σελφ σερβις τεύχος 505 by BOUSSIAS

505

ΙΟΥΝΙΟΣ 2020

ISSN 1105 - 4972

ΑΓΟΡΑ Εκτιµήσεις για άνοδο του ετήσιου τζίρου φέτος 3% έως 5% σελ. 16 Nielsen Το lockdown άλλαξε τις συνήθειες όλων µας σελ. 22 ΘΕΜΑ Οικονοµία-τουρισµός-τζίρος Η πληγή κρυώνει και τώρα αρχίζει να πονά σελ. 26 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ιωάννης Λιανός, ΕΑ Η Επιτροπή Ανταγωνισµού εκσυγχρονίζεται

σελ. 34

Megan Hellstedt, VP Sustainable Retailing, Ahold Delhaize Ο COVID-19 ανέδειξε τη σηµασία ύπαρξης µιας βιώσιµης εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίµων σελ. 37 ΑΦΙΕΡΩΜΑ Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Σούπερ µάρκετ και FMCG

σελ. 41

ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

Editorial

Ο δάσκαλος που δεν είχαν…

τη σύντομη παρουσίαση της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας της Δήμητρας Κουζή, με τίτλο «Καλημέρα κύριε Φώτη», με αφορμή τη συμμετοχή της στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αναφέρονται τα εξής:« Ο δάσκαλος Φώτης Ψυχάρης διδάσκει εδώ και 30 χρόνια στο 54ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, στην Πλατεία Βάθη. Η μεγάλη πλειονότητα των μαθητών είναι παιδιά μεταναστών και προσφύγων. Η έλλειψη κοινού γλωσσικού και πολιτισμικού κώδικα ωθεί τον Φώτη να αναπτύξει άλλους τρόπους διδασκαλίας. Το θέατρο, που συνδυάζει πολλές και διαφορετικές τέχνες, είναι ένα από τα εργαλεία του». Η σκηνοθέτρια, σε πρόσφατη συνέντευξή της στην ΕΦΣΥΝ, μιλώντας για την ταινία, κάνει μια αναδρομή στην πρώτη της συνάντηση με τον δάσκαλο Φώτη και τα παιδιά του, στο Μουσείο Μπενάκη. Αυτό που της τράβηξε την προσοχή, δηλώνει, είναι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόταν ο δάσκαλος στα παιδιά, οι γνώσεις τους και η συμμετοχή τους στην περιήγηση. Το δικό μου ενδιαφέρον κέρδισε, πέρα από την εκπαιδευτική προσέγγιση που ακολουθεί ο δάσκαλος, η οποία θα μπορούσε να είναι απάντηση σε πολλούς που αποφασίζουν για θέματα παιδείας χωρίς να σκέφτονται τα ίδια τα παιδιά, μια φράση του δασκάλου που αναφέρει η σκηνοθέτρια σε κάποιο σημείο της συνέντευξης: «Είναι πολύ σημαντικό να ακούς από έναν δάσκαλο να λέει στα παιδιά ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι η αυτορρύθμιση, δηλαδή το πώς το κάθε παιδί θα ρυθμίζει το ίδιο τον εαυτό του, θα ξέρει το όριό του: μέχρι πού 4 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

μπορεί να φθάσει, αλλά και μέχρι ποιο όριο θα δεχθεί και τη συμπεριφορά του άλλου»... Σε όσους ασχολούνται με τη λειτουργία της αγοράς, η λέξη αυτορρύθμιση παραπέμπει στις γνωστές οικονομικές θεωρίες που υποστηρίζουν τη δύναμή της να βρίσκει νέες ισορροπίες χωρίς την παρέμβαση του κράτους, θεωρώντας τον ρόλο του αν όχι περιττό ή περιοριστικό, επουσιώδη. Να, λοιπόν, μια άλλη χρήση της λέξης, που θα έπρεπε να μάθουν από μικροί όσοι ασχολούνται με τα «μεγάλα θέματα», όπως είναι η εξέλιξη των κοινωνικών και οικονομικών συστημάτων, των θεσμών, των επιχειρήσεων, αλλά και με την πολιτική διαχείριση των προκλήσεων κάθε εποχής. Γιατί, παρόλο που στην πλειονότητά τους οι διαμορφωτές του μέλλοντός μας υποστηρίζουν με θέρμη την ανάγκη των ορίων, αυτό που φαίνεται τελικά να τους ενδιαφέρει είναι η ελευθερία (ή μήπως η ασυδοσία) στη μετατόπισή τους κατά το δοκούν. Ίσως γιατί δεν έμαθαν από μικροί να σέβονται τα όρια των άλλων… Δυστυχώς, αυτή η ελλιπής παιδεία προκαλεί αμέτρητα θύματα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και ο ίδιος ο πλανήτης γη. Πώς θα μπορούσε, για παράδειγμα, κάποιος, που έχει μάθει να σέβεται τα όρια της φύσης να λαμβάνει και να υλοποιεί αποφάσεις, με το πρόσχημα της ανάπτυξης, οι οποίες, όπως φωνάζουν πλέον ακόμη και όσοι στο παρελθόν αδιαφορούσαν για την επερχόμενη καταστροφή, σε τραγικές συνέπειες για τη ζωή... Για ένα παιδί είναι πιο εύκολο να μάθει να σέβεται τα όρια που διασφαλίζουν τη συμβίω-

ση με όρους σεβασμού στις ανάγκες ακόμη και του πλέον αδύναμου. Είναι εύκολο να μάθει να δέχεται τη διαφορετικότητα, τις ξεχωριστές ικανότητες, αλλά και τις αδυναμίες, ως μέρος της ζωής και όχι ως στοιχείο που επιτρέπει την άσκηση μιας παράλογης τελικά εξουσίας. Είναι εύκολο γιατί έχει ακόμη ανοιχτά αυτιά και μάτια και καταγράφει χωρίς προκαταλήψεις τις επιπτώσεις της παραβίασης των ορίων που θέτει ο σεβασμός στον άλλο. Με τη βοήθεια της οικογένειας, του σχολείου ή και άλλων θεσμών του κράτους, όταν αυτό λειτουργεί σωστά, μπορεί να μάθει τι σημαίνει να είσαι μέλος μιας ομάδας, που ωφελείται ή πλήττεται από οποιαδήποτε πράξη αφορά την κοινότητα. Μπορεί να μυηθεί σε έναν υγιή τρόπο σκέψης, που εμπεριέχει την ατομική ευθύνη για την υγεία κάθε ενός και διασφαλίζει την ύπαρξη ενός περιβάλλοντος που επιτρέπει την εκδήλωση δεξιοτήτων και αντιλήψεων χρήσιμων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Δυστυχώς, αυτό το μάθημα δεν το έχουν διδαχθεί πολλοί από όσους επεμβαίνουν στη ζωή μας. Οι βίαιες παρεμβάσεις στη φύση και σε κοινότητες που δεν έχουν τα μέσα να αντισταθούν, στο όνομα μιας αμφιλεγόμενης ανάπτυξης, έχουν ορατές συνέπειες σε κρίσιμους τομείς της ζωής μας, όπως η υγεία. Είναι δράσεις που διευρύνουν ανεξέλεγκτα τα όρια του ιδιωτικού συμφέροντος, σε βάρος των ορίων επιβίωσης των κοινωνιών, ακόμη και ολόκληρου του πλανήτη. Αποτελούν ένδειξη πως απέχουμε πολύ από την κατανόηση της αξίας της αυτορρύθμισης, όπως τη διδάσκει ο δάσκαλος Φώτης... Ξένια Μαντζιώρη, Διευθύντρια Σύνταξης

Περιεχόμενα

editorial

04 Ο δάσκαλος που δεν είχαν…

επικαιρότητα

08 Τα νέα της ελληνικής αγοράς

διεθνή

14 Τα διεθνή νέα

αγορά

16 Εκτιμήσεις για άνοδο του ετήσιου τζίρου φέτος 3% έως 5% 18 Καταργούνται όλες οι νομικές μορφές εταιρειών πλην ΑΕ-ΙΚΕ 19 «5 στα 5» για την ΕΥΣ 20 Metro Ενίσχυση του e-shop και διοικητική αναδιάρθρωση του ομίλου 21 Spar Hellas Ανάπτυξη πωλήσεων 20%-επέκταση του Αστέρα στην Κρήτη 22 Nielsen Το lockdown άλλαξε τις συνήθειες όλων μας

θέμα

26 Οικονομία-τουρισμός-τζίρος Η πληγή κρυώνει και τώρα αρχίζει να πονά

συνέντευξη

αφιέρωμα

41 Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Στρατηγικές και πρακτικές ΕΚΕ επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ & FMCG

προϊόν

60 Παγωτό Άλλους δρόσισε κι άλλους έκαψε, λόγω Covid-19

τεχνολογία

64 Συστήματα fleet management Η βέλτιστη αξιοποίηση χώρου και χρόνου γίνεται ξανά δύσκολη άσκηση

οικονομία

66 Νέα οικονομική κρίση, νέες μεταλλάξεις στην αγορά εργασίας 68 Οικονομικοί δείκτες

έρευνα

70 Οι δείκτες της αγοράς από την IRI

επικοινωνία

76 ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ Καμπάνια σε τηλεόραση, digital και outdoor Ψωμί σε φέτες Καραμολέγκος

Νέα ταινία με πρωταγωνιστή τον chef Πάνο Ιωαννίδη 78

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΞΕΝΙΑ ΜΑΝΤΖΙΩΡΗ xman@boussias.com ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ nikolasp@boussias.com ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΤΣΟΥΛΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΟΦΟΡΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΕΣΤΙΜΑΛΤΖΟΓΛΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΚΕΑ, kbousboukea@boussias.com IMAGEBANK Shutterstock.com TMHMA ΠΩΛΗΣΕΩΝ & ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ AΜΑΛΙΑ ΨΙΛΟΥΔΗ, apsiloudi@boussias.com ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΑΡΑΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ, ΛΙΝΑ ΓΚΟΛΟΜΑΖΟΥ, ΑΛΕΞΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗ PRESSIOUS ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ-ΕΝΘΕΣΗ-ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗ PRESSTIME ΚΩΔΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ 011243 http://www.selfservice.gr Find us on Facebook http://www.facebook.com/selfservice

νέα προϊόντα ΕΚΔΟΤΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ Κ. ΜΠΟΥΣΙΑΣ

34 Ιωάννης Λιανός, ΕΑ Η Επιτροπή Ανταγωνισμού εκσυγχρονίζεται

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΔΕΡΑΣ

37 Megan Hellstedt, VP Sustainable

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΤΣΟΥΛΙΕΡΗ

Retailing, Ahold Delhaize Ο COVID-19 ανέδειξε τη σημασία ύπαρξης μιας βιώσιμης εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ & ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΟΝΔΑΚΗΣ CREATIVE DIRECTOR ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΙΧΙΑΣ BOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. ΚΛΕΙΣΘΕΝΟΥΣ 338, Τ.Κ. 153 44 ΓΕΡΑΚΑΣ, ΤΗΛ.: 210 661 7777, FAX: 210 661 7778, e-mail: info@boussias.com, http://www.boussias.com

6 | σελφ σέρβις | Iούνιος 2020

Περιεχόμενα

Εκτιμήσεις για άνοδο του ετήσιου τζίρου φέτος 3% έως 5%

Nielsen

Οικονομία-τουρισμός-τζίρος

Στους οικείους ρυθμούς επανέρχεται σταδιακά η αγορά του κλάδου, καθώς οι πωλήσεις εξελίσσονται σε πιο λογικό πλαίσιο. Ο Μάιος έκλεισε με ανάπτυξη τζίρου 5%-7% συγκριτικά με τον αντίστοιχο περυσινό, ξεμακραίνοντας από την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης της περιόδου Μαρτίου-Απριλίου...

Σε ερωτήματα σχετικά με την επίδραση της υγειονομικής κρίσης στην καταναλωτική συμπεριφορά, τον βαθμό διατήρησης των νέων τάσεων μετά την πανδημία του Covid-19, αλλά και με τις επιδόσεις των προϊόντων, απαντά, μεταξύ άλλων, η Nielsen…

Σε νέες προκλήσεις, που δημιουργεί η νέα κρίση σε τουρισμό και οικονομία, καλείται να ανταποκριθεί η οργανωμένη χονδρική και λιανική, ενώ πολυπαραγοντική είναι η ανάλυση της εξέλιξης του κλαδικού τζίρου μέχρι την αποκατάσταση της ζημιάς από την πανδημία…

σελ. 16-17

σελ. 22-24

σελ. 26-32

Ιωάννης Λιανός, ΕΑ Η Επιτροπή Ανταγωνισμού εκσυγχρονίζεται

Το lockdown άλλαξε τις συνήθειες όλων μας

Αφιέρωμα

EKE και Βιώσιμη Ανάπτυξη Οι προκλήσεις μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής με κοινωνικό πρόσημο

Η πληγή κρυώνει και τώρα αρχίζει να πονά

Παγωτό

Άλλους δρόσισε κι άλλους έκαψε, λόγω Covid-19

Με έρευνες στην αγορά αγαθών καθημερινής ανάγκης και στην ψηφιακή οικονομία παρεμβαίνει στην αγορά η ΕΑ, διερευνώντας παράλληλα τις συνθήκες λειτουργίας του εμπορίου και της παραγωγής την περίοδο του lockdown. Σύντομα θα λειτουργήσει και μια νέα υπηρεσία, δηλώνει ο κ. Λιανός...

Η πανδημία έφερε με έμφαση στο προσκήνιο την αξία της δέσμευσης σε στόχους με θετικό κοινωνικό πρόσημο. Όμως, στο σύνολο τους σχεδόν οι εκπρόσωποι θεσμών που τοποθετούνται σχετικά, μιλούν για τη μεγέθυνση προβλημάτων και αναποτελεσματικότητα...

Η άνοδος των πωλήσεων παγωτού στα σούπερ μάρκετ κατά το πρώτο τετράμηνο φέτος ήταν εκπληκτική, φθάνοντας το 20% σε αξία, δεδομένης της σύμπτωσης του lockdown με την έναρξη της σεζόν του προϊόντος. Όμως, για τη μικρή λιανική και τον τουρισμό, οι επιπτώσεις είναι βαριές…

σελ. 34-36

σελ. 41-59

σελ. 60-62 Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 7

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΑΒ Βασιλόπουλος: Ετοιμασία υποδοχής των ηλεκτρικών ΙΧ των πελατών Μνημόνια συνεργασίας με την Fraport, την ΑΒ Βασιλόπουλος και την ΒΕΑΤ για την εγκατάσταση φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων σε αεροδρόμια, καταστήματα σούπερ μάρκετ και πιάτσες ταξί αντίστοιχα υπέγραψε η ΔΕΗ, αποβλέποντας στην ανάπτυξη του μεγαλύτερου δικτύου σταθμών φόρτισης σε όλη την Ελλάδα. Σημειώνεται ότι σχετικώς το επιχειρησιακό της πρόγραμμα προβλέπει την τοποθέτηση πανελλαδικά 1.000 σταθμών φόρτισης στα επόμενα δύο-τρία χρόνια και 10.000 σταθμών φόρτισης μεσοπρόθεσμα. Το μνημόνιο με την ΑΒ Βασιλόπουλος προβλέπει τη χωροθέτηση σημείων στα καταστήματά της σε όλη τη χώρα προς χρήση από τους πελάτες της-οδηγούς, για τη φόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων τους.

ΕΥΣ: Επέκταση συνεργασίας με το e-food στη Θεσσαλονίκη Η ΕΥΣ επεκτείνει τη συνεργασία της με τo e-food, την πλατφόρμα online delivery, εξυπηρετώντας πλέον σούπερ μάρκετ delivery και στη Θεσσαλονίκη. Οι Θεσσαλονικείς μπορούν πλέον να ψωνίζουν ηλεκτρονικά από την ΕΥΣ, επιλέγοντας από μια γκάμα άνω των 2.500 βασικών προϊόντων, παραλαμβάνοντάς τα στην πόρτα τους, χωρίς χρέωση αποστολής. Για την ώρα εξυπηρετούνται οι περιοχές Κέντρο, Τούμπα, Πυλαία, Χαριλάου, Άνω Πόλη, Εύοσμος, Καλαμαριά, Αγία Τριάδα, Τριανδρία, Ανάληψη, Περαία, Ευκαρπία, Θέρμη, Νεάπολη και Επανομή. Σύντομα η υπηρεσία θα επεκταθεί, όπως και η δυνατότητα pick up της παραγγελίας από τα καταστήματα της αλυσίδας. Οι παραδόσεις θα γίνονται αυθημερόν για παραγγελίες μέχρι τις 4μμ ή την επομένη για παραγγελίες μετά τις 4 μμ –απαραίτητη η ηλεκτρονική πληρωμή.

Αγγελάκης: Χρυσή διάκριση ποιότητας στο Ελαιοπουλάκι Τον Μάιο η σειρά προϊόντων της Αγγελάκης ΑΕ «Ελαιοπουλάκι» απέσπασε το χρυσό βραβείο ανώτερης ποιότητας στον 59ο διεθνή διαγωνισμό Monde Selection του ομώνυμου Ινστιτούτου Ανώτερης Ποιότητας, που εδρεύει στις Βρυξέλλες. Η συγκεκριμένη διάκριση ποιότητας που έλαβε η σειρά της Αγγελάκης, είναι από τις υψηλότερες διεθνώς. Το Ελαιοπουλάκι προέρχεται από κοτόπουλο, που έχει τραφεί με 100% φυτικές τροφές, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, εκ των οποίων 55% καλαμπόκι και 2% ελαιόλαδο. Το κρέας του είναι πηγή σεληνίου, ιχνοστοιχείου με ευεργετικές ιδιότητες για τον οργανισμό.

Μασούτης: Επώνυμη ποιότητα στην κουζίνα του πελάτη Η Μασούτης καλεί το καταναλωτικό κοινό να «ανακαλύψει» τη μοναδική σειρά μαχαιριών και μαχαιροπήρουνων vivo/Villeroy & Boch Group έως 83% φθηνότερα αποκλειστικά σε όλα τα καταστήματά της, χρησιμοποιώντας τη mas card. 8 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

Υποχρέωση η αποστολή τιμών στην πλατφόρμα e-Καταναλωτής Με την Υπουργική Απόφαση Β΄ 1966/21.5.2020 του υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Νίκου Παπαθανάση, οι επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ που το 2018 είχαν κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των 90 εκατ. ευρώ, υποχρεούνται να αποστέλλουν τις τιμές των προϊόντων που διαθέτουν στην ψηφιακή πλατφόρμα e-Καταναλωτής της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή.

Nestlé και Polyeco: Πρόγραμμα We Sea More κατά της ρύπανσης Η Nestlé Ελλάς και η Polyeco ΑΕ συνεργάζονται για τη μείωση των επιπτώσεων της ρύπανσης στις ελληνικές θάλασσες, θέτοντας σε εφαρμογή το πιλοτικό, πρωτοποριακό πρόγραμμα We Sea More, το οποίο ανέλαβε δράση στο θαλάσσιο οικοσύστημα του Παλαιού Φαλήρου το πρώτο τρίμηνο του 2020, σε θαλάσσια και παράλια έκταση ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου, στην Ακτή Έδεμ. Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε σε τρία στάδια: α) Της χαρτογράφησης των απορριμμάτων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και την εταιρεία UcanDrone, με κύριο εργαλείο μια συστοιχία μη επανδρωμένων συστημάτων (εδάφους, αέρος, πλεύσης) με αισθητήρες και κάμερες, β) της συλλογής και του διαχωρισμού των υλικών, που πραγματοποιήθηκε από προσωπικό της Polyeco και δύτες της Divers’ World, και γ) της ανακύκλωσής τους. Το αποτέλεσμα ήταν η συλλογή 11 τόνων απορριμμάτων από τον βυθό και την ακτή (ελαστικά, σύμμεικτα, σιδηρούχα και μη μέταλλα, πλαστικό, γυαλί, αλουμίνιο, χαρτί, ξύλο, μπαταρίες κ.ά.). Το 75% των πλαστικών υλών έγινε πέλετ, τα ελαστικά που συλλέχθηκαν από τον βυθό οδηγήθηκαν προς ανακύκλωση σε εταιρεία ελαστικών αποβλήτων, το χαρτί και το ξύλο οδηγήθηκαν προς παραγωγή εναλλακτικού καυσίμου και το γυαλί ως πρώτη ύλη για την τσιμεντοβιομηχανία. Οι μπαταρίες ανακυκλώθηκαν στη μονάδα μπαταριών της Polyeco, ενώ τα σιδηρούχα και μη μέταλλα στάλθηκαν σε εργοστάσια ανακύκλωσης μετάλλων. Τα υπόλοιπα μεταφέρθηκαν στο εργοστάσιο της Polyeco για περαιτέρω διαχείριση και αξιοποίηση.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΙΕΛΚΑ: Η πανδημία έκανε συνήθεια τις online αγορές Ένας στους δύο χρήστες του διαδικτύου αγοράζει συστηματικά πια online έναντι ενός στους πέντε πέρυσι. Προπάντων δεκαπλασιάστηκε η πελατειακή βάση των ηλεκτρονικών σούπερ μάρκετ, ενόσω ο ένας στους δύο πελάτες τους φαίνεται ότι θα συνεχίσει στο μέλλον να παραγγέλνει από αυτά, την ώρα που γενικά ο ένας στους δύο καταναλωτές ενημερώνεται πλέον μέσω του διαδικτύου για προσφορές και εκπτώσεις, σύμφωνα με την κυλιόμενη έρευνα του ΙΕΛΚΑ και του ELTRUN (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) σε δείγμα 1.050 ατόμων την περίοδο Μαρτίου-Μαΐου, με θέμα τις online αγοραστικές συνήθειες υπό την πίεση της πανδημίας. Η έρευνα έδειξε ακόμα ότι η ηλεκτρονική υπηρεσία παράδοσης έτοιμου φαγητού αυξήθηκε από 13% προ πανδημίας σε 33% και με σημαντική αύξηση την περίοδο μετά την άρση του lockdown, ενώ σε σημαντικά ποσοστά οι καταναλωτές παραγγέλνουν και μέσω τηλεφώνου τρόφιμα (10%), delivery (15%) ή και άλλα ήδη. Ειδικότερα ως προς την ενημέρωσή τους οι καταναλωτές για εκπτώσεις και προσφορές, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2019 η έρευνα κατέγραψε μια απότομη αύξηση της επιλογής του διαδικτύου από 25% σε 52% και του κινητού τηλεφώνου από 13% σε 15%. Όλα τα υπόλοιπα κανάλια είχαν μείωση (φυλλάδια αλυσίδων από 72% σε 68%, τηλεόραση από 48% σε 43%, «από στόμα σε στόμα» από 24% σε 14%). Ως προς τις μελλοντικές τάσεις, φαίνεται ότι, ενόσω κατά το 45% οι καταναλωτές παραγγέλλουν ήδη διαδικτυακά ή τηλεφωνικά, μόνο κατά 10% επιπλέον προτίθεται να το κάνουν αυτό στο άμεσο μέλλον. Αντίστοιχα οι προοπτικές για τις παραγγελίες τροφίμων, ενώ τον Μάϊο κατά το 18% οι καταναλωτές παρήγγειλαν ηλεκτρονικά ή τηλεφωνικά, μόλις κατά ένα επιπλέον 4% δήλωσαν πρόθεση να παραγγέλλουν κατ’ αυτόν τον τρόπο το καλοκαίρι, ενώ κατά το 64% απέκλεισαν τη σχετική προοπτική. Στο υποθετικό ερώτημα τι θα έκαναν ως προς τις εξ αποστάσεως αγορές τους από τα σούπερ μάρκετ, εφόσον τελείωνε η κρίση στη δημόσια υγεία, κατά το 50% δήλωσαν ότι θα τις διακόψουν αμέσως ή σχεδόν αμέσως, κατά το 8% «λίγο αργότερα», αλλά κατά το 43% ότι θα διατηρήσουν τη σχετική συνήθεια τουλάχιστον ως το τέλος του χρόνου, πράγμα που δείχνει ότι η νέα βάση αγοραστικού κοινού για τις διαδικτυακές αγορές τροφίμων είναι πλέον περίπου 6-7%, εκτιμούν οι ερευνητές. Σύμφωνα με άλλη έρευνα του ΙΕΛΚΑ τον Μάϊο, ο ένας στους δύο καταναλωτές θα αναπτύσσει την ίδια συμπεριφορά ως προς τα μέτρα προφύλαξης από τον Covid-19 το δίμηνο μετά την άρση του lockdown, ο ένας στους τρεις πρόκειται να επισκεφθεί άμεσα τους επόμενους μήνες καταστήματα μαζικής εστίασης, αλλά οι τέσσερις στους δέκα δεν θα κάνουν φέτος διακοπές.

ΟΚ! Αnytime Markets: Κατάστημα στη Αράχοβαfranchising στην Πάτρα Νέο κατάστημα στην Αράχοβα ετοιμάζει η ΟΚ! Αnytime Markets, επιχειρώντας έξοδο εκτός Αττικής, σε μια περιοχή με μεγάλη τουριστική κίνηση. Παράλληλα, στα μέσα Ιουνίου ανακοίνωσε τη συμφωνία συνεργασίας franchise με την εταιρεία Υιοί Σιμιτζή ΟΕ, η οποία δραστηριοποιείται στην περιοχή της Πάτρας με 4 σούπερ μάρκεt. Η συμφωνία προβλέπει την μετατροπή των 3 σημείων της Υιοί Σιμιτζή σε καταστήματα με την εμπορική επωνυμία OK! Grocery και το 4ο με την επωνυμία OK! Market. Τα 2 πρώτα καταστήματα θα έχουν ανακαινιστεί πλήρως εντός του 2020, ενώ μέχρι το 2021 θα έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες για τη νέα σήμανση και λειτουργία και στα υπόλοιπα καταστήματα. Εν τω μεταξύ, στις αρχές Μαΐου η αλυσίδα εγκαινίασε ένα δεύτερο κατάστημά της στην περιοχή του Κορυδαλλού, στην οδό Αττάλειας 240. Η OK! Anytime Markets AE μέχρι στιγμής διαθέτει στο δυναμικό της 111 σημεία πώλησης με την επωνυμία OK! Market, καθώς και 3 σημεία με την επωνυμία OK! Grocery, στην Αθήνα στην περιοχή του Κολωνακίου και εκτός Αττικής στη Μύκονο και προσεχώς, όπως προαναφέρθηκε, στην Αράχοβα.

Η νέα διοίκηση του ΕΣΒΕΠ Οι κ.κ. Κυριακή Ηλία (ΕΛΓΕΚΑ), Αλέξανδρος Δανιηλίδης (Αθηναϊκή Ζυθοποιία), Αθανασία Κατσαβού (Barilla Hellas) και Λευτέρης Σκαράκης (Coca Cola 3E) είναι τα καινούργια μέλη του νέου εννεαμελούς ΔΣ του ΕΣΒΕΠ, τριετούς θητείας, που αναδείχθηκε από τη γενική συνέλευση του φορέα, η οποία πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 9 Ιουνίου. Το νέο ΔΣ συγκροτήθηκε υπό την προεδρία του επανεκλεγέντος στη θέση αυτή κ. Νίκου Καραγεωργίου, με Α’ αντιπρόεδρο την κ. Ηλία, Β’ αντιπρόεδρο τον κ. Γρηγόρη Καρέλο (J&J), γενικό γραμματέα τον κ. Δανιηλίδη, ταμία τον κ. Γιώργο Καλύβα (Chipita-Νίκας) και μέλη τις/τους κ.κ. Ειρήνη Παπακαμμένου (Colgate-Palmolive), Κατσαβού, Σκαράκη, Ερμιόνη Γεωργουλάκη (P&G) και αναπληρωματικό μέλος την κ. Μαργαρίτα Στεργίου (Upfield Hellas).

Πρακτικός Οδηγός του ΣΕΒ για το ηλεκτρονικό εμπόριο Το lockdown έφερε την έκρηξη του ηλεκτρονικού εμπορίου. Τον Απρίλιο οι ηλεκτρονικές πωλήσεις στο σύνολο της αγοράς αυξήθηκαν κατά 171% σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2019. Πέρυσι σημειώνεται ότι οι ηλεκτρονικές πωλήσεις B2C απέφεραν 5,8 δισ. ευρώ, ενώ κατά το 87% οι καταναλωτές πραγματοποίησαν τις ηλεκτρονικές αγορές τους από εγχώριες επιχειρήσεις. Βάσει αυτών και στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας διαρκείας του ΣΕΒ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας, ο Σύνδεσμος συνέταξε Πρακτικό Οδηγό για τη σωστή επικοινωνία των επιχειρήσεων με τους καταναλωτές, με βασικές κατευθύνσεις, προτάσεις και πρακτικά παραδείγματα, σχετικά με τους τρόπους βελτίωσης της πληροφόρησης των καταναλωτών για τις ηλεκτρονικές αγορές. Ο Οδηγός του ΣΕΒ βασίστηκε στην αντίστοιχη πρωτοβουλία «Recommendations for a better presentation of information to consumers» της BusinessEurope και άλλων επιχειρηματικών οργανώσεων, η οποία έχει προβληθεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 9

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Coca Cola: Πρωτοβουλία στήριξης των μικρών του ho.re.ca Τον σχεδιασμό μιας κοινωνικής πρωτοβουλίας υποστήριξης των μικρών επιχειρήσεων της μαζικής εστίασης και φιλοξενίας ανακοίνωσε από το φετινό Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών η κ. Λίλιαν Νεκταρίου, γενική διευθύντρια της Coca-Cola στην Ελλάδα. Το Future Loading, όπως ονομάζεται το σχετικό πρόγραμμα, με στρατηγικό συνεργάτη το Ίδρυμα Μποδοσάκη, απευθύνεται σε επιχειρήσεις με προσωπικό μέχρι τα 20 άτομα και αποβλέπει στη υποστήριξή τους, ώστε να ανταποκριθούν στην σκληρή μετά το lockdown πραγματικότητα, βελτιώνοντας την ελκυστικότητά τους για το κοινό, μέσω πιστοποιήσεων της ασφαλούς λειτουργίας τους και δωρεάν προβολής τους στα ψηφιακά μέσα. Συνεργάτες της πρωτοβουλίας είναι για την ώρα η TÜV Austria, η ΜΚΟ Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, η Coca-Cola Τρία Έψιλον με το πρόγραμμα #Youth Empowered: The HoReCa Edition και η e-food. Το πρόγραμμα Future Loading σε πρώτη φάση είναι διάρκειας έξι μηνών, αλλά ενδεχομένως θα μετεξελιχθεί.

ΔΟΦ: Ικανοποίηση για το νέο νόμο κατά των «ελληνοποιήσεων» Με αφορμή το νέο νόμο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο οποίος, μεταξύ άλλων, αφορά τις ελληνοποιήσεις τροφίμων και τις προβλεπόμενες κυρώσεις για τους παραβάτες, ο κ. Ιωάννης Βιτάλης, πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας (ΔΟΦ), συνεχάρη τον αρμόδιο υπουργό, επισημαίνοντας ότι «επί της ουσίας αυστηροποιείται το καθεστώς ενός προϋπάρχοντος νόμου, ο οποίος ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Πλέον αναμένουμε την έκδοση του εφαρμοστικού νόμου, που θα καθορίζει το πλαίσιο για τη διενέργεια των ελέγχων. Εκτιμούμε ότι θα ήταν πολύ σημαντικό ο ΣΕΒΓΑΠ και η ΔΟΦ να συμμετέχουν στο συμβούλιο, όπου θα συζητούνται τυχόν παραβάσεις και θα επιβάλλονται ποινές…». Σημειώνεται ότι ο νέος νόμος προβλέπει πρόστιμα έως 300.000 ευρώ για νοθευμένα τρόφιμα, ποινές για παραπλάνηση με «μαϊμού» προϊόντα ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ, φυλάκιση μέχρι δύο έτη για προϊόντα προβαλλόμενα ως ΠΟΠ και ΠΓΕ, που προέρχονται από άλλη χώρα κ.ά.

ΣΜΟΕ: Κραυγή αγωνίας Ο Σύνδεσμος Μικρών Οινοποιών Ελλάδας, το δυναμικό του οποίου επλήγη καίρια από το lockdown και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του, ευρισκόμενος σε διαρκή επαφή με την κυβέρνηση και την πολιτική ηγεσία της χώρας, προβάλει τα αιτήματα και τις προτάσεις του, που συνοψίζονται στα εξής: Άμεση ένταξη των πληττόμενων επιχειρήσεων των αγροτώναμπελουργών και των αμπελουργών-οινοποιών σε καθεστώς προστασίας, δεδομένης της απώλειας του 80%-90% του τζίρου τους, ενόσω καλούνται να ανταποκρίνονται σε ασφαλιστικές, φορολογικές και δανειακές υποχρεώσεις. Αλλαγή της προϋπόθεσης αναφορικά με την απασχόληση έστω και ενός εργαζομένου για την επιστρεπτέα προκαταβολή, καθώς οι μικρές επιχειρήσεις του τομέα δεν απασχολούν μόνιμα προσωπικό. Τη μείωση αφενός του ΦΠΑ στο κρασί και αφετέρου τουλάχιστον κατά το 50% της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις του αμπελοοινικού τομέα. Την άμεση επίλυση του προβλήματος της άτοκης δανειοδότησής τους, εφόσον οι τράπεζες εξακολουθούν να απαιτούν υπέρογκες εγγυήσεις. 10 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

Ελλα-Δικά-Μας: Ανοικτή γενική συνέλευση Παρουσία πλήθους μελών της πρωτοβουλίας Ελλα-Δικά-Μας, δημοσιογράφων και του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, πραγματοποιήθηκε στις 18 Μαΐου η διαδικτυακή ανοικτή γενική συνέλευση της πρωτοβουλίας, στο πλαίσιο της οποίας ανακοινώθηκε η επίσημη έναρξη της τηλεοπτικής, digital και outdoor προωθητικής καμπάνιάς της, με εκατό σημεία προβολής στην Αθήνα. Η εκστρατεία επικοινωνίας και ενημέρωσης της πρωτοβουλίας προβάλλει το κοινό υπόβαθρο των περισσοτέρων από εξήντα εταιρειών, με έδρα, παραγωγή και ιδιοκτησία στην Ελλάδα, που λειτουργούν ομαδικά στο πλαίσιό της, με κοινό σκοπό τη στήριξη της οικονομίας και της κοινωνίας. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, έγινε η απονομή του σήματος «Ethos» από τον κ. Γ. Μπρισκόλα, πρόεδρο- διευθύνοντα σύμβουλο της Eurocert –φορέα πιστοποίησης της πρωτοβουλίας Ελλα-Δικά-Μας–, στις εταιρείες ΑΓΑΝ και Vitex για το κοινωνικό προφίλ και τη δέσμευση των διοικήσεών τους για βιώσιμη ανάπτυξη και σεβασμό προς εργαζόμενους, κοινωνία, πελάτες και περιβάλλον. Την επομένη πραγματοποιήθηκε η τακτική γενική συνέλευση της πρωτοβουλίας, με θέματα τη δημόσια παρέμβασή της, την περαιτέρω αναγνωρισιμότητα του σήματός της και τις συνέργειες των μελών της.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Nestlé Ελλάς: Πρωτοβουλία υποστήριξης επιχειρήσεων ho.re.ca. Με κεντρικό μήνυμα #AlwaysOpenForyou, η Nestlé σχεδίασε μια πρωτοβουλία για την υποστήριξη των επιχειρήσεων εστίασης και φιλοξενίας, που έχουν πληγεί σημαντικά από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Στο πλαίσιό της, η εταιρεία θα διαθέσει δωρεάν μια γκάμα προϊόντων της σε περισσότερα από 5.000 μικρά καταστήματα εστίασης πανελλαδικά, η οποία περιλαμβάνει καφέ Buondi Craft, Nescafé Classic, Λουμίδης Παπαγάλος και εμφιαλωμένα νερά S. Pellegrino, Perrier και Acqua Panna. Επιπλέον, θα εντατικοποιήσει τις εκπαιδεύσεις σε baristi και ιδιοκτήτες καφετεριών, ώστε να ενισχυθούν οι γνώσεις τους στο αντικείμενό τους. Στόχος είναι η εκπαίδευση 1.200 επαγγελματιών μέχρι το τέλος του χρόνου.

Το Εβλογημένο νηστίσιμο πήρε «χρυσό» Το Εβλογημένο νηστίσιμο, ένα μη γαλακτοκομικό προϊόν, με ιδιότητες που μοιάζουν πολύ με εκείνες του κίτρινου τυριού και απευθύνεται στο κοινό των vegan και όλων όσοι έχουν τροφικές δυσανεξίες ή νηστεύουν, κέρδισε την αναγνώριση του οργανισμού Greek Taste Beyond Borders GTBB, ο οποίος του απένειμε το χρυσό βραβείο Authentic Taste Of Greece-Gold Award 2020-2021. Τo προϊόν παρασκευάζεται από 100% φυτικές πρώτες ύλες, ενώ η προσθήκη σε αυτό βιταμίνης Β12 και αντιοξειδωτικού φυσικού εκχυλίσματος ελιάς το καθιστούν διατροφικά ανώτερο.

Ολυμπιακή Ζυθοποιία: «Τα λέμε εκεί!» Με κεντρικό μήνυμα «Τα λέμε Εκεί!», η Ολυμπιακή Ζυθοποιία, στηρίζοντας την επανεκκίνηση της βαριά πληγωμένης αγοράς του ho.re.ca. από το lockdown, καλεί τους καταναλωτές να ανανεώσουν τα ραντεβού τους στα γνώριμα στέκια της σερβιριζόμενης αγοράς, για φαγητό ή ποτό. Για τη σχετική καμπάνια δημιουργήθηκε μία σειρά βίντεο, η οποία θα εξελιχθεί σταδιακά, με μηνύματα παρότρυνσης και ενθάρρυνσης του κοινού. Την πρωτοβουλία συνυπογράφουν τα τοπικώς παραγόμενα σήματά της εταιρείας FIX Hellas, Mythos και Kaiser.

Nielsen: Η πανδημία έφερε νέεες τάσεις στη βιομηχανία ομορφιάς Η προσωπική περιποίηση και η «ρουτίνα» της ομορφιάς επηρεάστηκαν σημαντικά στη διάρκεια του lockdown στην Ελλάδα, σύμφωνα με συνδρομητική έρευνα της Nielsen σε δείγμα 800 γυναικών άνω των 18 ετών. Όπως έδειξε η έρευνα, οι Ελληνίδες βρήκαν την ευκαιρία να «ξεκουράσουν» την επιδερμίδα τους και τα μαλλιά τους, κάνοντας τα απολύτως βασικά. Κατά το 74% δήλωσαν ότι υιοθέτησαν πιο απλή «ρουτίνα» περιποίησης και ομορφιάς απ’ ό,τι στο παρελθόν, ενώ κατά το 79% είπαν ότι μείωσαν τα έξοδά τους για αγορά ειδών προσωπικής περιποίησης και ομορφιάς. Στη διάρκεια της καραντίνας η πιστότητά τους στις μάρκες χαλάρωσε, καθώς οι Ελληνίδες ήρθαν σε επαφή, δοκίμασαν και επέλεξαν διαφορετικές μάρκες από αυτές που συνήθιζαν. Ειδικότερα, σε ποσοστό 36% δήλωσαν ότι την εν λόγω περίοδο δοκίμασαν διαφορετική μάρκα προϊόντος περιποίησης προσώπου. Οι περιορισμοί των συνθηκών διαβίωσης διαφοροποίησαν, επίσης, τη δυναμική των καναλιών αγοράς, καθώς σημαντικό ποσοστό γυναικών για πρώτη φορά χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο για τις αγορές προϊόντων προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς. Ακόμα, για τη μετά-lockdown εποχή οι Ελληνίδες δήλωσαν επιφυλακτικές αναφορικά με τις επιλογές των προορισμών ομορφιάς, λέγοντας πως θα επισκέπτονται λιγότερο συχνά προορισμούς, όπως πολυκαταστήματα, nail bars και ινστιτούτα ομορφιάς.

Νέο Market In στη Λακωνία Ένα νέο σούπερ μάρκετ του δικτύου της εγκαινίασε στις 15 Μαΐου, στην κεντρική πλατεία των Παπαδιάνικων Λακωνίας, η Market In. Πρόκειται για το 8ο κατάστημά της στην ευρύτερη περιοχή και για το 201ο του δικτύου της. Οι χώροι πωλήσεων του καταστήματος είναι περίπου 700τμ, διαθέτει τρία ταμεία και απασχολεί προσωπικό 20 ατόμων. Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 11

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΣΕΒΤ: Στόχος η βιωσιμότητα και η κυκλική οικονομία Ο ΣΕΒΤ, επιδιώκοντας ουσιαστικό ρόλο στην μετάβαση της ελληνικής επιχειρηματικότητας στη βιωσιμότητα και την κυκλική οικονομία, αναλαμβάνει δράσεις, με πιο σημαντικές, πρώτον, τη λειτουργία της Επιτροπής Περιβάλλοντος και Αειφορίας, με σκοπό τη συζήτηση και τη διαχείριση των σύγχρονων περιβαλλοντικών θεμάτων που αφορούν τη βιομηχανία του κλάδου, καθώς και την ανάδειξη των «πράσινων» τεχνολογιών. Δεύτερον, τη διεξαγωγή έρευνας μεταξύ των μελών του για την αποτύπωση των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων. Τρίτον, τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκά έργα, όπως το CIRCforBIO, που αποκοπεί στη μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, μέσω της αξιοποίησης των οικιακών αποβλήτων, όπως και αυτών των βιομηχανιών του κλάδου, για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Και τέταρτον, την υποστήριξη του έργου της Τράπεζας Τροφίμων, μέσω της συμμετοχής των μελών του ΣΕΒΤ στο πρόγραμμά της κατά της σπατάλης των τροφίμων. «Απώτερος στόχος της βιομηχανίας τροφίμων είναι η μετάβαση προς την κυκλική οικονομία για την παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντων διατροφής, με βελτιωμένα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και προστιθέμενη αξία, που καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις των καταναλωτών», τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση του ΣΕΒΤ, που εκδόθηκε με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος.

Ψηφιακό «Γάλαθλον» από την Δωδώνη Η Δωδώνη, γιορτάζοντας φέτος για πέμπτη συνεχή χρονιά την Παγκόσμια Ημέρα Γάλακτος (1η Ιουνίου), προσκάλεσε το κοινό να λάβει μέρος σε ένα μοναδικό ψηφιακό «Γάλαθλον», συνεισφέροντας στη συγκέντρωση ενός τόνου γάλακτος για τη στήριξη του έργου της ΜΚΟ Praksis και των Κέντρων Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων στην Αθήνα και τον Πειραιά. Ειδικότερα, η εταιρεία, μέσω του microsite www.tasteofgood.gr/galathlon, κάλεσε το κοινό να απαντήσει σωστά στο σχετικό διαγωνισμό, μεταξύ 29 Μαΐου και 7 Ιουνίου, και να λάβει μέρος σε κλήρωση προϊόντων της, συμβάλλοντας στον προαναφερόμενο σκοπό.

FrieslandCampina Hellas: «Φροντίδα και Αγάπη» παντού στην Ελλάδα Μέσω μιας νέας πρωτοβουλίας που παρουσίασε η FrieslandCampina Hellas-ΝΟΥΝΟΥ, η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα «Κύκλος Φροντίδας» ΕΚΕ της εταιρείας και πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της ΚΕΔΕ, μεγεθύνει την προσφορά της, υποστηρίζοντας το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» και παρόμοιες δράσεις των δήμων. Ήδη στη διάρκεια της πανδημίας πρόσφερε συνολικά, στο πλαίσιο του προγράμματός της «Φροντίδα και Αγάπη», περισσότερα από 1,9 εκατ. ποτήρια γάλα Νουνού και 140 χιλ. κύπελλα γιαουρτιού Νουνού, ενισχύοντας περισσότερους από 40 δήμους και 45 φορείς ανθρωπιστικού έργου σε όλη τη χώρα. Εξάλλου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Γάλακτος την 1η Ιουνίου, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι η πρωτοβουλία της ΕΚΕ «ΝΟΥΝΟΥ: Ένα ποτήρι γάλα για κάθε παιδί» συνεργάζεται με την Ένωση μη κερδοσκοπικών σωματείων και ιδρυμάτων «Μαζί για το Παιδί», προσφέροντας επιπλέον 31.680 ποτήρια γάλα Νουνού σε παιδιά που χρειάζονται υποστήριξη. 12 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

Philadelphia: Από το 2022 σε ανακυκλωμένη πλαστική συσκευασία Η Mondelēz International ανακοίνωσε ότι από το 2022 το τυρί κρέμα Philadelphia θα πωλείται σε ανακυκλωμένη πλαστική συσκευασία σε όλη την Ευρώπη, στο πλαίσιο του στόχου της εταιρείας να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα και της δέσμευσής της να χρησιμοποιεί 5% ανακυκλωμένο υλικό σε όλες τις πλαστικές της συσκευασίες. Εξάλλου, δεσμεύεται ότι έως το 2025 το 100% των συσκευασιών της θα είναι σχεδιασμένες έτσι, ώστε να είναι ανακυκλώσιμες, με σχετικές πληροφορίες στις ετικέτες τους. Ήδη, ωστόσο, είναι πολύ κοντά στο στόχο της, αφού κατά το 93% οι συσκευασίες της είναι έτσι σχεδιασμένες, σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας.

