Finance Pro τεύχος 31 by BOUSSIAS

031 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ΤΙΜΗ: 9€ ISSN: 2732-7159

Η επενδυτική βαθμίδα σημαίνει ανάπτυξη για την Ελλάδα Νίκος Παπαθανάσης, Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών

Cloud: Ένας αποδοτικός σύµµαχος της οικονοµικής διεύθυνσης

Σταύρος Νώλης: Οι προκλήσεις είναι πολλές και σήµερα επιτυγχάνουν όσοι τις αποδέχονται

ΠΕΡΙΕ ΧOΜΕΝΑ

HEAD OF BUSINESS UNIT Βασίλης Καφίρης AΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Γιώργος Δημοσθένους ΣΥΝΤΑΞΗ Ελίκα Ροζάκη ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Νάντια Σουφλή ΥΠΕΥΘΥΝH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Hλιάνα Κέρπου ikerpou@boussias.com ΥΠΟΔΟΧH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Μαγδαλένα Καπάνταη mkapantai@boussias.com ΓΡΑΦΙΣΤΑΣ Αλέξανδρος Καρβουτζής

6 14 18

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ Κορνήλιος Σαραντίογλου

News & updates Entersoft: Αύξηση 29% στα έσοδα και 45% στα EBITDA στο 9μηνο του 2023

Cover story Νίκος Παπαθανάσης, Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών: Η επενδυτική βαθμίδα σημαίνει ανάπτυξη για την Ελλάδα

Financial Files n

A ccounting Outsourcing: Στρατηγική επιλογή για την επιχείρηση

Α πολογισμός του 3ου Business Finance in Action

C loud: Ένας αποδοτικός σύμμαχος της οικονομικής διεύθυνσης

L ogistics & Transportations: Ανθεκτικός και ευέλικτος παραμένει ο κλάδος

Ε λληνική Οικονομία: Η Moody’s αναβαθμίζει, «Daniel»

ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Βίκη Θεοδωρίδου vtheodoridou@boussias.com ΛΟΓΙΣΤHΡΙΟ Κωσταντίνος Χασιώτης

ΕΚΔΟΤΗΣ Μιχάλης Μπούσιας ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Κατερίνα Πολυμερίδου GROUP ΑDVERTISING DIRECTOR Λήδα Πλατή ΕΤΗΣΙA ΣΥΝΔΡΟΜH: €99

και «Elias» απειλούν… n

F ood retail: Αισιοδοξία αλλά και προβληματισμός για το μέλλον

Interview

Insights

Σταύρος Νώλης, CFO, Lancom: Οι προκλήσεις είναι πολλές και σήμερα επιτυγχάνουν όσοι τις αποδέχονται

Έλλειμμα οικονομικών και λογιστικών στελεχών σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ΚΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΜΟΝ ΙΚΕ Λ. Κηφισίας 125-127 - Αθήνα Τ.Κ. 115 24 Κτίριο Cosmos Center Τ.: 210 710 2452 Κωδικός ΕΛΤΑ: 21-0184 ISSN: 2732-7159

EDITORIAL Τoυ Γ Ι Ω Ρ Γ ΟΥ Δ Η ΜΟΣ ΘΕ ΝΟΥ Σ

Η Standard and Poor’s έστειλε ισχυρό σήμα για την ελληνική οικονομία

FINANCE PRO

α θετικά νέα για την ελληνική οικονομία συνεχίζονται. Πριν από λίγες μέρες ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard and Poor’s έδωσε την επενδυτική βαθμίδα στα ελληνικά ομόλογα, αναβαθμίζοντας κατά μία κλίμακα το αξιόχρεο της Ελλάδας, στο ΒΒΒ-, επικαλούμενος τη σταθερή προώθηση των μεταρρυθμίσεων και τη βελτίωση της δημοσιονομικής θέσης της. Είναι ο δεύτερος από τους τέσσερις μεγάλους οίκους αξιολόγησης, τους οποίους λαμβάνει υπόψη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που προχώρησε στην κίνηση αυτή, είχε προηγηθεί στις 8 Σεπτεμβρίου ο καναδικός οίκος DBRS. Οι αναλυτές του S&P κάνουν λόγο για βελτίωση των δημόσιων οικονομικών της Ελλάδας χάρη στις προσπάθειες δημοσιονομικής προσαρμογής, ενώ σημειώνουν ότι από την κρίση χρέους της περιόδου 2009-2015 έγινε σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση των οικονομικών και δημοσιονομικών ανισορροπιών της Ελλάδας. «Αναμένουμε ότι οι πρόσθετες διαρθρωτικές οικονομικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, σε συνδυασμό με τους μεγάλους πόρους από την ΕΕ, θα στηρίξουν μία ισχυρή οικονομική ανάπτυξη την περίοδο 2023-2026 και θα εμπεδώσουν τη συνεχιζόμενη μείωση του δημόσιου χρέους», αναφέρει χαρακτηριστικά ο οίκος. Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το ΙΟΒΕ στην τριμηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία προβλέπει ανάπτυξη 2,4% και πληθωρισμό 4,3% για φέτος. Για το 2024, το ΙΟΒΕ περιμένει ανάπτυξη 2,4%, έναντι του επίσημου στόχου για 3%, με τον πληθωρισμό να πέφτει στο 2,6%. Αναλυτικότερα στοιχεία μπορείτε να διαβάσετε στο σχετικό θέμα μας. Ο Νίκος Παπαθανάσης, Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μιλά στο FinancePro ως προς τις συνεχείς διεθνείς θετικές αξιολογήσεις οι οποίες «σηματοδοτούν σημαντική βελτίωση στους όρους δανεισμού για το Δημόσιο και στο κόστος χρήματος για τις επιχειρήσεις, στις δυνατότητες τοποθετήσεων θεσμικών επενδυτών σε επενδυτικά προϊόντα της χώρας, στην ευρύτερη ενίσχυση των προϋποθέσεων για ακόμα περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις, στη διεθνή αξιοπιστία της Ελλάδας - η οποία παύει να αποτελεί «ειδική αρνητική περίπτωση». Στο ρεπορτάζ μας για την ελληνική οικονομία μιλάμε για την πρόσφατη αναβάθμιση από την Moody’s η οποία προκάλεσε μεν ικανοποίηση στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, ωστόσο επισκιάστηκε από τις εξελίξεις στο μέτωπο των φυσικών καταστροφών και δη από τις μεγάλες πλημμύρες στη Θεσσαλία, οι οποίες αναμφίβολα θα απαιτήσουν σημαντικά κονδύλια στήριξης για την περιοχή, το ύψος των οποίων ίσως να είναι ικανό να κλυδωνίσει περαιτέρω τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, θέτοντας εν αμφιβόλω τη δημοσιονομική ισορροπία. Φιλοξενούμε τη συνέντευξη του Σταύρου Νώλη, Chief Financial Officer της Lancom, ο οποίος μάς εξηγεί ότι είναι σημαντικό, στο συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό τοπίο, ο ρόλος του CFO να επεκταθεί πέρα από τις «παραδοσιακές» οικονομικές ευθύνες. Στο τεύχος μας έχουμε αφιερώματα στο Accounting Outsourcing, στο Cloud Finance, στο Logistics & Transportations. Μπορείτε επίσης να διαβάσετε τον απολογισμό του 3ου Business Finance in Action. Καλή ανάγνωση.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

N E WS & U PDAT E S

Entersoft: Αύξηση 29% στα έσοδα και 45% στα EBITDA στο 9μηνο του 2023

σοδα 26,8 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 29% σε σχέση με το 9μηνο του 2022 και EBITDA 8,1 εκατ., αυξημένα κατά 45%, εμφάνισε η Entersoft στο 9μηνο του 2023. Η εταιρεία ανακοίνωσε, επίσης, κέρδη προ φόρων 5,3 εκατ., αυξημένα κατά 47% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο (3,6 εκατ.). Το γ' τρίμηνο του έτους συνεχίστηκε η θετική οργανική τάση που είχε σχηματιστεί στο α' εξάμηνο σε ανάληψη νέων έργων και πελατών, σημειώνει η διοίκηση. Ο τομέας ηλεκτρονικής τιμολόγησης σημείωσε εξαιρετική επίδοση, αλλά και οι υπόλοιποι οργανικοί τομείς ERP, WMS και λοιπών προϊόντων, κινήθηκαν ανοδικά, επιβεβαιώνοντας την υγιή ζήτηση για τα προϊόντα του ομίλου. Αυτό φαίνεται και από τη σχεδόν κατά 50% αύξηση των επαναλαμβανόμενων εσόδων από ετήσια συμβόλαια και SaaS. Η είσοδος σε νέες αγορές μέσω εξαγορών παραμένει στρατηγική επιδίωξη για τον όμιλο, με στόχο την παροχή ευρείας γκάμας προϊόντων, τη διεύρυνση της πελατειακής βάσης, και την επίτευξη συνεργειών στην τεχνική ανάπτυξη της νέας γενιάς προϊόντων. Το 2023 η εταιρεία εισήλθε στους κλάδους λογισμικού για φαρμακεία/φαρμακαποθήκες, καθώς και property management, με τις εξαγορές του προϊόντος Smartware και της εταιρείας CGSoft αντίστοιχα. Στη συνέχεια, με την εξαγορά της εταιρείας SW Retailsoft, επεξέτεινε την παρουσία της στον χώρο του λογισμικού εντατικής λιανικής, και ιδιαίτερα στην αγορά των super markets, mini markets και πολυκαταστημάτων. Σε ό,τι αφορά τα ιδιοπαραγόμενα νέα προϊόντα, στα τέλη του β' τριμήνου τ.έ. ξεκίνησε η εμπορική διάθεση των Entersoft QuickBiz και Entersoft HR 360, ανοίγοντας για τον όμιλο 2 νέες αγορές. Τέλος, η ενσωμάτωση και ανάπτυξη της Bit Software στη Ρουμανία εξελίσσεται σύμφωνα με τον προγραμματισμό και τον ετήσιο προϋπολογισμό. Η εταιρεία εκτιμά ότι ο μετασχηματισμός που διενεργείται φέτος, θα συμβάλλει στη σταδιακή αύξηση των λειτουργικών περιθωρίων της Bit Software σε επίπεδο αντίστοιχο με της Entersoft, ενισχύοντας το συνολικό margin κερδοφορίας του ομίλου όπως έχει ήδη εκτιμήσει η διοίκηση για το μέλλον.

FINANCE PRO

ΕΡΕΥΝΑ ΕΥ: ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ Η ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ Σε περιβάλλον παγκόσμιων οικονομικών προκλήσεων, η ελκυστικότητα της Ελλάδας ως επενδυτικού προορισμού εξακολουθεί να ενισχύεται. 40% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν σε έρευνα της EY Ελλάδος, σχεδιάζουν να επενδύσουν ή να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στη χώρα μας, στη διάρκεια του επόμενου χρόνου, ενώ 67% εκτιμά ότι η ελκυστικότητα της Ελλάδας θα βελτιωθεί περαιτέρω στα επόμενα τρία χρόνια – το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των υπό σύγκριση ευρωπαϊκών χωρών, όπου πραγματοποιήθηκε η έρευνα φέτος. Σύμφωνα με το ΕΥ European Investment Monitor, μία εκτεταμένη βάση δεδομένων που επεξεργάζεται η ΕΥ, το 2022 πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα 47 άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ), έναντι 30 το 2021. Ο αριθμός αυτός, κατατάσσει -για πρώτη φορά- την Ελλάδα στην πρώτη εικοσάδα μεταξύ των 48 χωρών που παρακολουθεί η έρευνα και αποτελεί, με διαφορά, την καλύτερη επίδοση της χώρας από την έναρξη της παγκόσμιας σειράς ερευνών, Attractiveness Survey, το 2000. Αθροιστικά, οι επενδύσεις της τελευταίας τριετίας αντιπροσωπεύουν το 35% του συνόλου των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία 23 χρόνια. Καταγράφεται, επίσης, συνεχιζόμενη βελτίωση της ποιοτικής σύνθεσης των επενδύσεων, με μεγαλύτερη διασπορά σε περισσότερες δραστηριότητες, και σημαντικό ποσοστό να κατευθύνεται σε δραστηριότητες έντασης γνώσης με σχετικά υψηλή προστιθέμενη αξία και κλάδους, όπως του λογισμικού και υπηρεσιών πληροφορικής, που μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

EUROSTAT: ΣΤΟ 2,4% Ο ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ Μείωση παρουσίασε ο πληθωρισμός τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας, ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβριο έτρεχε με ετήσιο ρυθμό 2,4% έναντι 3,5% τον Αύγουστο. Στην Ευρωζώνη, ο ετήσιος πληθωρισμός μειώθηκε στο 4,3% τον Σεπτέμβριο από 5,2% τον Αύγουστο. Η Ελλάδα είχε τον τρίτο χαμηλότερο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη μετά την Ολλανδία (-0,3%) και το Βέλγιο (0,7%) και τον τέταρτο χαμηλότερο στην ΕΕ. Τα υψηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν στην Ουγγαρία (12,2%), τη Ρουμανία (9,2%) και τη Σλοβακία (9%). Σε σύγκριση με τον Αύγουστο, ο πληθωρισμός μειώθηκε σε 21 χώρες της ΕΕ, παρέμεινε σταθερός σε 1 και αυξήθηκε σε 5. Τη μεγαλύτερη συμβολή στον πληθωρισμό τον Σεπτέμβριο είχαν οι τιμές των υπηρεσιών (+2,05 ποσοστιαίες μονάδες). Ακολουθούν οι τιμές τροφίμων, αλκοόλ και καπνού (+1,78 π.μ.), μη ενεργειακών βιομηχανικών προϊόντων (+1,06 π.μ.) και ενέργειας (-0,55 π.μ.).

ΔΝΤ: Ανάπτυξη 2,5% για φέτος και 2% για το 2024 για την ελληνική οικονομία Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει για την Ελλάδα ανάπτυξη 2,5% για φέτος και 2% για το 2024 από 5,9% το 2022 στη νέα του έκθεση για τις «Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές» (World Economic Outlook). Η ελληνική κυβέρνηση από την πλευρά της προβλέπει ανάπτυξη 2,3% για φέτος και 3% για του χρόνου. Το ΔΝΤ προβλέπει επίσης ότι ο πληθωρισμός στη χώρα μας θα τρέξει με 4,1% φέτος και θα υποχωρήσει στο 2,8% του χρόνου, από 9,3% πέρσι. Η Αθήνα προβλέπει πληθωρισμό 4% φέτος και 2,4% για το 2024. Η ανεργία εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 10,8% και 9,3% από 12,4% αντίστοιχα, ενώ το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται ότι θα φτάσει το 6,9% φέτος και το 6% του χρόνου από 10,1% το 2022.

Your 360o accelerator for sustainable business

N E WS & U PDAT E S

ΣΕΣΜΑ: Συγκρατημένη αισιοδοξία των συμβούλων μάνατζμεντ για την πορεία της οικονομίας Σταθερή παρέμεινε το δεύτερο τρίμηνο του έτους η αισιοδοξία των συμβούλων μάνατζμεντ για την πορεία της ελληνικής οικονομίας κατά τους επόμενους 12 μήνες.

ύμφωνα με το βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ, ο γενικός δείκτης GRe+1, ο οποίος είναι ο μέσος των δεικτών οικονομικής συγκυρίας και παραγωγικών συντελεστών, παρέμεινε αμετάβλητος στο 42,6%. Σε ετήσια βάση, ωστόσο, συνέχισε να υπάρχει βελτίωση. Η τιμή του GRe+1 πριν ένα χρόνο ήταν μόλις 19,6%. Σύμφωνα με τον ΣΕΣΜΑ, η στασιμότητα είναι αποτέλεσμα της μικρής αύξησης της τιμής του δείκτη οικονομικής συγκυρίας και της οριακής υποχώρησης του δείκτη παραγωγικών συντελεστών. Ειδικότερα, ο δείκτης οικονομικής συγκυρίας σημείωσε οριακή άνοδο έναντι της τιμής που είχε το προηγούμενο τρίμηνο. Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη βελτίωση σε σχέση με το β' τρίμηνο του 2022. Στο τέλος του α' τριμήνου ο μ.ό. της διαφοράς μεταξύ των ποσοστών «θετικών» και «αρνητικών» αποκρίσεων για τις 5 μεταβλητές του δείκτη οικονομικής συγκυρίας (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών) διαμορφώθηκε σε 52% από 51,4%. Έναντι του β' τριμήνου του προηγουμένου έτους, όταν ο δείκτης είχε τιμή 13,3%, βελτιώθηκε εντυπωσιακά η αισιοδοξία των συμβούλων.

Ιδιωτικές επενδύσεις

Η στασιμότητα προήλθε από την πολύ μικρή βελτίωση στις ιδιωτικές επενδύσεις, κυρίως όμως από την κάμψη της αισιοδοξίας για τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών το επόμενο 12μηνο. Αντιθέτως, οι προσδοκίες για την εξέλιξη του ΑΕΠ, την ανεργία και τον πληθωρισμό έγιναν περισσότερο αίσιες. Οι εξελίξεις αυτές οφείλονται πιθανώς στην πολύ ικανοποιητική αύξηση του ΑΕΠ το 2022, στις αναμενόμενες εισροές από την ΕΕ και στη συνεχιζόμενη κάμψη της ανεργίας. Σχεδόν αμετάβλητος παρέμεινε και ο βαθμός αισιοδοξίας των συμβούλων μάνατζμεντ για τις εξελίξεις στο μέτωπο των παραγωγικών συντελεστών τους επόμενους 12 μήνες. Η μεταβολή του δείκτη παραγωγικών συντελεστών ήταν ανεπαίσθητη σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Επί ετησίας βάσεως όμως υπήρξε αισθητή FINANCE PRO

βελτίωση. Συγκεκριμένα, ο μ.ό. της διαφοράς «αισιοδοξίας» και «απαισιοδοξίας» για τις μεταβλητές του δείκτη παραγωγικών συντελεστών (ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα, θεσμικό πλαίσιο) μειώθηκε σε 33,1% το β' τρίμηνο του 2023, έναντι 33,7% το προηγούμενο. Το β' τρίμηνο του 2022 ο εν λόγω δείκτης είχε τιμή 25,8%. Η στασιμότητα των προσδοκιών μεταξύ α' και β' τριμήνου οφείλεται εν μέρει στην επιδείνωση των υποδεικτών για τις δημόσιες υποδομές και για την αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού. Όμως σημειώθηκε βελτίωση όσον αφορά τις προσδοκίες για τη χρηματοδότηση, το θεσμικό πλαίσιο και την επιχειρηματικότητα.

Τροχοπέδη η λειτουργία της δικαιοσύνης

Αναφορικά με τους ανασχετικούς παράγοντες στην επιχειρηματική δράση, η λειτουργία της δικαιοσύνης παρέμεινε στην 1η θέση. Ακολουθούν η δημόσια διοίκηση και η έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος, η υψηλή φορολογία και η χαμηλή παραγωγικότητα του Δημοσίου Τομέα. Η έρευνα κατέγραψε και τις απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ για τις προτεραιότητες που πρέπει να θέσει η κυβέρνηση στην προσπάθεια ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας. Προκρίθηκαν η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων και η μείωση, ει δυνατόν και εξάλειψη, της γραφειοκρατίας, και η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ, ΤΑΑ κ.ά. Οι δύο αυτές προτάσεις είχαν σκορ 4,63 σε κλίμακα Likert 1-5. Τέλος, όσον αφορά τη χρήση των υπαρχόντων χρηματοδοτικών εργαλείων, οι σύμβουλοι αναγνωρίζουν ότι σήμερα η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών και των διαδικασιών των επιχειρήσεων είναι πρωταρχικής σημασίας. Έτσι, προκρίνεται ως πρώτος στόχος, με σκορ 4,52, η ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων. Ακολουθούν οι δράσεις που αυξάνουν την εξωστρέφεια και διευκολύνουν τις επιχειρήσεις να ανοιχθούν σε νέες αγορές, η ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας και η ενεργειακή μετάβαση. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

COR POR ATE LEISUR E

A DV ERTOR I A L

Lidl Ελλάς: Η Κάρτα Προνομίων Business για επιχειρήσεις επιβραβεύει τους εργαζόμενους • Το διαθέσιμο υπόλοιπο ποσό ελέγχεται online https://www. lidl-hellas.gr/plirofories/cards ενώ το ελάχιστο συνολικό ποσό παραγγελίας ανέρχεται σε 500€

Εύκολη στη χρήση της, απλή στην ενεργοποίηση της

Η μεταβλητής αξίας κάρτα προνομίων Business είναι εύκολη και απλή στη χρήση της, απευθύνεται σε Νομικά Πρόσωπα και αποκτάται με την καταβολή του αντίστοιχου αντιτίμου, χωρίς καμία επιπλέον προμήθεια, λειτουργώντας όπως κάθε κοινή δωροκάρτα. Μέσω του ηλεκτρονικού σκαναρίσματος και της πληρωμής της, ενεργοποιείται και καταχωρείται, ενώ η απόδειξη αγοράς της ισχύει ως απόδειξη της ενεργοποίησής της. Βάσει του σειριακού της αριθμού, η κάρτα προνομίων Business δύναται να επαναφορτιστεί κατόπιν νέας παραγγελίας εντός ενός έτους από την αρχική ενεργοποίησή της.

καινοτόμα δράση της Lidl Ελλάς δεν σταματά στη Δωροκάρτα Lidl αλλά επεκτείνεται σε ένα ευέλικτο δώρο-προνόμιο που εστιάζει στο πιο σημαντικό και αναπόσπαστο κομμάτι των επιχειρήσεων, στο έμψυχο δυναμικό τους. Με το εμπορικό προϊόν των καρτών προνομίων Business για επιχειρήσεις, η Lidl Ελλάς ισχυροποιεί την αγοραστική εμπειρία από τα καταστήματα της, ανοίγοντας ένα παράθυρο νέων εταιρικών επιλογών για τις εταιρείες και το προσωπικό τους. Οι εργαζόμενοι αποκτούν πλέον τη δυνατότητα να επιλέξουν τα δώρα, ανάμεσα στη μεγάλη ποικιλία προϊόντων, τροφίμων και μη, που διαθέτει η Lidl Ελλάς.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της κάρτας προνομίων Business

• Υπάρχει η δυνατότητα εξαργύρωσης του περιεχομένου της σε όλα τα καταστήματα Lidl στην Ελλάδα • Πρόκειται για ποσό μεταβλητό και προσυμφωνημένο, απαλλαγμένο από προμήθειες ή άλλες χρεώσεις • Η επαναφόρτωση της κάρτας είναι εφικτή • Η κάρτα δεν είναι προσωπική και συνεπώς μεταβιβάζεται χωρίς περιορισμούς • Ακριβώς όπως στις κανονικές δωροκάρτες Lidl, παρέχεται η δυνατότητα ελέγχου χειρισμού, εξαργύρωσης και διαθέσιμου υπολοίπου • Η πραγματοποίηση της παραγγελίας γίνεται online ή τηλεφωνικά, μέσω του τμήματος εξυπηρέτησης πελατών FINANCE PRO

Τρόπος απόκτησης Καρτών Προνομίων Business

Οι ενδιαφερόμενοι για υποβολή αιτήματος παραγγελίας Καρτών Προνομίων Business αλλά και για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο απόκτησης αυτών, μπορούν να υποβάλουν το αίτημά τους στο τμήμα υποστήριξης πελάτων της Lidl Ελλάς μέσω της φόρμας που θα βρουν στον σύνδεσμο https://exypiretisi-pelaton.lidl-hellas.gr/SelfServiceGR/s/ contactsupport. Εναλλακτικά μπορούν να προχωρήσουν σε μια τηλεφωνική παραγγελία στο 800 111 3333 για κλήσεις από σταθερά (χωρίς χρέωση) και στο +30 2311 768 568 για κλήσεις από κινητά (αστική χρέωση). Οι ώρες εξυπηρέτησης είναι από Δευτέρα-Σάββατο 8:00 – 18:00. Ισχύουν όροι και προϋποθέσεις. Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.lidl-hellas.gr/plirofories/cards

Lidl Ελλάς & Σια Ο.Ε. Ο.Τ. 31, ΔΑ 13 Τ.Θ. 1032, Τ.Κ. 57 022 Σίνδος E: info@lidl.gr www.lidl-hellas.gr

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

EXPERT VIEW

Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΝΟΥ, Καθηγητή Χρηματοοικονομικής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει ψηφιστεί σαν ένας από του 40 καλύτερους καθηγητές ΜΒΑ κάτω των 40 στον κόσμο από τον αμερικανικό οργανισμό Poets & Quants

Τα επίπεδα χρηματοοικονομικών δεξιοτήτων των νέων στην Ελλάδα Το περιφερειακό τοπικό περιβάλλον έχει σημασία για τη χρηματοοικονομική γνώση

ρηματοοικονομική δεξιότητα είναι ο συνδυασμός γνώσεων, αντιλήψεων και συμπεριφορών που συμβάλλει σε υγιείς χρηματοοικονομικές αποφάσεις και τελικά στην προσωπική και οικιακή χρηματοοικονομική ευημερία. Η μελέτη των επιπέδων χρηματοοικονομικών δεξιοτήτων των νέων στην Ελλάδα είναι επίκαιρη για διάφορους λόγους. Πρώτον, η Ελλάδα βρίσκεται στο στάδιο του σχεδιασμού μιας εθνικής στρατηγικής χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ. Δεύτερον, η Ελλάδα δεν συμμετείχε στην ενότητα χρηματοοικονομικών γνώσεων του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης Σπουδαστών (PISA). Ωστόσο, το 2018, ο δείκτης γνωστικής προσαρμοστικότητας των μαθητών στην Ελλάδα ήταν από τους χαμηλότερους μεταξύ των χωρών που

Η Ελλάδα βρίσκεται στο στάδιο του σχεδιασμού μιας εθνικής στρατηγικής χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ FINANCE PRO

συμμετείχαν στο PISA. Στις 20 υπόλοιπες συμμετέχουσες χώρες, μόνο ένας στους τρεις μαθητές ήταν σε θέση να αξιολογήσει ένα αντίγραφο κίνησης τραπεζικού λογαριασμού. Τρίτον, η Ελλάδα βγήκε από μια μεγάλη οικονομική κρίση, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη επιδείνωση των μακροοικονομικών δεικτών μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών. Πρόσφατη βιβλιογραφία δείχνει ότι το περιφερειακό τοπικό περιβάλλον έχει σημασία για τη χρηματοοικονομική γνώση. Σε μία πρόσφατη δημοσίευση στο ακαδημαϊκό περιοδικό Economics Letters, η Βασιλική Τζόρα και ο Νικόλαος Φίλιππας από το Πανεπιστήμιο Πειραιά, και ο Γεώργιος Πάνος από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης διεξήγαγαν την πρώτη εθνικά αντιπροσωπευτική μέτρηση χρηματοοικονομικών δεξιοτήτων 15χρονων μαθητών στην Ελλάδα. Το δείγμα των σχολείων σχεδιάστηκε ώστε να είναι αντιπροσωπευτικό σε εθνικό επίπεδο και σε περιφερειακό διοικητικό επίπεδο μέσω αναλογικής στρωματοποιημένης τυχαίας δειγματοληψίας. Το δείγμα καλύπτει και τις 13 διοικητικές περιφέρειες της Ελλάδας και 41 από τους 55 νομούς. Χρησιμοποιήθηκαν σταθμίσεις δειγματοληψίας πολλαπλών σταδίων που επιτρέπουν προσαρμογές εντός του στρώματος για να ληφθεί υπόψη ο αριθμός των νομών, των σχολείων και των 15χρονων μαθητών του δείγματος σε κάθε ελληνική διοικητική περιφέρεια. Οι σταθμιστές αθροίζουν στο συνολικό πληθυσμό των 105.525 15χρονων στην Ελλάδα κατά το έτος 2016. Πέραν της μέτρησης των κοινωνικοοικονομικών στοιχείων, οι συγγραφείς υιοθέτησαν την προσέγγιση του ΟΟΣΑ συμπεριλαμβάνοντας 7 ερωτήσεις σχετικά με τις χρηματοοικονομικές γνώσεις, 7 ερωτήσεις σχετικά με τη χρηματοοικονομική συμπεριφορά και 3 ερωτήσεις σχετικά με τις χρηματοοικονομικές αντιλήψεις, μεταξύ άλλων. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Το Γράφημα δείχνει το ποσοστό που φτάνει το όριο του 70% στο δείκτη χρηματοοικονομικών δεξιοτήτων στις 13 διοικητικές περιφέρειες. Το 35,7% στην πιο πυκνοκατοικημένη Αττική έφτασε αυτό το όριο. Στη συνέχεια, η Κρήτη (34,6%), το Βόρειο Αιγαίο (34,6%), η Κεντρική Μακεδονία (32,6%), η Θεσσαλία (32,0%), και η Πελοπόννησος (31,5%) είναι μεταξύ των κορυφαίων. Λιγότερο από 30% έπιασε το όριο στη Στερεά Ελλάδα (28,4%), στο Νότιο Αιγαίο (27,9%), στην Ήπειρο (27,4%), στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (26%), στη Δυτική Μακεδονία (25,8%) και στη Δυτική Ελλάδα (25,7%). Ένα ανησυχητικό ποσοστό του 11,1% έφτασε στο κατώφλι στα Ιόνια νησιά. Ως προς τους νομούς της χώρας, τα Δωδεκάνησα έχουν την υψηλότερη βαθμολογία και ακολουθούν οι δύο πιο πυκνοκατοικημένοι νομοί της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Η Φλώρινα, το Ηράκλειο, η Δυτική Αττική, η Καβάλα, η Καστοριά, η Πέλλα και η Λάρισα έχουν την επόμενη υψηλότερη βαθμολογία. Στο κάτω μέρος της κατανομής βρίσκονται τα Χανιά, η Αργολίδα και η Σάμος. Οι νησιωτικοί νομοί του Ιονίου, όπως Κεφαλληνίας και Λευκάδας σημειώνουν επίσης από τους χαμηλότερους δείκτες, μαζί με την Άρτα, το νομό Πειραιών και Νήσων, την Αχαΐα και την Ξάνθη. Για να εκπληρωθεί μια εθνική στρατηγική για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση, είναι απαραίτητο να εντοπιστούν οι ανάγκες και τα κενά μέσω της μέτρησης, ώστε να στοχεύσουμε τις ομάδες που ενδέχεται να υστερούν, ειδικά τους νέους.

