν εξαιρέσω μια συνάδελφο από την αντιπολίτευση που αναφέρθηκε στη Βουλή σε αυτόν, ουδείς άλλος το σχολίασε», κατέληξε ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Κυρίαρχες τάσεις στις Συγχωνεύσεις & Εξαγορές για το 2024

Η αγορά προετοιμάζεται για δυναμική επάνοδο, μετά τα σκαμπανεβάσματα των τελευταίων ετών Από τη νηνεμία του 2020 εξαιτίας της πανδημίας, ως την ανάκαμψη-ρεκόρ του 2021, και από εκεί στη «βουτιά» του 2023, η παγκόσμια αγορά συγχωνεύσεων και εξαγορών έχει επιδείξει αριστοτεχνική αντοχή στην αστάθεια.

Σκληραγωγημένοι πλέον από τις διακυμάνσεις και τις διαδοχικές μακροοικονομικές, γεωπολιτικές και κανονιστικές προκλήσεις, πολλοί dealmakers προσεγγίζουν το 2024 με αισιοδοξία και όχι φόβο, υποστηρίζει η έκθεση «Top M&A trends in 2024: Blueprint for success in the next wave of deals» της συμβουλευτικής McKinsey.

Το επιχειρηματικό τοπίο αλλάζει ραγδαία, και οι CEOs όλων των κλάδων υποστηρίζουν ότι οι Συγχωνεύσεις & Εξαγορές (Σ&Ε) έχουν μεγαλύτερη στρατηγική σημασία από ποτέ, καθώς η οργανική ανάπτυξη απειλείται ακόμη περισσότερο σε συνθήκες που απαιτούν σημαντικές στρατηγικές αλλαγές και γρήγορες προσαρμογές.

Προβληματισμός

και αισιοδοξία

Αν και ο φόβος για τον πληθωρισμό έχει υποχωρήσει, η ανησυχία για τη γεωπολιτική αστάθεια εντείνεται. Στα τέλη του περασμένου έτους, το 67% των

ερωτηθέντων σε έρευνα της εταιρείας ανέφερε τη γεωπολιτική αναστάτωση ως την κορυφαία απειλή για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη το 2024, ενώ προβληματισμός εκφράστηκε και για τις αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό. Οι σχεδόν 1.000 ερωτηθέντες παρέμεναν σε μεγάλο βαθμό θετικοί για τις οικονομίες των χωρών τους, με το 46% να αναμένει ότι οι συνθήκες στις χώρες τους θα βελτιωθούν τους επόμενους έξι μήνες και μόνο το 26% να αναμένει επιδείνωση.

Ανασκόπηση Σ&Ε του 2023 –Περιφέρειες και κλάδοι Για το σύνολο του 2023, η αξία των παγκόσμιων Σ&Ε μειώθηκε κατά 16% στα 3,1 τρισ. δολάρια. Το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 14%, χάρη σε λίγες μεγάλες συμφωνίες, αλλά οι εταιρείες που άλλαξαν χέρια ήταν 27% λιγότερες σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα. Οι μεγάλες συμφωνίες (άνω των 10 δισ. δολαρίων)

μειώθηκαν κατά 17% στα 705 δισ. δολάρια, αλλά διατήρησαν μερίδιο 23% στην παγκόσμια συναλλακτική δραστηριότητα. Η Αμερική παρέμεινε η πιο δυναμική αγορά, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας δραστηριότητας. Η αξία των συμφωνιών μειώθηκε κατά 7% σε 1,6 τρισ. δολάρια, αλλά υπολείπεται ελάχιστα του 1,7 τρισ. του 2020. Στην περιοχή σημειώθηκαν 11 από τις 20 μεγαλύτερες συμφωνίες παγκοσμίως και το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 38%, σε περίπου 670 εκατ. δολάρια, μολονότι το πλήθος των συμφωνιών μειώθηκε κατά 32%.

Η παγκόσμια δραστηριότητα Σ&Ε ενισχύθηκε προς το τέλος του 2023, ένδειξη ότι οι ευκαιρίες ίσως ανοίξουν απότομα μέσα στο 2024

Σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή, το 2023, η αξία της δραστηριότητας Σ&Ε μειώθηκε κατά 30% σε 721 δισ. δολάρια, ενώ ο όγκος των συμφωνιών μειώθηκε κατά 29%. Το μέσο μέγεθος συμφωνίας παρέμεινε σταθερό στα 400 εκατ. δολάρια περίπου. Η αξία των συναλλαγών Σ&Ε στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού (Asia-Pacific - APAC) μειώθηκε κατά 19%, πέφτοντας στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, τα 734 δισ. δολάρια. Στην Κίνα αποδίδεται το 40% της συνολικής αξίας των συμφωνιών, που αποτελεί το χαμηλότερο ποσοστό της εδώ και πέντε χρόνια. Η περιοχή πάντως αντιπροσωπεύει σήμερα περίπου το ένα τέταρτο της παγκόσμιας αξίας Σ&Ε, από μόλις 15% πριν από 20 χρόνια. Στους κλάδους παρατηρήθηκαν επίσης αλλαγές. Έπειτα από τα megadeals που κράτησαν επί μακρόν τις εταιρείες τεχνολογίας, μέσων ενημέρωσης και τηλεπικοινωνιών (ΤΜΤ) στην 1η θέση, τη σκυτάλη το 2023

Επιμέλεια: ΕΛΙΚΑ ΡΟΖΑΚΗ

Σε ενέργεια και α’ ύλες το μεγαλύτερο μερίδιο δραστηριότητας Σ&Ε το 2023

Ανακοινωθείσες συμφωνίες, σε δισ. $ Ανακοινωθείσες συμφωνίες, μερίδιο σε %

Πηγή: Dealogic, McKinsey analysis

πήρε ο κλάδος ενέργειας και πρώτων υλών (Global Energy & Materials - GEM), με 26% της αξίας των συναλλαγών.

Η ανατροπή του δ’ τριμήνου –αξίες και μεταβολές Το πώς θα εξελιχθεί το χρονοδιάγραμμα της ανάκαμψης δεν είναι ακόμη σαφές, αλλά η παγκόσμια δραστηριότητα Σ&Ε ενισχύθηκε προς το τέλος του 2023, ένδειξη ότι οι ευκαιρίες ίσως ανοίξουν απότομα. Η αξία της παγκόσμιας δραστηριότητας Σ&Ε αυξήθηκε κατά 41% το δ’ τρίμηνο του περασμένου έτους σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, και κατά 37% σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα, σε 1 τρισ. δολάρια. Ο αριθμός των εταιρειών που άλλαξαν χέρια αυξήθηκε επίσης κατά 7% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, ενώ το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 32% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, στα 550 εκατ. δολάρια.

Η αξία των εταιρειών που άλλαξαν χέρια στην αμερικανική ήπειρο αυξήθηκε κατά 39% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο, ενώ το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 47%. Η περιοχή EMEA είχε ακόμη ισχυρότερη ανάκαμψη το δ’ τρίμηνο, με την αξία των συναλλαγών να αυξάνεται κατά 60% από το γ’ τρίμηνο, ενώ το μέσο μέγεθος των συμφωνιών αυξήθηκε κατά 63%.

Η αξία των Σ&Ε στην περιφέρεια APAC αυξήθηκε κατά 29% το τέταρτο τρίμηνο σε σχέση με το τρίτο και 15% σε σχέση με ένα έτος νωρίτερα. Ήταν η μόνη περιφέρεια με αυξημένο πλήθος συναλλαγών.

Βήματα προετοιμασίας & συμβουλές για το 2024

Οι εταιρείες μπορούν να λάβουν σημαντικά μέτρα προετοιμασίας από νωρίς, ώστε να μην χάσουν ευκαιρίες που αναμένονται εντός του 2024, υποστηρίζει η McKinsey: Επικαιροποίηση στρατηγικής και αξιολόγηση δυνατοτήτων αποεπένδυσης, παράλληλα με τις εξαγορές. Αλλαγή τακτικής για προστασία από τους αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους, π.χ. δίνοντας έμφαση σε τοπικές αγορές αντί στη γεωγραφική επέκταση, στοχεύοντας σε τομείς με ισχυρότερες προοπτικές, επενδύοντας στην καθετοποίηση και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Εναλλακτικές μορφές συναλλαγών, όπως κοινοπραξίες και συμμαχίες, ώστε να αντισταθμιστούν οι μειωμένες δυνατότητες χρηματοδότησης χρέους.

Παράλληλα, η συμβουλευτική εταιρεία εφιστά την προσοχή στα παρακάτω, για ασφαλή πορεία σε συνθήκες αβεβαιότητας:

Άλλο

Ταξιδιωτικός κλάδος, Logistics, Υποδομές Ακίνητα

Καταναλωτικά και λιανεμπόριο Προηγμένες βιομηχανίες

Financial services

Healthcare

Tech, media, telcos Ενέργεια, α’ ύλες

Συνετή διαχείριση χαρτοφυλακίου: Το ασταθές περιβάλλον απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή στη διαχείριση χαρτοφυλακίου, με προσεκτικές επιλογές στόχων και καλλιέργεια ικανοτήτων για να εξασφαλιστεί η επιτυχία.