Αθηναϊκή Ζυθοποιία: Στηρίζει την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς αγροτών Στο πλαίσιο των δράσεων που πραγματοποιεί για την υποστήριξη και ενίσχυση των νέων παραγωγών, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία πρόσφερε μια πλήρη υποτροφία στο Ι.ΙΕΚ της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, με έναρξη φοίτησης το ακαδημαϊκό έτος 20202021. Το πρόγραμμα σπουδών αφορά την ειδικότητα του διαχειριστή γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων και είναι διετούς φοίτησης. Από φέτος το πρόγραμμα υποτροφιών της εταιρείας δεν απευθύνεται μόνο σε παιδιά οικογενειών, που συμμετέχουν στο εταιρικό πρόγραμμα συμβολαιακής καλλιέργειας κριθαριού, αλλά είναι ανοιχτό προς όλους τους νέους που προτίθενται να ασχοληθούν με αγροτικές δραστηριότητες.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

«Η ΔΕΛΤΑ γιορτάζει το γάλα κάθε μέρα!» Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Γάλατος, το μήνυμα της ΔΕΛΤΑ ήταν πως «γιορτάζουμε το γάλα σήμερα και κάθε μέρα!», υπενθυμίζοντας ότι μόνο κατά το δίμηνο Απριλίου-Μαΐου, περίοδο συναγερμού για τη δημόσια υγεία, προσέφερε 135 τόνους γάλα και γιαούρτια σε ανθρώπους με ανάγκες φροντίδας, όπως τα 550 παιδιά των δομών του Χαμόγελου του Παιδιού και των Παιδικών Χωριών SOS, τους 150 τρόφιμους του Γηροκομείου Αθηνών, συνανθρώπους που φροντίζουν οι δομές πολλών δήμων ή άλλοι φορείς, πράγμα που συνεχίζει να πράττει, στο πλαίσιο του γιορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Γάλακτος. Εξάλλου η εταιρεία, συμβάλλοντας στην εθνική προσπάθεια για την αντιμετώπιση του Covid-19 και ενισχύοντας μακροπρόθεσμα το σύστημα υγείας, παρέδωσε στο ΕΚΑΒ δύο εξειδικευμένους φορητούς θαλάμους (κάψουλες) απομόνωσης και μεταφοράς ασθενών.

Το STR8 στηρίζει τις προσπάθειες για ασφαλή γήπεδα Ο όμιλος Σαράντη και το STR8, στηρίζοντας τον Δήμο Αθηναίων και τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου στην προσπάθειά τους να κάνουν τα γήπεδα της Αθήνας πιο ασφαλή, «ντύνοντας» τις μεταλλικές βάσεις των μπασκετών με ειδικά προστατευτικά, ανέλαβαν να «ντύσουν» με υλικά ασφαλείας 38 μπασκέτες σε 19 γήπεδα μπάσκετ του Δήμου Αθηναίων.

CHEP: Έμφαση στην προστασία των περιουσιακών της στοιχείων Η CHEP, προκειμένου να προστατεύσει τις παλέτες και τα λοιπά είδη εξοπλισμού της, διόρισε την κ. Dominika Nosačková επικεφαλής περιφερειακή νομική σύμβουλο και την κ. Susana Marquez υπεύθυνη προστασίας των περιουσιακών της στοιχείων στην Ευρώπη, αμφότερες με μεγάλη εμπειρία σε θέματα πρόληψης απωλειών και διαχείρισης μεταχειρισμένων αγαθών στην αγορά λιανικής, που ενισχύουν περαιτέρω μια ήδη μεγάλη εταιρική ομάδα ειδικών σε τέτοια θέματα. «Η μη επιστροφή, το εμπόριο ή η καταστροφή παλετών για τη διοχέτευση της πρώτης ύλης σε άλλες χρήσεις, μπορεί να μοιάζει ήσσονος σημασίας. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι παλέτες της CHEP είναι μέρος του μοντέλου κοινής χρήσης και επαναχρησιμοποίησης, κάθε απώλεια, κλοπή ή καταστροφή εξοπλισμού, υπονομεύει τον θετικό αντίκτυπο που έχει στην αγορά το κυκλικό μοντέλο της εταιρείας», αναφέρεται σε ανακοίνωσή της.

ΕΦΕΤ: Οδηγός προφύλαξης από τον Covid -19 για τη βιομηχανία Οδηγό πρακτικών οδηγιών προφύλαξης από τον Covid-19 εξέδωσε ο ΕΦΕΤ και τον απεύθυνε, με τη συνεργασία του ΣΕΒΤ, στη βιομηχανία τροφίμων, επισημαίνοντας τη δυνατότητά της να αναπροσαρμόζει τα υφιστάμενα δομημένα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας που διαθέτει, προκειμένου να αντιμετωπίσει και τους κινδύνους της πανδημίας. Μεταξύ των μέτρων που προτείνονται στον οδηγό, είναι η αποφυγή του συγχρωτισμού στον εργασιακό χώρο, η εξ αποστάσεως εργασία, η διαμόρφωση προγράμματος σταδιακής προσέλευσης και αποχώρησης των εργαζομένων, η αποφυγή των ανελκυστήρων, η μέριμνα για επαρκή αερισμό όλων των χώρων κ.ά. Εξάλλου, ο ΕΦΕΤ ανακοίνωσε ότι, στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου 4, του ν.2741/1999 (ΦΕΚ 199/Α/1999) και του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/625, εκδόθηκε η υπ’ αριθμόν 127/24.04.2020 απόφαση της διοίκησής του, με την οποία τίθεται σε ισχύ η διαδικασία ένταξης εργαστηρίων στο «Μητρώο Εργαστηρίων Επισήμου Ελέγχου Τροφίμων συνεργαζόμενων με τον ΕΦΕΤ». Σύμφωνα με αυτήν, εργαστήρια του ιδιωτικού ή του δημοσίου τομέα, που δεν έχουν συνεργαστεί προηγουμένως με τον ΕΦΕΤ, αλλά δραστηριοποιούνται στον τομέα των τροφίμων ή υλικών που προορίζονται να έλθουν σε επαφή με τρόφιμα, μπορούν κατόπιν αίτησής τους να καταχωριστούν στο εν λόγω μητρώο.

Λύσεις στις νέες απαιτήσεις της εστίασης Η Εurochartikι καινοτομεί, παρέχοντας πρώτη την υπηρεσία τραπεζομάντηλων μιας χρήσης με εκτύπωση QR code, σύμφωνα με ανακοίνωσή της. Σε αυτήν σημειώνεται ότι «τo άνοιγμα της εστίασης συνοδεύεται από νέους κανόνες και μέτρα προφύλαξης και η Eurochartiki, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, στέκεται στο πλευρό κάθε επιχειρηματία, παρέχοντας τη λύση στην τήρηση των αποστάσεων, σύμφωνα με τις θεσμικές οδηγίες». Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 13

ΔΙΕΘΝΗ

Η Walmart διακόπτει τη λειτουργία του Jet.com Μετά από αρκετά χρόνια απoεπένδυσης, η Walmart αποφάσισε την αναστολή λειτουργίας του Jet.com, της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που αγόρασε το 2016 έναντι 3,3 δισ. δολαρίων. Η πλατφόρμα βοήθησε τον αμερικανικό όμιλο να επιταχύνει τον ψηφιακό του μετασχηματισμό και την omnichannel στρατηγική του, ενώ παράλληλα του παρείχε πρόσβαση στις πυκνοκατοικημένες παράκτιες περιοχές της χώρας, τις οποίες δεν εξυπηρετούσε με την υπάρχουσα πλατφόρμα. Η συγκεκριμένη απόφαση στηρίχθηκε στη θέση της Walmart πως πλέον το brand Walmart.com, μετά από τις μεγάλες επενδύσεις, την αύξηση της ταχύτητας στις κατ’ οίκον παραδόσεις και την αξιοποίηση των εμπορικών του κέντρων ως σημείων click & collect, καλύπτει τις απαιτήσεις των καταναλωτών στο σύνολο της επικράτειας. Σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές, η Walmart επενδύει στην αντιμετώπιση του μεγάλου ανταγωνιστή της στο online λιανεμπόριο, την Amazon, με κινήσεις όπως η επέκταση της υπηρεσίας Express Delivery σε πάνω από 2.000 καταστήματα στις ΗΠΑ, με παράδοση των παραγγελιών εντός δύο ωρών, ενώ φημολογείται και η ανάπτυξη συνδρομητικής υπηρεσίας παρόμοιας με τo Amazon Prime. Σύμφωνα με τη Walmart, οι online πωλήσεις της αυξήθηκαν κατά 74% σε ετήσια βάση, εν μέρει λόγω των ειδικών συνθηκών που δημιούργησε η πανδημία. Σε κάθε περίπτωση, ο αμερικανικός όμιλος επενδύει θέτοντας μακροπρόθεσμους στόχους, αφού, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, η online δραστηριότητα ήταν ζημιογόνα, στη διάρκεια ενός οικονομικού έτους, κατά περίπου 2 δισ. δολάρια. Η αναστολή λειτουργίας της πλατφόρμας Jet.com πιθανολογείται πως θα συμβάλει στη μείωση της αβεβαιότητας σχετικά με την περίοδο που θα ακολουθήσει το τέλος της πανδημίας. Σύμφωνα δε με έρευνα της Escalent (εταιρεία human behavior and analytics), κατά το δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου η Walmart ξεπέρασε κατά πολύ την Amazon στις online παραγγελίες ταχυκίνητων προϊόντων, με ποσοστό 47% έναντι 19%. Η έρευνα καταγράφει επίσης τα ποσοστά των αγορών που πραγματοποιήθηκαν σε τοπικά καταστήματα (34%), των καταναλωτών που προτίμησαν την πλατφόρμα Instacart (24%) και τη Shipt (5%). Στην ίδια έρευνα οι καταναλωτές που αγόρασαν προϊόντα online δήλωσαν σε ποσοστό 38% πως θα εξακολουθήσουν να αγοράζουν online ή θα αυξήσουν τις σχετικές αγορές τους μετά το πέρας της πανδημίας (δείγμα έρευνας, 1.500 καταναλωτές στις ΗΠΑ, που αγοράζουν είδη μπακαλικής τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα).

Bio Corner από την Carrefour στο Μιλάνο Στις αρχές Ιουνίου η Carrefour Italia λάνσαρε τη γωνιά βιολογικών προϊόντων στο υπέρ μάρκετ που λειτουργεί στο Carugate, στο Μιλάνο, στο πλαίσιο πιλοτικού προγράμματος που ίσως επεκταθεί και σε άλλα καταστήματα. Η γωνιά πώλησης βιολογικών προϊόντων καλύπτει χώρο 115τμ, παρουσιάζει στο κοινό πάνω από 1.500 κωδικούς με πιστοποίηση για τον βιολογικό τρόπο παραγωγής τους, στους οποίους περιλαμβάνονται φρέσκα και τυποποιημένα προϊόντα, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής με οικολογικό προφίλ, βαμβακερά υφάσματα, αλλά και βιβλία σχετικά με το περιβάλλον και την οικολογία. Η πρωτοβουλία της Carrefour εντάσσεται στον γενικότερο στρατηγικό της στόχο στον τομέα των τροφίμων, που αφορά την προώθηση μιας πιο υγιεινής διατροφής, σύμφωνα με τις αρχές της βιωσιμότητας. Σύμφωνα με τον εμπορικό της διευθυντή, Roberto Simonetto, η Carrefour Italia έχει στόχο να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την αγορά εξειδικευμένων βιολογικών προϊόντων και έχει πλάνο να ανασχεδιάσει τη γκάμα των οργανικών προϊόντων που διαθέτει, έως το 2022. 14 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

Η Tesco Ιρλανδίας αξιοποιεί ενέργεια από πλεόνασμα τροφίμων Η Tesco γίνεται η πρώτη λιανεμπορική επιχείρηση της Ιρλανδίας που αγοράζει ενέργεια που παράγεται με την αξιοποίηση του πλεονάσματος τροφίμων των καταστημάτων της. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της εταιρείας, η Tesco Ιρλανδίας συνεργάζεται με την Green Generation, για να μειώσει κατά 1.200 τόνους ανά έτος τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακος, αξιοποιώντας καινοτόμες λύσεις αειφορίας. Η συνεργασία υποστηρίζεται από τη Gas Networks Ireland, τη δημόσια επιχείρηση διαχείρισης φυσικού αερίου της χώρας. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, που προϋποθέτει αλλαγές στη διαχείριση των τροφίμων σε επίπεδο καταστήματος, προβλέπεται πως θα παρέχει την απαραίτητη ενέργεια για τη λειτουργία έξι εκ των καταστημάτων που διαθέτει η αλυσίδα στην Ιρλανδία. Σημειώνεται πως η αλυσίδα είναι η πρώτη και η μόνη στην Ιρλανδία που δημοσιεύει στοιχεία απωλειών τροφίμων πιστοποιημένα από ανεξάρτητο φορέα. Έχει καταφέρει δε από το 2009 να μηδενίσει τις ποσότητες τροφίμων που κατέληγαν σε χωματερές. Στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας, η Green Generation θα επεξεργάζεται τα τρόφιμα που περισσεύουν και δεν δωρίζονται στη FoodCloud, τον φορέα που από το 2014 συνεργάζεται με την αλυσίδα και προσφέρει τρόφιμα σε όσους έχουν ανάγκη, ή διοχετεύονται σε άλλες πρωτοβουλίες. Η Tesco θα αγοράζει το παραγόμενο φυσικό αέριο, μέσω του προμηθευτή της Naturgy, υιοθετώντας την προσέγγιση της κυκλικής οικονομίας, ώστε να μειώσει το ανθρακικό της αποτύπωμα, δηλαδή το σύνολο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται λόγω της λειτουργίας της.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΞΕΝΙΑ ΜΑΝΤΖΙΩΡΗ

H Aramark δημιουργεί pop-up καταστήματα σε χώρους υγείας Η εταιρεία εστίασης Aramark μετατρέπει προϋπάρχοντα σημεία λιανικής πώλησης που λειτουργούν σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας σε pop-up καταστήματα ειδών παντοπωλείου. Τα καταστήματα, που ήδη τον Μάιο ξεπερνούσαν τα 100, διαθέτουν προϊόντα όπως ψωμί, γάλα, αυγά, μη αλλοιώσιμα προϊόντα, σνακ κ.ά. Η Aramark δηλώνει πως λάνσαρε τα mini mart, όπως τα αναφέρει, ώστε να διευκολύνει τους εργαζόμενους του τομέα της υγείας (ιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό κλπ) να αγοράζουν προϊόντα αυτών των κατηγοριών, κατά τη διάρκεια της εργασίας τους ή όταν φεύγουν, ώστε να μη χρειάζεται να σταματήσουν για αγορές κατά την επιστροφή τους στο σπίτι, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο, ειδκότερα κατά την περίοδο της πανδημίας του Covid-19. Η Aramark έχει την έδρα της στις ΗΠΑ και παρέχει υπηρεσίες εστίασης σε πελάτες που δραστηριοποιούνται στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας, της ψυχαγωγίας κ.ά. σε 20 επιπλέον χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, οι Φιλιππίνες, η Νότια Κορέα, η Χιλή, η Ιρλανδία και η Ισπανία. Το 2018 είχε κύκλο εργασιών άνω των 14,5 δισ. δολαρίων.

Αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από τη Lidl Ελβετίας Η Lidl Ελβετίας ανακοίνωσε τη συνεργασία της με το ινστιτούτο εφαρμοσμένων επιστημών στον τομέα των υλικών Empa, που εξειδικεύεται σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης. Στόχος της συνεργασίας είναι η ανάπτυξη ενός συστήματος μετατροπής σε καύσιμα του πλεονάσματος ενέργειας που παράγεται από το νερό, τον ήλιο και από CO, ώστε να τα χρησιμοποιεί η αλυσίδα για την κίνηση των οχημάτων της. Η Lidl Ελβετίας ανακοίνωσε πως προτίθεται να επενδύσει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, χωρίς να αναφέρει το ακριβές ποσό. Σύμφωνα με σχετικό άρθρο του European Supermarket Magazine, το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Empa, Brigitte Buchmann, επικεφαλής του τμήματος που ερευνά τους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και του περιβάλλοντος, δήλωσε πως «οι εκπομπές CO που προκαλούνται σε μακρινές διαδρομές μεταφοράς προϊόντων μεγάλου βάρους είναι ιδιαίτερα σημαντικές», τονίζοντας τη σημασία της συνεργασίας με έναν εταίρο όπως η Lidl Ελβετίας για την επίτευξη του στόχου παραγωγής και διακίνησης προϊόντων με ενέργεια που παράγεται χωρίς τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Ο επικεφαλής του τμήματος logistics της Lidl Ελβετίας, Ueli Rüger, πρόσθεσε πως έως το τέλος του 2022 η επιχείρηση θα μπορεί να κινεί ένα φορτηγό του στόλου της με ενέργεια που θα παράγεται κατά 100% σύμφωνα με το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Το πλάνο για παροχή ενέργειας από μη ορυκτά καύσιμα στο σύνολο του στόλου της αλυσίδας προβλέπεται να ολοκληρωθεί το 2030. Ήδη έχει προχωρήσει η επένδυση σε υποδομές για τη χρήση υγροποιημένου φυσικού αερίου (Liquified Natural Gas-LNG), στο πλαίσιο του προγράμματος «Goodbye Diesel», βάσει του οποίου «το ορυκτό diesel θα μπορεί να αντικατασταθεί στα οχήματα μεταφοράς προϊόντων μεγάλου βάρους χωρίς συμβιβασμούς», όπως δηλώνει η εταιρεία.

H Morrisons επεκτείνει την άμεση πληρωμή σε μικρούς προμηθευτές Για τρεις επιπλέον μήνες επεκτείνει το πρόγραμμα άμεσης πληρωμής των μικρών προμηθευτών της η βρετανική αλυσίδα Morrisons, μια από τις τέσσερις μεγαλύτερες επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο πλαίσιο υποστήριξης των προσπαθειών αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκάλεσε η πανδημία των κορωναϊού. Από το πρόγραμμα ωφελούνται επιχειρήσεις που συνεισφέρουν στον κύκλο εργασιών της επιχείρησης έως του ποσού του 1 εκατ. λιρών Αγγλίας, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών επιχειρήσεων παραγωγής τροφίμων και αγροτών που έχουν συμβόλαια με τη Morrisons για προμήθεια, παραδείγματος χάριν, αυγών και κρέατος. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα θεωρείται πως βοηθά σημαντικά τις μικρότερες εταιρείες, που επλήγησαν σημαντικά λόγω κυρίως της αναστολής λειτουργίας επιχειρήσεων Ho.Re.Ca. Η αλυσίδα συνεργάζεται με περίπου 3.000 επιχειρήσεις μικρού μεγέθους. Όπως αναφέρει το περιοδικό The Grocer, ο National Chairman του Συνδέσμου Μικρών Επιχειρήσεων της χώρας (Federation of Small Businesses), Mike Cherry, δήλωσε πως η απόφαση επέκτασης του προγράμματος άμεσης πληρωμής των μικρών επιχειρήσεων εκ μέρους της αλυσίδας φέρνει έναν αναζωογονητικό αέρα αλλαγής στον υφιστάμενο στον κλάδο κανόνα και επεσήμανε: «Πολλοί μικροί προμηθευτές βίωσαν την επέκταση του χρόνου πληρωμής ή την παρακράτηση κεφαλαίων, καθώς οι μεγάλοι πελάτες τους προσπάθησαν να οχυρωθούν έναντι των επιπτώσεων του Covid-19. Πρακτικές όπως της Morrisons δείχνουν πώς οι καλές επιχειρήσεις λειτουργούν σε αυτές τις δύσκολες στιγμές. Καθώς η επιχειρηματική κοινότητα προσπαθεί να σταθεί και πάλι στα πόδια της, θα πρέπει να δούμε ακόμη περισσότερες αντίστοιχες πρακτικές». Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 15

ΑΓΟΡΑ

Εκτιμήσεις για άνοδο του ετήσιου τζίρου φέτος 3% έως 5% Στους οικείους ρυθμούς λειτουργίας επανέρχεται σταδιακά η αγορά του κλάδου, καθώς οι πωλήσεις του εξελίσσονται ανοδικά μεν, αλλά σε πιο λογικό πλαίσιο. Ήδη ο Μάιος έκλεισε με ανάπτυξη τζίρου 5%-7% συγκριτικά με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, ξεμακραίνοντας από την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης της περιόδου Μαρτίου-Απριλίου, οπότε η πανδημία και το lockdown νέκρωσαν την αγορά, δίνοντας την ευκαιρία στα σούπερ μάρκετ «να τινάξουν την μπάνκα στον αέρα», συγκεντρώνοντας το βασιλικό μερίδιο τζίρου της εξαιρούμενης από το lockdown λιανικής. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

τελέχη του κλάδου, αναφερόμενα στο «σήμερα» (πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου), πιθανολογούν ότι για ένα ακόμη μικρό διάστημα χρόνου ο κλάδος θα συνεχίσει να έχει αυξημένες πωλήσεις οριακά πάνω από το φυσιολογικό επίπεδο, καθώς δεν έχουν ακόμη ομαλοποιηθεί πλήρως οι λειτουργίες της μαζικής εστίασης, ενώ όσο ο κόσμος θα αποφεύγει τη διασκέδαση σε μαζικούς χώρους, τόσο περισσότερο το μαγείρεμα στο σπίτι και οι λοιπές χάρες της in house διασκέδασης θα ικανοποιούνται με αύξηση δαπανών για αγορές από τα σούπερ μάρκετ. Μάλιστα, όπως λένε, στο βαθμό που ο εισερχόμενοι ταξιδιώτες στη χώρα θα συντελούν στην αύξηση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων Covid-19, οπότε πιθανώς θα τίθεται ζήτημα λήψης νέων περιοριστικών μέτρων, έστω σε τοπικό επίπεδο, η ανασφάλεια του μέσου ανθρώπου θα τον κρατά στο σπίτι του. Το κρίσιμο, λοιπόν, είναι να απαντηθεί στην πράξη το κατά πόσο η αναθέρμανση της κοινωνικής ζωής κι ο τουρισμός θα υποχρεώσουν ή όχι την πολιτεία να καταφύγει σε νέα, έστω ήπια, απαγορευτικά μέτρα της λειτουργίας της αγοράς, προκειμένου να προστατευθεί η δημόσια υγεία. Εξάλλου, οι παράγοντες του κλάδου, αναφερόμενοι στην καλή πορεία των εσόδων, που συνεχίζουν να έχουν τα σούπερ μάρκετ, την αποδίδουν και στην παρατεταμένη περίοδο αστάθειας του καιρού, με βροχές και σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες, που συνετέλεσαν στην παράταση της παραμονής του κόσμου κατ’ οίκον, άρα και στην διατήρηση των δαπανών του 16 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

σε ύψος ανάλογο της ικανοποίησης αναγκών, που υπό άλλες συνθήκες θα μοιράζονταν περισσότεροι κλάδοι της παροχής υπηρεσιών.

ΑΠΌΠΕΙΡΕΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΎ ΤΟΥ ΕΤΉΣΙΟΥ ΤΖΊΡΟΥ

Πόσο θα επηρεάσει το συνολικό ετήσιο κλαδικό τζίρο η κατάσταση συναγερμού κατά της πανδημίας την άνοιξη και σε τι βαθμό οι θετικές επιδράσεις στις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ είναι πιθανό να ισοφαριστούν από την καθίζηση της τουριστικής αγοράς και τη βαριά ύφεση, που ήδη σημαδεύει την οικονομική ζωή φέτος; Στελέχη και αναλυτές επιχειρούν να προσεγγίζουν το θέμα, αναγνωρίζοντας ότι οι αβεβαιότητες της συγκυρίας μπορεί να ανατρέψουν τις εκτιμήσεις τους. Με βάση, λοιπόν, τις τελευταίες τους απόπειρες υπολογισμού του ετήσιου ρυθμού εξέλιξης των πωλήσεων το 2020 προβλέπουν μια ανάπτυξη της τάξης του 4%-5%, τουλάχιστον οι πιο αισιόδοξοι, θεωρώντας ότι η άνευ προηγουμένου ώθηση των πωλήσεων του κλάδου την άνοιξη δεν είναι δυνατόν να μηδενιστεί ή και να υπερκεραστεί από την ύφεση το δεύτερο εξάμηνο του έτους, όποια κι αν είναι αυτή. Εξάλλου, υποστηρίζουν, τα σχεδιαζόμενα μέτρα στήριξης της εγχώριας οικονομίας, ύψους περίπου 24 δισ. ευρώ σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, όπως και οι ενισχύσεις έως 61 δισ. ευρώ σε ορίζοντα επταετίας από το Ταμείο Ανάκαμψης της Κομισιόν, το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της περιόδου 2021-2027, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το πρόγραμμα SURE για τη χρηματοδότηση της απασχόλησης και τον ESM (στο βαθμό που η χώρα προσφύγει στο μηχανισμό) θα απορροφήσουν σε μεγάλο βαθμό τους κραδασμούς της ήδη μαινόμενης

ύφεσης. Αν και αναγνωρίζουν ότι, λόγω της μεγάλης πτώσης της τουριστικής αγοράς φέτος, θα χαθούν έσοδα και από την οργανωμένη λιανική, θεωρούν ότι ο ετήσιος ρυθμός της ανάπτυξής της θα είναι εντέλει υψηλότερος της προβλεπόμενης από τους αναλυτές πριν ξεσπάσει η πανδημία. Υπενθυμίζουμε ότι στις αρχές του έτους οι προβλέψεις όλων μίλαγαν για ανάπτυξη της τάξης του 2%-2,5% σε σύγκριση με το 2019. Σύμφωνα, λοιπόν, με τις νεότερες εκτιμήσεις ο τζίρος φέτος θα είναι αυξημένος κατά 4%-5%, με τη συνδρομή των κυβερνητικών και των ευρωπαϊκών μέτρων στήριξης της οικονομίας. Αν σε κάτι συμφωνούν τα στελέχη του κλάδου είναι ότι, εφόσον το πρώτο εξάμηνο του έτους ολοκληρώνεται με ρυθμό ανάπτυξης των κλαδικών εσόδων 10%, ακόμα κι αν το δεύτερο εξάμηνο εξελιχθεί με μέση πτώση -2%, όπως υποστηρίζουν οι πιο απαισιόδοξοι, εκ βάθρων ανατροπή των δεδομένων δεν μπορεί να υπάρξει. Στο πλαίσιο αυτό, το αναμενόμενο είναι η αγορά του κλάδου να μεγαλώσει κατά 3% στη χειρότερη περίπτωση και κατά 5% στην καλύτερη. Σε αυτό συνηγορεί ένα ακόμη στοιχείο. Όπως υποστηρίζουν παράγοντες του κλάδου, μια σημαντική μερίδα των Ελλήνων καταναλωτών θα αποφύγουν φέτος τις θερινές διακοπές, με αποτέλεσμα τα αστικά κέντρα να κρατήσουν περισσότερο από προηγούμενες χρονιές τους κατοίκους τους, οι οποίοι, απευθυνόμενοι στα σούπερ μάρκετ για την κάλυψη των καθημερινών τους αναγκών, θα συντελούν στην αύξηση των εσόδων τους έναντι της περυσινής περιόδου των θερινών διακοπών.

ΑΓΟΡΑ

Σε κάθε περίπτωση κρίσιμο διάστημα για την αγορά του κλάδου θεωρείται η περίοδος που θα ξεκινήσει το φθινόπωρο, δεδομένου ότι τότε θα γίνει ο απολογισμός των ζημιών της τουριστικής σεζόν και θα φανούν πιο καθαρά οι επιπτώσεις στο σύνολο της αγοράς, στην απασχόληση και στο διαθέσιμο εισόδημα. Προπάντων το ότι φέτος αντί των περίπου 20 δισ. ευρώ του τουριστικού εισοδήματος, όπως όλοι προϋπολόγιζαν στις αρχές του έτους, θα εισρεύσουν μόλις 5-8 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, είναι βέβαιο πως θα επηρεάσει αρνητικά και την οργανωμένη λιανική.

Ο ΤΕΛΕΥΤΑΊΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΌΣ ΤΩΝ ΠΩΛΉΣΕΩΝ

Βάσει των στοιχείων της Nielsen, έως την 26η Απριλίου οι συνολικές πωλήσεις σε αξία της οργανωμένης λιανικής (σύνολο καταστημάτων τροφίμων άνω των 100τμ της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης, εξαιρούμενων των νησιών) κατέγραψαν άνοδο 11,9%, με την τάση των πωλήσεων να σημειώνει αδιάκοπη άνοδο φθάνοντας ως το Πάσχα στο 16%. Ωστόσο, την επόμενη εβδομάδα, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή, οι πωλήσεις κατέγραψαν μείωση, λόγω της μίας λιγότερης

εργάσιμης ημέρας φέτος, όπως και του ότι πέρυσι η αντίστοιχη βδομάδα ήταν η πασχαλινή. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τα ταχυκίνητα προϊόντα, από την αρχή του έτους ως τις 24 Μαΐου, σύμφωνα με την IRI, ο τζίρος της οργανωμένης λιανικής κινήθηκε ανοδικά κατά 14,7%, ενώ σε ό,τι αφορά την περίοδο από 25 Φεβρουαρίου, οπότε καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα της πανδημίας, ως τις 24 Μαΐου η αύξηση των εσόδων ήταν της τάξης της 21,5%. Όσο η περίοδος των περιοριστικών μέτρων έτεινε στο «σήμερα», οι ρυθμοί αύξησης των πωλήσεων περιορίζονταν. Έτσι, για παράδειγμα, την εβδομάδα 18-24 Μαΐου η άνοδος των εσόδων διαμορφώθηκε στο 7,1%, ενώ την προηγούμενη ακριβώς εβδομάδα ήταν 10,1%. Θυμίζουμε ότι τις πρώτες εβδομάδες της καραντίνας ο εβδομαδιαίος ρυθμός ανάπτυξης του τζίρου των σούπερ μάρκετ είχε φτάσει το 40%... Η ζήτηση πλέον έχει ομαλοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Η κατανάλωση είναι περισσότερο στοχευμένη παρά το γεγονός ότι οι επισκέψεις των καταναλωτών στα σούπερ μάρκετ εξακολουθούν να είναι αραιότερες σε σχέση με την προ της πανδημίας περίοδο και τα «καλάθια» των αγορών τους μεγαλύτερα, πάντα για λόγους ασφαλείας έναντι του Covid-19.

Εφόσον το πρώτο εξάμηνο ολοκληρώνεται με ρυθμό ανάπτυξης των κλαδικών εσόδων 10%, ακόμα κι αν το δεύτερο εξάμηνο εξελιχθεί με μέση πτώση -2%, το αναμενόμενο είναι η αγορά του κλάδου να μεγαλώσει φέτος κατά 3% στη χειρότερη περίπτωση και κατά 5% στην καλύτερη

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 17

ΑΓΟΡΑ

Καταργούνται όλες οι νομικές μορφές εταιρειών πλην ΑΕ-ΙΚΕ Αλλάζει εκ βάθρων το εταιρικό δίκαιο της χώρας με την προώθηση στη Βουλή νομοσχεδίου, που διατηρεί σε ισχύ μόνο δύο νομικές μορφές εταιρειών, τις ανώνυμες και τις ιδιωτικές κεφαλαιουχικές (ΑΕ και ΙΚΕ). Το θέμα μελετά εδώ και μήνες το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, έχοντας συστήσει νομοπαρασκευαστική επιτροπή, έργο της οποίας είναι η διαμόρφωση πρότασης νέου θεσμικού πλαισίου, που προβλέπει, μεταξύ άλλων, την κατάργηση κάθε άλλης εταιρικής νομικής μορφής –τις αστικές, ατομικές, ετερόρρυθμες, περιορισμένης ευθύνης και ομόρρυθμες εταιρείες– πλην των ΑΕ και ΙΚΕ. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

τόχος της νέας αυτής πρωτοβουλίας του υπουργείου είναι η δημιουργία ενός περισσότερο ευέλικτου, καινοτόμου και απλοποιημένου εταιρικού δικαίου, το οποίο θα χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη διαφάνεια και ευκολία στην εφαρμογή του, ενώ θα διευκολύνει τους ελεγκτές στο έργο τους. Η συγκρότηση της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής αποφασίσθηκε πριν την κρίση στη δημόσια υγεία, αλλά οι εργασίες της καθυστέρησαν λόγω των περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι προτάσεις της επιτροπής θα κατατεθούν στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου σχετικά άμεσα, προκειμένου να αξιολογηθούν και βάσει αυτών να διαμορφωθεί το σχετικό νομοσχέδιο. Ένα από τα θέματα που προβληματίζουν την επιτροπή είναι η ασφαλής διευθέτηση των λογιστικών προσαρμογών που αναμένεται ότι θα ανακύψουν, ώστε να μην υπάρξουν εν ευθέτω χρόνω εμπλοκές, οι οποίες θα δημιουργούσαν νομικά ή άλλα ζητήματα στη λειτουργία των εταιρειών και εν γένει της αγοράς. Η ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου θα σημάνει αυτόματα την κατάργηση κάθε νέας εταιρείας με νομική μορφή διαφορετική των ΑΕ ή ΙΚΕ, όπως και την αναγνώριση ενός εύλογου διαστήματος για τη μετατροπή όλων των εν λειτουργία αστικών, ατομικών, ετερόρρυθμων, περιορισμένης ευθύνης και ομόρρυθμων εταιρειών σε ΑΕ ή ΙΚΕ. Όπως λέγεται, ο χρόνος που θα δοθεί στους επιχειρηματίες, λόγω της πολυπλοκότητας του ζητήματος, θα είναι σημαντικός, ώστε να ανταποκριθούν στη 18 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

νέα κατάσταση, αντιμετωπίζοντας τα λιγότερα δυνατά προβλήματα. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι η μετατροπή εκατοντάδων χιλιάδων εταιρειών σε άλλη νομική μορφή από αυτή που έχουν σήμερα θα σημάνει κάποια κόστη, δικηγορικά και λογιστικά, τα οποία για την ώρα είναι άγνωστο ποιος θα τα επιβαρυνθεί, έκαστος των επιχειρηματιών ή το δημόσιο –εφόσον υπάρξει μέριμνα για τη χορήγηση ενίσχυσης ειδικού τύπου.

ΝΈΕΣ ΡΥΘΜΊΣΕΙΣ

Παράλληλα με τα προαναφερόμενα, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων θα δρομολογήσει μια σειρά άλλων ρυθμίσεων, βάσει των οποίων: Πρώτον, θα αυτοματοποιηθούν αρκετές από τις διαδικασίες που αφορούν την κατάρτιση των ισολογισμών και τη διαφάνεια των εταιρικών λογαριασμών μέσω του ΓΕΜΗ. Δεύτερον, θα τεθούν χρονικές

προθεσμίες στις υπηρεσίες του ΓΕΜΗ, ώστε να ανταποκρίνονται ταχύτερα στον έλεγχο των οικονομικών στοιχείων που λαμβάνουν από τις εταιρείες και να αναρτούν τις σχετικές καταστάσεις εντός συγκεκριμένων προθεσμιών στην ιστοσελίδα του Γενικού Μητρώου –σχετικά είναι γνωστά τα προβλήματα που δημιουργούνται με τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στη δημοσιοποίηση των εταιρικών ισολογισμών στον διαδικτυακό τόπο του ΓΕΜΗ. Τρίτον, θα αναβαθμιστεί η ψηφιακή επικοινωνία μεταξύ του ΓΕΜΗ, της εφορίας και των ταμείων ασφάλισης, ώστε αφενός να συντομευθεί ο χρόνος έκδοσης μιας σειράς βεβαιώσεων και αφετέρου να καταστούν αποτελεσματικότεροι οι έλεγχοι των αρμόδιων φορολογικών υπηρεσιών, όπως και αυτοί που διενεργούν τα ταμεία ασφάλισης και οι εποπτευόμενοι από το Υπουργείο Εργασίας φορείς. 

ΑΓΟΡΑ

«5 στα 5» για την ΕΥΣ Μια από τις καλύτερες φάσεις στην ιστορία της περνά η ΕΥΣ. «Δηλώνει» κερδισμένη στη «μάχη» του τζίρου την περίοδο της καραντίνας, αυξάνει διαρκώς το μερίδιό της στην κλαδική αγορά, ανοίγει έναν νέο κύκλο ανακαινίσεων καταστημάτων, έχοντας ολοκληρώσει στα τέλη του 2019 μετά από μια τριετία σκληρής δουλειάς τις αναβαθμίσεις των 361 καταστημάτων άλλοτε της Μαρινόπουλος, και πλέον περνά στη φάση της επέκτασής της με νέα καταστήματα, επενδύοντας παράλληλα στις ηλεκτρονικές πωλήσεις. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

τζίρος της επιχείρησης από τις αρχές του έτους εξελίσσεται με διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης, οποίος μάλιστα κατά πληροφορίες υπερβαίνει αρκούντως το 20% στο πρώτο πεντάμηνο, ενόσω η μέση ανάπτυξη της αγοράς του κλάδου ήταν 10%-12%. Η διοίκηση της εταιρείας ευελπιστεί ότι θα διατηρήσει τον υψηλό διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης ως τέλος του έτους, παρά τις προβλέψεις ότι κατά το δεύτερο εξάμηνο η εικόνα της οργανωμένης λιανικής θα αλλάξει επιδεινούμενη. Η έντονη ανάπτυξη της εταιρείας την περίοδο της καραντίνας αποδίδεται στο ότι, πρώτον, οι πωλήσεις των 37 υπέρ μάρκετ του δικτύου της εμφανίζουν ρυθμό ανάπτυξης 35% από την αρχή του χρόνου, δεδομένου ότι ο καταναλωτής για λόγους ασφαλείας έναντι της πανδημίας προτιμά τους πολύ μεγάλους χώρους πωλήσεων, δεύτερον, στο ίδιο πλαίσιο, η ζήτηση του τμήματος bazaar αναπτύχθηκε ταχύτατα την περίοδο του lockdown, καθώς ικανοποίησε ανάγκες οι οποίες ήταν αδύνατο να καλυφθούν αλλιώς, εφόσον τα ειδικά καταστήματα παρέμειναν κλειστά και, τρίτον, στην πολιτική των χαμηλών τιμών, στην οποία έδωσε έμφαση η εταιρεία σε όλη την περίοδο των περιοριστικών μέτρων. Η ΕΥΣ, έχοντας ολοκληρώσει τις ανακαινίσεις στα καταστήματα του άλλοτε δικτύου της Μαρινόπουλος, όπως και της Κρόνος στην Πάτρα (σε αυτό οι εργασίες ολοκληρώθηκαν σε διάστημα μόλις 45 ημέρων στο σύνολο του δικτύου), στρέφει πλέον το επενδυτικό ενδιαφέρον της στη επέκταση του δικτύου της με νέα καταστήματα και με ανακαινίσεις

καταστημάτων του «μητρικού» δικτύου στην Αττική. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη στην περιοχή της Πάτρας, ειδικότερα στην περιοχή του Ρίου, πήρε το δρόμο της η δημιουργία ενός νέου μεγάλου σούπερ μάρκετ, έκτασης άνω των 2.000τμ στις υπό διαμόρφωση εγκαταστάσεις άλλοτε του εργοστασίου της Elite, ενώ ετοιμάζεται ακόμα ένα σούπερ μάρκετ της αλυσίδας στη Σκιάθο. Η εταιρεία στρέφει τώρα το ενδιαφέρον της σε περιοχές τις οποίες δεν καλύπτει επαρκώς το υφιστάμενο δίκτυό της και σε αυτές περιλαμβάνεται η νησιωτική Ελλάδα.