Οι συγγραφείς βρίσκουν ότι υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ αγοριών και κοριτσιών ως προς τις χρηματοοικονομικές δεξιότητες στην Ελλάδα και μεγάλες αποκλίσεις με υψηλότερες βαθμολογίες στον πυρήνα και χαμηλότερες βαθμολογίες στη δυτική και ανατολική Ελλάδα. Οι νομοί και οι διοικητικές περιφέρειες που υστερούν σε οικονομική ανάπτυξη και εκείνοι/ ες που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα δεξιοτήτων μεταξύ των μαθητών. Ως εκ τούτου, μια εθνική στρατηγική για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση μπορεί να δώσει προτεραιότητα στην περιφέρεια και στις περιοχές και τους πληθυσμούς που επηρεάστηκαν περισσότερο από την κρίση. Το τρέχον πρόγραμμα σπουδών, το οποίο περιλαμβάνει ένα γενικό μάθημα οικιακής οικονομίας για ηλικίες 13-14 και στερείται συνιστώσας προσωπικής χρηματοοικονομικής, δεν φαίνεται να ενισχύει τις χρηματοοικονομικές δεξιότητες, καθώς λιγότεροι από το ένα τρίτο των μαθητών μπορούν να φτάσουν το διεθνές όριο του 70%. Τα ευρήματα είναι επίκαιρα λόγω της απουσίας εθνικά αντιπροσωπευτικής μέτρησης της οικονομικής ικανότητας των 15χρονων μέχρι σήμερα. Επιπλέον, οι προκλήσεις για τη χρηματοοικονομική ευημερία των μαθητών που προκλήθηκαν από την οικονομική κρίση είναι πιθανό να επιδεινωθούν στο παρόν και στο μέλλον από την αβεβαιότητα που προκάλεσαν η πανδημία και η συνεχιζόμενη κρίση κόστους ζωής.

Γράφημα 1: Οι χρηματοοικονομικές δεξιότητες των νέων ανά περιφέρεια 35,7%: Αττική [26,4% - 44,9%] 34,6%: Κρήτη [22,9% - 46,3%] 33,4%: Βόρειο Αιγαίο [28,5% - 38,2%] 32,6%: Κεντρική Μακεδονία [24,1% - 41,0%] 32,0%: Θεσσαλία [26,1% - 37,9%] 31,5%: Πελοπόννησος [24,3% - 38,6%] 28,4%: Κεντρική Ελλάδα [19,3% - 37,5%] 27,9%: Νότιο Αιγαίο [16,5% - 39,2%] 27,4%: Ήπειρος [17,5% - 37,2%] 26,0%: Αναατολική Μακεδονία και Θράκη [18,5% - 33,5%] 25,8%: Δυτική Μακεδονία [15,4% - 36,1%] 25,7%: Δυτική Ελλάδα [17,0% - 34,5%] 11,1%: Ιόνιοι Νήσοι [0,0% - 23,5%]

Βιβλιογραφία: Tzora Vasiliki A., Philippas Nikolaos D. and Georgios A. Panos (2023). “The financial capability of 15-year-olds in Greece”. Economics Letters. 225, 111044.

FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

EXPERT VIEW

Του Α ΝΤΩΝΗ Ζ Α ΪΡΗ , Αναπληρωτή Αν τιπροέδρου του ΣΕ Λ ΠΕ , Επίκουρου Καθηγητή Διοίκησης Επι χειρήσεων του Πανεπισ τημίου Nεάπολις σ την Κύπρο, Μέλους της Ένωσης Αμερικανών Οικονομολόγων (Α Ε Α) και Μέλους του Παγκόσμιου Οικονομικού Forum (W EF)

Η πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα, προαπαιτούμενο δυναμικής ανάπτυξης Ικανή και αναγκαία συνθήκη ώστε να επιστρέψουν Επιχειρήσεις και Τράπεζες στις διεθνείς αγορές

πολυπόθητη και πολυαναμενόμενη επενδυτική βαθμίδα που αναμένεται προς το τέλος του τρίτου τριμήνου 2023, δεδομένης της σταθερής κυβερνησιμότητας και της καλής προοπτικής των βασικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας θα σημάνει αφενός, την επιστροφή της χώρας στην ομάδα χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θεωρούνται επενδύσιμες για προσέλευση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων που θα τοποθετούν τα χρήματά τους “στα σίγουρα” και αφετέρου, ότι τα εγχώρια χρεόγραφα και ομόλογα θα τύχουν αποδοχής από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κοινότητα, ως απότοκο εμπιστοσύνης της πορείας της οικονομίας. Η αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού θα είναι δεδομένη και η εισροή κεφαλαίων αναπόφευκτη.

Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας σημαίνει την επιστροφή της Ελλάδας στην ομάδα χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θεωρούνται επενδύσιμες για προσέλευση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων FINANCE PRO

Όσον αφορά τώρα τους δείκτες και τα κριτήρια αξιολόγησης για την απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας συνίστανται, μεταξύ άλλων, στη γενικότερη πορεία της οικονομίας, στα πλεονάσματα του προϋπολογισμού, στο μεταρρυθμιστικό σχέδιο της κυβέρνησης και πρωτίστως στο περιβάλλον πολιτικής σταθερότητας. Τι σημαίνει όμως με απλά πρακτικά λόγια η ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας τόσο για το κράτος όσο και για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά; Για μεν το κράτος συνιστά πρώτον, θεμελιώδες προαπαιτούμενο εξασφάλισης εμπιστοσύνης των αγορών κεφαλαίου και χρήματος, δεύτερον, υψηλό δείκτη ελκυστικότητας επενδύσεων με τα spreads και τα επιτόκια να κυμαίνονται σε λογικά πλαίσια και τρίτον, σημαντική συμμετοχή στο εξής στα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για διασφάλιση ρευστότητας στην πραγματική οικονομία. Για δε τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, η αναβάθμιση αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη ώστε να επιστρέψουν επιχειρήσεις και τράπεζες στις διεθνείς αγορές για άντληση κεφαλαίων, καθώς το κόστος δανεισμού θα μειωθεί δραστικά, τα πολλαπλασιαστικά οφέλη για το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας θα γίνουν ορατά, η δε μόχλευση χρήματος στη πραγματική οικονομία θα ευεργετήσει τις εμπορικές συναλλαγές λόγω αυξημένης συμμετοχής του καταναλωτικού κοινού που θα νιώσει ανακούφιση και από πιθανές επιτοκιακές ελαφρύνσεις στην αναζήτηση ρευστότητας από το τραπεζικό σύστημα. Το τελευταίο βέβαια θα εξαρτηθεί και από την εξέλιξη του επίμονου πληθωρισμού που αδυνατίζει το αγοραστικό διαθέσιμο εισόδημα και υποχρεώνει τις κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο να προβαίνουν σε περιοδικές αυξήσεις επιτοκίων προκειμένου να τον τιθασεύσουν. Εδώ βεβαίως έχουν επενδυθεί προσδοκίες και απαιτείται σοβαρή στρατηγική με σύνεση και ισορροπίες από πλευράς κυβέρνησης, καθώς θα πρέπει να συνεκτιμηθεί το αρνητικό αντιστάθμισμα από την αύξηση των επιτοκίων στην προοπτική ανάπτυξης της χώρας. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

EXPERT VIEW

Του Δρος Χ Α ΡΑ Λ Α ΜΠΟΥ Α ΡΑ ΧΩΒΑ , οικονομολόγου, Συ ν τονισ τή Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης του ΙΝ.ΕΜ.Υ. της ΕΣΕΕ

Μετά την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, τι; Αναγκαία η συνέχιση των προσπαθειών για τη βελτίωση των βασικών μακροοικονομικών επιδόσεων

ια τους περισσότερους οικονομολόγους ο μεγάλος στόχος της ελληνικής οικονομίας για το εγγύς μέλλον είναι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Τα οφέλη για την οικονομία και την επιχειρηματικότητα από την πολύφερνη αναβάθμιση της οικονομίας έχουν πολλές φορές αναλυθεί και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη μείωση του κόστους δανεισμού του ελληνικού δημοσίου, την πρόσβαση των εγχώριων τραπεζών σε κεφάλαια με καλύτερους όρους και κατ’ επέκταση το φθηνότερο δανεισμό προς την πραγματική οικονομία, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και την αξιολόγηση της χώρας ως ασφαλή επιλογή για επενδύσεις, την είσοδο στο χρηματιστήριο ποιοτικότερων επενδυτών με ορίζοντα την επανένταξή του στα εκείνα των αναπτυγμένων και όχι των αναδυόμενων αγορών κ.ά. Την αρχή έκανε τον Αύγουστο ο γερμανικός οίκος αξιολόγησης Scope Ratings και ακολούθησαν οι αναγνωρισμένοι από την ΕΚΤ οίκοι DBRS και S&P, δίνοντας στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα. Πρόσφατα ο οίκος Moody’s κατέταξε τη χώρα σε απόσταση αναπνοής από την επενδυτική βαθμίδα ενώ την 1η Δεκεμβρίου του τρέχοντος αναμένεται η αξιολόγηση του οίκου Fitch. Όπως είναι φυσικό, οι αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας συνδέονται και με τις θετικές προσδοκίες για τις προοπτικές της, με την εκτιμώμενη οικονομική μεγέθυνση το 2024 (3,0%) να είναι υπερδιπλάσια της αντίστοιχης της Ευρωζώνης (1,3%), καθώς η χώρα αναμένεται να αξιοποιήσει τους ευρωπαϊκούς πόρους (ΕΣΠΑ και ΤΑΑ). Στο πλαίσιο αυτό, οι αποδόσεις του ελληνικού 10ετούς ομολόγου (την ώρα που γραφόταν το κείμενο) κυμαίνονταν στο 4,24%, με spread 138 μ.β. έναντι του αντίστοιχου γερμανικού, και στο 4,84% για το ιταλικό. Ωστόσο, η πολυαναμενόμενη αναβάθμιση του ελληνικού χρέους δεν έγινε δεκτή με της ίδιας έντασης ενθουσιασμό συγκριτικά με το μέγεθος της απογοήτευσης σε κάθε υποβάθμιση της οικονομίας, αρχής γενομένης το 2009. Οι λόγοι για αυτήν την υποδοχή θα πρέπει να αναζητηθούν τόσο στις συσσωρευμένες προFINANCE PRO

κλήσεις της καθημερινότητας όσο και στο γεγονός ότι ο αντίκτυπος της αναβάθμισης χρειάζεται χρόνο για να κεφαλαιοποιηθεί στην πραγματική οικονομία. Ειδικότερα, οι ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις που προηγήθηκαν διόγκωσαν σε εξαιρετικό βαθμό το κόστος ζωής και το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις και συγκρούσεις συντηρούν την αβεβαιότητα. Παράλληλα, οι διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων παρέμβασης από την ΕΚΤ έχουν διευρύνει το κόστος δανεισμού επιχειρήσεων και νοικοκυριών με αποτέλεσμα να υπεραντισταθμίζουν το όφελος από την αναβάθμιση. Η δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για διατήρηση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας και διεύρυνσης του πρωτογενούς πλεονάσματος σε 2,1% το 2024, από 1,1% φέτος, μπορεί να λειτουργεί ευεργετικά στην προσπάθεια επανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας αλλά την ίδια στιγμή καθιστά σαφές και στο εσωτερικό πως τα περιθώρια δημοσιονομικών παροχών είναι περιορισμένα. Μάλιστα, οι παραπάνω ανασταλτικοί παράγοντες παραμένουν ενεργοί παρά το δυσθεώρητο μέγεθος των φυσικών καταστροφών που προηγήθηκαν το καλοκαίρι και το Σεπτέμβριο και την αναπόφευκτη ανάγκη για επενδύσεις σε νέες υποδομές αλλά και για δαπάνες αποζημιώσεων. Γίνεται λοιπόν κατανοητό πως η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, όσο επιθυμητή και αν είναι, δεν συνεπάγεται και αυτομάτως επιστροφή στα προ της κρίσης χρέους επίπεδα, ούτε βέβαια και επίλυση όλων των οικονομικών προκλήσεων. Το δημόσιο χρέος παραμένει εξαιρετικά υψηλό, οι αποκλίσεις βασικών δεικτών από το μέσο όρο της Ε.Ε. δεν έχουν επιστρέψει στο επίπεδο του 2008, ενώ η εντεινόμενη ρευστότητα στο διεθνές περιβάλλον μπορεί εύκολα να ανατρέψει άρδην σχεδιασμούς και εκτιμήσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τη συνέχιση των προσπαθειών για τη βελτίωση των βασικών μακροοικονομικών επιδόσεων και την πλήρη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών ευκαιριών. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Η επενδυτική βαθμίδα σημαίνει ανάπτυξη για την Ελλάδα Ν Ί ΚΟΣ Π Α Π ΑΘΑ ΝΆ Σ Η Σ Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Του Γ Ι Ω Ρ Γ ΟΥ Δ Η ΜΟΣ ΘΕ ΝΟΥ Σ

Η χώρα μας έχει στα χέρια της μια ιστορική ευκαιρία καθώς οι πόροι που θα διαθέσει μέχρι το 2029 από Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ, Ταμείο Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης είναι 80 δισ. ευρώ μας λέει ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης.

ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και οι αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας σηματοδοτούν σημαντική βελτίωση, προσθέτει ο Yπουργός, στους όρους δανεισμού για το Δημόσιο και στο κόστος χρήματος για τις επιχειρήσεις, στις δυνατότητες τοποθετήσεων θεσμικών επενδυτών σε επενδυτικά προϊόντα της χώρας.

Προσφάτως, διεθνείς οίκοι αξιολόγησης αναβάθμισαν την ελληνική οικονομία, ανοίγοντας ακόμα περισσότερο το δρόμο για την επενδυτική βαθμίδα. Τι σηματοδοτούν αυτές οι εξελίξεις; Οι συνεχείς αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας από πιστοποιημένους διεθνείς οίκους αξιολόγησης και η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, μετά από δεκατρία συναπτά έτη, δικαιώνει την αποτελεσματική οικονομική πολιτική ευθύνης των κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας. Πυλώνες αυτής της πολιτικής είναι η σταθερότητα, η μεταρρυθμιστική σοβαρότητα και η εντός των δημοσιονομικών πλαισίων στήριξη των πλέον ευάλωτων, με παράλληλη αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών που δημιουργεί η κλιματική κρίση. Αυτές οι συνεχείς διεθνείς θετικές αξιολογήσεις δεν αποτελούν ένα τυπικό- τεχνοκρατικό επίτευγμα. Σηματοδοτούν σημαντική βελτίωση στους όρους δανεισμού για το Δημόσιο και στο κόστος χρήματος για τις επιχειρήσεις, στις δυνατότητες τοποθετήσεων θεσμικών επενδυτών σε επενδυτικά προϊόντα της χώρας, στην ευρύτερη ενίσχυση των προϋποθέσεων για ακόμα περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις, στη διεθνή αξιοπιστία της Ελλάδας - η οποία παύει να αποτελεί «ειδική αρνητική περίπτωση». Με άλλα λόγια, η επενδυτική βαθμίδα, σημαίνει ανάπτυξη και, κυρίως, νέες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, θα ήθελα να τονίσω ότι οι έως τώρα αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας, όσο και αυτές που ευελπιστούμε ότι θα ακολουθήσουν, μόνο εφησυχασμό δεν προκαλούν στην Κυβέρνηση και στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Το αντίθετο, μεγεθύνουν το αίσθημα ευθύνης με στόχο την αταλάντευτη πορεία στο δρόμο της πειθαρχίας και των διαρθρωτικών αλλαγών που απαιτούνται προκειμένου να ενισχύσουμε περαιτέρω την ανθεκτικότητα και τη δυναμική της οικονομίας και τη βελτίωση των συνθηκών ευημερίας για την κοινωνία. FINANCE PRO

Η ελληνική οικονομία έχει στη διάθεσή της σημαντικούς πόρους από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάπτυξης. Μπορεί το κράτος να ανταποκριθεί στα σφικτά χρονοδιαγράμματα ώστε να μην υπάρξει απώλεια πόρων; Πράγματι, χάρη στην ακολουθούμενη οικονομική πολιτική και τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων του Πρωθυπουργού και του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με την ηγεσία της Ε.Ε., την πιστή υλοποίηση των δεσμεύσεων και την έμπρακτη εφαρμογή των χρονοδιαγραμμάτων, η χώρα έχει πλέον στη διάθεσή της άνω των 80 δισ. ευρώ συνολικά, που θα διατεθούν ως το 2029. Μιλώ για τα 36 δισ. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ, τα 26 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης και τα άνω των 18 δισ. ευρώ από το Ταμείο Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης. Ωστόσο, η διάθεση αυτών των πόρων και πρωτίστως των δράσεων που έχουν συμπεριληφθεί στο αναθεωρημένο Ταμείο Ανάκαμψης συνοδεύεται από ορόσημα και αυστηρές προθεσμίες υλοποίησης επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων. Συνοδεύονται από χρονοδιαγράμματα, τα οποία επ΄ ουδενί μπορεί να ανατρέψει η ευελιξία που εξασφαλίστηκε από τον Πρωθυπουργό με αφορμή τις καταστροφές στη Θεσσαλία και τον Έβρο. Στην κατεύθυνση αυτή, υπάρχει συνεχής συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία και φορείς για την καταγραφή της πορείας υλοποίησης και της απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης -αλλά και των υπόλοιπων χρηματοδοτικών και επενδυτικών εργαλείων- με στόχο τη βέλτιστη και την εντός των χρονοδιαγραμμάτων αξιοποίηση κάθε πόρου, που τόσο χρειάζεται η οικονομία και η κοινωνία. Η πρόκληση είναι ιστορική. Όμως, έχουμε στα χέρια μας ένα σαφές δείγμα γραφής, ένα εχέγγυο αποτελεσματικότητας για το μέλλον: τα μετρήσιμα αποτελέσματα της ακολουθούμενης πολιτικής στο ΕΣΠΑ, που οδήγησε εφ΄ ενός στην πλήρη απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων για την περίοδο 2014-2020, αφ’ ετέρου ανεβάζει την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις μεταξύ των 27 στην απορρόφηση κονδυλίων του ΕΣΠΑ 2021-2027.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

COV ER STORY

Μια κρίσιμη παράμετρος για την αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής οικονομίας είναι οι επενδύσεις με συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα. Ποια είναι η κατάσταση σε αυτόν τον τομέα; Και στις Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα το αποτέλεσμα της πολιτικής μας είναι απολύτως μετρήσιμο. Την χρονική περίοδο 2019-2023 εγκρίθηκαν 37 έργα ΣΔΙΤ- έναντι 13 έργων την περίοδο 2013-2019. Τα έργα αυτά αφορούν την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των πολιτών. Ενδεικτικά να σας αναφέρω τις υποδομές σε σχολεία και φοιτητικές εστίες, αρδευτικά έργα και έργα διαχείρισης απορριμμάτων, σιδηροδρομικές και οδικές υποδομές. Μάλιστα πρόσφατα, παρουσία του Πρωθυπουργού, υπεγράφη η σύμβαση για τη συντήρηση και λειτουργία του Μετρό Θεσσαλονίκης. Μόνο εντός του 2023 συμβασιοποιήθηκαν συνολικά 8 έργα ΣΔΙΤ και έως το 1ο τρίμηνο του 2024 θα συμβασιοποιηθούν ακόμη 9 έργα. Αυτό, θεωρώ, αποτελεί την καλύτερη έμπρακτη πιστοποίηση της κεντρικής θέσης του Πρωθυπουργού: «Το είπαμε, το κάναμε πράξη». Αυτής που δημιούργησε και ενισχύει τη σχέση εμπιστοσύνης με τους εταίρους μας, τους επενδυτές και τις αγορές, πρωτίστως βεβαίως με τους πολίτες.

Τι σκοπεύετε να κάνετε ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των ΜμΕ που θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τους πόρους του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης; Η βέλτιστη αξιοποίηση κάθε διαθέσιμου πόρου προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας, η ενίσχυση της υγιούς επιχειρηματικότητας και της δημιουργίας νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, κυρίως σε

Συνεχίζουμε την προσπάθεια για μια δυναμική οικονομία που μεγεθύνει το ΑΕΠ, εξασφαλίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη για όλους FINANCE PRO

μικρομεσαίες και νεοσύστατες επιχειρήσεις, παράλληλα με τη διεύρυνση της πρόσβασης των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση από τις τράπεζες, αποτελούν προτεραιότητες της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Στην κατεύθυνση αυτή, στη συνέχεια προηγούμενων πρωτοβουλιών, προδημοσιεύσαμε πριν από λίγες μέρες δύο νέες δράσεις που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του ΕΣΠΑ 2021-2027 για την ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων ΜμΕ- προϋπολογισμού 190 εκατ. ευρώ- και την ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων ΜμΕ τουριστικών επιχειρήσεων- προϋπολογισμού 160 εκατ. ευρώ. Ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός κάθε επενδυτικού σχεδίου μπορεί να ανέλθει έως τις 200.000 ευρώ σε επιλέξιμες δαπάνες έως και 400.000 ευρώ. Η επιχορήγηση θα ανέρχεται σε ποσοστό 45% επί των υποβαλλόμενων δαπανών. Και το ποσοστό ενίσχυσης δύναται να προσαυξάνεται κατά 10% εφόσον η επένδυση πραγματοποιηθεί σε απομακρυσμένη ή πυρόπληκτη ή πλημμυροπαθή περιοχή ή μικρά νησιά. Και κατά 5% επιπλέον με την επίτευξη του στόχου της απασχόλησης τουλάχιστον μιας Ετήσιας Μονάδας Εργασίας τον πρώτο χρόνο μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης. Να σημειώσω και μια σημαντική αλλαγή έναντι του παρελθόντος. Η μεθοδολογία που θα εφαρμοστεί για την αξιολόγηση των αιτήσεων είναι η συγκριτική αξιολόγηση και όχι η σειρά προτεραιότητας στην κατάθεση της αίτησης. Επίσης, στο πλαίσιο των ευρύτερων επενδυτικών εργαλείων που έχει στη διάθεσή του το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (Ε.Α.Τ) έχει ήδη δώσει πάνω από 4.400 νέα δάνεια στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μόνο εντός του 2023. Και μάλιστα, το 75% των επιχειρήσεων που λαμβάνουν τη στήριξη μέσω των προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, είναι επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι τα ΑΦΜ που κατάφεραν να εξασφαλίσουν τραπεζικό δανεισμό, αυξήθηκαν ήδη κατά 30%. Τα ανωτέρω επ΄ ουδενί μας εφησυχάζουν. Έχουμε να απορροφήσουμε πολλά δισεκατομμύρια τα επόμενα χρόνια, χρειαζόμαστε περισσότερες επιχειρήσεις, υγιείς επιχειρήσεις. Αναγνωρίζουμε ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν ένα πρόβλημα ως προς την πρόσβασή τους στο τραπεζικό σύστημα. Γι’ αυτό, με την Αναπτυξιακή Τράπεζα, δημιουργούμε τις συνθήκες έτσι ώστε να διευρύνουμε την περίμετρο πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισμό κατά 60.000 επιχειρήσεις. Σημειώνω ότι η Αναπτυξιακή Τράπεζα δίνει πρόσβαση σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δημιουργώντας εγγυοδοτικά εργαλεία τα οποία επιδοτούν το επιτόκιο.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής είναι ένας διακηρυγμένος στόχος για την κυβέρνηση. Έχει το κράτος τη δυνατότητα να επιτύχει αυτόν το στόχο και τι είναι αυτό που άλλαξε σε σχέση με το παρελθόν; Κατ΄ αρχάς, η μάχη για τη μείωση της φοροδιαφυγής δεν ξεκινά τώρα. Σημαντικά βήματα έχουν γίνει και κατά τη διάρκεια της πρώτης τετραετίας διακυβέρνησης της χώρας από τη Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ενδεικτικά να σας θυμίσω ότι περιορίστηκε στο ήμισυ το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ» -δηλαδή, όσα εισπράττουμε από τον ΦΠΑ σε σχέση με αυτά που θα έπρεπε να εισπράττουμε. Φυσικά, η επίτευξη αυτού του στόχου δεν αρκεί. Προς επίρρωση, προσφάτως, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εξήγγειλε δέκα επιπλέον μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS εντός των πρώτων μηνών του 2024. Τα ηλεκτρονικά τιμολόγια, που θα γίνουν υποχρεωτικά εντός του επόμενου έτους. Την υποχρεωτική κατοχή συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών και από τους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής. Την υποχρεωτική αγοραπωλησία ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Την ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής. Την αύξηση του προστίμου χρήσης μετρητών άνω των 500 FINANCE PRO

ευρώ σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής. Τη θεσμοθέτηση της πληρωμής των προνοιακών επιδομάτων μέσω χρεωστικών καρτών, πάλι εντός του 2024. Τον αποκλεισμό παραβατών λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων. Τις παρεμβάσεις στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Δίπλα στον κοινό παρονομαστή των ψηφιακών τεχνολογιών και του περιορισμού της χρήσης των μετρητών, υπάρχει, πλέον, η πολιτική βούληση να αμβλυνθούν κι άλλο οι συνέπειες της φοροδιαφυγής. Το αποδεικνύουν οι συνεχείς έλεγχοι και τα πρόστιμα ακόμα και σε μεγάλες αλυσίδες εμπορίου. Το πιστοποιεί το γεγονός ότι στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2024, αναγράφεται ο στόχος το κενό του ΦΠΑ να μειωθεί περαιτέρω στο μέσο επίπεδο των χωρών της ΕΕ έως το 2026, που σύμφωνα με τις πρόσφατες μετρήσεις ανέρχεται σε περίπου 9%. Η μάχη εναντίον της φοροδιαφυγής αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα αυτής της τετραετίας και δέσμευση μας προς τους πολίτες. Συμπερασματικά, στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με την ίδια σοβαρότητα και πειθαρχία, συνεχίζουμε την προσπάθεια για μια δυναμική οικονομία που μεγεθύνει το ΑΕΠ, εξασφαλίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη για όλους, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και υψηλότερους μισθούς, κυρίως για τις νέες και τους νέους.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

SUSTA INA BILIT Y FOCUS

Κρίσιμη η εμπλοκή του CFO στην εφαρμογή των αρχών ESG Μπορεί να τις αξιοποιήσει υπέρ της ανάπτυξης και της κερδοφορίας, αλλά και προς όφελος του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος Η εξοικείωση του CFO με διαδικασίες όπως το reporting και η διαχείριση κινδύνων, η πρόσβασή του στο σύνολο των δεδομένων της εταιρείας, και η εμπειρία του στη διαχείριση πόρων, αποτελούν βασικά εφόδια για τη συμμετοχή του στην εφαρμογή των αρχών ESG.