ESG:

Σε όλους τους κλάδους, οι συμφωνίες που συνδέονται με τη βιωσιμότητα αναδύονται ως εργαλείο ανάπτυξης και βελτίωσης της λειτουργίας των εταιρειών, παράλληλα με τη βελτίωση του ESG προφίλ τους.

Πρόβλεψη καθυστερήσεων και σχέδια έκτακτης ανάγκης: Την τελευταία διετία, οι έκτακτες καθυστερήσεις επηρέασαν το 30% των μεγάλων εξαγορών, αναστέλλοντας τις συμφωνίες για 6 μήνες κατά μέσο όρο.

Καλλιέργεια κουλτούρας: Η κουλτούρα διατηρεί την αξία της αναλλοίωτη και παραμένει κρίσιμη παράμετρος στην επιτυχία των Σ&Ε. Η καλλιέργειά της πρέπει να ξεκινά πριν τον σχεδιασμό της ενοποίησης και να αξιοποιεί από την αρχή τη διαθέσιμη γνώση για τις συγχωνευόμενες εταιρείες.

ΠΡΟΣΤΙΜΟ €2.197.500 ΣΤΗ SCOPE ΓΙΑ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets AuthorityESMA), ανακοίνωσε στις 22 Μαρτίου ότι επέβαλε πρόστιμο ύψους 2.197.500 ευρώ στη Scope Ratings GmbH (Scope) για 5 παραβάσεις του κανονισμού CRA (Credit Rating Agencies Regulation), για τους οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.

Η ESMA, ανεξάρτητη εποπτική αρχή, διαπίστωσε ότι η Scope δεν πληρούσε τις απαιτήσεις του κανονισμού CRA σχετικά με τον χειρισμό των συγκρούσεων συμφερόντων, κάτι που διαπιστώθηκε ότι οφείλεται τόσο σε διαρθρωτικές αδυναμίες, όσο σε συγκεκριμένες παραβάσεις των υποχρεώσεών της.

Οι παραβάσεις αφορούν συγκεκριμένα:

διαρθρωτικές ανεπάρκειες στις πολιτικές και τις διαδικασίες της Scope, στους μηχανισμούς εσωτερικού ελέγχου και στις οργανωτικές και διοικητικές ρυθμίσεις της, δύο ακόμη συγκεκριμένες παραβάσεις που σχετίζονται με την αδυναμία της Scope να αντιμετωπίσει πιθανή σύγκρουση συμφερόντων σχετικά με ένα συγκεκριμένο άτομο και με την αδυναμία της να γνωστοποιήσει σε τελική έκθεση αξιολόγησης ότι παρείχε επικουρικές υπηρεσίες σε αξιολογούμενη οντότητα.

Όλες οι παραβάσεις διαπιστώθηκε ότι οφείλονται σε αμέλεια εκ μέρους της Scope. Κατά τον υπολογισμό του προστίμου, η ESMA έλαβε υπ’ όψιν της τόσο επιβαρυντικούς όσο και ελαφρυντικούς παράγοντες που προβλέπονται στον κανονισμό CRA.

Η Πρόεδρος της ESMA Verena Ross δήλωσε σχετικά:

«Η Scope δεν συμμορφώθηκε με τις υποχρεώσεις της όσον αφορά την αποφυγή πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων. Η ESMA θέτει την προστασία των επενδυτών και την επιδίωξη σταθερής και εύρυθμης λειτουργίας των αγορών στο επίκεντρο της αποστολής της. Η αποτυχία των οίκων αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας να εντοπίζουν, να προλαμβάνουν και να διαχειρίζονται σωστά τις πιθανές συγκρούσεις μπορεί να βλάψει την εύρυθμη λειτουργία των αγορών και να προκαλέσει ζημία στους επενδυτές.»

Κυβερνοασφάλεια και ERM, οι προτεραιότητες των Ελεγκτών

Η

έκθεση Common Threads Across Audit Committees, του αμερικανικού CAQ (Center for Audit Quality), σε συνεργασία με την Deloitte, ανέδειξε την κυβερνοασφάλεια ως την κορυφαία προτεραιότητα των ελεγκτικών επιτροπών για τους επόμενους 12 μήνες.

Οι ερωτηθέντες ανέφεραν τη διαχείριση επιχειρηματικών κινδύνων (Enterprise Risk Management - ERM) ως τη νούμερο 2 προτεραιότητα, ενώ θέματα όπως η διακυβέρνηση της ΤΝ και τα ζητήματα ESG κατατάσσονται χαμηλότερα.

Εκτός από την κυβερνοασφάλεια και το ERM, το ζήτημα του προσωπικού, η συμμόρφωση και ο μετασχηματισμός του finance συμπληρώνουν τις πρώτες 5 προτεραιότητες.