E-SHOP SKLAVENITIS.GR ΜΈΣΑ ΣΤΟ ΔΕΎΤΕΡΟ ΕΞΆΜΗΝΟ ΦΈΤΟΣ

Σε ό,τι αφορά τις ηλεκτρονικές πωλήσεις, είναι γνωστό ότι εν μέσω πανδημίας η ΕΥΣ ενέτεινε τη δράση της, βασισμένη στην εξαγορά του caremarket.gr και στη συνεργασία της με το e-food.gr. Ο σχεδιασμός της προβλέ-

πει το λανσάρισμα του e-shop sklavenitis.gr το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου και τη λειτουργία δύο νέων dark stores στην Αττική (το πρώτο το απέκτησε με την εξαγορά του caremarket. gr). Στο πλάνο της για το 2021 είναι ένα ακόμη dark store, αυτή τη φορά στη Θεσσαλονίκη, και η σταδιακή επέκταση του σχετικού project σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ηλεκτρονικές πωλήσεις της ΕΥΣ εξελίσσονται με εντυπωσιακό ρυθμό. Σημειώνουμε ότι από τις αρχές του έτους η εταιρεία, προκειμένου να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες του δικτύου της, όπως και την υποστήριξη των ψηφιακών πωλήσεων, προσέλαβε περί τους 2.000 εργαζόμενους, αυξάνοντας το συνολικό αριθμό του προσωπικού της στα 25.000 άτομα. Σύμφωνα με παράγοντα της αγοράς, η διοίκηση της αλυσίδας αναζητά χώρο για τη συστέγαση των λειτουργιών των κεντρικών της αποθηκών, κατά προτίμηση στο Θριάσιο Πεδίο, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του δικτύου της σε βάθος χρόνου, δηλαδή με πρόβλεψη για τη μελλοντική του επέκταση.  Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 19

ΑΓΟΡΑ

METRO

Ενίσχυση του e-shop και διοικητική αναδιάρθρωση του ομίλου Αναπροσαρμογές στον τρόπο λειτουργίας του ηλεκτρονικού της καταστήματος, με την προοπτική της μερικής επανατοποθέτησής της στις πωλήσεις μέσω του διαδικτύου, υλοποιεί η Metro. Έχοντας καταγράψει αύξηση τζίρου περίπου 100% σε σχέση με την προ της πανδημίας περίοδο, το e-shop της εταιρείας εκτιμάται ότι θα κλείσει φέτος τη χρονιά με αύξηση πωλήσεων 150% έναντι του 2019. Πέρυσι σημειώνουμε ότι είχε εμφανίσει ανάπτυξη τζίρου 20% σε σύγκριση με το 2018. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

διοίκηση της εταιρείας, εκτιμώντας ότι η ζήτηση από τα e-shop της οργανωμένης λιανικής θα εξακολουθήσει να είναι εντυπωσιακά αυξημένη και μετά την πανδημία του Covid-19 –όχι βέβαια όσο σήμερα–, ενισχύει τις υποδομές της και αναδιαρθρώνει την οργάνωσή της. Στο πλαίσιο αυτό, πρώτον, απέκτησε το υπολειπόμενο 30% του welovesupermarket. gr. Δεύτερον, ανασχεδιάζει τη γεωγραφική επέκταση των ψηφιακών της πωλήσεων, προκειμένου η κάλυψη του e-shop να περιλάβει κι άλλες περιοχές πέραν της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, των Τρικάλων, του Βόλου και των Ιωαννίνων, και επεκτείνει

το δίκτυο των καταστημάτων hub, τα οποία αυξήθηκαν κατά 12, δηλαδή στα 17 από τα αρχικώς 5. Τρίτον, αναπτύσσει περαιτέρω τη διανομή τυποποιημένων προϊόντων που «αντέχουν» στη μεταφορά, με την υποστήριξη εταιρειών courier σε νέες περιοχές όπου δεν διαθέτει hub υποδομές. Τέταρτον, περιορίζει τις συνεργασίες της για τις διανομές παραγγελιών σε περιοχές που η ίδια διαθέτει υποδομές hub, θεωρώντας ότι οι περισσότερες εξ αυτών δεν ανταποκρίθηκαν την περίοδο της καραντίνας στο μέτρο που επιθυμούσε η εταιρεία, ωστόσο, λόγω συνθηκών το τελευταίο τρίμηνο κρίθηκαν επιβεβλημένες. Και πέμπτον, επέκτεινε τη συνεργασία της με τη Viva Wallet, με σκοπό την παροχή νέων υπηρεσιών. Σε αυτή τη φάση η εταιρεία προσφέρει τη δυνατότητα ψηφιακής πληρωμής στο χώρο παράδοσης των παραγγελιών, ενώ εξετάζει το ενδεχόμενο της ψηφιακής πληρωμής και λογαριασμών πελατών της για τις υπηρεσίες παρόχων, όπως η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ κ.ά., κατόπιν σχετικών συμφωνιών μαζί τους. Πέραν των προαναφερόμενων, η Metro επανακινεί τη διαδικασία επέκτασης των κεντρικών της αποθηκών στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να δημιουργήσει περί τα 20.000τμ νέου αποθηκευτικού χώρου, αυξάνοντας τη συνολική επιφάνειά τους στα 40.000τμ, όπως και την επέκταση της αποθήκης στα Οινόφυτα στα 60.000τμ από 40.000τμ σήμερα. Συνολικά το κόστος των δύο επενδύσεων εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 25 εκατ. ευρώ.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΉ ΑΝΑΔΙΆΡΘΡΩΣΗ

Εξάλλου, η διοίκηση της Metro προέβη πρόσφατα σε μια σειρά διοικητικών αναδιαρ20 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

θρώσεων, δημιουργώντας δύο νέες γενικές διευθύνσεις, τη Διεύθυνση Οργανωσιακής Ανάπτυξης και Επικοινωνίας και τη Διεύθυνση Λειτουργίας Metro Cash & Carry. Υπό την πρώτη τέθηκαν οι διευθύνσεις Ανθρώπινου Δυναμικού, Εταιρικών και Εργασιακών Σχέσεων και Ποιοτικού Ελέγχου, υπό τη γενική διεύθυνση της κ. Δήμητρας Δασκαλάκη, μέχρι πρότινος διευθύντριας Εταιρικών Σχέσεων του ομίλου. Τη Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού ανέλαβε ο κ. Ζήσης Ανδριανόπουλος, ενώ το πρόσωπο του διευθυντή Εταιρικών Σχέσεων αναζητείται μεταξύ στελεχών της εν λόγω αγοράς. Επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Λειτουργίας Metro Cash & Carry τοποθετήθηκε ο κ. Βαγγέλης Τακούλας, μέχρι πρότινος διευθυντής Λειτουργίας Metro Cash & Carry. Με αφορμή την επικείμενη αποχώρηση από τον όμιλο τον Σεπτέμβριο του κ. Μανόλη Παυλίδη, Γενικού Διευθυντή Αγορών, καθήκοντα Αναπληρωτή Γγενικού Διευθυντή ανέλαβε ο κ. Θρασύβουλος Παγουλάτος. Στη Γενική Διεύθυνση Λειτουργίας Καταστημάτων παραμένει ως Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής ο κ. Γιώργος Αρχολέκας. Ο κ. Μανώλης Παυλίδης θα παραμείνει σύμβουλος στην εταιρεία, όσον καιρό εκτιμηθεί ότι θα χρειαστεί. «Η διοικητική αναδιάρθρωση αποφασίσθηκε, ώστε η εταιρεία να αναδομηθεί, όντας πλέον ένας μηχανισμός διπλάσιος αυτού που ήταν προ τετραετίας, προκειμένου να αντιμετωπίσει επιτυχώς τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της επόμενης μέρας», σημειώνουν στελέχη της. 

ΑΓΟΡΑ

SPAR HELL AS

Ανάπτυξη πωλήσεων 20%-επέκταση του Αστέρα στην Κρήτη Με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης των πωλήσεων στο πρώτο τετράμηνο του έτους, στο επίπεδο του 20%, και με νέες συμφωνίες επέκτασης του δικτύου της Spar Hellas, μέσω των ομίλων αγορών Αστέρας και Ασπίδα, εξελίσσεται το 2020 για την εταιρεία, η διοίκηση της οποίας εκτιμά ότι ο τζίρος της φέτος θα φθάσει τα 120 εκατ. ευρώ. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

ληροφορίες αναφέρουν ότι ο Αστέρας βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο διαπραγματεύσεων, προκειμένου να εντάξει στο δυναμικό του εταιρεία λιανικής με παρουσία στην Κρήτη, η οποία λειτουργεί στην τοπική αγορά δώδεκα καταστήματα, ετήσιου τζίρου περίπου 20 εκατ. ευρώ. Κατά τις ίδιες πληροφορίες η Spar Hellas «έπεται» της εν λόγω συμφωνίας, προκειμένου σε πρώτη φάση ορισμένα από τα καταστήματα της κρητικής εταιρείας να μετατραπούν σε Spar. Ανάλογα επεκτείνεται η Spar με καταστήματα που δημιουργούν δίκτυα συνεργατών της στις αγορές της Αθήνας (στο Νέο Κόσμο και τον Άλιμο) και της Πάτρας. Επίσης, έχοντας προσθέσει στο δυναμικό της από τις αρχές του έτους δύο branded σούπερ μάρκετ, εξελίσσεται η ένταξή τους στην αλυσίδα των Spar, στην οποία αυτή την εποχή επρόκειτο να προστεθούν ακόμη δύο καταστήματα. Ο στόχος της εταιρείας φέτος είναι να αυξήσει τον αριθμό των καταστημάτων Spar κατά 19-20. Στη φάση αυτή έχει ολοκληρώσει την πλήρη προσαρμογή 35 σούπερ μάρκετ στο πρότυπο Spar. Για την επέκταση του δικτύου της, όπως είναι γνωστό, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη σχέση συνεργασίας της με τους ομίλους αγορών Αστέρας –ο οποίος, άλλωστε, μετέχει στο μετοχικό της κεφάλαιο– και Ασπίδα.

μέλος της διοίκησής της, σύμφωνα με τις αποφάσεις της τελευταίας γενικής συνέλευσής της. Στο νέο ΔΣ της Spar Hellas συμμετέχουν ακόμα η κ. Ελένη Ντούρα (αντιπρόεδρος) και οι κ. Πέτρος Βογιατζάκης και Παναγιώτης Καραστρατής. Επίσης, καθήκοντα συμβούλου διοίκησης του Αστέρα και της Spar Hellas ανέλαβε κατά πληροφορίες ο κ. Βασίλης Στασινούλιας, πρώην Διευθύνων Σύμβουλος της Carrefour Μαρινόπουλος και συνιδρυτής του ηλεκτρονικού σούπερ μάρκετ Yoda.gr.

ΥΨΗΛΈΣ ΕΠΙΔΌΣΕΙΣ

Οι επιδόσεις της Spar Hellas στη διάρκεια του lockdown, όντας στο πλαίσιο της γενικότερης τάσης του ανταγωνισμού, ήταν ανοδική, αλλά με ταχύτερο ρυθμό, γύρω στο 20% έναντι του κλαδικού μέσου όρου, αυξάνοντας το μερίδιο αγοράς του δικτύου. Είναι αξιοσημείωτο ότι την περίοδο των περιοριστικών μέτρων στη λειτουργία του εμπορίου υπήρξαν καταστήματα του δικτύου Spar, που κατέγραψαν ανάπτυξη έως και 150% έναντι άλλων με επιδόσεις γύρω στο 10%-15%.

Σε ό,τι αφορά τον τομέα των PL, στη φάση αυτή επιδιώκεται ο καλύτερος δυνατός συντονισμός του δικτύου Spar με τη Bazaar, η οποία, στο πλαίσιο της υφιστάμενης συνεργασίας τους, διακινεί κεντρικά τους περίπου 600 κωδικούς προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας που διαθέτουν τα Spar. Η εν λόγω σχέση προβλέπει συνέργειες και στο πεδίο της παραγωγής. Σημειώνουμε ότι από το σύνολο των private label της εταιρείας το 80% εισάγεται και μόνο το 20% παράγεται στην εγχώρια αγορά, πλην η διοίκηση της Spar Hellas επιδιώκει να βελτιώσει την αναλογία αυτή υπέρ των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων. Η Spar Hellas έκλεισε το 2019 με τζίρο λιανικής 64,9 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 139% έναντι του 2018, λειτουργώντας 30 σούπερ μάρκετ συνολικής έκτασης 15.990τμ. Οι όμιλοι αγορών Αστέρας και Ασπίδα εμφάνισαν αντίστοιχα συνολικό τζίρο κοντά στα 700 εκατ. ευρώ, ο οποίος προήλθε από τα περισσότερα των 400 καταστημάτων τους σε όλη τη χώρα.

Ως προς το ενδεχόμενο της δημιουργίας και εταιρικών καταστημάτων, επί του παρόντος η διοίκηση της Spar Hellas φαίνεται πως δεν το εξετάζει, αν και τίποτα δεν αποκλείεται στο μέλλον. Εξάλλου, σημειώνουμε πως καθήκοντα Διευθύνοντος Συμβούλου στην εταιρεία ανέλαβε τον Μάιο ο κ. Γιώργος Παπαντώνης, πρόεδρος του ομίλου Αστέρας, διαδεχόμενος τον κ. Φοίβο Καρακίτσο, ο οποίος παραμένει Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 21

ΑΓΟΡΑ

NIELSEN

Το lockdown άλλαξε τις συνήθειες όλων μας Πώς και πόσο επίδρασε η υγειονομική κρίση στην καταναλωτική συμπεριφορά; Πώς συμπεριφέρθηκε ο μέσος αγοραστής στην περίοδο του lockdown; Σε τι βαθμό οι νέες καταναλωτικές τάσεις θα διατηρήσουν την επίδρασή τους μετά την πανδημία του Covid-19; Ποια προϊόντα αύξησαν σημαντικά τις πωλήσεις τους και ποιων οι πωλήσεις κατακρημνίσθηκαν; Στα ερωτήματα αυτά απαντά η σχετική έρευνα καταναλωτή της Nielsen, η οποία διενεργήθηκε σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους στο διάστημα που «μείναμε σπίτι». ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

ξιολογώντας οριζόντια τη συμπεριφορά των καταναλωτών, η Nielsen διαπίστωσε ότι κατά το 85% αυτοί μείωσαν τις αγορές τους, ενώ μόλις κατά ένα 15% δεν προέβησαν σε περικοπές. Ειδικότερα, το 83% των καταναλωτών μείωσαν τις δαπάνες τους για ένδυση, υπόδηση και αξεσουάρ, κατά το 71% για διακοπές, κατά το 69%

22 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

για την προμήθεια προϊόντων διακόσμησης και ανακαίνισης σπιτιού, κατά το 62% για αγορές ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, κατά το 44% για αγορές νέων οχημάτων, κατά το 11% για προμήθειες από το παντοπωλείο και κατά το 13% για άλλες αγορές. Αξιοσημείωτο είναι το εύρημα της έρευνας, σύμφωνα με το οποίο ως τάση η μείωση των

δαπανών που σχετίζονται κυρίως με αγορές για ρούχα, παπούτσια, αξεσουάρ και διακοπές, εξακολουθεί να εκδηλώνεται και μετά την επανεκκίνηση της αγοράς. Οι καταναλωτές φαίνεται πως λαμβάνουν τα μέτρα τους, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν έναν νέο κύκλο περιοριστικών μέτρων, άρα και περαιτέρω περικοπών των

ΑΓΟΡΑ

Η ΚΑΡΑΝΤΊΝΑ ΑΎΞΗΣΕ ΤΑ ΜΕΡΊΔΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΎ ΙΣΧΥΡΏΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΙΚΡΌΤΕΡΩΝ Πιο ισχυρούς έκανε η καραντίνα τους ισχυρούς της αγοράς, με τους τρεις πρώτους σε τζίρο να ενισχύουν το συνολικό τους μερίδιο κατά 1,3%.Σύμφωνα με τις μετρήσεις της Nielsen, οι αλυσίδες ΕΥΣ, ΑΒ Βασιλόπουλος και Metro (η εταιρεία δεν μετρά στοιχεία της Lidl) κυριάρχησαν σε ρυθμό ανάπτυξης κατά το διάστημα επιβολής του lockdown στην αγορά, ανεβάζοντας το συνολικό μερίδιό τους στον κλάδο στο 65,6%. Στους κερδισμένους του κλάδου περιλαμβάνονται και τα παραδοσιακά μπακάλικα, τα οποία επίσης κέρδισαν σημαντικό τζίρο, αφού οι καταναλωτές τα προτίμησαν προς αποφυγή της πολυκοσμίας των μεγάλων αιθουσών πωλήσεων. Στον αντίποδα οι μικρές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όπως άλλωστε και τα cash & carry, περιλαμβάνονται στους χαμένους της περιόδου, για διαφορετικούς λόγους το κάθε κανάλι. Ειδικότερα οι εταιρείες σούπερ μάρκετ που κατατάσσονται χαμηλότερα της έβδομης θέσης της κατάταξης στον κλάδο, αύξησαν μεν τον τζίρο τους, αλλά δεν έφθασαν τις υψηλές επιδώσεις των ισχυρών της αγοράς, έτσι ώστε μειώθηκε το συνολικό μερίδιό τους κατά 1,3 ποσοστιαία μονάδα, στο 14,8%. Όσο για τα δίκτυα που κατατάσσονται μεταξύ της 4ης και της 7ης θέσης στην κατάταξη, διατήρησαν σταθερό το συνολικό τους μερίδιο στο 19,6%. Η οργανωμένη χονδρική βγήκε βαθιά πληγωμένη από την κρίση στη δημόσια υγεία, λόγω της διακοπής της λειτουργίας της αγοράς του Ho.Re.Ca. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ένας από τους «παίκτες» αυτού του καναλιού στις 70 μέρες των απαγορευτικών μέτρων απώλεσε έσοδα, που υπερβαίνουν το 30% έναντι της αντίστοιχης περυσινής περιόδου… Άλλωστε, το μέγεθος των απωλειών καθενός την εν λόγω περίοδο συναρτάται με την έκθεσή του στην αγορά του Ho.Re.Ca., οι ζημιές της οποίας θα αποτυπωθούν μακροπρόθεσμα στην πορεία της οργανωμένης χονδρικής, δεδομένου ότι σχετίζεται με την εξυπηρέτηση του τουρισμού, που φέτος πάσχει περισσότερο από κάθε άλλο κλάδο της οικονομίας.

εισοδημάτων τους, όπως και το ενδεχόμενο η ύφεση, που ήδη αφήνει το ίχνος της στην οικονομία, να τους επηρεάσει άμεσα.

ΘΕΤΙΚΈΣ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΈΣ ΕΠΙΔΌΣΕΙΣ

Ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία που αφορούν τα προϊόντα, τα οποία αναδείχθηκαν σε πωλήσεις, όπως και αυτά που έχασαν τα περισσότερα έσοδα. Ειδικότερα, αυξημένο τζίρο εμφάνισαν τα καθαριστικά μαντηλάκια, οι βαφές μαλλιών, το κακάο, τα αποτριχωτικά, τα αλλαντικά, τα καθαριστικά φούρνου, το αλεύρι και το άλειμμα σοκολάτας, ενώ στον αντίποδα μεγάλες απώλειες τζίρου υπέστησαν οι αντιηλιακές κρέμες, τα προϊόντα προστασίας από τους κάλους, οι βαφές παπουτσιών, τα στερεωτικά μαλλιών, οι τσίκλες, οι παιδικές τροφές και τα επιδόρπια, τα κουλούρια κι οι μπίρες. Εξάλλου, αν και ο καφές, όπως και τα αλκοολούχα ποτά, δεν ήταν μεταξύ των πρώτων σε αύξηση πωλήσεων προϊόντων την περίοδο της καραντίνας, η έρευνα έδειξε ότι οι καταναλωτές στράφηκαν περισσότερο από άλλες φορές σε αυτά τα δύο προϊόντα, προκειμένου ασφαλώς να κάνουν πιο ευχάριστη την περίοδο του κατ’ ανάγκην εγκλεισμού τους κατ’ οίκον.

ΜΕΤΡΏΝΤΑΣ ΤΟN... ΧΡΌΝΟ ΣΤΟ ΣΠΊΤΙ

Και πώς περνούσαν τις ατελείωτες ώρες και μέρες του lockdown στα σπίτια τους; Σύμφωνα με την έρευνα της Nielsen, κατά μέσο όρο οι ενήλικοι κοιμόντουσαν οκτώ ώρες την ημέρα, ενώ η καθημερινή ρουτίνα τους δεν διέφερε ιδιαίτερα από τη ρουτίνα του σαββατοκύριακου, ιδίως όσων δεν εργάζονταν. Όσοι εργάσθηκαν ήταν το 56% κατά την έρευνα. Αυτοί είτε δεν άλλαξαν συνήθειες είτε απασχολήθηκαν τηλεργαζόμενοι. Κατά το 31% ήταν σε καθεστώς αναστολής εργασίας. Πάντως, αύξησαν τα γεύματα σνακ και το πρωί και το βράδυ, ενώ πολύ συχνά αναζήτησαν συνταγές διάσημων σεφ, προκειμένου να πρωτοτυπήσουν στη μαγειρική. Προετοιμαζόμενοι για τον κατ’ οίκον εγκλεισμό οι καταναλωτές, αύξησαν κατά 45% το μαγείρεμα –πού αλλού, στο σπίτι!–, μείωσαν κατά 51% τις επισκέψεις τους στα καταστήματα τροφίμων, αύξησαν κατά 24% τις online αγορές τους και μείωσαν κατά 67% τις κοινωνικές συγκεντρώσεις στο σπίτι. Επίσης, την περίοδο των αυστηρών περιορισμών στις μετακινήσεις, αύξησαν κατά 56% το μαγείρεμα στο σπίτι, μείωσαν κατά 49% τις επισκέψεις τους στα καταστήματα τροφίμων, αύξησαν κατά 43% τις διαδικτυακές αγορές τους και μείωσαν κατά 78% τις κοινωνικές συγκεντρώ-

Οι περιορισμοί στην καθημερινότητα των πολιτών, τους οδήγησαν στο δραστικό περιορισμό των αγορών τους από τα εμπορικά καταστήματα, στην προβληματική ανταπόκριση του διαδικτύου στις παραγγελίες τους, στην ανησυχία για τις ανατιμήσεις και στην περιορισμένη διαθεσιμότητα των αποθεμάτων

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 23

ΑΓΟΡΑ

Οι αλυσίδες ΕΥΣ, ΑΒ Βασιλόπουλος και Metro κυριάρχησαν σε ρυθμό ανάπτυξης την περίοδο του lockdown, οπότε το συνολικό μερίδιό τους στην αγορά του κλάδου ενισχύθηκε κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες και ανήλθε στο 65,6% σεις στο χώρο τους. Ακόμα, οι 9 στους 10 αύξησαν τη δραστηριότητά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τη διαδικτυακή ενημέρωση, όπως και τη διαδικτυακή θέαση βίντεο. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τις διαδικτυακές αγορές, βάσει των απαντήσεων στο πλαίσιο της έρευνας, προκύπτει ότι η πρόθεση για σχετικές προμήθειες αγαθών μπορεί μεν να μειώθηκε κατά τη σταδιακή επαναλειτουργία της αγοράς, εξακολουθεί ωστόσο να είναι υψηλότερη από το 2019. Ενδιαφέρον έχει η άποψη που διατύπωσαν οι συμμετέχοντες στην έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι αλλαγές ως προς τις συνήθειές τους, αλλά και από την άποψη του επιπέδου των καταναλώσεών τους, δεν θα αλλάξουν στο ορατό μέλλον. Ο λόγος σχετίζεται με την απειλή ενός δεύτερου κύματος της πανδημίας. Άλλωστε, κανείς δεν διαβεβαιώνει ότι στο άμεσο μέλλον, το φθινόπωρο ας πούμε, δεν θα υπάρξει έξαρση των κρουσμάτων της ασθένειας, άρα και νέα μέτρα προστασίας, ανεξαρτήτως της χρονικής και της γεωγραφικής έκτασής τους.

ΤΙ ΣΥΝΈΒΗ ΜΕ ΤΙΣ ΑΓΟΡΈΣ ΑΠΌ ΤΑ ΣΟΎΠΕΡ ΜΆΡΚΕΤ

Η Nielsen διαπίστωσε έξι βασικές αλλαγές στη συμπεριφορά του μέσου καταναλωτή την περίοδο της υγειονομικής κρίσης, που τις κατέγραψε σε δύο φάσεις. Ειδικότερα, στην πρώτη φάση η Nielsen παρακολούθησε τη 24 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

συμπεριφορά των καταναλωτών στο πρώτο «κύμα» της πανδημίας και των μέτρων για την αντιμετώπισή της (26 Φεβρουαρίου-13 Μαρτίου), οπότε μετά το πρώτο κρούσμα ασθενούς με Covid-19 έπαψαν σταδιακά να λειτουργούν σχολεία, σινεμά, θέατρα, μουσεία και εν συνεχεία τα malls και τα μεγάλα καταστήματα, και μεταξύ της 13ης Μαρτίου και 17ης Μαρτίου. Διαπίστωσε λοιπόν τα εξής: Εντάθηκαν οι προληπτικές αγορές με γνώμονα την υγεία, με αποτέλεσμα να αυξηθεί θεαματικά το ενδιαφέρον των καταναλωτών για προϊόντα τα οποία εστιάζουν στην υγεία και την ευεξία. Η διαχείριση ζητημάτων σχετικών με την υγεία συγκέντρωσε περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο την προσοχή των καταναλωτών, οπότε έδωσαν προτεραιότητα στα προϊόντα που είναι απαραίτητα στην άμυνα κατά του ιού και την προστασία της δημόσιας υγείας (μάσκες προσώπου, αντισηπτικά κ.ά.). Η αναδιοργάνωση των ντουλαπιών του νοικοκυριού με τα βασικά προϊόντα, που έχουν μακρό κύκλο ζωής, αρχικά ώθησε τους καταναλωτές σε πύκνωση των επισκέψεών τους στα σούπερ μάρκετ και στην αύξηση της αξίας του «καλαθιού» αγορών τους. Η προετοιμασία της οικογένειας για την καραντίνα ώθησε σε αύξηση των διαδικτυακών αγορών, σε μείωση των επισκέψεων στα σούπερ μάρκετ και σε αύξηση των αποθεμάτων του νοικοκυριού, προκαλώντας πιέσεις στην αλυσίδα του εφοδιασμού. Η δεύτερη φάση της έρευνας αφορούσε το νέο «κύμα» μέτρων κατά της πανδημίας, που ελήφθησαν την 18η Μαρτίου, με τα οποία σε λειτουργία έμειναν μόνο συγκεκριμένου τύπου καταστήματα, και την 23η Μαρτίου, οπότε απαγορεύθηκαν οι μετακινήσεις των πολιτών. Η Nielsen, συλλέγοντας στοιχεία στο διάστημα μεταξύ της 15ης και της 21ης του Απριλίου, κατέληξε στα εξής συμπεράσματα: Οι περιορισμοί που τέθηκαν στην καθημερινότητα των πολιτών λόγω της πανδημίας, τους οδήγησαν στο δραστικό περιορισμό των αγορών τους από τα εμπορικά καταστήματα, στην προβληματική ανταπόκριση του διαδικτύου στις παραγγελίες τους, στην ανησυχία των καταναλωτών για τις ανατιμήσεις, καθώς και στην περιορισμένη διαθεσιμότητα των

αποθεμάτων, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις επηρέασε την τιμολόγηση των αγαθών. Οι επιστροφή των πολιτών σε μια νέα κανονικότητα στην εργασία, το σχολείο κ.ά. απαίτησε νέες προσαρμογές στην αλυσίδα του εφοδιασμού, λόγω της τόνωσης των αγορών μέσω των e-shops, αλλά και της καθιέρωσης πλέον ατομικών συνηθειών, που σχετίζονται με την προσωπική υγιεινή και την ασφάλεια.

ΓΎΡΩ ΑΠΌ ΤΟΝ ΕΑΥΤΌ ΤΟΥΣ ΓΎΡΙΣΑΝ ΤΑ PL

Στροφή 360 μοιρών φαίνεται ότι έκαναν την περίοδο της κρίσης τα private label προϊόντα. Σύμφωνα με στοιχεία που διέθεσε η Nielsen στο σελφ σέρβις, η συμμετοχή των σχετικών κωδικών στο σύνολο των πωλήσεων της οργανωμένης λιανικής, ενώ αυξήθηκε στη φάση του πανικού, που ώθησε το κοινό στην αποθεματοποίηση μεγάλων ποσοτήτων προϊόντων πρώτης καθημερινής ανάγκης, εν συνεχεία επανήλθε στα συνήθη επίπεδα. Ειδικότερα την εβδομάδα που έκλεισε στις 26 Ιανουαρίου, το μερίδιο αγοράς των private label στο σύνολο του τζίρου των σούπερ μάρκετ ήταν στο επίπεδο του 14,9%. Την εβδομάδα που τελείωσε στις 23 Φεβρουαρίου είχε παρουσιάσει μια ελαφρά κάμψη στο 14,7%. Στην κορύφωση του πανικού, δηλαδή την εβδομάδα που έληξε στις 22 Μαρτίου, το μερίδιό τους αυξήθηκε στο 15,3% και επανήλθε στα προηγούμενα γνωστά επίπεδα, στο 14,6%, την εβδομάδα έως 19 Απριλίου, οπότε η ζήτηση είχε ισορροπήσει. Όπως σημειώνουν αναλυτές, ο πανικός βοήθησε το μερίδιο των PL, καθώς αγοράστηκε «ό,τι υπήρχε διαθέσιμο» στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Σε ό,τι αφορά τις προωθητικές ενέργειες, από τα στοιχεία που διέθεσε στο σελφ σέρβις η Nielsen, προκύπτει ότι υπήρξε αισθητή αύξηση του τζίρου των FMCG που διατέθηκαν υπό καθεστώς προώθησης. Η συμμετοχή των σχετικών προϊόντων στο σύνολο των πωλήσεων αυξήθηκε την κρίσιμη περίοδο στο 56,3% έναντι 53,5% προ της πανδημίας και υποχώρησε στο 54,3% μετά τα μέσα του Απριλίου. Αντίστοιχη εικόνα είχαν οι προωθήσεις συνολικά των branded προϊόντων. Οι σχετικές πωλήσεις τους αύξησαν τη συμμετοχή τους στο συνολικό κλαδικό τζίρο στο 64,3% μετά τα μέσα Μαρτίου έναντι 61,8% τον Ιανουάριο και υποχώρησαν μερικώς στο 62,3% περίπου από τα μέσα του Απριλίου. 

ΘΕΜΑ

Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Α -Τ ΟΥ Ρ Ι Σ Μ Ο Σ-Τ Ζ Ι Ρ Ο Σ

Η πληγή κρυώνει και τώρα αρχίζει να πονά Οι πωλήσεις των cash & carry τον Απρίλιο φέτος έπεσαν κατά 21% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI. Είναι προφανές ότι τούτο οφείλεται στο lockdown. Ένα ερώτημα, τώρα που τυπικά αποκαταστάθηκε η λειτουργία της αγοράς του ho.re.ca., είναι κατά πόσο ο τουρισμός, μέσω αυτής και της μικρής λιανικής, ανακλάται στις πωλήσεις της οργανωμένης χονδρικής και λιανικής. Και ένα δεύτερο ερώτημα είναι πώς θα εξελιχθεί στο εξής ο κλαδικός τζίρος, δηλαδή όχι μόνο φέτος, αλλά μέχρι την αποκατάσταση γενικότερα της ζημιάς από την πανδημία. ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ητήσαμε, λοιπόν, από τους ερευνητές της IRI να μας πουν ενδεικτικά, με βάση τα στοιχεία του 2019 και της περιόδου φέτος που προηγήθηκε της καραντίνας, τι ποσοστό πωλήσεων επί του συνολικού ετήσιου τζίρου των FMCG αντιστοιχεί στο τουριστικά πιο ζωντανό τετράμηνο της χρονιάς, δηλαδή μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου. Η απάντηση ήταν 34%. Δηλαδή το εν λόγω τετράμηνο μοιράζεται «πολύ δίκαια» τον ετήσιο τζίρο με τ’ άλλα δυο, που δεν έχουν τουριστική ζωηράδα, μολονότι θα περίμενε κανείς ότι τα 32 εκατομμύρια των αλλοδαπών επισκεπτών μας κατ’ έτος τα τελευταία χρόνια, που συμβάλλουν στην παραγωγή του περιφερειακού ΑΕΠ των νησιών τα μέγιστα (πίνακας 1), επιδρούν ευμενώς ή, έστω, αισθητά στις πωλήσεις του κλάδου.

ΌΤΑΝ ΜΙΛΟΎΝ ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΊ

Έχει, όμως, ένα ειδικό ενδιαφέρον η ανάλυση, όταν εστιαστεί στη νησιωτική χώρα (εκτός Κρήτης), το μερίδιο της οποίας στις ετήσιες κλαδικές πωλήσεις σε όλη την Ελλάδα είναι μικρό (8%). Στα FMCG σταθερού barcode, λοιπόν, το καλοκαιρινό μερίδιο πωλήσεων των cash & carry είναι 39%, δηλαδή μόλις 5 ποσοστιαίες επάνω από το μέσο όρο. Προ διετίας, μελετώντας το μέγεθος της «ευκαιρίας» για την οργανωμένη χονδρική από την τουριστική ανάπτυξη και φτάνοντας από άλλη οδό στο ίδιο συμπέρασμα, είχαμε καταλήξει στο «πολύς λόγος για το τίποτα» κι όχι άδικα, καθώς η τουριστική αγορά εξυπηρετείται κυρίως από τις δομές του λεγόμενου «παραδοσιακού» χονδρεμπορίου κι αυτό δεν έχει 26 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

αλλάξει –ή μάλλον, αυτό που έχει αλλάξει φέτος, είναι ότι τούτο έχει πληγεί καίρια από την πανδημία, όπως όλες οι δραστηριότητες που συνδέονται άμεσα με τις τουριστικές υπηρεσίες. Παρεμπιπτόντως, σε άλλη ευκαιρία έχουμε υποστηρίξει ότι το εργαλείο των επιχειρήσεων του κλάδου, προκειμένου να αποσπάσουν μερίδια από το παραδοσιακό χονδρεμπόριο, βρίσκεται στο στρατηγικό franchising στη μικρή λιανική ή/και στην ανάληψη χονδρεμπορικής δράσης μεγάλης κλίμακας από τις ίδιες για λογαριασμό όλης της αγοράς (μικρής λιανικής και ho.re.ca.) κι όχι τόσο στο cash & carry, το οποίο θα οριοθετήσει τον «κυνηγότοπό» του, μόνον εφόσον ωριμάσει ο ανταγωνισμός στο franchising και κοπάσει η πώληση χονδρικής από τα σούπερ μάρκετ.

Αλλά το σημαντικό είναι ότι στα FMCG το καλοκαιρινό μερίδιο πωλήσεων των νησιωτικών σούπερ μάρκετ φτάνει το 42%! Πράγματι, το σούπερ μάρκετ τοπικά στο νησί, όπως και το μικρό λιανεμπορικό κατάστημα, που δεν το μετρά η έρευνα, τα καλοκαίρια δουλεύουν κυρίως με τις μικρές συσκευασίες των FMCG, που τις προτιμούν οι επισκέπτες –συνήθως ολιγοήμερης παραμονής– για αυθημερόν κατανάλωση. Κάτι αντίστοιχο κάνει το σούπερ μάρκετ π.χ. της Αθήνας σε συνοικίες που ανθεί το Airbnb, όπως το Κουκάκι, προσθέτοντας τζίρο στο ταμείο του, όπως μαθαίνουμε, περίπου κατά 10%-11% παραπάνω τούς τουριστικά κινητικούς μήνες σε σύγκριση με την τουριστικά υποτονική περίοδο του έτους. Από αυτή την άποψη έχει ενδιαφέρον ο αναγνώστης

ΘΕΜΑ

Πίνακας 1. Συμβολή του τουρισμού στο σχηματισμό του ΑΕΠ ανά περιφέρεια (%)

Πίνακας 2. Συμμετοχή πωλήσεων Ιουνίου-Σεπτεμβρίου στον ετήσιο τζίρο δεκαπέντε ενδεικτικών FMCG (σταθερού barcode) έντονης εποχικότητας

Νότιο Αιγαίο

97,1

Κρήτη Αττική

47,2

Κεντρική Μακεδονία Ιόνιο Πελοπόννησος Θεσσαλία Ανατολική ΜακεδονίαΘράκη Ήπειρος Δυτική Ελλάδα Βόρειο Αιγαίο Στερεά Ελλάδα Δυτική Μακεδονία

12,4 71,2 6,9 3,9

3,6

6,1 7,4 3,5 8,8 3,1 2

Πηγή: ΣΕΤΕ

Προϊόν Αντιηλιακά Παγωτά

Συμμετοχή στο σύνολο της χώρας (%) 90,5

Εντομοκτόνα Έτοιμα ροφήματα Παγωμένο τσάι Μπίρα Ρούμι Έτοιμος καφές Τεκίλα Τζιν Δυναμωτικά ροφήματα Αποτριχωτικά Νερό εμφιαλωμένο-ανθρακούχο Χυμοί Σαμπουάν

Συμμετοχή στα νησιά πλην Κρήτης (%) 89,6

76,2

77,6

74,7 69,7 66,1 53 52,6 52 47,3 46,8 44,4 44,2 43,5 40,4 38,2

72,3 77,7 71 60,3 68,5 66,2 66 65,4 52,4 49,9 50,8 48,7 45,5

Πηγή: IRI

να ρίξει μια ματιά στον πίνακα 2, όπου με τη συνδρομή της IRI παρουσιάζουμε δεκαπέντε ενδεικτικές περιπτώσεις FMCG, οι πωλήσεις των οποίων το καλοκαίρι είναι στα φόρτε τους, δηλαδή τα μερίδια τζίρου επί των ετήσιων πωλήσεών τους στους τέσσερις θερμούς μήνες βρίσκονται άνω των μέσων όρων του 34% επί του συνόλου της χώρας και του 42% στα νησιά, προκειμένου να φανεί η διαφορά της ζήτησής τους εκεί όπου αυτή συναρτάται με τα καταναλωτικά ενδιαφέροντα των τουριστών, δηλαδή στα νησιά.

ΜΌΛΙΣ ΈΝΑ 12% ΤΟΥ ΤΖΊΡΟΥ ΤΩΝ C&C ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΉ ΑΓΟΡΆ

Μια πρώτη σκέψη είναι ότι οι απώλειες των c&c τον Απρίλιο (21% σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2019 ή 78 έναντι 99,2 εκατ. ευρώ) δίνουν σε γενικές γραμμές το μέτρο της «έκθεσης» της οργανωμένης χονδρικής στο σύνολο των δραστηριοτήτων της τουριστικής αγοράς (ho.re.ca και εποχικής μικρής λιανικής της τουριστικής ζώνης). Ωστόσο, η μελέτη των στοιχείων της IRI σχετικά με την ανά μήνα απόδοση των c&c στο σύνολο της χώρας πέρυσι (ο συνολικός τους τζίρος το 2019 ανήλθε στα 1,2 δισ. ευρώ) έδειξε άλλα: Με μέση απόδοση του μηνιαίου τζίρου τους στο τουριστικό τετράμηνο σχεδόν τα 118 εκατ. ευρώ και για τους άλλους οκτώ μήνες σχεδόν τα 91 εκατ. ευρώ, εύκολα σταθμίζεται η εν λόγω «έκθεση» περίπου στα 108 εκατ. ευρώ (118-91=27Χ4=108). Κι αν λάβει κανείς

ΤΑ ΔΎΟ ΣΕΝΆΡΙΑ ΤΗΣ IRI ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΈΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΩΛΉΣΕΩΝ ΦΈΤΟΣ Ποια ήταν η επίδραση lockdown στις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ (εκτός c&c); Σύμφωνα με την IRI, στο πρώτο πεντάμηνο του έτους (μέχρι τις 24 Μαΐου) οι πωλήσεις των FMCG σταθερού barcode αυξήθηκαν συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό κατά 14,7% και ειδικότερα στα προϊόντα διατροφής, που καλύπτουν άνω του 70% του τζίρου, αυξήθηκαν κατά 13,1%, στα οικιακού καθαρισμού κατά 21% και στα ατομικής περιποίησης κατά 15,3%, ενόσω στις αρχές του Ιουνίου το μέσο «καλάθι» αγορών εκτιμάτο γύρω στα 50 ευρώ, αυξημένο περίπου κατά 20% συγκριτικά με την προ πανδημίας περίοδο. Σημειωτέον δε ότι σε σύνολο σαράντα κατηγοριών προϊόντων που παρακολουθεί η εταιρεία εξειδικευμένα στη μικρή λιανική, διαπίστωσε ότι, ενώ ανέπτυξαν τις πωλήσεις τους στα σούπερ μάρκετ κατά 7%, στους μικρούς της αγοράς πήραν μπόι μόλις 1,6%, πράγμα αντίθετο με τη γενική ευρωπαϊκή εμπειρία, σύμφωνα με την οποία η ανάπτυξη του πανικού μοιράστηκε πιο δίκαια μεταξύ μεγάλων και μικρών… Και πώς θα εξελιχθεί ο τζίρος σε ετήσια βάση; Η IRI πρότεινε πρόβλεψη διπλού σεναρίου, ενός υπό συνθήκες ομαλότητας στη δημόσια υγεία κι ενός υπό συνθήκες κρίσης, με νέα πιθανώς τοπικά lockdown. Ενδιαμέσως των δύο θα διακυμανθούν οι πωλήσεις, αναλόγως της έντασης της πανδημίας κατά τους αναλυτές. Σύμφωνα με το πρώτο σενάριο, λοιπόν, οι πωλήσεις των FMCG σταθερού barcode θα κλείσουν φέτος με ανάπτυξη 5,3% και ειδικότερα στα προϊόντα διατροφής κατά 5,1%, στα οικιακού καθαρισμού κατά 8,9% και στα ατομικής περιποίησης κατά 4,7%. Σύμφωνα με το κρισιακό σενάριο, η χρονιά θα κλείσει αντίστοιχα με συνολική ανάπτυξη πωλήσεων 8,1% και ανά ειδική κατηγορία, όπως προηγουμένως, κατά 8%, 11,6% και 9,2%.

υπόψη του ότι γενικά στη διάρκεια του ζεστού τετραμήνου εισρέει περίπου το 75% των ετήσιων εσόδων της οικονομίας μας από τον τουρισμό, το πολύ αυτή η «έκθεση» να φτάνει σε γενικές γραμμές γύρω στα 144 εκατ. ευρώ αν προστεθούν και οι υπόλοιποι μήνες υποτονι-

κής τουριστικής κίνησης ή αλλιώς, στο 12% του ετήσιου τζίρου των c&c (εφόσον, δηλαδή, τα «καλοκαιριάτικα» 108 εκατ. ευρώ των c&c εκληφθούν ως το 75% των εσόδων τους από τον τουρισμό, κατ’ αντιστοιχία της συμμετοχής του τουρισμού στο ΑΕΠ). Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 27

ΘΕΜΑ

Πίνακας 3. Βασικά μεγέθη του ελληνικού τουρισμού Συμμετοχή στο ΑΕΠ (%) Συμμετοχή στην απασχόληση (%) Συνολική απασχόληση σε χιλ. άτομα Έσοδα (πλην κρουαζιέρας) σε δισ. ευρώ Αφίξεις αλλοδαπών σε εκατ. άτομα Μέση κατά κεφαλή δαπάνη σε ευρώ Μερίδιο αγοράς (στον κόσμο/στην Ευρώπη %) Εποχικότητα Ιουλίου-ΑυγούστουΣεπτεμβρίου ως προς το δωδεκάμηνο (%)

2000

2010

2014

2018

16,6

17,3

30,9

19,2

17,8

17,3

25,9

788,3 10,1 12,4 813

786 9,6 15 640

699 13 22 590

988,6 15,6 30,1 520

1,8 / 3,2

1,6 /3,1

1,8/ 3,8

51,2

54,8

Πηγή: ΣΕΤΕ

ανάταξη του τουρισμού το 2021 δεν φαίνεται να τη συμμερίζονται οι πράκτορες των διεθνών ταξιδιωτικών υπηρεσιών. Αφετέρου διότι τόσο οι προμηθευτές όσο και οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις στο εξής είναι αντιμέτωπες μ’ ένα δεύτερο κύμα «εσωτερικής υποτίμησης», στο οποίο ήδη υπόκειται η πελατεία τους, οδυνηρότερο από το προηγούμενο, καθώς τώρα η αφαίρεση εισοδημάτων δεν γίνεται από το επίπεδο μιας «σχετικής ευημερίας», αλλά από το «μη παρέκει» της επιβίωσης…

Η «έκθεση» του c&c στο ho.re.ca και την εποχική μικρή λιανική της τουριστικής ζώνης φτάνει σε γενικές γραμμές γύρω στα 144 εκατ. ευρώ στο σύνολο του έτους ή αλλιώς, στο 12% του ετήσιου τζίρου του. Από αυτά γύρω στα 108 εκατ. ευρώ είναι ο καλοκαιρινός τζίρος του 28 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

ΔΙΠΛΉ Η ΖΗΜΙΆ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΠΡΌΘΕΣΜΗ

Οι διοικήσεις των ομίλων του κλάδου, των οποίων το «καλό δεξί» –τα σούπερ μάρκετ– σε συνθήκες lockdown έκαναν απρόσμενα χρυσές δουλειές, μπορεί να αισθάνονται ανακούφιση γιατί οι απώλειες του άλλου τους «χεριού» – των cash & carry– υπερκαλύφθηκαν στα ομιλικά ταμεία με το παραπάνω, αλλά το πρόβλημα που θα κληθούν να διαχειριστούν στο εξής συνιστά στρατηγικό πονοκέφαλο. Συνάπτεται ασφαλώς με τη ζημίωση ενός πολύ μεγάλου αριθμού των συνεργατών τους-προμηθευτών, η οποία μέλλει διπλή και μακροπρόθεσμη. Αφενός διότι οι απώλειές τους, αρχικά λόγω lockdown, οι οποίες επ’ ουδενί λόγω αντισταθμίστηκαν στη γενική θεώρησή τους από την έξαρση των εαρινών πωλήσεων των σούπερ μάρκετ, συνδέονται με τις αποδόσεις της τουριστικής αγοράς, η οποία εξ όσων ακούγονται, φέτος μ’ ένα μόλις 20%-25% του περσινού επιπέδου επιδόσεών της μάλλον πρέπει ν’ αφήσει (μαύρη) ικανοποίηση στους εταίρους της, ενόσω την ελπίδα των τελευταίων για ταχεία

Από αυτή την άποψη η διαπίστωση της IRI ότι μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου φέτος στις 41 από τις 50 βασικότερες κατηγορίες προϊόντων διαπιστώθηκαν ανατιμήσεις έως 10% θα περάσει πολύς καιρός για να ξαναγίνει, τουλάχιστον σε παρόμοια έκταση. Ο πανικός της ζήτησης μπορεί να ώθησε «το αόρατο χέρι του ανταγωνισμού» να συμπαρασταθεί στην προσφορά, αλλά αυτό το έκανε στα όρια μιας απλής «αρπαχτής», γιατί μέλλεται μουδιασμένο. Αντίθετα ο προωθητικός τζίρος, που κέρδισε μία μονάδα την εποχή του «Μένουμε σπίτι» (από 24% επί των συνολικών πωλήσεων έφτασε το 25% κατά την IRI), ενδεχομένως θα γίνει πηγή νέου άγχους στον ανταγωνισμό και για τις δύο πλευρές της προσφοράς, οι οποίες μοιάζει φρονιμότερο, κρίνοντας από τις επιδόσεις τους το τελευταίο τρίμηνο-τετράμηνο του έτους, να σταθμίσουν τις ετήσιες του 2021.