ε καλοκαιρινό poll του FinancePro στο LinkedIn, καλέσαμε τα οικονομικά στελέχη να μάς πουν σε ποιο πεδίο περιμένουν να σημειωθεί η σημαντικότερη επίπτωση από την εφαρμογή των αρχών ESG, για τον CFO. Η πλειοψηφία πρόκρινε τη διαχείριση κινδύνων, και έπονταν η προσέλκυση επενδυτών, η εταιρική εικόνα και η εξοικονόμηση κόστους. Αυτοί είναι κάποιοι από τους λόγους για τους οποίους τα ζητήματα ESG και ο ρόλος του CFO παραμένουν στο προσκήνιο, παράλληλα με τις κανονιστικές και ρυθμιστικές πιέσεις, την προσέλκυση και διακράτηση στελεχών, αλλά και τις σχέσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Όσο καλύτερα προετοιμασμένος είναι ο CFO για κινδύνους που μπορεί να απορρέουν από παράγοντες ESG, τόσο πιο εύκολα θα μπορεί να αντεπεξέλθει σε εξωγενείς κρίσεις. Ο σχεδιασμός και η ανάλυση σεναρίων, η ανάλυση των οικονομικών επιπτώσεων των σχετικών κινδύνων και η αξιολόγηση των πρακτικών που υιοθετούνται για την αντιμετώπισή τους, αποτελούν βασικά εργαλεία προς αυτήν την κατεύθυνση. Επιπλέον, καίρια κρίνεται η ενσωμάτωση των αρχών και επιδιώξεων ESG στη συνολική στρατηγική της εταιρείας, αλλά και στα εταιρικά συστήματα μέτρησης της απόδοσης. Έρευνα της BDO σε επικεφαλής οικονομικών διευθύνσεων έδειξε ότι περίπου τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων πιστεύουν πως τα ζητήματα ESG, οι φυσικές καταστροφές, η παραβίαση δεδομένων και οι απειλές για τη δημόσια υγεία αποτελούν κίνδυνο για την επιχείρηση σε κάποιο βαθμό ή σε σημαντικό βαθμό. Εταιρείες που θεωρούνται «early adopters» των αρχών ESG ήδη δρέπουν τους καρπούς των σχετιζόμενων επενδύσεων, ενώ πολλές έχουν εδραιώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Πάντως, ακόμη και οι CFOs που δήλωσαν ότι τα προγράμματα ESG των οργανισμών τους είναι λιγότερο ώριμα, έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν την επένδυση ESG ως εκ των ων ουκ άνευ: σχεδόν 80% των ερωτηθέντων σχεδιάζει να διατηρήσει ή να αυξήσει την επένδυση, ακόμη κι αν επιδεινωθούν οι μακροοικονομικές συνθήκες. Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα, εντοπίζεται ξεκάθαρη σύνδεση μεταξύ FINANCE PRO

ανθεκτικότητας της επιχείρησης και στρατηγικής ESG, καθώς οι CFOs των θαλερών εταιρειών είναι τουλάχιστον 3 φορές πιθανότερο, σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους, να δηλώσουν ότι οι αρχές ESG είναι συνυφασμένες με το επιχειρηματικό τους μοντέλο ή αποτελούν προτεραιότητα. Με τον καιρό, εκτιμά η εταιρεία, οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες που σχετίζονται με το ESG θα μεγαλώσουν τόσο που δεν θα μπορεί ένας οργανισμός να τα αγνοήσει. Στο μέτωπο των επενδύσεων, σύμφωνα με την PwC, καθοριστικό ρόλο στην εμπιστοσύνη των επενδυτών παίζει η διαφάνεια των εκθέσεων ESG. Το σωστό ESG reporting μπορεί να διαφοροποιήσει την εταιρεία, αλλά και να ενισχύσει τον ρόλο του CFO, ο οποίος και θα αναλάβει το αφήγημα αναφορικά με την επίδραση των αρχών ESG στην αξία της επιχείρησης. Σύμφωνα με έρευνες, το 50% των επενδυτών θα ήταν διατεθειμένο να αποσύρει κεφάλαια από εταιρεία που δεν λαμβάνει επαρκή μέτρα για θέματα ΕSG. Το αξιόπιστο αφήγημα ESG κρίνεται ουσιώδες, όχι μόνο για την προσέλκυση κεφαλαίων, αλλά και για το κόστος τους: Εταιρείες με καλές επιδόσεις σε θέματα ESG έχουν, κατά μέσο όρο, χαμηλότερο κόστος κεφαλαίου σε σχέση με εταιρείες χωρίς καλές επιδόσεις. Εντούτοις, το τρίπτυχο ESG ίσως θυσιάζεται εύκολα στον βωμό της μείωσης κόστους. Σύμφωνα με ευρήματα της έρευνας της EY 2023 Global DNA of the CFO, σε ποσοστό 50%, τα στελέχη δήλωσαν ότι επιτυγχάνουν τους βραχυπρόθεσμους στόχους κερδοφορίας, περικόπτοντας δαπάνες που σχετίζονται με μακροπρόθεσμους στόχους όπως τα προγράμματα ESG. Η έκθεση συνιστά προσοχή, λόγω της σημασίας της βιωσιμότητας στην επίτευξη μακροπρόθεσμης αξίας. Παρόμοιο συμπέρασμα παρουσιάζει νέα έρευνα της U.S. Bank, σύμφωνα με την οποία οι οικονομικές διευθύνσεις αμερικανικών εταιρειών μετατοπίζουν την προσοχή τους από την ανάπτυξη εσόδων προς τον έλεγχο του κόστους, μειώνοντας την κινητικότητα σε θέματα ESG. Σύμφωνα με τη σχετική έκθεση, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος να μείνει μια εταιρεία εκτεθειμένη σε απειλές ESG ή να χάσει ευκαιρίες. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

SUSTA INA BILIT Y

A DV ERTOR I A L

Της ΓΕΩΡΓΊ Α Σ Π ΑΤΊ Λ Η , Δικηγόρου-Par tner της Δικηγορικής Εταιρείας "V DI Law Firm"

Ο κομβικός ρόλος του CFO στην εφαρμογή των αρχών ESG

θέση του Οικονομικού Διευθυντή (CFO) μιας εταιρείας αποτελεί θέση-κλειδί για την ευθυγράμμιση των στρατηγικών της στόχων με τις αρχές του ESG (Environmental-Social- Governance). Ο CFO έχοντας πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα και στοιχεία της εταιρείας, μέσω της άμεσης διασύνδεσης και συνεργασίας του με όλα τα τμήματα και τις λειτουργίες της, καθώς και του ρόλου του στη διαμόρφωση της συνολικής οικονομικής στρατηγικής της εταιρείας είναι το πλέον κατάλληλο άτομο για την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας και των τριών κριτηρίων “E, S, G” στο επιχειρηματικό μοντέλο της. Ο CFO στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, δύναται να λαμβάνει οικονομικές αποφάσεις με όρους βιώσιμης ανάπτυξης και περιβαλλοντικής ενσυναίσθησης, στοχεύοντας στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της εταιρείας με την υιοθέτηση βιώσιμων επιχειρηματικών πρακτικών, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την επαναχρησιμοποίηση προϊόντων, αλλά και τη σωστή διοχέτευση και εξοικονόμηση των πόρων της (κριτήριο “E” – “Environmental”). Περαιτέρω, δύναται να προσανατολίζει την εταιρεία στη λήψη περιβαλλοντικά ωφέλιμων επενδυτικών αποφάσεων, οι οποίες παράλληλα δημιουργούν προστιθέμενη αξία σε αυτήν και μειώνουν το ρίσκο σε επίπεδο συμμόρφωσης με το ESG. O CFO δεδομένου ότι εμπλέκεται στην κατάρτιση των χρηματοοικονομικών και μη-χρηματοοικονομικών καταστάσεων και στη λειτουργία του συστήματος εσωτερικού ελέγχου της εταιρείας, δύναται να εντοπίζει και να αξιολογεί πώς μπορεί να ενσωματωθεί επιτυχημένα καθένα από τα κριτήρια ESG και σε αυτό ακριβώς έγκειται η σημασία του ρόλου του. Παρόλο που ο ρόλος του είναι «οικονομικός», η επιρροή του εντοπίζεται και στο κοινωνικό κριτήριο (“S”- “Social”), καθώς με τη δημιουργία εξαιρετικών συνθηκών εργασίας και την προώθηση εν γένει της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, η εταιρεία γίνεται ελκυστική τόσο στη διατήρηση των εργαζομένων της, γεγοFINANCE PRO

νός που συμβάλλει στην παραγωγικότητας της, όσο και σε καταναλωτές, επενδυτές και εν γένει ενδιαφερόμενα μέρη. Τέλος, η συμβολή του εντοπίζεται και στο κριτήριο της εταιρικής διακυβέρνησης (“G” -“Governance”) με τη χάραξη στρατηγικής διακυβέρνησης που βασίζεται στην επιχειρηματική ηθική και διαφάνεια, στις υψηλές αμοιβές των στελεχών, στη φορολογική στρατηγική, τη συμμόρφωση και τις σωστές αποδόσεις στους επενδυτές. Συμπερασματικά, από τα ως άνω μη χρηματοοικονομικά κριτήρια ESG (περιβαλλοντικό – κοινωνικό - εταιρικής διακυβέρνησης) προκύπτουν σημαντικές οικονομικές συνέπειες για μια εταιρεία, καθώς οι ως άνω δείκτες συνδέονται άμεσα με τις μετρήσιμες οικονομικές επιδόσεις της. Τούτο καθιστά κομβικό τον ρόλο του CFO στην εφαρμογή των εν λόγω κριτηρίων, καθώς ο τρόπος διαχείρισης τους ενδέχεται να έχει σοβαρές χρηματοοικονομικές συνέπειες για μια εταιρεία. Συνεπώς, ο ρόλος του CFO μεταβάλλεται και ο τελευταίος καλείται να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, μέσω ανάληψης πρωτοβουλιών με σκοπό την επίτευξη στόχων γενικής βιωσιμότητας στην εταιρεία και τη χάραξη κατάλληλης στρατηγικής από κοινού με τη διοίκηση της.

A: Vasilissis Sofias 112, 115 27 Athens Τ: (+30) 210 8847442 E: info@vdilawfirm.com www.vdilawfirm.com

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES AC C OU N T I NG OU TSOU RCI NG

Accounting Outsourcing: Στρατηγική επιλογή για την επιχείρηση Πληθώρα οφελών και διευκολύνσεων στη λειτουργία του οργανισμού Αναμφίβολα, η χρηματοοικονομική διαχείριση αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για τις βασικές οικονομικές αποφάσεις μιας επιχείρησης και είναι κρίσιμη για την επιτυχία της. Η επιλογή ενός εξωτερικού συνεργάτη προσφέρει πληθώρα οφελών και διευκολύνσεων στη γενικότερη λειτουργία της, καθώς και προσαρμοστικότητα στις ολοένα μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της σύγχρονης οικονομίας.

ετά την πανδημία, η εργασιακή καθημερινότητα οδηγήθηκε σε μία νέα πραγματικότητα, με τις εταιρείες να είναι πλέον περισσότερο ενήμερες για τα διαφορετικά εργασιακά μοντέλα, όπως η ευελιξία στην απομακρυσμένη εργασία. Επιπλέον, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις εμπιστεύονται σε εξωτερικούς συνεργάτες την εκτέλεση κρίσιμων οργανωτικών λειτουργιών, ζωτικών για την υγεία του πυρήνα τους. Σύμφωνα με έρευνα της Clutch του περασμένου έτους, μέχρι το τέλος του 2023, ποσοστό 83% των μικρών επιχειρήσεων θα έχει οδηγηθεί σε outsourced συνεργασίες για διάφορες υπηρεσίες. Πιο συγκεκριμένα, τα στατιστικά δείχνουν ότι το outsourced accounting (εξωτερικές λογιστικές υπηρεσίες) καταλαμβάνει πλέον τη δεύτερη θέση στη λίστα με τις υπηρεσίες, για τις οποίες οι επιχειρήσεις επιλέγουν εξωτερικούς συνεργάτες. «Η ανάθεση εσωτερικών λειτουργιών, όπως το λογιστήριο, η φορολογική διεύθυνση αλλά και οι υπηρεσίες reporting, ενός οργανισμού σε εξειδικευμένους συμβούλους είναι στρατηγική απόφαση», λέει ο κ. Χρήστος Καρβούνης, Principal, Business FINANCE PRO

Οι outsourced συνεργασίες στο επίκεντρο των αποφάσεων των επιχειρήσεων, μέχρι και το τέλος του 2023 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Της ΝΑΝΤΙΑΣ ΣΟΥΦΛΗ

Process Outsourcing της Grant Thornton, τονίζοντας πως «οι εξωτερικοί συνεργάτες έχουν αναπτύξει γνώσεις και δεξιότητες υψηλού επιπέδου, που συνήθως ένας οργανισμός δυσκολεύεται να αναπτύξει εσωτερικά, αλλά τις χρειάζεται προκειμένου να αντιλαμβάνεται τις δυναμικές της αγοράς, να προσαρμόζεται άμεσα στις νέες τάσεις και να είναι ενήμερος διαρκώς για τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα σε κανονιστικό και νομοθετικό πλαίσιο. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα στον οργανισμό να αναπτύξει και να αξιοποιήσει πιο αποδοτικά τα δικά του στελέχη, εκμεταλλευόμενος τη χρήση του προσωπικού του συμβούλου. Εξίσου σημαντική είναι και η εύκολη FINANCE PRO

πρόσβαση σε κατάλληλο εργατικό δυναμικό, σε μια εποχή που η διαρκής προσπάθεια για πλήρωση θέσεων εργασίας είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και αντιπαραγωγική». Τα πολλαπλά οφέλη για τις επιχειρήσεις, οι οποίες επιλέγουν εταιρεία για outsourced accounting & supervision αναγνωρίζει και ο κ. Γιώργος Αντύπας, Πρόεδρος και CEO της Revival. «Σε πρώτο επίπεδο κερδίζει την πολυτέλεια της γνώσης και της εμπειρίας που φέρουν τα στελέχη του outsourcer, που έχουν αντιμετωπίσει κάθε λογής πρόκληση, από διαφορετικά industries, και η γνώση τους είναι πραγματικά ευρεία πάνω στο αντικείμενο. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES AC C OU N T I NG OU TSOU RCI NG

Το δεύτερο μεγάλο πλεονέκτημα είναι η οικονομική πρόσβαση σε λογιστικά software και εργαλεία, συμπεριλαμβανομένου του ετήσιου κόστους συντήρησης αυτών (άδειες χρήσης, αναβαθμίσεις). Ταυτόχρονα, ο outsourcer προσδίδει “επιχειρησιακή συνέχεια”, καθώς, συνήθως, διαθέτει ομάδα στελεχών που αλληλοσυμπληρώνονται σε επίπεδο ημερομισθίων, εορτών και -κυρίως- διαχείρισης κρίσεων. Έτσι, ο επιχειρηματίας κερδίζει χρήματα, χρόνο, αυτοπεποίθηση και ασφάλεια, εξελίσσοντας και υποστηρίζοντας παράλληλα τα στελέχη του». Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η Accenture, περίπου το 62% των CFOs αναγνωρίζει την ανάγκη εκσυγχρονισμού των εσωτερικών λογιστικών τμημάτων. Όπως αναφέρεται, ένα 85% του χρόνου εργασίας των υπαλλήλων αφιερώνεται αποκλειστικά στη διαχείριση δεδομένων, με αποτέλεσμα να παραγκωνίζονται η ανάλυση των δεδομένων και η αξιολόγησή τους. Συνεπώς, η σωστή επιλογή ενός outsourced συνεργάτη εξασφαλίζει τη μείωση του φόρτου εργασίας και την αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού σε άλλες κατευθύνσεις προς την επίτευξη των στόχων της επιχείρησης. Για τον κ. Θέμη Πολύζο, Partner & Head of Outsourcing της Mazars, η ικανότητα μιας επιχείρησης να επικεντρωθεί στον πυρήνα του επιχειρηματικού της μοντέλου αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα, σε έναν κόσμο όπου ο χρόνος και οι πόροι αποτελούν πολύτιμη περιουσία. «Οι εξωτερικοί συνεργάτες διακρίνονται για την εξειδίκευσή τους και την εκτεταμένη εμπειρία τους, προσφέροντας υψηλό επίπεδο ποιότητας υπηρεσιών. Η επιχείρηση μπορεί να επωφεληθεί από την τεχνογνωσία των συνεργατών, ενισχύοντας την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα των λογιστικών διαδικασιών. Επιπρόσθετα, η ανάθεση των σχετικών διαδικασιών σε εξωτερικούς συνεργάτες, συντελεί στη μείωση των εσωτερικών λογιστικών δαπανών (άμεσων και έμμεσων) και ενισχύει τη διαφάνεια, την αντικειμενικότητα και τη συνεπή αξιολόγηση των οικονομικών δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης». Ο κ. Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, Partner, Accounting and Payroll Outsourcing Department, Tax της KPMG στην Ελλάδα, θεωρεί ότι η εξωτερική ανάθεση του λογιστηρίου είναι, ταυτόχρονα, και ευκαιρία. «Απελευθερώνει τον οργανισμό από την ανάγκη κάλυψης του κόστους συνεχούς ενημέρωσης και προσαρμογής σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο ρυθμιστικό περιβάλλον, ενώ αποδεσμεύει ανθρώπινους πόρους, οι οποίοι μπορούν να επικεντρωθούν σε άλλες εργασίες προστιθέμενης αξίας. Μέσω του outsourcing, o οργανισμός αποκτά πρόσβαση σε εξειδικευμένους επαγγελματίες, η ενασχόληση των οποίων προσαρμόζεται παράλληλα με τη μεταβολή του όγκου και του εύρους των δραστηριοτήτων του. Παράλληλα, απλοποιεί τις διαδικασίες που ακολουθούνται και παρέχει ευελιξία στη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων». «Η εξωτερική ανάθεση λειτουργιών του λογιστηρίου εξ ολοκλήρου, τμηματικά ή στο επίπεδο της επίβλεψης, είναι μία απόφαση που τα τελευταία χρόνια λαμβάνεται όλο και πιο

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Principal, Business Process Outsourcing, Grant Thornton

«Η ανάθεση εσωτερικών λειτουργιών, όπως το λογιστήριο, η φορολογική διεύθυνση, αλλά και οι υπηρεσίες reporting ενός οργανισμού σε εξειδικευμένους συμβούλους είναι στρατηγική απόφαση»

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΤΥΠΑΣ Πρόεδρος και CEO, Revival

«Ο επιχειρηματίας κερδίζει χρήματα, χρόνο, αυτοπεποίθηση και ασφάλεια, εξελίσσοντας και υποστηρίζοντας παράλληλα τα στελέχη του»

FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

συχνά από πολλές εταιρείες, ιδιαίτερα στο πλαίσιο μεγάλων μετασχηματισμών και αναδιοργανώσεων», σχολιάζει ο κ. Νίκος Ευαγγελόπουλος, Εταίρος στο Τμήμα Φορολογικών Υπηρεσιών της EY Ελλάδας, σημειώνοντας πως η απόφαση αυτή συχνά πηγάζει από την ανάγκη να «απαλλαγεί» η εταιρεία από την ευθύνη και το κόστος επαναλαμβανόμενων διαδικασιών και να επικεντρωθεί σε δραστηριότητες που μπορούν να προσδώσουν αξία στον οργανισμό. «Παράλληλα, η ανάθεση των λογιστικών εργασιών σε έναν εξειδικευμένο σύμβουλο, δίνει τη δυνατότητα στον οργανισμό να έχει άμεση πρόσβαση σε αλλαγές στα λογιστικά πρότυπα, καθώς και στο κανονιστικό και φορολογικό πλαίσιο, εξασφαλίζοντας άμεση συμμόρφωση, όταν αυτό απαιτείται», συμπληρώνει. Σήμερα, εταιρείες όλων των μεγεθών αναζητούν αξιόπιστους και ριζικούς τρόπους να εξασφαλίσουν μία ομαλότερη λειτουργία στο εσωτερικό τους, μειώνοντας τις επιπτώσεις της οικονομικής πίεσης στα σχέδιά τους και εμβαθύνοντας σε στρατηγικές και πόρους σύμφωνα με το εταιρικό τους μοντέλο. Οι υπηρεσίες outsourced accounting & supervision αποτελούν βοηθητικά εργαλεία, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι νέες τεχνολογίες καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο χώρο στον πυρήνα και τα οικονομικά τμήματα των επιχειρήσεων. Πώς αξιολογείται, σε αυτή την περίπτωση, ο ενδεχόμενος συνεργάτης στον τομέα του outsourcing; «Ο παράγοντας των νέων τεχνολογιών αναδεικνύεται ως ζωτική παράμετρος», επιβεβαιώνει ο κ. Θέμης Πολύζος. «Η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, όπως η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη, επιφέρει σημαντικά οφέλη, ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνονται η ταχύτερη επεξεργασία δεδομένων και η αντιληπτική ικανότητα που βοηθάει στον εντοπισμό προβλημάτων πριν εκείνα επηρεάσουν ενδεχομένως την επιχείρηση. Η ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών στις διαδικασίες των επιχειρήσεων οχυρώνει την ανταγωνιστική τους θέση και συμβάλλει στην επίτευξη υψηλών επιπέδων απόδοσης. Με την ταχεία εξέλιξη της τεχνολογίας, η αναβάθμιση των λογιστικών διαδικασιών αναδεικνύεται ως αναγκαία προσέγγιση για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας μιας επιχείρησης. Στη Mazars, επενδύουμε συνεχώς σε νέες τεχνολογίες, και αναπτύσσουμε νέα εργαλεία για τη διαχείριση των εργασιών μας». Απαραίτητες κρίνονται οι τεχνολογικές υποδομές, που ένας outsourced συνεργάτης μπορεί να προσφέρει, για την ΕΥ, σύμφωνα με τον κ. Νίκο Ευαγγελόπουλο. «Σε αυτό το πλαίσιο, η χρήση νέων τεχνολογιών, όπως η ρομποτική αυτοματοποίηση διεργασιών (robotic process automation) και η μηχανική μάθηση (machine learning), μπορούν, μεταξύ άλλων, να προσφέρουν μεγαλύτερη ακρίβεια, αξιοπιστία και ταχύτητα στην καταχώριση, για παράδειγμα, των παραστατικών. Ταυτόχρονα, μπορούν να υποστηρίξουν την ταχύτερη ολοκλήρωση των διαδικασιών εξαγωγής αποτελεσμάτων, τόσο σε μηνιαία, όσο και σε ετήσια βάση, ενώ η κάλυψη των φορολογικών υποχρεώσεων και το εσωτερικό FINANCE PRO

ΘΕΜΗΣ ΠΟΛΥΖΟΣ Partner & Head of Outsourcing, Mazars

«Η ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών στις διαδικασίες των επιχειρήσεων οχυρώνει την ανταγωνιστική τους θέση και συμβάλλει στην επίτευξη υψηλών επιπέδων απόδοσης»

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ Partner, Accounting and Payroll Outsourcing Department, Tax, KPMG στην Ελλάδα

«Η εξωτερική ανάθεση αποδεσμεύει ανθρώπινους πόρους, οι οποίοι μπορούν να επικεντρωθούν σε άλλες εργασίες προστιθέμενης αξίας»

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES AC C OU N T I NG OU TSOU RCI NG

ΝΙΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Εταίρος στο Τμήμα Φορολογικών Υπηρεσιών, EY Ελλάδας

«Η χρήση νέων τεχνολογιών, όπως η ρομποτική αυτοματοποίηση διεργασιών και η μηχανική μάθηση, μπορούν να προσφέρουν μεγαλύτερη ακρίβεια, αξιοπιστία και ταχύτητα»

Οι υπηρεσίες outsourced accounting & supervision αποτελούν βοηθητικά εργαλεία, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι νέες τεχνολογίες καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο χώρο στον πυρήνα και τα οικονομικά τμήματα των επιχειρήσεων

FINANCE PRO

reporting της εταιρείας μπορούν να πραγματοποιηθούν με μεγαλύτερη συνέπεια». Υπό το πρίσμα των σύγχρονων τεχνολογικών εξελίξεων, ο κ. Γιώργος Αντύπας προτρέπει τις επιχειρήσεις να επιλέξουν εξωτερικό συνεργάτη που χρησιμοποιεί τεχνολογίες αιχμής: «Κάντε το τώρα. Οι outsourcers, που χρησιμοποιούν τεχνολογία αιχμής και μετρούν δεκάδες χρόνια λειτουργίας, γνωρίζουν όλα τα συστήματα, έχουν μετασχηματίσει εκατοντάδες επιχειρήσεις και ξέρουν ποιο εργαλείο θα σας λύσει τα χέρια. Όσοι έχουν εμπιστευτεί, ήδη, έναν τέτοιο συνεργάτη, γνωρίζουν ότι οι νέες τεχνολογίες υπηρετούν τον επιχειρηματία και του προσφέρουν βελτιστοποίηση εσόδων, ξεκούραστα στελέχη και πραγματική επίγνωση του “τί συμβαίνει στην εταιρεία του”. Mε την επιλογή του κατάλληλου συνεργάτη, ο οργανισμός αποκτά πρόσβαση σε τεχνολογικές λύσεις απαραίτητες όχι μόνο για λόγους συμμόρφωσης, αλλά, κυρίως, για λόγους έγκαιρης και ποιοτικότερης πληροφόρησης. Ο κ. Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, εξηγεί: «Ο συνεργάτης που χρησιμοποιεί ένα σύγχρονο ERP μειώνει σε μεγάλο βαθμό τα σχετικά λειτουργικά κόστη, καθώς και τα κόστη εγκατάστασης και συντήρησης ενός παρόμοιου συστήματος λογισμικού. Επίσης, παρέχει τη δυνατότητα στον οργανισμό να έχει απομακρυσμένη πρόσβαση στα οικονομικά του δεδομένα και να χρησιμοποιεί εργαλεία που βελτιστοποιούν τη διαχείριση και παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του, με σκοπό την ορθολογικότερη οργάνωση, την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας». Επιπλέον, οι εξειδικευμένες γνώσεις των ομάδων outsourced accounting και supervision εξασφαλίζουν την αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών, με αποτέλεσμα την απλοποίηση των επαναλαμβανόμενων εργασιών, τη μείωση του χρόνου ανάλυσης, την ακρίβεια των δεδομένων και την εμφάνιση λιγότερων σφαλμάτων. Σύμφωνα με μία μελέτη της McKinsey, ο αυτοματισμός μειώνει τα σφάλματα στις οικονομικές εργασίες έως και 66%. Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των υπηρεσιών που παρέχουν οι σύμβουλοι outsourcing, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο κ. Χρήστος Καρβούνης. «Ένας από τους βασικούς στόχους του outsourcing πρέπει να είναι η βελτιστοποίηση των διαδικασιών με χρήση αυτοματισμών, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα σφάλματα και να εξοικονομηθούν ανθρωποώρες που θα αξιοποιηθούν πιο αποτελεσματικά σε ποιοτική ανάλυση δεδομένων. Ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική αρχειοθέτηση με χρήση του cloud, αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων διαδικασιών και καταχωρίσεων μέσω Robotic Process Automation (R.P.A.), συμφωνίες λογαριασμών, αλλά και συλλογή δεδομένων για την παραγωγή custom-made reporting με παρουσίαση μέσω Business Intelligence είναι μερικά από τα βασικά εργαλεία στην προσπάθεια του συμβούλου να υποστηρίξει τον οργανισμό κατά την μετάβασή του στην ψηφιακή πραγματικότητα». ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ECONOMY

ΙΟΒΕ: Ανάπτυξη 2,4% το 2023 και το 2024 για την ελληνική οικονομία

ο Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών βλέπει ανάπτυξη2,4% και πληθωρισμό 4,3% σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία. Σε ό,τι αφορά το 2024, το ΙΟΒΕ προβλέπει ανάπτυξη 2,4%, ενώ η κυβέρνηση προβλέπει ανάπτυξη 3%. Ως προς τον πληθωρισμό του επόμενου έτους η πρόβλεψη του ΙΟΒΕ κάνει λόγο για πτώση στο 2,6%. Κατά την παρουσίαση της Έκθεσης ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας, τόνισε ότι οι προκλήσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος θέτουν σε κίνδυνο τη θετική δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Μεταξύ άλλων, σε σχέση με τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον σημείωσε: Οι γεωπολιτικές εντάσεις ενισχύονται, με νέα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, συντήρηση του πολέμου στην Ουκρανία, αναζήτηση ευρύτερης κατεύθυνσης παγκόσμιας ισορροπίας. Το διεθνές εμπόριο πιέζεται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, το κόστος χρήματος και η αβεβαιότητα επηρεάζουν τις επενδύσεις και το κέντρο βάρους της οικονομίας μετακινείται εκτός Ευρώπης. Καταγράφεται επιμονή του δομικού πληθωρισμού, διατήρηση υψηλών κεντρικών επιτοκίων στο ορατό μέλλον, έλλειμμα στις παρεμβάσεις στην πλευρά της προσφοράς. Συνεκτιμώντας τις ανάγκες πράσινης μετάβασης και τις δημογραφικές πιέσεις, προκύπτει πως η άνοδος του βιοτικού επιπέδου στην Ευρώπη εξαρτάται από την εφαρμογή αποτελεσματικότερων κανόνων, ενίσχυση των ικανοτήτων των εργαζομένων και ενσωμάτωση καινοτόμων τεχνολογιών στην παραγωγή. Σε σχέση με τις εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία, o κ. Βέττας σημείωσε, μεταξύ άλλων: Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να κινείται με θετικό πρόσημο. Ο εγχώριος ρυθμός μεγέθυνσης είναι υψηλότερος από ό,τι στις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες, με σταδιακή αύξηση επενδύσεων και μείωση της ανεργίας. Η σταδιακή ανάκτηση της «επενδυτικής βαθμίδας» του δημοσίου, μετά από 13 έτη, αντανακλά την ενίσχυση της διεθνούς εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα. Για τη διαφύλαξή της, δεν αρκεί η βραχυπρόθεσμη δημοσιονομική ισορροπία αλλά είναι σημαντική η ενδυνάμωση της παραγωγικής ικανότητας της οικονομίας μεσοπρόθεσμα. Βραχυχρόνια, οι πιέσεις στο εξωτερικό περιβάλλον δημιουργούν προκλήσεις σε δύο από τις πιο κρίσιμες για τις προοπτικές ανάπτυξης μεταβλητές της οικονομίας μας, δηλαδή τις εξαγωγές και τις επενδύσεις. FINANCE PRO

Η ελληνική οικονομία κινείται από χαμηλή βάση ως προς τις επενδύσεις και την εργασία, και αντιμετωπίζει υψηλότερες προκλήσεις μεσοπρόθεσμα, ιδίως ως προς το δημόσιο χρέος και το δημογραφικό. Καθώς η ανεργία μειώνεται, όπως και το επενδυτικό κενό, για περαιτέρω μεγέθυνση θα είναι αναγκαία η άνοδος της παραγωγικότητας και η προσέλκυση νέων πόρων. Για να υπάρξει συνεχιζόμενη και βιώσιμη άνοδος των εισοδημάτων, είναι απαραίτητο να υπάρξει στροφή σε δραστηριότητες υψηλής παραγωγικότητας που θα παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες με υψηλή διεθνή ανταγωνιστικότητα. Πέρα από την ανάκαμψη τομέων που παραδοσιακά έχουν μεγάλη βαρύτητα για την οικονομία μας, όπως η αγορά ακινήτων και ο τουρισμός, κρίσιμο είναι να ενισχυθούν συστηματικά η μεταποίηση και κλάδοι υψηλής τεχνολογίας. Συνολικά, αλλαγές στο κράτος, τις υποδομές και τις βασικές υπηρεσίες, όπως η δικαιοσύνη και η εκπαίδευση, πρέπει να υποστηρίξουν την επιχειρηματικότητα, ιδίως στους καινοτόμους και εξωστρεφείς τομείς.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

CONFERENCE

Business Finance in Action

Υιοθέτηση της τεχνολογίας, έμφαση στους ανθρώπους και σωστή επικοινωνία της στρατηγικής, η αιχμή του δόρατος Τα βασικά συμπεράσματα του 3ου συνεδρίου Business Finance in Action Της Ε Λ ΙΚ Α Σ ΡΟΖ Α Κ Η FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ε επιτυχία ολοκληρώθηκε το 3ο συνέδριο Business Finance in Action στις 26 Σεπτεμβρίου, στο αμφιθέατρο OTEAcademy, με τη συμμετοχή ομιλητών από πληθώρα κλάδων και την παρουσία άνω των 200 οικονομικών στελεχών. Στο πλαίσιο των τεσσάρων ενοτήτων του συνεδρίου, βρέθηκαν στο επίκεντρο των ομιλιών και παρουσιάσεων, case studies, βέλτιστες πρακτικές και ψηφιακός μετασχηματισμός, παράλληλα με καίρια ζητήματα της οικονομικής λειτουργίας όπως η κερδοφορία, η ρευστότητα, ο σχεδιασμός εξαγορών και συγχωνεύσεων, η εξωστρέφεια και η διαχείριση του έμψυχου δυναμικού. Κοινός παρονομαστής, η αναβάθμιση και διεύρυνση του ρόλου του Οικονομικού Διευθυντή και η στρατηγική συμμετοχή του στην ανάπτυξη του οργανισμού. Το συνέδριο διοργανώθηκε από την Boussias Events, υπό την αιγίδα του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΟΕΕ), του Συνδέσμου Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών (ΣΕΟΔΙ) και του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ). Χορηγός του 3ου Business Finance in Action ήταν η ΔΕΠΑ και Υποστηρικτής το Instacar. Χορηγός venue ήταν η OTE Academy και την τεχνική κάλυψη ανέλαβε η Coneq.