Η κυβερνοασφάλεια βρέθηκε στην κορυφή της λίστας προτεραιοτήτων των επιτροπών audit, ξεπερνώντας κατά σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες το ΕRM. Το 58% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η επιτροπή ελέγχου έχει την κύρια εποπτεία της κυβερνοασφάλειας, ενώ το

25% ανέφερε ότι την ευθύνη έχει το ΔΣ, στις εταιρείες που έλαβαν μέρος στην έρευνα. Το 69% ανέδειξε την κυβερνοασφάλεια ως κορυφαία ανησυχία για τους επόμενους 12 μήνες. Η αυξημένη έμφαση στην κυβερνοασφάλεια είναι πιθανό να οφείλεται στις μεγαλύτερες απαιτήσεις δημοσιοποίησης από τις ρυθμιστικές αρχές, σύμφωνα με την έκθεση. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC), για παράδειγμα, απαιτεί νέες γνωστοποιήσεις σχετικά με τους κινδύνους και τα περιστατικά κυβερνοασφάλειας, καθώς και τη διαχείριση και τη στρατηγική, συμπεριλαμβανομένης της επεξήγησης των διαδικασιών εποπτείας.

Οι αναδυόμενοι κίνδυνοι έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον και για το ERM. Σχεδόν οι μισοί ερωτηθέντες δήλωσαν ότι θα αποτελέσει κορυφαίο τομέα έμφασης τους επόμενους 12 μήνες.

Στη σχετική έρευνα έλαβαν μέρος 266 μέλη ελεγκτικών επιτροπών, κυρίως από αμερικανικές εισηγμένες (74%), από τις οποίες το 81% έχει κεφαλαιοποίηση άνω των 700 εκατ. δολαρίων.

EXPERT VIEW

ΤΤου Δρος ΜΑΝΟΛΗ ΜΑΝΙΟΥΔΗ , Οικονομικού αναλυτή ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ

Η τετράδα της

«αβεβαιότητας» και οι

ασύμμετρες επιπτώσεις

Η ελληνική οικονομία και οι εμπορικές επιχειρήσεις

α τελευταία δεδομένα για το 2023 δείχνουν ότι η ελληνική οικονομία, μετά από εκτεταμένη περίοδο «επάλληλων κρίσεων», έχει εισέλθει σε περίοδο κανονικότητας.

Η κανονικότητα αυτή επιβεβαιώνεται από μια σειρά οροσήμων, με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας να είναι (ίσως) το πλέον χαρακτηριστικό από αυτά. Ειδικότερα, η αναβάθμιση αναμένεται να βελτιώσει τους όρους της χρηματοδότησης αλλά και της αναχρηματοδότησης του χρέους, εν μέσω ενός περιβάλλοντος «πολλαπλών αβεβαιοτήτων».

Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα για το 2024, μια «τετράδα» αβεβαιοτήτων αναμένεται να ασκήσει επιδράσεις στο επίπεδο της ελληνικής οικονομίας. Ειδικότερα, ο «εμμονικός» πληθωρισμός, τα υψηλά επιτόκια, οι γεωοικονομικοί κατακερματισμοί (GEF) -με τις γεωπολιτικές εντάσεις- αλλά και οι περιφερειακές/ενδοπεριφερειακές ανισότητες αποτελούν σημαντικούς παράγοντες αστάθειας.

Πρόδηλα, οι αβεβαιότητες αυτές αποτελούν την αιτία που οι εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών για τις επιδόσεις του 2024 είναι μάλλον μετριασμένες (IMF: 2%, OECD: 2%).

Στη βάση των αβεβαιοτήτων αυτών, οι επιδόσεις του κλάδου του εμπορίου -ενός κλάδου με ιδιαίτερο αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία (13% Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας, 227.000 επιχειρήσεις και 700.000 απασχολούμενοι)- για το 2023, αντανακλούν τον κίνδυνο της μετάβασης σε μια κατάσταση στασιμότητας.

Ο κίνδυνος αυτός αντανακλάται στα δεδομένα της Ετήσιας Έκθεσης Ελληνικού Εμπορίου 2023 του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, τα οποία μπορούν να συνοψιστούν σε τρία επίπεδα.