ΑΠΌ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΟΪΌ ΣΤΟΝ «ΠΑΡΑΝΟΪΌ»

Η ευήθης αισιοδοξία περί πρόσκαιρης διακοπής της ανάπτυξης θα πληρωθεί ακριβά. Ενόσω με τη βούλα του ελληνικού κράτους, το 87% των κλάδων της οικονομίας κατατάσσεται στην κατηγορία των πληττόμενων, το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδας σε ειδική μελέτη του για τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία προειδοποιεί: Περισσότε-

ΘΕΜΑ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ ΤΏΡΑ ΜΕ ΓΝΏΜΟΝΑ ΤΟ CATEGORY MANAGEMENT ΚΏΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΧΑΊΡΑΣ, ΠΡΌΕΔΡΟΣ, ΙΕΛΚΑ «Υπό κανονικές συνθήκες ανέμενα φέτος μια ετήσια ανάπτυξη του κλαδικού τζίρου 3,5%-4% συγκριτικά με το 2019, αλλά δεν φαίνεται ότι θα υπερβεί το 1,5%-2% κι αυτό λόγω της έξαρσης των πωλήσεων την περίοδο της καραντίνας, η οποία θα εξισορροπήσει σε ετήσια βάση τις αναμενόμενες απώλειες. Διότι η επίδραση της οικονομικής κρίσης στο ψυχολογικό κλίμα και στο διαθέσιμο καταναλωτικό εισόδημα, σε συνδυασμό με την έναρξη αφενός της περιόδου εξόφλησης των υποχρεώσεων των νοικοκυριών τον Ιούλιο και αφετέρου της λειτουργίας της μαζικής εστίασης, είναι σίγουρο ότι θα αντιστρέψουν τις επιδόσεις των αλυσίδων το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Όσο κι αν οι όμιλοι του κλάδου κέρδισαν από την ανάπτυξη των λιανικών πωλήσεων τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, αντισταθμίζοντας τις ζημιές των cash & carry λόγω της νέκρωσης της αγοράς του ho.re.ca., η οργανωμένη χονδρική ζημιώθηκε κι αυτό δεν αλλάζει. Αν ληφθεί υπόψιν ότι ο τουρισμός, μέσω του ho.re.ca. και της μικρής λιανικής κυρίως της παράκτιας χώρας, στηρίζει σε μεγάλο βαθμό τις πωλήσεις της οργανωμένης χονδρικής, ακόμα και με την ευνοϊκότερη δυνατή εξέλιξη των πραγμάτων φέτος οι απώλειες των cash & carry αποκλείεται να ισοφαριστούν. Μένει να δούμε το μέγεθος των απωλειών τους. Σχετικά η οποιαδήποτε πρόβλεψη, τουλάχιστον επί του παρόντος, θα ήταν αυθαίρετη, λόγω του απρόβλεπτου χαρακτήρα της πανδημίας, άρα και των μέτρων για την αντιμετώπισή της, που επιδρούν στον τουρισμό και συνολικά στα αποτελέσματα από την επανεκκίνηση του συνόλου της οικονομίας. Το βέβαιο είναι ότι χάθηκε για το cash & carry το κρίσιμο τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου, που μαζί με το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου «φτιάχνουν» την κερδοφορία αυτού του καναλιού, εφόσον στο δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου έτσι κι αλλιώς δουλεύει. Συνεπώς το φθινόπωρο θα μπορέσουμε να εκτιμήσουμε το μέγεθος των ετήσιων απωλειών του cash & carry και πάντα με τον κίνδυνο να πέσουμε έξω στις προβλέψεις μας, αν χτυπηθούμε από ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας.

ΦΆΣΗ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΉ ΑΠΌ ΚΆΘΕ ΆΠΟΨΗ Πέραν αυτών, όμως, αν κάτι τώρα πρέπει να απασχολεί πολύ σοβαρά τις διοικήσεις των αλυσίδων, είναι ότι ήδη άνοιξε ένας νέος κύκλος αλλαγών στην εισοδηματική κατάσταση των πελατών τους. Η φτώχεια είναι φανερό πια ότι διευρύνεται μακροπρόθεσμα, άρα πρέπει άμεσα η κάθε εταιρεία να επαναπροσδιορίσει στρατηγικά το τι πουλά, πώς το πουλά και σε ποιον το απευθύνει. Το επισημαίνω αυτό, διότι μέχρι σήμερα όλοι πουλούν σε όλους με τον ίδιο πάνω-κάτω τρόπο και, απ’ ότι βλέπω, δεν αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες προσέγγισης του κοινού με βάση τις νέες εισοδηματικές του κατανομές. Τέτοιου είδους προσεγγίσεις, για να έχουν αποτέλεσμα, δεν μπορεί παρά να είναι στρατηγικού βάθους και σχεδιασμού με γνώμονα την ανάλυση του category management ανά γεωγραφική περιοχή. Αλλά φοβάμαι ότι αυτά είναι ψιλά γράμματα για στελέχη προσηλωμένα στο μικτό κέρδος κι όχι στην πελατοκεντρικότητα. Απλώς προειδοποιώ ότι, χωρίς πελατοκεντρικές στρατηγικές, οι αλυσίδες δεν θα μπορούν ν’ αναπτύσσουν τα μερίδιά τους περισσότερο απ’ όσο το πετυχαίνουν μέχρι σήμερα, πράγμα που θα τις κάνει πιο ευάλωτες στην ύφεση. Επίσης, πολλά στελέχη του κλάδου, έχοντας ζήσει την έξαρση των πωλήσεων την περίοδο της καραντίνας, αισθάνονται ασφαλή. Φοβάμαι ότι αυτό τους εμποδίζει να σταθμίσουν τη θέση τους έναντι μιας σαρωτικής, όπως φαίνεται, και παγκόσμιας τάσης ψηφιακού μετασχηματισμού του λιανεμπορίου, που η συγκυρία την επιταχύνει, δείχνοντας σχετικά την ανάγκη για άμεση και γενναία επενδυτική ανταπόκριση. Ήδη οι πελάτες τους ζητούν νέες εμπειρίες, πολύ περισσότερες από αυτές που τους παρέχουν, κυρίως στον τομέα της άνεσης και της ευκολίας, και μολονότι δεν τους αρνούνται την πιστότητα, στο εξής θα απαιτούν πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα ως αντάλλαγμα για να την εκδηλώνουν… Η φάση που περνάμε σήμερα είναι μεταβατική από κάθε άποψη. Στο πλαίσιο αυτό, θέλω να προειδοποιήσω τους επιχειρηματίες του κλάδου μας ότι τώρα ακριβώς περισσότερο από ποτέ μπορεί ξάφνου να εμφανιστεί στην αγορά μας ένας διεθνής «παίχτης», πολύ πιο ισχυρός απ’ όλους μαζί και να φτωχύνουν σε μια νύχτα. Παγκόσμιοι επιχειρηματικοί κολοσσοί, απ’ αυτούς που διαμορφώνουν στρατηγικές σε προοπτική εικοσαετίας και που ειδικά σε συγκυρίες παγκόσμιων κρίσεων, όπως η φετινή, επανασχεδιάζουν το μέλλον τους, είναι έτοιμοι να επενδύσουν πακτωλό χρήματος σε χώρες με στρατηγικό πλεονέκτημα, όπως η Ελλάδα, η οποία έχει τεράστιο ενδιαφέρον ως πύλη εισόδου τους στην Ευρώπη. Ας μην το υποτιμούν αυτό οι επιχειρηματίες μας, υπερτιμώντας την ασφάλειά τους… Εξάλλου, η οργανωμένη λιανική του κλάδου στον τόπο μας ελέγχει περίπου το μισό της εγχώριας αγοράς του ευρύτερου κλάδου, όταν σε άλλες χώρες το σχετικό ποσοστό φτάνει το 75%. Άρα ο χώρος υπάρχει, για να επιδιωχθεί η κάλυψή του, μετά λ.χ. από μια τρανταχτή εξαγορά… Προσωπικά είμαι πεισμένος ότι στα ερχόμενα δυο-τρία χρόνια θα δούμε δραματικές αλλαγές στον παγκόσμιο χάρτη του κλάδου, το ντόμινο των οποίων ας μη φαντάζεται κανείς ότι θα μας εξαιρέσει…».

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 29

ΘΕΜΑ

Ο προωθητικός τζίρος, που κέρδισε μία μονάδα στο lockdown κατά την IRI, θα γίνει πηγή νέου άγχους και για τις δύο πλευρές της προσφοράς, οι οποίες μοιάζει φρονιμότερο, κρίνοντας από τις επιδόσεις τους τελευταίους μήνες του 2020, να σταθμίσουν τις ετήσιες του 2021 ροι από 1,7 εκατ. εργαζόμενοι θα επηρεαστούν δυσμενώς (άμεσα 1.089,4 χιλ. άτομα σε χονδρικό-λιανικό εμπόριο και δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης, 204,8 χιλ. στις μεταφορές-αποθήκευση, 55,5 χιλ. στις τέχνες και τη διασκέδαση-ψυχαγωγία, έμμεσα 379,9 χιλ. στη μεταποίηση κ.ά.), με σοβαρή επίπτωση σε εθνικό εισόδημα και κατανάλωση και αλυσιδωτές παρενέργειες στην οικονομική δραστηριότητα κυρίως των ΜμΕ εμπορικών επιχειρήσεων. Σύμφωνα με έρευνα του Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας, το 80% των καταστημάτων της πιο τουριστικής ζώνης της Αθήνας (Μοναστηράκι, Πλάκα, Θησείο κ.ά.), μετά την άρση του lockdown, έχουν σχεδόν μηδενικό τζίρο. Εξάλλου, εννέα στις δέκα αιτήσεις δανειοδότησης ΜμΕ έχουν απορριφθεί, παρότι από τα 16 δισ. ευρώ που έλαβαν οι ελληνικές τράπεζες από την ΕΚΤ για την ενίσχυση των ΜμΕ, έχουν διατεθεί μόλις τα 4,3 δισ. ευρώ –σχετικά προτείνουμε στον αναγνώστη να διαβάσει το εξαιρετικό άρθρο του κ. Γ. Καρανίκα, προέδρου της ΕΣΕΕ (naftemporiki.gr 12/6). Έτσι, ενόψει ενός νέου πιθανού γύρου περιοριστικών μέτρων από το φθινόπωρο οι παράγοντες της αγοράς μιλούν έντρομοι περί «ανεπανόρθωτης βλάβης». Τουλάχιστον 500 χιλ. οικογένειες, ενόσω κλείναμε την ύλη του 30 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

ΤΟ ΜΈΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΣΟΚ ΘΑ ΦΑΝΕΊ ΣΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΊΟ ΤΕΤΡΆΜΗΝΟ ΒΑΣΊΛΗΣ ΣΤΑΎΡΟΥ, BRAND PRESIDENT, ΑΒ ΒΑΣΙΛΌΠΟΥΛΟΣ «Πιστεύουμε ότι οι δυσμενείς εξελίξεις φέτος στην αγορά του ho.re.ca. θα στοιχίσουν μια πίεση στον τζίρο των cash & carry ΕΝΑ της τάξης των 10-15 ποσοστιαίων μονάδων κι αυτό γιατί η έκθεση της ΕΝΑ Cash & Carry στην εν λόγω αγορά είναι περιορισμένη, καθώς η εστίασή της ήταν και παραμένει στο μικρό μπακάλικο. Κατά το μείζον μέρος της η σχετική απώλεια θα είναι παράγωγο των ζημιών αμιγώς της τουριστικής αγοράς και του ho.re.ca. Πάντως, όσα καταστήματα δραστηριοποιούνται στην ηπειρωτική χώρα πιστεύω πως θα δουλέψουν καλύτερα. Σε ό,τι αφορά την πορεία γενικά της οργανωμένης χονδρικής φέτος, εκτιμώ ότι, τουλάχιστον στον τομέα των ειδών μπακαλικής, θα υποστεί μια μείωση εσόδων γύρω στο 10% σε σύγκριση με το 2019, πράγμα που σχετίζεται ασφαλώς με τις μεγάλες απώλειες της τουριστικής αγοράς και με την οικονομική κρίση. Σχετικά με το φετινό ετήσιο μέγεθος του τζίρου της οργανωμένης λιανικής πιστεύω ότι θα επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις προ της υγειονομικής κρίσης, ότι δηλαδή θα έχει ανάπτυξη γύρω στο 2%. Και αυτό βάσει του κοινά αποδεκτού σκεπτικού ότι η σημαντική ωφέλεια του κλάδου στο πρώτο εξάμηνο θα εξισορροπήσει τις πιθανές απώλειες του δεύτερου εξαμήνου. Φυσικά, αναπάντητο παραμένει το ερώτημα πόσο μεγάλο θα είναι το σοκ στην οικονομία, πράγμα που θα μας το αποκαλύψει το τελευταίο τετράμηνο του χρόνου. Εκτός πια αν το Σεπτέμβριο βρεθούμε εν όψει μιας μη προβλέψιμης σήμερα κατάρρευσης των εισοδημάτων… Με βάση τα ήδη αποδεκτά, αλλά πάντα με αστάθμητο παράγοντα την εξέλιξη της πανδημίας, όλοι μας στο εξής θα κληθούμε να επιλέξουμε την τακτική μας μεταξύ δύο σεναρίων. Σύμφωνα με το πρώτο και πλέον πιθανό, η οικονομία θα έχει μια οριακή ανάπτυξη το 2021, για να ακολουθήσει ένα αναπτυξιακό μπουμ το 2022. Εάν αυτό επιβεβαιωθεί, προβλέπω μια ανάπτυξη 0%-0,5% το 2021 και επιστροφή σε ετήσια ανάπτυξη της τάξης του 2%-3% από το 2022 και μετά. Σύμφωνα με το δεύτερο σενάριο, το 2021 θα λειτουργήσει άμεσα το «ελατήριο» της ανάπτυξης, πράγμα που ασφαλώς και εύχομαι, αλλά δεν το πιστεύω». Κλείνοντας τη συζήτησή μας, ο κ. Σταύρου επισήμανε ως «παρακαταθήκη εμπειριών» της πανδημίας τις εξαιρετικές επιδόσεις των μεγάλων καταστημάτων και των καταστημάτων γειτονιάς έναντι των άλλων τύπων καταστημάτων. Επίσης, τόνισε ότι από την έναρξη της άρσης των μέτρων της καραντίνας, ενόσω οι καταναλωτικές συμπεριφορές επανέρχονται στα προ πανδημίας πλαίσια αντιδράσεων, ο αριθμός των επισκέψεων ανά πελάτη αυξάνει μεν, με την ανάλογη μείωση σε αξία του «καλαθιού» ανά επίσκεψη, αλλά απέχει ακόμα σημαντικά από τα ισχύοντα προ της πανδημίας. Στο ίδιο πλαίσιο, είπε ακόμα ότι, ενώ υπό συνθήκες καραντίνας υπήρξε έκρηξη της ζήτησης ηλεκτρονικών πωλήσεων, εκτινάσσοντας το σχετικό δείκτη στο 300% συγκριτικά με την προηγούμενη περίοδο, ο σχετικός δείκτης σήμερα δεν φαίνεται να πέφτει κάτω από το 200%, αν και το μέσο «καλάθι» αγορών έχει μικρύνει σε αξία.

ΘΕΜΑ

ΜΕ ΕΛΠΊΔΑ, ΑΛΛΆ ΧΩΡΊΣ ΑΥΤΑΠΆΤΕΣ ΓΙΆΝΝΗΣ ΜΑΣΟΎΤΗΣ, ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ, Δ. ΜΑΣΟΎΤΗΣ «Τα cash & carry επηρεάστηκαν δραματικά από τα μέτρα κατά της πανδημίας, καθώς ο μεγάλος τους πελάτης, η αγορά του ho.re.ca., έμεινε για μήνες με κατεβασμένα ρολά, οπότε η οργανωμένη χονδρική δούλεψε μόνο με τη μικρή λιανική. Η πρόβλεψη για το τι μέλλει γενέσθαι είναι αδύνατη, καθώς όλα θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις στην τουριστική αγορά, οι οποίες όλοι ευχόμαστε να είναι κατά το δυνατόν οι θετικότερες. Φυσικά, ακόμα και στην καλύτερη των περιπτώσεων οι ήδη καταγεγραμμένες απώλειες δεν θα καλυφθούν. Συνεπώς όλοι προσβλέπουν με ελπίδα, αλλά χωρίς αυταπάτες, σ’ έναν τουριστικά ζωντανό ΙούλιοΑύγουστο. Σε ό,τι μας αφορά, οι προσδοκίες μας είναι θετικές, δεδομένου ότι δραστηριοποιούμαστε σε τουριστικές περιοχές, που στηρίζονται στον εγχώριο παρά στον διεθνή τουρισμό, όπως η Χαλκιδική και όλη η παράκτια ζώνη ως την Αλεξανδρούπολη. Απεναντίας, πιστεύω ότι ενδεχομένως θα τονωθεί φέτος, έστω περιορισμένα, ο τουρισμός στις παράκτιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας για λόγους πριν απ’ όλα ασφάλειας έναντι της πανδημίας, καθώς πρόκειται για πολλές περιοχές προσβάσιμες και με ΙΧ μέσα. Άλλωστε, υπό αυτές τις συνθήκες θα προτιμηθούν οι εγχώριοι προορισμοί έναντι των διεθνών. Γενικότερα όσοι δραστηριοποιούμαστε στην ηπειρωτική Ελλάδα πιστεύω ότι έχουμε την εύνοια της συγκυρίας. Αλλά και νησιά, όπως η Θάσος, η Λέσβος, η Λήμνος, η Χίος κι η Άνδρος, που δουλεύουν παραδοσιακά με Έλληνες, θα προτιμηθούν πολύ περισσότερο από προηγούμενα χρόνια. Τα σοβαρά θέματα αναμένονται στα νησιά μας, που εξαρτώνται κυρίως από το διεθνή τουρισμό. Σχετικά με την ερώτησή σας, αν και κατά πόσο θα επωφεληθούμε από τη δυσπραγία ενός τμήματος του παραδοσιακού χονδρεμπορίου, δεν πιστεύω ότι τίθεται τέτοιο θέμα. Σε εμάς η ετήσια πτώση στη χονδρική θα υπερκαλυφθεί από τον τζίρο της λιανικής. Ο παραδοσιακός χονδρέμπορος, όπως κάθε επαγγελματίας, δεν θα «παραδοθεί» στη δυσμενή συγκυρία, θα παλέψει για τη δουλειά του με σύμμαχο την ευελιξία, που είναι το πλεονέκτημα κυρίως των μικρών επιχειρήσεων. Έχω την πεποίθηση ότι, έστω με προβλήματα, θ’ αντέξει, πράγμα που το ευχόμαστε με κάθε ειλικρίνεια. Η εταιρεία μας έχει ανταποκριθεί πολύ καλά σε συνθήκες κρίσης στη δημόσια υγεία, αλλά έχει αλλάξει η συνολική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και πολλοί τομείς της έχουν πληγεί σημαντικά. Γίνονται ενέργειες και πρέπει να γίνουν άμεσα κι άλλες, για τη διάσωσή της. Ιδιαίτερα αισιόδοξη από άποψη κυβερνητικής πολιτικής είναι η διασφάλιση ενός μεγάλου ποσού για την ενίσχυση της οικονομίας και πιστεύω ότι τελικά η χώρα θα ωφεληθεί σχετικά. Το δεύτερο εξάμηνο του έτους προβλέπω ότι ο κλαδικός τζίρος δεν θ’ αποφύγει μια πτώση της τάξης του 5% συγκριτικά με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2019, πιθανόν με αποκλίσεις λόγω της αβεβαιότητας. Το βέβαιο είναι πως το συμφέρον όλων είναι ν’ αντέξει τη δοκιμασία ο κάθε χωριστός κλάδος και υποκλάδος δραστηριοτήτων, με τις μικρότερες κατά το δυνατόν απώλειες.»

παρόντος τεύχους, ζούσαν (;) με τα 800 ευρώ της κρατικής επιχορήγησης τον Απρίλιο, ενόσω το πρόγραμμα «Συν-Εργασία» βάλτωσε, καθώς στην πλειονότητά τους οι εργοδότες προτιμούν «παραδοσιακά» εργαλεία μείωσης του εργασιακού κόστους (μνημονιακό νόμο του 2012 για την ελαστική απασχόληση). Η διοχέτευση επιπλέον 190 εκατ. ευρώ στο εν λόγω πρόγραμμα για την καταβολή εκ μέρους του κράτους του 60% των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών που αντιστοιχούν στον χρόνο κατά τον οποίο οι εργαζόμενοι δεν απασχολούνται (αφορά μόνο το χρονικό διάστημα από 15 Ιουνίου έως 31 Ιουλίου), αποτελεί ομολογία αποτυχίας του σχεδιασμού για τη χρηματοδότηση της ελαστικής απασχόλησης στο όνομα της διατήρησης των θέσεων εργασίας. Την ίδια ώρα η κυριαρχία των ελαστικών μορφών απασχόλησης έχει μειώσει δραστικά τα μισθωτά εισοδήματα, υπονομεύοντας καίρια τα ταμεία του ΕΦΚΑ (ήδη ποικιλώνυμοι «λαγοί» προϊδεάζουν περί αναπόφευκτης μείωσης των συντάξεων), ενώ οι απολύσεις αυξάνουν συνεχώς από τις πρώτες ημέρες μετά το lockdown. Μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου φέτος δημιουργήθηκαν μόλις 5.826 νέες θέσεις εργασίας έναντι 265.059 το αντίστοιχο διάστημα πέρσι, ορίζοντας τη χειρότερη ιστορικά επίδοση σε επίπεδο τόσο πρώτου πενταμήνου όσο και μη-

Προμηθευτές και λιανεμπόριο είναι αντιμέτωποι μ’ ένα δεύτερο κύμα «εσωτερικής υποτίμησης», οδυνηρότερο από το προηγούμενο, καθώς τώρα η αφαίρεση εισοδημάτων δεν γίνεται από το επίπεδο μιας «σχετικής ευημερίας», αλλά από το «μη παρέκει» της επιβίωσης Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 31

ΘΕΜΑ

«Προειδοποιώ ότι, χωρίς πελατοκεντρικές στρατηγικές, οι αλυσίδες δεν θα μπορούν ν’ αναπτύσσουν τα μερίδιά τους περισσότερο απ’ όσο το πετυχαίνουν μέχρι σήμερα, πράγμα που θα τις κάνει πιο ευάλωτες στην ύφεση», Κωνσταντίνος Μαχαίρας, πρόεδρος ΙΕΛΚΑ νός Μαΐου, μηνός που ανέκαθεν παρουσίαζε κατακόρυφη αύξηση της απασχόλησης και των προσλήψεων (μόλις 99.257 φέτος έναντι 66.282 απολύσεων). Κατά την ΕΛΣΤΑΤ το πρώτο τρίμηνο του 2020 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 0,9% σε σχέση με το αντίστοιχο του 2019 και κατά 1,6% σε σχέση με το τελευταίο του 2019. Το ίδιο και οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου: Το πρώτο τρίμηνο φέτος μειώθηκαν κατά 8,4% σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2019 και κατά 6,4% σε σχέση με το πρώτο του 2019. Δυστυχώς είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο πως πρόκειται για μια lite πρόγευση των μακάβριων στοιχείων του παρόντος και των επόμενων τριμήνων… Η εξέλιξη των «στοιχείων ταυτότητας» του ελληνικού τουρισμού και του ειδικού βάρους του στην οικονομία της χώρας σημαίνει πολύ περισσότερα, από την εντύπωση που αφήνει η πρώτη ανάγνωσή τους. Ο φαινόμενος σχεδόν διπλασιασμός τού (άμεσου κι έμμεσου) αποτυπώματος του τουρισμού στο ΑΕΠ είναι εν μέρει καρπός της σμίκρυνσης του ΑΕΠ μεταξύ 2010 και 2018. Διότι η «καθαρή» ανάπτυξη της 32 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

τουριστικής «βιομηχανίας» μας είναι περίπου 58% σε σχέση με το 2010, αν οι υπολογισμοί γίνουν με γνώμονα είτε την αξία του ΑΕΠ (226 δισ. ευρώ το 2010 έναντι 185 δισ. ευρώ το 2018) είτε απλώς το μέγεθος των «εσόδων σε δισ. ευρώ», όπως περιγράφεται στον πίνακα. Μολαταύτα η ανάπτυξη αυτή είναι πολλαπλά βαρύνουσα, εφόσον αφενός είναι η μοναδική τέτοιας έντασης μεταξύ όλων των κλάδων της εγχώριας οικονομίας την τελευταία καταστροφική δεκαετία και αφετέρου τα άμεσα έσοδα του τουριστικού κλάδου (18,2 δισ. ευρώ το 2018 συνυπολογιζόμενων των εσόδων της κρουαζιέρας, ήτοι αντιστοιχούν σχεδόν 10% του ΑΕΠ) αναλογούν στο 73% των εισπράξεων από τον εξωτερικό τομέα όλων μαζί των τομέων της οικονομίας μας (εξαιρουμένων των καυσίμων). Ταυτόχρονα, όμως, τούτο καθιστά την ελληνική οικονομία την πλέον εξαρτημένη από τον τουρισμό μεταξύ 35 χωρών του ΟΟΣΑ και γι’ αυτό πιο ευάλωτη στις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Τούτο με τη σειρά του το ενισχύει το γεγονός ότι περισσότερο του 90% των εσόδων του ελληνικού τουριστικού κλάδου προέρχονται από το διεθνή τουρισμό, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που έχουν εξίσου ανεπτυγμένο τουρισμό (π.χ. Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία) πλην, όμως, το 40%50% των εσόδων τους από αυτόν προέρχονται από τον εσωτερικό τους τουρισμό. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι εύλογη η εκτίμη-

ση της Κομισιόν και του ΔΝΤ για το τερατώδες βάθος της ύφεσης στην Ελλάδα, ενόσω έχει αποκλειστεί η σχήματος «V» απεμπλοκή μας από αυτήν, και μόνον διότι οι ειδήμονες της τουριστικής αγοράς διεθνώς εκτιμούν ότι δεν θα συνέλθει προ του 2023… Κατά τ’ άλλα, αν ο διπλασιασμός του αριθμού των διεθνών επισκεπτών στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία κι η κλιμακούμενη μείωση της κατά κεφαλής δαπάνης τους (κατά 36% από το 2000 ως το 2018) απηχεί μια παγκόσμια τάση υπέρ των περισσότερων ολιγοήμερων επισκέψεων σε διεθνείς τουριστικούς προορισμούς, η έμμονα δυσαρμονική εποχικότητα του εγχώριου τουριστικού προϊόντος δηλώνει μια εγγενή αδυναμία αναβάθμισής του, στο πλαίσιο του παγκόσμιου καταμερισμού της τουριστικής αγοράς, στην οποία, πάντως, το μερίδιό μας παραμένει σχετικά σταθερό, ενισχυμένο μόνο στην ευρωπαϊκή του διάσταση. Όσο για τα 32 δισ. ευρώ του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης –που δεν θα είναι τόσα, αν κρίνουμε από τα οκτώ βέτο στη γαλλογερμανική πρόταση–, θα χορηγηθούν σε προοπτική επταετίας, δεδομένου ότι πρόκειται για πόρους υπέρ ανασυγκρότησης των ευρωπαϊκών οικονομιών κι όχι για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Και θα χορηγηθούν μέσω της χρονοβόρου στενωπού των ευρωπαϊκών διαδικασιών εγκρίσεων υπό έλεγχο και επιτήρηση… Ως τότε; 

ΚΥΚ ΛΟΦΟΡΕ ΙΤ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ Ο 2020

ΓΙΑ 24Η ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΕΛΦ ΣΕΡΒΙΣ Η ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ! Οικονομικά μεγέθη και δείκτες του κλάδου 2018-2019

Δίκτυο καταστημάτων σούπερ μάρκετ πανελλαδικά

Οικονομικά στοιχεία και πλάνα των σημαντικότερων εταιρειών

Ελληνική οικονομία και εξελίξεις που επηρεάζουν τον κλάδο

υρετήριο Ε επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ

Πληροφορίες: Κατερίνα Μπουσμπουκέα, E: kbousboukea@boussias.com, Τ: +30 210 661 7777 (εσωτ. 128)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΙΩ Α ΝΝΗΣ ΛΙΑ ΝΟΣ , ΕΠΙΤ Ρ ΟΠΗ Α Ν ΤΑΓΩ ΝΙΣΜΟΥ

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού εκσυγχρονίζεται Με έρευνες στην αγορά αγαθών καθημερινής ανάγκης –έντεκα τον αριθμό– και στην ψηφιακή οικονομία –τέσσερις περιπτώσεις– παρεμβαίνει στην αγορά η Επιτροπή Ανταγωνισμού, διερευνώντας παράλληλα τις συνθήκες λειτουργίας του εμπορίου και της παραγωγής την περίοδο του lockdown. Όπως εξηγεί ο πρόεδρός της, κ. Ιωάννης Λιανός, η ανεξάρτητη αρχή προέβη σε επιτόπιους ελέγχους σε παραγωγούς και αλυσίδες σούπερ μάρκετ, ενώ αναβάθμισε τη λειτουργία της, κάνοντας χρήση μιας νέας ψηφιακής πλατφόρμας, που συλλέγει και αναλύει δεδομένα real time. Εξάλλου, σύντομα θα λειτουργήσει μια νέα υπηρεσία, το Τμήμα Αναζήτησης Πειστηρίων και Ψηφιακών Εξερευνήσεων, με την υποστήριξη ειδικών οικονομετρών. ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΣΟΥΛΟΥ

κ. Ιωάννης Λιανός τονίζει, επίσης, ότι σύντομα κατόπιν νομοθετικής ρύθμισης θα αλλάξει η δομή της Επιτροπής, ώστε να διευρυνθούν οι παρεμβάσεις της για αθέμιτες πρακτικές και να προαχθούν οι συνέργειές της με άλλες ρυθμιστικές αρχές. σελφ σέρβις: Πώς αποτιμάτε την εμπειρία την εποπτεία της αγοράς υπό το lockdown; Ιωάννης Λιανός: Ήταν ομολογουμένως μια δύσκολη περίοδος. Kαι για την Επιτροπή Ανταγωνισμού το lockdown ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία, αλλά της έδωσε την ευκαιρία να προχωρήσει στην υιοθέτηση καινοτόμων ερευνητικών μεθόδων/εργαλείων, επιταχύνοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό της. Παραδείγματος χάριν, προκειμένου να δράσει εστιασμένα, συντονισμένα και άμεσα σε αγορές με ενδεχόμενα προβλήματα ανταγωνισμού, εξασφάλισε οργανωμένη πρόσβαση σε δημόσιες ή διαδικτυακές βάσεις δεδομένων, όπως της ΕΛΣΤΑΤ, του ΟΚΑΑ και του e-katanalotis, δηλαδή των τιμολογιακών δεδομένων από την εφαρμογή της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης, καθώς και στις ψηφιακές πλατφόρμες δεδομένων για τις δημόσιες συμβάσεις. Επιχείρησε, με άλλα λόγια, να αναπληρώσει κενά στις ερευνητικές της διαδικασίες, ώστε να εξασφαλίσει γρήγορη και κωδικοποιημένη πληροφορία για ζητήματα σχετικά με τη λειτουργία επιμέρους κλάδων της οικονομίας, την τιμολόγηση αγαθών κ.ά. Η Επιτροπή έκανε στο παρελθόν χρήση ανάλογων στοιχείων, όχι όμως συστηματικά ώστε να μπορεί να επεμβαίνει άμεσα και κυρίως 34 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

προληπτικά, με αποτέλεσμα να δρα μόνο κατασταλτικά, βασιζόμενη σε καταγγελίες ή άλλες πληροφορίες. Σημειώνω ότι η οργανωμένη πρόσβαση στις σχετικές βάσεις δεδομένων θα επιτρέψει στην ανεξάρτητη αρχή να αναλάβει και δράσεις «διαπαιδαγώγησης» και των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.

ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΑΠΌ 3.300 ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΡΊΟΔΟ ΤΟΥ LOCKDOWN σ. σ.: Στις περίπου εβδομήντα ημέρες του

lockdown κάνατε σειρά ελέγχων για τις συνθήκες λειτουργίας του ανταγωνισμού. Ποια είναι τα πρώτα συμπεράσματά σας; Ι. Λ.: Κινητοποιηθήκαμε άμεσα, αποστέλλοντας στις 20 Μαρτίου ερωτηματολόγια για τον τρόπο διαμόρφωσης των τιμών σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων. Συνολικά απευθυνθήκαμε σε 4.058 εταιρείες, για πρώτη φορά ηλεκτρονικά, ενώ προωθήσαμε και βίντεο με οδηγίες για τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων. Τα στοιχεία που συλλέξαμε προήλθαν από 3.300 επιχειρήσεις. Ήδη τα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

επεξεργάζονται εμπειρογνώμονες συνεργάτες μας από την πανεπιστημιακή κοινότητα, σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού –δηλαδή δώδεκα οικονομέτρες που ενίσχυσαν την, όπως την ονομάσαμε, «Ομάδα Covid 19» της Επιτροπής Ανταγωνισμού –συνολικά 20 άτομα–, την οποία συστήσαμε ήδη στις 7 Μαρτίου, προκειμένου να αναπτύξουμε στρατηγική στοχευμένης επέμβασης. Δυστυχώς το προσωπικό της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Επιτροπής έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια –αριθμεί 85 άτομα. Ενεργήσαμε ώστε έως τέλος του έτους θα καλυφθούν 17 κενές θέσεις από μόνιμο επιστημονικό προσωπικό.

ΟΙ ΈΛΕΓΧΟΙ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΟΎΝ σ. σ.: Ποια προϊόντα αφορούν τα στοιχεία στα οποία αναφέρεστε; Ι. Λ.: Κατά προτεραιότητα επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στις μάσκες και τα αντισηπτικά, για τα οποία έγινε πολύς λόγος, όπως και στις δημόσιες συμβάσεις προμήθειας ιατροτεχνολικού υλικού, για τις οποίες συνεργαστήκαμε με τις υγειονομικές υπηρεσίες της Περιφέρειας. σ. σ.: Προχωρήσατε σε αυτεπάγγελτες έρευνες σε κλάδους, για τους οποίους υπήρξαν ενδείξεις αντι-ανταγωνιστικών συμπεριφορών; Ι. Λ.: Έλεγχοι έγιναν στην αγορά τροφίμων με επιτόπιες έρευνες σε επιχειρήσεις, μετά από πληροφορίες ή καταγγελίες για αντιανταγωνιστικές πρακτικές διαμόρφωσης των τιμών. Επισκεφθήκαμε, σε συνεργασία με τις Περιφέρειες, αιφνιδιαστικά εταιρείες, φορείς και οργανώσεις, κυρίως παραγωγών του πρωτογενή τομέα. Οι έλεγχοι θα συνεχιστούν βάσει των εβδομαδιαίων αναλύσεων, που διενεργεί εσωτερικά η Επιτροπή Ανταγωνισμού.

ΣΥΛΛΟΓΉ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝΑΝΆΛΥΣΗ REAL TIME σ. σ.: Διαπιστώσατε αυξήσεις τιμών εν μέσω Covid-19; Ι. Λ.: Οι τιμές έχουν πράγματι αυξηθεί σε ορισμένα προϊόντα. Tο ζήτημα, ωστόσο, είναι αν δικαιολογούνται ή αν τίθεται θέμα αντιανταγωνιστικών πρακτικών. Η αξιολόγησή μας προσμετρά την εξέλιξη των τιμών, σε συνδυασμό με τις παραγόμενες και διακινούμενες ποσότητες. Πρόκειται για συστηματική έρευνα, η πρώτη φάση της οποίας αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο. Σχετικά βασιζόμαστε σε ειδικά προγράμματα αυτοματοποιημένων αναλύσεων, δηλαδή χρησιμοποιούμε

μια ψηφιακή πλατφόρμα, η οποία συλλέγει τα δεδομένα σε συνθήκες real time, τα κατηγοριοποιεί σε κοινή βάση και ο χειριστής δημιουργεί ειδικές μελέτες βάσει οικονομετρικών εργαλείων, ώστε να εξασφαλίζει συνεχή και συστηματική ανάλυση των data. σ. σ.: Άραγε, έπρεπε να επιβληθεί η διατίμηση σε προϊόντα υψηλής ζήτησης υπό πρωτόγνωρες συνθήκες λειτουργίας της αγοράς; Ι. Λ.: Ήδη από τις 15 Μαρτίου αποστείλαμε στην κυβέρνηση υπόμνημα, στο οποίο υποστηρίξαμε ότι δεν έπρεπε να γίνει διατίμηση σε προϊόντα, στα οποία κυριαρχούσαν οι εισαγωγές, με διεθνή ανταγωνισμό μεταξύ κρατών, όπως στις μάσκες, διότι είναι βέβαιο πως θα είχαμε μεγάλες ελλείψεις στην αγορά και «μαύρη» διακίνηση. Τα προβλήματα που θα δημιουργούσε η διατίμηση θα ήταν περισσότερα από αυτά που θα έλυνε. Αντίθετα, προτείναμε να εφαρμοστούν περιορισμοί στις πωλούμενες ανά καταναλωτή ποσότητες, όπως και να τεθούν όρια στα περιθώρια κέρδους –τα δύο μέτρα περιλήφθηκαν στην ΠΝΠ της 20ης Μαρτίου.

ΠΙΟ «ΔΕΚΤΙΚΉ» ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΎ ΛΌΓΩ ΣΥΝΘΗΚΏΝ σ. σ.: Ωστόσο και ελλείψεις υπήρξαν και εκτίναξη τιμών; Ι. Λ.: Ναι, γιατί το σοκ της αγοράς ήταν διπλό: Τόσο της προσφοράς, διότι πολλές από τις εισαγωγές διακόπηκαν λόγω των περιοριστικών μέτρων, όσο και της ζήτησης, γιατί οι καταναλωτές έσπευσαν μαζικά για έκτακτες προμήθειες. Προκειμένου να περιορίσουμε ιδιαίτερα το σοκ της προσφοράς, επιτρέψαμε μια πιο «δεκτική» πολιτική ανταγωνισμού. Επισημάναμε στις επιχειρήσεις εφοδιασμού λ.χ. τη δυνατότητα να ορίζουν ανώτατες τιμές στη λιανική και τη χονδρική, με σκοπό τον περιορισμό των ανατιμήσεων. Όμως επιμείναμε στην απαγόρευση της σύστασης συμπράξεων μεταξύ ανταγωνιστών για τον ορισμό τιμών, όπως επίσης παραμείναμε αυστηροί στην τήρηση του νόμου, εφόσον επρόκειτο για εταιρείες με δεσπόζουσα θέση στον κλάδο τους.

ΤΜΉΜΑ ΑΝΑΖΉΤΗΣΗΣ ΠΕΙΣΤΗΡΊΩΝ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΏΝ ΕΞΕΡΕΥΝΉΣΕΩΝ σ. σ.: Την περίοδο του lockdown υπήρξε εκτίναξη των ψηφιακών πωλήσεων. Το ότι ο κύριος όγκος διάθεσης μιας μεγάλης γκάμας προϊό-

Εφόσον το οργανωμένο λιανεμπόριο συγκεντρώνεται, δίχως να εισέρχονται σε αυτό πολλοί νέοι ανταγωνιστές, αν και τα επίπεδα συγκέντρωσής του είναι σχετικά χαμηλότερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι ένα από τα ζητήματα που εξετάζουμε ντων συγκεντρώθηκε σε έναν πολύ μικρό αριθμό επώνυμων e-shops σας προβλημάτισε; Ι. Λ.: Ήταν φυσικό κι επόμενο να επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας και στα e-shops –ήδη διερευνούμε τέσσερις υποθέσεις ψηφιακών πωλήσεων. Σύντομα θα αναπτύξουμε μια e-πλατφόρμα για τον συνεχή έλεγχο της αγοράς του ηλεκτρονικού εμπορίου. Με την ευκαιρία, σημειώνω ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού αλλάζει δομή, προκειμένου να δημιουργήσει μια νέα υπηρεσία, το Τμήμα Αναζήτησης Πειστηρίων και Ψηφιακών Εξερευνήσεων, το οποίο θα στελεχωθεί με προγραμματιστές, θα βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα και θα αξιοποιεί ευρωπαϊκά προγράμματα, ώστε η δράση του να μην εξαρτάται μόνο από καταγγελίες, που δέχεται η Επιτροπή. σ. σ.: Σε πρόσφατη μελέτη της Επιτροπής Ανταγωνισμού καταγράφεται σειρά παράτυπων συμπεριφορών σε ό,τι αφορά την τιμολόγηση και τοποθέτηση βασικών προϊόντων στο ράφι. Οι επόμενες κινήσεις σας; Ι. Λ.: Η έρευνα στην οποία αναφέρεστε άρχισε το 2012, διακόπηκε το 2014, για να ολοκληρωθεί με στοιχεία έως το 2016. Έκτοτε δεν έγινε επικαιροποίησή της. Πρόσφατα λοιπόν, οργανώθηκε μια νέα ομάδα, έργο της οποίας είναι να ολοκληρώσει την έρευνα με τη βοΙούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 35

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Σε διαδικασία ενσωμάτωσης στο εθνική δίκαιο βρίσκεται η κοινοτική οδηγία 2019/633 για την αλυσίδα τροφίμων και τις αθέμιτες πρακτικές, ενώ καταρτίζεται σχέδιο νόμου για την προστασία των παραγωγών μικρής διαπραγματευτικής ισχύος από αθέμιτες πρακτικές ήθεια δύο εμπειρογνωμόνων-οικονομετρών, ν’ αναλύσει όλα τα προβλήματα ή τις πιθανές στρεβλώσεις στην αγορά και να εστιάσει συγχρόνως σε νέα θέματα, όπως π.χ. στους ομίλους αγορών και στο πώς λειτουργούν. Επίσης, εξετάζει μια σειρά προτάσεων για τον κλάδο, «μετρώντας» τις αντιδράσεις της αγοράς.

ΥΠΌ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗ Η ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΆΣ σ. σ.: Σας προβληματίζει η συγκέντρωση άνω του 70% της αγοράς τροφίμων στα χέρια τριών-τεσσάρων επιχειρηματικών επωνυμιών; Ι. Λ.: Είναι ένα από τα ζητήματα που εξετάζουμε, εφόσον το οργανωμένο λιανεμπόριο συγκεντρώνεται, δίχως να εισέρχονται σε αυτό πολλοί νέοι ανταγωνιστές, αν και τα επίπεδα συγκέντρωσης της εγχώριας αγοράς είναι σχετικά χαμηλότερα συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΌΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΏΝ σ. σ.: Πώς αντιμετωπίζετε το ζήτημα των τιμών; Ι. Λ.: Πράγματι, κάποια προϊόντα τιμολογούνται υψηλότερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το πρόβλημα εντοπίζεται πιθανώς στη διαπραγματευτική ισχύ ορισμένων εκ των 36 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

«παικτών» της αγοράς, όπως και στην περιορισμένη εγχώρια παραγωγή. Στο πλαίσιο της κλαδικής έρευνας για βασικά καταναλωτικά προϊόντα, μετρούμε τη διαπραγματευτική ισχύ των παραγωγών και των αγοραστών και ήδη εξετάζουμε τη δυνατότητα καθιέρωσης του θεσμού του διαμεσολαβητή. Πάντως, όπως προανέφερα, βρίσκεται σε εξέλιξη σχετική έρευνα, με στόχο η Επιτροπή να καταλήξει σύντομα στην τελική της έκθεση, με βάση τα αποτελέσματα της οποίας, εάν χρειαστεί, θα παρέμβει, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να οδηγηθεί η αγορά σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, μελετάται η διακίνηση και τιμολόγηση έντεκα προϊόντων, τροφίμων και μη, με σημαντική συμμετοχή στο «καλάθι» του καταναλωτή. σ. σ.: Πότε θα ολοκληρωθεί η τελική έκθεση; Ι. Λ.: Tον Σεπτέμβριο, ενώ στο διάστημα 1115 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί διαβούλευση με ζωντανή online δημόσια συζήτηση μεταξύ 60 υψηλότατων στελεχών της αγοράς και εκπροσώπων φορέων της. Στη συνέχεια η Επιτροπή θα προχωρήσει στην κατάρτιση της τελικής της πρότασης, που μπορεί να προβλέπει κανονιστική παρέμβαση, καθώς και γνωμοδοτήσεις στα αρμόδια υπουργεία ή άλλες ενέργειες. Δεδομένου μάλιστα ότι η αγορά εξελίσσεται ταχύτατα, τα στοιχεία της έρευνας αυτής θα επικαιροποιούνται ανά διετία. σ. σ.: Θέσατε θέμα και για τον τρόπο τοποθέτησης των προϊόντων μικρών παραγωγών στην οργανωμένη λιανική. Ποιες είναι οι διαπιστώσεις και οι προθέσεις σας; Ι. Λ.: Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι θα υπάρξει παρέμβαση και για τους μικρούς παραγωγούς. σ. σ.: Έχετε διεξάγει κάποιου είδους έρευνα στην οργανωμένη χονδρική; Ι. Λ.: Η κύρια έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού συμπεριέλαβε έως ένα βαθμό τα cash& carry, ωστόσο το ότι πωλήσεις χονδρικής διενεργούν και τα σούπερ μάρκετ δύσκολα μπορεί κάποιος να εμβαθύνει γενικότερα σε αυτή την κατηγορία. σ. σ.: Πολλές φορές στο παρελθόν έχει τεθεί ζήτημα τρόπου διαμόρφωσης των τιμών από το χωράφι στο ράφι. Θα παρέμβετε σχετικά; Ι. Λ.: Το μελετούμε, εξετάζοντας πόσο γρήγορα και με ποιους τρόπους αυξάνονται οι τιμές, πώς διαμορφώνονται ανάλογα με το κανάλι διακίνησης και πώς οι μεταβολές τους

επηρεάζουν άλλους τομείς της οικονομίας. Π.χ. εξετάζουμε το γιατί, όταν οι πρώτες ύλες ακριβαίνουν, αυξάνονται άμεσα οι τιμές λιανικής, ενώ όταν μειώνονται, οι μεταβολές καθυστερούν. Αξιολογούμε το θέμα από την πλευρά του ανταγωνισμού.