Ο νευραλγικός ρόλος του CFO

Την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου σηματοδότησε με χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΟΕΕ), Κωνσταντίνος Κόλλιας, ο οποίος αναφέρθηκε στον νευραλγικό ρόλο του CFO, ιδίως σε συνάρτηση με τις αυξημένες προκλήσεις των τελευταίων ετών. Έριξε βάρος στην ανάγκη συνεχούς εκπαίδευσης, κυρίως για στελέχη σε θέσεις μεγάλης ευθύνης όπως οι CFOs, καθώς καλούνται να διαχειριστούν στρατηγικά ζητήματα, από τα οποία στο τέλος εξαρτάται η ίδια η υπόσταση της εταιρείας. Εκτός από τις διαταραχές που προκαλούνται από τις κρίσεις, δήλωσε ο Πρόεδρος, οι ραγδαίες εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και οι νέες τεχνολογίες, προσθέτουν επιπλέον πίεση στον συγκεκριμένο ρόλο. Χαιρετισμό απηύθυνε επίσης ο Γεώργιος Ραουνάς, τ. Πρόεδρος ΣΕΣΜΑ, ο οποίος εξέφρασε ικανοποίηση για το γεγονός ότι το Business Finance in Action γίνεται θεσμός, όπως είχε ευχηθεί στην περυσινή διοργάνωση. Ο κ. Ραουνάς τόνισε ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνει αντιληπτό και να βγει στην κοινωνία ότι ο CFO έχει χτίσει την υποδομή που χρειάζεται για να κάνει το επόμενο βήμα και στόχος θα είναι όλο και περισσότεροι CFOs να προβαίνουν πράγματι σε αυτό. Χαρακτηριστικά, ευχήθηκε να αντικατασταθεί το F από το CFO με τo E, και να γίνει CEO. Τους χαιρετισμούς έκλεισε ο Γιάννης Στάθης, Αντιπρόεδρος ΣΕΟΔΙ, ο οποίος καλωσόρισε τους συνέδρους, υπενθυμίζοντας ότι το συνέδριο είναι και μέσο αλληλογνωριμίας και φιλίας. Υπογράμμισε ότι ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή διαδραματίζεται σε συνεχώς νέο περιβάλλον. Οι συνθήκες λειτουργίας αλλάζουν διαρκώς, υποστήριξε, και οι επιχειρήσεις πρέπει να αλλάξουν την προσέγγισή τους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά. Η οικονομική παράμετρος αποτελεί πλέον την πεμπτουσία κάθε επιχειρηματικής απόφασης και ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή είναι ο πλέον σημαντικός στην ιεραρχία της επιχείρησης, καθώς φέρει την ευθύνη διασφάλισης της διαχρονικής προοπτικής. FINANCE PRO

1η Ενότητα

Πρώτος ομιλητής ήταν ο Νίκος Μανάλης, Country Chief Financial Officer, IKEA Belgium, ο οποίος συνδέθηκε ζωντανά από τις Βρυξέλλες, και μίλησε για το πώς συνδέεται ο ρόλος του CFO με το frοntline business. «Οι επιχειρήσεις επιθυμούν όχι μόνο προσαρμογή στο παρόν αλλά και ματιά στο μέλλον», είπε χαρακτηριστικά, για να τονίσει την ανάγκη προσαρμογής, λόγω των ραγδαίων αλλαγών στο επιχειρησιακό περιβάλλον. «Θα κληθούμε να διαχειριστούμε υλικούς και ανθρώπινους πόρους διαφορετικά σε σχέση με σήμερα», που σημαίνει ότι ο οικονομικός διευθυντής πρέπει να εμπλακεί περισσότερο στο business. Τόνισε δε, ιδιαίτερα, την ανάγκη της καθαρής επικοινωνίας, ως σημαντική πάγια πρόκληση του οικονομικού διευθυντή, προκειμένου οι εταιρικοί στόχοι να γίνονται κατανοητοί σε όλους μέσα στην εταιρεία. Ο Γιάννης Αραμπατζής, Commercial Finance Growth Manager, BAT Hellas, μίλησε για τη δημιουργία αξίας με το μοντέλο finance 3D: άνθρωποι, συστήματα, διαδικασίες. Μοιράστηκε με το κοινό εμπειρία από εταιρικό turnaround, όπου, εντοπίζοντας αδυναμία επικοινωνίας αναγκών και στόχων, ξεκίνησε από τη διάσταση των ανθρώπων, μιλώντας μαζί τους για να ανακαλύψει ποιες ήταν οι πραγματικές ανάγκες στελέχωσης. Συνέχισε με τη διάσταση των συστημάτων, ως μέσων για την επίτευξη στόχων, και ολοκλήρωσε με τη διάσταση των διαδικασιών. Εξήγησε ότι ο CFΟ έχει πλήρη εικόνα της εταιρείας και πρέπει να ξεχωρίσει τις διαδικασίες που δεν χρειάζονται, αυτές που μπορούν να ανατεθούν στην τεχνολογία και εκείνες που έχουν σημασία και πρέπει να ανατεθούν στους σωστούς ανθρώπους, ώστε να φέρουν αξία στην εταιρεία. Ο Χρήστος Γκότσης, Head of Finance Greece, The Adecco Group, πρόβαλε την αξία της λιτότητας στο case study του για το πώς η εταιρεία στην Ελλάδα κατορθώνει διαχρονικά να διατηρεί χαμηλά τα διαχειριστικά της έξοδα, στο 8%. Με θέμα «Frugality, a strategic imperative by enterprises», εξήγησε πώς συμβάλλουν σε αυτό το αποτέλεσμα 3 πυλώνες: Νοοτροπία των εργαζομένων, Ψηφιοποίηση / Αυτοματοποίηση διαδικασιών και Πλήρης έλεγχος δαπανών, με PO για όλα τα έξοδα σε μια πλατφόρμα, όπου τα εγκρίνουν και ο οικονομικός και ο γενικός διευθυντής. Συνοπτικά, η σωστή νοοτροπία της φειδούς, μάς είπε, υπαγορεύει να φέρεται κανείς στην εταιρεία του όπως στην οικογένειά του. Έτσι, επιτυγχάνονται αποτελέσματα όπως οι ανταγωνιστικές τιμές, τα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους και η εξοικονόμηση εξόδων από τόκους.

Οι ραγδαίες εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία προσθέτουν επιπλέον πίεση στον ρόλο του CFO ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

CONFERENCE

Ο Αριστείδης Ζέρβας, Chief M&A and Investment Officer, Kleemann Group, ανέλυσε τα «SOS points for successful acquisitions» και μοιράστηκε μαθήματα εμπειρίας με τους συνέδρους, όπως: «Κάποιος που είναι αφεντικό, δεν μπορεί να γίνει υπάλληλος», «Ένας δικηγόρος μπορεί να καταστρέψει το deal», «Πρέπει να είμαστε και λίγο ψυχολόγοι». Πιο αναλυτικά, αν παραμείνουν στο νέο σχήμα μέτοχοι ή στελέχη της εξαγοραζόμενης εταιρείας, πρέπει να αναλάβουν νέες αρμοδιότητες, ώστε να απαγκιστρωθούν από τον παλιό τους ρόλο. Συνιστάται εξ αρχής συνεννόηση μεταξύ αγοραστή και πωλητή, ώστε αν μπλοκάρει η διαπραγμάτευση, να έχουν ήδη αποφασιστεί διέξοδοι. Όταν ο επιχειρηματίας έχει «χτίσει» την εταιρεία που πουλά και θέλει να προστατεύσει τους ανθρώπους του, η νέα διοίκηση οφείλει από την 1η μέρα να επικοινωνήσει ανοιχτά το πλάνο αλλαγών. Η Αθηνά Ηλιάδη, Group CFO, Όμιλος Άβαξ, στην παρουσίασή της, χαρακτήρισε «έργο ζωής» την επιλογή και εφαρμογή συστήματος ERP σε έναν μεγάλο οργανισμό, και περιέγραψε τον ρόλο του CFO στην υλοποίησή του. Ως απαραίτητα βήματα πριν την επιλογή ERP, προκρίνει στάδιο προετοιμασίας και αξιολόγησης οράματος, στρατηγικής και στόχων, ώστε να διαπιστωθούν επακριβώς οι ανάγκες, «διότι αυτά αποτελούν τον προσανατολισμό της εταιρείας» και όσων τη στηρίζουν. Κρίσιμη για την επιτυχή υλοποίηση του έργου θεωρεί τη δημιουργία ομάδας εργασίας, με έμπειρα άτομα από κάθε τομέα της εταιρείας, τα οποία θα συνεργάζονται με τον εξωτερικό σύμβουλο, καλλιεργώντας, στην πορεία, νέες δεξιότητες. Θεωρεί τον CFO πλέον ενδεδειγμένο συντονιστή του έργου, λόγω γνώσης, αλλά και για την εξέλιξή του. Η Κατερίνα Καραδημητρίου, Managing Director, Konica Minolta Business Solutions Hellas, μιλώντας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εταιρείας, συμβούλευσε: «Keep it simple». Τα βήματα πρέπει να γίνονται ένα-ένα, αξιοποιώντας in-house πόρους. Βασικό κίνητρο θεωρεί το να μην απειλούνται οι άνθρωποι από την τεχνολογία και να αναλαμβάνουν απλές εργασίες για αρχή, ώστε να επιτυγχάνουν και να τονώνεται το ηθικό τους. Παρουσίασε τα 3 roadmaps που χρησιμοποιήθηκαν (Αρχιτεκτονικής, δημιουργίας ροών Finance/Sales και δημιουργίας ροών Finance/HR/ Procurement), αλλά και τις δυσκολίες που συνάντησε: δυσκολία αφομοίωσης στις ηλικίες 45-60, κίνδυνο καθυστέρησης του project plan, ανάγκη διαχείρισης των detractors και περιπλοκότητα συντονισμού με τους συναδέλφους του εξωτερικού για την ενοποίηση των συστημάτων.

Vasilis Culla

Γιάννης Αραμπατζής

Χρήστος Γκότσης

Αριστείδης Ζέρβας

Σάσα Ηλιαδάκη

Αθηνά Ηλιάδη

Αρχίλοχος Κανέλλος

Κατερίνα Καραδημητρίου

Νίκος Καραφυλλίδης

Ο CFO Greece & Cyprus της Astra Zeneca, Νίκος Καραφυλλίδης, ανέπτυξε τους 3 πυλώνες αειφορίας της εταιρείας του: πρόσβαση στην υγεία, προστασία περιβάλλοντος, ηθική και διαφάνεια. Στην ερώτηση, πώς μπορεί το finance community να συνεισφέρει στο κομμάτι της αειφορίας, υποστηρίζει ότι πρώτα απ’ όλα, κάθε εταιρεία, στο finance strategy της, μπορεί να ενσωματώσει μετρήσιμους στόχους αειφορίας, με τα κατάλληλα KPIs. «Φυσικά, σε έναν VUCA κόσμο όπου ζούμε, υπάρχουν πάρα πολλές προκλήσεις, από το περιβάλλον όπου δραστηριοποιούμαστε, εν προκειμένω τα συστήματα υγείας, αλλά και στο λιανικό εμπόριο, ή στις μεταφορές. Πολλοί παράγοντες αειφορίας και βιωσιμότητας δημιουργούν είτε

Σπύρος Κοκκόλης

FINANCE PRO

2η ενότητα

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ευκαιρίες είτε και ρίσκα και, αναγνωρίζοντάς τα, εμείς, έγκαιρα, ως gatekeepers, μπορούμε να βοηθήσουμε την εταιρεία μας να προχωρήσει προς αυτό το μονοπάτι». Για καλές πρακτικές στη διαχείριση κεφαλαίου κίνησης σε περιόδους μεταβολών, μίλησε ο Σπύρος Κοκκόλης, Group CFO της ΕλβάλΧαλκόρ, αναγνωρίζοντας πως σε τέτοιες συνθήκες προκύπτει αναπόφευκτα ανάγκη δανεισμού. «Στη συγκράτηση και τη μείωση του δανεισμού, βασικός παράγοντας είναι η διαχείριση του κεφαλαίου κίνησης. Ξεκινά λοιπόν, η μάχη, μεταξύ ημών και των πελατών μας, ημών και των προμηθευτών μας». Για να βοηθήσει η οικονομική διεύθυνση την εταιρεία να κερδίσει όσο μπορεί περισσότερα στο πλαίσιο αυτής της μάχης, απαιτείται καθορισμός στρατηγικής, βάσει αξιολόγησης κινδύνων και ευκαιριών, γνώσης του ανταγωνισμού και των πελατών, λαμβάνοντας υπ’ όψιν στοιχεία όπως η χρηματοοικονομική διάρθρωση της εταιρείας. Άπαξ και καθοριστεί η στρατηγική, τόνισε, πρέπει να διαχέεται σε όλες τις διευθύνσεις της εταιρείας. Το case study της συνδρομητικής υπηρεσίας Skroutz+ παρουσίασε ο CFO της Skroutz Κώστας Κοντογιάννης, τονίζοντας ότι στο δίπολο profitability & growth, δεν υπάρχει trade-off του ενός εις βάρος του άλλου. Περιέγραψε πώς το λανσάρισμα της υπηρεσίας συνοδεύτηκε αρχικά από επιδόσεις όπου «για το growth, τα νούμερα ήταν τέλεια, για το finance, τα νούμερα ήταν καταθλιπτικά» και πώς η εταιρεία προέβη σε δύο γύρους διορθωτικών κινήσεων, οι οποίες συνδύαζαν εξοικονόμηση κόστους με παροχές προς τον καταναλωτή, ώστε να μην πληγεί η προσέλκυση πελατών. Στον 1ο κύκλο, παρουσίασαν βελτίωση τα user data, αλλά όχι τα financial data, αλλά στον 2ο, μέσα σε 12 μήνες, επετεύχθη αυξημένο gross profit από χρήστες που στρέφονταν στη νέα υπηρεσία, χάρη στην εντατική παρακολούθηση κρίσιμης, ακριβούς και live πληροφορίας. Την αξία της ανάλυσης δεδομένων στις καθημερινές λειτουργίες της εταιρείας, για την έγκαιρη λήψη αποφάσεων, υπογράμμισε με παραδείγματα ο Νίκος Λεκάκης, CFO του Metropolitan HHG. Ξεκίνησε αναφέροντας ότι η υγεία είναι από τους μεγαλύτερους data generators παγκοσμίως (30%) και περιέγραψε την εφαρμογή ανάλυσης δεδομένων ανά τομέα δραστηριότητας και τμήματα (παραγωγικά και υποστηρικτικά), ώστε να μπορεί να αξιολογεί η διοίκηση πού πρέπει να εστιάσει για βελτίωση, επένδυση, προσλήψεις, ή στοχοθεσία. Εξήγησε επίσης πώς διαφοροποιούνται τα KPIs και οι στόχοι ανά ιατρική ειδικότητα και υπηρεσία. Όσον αφορά το κομμάτι της τεχνολογίας στον κλάδο του healthcare, ενσωματώνει σιγά-σιγά «το ΑΙ στην παραγωγή δεδομένων, σε πιο γρήγορους χρόνους, σε πιο στοχευμένα πράγματα, να μπορούμε να μπαίνουμε πιο μέσα στα περιστατικά που μάς προβληματίζουν ή στις αναλύσεις που θέλουμε». Για την επίτευξη ανάπτυξης μέσω business strategy, μίλησε ο Group Chief Financial Officer και Μέλος ΔΣ της Cafetex, Θοδωρής Ματσαντώνης, ο οποίος εξήγησε ότι η προσπάθεια απαίτησε πολύ στενή συνεργασία της οικονομικής διεύθυνσης με το εμπορικό τμήμα, αλλά και καλή στελέχωση του ίδιου του finance. Περιέγραψε πώς η εταιρεία απελευθέρωσε πόρους αναθέτοντας την εξυπηρέτηση του καναλιού horeca σε στρατηγικό συνεργάτη, πώς εδραίωσε διανομή στο εξωτερικό χρησιμοποιώντας το εργαλείο της εξαγοράς και πώς, με κινήσεις καινοτομίας και επέκτασης, διπλασίασε το FINANCE PRO

Κωνσταντίνος Κόλλιας

Κώστας Κοντογιάννης

Νίκος Λεκάκης

Νίκος Μανάλης

Θοδωρής Ματσαντώνης

Διονύσιος Παπαδόπουλος

Βασίλης Παπαπαναγιώτου

Νίκος Παππάς

Στράτος Πατσατζής

Γεώργιος Ραουνάς

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

CONFERENCE

3η ενότητα

Κωνσταντίνος Σαμαρτζής

Θοδωρής Σκαγιάς

Γεωργία Σουρλαντζή

Γιάννης Στάθης

Σπυριδούλα Τσώλα

μερίδιό της στο εγχώριο κανάλι Σ/Μ μέσα σε 3 χρόνια. Ειδικά για το κομμάτι της εξαγοράς, καίρια θεωρεί τη δημιουργία «wishlist», με κριτήρια ποιοτικά και ποσοτικά, την αξιολόγηση των κινήτρων της πωλήτριας εταιρείας, αλλά και τη συμβατότητα στις δραστηριότητες και την κουλτούρα των δύο εταιρειών. Ο Βασίλης Παπαπαναγιώτου, CFO & Executive Board Member, CQS, επικεντρώθηκε στο cost optimisation, ως στρατηγικό μοχλό υγιούς ανάπτυξης, αλλά και ως εφόδιο σε περιόδους πιέσεων. Ως οφέλη ξεχώρισε τη βελτιστοποίηση της κερδοφορίας, η οποία εξασφαλίζει υγεία στον οργανισμό, ικανοποιημένο προσωπικό, καλύτερους όρους με πελάτες/προμηθευτές, καλύτερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, αλλά και τη βελτίωση του cash flow, καθώς επίσης μειωμένο κίνδυνο ζητημάτων όπως η αδυναμία πληρωμής της μισθοδοσίας. Ένα προσωπικό παράδειγμα που παρουσίασε, εστίασε στο πώς, σε παλαιότερο employer του, «είχαμε ρευστότητα, κλείσαμε όλα τα ενοίκια των κτιρίων μας από πριν, προπληρώσαμε 5 χρόνια και μειώσαμε το κόστος τους κατά 30%». Απαραίτητο έκρινε το CEO buy-in για τέτοιες ενέργειες, με προσεκτική αξιολόγηση διαδικασιών και προσδιορισμό των κατάλληλων στρατηγικών για την εταιρεία. FINANCE PRO

Η Σπυριδούλα Τσώλα, Finance & Strategy Business Partner στον Όμιλο BSK, στάθηκε στην αξία του agile finance, παρουσιάζοντας case για τα last-mile logistics. Το last mile είναι «το πιο ακριβό και το πιο δυσλειτουργικό κομμάτι» και «οι καταναλωτές είναι δυσαρεστημένοι», είπε. Στόχος του έργου που παρουσίασε, να απαλλαχθούν από το pain point οι εταιρείες που παρέχουν last-mile υπηρεσία και, με τη χρήση τεχνολογίας, να βελτιωθεί η διαχείριση και να κερδίσουν efficiencies οι πάροχοι. Η οικονομική διεύθυνση μπορεί να στηρίξει τη μετάβαση στο νέο μοντέλο, κάνοντας monetise τη διαδικασία, να εκτιμήσει τα δυνατά κέρδη και τη διατήρησή τους. Προειδοποίησε όμως ότι πρέπει να παρακολουθείται το traction, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος του υπερενθουσιασμού και δημιουργηθεί φούσκα υπερβολικών επενδύσεων. Ο Διονύσης Παπαδόπουλος, Αντιπρόεδρος και Οικονομικός Διευθυντής, Siemens Healthineers, παρουσίασε καλές πρακτικές της οικονομικής διεύθυνσης στον κλάδο MedTech. Στο πλαίσιο της ψηφιοποίησής της, η εταιρεία εγκαθιστά νέο ERP, εξήγησε, το οποίο θα εξυπηρετεί τους healthineers παγκοσμίως και θα επιτρέπει άμεση πρόσβαση στην απαιτούμενη πληροφορία. Στάθηκε ιδιαίτερα στο έμψυχο υλικό της εταιρείας: «Μια άλλη θεματική ενότητα, η οποία μάς έχει βοηθήσει αρκετά εσωτερικά είναι το να αφουγκραστούμε τις ιδέες του κόσμου μας. Είναι ίσως οι καλύτεροι σύμβουλοι, γιατί γνωρίζουν το αντικείμενο επακριβώς, ξέρουν πού χωλαίνει, οπότε υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό να εκφράσουν τις προτάσεις τους για βελτίωση, με σκοπό να αυξήσουμε την παραγωγικότητα». Έκλεισε με την προτροπή «Καλό είναι να γίνουμε λίγο πιο extrovert», και τόνισε ότι «ως CFOs, έχουμε μεγάλη ευθύνη στην εταιρεία, το sustainability». Για έργο Indirect Purchasing (IP), μίλησε ο Νίκος Παππάς, CFO της Isomat, το οποίο υλοποίησε ξεκινώντας με τα ερωτήματα: «Γιατί να γίνει; Ποιός θα το κάνει; Πώς θα το οργανώσει;». Στο ‘γιατί’ ενέταξε τα υψηλά κόστη, τις ετήσιες επενδύσεις, αλλά και τις μη τυποποιημένες συνεργασίες με προμηθευτές. Το ‘ποιος’ έπρεπε να είναι άτομο με γνώση της εταιρείας, των προμηθευτών και των μηχανολογικών θεμάτων, και εντοπίστηκε εντός της εταιρείας. Ως προς το ‘πώς’, κάποιες από τις κινήσεις της εταιρείας ήταν να καταχωρούνται και να εγκρίνονται όλες οι παραγγελίες, όλοι οι προμηθευτές και οι όροι συνεργασίας τους, μέσω ERP. Εξοικονομήθηκαν έτσι τουλάχιστον 300 χιλ. ευρώ μέσα σε 1 έτος, επιτεύχθηκαν κοινοί όροι συνεργασίας για παρεμφερείς προμηθευτές και αυξήθηκε το DPO της εταιρείας κατά 2 ημέρες. Για την αξία του marginal contribution στη βιομηχανία μίλησε ο Στράτος Πατσατζής, Group CFO της Sidenor Steel Group, και για το πώς η εταιρεία άλλαξε το προϋπολογιστικό κοστολογικό της μοντέλο, με σημείο αναφοράς τη λειτουργία της σε εξωστρεφές περιβάλλον, σε αγορά με έντονο ανταγωνισμό. Δημιουργήθηκε πλατφόρμα ΤΝ που συλλέγει real-time πληροφορία καθημερινά, «ώστε να συναρμολογήσει το καθημερινό κοστολόγιο με τιμές αντικατάστασης για τα προϊόντα που παράγουμε». Χρησιμοποιείται για να αξιολογηθεί κάθε τόνος προϊόντος που παράγεται ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

και πωλείται. Η οικονομική διεύθυνση, βάσει της πληροφορίας αυτής, συμβουλεύει τη διοίκηση σε αποφάσεις ανάπτυξης, ενώ τη χρησιμοποιεί και για μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό και αξιολόγηση επενδύσεων. Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε η Γεωργία Σουρλαντζή, Finance Director της AbbVie, η οποία περιέγραψε πώς η οικονομική διεύθυνση της εταιρείας υιοθέτησε καινοτόμα συστήματα στον δρόμο για την επιτυχία, ξεκινώντας με shared services, όπου εντάχθηκαν όλα τα transactional κομμάτια. Στη συνέχεια, με εργαλεία RPA επεξεργάζονται δεδομένα ταχύτερα και εξοικονομούν ανθρωποώρες που μετακυλίονται σε δραστηριότητες που δημιουργούν αξία. Επιπλέον, χρησιμοποιούν το Power BI για statistical forecast, μεταξύ άλλων, βοηθώντας παράλληλα τον CFO να εξάγει user-friendly πορίσματα, ώστε να ενημερώνει πιο εύκολα το σύνολο της εταιρείας. Τέλος, η εταιρεία υιοθετεί πλέον και την ΤΝ, που επιτρέπει την πρόσβαση σε όλη την πληροφορία που είναι διαθέσιμη στον οργανισμό. Κλείνοντας, επεσήμανε: «Η τεχνολογία είναι εδώ για να μάς βοηθήσει».

4η ενότητα

Η 4η ενότητα άνοιξε με την παρουσίαση του Αρχίλοχου Κανέλλου, CFO της L'Oréal, για το πώς υιοθετήθηκε η χρήση RF code για πλήρως αυτοματοποιημένες πληρωμές, ώστε το customer care της εταιρείας να αφοσιωθεί σε εργασίες προστιθέμενης αξίας. Στο business case που παρουσίασε, σκιαγράφησε τη δυναμική αυτή ελληνική πρωτοβουλία που αυτοματοποίησε πλήρως τη διαδικασία εισπράξεων, τροποποιώντας το ίδιο το core system για το SAP IT EMEA. Επιπλέον, μέσω της ΔΙΑΣ, καλύπτει όλες τις συστημικές τράπεζες, χωρίς επιβάρυνση για τους πελάτες. Το adoption rate είχε φθάσει το 65% στο τέλος Αυγούστου, δηλαδή μέσα σε 6 μήνες, και στόχος της εταιρείας είναι το 80%+ ως το τέλος 2023. Σε επίπεδο παραγωγικότητας, εξοικονομήθηκαν 3,5 χιλ. ώρες κατ’ έτος και πλέον εξετάζεται η εφαρμογή σε περισσότερες αγορές. Ο Κωνσταντίνος Σαμαρτζής, CFO του Instacar, περιέγραψε πώς το νέο αυτό brand με problem-mission statement τη γρήγορη ανάπτυξη, τη lean & mean εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά και υγιή unit economics, έχει το finance του στην 1η γραμμή της ανάπτυξης, με πυλώνες επιτυχίας την καινοτομία και την ενδυνάμωση. Στον πυλώνα της καινοτομίας, αντιμετώπισαν την πρόκληση ότι «όταν είσαι τόσο μικρή εταιρεία, δεν έχεις στημένο τίποτε και πρέπει να τα φτιάξεις όλα απ’ την αρχή». Έφτιαξαν, συνεπώς, «οικοσύστημα, όπου προσπαθούμε να αυτοματοποιήσουμε όλα τα βασικά SOPs μας που αγγίζουν τους πελάτες». Την δε ενδυνάμωση του εργατικού δυναμικού, η εταιρεία τη στηρίζει με εκπαίδευση, εμπιστοσύνη και στόχους. Πιο αναλυτικά, παρέχει σεμινάρια και βιβλιοθήκη με τα SOPs της εταιρείας, δείχνει ανοχή στα λάθη και καλλιεργεί το αίσθημα του ανήκειν, ενώ, τέλος, θέτει βραχυ- και μακροπρόθεσμους στόχους εύπεπτους και μετρήσιμους. Η επόμενη ομιλήτρια, Σάσα Ηλιαδάκη, Finance Director στον Όμιλο Brink's, μιλώντας για business transformation, διευκρίνισε ότι όπου μιλά κανείς για μετασχηματισμό, αναφέρεται όχι απλώς σε γραμμική αλλαγή, αλλά σε μη αναστρέψιμη μεταμόρφωση. «Ο οικονομικός διευθυντής θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο του FINANCE PRO

transformational leader, διότι ξέρει τις διαδικασίες, ασχολείται με τα συστήματα και με τη στρατηγική και, στον ρόλο του ως partner, βοηθά την εταιρεία να προχωρήσει». Προσδιόρισε ως άξονες του μετασχηματισμού το χρονοδιάγραμμα, τα εργαλεία/ διαδικασίες και την ομάδα. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στους ανθρώπους, καθώς «αυτοί θα είναι οι partners στο πρόγραμμα αυτό και πρέπει να γίνουν κοινωνοί του οράματος». Υποστήριξε δε ότι είναι αναγκαίο πλέον το business transformation, διότι «πρέπει να προετοιμαζόμαστε για το απρόβλεπτο». Με χιούμορ έδειξε πως αντιμετωπίζει τις συνθήκες ο Θοδωρής Σκαγιάς, CFO της Skag. Σημείωσε ότι, με το κόστος των α’ υλών να έχει καταγράψει αύξηση μέχρι και 125%, αλλά και τις αυξημένες τιμές της ενέργειας, έπειτα και από τις κρίσιμες συνθήκες των προηγούμενων ετών, έχει καταστεί «σχεδόν αδύνατη η κοστολόγηση, χάθηκαν ευκαιρίες πώλησης, τα σούπερ-μάρκετ ήθελαν κλειδωμένες τιμές από τον Μάρτιο, υπήρχε έλλειψη α’ υλών», χαριτολογώντας και για τις δυσκολίες στη χρηματοδότηση. Προκειμένου να αντιμετωπίσει την κατάσταση, η εταιρεία δημιούργησε αρχικά εργαλείο που παρακολουθεί stock days υλών και εμπορευμάτων. Επίσης, αύξησε τον αριθμό προμηθευτών, με αποτέλεσμα να επιτύχει επάρκεια στοκ χωρίς ελλείψεις. Τέλος, επιστράτευσε τα εργαλεία της μηνιαίας κοστολόγησης, των τιμοκαταλόγων με κοντινή λήξη και των εισπρακτικών κινήτρων. Το συνέδριο έκλεισε ο Vasilis Culla, Finance Director της IQVIA Hellas. Περιέγραψε πώς, το 2020, εν μέσω λόκνταουν, έμαθε κώδικα και, ενώ «ένα κομμάτι μου μού έλεγε ‘συνέχισε’, άλλο μού έλεγε ‘είσαι οικονομικός διευθυντής, δεν χρειάζεται να κάνεις αυτές τις αυτοματοποιήσεις’». Πάντως, σταδιακά άρχισε να εφαρμόζει λύσεις αυτοματοποίησης στην εταιρεία του για τις εισπράξεις, την τιμολόγηση και το cost & expense report. Στο τέλος, εξοικονομήθηκαν 183 ώρες ανά μήνα και υλοποιήθηκαν 25 διαδικασίες αυτοματοποίησης. Το καινοτόμο σύστημα που σχεδίασε ο ομιλητής ξεκίνησε στην Ελλάδα, υιοθετήθηκε από τις αγορές ΕΜΕΑ της εταιρείας και από εκεί επεκτάθηκε στις υπόλοιπες χώρες όπου δραστηριοποιείται. Εδραιώθηκε κουλτούρα αναθεώρησης διαδικασιών σε όλη την εταιρεία, χωρίς όμως να μειωθεί το προσωπικό.