Πρώτον, οι ίδιες οι επιδόσεις των εμπορικών ΜμΕ αντανακλούν τη στασιμότητα αυτή. Όπως διαφαίνεται στα δεδομένα της πρωτογενούς έρευνας του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, το 49% των επιχειρήσεων, για το πρώτο εξάμηνο του 2023, καταγράφει στασιμότητα στον κύκλο εργασιών του σε σχέση με το 2022. Μάλιστα, η στασιμότητα αυτή έρχεται ως «απότοκο» της προ-

βληματικής πορείας του 2022, όπου το 53% των επιχειρήσεων είχε καταγράψει μείωση σε σχέση με το 2021. Παράλληλα, παρά τη οριακή μεγέθυνση του μέσου (εξαμηνιαίου) κύκλου εργασιών (4,6%), αυτή φαίνεται πως αποτελεί αποτέλεσμα της ακρίβειας, αντανακλώντας τις ασύμμετρες επιπτώσεις του πληθωρισμού στις επιχειρήσεις.

Δεύτερον, η χρηματοδότηση συνεχίζει να παραμένει, μετά από μια 15ετία «επάλληλων κρίσεων», το σημαντικότερο πρόβλημα της επιχειρηματικότητας. Τα ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων παραμένουν η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης, με τον τραπεζικό δανεισμό και τα προγράμματα (ευρωπαϊκά και εγχώρια) να έχουν οριακή συνεισφορά στη λειτουργία των επιχειρήσεων. Μάλιστα, η πίεση σε όρους ρευστότητας εντείνεται, λόγω της αύξησης του λειτουργικού κόστους (αύξηση τιμών ενέργειας).

Τρίτον, η περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση εξωθεί τις επιχειρήσεις να αξιολογούν ως κυριότερες προκλήσεις τη διαχείριση των ανατιμήσεων, τις οικονομικές υποχρεώσεις και τη ρευστότητα. Στη βάση της ιεράρχησης αυτής κρίνουν, ως δευτερεύουσας σημασίας, ζητήματα όπως το κόστος της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης, αλλά και η εύρεση κατάλληλου προσωπικού.

Τα παραπάνω στοιχεία τεκμηριώνουν μια δομική ποιοτική διάσταση στο οικοσύστημα των εμπορικών ΜμΕ. Οι εμπορικές επιχειρήσεις φαίνεται πως αποδίδουν προτεραιότητα στη βραχυπρόθεσμη βιωσιμότητά τους και όχι στον μακροχρόνιο, αλλά αναγκαίο μετασχηματισμό τους.

Το στοιχείο αυτό αναμένεται να εντείνει το «ψηφιακό κενό» της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως το δείχνουν και τα τελευταία δεδομένα του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI).

Παράλληλα, η μετάθεση του μετασχηματισμού εκτιμάται ότι θα έχει σειρά αρνητικών επιπτώσεων στην παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, επηρεάζοντας παράλληλα την πορεία προς τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs).

EXPERT VIEW

Καθηγητής ΚΩΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ ΖΟΠΟΥΝ Ι ΔΗΣ , Ακαδημαϊκός Πολυτεχνείο Κρήτης, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Paris School of Business

Βιώσιμη Παραγωγικότητα: νέα πρόκληση στη βιωσιμότητα

οικοσυστημάτων

τον σημερινό επιχειρηματικό κόσμο, η παραγωγικότητα έχει γίνει θεμελιώδης στόχος επιτυχίας (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Πώς μετριέται η παραγωγικότητα, Τα Νέα, 10-11 Φεβρουαρίου 2024, σελ. 32). Ωστόσο, δεν αφορά το να εργάζεται κάποιος πολύ σκληρά, αλλά το να βρει μια βιώσιμη ισορροπία που θα του επιτρέπει να διατηρεί υψηλές επιδόσεις μακροπρόθεσμα. Αυτόνομες, δημιουργικές, ενεργητικές, και αφοσιωμένες ομάδες, ικανές να δημιουργήσουν το μέλλον τους - αυτή είναι η στρατηγική πρόκληση της βιώσιμης παραγωγικότητας για το HRM τα επόμενα χρόνια.

Από την πλευρά των εργαζομένων, η βιώσιμη παραγωγικότητα

απαιτεί αυξημένη αυτονομία (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Θεμελιώδεις αρχές του μάνατζμεντ του 21ου αιώνα, Τα Νέα, υπό δημοσίευση).

Είναι επίσης ένα νέο όραμα που ξεπερνά τη «μηχανιστική» αντίληψη της επιχείρησης, για να προσανατολίσει τα στελέχη σε μια βιώσιμη δυναμική συγκρίσιμη με αυτή ενός ζωντανού οργανισμού.

Σε αυτή τη νέα δυναμική, ο εργαζόμενος δεν είναι πλέον ένας πόρος που πρέπει να εξαντληθεί, αλλά αντιθέτως να αναπτυχθεί.

Χαρακτηριστικά

Μερικά από τα χαρακτηριστικά της βιώσιμης παραγωγικότητας είναι τα ακόλουθα.