ΟΙ ΠΡΟΩΘΟΎΜΕΝΕΣ ΘΕΣΜΙΚΈΣ ΑΛΛΑΓΈΣ σ. σ.: Σχεδιάζετε αλλαγές στη νομοθεσία; Ι. Λ.: Στο αρμόδιο υπουργείο έχει συσταθεί νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της Κοινοτικής Οδηγίας 2019/1 ECΝ Plus, η οποία ρυθμίζει, μεταξύ άλλων, θέματα σχετικά με τους οικονομικούς πόρους της Επιτροπής Ανταγωνισμού και την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της, τον τρόπο που εποπτεύεται πολιτικά, την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές αρχές και τον τρόπο εφαρμογής των αποφάσεών της. Επίσης, εξετάζεται νομοθετικά μια νέα δομή της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που θα επιτρέψει τη μεγαλύτερη ευελιξία της σε θέματα οργάνωσης, τη χρήση αλγορίθμων στην διερεύνηση υποθέσεων, δεδομένου ότι ο ρόλος της στην προστασία της οικονομίας και τη δικαιοσύνης στις συναλλαγές είναι κομβικός. Παράλληλα, σε διαδικασία ενσωμάτωσης στο εθνικό δίκαιο βρίσκεται η κοινοτική οδηγία 2019/633 για την αλυσίδα τροφίμων και τις αθέμιτες πρακτικές, που μπορεί να δώσει λύση σε προβλήματα και του πρωτογενή τομέα, ενώ καταρτίζεται σχέδιο νόμου για την προστασία των παραγωγών μικρής διαπραγματευτικής ισχύος ως προς μια σειρά αθέμιτων πρακτικών, που σήμερα αντιμετωπίζονται μόνο δικαστικά. Ο στόχος είναι να επιλύονται υπό προϋποθέσεις και από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ώστε αυτή να επιβάλλει κυρώσεις και να παρεμβαίνει, εφόσον η εν λόγω λύση επιλεγεί τελικά από την πολιτική ηγεσία. Νομοθετικά διερευνάται, επίσης, ένα μνημόνιο συνεργασίας και οργάνωσης κοινών ομάδων εργασίας μεταξύ της Επιτροπής Ανταγωνισμού και των ρυθμιστικών αρχών. Ενδιαφέρον υπάρχει και για ζητήματα που αφορούν τις τηλεπικοινωνίες σε συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), δεδομένου ότι τα πάντα πλέον είναι ψηφιακά και δεν υφίσταται πλέον ξεκάθαρος διαχωρισμός τηλεπικοινωνίας και περιεχομένου. Είμαστε η μοναδική χώρα στην ΕΕ ως Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν έχουμε αρμοδιότητα στις τηλεπικοινωνίες και τις ταχυδρομικές υπηρεσίες. 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ M E G A N H E L L S T E D T, V P S U S TA I N A B L E R E TA I L I N G , A H O L D D E L H A I Z E

Ο COVID-19 ανέδειξε τη σημασία ύπαρξης μιας βιώσιμης εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων

Η Megan Hellstedt είναι το πλέον αρμόδιο στέλεχος να μιλήσει για τη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης που ακολουθεί ο όμιλος Ahold Delhaize. Η συνέντευξη που μας παραχώρησε αποκτά επιπρόσθετη αξία, λόγω των νέων διλημμάτων που αναδύονται σήμερα υπό την πίεση των επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία και τις επιχειρήσεις, σε σχέση με την επένδυση των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο λιανεμπόριο τροφίμων σε έργα που έχουν ως προτεραιότητα την προστασία της υγείας και του πλανήτη. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΞΕΝΙΑ ΜΑΝΤΖΙΩΡΗ

πρωτοφανής πανδημία του COVID-19 έκανε πιο εμφανή σε κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες, την άμεση σύνδεση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με τις συνθήκες που κυριαρχούν σε τομείς όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η υγεία. Την ίδια στιγμή, η επιδείνωση βασικών δεικτών της παγκόσμιας οικονομίας λειτούργησε προσθετικά σε προβληματικές αντιλήψεις σχετικά με την αξία υιοθέτησης στρατηγικών βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά και σε υπαρκτά οικονομικά προβλήματα, που εμποδίζουν την υλοποίηση επενδύσεων χωρίς άμεσα ή εύκολα αντιληπτά οφέλη. Ρωτήσαμε τη Megan Hellstedt σχετικά με το πώς η κρίση του COVID-19 επηρεάζει τη βιώσιμη στρατηγική της Ahold Delhaize και μας απάντησε ως εξής: Megan Hellstedt: Ο COVID-19 ανέδειξε τη σημασία ύπαρξης μιας βιώσιμης εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων, αλλά και της διατήρησης της δημόσιας υγείας, ενδυναμώνοντας την προσήλωση της Ahold Delhaize στους στόχους βιωσιμότητας. Ενώ προηγούμενες κρίσεις οδήγησαν κάποιες φορές στην αποδυνάμωση αυτής της προσήλωσης, σήμερα, σε αυτή τη νέα οικονομική κρίση, θεωρώ πως δεν υπάρχει περιθώριο για υπαναχωρήσεις. Αντίθετα, έχουμε μια εξαιρετική ευκαιρία να αντιληφθούμε τη στενή σύνδεση μεταξύ δημόσιας υγείας, περιβάλλοντος και υγιούς οικονομίας. Για παράδειγμα, η άμεση επίδραση που είχε αυτή η κρίση στη διαθεσιμότητα των τροφίμων και τη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο στοιχείο, ενδεικτικό των επιπτώσεων που μπορεί να υπάρξουν

καθώς εξελίσσεται η κλιματική αλλαγή. Οπότε, εάν καταφέρουμε να σχεδιάσουμε εφοδιαστικές αλυσίδες τροφίμων που θα είναι πιο ευέλικτες, θα έχουμε περισσότερες πιθανότητες να τραφούν δισεκατομμύρια άνθρωποι, ενόψει της κλιματικής αλλαγής, η οποία έχει επιπτώσεις και στην αγροτική παραγωγή.

Μέχρι στιγμής η κρίση έχει δείξει τη δυναμική κατεύθυνση των στόχων της Ahold Delhaize στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης. Είμαστε αφοσιωμένοι στο να προσφέρουμε στους πελάτες μας και τους συνεργάτες μας πιο υγιεινές επιλογές. Πρόκειται για ένα στόχο του οποίου η σημασία συνεχώς αυξάνεται. Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 37

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Αποκτούμε όλο και περισσότερες γνώσεις για το πώς άνθρωποι με προβλήματα υγείας είναι πιο ευάλωτοι στον COVID-19. Η υγιεινή διατροφή ήταν πάντα το κλειδί για την καλή υγεία. Τώρα είναι ίσως πιο σημαντική από ποτέ. Η διαφάνεια στον τομέα των τροφίμων είναι άλλος ένας τομέας που ήρθε στο προσκήνιο πιο επιτακτικά, λόγω αυτής της κρίσης. Οι καταναλωτές αναζητούν τη διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων που καταναλώνουν και εμείς έχουμε δεσμευθεί σε αυτό τον στόχο, κάνοντας την αρχή από τα φρέσκα προϊόντα, ώστε οι καταναλωτές να γνωρίζουν πού, αλλά και πώς παράγονται. Η μείωση της σπατάλης τροφίμων είναι η τρίτη μας προτεραιότητα, ενώ ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε το συγκεκριμένο ζήτημα αποκτά επίσης όλο και μεγαλύτερη σημασία, τόσο για την κοινωνία συνολικά όσο και για τις τοπικές κοινότητες. Η ξαφνική απώλεια της δυνατότητας για φαγητό εκτός σπιτιού, λόγω της πανδημίας, δημιούργησε σημαντικά προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, εφόσον οι παραγωγοί δεν μπορούσαν να προωθήσουν τα προϊόντα τους σε βιώσιμες αγορές. Οι αλυσίδες του Ομίλου ανέλαβαν πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Προσάρμοσαν στις προδιαγραφές τους και διέθεσαν προς πώληση προϊόντα μέσω των δικτύων τους, τα οποία συνήθως διατίθενται σε εστιατόρια και εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες στον κλάδο της εστίασης. Επιπλέον, αύξησαν τις προμήθειες από τοπικούς παραγωγούς, ενώ παράλληλα ενίσχυσαν την υποστήριξη τοπικών φιλανθρωπικών οργανώσεων, που ήρθαν αντιμέτωπες με αυξημένες ανάγκες, καθώς πολλοί πολίτες έμειναν χωρίς εργασία ή υπέστησαν απώλεια εισοδήματος. Την ίδια στιγμή, συνεχίζουμε τις διεργασίες για τον καθορισμό των μελλοντικών στόχων μας-σύμφωνα με επιστημονικά τεκμηριωμένη μεθοδολογία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, που θα ανακοινωθούν εντός των επόμενων μηνών και αφορούν το πλάνο μας για τον μηδενισμό των εκπομπών CO2 του Ομίλου μας. 38 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

σελφ σέρβις: Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις για το λιανεμπόριο τροφίμων στην προCOVID-19 περίοδο, σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης; M.H.: Στην προ-COVID-19 εποχή, θα έλεγα πως οι εταιρείες λιανεμπορίου τροφίμων αντιμετώπιζαν τρεις βασικές προκλήσεις, σε ό, τι αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη. Καταρχάς, έπρεπε να βρουν το σημείο ισορροπίας μεταξύ βραχυπρόθεσμων στόχων -στους οποίους παραδοσιακά είναι προσανατολισμένος ο κλάδος- και της ανάγκης να επενδύσουν σε τεχνολογικές λύσεις και σε μια στρατηγική για μακροπρόθεσμη επιτυχία. Κατά δεύτερον, έπρεπε να απαντήσουν γρήγορα στις ταχύτατα μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των καταναλωτών. Αυτή η συνθήκη δημιουργούσε νέες προκλήσεις, που αφορούσαν, για παράδειγμα, την αντίληψη για τις τιμές, την υπερ-πληθώρα κωδικών, τις αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά, την έλλειψη εμπιστοσύνης των πελατών στους ισχυρισμούς των επιχειρήσεων για την προσήλωσή τους σε στόχους βιωσιμότητας. Παράλληλα, γνωρίζουμε πως οι καταναλωτές επιθυμούν την αγορά βιώσιμων προϊόντων, χωρίς όμως να έχουν, στην πλειονότητά τους, ξεκάθαρη εικόνα για το τι ακριβώς σημαίνει ο όρος. Έτσι, ως λιανέμποροι, οφείλουμε να συμβάλουμε στην εκπαίδευση των καταναλωτών γύρω από τις έννοιες βιώσιμη ανάπτυξη ή βιώσιμο προϊόν, με σκοπό οι επιλογές αγορών τους να είναι πιο συνειδητές. Η τρίτη πρόκληση αφορά τον αυξανόμενο κίνδυνο που αντιμετωπίζει η παραγωγή τροφίμων, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ως κλάδος, προσφέρουμε μια τεράστια ποσότητα τροφίμων στους πολίτες διεθνώς, όλο τον χρόνο. Καθώς το κλίμα αλλάζει και το πρόβλημα της έλλειψης νερού επηρεάζει την παραγωγή, πρέπει να προβληματιστούμε για τη βιωσιμότητα και την εποχικότητα των προϊόντων που διαθέτουμε προς πώληση. Πρέπει να ισορροπήσουμε από τη μία πλευρά την απαίτηση των καταναλωτών για διαθεσιμότητα των προϊόντων και από την άλλη την επιθυμία τους να καλύψουμε αυτή την απαίτηση με βιώσιμο τρόπο. Αυτές οι τρεις προκλήσεις εξακολουθούν να ισχύουν στη μετα-COVID-19 εποχή. Μάλιστα, η παρούσα κρίση εντείνει την ανάγκη για μακροπρόθεσμα αποτελεσματικές στρατηγικές, για ευελιξία στην ικανοποίηση της απαίτησης

Στην προ-COVID-19 εποχή, οι εταιρείες λιανεμπορίου τροφίμων έπρεπε καταρχάς να βρουν το σημείο ισορροπίας μεταξύ βραχυπρόθεσμων στόχων -στους οποίους παραδοσιακά είναι προσανατολισμένος ο κλάδος- και της ανάγκης να επενδύσουν σε τεχνολογικές λύσεις και σε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική των καταναλωτών για βιώσιμες επιλογές, καθώς και για προσήλωση στην καινοτομία, ώστε να παρέχουμε περισσότερες βιώσιμες επιλογές κατανάλωσης.

ΠΏΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΆΝΕΤΑΙ ΤΟ ΛΙΑΝΕΜΠΌΡΙΟ ΤΗ ΒΙΏΣΙΜΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ σ.σ.: Σε ποιο βαθμό θεωρείτε πως οι λιανέμποροι στην Ευρώπη αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα υιοθέτησης μιας βιώσιμης στρατηγικής που δεν περιορίζεται μόνο σε περιορισμένης εμβέλειας κοινωνικές δράσεις, ενταγμένες σε επιμέρους πλευρές της ΕΚΕ; M.H.: Βάσει της προσωπικής μου εμπειρίας, οι Ευρωπαίοι λιανέμποροι έχουν πολύ καλή αντίληψη σχετικά με την αξία υιοθέτησης μια ολιστικής, περιεκτικής στρατηγικής για τη βιωσιμότητα, πέρα από τις επιμέρους πρωτοβουλίες Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Οι λιανέμποροι τροφίμων αναγνωρίζουν την ανάγκη επανεξέτασης, για παράδειγμα, του τρόπου διαχείρισης των καταστημάτων, της προ-

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Τα πλάνα μας για το 2020 εντάσσονται σε τρεις βασικούς άξονες: να εμπνεύσουμε τους πελάτες μας ώστε να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές, να αυξήσουμε τη διαφάνεια στον τομέα των προϊόντων και να εξαλείψουμε τη σπατάλη τροφίμων μήθειας προϊόντων, της συνεργασίας με τους εργαζόμενους και πολλών ακόμη πλευρών της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, υπό το πρίσμα της βιώσιμης ανάπτυξης. Πρέπει, παράλληλα, να γίνει κατανοητό πως για τη βιώσιμη ανάπτυξη απαιτείται η συνεργασία με τους προμηθευτές μας, σε τομείς όπως η ασφάλεια τροφίμων, η πιστοποίηση, η διασφάλιση της ποιότητας των τοπικά παραγόμενων τροφίμων, αλλά και η αποτελεσματική διαχείριση της ενέργειας και των διαθέσιμων πόρων. Φυσικά, οι κανονισμοί που θεσπίζονται από τις κυβερνήσεις και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των σχετικών προσπαθειών. Διαπιστώνουμε πως αυξάνεται όλο και περισσότερο η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τα επιτεύγματα των εταιρειών σε αυτό το πεδίο (που καταγράφονται σε δείκτες, όπως ο ESG -Environmental, Social, and Governance). Παράλληλα, αυξάνεται και το ενδιαφέρον για συνέργειες με ΜΚΟ, αλλά και η απαίτηση, εκ μέρους των επενδυτών, για υιοθέτηση στρατηγικών βιωσιμότητας.

νωνιών, η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων κ.ά; Μπορείτε να μας απαντήσετε με παραδείγματα; M.H.: «Healthy and Sustainable» (Υγεία & Βιωσιμότητα) ονομάζεται ένας από τους πυλώνες της στρατηγικής του ομίλου για την ανάπτυξή του. Μάλιστα, τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους παρουσιάσαμε τους νέους μας στόχους. Το γεγονός πως η βιωσιμότητα έχει ορισθεί ως ένας από τους πυλώνες της στρατηγικής μας αντικατοπτρίζει τη μεγάλη σημασία που έχει για μας. Τα θέματα της δημόσιας υγείας και της κλιματικής αλλαγής έχουν άμεση επίδραση τόσο στις τοπικές κοινωνίες όσο και στις επιχειρήσεις μας. Ως μια διεθνής λιανεμπορική επιχείρηση τροφίμων, έχουμε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα παγκόσμιας εμβέλειας, έχοντας τη βαθιά πεποίθηση πως αυτή η προσέγγιση διασφαλίζει την περαιτέρω ισχυροποίηση της εταιρείας στο μέλλον. Φιλοδοξούμε να εμπνέουμε τους πελάτες μας να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές, που στηρίζονται σε πληρέστερη πληροφόρηση, με την παροχή διαφάνειας στην εφοδιαστική αλυσίδα, τον σχεδιασμό διαδικασιών που μειώνουν στο μισό τη σπατάλη τροφίμων και την ανάπτυξη συσκευασιών προϊόντων που περιορίζουν τη σπατάλη πλαστικού. Συνεργάτες μας συμμετέχουν σε όλο τον Όμιλο για την επίτευξη των στόχων του νέου προγράμματος για την υγεία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. σ.σ.: Πέρυσι εκδώσατε το Sustainability Bond, ένα ομόλογο συνδεδεμένο με τη βιωσιμότητα, στο πλαίσιο υλοποίησης της στρατηγικής Leading Together του ομίλου. Μπορείτε να μας

δώσετε περισσότερα στοιχεία για τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία; M.H.: Η έκδοση του πρώτου ομολόγου- για τη βιώσιμη ανάπτυξη υπογραμμίζει τη φιλοδοξία μας να διαδραματίζουμε ηγετικό ρόλο στον κλάδο του λιανεμπορίου, αλλά και τη δέσμευσή μας να συμβάλουμε στην επιτάχυνση της μετάβασης σε βιώσιμα συστήματα διαχείρισης τροφίμων. Είμαστε περήφανοι που είμαστε η πρώτη λιανεμπορική επιχείρηση που εξέδωσε Ευρωομόλογο στο οικοσύστημα των ομολόγων που αφορούν την «πράσινη», αειφόρο ανάπτυξη. Με την έκδοση του Sustainability Bond, η Ahold Delhaize παρέχει στους επενδυτές μια νέα ευκαιρία να υποστηρίξουν την ανάπτυξη της επιχείρησης μέσω δράσεων στους τομείς της υγείας και της αειφορίας, ενώ παράλληλα μπορεί να προσεγγίσει επενδυτές που έχουν την ίδια οπτική. Οι πρόσοδοι του Sustainability Bond θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση έργων εταιρειών ή brands της Ahold Delhaize προσανατολισμένων στην προστασία του περιβάλλοντος, την ενίσχυση τοπικών κοινωνιών ή και στους δύο αυτούς στόχους. Έχουμε κατατάξει τα επιλέξιμα έργα σε τρεις κατηγορίες, με γνώμονα την μεγιστοποίηση της θετικής επίδρασης στο περιβάλλον και την κοινωνία. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνεται η προμήθεια προϊόντων με πιστοποίηση βιωσιμότητας, όπως θαλασσινά, καφές, τσάι και κακάο, στη δεύτερη επενδύσεις σε «πράσινα» κτήρια, αποδοτική διαχείριση ενέργειας και σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και στη μείωση των απωλειών τροφίμων. Τέλος, στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται πρωτοβουλίες προώθησης υγιεινών συνηθειών διατροφής, με μέριμνα ώστε οι σχετικές προτάσεις να παραμένουν οικονομικά προσιτές.

σ.σ.: Τι σημαίνει o όρος βιωσιμότητα για την Ahold Delhaize; Με ποιους τρόπους επιδιώκει την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει σε πεδία όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η δημόσια υγεία, οι κανόνες ηθικού εμπορίου, η διαφάνεια, η σπατάλη τροφίμων, η υποστήριξη τοπικών κοιΙούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 39

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η πρώτη ετήσια έκθεση για το Sustainability Bond θα δημοσιοποιηθεί εντός του 2020 στο site του ομίλου, ώστε οι επενδυτές και όλοι οι ενδιαφερόμενοι να έχουν τη δυνατότητα ενημέρωσης σχετικά με τον τρόπο αξιοποίησης των προσόδων και τα σχετικά έργα στα οποία κατευθύνονται. Επίσης, έχουμε ορίσει τη Sustainalytics, έναν εξωτερικό συνεργάτη, για την έκδοση του ετήσιου απολογισμού των επενδύσεων. Αυτό θα διασφαλίσει στους επενδυτές ότι τα έσοδα θα διατεθούν σε βιώσιμα έργα που συμμορφώνονται με τα κριτήρια του Sustainability Bond. σ.σ.: Ποια είναι η αντίληψη που έχουν οι πελάτες της Ahold Delhaize σχετικά με τη δέσμευσή της στη βιώσιμη ανάπτυξη; M.H.: Καταγράφουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα τις απόψεις των πελατών μας και διαπιστώνουμε πως γενικά έχουν θετική γνώμη για τα καταστήματα των αλυσίδων μας και κυρίως για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που τους παρέχουν. Την ίδια στιγμή, περιμένουν από εμάς να αναλάβουμε δράση για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η σπατάλη τροφίμων, η χρήση των πλαστικών, αλλά και να τους παρέχουμε πληροφορίες για την επιλογή υγιεινών και βιώσιμων προϊόντων. Διαπιστώνουμε συχνά πως οι πελάτες μας δεν γνωρίζουν το σύνολο των προσπαθειών που γίνονται «πίσω από τη σκηνή». Όμως, παρόλο που η βιωσιμότητα είναι δύσκολο να κατανοηθεί ως έννοια, ανακαλύπτουμε συνεχώς νέους τρόπους ώστε να προκαλέσουμε τον διάλογο μαζί τους, με αυτό τον στόχο. Υπάρχουν ακόμη πολλές δυνατότητες στο πεδίο της διερεύνησης των απόψεων των πελατών, των εργαζομένων μας και των συνεργατών μας, που συμβάλουν στη δική μας βελτίωση.

ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΆΞΟΝΕΣ ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΤΗΣ AHOLD DELHAIZE σ.σ.: Μπορείτε να μας πείτε ποια είναι τα επόμενα πλάνα της Ahold Delhaize που έχουν ως στόχο τη μεγιστοποίηση της συνεισφοράς της σε ένα βιώσιμο μέλλον του λιανεμπορίου; M.H.: Τα πλάνα μας για το 2025 εντάσσονται 40 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

σε τρεις βασικούς άξονες: να εμπνεύσουμε τους πελάτες μας για πιο υγιεινές επιλογές, να αυξήσουμε τη διαφάνεια και να εξαλείψουμε τις σπατάλη. Ουσιαστικά, στηρίζονται σε έργα που ήδη υλοποιούμε τα τελευταία χρόνια και παράλληλα στοχεύουν στην επιτάχυνση της εφαρμογής λύσεων για πιο υγιή πληθυσμό και πιο υγιές περιβάλλον. Αρχικά θέλουμε να μυήσουμε τους πελάτες σε πιο υγιεινές επιλογές. Γνωρίζοντας πως η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου διατροφής βοηθά στην πρόληψη της ασθενειών, συμβάλλοντας παράλληλα στην πνευματική και φυσική ευεξία, προσφέρουμε στους πελάτες μας υγιεινές επιλογές τροφίμων, αναπτύσσοντας, όπως προανέφερα, ενημερωτικές δραστηριότητες. Παράλληλα, τα brands μας αξιοποιούν συστήματα όπως το Nutri-Score και το Guiding Stars, σε φυσικό και ψηφιακό περιβάλλον, ώστε να παρέχουν προσωποποιημένες συμβουλές, μέσω των καρτών πιστότητας και των σχετικών εφαρμογών, που βοηθούν στην υιοθέτηση πιο υγιεινών προτύπων διατροφής. Επίσης, τα brands μας μας συνεχίζουν να βελτιώνουν τη σύνθεση των προϊόντων, ώστε να είναι ακόμη πιο υγιεινά. Στόχος είναι το 51% των own label τροφίμων (μερίδιο πωλήσεων σε αξία) να καλύπτουν έως το 2022 τις σχετικές προδιαγραφές. Στο πεδίο της διαφάνειας, η προσοχή μας εστιάζεται στην παροχή πληροφοριών στους πελάτες μας σχετικά με ζητήματα όπως η προέλευση των φρέσκων προϊόντων και η διατροφική τους αξία, ώστε οι αγοραστικές τους επιλογές να ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες τους, τις γεύσεις τους, αλλά και τις αξίες τους. Σε αυτό το πλαίσιο, θα αξιοποιήσουμε τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες, όπως το blockchain και η τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence), αρχικά στις κατηγορίες των φρέσκων φρούτων και λαχανικών και μετέπειτα στα θαλασσινά και το κρέας, αλλά και την προσωποποιημένη πληροφόρηση. Τέλος, τα brands μας, γνωρίζοντας πως ένα τραγικά μεγάλο μέρος της παραγωγής τροφίμων για ανθρώπινη κατανάλωση καταλήγει στα σκουπίδια (το ένα τρίτο), θα συνεργαστούν με τους πελάτες και τους προμηθευτές τους για τη μείωση της σπατάλης σε όλη την αλυσίδα παραγωγής αξίας. Πολλά από τα brands μας έχουν ήδη δημιουργήσει ένα ισχυρό δίκτυο συνεργασιών για να περιορίσουν τη σπατάλη και έχουν υλοποιήσει σχετικές δράσεις, όπως η πρωτοβουλία της ΑΒ Βασιλόπουλος για τη διανομή

αδιάθετων προϊόντων σε οργανώσεις που στηρίζουν ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Σε ό,τι αφορά αποκλειστικά τη λειτουργία των δικών μας brands, έως το 2030 θα μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων κατά 50%, βελτιώνοντας τα συστήματα εφοδιασμού και υιοθετώντας καινοτόμες μεθόδους, όπως της δυναμικής τιμολόγησης (sell-by date). Αξίζει να σημειωθεί πως, ως ιδρυτικό μέλος της πρωτοβουλίας «10x20x30 Food Loss and Waste Initiative», η Ahold Delhaize και τα brands της διεθνώς συνεργάζονται με 20 βασικούς προμηθευτές για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας. Για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικό, ειδικότερα για την υποθαλάσσια ζωή και τη ζωή στις λίμνες και τα ποτάμια, έχουμε υπογράψει τη συμφωνία «New Plastics Economy Global Commitment» και εργαζόμαστε για να επιτύχουμε, έως το 2025, μηδενική χρήση πλαστικού στις συσκευασίες των προϊόντων PL, μέσω της χρησιμοποίησης πλαστικής συσκευασίας κατά 100% ανακυκλώσιμης, βιοαποδομήσιμης ή επαναχρησιμοποιούμενης. Καθώς το διεθνές περιβάλλον αλλάζει συνεχώς, εντείνουμε την προσπάθεια προστασίας του ομίλου από ενδεχόμενους κινδύνους. Ενδεικτικά, μελετάμε τις πιθανές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην επιχείρηση, καταγράφουμε τις εκπομπές αερίων από την εφοδιαστική μας αλυσίδα και δεσμευόμαστε σε μακροπρόθεσμους, επιστημονικά τεκμηριωμένους στόχους για τη μείωση των επιπτώσεων της λειτουργίας μας στο κλίμα. Στο πεδίο των ανθρώπινων δικαιωμάτων, προχωρήσαμε διεθνώς σε ενέργειες Δέουσας Επιμέλειας (due diligence), ώστε να ακολουθούμε ένα πλάνο συνεχούς βελτίωσης, που θα διασφαλίσει τον σεβασμό εκ μέρους των επιχειρήσεών μας των δικαιωμάτων των πελατών, των εργαζομένων και των μελών της κοινότητας εντός της οποίας λειτουργούν. Τα brands μας έχουν επίσης στο επίκεντρο της δραστηριότητάς τους τη βελτίωση της ασφάλειας στους χώρους εργασίας. Και, επιπλέον, βελτιώνουν συνεχώς τα στάνταρ βιωσιμότητας για τα προϊόντα που διαθέτουν προς πώληση, τηρώντας τις υψηλότερες προδιαγραφές στα ζητήματα της ασφάλειας και ποιότητας. 

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ

Ε Ι Δ Ι Κ Ο

Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

Στρατηγικές και πρακτικές ΕΚΕ επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ και FMCG

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

EKE και Βιώσιμη Ανάπτυξη

Οι προκλήσεις μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής με κοινωνικό πρόσημο Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και η Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι δύο έννοιες που έχουν, εκ της ουσίας των στόχων τους, δυσδιάκριτα όρια. Σύμφωνα με τους πλέον αρμόδιους φορείς, η βασική διαφορά τους έγκειται στο ότι η ανάληψη πρωτοβουλιών ΕΚΕ είναι εθελοντική, ενώ η συμμόρφωση σε εθνικούς και διεθνείς στόχους που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί, σε αρκετές παραμέτρους της, νομική υποχρέωση, εθνική ή διεθνή. Με την προσθήκη της πανδημίας στα ήδη υπάρχοντα εμπόδια στην πορεία προς ένα καλύτερο μέλλον, που είναι είτε αντικειμενικά είτε προκαλούμενα από την υπερίσχυση ιδιωτικών ή πολιτικών συμφερόντων, γίνεται ακόμη πιο εμφανές πως η ουσία δεν βρίσκεται στις διαφορές, αλλά στη ειλικρίνεια της δέσμευσης σε στόχους με θετικό κοινωνικό πρόσημο. Σε κάθε περίπτωση, στο σύνολο τους σχεδόν οι εκπρόσωποι θεσμών που τοποθετούνται στην αρχή της νέας δεκαετίας για το μέλλον των κοινωνιών και του πλανήτη, μιλούν για τη μεγέθυνση σημαντικών προβλημάτων και την αναποτελεσματικότητα στην αντιμετώπισή τους, τονίζοντας πως ίσως για κάποια από αυτά να είναι ήδη αργά…ΤΗΣ ΞΕΝΙΑΣ ΜΑΝΤΖΙΩΡΗ

42 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

νέα κρίση που προκάλεσε η πανδημία, πλήττοντας την υγεία και την οικονομία, έφερε απρόσμενες αλλαγές στην οπτική των πολιτών, των κυβερνήσεων, αλλά και των διοικήσεων επιχειρηματικών οργανισμών, σε πολλαπλά πεδία και, έφερε στο προσκήνιο με μεγαλύτερη έμφαση τα ζητήματα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και της βιώσιμης ανάπτυξης. Η πλειονότητα των επιχειρήσεων, σύμφωνα με τις επιμέρους οικονομικές και οργανωτικές δυνατότητες, ανέλαβε δράσεις με στόχο τη μείωση των επιπτώσεων του κορωναϊού. Πολλοί, όμως, αναλυτές, αλλά και απλοί, συνειδητοποιημένοι πολίτες, εξέφρασαν την ανησυχία τους για το κατά πόσο οι διοικήσεις ιδιαίτερα των μεγάλων επιχειρήσεων, των οποίων η στάση μπορεί να καθορίσει με μεγαλύτερο βαθμό την επίτευξη των παγκόσμιας εμβέλειας στόχων για τη βιωσιμότητα του πλανήτη, θα εξακολουθήσουν να θέτουν τη βιώσιμη ανάπτυξη ως προτεραιότητα, χωρίς να μεταθέσουν σχετικούς πόρους σε σχέδια αντιμετώπισης της επερχόμενης ύφεσης. Όπως επισημαίνει η εταιρεία ερευνών και αναλύσεων GlobalData, ενώ η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα θέματα συζήτησης το 2019 και προβλεπόταν πως θα βρισκόταν στο μέλλον με ακόμη πιο εμφατικό τρόπο στο προσκήνιο, ήρθε αντιμέτωπη με τον Covid-19, που αναμένεται να λειτουργήσει ανασχετικά στην ανάπτυξη των σχετικών δράσεων. Όπως σχολιάζει σχετικά η Emily Salter, Analyst στη GlobalData, «οι αλλαγές σε πρώτες ύλες, στα logistics και την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών θα επιβραδυνθούν, καθώς η βιωσιμότητα δεν αποτελεί πλέον κορυφαία προτεραιότητα για τους λιανέμπορους και για τους καταναλωτές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι αλλαγές που έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα απόδοσης έχουν υψηλό κόστος και τη συγκεκριμένη περίοδο πολλοί από τους λιανέμπορους, που δραστηριοποιούνται σε κλάδους εκτός των τροφίμων, θα αντιμετωπίσουν οικονομικά προβλήματα, καθώς θα βγαίνουν από αυτή την κρίση, έχοντας ήδη διανύσει μια μακρά περίοδο χαμηλών ή μηδενικών πωλήσεων». Η βιωσιμότητα και η χρήση πλαστικών μιας χρήσης θα είναι βραχυπρόθεσμα λιγότερο σημαντικές για τους καταναλωτές, επισημαίνει η αναλύτρια, που θα έχουν ως προτεραιότητες την υγιεινή και την καθαριότητα,

ώστε να αντιμετωπίσουν τη διασπορά του ιού. Στην προ-Covid-19 εποχή, οι συνήθειες των καταναλωτών, τονίζει, είχαν αρχίσει να αλλάζουν. Σε ποσοστό περίπου 74% οι καταναλωτές σε έρευνα του 2019 στο Ηνωμένο Βασίλειο δήλωναν πως θα προτιμούσαν να κάνουν τις αγορές τους σε έναν λιανέμπορο που προσφέρει περισσότερα χύμα φρούτα και λαχανικά. Πρόκειται για ένα στοιχείο ενδεικτικό της ευαισθητοποίησής τους στο θέμα της συσκευασίας, της χρήσης πλαστικού και της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος. Οι εξελίξεις, όμως, καταδεικνύουν πόσο εύκολα αλλάζει η καταναλωτική συμπεριφορά, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Η Emily Salter σημειώνει πως η πανδημία έφερε το θέμα της υγείας σε υψηλότερη θέση σε σχέση με την ανησυχία για το περιβάλλον. Οι καταναλωτές αύξησαν δραματικά τη χρήση αντιβακτηριδιακών τζελ και υγρών σαπουνιών σε πλαστικές συσκευασίες, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη για τις εναλλακτικές λύσεις.

με μια μεγάλη επιχείρηση, δεν έχουν την οικονομική επιφάνεια ώστε να αντέξουν μέχρι να έρθει η κρατική βοήθεια. Κατά τον Kramer, αυτή η συνθήκη έφερνε στο προσκήνιο τον ρόλο των επιχειρήσεων στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων. «Πολλές επιχειρήσεις μιλούν για τον κοινωνικό τους στόχο και για τις κοινωνικές τους αξίες ή για το πόσο ενδιαφέρονται για τους υπαλλήλους τους και για άλλους κοινωνικούς εταίρους. Τώρα είναι η στιγμή να κάνουν καλό στην κοινωνία, στο πλαίσιο αυτών των δεσμεύσεων. Η έρευνα δείχνει πως οι άνθρωποι πιστεύουν πως η εταιρεία τους έχει έναν στόχο και ξεκάθαρες αξίες όταν βλέπουν τη διοίκησή της να λαμ-

Η ερευνήτρια συμπερασματικά ισχυρίζεται πως «αν και η βιώσιμη ανάπτυξη θα επανακτήσει τη σημασία της μετά το πέρας της πανδημίας, το θέμα της υγιεινής και της προστασίας από μικρόβια και ιούς θα εξακολουθεί να απασχολεί τη σκέψη των καταναλωτών και να τους προκαλεί ανησυχία, επισκιάζοντας την αξία των πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης, όπως αυτές, για παράδειγμα, που είχε υιοθετήσει το λιανεμπόριο, με τα καταστήματα στα οποία τα προϊόντα διατίθενται χωρίς συσκευασία».

ΟΙ ΑΝΤΟΧΈΣ ΤΗΣ ΕΚΕ ΥΠΌ ΔΟΚΙΜΑΣΊΑ

Ο Mark Kramer είναι ερευνητής, διεθνής προσωπικότητα σε θέματα κοινωνικής ευθύνης, συνιδρυτής και CEO της FSG, συμβουλευτικής εταιρείας που έχει συνεργαστεί με οργανισμούς όπως η McKinsey and Company, το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates Foundation, η Unilever, το Υπουργείο Παιδείας των ΗΠΑ, αλλά και η Παγκόσμια Τράπεζα. Σε άρθρο του στο Harvard Business Review επισημαίνει πως ο Covid-19 δοκιμάζει τις αντοχές της ΕΚΕ. Το άρθρο γράφτηκε την 1η Απριλίου και ο αρθρογράφος σημείωνε πως τα μέτρα της αμερικανικής κυβέρνησης για την οικονομική ενίσχυση πληττόμενων επιχειρήσεων και πολιτών, θα υλοποιούνταν σε χρονικό ορίζοντα που δεν θα μπορούσαν να σώσουν κυρίως τις μικρομεσαίες εταιρείες, αλλά και τους εργαζόμενους, που χάνουν το εισόδημά τους και σε αντίθεση

βάνει αποφάσεις οι οποίες θυσιάζουν τη βραχυπρόθεσμη κερδοφορία έναντι της στήριξης αυτών των αξιών».

ΤΙ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΈΧΟΥΝ ΥΠΌΨΗ ΤΟΥΣ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ

Σε ό,τι αφορά την επίδραση του νέου κορωναΐού στον σχεδιασμό των οργανισμών και ειδικότερα σε σχέση με τους νέους κινδύνους, αλλά και τις νέες ευκαιρίες που δημιουργεί η νέα κρίση, η Accenture εφιστά, μεταξύ άλλων, την προσοχή στις αλλαγές της αγοραστικής συμπεριφοράς. Αναφέρεται στις «αγορές πανικού», αλλά και στην επιστροφή του cocooning, που δημιουργούν μια ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν, επενδύοντας στην προάσπιση της υγείας, τη δημιουργία νέων εμπειριών και την υποστήριξη των κοινοτήτων. «Ο Covid-19 προκάλεσε μια Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 43

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΕ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ Η Edelman, η μεγαλύτερη παγκοσμίως -σε κύκλο εργασιών- εταιρεία δημοσίων σχέσεων, που καταγράφει τον βαθμό εμπιστοσύνης των πολιτών σε 28 χώρες (δείγμα: 34.000 πολίτες), μέσω του Edelman Trust Barometer, παρουσίασε τον Ιανουάριο της τρέχουσας χρονιάς τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 19 Οκτωβρίου και 18 Νοεμβρίου του 2019. Σε ορισμένα πεδία, όπως η ικανότητα εκπλήρωσης στόχων και υποσχέσεων, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις υπερτερούσαν των κρατικών θεσμών και των μη κυβερνητικών οργανισμών. Στον τομέα όμως της ηθικής συμπεριφοράς, οι ΜΚΟ είχαν μακράν καλύτερα ποσοστά και από το κράτος και από τους ιδιωτικούς οργανισμούς. Κανένας θεσμός δεν αναγνωρίζεται, σύμφωνα με την έρευνα, ως ικανός/ αποτελεσματικός και ταυτόχρονα ηθικός. Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, οι πολίτες δείχνουν μόνο σε αυτές εμπιστοσύνη σε ό,τι αφορά την ικανότητα εκπλήρωσης στόχων. Ειδικότερα, αναγνωρίζουν πως οι επιχειρήσεις είναι καλές στο να παράγουν αξία για τους ιδιοκτήτες τους (56%), να προάγουν την καινοτομία (51%) και να συμβάλουν στην οικονομική ευημερία (51%). Από την άλλη, μόνο οι ΜΚΟ αντιμετωπίζονται από τους πολίτες ως ηθικοί οργανισμοί, με τη θετική τους συνεισφορά να επικεντρώνεται στην προστασία του περιβάλλοντος (48%), στην υπεράσπιση των πολιτικών και ανθρώπινων δικαιωμάτων (47%) και στην καταπολέμηση της φτώχιας, του αναλφαβητισμού και των ασθενειών (45%). Ο δείκτης ηθικής συμπεριφοράς των ΜΚΟ βρίσκεται στο 12, ενώ των επιχειρήσεων στο -2! Η εμπιστοσύνη των πολιτών στις επιχειρήσεις εξαρτάται σε τριπλάσιο βαθμό από την ηθική διάσταση της δράσης τους, παρά από την ικανότητά τους (76% έναντι 24%). Παράλληλα, οι πολίτες πρεσβεύουν πως η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των πελατών, των εργαζομένων και των κοινωνικών ομάδων είναι πιο σημαντική από την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μετόχων (συμφωνεί το 73%). Όσο για τη διοίκηση, οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις δηλώνουν κατά το 92% πως είναι σημαντικό ο εργοδότης τους να τοποθετείται δημόσια για ένα από τα εξής ζητήματα: Εκπαίδευση σε αντικείμενα εργασίας με μέλλον (84%), επίπτωση της αυτοματοποίησης στην εργασία (81%), ηθική χρήση της τεχνολογίας (81%), ανισότητα εισοδημάτων (78%), σεβασμός στη διαφορετικότητα (77%), κλιματική αλλαγή (73%), μετανάστευση (62%).