Ο οικονομικός διευθυντής θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο του transformational leader για τον εταιρικό μετασχηματισμό ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES DIGITA L T R A NSFOR M ATION

Cloud: Ένας αποδοτικός σύμμαχος της οικονομικής διεύθυνσης Οι CFOs στο τιμόνι της μετεξέλιξης των οργανισμών Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων είναι μια διαρκής διαδικασία που επιταχύνθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Βρίσκεται στις βασικές προτεραιότητες των επιχειρήσεων, καθώς προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες ανάπτυξης. Ένα σημαντικό μέρος της ψηφιακής μετάβασης αφορά τις λύσεις cloud, οι οποίες εισέρχονται όλο και περισσότερο στην καθημερινότητα των εταιρειών.

ι λύσεις cloud αποτελούν έναν ευέλικτο σύμμαχο, ο οποίος προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των οικονομικών ηγετών, ώστε να τις εντάξουν στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων. Όπως αναφέρεται στο Deloitte Central Europe CFO Report 2023, στο οποίο μετείχαν 559 CFOs, οι οργανισμοί χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τις επενδύσεις στο cloud για να ενισχύσουν την επιχειρηματική απόδοση, να προωθήσουν στρατηγικά αποτελέσματα και να ενεργοποιήσουν την πρωτοποριακή καινοτομία. To 72% των ερωτηθέντων είπε πως έχει ήδη ξεκινήσει το ταξίδι του προς την υιοθέτηση των λύσεων cloud, με το 25% εξ αυτών να έχει ήδη μεταφέρει εκεί το μεγαλύτερο μέρος των πόρων του. Ενώ για το ένα τρίτο, παρότι έχει ξεκινήσει τον cloud μετασχηματισμό του, οι περισσότεροι από τους πόρους του επί του παρόντος παραμένουν στις εγκαταστάσεις του. Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι η έρευνα δείχνει τις απόψεις των ερωτηθέντων σε θέσεις CFO που αντιπροσωπεύουν κυρίως μεγάλους οργανισμούς. Μόλις το 12% των εταιρειών παραμένει στη φάση του σχεδιασμού και ένα άλλο 12% βρίσκεται ακόμη στη φάση "ανακάλυψης του cloud". Σε αυτό το στάδιο, οι οργανισμοί ξεκινούν με λιγότερο πολύπλοκα πλάνα εργασίας για να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο, να αναπτύξουν τις τεχνολογικές τους ικανότητες και να μεγιστοποιήσουν τη μάθηση. Εν τω μεταξύ, σε ποσοστό 16%, οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι οι οργανισμοί τους είτε δεν σκοπεύουν να εφαρμόσουν τεχνολογίες που βασίζονται στο cloud ή δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει το ταξίδι της εφαρμογής. FINANCE PRO

Σχεδόν τα δύο τρίτα των οικονομικών διευθυντών που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι ο μετασχηματισμός στο cloud έχει αυξήσει την αποτελεσματικότητα και την ευελιξία του οργανισμού. Η δυνατότητα δημιουργίας νέων διαδικασιών ή ροών εργασίας και τα οφέλη από το κόστος με τη μορφή μείωσης ή βελτιστοποίησης του κόστους ήταν επίσης μεταξύ των κορυφαίων πλεονεκτημάτων που αναφέρθηκαν στην έρευνα.

Ταχύτητα και ευελιξία

Σημαντικό μέρος του ψηφιακού μετασχηματισμού των οργανισμών, όπως προαναφέραμε, είναι η μετάβαση σε λύσεις cloud. Στο πλαίσιο αυτό, καλέσαμε τα οικονομικά στελέχη στη σελίδα μας στο LinkedIn, να επιλέξουν ποια είναι τα οφέλη της οικονομικής διεύθυνσης από τη χρήση του cloud. 1. Συμβάλλει στην ανάπτυξη 5% 2. Απλοποιεί τις διαδικασίες 26% 3. Μειώνει το λειτουργικό κόστος 32% 4. Δίνει ταχύτητα και ευελιξία 37% Το 37% των οικονομικών στελεχών πιστεύει πως οι λύσεις cloud δίνουν ταχύτητα και ευελιξία. Το 32% εκτιμά πως μειώνει το λειτουργικό κόστος, το 26% ότι απλοποιεί τις διαδικασίες και το 5% πως συμβάλλει στην ανάπτυξη. Το FinancePro απευθύνθηκε σε ανώτατα στελέχη της αγοράς, στα οποία έθεσε το ερώτημα: Ποιες ανάγκες των επιχειρήσεων καλύπτουν τα συστήματα cloud; Οι απαντήσεις που λάβαμε είναι πολύ ενδιαφέρουσες. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Του ΓΙΏΡΓΟΥ ΔΗΜΟΣΘΈΝΟΥΣ

Ευέλικτος σύμμαχος της επιχείρησης

Οι εφαρμογές cloud είναι ο ευέλικτος σύμμαχος της επιχείρησής σας που καλύπτει ένα πλήθος αναγκών, λέει στο FinancePro ο Jérôme Coenraets, Managing Director Europe της Blazeclan. «Είναι ο «σουγιάς» των σύγχρονων επιχειρήσεων, ξεκινώντας από τη δυνατότητα επέκτασης. Όταν η εταιρεία σας περνά περιόδους εκρηκτικής ανάπτυξης ή αντιμετωπίζει διακυμάνσεις στη ζήτηση, οι εφαρμογές cloud ευθυγραμμίζονται και προσαρμόζονται, διασφαλίζοντας πάντα τους σωστούς πόρους τη σωστή στιγμή. Από οικονομική άποψη, είναι ένα πραγματικό όνειρο. Δείτε τις ως τον καλύτερο φίλο του CFO σας. Οι λύσεις cloud αντικαθιστούν τις τεράστιες προκαταβολικές επενδύσεις με διαχειρίσιμα λειτουργικά έξοδα. Επιπλέον, μοιάζουν με την μπέρτα ενός σούπερ ήρωα για το οικονομικό σας τμήμα, επιτρέποντας τη γρήγορη κατανομή πόρων αναλόγως με τις αλλαγές στην αγορά», τονίζει. FINANCE PRO

Βοηθούν τις επιχειρήσεις να είναι ανταγωνιστικές

Τα συστήματα cloud ανταποκρίνονται σε αρκετές ανάγκες των επιχειρήσεων, μας λέει ο Vasilis Culla, Associate Director Finance στην IQVIA. «Παρέχουν ευελιξία στη διαχείριση των υποδομών και των υπηρεσιών, επιτρέποντας στις εταιρείες να αναπροσαρμόζουν τους πόρους τους σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της ζήτησης. Αυτό βοηθά στην εξοικονόμηση χρημάτων και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας. Επιπλέον, τα συστήματα cloud προσφέρουν απεριόριστη πρόσβαση στα δεδομένα από οπουδήποτε, ενισχύοντας την ευκολία χρήσης. Προσφέρουν υψηλά επίπεδα ασφάλειας δεδομένων και επιλογές εφεδρικής ανάκαμψης των δεδομένων, προστατεύοντάς τα από απώλειες και κινδύνους. Με αυτά τα πλεονεκτήματα, τα συστήματα cloud βοηθούν τις επιχειρήσεις να είναι ανταγωνιστικές, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα αναγκών», προσθέτει. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES DIGITA L T R A NSFOR M ATION

Όσο πιο μεγάλη είναι η ψηφιακή ωριμότητα, ανάλογα είναι και τα επιχειρηματικά οφέλη

Η περίοδος της πανδημίας φανέρωσε τις ελλείψεις, τα προβλήματα και την τεχνολογική υστέρηση των εταιρειών στην Ελλάδα, μας λέει ο Χρήστος Γεωργόπουλος, Οικονομικός Διευθυντής της Galerie de Beauté. «Παρά το γεγονός ότι μετά την περίοδο αυτή ο Δείκτης Ψηφιακής Ετοιμότητας των ελληνικών επιχειρήσεων παρουσίασε άνοδο 10%, μόνο μια στις πέντε επιχειρήσεις βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο ψηφιακής ωριμότητας. Αυτή τη βασική ανάγκη έρχονται να καλύψουν οι υπηρεσίες και γενικότερα οι υποδομές cloud, οι οποίες υπόσχονται μια σειρά από οφέλη που περιλαμβάνουν τη μετατροπή του πάγιου κόστους σε λειτουργικό, τη γενικότερη μείωση του κόστους των λειτουργικών δαπανών, μεγαλύτερη ευελιξία, βελτίωση της ικανοποίησης των χρηστών και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω της βελτιστοποίησης χρήσης της τεχνολογίας. Δηλαδή, όσο πιο μεγάλη είναι η ψηφιακή ωριμότητα, ανάλογα είναι και τα επιχειρηματικά οφέλη, με αύξηση πωλήσεων και μείωση κόστους», επισημαίνει.

JEROME COENRAETS Managing Director Europe, Blazeclan

Μείωση του κόστους

«Οι πληροφορίες που βασίζονται στο νέφος ενισχύουν τις οικονομικές ομάδες με αποφάσεις που λαμβάνονται βάσει δεδομένων, καθιστώντας ευκολότερη τη διαχείριση κινδύνων και τη βελτιστοποίηση των εσόδων»

Το Cloud καλύπτει πολλαπλές ανάγκες των επιχειρήσεων, τονίζει ο Χάρης Κοντονίκας, SEE Business Development and Strategic Account Manager της Citrix. «Ανάμεσα στις πρώτες και βασικές ανάγκες είναι σίγουρα η μείωση (ή ο έλεγχος) του κόστους – κυρίως CAPEX – καθώς και η δυνατότητα ανταπόκρισης της εταιρείας σε μεταβαλλόμενες συνθήκες (expansion, acquisition κ.λπ). Το cloud βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς αφαιρεί από την εξίσωση τις αρχικές δαπάνες για απόκτηση εξοπλισμού και δίνει τη δυνατότητα αυξο-μείωσης της υπηρεσίας ανάλογα με τις ανάγκες. Τα διαχειριστικά κόστη είναι επίσης κάτι που μειώνεται αισθητά με τη χρήση cloud, ενώ σημαντική συνεισφορά μπορεί να έχει το cloud και στους sustainability στόχους της εταιρείας. Με λίγα λόγια, για να μπορεί μια επιχείρηση να είναι ανταγωνιστική, ασφαλής και ευέλικτη, η υιοθέτηση πρακτικών cloud είναι κάτι απαραίτητο», αναφέρει.

Η ασφάλεια αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα οφέλη

Σε μια εποχή όπου το cloud computing και συνολικά τα συστήματα cloud είναι πιο επίκαιρα από ποτέ, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε και να αναλύσουμε τα σημαντικά οφέλη που αντλούν εν γένει οι εταιρείες από την χρήση τους, αλλά και ιδιαιτέρως τα τμήματα των οικονομικών διευθύνσεων, τονίζει ο Ιωάννης Κουτκουδάκης, CFO του Ομίλου Epsilon Net. «Η ασφάλεια σίγουρα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα οφέλη, καθώς όλες οι πληροφορίες και τα δεδομένα που παράγονται από τα εμπορικολογιστικά συστήματα ERP και όλα τα υποσυστήματα μιας επιχείρησης (όπως για παράδειγμα τα συστήματα υπολογισμού μισθοδοσίας, παρακολούθησης οργάνωσης χρόνου εργαζομένων κτλ.) δύναται να αποθηκευτούν με

VASILIS CULLA Associate Director Finance, IQVIA

«Τα συστήματα cloud προσφέρουν απεριόριστη πρόσβαση στα δεδομένα από οπουδήποτε, ενισχύοντας την ευκολία χρήσης»

FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

μεγάλη ασφάλεια σε cloud περιβάλλον, χωρίς να απαιτούνται χρονοβόρες και κοστοβόρες διαδικασίες αποθήκευσης των δεδομένων σε τοπικά data centers κτλ», μας λέει. «Ένα επίσης εξαιρετικά σημαντικό όφελος είναι η άμεση πρόσβαση από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη που μπορεί να προσφέρει πρόσβαση στο internet, σε όλα τα συστήματα και υποσυστήματα που υποστηρίζονται με τεχνολογίες cloud. Τέλος, η αμεσότητα, καθώς όλα τα συστήματα cloud είναι σχεδιασμένα να δίνουν το τελικό αποτέλεσμα από την πρώτη τους εφαρμογή, σε αντίθεση με τα παραδοσιακά μοντέλα πληροφορικής που μπορεί να διαρκέσουν ημέρες ή και εβδομάδες για να εγκατασταθούν, παραμετροποιηθούν και ολοκληρωθούν», αναφέρει.

Άμεση προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες επιχειρησιακές ανάγκες

Τα συστήματα cloud καλύπτουν πολλές ανάγκες των επιχειρήσεων, προσφέροντας μια εναλλακτική, πιο οικονομική λύση, μειώνοντας το κόστος κτήσης και χρήσης ΙΤ υποδομών, αναφέρει ο Δημήτρης Κωστούλας, Commercial Director στην Impact. «Μέσω του cloud παρέχεται ευελιξία, κλιμακούμενη υποδομή και προηγμένη ασφάλεια, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να προσαρμόζονται άμεσα στις συνεχώς μεταβαλλόμενες επιχειρησιακές τους ανάγκες. Ως πάροχος ηλεκτρονικής τιμολόγησης, γνωρίζουμε ότι το cloud δίνει πολλά περισσότερα οφέλη, συμβάλλοντας στην αναπτυξιακή στρατηγική των επιχειρήσεων», τονίζει. «Η ανταλλαγή ηλεκτρονικών παραστατικών, όπως τα ηλεκτρονικά δελτία αποστολής και τα ηλεκτρονικά τιμολόγια, η χρήση των οποίων είναι πλέον υποχρεωτική για τους προμηθευτές του δημοσίου, γίνεται μέσω cloud υποδομής του παρόχου, εν προκειμένω της Impact, με υπηρεσίες όπως το EInvoicing, για B2C, B2B και B2G συναλλαγές. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων επιταχύνεται γοργά μέσω της χρήσης των cloud υπηρεσιών, ενώ εξαιρετικά σημαντική είναι η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των επιχειρήσεων μέσω της χρήσης “πράσινων” υπηρεσιών, όπως είναι οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής τιμολόγησης της Impact», προσθέτει.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ Οικονομικός Διευθυντής, Galerie de Beauté

«Σε αρκετές περιπτώσεις, στη χρήση των υπηρεσιών cloud έχει παρατηρηθεί μείωση κόστους σε βάθος χρόνου ακόμα και 50%»

Οι οικονομικές διευθύνσεις, ποια οφέλη αποκομίζουν από τη χρήση των λύσεων cloud; Επιτρέπει την ευέλικτη κατανομή των πόρων

Τα οφέλη για τα οικονομικά τμήματα είναι πραγματικά αξιοσημείωτα, σημειώνει ο Jérôme Coenraets. «Φανταστείτε μια κρυστάλλινη σφαίρα που αποκαλύπτει την προβλεψιμότητα κόστους. Οι εφαρμογές cloud κάνουν τον προϋπολογισμό παιχνιδάκι, μετατοπίζοντας το επίκεντρο από τις δαπάνες κεφαλαίου στο διαχειρίσιμο λειτουργικό κόστος. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό – είναι σαν μια «γυμνάστρια των οικονομικών» που επιτρέπει την ευέλικτη κατανομή των πόρων αναλόγως με τη δυναμική της αγοράς. Οικονομικοί κίνδυνοι; FINANCE PRO

ΧΑΡΗΣ ΚΟΝΤΟΝΙΚΑΣ SEE Business Development and Strategic Account Manager, Citrix

«Για να μπορεί μια επιχείρηση να είναι ανταγωνιστική, ασφαλής και ευέλικτη, η υιοθέτηση πρακτικών cloud είναι κάτι απαραίτητο»

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES DIGITA L T R A NSFOR M ATION

Ελαχιστοποιούνται χάρη στα ισχυρά μέτρα ασφαλείας και τα χαρακτηριστικά συμμόρφωσης», αναφέρει. «Και ας μην ξεχνάμε την ικανότητα ανάλυσης. Οι πληροφορίες που βασίζονται στο νέφος ενισχύουν τις οικονομικές ομάδες με αποφάσεις που λαμβάνονται βάσει δεδομένων, καθιστώντας ευκολότερη τη διαχείριση κινδύνων και τη βελτιστοποίηση των εσόδων. Στην πραγματικότητα, τα έργα που παραδόθηκαν πλήρως, αξιοποιώντας αυτές τις γνώσεις, έχουν σημειώσει εντυπωσιακά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του κόστους κατά 35% και της αύξησης εσόδων από 5% έως 10%. Εν ολίγοις, οι εφαρμογές cloud αλλάζουν την οικονομία, προσφέροντας προβλεψιμότητα κόστους, μείωση κινδύνου, ευελιξία, γνώσεις βάσει δεδομένων και υποστήριξη για επέκταση. Το όνειρο κάθε CFO!», προσθέτει.

Αύξηση της αποτελεσματικότητας και μείωση του κόστους

Σύμφωνα με τον Vasili Culla, οι οικονομικές διευθύνσεις επωφελούνται από τα συστήματα cloud με τους εξής τρόπους: Ανακατανομή Πόρων: Τα συστήματα cloud επιτρέπουν την ευέλικτη ανακατανομή των πόρων, επιτρέποντας στα οικονομικά τμήματα να επικεντρωθούν σε προτεραιότητες όπως η στρατηγική και η ανάλυση κόστους. Βελτιωμένη Διαφάνεια: Τα συστήματα cloud παρέχουν προσβασιμότητα σε πραγματικό χρόνο σε δεδομένα και αναφορές, βοηθώντας τις οικονομικές διευθύνσεις να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τα δεδομένα και τις πληροφορίες. Ασφάλεια Δεδομένων: Οι προηγμένες πρακτικές ασφάλειας που παρέχονται από τους πάροχους cloud βοηθούν στην προστασία των χρηματοοικονομικών δεδομένων. Εξοικονόμηση Χρημάτων: Η αντικατάσταση ακριβών εσωτερικών υποδομών με υπηρεσίες cloud μειώνει το κεφάλαιο και τις δαπάνες λειτουργίας. Συνολικά, οι οικονομικές διευθύνσεις επωφελούνται από την αύξηση της αποτελεσματικότητας, τη μείωση του κόστους και την ενίσχυση της οικονομικής διαχείρισης, χάρη στα συστήματα cloud.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΚΟΥΔΑΚΗΣ CFO, Όμιλος Epsilon Net

«Στην εποχή όπου οι ταχύτητες πρόσβασης και περιήγησης στο διαδίκτυο ολοένα και αυξάνονται, τα συστήματα cloud κερδίζουν συνεχώς έδαφος»

Έχει παρατηρηθεί μείωση κόστους σε βάθος χρόνου ακόμα και 50%

Το προφανές σε μια τέτοια αλλαγή πλαισίου εργασίας είναι η μείωση του κόστους και συγκεκριμένα των επενδυτικών δαπανών, σημειώνει ο Χρήστος Γεωργόπουλος. «Σε αρκετές περιπτώσεις, στη χρήση των υπηρεσιών cloud, έχει παρατηρηθεί μείωση σε βάθος χρόνου ακόμα και 50%. Επιπρόσθετα, η παροχή ευέλικτης ως προς το διάστημα σύμβασης (μερικούς μήνες το χρόνο) συντελεί στη μείωση του κόστους. Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στην ποιότητα και στην ταχύτητα για την άντληση και ανάλυση των οικονομικών στοιχείων. Υπάρχει δυνατότητα πια για άμεση πρόσβαση στα στοιχεία, ανά πάσα στιγμή και από οπουδήποτε, χωρίς τις χρονοβόρες

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΣΤΟΎΛΑΣ Commercial Director, Impact

«Τα συστήματα cloud επιτρέπουν την εύκολη αναπροσαρμογή των υποδομών στις μεταβαλλόμενες ανάγκες, εξασφαλίζοντας βέλτιστη απόδοση χωρίς υπερκατανάλωση πόρων»

FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

διαδικασίες που απαιτούσαν οι κεντρικοί servers μιας εταιρείας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η γρήγορη και έγκαιρη λήψη διοικητικών αποφάσεων. Εν κατακλείδι, ένα σημαντικό όφελος είναι η ασφάλεια των δεδομένων και η συνέχιση της δραστηριότητας. Οι πάροχοι υπηρεσιών cloud διαθέτουν τέτοιες τεχνολογικές και διαχειριστικές μεθόδους συνέχισης παροχής των υπηρεσιών τους, ακόμα και σε περιπτώσεις καταστροφής ή μερικής απώλειας των πληροφοριακών τους πόρων από φυσική ή άλλη αιτία», προσθέτει.

Το cloud βοηθά στον τομέα της ασφάλειας και της βιώσιμης οικονομίας

Οι οικονομικές διευθύνσεις ωφελούνται από τον έλεγχο και την προβλεψιμότητα του κόστους, αναφέρει ο Χάρης Κοντονίκας. «Καθώς το cloud δεν απαιτεί υποδομές, η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να μετατρέψει δαπάνες CAPEX σε OPEX, βελτιώνοντας τις ταμειακές ροές. Καθώς το κόστος μετατρέπεται σε λειτουργικό, αυτό μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες επέκτασης ή συρρίκνωσης μιας εταιρείας. Με τη μετατροπή του CAPEX, υπάρχει και η ωφέλεια από τα επιπλέον έξοδα που σχετίζονται με αυτό και αφορούν στη λειτουργία και συντήρησή του, στην ασφάλεια, κ.λπ. Με το cloud, τέτοια λειτουργικά έξοδα δεν επιβαρύνουν πλέον την επιχείρηση. Τέλος, όπως αναφέραμε παραπάνω, το cloud βοηθά στον τομέα της ασφάλειας και της βιώσιμης οικονομίας με σημαντικά οφέλη και για την οικονομική διεύθυνση (π.χ. η δυνατότητα επέκτασης ζωής των υπολογιστών με χρήση cloud τεχνολογιών, μπορεί να μειώσει σημαντικά τα έξοδα)», επισημαίνει.

Εξορθολογισμός των επιχειρηματικών διαδικασιών

Οι ανάγκες των επιχειρήσεων που καλύπτονται από τα συστήματα cloud είναι ποικίλες και διαφορετικής φύσης, τονίζει ο Ιωάννης Κουτκουδάκης. «Στην εποχή όπου οι ταχύτητες πρόσβασης και περιήγησης στο διαδίκτυο ολοένα και αυξάνονται, τα συστήματα cloud κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Η δημοτικότητά τους οφείλεται σε παράγοντες και κάλυψη αναγκών όπως ο εξορθολογισμός των επιχειρηματικών διαδικασιών, που σε κάθε άλλη περίπτωση θα συνοδευόταν από σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές hardware κτλ. Επιπλέον ανάγκες όπως η αμεσότητα και η προσβασιμότητα σε όλα τα συστήματα και υποσυστήματα που υποστηρίζονται με cloud τεχνολογίες, αλλά και η επεκτασιμότητα ευθέως ανάλογη των απαιτήσεων της κάθε επιχείρησης, είναι έννοιες πολύ καινοτόμες και σημαντικές, οι οποίες σταδιακά γίνονται απαραίτητες στην καθημερινή λειτουργία τους. Τέλος, οι απεριόριστες δυνατότητες συνδυασμών συστημάτων και λειτουργιών με στόχο την αποδοτικότερη ενιαία εμπειρία του χρήστη στο πλαίσιο του all-in one solution, με τη χρήση των τεχνολογιών cloud, είναι πιο εφικτή από ποτέ», προσθέτει. FINANCE PRO

Πολλαπλά οφέλη από τη χρήση των συστημάτων cloud

Οι οικονομικές διευθύνσεις αποκομίζουν πολλαπλά οφέλη από τη χρήση των συστημάτων cloud, επισημαίνει ο Δημήτρης Κωστούλας. «Αρχικά, παρατηρείται μείωση κόστους, καθώς η χρήση cloud επιτρέπει την αποφυγή δαπανών για την αγορά και συντήρηση υποδομών, έτσι οι επιχειρήσεις πληρώνουν μόνο για τους πόρους που χρησιμοποιούν. Ακόμη, προσφέρεται ευελιξία και κλιμάκωση, γιατί τα συστήματα cloud επιτρέπουν την εύκολη αναπροσαρμογή των υποδομών στις μεταβαλλόμενες ανάγκες, εξασφαλίζοντας βέλτιστη απόδοση χωρίς υπερκατανάλωση πόρων», αναφέρει. «Ένα ακόμα όφελος είναι η εξοικονόμηση χρόνου. Η διαχείριση υποδομών ανατίθεται στους παρόχους cloud υπηρεσιών, όπως η Impact, επιτρέποντας στο προσωπικό της οικονομικής διεύθυνσης να επικεντρώνεται σε στρατηγικές δραστηριότητες. Παράλληλα, προφέρεται ασφάλεια και συμμόρφωση, καθώς οι κορυφαίοι πάροχοι cloud υπηρεσιών προσφέρουν προηγμένα μέτρα ασφαλείας και συμμόρφωσης, μειώνοντας τον κίνδυνο για παραβιάσεις δεδομένων και κρατικές κυρώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα υποχρεωτικής συμμόρφωσης με τη χρήση cloud υπηρεσιών αποτελεί η πρόσφατη απόφαση για υποχρεωτική αποκλειστική χρήση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, μέσω πιστοποιημένου παρόχου, για τους προμηθευτές του Δημοσίου. Η cloud υπηρεσία B2G EInvoicing της Impact καλύπτει τις επιχειρήσεις ως προς αυτήν την υποχρέωση», τονίζει.

Οι λύσεις cloud αποτελούν έναν ευέλικτο σύμμαχο, ο οποίος προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των οικονομικών ηγετών, ώστε να τις εντάξουν στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

IN TERV IEW

Σταύρος Νώλης CFO, LANCOM

Οι προκλήσεις είναι πολλές και σήμερα επιτυγχάνουν όσοι τις αποδέχονται Ο σύγχρονος CFO πρέπει να αναγνωρίζει τις ευκαιρίες που προσφέρει η τεχνολογία, ενώ δεν είναι μικρής σημασίας οι επικοινωνιακές δεξιότητες, που διευκολύνουν τη διαχείριση των εσωτερικών και εξωτερικών σχέσεων. FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Της ΕΛΙΚΑΣ ΡΟΖΑΚΗ

την πρώτη του συνέντευξη, αποκλειστικά στο περιοδικό FinancePro, ο Σταύρος Νώλης, Chief Financial Officer της Lancom, μάς εξηγεί ότι είναι σημαντικό, στο συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό τοπίο, ο ρόλος του CFO να επεκταθεί πέρα από τις «παραδοσιακές» οικονομικές ευθύνες. Τονίζει την αναγκαιότητα της συνεχούς εκπαίδευσης των οικονομικών τμημάτων, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που φέρνει ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Ο ρόλος του Οικονομικού Διευθυντή, μάς λέει, έχει εξελιχθεί σημαντικά και είναι ουσιώδης στον σχεδιασμό και την εφαρμογή στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου, διασφαλίζοντας ότι η επιχείρηση είναι προετοιμασμένη τόσο για τις προκλήσεις που μπορεί να έρθουν όσο και για τις ευκαιρίες που θα προκύψουν στο μέλλον. Βεβαίως, δεν παραλείπει να αναφερθεί στην πράσινη μετάβαση, η οποία, εκτός από ηθική υποχρέωση όλων, αποτελεί και στρατηγική επιλογή με πολλαπλά οφέλη για κάθε επιχείρηση.