Βιώσιμο οργανωτικό περιβάλλον: Στο πλαίσιο αυτό, το οργανωσιακό περιβάλλον, η οικολογία της επιχείρησης, η ανθεκτικότητα του οικοσυστήματός της και οι ατομικές και συλλογικές της ικανότητες ανταπόκρισης καθίστανται απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάδειξη και διατήρηση της βιώσιμης παραγωγικότητας. «Βιώσιμοι» εργαζόμενοι: Από την πλευρά των εργαζομένων, απαιτεί τη δυνατότητα και την επιθυμία προσαρμογής, καθώς και την ικανότητα γνωστικής κριτικής να είναι περίεργος και να επανεφεύρει το περιβάλλον του. Το ψυχικό φορτίο του εργαζομένου: Η βιώσιμη παραγωγικότητα με προσανατολισμό στο ανθρώπινο δυναμικό έχει κατανοήσει επίσης την ανάγκη να αναπτύξουν οι εργαζόμενοι οικεία γνώση των ρυθμών, των πόρων και της δυναμικής τους, προκειμένου να προσαρμόσουν τα προγράμματα εκπαίδευσης και διαχείρισης ανταμοιβών και να προχωρήσουν προς την οικολογική και δυναμική διαχείριση ταλέντων.

Το νόημα της εργασίας: ενδογενές όφελος: Η βιώσιμη παραγωγικότητα απαιτεί αναμφίβολα να έχει νόημα. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ανταμοιβές και τα εξωγενή πλεονεκτήματα της επιχείρησης

έχουν μικρή αξία και αυτό που μετράει είναι τα δυναμικά αποτελέσματα στον εργαζόμενο μακροπρόθεσμα.

Επιπλέον, για τους CEOs σε ένα μόνιμο πλαίσιο αβεβαιότητας, η βιώσιμη παραγωγικότητα αποτελεί την υβριδική πρόκληση της δια βίου μάθησης, της ευημερίας στην εργασία, της κατανόησης των

ατομικών κύκλων των εργαζομένων και της βιώσιμης αναβάθμισης. Βιώσιμη επιχειρηματική: Πώς γίνεται να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η βιώσιμη παραγωγικότητα; Ένα κρίσιμο βήμα θα είναι ο εντοπισμός των ταλέντων και των δεξιοτήτων που είναι πιθανό να διατηρήσουν και να αυξήσουν την παραγωγικότητα των στελεχών με την πάροδο του χρόνου. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει θετική συσχέτιση μεταξύ των δεξιοτήτων που αναπτύσσονται και της μακροπρόθεσμης παραγωγικότητας των στελεχών (βλ. Ε. Κρασαδάκη, Σ. Α. Τριαντάρη, Κ. Ζοπουνίδης, Kοινωνικές/επικοινωνιακές και ψηφιακές δεξιότητες στην εκπαίδευση και στην εργασία τον 21ο αιώνα, εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2023).

Μετρήσεις

Η παραγωγικότητα του οικοσυστήματος είναι μια παράμετρος που μετρά την ανάπτυξη της βιομάζας ανάλογα με την τοποθεσία. Αυτή η αξία είναι πολύ χρήσιμη για την εξήγηση βιολογικών φαινομένων και για ανθρώπινες χρήσεις. Η παραγωγικότητα μετρά την εξέλιξη του αριθμού των έμβιων όντων σε δεδομένο χρόνο και τόπο. Η πρωτογενής παραγωγικότητα είναι ο παράγοντας που καθορίζει τη δομή των τροφικών αλυσίδων. Με άλλα λόγια, οι σχέσεις διατροφής και ήθους μεταξύ των έμβιων όντων στα οικοσυστήματα. Πράγματι, τα φυτά αποτελούν τη βάση της διατροφής των φυτοφάγων, των σαρκοφάγων και ούτω καθεξής. Επομένως, η παραγωγή βιομάζας στα φυτά θα επηρεάσει τελικά όλα τα στοιχεία της τροφικής αλυσίδας.

Η

δευτερογενής παραγωγικότητα αναφέρεται στην αύξηση της καταναλωτικής βιομάζας ανά περιοχή και ανά έτος. Τέλος, η παραγωγικότητα ενός οικοσυστήματος είναι μια παράμετρος που μας παρέχει ουσιαστικές πληροφορίες για τη δυναμική των οικοσυστημάτων. Αυτό επηρεάζει πραγματικά τα τροφικά δίκτυα των ζώων και των φυτών. Συμπερασματικά, η παραγωγικότητα και η βιωσιμότητα είναι δύο θεμελιώδεις πτυχές κάθε αλυσίδας παραγωγής. Για την επίτευξη βιώσιμης παραγωγικότητας, είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη μια σειρά βασικών χαρακτηριστικών που θα καθορίζουν την επιτυχία της αλυσίδας.