πρωτοφανή υγειονομική και οικονομική καταστροφή, που θα αλλάξει τον τρόπο που οι άνθρωποι εργάζονται και ζουν», τονίζεται από τους αναλυτές. «Οι επιπτώσεις στον κλάδο των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης θα είναι βαθιές και με διάρκεια. Αυτή η κρίση αλλάζει δομικά το πώς και το τι αγοράζουν οι καταναλωτές και επιταχύνει με εκπληκτική ταχύτητα τις δομικές αλλαγές στον κλάδο των καταναλωτικών προϊόντων. Τώρα είναι η στιγμή να δώσουν οι επιχειρήσεις προσοχή σε αυτό το κάλεσμα αφύπνισης και να είναι ευέλικτες και σημαντικές για τους καταναλωτές και τους πελάτες τους -όχι μόνο κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά και στο μέλλον. Οι αξίες που καθοδηγούν τους καταναλωτές στις αγοραστικές τους επιλογές έχουν ήδη μετατοπιστεί σε προϊόντα και εμπειρίες που είναι πιο υγιεινές, 44 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

αξιόπιστες, φιλικές προς το περιβάλλον και υποστηρικτικές στις κοινότητες όπου ζουν και εργάζονται», συμβουλεύουν οι αναλυτές. Παράλληλα, η έμφαση σε θέματα υγείας και ευεξίας, ως συνέπεια της νέας κρίσης, απαιτεί και από τις επιχειρήσεις να ενισχύσουν την επικέντρωσή τους σε θέματα υγείας, τονίζεται στην μελέτη. Από την πλευρά τους οι Raphael Buck, Senior Partner, Zurich, Tracy Francis, Senior Partner, Sao Paulo, Eldon Little, senior partner, Jessica Moulton, Senior Partner, London και Samantha Phillips, associate partner της McKinsey, σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στα μέσα Απριλίου με τίτλο «How consumer-goods companies can prepare for the next normal», μιλούν για τον τρόπο με τον οποίο οι επιχει-

ρήσεις του κλάδου πρέπει να επανεξετάσουν και να αναδιαμορφώσουν τη στρατηγική τους, λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές αλλαγές που προκάλεσε η πανδημία στην καταναλωτική συμπεριφορά. Αναφέρουν, μεταξύ, άλλων, πως μεγάλες επιχειρήσεις FMCG έδωσαν προτεραιότητα στην επικοινωνία τους σε θέματα που αφορούσαν την κρίση της πανδημίας (πχ σε ανακοινώσεις νέων πρωτοκόλλων ασφάλειας και δωρεών). Τα brands που έχουν σημαντική ψηφιακή παρουσία (ή αποκλειστικά παρουσία online), απευθύνονται στις κοινότητες που επικοινωνούν μέσω social media, προβάλλοντας τη βοήθεια που προσφέρουν σε ανθρώπους που μολύνθηκαν από τον ιό. Με αυτά τα δεδομένα, οι καταναλωτές είναι πολύ πιθανό να περιμένουν από τις εταιρείες να συνεχίσουν να δίνουν έμφαση σε θέματα κοινωνικής υπευθυνότητας και μετά το πέρας της κρίσης, επισημαίνουν. «Στην προηγούμενη ύφεση», αναφέρουν οι αρθρογράφοι, «οι καταναλωτές σε ποσοστό που ξεπερνούσε το 75% δήλωναν πως οι επιχειρήσεις θα πρέπει να λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σε συμφωνία με τα ενδιαφέροντα της κοινωνίας, ακόμη και αν αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να θυσιάσουν τα κέρδη των μετόχων. Άρα, τα brands πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά ώστε να μην κάνουν «παραφωνίες»… Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σε ποσοστό 77% οι καταναλωτές δηλώνουν πως εκτιμούν τη δημοσιοποίηση εκ μέρους των επιχειρήσεων του τρόπου με τον οποίο τα brands τους μπορούν να είναι χρήσιμα στην καθημερινή ζωή, αλλά την ίδια στιγμή, σε ποσοστό σχεδόν ίδιο, συμφωνούν με την άποψη πως τα brands θα έπρεπε να αξιοποιήσουν τον Covid-19 ως επιχειρηματική ευκαιρία! Η δε βιώσιμη ανάπτυξη, εξακολουθεί να είναι σημαντική για τους καταναλωτές σε πολλές αγορές (60% των καταναλωτών στο Ηνωμένο Βασίλειο την τοποθετούν στην κορυφή, σε ό,τι αφορά τη επιλογή τροφίμων)», τονίζουν.

Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΌΣ ΣΕ ΚΡΊΣΗ ΜΈΣΗΣ ΗΛΙΚΊΑΣ;

Στη μελέτη Fjord Trends της Accenture Interactive, γίνεται αναφορά στα «πολλά πρόσωπα της ανάπτυξης» (Many Faces of Growth), όπου σχολιάζεται ως «κρίση μέσης ηλικίας» το σύνολο των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο καπιταλισμός. Σε ό,τι αφορά την «ηθική» πλευρά του συστήματος, η μελέτη αναφέρει

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΤΑ ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ Από τις 7 έως τις 16 Ιουλίου 2020 πραγματοποιείται το Πολιτικό Φόρουμ Υψηλού επιπέδου (High-Level Political Forum - HLPF) για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, υπό την αιγίδα του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου (ECOSOC) των Ηνωμένων Εθνών (στο πρόγραμμα συμπεριλαμβάνεται τριήμερη υπουργική συνάντηση, στις 14-16 Ιουλίου). Το HLDF αποτελεί το κύριο βήμα ανταλλαγής εμπειριών και τεχνογνωσίας των H.E. για τη βιώσιμη ανάπτυξη και έχει κεντρικό ρόλο στην παρακολούθηση και αξιολόγηση της Ατζέντας 2030 και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης/ΣΒΑ (SDGO, σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ παράλληλα υιοθετεί πολιτικές διακηρύξεις, οι οποίες είναι αποτέλεσμα διακυβερνητικών διαπραγματεύσεων. Το φετινό θέμα του είναι «Ταχεία δράση και πορεία μετασχηματισμού για την υλοποίηση μιας δεκαετίας δράσεων και αποτελεσμάτων για τη βιώσιμη ανάπτυξη» (Accelerated action and transformative pathways: realizing the decade of action and delivery for sustainable development). Το HLPF θεσπίστηκε στο πλαίσιο της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη το 2015, οπότε τέθηκαν και οι 17 σχετικοί στόχοι (SDG-Sustainable Development Goals), που αναλύονταν σε 169 targets, οι περισσότεροι από τους οποίους έπρεπε να επιτευχθούν έως το 2030, για τους 21 από τους οποίους είχε τεθεί τελική ημερομηνία επίτευξης το 2020 ή δεν είχε τεθεί συγκεκριμένη ημερομηνία. Κατά τη διάρκεια του HLPF 2020, 51 χώρες (28 για πρώτη, 22 για δεύτερη και 1 για τρίτη φορά) θα παρουσιάσουν τις Εθελοντικές Εθνικές Αξιολογήσεις τους. Εκτός από την ετήσια σύνοδο του Ιουλίου, το HLPF συγκαλείται και τον Σεπτέμβριο, υπό την αιγίδα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων. Σημαντικές καθυστερήσεις Στο HLPF παρουσιάστηκε επίσημα τον Σεπτέμβριο του 2019 η Παγκόσμια Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης (Global Sustainable Development Report-2019 GSDR). Η καταγραφή σε μια έκθεση, κάθε τετραετία, των εξελίξεων στο πεδίο της βιώσιμης ανάπτυξης αποφασίστηκε τον Ιούλιο του 2016, με στόχο να παρουσιάζεται στο φόρουμ ο απολογισμός της πορείας επίτευξης των SDG. Βάσει της απόφασης, ο τότε γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι-Μουν, κάλεσε 15 εξέχοντες επιστήμονες να συμμετέχουν σε μια ανεξάρτητη ομάδα προετοιμασίας της έκθεσης. Στο πλαίσιο μιας έντονης συζήτησης που ακολούθησε την παρουσίαση, ο Peter Messerli, Co-Chair της ομάδας των επιστημόνων, προειδοποίησε πως πλησιάζουμε στο σημείο όπου η διαχείριση ή η αντιστροφή της πορείας ζητημάτων κρίσιμων για την επιβίωση του πλανήτη μας δεν θα είναι εφικτή και κάλεσε τις χώρες να κινηθούν βάσει των προτροπών της έκθεσης και να θεσμοθετήσουν εθνικές πλατφόρμες για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG), που θα δίνουν τη δυνατότητα σε όσους χαράσσουν πολιτική να συνδιαλέγονται με εκπροσώπους διαφορετικών τομέων δραστηριότητας. Από την πλευρά του, ο Eun Mee Kim, επίσης μέλος της ομάδας που συνέγραψε την έκθεση, προειδοποίησε πως ο κόσμος μας κάνει βήματα πίσω στα ζητήματα των κοινωνικών ανισοτήτων, της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας τη βιοποικιλότητας και του ενεργειακού αποτυπώματος. SDG Business Forum Στις 23 Σεπτεμβρίου 2020 διοργανώνεται για 5η φορά η σημαντικότερη διεθνής επιχειρηματική συνάντηση των Ηνωμένων Εθνών για τα SDG, το SDG Business Forum. Στο πλαίσιο της διοργάνωσης, θα συναντηθούν εκπρόσωποι των μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κόσμου με πολιτικούς και παράγοντες που έχουν σημαντική επίδραση στις διεθνείς εξελίξεις, για να συζητήσουν την εφαρμογή της πρωτοβουλίας Agenda 2030. Η συγκεκριμένη χρονιά έχει ιδιαίτερη σημασία αφού σηματοδοτεί την έναρξη της δεκαετίας δράσης που ανακοινώθηκε από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, το 2019 (Decade Call for Action), αναγνωρίζοντας πως δέκα χρόνια πριν το 2030 ο βηματισμός επιχειρήσεων και κρατών δεν είναι τόσο ταχύς όσο απαιτείται για την επίτευξη των SDG έως το 2030.

πως «η επιτυχία δεν εξισώνεται πλέον μόνο με την ανάπτυξη και οι οργανισμοί πρέπει να αρχίσουν να επαναξιολογούν τον εταιρικό σκοπό τους και να ευθυγραμμίσουν εκ νέου τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν το ρόλο τους στον κόσμο». Στη νέα δεκαετία, οι οργανισμοί οφείλουν επανεξετάσουν συνολικά θέση τους στον κόσμο, αναφέρουν οι αναλυτές των Fjord Trends 2020, που αναδεικνύουν το μέλλον του επιχειρείν, της τεχνολογίας και του design. Με 46 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

αφορμή την παρουσίαση της μελέτης τον Ιανουάριο του 2020, ο Mark Curtis, συνιδρυτής και chief client officer της Fjord δήλωνε : «Οι διαμαρτυρίες για την πορεία του καπιταλισμού της ατέρμονης ανάπτυξης, η οποία καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από το κέρδος, μεταφέρονται πλέον από τους δρόμους στις αίθουσες συνεδριάσεων των επιχειρήσεων. Το γεγονός αυτό δημιουργεί επιτακτική ανάγκη εξεύρεσης νέων τρόπων μέτρησης της ανάπτυξης. Αυτές οι νέες αξίες μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμ-

βανόμαστε τη σημασία των επιχειρήσεων στη νέα δεκαετία. Ένα πράγμα είναι σαφές: νικητές θα είναι οι επιχειρήσεις εκείνες με βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα και μακροπρόθεσμη οπτική, τόσο όσον αφορά τον εαυτό τους όσο και τον αντίκτυπό τους στον κόσμο».

Η ΆΠΟΨΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΏΝ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΙΕΛΚΑ

Στο 10o Συνέδριο ΙΕΛΚΑ με τίτλο «H αγορά των FMCG στην πορεία προς το 2030», που

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ένα πράγµα είναι σαφές: νικητές θα είναι οι επιχειρήσεις µε βιώσιµα επιχειρηµατικά µοντέλα και µακροπρόθεσµη οπτική, τόσο όσον αφορά τον εαυτό τους όσο και τον αντίκτυπό τους στον κόσµο διεξήχθη τον Οκτώβριο του 2019, στην εισαγωγική του ομιλία ο κ. Κωνσταντίνος Μαχαίρας, πρόεδρος του Ινστιτούτου, αναφέρθηκε στην εικόνα του λιανεμπορίου τροφίμων κατά τη δεκαετία που διανύουμε, αλλά και στις μελλοντικές προκλήσεις. Μεταξύ άλλων, δήλωσε χαρακτηριστικά: «από τους στόχους που θέσαμε για το περιβάλλον δεν πετύχαμε ούτε έναν τα τελευταία χρόνια», σημειώνοντας παράλληλα πως «η κλιματική αλλαγή, το ζήτημα της έλλειψης νερού και τροφής, η γήρανση του πληθυσμού και η συνολική αύξησή του, συγκαταλέγονται στα θέματα που πρέπει να απασχολούν από σήμερα τον κλάδο, ώστε να κινηθεί προς τη σωστή κατεύθυνση». 48 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

Στο ίδιο συνέδριο, ο κ. Λευτέρης Κιοσές, γενικός διευθυντής ερευνών του ΙΕΛΚΑ, παρουσίασε στοιχεία ερευνών του Ινστιτούτου, όπου, μεταξύ άλλων, καταγραφόταν η αυξανόμενη απαίτηση των καταναλωτών για ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων εκ μέρους των επιχειρήσεων σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης. «Οι καταναλωτές γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί στην κατεύθυνση αυτή και, ταυτόχρονα, κριτικοί αναφορικά με τη λειτουργία των επιχειρήσεων», ανέφερε σε σχετικό άρθρο στο σελφ σέρβις (Οκτώβριος 2019). «Τα σχετικά ποσοστά που καταγράφουν την τάση αυτή στην Ελλάδα είναι πλέον συγκρίσιμα με άλλων δυτικών οικονομιών, ειδικά σε ό,τι αφορά την πρόθεση αγοράς προϊόντων από επιχειρήσεις που λειτουργούν με ηθικό και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο», σημείωνε. Ειδικότερα, στο πλαίσιο έρευνας του ΙΕΛΚΑ που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019 οι Έλληνες καταναλωτές δήλωναν σε ποσοστό 74% πως είναι πιο πιθανό να αγοράσουν προϊόντα από εταιρείες που είναι ειλικρινείς και η λειτουργία τους χαρακτηρίζεται από διαφάνεια, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ είναι 80%. Αντίστοιχα, σε ποσοστό 67% δήλωναν πως θεωρούν σημαντικό οι συσκευασίες των προϊόντων που αγοράζουν να είναι ανακυκλώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον, κατά 66% πως είναι σημαντικό τα προϊόντα που καταναλώνουν να παράγονται με φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, κατά 63% πως είναι σημαντικό τα προϊόντα που αγοράζουν να παράγονται με ηθικές πρακτικές και κατά 60% πως κακές πρακτικές για το περιβάλλον από μία εταιρεία θα τους οδηγήσουν να αλλάξουν μάρκα ή σημείο πραγματοποίησης αγορών. Επίσης, κατά 42% θα έδιναν περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν προϊόντα με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα (το ποσοστό μειώνεται κατά 2 μόνο ποσοστιαίες μονάδες, στο 40%, στην περίπτωση εισοδήματος κάτω των 1.000 ευρώ), ενώ κατά το ίδιο ποσοστό (42%) δηλώνουν πως θα έδιναν περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν προϊόντα με φιλικές προς το περιβάλλον συσκευασίες (σε αυτή την περίπτωση το ποσοστό των ατόμων με χαμηλό εισόδημα μειώνεται στο 39%).

«ΝΟΙΑΖΌΜΑΣΤΕ ΣΉΜΕΡΑ – ΖΟΎΜΕ ΚΑΛΎΤΕΡΑ ΑΎΡΙΟ»

Το 2017, με αφορμή την πρωτοβουλία «Νοιαζόμαστε Σήμερα – Ζούμε Καλύτερα Αύριο» για δραστική μείωση της πλαστικής σακού-

λας μιας χρήσης», η οποία υποστηρίχθηκε από 8 επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ, το ΙΕΛΚΑ είχε καταγράψει σε έρευνα που διεξήγαγε πως ο καταναλωτής αντιλαμβάνεται το πρόβλημα της ρύπανσης από τις πλαστικές σακούλες σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό. Ειδικότερα, 9 στους 10 καταναλωτές συμφωνούσαν πως οι πλαστικές σακούλες πρέπει να μειωθούν και 2 στους 3 πως πρέπει να απαγορευτούν. Η πρωτοβουλία είχε ιδιαίτερα θετική επίδραση στην συνολική αξιολόγηση των καταναλωτών για τον κλάδο. Συγκεκριμένα, η έρευνα καταναλωτών που διεξήγαγε το ΙΕΛΚΑ κατέγραψε το 2018 εκτόξευση των θετικών απαντήσεων σχετικά με τη συμβολή των σούπερ μάρκετ στην προστασία του περιβάλλοντος (άνω του 74%), όταν τις δύο προηγούμενες χρονιές ο σχετικός δείκτης είχε υποστεί πραγματική καθίζηση (κυμαινόταν σε επίπεδα κάτω του 54%).

ΤΙ ΠΙΣΤΕΎΟΥΝ ΤΑ ΣΤΕΛΈΧΗ ΤΟΥ ΚΛΆΔΟΥ

Στο πεδίο των στελεχών επιχειρήσεων του κλάδου, η κυλιόμενη 6μηνιαία Έρευνα Τάσεων στο Λιανεμπόριο του ΙΕΛΚΑ, όπου καταγράφονται οι απόψεις τους για τα κύρια κλαδικά θέματα και προκλήσεις, καταγράφηκε για την περίοδο από 13 έως 21 Ιανουαρίου 2020 (δείγμα 162 ανώτερα και ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων λιανεμπορίου-αλυσίδων σούπερ μάρκετ και προμηθευτών FMCG), σημαντική ενίσχυση του ποσοστού των στελεχών που αναγνωρίζουν την εταιρική και

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

κοινωνική ευθύνη των εταιρειών ως βασική προτεραιότητα. Συγκεκριμένα, σε σχέση με το 2016 το ποσοστό αυτό υπερδιπλασιάστηκε (από 11% σε 25%), καταδεικνύοντας τη σημαντική αλλαγή στην προσέγγιση των επιχειρήσεων, κυρίως σε σχέση με το περιβάλλον και δευτερευόντως με τις άλλες πτυχές της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το ζήτημα της μείωσης των πλαστικών μιας χρήσης, εν αναμονή της εναρμόνισης της εθνικής νομοθεσίας με την κοινοτική, το ΙΕΛΚΑ έθεσε μια σειρά ερωτημάτων στα στελέχη του κλάδου, προκειμένου να καταγραφούν οι απόψεις τους. Συγκεκριμένα, στην έρευνα καταγράφεται πως οι εταιρείες ήδη εργάζονται στη συγκεκριμένη κατεύθυνση με την πρόθεση να προλαμβάνουν τις εξελίξεις και ότι η πλειονότητα των ερωτηθέντων αναγνωρίζει τη σημασία της ταχείας προσαρμογής στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής οδηγίας: • Το 75% δηλώνει ότι η εταιρεία του ήδη προσπαθεί να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις • Το 74% δηλώνει ότι ο κλάδος θα πρέπει να κινηθεί προδραστικά στη μείωση των πλαστικών μίας χρήσης και να μην περιμένει την ελληνική νομοθεσίας Επίσης, χαρακτηριστικός είναι ο προβληματισμός σε σχέση με την επάρκεια των σημερινών δράσεων, καθώς ενδεικτικά αναφέρεται ότι: • Το 60% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής οδηγίας δεν είναι επαρκής για την επίλυση του περιβαλλοντικού προβλήματος που προκαλούν τα πλαστικά μίας χρήσης • Το 55% απαντά πως η μείωση των πλαστικών μίας χρήσης είναι μικρότερο πρόβλημα σε σχέση με τα χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης στη χώρα μας Ενδιαφέρον έχει και η αντίστοιχη έρευνα του ΙΕΛΚΑ που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2019. Στην ερώτηση «Πόσο αναμένετε να επηρεάσουν οι παρακάτω εξελίξεις τη λειτουργία της επιχείρησής σας έως το 2030», οι απαντήσεις για την κλιματική αλλαγή ήταν: Καθόλου 5%, λίγο 37%, αρκετά 44% και πολύ 14%. Άρα, σε ποσοστό 58% τα στελέχη του κλάδου διέβλεπαν τη σημαντική επίδραση της κλιματικής αλλαγής στο μέλλον της εταιρείας τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΆ…

Οι πολίτες διεθνώς, ακόμη και αν δεν έχουν εκτενή και σε βάθος ενημέρωση σχετικά με

info Agenda 2030-Βιώσιμη Ανάπτυξη: Χρήσιμα links • Ηνωμένα Έθνη- Η Agenda 2030 Agenda για Βιώσιμη Ανάπτυξη: https:// sustainabledevelopment.un.org/content/documents/21252030%20Agenda%20for%20 Sustainable%20Development%20web.pdf • Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ – Greece: https://unric.org/el/ • Ελληνική πλατφόρμα παρακολούθησης και της εξέλιξης των στόχων της Agenda 2030 στη χώρα: http://hellenicplatform.org/ • Υψηλού Επιπέδου Πολιτικό Φόρουμ 2020 (HLPF 2020): Sustainable Development Knowledge Platform: https://sustainabledevelopment.un.org/hlpf/2020 • Έγγραφο προβληματισμού προς μια βιώσιμη Ευρώπη έως το 2030: https://ec.europa. eu/commission/sites/beta-political/files/reflection_paper_sustainable_annexii_el.pdf • Έκδοση Eurostat 2019: Βιώσιμη Ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση – Έκθεση Παρακολούθησης της Προόδου προς την Υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) στο Πλαίσιο της ΕΕ: https://hellenicaid.mfa.gr/diethnes-plaisio-kai-anaptyxiakipolitiki/europaiki-enosi/ekdose-eurostat-2019-biosime-anaptuxe.html • Η άποψη της ομάδας επιστημόνων-υπεύθυνων για την δημιουργία της Έκθεσης των Η.Ε. σχετικά με την πορεία των SDG (Sustainable Development Goals), όπου διαπιστώνονται σοβαρές καθυστερήσεις: https://www.europeanscientist.com/en/ research/most-of-the-sustainable-development-goals-will-not-be-met-by-2030/ • ΣΕΒΤ: Ενημέρωση για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη: sevt.gr/gr/priorities-details/FcON/ biwsimh-anapty3h-amp-ypey8ynh-epixeirhmatikothta • Μελέτη ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ : Agenda 2030: Στο δρόμο προς την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης & η πορεία της ΕλλάδαςΕστιάζοντας στην ποιοτική εκπαίδευση και στην αξιοπρεπή εργασία & οικονομική ανάπτυξη: https://imegsevee.gr/wpcontent/uploads/2019/09/%CE%95%CE%A3_Agenda-2030_9-2019.pdf • GREENPEACE-Τοποθέτηση για τις υιοθετούμενες πολιτικές-νομοθετικές παρεμβάσεις για το περιβάλλον: https://www.greenpeace.org/greece/issues/klima/14434/iepomeni-mera-den-mporei-na-xtistei-stin-plati-tis-koinonias-kai-tou-perivallontos/ • WWF-Θέσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη: https://wwf.panda.org/knowledge_hub/ sustainable_development_goals/

τις επιπτώσεις των αποφάσεων ισχυρών επιχειρηματικών, οικονομικών, πολιτικών οργανισμών και κυβερνήσεων που κινούνται ενάντια στις βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, μπορούν να τις αντιληφθούν στην καθημερινότητά τους. Το ότι παρεμβάσεις που οδηγούν σε υποβάθμιση του περιβάλλοντος προσπαθούν να κρυφτούν κάτω από μια ωραιοποιημένη διατύπωση μόνο απογοήτευση μπορούν να δημιουργούν, αφού αποτελούν δείγμα ελλιπούς αντίληψης της ταχύτητας με την οποία εξαντλείται η ανοχή των πολιτών, όταν στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους γενικότερα προστίθεται η οικονομική ανέχεια. Το ίδιο αποτέλεσμα έχουν και οι επικοινωνιακές προσπάθειες οικοδόμησης ενός γενικόλογα ηθικού προφίλ, όταν συνδυάζονται

με αποφάσεις που αφορούν, για παράδειγμα, απολύσεις χιλιάδων εργαζομένων ή επιδείνωσης των συνθηκών εργασίας. Γεγονότα που αποτελούν τη λογική συνέπεια αποφάσεων βάσει των οποίων θυσιάζεται ο πλανήτης και οι κοινότητες στο όνομα του κέρδους, όπως είναι η τραγωδία των πυρκαγιών στην Αυστραλία και τον Αμαζόνιο, η καταστροφή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η έλλειψη νερού και η ερημοποίηση περιοχών, η σύγχρονη δουελία, η αύξησης των κοινωνικών ανισοτήτων και της φτώχιας, το προσφυγικό, η πείνα, η εμφάνιση νέων ασθενειών και η επανεμφάνιση ασθενειών που είχαν περιοριστεί ή εξαλειφθεί έως τη νέα κρίση που προκάλεσε ο Covid-19, θα εξακολουθούν να είναι ένα αγκάθι που θα κεντρίζει τις συνειδήσεις και θα οδηγεί αναπόφευκτα σε λύσεις ή σε καταστροφή. Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 49

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Παρουσίαση Α Β Β Α Σ Ι ΛΌ Π ΟΥΛΟΣ

Καθημερινά δίπλα σε όλους με πράξεις φροντίδας! Ήμασταν εκεί και δώσαμε τον καλύτερό μας εαυτό, για να καλύψουμε τις ανάγκες κάθε ελληνικού νοικοκυριού και για να μην λείψει τίποτα σε κανέναν, ώστε όλοι -εργαζόμενοι, πελάτες και προμηθευτές- να νιώθουν ασφάλεια κάθε φορά που επισκέπτονται τόσο τα φυσικά μας καταστήματα, όσο και το ηλεκτρονικό μας κατάστημα.

ε τη λήψη επιπλέον μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας, από την καταγραφή εισερχόμενων και εξερχόμενων πελατών, έως τις διαγραμμίσεις στα ταμεία και τα σημεία εξυπηρέτησης, η υγεία και η ασφάλεια υπήρξε αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα για εμάς από την πρώτη κιόλας στιγμή. Για τους ανθρώπους μας, εκτός από γάντια και μάσκες προστασίας, ενισχύσαμε περαιτέρω την ασφάλεια των συναλλαγών στα ταμεία με την τοποθέτηση προστατευτικού plexiglass. Και δεν μείναμε εκεί. Προσφέραμε πάνω από 3.000.000 ευρώ στους εργαζόμενους των καταστημάτων και των αποθηκών μας για να πούμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ», για το γεγονός ότι σε συνθήκες πρωτόγνωρης πίεσης εργάστηκαν και εργάζονται για την καλύτερη εξυπηρέτηση όλων. Ήμασταν εκεί και δώσαμε τη δυνατότητα σε ακόμα περισσότερους πελάτες να κάνουν τις αγορές τους ηλεκτρονικά με νέες λύσεις για το ΑΒ Eshop, όπως τη διεύρυνση στις ώρες των online παραδόσεων ή την παράδοση και την Κυριακή, την αύξηση του αριθμού καταστημάτων εξυπηρέτησης και του στόλου μας, τη νέα συνεργασία με τη SPEEDEX, τη νέα υπηρεσία AB Collect και, τέλος, την επέκταση σε 5 νέες πόλεις της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, με νέες προσλήψεις -στα ταμεία, στον ανεφοδιασμό των ραφιών, στην εκτέλεση παραγγελιών και στο delivery- σε όλες τις κομβικές θέσεις, δημιουργήσαμε τις συνθήκες

50 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

για να λειτουργήσει καλύτερα και το δίκτυο των φυσικών μας καταστημάτων, συνολικά. Ήμασταν εκεί για όλους. Και γι’ αυτούς που πάντα μας φρόντιζαν, δίνοντας προτεραιότητα στα καταστήματά μας σε όσους το έχουν περισσότερο ανάγκη. Έγκυες, ηλικιωμένους, ασθενείς, αλλά και εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας, αφού δική τους προτεραιότητα ήταν και είναι η ζωή, η δική μας ζωή. Ήμασταν δίπλα, όμως, και στην ελληνική κοινωνία. Στηρίξαμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας μέσα από δωρεά ύψους 494.000 ευρώ για την αγορά ιατρικού εξοπλιστικού πακέτου τελευταίας γενιάς, που ενσωματώνει Artificial Intelligence τεχνολογίες και μπορεί να υποστηρίξει 30 ΜΕΘ. Διαθέτουμε 500.000 ευρώ προς δήμους, ΜΚΟ και Κοινωφελείς Οργανισμούς σε όλη την Ελλάδα που καλύπτουν ανάγκες ευπαθών ομάδων. Ακόμα, προσφέραμε 200.000 μάσκες στο Σώμα της Ελληνικής Αστυνομίας, που σε αυτή την κρίσιμη στιγμή έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην προστασία της δημόσιας υγείας. Ήμασταν εκεί. Είμαστε και θα είμαστε εδώ και την επόμενη μέρα! Σε έναν κόσμο που αλλάζει, παίρνουμε τα μηνύματα, προσαρμοζόμαστε, καινοτομούμε, φέρνουμε τις σύγχρονες τάσεις στα μέτρα των πελατών μας. Φροντίζουμε όχι απλά να είμαστε παρόντες, αλλά να δίνουμε πάντα τον καλύτερό μας εαυτό για να κάνουμε θετική διαφορά στις ζωές όλων. 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Παρουσίαση LIDL ΕΛΛΆΣ

Διαρκής επιδίωξη το «καλώς επιχειρείν» Η Lidl Ελλάς έχει πλήρη συνείδηση και ολοκληρωμένη αντίληψη της ευθύνης της απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον και γι’ αυτό έχει τοποθετήσει την κοινωνική προσφορά και τη βιώσιμη ανάπτυξη σε πρώτο πλάνο. Αυτή είναι η δέσμευση και ταυτόχρονα η αποστολή της.

ια 3η συνεχή φορά η Lidl Ελλάς αποτελεί μια από τις πρώτες 20 επιχειρήσεις, οι οποίες αξιολογήθηκαν από το Sustainability Performance Directory και εντάσσονται στην ομάδα των «Τhe Most Sustainable Companies Ιn Greece» για το έτος 2020. Η διάκριση αυτή είναι η απόδειξη πως η διαρκής επιδίωξη του «καλώς επιχειρείν» αποτελεί στρατηγικό προσανατολισμό και δέσμευση για τη Lidl Ελλάς, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως πηγή έμπνευσης και ταυτόχρονα κινητήρια δύναμη εξέλιξης. Πρόκειται για ένα σημαντικό επίτευγμα και μια έμπρακτη απόδειξη πως για την εταιρεία η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης είναι συνυφασμένη με την εταιρική της κουλτούρα και διατρέχει όλες τις

52 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

ενέργειές της, λειτουργώντας ως γραμμικό σύστημα ολικής ευθύνης. Η Lidl Ελλάς αναγνωρίζει και αναλαμβάνει την ευθύνη που της αναλογεί για το περιβάλλον και γι’ αυτό είναι η πρώτη επιχείρηση οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων στην Ελλάδα που απέσυρε οριστικά από τα καταστήματά της στις 31/12/2019 τα πλαστικά μίας χρήσης, όπως καλαµάκια, ποτήρια, πιάτα, μαχαιροπίρουνα και μπατονέτες. Μέχρι το 2025 η Lidl Ελλάς δεσμεύεται για 20% λιγότερο πλαστικό στις συσκευασίες προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας και στοχεύει σε συσκευασίες τους κατά το μέγιστο βαθμό ανακυκλώσιμες. Τα μέτρα αυτά αποτελούν μέρος του REset Plastic, της διεθνούς στρατηγικής του ομίλου Schwarz για το πλαστικό, στην οποία συμμετέχει και η Lidl Ελλάς.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Παρουσίαση

Ιάκωβος Ανδρεανίδης, Πρόεδρος Διοίκησης, Lidl Ελλάς

H Lidl Ελλάς ενσωματώνει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της και θέτει προδιαγραφές οικολογικού σχεδιασμού στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Προάγει τη βιώσιμη κατανάλωση, την ισορροπημένη διατροφή και τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, αλλά και της χρήσης του πλαστικού, σε οριζόντια, προληπτική λογική, από τις πρώτες ύλες μέχρι τον τελικό καταναλωτή. Η δέσμευσή της στα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της κυκλικής οικονομίας, αλλά και στα ειδικότερα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος, είναι δεδομένη, ενώ προτεραιότητά της είναι η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και κάθε πολίτη ξεχωριστά, αλλά και η ενθάρρυνση της ανάληψης δράσης σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Οι σημαντικότερες ενέργειες της εταιρείας μέχρι σήμερα, καταγράφονται σε αριθμούς ως εξής: • Πάνω από 2,9 εκατ. ευρώ επενδύσεις σε κοινωνικές & περιβαλλοντικές δράσεις από το 2015 έως σήμερα • Πάνω από 1,2 εκατ. ευρώ σε δωρεές προϊόντων από το 2015 έως σήμερα

• Πάνω από 600.000 ευρώ σε εκστρατείες προληπτικής ιατρικής για απομακρυσμένες περιοχές από το 2011 έως σήμερα • Προσφορά 300.000 μερίδων φαγητού στη ΜΚΟ «Μπορούμε» • 250.000 ευρώ σε υποτροφίες και δράσεις του «Κέντρου για Χαρισματικά Παιδιά CTY Greece» από το 2016 • Συγκέντρωση άνω των 40.000 καροτσιών τροφίμων για το «Όλοι μαζί Μπορούμε» από το 2011 έως σήμερα • Υποστήριξη 12.000 μαθητών σε 72 σχολεία μέσα από το πρόγραμμα «Δεκατιανό στο Σχολείο» για το 2016-2017 • 40.083 ευρώ σε 4 ΜΚΟ μέσα από την πρωτοποριακή καμπάνια «Φυλλάδιο Προσφοράς #apotalidl» που έτρεξε το Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2019 • Προσφορά 100.000 ευρώ στο ΕΣΥ για την αντιμετώπιση του Covid-19 • Δωρεά 50.000 μασκών στην Περιφέρεια Αττικής για τον ίδιο σκοπό • Στήριξη των δήμων σε καραντίνα με το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» • Ενίσχυση φορέων σε όλη τη χώρα με προϊόντα, εν μέσω της πανδημίας Γιατί στη Lidl Ελλάς η κάθε δέσμευση γίνεται πράξη στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο! 

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 53

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Παρουσίαση Ε Λ ΑΪΣ-UNILEVER HELL A S

Αειφόρες μάρκες για καλό σκοπό Χάρη και στην εμπειρία από το Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης της Unilever για την Αειφορία, η εταιρεία έχει την κατάλληλη τεχνογνωσία, προκειμένου να αναπτύσσει αποτελεσματικές δράσεις εταιρικής υπευθυνότητας για ποικίλα κοινωνικά ή περιβαλλοντικά ζητήματα. Η σημερινή πανδημία ανέδειξε την ταχύτητα της ετοιμότητας και των αντανακλαστικών της, σε μια πραγματικά πρωτόγνωρη συνθήκη που δοκιμάζει τις αντοχές των ανθρώπων σε παγκόσμιο επίπεδο.

ο 2010 η Unilever παρουσίασε το Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης για την Αειφορία (USLP), βασισμένο στην πεποίθηση ότι η επιχειρηματική ανάπτυξη δεν πρέπει να συντελείται σε βάρος των κοινωνιών, των ανθρώπων και του πλανήτη. Οι κεντρικοί πυλώνες του είναι: • Να βοηθήσει, έως το 2020, πάνω από 1 δισ. ανθρώπους να αναλάβουν δράση για τη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας τους • Να μειώσει στο μισό, έως το 2030, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής και χρήσης των προϊόντων της, στο πλαίσιο της επιχειρηματικής ανάπτυξής της και • Να ενισχύσει, έως το 2020, τα μέσα διαβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Δέκα χρόνια μετά, οι έως σήμερα στόχοι έχουν καλυφθεί, ενώ η Unilever συνεχίζει να αναπτύσσει παγκοσμίως αειφόρες μάρκες, με σαφή σκοπό να ανταποκρίνονται σε κοινωνικά ή περιβαλλοντικά ζητήματα. Αντίστοιχη δέσμευση για την επίτευξη των στόχων του Παγκοσμίου Σχεδίου Δράσης για την Αειφορία έχει αναλάβει και η ΕΛΑΪΣ-Unilever Hellas, τόσο σε εταιρικό επίπεδο όσο και μέσα από πολλές «μάρκες με σκοπό», όπως η Klinex με το πρόγραμμα «Καθαροί Ζούμε στο Σχολείο», το Κοινωνικό Πλυντήριο Skip, η AIM με την εκστρατεία «Βουρτσίζουμε Μαζί», η Hellmann’s, το Dove, και πολλές άλλες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στο πλαίσιο κοινωνικής ευθύνης της εταιρείας, έχουν δημιουργηθεί αντανακλαστικά ετοιμότητας ακόμη και για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως είναι σήμερα η πρωτοφανής

54 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

πανδημία Covid 19. Από την πρώτη μέρα που εμφανίστηκε, οι μάρκες της ΕΛΑΪΣ-Unilever Hellas έδρασαν άμεσα για να στηρίξουν την εθνική προσπάθεια και να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες της κοινωνίας και των αρμόδιων φορέων. Έτσι, η KLINEX προχώρησε σε δωρεά άνω των 10.000 λίτρων καθαριστικών και απολυμαντικών προϊόντων σε δήμους και φορείς, όπως το Γηροκομείο Αθηνών, το ΕΚΑΒ, το πυροσβεστικό σώμα, το Υπουργείο Υγείας κ.ά., ενώ συνεχίζει και τις δωρεές προϊόντων σε δημοτικά σχολεία, μέσα από το πρόγραμμα «Καθαροί ζούμε στο σχολείο». Επίσης, το Κοινωνικό Πλυντήριο Skip, που συνεχίζει τη λειτουργία του ως σταθερή δομή στον Κόμβο Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων, δώρισε στεγνωτήρια στις νέες δομές αστέγων του δήμου, καθώς και μεγάλη ποσότητα απορρυπαντικών στο Γηροκομείο Αθηνών, το Γενικό Νοσοκομείο και το Γηροκομείο Καστοριάς. Στην εκστρατεία αυτή συμμετείχαν και άλλες μάρκες, όπως οι Lipton, Knorr, Dove, Zendium, που προσέφεραν τρόφιμα και προϊόντα προσωπικής φροντίδας στο Κέντρο Υποδοχής & Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων, ενώ ο κλάδος παγωτού της εταιρείας πρόσφερε καταψύκτες για την αποθήκη του Κέντρου. Παράλληλα, από την πρώτη στιγμή, η εταιρεία έλαβε πρόνοια για τους ανθρώπους της με στόχο τη διατήρηση των μισθών και τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας τους. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Unilever έχει συνεισφέρει 100 εκατ. ευρώ στη μάχη κατά της πανδημίας, μέσα από δωρεές σαπουνιών, απολυμαντικών, χλωρίνης και τροφίμων. 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Παρουσίαση EUROCHARTIKI

Προσφέρουμε, στηρίζουμε, ανταποδίδουμε για το κοινό καλό Συμπληρώνοντας 35 χρόνια στον χώρο της επεξεργασίας χάρτου και της παραγωγής απορρυπαντικών, η Eurochartiki διεξάγει τις δραστηριότητές της με ευθύνη απέναντι στην κοινωνία, το περιβάλλον και τους εργαζόμενούς της, συνεισφέροντας στην ευημερία της ελληνικής κοινωνίας και ανταποδίδοντας την αγάπη που της δείχνουν οι καταναλωτές, πάνω από τρεις δεκαετίες αμοιβαίας συνεργασίας και εμπιστοσύνης.

υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της εταιρικής κουλτούρας της Eurochartiki από την αρχή της λειτουργίας της. Ευθυγραμμίζοντας τις κοινωνικές αξίες με τις επιχειρησιακές δραστηριότητες, η εταιρεία έχει τροποποιήσει μέσα στα χρόνια ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, υλοποιώντας προγράμματα και δράσεις προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Η Eurochartiki στηρίζει κοινωνικές δράσεις που στόχο έχουν τη βοήθεια ευπαθών κοινωνικών ομάδων. To ολοκληρωμένο κοινωνικό έργο, με χορηγίες και δωρεές σε νοσοκομεία, εκκλησίες, σχολεία, ορφανοτροφεία και γενικότερα ιδρύματα που έχουν ανάγκη και χρειάζονται στήριξη, με σκοπό την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής συνανθρώπων, αποτελεί σημείο κατατεθέν της επιχειρηματικής συμπεριφοράς της εταιρείας μας. Στηριζόμενοι σε σταθερές συνεργασίες υποστήριξης, ενισχύουμε τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό Νέκταρ Αγάπης που διαδίδει το έμπρακτο μήνυμα προσφοράς μέσω του εθελοντισμού, ενώ παράλληλα συμβάλλουμε στην άμεση αποκατάσταση της καθημερινότητας των συμπολιτών μας, στηρίζοντας το Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων. Σε συνεργασία με τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό Ithaca Laundry, βρισκόμαστε κοντά σε άστεγους, προσφέροντάς τους ένα βασικό κιτ υγιεινής, ενώ υποστηρίζουμε τον oργανισμό, εφοδιάζοντάς τον με απορρυπαντικά και προϊόντα καθαρισμού για τις ετήσιες ανάγκες της κινητής μονάδας των πλυντηρίων, αλλά και των λοιπών εγκαταστάσεών του. Στο πλαίσιο της εταιρικής υπευθυνότητας, στην Eurochartiki ολοκληρώσαμε πρόσφατα

έναν κύκλο δράσεων στήριξης και προσφοράς με slogan «Μόνο μαζί θα τα καταφέρουμε». Αναλυτικά, προβήκαμε σε ένα σύνολο δράσεων που κάλυψαν βασικές ανάγκες της κοινωνίας και επηρέασαν συνολικά το μέλλον της χώρας και των πολιτών. Ενδεικτικά, υπήρξαμε από τους λίγους που ανταποκρίθηκαν στην πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώσαν οι κάτοικοι των αποκλεισμένων χωριών της Κοζάνης, στηρίζοντας με προϊόντα καθαριότητας και προσωπικής υγιεινής τις 50 οικογένειες των οικισμών, με στόχο να εξασφαλισθούν οι προϋποθέσεις προστασίας. Επιπλέον, σταθήκαμε δίπλα στο Νοσοκομείο Σωτηρία, με την προσφορά ειδών υγιεινής και καθαριότητας, ως ένα ελάχιστο ευχαριστώ για τους ήρωες που δεν έμειναν σπίτι τις δύσκολες ημέρες της καραντίνας. Υποστηρίξαμε επίσης τη Δ/νση Καθαριότητας του Δήμου Αθηναίων, προσφέροντας προϊόντα που διασφάλισαν την καθαριότητα της πόλης. Ταυτόχρονα, στηρίξαμε με προϊόντα καθαριότητας και υγιεινής ακόμη 38 οικογένειες που υποστηρίζονται από τον οργανισμό RSF HELLAS, ενώ ενισχύσαμε τις λιγότερο ευνοούμενες κοινωνικές ομάδες που υποστηρίζει ο Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός Αποστολή. Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου κύκλου δράσεων κοινωνικής ευθύνης, παρείχαμε έκτακτη οικονομική στήριξη στους υπαλλήλους του δικτύου μας, ως επιβράβευση του έργου τους για την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της εταιρείας στην πρωτοφανή και συνεχώς μεταβαλλόμενη συνθήκη της πανδημίας. Με στόχο την ενίσχυση της αγοράς με ποιοτικά είδη υγιεινής και καθαριότητας, συνεχίζουμε να δρούμε με υπεύθυνο τρόπο, παραμένοντας πιστοί στη δέσμευσή μας να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των καταναλωτών με σεβασμό στον συνάνθρωπο και την κοινωνία.  Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 55

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Παρουσίαση B O LT O N H E L L A S Α . Ε . Β . Ε .

Αθόρυβα, αλλά ουσιαστικά, δίπλα σε όσους έχουν ανάγκη Η BOLTON HELLAS Α.Ε.Β.Ε., με μακροχρόνια παρουσία στην καρδιά κάθε ελληνικού νοικοκυριού, στέκεται όλα αυτά τα χρόνια αθόρυβα και με αίσθημα ευθύνης δίπλα στους συνανθρώπους μας που βρίσκονται σε δυσμενή θέση. Με παροχή τροφίμων και προϊόντων οικιακής και προσωπικής φροντίδας, αλλά και με οικονομική ενίσχυση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, έχει στηρίξει δεκάδες φορείς, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ωφελουμένων τους.