Η πράσινη μετάβαση κρίνεται απαραίτητη πλέον, για κάθε τύπο επιχείρησης. Πώς μπορεί ο CFO να στηρίξει αυτή τη μετάβαση και να φέρει όφελος για την εταιρεία, αλλά και όφελος ως προς τις αρχές ESG; Αναμφίβολα, η πράσινη μετάβαση αποτελεί βήμα για τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας, πέρα όμως από ηθική και περιβαλλοντική υποχρέωση, την οποία έχουμε όλοι μας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, είναι και στρατηγική επιλογή με πολλαπλά οφέλη για κάθε επιχείρηση. Στην εποχή μας, καταναλωτές, επενδυτές και εργαζόμενοι αξιολογούν ολοένα και περισσότερο τις επιχειρήσεις με βάση τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές τους πρακτικές. Οι εταιρείες που λειτουργούν με βιώσιμο τρόπο κερδίζουν την προτίμηση της αγοράς, αυξάνοντας τις πωλήσεις και το brand equity τους, και είναι λογικό, αν αναλογιστεί κανείς πως οι αρχές ESG, όπως συνηθίζουμε να τις αναφέρουμε, λένε πολλά για την ηθική και τις αξίες μας.

Τα οφέλη που απορρέουν από τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής κατανάλωσης και τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος μιας επιχείρησης συμβάλλουν θετικά τόσο στην περιβαλλοντική διατήρηση όσο και στην εξοικονόμηση των λειτουργικών της εξόδων. Από την άλλη, αυτές οι βιώσιμες πρακτικές ενισχύουν τη θετική εικόνα της εταιρείας στην αγορά, δίνοντάς της ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον σύγχρονο κόσμο. Θεωρώ λοιπόν πως η πράσινη μετάβαση εξυπηρετεί τόσο την εταιρική υπευθυνότητα όσο και τη βιωσιμότητα, καθώς συνδυάζει τα οικονομικά οφέλη με τη κοινωνική και περιβαλλοντική ηθική. Ως CFO της Lancom από το 2009 και ευθυγραμμιζόμενος με τις αξίες και τις αρχές της εταιρείας μας, φροντίζω κάθε επένδυση στον τομέα της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας να συνοδεύεται από σαφείς μετρήσεις αποδοτικότητας, καθώς η οικονομική ανάλυση μας βοηθά να καταλάβουμε πότε και πώς οι πράσινες πρωτοβουλίες γίνονται κερδοφόρες, όπως και το γεγονός ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μειώνουν μακροπρόθεσμα το αποτύπωμα άνθρακα και τα λειτουργικά μας κόστη. Αναγνωρίζουμε λοιπόν πρώτα τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που επηρεάζουν την εταιρεία και εντοπίζουμε τις ευκαιρίες που προκύπτουν από την πράσινη μετάβαση. Στη συνέχεια, αξιολογούμε την οικονομική αποδοτικότητα των πράσινων επενδύσεων και εξετάζουμε τον τρόπο με τον οποίο αυτές επηρεάζουν τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να διαχειριστούμε και τυχόν ρίσκα που σχετίζονται με αυτήν τη μετάβαση, προκειμένου να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των οικονομικών συμφερόντων της εταιρείας.

Ο κόσμος και η οικονομία βρίσκονται σε φάση συνεχούς και ταχείας μεταβολής. Τί δεξιότητες πρέπει να έχει ο CFO, ώστε να στηρίξει την εταιρεία, με διευρυμένο ρόλο, στις απαιτούμενες αλλαγές; Το οικονομικό τοπίο βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη και είναι σημαντικό, ο ρόλος του CFO να επεκταθεί πέρα από τις «παραδοσιακές» οικονομικές ευθύνες σε μια σειρά καθημερινών πρακτικών, με συνεχή και έγκαιρη ενημέρωση για τις μεταβολές της οικονομίας, και ως εκ τούτου την υιοθέτηση της κατάλληλης οικονομικής στρατηγικής. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί πλέον μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια επιχείρηση σήμερα και ως εκ τούτου ο Οικονομικός της Διευθυντής. Ο σύγχρονος CFO, εξοπλισμένος με τις κατάλληλες στρατηγικές ικανότητες και παρακολουθώντας τις συνεχώς μεταβαλλόμενες τεχνολογικές εξελίξεις, συμβάλλει ενεργά, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα στις δραστηριότητες της επιχείρησης. Επιπλέον, η τεχνολογική εξοικείωση είναι πλέον ζωτικής σημασίας, με τον ψηφιακό μετασχηματισμό να είναι κρίσιμος για την ανταγωνιστικότητα. Aυτό, στη Lancom, είναι κάτι που αποτελεί βασικό πυλώνα της επιχειρησιακής μας λειτουργίας, λόγω της δραστηριότητας της εταιρείας μας. Από την προσωπική μου εμπειρία, εργαζόμενος στον τομέα της τεχνολογίας πάνω από είκοσι χρόνια, είναι πολύ χρήσιμο να είναι σε θέση κανείς να αναγνωρίζει τις ευκαιρίες που προσφέρει η τεχνολογία για τη βελτίωση των διαδικασιών, την ανάλυση των δεδομένων, την αύξηση της παραγωγικότητας και του κύκλου εργασιών της επιχείρησής του.

Ο ρόλος του Οικονομικού Διευθυντή είναι ουσιώδης στον σχεδιασμό στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου

FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

IN TERV IEW

Και βέβαια, δεν είναι μικρής σημασίας οι επικοινωνιακές δεξιότητες, που διασφαλίζουν τη διαχείριση των εσωτερικών και εξωτερικών σχέσεων. Οι προκλήσεις είναι πολλές και νομίζω σήμερα επιτυγχάνουν όσοι τις αποδέχονται.

Η διαχείριση κινδύνων και η μοντελοποίηση σχετικών σεναρίων είναι καίριες για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση και ευημερία μιας επιχείρησης. Πώς μπορεί ο Οικονομικός Διευθυντής να συμβάλει στη διαμόρφωση σχετικής στρατηγικής; Ο ρόλος του Οικονομικού Διευθυντή έχει εξελιχθεί σημαντικά και είναι ουσιώδης στον σχεδιασμό και την εφαρμογή στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου, διασφαλίζοντας ότι η επιχείρηση είναι προετοιμασμένη τόσο για τις προκλήσεις που μπορεί να έρθουν όσο και για τις ευκαιρίες που θα προκύψουν στο μέλλον. Η ικανότητα αναγνώρισης, αξιολόγησης και διαχείρισης των κινδύνων που επηρεάζουν την επιχείρηση, όπως και των οικονομικών και λειτουργικών κινδύνων, είναι κρίσιμη. Αυτό μας επιτρέπει να αναπτύξουμε στρατηγικές για τη μείωση

των κινδύνων και τη διασφάλιση της σταθερότητας της επιχείρησής μας. Επίσης, η μοντελοποίηση σχετικών σεναρίων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της αβεβαιότητας στο επιχειρηματικό περιβάλλον, ώστε να προβλέψουμε, όσο μπορούμε, τις επιπτώσεις των διαφόρων εξελίξεων στην επιχείρηση και φυσικά στο να λαμβάνουμε πιο ασφαλείς αποφάσεις. Τέλος, η διαχείριση των οικονομικών πόρων αποτελεί βασικό στοιχείο για τη μείωση των κινδύνων και την επίτευξη της ανάπτυξης του ομίλου. Είναι αναγκαίο να διαχειριζόμαστε τα κεφάλαια αποδοτικά και να αξιοποιούμε τις επενδυτικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη της εταιρείας, καθώς διαδραματίζουμε ρόλο ύψιστης σημασίας στην επιτυχία και τη μακροζωία της επιχείρησης, ιδίως σε ένα περιβάλλον όπου ο κόσμος και η οικονομία βρίσκονται σε συνεχείς αλλαγές.

Ποιες τάσεις ψηφιακού μετασχηματισμού πιστεύετε ότι θα επηρεάσουν περισσότερο την οικονομική λειτουργία των επιχειρήσεων στο μέλλον; Τί ρόλο παίζουν η συνεχής εκπαίδευση, αλλά και η ικανότητα ευελιξίας;

FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Οι τάσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό αναμένεται να έχουν σημαντική επίδραση στην οικονομική λειτουργία των επιχειρήσεων μελλοντικά. Η τεχνητή νοημοσύνη, ο αυτοματισμός και η ανάλυση δεδομένων ανοίγουν νέες προοπτικές για τη βελτίωση της απόδοσης και της ανταγωνιστικότητας. Εμείς ως επαγγελματίες πρέπει να είμαστε εξοικειωμένοι με αυτές τις τεχνολογίες και να τις αξιοποιούμε για να λαμβάνουμε αποφάσεις βασισμένες στα δεδομένα. Η συνεχής εκπαίδευση είναι αναγκαία για να παραμείνουμε ενημερωμένοι και να αποκτήσουμε τις απαραίτητες δεξιότητες για την αξιοποίηση αυτών των νέων εργαλείων. Επενδύοντας στην εκπαίδευση, τα οικονομικά τμήματα εξοπλίζονται, ώστε να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρονται μέσω αυτού. Επιπλέον, η ευελιξία είναι κρίσιμη, καθώς οι αλλαγές στον επιχειρηματικό κόσμο είναι συχνές και απροσδόκητες. Ως εταιρεία πληροφορικής, αυτό δεν μας τρομάζει, η Lancom ήταν ανέκαθεν και παραμένει στην αιχμή των εξελίξεων.

TRENDS

Οι αμερικανοί CFOs εστιάζουν στη συγκράτηση του κόστους Της Ε Λ ΙΚ Α Σ ΡΟΖ Α Κ Η

ι οικονομικές διευθύνσεις των εταιρειών στις ΗΠΑ μετατοπίζουν την προσοχή τους από την ανάπτυξη εσόδων στον έλεγχο του κόστους, σύμφωνα με νέα έρευνα της U.S. Bank σε 1.420 ανώτατα χρηματοοικονομικά στελέχη από διάφορους κλάδους. Σύμφωνα με την εταιρεία, οι CFOs λειτουργούν πλέον αμυντικά και επιδιώκουν καλύτερη αποδοτικότητα εντός των οργανισμών τους, καθώς έχει παρέλθει η εποχή του φθηνού δανεισμού και ο πληθωρισμός παραμένει ψηλά σε κάποιους τομείς της οικονομίας. Το 38% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δίνει προτεραιότητα στις περικοπές κόστους εντός της διεύθυνσής του, σε σύγκριση με 30% το 2022 και 23% το 2021. Ακολουθεί, με 33%, η συγκράτηση κόστους στο σύνολο της επιχείρησης. Αντιθέτως, η ανάπτυξη εσόδων που αποτελούσε τη Νο2 προτεραιότητα για τους οικονομικούς διευθυντές το 2021, φέτος κατατάσσεται 5η. Τα οικονομικά στελέχη γνωρίζουν ότι χρειάζεται να εξισορροπήσουν την έμφαση στην αποδοτικότητα με επενδύσεις στην ανάπτυξη, αλλά, σε ποσοστό 56%, δήλωσαν ότι δυσκολεύονται να επιτύχουν αυτήν την ισορροπία, ενώ, πριν από 2 χρόνια, αυτό το ποσοστό ανερχόταν σε 46%.

Δεν καταφεύγουν σε απολύσεις

Παρά τις πιεστικές συνθήκες, δεν επιλέγουν τις περικοπές προσωπικού ως στρατηγική μείωσης κόστους: πριν από 2 χρόνια, το 40% σχεδίαζε να περιορίσει το εργατικό δυναμικό, ενώ φέτος, έτσι δηλώνει μόλις το 19%, καθώς επικρατεί ανταγωνισμός για την προσέλκυση ταλέντου. Πλέον, οι επιχειρήσεις δεν θέλουν να ρισκάρουν να χρειαστούν προσωπικό και να μην βρίσκουν, ούτε να πάνε χαμένες οι δαπάνες που πραγματοποιούν ήδη για την εκπαίδευση του υφιστάμενου προσωπικού τους. Προτιμούν να αναδιαρθρώσουν το εργατικό δυναμικό και να το κατευθύνουν ενδεχομένως προς τοποθεσίες χαμηλότερου κόστους ή να αξιοποιήσουν καλύτερα τυχόν εφεδρείες.

Προκρίνουν την επένδυση στην τεχνολογία για να μειώσουν κόστη

Η ανάλυση δεδομένων, η ΤΝ και το υπολογιστικό νέφος είναι οι πρώτες επιλογές τεχνολογίας για επένδυση. Αυξημένη ροπή εκδηλώνουν προς τις ψηφιακές πληρωμές, με το 68% να σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τις άμεσες πληρωμές σε δυο χρόνια από τώρα, ενώ ήδη 42% χρησιμοποιεί τις real-time πληρωμές, από 38% το 2022. FINANCE PRO

Η βελτίωση αναφορικά με το κεφάλαιο κίνησης (46%) που αποδίδεται στην ταχύτερη επεξεργασία πληρωμών, καθώς και η βελτιωμένη εμπειρία πελάτη και προμηθευτή (43%) είναι δύο από τα βασικά κίνητρα για την υιοθέτηση άμεσων πληρωμών. Πάντως, παρά τη διαδεδομένη ελπίδα ότι η τεχνολογία θα συμβάλει στην εξοικονόμηση κόστους, το 45% των οικονομικών διευθύνσεων βρίσκεται ακόμη στο ξεκίνημα του ψηφιακού μετασχηματισμού και άρα δεν έχει διαπιστώσει ακόμη σε μεγάλο βαθμό τα πιθανά οφέλη.

Αλλά παραμελούν το ESG

Τέλος, στο θέμα ESG, οι επικεφαλής του finance έχουν αναστείλει τη σχετική κινητικότητα: Μόλις 58% δηλώνει ότι η επιχείρηση εντείνει την προσοχή στις δραστηριότητες ESG το τελευταίο 12μηνο, πεσμένο από το 71% προ διετίας. Σύμφωνα με την έκθεση, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος να μείνει η εταιρεία εκτεθειμένη σε κινδύνους ESG ή να χάσει ευκαιρίες. Σημειώνεται μάλιστα ότι, παρόλο που η πρόσβαση του CFO στα δεδομένα όλου του οργανισμού υπαγορεύει την εμπλοκή του στη διαχείριση των σχετικών θεμάτων, μόνο 31% των ομάδων finance εμπλέκεται σήμερα στο ESG reporting, από 41% προ διετίας.

Παρά τις πιεστικές συνθήκες, μόλις 19% των CFOs θα επέλεγε τις περικοπές προσωπικού ως στρατηγική μείωσης κόστους, καθώς επικρατεί ανταγωνισμός για την προσέλκυση ταλέντου ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES LOGISTIC S & T R A NSPORTATIONS

Logistics & Transportations: Ανθεκτικός και ευέλικτος παραμένει ο κλάδος Παρά τις συνεχείς ανατροπές, ο κλάδος μεταφορών και αποθήκευσης εκδηλώνει σιγουριά μπροστά στα εμπόδια και ετοιμότητα μπροστά στις ευκαιρίες Ο CFO θα κληθεί να στηρίξει τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη της εταιρείας του, με σωστή διαχείριση κόστους και ρίσκου, επένδυση στην καινοτομία και ενσωμάτωση των αρχών της «πράσινης» μετάβασης στο finance.

ο πεδίο των logistics & transportations σήμερα διεκδικεί όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον ως έδαφος πρόσφορο για καινοτομία τεχνολογική και «πράσινη», αναδεικνύεται τακτικά ως πεδίο με επαγγελματικό μέλλον για νέους εργαζόμενους, αλλά αποτελεί και υπόδειγμα αντοχής και προσαρμοστικότητας, καθώς έχει καεί και αναγεννηθεί. Εξαιτίας της πανδημίας επλήγη σφοδρά, πλην όμως ανέκαμψε και αναπτύσσεται δυναμικά, ακριβώς χάρη στις ανάγκες που προέκυψαν από την υγειονομική κρίση. Σήμερα, έχοντας υποστεί κλονισμούς και από τη γεωπολιτική κρίση, ανασυντάσσεται, ελίσσεται και εξελίσσεται περαιτέρω. Σύμφωνα με την Allied Market Research, η αξία της παγκόσμιας αγοράς logistics εκτιμήθηκε στα 9.833,8 δισ. δολάρια το 2022 και προβλέπεται να ανέλθει σε 16.794,7 δισ. δολάρια ως το 2032, αναπτυσσόμενη με CAGR της τάξεως του 5,6% μεταξύ 2023 και 2032. Πλέον, ο κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος με εμπόδια όπως το κόστος της ενέργειας και των καυσίμων, η αύξηση στις τιμές ακινήτων και οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί.

Τα νέα εμπόδια απαιτούν πολύπλευρη προσέγγιση

Όπως περιγράφει η Daniela Constantinescu, Country Manager για Ουγγαρία-Ελλάδα-Ρουμανία και Σλοβενία στη UPS, «Παρά τον αντίκτυπο της πανδημίας, ο κλάδος των logistics έχει πράγματι επιδείξει ανθεκτικότητα και συνεχίζει να αναπτύσσεται. Η UPS αναγνωρίζει ότι οι νέες προκλήσεις, όπως το ενεργειακό FINANCE PRO

κόστος, η αύξηση των τιμών των ακινήτων και οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί, αποτελούν πιθανές απειλές για την κερδοφορία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για να ξεπεράσουμε αυτά τα εμπόδια, υιοθετούμε μια πολύπλευρη προσέγγιση. Εστιάζουμε στη βελτιστοποίηση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας για τον μετριασμό του αυξημένου κόστους, ενώ ταυτόχρονα επενδύουμε σε τεχνολογίες και πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον που πληρούν τα περιβαλλοντικά πρότυπα. Αυτό όχι μόνο ευθυγραμμίζεται με τους στόχους μας για βιωσιμότητα, αλλά εξασφαλίζει και τον μακροπρόθεσμο περιορισμό του κόστους. Επιπλέον, αναζητούμε ενεργά καινοτόμες λύσεις για να βελτιώσουμε την εξυπηρέτηση πελατών και να εξερευνήσουμε νέες αγορές. Επιδιώκοντας ισορροπία μεταξύ διαχείρισης κόστους και στρατηγικής επέκτασης, στοχεύουμε στη διατήρηση της κερδοφορίας, χωρίς να θυσιάζουμε ευκαιρίες επιχειρηματικής ανάπτυξης».

Στρατηγική 4 σημείων

Η βελτιστοποίηση κόστους, η διαχείριση κινδύνων, η υιοθέτηση «πράσινων» πρακτικών και η ευέλικτη διαχείριση ακινήτων είναι τομείς που εντάσσονται στο πεδίο δράσης του οικονομικού διευθυντή και τού επιτρέπουν να αναλάβει δράση για τη θωράκιση του οργανισμού και την προετοιμασία του για το μέλλον. Όπως αναλύει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics (EEL), Βασίλης Ζεϊμπέκης, «η Οικονομική Διεύθυνση θα πρέπει να σχεδιάσει μια στρατηγική 4 σημείων όπως παρατίθενται παρακάτω: ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Της ΕΛΙΚΑΣ ΡΟΖΑΚΗ

1. Διαχείριση κόστους και βελτίωση της αποδοτικότητας Δ ιεξαγωγή ενδελεχούς ανάλυσης κόστους για τον εντοπισμό διαδικασιών όπου μπορούν να εφαρμοστούν μέτρα εξοικονόμησης πόρων (π.χ. βελτιστοποίηση των δρομολογίων με αντίστοιχη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων). Ε πενδύσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην ανάλυση δεδομένων για την παρακολούθηση και τη βελτίωση της επιχειρησιακής απόδοσης. FINANCE PRO

2. Διαχείριση κινδύνων Ανάπτυξη στρατηγικών διαχείρισης κινδύνου για την αντιστάθμιση των διακυμάνσεων των τιμών ενέργειας και των κινδύνων της αγοράς ακινήτων. Διατήρηση ταμειακού αποθέματος για την κάλυψη απρόβλεπτων δαπανών. 3. Περιβαλλοντική συμμόρφωση και εταιρική αειφορία Υ ιοθέτηση πρωτοβουλιών βιωσιμότητας για την εταιρική ευΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES LOGISTIC S & T R A NSPORTATIONS

θυγράμμιση με τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς (Εθνικός Κλιματικός Νόμος – ανθρακικό αποτύπωμα) και τις απαιτήσεις των πελατών για φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις εφοδιαστικής. Αναζήτηση κρατικών κινήτρων για πρωτοβουλίες φιλικές προς το περιβάλλον, όπως η υιοθέτηση πράσινων πρακτικών ανέγερσης αποθηκευτικών χώρων (π.χ. πρότυπο LEED). 4. Διαχείριση τιμών ακινήτων Διερεύνηση του σεναρίου μίσθωσης ή ενοικίασης αποθηκευτικών χώρων ή συνεργασίας με εταιρεία παροχής υπηρεσιών logistics, αντί για αγορά ακινήτων. Αυτό μπορεί να προσφέρει ευελιξία και έλεγχο του κόστους logistics. Διαπραγμάτευση μακροχρόνιων συμβάσεων με ιδιοκτήτες ή προμηθευτές για την επίτευξη ευνοϊκών τιμών και όρων πληρωμής.»

Per aspera ad astra

DANIELA CONSTANTINESCU Country Manager για Ουγγαρία-Ελλάδα-Ρουμανία & Σλοβενία, UPS

«Η συμβολή του CFO έγκειται στη στρατηγική κατανομή πόρων, στην ιεράρχηση βιώσιμων πρακτικών και στην εκμετάλλευση ευκαιριών που ευθυγραμμίζονται με την αποστολή μας να συνδέσουμε τον κόσμο υπεύθυνα και αποτελεσματικά»

ΒΑΣΙΛΗΣ ΖΕΪΜΠΕΚΗΣ Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics (EEL)

«Ο οικονομικός διευθυντής μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην αξιοποίηση ευκαιριών, όπως για παράδειγμα η διανομή στο τελευταίο μίλι, η ενσωμάτωση τεχνολογίας στο επιχειρησιακό περιβάλλον και οι λύσεις με επίκεντρο τον πελάτη»

FINANCE PRO

Η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, η υγειονομική κρίση αμέσως μετά και οι γεωπολιτικές κρίσεις σήμερα, έχουν λειτουργήσει σχεδόν ως μιθριδατισμός για τον κλάδο. Στο μεταξύ, οι νέες καταναλωτικές συνήθειες, που αποκτώνται με γοργό ρυθμό, συνεχίζουν να δρουν καταλυτικά, οδηγώντας σε διαδοχικές εξελίξεις. Όπως εξηγεί ο Αλέξανδρος Παρασκευάς, Managing Director της Logistics + Consulting Experts, «είτε μιλώντας για τρόφιμο ή μη τρόφιμο, είτε μιλώντας για παραγωγική ή εμπορική δραστηριότητα, είτε μιλώντας για την Αττική ή την επαρχία, η πανδημία ήταν το ορόσημο, ήταν η αφορμή για να δημιουργήσει νέες απαιτήσεις, να βάλει νέους όρους και να διαμορφώσει το «Εδώ και τώρα το καλύτερο, το ποιοτικότερο και το φθηνότερο». Ο πήχης των καταναλωτικών απαιτήσεων ώθησε -συχνά βίαια- ακόμα και τις πολύ μικρές εταιρείες σε αναδιοργάνωση. Τα logistics, η Αχίλλειος Πτέρνα, ανέδειξαν χρόνιες εσωτερικές παθογένειες, αδυναμίες και όρια και έδειξαν τον δρόμο για νέες υποδομές με φωτοβολταϊκά πάνελ, έξυπνα πληροφοριακά συστήματα, αλλαγή νοοτροπίας, 3PL συνεργασίες, εξωστρέφεια και εξοπλισμό νέας γενιάς. Με απλά λόγια, μεγαλύτεροι λειτουργικοί χώροι, νέες ράμπες, καινούργια φορτηγά, Automated Guided Vehicles, WMS, νέες συνεργασίες και νέα στελέχη με φρέσκιες ιδέες. Και με ακόμα πιο απλά λόγια, επενδύσεις στον βαθμό του κατεπείγοντος. Αναγκαστικά λοιπόν, το mindset της οικονομικής διεύθυνσης -και θεωρώντας δεδομένη την ανάλυση κερδοφορίας ανά πελάτη και είδος- θα πρέπει να αλλάξει από Cost Warrior σε Return on Investment Enabler. Ουσιαστικός αρωγός σε επενδύσεις που παράγουν efficiencies, με ευήκοα ώτα σε νέες προτάσεις, ευέλικτη και γρήγορη στις τεκμηριωμένες προτάσεις. Αυτά για ξεκίνημα. Καθόλου εύκολη αλλαγή για ένα εσωστρεφές τμήμα που για δεκαετίες έβλεπε την αποθήκη και τη διακίνηση ως κέντρο κόστους.»

Καταναλωτικά και λιανική, σπρώχνουν την ανάπτυξη των logistics

Σύμφωνα με στοιχεία της Expert Market Research, η παγκόσμια αγορά logistics στηρίζεται από τη σημαντική ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου παγκοσμίως. Σημειώνεται ότι από το

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

σύνολο των βιομηχανιών που δραστηριοποιούνται στο online εμπόριο, καταναλωτικά αγαθά και λιανεμπόριο διεκδικούν το μεγαλύτερο μερίδιο. Σχετικά με τη συνεχή συνεργασία και αλληλεπίδραση μεταξύ του κλάδου των logistics και του κλάδου των καταναλωτικών αγαθών, σε επίπεδο εισαγωγών αλλά και εξαγωγών, ο Θοδωρής Σκαγιάς, CFO της Skag, επισημαίνει: «Από τις αρχές της εποχής της πανδημίας, ο κλάδος των logistics και συνεπώς όλοι οι οργανισμοί που χρησιμοποιούν τις μεταφορές για τη λειτουργία τους επηρεάστηκαν άρδην από πολλαπλούς παράγοντες, όπως η έλλειψη containers, τα αυξημένα κόστη ενέργειας και καυσίμων και πολλούς άλλους. Από τις αρχές του 2023 και μετά έχει παρουσιαστεί τεράστια βελτίωση στην όλη αυτή δύσκολη κατάσταση, με τη διαθεσιμότητα εμπορευματοκιβωτίων και δρομολογίων να επανέρχεται και τα κόστη να μειώνονται εξαιρετικά, προσεγγίζοντας επίπεδα προ πανδημίας. Από την πλευρά του πελάτη, αυτό δίνει τη δυνατότητα να μειώσει το κόστος εξαγωγών, αλλά και εισαγωγών, κάτι που βοηθά να μας καταστήσει πιο ανταγωνιστικούς σε μια αγορά με συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες.»

Αυξάνεται η ζήτηση γης για νέες αποθήκες

Η Gartner προβλέπει ότι η παγκόσμια χωρητικότητα αποθηκών logistics, κινούμενη με CAGR 3,2%, θα ξεπεράσει τα 2,5 δισ. τ.μ. ως το 2027, κάτι που βασίζεται στις εξής υποθέσεις: Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου B2C θα αυξήσει τη ζήτηση για αποθηκευτικούς χώρους κατά 5% YoY από το 2022 ως και το 2027, η ανέγερση νέων εγκαταστάσεων θα αρχίσει να αυξάνεται σταδιακά από το 2024 και για 3 έτη, ώστε να καλύψει τη ζήτηση, και οι εταιρείες εκτιμάται ότι θα διατηρήσουν σταθερή τη στρατηγική τους στο ζήτημα των αποθεμάτων την προσεχή 5ετία. Το ζήτημα του διαθέσιμου, κατάλληλου και αποδοτικού χώρου απασχολεί τον κλάδο, και η Σπυριδούλα Τσώλα, Finance & Strategy Business Partner της BSK Group of Companies, αναφέρει ότι η έλλειψη γης μπορεί να απειλήσει την ανάπτυξη και την αποδοτικότητα: «H κρίση της πανδημίας και η συνακόλουθη ανάπτυξη του stay-at-home economy και του ηλεκτρονικού εμπορίου επέφερε μετασχηματιστική εποχή για τον κλάδο των logistics και της αλυσίδας εφοδιασμού. H συμβολή του κλάδου στο ΑΕΠ αναμένεται να φτάσει το 12%, με ευκαιρίες ανάπτυξης που συνοδεύονται από σημαντικές προκλήσεις. Οι στρατηγικές της οικονομικής διαχείρισης θέτουν ως προτεραιότητα την αναθεώρηση της ενεργειακής απόδοσης εγκαταστάσεων και αναζήτηση λύσεων εναλλακτικών πηγών ενέργειας, καθώς και τη βέλτιστη διαχείριση του συμβατικού ενεργειακού εφοδιασμού, μέσω της διαπραγμάτευσης συμβάσεων και παρακολούθησης των τιμών των καυσίμων. Η έλλειψη επαρκούς γης αποτελεί σοβαρή ανησυχία για τον κλάδο, καθώς μπορεί να απειλήσει την ανάπτυξη και την αποδοτικότητα. Η αύξηση στις τιμές των ακινήτων καθιστά αναγκαίο τον εντοπισμό δημιουργικών λύσεων, όπως η διαφοροποίηση των τοποθεσιών διανομής, η έρευνα περιφερειακών αποθηκών και η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη βελτίωση των προβλέψεων και του σχεδιασμού της ζήτησης, και την ψηφιοποίηση της λειτουργίας για μέγιστη αξιοποίηση FINANCE PRO

ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΆΣ Managing Director, Logistics + Consulting Experts

«Το mindset της Οικονομικής Διεύθυνσης -και θεωρώντας δεδομένη την ανάλυση κερδοφορίας ανά πελάτη και είδος- θα πρέπει να αλλάξει από Cost Warrior σε Return on Investment Enabler»

ΘΟΔΩΡΉΣ ΣΚΑΓΙΆΣ CFO, Skag

«Πολλές φορές, η διαθεσιμότητα, η ταχύτητα της μεταφοράς, αλλά και ακόμα περισσότερο το κόστος αυτής, μπορούν να είναι ο καίριος παράγοντας στο εάν ή όχι μια δουλειά θα προχωρήσει»

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES LOGISTIC S & T R A NSPORTATIONS

ΣΠΥΡΙΔΟΎΛΑ ΤΣΏΛΑ Finance & Strategy Business Partner, BSK Group of Companies

«Η αναζήτηση εναλλακτικών χρηματοδοτικών μοντέλων, με στόχο τη μείωση του κόστους μίσθωσης ή αγοράς, συμπληρώνει τις δράσεις της οικονομικής διαχείρισης στο πλαίσιο της υλοποίησης μακροπρόθεσμου σχεδιασμού»

χώρων. Η αναζήτηση εναλλακτικών χρηματοδοτικών μοντέλων, με στόχο τη μείωση του κόστους μίσθωσης ή αγοράς, συμπληρώνει τις δράσεις της οικονομικής διαχείρισης στο πλαίσιο της υλοποίησης μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για την ασφάλιση γης για μελλοντική ανάπτυξη με την απόκτηση γης όταν είναι διαθέσιμη. Γίνεται λοιπόν ακόμη πιο κρίσιμη η επικέντρωση στη βιωσιμότητα και τη λειτουργική αποτελεσματικότητα, με βελτιστοποίηση των διαδρομών μεταφοράς και της διαχείρισης αποθεμάτων, και υιοθέτηση πρακτικών που προάγουν την αειφορία. Τέλος, καθίσταται αναγκαία η agile προσέγγιση της οικονομικής διεύθυνσης, με ενσωμάτωση της στρατηγικής και του επιχειρηματικού μοντέλου στον οικονομικό σχεδιασμό για την αναζήτηση και υλοποίηση επενδυτικών ευκαιριών.»