Υψηλό βαθμό ετοιμότητας

επιδεικνύουν τα μέλη του ΣΕΣΜΑ

για ενσωμάτωση της ΤΝ και

συμμόρφωση με τα κριτήρια ESG

την πρόσφατη έρευνα για το Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία, μέσω του οποίου καταγράφονται ανά τρίμηνο οι προσδοκίες και απόψεις των εταιρειών συμβούλων μάνατζμεντ, διερευνήθηκαν οι νέες τάσεις στις συμβουλευτικές υπηρεσίες, και ειδικότερα όσον αφορά την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τα κριτήρια ESG (Environmental, Social, Governance – Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά, Διακυβέρνηση).

71% των εταιρειών συμβούλων-μελών του ΣΕΣΜΑ έχει προετοιμαστεί για να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που δημιουργούνται από την εξέλιξη και εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), ενώ 29% αυτών δηλώνει ότι δεν έχει προετοιμαστεί καθόλου ή έχει προετοιμαστεί λίγο.

Πόσο έτοιμη είναι η εταιρεία σας να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης;

Έχετε ενσωματώσει την τεχνητή νοημοσύνη ως εργαλείο στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών;

ΚΑΘΗ ΧΡΙΣΤΙΔΟΥ, Πρόεδρος ΔΣ ΣΕΣΜΑ Η ενσωμάτωση εργαλείων ΤΝ στις συμβουλευτικές υπηρεσίες έχει προχωρήσει στις μισές περίπου επιχειρήσεις, ενώ οι υπόλοιπες δηλώνουν ότι δεν έχουν ενσωματώσει καθόλου ή έχουν ενσωματώσει λίγο εργαλεία ΤΝ. Σημειώνεται όμως ότι και οι επιχειρήσεις-πελάτες, σε ποσοστό 42% περίπου, δεν έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ΤΝ, ή τουλάχιστον δεν έχουν αναζητήσει υποστήριξη από τους συμβούλους. Μόλις 22% των εταιρειών-μελών του ΣΕΣΜΑ σημειώνει ότι το ενδιαφέρον των πελατών τους για υποστήριξη σε θέματα ΤΝ έχει αυξηθεί.

Έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον των πελατών σας για υποστήριξη σε θέματα τεχνητής νοημοσύνης;

Ως προς τα κριτήρια ESG, είναι ενθαρρυντικό ότι κατά πλειοψηφία, 63,2% των συμβουλευτικών επιχειρήσεων, δηλώνουν έτοιμες να ανταποκριθούν στα κριτήρια ESG, ενώ μόλις 5,3% των επιχειρήσεων που απάντησαν θεωρεί ότι δεν είναι έτοιμες.

Πόσο έτοιμη είναι η εταιρεία σας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των κριτηρίων ESG;

Έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον των πελατών σας για υποστήριξη σε θέματα συμμόρφωσης με τα κριτήρια ESG;

Είναι επίσης θετικό ότι μεγάλο μερίδιο των εταιρειών-μελών του ΣΕΣΜΑ, 44,6%, εκτιμά ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον των επιχειρήσεων-πελατών τους για υπηρεσίες υποστήριξης για τη συμμόρφωσή τους με τα κριτήρια ESG.

ΗΤου ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑΘΗ, Αντιπροέδρου του Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών (ΣΕΟΔΙ)

Η πλάνη McNamara (McNamara fallacy)

Οι ποιοτικές πληροφορίες μας κάνουν να κατανοήσουμε τους αριθμούς

πλάνη McNamara (McNamara fallacy, επίσης γνω-

στή ως ποσοτική πλάνη) έλαβε το όνομά της από τον Robert McNamara, πρόεδρο της Ford Motor Company και Υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ, 1961-1968. Αναφέρεται στη διαδικασία λήψης απόφασης αποκλειστικά βάσει ποσοτικών παρατηρήσεων (ή μετρήσεων) και την παράβλεψη λοιπών παραμέτρων. Ο Robert McNamara σπούδασε στο Harvard School of Business και εργάστηκε για την εταιρεία Ford, βοηθώντας την να ανακτήσει απώλειες και να επιτύχει εξαιρετικές επιδόσεις, με σχολαστική ανάλυση δεδομένων. Αυτός και η ομάδα του θεωρούνταν τα «whiz boys» που μπορούσαν να ανατρέψουν οποιαδήποτε κατάσταση με προτάσεις βασισμένες στην ανάλυση δεδομένων. Διορίστηκε Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ και η στρατηγική του βασίστηκε στο μοντέλο που ανέπτυξε στη Ford, όπου τα πάντα μετρήθηκαν και ποσοτικοποιήθηκαν.

Η πλάνη McNamara συσχετίζεται πολύ συχνά με τον πόλεμο του Βιετνάμ, όπου η ανάλυση του πολέμου περιορίστηκε σε ένα μαθηματικό μοντέλο: Με την αύξηση των εκτιμώμενων θανάτων του εχθρού και την ελαχιστοποίηση των δικών του, η νίκη θεωρείτο εξασφαλισμένη. Οι επικριτές αυτής της προσέγγισης σημειώνουν ότι ο ανταρτοπόλεμος, η αντίσταση και οι ανακρίβειες στις εκτιμήσεις των εχθρικών απωλειών κατέρριψαν

αυτό το μοντέλο. Ο McNamara εισήγαγε μετρήσεις για την απεικόνιση της προόδου και της νίκης, οι οποίες περιλάμβαναν τον αριθμό των νεκρών στρατιωτών, τον αριθμό και την ισχύ των βομβαρδισμών, τα όπλα που κατασχέθηκαν και τις απώλειες στρατευμάτων, μεταξύ άλλων. Ωστόσο, δεν συνεκτιμήθηκαν το ηθικό και η πίστη στον αγώνα του λαού του Βιετνάμ. Η αποτυχία να συμπεριληφθούν μετρήσεις ποιοτικών στοιχείων, και η ύπαρξη ελαττωματικού συστήματος επιβράβευσης διοικητών, το οποίο βασιζόταν στην επίτευξη ποσοτικών στόχων, έγινε γνωστή ως πλάνη McNamara και συνέβαλε αποφασιστικά στην ήττα των ΗΠΑ. Από αυτή την εμπειρία αντλήθηκαν διδάγματα και, σε πόλεμους που ακολούθησαν, όπως στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην «κατάκτηση καρδιών και μυαλών» για να αποφευχθεί η επανάληψη των ίδιων λαθών. Τα μειονεκτήματα της «μανίας» με τους αριθμούς και τους δείκτες του McNamara έδωσαν το όνομα στη στατιστική παθολογία "McNamara's Fallacy" που επισημάνθηκε για πρώτη φορά στο κείμενο «Εταιρικές Προτεραιότητες: Μια συνεχής μελέτη των νέων απαιτήσεων στις επιχειρήσεις» του Daniel Yankelovich το 1972. Ειδικότερα :

Το 1ο βήμα είναι να μετρήσετε ό,τι μπορεί να μετρηθεί εύκολα. Το 2ο βήμα είναι να αγνοήσετε αυτό που δεν μπορεί εύκολα να μετρηθεί ή να του δώσετε αυθαίρετη ποσοτική τιμή. Αυτό είναι τεχνητό και παραπλανητικό.

Το 3ο βήμα είναι να υποθέσουμε ότι αυτό που δεν μπορεί να μετρηθεί εύκολα δεν είναι πραγματικά σημαντικό. Αυτό είναι τύφλωση.

Ο συνδυασμός ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων

αναπτύσσει φυσικούς ελέγχους και ισορροπίες

Το 4ο βήμα είναι να πούμε ότι αυτό που δεν μπορεί να μετρηθεί εύκολα στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Αυτό είναι αυτοκτονία.

Ο συνδυασμός και ο συσχετισμός των ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων αναπτύσσουν φυσικούς ελέγχους και ισορροπίες. Οι ποιοτικές πληροφορίες μας κάνουν να κατανοήσουμε τους αριθμούς που πρέπει να μετρηθούν. Με τη σειρά τους, οι αριθμοί μας βοηθούν να εντοπίσουμε ασυνέπειες στις ποιοτικές πληροφορίες.

ΤΟ 2024 ΜΠΕΊΤΕ ΣΤΟΝ Κ Ο ΣΜΟ ΤΟΥ

Γίνετε συνδρομητής στο περιοδικό της BOUSSIAS για το χώρο του corporate finance και του accounting, και αποκτήστε ένα πολύτιμο εργαλείο που διαμορφώνει άποψη για τους επαγγελματίες του κλάδου.

Αναλύσεις των πλέον επιδραστικών τάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις με opinion leaders, θεσμικές τοποθετήσεις, παρουσιάσεις μοναδικών projects και key players, συνθέτουν τον κόσμο του Finance Pro.

Γίνετε συνδρομητής: https://financepro.gr/subscribe/ Υπεύθυνη συνδρομών: Βίκυ Θεοδωρίδου, E: vtheodoridou@boussias.com, Τ: 210 6617777 (Εσωτ. 101)