ε μία μακρόχρονη πορεία στην ελληνική αγορά με προϊόντα υψηλής ποιότητας, όπως RIO mare, Overlay, Omino Bianco, WC Net, Merito, Fornet, Borotalco, Neutro Roberts και Somatoline Cosmetic, η BOLTON HELLAS δικαίως διεκδικεί μία θέση στην καρδιά κάθε καταναλωτή. Αυτή την αγάπη, αυτή τη θέση που της έχει δώσει στην καρδιά του, την επιστρέφει στην κοινωνία πολλαπλάσια. Αθόρυβα όλα αυτά τα χρόνια, έχει σταθεί αρωγός σε όποιον έχει ζητήσει χείρα βοηθείας, αλλά και μέσα από δικές της πρωτοβουλίες, καλύπτοντας ανάγκες που προέκυψαν ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19 στη χώρα μας. Χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας της εταιρείας είναι ότι μόνο τα τελευταία 2 χρόνια στήριξε 25 φορείς με παροχή προϊόντων. Φορείς όπως η Κιβωτός του Κόσμου, η εταιρεία κακοποιημένων παιδιών ΕΛΙΖΑ, η Ογκολογική Μονάδα Παίδων-Ελπίδα, η Αποστολή Αντιμετώπισης Alzheimer, τα Κοινωνικά Παντοπωλεία διαφόρων Δήμων, το Χαμόγελο του Παιδιού, το Γηροκομείο Αθηνών και ο Φιλανθρωπικός Οργανισμός ΑΠΟΣΤΟΛΗ της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ήταν μόνο μερικοί από τους ωφελούμενους. Η BOLTON HELLAS δεν σταμάτησε όμως ούτε λεπτό την προσφορά της κατά τη δύσκολη περίοδο που πέρασε η χώρα μας. Με σεβασμό απέναντι στην ελληνική κοινωνία και άμεση κινητοποίηση, ανέλαβε και πάλι δράση, συμμετέχοντας ενεργά στην εθνική

58 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

προσπάθεια αντιμετώπισης των έκτακτων αναγκών στη μάχη κατά του κορωνοϊού, ενισχύοντας το έργο του Υπουργείου Υγείας και του Δήμου Αθηναίων. Συγκεκριμένα, προχώρησε στη δωρεά δύο (2) Ηλεκτροκαρδιογράφων 12-καναλιών (μοντέλο MAC 2000) και δύο (2) Monitor παρακολούθησης ασθενούς (μοντέλο B125 Patient Monitor), που καλύπτουν επείγουσες ανάγκες των νοσοκομείων αναφοράς για τον κορωνοϊό και συμβάλλουν στην υπεράνθρωπη προσπάθεια που καταβάλλει καθημερινά το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας μας. Εκτός αυτού, ενίσχυσε το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης με τη δωρεά ενός Φορητού Έγχρωμου Υπερηχοτομογράφου (μοντέλο LOGIQ V2), ο οποίος αποτελεί απαραίτητο εξοπλισμό για την έγκαιρη αντιμετώπιση των περιστατικών και την ποιοτική περίθαλψη των ασθενών από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Παράλληλα, συμμετείχε ενεργά στο πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων και του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων «Βοήθεια στο Σπίτι Plus», καλύπτοντας τις βασικές ανάγκες σε τρόφιμα και προϊόντα οικιακής και προσωπικής φροντίδας σε οικογένειες και μοναχικά άτομα, που δεν ήταν σε θέση να αυτοεξυπηρετηθούν. Αθόρυβα, αλλά ουσιαστικά, η BOLTON HELLAS, επιδεικνύοντας σεβασμό και υψηλό αίσθημα αλληλεγγύης και κοινωνικής ευθύνης, θέτει τις ανάγκες της κοινωνίας σε προτεραιότητα. 

ΠΡΟΪΟΝ

ΠΑΓΩΤΟ

Άλλους δρόσισε κι άλλους έκαψε, λόγω Covid-19 Η άνοδος των πωλήσεων παγωτού στα σούπερ μάρκετ το πρώτο τετράμηνο φέτος ήταν εκπληκτική, 20% σε αξία, δεδομένης της σύμπτωσης του lockdown, στη διάρκεια του οποίου η οργανωμένη λιανική έκανε χρυσές δουλειές, με την έναρξη της σεζόν του προϊόντος. Όμως, για τη μικρή λιανική και τον τουρισμό, που δημιουργούν ένα χρυσό μερίδιο για τη βιομηχανία παγωτού τα καλοκαίρια, οι επιπτώσεις είναι βαριές και μακροπρόθεσμες, ενόσω ένα πιθανό δεύτερο κύμα της πανδημίας εντείνει την αβεβαιότητα… ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΣΤΟΦΟΡΟΥ

ντυπωσιακά είναι τα στοιχεία πωλήσεων του παγωτού το πρώτο τετράμηνο του 2020. Τόσο ο ήπιος χειμώνας όσο και η καραντίνα είχαν θετική επίδραση στη ζήτηση του προϊόντος, εκτοξεύοντας τις πωλήσεις του στα σούπερ μάρκετ κατά 21,6% σε όγκο και 20% σε αξία, σύμφωνα με την κ. Βάσω Μωραϊτέλη, Client Service Executive της IRI. Ανοδική πορεία είχε και η ζήτηση του PL παγωτού σε όγκο πωλήσεων, με οριακή πτώση σε αξία (-0,1%). Το μερίδιό του, πάντως, εξακολουθεί να ελέγχει σχεδόν το ένα τέταρτο των πωλήσεων της κατηγορίας και υποστηρίχθηκε την περίοδο του «Μένουμε σπίτι» με μειώσεις τιμής. Σύμφωνα με την κ. Κατερίνα Παπαγεωργίου, αγοράστρια στην Διεύθυνση Αγορών Νωπών των My market, «οι αγορές των καταναλωτών την περίοδο του lockdown περιορίστηκαν στα καταστήματα τροφίμων και κυρίως στα σούπερ μάρκετ. Έχοντας τοποθετημένο το προϊόν σε όλους τους τύπους συσκευασίας του έγκαιρα στα ψυγεία, ο πελάτης βρήκε άμεσα το ατομικό παγωτό της προτίμησής του ή το

60 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

χωνάκι, πράγμα που τον διευκόλυνε λόγω του περιορισμού των μετακινήσεών του, ενώ και το οικογενειακό παγωτό είχε ραγδαία ανάπτυξη πωλήσεων… Σύμφωνα με έρευνες, το 60% επί συνόλου 52 ενεργειών αγοράς παγωτού εκδηλώνεται στο σούπερ μάρκετ, ποσοστό το οποίο εκτιμούμε ότι θα ανέβει. Το προϊόν ως γνωστόν είναι αυθόρμητης αγοράς. Το στοίχημά μας είναι να προστεθεί στη λίστα αγορών, πράγμα στο οποίο μπορεί να συντελέσει η τηλεοπτική διαφήμιση, προβάλλοντας τη δελεαστική τιμή και ωθώντας τον πελάτη να προσθέσει το προϊόν στη λίστα του, όπως και το φυλλάδιο της αλυσίδας. Γι’ αυτό οφείλουμε να έχουμε πάντα μια μεγάλη γκάμα παγωτού για όλες τις προτιμήσεις και σε ανταγωνιστικές τιμές, φροντίζοντας πάντα για τη σχετική ενημέρωση του καταναλωτή». «Η νέα τάση στην αγορά του παγωτού είναι η κατανάλωσή του στο σπίτι κατόπιν αγοράς κυρίως από την οργανωμένη λιανική, από το φυσικό κατάστημα ή το e-shop. Αυτή η τάση, που παρατηρείται από προηγούμενες χρονιές», λέει κ. Δημήτρης Τζάνος, Brand Manager Παγωτού της ΚΡΙ ΚΡΙ , «εντάθηκε την περίοδο της

καραντίνας. Στο πλαίσιο αυτό, οι εταιρείες επέκτειναν τις συλλογές τους στις οικογενειακές συσκευασίες και τις πολυσυσκευασίες».

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΈΣ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ

H Euromonitor σημειώνει πως η αξία της εγχώριας αγοράς παγωτού-παγωμένων επιδορπίων το 2019 ξεπέρασε τα 260 εκατ. ευρώ (ανάπτυξη 3,4% ως προς το 2018). Από το 2016 η πορεία των πωλήσεών τους εξελίσσεται ανοδικά. Όσο για τα μερίδια των brands, σύμφωνα με τη Nielsen η κατάταξη για το 2019 έχει ως εξής: Nestlé: 20,5%, Κρι Κρι: 14,9 %, Algida: 13,1%, ΕΒΓΑ: 12,6%. Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιήθηκαν σημαντικές εξαγορές επιχειρήσεων στον κλάδο, η επίδραση των οποίων είναι ακόμα αισθητή. Η Nestlé το 2016 σε σύμπραξη με την R & R Ice Cream ίδρυσε τη Froneri –θυγατρική της είναι η Froneri Ελλάς, η οποία πλέον διανέμει παγωτά που ανήκαν άλλοτε στη Δέλτα και τη Nestlé, ενώ συνεργάζεται και με τη Mondeléz.

ΠΡΟΪΟΝ

Πωλήσεις παγωτών σε όγκο (σε χιλ. λίτρα) 2018

2019

1ο 4μηνο 2019

1ο 4μηνο 2020

Διαφορά

Παγωτά σύνολο

10.664,3

11.579,7

797,4

969,9

21,6%

Ιδιωτική ετικέτα

4.680,2

4.871,4

394,4

434,6

10,2%

2019

1ο 4μηνο 2019

1ο 4μηνο 2020

Διαφορά

Πηγή IRI

Πωλήσεις παγωτών σε αξία (σε χιλ. ευρώ) 2018 Παγωτά σύνολο

52.536,5

53.145,7

3.702,4

4.441

20,0%

Ιδιωτική ετικέτα

16.235,6

15.333,6

1.279,2

1.278,4

-0,1%

Πηγή IRI

Ακόμη και μέσα στην πανδημία υπήρξαν σημαντικές επιχειρηματικές κινήσεις, όπως η εξαγορά από την ΚΑΥΑΚ ΑΒΕΕ του πλειοψηφικού πακέτου της Chillbox AE και του 100% της Chillbox Global AE, επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην αγορά frozen yogurt, με σημαντική παρουσία σε όλη την Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό. Η Κayak απέκτησε επίσης πλειοψηφική συμμετοχή στην εταιρεία Κρητικά Παγωτά, η οποία παράγει παγωτά από κρητικό κατσικίσιο γάλα.

ΝΈΕΣ ΤΆΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΆ ΚΑΙ ΤΗ ΖΉΤΗΣΗ

«Η κατηγορία του παγωτού αλλάζει, εξελίσσεται, ακολουθεί την τάση της αγοράς. Τα τελευταία χρόνια όλοι οι μεγάλοι «παίχτες» της προχώρησαν σε συνεργασίες με αντίστοιχου βεληνεκούς εταιρείες ζαχαρωδών προϊόντων», λέει η κ. Παπαγεωργίου. Ο κ. Τζάνος σχολιάζει σχετικά: «Πρόκειται για μία co-branding στρατηγική, που η Κρι Κρι έχει υιοθετήσει εδώ και πολλά χρόνια, συνεργαζόμενη με την ΙΟΝ, χρησιμοποιώντας δηλαδή σοκολάτα ΙΟΝ σε μία σειρά από προϊόντα παγωτού. Επιπλέον, επεκτείνουμε τη νέα συνεργασία μας με την εταιρεία Παπαδοπούλου, με τη διάθεση των δημοφιλών στο ελληνικό κοινό γεμιστών μπισκότων Παπαδοπούλου και σε πολυσυσκευασία». Εξάλλου, διεθνώς αναπτύσσεται ως τάση ο έλεγχος των μερίδων και θερμίδων των παγωτών, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, ενόσω οι καταναλωτές αναζητούν παγωτά gluten free, vegan, με λιγότερη ζάχαρη και περισσότερη πρωτεΐνη. «Οι επιχειρήσεις ως όφειλαν ακολούθησαν αυτή την τάση, η οποία πλέον δεν ισχύει ως «μόδα», αλλά είναι τρόπος ζωής και διατροφής με προϊόντα που δεν επιβαρύνουν τον οργανισμό. Έτσι, στην παραγωγική διαδικασία η ζάχαρη αντικαταστάθηκε από την ξυλιτόλη ή τη στέβια. Κάποια παγωτά έχουν ως βάση το γάλα αμυγδάλου αντί του ζω-

ικού γάλατος. Η σχετική τάση εκτιμάται ότι θα εξελιχθεί δυναμικότερα», σημειώνει η κ. Παπαγεωργίου. Εξάλλου, όπως τονίζει, οι εταιρείες, στο πλαίσιο των καινοτομιών τους, εφαρμόζουν εναλλακτικούς τρόπους παραγωγής και παρουσίασης του τελικού προϊόντος. «Η δομή του προϊόντος αλλάζει, έτσι ώστε σε κάθε κουταλιά ο καταναλωτής να μπορεί να απολαύσει όλες τις γεύσεις του προϊόντος που επέλεξε, χωρίς να χρειαστεί να φτάσει ως το τέλος, για να γευτεί την καραμέλα ή τα κομματάκια σοκολάτας», εξηγεί. Άλλη καινοτομία είναι η εφαρμογή της καραμέλας στο κέντρο του προϊόντος, κάθετα, ώστε να γίνεται αισθητή σε κάθε κουταλιά, ενώ η άλλοτε απαγορευμένη επιλογή του συνδυασμού γεύσεων σήμερα είναι καινοτόμος γευστική πρόταση. Παραδείγματα «αντιφατικών» γεύσεων, που κορυφώνουν τη γευστική εμπειρία και προτείνονται σήμερα από το σύνολο της βιομηχανίας του κλάδου είναι οι salted caramel, τσίλι με σοκολάτα, ruby chocolate κ.ά.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ

«Το λιανεμπόριο με τις πληροφορίες που συλλέγει για τις καταναλωτικές συνήθειες μπορεί να συνεργαστεί με τη βιομηχανία, οδηγώντας σε σπουδαία αποτελέσματα», σημειώνει ο κ. Τζάνος, τονίζοντας, εξάλλου, ότι η αξιόπιστη πρόβλεψη των πωλήσεων λιανικής για λογαριασμό της βιομηχανίας μπορεί να βελτιώσει δραστικά εφοδιαστική αλυσίδα, ώστε να αποφεύγονται οι ελλείψεις και τα πλεονάζοντα αποθέματα. «Λιανεμπόριο και βιομηχανία μπορούν να συμβάλλουν από κοινού και στο άνοιγμα της αγοράς του προϊόντος περισσότερους μήνες το χρόνο, ώστε να αμβλυνθεί η έντονη εποχικότητα των πωλήσεών του», σχολιάζει. «Τα έντονα προωθητικά πλάνα εκ μέρους των προμηθευτών και η προβολή τους από τα σούπερ μάρκετ αποτελεί την κινητήριο δύναμη για τη μεγιστοποίηση των πωλήσεων», λέει η κ. Παπαγεωργίου, προσθέτοντας ότι είναι απαραίτητο να υπάρχουν συνεχώς νέες ιδέες και

«Σύμφωνα με έρευνες, το 60% επί συνόλου 52 ενεργειών αγοράς παγωτού εκδηλώνεται στο σούπερ μάρκετ, ποσοστό το οποίο εκτιμούμε ότι θα ανέβει. Το προϊόν ως γνωστόν είναι αυθόρμητης αγοράς, αλλά το στοίχημά μας είναι να προστεθεί στη λίστα αγορών…» προτάσεις από τους προμηθευτές αναφορικά με την ανανέωση του κωδικολογίου και τις νέες τάσεις των καταναλωτικών προτιμήσεων, τις οποίες το λιανεμπόριο πρέπει να στηρίζει.

ΑΒΕΒΑΙΌΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΈΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΑΠΩΛΕΙΏΝ

Η εμφάνιση περισσότερων καταστημάτων πώλησης χύμα παγωτού είναι αξιοσημείωτη. Χωρίς την πανδημία, ενδεχομένως οι εξελίξεις στην ευρεία αγορά του παγωτού θα ήταν διαφορετικές. Για την ώρα, πάντως, η αγορά του τυποποιημένου παγωτού παρουσιάζει μια συνεχώς ανοδική πορεία, η οποία λόγω συνθηκών εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί, όχι όμως παντού στη λιανική. Η μεγάλη άνοδος των πωλήσεων Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 61

ΠΡΟΪΟΝ

ΠΡΟΩΘΗΤΙΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ ΣΤΑ ΨΥΓΕΙΑ «Η οικονομική ύφεση δεν εξαιρεί κανέναν. Όλοι κάνουμε προωθητικές ενέργειες για να ενισχύσουμε τις πωλήσεις μας –με on pack προσφορά στα οικογενειακά παγωτά, με προώθηση μέσω των φυλλαδίων των αλυσίδων και με ενέργειες στα καταστήματα», λέει ο κ. Δ. Τζάνος (Κρι-Κρι). «Η προτίμηση του καταναλωτή για τα παγωτά κάθε τύπου από τα My market φάνηκε από το ξεκίνημα της σεζόν», λέει η κ. Κ. Παπαγεωργίου, εξηγώντας ότι αυτό οφείλεται στο ότι η αλυσίδα τοποθέτησε το προϊόν στα καταστήματά της νωρίτερα από προηγούμενες χρονιές, στις αρχές του Μαρτίου, έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στο επώνυμο προϊόν απ’ ότι στο PL, διαμόρφωσε ένα πλήρες κωδικολόγιο, με μεγάλη ποικιλία γεύσεων και συσκευασιών (περισσότερα tubs, multipacks, vegan κ.ά.) και ξεκίνησε έντονες προωθήσεις από την πρώτη κιόλας ημέρα της τοποθέτησης του προϊόντος. «Συνήθως οι τέτοιες ενέργειες πραγματοποιούνται στην καρδιά του καλοκαιριού. Η ιδέα, όμως, ήταν να προσφέρουμε στον πελάτη την απόλαυση σε ιδανική τιμή άμεσα, όπως απαιτούσε η καθημερινότητα της καραντίνας. Και η ιδέα πέτυχε», τονίζει.

στα σούπερ μάρκετ το πρώτο τετράμηνο του έτους δεν προεξοφλεί μια συνολική αύξηση των πωλήσεων του προϊόντος. Άλλωστε η κρίσιμη περίοδος του τζίρου του είναι το καλοκαίρι. Το μείζον μέρος των πωλήσεών του γίνεται από τη μικρή λιανική (περίπτερα, ψιλικατζίδικα, μίνι μάρκετ) και αφορά τα τυποποιημένα παγωτά –ενδεικτικά, μόνο η Κρι Κρι διαθέτει σε αυτήν περισσότερα από 15.500 ψυγεία. Από τα 260 εκατ. ευρώ των συνολικών πωλήσεων παγωτού στη χώρα μας το 2019 μόνο τα 53 εκατ. ευρώ προήλθαν από τα σούπερ μάρκετ. Ασφαλώς η απουσία φέτος εκατομμυρίων ξένων τουριστών, που αρέσκονται στην κατανάλωση τυποποιημένων και μη παγωτών, θα επιδράσει αρνητικά στις πωλήσεις, άγνωστο ακόμη πόσο… Όπως επισημαίνει ο κ. Τζάνος, σύμφωνα με τη Nielsen (MarketTrack), στα δύο κανάλια πωλήσεων τυποποιημένου παγωτού η διάρθρωση από άποψη αξίας το 2019 ήταν 62% για το κανάλι «lower trade» και 38% για το «organized trade» (σούπερ μάρκετ, discounters). Τα ποσοστά διαμορφώνο-

νται πολύ διαφορετικά από άποψη όγκου πωλήσεων: 44% για το πρώτο κανάλι και 56% για το δεύτερο, με σαφή τάση ενίσχυσης της οργανωμένης λιανικής έναντι της παραδοσιακής αγοράς. Φυσικά αυτό οφείλεται στις χαμηλότερες τιμές της οργανωμένης λιανικής, δεδομένου ότι διαθέτει πολυσυσκευασίες, οικογενειακές συσκευασίες και PL παγωτό. «Εμείς, όντας στην αγορά και του τυποποιημένου και του επαγγελματικού παγωτού, προβλέπουμε ότι φέτος θα υπάρξει μείωση της κατανάλωσης του δεύτερου και στροφή στο πρώτο, εφόσον ο καταναλωτής το θεωρεί πιο ασφαλές», λέει ο κ. Τζάνος, προσθέτοντας ότι σε αντίθεση με τα σούπερ μάρκετ, η μικρή λιανική άργησε φέτος να τοποθετήσει το προϊόν, καθυστερώντας το άνοιγμα της σεζόν.

Στο lockdown πολλά μικρά καταστήματα παρέμειναν κλειστά, ενώ σε άλλα που λειτούργησαν, μειώθηκαν οι πωλήσεις παγωτού έως 30%. Η προοπτική των απωλειών εξαιτίας του σφοδρού πλήγματος στην τουριστική αγορά είναι δεδομένη, μένει να μάθουμε το μέγεθός της

Η κρίση στη δημόσια υγεία έδρασε παντού απορρυθμιστικά, καταστροφικά, αφού πολλά μικρά καταστήματα παρέμειναν κλειστά, ενώ σε άλλα που λειτούργησαν, υπήρξε μείωση των

πωλήσεων παγωτού έως 30% σε ορισμένες περιπτώσεις. Σύντομα θα υπάρχουν πληρέστερα στοιχεία για όλη την περίοδο του lockdown, οπότε οι επιχειρήσεις του κλάδου θα βγάλουν τα συμπεράσματά τους, σχεδιάζοντας τις αντιδράσεις τους. Ωστόσο, είναι σαφής η προοπτική των απωλειών εξαιτίας του σφοδρού πλήγματος στην τουριστική αγορά, ενόσω ουδείς αισθάνεται ασφαλής στις προβλέψεις του εν όψει ενός πιθανού δεύτερου κύματος της πανδημίας…

Κρι Κρι με γεμιστά μπισκότα Παπαδοπούλου. Τα Häagen-Dazs λάνσαραν δύο νέες γεύσεις σε συσκευασία 460ml: Τη White peach & Raspberry (παγωτό ροδάκινο με σιρόπι σμέουρου και κομμάτια ροδάκινου) και τη Chocolate Salted Caramel (παγωτό σοκολάτα με σιρόπι καραμέλα και κομμάτια αλμυρής καραμέλας). Στα παγωτά-ξυλάκια λάνσαρε δύο νέες πολυσυσκευασίες, που περιλαμβάνουν τρία ξυλάκια

των 80ml: Τις Salted Caramel (παγωτό-καραμέλα με σιρόπι αλμυρής καραμέλας, επικάλυψη σοκολάτας και κομμάτια αλμυρής καραμέλας) και Peanut Butter Crunch (παγωτό-φυστικοβούτυρο με σιρόπι φυστικοβούτυρο, επικάλυψη σοκολάτας με κομμάτια φυστίκια). Η Froneri παρουσίασε το νέο παγωτό Merenda, προϊόν συμπράξεων με τις Lacta, Milka, Toblerone και Oreo.

Νέα λανσαρίσματα Η Κρι Κρι λάνσαρε πρώτη τα οικογενειακά παγωτά Heartmade σε συσκευασίες των 3lt με 2+1lt δώρο. Σημαντική καινοτομία είναι και τα multi-textured παγωτά, όπως τα ξυλάκια Master Double με πραγματική σοκολάτα, τα οποία κυκλοφορούν φέτος σε mini μέγεθος και πολυσυσκευασία των έξι τεμαχίων, και η νέα πολυσυσκευασία ΠαγωτοΓεμιστών Κρι Κρι σοκολάτα 12 τεμαχίων –πρόκειται για παγωτό σοκολάτα 62 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

YOU’LL NEED A GOOD

LAWYER The

Business

Magazine

Το 1ο Βusiness περιοδικό στην Ελλάδα για τον κλάδο της δικηγορίας είναι εδώ! ■ Μόνιμες Στήλες

LAWYER ■ Διεθνείς Εξελίξεις ■ Επικαιρότητα

■ Ειδικά αφιερώματα

■ Συνεντεύξεις από την

Ελλάδα και το εξωτερικό

Κάθε μήνα στην πόρτα και στο mail σου.

Θέλεις να γίνεις μέρος του community;

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ FLEET MANAGEMENT

Η βέλτιστη αξιοποίηση χώρου και χρόνου γίνεται ξανά δύσκολη άσκηση Ενώ για ένα μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων τα συστήματα διαχείρισης στόλου πρόσφεραν μέχρι και πριν την πανδημία ένα αξιόπιστο εργαλείο για τη βελτιστοποίηση των μεταφορών εμπορευμάτων, οι νέοι παράγοντες που προστέθηκαν στην εξίσωση εξαιτίας της πανδημίας, δημιουργούν την ανάγκη για εκ νέου «ρύθμιση». ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ

λα τα προβλήματα χώρου και χρόνου ξεκινούν από το γεγονός ότι δεν έχουμε τη δυνατότητα να θεωρήσουμε αυτούς τους δύο παράγοντες άπειρους στις καθημερινές μας εξισώσεις. Με αυτό ως δεδομένο, αξιοποιώντας τα σύγχρονα συστήματα logistics, τις συνέργειες και την εμπειρία που αποκτήθηκε ακόμη και από λάθη σε βάθος δεκαετιών, οι ελληνικές αλυσίδες τροφίμων είχαν καταφέρει να πετύχουν ένα πολύ καλό αποτέλεσμα στη ροή των εμπορευμάτων από κεντρικά σημεία διανομής προς το κατάστημα. Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Βουτυρά, Γενικό Διευθυντή Οργάνωσης και Πληροφορικής της METRO ΑΕΒΕ, «ποσοστά κεντρικοποίησης άνω του 70% στο πρώτο στάδιο της διανομής, που αφορά τις μεταφορές από τις κεντρικές αποθήκες προς το κατάστημα, είναι πλέον δεδομένα στην Ελλάδα». Η κεντρικοποίηση επιτυγχάνεται τόσο με μεγάλες αποθήκες που έχουν κατασκευάσει οι αλυσίδες τροφίμων, όσο και με συνέργειες,

όπως αυτές που αφορούν την αποθήκευση κατεψυγμένων προϊόντων. Μάλιστα, όπως μας λέει ο κύριος Βουτυράς, «παρά το γεγονός ότι οι ψυχόμενοι χώροι αποθήκευσης έχουν μεγάλο κόστος κατασκευής και συντήρησης, οι μεγάλες κυρίως αλυσίδες επενδύουν σε αυτούς τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να έχουν καλύτερο έλεγχο της ποιότητας των διακινούμενων προϊόντων». Αυτή την ήρεμη κατάσταση ήρθε να ταράξει η πανδημία, αναγκάζοντας ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό αγοραστών, συγκριτικά με την πρότερη χρονική περίοδο, να επιλέξουν τις ψηφιακές αγορές και κατ’ επέκταση τη παραλαβή των προϊόντων κατ’ οίκον.

COURIER, ΤΑΞΊ, ΟΔΗΓΟΊ ΑΠΟΘΉΚΗΣ, ΌΛΟΙ ΒΡΈΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΓΡΑΜΜΉ

Στην «πολεμική» κατάσταση που επικράτησε κατά τις πρώτες μέρες της πανδημίας, χρειάστηκε να μεταφερθούν στην πρώτη γραμμή περισσότερες δυνάμεις. Όπως ήταν

λογικό, η υπάρχουσα οργάνωση δεν επαρκούσε και άρα το κόστος διανομής εκτινάχθηκε στα ύψη, γεγονός που σε ένα μεγάλο ποσοστό οφειλόταν και στις εταιρείες courier. Καθώς η κατάσταση ομαλοποιούνταν, οι εξωτερικοί συνεργάτες αποσύρθηκαν από την πρώτη γραμμή. Πλέον το ερώτημα που απασχολεί την αγορά είναι πώς θα διαμορφωθούν τα συστήματα πληροφορικής, αλλά και ο στόλος οχημάτων, ώστε να συνεχιστεί η εξυπηρέτηση των online παραγγελιών, με λειτουργικό κόστος που να δημιουργεί οφέλη και για τις δύο πλευρές. Σημειώνουμε πως η αύξηση των διανομών θα φέρει τις εταιρείες αντιμέτωπες με το δίλημμα επιλογής της κινητήριας ενέργειας των οχημάτων, τόσο λόγω λειτουργικού κόστους όσο και περιβαλλοντικής ευθύνης. Δεν αποκλείεται στο άμεσο μέλλον να δούμε επενδύσεις σε ηλεκτροκίνητα τετράτροχα, αλλά και σε δίτροχα οχήματα.

ΠΟΛΥΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΉ Η ΕΞΊΣΩΣΗ ΤΗΣ ΒΈΛΤΙΣΤΗΣ ΔΙΑΝΟΜΉΣ

Σύμφωνα με τον κ. Σάββα Τορτοπίδη, Διευθυντή Πληροφορικής της Δ. Μασούτης, προκειμένου, η εταιρεία να πετύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην κρίσιμη περίοδο της πανδημίας, χρειάστηκε να συνεργαστεί με τρίτους στον τομέα των μεταφορών. «Διαπιστώσαμε ότι η ευελιξία και η μείωση του λειτουργικού κόστους που μας προσφέρονται μέσω της συνεργασίας με τρίτους, είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για ένα βιώσιμο μοντέλο διανομής στον τελικό αγοραστή», δηλώνει. «Ωστόσο, παρατηρήσαμε και αρκετά περιστατικά που μας έδειξαν πως πρέπει να προσέξουμε ώστε να μη γίνει αυτή η επιλογή σε βάρος της ποιότητας εξυπηρέτησης του πελάτη». 64 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Η Μασούτης, η οποία συνεργάζεται με την εταιρεία Έμφασις για το σύστημα διαχείρισης στόλου, είχε ενσωματώσει από τον περασμένο Δεκέμβριο στις διαδικασίες της τη λειτουργία της δρομολόγησης και μάλιστα με ενημέρωση του πελάτη για την ακριβή ώρα άφιξης. Ωστόσο, με την είσοδο των τρίτων μεταφορέων δεν έγινε δυνατό να επεκταθεί η αξιοποίηση της εφαρμογής στο σύνολο του διαθέσιμου στόλου. «Το δύσκολο στάδιο της διαδικασίας», όπως μας λέει ο κ. Τορτοπίδης, «θα είναι όταν θα χρειαστεί να συνεργαστεί η εφαρμογή μας με τις εφαρμογές τρίτων, ώστε τα οχήματά τους να είναι διαθέσιμα σε εμάς σύμφωνα με τις ημερήσιες ανάγκες μας». Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η αύξηση της ζήτησης για διανομή κατ’ οίκον αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη σύσταση του στόλου οχημάτων, στις εφαρμογές δρομολόγησης και τέλος στη συνεργασία των αλυσίδων σούπερ μάρκετ με τρίτους προμηθευτές, από τους τομείς των μεταφορών και των logistics. Εστιάζοντας στη δεύτερη από τις αναμενόμενες αλλαγές, θα εντοπίσουμε μια αύξηση πολυπλοκότητας, καθώς οι παράμετροι που χρειάζεται να λαμβάνονται υπ’ όψιν για να είναι μια παράδοση επιτυχημένη είναι πολλαπλάσιοι αυτών που ίσχυαν για τις παραδόσεις από τις κεντρικές αποθήκες στο κατάστημα. Κάποιοι εξ αυτών είναι περισσότερο σημαντικοί, όπως ότι τα προϊόντα θα πρέπει να παραδοθούν στον πελάτη σε ένα δεδομένο χρονικό «παράθυρο». Μάλιστα, ο πελάτης είναι τόσο περισσότερο ικανοποιημένος όσο λιγότερο χρειάζεται να περιμένει στον χώρο παράδοσης. Επίσης, κάποια από τα προϊόντα που θεωρούνται ευπαθή, όπως για παράδειγμα τυριά, αυγά, εμφιαλωμένο κρασί ή μπίρα, θα πρέπει να φθάσουν στον πελάτη άθικτα και στη σωστή θερμοκρασία. Τα ψηφιακά σούπερ μάρκετ είχαν εξασκηθεί σε αυτές τις απαιτήσεις αρκετά πριν την πανδημία, αλλά με πλήθος διανομών πολύ μικρότερο, τόσο σε σχέση με την περίοδο της κρίσης όσο και σε σχέση με την αναμενόμενη ζήτηση για το άμεσο μέλλον. Οπότε, τα «σκοτεινά δωμάτια» που είχαν δημιουργήσει οι εταιρείες αυτές, αλλά και τα συστήματα αυτοματοποίησης στο σύνολο της προετοιμασίας μιας παραγγελίας, ίσως πλέον να μην είναι επαρκή.

Ανάλογα ανεπαρκή δεν αποκλείεται να αποδειχτούν και τα συστήματα δρομολόγησης. Η αύξηση του όγκου δεδομένων απαιτεί την αξιοποίηση αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης, τους οποίους ακόμα και αν κάποιες εταιρείες υιοθετούσαν σήμερα, θα χρειάζονταν αρκετό χρόνο εκπαίδευσης. Τέλος, στην περίπτωση που θα χρειαστούν συνεργασίες με τρίτους, θα είναι απαραίτητη η δημιουργία γεφυρών μεταξύ συστημάτων, ώστε τα δεδομένα να κεντρικοποιούνται και να είναι ευκολότερη η διαδικασία υπολογισμού διαθεσιμότητας οχημάτων, ογκομέτρησης και λειτουργικού κόστους. Σύμφωνα με εκπροσώπους της αγοράς, το κόστος συλλογής και διανομής μπορεί να φτάνει μέχρι και το 15% της αξίας του καλαθιού, γεγονός που σημαίνει ότι αφενός είναι ασύμφορο, αφετέρου ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια να μειωθεί.

EXPRESS DELIVERY ΜΕ ΜΙΚΡΌΤΕΡΑ ΚΑΛΆΘΙΑ

Ένας παράγοντας που άλλαξε ή που θα μπορούσε να αλλάξει από τη συνεργασία των αλυσίδων τροφίμων με εταιρείες courier, είναι η ταχύτερη παράδοση μικρών παραγγελιών με την αξιοποίηση δίτροχων οχημάτων. Πρακτικά μέχρι τώρα αυτό δεν ήταν εφικτό γιατί το μέσο καλάθι αξίας 40 ευρώ σε πολλές περιπτώσεις ήταν αδύνατο να μεταφερθεί από δίτροχο όχημα. Αν όμως οι αλυσίδες δημιουργήσουν μια εξειδικευμένη υπηρεσία παράδοσης μικρών

καλαθιών, δεδομένου μάλιστα ότι στα καταστήματά τους διαθέτουν φρέσκα προϊόντα, καπνικά προϊόντα και εφημερίδες, τότε η κατάσταση μπορεί να αλλάξει. Σε αποστάσεις μέχρι και ένα έως δύο χιλιόμετρα από το κατάστημα, ανάλογα με τον τύπο του δίτροχου, θα μπορούσαν σε διάστημα κάτω της μισής ώρας να εξυπηρετούνται δύο ή και περισσότερες παραδόσεις. 

Το ερώτημα που απασχολεί την αγορά είναι πώς θα διαμορφωθούν τα συστήματα πληροφορικής και ο στόλος οχημάτων, ώστε να εξυπηρετείται ο αυξημένος όγκος online παραγγελιών, με λειτουργικό κόστος που να δημιουργεί οφέλη και όλες τις πλευρές Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 65

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Α ΣΦΑ ΛΙΣ ΤΙΚ Η ΜΕ ΤΑ ΡΡΥΘΜΙΣΗ

Νέα οικονομική κρίση, νέες μεταλλάξεις στην αγορά εργασίας Η κρίση του 2008 κατά την κυρίαρχη ανάλυση έδωσε την αφορμή που ζητούσε η ελληνική οικονομία, προκειμένου να αντιστραφεί η χρόνια προβληματική δημοσιονομική ανισορροπία της σε παραγωγική τροχιά κυκλικής, διατηρήσιμης ανάπτυξης, οπότε οι σχετικές μεταρρυθμίσεις συνδέθηκαν με μια «αλλαγή παραδείγματος» υπέρ της πλήρους κυριαρχίας του ιδιωτικού τομέα σε όλες τις σφαίρες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Αναγκαία για την επιτυχία του κρίνεται πάλι τώρα υπό το φάσμα των επιπτώσεων της νέας οικονομικής κρίσης η λειτουργία μιας περαιτέρω ευέλικτης και αποτελεσματικής αγοράς εργασίας. ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΕΣΤΙΜΑΛΤΖΟΓΛΟΥ

ι διαπλεκόμενες επιπτώσεις των δύο οικονομικών κρίσεων μόλις σε μια δεκαετία θα φανούν αθροιστικά μακροπρόθεσμα. Ωστόσο, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του ΔΝΤ, η πανδημία τροφοδοτεί μια πιο οδυνηρή συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας από αυτήν που ακολούθησε το κραχ του 2008. Συγκεκριμένα, προβλέπει πως το παγκόσμιο ΑΕΠ το 2020 θα παρουσιάσει ύφεση -3% αντί ανάπτυξης 3,3%, όπως εκτιμούσε σε προηγούμενη έκθεσή του. Ειδικότερα προβλέπει ύφεση -7,5% για την Ευρωζώνη, -1% για τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, ενώ εκτιμά πως το παγκόσμιο εμπόριο θα υποχωρήσει κατά 11%. Δυσοίωνα είναι τα σενάρια και για την Ελλάδα, η οποία δεν πρόλαβε να βγει από τη δίνη των μνημονίων και ξαναμπαίνει σε καραμπινάτη ύφεση, αν όχι και σε περιπέτειες νέων προγραμμάτων προσαρμογής. Σύμφωνα με έρευνα της «Διανέοσις», ο όμιλος Citigroup προβλέπει πως το ΑΕΠ της Ελλάδας το 2020, και μόνον ύστερα από δέκα εβδομάδες lockdown, θα συρρικνωθεί κατά 4,4%, η ΤτΕ προβλέπει ύφεση 4%, η Morgan Stanley μείωση του ΑΕΠ κατά 5,3%, ο ΟΟΣΑ μείωση του ετήσιου ΑΕΠ της χώρας περίπου κατά 3% για κάθε μήνα συνολικής διάρκειας του lockdown, ενώ αντίστοιχες προβλέψεις δημοσιοποίησαν κι άλλοι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης. Η ελληνική κυβέρνηση, βάσει των λεγομένων του υπουργού Οικονομικών, εκτιμά ότι φέτος η ύφεση θα είναι βαθιά, 5% έως 10%, σύμφωνα και με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Κομισιόν, και ανάλογη με αυτήν της ΕΕ. Είναι φανερό πως σημαντικοί κλά66 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

δοι της ελληνικής οικονομίας όπως ο τουρισμός, το εμπόριο, η ναυτιλία και οι εξαγωγές, θα μπουν σε τροχιά συρρίκνωσης, με πολυεπίπεδες συνέπειες στην αγορά εργασίας.

ΤΟ ΚΡΗΜΝΏΔΕΣ ΤΟΠΊΟ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΏΝ ΣΧΈΣΕΩΝ

Οι αναμενόμενες μεταλλάξεις στην αγορά εργασίας, λόγω της νέας οικονομικής κρίσης, αφορούν τόσο τον όγκο της απασχόλησης και το επίπεδο των μισθών όσο και τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις. Σε παγκόσμιο επίπεδο η ILO (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας) εκτιμά πως φέτος θα χαθούν 1,25 δισ. θέσεις εργασίας ή διαφορετικά θα πληγεί περίπου το ένα τρίτο των εργαζομένων στους κλάδους εντάσεως εργασίας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, η δεδομένη κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας φέτος θα επηρεάσει δραματικά την εγχώρια αγορά εργασίας, αφού το 31,6% των μισθωτών συγκεντρώνονται στους κλάδους του εμπορίου, της εστίασης, της παροχής καταλύματος, της αποθήκευσης και των μεταφορών. Σημειώνουμε ότι ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτίμησε πως το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα το 2020 θα ανέλθει στο 19,9% και το ΔΝΤ το προσδιόρισε στο 22%. Σχετικά το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ αναπτύσσει τρία σενάρια διαβαθμισμένης αισιοδοξίας συναρτώμενα με την εξέλιξη του ΑΕΠ, υπολογίζοντας το ποσοστιαίο μέγεθος της ανεργίας μεταξύ 19,2% και 21,6%. Βάσει του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, κατά το μήνα Μάρτιο καταγράφηκε σοβαρή μείωση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, καθώς προέκυψε αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων κατά 41.903 θέσεις εργασίας –πρόκειται για

τη χαμηλότερη καταγεγραμμένη επίδοση του ισοζυγίου σε αυτό το μήνα από το 2001 μέχρι σήμερα. Επίσης, σύμφωνα με την ΠΝΠ της 1ης Μαΐου, 45 μέρες μετά την επανεκκίνηση της οικονομίας απελευθερώνονται στην ουσία οι απολύσεις, με ό,τι αυτό σημαίνει για την εκτίναξη της ανεργίας. Αναφορικά με το μισθολογικό καθεστώς, αυτό ήδη έχει επιδεινωθεί. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΝΕΜΥ της ΓΣΕΒΕΕ, το 77% των επιχειρήσεων που ανέστειλαν μερικώς ή πλήρως τη δραστηριότητά τους, προχώρησαν σε αναστολή των συμβάσεων εργασίας, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι σε αυτές να αμειφτούν με το έκτακτο επίδομα των 800 ευρώ για 45 μέρες. Στους βαρύτερα πληττόμενους κλάδους η αναστολή εργασίας θα συνεχιστεί όσο το επιτρέπει ο νόμος, δηλαδή ως τον Σεπτέμβριο. Στο μεταξύ, η δυσμενής κατάσταση πριν την υγειονομική κρίση, δηλαδή της αδυναμίας του μηνιαίου εισοδήματος (μισθού ή σύνταξης) να καλύπτει τις ανάγκες όλου του μήνα στο 46% των νοικοκυριών, εκ προοιμίου θα επιδεινωθεί από την ήδη αποφασισμένη χρονική μετάθεση της αύξησης του κατώτατου μισθού το 2021. Εξάλλου, το οικονομικό επιτελείο έχει ήδη προωθήσει το νέο μοντέλο «ενίσχυσης» της εργασίας, με αξιοποίηση 1,4 δισ. ευρώ από το Κοινοτικό ταμείο SURE. Σύμφωνα με το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, από 15 Ιουνίου έως 15 Οκτωβρίου 2020 (με πρόβλεψη επέκτασης του μέτρου αν χρειαστεί) ο εργοδότης θα μπορεί να πληρώνει το 50% του μισθού του εργαζομένου και το κράτος θα επιδοτεί το 60% του υπόλοιπου 50%, εφόσον προηγουμένως έχει μετατραπεί η σύμβαση εργασίας του από σταθερή

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Το συμπέρασμα πως «μια μείωση της απασχόλησης και των αμοιβών και μια αύξηση της υποαπασχόλησης και των επισφαλών μορφών εργασίας θα μειώσουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών», είναι βέβαιο ότι θα επιβεβαιωθεί στο «καλάθι» αγορών του σούπερ μάρκετ σε εκ περιτροπής εργασία. Πρακτικά αυτό σημαίνει «μισός μισθός-μισή δουλειά» ή μείωση του μισθού τουλάχιστον κατά 20%, εφόσον ο εργαζόμενος θα εντάσσεται τυπικά σε καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας. Το σχετικό μοντέλο «ευελιξίας» της εργασίας, σε συνδυασμό με την εμπέδωση και διάδοση της τηλεργασίας, τις ποικίλες αναπροσαρμογές του εργάσιμου χρόνου (outsourcing κ.ά.), καθώς και την άρση των περιορισμών στις διάφορες μορφές προσωρινής απασχόλησης, οριοθετεί ένα ποιοτικά και ποσοτικά νέο τοπίο εργασιακών σχέσεων. Ενδεικτικά, τον περασμένο Απρίλιο, σύμφωνα με το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, διαπιστώθηκε σχεδόν ο δεκαπλασιασμός (σε σχέση με το 2019) των μετατροπών από κανονική σε εκ περιτροπής σύμβαση εργασίας, καθώς μετρήθηκαν 5.577 μετατροπές (4.206 κατόπιν συμφωνίας εργαζομένου-εργοδότη και 1.371 κατόπιν μονομερούς απόφασης του εργοδότη) έναντι 597 τον Απρίλιο του 2019. Από αυτές τις απόψεις το συμπέρασμα του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ πως «μια μείωση της απασχόλησης και των αμοιβών και μια αύξηση της υποαπασχόλησης και των επισφαλών μορφών εργασίας θα μειώσουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και θα αποδομήσουν τη θετική επίδραση της καταναλωτικής δαπάνης και

της εγχώριας ζήτησης στο ΑΕΠ», είναι βέβαιο ότι θα επιβεβαιωθεί στο «καλάθι» αγορών του σούπερ μάρκετ…

ΑΜΦΙΛΕΓΌΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΈΣ, ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΎΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ

Οι προαναφερόμενες αναπροσαρμογές των όρων εργασίας δεν είναι πρωτόγνωρες, αφού αποτελούν μέρος των μεταρρυθμίσεων για την ανασυγκρότηση της οικονομίας, αλλά ούτε και μεθοδολογικά καινοτόμες (βλέπε τους καταναγκασμούς των μνημονίων). Επιβάλλονται, στο πλαίσιο ενός επιδεινούμενου στην παράτασή του «καθεστώτος εξαίρεσης», που αγνοεί τη διαβούλευση και τον κοινωνικό διάλογο –βασικά συστατικά του εργατικού δικαίου. Η μονομερής διεύρυνση των δυνατοτήτων της εργοδοσίας, επισημαίνουν οι εργατολόγοι της χώρας, ενέχει σοβαρές πιθανότητες να εκτινάξει τις κοινωνικές ανισότητες, να μειώσει το μερίδιο της μισθωτής εργασίας, να μειώσει το εισόδημα της αδήλωτης μισθωτής εργασίας, να προκαλέσει ανισότητες στην κοινωνική προστασία και στην ασφάλιση, να δημιουργήσει πολλές ταχύτητες εργαζομένων, ν’ αλλάξει τις κοινωνικές αντιλήψεις για τον έλεγχο της εργασίας, να επαναθεμελιώσει τον

τρόπο και την έκταση της κρατικής παρέμβασης και τελικά να υπονομεύσει την κοινωνική ευημερία, άρα και την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας. Στον αντίποδα αυτής της ανάγνωσης, ο ΣΕΒ, αποκρυπτογραφώντας τα μηνύματα της πρόσφατης μελέτης του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, προτάσσει την άμεση υιοθέτηση μιας «προληπτικής, ευέλικτης και ολοκληρωμένης στρατηγικής απασχόλησης, με μίγμα ενεργητικών και παθητικών πολιτικών», όπως και τη σύνδεση της στρατηγικής για την απασχόλησης με τα μέτρα για την επανεκκίνηση της οικονομίας, «προκειμένου να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται έγκαιρες και αποτελεσματικές πολιτικές απασχόλησης», δηλαδή την πεπατημένη από το 2010 οδό του «καθεστώτος εξαίρεσης». Εν κατακλείδι, η κυρίαρχη οικονομική σκέψη και πολιτική πέραν των επιμέρους παραλλαγών της δε φαίνεται διατεθειμένη ν’ αλλάξει το βασικό μίγμα πολιτικής παρά τις σοβαρές ενστάσεις, που δημιουργεί η αφόρητη ακολουθία των συναπτών οικονομικών κρίσεων, ιδιαίτερα αναφορικά με τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας. Αμφιλεγόμενες πολιτικές, αμφισβητούμενα αποτελέσματα… Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 67

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων λιανικού εµπορίου (διπλογραφικών στοιχείων) σε αναστολή λειτουργίας (σε χιλ. €) 500.000

457.992

2019

463.902

450.000

403.551

415.634

Επί συνόλου 150.251 επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου οι 59.838 (39,8%) τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας τον Μάρτιο φέτος εξαιτίας των μέτρων κατά της πανδημίας του κορονοϊού. Το πρώτο τρίμηνο του έτους η μεταβολή του κύκλου εργασιών του συνόλου των επιχειρήσεων σε αναστολή λειτουργίας έφτασε το -10,1% (από 1.977.151 χιλ. ευρώ σε 1.777.493 χιλ. ευρώ). Αντίστοιχα ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου υπό αναστολή λειτουργίας, με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, ενώ παρουσίασε αύξηση 1,3% τον Ιανουάριο (από 457.992 σε 463.902 χιλ. ευρώ) και 3% τον Φεβρουάριο (από 403.551 σε 415.634 χιλ. ευρώ), τον Μάρτιο καταποντίστηκε κατά 36,6% (από 396.293 σε 251.3712 χιλ. ευρώ).