Ο πελάτης απαιτεί επενδύσεις και έχει δίκιο

Το καταναλωτικό κοινό γίνεται πιο απαιτητικό, με αποτέλεσμα να παρατηρείται ανταγωνισμός στις σύγχρονες υπηρεσίες last mile. Σύμφωνα με την Gartner, οι καινοτομίες σε αυτό το πεδίο είναι συχνές, πράγμα λογικό, αν σκεφθεί κανείς ότι οι πελάτες είναι κατά 21% πιθανότερο να προβούν σε επαναληπτική αγορά αν μείνουν ικανοποιημένοι με την εξυπηρέτηση last-mile και μόνο. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι τα logistics είναι ο νέος παράγοντας διαφοροποίησης για τη βελτίωση της εμπειρίας καταναλωτή. Σε αυτήν την κατεύθυνση, ο Βασίλης Ζεϊμπέκης υπογραμμίζει FINANCE PRO

ότι «ο οικονομικός διευθυντής μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στον εντοπισμό και την αξιοποίηση σημαντικών ευκαιριών στον κλάδο των logistics, όπως για παράδειγμα: Η λεκτρονικό εμπόριο και διανομή στο τελευταίο μίλι: Η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου έχει δημιουργήσει ραγδαία ζήτηση για αποτελεσματικές υπηρεσίες παράδοσης τελευταίου μιλίου. Ο οικονομικός διευθυντής μπορεί να συμβάλει με την παροχή υπηρεσιών για τη μεταφορά των εμπορευμάτων, διαθέτοντας κονδύλια για επενδύσεις σε τεχνολογία και αυτοματοποίηση για την αύξηση του customer experience και της αποτελεσματικότητας της παράδοσης του τελευταίου μιλίου. Ε νσωμάτωση τεχνολογίας στο επιχειρησιακό περιβάλλον: Ο κλάδος των logistics επωφελείται από την ενσωμάτωση της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων του IoT, της τεχνητής νοημοσύνης και του blockchain. Οι οικονομικοί διευθυντές μπορούν να διαθέσουν κονδύλια για τεχνολογικές επενδύσεις και πρωτοβουλίες ψηφιακού μετασχηματισμού και να αξιολογούν την απόδοση της επένδυσης με βάση τη βελτίωση της επιχειρησιακής λειτουργίας. Λ ύσεις με επίκεντρο τον πελάτη: Οι απαιτήσεις των πελατών για ορατότητα (end-to-end visibility), παρακολούθηση παραγγελιών σε πραγματικό χρόνο και εξατομικευμένες υπηρεσίες δημιουργούν ευκαιρίες. Ο οικονομικός διευθυντής μπορεί να επενδύσει σε συστήματα διαχείρισης πελατειακών σχέσεων (CRM) και ανάλυσης δεδομένων (BI) για την καλύτερη κατανόηση των αναγκών των πελατών, καθώς επίσης να διαθέσει πόρους για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πελατών.»

Γεωγραφική διαφοροποίηση και omnichannel προσέγγιση

Αναφορικά με τις δυνατότητες ανάπτυξης που μπορεί να αξιοποιήσει ο οικονομικός διευθυντής, η Σπυριδούλα Τσώλα δηλώνει: «Οι μεγάλες ευκαιρίες εντοπίζονται τόσο στην επέκταση σε νέες αγορές και γεωγραφικές περιοχές όσο και στην ενσωμάτωση της τεχνολογικής καινοτομίας και νέων καινοτόμων συστημάτων και επιχειρηματικών μοντέλων. Στο πλαίσιο της μετάβασης σε πιο βιώσιμες πρακτικές, η οικονομική διεύθυνση μπορεί να μεταφράζει τα επιχειρηματικά μοντέλα σε revenue streamlines and cash flows και να αξιολογήσει τον οικονομικό αντίκτυπο των επενδύσεων. Ο οικονομικός διευθυντής έχει κρίσιμο ρόλο στην αξιοποίηση ευκαιριών, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα και την αποτελεσματικότητα της εταιρείας. Η ανάγκη για την εφαρμογή των omnichannel systems θα είναι απαραίτητη για τους online retailers, προκειμένου να ενισχύσουν το customer experience, ικανοποιώντας προτιμήσεις και ανάγκες, με στόχο την ενίσχυση των πωλήσεων online. To omnichannel θα γίνει η νέα πραγματικότητα για όλες τις εταιρείες, με στρατηγική μείωση αποθεμάτων και ταυτόχρονο άνοιγμα σε νέες αγορές και γεωγραφικές περιοχές. Οι πάροχοι υπηρεσιών logistics πρέπει να είναι ευέλικτοι για να προσαρμοστούν στο δυναμικά μεταβαλλόμενο λιανικό τοπίο, όπου οι πελάτες αναμένουν άρτια εμπειρία, είτε κάνουν αγορές online, είτε σε φυσικά καταστήματα, είτε σε συνδυασμό των δύο. Αυτό απαιτεί ανθεκτική αλυσίδα εφοδιασμού, ικανή να διαχειριστεί ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

διάφορες μεθόδους εκτέλεσης και να επενδύσουν στην έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα του omnichannel fulfilment. H δημιουργία συνεργιών με τα marketplaces και last mile logistics και η ανάπτυξη specialized logistics facilities και 3PL μπορεί πράγματι να προσφέρει στις επιχειρήσεις e-commerce στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, scalable, cost-efficient και ευέλικτες λύσεις αποθήκευσης και εκτέλεσης.»

Η καθοριστική συμβολή του κόστους μεταφοράς

Στη σύγχρονη ιστορία τα ονομάσαμε logistics, αλλά η μετακίνηση και η σωστή διατήρηση αγαθών αποτελεί από αρχαιοτάτων χρόνων καθοριστικό μοχλό ανάπτυξης, γνώσης και ευημερίας. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι το κόστος αυτής της διαδικασίας μπορεί να επηρεάσει ευθέως την ανάπτυξη. Ποια μπορεί να είναι η κατάλληλη πολιτική για τον κλάδο, μάς περιγράφει ο Θοδωρής Σκαγιάς: «Η αγορά των logistics είναι άμεσα εξαρτημένη από την κινητικότητα του εμπορίου σε διεθνές επίπεδο. Πολλές φορές, η διαθεσιμότητα, η ταχύτητα της μεταφοράς, αλλά και ακόμα περισσότερο το κόστος αυτής, μπορούν να είναι ο καίριος παράγοντας στο εάν ή όχι μια δουλειά θα προχωρήσει. Δεν είναι λίγες οι φορές που εμείς, λόγω ακριβού κόστους μεταφοράς από Ασία προς Ευρώπη και Μέση Ανατολή, πουλήσαμε σε αγορές που πριν δεν μας έβαζαν (λόγω καλύτερου κόστους μεταφορικών), αλλά και το αντίθετο. Κατ’ εμέ, οι ευκαιρίες ανάπτυξης παρουσιάζονται σε μια σωστή και βιώσιμη εμπορική πολιτική. Μια πολιτική που θα δώσει τις σωστές ευκαιρίες ανάπτυξης του διμερούς εμπορίου, που θα γεμίσει την αγορά logistics και θα της αποδώσει οικονομίες κλίμακος.»

Μονόδρομος οι επενδύσεις, η εξωστρέφεια και η τεχνολογία

«Η διαχείριση αποθήκης, η διαχείριση μεταφορών, οι προμήθειες, η δρομολόγηση, ο προγραμματισμός και η διανομή είναι οι διαφορετικές λειτουργίες της εφοδιαστικής, στις οποίες επικεντρώνεται και θα επικεντρώνεται το ενδιαφέρον τα επόμενα χρόνια, παγκόσμια, αλλά και στην Ελλάδα», υπογραμμίζει ο Αλέξανδρος Παρασκευάς και συμπληρώνει: «Όπως ανέλυσα και προηγουμένως, οι επενδύσεις, η εξωστρέφεια και η τεχνολογία αποτελούν μονόδρομο. Το νέο μοντέλο στην οικονομική διαχείριση περιλαμβάνει την κατανόηση και την αποφυγή κινδύνων και σαφώς τη διαχείριση των λελογισμένων και τεκμηριωμένων επενδύσεων. Θεωρώντας δεδομένη την αναβάθμιση της διεύθυνσης logistics σε άμεση συνεργασία με τον CEO, η οικονομική διεύθυνση θα πρέπει να είναι σε συνεχή αναζήτηση εξωτερικών συνεργασιών, εφαρμοσμένης και ώριμης τεχνολογίας, εφαρμογή νέων δεικτών (KPIs) και γενικότερα αναζήτηση πληροφοριών που ενθαρρύνουν τη λήψη αποφάσεων. Μιλώντας συγκεκριμένα για τα ελληνικά δρώμενα, τα παραπάνω δεν βοηθιούνται από χρηματοδοτικά προγράμματα του «όποιος προλάβει», αλλά ούτε με κοινωνικές πολιτικές των επιδομάτων και των vouchers. Για την εύρεση και εξασφάλιση των απαραίτητων κονδυλίων είτε με ίδια κεφάλαια, είτε μέσω χρηματοδότησης, είτε με βραχυπρόθεσμο δανεισμό, θεωρώ FINANCE PRO

απαραίτητη τη συμβολή της κάθε οικονομικής διεύθυνσης, σε κάθε εταιρεία που επιθυμεί να εξασφαλίσει ευέλικτες, σύγχρονες και αποτελεσματικές εφοδιαστικές αλυσίδες.»

Έμφαση στη βιωσιμότητα

Σύμφωνα με την έρευνα «The Future of Transportation & Logistics, Trends & Developments in the Greek Market» της KPMG, οι 3 κύριες τάσεις στον κλάδο είναι η έμφαση στη βιωσιμότητα, η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και η έντονη ενσωμάτωση της τεχνολογίας. Εντούτοις, υποστηρίζει η εταιρεία, μεγάλο μέρος των εγχώριων εγκαταστάσεων logistics είναι μάλλον ακατάλληλο για την υποστήριξη των σύγχρονων αναγκών. Η πλειοψηφία των κέντρων fulfilment είναι μικρού μεγέθους με χαμηλό επίπεδο αυτοματισμού. Οι εταιρείες, στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού των αποθηκευτικών χώρων αντιμετωπίζουν σειρά προκλήσεων σχετιζόμενες με την επίτευξη της σωστής ισορροπίας στη χρήση τεχνολογίας και την επιλογή των καταλληλότερων λύσεων για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των επενδύσεων αυτών, στη διαθεσιμότητα εξοπλισμού, στην ανάγκη υλοποίησης των επενδύσεων παράλληλα με την καθημερινή λειτουργία κ.λπ. Σημειώνεται πάντως, ότι το έτος 2020 δαπανήθηκαν 150 εκ. ευρώ σε αναβάθμιση εγκαταστάσεων σχετιζόμενων με τα logistics. Η Daniela Constantinescu εξηγεί πως «η παγκόσμια αγορά logistics, που εκτιμάται στα 10 δισ. δολάρια με την αναμενόμενη ανάπτυξη, προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες. Η UPS αξιοποιεί ευκαιρίες αναδυόμενων αγορών και τον διαρκώς αναπτυσσόμενο τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, χρησιμοποιώντας ανάλυση δεδομένων για βελτιστοποίηση δικτύου, ενώ επενδύει σε προηγμένες τεχνολογίες όπως ο αυτοματισμός και τα ηλεκτρικά οχήματα για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της οικονομικής αποδοτικότητας. Επιπλέον, η UPS δεσμεύεται στα βιώσιμα logistics, ευθυγραμμίζοντας τις στρατηγικές της με την αυξανόμενη ζήτηση για περιβαλλοντικά υπεύθυνες υπηρεσίες. Αυτό όχι μόνο ανοίγει πόρτες σε νέες αγορές, αλλά επίσης ενισχύει τη φήμη της εταιρείας μας. Ουσιαστικά, η συμβολή του CFO έγκειται στη στρατηγική κατανομή πόρων, στην ιεράρχηση βιώσιμων πρακτικών και στην εκμετάλλευση ευκαιριών που ευθυγραμμίζονται με την αποστολή μας να συνδέσουμε τον κόσμο υπεύθυνα και αποτελεσματικά.»

Η οικονομική διεύθυνση θα πρέπει να είναι σε συνεχή αναζήτηση πληροφοριών που ενθαρρύνουν τη λήψη αποφάσεων ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α

Η Moody’s αναβαθμίζει, «Daniel» και «Elias» απειλούν… Η διατήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας θα είναι η μεγάλη πρόκληση των επόμενων μηνών H απόφαση κατάθεσης συμπληρωματικού προϋπολογισμού ύψους 600 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις φυσικές καταστροφές των τελευταίων δύο μηνών, αλλά και η διπλή αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τη Moody’s ήταν οι δύο σημαντικότερες εξελίξεις των τελευταίων ημερών στον τομέα των οικονομικών εξελίξεων.

αλήθεια είναι ωστόσο ότι η θετική εξέλιξη με την αναβάθμιση από τη Moody’s προκάλεσε μεν ικανοποίηση στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, ωστόσο επισκιάστηκε από τις εξελίξεις στο μέτωπο των φυσικών καταστροφών και δη από τις μεγάλες πλημμύρες στη Θεσσαλία, οι οποίες αναμφίβολα θα απαιτήσουν σημαντικά κονδύλια στήριξης για την περιοχή, το ύψος των οποίων ίσως να είναι ικανό να κλυδωνίσει περαιτέρω τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, θέτοντας εν αμφιβόλω τη δημοσιονομική ισορροπία. Η διατήρηση της ισορροπίας αυτής θα είναι η μεγάλη πρόκληση των επόμενων μηνών.

Συμπληρωματικός προϋπολογισμός για τις φυσικές καταστροφές

Πριν ακόμα κοπάσει το κύμα κακοκαιρίας στη Θεσσαλία, και πριν υπάρξει ολοκληρωμένη καταμέτρηση των καταστροφών, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ανακοίνωσε την κατάθεση συμπληρωματικού προϋπολογισμού ύψους 600 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις καταστροφές αυτές. Πιο συγκεκριμένα, όπως ανακοινώθηκε, από τα 600 αυτά εκατ. ευρώ, τα 450 εκατ. ευρώ προέρχονται από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και τα 150 εκατ. ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό, με στόχο να καλύψουν τις πρώτες ανάγκες (πρώτη αρωγή και αγροτικές αποζημιώσεις) που προέκυψαν από τις καταστροφές. Ωστόσο το συνολικό κόστος των αποζημιώσεων αναμένεται σημαντικά μεγαλύτερο, άνω του 1 δισ. ευρώ, και εκτιμάται ότι θα επιFINANCE PRO

βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό και τα επόμενα χρόνια. Πέρα από τα παραπάνω ωστόσο, δεδομένης της ευελιξίας που παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έργα έως 2,2 δισ. για τον σκοπό αυτό εντάσσονται στο ΕΣΠΑ 2014-2020, το ΕΣΠΑ 2021-2027 και στο Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο θα αναθεωρηθεί εκ νέου. Παράλληλα, αναμένεται να δημιουργηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2024 ξεχωριστός λογαριασμός στο Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ο οποίος θα καλύπτει σε μόνιμη βάση τις δαπάνες κρατικής αρωγής έναντι φυσικών καταστροφών. Στο πλαίσιο αυτό, αυξάνεται το ύψος των διαθέσιμων κονδυλίων γι’ αυτόν τον λογαριασμό, από 300 εκατ. ετησίως που σήμερα βρίσκονται στο Πρόγραμμα Κρατικής Αρωγής, σε 600 εκατ. ευρώ ετησίως, για να καλύψει τις υπόλοιπες αποζημιώσεις της τρέχουσας καταστροφής, αλλά και για τις ενδεχόμενες μελλοντικές.

Υποχρεωτική ουσιαστικά η ασφάλιση επιχειρήσεων από φυσικές καταστροφές

Το πλέον σημαντικό ωστόσο είναι το γεγονός ότι τα μέτρα περιλαμβάνουν και την πρόληψη και όχι απλά την αντιμετώπιση των καταστροφών, δεδομένου ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα φέρνουν ολοένα και συχνότερα μεγάλης έντασης φυσικά φαινόμενα. Έτσι, για να καλυφθεί σε μόνιμη βάση το ετήσιο κόστος των φυσικών καταστροφών, επιβάλλεται τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στα τουριστικά καταλύματα, και πλέον στη βραχυχρόνια μίσθωση, το οποίο αντικαθιστά τον φόρο διαμονής. Σύμφωνα ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Του ΔΗ ΜΗΤΡΗ ΚΟΡΔ ΕΡΑ

με το οικονομικό επιτελείο, το όφελος από αυτό το τέλος υπολογίζεται σε 240 εκατ. ετησίως και χρησιμοποιείται για την ανωτέρω μόνιμη αύξηση του λογαριασμού που καλύπτει το κόστος αποκατάστασης από τις φυσικές καταστροφές. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι από το 2024 καθίσταται υποχρεωτική η ιδιωτική ασφάλιση σε μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2 FINANCE PRO

εκατ. ευρώ. Η ασφάλιση θα πρέπει να καλύπτει πλημμύρα, σεισμό και πυρκαγιά και να αφορά στο κτίριο, τα μηχανήματα, τον εξοπλισμό και τα αποθέματα. Όπως αναφέρεται δε από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, από την 1η Ιανουαρίου του 2024, οι ανωτέρω επιχειρήσεις δεν θα αποζημιώνονται από την κρατική αρωγή, κάτι που καθιστά απολύτως απαραίτητη την ιδιωτική τους ασφάλιση. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α

Νέα μέτρα για τράπεζες, φοροδιαφυγή και κοινωνική στήριξη

Πέρα από τα παραπάνω, ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός ήταν η εξειδίκευση από το οικονομικό επιτελείο των μέτρων για την οικονομία που είχε προαναγγείλει από το βήμα της ΔΕΘ ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Στη σχετική εξειδίκευση προχώρησαν ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, οι Υφυπουργοί Χάρης Θεοχάρης και Θάνος Πετραλιάς και ο Διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής. Πέρα από την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις φυσικές καταστροφές, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν αφορούσαν στον τραπεζικό τομέα, στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, καθώς και στην κοινωνική και εισοδηματική πολιτική για τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού. Α. Τραπεζικός τομέας Στόχος των παρεμβάσεων στον τραπεζικό τομέα είναι η τόνωση του ανταγωνισμού και η βελτίωση της πρόσβασης επιχειρήσεων και ιδιωτών στο τραπεζικό σύστημα. Οι στόχοι αυτοί, κατά το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, εξυπηρετούνται με τις εξής πρωτοβουλίες: 1. Με τη χρήση του προγράμματος Ηρακλής για την αντιμετώπιση των όποιων εκκρεμοτήτων και την περαιτέρω εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών. 2. Με την ενίσχυση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα, με στόχο τη μείωση της ψαλίδας μεταξύ των επιτοκίων χοFINANCE PRO

ρηγήσεων και των επιτοκίων καταθέσεων. Βασικό εργαλείο στην κατεύθυνση αυτή θα είναι η δυνατότητα χορήγησης στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων και από μη τραπεζικά ιδρύματα -υπό την εποπτεία πάντοτε της Τράπεζας της Ελλάδος- που θα υλοποιηθεί με την προώθηση σχετικής νομοθεσίας. 3. Με τη στήριξη της υπηρεσίας IRIS, η οποία δίνει τη δυνατότητα αποστολής χρημάτων -μέσω κινητού, χωρίς να απαιτείται το IBAN και χωρίς καμία χρέωση και καμία προμήθεια- από μία τράπεζα σε μία άλλη (μέχρι τα 500 ευρώ ημερησίως). 4. Με την αποεπένδυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τις συστημικές τράπεζες, η οποία θα προχωρήσει κατά το Υπουργείο, χωρίς καθυστερήσεις και θα φέρει νέα κεφάλαια στη χώρα. 5. Με την αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων, με θέσπιση νέου πλαισίου κανόνων, υποχρεώσεων και ποινών για τους servicers και προστασία των πραγματικά ευάλωτων δανειοληπτών «και όχι εκείνων που παριστάνουν τους ευάλωτους, αποκρύπτοντας για διάφορους λόγους την περιουσία τους και τα εισοδήματά τους», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Υπουργείο στη σχετική του ανακοίνωση, εκτιμώντας ότι «έτσι θα διασφαλιστεί ότι το νέο πλαίσιο θα γίνει αποδεκτό - όχι μόνο από τους ευάλωτους δανειολήπτες - αλλά και από όσους, παρά τις δυσκολίες, εξακολουθούν να πληρώνουν τα δάνειά τους». ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Β. Δέκα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής Το διαχρονικό πρόβλημα της φοροδιαφυγής, σύμφωνα με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, θα καταπολεμηθεί με τα εξής μέτρα: 1. Με την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024 (αφορά περίπου 450.000 επιχειρήσεις). «Έτσι θα πιστοποιείται ότι κάθε συναλλαγή POS θα καταγράφεται στην ταμειακή μηχανή και τα δεδομένα θα διαβιβάζονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση. 2. Με την υποχρεωτική έκδοση μέσα στο 2024 ηλεκτρονικών τιμολογίων, ώστε οι συναλλαγές να διασταυρώνονται και να επαληθεύονται σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα, αυξάνονται, αυτοματοποιούνται και ψηφιοποιούνται οι έλεγχοι των φορολογικών αρχών. 3. Με την καθολική εφαρμογή των ηλεκτρονικών βιβλίων (myDATA). Όπως ανέφερε ο Υφυπουργός Οικονομικών, Θάνος Πετραλιάς, τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορεί να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS), ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA. Η επέκταση του myDATA βρίσκεται σε εξέλιξη και η πλήρης εφαρμογή θα ολοκληρωθεί εντός του 2024. 4. Με την επέκταση της υποχρέωσης κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση. Το Υπουργείο εκτιμά ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές οδήγησαν στην αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ και στον περιορισμό της διακίνησης «μαύρου» χρήματος και η επέκτασή τους θα διευρύνει τη φορολογική βάση, θα διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών και θα περιορίσει τα περιθώρια φοροδιαφυγής. 5. Τέλος, με τη θεσμοθέτηση της υποχρέωσης αγοραπωλησίας ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων θα αναγράφουν υποχρεωτικά την εξόφληση του τιμήματος μεταβίβασης αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Στόχος, να καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά, η οποία συντηρεί φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Συνολικά, οι μεταβιβάσεις που έγιναν αποκλειστικά ή εν μέρει με μετρητά αποτελούν το 24,9% του συνόλου των μεταβιβάσεων. 6. Με την ενεργοποίηση του ψηφιακού δελτίου αποστολής (πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως πριν από το τέλος του ίδιου έτους) με στόχο να γίνεται σε πραγματικό χρόνο η παρακολούθηση των διακινούμενων αγαθών. 7. Με την αύξηση του προστίμου χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης. 8. Με τη θεσμοθέτηση της πληρωμής της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με τη διασύνδεση των ταμειακών FINANCE PRO

μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει τη διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία, εκτιμά το Υπουργείο. 9. Με τον αποκλεισμό των παραβατών λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων, με νομοθετική ρύθμιση, με την οποία θεσμοθετείται η υποχρέωση λήψης μέτρων δέουσας επιμέλειας στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων, η δημιουργία μητρώου παραβατών και η απαγόρευση συνεργασίας με παραβάτες λαθρεμπορίας. 10. Με τη θεσμοθέτηση στον τομέα των βραχυχρόνιων μισθώσεων συνδυασμού παρεμβάσεων, με στόχο την αντιμετώπιση αθέμιτου ανταγωνισμού με τα ξενοδοχεία (στις περιπτώσεις που η δραστηριότητα αυτή αποκτά επιχειρηματικά χαρακτηριστικά, χωρίς, έως τώρα, να συνοδεύεται από τις αντίστοιχες υποχρεώσεις), αλλά και την αντιμετώπιση των δευτερογενών αρνητικών επιπτώσεων στην κτηματαγορά και τα ενοίκια. Δεν θίγεται η ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Γ. Κοινωνική – εισοδηματική πολιτική Όσο αφορά στην κοινωνική και εισοδηματική πολιτική, επιπλέον των παρεμβάσεων που ήδη θεσμοθετήθηκαν (αυξήσεις μισθών δημοσίων υπαλλήλων, αφορολόγητο, κ.λπ.) υλοποιούνται και άλλα, μεταξύ των οποίων τα εξής: 1. Αυξάνονται εκ νέου από 1/1/2024 οι συντάξεις με βάση το μέσο όρο του ΑΕΠ και του πληθωρισμού (με τα τωρινά δεδομένα, που ενδεχομένως μεταβληθούν, η αύξηση υπολογίζεται περί το 3%, με κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ ετησίως).

Η Moody's προβλέπει για την Ελλάδα 2,2% μέση ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ για την περίοδο 2023-27, μια πολύ σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με τη μέση ανάπτυξη 0,8% ετησίως που σημείωνε τα πέντε χρόνια πριν από την πανδημία ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FINANCIAL FILES Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α

2. Γ ια περίπου 750.000 συνταξιούχους με συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά (άνω των 10 ευρώ), θα δοθεί στα τέλη Δεκεμβρίου 2023 έκτακτη οικονομική ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε περίπου 107 εκατ. ευρώ. 3. Από τον Δεκέμβριο του 2023 αυξάνεται κατά 8% το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Αφορά περί τους 225.000 ωφελούμενους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Το ετήσιο κόστος ανέρχεται σε περίπου 43 εκατ. ευρώ ετησίως (περί τα 3,5 εκατ. ευρώ για τον Δεκέμβριο 2023). 4. Προχωρά η επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο και για το 2023 με κόστος 76 εκατ. ευρώ. 5. Για τη χειμερινή περίοδο 2023-2024 χορηγείται επίδομα θέρμανσης στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, δηλαδή 350 ευρώ πολλαπλασιαζόμενο με βαθμο-ημέρες. Το εισοδηματικό όριο παραμένει το ίδιο για τον άγαμο (16.000 ευρώ) και τον έγγαμο (24.000 ευρώ), αλλά αυξάνεται για τις οικογένειες με παιδιά από 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο, σε 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο. Ωστόσο, δεν ισχύει η διπλή επιδότηση για όσους δικαιούχους καταναλώσουν για πρώτη φορά φέτος πετρέλαιο ή υγραέριο ή άλλες μορφές καυσίμων, πλην φυσικού αερίου, ενώ στα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα τίθεται πέραν του εισοδήματος και όριο τζίρου (80.000 ευρώ ετησίως). Το κόστος υπολογίζεται σε 237 εκατ. ευρώ (έναντι 280 εκατ. ευρώ που ανήλθε πέρυσι, εκ των οποίων 189 εκατ. για το 2023 και 48 εκατ. για το 2024). 6. Καταργείται η μείωση συντάξεων 30% όσων συνταξιούχων εργάζονται και αντικαθίσταται με εισφορά της τάξεως του 10% επί των επιπρόσθετων αμοιβών από την εργασία.

Από το 2024 καθίσταται υποχρεωτική η ιδιωτική ασφάλιση σε επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο άνω των 2 εκ. ευρώ. Η ασφάλιση πρέπει να καλύπτει πλημμύρα, σεισμό και πυρκαγιά και να αφορά κτίριο, μηχανήματα, εξοπλισμό, αποθέματα. FINANCE PRO

7. Αυξάνεται από 1/1/2024 το επίδομα μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες στους 9 μήνες, στο ύψος του κατώτατου μισθού. Το κόστος υπολογίζεται σε 40 εκατ. ευρώ ετησίως. 8. Από την 1η Ιανουαρίου 2024 ξεπαγώνουν οι «τριετίες» και κάθε επίδομα προϋπηρεσίας, που βρίσκονταν σε αναστολή από το 2012. 9. Στο πλαίσιο αναμόρφωσης του πλαισίου λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς, μειώνεται από 1/1/2024 ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων από 0,5% στο 0,2%, με κόστος 22 εκατ. ευρώ ετησίως και μειώνεται κατά 50% ο φόρος χρηματιστηριακών συναλλαγών με κόστος 21 εκατ. ευρώ ετησίως.

Moody’s: Στη βαθμίδα Ba1 με σταθερές προοπτικές η χώρα

Χωρίς καμία αμφιβολία η διπλή αναβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδας, στην οποία προχώρησε ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Moody’s, που την έφερε στη βαθμίδα Ba1 με σταθερές προοπτικές (outlook) -ένα σκαλοπάτι πριν την επενδυτική βαθμίδα πλέον-, από τη βαθμίδα Ba3 που διατηρούσε από το 2020, είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός. Όπως σημειώνει η Moody's, η Ελλάδα παρουσιάζει ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική στο πλαίσιο μιας διαρκούς αλλαγής στο οικονομικό της μοντέλο. Προβλέπει 2,2% μέση ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ για την περίοδο 2023-27, μια πολύ σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με τη μέση ανάπτυξη 0,8% ετησίως που σημείωνε τα πέντε χρόνια πριν από την πανδημία. Οι επενδύσεις και η κατανάλωση θα είναι οι κύριοι μοχλοί ανάπτυξης, με τη συμβολή των καθαρών εξαγωγών να αυξάνεται με αργό ρυθμό. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις θα υποστηρίζονται από κεφάλαια στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με βάση την πρόοδο στις εκταμιεύσεις κεφαλαίων και την αναζήτηση από την ίδια την Ελλάδα για επενδύσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη, η Moody's αναμένει από τον μηχανισμό Ανάπτυξης να προσφέρει σημαντική στήριξη στο αναπτυξιακό δυναμικό της χώρας μας. Επιπλέον, αναμένει ότι η θετική τάση στις εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων θα συνεχιστεί, λόγω των καλύτερων οικονομικών προοπτικών, των συνεχιζόμενων ιδιωτικοποιήσεων και των περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Συνολικά, αυτό θα συμβάλει στην αύξηση του επενδυτικού ποσοστού (μετρούμενο με ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου) σε περίπου 18% του ΑΕΠ έως το 2027, από 13,7% που καταγράφηκε το 2022. Οι ισχυρές επενδύσεις θα συμβάλουν στο να παραμείνει μεγάλο το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Η Moody's προβλέπει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα κυμανθεί γύρω στο 5-7% του ΑΕΠ έως το 2027, σε σύγκριση με 9,7% το 2022. Ο αμερικανικός οίκος αναμένει ταχύτερη μείωση της επιβάρυνσης του χρέους της γενικής κυβέρνησης, η οποία πιθανότατα θα μειωθεί κοντά στο 150% του ΑΕΠ ήδη από το επόμενο έτος, αν και θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες χώρες παγκοσμίως. Λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των κρατικών δαπανών, η Moody's αναμένει ότι η Ελλάδα θα επιτύχει πρωΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

τογενή πλεονάσματα της τάξης του 1-2% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, γεγονός που αντανακλά τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημοσιονομικής πολιτικής. Τέλος, η ευνοϊκή διάρθρωση του δημόσιου χρέους, που χαρακτηρίζεται από πολύ μακροχρόνιο μέσο όρο έως τη λήξη περίπου 20 ετών, ένα ακόμη υψηλό μερίδιο επίσημων πιστωτών, πλήρως αντισταθμισμένο κίνδυνο επιτοκίου, χωρίς χρέος σε ξένο νόμισμα και το μεγάλο απόθεμα μετρητών που εκτιμά η Moody's σε περίπου 32 δισ. ευρώ (14,3% του ΑΕΠ) μέχρι το τέλος του 2023, υποστηρίζουν περαιτέρω τη δημοσιονομική ισχύ της Ελλάδας και μειώνουν τον κίνδυνο ρευστότητας της κυβέρνησης τα επόμενα χρόνια. Παραμένοντας στο κομμάτι της επενδυτικής βαθμίδας, ακολουθεί στις 20 Οκτωβρίου η δεύτερη αξιολόγηση από τον οίκο Standard & Poor's, και ο κύκλος των αξιολογήσεων για φέτος κλείνει με την τρίτη αξιολόγηση της Fitch την 1η Δεκεμβρίου. Οι πληροφορίες λένε ότι και οι δύο αυτοί οίκοι θα αναβαθμίσουν την ελληνική οικονομία, δίνοντας το έναυσμα για θετικό ξεκίνημα το 2024, το οποίο ωστόσο παραμένει γεμάτο παγίδες.

Προϋπολογισμός: Έλλειμμα 103 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 2.426 εκατ. ευρώ

Σε μικροοικονομικό επίπεδο, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου - Αυγούστου 2023, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 103 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2.426 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2023 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023 και ελλείμματος 4.105 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 5.585 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2.314 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 19 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2022. Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 43.105 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 47 εκατ. ευρώ ή 0,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023, παρά τα μειωμένα έσοδα από τα Προγράμματα Δημοσίων Επενδύσεων, τα οποία ανήλθαν σε 2.350 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 990 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3.340 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 39.911 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 3.416 εκατ. ευρώ ή 9,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Τμήμα της αύξησης αυτής, ποσού 470 εκατ. ευρώ περίπου, αφορά την παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2023, ενώ είχε εκτιμηθεί ότι το ποσό αυτό θα εισπραττόταν κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2022. Το υπόλοιπο ποσό της υπερεκτέλεσης προέρχεται από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2023, καθώς και από την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων τρέχοντος έτους. Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Αυγούστου 2023 ανήλθαν στα 43.207 εκατ. ευρώ FINANCE PRO

και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 2.276 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (45.483 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.

Κατατέθηκε το προσχέδιο του Προϋπολογισμού 2024

Στις σημαντικές οικονομικές εξελίξεις των προηγούμενων ημερών ήταν ωστόσο και η κατάθεση στη Βουλή του προσχεδίου του Προϋπολογισμού για το 2024, του πρώτου εδώ και 13 χρόνια που βρίσκει τη χώρα να έχει ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα. Το προσχέδιο προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,3% το 2023 και 3% το 2024. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε ονομαστικούς όρους αναμένεται να αυξηθεί από 208 δισ. ευρώ το 2022 σε 224 δισ. ευρώ το 2023 και 235 δισ. ευρώ το 2024. Παράλληλα, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός προβλέπεται να κυμανθεί σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα και να διαμορφωθεί σε 4% έναντι 4,5% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας για το 2023 και να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε 2,4% για το 2024. Οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 8,3% το τρέχον έτος και ακόμη περισσότερο κατά 12,1% το 2024, ενώ η ανεργία αναμένεται να μειωθεί από 11,2% το 2023 σε 10,6% το 2024. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης για το 2023 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 2.560 εκατ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ, πλησίον των προβλέψεων του Προγράμματος Σταθερότητας. Τέλος, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να αποκλιμακωθεί από 171,4% του ΑΕΠ το 2022 σε 159,3% το 2023 και σε 152,2% το 2024.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

INSIGHTS

Το έλλειμμα οικονομικών και λογιστικών στελεχών σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο Οι CFOs δεν έχουν επαρκές προσωπικό για τη διεκπεραίωση σημαντικών εργασιών, και στρέφονται στην ΤΝ για να αντισταθμίσουν τις ελλείψεις Οι ελλείψεις αποδίδονται σε burnout των υπαλλήλων, αλλαγή καριέρας, αλλά και στο γεγονός ότι όλο και λιγότερα άτομα επιλέγουν σπουδές λογιστικής και χρηματοοικονομικών. FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Της Ε Λ ΙΚ Α Σ ΡΟΖ Α Κ Η

ύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 84% των CFOs που ερωτήθηκαν, σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο, αντιμετωπίζει σημαντική έλλειψη εξειδικευμένων στελεχών στις ομάδες λογιστικής και χρηματοοικονομικών. Το 47% αναφέρει ότι το burnout των υπαλλήλων εξαιτίας των ωρών εργασίας και των πληκτικών εργασιών, καθώς επίσης η αλλαγή καριέρας που πραγματοποιούν οι επαγγελματίες του χώρου, αποτελούν αξιοσημείωτους παράγοντες για τη φθίνουσα πορεία του διαθέσιμου έμψυχου υλικού. Επίσης, το 89% των CFOs που ερωτήθηκαν σχεδιάζει να επενδύσει στην τεχνητή νοημοσύνη, προκειμένου να τυποποιήσει τις λειτουργίες της οικονομικής διεύθυνσης. Το πρόβλημα της έλλειψης ταλέντου είναι σοβαρότερο στο Ηνωμένο Βασίλειο, υποστηρίζει η σχετική έκθεση, με 92% των ερωτηθέντων CFOs να δυσκολεύεται να βρει και να προσλάβει το αναγκαίο χρηματοοικονομικό προσωπικό, σε σύγκριση με 76% των CFOs που ερωτήθηκαν στις ΗΠΑ. Την έρευνα διεξήγαγε για λογαριασμό της εταιρείας λογισμικού Avalara, η Censuswide, με τη συμμετοχή 307 CFOs πλήρους απασχόλησης, στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Αύγουστο 2023.

Ελλείψεις στελεχών σε όλο το φάσμα του finance

Σε ποσοστό 81% οι CFOs αναφέρουν έλλειμμα ταλέντου σε ρόλους λογιστικής, κάτι που προξενεί ανησυχία για το μέλλον των οικονομικών τμημάτων. Σχεδόν οι μισοί (49%) αναφέρουν ανάγκες για εξειδικευμένα στελέχη FP&A, το 42% αναφέρει έλλειψη στελεχών για το τμήμα εισπρακτέων λογαριασμών (AR) και 39% για αυτό των πληρωτέων (AP). Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν το διευρυνόμενο έλλειμμα λογιστών σε ΗΠΑ και Ηνωμ. Βασίλειο, το οποίο αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες. Σε ποσοστό 63%, οι CFOs πιστεύουν ότι υπάρχει έλλειψη στελεχών με εμπειρία. Αυτό υποστηρίζεται, σύμφωνα με την έρευνα, και από το 54% των ερωτηθέντων που θεωρεί το σημερινό έλλειμμα ταλέντου απότοκο του ότι λιγότερα άτομα έχουν ως κύριο αντικείμενο σπουδών τα χρηματοοικονομικά.

Η ΤΝ διαδίδεται για να καλύψει τα κενά στελέχωσης

Σε ποιόν ρόλο, αν υπάρχει συγκεκριμένος, εντοπίζετε έλλειψη στελεχών; (Επιτρέπονται πολλαπλές επιλογές)

Απαντήσεις Ηνωμ. Βασιλείου

Απαντήσεις ΗΠΑ

ΛΟΓΙΣΤΙΚΉ FP&A ΕΙΣΠΡΑΚΤΈΑ

81,94% 40,97% 27,78%

79,13% 58,26% 59,13%

ΠΛΗΡΩΤΈΑ ΔΕΝ ΥΠΆΡΧΕΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΈΝΑ/ ΔΕΝ ΕΊΜΑΙ ΒΈΒΑΙΟΣ/-Η ΆΛΛΟ

29,86% 0,69%

50,43% 0,87%

0,69%

Το έλλειμμα στελεχών λογιστικής και χρηματοοικονομικών έχει οδηγήσει πολλούς CFOs να αλλάξουν προσέγγιση στο ζήτημα της στελέχωσης, εξοπλίζοντας τις υφιστάμενες ομάδες τους με τεχνολογία αυτοματισμού που θα τυποποιήσει τις εργασίες. Σχεδόν όλοι (92%) οι CFOs που ερωτήθηκαν σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο συμφωνούν ότι τα εργαλεία ΤΝ θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να εντοπίσουν πεδία βελτίωσης της αποδοτικότητας, να ενισχύσουν την παραγωγικότητα και να αυξήσουν την κερδοφορία. Από τους CFOs που εκφράζουν αυτήν την άποψη, το 89% προβαίνει σε σχετικές ενέργειες, και σχεδιάζει να επενδύσει στην ΤΝ για να τυποποιήσει τις χρηματοοικονομικές του λειτουργίες. Ποσοστό 44% κινητοποιείται άμεσα και ετοιμάζεται να υιοθετήσει την ΤΝ ως το τέλος του 2023. Από εκείνους που σχεδιάζουν να υιοθετήσουν την ΤΝ, το 56% αναζητά πάροχο που θα συνεργαστεί με τις εσωτερικές ομάδες, και μόνο 21% επιθυμεί να υλοποιήσει αντίστοιχες in-house λύσεις. Σύμφωνα με την εταιρεία, η στενή συνεργασία μεταξύ των επικεφαλής του finance και του IT είναι ουσιώδης για την αποτελεσματική ενσωμάτωση της ΤΝ. Αυτό, υποστηρίζει, όχι μόνο θα ενισχύσει την απόδοση εντός του οικονομικού τμήματος, αλλά θα αντισταθμίσει και το παγκόσμιο έλλειμμα στελεχών λογιστικής.

Πολλοί CFOs ανησυχούν για την κατάσταση της οικονομίας

Οι μισοί από τους CFOs που ερωτήθηκαν (51%) απάντησαν ότι ακόμη αναμένουν το ενδεχόμενο ύφεσης και συνεχίζουν να εστιάζουν σε περικοπές κόστους. Όταν ερωτήθηκαν για τις πηγές όπου αναζητούν αξιόπιστες ενδείξεις, το 76% απάντησε ότι παρακολουθεί την καταναλωτική δαπάνη. Περισσότεροι από τους μισούς σημείωσαν ότι ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή και ο Δείκτης Τιμών Παραγωγού είναι αξιόπιστοι δείκτες τυχόν ύφεσης (59% και 57% αντιστοίχως). Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες της εταιρείας, η συστηματική συνταξιοδότηση λογιστών, η Μεγάλη Παραίτηση και τα φθίνοντα πλήθη αποφοίτων λογιστικών σπουδών έχουν δημιουργήσει συνθήκες «τέλειας καταιγίδας» για το αντικείμενο της λογιστικής. Σχεδόν 75% των ορκωτών λογιστών στις ΗΠΑ έφθασε την ηλικία της συνταξιοδότησης το έτος 2020, και οι νεώτεροι λογιστές εγκαταλείπουν μαζικά το επάγγελμα, ενώ, παράλληλα, ο αριθμός υποψηφίων ορκωτών λογιστών-ελεγκτών που έδωσε τις απαιτούμενες εξετάσεις το 2022 ήταν ο χαμηλότερος των τελευταίων 17 ετών.

Σε ποσοστό 63%, οι CFOs πιστεύουν ότι υπάρχει έλλειψη στελεχών με εμπειρία

FINANCE PRO

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

EXPERT VIEW Η Ά ΠΟΨ Η ΤΟΥ ΣΕ Σ Μ Α

Του ΓΙ Α Ν ΝΗ ΣΠ Υ ΡΟΠΟΥΛΟΥ, Μέλους ΔΣ ΣΕΣΜ Α

Οφέλη και προκλήσεις από την επενδυτική βαθμίδα Σηματοδοτεί το τέλος μιας πολύ δύσκολης περιόδου μακροχρόνιας κρίσης

επενδυτική βαθμίδα για την Ελλάδα χάθηκε την Άνοιξη του 2010 όταν με το ξέσπασμα της κρίσης χρέους και την είσοδο της χώρας στην εποχή των μνημονίων, τελευταία η Moody’s υποβάθμισε το αξιόχρεο της χώρας κατά τέσσερις βαθμίδες σε μια μέρα. Να σημειωθεί πως η χώρα μας είχε φτάσει στη βαθμίδα Α+ πριν το ξέσπασμα της κρίσης, δηλαδή πέντε βαθμίδες πάνω από την επενδυτική βαθμίδα. Η αναμενόμενη αναβάθμιση της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα από έναν ακόμα αναγνωρισμένο διεθνή οίκο (μετά την αναβάθμιση από την DBRS στις αρχές Σεπτεμβρίου) αναμένεται να έχει σημαντικά οφέλη για την ελληνική οικονομία, τα οποία όμως θα πρέπει να γίνουν εκμεταλλεύσιμα και πρακτικά μέσω της στοιχισμένης προσπάθειας όλων των παικτών και φορέων που ενεργοποιούνται σε αυτή. Για το Ελληνικό Δημόσιο, η αλλαγή στις αξιολογήσεις των Οίκων Αξιολόγησης θα αποτελέσει το έναυσμα για την έναρξη των τοποθετήσεων θεσμικών επενδυτών (mutual funds, sovereign funds, pension funds, κ.λπ.) σε επενδυτικά προϊόντα της χώρας, καθώς επενδύουν το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των αποθεματικών τους μόνο σε τίτλους και assets με επενδυτική βαθμίδα. Αυτό σημαίνει πως θα υπάρξει εισροή κεφαλαίων για ελληνικούς τίτλους, αλλά και άμεσες ξένες επενδύσεις.

Η αναβάθμιση θα μειώσει το κόστος άντλησης κεφαλαίων για τις ελληνικές επιχειρήσεις FINANCE PRO

Η πρόκληση για το Ελληνικό Δημόσιο θα είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων που προεξοφλεί η αναβάθμιση αυτή, όπως η πάταξη της φοροδιαφυγής και η αναδιάρθρωση του συνταξιοδοτικού πλαισίου, ώστε να παραμείνει η χώρα σε αναπτυξιακή πορεία και να μειώσει ακόμα περισσότερο το δανεισμό ως % του ΑΕΠ, βελτιώνοντας συστηματικά την πιστωτική της θέση. Το χρίσμα της επενδυτικής βαθμίδας αναμένεται να έχει επίσης καταλυτική επίδραση στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, με βασική επίδραση τον φθηνότερο τραπεζικό δανεισμό. Πρακτικά, το χαμηλότερο κόστος δανεισμού σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα κεφάλαια μέσω του RRF θα λύσουν τα χέρια στις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την οικονομία και παράλληλα θα ενισχύσουν την κερδοφορία τους. Οι ελληνικές τράπεζες, επίσης, θα ωφεληθούν από τη μεγαλύτερη αξία που θα έχουν τα ενέχυρα που καταθέτουν για δανεισμό από την ΕΚΤ. Η μεγάλη πρόκληση για τις τράπεζες είναι να επιταχύνουν τις διαδικασίες τους και να γίνουν πιο ενεργές, μετακυλίοντας το χαμηλότερο κόστος δανεισμού στην οικονομία. Τέλος, η αναβάθμιση της πιστοληπτικής επιφάνειας της Ελλάδας θα μειώσει το κόστος άντλησης κεφαλαίων για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Ο φθηνότερος δανεισμός για τις τράπεζες θα μετακυληθεί και στις επιχειρήσεις, μειώνοντας και για αυτές το κόστος δανεισμού. Η σημαντική πρόκληση ειδικότερα για τις ΜΜΕ είναι να αναπτύξουν στρατηγικές και projects που θα είναι χρηματοδοτήσιμες και να καλύπτουν τα -ασφαλώς αυστηρότερακριτήρια που αναζητούν το κράτος, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι τράπεζες. Ίσως όμως η πιο σημαντική ωφέλεια για τη χώρα μας είναι η σηματοδότηση του τέλους μιας πολύ δύσκολης περιόδου μακροχρόνιας κρίσης και η βελτίωση της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης που αναμένεται να ενεργοποιήσει το πρόσθετο «αναπτυξιακό απόθεμα» της χώρας. Σε αυτή την περίοδο ευκαιριών, αλλά και προκλήσεων ο ρόλος των συμβουλευτικών εταιρειών μπορεί να είναι καταλυτικός, τόσο ως διευκολυντές και επιταχυντές των κρατικών μεταρρυθμίσεων, όσο και ως σύμβουλοι των ελληνικών τραπεζών, αλλά και στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων και χρηματοδοτήσιμων επιχειρησιακών σχεδίων για τις ελληνικές επιχειρήσεις. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

EXPERT VIEW

Του Π Α ΝΑ ΓΙΩΤΗ Λ Ι Α ΡΓΚΟΒΑ, Προέδρου του ΚΕΠΕ και του Εθνικού Συ μβουλίου Παραγωγικότητας, Καθηγητή Πανεπισ τημίου Πελοπον νήσου

Πολιτικές ενίσχυσης της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας Είκοσι φορείς μετείχαν στη διαβούλευση του ΚΕΠΕ

να από τα βασικά θέματα της ελληνικής οικονομίας είναι η βελτίωση της παραγωγικότητας. Με τη σειρά της, η βελτιωμένη παραγωγικότητα συμβάλλει στην ενίσχυση των εξαγωγών και της ανταγωνιστικότητας. Στο ΚΕΠΕ πραγματοποιήσαμε δημόσια διαβούλευση με τη συμμετοχή περίπου είκοσι οικονομικών και κοινωνικών φορέων της χώρας και καταγράψαμε τις απόψεις τους πάνω στα θέματα αυτά. Απώτερος στόχος ήταν η αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού για αυτά τα ζητήματα, προκειμένου να επιτευχθεί επαρκής κοινωνική συναίνεση για κατάλληλες πρωτοβουλίες πολιτικής. Παράλληλα, επιδιώκεται ο καλύτερος συντονισμός των πολιτικών, λαμβάνοντας υπόψη τις κύριες οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, όπως η κλιματική κρίση, η τεχνολογική πρόοδος και η γήρανση του πληθυσμού. Ορισμένες από τις πολιτικές για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, έτσι όπως προτάθηκαν από τους κοινωνικούς εταίρους και ενδιαφερόμενους φορείς, περιλαμβάνουν θεσμικές μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα και τις αγορές, κίνητρα για την ενθάρρυνση ιδιωτικών επενδύσεων σε τομείς υψηλής τεχνολογίας και εξαγωγικού προσανατολισμού, δημόσιες επενδύσεις σε τομείς με υψηλή προστιθέμενη αξία, τη βελτίωση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, πολιτικές εκπαίδευσης και ανάπτυξης δεξιοτήτων, καθώς και την προώθηση συγχωνεύσεων και συμπράξεων. Εκτός από διάφορα οριζόντια ζητήματα που τέθηκαν και πολιτικές που προτάθηκαν για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, η διαβούλευση κάλυψε βασικούς τομείς της οικονομικής δραστηριότητας για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, τη δίδυμη (ψηφιακή και πράσινη) μετάβαση της ελληνικής οικονομίας, και τον ρόλο της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων. Τα ευρήματα καταδεικνύουν τη σημαντική ποικιλότητα των αντιλήψεων και τη συνθετότητα των επιλογών πολιτικής που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως κατάλληλες για FINANCE PRO

την αντιμετώπιση σημαντικών προβλημάτων τα οποία αφορούν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας. Όσον αφορά τις απόψεις για τους βασικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, τα ευρήματα δείχνουν ότι ένας συνδυασμός βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων πολιτικών, όπως η αύξηση των δημόσιων δαπανών, και η ενίσχυση της παραγωγικότητας στον δευτερογενή τομέα και η προώθηση των εξαγωγών, θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Επιπρόσθετα με τη στήριξη σημαντικών κλάδων-κλειδιών, όπως διάφορες μεταποιητικές βιομηχανικές δραστηριότητες και υπηρεσίες αποθήκευσης και μεταφορών, η μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές θα μπορούσε να προωθήσει μία πιο βιώσιμη και ανθεκτική ανάπτυξη και να μειώσει την ανεργία. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι οι κοινωνικοί εταίροι και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς χρησιμοποιούν διαφορετικά κριτήρια για την επιλογή των βασικών κλάδων και δεν λαμβάνουν επαρκώς υπόψη την υψηλή εξάρτηση από τις εισαγωγές των περισσότερων κλάδων που ανήκουν στον δευτερογενή και πρωτογενή τομέα. Όσον αφορά το θέμα της πράσινης μετάβασης, μεταξύ άλλων, οι ενδιαφερόμενοι έθεσαν το ζήτημα της δίκαιης μετάβασης, ενώ οι σημαντικότερες προτεινόμενες πολιτικές αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την κυκλική οικονομία, καθώς και την ανακύκλωση. Τέλος, όσον αφορά τα ζητήματα της εκπαίδευσης, των δεξιοτήτων και της αγοράς εργασίας, περισσότερες από τις μισές απαντήσεις των ενδιαφερομένων επικεντρώθηκαν στον τρόπο με τον οποίο μπορούν να βελτιωθούν τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα και οι επιδόσεις στην αγορά εργασίας μέσω i) της δια βίου μάθησης, ii) των μεταρρυθμίσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, iii) της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων, iv) της διασύνδεσης μεταξύ της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και των αναγκών της αγοράς εργασίας και v) των μεταρρυθμίσεων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

OU T OF T H E BOX

Του ΓΙ Α Ν ΝΗ ΣΤΑΘΗ, Αν τιπροέδρου του Συ νδέσμου Ελ λήνων Οικονομικών Διευθυ ν τών (ΣΕΟΔΙ)

Το εργατικό μυρμήγκι … Ένα παραμύθι βγαλμένο από τον κόσμο των επιχειρήσεων

άθε μέρα, ένα μικρό μυρμήγκι πήγαινε στη δουλειά του πολύ νωρίς και ξεκίναγε αμέσως να δουλεύει. Ήταν πολύ παραγωγικό και χαρούμενο. Το αφεντικό, το λιοντάρι, παραξενεύτηκε που το μυρμήγκι δούλευε χωρίς εποπτεία, και σκέφτηκε… Αν το μυρμήγκι είναι τόσο παραγωγικό χωρίς εποπτεία, δεν θα ήταν ακόμη πιο παραγωγικό αν είχε κάποιον να το επιβλέπει; Έτσι προσέλαβε μια κατσαρίδα, η οποία είχε μεγάλη πείρα σε αυτή τη θέση και μάλιστα έγραφε καταπληκτικές αναφορές. Η πρώτη απόφαση που πήρε η κατσαρίδα ήταν η δημιουργία ενός συστήματος ελέγχου της προσέλευσης των εργαζομένων. Επίσης, χρειαζόταν έναν υπάλληλο για να τη βοηθάει στη συγγραφή και δακτυλογράφηση των αναφορών της. Γι’ αυτό προσέλαβε μια αράχνη για να τη βοηθάει με τις αναφορές και για να απαντάει στα τηλεφωνήματα. Το λιοντάρι ήταν πάρα πολύ ευχαριστημένο από τις αναφορές της κατσαρίδας, και της ζήτησε να δημιουργήσει γραφή-

Το μυρμήγκι που ήταν τόσο παραγωγικό και ήρεμο, μισούσε την πληθώρα της γραφειοκρατίας και των συναντήσεων που έτρωγαν τον περισσότερο από τον χρόνο του FINANCE PRO

ματα που να δείχνουν τον ρυθμό και τις τάσεις παραγωγής, ώστε να τα χρησιμοποιήσει στις συναντήσεις του Διοικητικού Συμβουλίου. Έτσι, η κατσαρίδα έπρεπε να αγοράσει έναν νέο ηλεκτρονικό υπολογιστή και εκτυπωτή laser. …και γι’ αυτό προσέλαβε μια μύγα για να διευθύνει το τμήμα της τεχνολογίας (ΙΤ). Το μυρμήγκι που ήταν τόσο παραγωγικό και ήρεμο, μισούσε την πληθώρα της γραφειοκρατίας και των συναντήσεων που έτρωγαν τον περισσότερο από τον χρόνο του. Το λιοντάρι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα έπρεπε να ορίσει κάποιον υπεύθυνο στο τμήμα όπου εργαζόταν το μυρμήγκι. Η θέση δόθηκε στον τζίτζικα, η πρώτη απόφαση του οποίου ήταν να αγοράσει καινούργια μοκέτα και καινούργια εργονομική πολυθρόνα για το γραφείο του. Ο νέος υπεύθυνος του τμήματος, χρειαζόταν επίσης έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή και έναν βοηθό, τον οποίο έφερε από την προηγούμενη θέση του, για να τον βοηθήσει να δημιουργήσει ένα πλάνο εργασίας, στρατηγικού ελέγχου του προϋπολογισμού και βελτιστοποίησης του τμήματος. Το τμήμα στο οποίο δούλευε το μυρμήγκι ήταν τώρα ένα θλιμμένο μέρος, όπου κανένας δεν γελούσε πια και όλοι ήταν αναστατωμένοι. Τότε ο τζίτζικας έπεισε το αφεντικό, το λιοντάρι, ότι ήταν απολύτως απαραίτητο να γίνει μια έρευνα για το εργασιακό περιβάλλον του τμήματος. Κάνοντας μια επισκόπηση των αναφορών σχετικά με το τμήμα στο οποίο δούλευε το μυρμήγκι, το λιοντάρι παρατήρησε ότι η παραγωγικότητα είχε πέσει σε σχέση με παλιότερα. Έτσι προσέλαβε την κουκουβάγια, μια επιφανή και πεφωτισμένη σύμβουλο, για να κάνει λογιστικό έλεγχο και να προτείνει λύσεις. Η κουκουβάγια πέρασε τρεις μήνες στο τμήμα και κατέληξε με μια αναφορά πολλών τόμων που κατέληγε στο εξής: το τμήμα έχει υπερβολικό αριθμό προσωπικού. Μαντέψτε ποιον απέλυσε πρώτο το λιοντάρι… Το μυρμήγκι φυσικά, γιατί «παρουσίαζε έλλειψη κινήτρων και είχε αρνητική συμπεριφορά». ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ΤΟ 2023 ΜΠΕΊΤΕ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ

Γίνετε συνδρομητής στο περιοδικό της BOUSSIAS για το χώρο του corporate finance και του accounting, και αποκτήστε ένα πολύτιμο εργαλείο που διαμορφώνει άποψη για τους επαγγελματίες του κλάδου. Αναλύσεις των πλέον επιδραστικών τάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις με opinion leaders, θεσμικές τοποθετήσεις, παρουσιάσεις μοναδικών projects και key players, συνθέτουν τον κόσμο του Finance Pro.

Γίνετε συνδρομητής: https://financepro.gr/subscribe/ Υπεύθυνη συνδρομών: Βίκυ Θεοδωρίδου, E: vtheodoridou@boussias.com, Τ: 210 6617777 (Εσωτ. 101)