2020

396.293

400.000 350.000 300.000

251.371

250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

Ιανουάριος

Φεβρουάριος

Μάρτιος

Πηγή: ΕΛΣΑΤ

Ισοζύγιο ροών µισθωτής απασχόλησης Μαρτίου Ισοζύγιο ροών Μαρτίου 80.000 55.494

60.000

43.373

38.517

40.000 20.000

8.950

1.247

14.567

22.313

29.351

0 -7.419 -7.564 -20.000 -40.000 -60.000

-41.903 2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Σύμφωνα με τα στοιχεία των ροών μισθωτής απασχόλησης του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, τον Μάρτιο φέτος οι αναγγελίες πρόσληψης ανήλθαν σε 103.002, ενώ οι αποχωρήσεις σε 144.905. Από τη σύγκριση των στοιχείων με του Μαρτίου του 2019 προκύπτει αρνητική επίδοση κατά 85.276 θέσεις εργασίας. Ειδικότερα, τον Μάρτιο του 2020 καταγράφηκε αρνητικό ισοζύγιο θέσεων εργασίας (-41.903) έναντι θετικού ισοζυγίου (43.373) τον Μάρτιο πέρυσι. Προκειμένου να αξιολογηθεί το μέγεθος του προβλήματος, σημειώνουμε πως το ισοζύγιο του Μαρτίου φέτος αποτυπώνει τη χαμηλότερη καταγεγραμμένη επίδοση ισοζυγίου αυτού του μήνα από το 2001 μέχρι σήμερα. Η νέα οικονομική κρίση ξεκίνησε επιθετικά στο μέτωπο της εργασίας.

Πηγή: ΕΛΣΑΤ

PMI Απριλίου - Μαϊου 2020 Απρίλιος 2020 45

39,5

40 35

Μάιος 2020

33,4 30,5

28,7

30 25 20 15

13,6

10 5 0

PMI Μεταποίησης

Πηγή: IHS Markit

68 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

PMI Υπηρεσιών

PMI Σύνθετος

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της έρευνας PMI, η μείωση της παραγωγής και των νέων παραγγελιών στον εγχώριο μεταποιητικό τομέα τον Απρίλιο φέτος ήταν η βαθύτερη εδώ και 21 χρόνια. Ειδικότερα, στη μεταποίηση ο ΡΜΙ ανήλθε τον Μάιο του 2020 στις 39,5 μονάδες από 33,4 τον Απρίλιο, ενώ ο ΡΜΙ των υπηρεσιών ανήλθε στις 28,7 μονάδες από 12 ένα μήνα πριν. Σύμφωνα με τα στοιχεία της IHS Markit, ο σύνθετος PMI άφησε πίσω του το χαμηλό όλων των εποχών: 13,6 μονάδες τον Απρίλιο, επανερχόμενος στις 30,5 μονάδες τον Μάιο. Η κ. Siân Jones, οικονομολόγος της IHS Markit, συνδέει την ανάκαμψη του μεταποιητικού τομέα με οποιαδήποτε αύξηση της δραστηριότητας στον τομέα της παροχής υπηρεσιών (π.χ. μεταφορών), λόγω της σημασίας της παραγωγής τροφίμων-ποτών στην εγχώρια μεταποίηση.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ετήσιες µεταβολές ∆ΤΚ (%) Απρίλιος 2020/2019

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας της ΕΛΣΤΑΤ για τον ΔΤΚ, ο Γενικός ΔΤΚ του Απριλίου κατέγραψε μείωση 1,4% σε σχέση με τον αντίστοιχο δείκτη τον Απρίλιο του 2019. Οι μεγαλύτερες μειώσεις δεικτών εμφανίστηκαν στις ομάδες των Μεταφορών (6,1%) και της Στέγασης (4,7%), ενώ οι μεγαλύτερες αυξήσεις στην Υγεία (1,4%) και στη Διατροφή και τα Μη Αλκοολούχα Ποτά (1%). Ειδικότερα, οι κυριότερες αυξήσεις τιμών σημειώθηκαν στα νωπά φρούτα (26,5%) και το χοιρινό κρέας (6,8%), ενώ οι μεγαλύτερες μειώσεις τιμών στο φυσικό αέριο (28,6%) και το πετρέλαιο θέρμανσης (25,1%). Όπως ειπώθηκε από επίσημα χείλη, ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης είναι θεμελιακά ενεργός και σε περιόδους υγειονομικής πανδημίας.

Ετήσιες µεταβολές ∆ΤΚ (%) 26,5

Φρούτα νωπά 6,8

Χοιρινό 5

Αλλαντικά

4,7

Γιαούρτι

3,9

Φαρµακευτικά προϊόντα -28,6

Φυσικό αέριο Πετρέλαιο θέρµανσης

-25,1

Καύσιµα και λιπαντικά

-15,5

Πατάτες

-11,2 -6,2 -30

-20

-10

Καφές - κακάο - τσάι 0

Πηγή: ΕΛΣΑΤ

Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της Τράπεζας της Ελλάδος, τον Μάρτιο το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατέγραψε έλλειμμα 1,1 δισεκ. ευρώ ως αποτέλεσμα της βελτίωσης των ισοζυγίων αγαθών πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων. Αντίθετα, περιορίστηκε το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών. Ειδικότερα, στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών μειώθηκε κατά 319 εκατ. ευρώ (μείωση εξαγωγών κατά 5,4%, με ταυτόχρονη μείωση εισαγωγών κατά 12%), ενώ το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών περιορίστηκε στα 354,9 εκατ. ευρώ από 561,9 εκατ. ευρώ (μείωση 16,7% των εισπράξεων από τις θαλάσσιες μεταφορές). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μείωση του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών, καθώς οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών μειώθηκαν κατά 46,8% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 71%, λόγω της διακοπής των αεροπορικών μεταφορών και της λειτουργίας των ξενοδοχείων.

Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Μάρτιος 2020/2019 (εκατ. €) Μάρτιος 2019 -2.122,50

Ισοζύγιο Αγαθών

-1.803,10

561,9

Ισοζύγιο Υπηρεσιών

354,9 86,9 181,7

Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδηµάτων

-64,2 160,1

Ισοζύγιο ∆ευτερογενών Εισοδηµάτων

-1.537,90

Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών -2500

Μάρτιος 2020

-1.106,30

-1800

-1100

-400

300

1000

Πηγή:Τράπεζα της Ελλάδος

Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, η εκτέλεση του τακτικού προϋπολογισμού την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου φέτος εμφάνισε πρωτογενές έλλειμμα 1.506 εκατ. ευρώ έναντι στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος 783 εκατ. ευρώ. Την ίδια περίοδο το 2019 το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στα 1.463 εκατ. ευρώ. Αναλυτικότερα, το πρώτο τετράμηνο του έτους τα καθαρά έσοδα ανήλθαν στα 14.110 εκατ. ευρώ και οι πρωτογενείς δαπάνες στα 15.615 εκατ. ευρώ. Μαζί με τους τόκους, το συνολικό ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκε σε έλλειμμα 4.062 εκατ. ευρώ αντί στόχου ελλείμματος 1.655 εκατ. Η υστέρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος έναντι του στόχου οφείλεται στην υστέρηση των φορολογικών εσόδων και τις αυξήσεις των δαπανών, εξαιτίας των μέτρων κατά της πανδημίας.

Εκτέλεση κρατικού προϋπολογισµού Ιανουάριος - Απρίλιος 2020/2019 (σε εκατ. €) Ιαν. - Απρ. 2019

Ιαν. -Απρ. 2020

20000 15.956

14.493 15.615

15000 10000 5000

2.504

1.463

14.110

2.557

-1.041

-1.506

-4.062

-5000 -10000

Καθαρά έσοδα τακτικού προϋπολογισµού

Πρωτογενείς δαπάνες

Πρωτογενές αποτέλεσµα

Τόκοι

Ισοζύγιο κρατικού προϋπολογισµού

Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Απρ. 2020

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 69

ΕΡΕΥΝΑ

Αποκλειστικό: οι δείκτες της αγοράς

o «σέλφ σέρβις» σε συνεργασία με την IRI παρουσιάζει πολύτιμα στοιχεία, στα οποία αποτυπώνονται οι πλέον πρόσφατες εξελίξεις και τάσεις της αγοράς των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, που διακινούνται μέσω των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη. Συγκεκριμένα, οι πίνακες και τα διαγράμματα που ακολουθούν καταγράφουν την ποσοστιαία μεταβολή πωλήσεων -σε αξία και σε όγκο- σε 27 σημαντικές κατηγορίες καταναλωτικών προϊόντων, το μερίδιο πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (PL) στις αντίστοιχες κατηγορίες, τις πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσω εκπτωτικής ενέργειας, τη διακύμανση των τιμών λιανικής πώλησης των κωδικών μιας κατηγορίας (ανώτατη, μέση, κατώτατη τιμή), καθώς και τους 20 top κωδικούς σε πωλήσεις, σε όγκο και αξία.

70 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

ΕΡΕΥΝΑ

Πίνακας 1: Ποσοστιαία μεταβολή πωλήσεων - Απρίλιος 2020 vs Απρίλιος 2019 Σε αξία

Σε τεμάχια

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΆ

2,4

-4,6

ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΆ ΠΛΥΝΤΗΡΊΟΥ ΡΟΎΧΩΝ

-4,8

-14,1

ΑΦΡΌΛΟΥΤΡΑ

-10,5

-1,1

ΓΆΛΑ ΕΒΑΠΟΡΈ

7,0

-1,4

ΓΙΑΟΎΡΤΙ

7,7

3,2

ΜΠΆΡΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΏΝ

-27,6

-20,4

ΕΛΑΙΌΛΑΔΑ

-6,7

-4,9

ΕΜΦΙΑΛΩΜΈΝΟ ΝΕΡΌ

-4,4

-23,0

ΚΑΤΕΨΥΓΜΈΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΆ

9,6

6,0

ΚΑΤΕΨΥΓΜΈΝΑ ΈΤΟΙΜΑ ΓΕΎΜΑΤΑ

31,6

25,5

ΚΑΦΈΣ ΦΊΛΤΡΟΥ

22,2

36,8

ΚΡΟΥΑΣΑΝ

-15,8

-16,5

ΜΑΛΑΚΤΙΚΆ ΡΟΎΧΩΝ

3,0

-2,7

ΜΑΡΓΑΡΊΝΕΣ

5,0

20,7

ΜΠΎΡΑ

-9,9

-7,4

ΟΔΟΝΤΌΚΡΕΜΕΣ

-11,1

-11,0

4,3

0,3

ΠΑΙΔΙΚΈΣ ΠΆΝΕΣ

-23,3

-25,3

ΠΡΟΪΌΝΤΑ STYLING

-44,2

-43,7

ΣΑΜΠΟΥΆΝ

-5,8

-6,5

ΣΠΟΡΈΛΑΙΑ

18,9

28,1

ΥΓΡΆ ΠΛΥΣΊΜΑΤΟΣ ΠΙΆΤΩΝ

20,8

12,4

ΦΡΈΣΚΟ ΓΆΛΑ

11,2

5,3

ΧΥΜΟΊ

-8,2

-14,3

ΖΥΜΑΡΙΚΆ

0,0

-6,5

ΡΥΖΙ

4,7

0,7

ΚΑΤΕΨΥΓΜΈΝΗ ΠΙΤΣΑ

68,0

70,4

ΟΥΙΣΚΙ

Πηγή: IRI FMCG Apr. 2020

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1. Η έρευνα πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία βάση από την IRI, στο σύνολο των τυποποιημένων καταναλωτικών προϊόντων που πωλούνται μέσω των σούπερ μάρκετ σε ηπειρωτική Ελλάδα και Κρήτη. Από αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.650 καταστημάτων προερχόμενο από 35 και πλέον λιανεμπορικές αλυσίδες, λαμβάνονται στοιχεία πωλήσεων scanners που με την κατάλληλη στατιστική προβολή, καλύπτουν όλη την αγορά των σούπερ μάρκετ. 2. Οι πίνακες περιέχουν στοιχεία σημαντικών, από πλευράς πωλήσεων, κατηγοριών. Τα στοιχεία αυτά παραχωρούνται κατ’ αποκλειστικότητα στο περιοδικό μας από την IRI ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση των ανωτέρω χωρίς την έγγραφη άδεια της IRI, της οποίας αποτελούν ιδιοκτησία.

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 71

ΕΡΕΥΝΑ

Πίνακας 2: Μερίδιο προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας σε αξία, % Απρίλιος 2020

Απρίλιος 2019

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΆ

21,0%

79,0%

ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΆ ΠΛΥΝΤΗΡΊΟΥ ΡΟΎΧΩΝ

22,3%

77,7%

ΑΦΡΌΛΟΥΤΡΑ

66,8%

33,2%

ΓΆΛΑ ΕΒΑΠΟΡΈ

1,6%

98,4%

ΓΙΑΟΎΡΤΙ

27,4%

72,6%

ΜΠΆΡΕΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΏΝ

24,8%

75,2%

ΕΛΑΙΌΛΑΔΑ

48,7%

51,3%

ΕΜΦΙΑΛΩΜΈΝΟ ΝΕΡΌ

7,1%

92,9%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΈΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΆ

16,8%

83,2%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΈΝΑ ΈΤΟΙΜΑ ΓΕΎΜΑΤΑ

22,8%

77,2%

ΚΑΦΈΣ ΦΊΛΤΡΟΥ

31,3%

68,7%

ΚΡΟΥΑΣΑΝ

23,9%

76,1%

ΜΑΛΑΚΤΙΚΆ ΡΟΎΧΩΝ

37,6%

62,4%

ΜΑΡΓΑΡΊΝΕΣ

29,6%

70,4%

ΜΠΎΡΑ

22,2%

77,8%

ΟΔΟΝΤΌΚΡΕΜΕΣ

32,0%

68,0%

ΟΥΙΣΚΙ

29,0%

71,0%

ΠΑΙΔΙΚΈΣ ΠΆΝΕΣ

56,4%

43,6%

ΠΡΟΙΌΝΤΑ STYLING

30,8%

69,2%

ΣΑΜΠΟΥΆΝ

37,2%

62,8%

ΣΠΟΡΈΛΑΙΑ

16,6%

83,4%

ΥΓΡΆ ΠΛΥΣΊΜΑΤΟΣ ΠΙΆΤΩΝ

51,9%

48,1%

ΦΡΈΣΚΟ ΓΆΛΑ

9,3%

90,7%

ΧΥΜΟΊ

24,7%

75,3%

ΖΥΜΑΡΙΚΆ

16,7%

83,3%

ΡΥΖΙ

5,5%

94,5%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΈΝΗ ΠΙΤΣΑ

27,5%

72,5%

Πηγή: IRI FMCG Apr. 2020

72 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

ΕΡΕΥΝΑ Top 20 κωδικοί Παρουσιάζονται οι 20 πρώτοι από πλευράς πωλήσεων κωδικοί προϊόντων, που ανήκουν σε βασικές κατηγορίες, για την εβδομάδα που τελειώνει στις 12/04/2020.

Πίνακας 3α: Κατάταξη σύμφωνα με τις πωλήσεις σε αξία (Απρίλιος 2020) 1

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΟΣ 200ΓΡ

NESCAFE CLASSIC 200ΓΡ

NOYNOY FAMILY ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1.5ΛΙΤΡΑ

ΥΓΡΟΜΑΝΤΗΛΑ BABYCARE REFILL 3X72 ΦΥΛΛΑ 6 ΕΥΡΩ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ

ΑΛΦΑ ΜΠΥΡΑ 8X330ML+4 ΔΩΡΟ ΜΕΤΑΛ. ΚΟΥΤΙ

COCA COLA 2X1.5L -0.50E

NESCAFE CLASSIC 100ΓΡ

ΑΛΛΑΤΙΝΗ ΑΛΕΥΡΙ 2X1KG+1ΔΩΡΟ

ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ ΨΩΜΙ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΣΙΤΟΥ 705GR

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΟΣ 100ΓΡ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΟΣ 340ΓΡ

ΦΑΓΕ TOTAL ΓΙΑΟΥΡΤΙ 2% 3X200GR

NOYNOY FAMILY ΕΛΑΦΡΥ 1.5% 1.5 ΛΙΤΡΑ

COCA COLA CAN 6X330ML(5+1)

COCA COLA ZERO 2X1.5L -0.50

LURPAK FOIL UNS 250GR-0.70E

ΔΕΛΤΑ ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1ΛΙΤΡΟ

ΓΙΩΤΗΣ ΜΑΓΙΑ ΣΤΙΓΜΗΣ 3X8GR

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΥΣΗ2 ΨΩΜΙ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΣΙΤΟΥ 700G

ΜΙΜΙΚΟΣ 650G (+30%FREE) KΟΤΟΠΟΥΛΟ ΦΙΛΕΤΟ

Πίνακας 3β: Κατάταξη σύμφωνα με τις πωλήσεις σε τεμάχια (Απρίλιος 2020) 1

HANKIES ANTIBACTERIAL LEMON15CT

WET HANKIES TRAVEL ANTIBACTERIAL 15CT

ΓΙΩΤΗΣ ΜΑΓΙΑ ΣΤΙΓΜΗΣ 3X8GR

NOYNOY FAMILY ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1.5ΛΙΤΡΑ

MAC MAGIC ΞΗΡΗ ΜΑΓΙΑ 9GR.(3T)

ION ΣΟΚΟΦΡΕΤΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 38ΓΡ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΟΣ 200ΓΡ

ΓΙΩΤΗΣ BAKING POWDER 2X20GR+1 ΔΩΡΟ

ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ ΨΩΜΙ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΣΙΤΟΥ 705GR

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ ΚΛΑΣΙΚΟΣ 100ΓΡ

HIRONDELLE ΜΑΓΙΑ ΝΩΠΗ 2X25GR 2CT

ΔΕΛΤΑ ΠΛΗΡΕΣ 3.5% 1ΛΙΤΡΟ

NEO BITAM ΜΑΡΓΑΡΙΝΗ PAK 250GR

NOYNOY ΕΒΑΠΟΡΕ 400ΓΡ

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΥΣΗ2 ΨΩΜΙ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΣΙΤΟΥ 700G

SEPTONA WET WIPES GREEN APPLE ANTIBACTERIAL 15CT

ΝΕΡΟ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΖΑΓΟΡΙ 500ML

SEPTONA FRESH WIPES ANTIBACTERIAL 15CT

COCA COLA 2X1.5L -0.50E

TASTY SNACKS ΦΟΥΝΤΟΥΝΙΑ 125GR 19T

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 73

ΕΡΕΥΝΑ Διάγραμμα 1 Πωλήσεις (%) μέσω εκπτωτικής ενέργειας ανά κατηγορία προϊόντων. Παρουσιάζονται στοιχεία για 27 σημαντικές κατηγορίες προϊόντων, που αφορούν τον Απρίλιο 2020.

% πωλήσεων που έγινε χωρίς κάποια ενέργεια τιµής

% πωλήσεων που έγινε κάτω από κάποια ενέργεια τιµής

ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ

79,0%

21,0%

ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΟΥ ΡΟΥΧΩΝ

77,7%

22,3%

ΑΦΡΟΛΟΥΤΡΑ

33,2%

66,8%

ΓΑΛΑ ΕΒΑΠΟΡΕ

98,4%

1,6%

ΓΙΑΟΥΡΤΙ

72,6%

27,4%

ΜΠΑΡΕΣ ∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ

75,2%

24,8%

ΕΛΑΙΟΛΑ∆Α

51,3%

48,7%

ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ

92,9%

7,1%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

83,2%

16,8%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΕΥΜΑΤΑ

77,2%

22,8%

ΚΑΦΕΣ ΦΙΛΤΡΟΥ

68,7%

31,3%

ΚΡΟΥΑΣΑΝ

76,1%

23,9%

ΜΑΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΥΧΩΝ

62,4%

37,6%

ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ

70,4%

29,6%

ΜΠΥΡΑ

77,8%

22,2%

Ο∆ΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ

68,0%

32,0%

ΟΥΙΣΚΙ

71,0%

29,0%

ΠΑΙ∆ΙΚΕΣ ΠΑΝΕΣ

43,6%

56,4%

ΠΡΟΙΟΝΤΑ STYLING

69,2%

30,8%

ΣΑΜΠΟΥΑΝ

62,8%

37,2%

ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ

83,4%

16,6%

ΥΓΡΑ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΠΙΑΤΩΝ

48,1%

51,9%

ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ

90,7%

9,3%

ΧΥΜΟΙ

75,3%

24,7%

ΖΥΜΑΡΙΚΑ

83,3%

16,7%

ΡΥΖΙ

94,5%

5,5%

ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ ΠΙΤΣΑ

72,5% 0

74 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

27,5% 20

100

ΕΡΕΥΝΑ Διάγραμμα 2 ΑΛΕΥΡΙ: Τιμές λιανικής (κατώτατη – μέση – ανώτατη) Παρουσιάζεται η χαμηλότερη, η υψηλότερη και η μέση σταθμισμένη λιανική τιμή των κωδικών μίας κατηγορίας. Οι κωδικοί που επιλέγονται είναι οι 20 πρώτοι από πλευράς πωλήσεων για την εβδομάδα που τελειώνει στις 12/04/2020.

κατώτατη

µέση

ανώτατη 2,20

2,46

ΑΛΛΑΤΙΝΗ ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 2Χ1ΚΙΛΟ+1∆ΩΡΟ

3,34

2,06

3,16

ROBIN HOOD ΣΚΛΗΡΟ 907ΓΡ 0,98

1,92

ΜΥΛΟΙ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΤΣΟΥΡΕΚΙ 1ΚΙΛΟ 1,36 1,50

2,13

ΑΛΛΑΤΙΝΗ ΣΚΛΗΡΟ ΠΟΛΥ ∆ΥΝΑΤΟ 1ΚΙΛΟ 0.30E ΑΛΛΑΤΙΝΗ ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 1ΚΙΛΟ 0.30E 0,94 ΜΥΛΟΙ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 1ΚΙΛΟ 0.38E

2,44

1,84 2,10

ΓΙΩΤΗΣ ΦΑΡΙΝΑ ΚΟΚΚΙΝΗ 2Χ500ΓΡ+1∆ΩΡΟ

1,00

2,60

1,20 1,44

1,20 1,32 2,53

ΓΙΩΤΗΣ ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 3Χ1ΚΙΛΟ 2+1 0,98 ΜΑΝΝΑ ΑΛΕΥΡΙ ΧΡΥΣΟ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 1ΚΙΛΟ

2,80 2,95

1,20 1,45 2,06

3,10

ΜΥΛΟΙ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 2Χ1ΚΙΛΟ+1 ∆ΩΡΟ 0,75

3,66

3,48

1,00 1,20

ΜΑΝΝΑ ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΚΙΤΡΙΝΟ 1ΚΙΛΟ

1,22

1,66 1,78

ΜΥΛΟΙ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΥΡΙ ΖΥΜΩΤΟ 1ΚΙΛΟ 0.25E 0,60

0,80 0,90

ΓΙΩΤΗΣ ΦΑΡΙΝΑ ΚΟΚΚΙΝΗ 500ΓΡ 30∆ΡΑΧΜΕΣ

1,00

2,25 2,33

ΜΥΛΟΙ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΥΡΙ ΟΛΙΚΗΣ ΑΛΕΣΗΣ 1ΚΙΛΟ 0,70 ΓΙΩΤΗΣ ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 1ΚΙΛΟ

1,03 1,15 1,30

1,53 1,67

Ν1 ΑΛΕΥΡΙ ΣΚΛΗΡΟ 1ΚΙΛΟ 0,55

0,80 0,85

ΦΑΡΙΝΑΠ 500ΓΡ 0.25E

1,27 Ν2 ΑΛΕΥΡΙ ΜΑΛΑΚΟ 1ΚΙΛΟ

1,53 1,67 1,78

ΜΥΛΟΙ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΑΡΙΝΑ 2Χ500ΓΡ+1 ∆ΩΡΟ

2,13 2,30 2,20

ΜΥΛΟΙ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΥΡΙ ΝΟ1 ΣΚΛΗΡΟ 2Χ1ΚΙΛΟ+1 ∆ΩΡΟ 0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

2,90 3,0

3,60 3,5

4,0

Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 75

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΨΩΜΙ ΣΕ ΦΕΤΕΣ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ ΝΈΑ ΤΑΙΝΊΑ ΜΕ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΉ ΤΟΝ CHEF ΠΆΝΟ ΙΩΑΝΝΊΔΗ

Ο δημοφιλής chef Πάνος Ιωαννίδης πρωταγωνιστεί στο τηλεοπτικό σποτ που δημιούργησε η Frank & Fame για το Ψωμί σε Φέτες Καραμολέγκος. Ο chef, μπαίνοντας αποφασιστικά σε μια κουζίνα, αναλαμβάνει να μας διδάξει τους κανόνες προετοιμασίας του ιδανικού σάντουιτς. «Με αλλεπάλληλα κοντινά πλά-

να σε λαχταριστές τροφές και με ένα ταξίδι σε χρώματα και υφές, ο chef αφηγείται με έναν παράδοξο τρόπο όλους τους κανόνες που έχει η παρασκευή ενός σάντουιτς, για να καταλήξει στον εξής έναν: Βάζεις ό,τι έχεις στην κουζίνα σου και πάντα καλό ψωμί», αναφέρει η εταιρεία. «Άρα, όσα και όποια υλικά κι αν έχουμε στη διάθεσή μας,

αυτό που κάνει ένα καλό σάντουιτς είναι αυστηρά το καλό ψωμί, όπως το Καραμολέγκος Ζέας, φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από αλεύρι Ζέας, αλεσμένο σε πετρόμυλο», είναι το κεντρικό μήνυμα του σποτ. Η παραγωγή του έγινε από τη Stefi & Lynx Productions, με σκηνοθέτη τον Στάθη Μουρδουκούτα.

ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ

ΚΑΜΠΆΝΙΑ ΣΕ ΤΗΛΕΌΡΑΣΗ, DIGITAL ΚΑΙ OUTDOOR Η πρωτοβουλία Ελλα-Δικά Μας, ανακοίνωσε, στο πλαίσιο της διαδικτυακής ανοικτής Γενικής Συνέλευσής της που πραγματοποιήθηκε στις 18 Μαΐου, την επίσημη έναρξη της τηλεοπτικής, digital και outdoor προωθητικής καμπάνιας της, με 100 σημεία παρουσίας σε όλη την Αθήνα και μότο τη φράση «Πρώτη φορά ενωθήκαμε και γίναμε παράδειγμα». Στόχος της καμπάνιας, που φέρει την υπογραφή της Cream, είναι να κάνει ευρύτερα γνωστές στο κοινό τις αξίες και το ιδεολογικό περιεχόμενο της πρωτοβουλίας. Η εκστρατεία επικοινωνίας και ενημέρωσης εστιάζει στην ενότητα 76 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

των Ελλήνων και κυρίως στο κοινό υπόβαθρο των άνω των 60 εταιρειών του Ελλα-Δικά Μας. Όπως αναφέρεται ειδικότερα στη σχετική ανακοίνωση, «η πανδημία ανέδειξε

τη σημασία των εννοιών της συνεργασίας και της αλληλεγγύης, που με τη χρήση συναισθηματικού λόγου, επικοινωνούνται στους πολίτες μέσω της καμπάνιας».

ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Νέα σειρά περιποίησης μαλλιών Elvive Full Resist Η νέα πρόταση του Elvive για την προστασία των μαλλιών από τις επιπτώσεις των εργασιών που πραγματοποιούνται με στόχο το στέγνωμα ή το χτένισμά τους είναι η σειρά Elvive Full Resist, που προτείνεται ως ασπίδα έναντι της φθοράς από την υπερβολική θερμότητα και το βούρτσισμα. Τα προϊόντα της σειράς έχουν σχεδιαστεί για να δυναμώνουν την τρίχα και να κάνουν τα μαλλιά πιο ανθεκτικά. Δημιουργήθηκαν βάσει μιας ενισχυτικής φόρμουλας, που είναι εμπλουτισμένη με συστατικά όπως βιοτίνη, Βιταμίνη Β5 και αργινίνη, ώστε να δίνει 2 φορές πιο δυνατά μαλλιά και να υπάρχει 2 φορές λιγότερη απώλεια τρίχας στο βούρτσισμα. Από την Elvive συστήνεται η χρήση των προϊόντων της σειράς ως ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα προστασίας και ενδυνάμωσης των μαλλιών. Η σειρά Elvive Full Resist περιλαμβάνει: Το Σαμπουάν Ενδυνάμωσης, το Conditioner Ενδυνάμωσης και την Elvive Full Resist Power Mask. Παράλληλα, η σειρά Elvive της L’Oreal Paris κάνει ακόμη ένα βήμα προς την αειφορία και παρουσιάζεται με νέα βελτιωμένη συσκευασία, που παράγεται από ανακυκλωμένα μπουκάλια και μπορεί να ανακυκλωθεί μετά τη χρήση της.

Ρυζογκοφρέτες με σοκολάτα από την Agrino Με δυο νέες γεύσεις εμπλουτίστηκε η επιτυχημένη σειρά ρυζογκοφρετών Agrino, τη Σοκολάτα Γάλακτος και τη Μαύρη Σοκολάτα. Οι νέες ρυζογκοφρέτες περιέχουν την κορυφαίας ποιότητας φημισμένη βελγική σοκολάτα και προσφέρουν ενέργεια και απόλαυση με περίπου 70 θερμίδες ανά τεμάχιο. Κάθε συσκευασία περιέχει 4 τεμάχια και έχει τοποθετηθεί σε επιλεγμένα καταστήματα ανά την Ελλάδα. Οι δύο νέες γεύσεις συμπληρώνουν τη σειρά ρυζογκοφρετών Agrino, η οποία περιλαμβάνει 5 ξεχωριστούς κωδικούς (ρίγανη, κανέλα, καλαμπόκι, επτάσπορη και κλασική). Όλα τα προϊόντα της σειράς είναι ολιγοθερμικά, αποτελούν πηγή φυτικών ινών και δεν περιέχουν γλουτένη.

DIADERMINE LIFT+ Botology: Φυσική εναλλακτική μέθοδος Botox Μια νέα πρόταση, ως εναλλακτική, φυσική λύση για όσες γυναίκες επιθυμούν η επιδερμίδα τους να δείχνει νέα και ενυδατωμένη και δεν επιλέγουν θεραπείες όπως το botox, λόγω κόστους, αλλά και για να αποφύγουν τον κίνδυνο πιθανών παρενεργειών, παρουσιάζει η Diadermine. Πρόκειται για τη νέα σειρά DIADERMINE LIFT+ Botology, που υπόσχεται εντυπωσιακά αποτελέσματα με απλό και φυσικό τρόπο, χάρη στην καινοτόμο τεχνολογία που διαθέτει, που επιτυγχάνει τη λείανση των μόνιμων ρυτίδων και των δυναμικών γραμμών έκφρασης του προσώπου με παρόμοιο τρόπο όπως των ενέσιμων θεραπειών. Η νέα σειρά DIADERMINE LIFT+ Botology είναι εμπλουτισμένη με 92% συστατικά φυσικής προέλευσης και περιλαμβάνει: Ενεργά συστατικά βοτάνων (Parakresse, το οποίο συμβάλλει στη λείανση των ρυτίδων, πράσινο και μαύρο τσάι, που έχει έντονη φυσική αντιοξειδωτική & αντιρυτιδική δράση και παράγωγο υαλουρονικού οξέος, που ενυδατώνει και χαρίζει απαλότητα στην επιδερμίδα) και δερματολογικά ενεργά συστατικά (Amino Butyric Acid, που χαλαρώνει την ένταση των μυών του προσώπου μειώνοντας τις συσπάσεις τους). Η σειρά DIADERMINE LIFT + Botology περιλαμβάνει κρέμα ημέρας, κρέμα νύχτας και κρέμα ματιών.

Merenda και στο παγωτό Η Froneri παρουσιάζει το φετινό καλοκαίρι ένα νέο παγωτό, το παγωτό Merenda. Είναι ένας συνδυασμός από πλούσιο παγωτό κακάο – φουντούκι και πραλίνα φουντουκιού. Κυκλοφορεί σε κύπελο, αλλά η εταιρεία δίνει ιδέες για την αξιοποίησή του και ως υλικό για γευστικές δημιουργίες όλο το χρόνο. Παραδείγματος χάριν, προτείνεται ως ιδανική συνοδεία σε βάφλες ή σε γλυκό «μωσαϊκό», ως υλικό για milkshake, κ.ά.

Τo LIFE TSAI επαναλανσάρεται σε νέα συσκευασία και 3 σειρές Η ΔΕΛΤΑ παρουσιάζει στην κατηγορία του παγωμένου τσαγιού νέα διαφοροποιημένα λανσαρίσματα για μια ξεχωριστή, απολαυστική και δροσιστική εμπειρία. Το Life Tsai επανασυστήνεται σε ένα σύγχρονο, μοντέρνο μπουκάλι που αναδεικνύει τη μοναδικότητα της μάρκας με 3 καινοτόμες, γευστικές σειρές: • «LIFE TSAI WORLD RECIPE» με επιλεγμένες ποικιλίες τσαγιού (τσάι Κεϋλάνης από τη Σρι Λάνκα, Earl Grey από την Αγγλία, Jasmin από την Κίνα, Masala από την Ινδία με 0% ζάχαρη και ελληνικό τσάι βουνού με μέλι από την Κρήτη), όλα με COLD BREW και REAL BREW. • «LIFE TSAI SUPER HERBAL»: Με φρούτα, αλλά και εκλεκτά βότανα, όπως ginger, ginseng, δυόσμο και ιβίσκο και επιλογές BALANCE, DETOX, UPLIFT & ENERGIZE, όλα με 0% ζάχαρη. • «LIFE TSAI HALF & HALF»: Συνδυασμός με μισό ice tea και μισό χυμό σε δύο γεύσεις, λεμονάδα και καρπούζι, που διατηρείται στο ψυγείο. Ιούνιος 2020 | σελφ σέρβις | 77

ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Η σειρά Fructis Hair Food εμπλουτίζεται με σαμπουάν και conditioner

Νέα σειρά Syoss Styling Thicker Hair

Εμπνευσμένο από τα υγιεινά, πεντανόστιμα και πολύχρωμα smoothies, το Fructis παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη ρουτίνα περιποίησης μαλλιών, προσφέροντας στα μαλλιά φυσική περιποίηση. Η νέα σειρά με συστατικά 98% φυσικής προέλευσης περιλαμβάνει σαμπουάν και conditioners χωρίς σιλικόνη για φυσική αίσθηση, που παράγονται από τα πιο αγνά superfruits, εμπλουτισμένα με συστατικά που σκοπό έχουν τη θρέψη, τη φροντίδα, την επανόρθωση και την ενυδάτωση ακόμα και των πιο απαιτητικών τύπων μαλλιών. Η σειρά περιλαμβάνει τα εξής: σαμπουάν, conditioner και μάσκα πολλαπλών χρήσεων: • HAIRFOOD BANANA ΓΙΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΘΡΕΨΗ, με εκχύλισμα μπανάνας από την Κόστα Ρίκα και ενυδατικά θρεπτικά συστατικά. Για ξηρά μαλλιά. • HAIR FOOD PAPAYA ΓΙΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΗ, με εκχύλισμα παπάγιας από τη Βραζιλία. Για φθαρμένα μαλλιά. • HAIR FOOD MACADAMIA ΓΙΑ ΑΠΑΛΟΤΗΤΑ, με εκχύλισμα Macadamia από τη Γουατεμάλα. Για ξηρά και ατίθασα μαλλιά. • HAIR FOOD ALOE VERA ΓΙΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΝΥΔΑΤΩΣΗ, με εκχύλισμα Aloe Vera. Για κανονικά προς ξηρά μαλλιά.

Η νέα σειρά Styling Thicker Hair από το Syoss υπόσχεται ένταση, όγκο και πυκνότητα στα λεπτά και άτονα μαλλιά. Η χρήση των προϊόντων δίνει όγκο από τη ρίζα της τρίχας και δυνατό κράτημα έως και 48 ώρες, αφήνοντας μηδέν κατάλοιπα. Η σειρά περιλαμβάνει: • Ηairspray Thicker Hair 400ml, λακ για όγκο, ενισχυμένη με κυτταρικές ίνες για φυσική πυκνότητα. Προσφέρει έως 48 ώρες έξτρα δυνατό κράτημα. • Mousse Thicker Hair 250ml, αφρό εμπλουτισμένο με πούδρα για έξτρα όγκο, αλλά και ανάλαφρη αίσθηση, για έως 48 ώρες έξτρα δυνατό κράτημα. • Fiberspray Thicker Hair 150 ml, spray που βασίζεται στην αποκλειστική τεχνολογία ινών για extra πυκνά μαλλιά (έως 30% πιο πυκνά, πιο γεμάτα μαλλιά με όγκο).

Βιολογική παιδική σειρά Advance BIO Kids από τη ΔΕΛΤΑ Μετά το λανσάρισμα της βρεφικής βιολογικής σειράς Advance BIO, που πρόσφερε στις μητέρες το πρώτο βρεφικό βιολογικό γιαούρτι στην Ελλάδα, το ΔΕΛΤΑ Advance εμπλουτίζει τις προσφερόμενες επιλογές με τη νέα βιολογική παιδική σειρά ΔΕΛΤΑ Advance BIO Kids. Η παραγωγή του γίνεται με 100% ελληνικό βιολογικό γάλα ΔΕΛΤΑ και έχει φρουτένια γεύση, που οφείλεται στα 100% βιολογικά φρούτα που περιέχει. Παράγεται μόνο με φυσικά συστατικά, χωρίς προσθήκη ζάχαρης, ενώ δεν περιέχει πρόσθετα, ούτε χρωστικές και συντηρητικά. Προτείνεται στις μητέρες ως μια ιδανική φυσική επιλογή για την υγιή ανάπτυξη των παιδιών τους. Είναι φυσική πηγή ασβεστίου και βιταμίνης Β12 και διατίθεται σε δύο γεύσεις: Μήλο-μπανάνα-δημητριακά και Φράουλα.

Ζυμαρικά Ολικής Άλεσης με Λαχανικά από τον Μπάρμπα Στάθη Δύο νέους γευστικούς συνδυασμούς Ζυμαρικών με λαχανικά παρουσίασε ο Μπάρμπα Στάθης, τις Βίδες ολικής άλεσης με μελιτζάνα & βασιλικό και τις Πένες ολικής άλεσης με μανιτάρια & βασιλικό. Οι δύο προτάσεις ξεχωρίζουν τόσο για τους νέους συνδυασμούς λαχανικών με εκλεκτά ελληνικά ζυμαρικά όσο και για την υψηλή διατροφική τους αξία. Αποτελούν πηγή φυτικών ινών και πρωτεϊνών, ενώ έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σελήνιο. Τα δύο νέα προϊόντα έχουν ήδη τοποθετηθεί στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, εμπλουτίζοντας τη σειρά των Ζυμαρικών με Λαχανικά Μπάρμπα Στάθης. Μπορούν να καταναλωθούν ως κυρίως γεύμα, ως πρωτότυπο συνοδευτικό ή ως βάση για ευφάνταστες δημιουργίες. Θέλουν μόλις 15 λεπτά μαγείρεμα με προσθήκη μόνο νερού και ελαιόλαδου. 78 | σελφ σέρβις | Ιούνιος 2020

Ηπειρωτικά Αυγά: Παστεριωμένο 100% Ασπράδι Αυγού με Ονομασία Προέλευσης Η Πτηνοτροφική Ιωαννίνων ΑΕ παρουσίασε στην ελληνική αγορά τη Νο1 πηγή πρωτεΐνης από φρέσκα αυγά με ονομασία προέλευσης. Το παστεριωμένο 100% ασπράδι αυγού Ηπειρωτικά Αυγά κυκλοφορεί στην αγορά σε χαρτοκυτίο Pure Pak για τη διασφάλιση της ασφάλειας του προϊόντος και της υγείας των καταναλωτών, ενώ διατηρείται στους 0–3 βαθμούς Κελσίου για 35 ημέρες από την παραγωγή του. Η συσκευασία διατίθεται στη λιανική αγορά στα 500ml. Δεν περιέχει γλουτένη, συντηρητικά και λιπαρά, ενώ αποτελεί την καλύτερη πηγή πρωτεϊνών. Η εταιρεία προτείνει, επίσης, τη χρήση του προϊόντος για τη δημιουργία συνταγών, όπως ομελέτες, μαρέγκες, μους και σνακς, αλλά και για την παρασκευή κρύων ροφημάτων.

*ΕΥΚΟΛΟ ΤΡΙΨΙΜΟ ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΛΙΠΟΥΣ ΕΥΚΟΛΟ ΞΕΒΓΑΛΜΑ

Μη χάνεις χρόνο στο πλύσιμο των πιάτων! Κάθε σταγόνα του Fairy Platinum Quickwash, διεισδύει γρήγορα και αποδυναμώνει τα δύσκολα λίπη, εύκολα και αποτελεσματικά! Λιγότερη προσπάθεια, περισσότερος ελεύθερος χρόνος για σένα!

Τρίτη χρονιά που βιωσιμότητα σημαίνει Lidl H Lidl Ελλάς για τρίτη συνεχή χρονιά είναι στις THE MOST SUSTAINABLE COMPANIES IN GREECE. Μία διάκριση που επιβεβαιώνει για ακόμη μία φορά τη μακροχρόνια δέσμευσή μας για βιώσιμη ανάπτυξη και υπεύθυνη επιχειρηματικότητα. Yποσχόμαστε πως δεν θα επαναπαυθούμε. Συνεχίζουμε την εφαρμογή πρακτικών υπεύθυνης λειτουργίας, με δύναμη και ευθύνη!

ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΥΡΙΟ Στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο