Netweek Τεύχος 453

ISSN: 2585-2388

Φ Ε Β ΡΟΥΑ Ρ Ι Ο Σ 2022 , T I M H 9 , 00 ΕΥΡΩ, T E Y X O Σ Ν o . 453

Leading the Digital Business Revolution!

Κωνσταντίνος Χρονόπουλος

Χάρης Τσέβης

SPECIAL REPORTS

Παναγιώτης Τσαμουράς

Γρηγόρης Παπαγγελής

Συνέντευξη

Retail Transformation Supply Chain Zero Trust Internet of Behaviors

Θοδωρής Λιβάνιος, υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Performance Technologies

Cloud επιδόσεις στο maximum!

presents

Cloud Computing Conference

Πέρσι αναρωτιόμασταν «Is cloud the new commodity for the enterprise world?». Φέτος είμαστε σίγουροι ότι οι υπηρεσίες cloud είναι μια ανάσα μακριά από το να γίνουν το νέο commodity στην αγορά πληροφορικής, έχοντας αποσπάσει την προσοχή ακόμα και των πιο συντηρητικών οργανισμών. Ωστόσο, η είσοδος πελατών που έχουν συνηθίσει σε βεβαιότητες, αλλάζει το σκηνικό.

● Είναι έτοιμες οι υποδομές να καλύψουν ένα πιο απαιτητικό πελατολόγιο;

● Έχουν οι οργανισμοί τη γνώση που χρειάζεται για να επιλέξουν τις εφαρμογές που θα μεταφέρουν κατά προτεραιότητα στο cloud;

● Το ρυθμιστικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί καλύπτει επαρκώς τους οργανισμούς σε περιπτώσεις “ατυχημάτων”;

Αυτοί είναι κάποιοι από τους άξονες που θα εστιάσουμε στο συνέδριο, το οποίο σηματοδοτεί μια νέα περίοδο για τις υπηρεσίες cloud στην ελληνική αγορά.

31. 03. 22

LIVE ON YOUR SCREEN

www.cloudcomputing.gr

ΧΡΥΣΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ

ΜΕΓΑΛΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ

Συμμετοχές: Ελλάδα: Χαρά Κατσαρού, T: +30210 6617777 (εσωτ. 233), Μ: 695 1007 127, E: xkatsarou@boussias.com Κύπρος: Δημήτρης Σοφοκλέους, Τ: +35799 148648, Ε: demetris@boussias.cy | Χορηγίες: Ελλάδα: Λίζα Αντωνιάδη, Τ: +30210 6617 777 (εσωτ. 158), Ε: lantoniadi@boussias.com | Μαριάννα Ζώγε, Τ: +30210 661 7777, (εσωτ. 205), E: mzoge@boussias.com | Κύπρος: Γιώργος Λοϊζου, Τ: +35799 103323, Ε: georgel@boussias.cy | Περιεχόμενο: Γρηγόρης Γραμμένος, Μ: 698 2096 319, Ε: grammenos@boussias.com

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

Official Publication

[Contents]

8 COVER STORY Performance Technologies

«Cloud επιδόσεις στο maximum!»

12 SPECIAL REPORT Retail Το Retail ανα-ψηφιακοποιείται προς αναζήτηση νέων ευκαιριών και εν μέσω εντονότερου ανταγωνισμού

22

4 Editorial 40 Interview Θοδωρής Λιβάνιος, υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Θέμα της συνέντευξης, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και το κτηματολόγιο 44 D igital Transformation ΑΔΜΗΕ O Νίκος Ραυτόπουλος, Διευθυντής Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΑΔΜΗΕ, εξηγεί τη στρατηγική Τεχνολογίας των Πληροφοριών και Επικοινωνιών του ΑΔΜΗΕ 48 Digital Transformation Ολυμπία Οδός

SPECIAL REPORT

50 Enterprise Agile Conference

Zero Trust

54 Disruptor

To ζητούμενο της εποχής μας είναι η εφοδιαστική αλυσίδα να γίνει τόσο agile ώστε να «μη σπάει» ποτέ

30 SPECIAL REPORT Supply Chain To αντίδοτο στην κατάργηση της περιμέτρου ασφαλείας που επέφερε το WFA λέγεται Μηδενική Εμπιστοσύνη

36 SPECIAL REPORT Internet of Behaviors Το Διαδίκτυο των Συμπεριφορών ερμηνεύει και προβλέπει τις επιλογές των πελάτων με βάση τα δεδομένα συμπεριφοράς τους και την ψυχολογία

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

3

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Αγγελική Κορρέ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Στάθης Ασπιώτης

Editorial

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Παναγιώτης Μαρκέτος, Γιάννης Μουρατίδης, Γιάννης Ριζόπουλος, Γρηγόρης Γραμμένος, Βαγγέλης Βαγγελάτος

4

Στάθης Ασπιώτης Αρχισυντάκτης

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Μαρία Βαλλή, mvalli@boussias.com ΥΠΟΔΟΧH ΔΙΑΦHΜΙΣΗΣ Ρούλη Σαμίου, rsamiou@boussias.com

Η επανεφεύρεση του Retail Έχετε σκεφτεί ότι αντίδοτο απέναντι στη μείωση της ζήτησης μπορεί να είναι η ακριβής πρόβλεψή της; Η ψηφιακή τεχνολογία έχει τις λύσεις Μετά την κάμψη που γνώρισε ο κλάδος του λιανικού εμπορίου κατά την περίοδο των lockdown και της έξαρσης της πανδημίας, γενικότερα, λόγω των μειωμένων κοινωνικών δραστηριοτήτων, η ανάκαμψη αναμένεται να είναι επίσης περιπετειώδης. Αρκεί και μόνο να ανοίξουν και πάλι τα μαγαζιά για να επανέρθουν οι λιανικές πωλήσεις εκεί που ήταν το 2019; Μάλλον όχι, και αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους. Ένα μέρος του αγοραστικού κοινού που είχε την εντύπωση ότι το Internet… είναι το Facebook, έμαθε να χρησιμοποιεί τα e-shop. Η ανάπτυξη του ψηφιακού διδύμου των φυσικών καταστημάτων μπορεί να οδηγήσει σε έξυπνες πωλήσεις τους λιανέμπορους. Όπως επίσης και η τεχνολογική αναβάθμιση των ιδίων των φυσικών καταστημάτων, έτσι ώστε ο πελάτης να βρίσκει πάντοτε εύκολα αυτό που θέλει, ή και να βρίσκει πάντα κάτι να θέλει. Η αξιοποίηση τεχνολογιών όπως το Internet of Behaviors μπορεί κυριολεκτικά να εκτοξεύσεις τις πωλήσεις online και offline, ερμηνεύοντας με λεπτομέρεια και με -πρώτη φορά- παρεχόμενα insights τον ανθρώπινο τρόπο που γίνονται οι αγορές. Με τη βοήθεια της επιστήμης της συμπεριφοράς, το αποτέλεσμα είναι η ασφαλής πρόβλεψη του πότε θα αγοράσει ο πελάτης, κάτι και τι. Η διαδικασία αγοράς, από την προετοιμασίας της ακόμα, γίνεται διαφανής μέσω του IoB. Εξάλλου, η τεχνολογία είναι αυτή που μπορεί να δώσει λύση στην επίτευξη απρόσκοπτης ροής πρώτων υλών και προϊόντων προς εργοστάσια και καταναλωτές, αντίστοιχα. Η εκάστοτε εφοδιαστική αλυσίδα πρέπει να είναι σε θέση να προβλέπει τις έντονες διακυμάνσεις ζήτησης ή και έλλειψης πρώτων υλών, για μια ποικιλία λόγων. Μάλιστα, αν στο άκρο της προσθέσουμε συμπληρωματικά τις αγοραστικές προβλέψεις από το IoB, τότε για την τεχνητή νοημοσύνη του supply chain η επιθυμητή ευελιξία θα είναι ακόμη ευκολότερο να επιτευχθεί.

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Aλέξανδρος Καρβουτζής ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ Κορνήλιος Σαραντίογλου IMAGE BANK adobestock.com ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ/ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Aµαλία Ψιλούδη ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Ρίτα Κανδάκη ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Pressious Arvanitidis ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ-ΕΝΘΕΣΗ-ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗ Presstime ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Εταιρειών: € 90 Στελεχών/Ιδιωτών: € 60, Φοιτητών: € 40 Κύπρου-Εξωτερικού: € 150 ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Κωνσταντίνος Χασιώτης, Λίνα Γκολομάζου, Αλέξης Σουλιώτης

ΕΚΔΟΤΗΣ Μιχάλης Κ. Μπούσιας ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Κατερίνα Πολυμερίδου ΔΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ & ΒΡΑΒΕΙΩΝ Νικόλας Κονδάκης ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Νένα Γιαννακίδου CREATIVE DIRECTOR Γιώργος Τριχιάς ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΒOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Κλεισθένους 338, Τ.Κ. 153 44, Γέρακας Τ.: 210 661 7777, F: 210 661 7778 Ε: info@netweek.gr S: http://www.boussias.com Κωδικός ΕΛΤΑ: 015952 ISSN: 2585-2388

Στην οδήγηση

όλα.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α

Γ Ι Α

Τ Ο

Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν

Ε Γ Γ Υ Η Μ Ε Ν Η

Π Ο Ι Ο Τ Η Τ Α

ΕΛΕΥΘΕΡΗ

∆ΙΕΛΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ∆ΑΚΤΥΛΙΟ

Με Fisikon µπορείς και να τα όλα! Φυσική εξέλιξη

Φθηνότερο έως και 65%

από τα άλλα συµβατικά καύσιµα

Πιο φιλικό στο περιβάλλον, καθώς περιορίζει δραστικά τους ρύπους Εγγυηµένη ποιότητα καυσίµου

www.fisikon.gr

Ο παλιός... είναι αλλιώς

News & Views

Του Γιάννη Ριζόπουλου Δημοσιογράφος

6

Ο κόμπος, το χτένι και τα δεδομένα

Τ

α δικά σου, δικά σου αλλά και τα δικά μου, πάλι δικά σου; Ιδού η απορία, που αιωνίως πλην ματαίως ψάχνει να βρει την απάντησή της στον ψηφιακό κόσμο… Για τα δεδομένα ο λόγος, βεβαίως, τα δικά μου, τα δικά σας, όλων μας, κι ο «παλιός» δεν θυμάται να έχει βρεθεί ως τώρα μια μακροχρόνια και γενικά αποδεκτή απάντηση σε ποιόν ανήκουν: σ’ αυτόν που τα δημιουργεί άρα μπορεί να τα κάνει ό,τι θέλει ή σε εκείνους που τα αξιοποιούν (ή μάλλον, τα ‘εκμεταλλεύονται’ κι ας με ψέξουν οι υπέρμαχοι των politically correct εκφράσεων) προς ίδιον όφελος; Η διαμάχη κρατάει χρόνια με τους δεύτερους να κατεβάζουν όταν ζοριστούν, το «βαρύ πυροβολικό» ναι, αλλά τις πλατφόρμες που φιλοξενούν τα δεδομένα σου και μάλιστα τζάμπα, ποιος σου τις δίνει; Άρα; Να μην πάρουν κι αυτοί το κατιτίς τους, δηλαδή την όποια προσωπική πληροφορία μπορεί να κρύβουν τα δεδομένα μας, για να τη μοσχοπουλήσουν σε κάθε ενδιαφερόμενο και να μεγαλώσει η «μπίζνα» τους; «Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια», που λέει κι η ποιήτρια, αλλά μάλλον ο κόμπος πλησιάζει στο χτένι. Αφορμή η αποφασιστικότητα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να βάλει τάξη (δύσκολο αυτό, ακόμα και για μια Γερμανίδα και μητέρα επτά παιδιών) στο άναρχο τοπίο του κυβερνοχώρου, όπου κυρίαρχοι του παιχνιδιού δεν είναι τα κράτη και οι πολίτες τους, αλλά τα παντοδύναμα ονόματα της τεχνολογίας. Το GDPR, ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων, που ήδη μετράει τέσσερα χρόνια εφαρμογής, ήταν το πρώτο βήμα που-θέλοντας και μη- έσπευσαν να υιοθετήσουν και οι εκτός Ευρώπης, υπό τον φόβο των mega-προστίμων, σε κάθε παραβίαση. Για να πάρουν σειρά τα καινούρια, αυστηρότερα Νομικά Πλαίσια (Acts) για Ψηφιακές Υπηρεσίες, Ψηφιακές Αγορές, Τεχνητή Νοημοσύνη, Ημιαγωγούς και έπεται συνέχεια… Και τα «ονόματα» τι λένε γι’ αυτό; Πώς αντιδρούν; Ένας βιάστηκε να απειλήσει πως «θα πάρει την μπάλα του και θα φύγει», όπως κάνουν τα παιδιά που χολώνονται, αν κάτι δεν τους αρέσει – και πώς να σου αρέσει, όταν σου απαγορεύουν να πάρεις «σπίτι σου» και να κάνεις ό,τι θέλεις τα δεδομένα των «χρηστών σου»; Μπάλες, όμως, υπάρχουν κι αλλού… τι, όχι;

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Μελέτη Accenture Interactive Fjord Trends 2022 Σε επανεξέταση των στρατηγικών ανάπτυξης και των σχέσεων ανθρώπων και εργασίας, τεχνολογίας, brands και πλανήτη εστιάζουν τα αποτελέσματα της μελέτης της Accenture Interactive - Fjord Trends 2022. Η μελέτη που διερευνά τις ανθρώπινες συμπεριφορές και τα αναδυόμενα trends, που θα επηρεάσουν την κοινωνία, τον πολιτισμό και τις επιχειρήσεις την τρέχουσα χρονιά, εστιάζει τις αλλαγές που έρχονται σε 5 βασικούς άξονες σχηματοποιημένους σε ισάριθμα logos: «Come as you are»: Τον τρόπο που η πανδημία και η απόσταση της τηλεργασίας και της καραντίνας, έχει επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι εργάζονται, συνδέονται, καταναλώνουν και διερωτώνται ποιοι είναι και τι πραγματικά τους ενδιαφέρει. «The end of abundance thinking»: Την επίδραση της διατάραξης της εφοδιαστικής αλυσίδας και της έλλειψης συγκεκριμένων αγαθών που επέφερε στην καταναλωτική συμπεριφορά, αλλά και την νοοτροπία του κοινού. «The next frontier»: Την επιρροή του metaverse στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση, την εμπειρία, την αγορά εργασίας και προϊόντων και εν τέλη την καθημερινότητα. «This much is true»: Την αμεσότητα και ταχύτητα της επικοινωνίας brands και πελατών, παρά τις νέες συνθήκες. «Handle with care»: Την ανάδειξη της σημασίας της φροντίδας και των καναλιών της.

Νέο Κατάστημα Xiaomi στο River West Tο νέο της κατάστημα στο εμπορικό κέντρο River West εγκαινίασε η Xiaomi και ο εξουσιοδοτημένος της διανομέας για Ελλάδα και Κύπρο, Info Quest Technologies, στο εμπορικό κέντρο River West, στο Αιγάλεω, στα τέλη Ιανουαρίου. Πρόκειται για το 3ο Xiaomi Store που η εταιρεία ανοίγει στην Ελλάδα, στοχεύοντας να καταστήσει την καινοτομία προσιτή σε όλους. Ταυτόχρονα είναι το πρώτο στην περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με το νέο «ΙοΤ concept» της εταιρείας, που προσφέρει εμπλουτισμένη, διαδραστική εμπειρία στους επισκέπτες, όπου θα γνωρίζουν όλες τις έξυπνες και νέες συσκευές του οικοσυστήματος Xiaomi και θα συμμετέχουν σε παρουσιάσεις και εκπαιδεύσεις στον ειδικό χώρο Unboxing. Αλλά και όλες τις υπηρεσίες όπως “Exchange Mi” για την αγορά νέας συσκευής επιστρέφοντας την παλιά τους και “Service Mi for Mi”, σημείο παράδοσης και παραλαβής προϊόντων για service και παραλαβής αγορών από το ηλεκτρονικό κατάστημα mistore-greece.gr.

Οι σημαντικότερες ειδήσεις του μήνα που πέρασε

Intracom Telecom: Εμπλουτίζει τις λύσεις Σταθερής Ασύρματης Πρόσβασης

Στις SingularLogic και Epsilon SingularLogic το Fuel Retail της Coral A.E. Στις εταιρείες SingularLogic (του Ομίλου Space Hellas) και Epsilon SingularLogic (του Ομίλου EpsilonNet) ανέθεσε, μετά από διεθνή διαγωνισμό, την υλοποίηση έργου του συστήματος λιανικών πωλήσεων των αιθουσών λιανικής (C-Stores) των πρατηρίων της η Coral A.E.. Η πλατφόρμα Galaxy Retail επιλέχθηκε ως η καταλληλότερη λύση για τις απαιτήσεις του στρατηγικού σχεδιασμού για το επίπεδο εξυπηρέτησης και το customer experience των πελατών στα 350 ιδιολειτουργούμενα πρατήρια της Shell. Εφαρμόστηκε εντός του 10μηνου χρονοδιαγράμματος, σε λειτουργίες εξυπηρέτησης πελατών εντός των αιθουσών λιανικής των πρατηρίων, για καύσιμα, υπηρεσίες, είδη mini market και καφεστίασης, παρέχοντας απλή, γρήγορη και χωρίς λάθη διαχείριση. Καλύπτει παράλληλα τις ανάγκες της διοικητικής λειτουργίας του δικτύου πρατηρίων, καθώς και στη διασύνδεσή της με τα υπόλοιπα πληροφοριακά συστήματα της εταιρείας, παρέχοντας ενοποιημένη πληροφόρηση, ομοιογένεια στα συστήματά της, αλλά και διασφάλιση της επένδυσής της, μέσα από την καθετοποιημένη εμπειρία και τεχνογνωσία των δύο εταιρειών.

Σε Cosmos Business Systems & Δυναμική το λογισμικό αιμοδοσίας Στην ένωση των εταιρειών Cosmos Business Systems AEBE και Δυναμική Μ.ΕΠΕ, ανατέθηκε η σύμβαση έργου του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας Α.Ε. (ΕΔΥΤΕ Α.Ε.) για την παροχή λογισμικού και υποστήριξης στο σύστημα αιμοδοσίας. Το έργο προϋπολογισμού 2.290.000,00 ευρώ, αφορά την παροχή λογισμικού κεντρικού αιμοδοσιακού πληροφοριακού συστήματος, το οποίο θα καλύπτει τις απαιτήσεις του Εθνικού Συστήματος Αιμοδοσίας της χώρας και θα βασίζεται στη χρήση τεχνολογιών διαδικτύου, αλλά και τη δωρεάν παροχή υπηρεσιών εγγύησης καλής λειτουργίας για τέσσερα χρόνια. Στόχος του έργου είναι η καταχώριση των ασθενών προς μετάγγιση ή/και η διασύνδεση με το σύστημα του γραφείου κίνησης, των παραπεμπτικών μετάγγισης αίματος και προϊόντων αίματος, των απαιτούμενων εξετάσεων για τον προμεταγγισιακό έλεγχο και των αποτελεσμάτων, η διαχείριση των απαιτούμενων δειγμάτων αίματος και η διασύνδεση του πληροφοριακού συστήματος της αιμοδοσίας με των εργαστηρίων του νοσοκομείου (επικοινωνία με αναλυτές και ιατρικά μηχανήματα).

Η Intracom Telecom, διευρύνει την οικογένεια ασύρματων λύσεων mmWave με την προσθήκη δύο νέων προϊόντων, WiBAS™ G5 dual-BS και WiBAS™ G5 smart-BS. Τα νέα ραδιοσυστήματα, που έχουν σχεδιαστεί για να προσφέρουν υπηρεσίες υπερύψηλής ευρυζωνικότητας, θα παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια του παγκόσμιου συνέδριου τηλεπικοινωνιών MWC Barcelona, στις 28 Φεβρουαρίου- 03 Μαρτίου 2022. Η εταιρεία ανέπτυξε νέες τεχνικές προκειμένου τα συστήματα σταθερής ασύρματης πρόσβασης (FWA) να εξυπηρετούν μεγαλύτερο αριθμό συνδρομητών και να επιτυγχάνουν υψηλότερες ταχύτητες σύνδεσης. Οι τεχνολογικές καινοτομίες εφαρμόζονται στα ραδιοσυστήματα WiBAS™ G5 dual-BS τεχνολογίας Πολυπλεξίας Διαίρεσης Συχνότητας (FDD) στα 28 GHz και WiBAS™ G5 dual-BS τεχνολογίας Πολυπλεξίας Διαίρεσης Χρόνου (TDD) στις συχνότητες των 24/26/27/28 GHz. Ο αριθμός των συνδρομητών φτάνει τους 240 ανά κόμβο και η χωρητικότητα ανέρχεται στα 3.2 Gbps, χρησιμοποιώντας κανάλια των 100 MHz και 112 MHz, ενεργοποιώντας 2 ή 4 ροές μετάδοσης ανά ραδιοσύστημα.

Select Consulting Partner της AWS η CloudStraight Την σημαντική πιστοποίηση Select Consulting Partner από την AWS, απέκτησε η εταιρεία λύσεων ψηφιακού μετασχηματισμού και cloud, CloudStraight. Η πιστοποίηση αναγνωρίζει την υψηλού επιπέδου εμπειρία των στελεχών της CloudStraight και την επιτυχία της στον σχεδιασμό, αρχιτεκτονική, υλοποίηση και διαχείριση εξελιγμένων λύσεων στο cloud της AWS. Καθιστά έτσι την CloudStraight ένα από τους πλέον εξειδικευμένους συνεργάτες της AWS, στην υλοποίηση υπηρεσιών cloud και αποδεικνύει την ικανότητα της να υποστηρίζει και να ανταποκρίνεται στις εξελισσόμενες ανάγκες των πελατών της για τη μετάβαση τους στο cloud. «Στόχος μας είναι να υποστηρίζουμε τους πελάτες μας στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό και στις επενδύσεις τους στο cloud» ανέφερε ο κος Κωνσταντίνος Λιακόπουλος Co-Founder της CloudStraight. «Η πιστοποίηση από την AWS έρχεται ως αναγνώριση της βαθιάς τεχνογνωσίας, της εμπειρίας μας και την αξιοπιστίας των λύσεων που σχεδιάζουμε και υλοποιούμε και μας τοποθετεί ανάμεσα στους πλέον καταρτισμένους συνεργάτες του οικοσυστήματος AWS Partner Network».

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

7

Performance Technologies

Cloud επιδόσεις στο maximum! Η Performance Technologies μεγιστοποιεί τις επιδόσεις αύξησης της εταιρικής αξίας των πελατών της, με τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, μέσα από την ίδρυση νέου Cloud Business Unit. Τα στελέχη της Ομάδας χαρτογραφούν για εμάς τη διαδρομή επιτυχίας. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΣΤΑΘΗ ΑΣΠΙΩΤΗ

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

COVER STORY

Η

Performance Technologies είναι μια από τις πιο σημαντικές και ιστορικές εταιρείες της πληροφορικής στην Ελλάδα, καθώς ήδη καταγράφει 30 χρόνια δραστηριοποίησης στον κλάδο. Διακρινόμενη για τον επαγγελματισμό των στελεχών της σε όλα τα επίπεδα, αλλά και για την αξιοπιστία των λύσεων και των υπηρεσιών που παρέχει, η εταιρεία βασίζεται στο ισχυρό παρελθόν της και χτίζει το δικό της μέλλον, όπως και των συνεργατών της, παρακολουθώντας στενά και επενδύοντας αδιάλειπτα στις νέες τεχνολογίες και στα trend που αναδύονται. Οι επιδόσεις της, την κατατάσσουν ανάμεσα στις κορυφαίες στην ελληνική αγορά, γεγονός που προέρχεται, εν πολλοίς, από τις ικανότητες, την εμπειρία, αλλά και το προσωπικό στοίχημα για συνεχή ανάπτυξη καθενός από τα στελέχη της. Στην παρούσα συνέντευξη, έχουμε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε μερικούς από τους βασικούς συντελεστές της εταιρείας που ασχολούνται με μια από τις κυρίαρχες τάσεις της εποχής μας, αυτής του cloud computing. Αφορμή είναι οι νέοι συνεργάτες σε επίπεδο technology vendor (Microsoft, DataIku, SAS, ServiceNow) και, φυσικά, η αναβάθμιση των υπηρεσιών και των λύσεων που προσφέρει, μέσα από τη δημιουργία του Cloud Business Unit. Οι συντελεστές αυτοί είναι, ο Κωνσταντίνος Χρονόπουλος, Cloud Business Unit Director, ο Γρηγόρης Παπαγγελής, Cloud Innovation Manager, ο Χάρης Τσέβης, Cloud Success Manager και ο Παναγιώτης Τσαμουράς, Cloud Advisory Manager, Performance Technologies. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η εταιρεία επενδύει διαρκώς στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού της, τόσο με την πρόσληψη νέων ταλαντούχων μηχανικών, όσο και με την υλοποίηση προγραμμάτων για την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων. Το πρόσφατο Performance Academy που πραγματοποιήθηκε, είχε μεγάλη συμμετοχή και, με την ολοκλήρωσή του, έδωσε την ευκαιρία στην εταιρεία να εντάξει στο δυναμικό της 13 νέους, αποφοίτους Πανεπιστημίων. Η δράση είναι προγραμματισμένο να επαναληφθεί τον Μάρτιο 2022. Πέρα από τον μετασχηματισμό μέσα από το Public / Hybrid Cloud, η Performance εστιάζει τη δραστηριότητά της σε 3 ακόμη ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής: Business Analytics for Making Decisions, Business Workflows & Digital Processes for Automation, Cyber Security for Continuity.

netweek: Δίχως αμφιβολία, το Cloud Computing είναι το trend της εποχής. Ποιες υπηρεσίες Cloud προσφέρει η Performance Technologies συνολικά; Τι σας διαφοροποιεί από τον ανταγωνισμό; Γρηγόρης Παπαγγελής: Είναι γεγονός πως η πανδημία, καθώς και οι εξαγγελίες της Microsoft και της AWS για δημιουργία υποδομών cloud στην ελληνική επι-

κράτεια, έχουν λειτουργήσει ως καταλύτης για την υιοθέτηση των συγκεκριμένων τεχνολογιών. Οι περισσότεροι πελάτες μας ήδη κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο public cloud. Το ταξίδι αυτό είναι διαφορετικό για κάθε οργανισμό, τόσο σε ό,τι αφορά τις αφορμές και το σημείο εκκίνησης, όσο και τους τελικούς στόχους. Για τους περισσότερους, η μετάβαση γίνεται αρχικά σε περιβάλλον hybrid cloud, για το οποίο πιστεύουμε ότι αφενός μεν θα εξελιχθεί σε multicloud -ιδίως για τους μεγαλύτερους εξ αυτών-, αφετέρου δε, θα είναι αμφίδρομη προς και από το cloud. Επομένως, έχουν ανάγκη από συνεργάτες που με την τεχνογνωσία τους θα τους συνοδεύουν σε αυτό τo “συνεχές ταξίδι”, προσφέροντάς τους επιλογές και λύσεις όσον αφορά τον τρόπο που θα λειτουργούν στο νέο περιβάλλον διατηρώντας τον έλεγχο του κόστους και μεγιστοποιώντας τα οφέλη. Στο πλαίσιο αυτό, επενδύσαμε στη δημιουργία του Cloud Business Unit, ώστε να προσφέρουμε στους πελάτες μας ένα ευρύ φάσμα συμβουλευτικών υπηρεσιών και λύσεων. Αυτές οι υπηρεσίες και λύσεις δεν περιορίζονται μόνο στην απλή μετάπτωση παραγωγικών φορτίων, αλλά στοχεύουν στην εξασφάλιση της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας σε περιβάλλον Hybrid/Multi Cloud, μέσω της συνεχούς παρακολούθησης και αξιολόγησης του περιβάλλοντος, καθώς και τη συνεχή προσαρμογή του στα νέα δεδομένα. Η μεγάλη εμπειρία μας σε τομείς όπως Disaster Recovery, Backup, IT Service Management, Application Performance Monitoring, Testing Automation, DevSecOps & Business Analytics, συνδυάζεται με νέες υπηρεσίες όπως Cloud Adoption Readiness, Landing Zone Design, Well Architected Assessment, Cloud Migration & Managed services, ώστε να προσφέρουμε τη δυνατότητα ενιαίας, αυτοματοποιημένης λειτουργίας end-to-end, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται οι υποδομές και οι πόροι που χρησιμοποιούνται. Θεωρούμε ότι είναι ένας μοναδικός συνδυασμός που μας διαφοροποιεί από τον ανταγωνισμό, ιδιαίτερα τώρα με τις νέες συνθήκες και το εύρος των επιλογών και των προκλήσεων που εισάγει το cloud. Τι σημαίνει για την Performance Technologies και για τους πελάτες σας η δημιουργία του νέου Cloud Business Unit; Κωνσταντίνος Χρονόπουλος: Το Cloud Business Unit εκφράζει καταρχήν τη δέσμευση της Performance να επενδύει στην ανάπτυξη της τεχνογνωσίας και της ικανότητάς της για να βοηθήσει τους πελάτες της να πετύχουν τη μετάβαση τους σε περιβάλλον hybrid / multi cloud. Το Cloud Business Unit της Performance Technologies έχει δύο βασικούς στόχους: αφενός μεν την δημιουργία ενός advisory practice που καλύπτει όλο το φάσμα αναγκών των πελατών που σχετίζονται με τον κύκλο plan – design - migrate

Επενδύσαμε στη δημιουργία του Cloud Business Unit, ώστε να προσφέρουμε στους πελάτες μας ένα ευρύ φάσμα συμβουλευτικών υπηρεσιών και λύσεων

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

9

με την εμπειρία ολοκληρωμένης και ενιαίας λειτουργίας σε περιβάλλον hybrid cloud. Ταυτόχρονα, διερευνούμε και αξιοποιούμε όλες τις δυνατότητες της συνεργασίας μας με τη Microsoft, έτσι ώστε να αναπτύξουμε Signature υπηρεσίες και σε νέες περιοχές, που πιστεύουμε ότι θα δώσουν πρόσθετη αξία στο υφιστάμενο portfolio της Performance.

Κωνσταντίνος Χρονόπουλος, Cloud Business Unit Director

10

– operate – manage – govern - innovate @ cloud -σε συνεργασία με global leaders όπως η Microsoft και η AWS- και αφετέρου να οδηγήσει τον μετασχηματισμό της ίδιας της Performance με την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και λύσεων cloud native. Πιο συγκεκριμένα, πέρα από τις συμβουλευτικές υπηρεσίες, όπως το Well Architected Assessment στο οποίο αναφερθήκαμε προηγουμένως, μεταφέρουμε στο cloud λύσεις όπως το Service Management και το Monitoring as a Service χρησιμοποιώντας cloud native Infrastructure as Code εργαλεία, και παράλληλα αναπτύσσουμε ένα ευρύ portfolio managed services όπως DR, Backup, Kubernetes as a Service, κλπ. Η ανάγκη για managed services στο cloud φαίνεται να είναι έντονη και η Performance έχει να επιδείξει ήδη σημαντική εμπειρία σε μεγάλο εύρος λύσεων και τεχνολογιών. Επιγραμματικά, θα έλεγα ότι για εμάς το cloud είναι κυρίως ένας επιταχυντής καινοτομίας μέσα από τα εργαλεία που προσφέρει και για αυτόν τον λόγο δίνουμε προτεραιότητα και εστιάζουμε στη συνεχή διεύρυνση των δυνατότητων μας στις περιοχές των DevSecOps & Business Analytics. Η δημιουργία του Cloud Business Unit έρχεται να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες στους τομείς που προαναφέρθηκαν, με στόχο να μετασχηματίσει και την ίδια την Performance Technologies, σε έναν premium cloud integrator και service provider. Πρόσφατα, ξεκινήσατε συνεργασία με τη Microsoft για το Azure, μια ευρέως γνωστή πλατφόρμα που δίνει πολλές διαφορετικές δυνατότητες, ανάλογα με το configuration και τις απαιτήσεις που υπάρχουν. Πώς συνδυάζετε τις Signature υπηρεσίες σας με το Azure; Γρηγόρης Παπαγγελής: Η συνεργασία μας με τη Microsoft, με έμφαση το Azure, είναι μια στρατηγική επιλογή για την Performance Technologies στην οποία επενδύουμε με ιδιαίτερη ένταση. Η Performance είναι Azure Gold Cloud Partner, με περισσότερες από 200 πιστοποιήσεις σε μεγάλο εύρος γνωστικών αντικειμένων και με αρκετές από τις λύσεις της να είναι ήδη διαθέσιμες στο Azure Marketplace. Οι Signature υπηρεσίες μας, όπως το Enterprise Service Management as a Service, το Digital Experience Monitoring, το Application Testing as a Service είναι υπηρεσίες που απολαμβάνουν της εμπιστοσύνης κορυφαίων ελληνικών επιχειρήσεων με σύνθετες ανάγκες και απαιτήσεις σε ένα εξαιρετικά σύνθετο επιχειρησιακό περιβάλλον. Οι υπηρεσίες αυτές είναι πλέον διαθέσιμες τόσο on-prem, όσο και στο Azure, ακριβώς για να προσφέρουν στους πελάτες μας την δυνατότητα επιλογής που αναφέραμε προηγουμένως, συνδυάζοντάς την

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Τελευταία, γίνεται πολύς λόγος περί την ασφάλεια στο Cloud, καθώς έχουν γίνει γνωστά διάφορα περιστατικά. Σύμφωνα με την εμπειρία σας, από τι εξαρτάται η ασφάλεια στο Cloud Computing και πιο συγκεκριμένα ποιος είναι ο ρόλος του integrator στον τομέα; Χάρης Τσέβης: Καταρχάς, να επισημάνουμε ότι η δυνατότητα υψηλού επιπέδου ασφάλειας που παρέχουν οι Global Cloud Providers συγκαταλέγεται σε έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι επιχειρήσεις επιλέγουν να μεταβούν στο Cloud. Προφανώς, για να απολαύσουν αυτές τις δυνατότητες, είναι προϋπόθεση ο συνεργάτης με τον οποίο θα υλοποιήσουν τη μετάβαση στο cloud να τις αξιοποιήσει λειτουργικά μέσω του αντίστοιχου σχεδιασμού του Landing Zone, της υιοθέτησης των κατάλληλων εργαλείων, πολιτικών πρόσβασης, διακυβέρνησης και ασφαλείας, καθώς και την παρακολούθηση της πλήρους εφαρμογής αυτών. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί πως το μοντέλο ασφαλείας του cloud βασίζεται στο “shared responsibility model”, δηλαδή υπάρχει διάκριση των περιοχών για τις οποίες εγγυάται ο cloud provider, σε σχέση με αυτές για τις οποίες είναι υπεύθυνος ο πελάτης. Κατά τη μετακίνηση από IaaS σε PaaS και SaaS υπηρεσίες, μεταφέρεται προοδευτικά η ευθύνη για την ασφάλεια στον cloud provider, μειώνοντας αντίστοιχα την έκθεση του τελικού πελάτη σε κενά ασφαλείας, αξιοποιώντας ταυτόχρονα, όλο και περισσότερο το ισχυρό πλαίσιο ασφαλείας του cloud. Παρόλα αυτά, είναι πολλές φορές δύσκολο για κάποιον να κατανοήσει αυτά τα μοντέλα, πώς λειτουργούν και πώς μπορεί να προσαρμόσει σε αυτά τις εφαρμογές και τις υπηρεσίες του. Συνήθως, τα περισσότερα περιστατικά ασφαλείας που αναφέρατε, οφείλονται σε αυτή την έλλειψη κατανόησης. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η συνδρομή ενός πιστοποιημένου και έμπειρου integrator σε θέματα cloud security και κυβερνοασφάλειας. Η Performance Technologies δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην κυβερνοασφάλεια και τις λύσεις που εξασφαλίζουν την επιχειρησιακή συνέχεια

Γρηγόρης Παπαγγελής, Cloud Innovation Manager

COVER STORY

βιώσαμε πρόσφατα (οικονομική κρίση, πανδημία), οι οποίες έφεραν σημαντικές αλλαγές και έδωσαν ισχυρή ώθηση στο cloud, αντίστοιχα αναμένουμε ότι και η ενεργειακή κρίση, που είναι σε εξέλιξη, θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο την τάση αυτή, αυξάνοντας την ελκυστικότητα του.

Χάρης Τσέβης, Cloud Success Manager των πελατών της, τομέας που αποτελεί άλλωστε έναν από τους 5 τομείς δραστηριότητας της. Η εμπειρία μας σε λύσεις SIEM, Identity & Access Management, Data Anonymization, Application Security Testing σε συνδυασμό με τη λειτουργία ενός εξελιγμένου κέντρου ελέγχου που παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης ασφάλειας και δικτύου (NOC/SOC) θεωρούμε ότι μας διαφοροποιεί σημαντικά και μας καθιστά ιδανικό συνεργάτη και για την ασφαλή μετάβαση και λειτουργία στο cloud. Ποια είναι η οπτική σας για τις τάσεις που θα μας απασχολήσουν βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, με άξονα την τεχνολογία; Παναγιώτης Τσαμουράς: Πιστεύουμε ότι αυτό που απασχολεί κυρίως τους πελάτες μας είναι η δυνατότητα αφομοίωσης της τεχνολογίας και η ταχύτητα υλοποίησης αλλαγών, όπως επιβάλλεται από τις ανάγκες του ψηφιακού τους μετασχηματισμού. Αυτό που προβληματίζει τους περισσότερους οργανισμούς είναι η έλλειψη κατάλληλων δεξιοτήτων, που συνεχώς διευρύνεται, καθώς και η δυνατότητα προσέλκυσης του αναγκαίου ανθρώπινου δυναμικού που θα υλοποιήσει αυτές τις δράσεις. Για τον λόγο αυτό, επενδύουμε στην ανάπτυξη νέων υπηρεσιών βασισμένων σε managed services οι οποίες, σε συνδυασμό με το cloud, θα δίνουν την ευκαιρία στους πελάτες μας να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη χρήσης της τεχνολογίας με ταχύτητα, έλεγχο του κόστους και περιορισμό του ρίσκου. Με τον τρόπο αυτό θα ελευθερώσουν σημαντικούς πόρους, ανθρώπινους και οικονομικούς, ώστε να τους ανακατευθύνουν προς την επίτευξη των επιχειρησιακών τους στόχων. Από πλευράς τεχνολογίας, η βασική κατεύθυνση θεωρούμε ότι είναι η υιοθέτηση data-driven business & operation models με αξιοποίηση των big data, AI/ML, IoT και την αυτοματοποίηση, τόσο των διαδικασιών, όσο και του τρόπου λήψης επιχειρηματικών αποφάσεων. Μια επίσης πολύ σημαντική τάση είναι ο εκμοντερνισμός των επιχειρησιακών εφαρμογών μέσω εργαλείων όπως είναι το containerization, καθώς και η αξιοποίηση τεχνολογιών PaaS, που επιτρέπουν στους οργανισμούς την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει το public cloud όπως είναι η άμεση επεκτασιμότητα. Επιπλέον, είναι συνεχής η επαύξηση της δυνατότητας των χρηστών να προσωποποιήσουν την τεχνολογία και τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν μέσω εργαλείων No Code / Low Code. Σε όλες αυτές τις περιοχές το cloud μπορεί να είναι ένας σημαντικός επιταχυντής, προσφέροντας δυνατότητες και εργαλεία στα οποία μέχρι πρότινος η πρόσβαση ήταν είτε περιορισμένη, είτε πρακτικά αδύνατη. Τέλος, όπως και με τις κρίσεις που

H ίδια η Performance Technologies είναι μια εταιρεία που συνεχώς εξελίσσεται. Θα ήταν ενδιαφέρον να μοιραστείτε με τους αναγνώστες του netweek κάποια από αυτά που μπορούν να περιμένουν από εσάς στο κοντινό μέλλον. Κωνσταντίνος Χρονόπουλος: Η Performance Technologies μεγαλώνει και εξελίσσεται συνεχώς. Πέραν της σημαντικής και σταθερής αύξησης των μεγεθών της, με ετήσιους ρυθμούς της τάξης του 20%, που οδήγησαν σε υπερ-διπλασιασμό όλων των δεικτών της (έσοδα, κερδοφορία, ανθρώπινο δυναμικό) την τελευταία 5ετία, μόλις πρόσφατα είχαμε την επιτυχή ολοκλήρωση αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου κατά 5 εκατ. ευρώ και την είσοδο σημαντικών θεσμικών επενδυτών, γεγονός που αποτελεί απόδειξη εμπιστοσύνης στην ισχυρή προοπτική ανάπτυξης της εταιρείας. Ενισχυμένη με τα νέα κεφάλαια, η Performance θα εντείνει τις επενδύσεις της, τόσο με στόχο την συνέχιση της οργανικής ανάπτυξης, όσο και εξετάζοντας περιπτώσεις εξαγορών, όπου ελπίζουμε ότι σύντομα θα είμαστε σε θέση να κάνουμε πιο συγκεκριμένες ανακοινώσεις. Θεωρούμε ότι τόσο η ελληνική οικονομία συνολικά, όσο και ο κλάδος της τεχνολογίας και της πληροφορικής ειδικότερα, έχουν για τα επόμενα χρόνια ένα μοναδικό παράθυρο ευκαιρίας με την αξιοποίηση πρωτοφανούς ύψους χρηματοδοτικών πόρων από το RRF, το ΕΣΠΑ κλπ, που μπορούν να οδηγήσουν σε πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Για παράδειγμα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του δημόσιου τομέα και ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζεται και υλοποιείται είναι μια νέα περιοχή ευκαιρίας για την Performance, καθώς επιτρέπει λύσεις και τεχνογνωσία, που χρόνια τώρα αξιοποιούν μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις, να ενσωματωθούν στο νέο ψηφιακό κράτος που δημιουργείται. Είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι για το μέλλον και τις προοπτικές που ανοίγονται, διευρύνοντας συνεχώς το πεδίο δραστηριότητάς μας, με γνώμονα πάντα την αξία για τους πελάτες μας και το όφελος για την ίδια την εταιρεία και τους εργαζομένους μας. NW

Παναγιώτης Τσαμουράς, Cloud Advisory Manager

11

Special Report

Retail

12

Το ψηφιακό μέλλον του Retail Με όλο και μεγαλύτερο μέρος της αγοράς να μεταναστεύει προς τα ασφαλέστερα, επικερδέστερα, αλλά και αυξημένων δυνατοτήτων ψηφιακά περιβάλλοντα, η λιανική μετασχηματίζεται και αυτή ψηφιακά για να το ακολουθήσει και να ανακαλύψει νέα πεδία δράσης. ΤΟΥ ΒΑΓΓEΛΗ ΒΑΓΓΕΛAΤΟΥ

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Η

τους που επηρεάστηκαν από την ψηφιακή εποχή. Σήμερα, το retail είναι στην βάση του μια ψηφιακή δραστηριότητα. Κάθε πτυχή του λειτουργικού μοντέλου μπορεί να αποκτήσει ταχύτητα και ευελιξία μέσω των ψηφιακών τεχνολογιών. Από την άλλη πλευρά, όσες εταιρίες δεν τις αξιοποιήσουν, όχι μόνο δε θα καταφέρουν να αναπτύξουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, αλλά θα τολμούσε κανείς να πει πώς θα έχουν σημαντικά… ανταγωνιστικά μειονεκτήματα!». Στο ίδιο μήκος κύματος, αλλά από την πλευρά των παρόχων της απαραίτητης τεχνολογίας, ο Ανδρέας Γρίμπελας, General Manager Epsilon SingularLogic και Chief Technology Officer (CTO) του Ομίλου Epsilon Net, βλέπει ήδη τον μετασχηματισμό να κυριαρχεί. «Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την αύξηση του ρυθμού απορρόφησης νέων τεχνολογιών, τεχνολογίες που μετασχηματίζουν τη ζωή μας και αλλάζουν τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε, επιταχύνοντας παράλληλα το ρυθμό ψηφιοποίησης και εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων. Οι νέες τεχνολογίες, όπως το ΑΙ, το Cloud Computing, το Machine learning και το ΙοΤ σε συνδυασμό με την πανδημία άλλαξαν τον κλάδο του Retail, ο οποίος καλείται να προσαρμοστεί άμεσα στις νέες τάσεις και καταναλωτικές συνήθειες, όπως το Online Shopping, το Hybrid Retail, το Social & Omnichannel Customer Experience, το Experiential Retailing, τα Smart Stores και το Cashierless Shopping». Όπως υπογραμμίζει, ειδικά για το online shopping, και η Εύη Μπολομύτη Ε-Commerce Director της ΑΒ Βασιλόπουλος, «πρόκειται για ένα κανάλι, το οποίο “έτρεξε” με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι επιδόσεις του ηλεκτρονικού μας καταστήματος, του AB Eshop, “έπιασαν” διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης το 2021, δημιουργώντας την ανάγκη να καλύψουμε άμεσα και σωστά την αύξηση της ζήτησης και να εξυπηρετήσουμε υφιστάμενους, αλλά και νέους πελάτες». Σύμφωνα όμως με την ερμηνεία της Suzan Anderson, αναλύτριας της B. Riley Securities, στο αμερικανικό CNN, για τις στρατηγικές πωλήσεων κυρίαρχων πολυεθνικών, ο κύβος ερρίφθη προ-πανδημίας. Όπως υποστηρίζει, η ψηφιακή μετάλλαξη του retail είναι ο λόγος που ήδη από το 2018, εταιρείες, όπως η Nike, η Adidas, η Under Armour, «κόβουν» την ροή προϊόντων τους προς πολλά καταστήματα λιανικής εκτός του δικού τους δικτύου, -ακόμα και τεράστιες αλυσίδες H αποθέωση του customer mega retailers, εξειδικευμένων αγορών όπως μόδας ή αθληexperience Ο ψηφιακός μετασχηματισμός διαγράφει μια ανοδική τικών- για να δώσουν προτεραιότητα στα δικά τους δίκτυα, τροχιά που ήδη καλύπτει όλες τις φάσεις του retail, από το επιλεγμένους retailers (που καλύπτουν τις νέες ψηφιακές marketing και τα logistics, μέχρι τα κανάλια προσφοράς, «προδιαγραφές» τους) και τις απευθείας online πωλήσεις προβολής και διάθεσης. Αλλά πριν από όλα, την ίδια την από τα δικά τους site. «Μας ενδιαφέρουν λιγότερο οι μικροί πελατειακή εμπειρία, την οποία βάζει στο επίκεντρο της παίκτες που δεν έχουν ιδιαίτερα καλά επίπεδα υπηρεσιών ή standards στο κατάστημα και δεν διαφοροποιούνται από εμπορικής δραστηριότητας.

«Tο εμπόριο είναι μία από τις αρχαιότερες και πιο δυ- τον ανταγωνισμό», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της ναμικές δραστηριότητες του ανθρώπου και επηρεάζει κάθε Crocs, Άντριου Ρις, μιλώντας τον περασμένο Απρίλιο σε πτυχή της κοινωνίας. Από την αρχαία αγορά της Αθήνας αναλυτές της αγοράς. Όπως μας εξήγησαν ο Θεόδωρος Γκολφινόπουλος, μέχρι σήμερα, οι retailers, στοχεύοντας στην κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών προσαρμόζουν συνεχώς τα προϊόντα, Senior Manager, Digital Partner Commerce – Sales και η την επικοινωνία και όλες τις πτυχές του λειτουργικού τους Βασιλική Τσιακπουνίδου, Digital Omnichannel Brand μοντέλου, έτσι ώστε να κερδίσουν την επιλογή του πελάτη Activation Manager – Marketing, της Adidas, η εταιρεία ακολουθώντας την εποχή» μας λέει ο Γιάννης Παπίδης, Chief περνάει έναν μετασχηματισμό όχι μόνο στον τρόπο που Technology & Business Change Officer της Dixons South East λειτουργεί, αλλά και στον τρόπο που προσλαμβάνει την Europe. «Ο δυναμικός αυτός κλάδος ήταν και από τους πρώ- αγορά. «Η στρατηγική μας ως το 2025, με τίτλο “Own The

COVID -19 φούσκωσε το κύμα του digital living σε τσουνάμι και όταν αυτό χτύπησε και το retail, αυτό γαντζώθηκε στην ψηφιακή του διάσταση, σαν τον ναυαγό στη σανίδα. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς. Από τη μία η επικινδυνότητα της φυσικής επαφής, από την άλλη η σε μια νύχτα μαζική μετατόπιση του κέντρου βάρους της ζήτησης (από τα ρούχα και τα παπούτσια στα τρόφιμα και τα ηλεκτρονικά, για παράδειγμα), σε συνδυασμό με τη διατάραξη της λειτουργίας της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας, δεν έδιναν και πολλές εναλλακτικές. Οι λύσεις που η τεχνολογία προσέφερε ήταν ίσως τα μόνα «σωστικά μέσα». Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και η πρόσφατη αναφορά της McKinsey «Accelerating digital capabilities to recover from the COVID-19 crisis», ενώ οι προ-πανδημίας μελέτες ανέμεναν την διείσδυση του e-commerce στην αμερικανική αγορά να φτάσει από το 17% που κυμαίνονταν τότε, στο 24% ως το τέλος του 2024, στους πρώτους μόλις μήνες της πανδημίας έφτασε το 33%! Αυτό όμως είναι η μία όψη της επίδρασης του ψηφιακού μετασχηματισμού. Η άλλη άρχισε ήδη να διαφαίνεται πολύ πριν την πανδημία, η οποία απλά την δικαίωσε. Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο ήδη από την έρευνα «Global Consumer Insights Survey» του 2018 της pwc: «Οι καταναλωτές και τα δίκτυα τους εγκαταλείπουν τα παραδοσιακά μονοπάτια για την ψηφιακή οδό». Με τους πελάτες να μεταναστεύουν κατά κύματα online, οι επιχειρήσεις δεν είχαν άλλη εναλλακτική από το να τους ακολουθήσουν. Όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια, το customer journey ξεκινά από μια οθόνη, μια online διαφήμιση, τα social media και το youtube και κλιμακώνεται σε έρευνες αγοράς μέσω google ή κάποιας πλατφόρμας αγορών. Retailers κονταροχτυπιόνται ανάμεσα σε free shipping και δωρεάν αντικαταβολή, για πωλήσεις που όλο και συχνότερα ολοκληρώνονται με το πάτημα ενός καθόλα ψηφιακού κουμπιού «Aγορά». Αποθεώνοντας τον Δαρβίνο, η ψηφιακή «μετάλλαξη» ολόκληρης της retail αλυσίδας έγινε σε μια νύχτα το απόλυτο κριτήριο επιβίωσης. Τα νούμερα της πανδημίας ξεκαθάρισαν απλώς ότι όποιος ολοκληρώσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό του πρώτος, όχι απλώς θα επιβιώσει, αλλά θα έχει και την καλύτερη poll position στο μετά COVID-19 rally για τις καλύτερες πωλήσεις.

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

13

Retail

Special Report

Είμαστε ήδη τοποθετημένοι με πρωτοβουλίες, όπως η ψηφιακή κοινότητα Creators Club, ώστε να βελτιώσουμε το μερίδιο αγοράς και να γίνουμε πρώτοι στον κόσμο

14

Θεόδωρος Γκολφινόπουλος, Senior Manager, Digital Partner Commerce – Sales

Game” είναι σίγουρα μια στρατηγική ανάπτυξης, στην οποία ψωνίσατε- θα σας δίνει μέχρι και δυνατότητες «εικονικής» το digital είναι ένας από τους στρατηγικούς enablers που δοκιμής προϊόντος που θα ταιριάζει με τη νέα σας αγορά και ενεργοποιούνται για να επιταχύνουν την ανάπτυξη και να το βιολογικό, οικονομικό και «συμπεριφορικό» προφίλ σας. αυξήσουν το μερίδιο αγοράς. Οι τρεις βασικοί πυλώνες αυτής Σε μια ολιστική διαδικασία ελέγχου και διαρκούς ενίσχυσης της ψηφιακής στρατηγικής είναι: η αξιοπιστία, με την οποία του customer journey. φέρνουμε καινοτόμες ψηφιακές δυνατότητες στους συνεργάτες στο wholesale, ενισχύοντας το brand. H premium και New Digital Retail… Manual συνεπής εμπειρία του brand σε όλα τα κανάλια πωλήσεων. Τι περιλαμβάνει όμως ένας τέτοιος ψηφιακός μετασχημαΚαι η εντατικοποίηση της επικοινωνίας, της παρουσίας και τισμός της λιανικής; Ο Γεώργιος Ι. Δουκίδης, καθηγητής στο του visibility των προϊόντων της Adidas που κατασκευάζονται Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου & Ηλεκτρονικού Επιμε υλικά και προδιαγραφές βιωσιμότητας». χειρείν (ELTRUN), στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Nike, Canada Goose, Ralph Lauren είναι επίσης μερικά μας ανέλυσε τους βασικούς τομείς του retail όπου ο ψηφιακός από τα διάσημα ονόματα που επιλέγουν να μείνουν εκτός μετασχηματισμός ήδη αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού. ακόμα και από κυρίαρχα όσο και απρόσωπα online δίκτυα Ηλεκτρονικές πωλήσεις. «Πρόσφατη έρευνα του όπως η Amazon. Αφενός για να ελέγχουν συνεχώς την σχέση ELTRUN/ΣΕΛΠΕ κατέγραψε ότι 5 στους 10 χρήστες του Διπροσφοράς και ζήτησης και τη «ροή» των προϊόντων τους. αδικτύου πραγματοποίησαν online αγορά εξ αποστάσεως τον Και αφετέρου την πολυκαναλική εμπειρία των πελατών τους τελευταίο μήνα, μια τάση που συνεχίζεται από την έναρξη της σε αυτά. Αλλά πριν από όλα γιατί οι νέοι ψηφιακοί enablers πανδημίας, ενώ για τους online καταναλωτές οι διαδικτυακές της λιανικής, τους δίνουν για πρώτη φορά τη δυνατότητα για αγορές αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% των συνολικών μια ολοκληρωμένη ψηφιακή στρατηγική που καλύπτει όλες αγορών τους. Η συνολική αξία του ηλεκτρονικού εμπορίου τις πλευρές του retail. Και απαιτούν το χώρο όπου ακόμη B2C (για προϊόντα και υπηρεσίες) εκτιμάται το 2021 έφτασε πιο καινοτόμες τεχνολογίες θα αλλάξουν ριζικά το retail. To τα €14 δις, με περαιτέρω προοπτική ανάπτυξης με βάση άμεσο μέλλον της λιανικής υπόσχεται από «έξυπνα» ράφια τα χαμηλά ποσοστά των online αγοραστών σε σχέση με τις που θα ενημερώνουν τις αποθήκες ότι σηκώσατε ένα προϊόν ώριμες αγορές της δυτικής Ευρώπης». από αυτά και πρέπει να αναπληρωθεί, πριν ακόμα το πάτε Πολυκαναλική Συμπεριφορά και Ψηφιακό Μάρκετινγκ: στο ταμείο, μέχρι εξατομικευμένη για σας διαφήμιση που θα «Στην Ελλάδα το διαδίκτυο χρησιμοποιείται κυρίως ως κανάλι σας αναγνωρίζει παντού και -ενημερωμένη για το τι μόλις προώθησης παρά ως κανάλι πώλησης/διανομής, αφού το 50%

Οι ψηφιακές τεχνολογίες, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού μετασχηματισμού, προσφέρουν λειτουργική αποτελεσματικότητα και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα Γεώργιος Ι. Δουκίδης, καθηγητής στο Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου & Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN), στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΑΝΑΛΗΨΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ RETAIL Οι ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της αγοράς, έτσι όπως αναδιαμορφώθηκαν -ανεπιστρεπτί- λόγω της πανδημίας, αλλά και του ισχυρού σοκ που προκάλεσε η κρίση που προηγήθηκε, καθιστούν μονόδρομο την αποδοτική χρήση των διαθέσιμων ψηφιακών τεχνολογιών στον κλάδο της Λιανικής. ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΩΚΑ, GENERAL MANAGER, ENTERPRISE APPLICATIONS DIVISION, ENTERSOFT

Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη λιανική, καλούνται να αντιμετωπίσουν τρία βασικά θέματα: • τη διαχείριση της συνεχιζόμενης κρίσης, • την μετά-COVID-19 εποχή με τη συνύπαρξη και συλλειτουργία φυσικών και ηλεκτρονικών καταστημάτων και • τις σημαντικές αλλαγές, αλλά και τις νέες τάσεις στις καταναλωτικές συμπεριφορές Η ανάγκη αντιμετώπισης της κρίσης και οι ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της αγοράς, οδήγησαν με βίαιο τρόπο στην μαζική προσαρμογή σημαντικών διαδικασιών και στην αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων τεχνολογιών, στους τομείς του eCommerce και των Logistics. Οι επιχειρήσεις που είχαν ήδη επενδύσει στην ψηφιοποίησή τους και ειδικά σε αυτούς τους τομείς, είχαν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν πολύ πιο γρήγορα και σημαντικά πιο αποτελεσματικά. Η εμπειρία αυτής της περιόδου με τις προκλήσεις που ανέδειξε αλλά και η νέα καταναλωτική αντίληψη, επιβάλουν στις επιχειρήσεις να προσαρμόσουν με ταχύτητα και επιτυχία βασικές τους λειτουργίες: • σημαντική βελτίωση της εμπειρίας των καταναλωτών σε όλες τις μορφές των καταστημάτων (φυσικά ή ηλεκτρονικά) • απρόσκοπτη και γρήγορη διαδικασία πώλησης • προσωποποιημένες προωθητικές ενέργειες και δράσεις marketing • άμεση διαθεσιμότητα των προϊόντων

Είναι ξεκάθαρο ότι οι επιχειρήσεις στρέφονται όλο και περισσότερο στην επιλογή και αξιοποίηση πληροφοριακών συστημάτων που τους δίνουν τη δυνατότητα να αφομοιώνουν και να αξιοποιούν νέες πρακτικές, νέες τεχνολογίες, να ανταποκρίνονται στις νέες τάσεις της αγοράς και τελικά να προσαρμοστούν γρήγορα και αποτελεσματικά στις νέες συνθήκες. Η ελληνική αγορά διαθέτει σύγχρονα και ώριμα πληροφοριακά συστήματα που μπορούν να ικανοποιήσουν αυτές τις ανάγκες. Βασικές προϋποθέσεις, για ένα πετυχημένο μετασχηματισμό στην κατεύθυνση αυτή, είναι: • Κεντρική ενορχήστρωση του συνόλου των επιχειρηματικών διαδικασιών από ισχυρά ERP συστήματα • Έτοιμα best practices με ενσωμάτωση end-to-end λειτουργικότητας για κάθε εξειδικευμένη αγορά που καλούνται να καλύψουν • Έγκαιρη ενσωμάτωση των τεχνολογικών εξελίξεων που εμφανίζονται και ωριμάζουν με μεγάλες ταχύτητες πλέον • Διαδικασίες που λειτουργούν σαν ένα ενιαίο σύνολο, όχι μόνο εντός της επιχείρησης αλλά και μέσα στο ευρύτερο οικοσύστημα όπου δραστηριοποιούνται, δηλαδή τα κανάλια πώλησης, τους προμηθευτές, τις Τράπεζες, τις εταιρίες 3PL, Courier κ.α.

• Έμπειρα και εξειδικευμένα στελέχη που υλοποιούν και διευκολύνουν την υιοθέτηση των αλλαγών στις διαδικασίες Οι νέες απαιτήσεις, όπως προκύπτουν από τις ριζικές αλλαγές στην αγορά της

Λιανικής, οδηγούν τις επενδύσεις των επιχειρήσεων σε επιλογή ενιαίων συστημάτων για το σύνολο των λειτουργιών (ERP, CRM, Retail, WMS, Mobile) χωρίς τις κοινώς λεγόμενες “γέφυρες” που είναι κοστοβόρες και δύσκαμπτες, είτε σε ανεξάρτητα εξειδικευμένα συστήματα, τα οποία συλλειτουργούν με δομημένο τρόπο, επιτρέποντας την υλοποίηση ενιαίων διαδικασιών. Κάθε επένδυση σε νέα συστήματα ή σε επεκτάσεις των υφισταμένων, πρέπει να εξασφαλίζει στην επιχείρηση επεκτασιμότητα, διασυνδεσιμότητα, ταχύτητα και ευελιξία, ώστε αυτή να είναι προστατευμένη σε βάθος χρόνου, υπό την προοπτική μελλοντικών αλλαγών σε αντικείμενα, κανάλια και διαδικασίες. Νέα προϊόντα, τεχνολογίες και υπηρεσίες επιτρέπουν στις επιχειρήσεις Λιανικής κάθε μεγέθους να εφαρμόσουν σύγχρονα μοντέλα λειτουργίας όπως: Omnichannel, Loyalty, Personalization, Cloud, Mobile Sales, Digital kiosks, Sales Assistance, RFID, Sales Forecasting & Replenishment, Digital User Experience, AI-ML, Customer Care, Retail Data Analytics & BI κ.α. και να δεσμευτούν να στραφούν προς το μέλλον. Άλλωστε, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της οικονομίας και οι δυνατότητες επιδότησης ανοίγουν προοπτικές επιτάχυνσης των βημάτων μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, ώστε να ανταποκριθούν με δυναμισμό και φιλοδοξία σε ένα καταναλωτικό τοπίο που αλλάζει ταχύτατα.

INFO

Advertorial

Τ: +30 211 101 5000 F: +30 211 101 5005 E: info@entersoft.gr S: https://www.entersoft.gr/

15

Special Report

Retail

16

Οι λύσεις που έχουμε υιοθετήσει αποτελούν τον πυρήνα μίας ευρύτερης αρχιτεκτονικής συστημάτων που εξυπηρετεί το σύνολο των επιχειρηματικών διαδικασιών Γιάννης Παπίδης, Chief Technology & Business Change Officer, Dixons South East Europe

των συνολικών καταναλωτικών αγορών επηρεάζεται από έρευνα στο διαδίκτυο και στοιχεία στις μηχανές σύγκρισης τιμών. Άρα το διαδίκτυο είναι πολύ σημαντικό για τις λιανεμπορικές εταιρείες και τους προμηθευτές και για το λόγο αυτό επενδύουν σημαντικά πόσα στο ψηφιακό μάρκετινγκ, που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνάει τα αντίστοιχα στα κλασικά μέσα προώθησης». Εξατομικευμένες υπηρεσίες: «Οι σύγχρονοι καταναλωτές αναμένουν εξατομικευμένες υπηρεσίες είτε πριν την πώληση, κατά την συναλλαγή ή στην χρήση του προϊόντος. Ήδη μεγάλες λιανεμπορικές επιχειρήσεις μέσω τεχνικών επιχειρηματικής αναλυτικής (big data) και τεχνητής νοημοσύνης αναλύουν τις αγοραστικές συμπεριφορές και με δημογραφικά στοιχεία κατηγοριοποιούν τους πελάτες. Αυτό τους επιτρέπει να καταλαβαίνουν καλύτερα γιατί έρχονται στο κατάστημα οι καταναλωτές και να οργανώνουν έξυπνες εξατομικευμένες προωθητικές ενέργειες που τους ενδιαφέρουν». Αποτελεσματική εφοδιαστική αλυσίδα: «Λόγω των πρόσφατων προβλημάτων στον εφοδιασμό προϊόντων είναι επιτακτική η αξιοποίηση συστημάτων για βελτιστοποίηση της παραγγελειοληψίας και μείωσης των ελλείψεων στο ράφι. Παράλληλα, η ηλεκτρονική τιμολόγηση μέσω έμπειρων παροχών, πέρα της μείωσης του διαχειριστικού κόστους και της μείωσης των λαθών, καλυτερεύει την συνεργασία με τους προμηθευτές τους στα πλαίσια της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως συμφωνία καρτελών, πληρωμές, επιστροφές, παραγγγελειοληψία κλπ. Αυτό θα επιτρέψει στις εμπορικές

διευθύνσεις να ασχολούνται με πιο στρατηγικά θέματα και όχι κυρίως με την διαχείριση μιας καθημερινότητας επεξηγήσεων και επίλυσης μικρό-προβλημάτων». Αναβάθμιση της εμπειρίας των καταναλωτών: «Στόχος του λιανεμπορίου είναι η αναβάθμιση της εμπειρίας των πελατών ασχέτως πιο κανάλι χρησιμοποιούν. Άρα αναμένονται σημαντικές επενδύσεις σε τεχνολογίες που καλυτερεύουν την ροή του πελάτη μέσα στο φυσικό κατάστημα (π.χ. tablets των πωλητών για να εξυπηρετούν καλύτερα τους πελάτες, πληροφοριακά σημεία για προϊόντα, αυτόματα ταμεία, εξατομικευμένη πληροφόρηση του καταναλωτή με βάση προηγούμενες αγορές κλπ) με στόχο την αύξηση της εμπιστοσύνης και αφοσίωσης. Ήδη έχουν υλοποιηθεί λίγες, αλλά πολύ καινοτόμες ψηφιακές indoor και outdoor location υπηρεσίες μέσω τεχνολογιών IoT». Αυτοματοποίηση των κοστοβόρων διαδικασιών: «Το λιανεμπόριο είναι μια πολύπλοκη επιχειρηματική δραστηριότητα με πολλές διαδικασίες και κοστοβόρες λειτουργίες. Τα γνωστά συστήματά ERP (για την διαχείριση των πόρων), CRM (για την διαχείριση των σχέσεων με τους πελάτες), WMS (για την διαχείριση της αποθήκης και των διανομών) είναι ιδιαίτερα χρήσιμα και δεν νοείται λιανεμπορική εταιρία χωρίς να έχει επενδύσει σε αυτές τις τεχνολογίες και να τις αξιοποιεί σωστά. Ήδη πέρα από την απλή αυτοματοποίηση μέσω συστημάτων και ρομποτικής, υπάρχουν παραδείγματα ριζικής αναδιοργάνωσης με στόχο την απλοποίηση και την επιτάχυνση των πολύπλοκων διαδικασιών».

Ξεκινώντας από την ανάγκη του πελάτη, δημιουργήσαμε και επεκτείνουμε συνεχώς ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό οικοσύστημα όπου ό πελάτης μας, βιώνει την ίδια εμπειρία σε όποιο σημείο και αν βρίσκεται Πάνος Τριανταφύλλου, IT Manager, IKEA

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

iQom: ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Advertorial

Το Loyalty Marketing λειτουργεί ως καταλύτης στην προσωποποίηση εµπειρίας του καταναλωτή. Όµως, το 69% των millennials θεωρούν δύσκολη την ένταξη και επιβράβευσή τους από τα προγράµµατα loyalty. Οι τάσεις ορίζονται και µεταβάλλονται µε στην εµπειρία που προσφέρουν κατά κύριο άξονα την καταναλωτική συµπε- την πρώτη επαφή µε τον καταναλωτή», ριφορά. Ο σηµαντικότερος παράγοντας δηλώνει ο κ. Γιώργος Ταρασίδης, Key που λαµβάνει υπόψιν του κάθε retailer Account Manager. Σε αυτό το κρίσιµο είναι το αγοραστικό κοινό που θέλει να στάδιο του customer journey, η iQom απευθυνθεί. Σήµερα, ένα µεγάλο µέρος έχτισε µε τέτοιον τρόπο το προϊόν αυτού του κοινού είναι οι millennials. της, ώστε να επιβραβεύει τον καΑξίζει να σηµειωθεί ότι, σύµφωνα µε ταναλωτή από την πρώτη στιγµή πρόσφατη έρευνα της KPMG, το 69% της συναλλαγής, κάνοντας άµεση την αυτών θεωρούν δύσκολη τόσο την έντα- ενεργοποίηση της κάρτας και δηµιουρξη όσο και την επιβράβευσή τους στα γώντας το κίνητρο στον πελάτη να γίνει προγράµµατα πιστότητας. µέλος από την πρώτη στιγµή. Η iQom, θυγατρική της Epsilon Το RetailStudio Advanced Loyalty SingularLogic και µέλος του Oµίλου Marketing αποτελεί παράδειγµα ενός Epsilon Net, εξειδικεύεται στην ανά- ευέλικτου συστήµατος ισχυρών ανταπτυξη retail so ware, µε µακροχρόνια µοιβών για επιτυχηµένα προγράµµατα παρουσία στην αγορά, µέσω του κυριάρ- πιστότητας. Συνεισφέρει στην επιβράχου προϊόντος της, RetailStudio. Ο κ. βευση των πελατών που εµπιστεύονται Αχιλλέας Τριανταφυλλίδης, συνιδρυτής µία επιχείρηση, ενώ παράλληλα, συντεκαι πλέον Εµπορικός ∆ιευθυντής της λεί στη δηµιουργία κατάλληλων κινήiQom δηλώνει: τρων, ώστε οι πελάτες να επισκέπτονται «Όταν κάναµε τα πρώτα µας βήµατα ξανά το κατάστηµα. στο λιανεµπόριο, τα loyalty programs «Το loyalty marketing είναι το πρώτο ήταν ακόµη πολυτέλεια, µόνο για τους βήµα για να ξεκινήσει η προσωποποιbig players. Νιώθουµε υπερήφανοι ηµένη εµπειρία του καταναλωτή, προπου καταφέραµε να κάνουµε το loyalty σφέροντας αµέσως τα αρχικά δεδοµένα marketing εύκολα προσβάσιµο σε κάθε αναφορικά µε δηµογραφικά στοιχεία, το επιχείρηση λιανικής, µέσα από ένα user ιστορικό πελάτη, τις ηµεροµηνίες πωfriendly περιβάλλον. Παράλληλα, επι- λήσεων και τα είδη αγοράς. Εµφανίζει τρέπουµε τον στρατηγικό σχεδιασµό στατιστικά αγοραστικών συνηθειών τα ενός προγράµµατος επιβράβευσης που οποία συµβάλλουν στην προσωποποίταιριάζει στο προφίλ των πελατών κάθε ηση των αγορών, ενώ ο επιχειρηµατίεπιχείρησης. Οι προοπτικές των λύσεων ας λαµβάνει σε περιβάλλον ΒΙ όλη την µας διευρύνονται ακόµη περισσότερο κατάλληλη πληροφόρηση και τα ΚΡΙs µετά την ένταξή µας στον Όµιλο Epsilon που τον ενδιαφέρουν», υποστηρίζει ο Νet. Στο διαρκώς µεταβαλλόµενο χώρο κ. Ταρασίδης. της πληροφορικής, όπου οι ανάγκες της Ένα απλό παράδειγµα είναι η πρώτη αγοράς µεγαλώνουν, οι συνέργειες παί- εµπειρία που θα λάβει ένας πελάτης ζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη.» τη µέρα των γενεθλίων του ή την εορΈχοντας υλοποιήσει εκατοντάδες προ- ταστική περίοδο µέσω µιας έκπτωσης, γράµµατα Επιβράβευσης και Πιστότητας δώρου, δωρεάν παράδοσης ή πρόσβαπελατών, όλοι εµείς στην iQom υποστη- σης σε ειδική κατηγορία προϊόντων, ρίζουµε ότι η καλύτερη ευκαιρία για προσωποποιηµένη στις αγοραστικές να επηρεάσει η επιχείρηση τη µετέ- του συνήθειες. πειτα συµπεριφορά του καταναλωτή Όταν η επιχείρηση εντυπωσιάσει, ενόσω βρίσκεται στην αρχή της σχέσης. «Οι συνεχίζει µε συνέπεια να επιβραβεύει συνήθειες, όταν διαµορφωθούν, δύσκο- και επενδύει και στο emotional loyalty λα κόβονται. Αυτός είναι ο κύριος λόγος των πελατών, υπάρχει µεγάλο ποσοστό για τον οποίο πολλά µεγάλα brands σε επαναλαµβανόµενων αγορών. Αποδεδιεθνές επίπεδο εστιάζουν ιδιαίτερα δειγµένα η επένδυση στο υφιστάµενο

65 17

πελατολόγιο στοιχίζει λιγότερο στην επιχείρηση από την απόκτηση νέων πελατών. Βασικό συστατικό της επιτυχίας στην προσωποποίηση της εµπειρίας είναι το segmentation. Όταν οι retailers προχωράνε και σε έρευνα των microsegments, µπορούν κάνοντας drill down να δηµιουργήσουν υποκατηγορίες βασιζόµενες σε: τοποθεσία, ώρα αγοράς, αξία κάθε προϊόντος. Το loyalty της iQom συγκεντρώνει όλα αυτά τα στοιχεία, και ανάλογα µε την στρατηγική που ο κάθε retailer θέλει να εφαρµόσει, ρυθµίζει τον τρόπο που αποδίδονται τα προνόµια σε κάθε κατηγορία ή υποκατηγορία πελάτη, δηµιουργώντας πολλαπλούς – διαφορετικούς τιµοκαταλόγους. Το customer experience παραµένει συνδεδεµένο µε το loyalty, αλλά σήµερα είναι πιο απαιτητικό από ποτέ. Οι πελάτες θέλουν να έχουν άρτια και ενιαία εµπειρία από οποιοδήποτε κανάλι. Tο RetailStudio Advanced Loyalty Marketing λειτουργεί απρόσκοπτα στο φυσικό κατάστηµα, eshop και mobile app, αφού διασυνδέεται µε εφαρµογές άλλων κατασκευαστών µέσω Web Services. Καταναλωτές που ήταν διστακτικοί να ψωνίσουν διαδικτυακά, τώρα το κάνουν χωρίς δεύτερη σκέψη αρκεί και οι retailers να το κάνουν εύκολο. Έτσι, η σύνδεση µε το brand γίνεται ισχυρή και δηµιουργεί µακροπρόθεσµες και κερδοφόρες σχέσεις.

INFO Θεσσαλονίκη: 17ης Νοεµβρίου 87, Πυλαία 55534 Αθήνα: Π. Τσαλδάρη & Ζαΐµη 2 151 27, Μελίσσια E: info@iqom.gr W: iqom.gr

Special Report

Retail

18

Η δυναμική στρατηγική μας για άμεσες ψηφιακές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις επιδιώκει πρόσθετη αξία για τον καταναλωτή, την αγορά και την εθνική οικονομία Άντα Γιαννεσκή, Communications Manager, IKEA

Η ψηφιακή «θέα» από την πλευρά του «επιχειρείν» Πώς όμως βλέπει αυτό το νέο τοπίο να διαμορφώνεται η ίδια η αγορά, οι παίκτες του ελληνικού επιχειρείν και ειδικότερα οι άνθρωποι που καλούνται να πλοηγηθούν στα «νερά», στο τιμόνι του marketing και του ΙΤ των ελληνικών επιχειρήσεων, που ήδη ξεχωρίζουν σε αυτό τον ψηφιακό μετασχηματισμό; «Τα κανάλια διάθεσης άλλαξαν ραγδαία με την εμφάνιση του online commerce, ενώ σήμερα μιλάμε για την δυνατότητα του πελάτη να ξεκίνησει την αγορά του από οπουδήποτε και να την τελειώσει όπου επιθυμεί σε ένα πλαίσιο Unified Commerce. Η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής αυτής της αλλαγής» μας λέει ο Γιάννης Παπίδης. «Η ταχύτητα εξυπηρέτησης είναι πια σημαντικό κριτήριο για μία απόφαση αγοράς. Αξιοποιώντας έξυπνες λύσεις, big data και machine learning, μπορούν να προβλεφθούν οι ανάγκες και να μεταφερθούν τα προϊόντα στις κατάλληλες ποσότητες, έγκαιρα πιο κοντά στον πελάτη. Παράλληλα, οι εφοδιαστικές αλυσίδες μετατρέπουν τις μέρες σε ώρες παράδοσης, βελτιστοποιώντας τα δρομολόγια τους, την συλλογή των προϊόντων από τα ράφια και την διανομή». Τις προκλήσεις του νέου τοπίου αναγνωρίζει και η Άντα Γιαννεσκή, Communications Manager του IKEA. «Για εμάς στην ΙΚΕΑ, τα τελευταία χρόνια είναι, θα μπορούσα να πω τα πιο δημιουργικά αλλά και τα πιο challenging ταυτόχρονα, μιας και έχουμε θέσει πρωταρχικό στόχο, την ολοκληρωμένη αγοραστική εμπειρία του καταναλωτή. Η εταιρεία έχει

επενδύσει σταθερά και με αφοσίωση όλα αυτά τα χρόνια στις ψηφιακές τεχνολογίες, για την αναβάθμιση των υπηρεσιών της και την ανάπτυξη του επιχειρηματικού της μοντέλου, στοχεύοντας στη βελτιστοποίηση του customer experience σε όλα τα κανάλια και στον ριζικό μετασχηματισμό του τρόπου επικοινωνίας και εξυπηρέτησης του κοινού της. Δημιουργήσαμε για παράδειγμα τα Live Shopping Events, χάρη και σε καινοτομίες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, όπως το έξυπνο bot “Σοφία” και την αναζήτηση προϊόντων, απλά φωτογραφίζοντάς τα. Όλα αυτά, ουσιαστικά εξασφαλίζουν ένα εύκολο και γρήγορο ταξίδι ανακάλυψης αγαπημένων προϊόντων στους επισκέπτες μας». Όπως συμπληρώνει και ο Πάνος Τριανταφύλλου, IT Manager IKEA «…χρησιμοποιώντας AI τεχνολογία κάναμε την εμπειρία του οnline shopping μας ακόμα πιο προσβάσιμη. Πέραν της δυνατότητας chat μέσω του ψηφιακού βοηθού, πρόσφατα εισάγαμε την αναζήτηση βάσει φωτογραφίας. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να δει ένα έπιπλο ΙΚΕΑ που τον ενδιαφέρει σε κάποιο κατάστημά μας, να ανεβάσει μία φωτογραφία του στο search και έτσι να ελέγξει τη διαθεσιμότητά του και να το αποκτήσει από οποιοδήποτε άλλο κατάστημα ή σημείο τον διευκολύνει -είτε φυσικό, είτε ηλεκτρονικό. Η συγκεκριμένη υπηρεσία, υπάρχει ταυτόχρονα και στην ανανεωμένη εφαρμογή IKEA Greece app, όπου πλέον αποτελεί αυτόνομο εργαλείο για τον πελάτη, μιας και μπορεί να δει από εκεί όλη την προϊοντική μας γκάμα, να αποθηκεύσει τα αγαπημένα του, να κάνει αγορές σε ελάχιστα βήματα αλλά και να επωφεληθεί από προσφορές που πολ-

Το μέλλον στο λιανικό εμπόριο έχει αδιαμφισβήτητα ισχυρή ψηφιακή διάσταση, τόσο μέσα από τις ηλεκτρονικές αγορές όσο και από μία άμεση, ασφαλή και προσωποποιημένη εξυπηρέτηση Εύη Μπολομύτη, E-Commerce Director, ΑΒ Βασιλόπουλος

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Η αξιοποίηση υφιστάμενων και νέων τεχνολογιών αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της νέας επιχειρηματικής στρατηγικής «Fast Forward» που υλοποιούμε Κωστής Πάικος, Digital Director, ΟΠΑΠ

λές φορές γίνονται αποκλειστικά για τους χρήστες του App». Όπως προσθέτει ο Γιάννης Παπίδης «…το marketing έχει αλλάξει ριζικά. Η επικοινωνία έχει πια αποκτήσει δεκάδες διαφορετικά μέσα, ενώ τα παραδοσιακά μέσα δεν ακουμπάνε πια σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Τα κοινωνικά δίκτυα δίνουν σημαντική δύναμη στον καταναλωτή και απαιτούν σημαντικούς πόρους και φροντίδα από τις εταιρείες για να λειτουργήσουν υπέρ του brand. Δεν αρκεί η παρουσία σε αυτά, αλλά απαιτείται συνεχής τροφοδότηση και αλληλεπίδραση με το κοινό τους». Αυτό γίνεται ορατό και στη δυναμική με την οποία οι πάροχοι της τεχνολογίας αναπτύσσουν στρατηγικές που ήδη αλλάζουν το χάρτη της αγοράς. Όπως μας λέει και ο Ανδρέας Γρίμπελας, το 2021 η Epsilon SingularLogic προχώρησε σε μια μεγάλη επένδυση στη Retail αγορά εξαγοράζοντας την iQom, μία εταιρεία με πολυετή εμπειρία στην ανάπτυξη τυποποιημένου λογισμικού λιανικού εμπορίου. «Η εξαγορά ήταν ένα σημαντικό βήμα προς το όραμά μας για μια 360o εμπειρία εξυπηρέτησής, καθώς σταδιακά όλες οι λύσεις του ομίλου Epsilon Net διασυνδέονται με την εξειδικευμένη λύση iQom Retail Studio, δίνοντας τη δυνατότητα σε καταστήματα και επιχειρήσεις λιανικής να διαχειρίζονται και να ελέγχουν μέσα από ένα ενοποιημένο περιβάλλον το σύνολο των λειτουργιών τους. Μέσω της Epsilon SingularLogic, μέλος του Ομίλου Epsilon Net, διαθέτουμε στην Retail αγορά ένα σημαντικό portfolio λύσεων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων των επιχειρήσεων του κλάδου, ανεξάρτητα από το μέγεθος και τη δραστηριότητά τους.

Ενδεικτική το PYLON Retail, μία touch εφαρμογή, που καλύπτει με τον πλέον σύγχρονο τρόπο όλες τις εμπορικές επιχειρήσεις στην ευρύτερη αγορά της λιανικής».

Ένα ταξίδι -πολλά κανάλια Σε αυτή την φιλοσοφία και η Άντα Γιαννεσκή μας εξηγεί ότι «το ταξίδι είναι ένα και η εμπειρία ΙΚΕΑ παντού η ίδια. Έτσι με εφαλτήριο τα καταστήματα ΙΚΕΑ νέας γενιάς, δημιουργήσαμε την πιο σημαντική για εμάς σύμπραξη. Το φυσικό μας κατάστημα με το ηλεκτρονικό. Οι καταναλωτές δηλαδή αγοράζουν άμεσα αξεσουάρ και μικρότερα έπιπλα και για τα μεγαλύτερα έπιπλα μπορούν να βάλουν την παραγγελία τους για παράδοση στο σπίτι ή για δωρεάν παραλαβή από τα καταστήματα ΙΚΕΑ. Μπορούν ακόμη να περιηγηθούν στο internet για να δουν όλες τις λεπτομέρειες γύρω από τα προϊόντα». Όπως συμπληρώνει και ο Πάνος Τριανταφύλλου, «ταυτόχρονα, με τα virtual walkthrough των καταστημάτων μας, δίνουμε τη δυνατότητα στον πελάτη, που δεν έχει εύκολα πρόσβαση σε ένα φυσικό κατάστημα μας, να εμπλουτίσει την οnline εμπειρία αγορών του και να πραγματοποιήσει μία ψηφιακή βόλτα στα καταστήματά μας, να περιηγηθεί στην έκθεση των προϊόντων και κάνοντας focus στο σημείο που τον ενδιαφέρει, να προσθέσει απευθείας στο καλάθι του προϊόντα από εκεί. Και στα καταστήματά μας όμως, η ψηφιακή εμπειρία είναι βασικός αρωγός, αλλά και σημαντική προσθήκη στην instore εμπειρία. Αυτό γιατί μέσα από τις ψηφιακές οθόνες αφής (web in-store), ουσιαστικά μπορεί να δημιουργήσει

Παρακολουθούμε τις διεθνείς Retail τεχνολογικές τάσεις και προσφέρουμε λύσεις που εξασφαλίζουν λειτουργικότητα, αποτελεσματικότητα και ανταγωνιστικότητα Ανδρέας Γρίμπελας, General Manager Epsilon SingularLogic & CTO, Όμιλος Epsilon Net

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

19

Special Report

Retail

20

μια προϊοντική σύνθεση βάσει των αναγκών του, πέραν της Digital Director του ΟΠΑΠ, «αυτή την περίοδο βρίσκεται προτεινόμενης παρουσίασης στο κατάστημα, αλλά και να δει σε πιλοτική λειτουργία ένα ψηφιακό οικοσύστημα, το οποίο επιπλέον επιλογές σε προϊόντα ανά κατηγορία ώστε να βρει αναμένεται να αλλάξει ριζικά την εμπειρία των πελατών στα αυτό που πραγματικά ταιριάζει σε αυτό που ψάχνει και με καταστήματα ΟΠΑΠ. Ο κύριος στόχος της συγκεκριμένης χρήση QR code scan από το κινητό, να το βάλει στο καλάθι του. πρωτοβουλίας ήταν η αναβάθμιση της παρεχόμενης συναλΚαι εδώ έρχεται και το κομμάτι της πληρωμής που πλέον λακτικής εμπειρίας στα καταστήματα ΟΠΑΠ, μέσω της ψηφιέχει γίνει ακόμη πιο γρήγορο και κυρίως ακόμη πιο ασφαλές. οποίησης των διαδράσεων του πελάτη κατά το παικτικό του Μέσα από τα self-check out ταμεία μας, ο πελάτης με τα προ- «ταξίδι». Στην καρδιά της συγκεκριμένης λύσης βρίσκεται η ϊόντα που έχει αγοράσει γλιτώνει την αναμονή στην πιθανή νέα εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα «OPAP Store App», μέσω ουρά και, χωρίς συνωστισμό, πληρώνει μόνος του τα προϊόντα της οποίας οι πελάτες των καταστημάτων ΟΠΑΠ έχουν τη στους ειδικά διαμορφωμένους self-check out χώρους. Κάθε δυνατότητα αυτόνομου, real-time, στοιχηματισμού, χωρίς νέα τεχνολογική προσθήκη στην υπάρχουσα εμπειρία, για την ανάγκη συμμετοχής του προσωπικού του καταστήματος εμάς είναι ένα ακόμη βήμα στην οmnichannel προσέγγιση στη διαδικασία. Για τη διάθεση της δυνατότητας αυτής, ήταν που επιδιώκουμε για όλους μας τους πελάτες, όπου και αν κανονιστικά απαραίτητος ο εντοπισμός της θέσης των κινηαυτοί βρίσκονται, αλλά και ένα δείγμα προσήλωσης τόσο στις τών συσκευών των πελατών και η επιβεβαίωση ότι βρίσκονται μεταβαλλόμενες συνήθειες και ανάγκες των καταναλωτών της, εντός κάποιου καταστήματος ΟΠΑΠ. Για να ικανοποιήσουμε όσο και στις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες». τη συγκεκριμένη ανάγκη, υλοποιήσαμε ένα από τα μεγαΤεχνολογίες που μετασχηματίζουν το ίδιο το business λύτερα οικοσυστήματα «Internet of Things» στην Ευρώπη, model των επιχειρήσεων, αφού όπως μας εξηγεί και η Εύη το οποίο αξιοποιεί περισσότερες από 10.000 συσκευές ανίΜπολομύτη, το AB Eshop ξεκίνησε ως μια φρέσκια ιδέα αλλά χνευσης (Beacons), σε περισσότερα από 3.600 καταστήματα για να γίνει το πετυχημένο e-Shop «…έχουμε επενδύσει ση- ΟΠΑΠ κι έχει τη δυνατότητα να ενεργοποιεί υπηρεσίες και μαντικά κεφάλαια σε υποδομές, νέα ψηφιακά εργαλεία και περιεχόμενο στην κινητή συσκευή κάθε πελάτη». εξοπλισμό, για να ενισχύσουμε το ΑΒ Εshop, με νέες δυ- «Σήμερα, θεωρείται αυτονόητο για τον πελάτη να υπάρχει νατότητες για την παράδοση των online παραγγελιών. Την διαθέσιμη η πληροφορία για τη συνολική του σχέση με ίδια στιγμή, τα καταστήματα που τις εξυπηρετούν σε όλη την εταιρεία, ανεξάρτητα ποιο κανάλι πώλησης – φυσικό την Ελλάδα ολοένα και αυξάνονται και ήδη «βρισκόμαστε» η ψηφιακό – θα χρησιμοποιήσει, με στόχο να απολαμβάνει σε 26 πόλεις. Παράλληλα, επιταχύναμε -με μια επένδυση πάντα την ίδια προσωποποιημένη εξυπηρέτηση. Οι λύσεις άνω των 10 εκατ. ευρώ- τη δημιουργία του AB Home Shop CRM και CX είναι πια απαραίτητες για την λειτουργία της Center, του πρώτου υπερσύγχρονου κέντρου διανομής, έκτα- επιχείρησης, ενώ η οργάνωση πρέπει να εστιάσει στον σης 7.000 τ.μ., που εξυπηρετεί αποκλειστικά τις ηλεκτρονικές πελάτη και όχι στα προϊόντα όπως έκανε στο παρελθόν» παραγγελίες, για την Αττική, ενώ δημιούργησε παραπάνω προσθέτει ο Γιάννης Παπίδης, με την εμπειρία της Dixons από 300 νέες θέσεις εργασίας». Σε μια πορεία, η οποία θα και της Κωτσόβολος. Αν και όπως τονίζει στην πορεία αλλάξει συνολικά τον τρόπο που λειτουργεί η αγορά αφού αυτού του ψηφιακού μετασχηματισμού καταλυτικός είναι ο όπως προβλέπει «στο μέλλον, σίγουρα, θα δούμε και ένα ανθρώπινος παράγοντας. «Αν και οι σύγχρονες τεχνολογίες διαφορετικό, ανανεωμένο φυσικό κατάστημα καθώς και μία είναι αναγκαίο συστατικό για τον ψηφιακό μετασχηματισμό συνύπαρξη μεταξύ φυσικού και ηλεκτρονικού καταστήματος. κάθε οργανισμού, το κλειδί της επιτυχίας δεν βρίσκεται Ένα κατάστημα, δηλαδή, που θα δημιουργεί ένα μοναδικό σε αυτές. Η κουλτούρα και το ανθρώπινο δυναμικό της αγοραστικό ταξίδι, μία αξέχαστη εμπειρία, που θα εμπνέει εταιρείας είναι αυτό που την ξεχωρίζει κι εκεί χρειάζεται τους καταναλωτές και θα δημιουργεί μια ομαλή ενσωμάτωση η σημαντικότερη επένδυση. Η ανοιχτή επικοινωνία, η των online και offline υπηρεσιών και θα τοποθετείται εντός εμπιστοσύνη, η όρεξη για αλλαγή είναι βασικότερα της γειτονιάς ως κοινωνικός κόμβος. Ένα κατάστημα που θα συστατικά από την τεχνολογία και χωρίς αυτά δεν μπορεί δημιουργεί ολοκληρωμένες προτάσεις, λύσεις και επιλογές να υπάρξει καινοτομία. Εμείς διαμορφώνουμε συνειδητά για όλους με τις πιο σύγχρονες τάσεις, με λειτουργικότητα, τόσο εσωτερικά όσο και στο περιβάλλον των συνεργατών μας κουλτούρα ανοιχτής συνεργασίας και δημιουργίας ποικιλία, ποιότητα και υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης». Στο ίδιο πλαίσιο ενός νέου retail καινοτομεί και ο ΟΠΑΠ, αξίας έτσι ώστε να υλοποιήσουμε το όραμα μας «Καλύτερη ο οποίος υλοποιεί στοχευμένες επενδύσεις και πρωτοβουλίες Ζωή». Θέλουμε να είμαστε με διαφορά, η καλύτερη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εταιρείας και του δικτύ- εταιρία λιανικής που βελτιώνει έμπρακτα τη ζωή όλων των ου καταστημάτων της. Όπως μας εξηγεί ο Κωστής Πάικος, ανθρώπων παντού και διαρκώς». NW

Στόχος του λιανεμπορίου είναι η αναβάθμιση της εμπειρίας των πελατών... Ήδη έχουν υλοποιηθεί λίγες αλλά πολύ καινοτόμες ψηφιακές indoor και outdoor location υπηρεσίες μέσω τεχνολογιών IoT

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

presents

Maritime Cyber-Security & Safety Conference Cybersecurity as a business asset Maritime Cyber-Security&Safety Conference 2022 is a one-day strategic event under the auspices of International Security Forum / ISF and Norwegian Center for Cybersecurity in Critical Sectors (NORCICS), addressed to the maritime, shipping, ocean freight and port industry, analyzing the impact of Cyber Security on the industry’s operations and business performance.

The Conference is creating a unique knowledge exchange and networking platform for the maritime and port industry, where senior business and OT and IT executives meet, discuss and evaluate how critical to the Shipping Companies as well as to Port Operations a Robust Cyber Security Strategy is.

14 04 

2022 HYBRID

THE MARITIME CYBER-SECURITY & SAFETY CONFERENCE FOCUSES ON THREE KEY SESSIONS:

• Cyber Risk Management • Cyber Safety Onboard & Ashore • Cyber Security Solutions and Issues for I.T & O.T

www.maritime-cybersecurity.gr For registrations: Hara Katsarou T: +30 210 66 17 777 (ext. 233), E: xkatsarou@boussias.com For sponsorship: Μarianna Zoge, T: +30 210 66 17 777 (ext. 205), Ε: mzoge@boussias.com Liza Antoniadi, T: +30 210 66 17 777 (ext. 158), Ε: lantoniadi@boussias.com For general enquiries and conference content: Konstantinos Mantzios, M: +30 694 888 9080, E: k_mantz@otenet.gr

Official Publication

Special Report

ZERO TRUST

22

Μηδενική Εμπιστοσύνη Κλείστε τις «κερκόπορτες»! Οι τεράστιες ανατροπές που προκάλεσε η πανδημία στον τρόπο εργασίας, με σοβαρότερη την εξ ανάγκης μεταφορά του γραφείου στο σπίτι, έφεραν τα πάνωκάτω και στον χώρο της ασφάλειας, καθώς η έως πρότινος καλά προφυλαγμένη περίμετρος κάθε εσωτερικού δικτύου… έπεσε θύμα της COVID-19 . Η νέα στρατηγική για την άμυνα απέναντι στους κακόβουλους, που πληθαίνουν διαρκώς, βασίζεται στο μοντέλο Zero Trust και οι λύσεις στην αγορά είναι πλέον πολλές.

TOY ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΥ

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Η

πανδημία αναμφισβήτητα άλλαξε τους τις υπηρεσίες τους, άρα μπορούν να ομιλήσουν «μετά κανόνες του παιχνιδιού σε πάρα πολ- λόγου γνώσεως», ζητώντας να την παρουσιάσουν ο καθέλούς τομείς, εγκαινιάζοντας την εποχή νας από τη δική του οπτική γωνία. Συνομιλητές μας ήταν της «νέας κανονικότητας». Σε κάποιους (κατ’ αλφαβητική σειρά των εταιριών), οι Παναγιώτης οι αλλαγές ήταν περιορισμένες, όμως σε Σωτηρίου, Director, Cybersecurity Technology – Adacom άλλους τομείς -όπως αυτός της κυβερνοασφάλειας- ήταν Cybersecurity, Κωνσταντίνα Συντίλα, Cyber Security τόσο πολλές, που οι κανόνες έπρεπε ουσιαστικά να ξα- Specialist, Leader Cisco Greece - Portugal - Cyprus - Malta, ναγραφτούν. Η μεταφορά του χώρου εργασίας από το Νίκος Τσίγκος, Sales Engineer - Fortinet, Νίκος Μανιάγραφείο (όπου κι αν ήταν αυτό) στο σπίτι, διέλυσε εν μια της, Διευθυντής Τομέα Τεχνολογίας - ΙΒΜ Ελλάδας & νυκτί την καλά «φρουρούμενη» περίμετρο ασφαλείας των Κύπρου, Γιώργος Μπαλαφούτης, Sr CSA Manager, Global εσωτερικών δικτύων κάθε φορέα, επιχείρησης και οργα- Technical Team / Corp Security Solution Area - Microsoft, νισμού. Κι όπως θα περίμενε κανείς, μέσα σε λίγες ώρες Νικήτας Κλαδάκης, CEO - Netbull και Αντώνης Παράτο «πάρτι» εκ μέρους των κακόβουλων ξεκίνησε, γιατί βαλος, Networking Unit Manager, Solutions Architect -ως γνωστόν- «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται…» – Performance Technologies. Στα δύο χρόνια που μεσολάβησαν από τη συνειδητοποίηση της πανδημίας και τον πρώτο εγκλεισμό μας, στις αρ- netweek: Ευνόητο, το πρώτο ερώτημα: Ποια χές του ‘20, ως τις μέρες μας πολλά μεσολάβησαν: πλήθος είναι τα βασικά πλεονεκτήματα αυτού του μομέτρα ελήφθησαν με τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος ντέλου έναντι των «παραδοσιακών» μορφών και άμυνες οργανώθηκαν βιαστικά για να αντιμετωπίσουν κυβερνοάμυνας και, αν ήταν αποτελεσματικό, τις μείζονες κυβερνοεπιθέσεις που άμεσα εκδηλώθηκαν. γιατί άργησε τόσο πολύ να εφαρμοστεί στην Οι περισσότερες από αυτές αποκρούσθηκαν, κάποιες πράξη; όμως κατόρθωσαν να «περάσουν» τα φράγματα, ιδιαίτερα Παναγιώτης Σωτηρίου: Όντας η επόμενη στο χώρο του ransomware (λυτρισμικού, στα καθ’ ημάς), γενιά προσέγγισης έναντι των σύγχρονων και στοχευμέπροκαλώντας πηχυαίους τίτλους στα διεθνή ΜΜΕ, με τις νων απειλών, τα πλεονεκτήματα του Zero Trust μοντέλου οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις τους. είναι πολλά και σημαντικά. Συνοπτικά, να αναφέρουμε Όμως, από την άλλη, αυτές οι «ήττες» λειτούργησαν τη δυνατότητα για BYOD, που είναι πλέον σχεδόν επιβεκαταλυτικά για την ανάσυρση από το παρελθόν (πρώτη βλημένη, την υποστήριξη ανομοιογενούς περιβάλλοντος εμφάνισή της, το μακρινό 1994) μιας αμυντικής στρα- που δυσκολεύει τη δυνατότητα για συνεχή έλεγχο συμτηγικής που δείχνει πλέον να επικρατεί και να γίνεται μόρφωσης, ιδιαίτερα σημαντική για τους οργανισμούς σταδιακά ο κανόνας στην αγορά – απόδειξη η απόφαση που υπόκεινται σε κανονιστικό πλαίσιο, την υλοποίηση του προέδρου Μπάιντεν, ήδη από τον Μάιο του ’21, περί MFA με αποτέλεσμα ασφαλή χρήση από κοινόχρηστο εφαρμογής της στο σύνολο των ομοσπονδιακών φορέων υπολογιστή και την απουσία ιδιαίτερων απαιτήσεων, στις ΗΠΑ. Η Zero Trust Architecture (Αρχιτεκτονική όσον αφορά στα τερματικά, που συνήθως αποτελούσαν Μηδενικής Εμπιστοσύνης, στα ελληνικά) βασίζεται σ’ εμπόδια. Ως τώρα, οι λύσεις δεν ήταν ιδιαίτερα ώριμες, αυτό που δηλώνει το όνομά της: απαιτεί από οργανισμούς αλλά και οι συνθήκες δεν επέβαλαν μια νοοτροπία Zero και επιχειρήσεις να παρακολουθούν και να αξιολογούν Trust. Όπως τα capital controls μας «έμαθαν» τη χρήση διαρκώς και σε όλο το εύρος του δικτύου τους κάθε αί- πλαστικού χρήματος, έτσι και η COVID-19 επέβαλε τημα πρόσβασης, αντιμετωπίζοντάς το ως «εχθρικό», το remote working, ενίσχυσε τη χρήση BOYD και κατ’ μέχρις ότου διαπιστωθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι επέκταση τη φιλοσοφία του Zero Trust. ο αποστολέας έχει τα απαραίτητα δικαιώματα. Η ίδια Κωνσταντίνα Συντίλα: Καθώς οι χρήφιλοσοφία επεκτείνεται σε ολόκληρο πλέγμα κανόνων και στες, οι συσκευές και οι εφαρμογές κινούνται εκτός των μέτρων, ώστε να διασφαλιστεί ο έλεγχος κάθε απόπειρας ορίων του εταιρικού δικτύου, το παραδοσιακό μοντέλο (έστω και επαναλαμβανόμενης) πρόσβασης κι όχι βεβαίως επιβολής ασφάλειας στην περίμετρο του δικτύου, όπου μονάχα άπαξ, στην αρχή. όλοι οι χρήστες είναι αξιόπιστοι όταν την περάσουν, Αναζητώντας το σημερινό στίγμα αυτής της στρατηγικής δεν είναι πλέον αρκετό. Στο μοντέλο μηδενικής εμπικυβερνο-άμυνας, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, το στοσύνης, κανένας χρήστης ή συσκευή δεν θεωρείται netweek επικοινώνησε με εκπροσώπους επτά εταιρειών αξιόπιστος - απαιτείται αυστηρός έλεγχος ταυτότητας Πληροφορικής που την έχουν εντάξει στα προϊόντα και και εξουσιοδότηση χρήστη και συσκευής, πριν επιτραπεί

Η ενσωμάτωση του μοντέλου μηδενικής εμπιστοσύνης στη σύγχρονη ασφάλεια πληροφοριών, διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει ούτε ένα σημείο αποτυχίας σε περίπτωση παραβίασης

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

23

►

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ NETBULL Η επιτάχυνση της υιοθέτησης του cloud από τις επιχειρήσεις λόγω του νέου περιβάλλοντος “εργασία από οπουδήποτε” έχει εξαπλώσει τις επιχειρηματικές εφαρμογές πέραν του φυσικού κέντρου δεδομένων, εξαλείφοντας την έννοια της περιμετρικής ασφάλειας και των παραδοσιακών μηχανισμών προστασίας. ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΑ ΚΛΑΔΑΚΗ, CEO, NETBULL

Αυτός ο ταχύς ψηφιακός μετασχηματισμός, που έχει επιβάλει ο νέος τρόπος εργασίας, περιπλέκεται περαιτέρω από τις αυξημένες απαιτήσεις για ασφαλή σύνδεση των χρηστών στο κέντρο δεδομένων και στο cloud από οπουδήποτε. Για να αντιμετωπίσουν τις ανωτέρω προκλήσεις, οι οργανισμοί πρέπει να υιοθετήσουν ένα νέο μοντέλο, το οποίο να βασίζεται σε δύο σημαντικές αρχές: Ολιστική Προστασία (Defense in Depth) και Μηδενική Εμπιστοσύνη (Zero Trust). Επιπροσθέτως, θα πρέπει να μπορεί να υλοποιηθεί σε κάθε επίπεδο: στο Δίκτυο, στους Χρήστες, στα Τελικά Σημεία, στις Διεργασίες στα Δεδομένα και στις υπηρεσίες Νέφους. Η εταιρεία μας μέσω της ολιστικής αρχιτεκτονικής ασφαλείας nSA που έχει αναπτύξει, υιοθετεί

Νικήτας Κλαδάκης

πλήρως το μοντέλο μηδενικής εμπιστοσύνης με λύσεις και υπηρεσίες οι οποίες βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και μηχανική εκμάθηση. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι η εταιρεία μας βραβεύθηκε τον Σεπτέμβριο του

Το μοντέλο Ολιστικής Προστασίας nSA της netbull, που υιοθετεί πλήρως το μοντέλο μηδενικής εμπιστοσύνης, βασισμένο σε λύσεις και υπηρεσίες AI και ML.

2021 για τις καινοτόμες υπηρεσίες Managed Security Services. Η ενσωμάτωση του μοντέλου μηδενικής εμπιστοσύνης στη αρχιτεκτονική nSA, διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει ούτε ένα σημείο αποτυχίας σε περίπτωση παραβίασης. Ενσωματώνοντας σε μία ενιαία αρχιτεκτονική τις θεμελιώδης αρχές της ολιστικής προστασίας και της ρητής επαλήθευσης, γεφυρώνουμε το χάσμα ανάμεσα στο σύγχρονο περιβάλλον της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της κυβερνοασφάλειας. Οι επιχειρήσεις που αξιοποιούν την αρχιτεκτονική μας, οδηγούν τις εξελίξεις στον τομέα των οργανωτικών αλλαγών, προκειμένου να επιτύχουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό, χτίζοντας υποδομές ασφάλειας με τις οποίες μπορούν να χειριστούν την ταχύτητα αυτού του μετασχηματισμού. Στη netbull πιστεύουμε ότι το μοντέλο μηδενικής εμπιστοσύνης με χρήση μηχανισμών τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής εκμάθησης θα οδηγήσουν τις εξελίξεις στον τομέα της ασφάλειας πληροφοριών.

INFO

Advertorial

Λεωφ. Ελευθερίου Βενιζέλου 16 176 76, Αθήνα Τ: 210 9203400 F: 210 9203490 S: www.netbull.gr

24

ZERO TRUST

Special Report

►

26

Παναγιώτης Σωτηρίου, Director, Cybersecurity Technology – Adacom Cybersecurity

Κωνσταντίνα Συντίλα, Cyber Security Specialist, Leader Cisco Greece - Portugal - Cyprus - Malta

η σύνδεση στο δίκτυο και τις εφαρμογές. Τα πλεονεκτή- βοηθά στην οργάνωση και τη στρατηγική μιας διεξοδικής ματα αυτής της αρχιτεκτονικής είναι η ασφαλής σύνδε- προσέγγισης για την αντιμετώπιση απειλών. Μια καλά ση μεταξύ χρήστη/συσκευής και δεδομένων/εφαρμογής συντονισμένη αρχιτεκτονική μηδενικής εμπιστοσύνης συμβάλλοντας στη μείωση της πολυπλοκότητας, στη οδηγεί σε απλούστερη συνολική υποδομή δικτύου, καλύτεμείωση του κόστους και στην αντιμετώπιση της αυξα- ρη εμπειρία χρήστη και, εν τέλει, σε βελτιωμένη προστασία. νόμενης έλλειψης σε εξειδικευμένο προσωπικό στον Γιώργος Μπαλαφούτης: Κάποια πράγματομέα της κυβερνοασφάλειας. Παράλληλα επιτρέπει την τα, τεχνολογίες ή πρακτικές, μπορεί να υπήρχαν πριν από αποτροπή πλευρικών επιθέσεων εντός των δικτύων και την εποχή τους, αλλά κάθε τι χρειάζεται την κινητήριο παραβίασης δεδομένων. δύναμη, push ή pull, που θα το φέρει στο προσκήνιο. Με Νίκος Τσίγκος: Πολλές έννοιες που βασίζο- την έκρηξη στην τεχνολογία των smartphones, την αύξηση νται στο μοντέλο «μηδενικής εμπιστοσύνης» δεν είναι της ταχύτητας μεταγωγής δεδομένων, τους δυνατούς νέες στο χώρο της κυβερνοασφάλειας - αρκετοί οργανι- φορητούς υπολογιστές και γενικότερα τη μεγαλύτερη σμοί υιοθετούσαν μέρος των αρχών αυτού του μοντέλου. ευκολία στην τηλεργασία, η ιδέα της περιμέτρου άλλαξε. Όμως σε έναν ψηφιακά μεταβαλλόμενο κόσμο, όπου νέες Το βασικό πλεονέκτημα είναι ότι μειώνεται πλέον δραματεχνολογίες και έννοιες έκαναν καθημερινά την εμφάνισή τικά ο κίνδυνος να έχουμε μια ψηφιακή «κερκόπορτα» τους, χρειάστηκε χρόνος για να αποκρυσταλλωθούν όλες - μια λάθος ενέργεια εκ μέρους ενός μονάχα χρήστη θα οι πτυχές της «μηδενικής εμπιστοσύνης» και να δημι- επιτρέψει την πρόσβαση σε μεγάλο μέρος του «ψηφιαουργηθούν αρχιτεκτονικές ικανές να υιοθετηθούν από κού χρυσού» της εταιρείας, που δεν είναι άλλος από τα το σύνολο των οργανισμών. Αυτό το μοντέλο οδήγησε σε πολύτιμα δεδομένα της. μεταστροφή του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζεται Νικήτας Κλαδάκης: Η ενσωμάτωση του η εξουσιοδότηση χρηστών και συσκευών στα πληρο- μοντέλου μηδενικής εμπιστοσύνης στη σύγχρονη ασφάφοριακά αγαθά των οργανισμών, μειώνοντας δραματικά λεια πληροφοριών διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει ούτε την πιθανότητα έκθεσης σε κίνδυνο και σηματοδοτώντας ένα σημείο αποτυχίας σε περίπτωση παραβίασης. Βαμία νέα εποχή έναντι των «παραδοσιακών» μορφών κυ- σίζεται στην θεμελιώδη αρχή της «ρητής επαλήθευσης» βερνοάμυνας. προκειμένου να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της επιΝίκος Μανιάτης: Ο ψηφιακός μετασχημα- χειρηματικής δραστηριότητας, της πληροφορικής και τισμός και η μετάβαση σε υβριδικές υποδομές cloud της κυβερνοασφάλειας. Οι επιχειρήσεις που αξιοποιούν άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο δραστηριοποιούνται οι αυτό το μοντέλο οδηγούν τις εξελίξεις στον τομέα της διάφοροι κλάδοι, καθώς δεν αρκεί πλέον να βασίζεσαι οργανωτικής αλλαγής, προκειμένου να επιτύχουν τον ψησε μια περίμετρο δικτύου. Πολλοί οργανισμοί προσαρ- φιακό μετασχηματισμό, χτίζοντας υποδομές ασφάλειας μόζουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, προσφέρουν με τις οποίες μπορούν να χειριστούν την ταχύτητά του. στους πελάτες νέες ψηφιακές εμπειρίες, ενώ παράλληλα Σε ένα περιβάλλον μηδενικής εμπιστοσύνης όχι μόνο διαθέτουν εργατικό δυναμικό το οποίο εργάζεται απο- διατηρούμε τον έλεγχο και τη γνώση όλων των δεδομένων μακρυσμένα, χωρίς παραδοσιακή εσωτερική υποδομή (συνεχώς), αλλά σε περίπτωση παραβίασης, μπορούμε να για προστασία, άρα είναι πιο ευάλωτο σε κινδύνους, θέ- εντοπίσουμε γρήγορα πότε και από πού οι επιτιθέμενοι τοντας την επιχείρηση σε κίνδυνο. Κατά κανόνα, το zero μπορεί να έχουν κλέψει τα δεδομένα μας. Ο λόγος που trust είναι ένα πλαίσιο που υποθέτει ότι η ασφάλεια ενός δεν εφαρμόστηκε το μοντέλο στα παρελθόντα έτη, παρότι σύνθετου δικτύου βρίσκεται πάντα σε κίνδυνο από εξω- είχαμε κυβερνοεπιθέσεις, είναι διότι δεν το ευνοούσαν τερικές και εσωτερικές απειλές. Μέσω της εφαρμογής του, οι επιχειρηματικές συνθήκες.

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Νίκος Τσίγκος, Sales Engineer - Fortinet

Δίνει, τελικά, αυτό το μοντέλο λύση στην ουσιαστική απουσία περιμέτρου, στη νέα εποχή της δουλειάς από το σπίτι ή όπου αλλού, μέσω cloud; Τι πρέπει να προσέχουμε περισσότερο; Π.Σ. Αν και γίνεται πολύς λόγος τελευταία για την κατάργηση της περιμέτρου, η αλήθεια δεν είναι ακριβώς αυτή. Πράγματι, σήμερα η περίμετρος δεν είναι όπως την ξέραμε, αλλά η υιοθέτηση του zero trust model δεν σημαίνει απαραίτητα πως στην «παραδοσιακή» περίμετρο δεν χρειάζονται λύσεις ασφάλειας - το datacenter κάθε οργανισμού είτε βρίσκεται on-prem είτε σε κάποιο public /private cloud, πρέπει να προστατεύεται και περιμετρικά. Πέραν αυτού, με την τηλεργασία σε πλήρη εξέλιξη, το Zero Trust αποτελεί μονόδρομο για τους roaming users, οι οποίοι είναι περισσότεροι από ποτέ. Κ.Σ. Το Zero Trust έχει γίνει το κυρίαρχο μοντέλο ασφαλείας για αντιμετώπιση των προκλήσεων που έφεραν η υβριδική εργασία, η υιοθέτηση εφαρμογών στο cloud και η αύξηση των επιθέσεων ransomware, χτίζοντας μια αρχιτεκτονική που «ποτέ δεν εμπιστεύεται, αλλά πάντα επαληθεύει» όλες τις συνδέσεις και αποτρέπει ή μειώνει αρκετά την πιθανότητα ενός περιστατικού ransomware ή παραβίασης δεδομένων. Αυτό που πρέπει να προσέχουν οι οργανισμοί είναι ότι το Zero Trust δεν είναι προϊόν που εξαλείφει όλες τις παραβιάσεις, αλλά αρχιτεκτονική και πλαίσιο που πρέπει να είναι ευθυγραμμισμένο με τη στρατηγική του οργανισμού. Απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια με διαχείριση σημαντικών αλλαγών σε ομάδες ασφάλειας, πληροφορικής και επιχειρήσεων. Ενεργοποιείται μέσω διαφόρων τεχνολογιών που παραδίδονται ως πλατφόρμες ή μεμονωμένα προϊόντα ενσωματωμένα ή μη και οι οργανισμοί πρέπει να χαράξουν μια στρατηγική που ευθυγραμμίζεται καλύτερα με τις διαδικασίες και τους ανθρώπους τους. Ν.Τ. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, πραγματοποιήθηκε ο ταχύτερος μετασχηματισμός στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, καθώς όλες έπρεπε να προσαρμοστούν ώστε να παρέχουν τις υπηρεσίες και τα προϊόντα τους με συνέπεια, διατηρώντας υψηλού

Νίκος Μανιάτης, Διευθυντής Τομέα Τεχνολογίας - ΙΒΜ Ελλάδας & Κύπρου

επιπέδου εμπειρία χρήσης, για πελάτες και εργαζόμενους. Το μοντέλο «μηδενικής εμπιστοσύνης» επιτρέπει στους οργανισμούς να εφαρμόσουν ισχυρό έλεγχο ταυτότητας σε χρήστες και συσκευές, οπουδήποτε κι αν βρίσκονται, διαχέοντας ταυτόχρονα τις πολιτικές πρόσβασης στις εφαρμογές εκτός «φυσικής» περιμέτρου με την προσθήκη νέου στρώματος ασφάλειας. Κατά τον σχεδιασμό της στρατηγικής «μηδενικής εμπιστοσύνης», κάθε οργανισμός πρέπει δίνει ιδιαίτερη προσοχή στον ανθρώπινο παράγοντα, λαμβάνοντας πάντα υπόψη πως αυτός αποτελεί το πολυτιμότερο αγαθό ενός οργανισμού, αλλά ταυτόχρονα και το σημείο το οποίο κάθε κυβερνο-εγκληματίας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί. Ν.Μ. Το Zero Trust καλύπτει τις ανάγκες ασφαλείας ενός υβριδικού περιβάλλοντος cloud που βασίζεται σε δεδομένα. Παρέχει στους οργανισμούς προσαρμοσμένη και συνεχή προστασία για χρήστες, δεδομένα και περιουσιακά στοιχεία, καθώς και τη δυνατότητα να διαχειρίζονται προληπτικά τις απειλές. Μ’ άλλα λόγια, η πρακτική να «μην εμπιστεύεσαι ποτέ και να επαληθεύεις τα πάντα», έχει στόχο να περικλείει την ασφάλεια γύρω από κάθε χρήστη, συσκευή και σύνδεση σε κάθε συναλλαγή. Η εφαρμογή ενός πλαισίου μηδενικής εμπιστοσύνης μπορεί επίσης να βοηθήσει τους επαγγελματίες να αποκτήσουν πληροφορίες για την επιχείρησή τους σε θέματα ασφάλειας, να επιβάλουν πολιτικές ασφαλείας με συνέπεια, να εντοπίζουν και να ανταποκρίνονται σε απειλές ταχύτερα και ακριβέστερα. Παράλληλα, παράγει πολλά συνακόλουθα οφέλη όπως βελτιωμένη απόδοση δικτύου, βελτιωμένη ικανότητα αντιμετώπισης σφαλμάτων δικτύου, απλούστερη διαδικασία καταγραφής και παρακολούθησης και ταχύτερους χρόνους εντοπισμού παραβάσεων. Γ.Μ. Πρώτη μου αντίδραση, The devil is in the details, it’s all about the implementation! Στον σημερινό τρόπο εργασίας, η υιοθέτηση του Zero Trust μοντέλου αποτελεί απαραίτητη συνθήκη, όμως απαραίτητη είναι και η σωστή υλοποίησή του! Η προστασία χρηστών και δεδομένων είναι μια αέναη διαδικασία βελτίωσης.

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

27

ZERO TRUST

Special Report

►

28

Γιώργος Μπαλαφούτης, Sr CSA Manager, Global Technical Team / Corp Security Solution Area - Microsoft

Ένας λογιστής δεν θα σου πει για τα οικονομικά της εταιρείας, αφού κάναμε τη δουλειά μας πέρυσι, δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα φέτος. Ούτε ένας φύλακας ότι πρόσεξα χθες το κτήριο, οπότε δεν χρειάζεται να είμαι σε επιφυλακή σήμερα. Γιατί να διαφέρει το θέμα της ψηφιακής ασφάλειας; Πόσω μάλλον όταν οι επιθέσεις αυτοματοποιούνται και εξαπολύονται μαζικά… Για σωστή προστασία, λοιπόν, απαιτείται η κυκλική εφαρμογή του τρίπτυχου «σχεδιασμός-υλοποίηση-μέτρηση» (plan-implement-measure). Ν.Κ. Το μοντέλο μηδενικής εμπιστοσύνης δίνει λύση στη νέα εποχή της εργασίας από το σπίτι ή όπου αλλού, διότι δεν βασίζεται στην περιμετρική ασφάλεια, αλλά ουσιαστικά αναπτύσσει μηχανισμούς ασφαλείας γύρω από κάθε μία από τις ακόλουθες οντότητες: δεδομένα, δίκτυα, συσκευές, φόρτοι εργασίας και χρήστες. Υπάρχουν τρεις βασικοί τομείς που πρέπει να αναπτύξει ένας οργανισμός για την επιτυχή εφαρμογή του μοντέλου μηδενικής εμπιστοσύνης: α/ Ορατότητα: Πρέπει να προσδιορίσουμε τις συσκευές και τους πόρους που θα παρακολουθούνται και θα προστατεύονται. Δεν είναι δυνατόν να προστατέψουμε έναν πόρο που δεν γνωρίζουμε. Η δυνατότητα ορατότητας σε όλους τους πόρους και τα σημεία πρόσβασης είναι απαραίτητη. β/ Πολιτικές: Πρέπει να καθιερώσουμε ελέγχους που επιτρέπουν μόνο σε συγκεκριμένους χρήστες την πρόσβαση σε συγκεκριμένους πόρους, υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Άρα, χρειάζεται να αναπτύξουμε λεπτομερές επίπεδο ελέγχων πολιτικών. γ/ Αυτοματισμοί: Πρέπει να αυτοματοποιήσουμε τις διαδικασίες για να διασφαλίσουμε ορθή εφαρμογή των πολιτικών και να μπορέσουμε να προσαρμοστούμε άμεσα σε τυχόν αποκλίσεις από τις τυποποιημένες διαδικασίες. Αντώνης Παράβαλος: Πρέπει πλέον να αντιμετωπίζουμε την τηλεργασία σαν εναλλακτική μορφή εργασίας - μάλιστα για πολλές επιχειρήσεις είναι ο βασικός τρόπος εργασίας. Προκειμένου να εργαστούν οι χρήστες απρόσκοπτα, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε οποιαδήποτε εφαρμογή χρειάζονται, από οπουδή-

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Νικήτας Κλαδάκης, CEO - Netbull

ποτε και με οποιαδήποτε συσκευή. Αυτό ίσως να μην ακούγεται ασφαλές, όμως είναι ο λόγος που χρειαζόμαστε μια λύση Zero Trust, που δεν θα εμπιστεύεται κανέναν και θα παραχωρεί πρόσβαση σε μια εφαρμογή μόνο βάσει του πλαισίου ασφαλείας που έχουμε ορίσει. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει πολλά χαρακτηριστικά, όπως η ταυτότητα χρήστη, η τοποθεσία του, ο τύπος της συσκευής που προσπαθεί να συνδεθεί, ακόμα και τι εφαρμογές έχει εγκατεστημένες στη συσκευή του κι αν αυτές είναι ενημερωμένες.

Είναι προφανές ότι επιχειρήσεις και οργανισμοί χρειάζεται να αναπτύξουν στο εσωτερικό τους -με δεδομένο πως οι άνθρωποι είναι σχεδόν πάντα ο «αδύναμος κρίκος»- μια νέα κουλτούρα, αν πρόκειται να υιοθετήσουν αυτό το μοντέλο. Υπάρχουν αντιδράσεις και πόσο πιστά εφαρμόζονται τα νέα μέτρα; Π.Σ. Η ασφάλεια, παραδοσιακά, έρχεται σε σύγκρουση με την καθημερινότητα των ανθρώπων ενός οργανισμού κι είναι αρκετές οι φορές που η συμμετοχή των τελικών χρηστών βοήθησε είτε να στεφθεί ένα έργο με επιτυχία είτε να μπει στο συρτάρι. Στην περίπτωση του Zero Trust, μεγάλο μέρος του συνδυασμού των τεχνολογικών λύσεων που αξιοποιούνται για να το επιβάλουν, αλλά και το μοντέλο συνολικά, είναι εντελώς transparent προς τους χρήστες, με αποτέλεσμα την ευκολότερη και δίχως αντιδράσεις υλοποίησή του. Ωστόσο, όπως σε κάθε έργο ασφάλειας, είναι ιδιαίτερα σημαντική η βοήθεια της διοίκησης στην αλλαγή της κουλτούρας σε όλα τα επίπεδα, ξεκινώντας από πάνω προς τα κάτω. Κ.Σ. Η υιοθέτηση του Zero Trust εξελίσσει τις διαδικασίες ώστε η ασφάλεια να είναι μια εύκολη επιλογή για τους χρήστες και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός δραστηριοποιείται εκτός της περιμέτρου. H εφαρμογή του πρέπει να είναι διαφανής, να επιτρέπει μια θετική εμπειρία χωρίς τριβές και να διασφαλίζει

Αντώνης Παράβαλος, Networking Unit Manager, Solutions Architect – Performance Technologies

ασφαλή πρόσβαση στα απαραίτητα συστήματα. Ο σκοπός του μοντέλου είναι να επιτρέπει την αύξηση της ψηφιοποίησης, όχι να την εμποδίζει. Ν.Τ. Με τη συνεχή «έκρηξη» των άκρων και της περιμέτρου που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια, ως προϊόν του ψηφιακού μετασχηματισμού, είναι δεδομένο πως ο οργανισμός πρέπει να αξιοποιήσει κάθε πλεονέκτημα κυβερνοασφάλειας που έχει στα χέρια του. Φυσικά, κάθε αλλαγή μπορεί να διαταράξει τον τρόπο εργασίας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι νέες τεχνολογίες έρχονται να δημιουργήσουν εμπόδια. Απεναντίας, αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για βελτιστοποίηση της παραγωγικότητας, αλλά και το πρώτο ανάχωμα για την προστασία τους και εκείνη του οργανισμού. Για να αποφευχθούν εν δυνάμει αντιδράσεις, η ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού πρέπει να αποτελούν βασικό συστατικό στη στρατηγική κυβερνοασφάλειας κάθε οργανισμού. Ν.Μ. Ο σχεδιασμός μιας αρχιτεκτονικής «μηδενικής εμπιστοσύνης» απαιτεί από τις ομάδες ασφάλειας και IT να επικεντρωθούν στο τι προσπαθούμε να προστατεύσουμε και από ποιόν. Η αρχιτεκτονική μηδενικής εμπιστοσύνης στηρίζει ολόκληρη τη λύση ασφάλειας που διατρέχει μια επιχείρηση. Οι τεχνολογίες και οι διαδικασίες τοποθετούνται πάνω από τη στρατηγική και όχι το αντίστροφο. Η «μηδενική εμπιστοσύνη» μπορεί να προσφερθεί ως υπηρεσία και μπορεί, επίσης, να εφαρμοστεί σταδιακά, με τους οργανισμούς να ξεκινούν

από τα πιο κρίσιμα στοιχεία τους. Εναλλακτικά, μπορούν να ξεκινήσουν με μη-κρίσιμα περιουσιακά στοιχεία, σε δοκιμαστικό στάδιο, πριν την εφαρμόσουν ευρύτερα. Ανεξάρτητα από το σημείο εκκίνησης, μια ανάλογη λύση επιστρέφει άμεσα κέρδη, μέσω μείωσης του κινδύνου. Γ.Μ. Βασικό συστατικό για την επιτυχία του Zero Trust είναι να γίνεται όσο τον δυνατόν πιο αόρατο για το χρήστη, να μην δυσκολεύει την εργασία του. Το Single Sign-On συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση! Επίσης, βοηθά η διαρκής εκπαίδευση/υπενθύμιση των χρηστών για την ευθύνη που φέρουν, όσον αφορά στην προστασία των εταιρικών δεδομένων. Είναι πολύ σημαντικό το τμήμα Πληροφορικής/Ασφαλείας να αξιοποιεί το σύστημα ανατροφοδότησης των «πελατών» του, ώστε να εντοπίζει «τροχοπέδες» στην καθημερινή εργασία και να τις μειώνει όσο μπορεί. Ν.Κ. Η συνταγή ενός επιτυχημένου μοντέλου «μηδενικής εμπιστοσύνης» πρέπει να περιλαμβάνει τακτική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση όλων των εργαζομένων, διότι μπορεί ο ανθρώπινος παράγοντας να είναι ο πιο αδύναμος, ταυτόχρονα όμως αποτελεί και την πρώτη γραμμή άμυνας. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι, χωρίς την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων στην ασφάλεια ενός οργανισμού, κανένα μοντέλο ασφαλείας δεν μπορεί να πετύχει. Α.Π. Πριν φτάσουμε στους χρήστες, θα ήθελα να αναφέρω πως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος σχεδιασμού ασφαλείας είναι η top-down προσέγγιση. Το τμήμα Πληροφορικής δεν είναι το μόνο που πρέπει να εστιάζει στον σχεδιασμό ασφαλείας ούτε η διοίκηση να επικεντρώνεται αποκλειστικά στους υπόλοιπους στόχους. Αυτά πρέπει να είναι συνυφασμένα και να εξαρτώνται το ένα από το άλλο, ώστε να μπορέσουν να εισάγουν στην κουλτούρα της επιχείρησης το security mentality. Ως προς τους χρήστες, πριν από την πανδημία υπήρχε όντως άρνηση για νέα μέτρα ασφαλείας. Το βασικό πρόβλημα ήταν η ελλιπής εκπαίδευση και ενημέρωση - ο χρήστης πρέπει να γνωρίζει από τι τον προστατεύουν, ώστε να κατανοεί και τον λόγο ύπαρξης των μέτρων. Η ραγδαία αύξηση των περιστατικών ασφαλείας, που γίνονται πλέον σημαντικό θέμα και στα δελτία ειδήσεων, σίγουρα έκανε τους χρήστες να αποδέχονται με μεγαλύτερη ευκολία τα μέτρα που καλούνται να πάρουν οι επιχειρήσεις. Για την επιτυχημένη ενημέρωση και εκπαίδευση των χρηστών υπάρχουν εξειδικευμένα Security Awareness Trainings. Μάλιστα, τέτοια προγράμματα προσφέρουμε κι εμείς, σαν Performance Technologies, στους πελάτες μας. NW

Η ραγδαία αύξηση των περιστατικών ασφαλείας -γίνονται πλέον θέμα και στα δελτία ειδήσεων-, έκανε τους χρήστες να αποδέχονται με μεγαλύτερη ευκολία τα μέτρα που καλούνται να πάρουν οι επιχειρήσεις

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

29

Supply Chain

Special Report

Θέλουμε τα πάντα και τα θέλουμε τώρα!

30

Μια τεράστια παγκόσμια μηχανή λειτουργεί 24/7 για να μετατρέπει πρώτες ύλες σε προϊόντα που χρησιμοποιούμε για να τραφούμε, να ντυθούμε, να φροντίσουμε την υγεία μας και να διασκεδάσουμε. Ακόμη όμως και αν αυτή η μηχανή παραγωγής λειτουργούσε χωρίς πρόβλημα, καμία αξία δεν θα είχε η λειτουργία της, αν τα προϊόντα που δημιουργούσε συσσωρεύονταν, επειδή δεν θα υπήρχε αποτελεσματικός τρόπος να φτάνουν στους καταναλωτές.

TOY ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Σ

υχνά έχουμε αναρωτηθεί από πού έρχονται τα ρούχα που φοράμε ή το φαγητό που τρώμε. Ο Bennett Joe ξόδεψε αρκετά χρόνια από τη ζωή του, για να εντοπίσει τις διαδρομές που ακολουθούν προϊόντα που αγοράζουμε. Συμπύκνωσε τη γνώση του σε ένα βιβλίο με το τίτλο «Από που έρχονται τα σώβρακα», το οποίο είναι εξαντλημένο στον εκδοτικό οίκο Ωκεανίδα, αλλά είναι πιθανό να βρεθεί σε μια βιβλιοθήκη ή σε ένα πάγκο μεταχειρισμένων βιβλίων. Οι ιστορίες του βιβλίου ξεκινούν από τη συλλογή της πρώτης ύλης, συνεχίζουν με το στάδιο της μεταποίησης και ολοκληρώνονται με την περιγραφή των καναλιών διανομής που φέρνουν τα προϊόντα σε αγοραστές και καταναλωτές. Στο σύνολο της διαδρομής, η τεχνολογία πληροφορικής διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο και έχει αποδείξει σε εκατομμύρια περιπτώσεις ότι μπορεί να δώσει λύσεις σε προβλήματα, βελτιώνοντας τις διαδικασίες και άρα την αποτελεσματικότητα των μέσων που χρησιμοποιούνται και το κόστος που επιβαρύνει το προϊόν. Χωρίς τις τεχνολογίες αυτές, θα ήταν αδύνατο σήμερα η Κίνα να είναι το μεγάλο εργοστάσιο του κόσμου, οι φορητές συσκευές που χρησιμοποιούμε να έχουν μικρύνει τόσο πολύ σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και το τηλεσκόπιο Webb να έχει ταξιδέψει στην τροχιά του 1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα μακριά από τη Γη. Ομολογουμένως, εντυπωσιακά επιτεύγματα για έναν πολιτισμό που μετράει μερικές χιλιάδες χρόνια ζωής, από την άλλη όχι αρκετά για να διασφαλίζουν ότι αυτή η εξέλιξη μπορεί να συνεχιστεί. Η μόλυνση του περιβάλλοντος, η κλιματική αλλαγή, οι περιορισμένοι πόροι σε πρώτες ύλες και οι αλλαγές νοοτροπίας κυρίως των καταναλωτών, είναι παράγοντες που θέτουν τεράστιες προκλήσεις για το μέλλον της εφοδιαστικής αλυσίδας, χωρίς να είμαστε σίγουροι ότι οι τεχνολογίες που έχουμε στη διάθεσή μας μπορούν να τις φέρουν σε πέρας.

Η τεχνολογία πληροφορικής έχει ρόλο σε κάθε έργο Με την πρώτη ματιά, ανακαλύπτουμε το ρόλο των τεχνολογιών πληροφορικής στο προσκήνιο των εξελίξεων και με αυτόν θα ασχοληθούμε. Στην πράξη όμως, οι τεχνολογίες πληροφορικής δε βοηθούν μόνο τον καπετάνιο ενός πλοίου να ακολουθήσει τη ρότα με τη μικρότερη δαπάνη καυσίμου ή μόνο στη φόρτωση του πλοίου, ώστε να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο η μεταφορική του δυνατότητα, αλλά βοηθούν και στο σχεδιασμό του πλοίου, ώστε να έχει τη μικρότερη αντίσταση στο νερό και οι κινητήρες του να έχουν τη βέλτιστη απόδοση. Είναι πολλοί που υποστηρίζουν ότι η πανδημία, έφερε στα όρια της την εφοδιαστική αλυσίδα και πρέπει να κάνουμε πράγματα για να επεκτείνουμε τα όρια αυτά. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πανδημία είναι κάτι περαστικό. Οπότε, το να επενδύσουν οι οργανισμοί σε “μη-πανδημικές” τεχνολογίες, θα ήταν άσκοπο. Ένα παράδειγμα θα μπορούσαν να είναι τα dark stores, στα οποία επένδυσαν αλυσίδες τροφίμων τα δύο περασμένα χρόνια. Αν υποθέσουμε ότι οι καταναλωτές θα συνεχίσουν σε ένα ικανοποιητικό ποσοστό να κάνουν τις αγορές τους ψηφιακά και μετά το πέρας της πανδημίας, τότε η επέν-

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

31

Special Report

Supply Chain

32

δυση είναι χρήσιμη. Αν όμως οι καταναλωτές επιστρέψουν για τις αγορές τους στα φυσικά καταστήματα, τότε τα dark stores θα γίνουν ζημιογόνα. Ίσως λοιπόν θα ήταν προτιμότερο, αντί να εστιάζουμε σε παροδικούς παράγοντες, όπως μια πανδημία, να εστιάζουμε σε παράγοντες που είναι περισσότερο διαχρονικοί, όπως η νοοτροπία των καταναλωτών. Σε ένα πρόσφατο τεύχος του περιοδικού Economist, δημοσιεύονται δύο άρθρα που με την πρώτη ματιά φαίνονται ασύνδετα μεταξύ τους. Στο ένα, ο συντάκτης προσπαθεί να αναλύσει τους παράγοντες που δημιουργούν προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και να καταλήξει σε συμπεράσματα για τις επιπτώσεις αυτής της κατάστασης. Στο άλλο, με τίτλο «The real time revolution», ο συντάκτης μιλάει για την οικονομία πραγματικού χρόνου. Ο τόπος που συναντιούνται τα δύο άρθρα είναι γνωστός εδώ και μια δεκαετία ως “Now Economy” και οι επισκέπτες του είναι η βιομηχανία, οι έμποροι και οι καταναλωτές.

Οι προσδοκίες του καταναλωτή Ο καταναλωτής προσδοκά ότι η κότα έχει κάνει αυγά, το χωράφι έχει κάνει μαρούλια και σιτάρι και το εργοστάσιο σαπούνι και χαρτί τουαλέτας. Επίσης, του είναι αδιάφορο αν το καράβι που έφερνε τις πρώτες ύλες βούλιαξε ή δεν μπόρεσε να φύγει από το λιμάνι λόγω βλάβης, αν ο οδηγός του φορτηγού είχε πιει ένα ποτηράκι παραπάνω το προηγούμενο βράδυ και άργησε να ξυπνήσει και αν η τιμή του πετρελαίου σκαρφάλωσε ξαφνικά από τα 50 στα 100 δολάρια. Η αγορά έχει μάθει τον καταναλωτή να είναι αδιάφορος για όλα αυτά και απλά να καταναλώνει. Οπότε, κάθε φορά που θέλει να καταναλώσει χτυπάει απαιτητικά τα μαχαίρι στο πιάτο του και περιμένει το φαγητό του, έχοντας την επιλογή αν αυτό καθυστερήσει, να φύγει και να πάει σε άλλο μαγαζί. Θα μπορούσαμε να πούμε άραγε ότι αυτή η νοοτροπία είναι περισσότερο διαχρονική και θα επηρεάσει μακροπρόθεσμα τις επιλογές επενδύσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα; Παρατηρώντας τις δράσεις τεράστιων εμπορικών οργανισμών, όπως η Amazon και η Walmart, αντιλαμβανόμαστε ότι θεωρούν το φαινόμενο της “Now Economy” ως διαχρονικό. Ποιος Έλληνας θα φαντάζονταν πριν από δέκα χρόνια ότι θα μπορούσε να παραλάβει την παραγγελία του στο σπίτι την επόμενη εργάσιμη μέρα ή να εκδώσει ένα δημόσιο έγγραφο με το πάτημα μερικών πλήκτρων στον υπολογιστή του; Ωστόσο, σε μια έρευνα που έκανε η McKinsey το 2017, βρήκε ότι κατά μέσο όρο οι τομείς των εταιρειών που εμπλέκονται άμεσα στη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας, ήταν πολύ λιγότερο ψηφιοποιημένες σε σχέση με άλλες επιχειρηματικές λειτουργίες. Μπορούμε να αναλογιστούμε τι σημαίνει αυτό για χώρες, όπως η Ελλάδα, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων είναι μικρομεσαίες. Όταν η Amazon επενδύει σε αυτόνομα οχήματα μεταφοράς και σε ρομπότ για τη λειτουργία των αποθηκών της, μεσαίες ή και μεγάλες για τα ελληνικά δεδομένα επιχειρήσεις κάνουν υπολογισμούς για να δουν αν μπορούν να βάλουν στον προϋπολογισμό τους αλλαγή ελαστικών του στόλου οχημάτων τους για το χειμώνα. Επίσης, ενώ για πολλές ελληνικές επιχειρήσεις, ο χρόνος παράδοσης

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

ενός προϊόντος που αγοράστηκε ψηφιακά είναι συνήθως ένα 24ωρο, η Amazon με την υπηρεσία Prime, παραδίδει το προϊόν σε διάστημα δύο ωρών.

Ακόμα και ο χρόνος είναι χρήμα στο καπιταλιστικό μοντέλο Ας πάρουμε για παράδειγμα το σύνηθες φαινόμενο των ελλείψεων προϊόντων στα ράφια του καταστήματος. Για να αιτιολογήσουμε το πρόβλημα, δεν χρειάζεται να φτάσουμε σε υποθέσεις που περιλαμβάνουν φυσικές καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής ή τεράστια προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Η αιτία μπορεί να είναι πολύ απλούστερη. Θα μπορούσε για παράδειγμα το προϊόν να υπήρχε στην τοπική αποθήκη του καταστήματος, αλλά να μην πρόλαβε κάποιος να το αναπληρώσει στο ράφι ή θα μπορούσε να υπάρχει στην κεντρική αποθήκη, αλλά να μην είχε γίνει η σωστή πρόβλεψη ώστε να μεταφερθεί στην τοπική αποθήκη. Οι εταιρείες που διαθέτουν λύσεις ανάλυσης πληροφοριών, έχουν εντοπίσει το πρόβλημα εδώ και καιρό, οπότε έχουν σπεύσει να προσαρμόσουν τις λύσεις τους ώστε να παράγουν αποτελέσματα σε πραγματικό χρόνο. Ο πραγματικός χρόνος μετριέται ανάλογα με την κρισιμότητα των αποφάσεων. Για παράδειγμα, για την αγορά ή πώληση μιας μετοχής, της οποίας η τιμή μπορεί να διακυμανθεί σε τεράστιο εύρος μέσα σε χρόνο μερικών λεπτών, ο πραγματικός χρόνος μετριέται σε χιλιοστά του δευτερολέπτου. Για μια αλυσίδα τροφίμων, οι απαιτήσεις για λήψη αποφάσεων δεν είναι τόσο ευαίσθητες στο χρόνο, οπότε ο πραγματικός χρόνος μετριέται σε ώρες που όμως είναι και πάλι τεράστια μεταβολή σε σχέση με μερικές δεκαετίες πριν που μετριόνταν σε μέρες. Η ανάδυση των ψηφιακών καταστημάτων έχει κάνει δυσκολότερο το πλαίσιο για τον προμηθευτή, γιατί από τη στιγμή που υπόσχεται ότι τα προϊόντα θα είναι στο χώρο του πελάτη του μια συγκεκριμένη ώρα, αφενός του δημιουργεί το αίσθημα της αναμονής και αφετέρου γιατί η έλλειψη κάποιων προϊόντων είναι πιθανό να οδηγήσει στην ακύρωση όλου του καλαθιού. Σύμφωνα με την Adobe Analytics, η οποία συλλέγει στοιχεία από ψηφιακά καταστήματα, τον Αύγουστο του 2021, οι ελλείψεις προϊόντων ήταν αυξημένες κατά 172% σε σχέση με πριν την έναρξη της πανδημίας.

Το πιεστικό πλαίσιο μπορεί να είναι ευκαιρία εξέλιξης; Αν θεωρήσουμε ότι η κοινωνία μας είναι ακόμα σε θέση να καταναλώνει με τους ρυθμούς του παρελθόντος, γιατί όχι και με μεγαλύτερους, θα χρειαστεί να γίνουν “θαύματα”, ώστε το προϊόν να βρίσκεται στον καταναλωτή πολύ γρήγορα μετά την αγορά του. Ιδανικά, ο καταναλωτής θα ήθελε το προϊόν να υλοποιείται μπροστά του, χωρίς να είναι ανάγκη να περιμένει το μεταφορικό μέσο που θα του το φέρει. Μέχρι όμως αυτό να γίνει εφικτό με πιο εξελιγμένες τεχνολογίες, η εφοδιαστική αλυσίδα από άκρο σε άκρο χρειάζεται αλλαγές που ξεκινούν από το στάδιο της προμήθειας πρώτων υλών και φτάνουν μέχρι το τελευταίο μίλι πριν τον αγοραστή – καταναλωτή. Βέβαια, υπάρχει πάντα και η πρόταση να ¨ηρεμήσουμε” και να θεωρήσουμε ότι αυτή είναι μια λύση για την πολυπόθητη σωτηρία του πλανήτη, ωστόσο δεν φαίνεται να είναι αυτή με τις περισσότερες πιθανότητες υλοποίησης. NW

►

ΚΛΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟ «ΨΗΦΙΑΚO ΧΑΣΜΑ» ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ Πριν από δύο περίπου χρόνια, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι οι αγορές παγκοσμίως θα επηρεάζονταν από έναν νέο ιό. Σήμερα, πιθανότατα δεν υπάρχει επιχείρηση στον πλανήτη που δεν έχει επηρεαστεί, λιγότερο ή περισσότερο από την πανδημία.

Advertorial

ΤΟΥ ΑΠOΣΤΟΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡOΠΟΥΛΟΥ, ΓΕΝΙΚΟY ΔΙΕΥΘΥΝΤH OPTIMUM & ENTERSOFT SCM BUSINESS UNIT

Με το ξέσπασμα του κορωνοϊού, οι κα- • Ενδυνάμωση σχεδίων διαχείρισης κιν- τόσο μειώνεται ο ενθουσιασμός των ταναλωτές αναγκάστηκαν να αλλάξουν δύνου. ανθρώπων, ενώ και η επιχείρηση χάνει αγοραστικές συνήθειες, και η εφοδιαστι- • Εξισορρόπηση του τρέχοντος αποθέμα- χρόνο και χρήμα. Ένας έμπειρος συνερκή αλυσίδα να προσαρμοστεί απότομα τος με τη μελλοντική ζήτηση. γάτης θα οδηγήσει την επιχείρηση στο σε νέα, επιτακτικά ζητούμενα και, ενώ • Επένδυση σε τεχνολογίες που: α) ανα- σωστό δρόμο, ώστε να ολοκληρωθεί το παραδοσιακά ήταν από τους πιο συντη- βαθμίζουν τη διαχείριση της εφοδια- έργο γρήγορα και χωρίς προβλήματα. ρητικούς κλάδους στο ρυθμό υιοθέτη- στικής αλυσίδας, β) παράγουν λεπτο- • Ενσωματωμένες διαδικασίες. Σε κάθε σης νέων τεχνολογιών, χρειάστηκε να μερείς αναφορές για την επιτάχυνση λειτουργική αλλαγή, η μεγαλύτερη αλλάξει τρόπο λειτουργίας, συχνά και επιχειρηματικών αποφάσεων, γ) μει- πρόκληση είναι η αλλαγή κουλτούρας. κουλτούρα, για να αντεπεξέλθει στη νέα ώνουν το λειτουργικό κόστος (μείωση Οι λύσεις που ενσωματώνουν σωστές πραγματικότητα. Ήταν πλέον ξεκάθαρο χρόνου αποθήκευσης, υπερβάλλοντος διαδικασίες και καλές πρακτικές, βοπως το ψηφιακό χάσμα στην εφοδιαστι- αποθέματος και κόστους από ληγμένες ηθούν τους χρήστες να είναι πιο πακή αλυσίδα αποτελούσε τροχοπέδη τόσο παρτίδες, βελτίωση της αποδοτικότητας ραγωγικοί και θέτουν τα θεμέλια για για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων, μεταφορικών μέσων & παγίων, αύξηση ταχύτερη αποδοχή και ενσωμάτωση όσο και για τη λήψη αποφάσεων σε κάθε των αυτοματοποιημένων διαδικασιών, των νέων λύσεων στις καθημερινές επίπεδο. Οι επιχειρήσεις του κλάδου άρ- εξάλειψη του ανθρώπινου λάθους, λειτουργίες. χισαν να αναθεωρούν τις υπάρχουσες κ.λπ.), δ) είναι προσανατολισμένες στη διαδικασίες, να επενδύουν σε προηγμέ- βελτιστοποίηση της εξυπηρέτησης του ΑΠO ΤΟ ΨΗΦΙΑΚO ΧAΣΜΑ, νες τεχνολογίες και εκπαίδευση, και να πελάτη, ε) προσφέρουν ομοιογενές, ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚH ΑΛΥΣIΔΑ αναπτύσσουν στρατηγικές εστιασμένες ενοποιημένο περιβάλλον εργασίας για ΤΟΥ ΑYΡΙΟ στην ‘’επιχειρησιακή ανθεκτικότητα’’ τον χρήστη και την επιχείρηση. Η σειρά Entersoft SCM 360 περιλαμβά(business resilience), όπως: Σύμφωνα με την έρευνα-Βαρόμετρο της νει ένα σύνολο λύσεων που εστιάζουν • Ανάπτυξη νέων συστημάτων παρακο- Optimum για τον Covid-19 και την Εφο- στην οξυμένη ανάγκη της αγοράς για λούθησης της διανομής. διαστική Αλυσίδα στην Ελλάδα, 67% βελτίωση της παραγωγικότητας και • Συχνότερη επικοινωνία με προμηθευ- των επιχειρήσεων προγραμματίζει αύ- μείωση του λειτουργικού κόστους, ενώ τές για την παρακολούθηση του κινδύ- ξηση επενδύσεων, κυρίως στον τομέα βοηθούν τις επιχειρήσεις να ανταπονου για τη διανομή και τα αποθέματα. της Τεχνολογίας, για να αντεπεξέλθει κριθούν στην επιτακτική και αυξανό• Εξεύρεση εναλλακτικών πηγών εφο- στις νέες προκλήσεις. μενη ζήτηση για αποτελεσματικότερες διασμού. υπηρεσίες. Η Entersoft υποστηρίζει τη • Βελτιστοποίηση της ικανότητας παρα- ΕΠΙΛEΓΟΝΤΑΣ ΤΟΝ σειρά Entersoft SCM 360 με οργανωμέγωγής και παράδοσης. ΚΑΤAΛΛΗΛΟ ΣΥΝΕΡΓAΤΗ νες δομές, αλλά και μία ισχυρή ομάδα • Προτεραιότητα στις προμήθειες και τα Σε μια αγορά που αλλάζει συνεχώς, δεν στελεχών με περισσότερα από 20 χρόνια αποθέματα για πιθανές αυξήσεις της υπάρχουν στεγανά. Υπάρχουν μόνο ευ- εμπειρίας στην υλοποίηση έργων στην ζήτησης. καιρίες να θωρακίσουμε την επιχείρηση αγορά της Εφοδιαστικής Αλυσίδας. από πιθανές μελλοντικές μεταβολές. Για την επιλογή συνεργάτη, είναι ιδιαίτερα INFO σημαντικά τα εξής κριτήρια: • Εμπειρία και Τεχνογνωσία. ΕπιλέγουΤ: +30 211 101 5000 με συνεργάτες με εμπειρία όχι μόνο F: +30 211 101 5005 στην Εφοδιαστική Αλυσίδα, αλλά στο E: info@entersoft.gr σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων S: https://www.entersoft.gr/ σε επιχειρήσεις με παρόμοια χαρακτηριστικά (μέγεθος, οργάνωση ή κλάδος της αγοράς).

• Ταχύτητα στην εγκατάσταση. Έργα που ‘‘τραβούν’’ για μεγάλα χρονικά διαστήματα τείνουν να προκαλούν εντάσεις και κούραση στους εργαζομένους. Επιπλέον, όσο καθυστερεί η υλοποίηση,

33

Supply Chain ►

Η εφοδιαστική αλυσίδα βιώνει μια άνευ προηγουμένου πίεση

Special Report

Οι καταστάσεις στις οποίες το περιβάλλον γίνεται πιεστικό είναι συχνά αυτές που δημιουργούν σημαντικές ευκαιρίες εξέλιξης για τους οργανισμούς. Μια τέτοια κατάσταση δημιούργησε η πανδημία για την εφοδιαστική αλυσίδα.

34

Δρ. Βασίλης Ζεϊμπέκης

Ο Δρ. Βασίλης Ζεϊμπέκης, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Logistics και επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Μηχ. Οικονομίας & Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, μας μίλησε για τις προκλήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, όπως αυτές διαμορφώθηκαν με καταλύτη την πανδημία και προτείνει προτεραιότητες για επενδύσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη βελτίωσή της.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει αυτήν την περίοδο η εφοδιαστική αλυσίδα;

Τους περασμένους 18 μήνες, ο ρόλος των δικτύων εφοδιασμού ήταν κρίσιμος για τη διαχείριση της πανδημίας, τόσο από υγειονομική άποψη, όσο και για τη διαχείριση της παγκόσμιας κρίσης που υφίσταται ακόμα και σήμερα και έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις σε αγαθά. Παράλληλα, λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας, πολλά λιμάνια της Ασίας παραμένουν κλειστά με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός φορτηγών πλοίων να αναμένουν πολλές ημέρες για να φορτωθούν και όλο αυτό έχει ως συνέπεια τις σημαντικές καθυστερήσεις στις παραδόσεις αγαθών, καθώς και το υψηλό κόστος μεταφοράς ειδικά για εμπορευματοκιβώτια. Προκλήσεις για την ερχόμενη περίοδο, όπως αυτές διαμορφώνονται στο πλαίσιο της κατάστασης που περιέγραψα, είναι: Η δημιουργία ανθεκτικών και ευέλικτων αλυσίδων εφοδιασμού. Αυτό πρακτικά σημαίνει εύρεση εγχώριων ή/ και ευρωπαϊκών προμηθευτών, παράλληλα με τους προμηθευτές από την Ασία. Επίσης, δυνατότητα επαναδρομολόγησης των εμπορευματικών ροών ώστε να μπορούν οι εταιρίες να παραλαμβάνουν εμπορεύματα και αγαθά από εναλλακτικούς εμπορευματικούς διαδρόμους. Ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων με έμφαση στο κύκλωμα εφοδιασμού. Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό πως ο μετασχηματισμός αυτός δεν αφορά μόνο την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών αλλά την ταυτόχρονη αναδιοργάνωση των επιχειρηματικών διαδικασιών, την αλλαγή εταιρικής κουλτούρας και την εκπαίδευση & δια βίου μάθηση που πρέπει να δοθεί στους εργαζόμενους, ώστε να αντιληφθούν και να υιοθετήσουν χωρίς αντιστάσεις τον νέο τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων. Αειφορία και επενδύσεις με έμφαση σε θέματα που αφορούν δράσεις ESG, οι οποίες προϋποθέτουν υπολογισμό του συνολικού ανθρακικού αποτυπώματος των δραστηριοτήτων των εταιρειών. Εκπαίδευση υφιστάμενου προσωπικού και δημιουργία κινήτρων στην προσέλκυση εργαζομένων με ειδικές δεξιότητες κυρίως από το εξωτερικό. Παρατηρείται σημαντική έλλειψη εργαζομένων και στελεχών στην Ελλάδα στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Πόσο έχει αλλάξει η εικόνα των logistics την τελευταία πενταετία στην Ελλάδα και ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις σήμερα;

Η εικόνα κυρίως έχει αλλάξει του τελευταίους 18 μήνες. Αυτήν την περίοδο παρατηρήθηκαν σημαντικές πιέσεις στα κυκλώματα εφοδιασμού σε παγκόσμιο αλλά και σε εθνικό επίπεδο, ενώ παράλληλα άλλαξαν οι καταναλωτικές συνήθειες. Ειδικότερα, στις πωλήσεις B2C, οι καταναλωτές έγιναν πιο απαιτητικοί αναζητώντας εναλλακτικά σημεία και μικρότερους χρόνους παράδοσης. Οι αλλαγές που έκαναν οι εταιρείες βασίστηκαν κυρίως στο ψηφιακό μετασχηματισμό, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα εξυπηρέτησης πελατών και παράλληλα να μειωθεί το λειτουργικό κόστος. Παράλληλα, έγιναν ενέργειες ώστε να επιτευχθεί το end-to-end visibility της κατάστασης μιας παραγγελίας.

Το «Σχέδιο Ελλάδα 2.0» περιλαμβάνει δράσεις και κονδύλια για τον τομέα της εφοδιαστικής. Κατά τη γνώμη σας, είναι αρκετά για την τόνωση των επιχειρήσεων; Και σε ποιου μεγέθους επιχειρήσεις απευθύνονται;

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης θα συμβάλει θετικά στην ανάπτυξη του τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Οι δράσεις του Σχεδίου αφορούν σε όλα τα είδη των επιχειρήσεων και εκτιμώ πως έμφαση θα δοθεί στις ΜμΕ που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Κατά τη γνώμη μου το εν λόγω σχέδιο μπορεί να συμβάλει και στη στρατηγική της Ελλάδας για την προσέλκυση διεθνούς φορτίου καθώς επίσης και για τη μετατροπή της Ελλάδας σε ένα διαμετακομιστικό κόμβο logistics. Το εν λόγω σχέδιο είναι εξαιρετικά απαιτητικό στην υλοποίησή του, με αποτέλεσμα να απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, προσήλωση στους στόχους, διαφάνεια και τήρηση όλων των εθνικών και ευρωπαϊκών κανόνων. Εφόσον όμως το φέρουμε σε πέρας με επιτυχία, μπορεί να αλλάξει την πορεία της πατρίδας μας αλλά και του τομέα που υπηρετούμε.

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ!

Τα στοιχεία των ισολογισμών των σούπερ μάρκετ και το δίκτυο των καταστημάτων τους περιλαμβάνονται και σε USB, που διατίθεται μαζί με την έντυπη έκδοση.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Κατερίνα Μπουσµπουκέα, E: kbousboukea@boussias.com, Τ: +30 210 661 7777 (εσωτ. 128)

Special Report

IoB

36

Internet of Behaviors: Εισαγωγή στο μέλλον Η εξέλιξη του IoT είναι το IoB, η επέκταση, δηλαδή, των διαδικασιών και της μεθοδολογίας που ακολουθείται στο πρώτο, για την εξαγωγή συμπερασμάτων, για επιχειρηματικούς - και όχι μόνο- σκοπούς, από την ανθρώπινη συμπεριφορά. Αυτός ο εύληπτος -ελπίζουμε- ορισμός του IoB είναι το προοίμιο της εισαγωγής στη νέα τεχνολογία, που θα διαβάσετε στη συνέχεια και η οποία δείχνει να είναι αρκετά άγνωστη στην Ελλάδα. TOY ΣΤΑΘΗ ΑΣΠΙΩΤΗ

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Σ

ε αντίθεση με την -πρακτικά- ανυπαρξία γνώσης για το τι είναι το IoB στη χώρα μας, η Gartner στην ανάλυση Top Strategic Predictions For 2020 And Beyond, που δημοσιεύτηκε Οκτώβριο του 2019 προέβλεπε ότι «έως το 2023, το 40% των επαγγελματιών εργαζομένων θα ενορχηστρώνουν τις εμπειρίες και τις δυνατότητες των επιχειρηματικών εφαρμογών τους όπως κάνουν με τις μουσικές υπηρεσίες streaming της μουσικής». Αν νομίζετε ότι η πανδημία COVID-19 οδήγησε την εταιρεία ερευνών να αναθεωρήσει τις προβλέψεις της για το μέλλον του IoB, τότε μάλλον κάνετε λάθος. Στην αντίστοιχη μελέτη που δημοσίευσε η Gartner τον Οκτώβρη του 2021 προέβλεψε ότι «έως το τέλος του 2025, πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού θα υπόκειται σε τουλάχιστον ένα πρόγραμμα IoB, είτε είναι εμπορικό είτε κυβερνητικό». Από τεχνολογική άποψη το IoB είναι με βεβαιότητα εφικτό και ο μόνος, ίσως, τρόπος να ανασχεθεί η γενικευμένη χρήση του είναι οι δεοντολογικοί και ηθικοί προβληματισμοί και οι συζητήσεις που αναμένεται να προκαλέσουν σχετικά με τις διαφορετικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται για να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των ανθρωπων.

Τι είναι το IoB Το IoB δεν μπορεί να περιγραφεί χωρίς να αναφερθούμε στο IoT. Ως γνωστό, το Internet of Things (IoT) είναι ένα διασυνδεδεμένο δίκτυο φυσικών συσκευών που συλλέγουν και μοιράζονται δεδομένα και πληροφορίες μέσω του Διαδικτύου. Καθώς το IoT μεγαλώνει διαρκώς και γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκο, καθώς ο τρόπος διασύνδεσης των συσκευών, το Edge Computing και η δυνατότητα αποθήκευσης δεδομένων στο Cloud εξελίσσονται. Το Διαδίκτυο Συμπεριφοράς, IoB, είναι μια σχετικά νέα ψηφιακή τεχνολογία που συνδυάζει τρία πεδία: το Internet of Things, τα Data Analytics και την επιστήμη της συμπεριφοράς (behavioral science). Το IoB συνδέει την τεχνολογία με τις ενέργειες ενός ατόμου για την ερμηνεία της διάδρασης του. Η εφαρμογή του IoB είναι εγγενώς εξατομικευμένη με βάση τη δράση και την τάση κάποιου - εκείνου από τον οποίο συλλέγονται τα δεδομένα. Καταλαβαίνουμε ότι μερικούς αυτό δεν μπορεί παρά να τους φοβίζει, λόγω των περιορισμών στις επιλογές που μπορεί να επιφυλάσσει, αλλά και της επιρροής σε συνειδητές αποφάσεις. Ωστόσο, η σωστή χρήση του και, φυσικά, οι σκοποί για τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιηθεί, μετατρέπουν το IoB σε εργαλείο, σε ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις, στις οποίες το ιστορικό δραστηριοτήτων και οι τάσεις συμπεριφοράς του υποκειμένου μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας, όπως συνέβη και συμβαίνει ακόμα λόγω COVID-19. Από την άποψη της συμπεριφορικής ψυχολογίας, το IoB προσπαθεί να κατανοήσει και να αξιοποιήσει τα δεδομένα που αποκτώνται μέσα από τις Διαδικτυακές δραστηριότητες των χρηστών, με απώτερο στόχο να δώσει απαντήσεις σε ζητήματα ερμηνείας και χρήσης των δεδομένων, για την ανάπτυξη και την προώθηση νέων αγαθών και υπηρεσιών, ιδωμένα από την οπτική της ανθρώπινης ψυχολογίας. Το ΙοΒ δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας προτύπων τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά.

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

37

IoB

Special Report

εφαρμογή των δεδομένων που είναι διαθέσιμα. Χρησιμοποιείται για την εφαρμογή καινοτόμων προσεγγίσεων στην εμπειρία των πελατών, στη βελτιστοποίηση της εμπειρίας αναζήτησης (SXO), όπως αναφέραμε, και στην παραγωγή και προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών για επιχειρήσεις. Μερικά από τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το IoB στις πωλήσεις online & offline, είναι: • Ανάλυση της αγοραστικής συμπεριφοράς και των συνηθειών των πελατών σε διάφορες πλατφόρμες.

• Εξετάζει τα δεδομένα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με gadget και αγαθά που προηγουμένως δεν ήταν διαθέσιμα • Δίνει τη δυνατότητα αποκομιδής πιο συγκεκριμένων πληροφοριών σχετικά με το κάθε στάδιο που περιλαμβάνεται στη διαδικασία αγοράς από τον πελάτη • Δίνει δυνατότητα έξυπνων ειδοποιήσεων στα σημεία πώλησης (POS) και στόχευση σε πραγματικό χρόνο.

• Οι πωλήσεις μπορούν να ολοκληρωθούν ικανοποιώντας, παράλληλα, τον πελάτη και επιλύοντας έγκαιρα τυχόν κωλύματα.

• Αντικαθιστά πολλές έρευνες σχετικές με τους πελάτες.

• Δίνει τη δυνατότητα μελέτης μη παρατηρήσιμων, άγνωστων έως τώρα δεδομένων σχετικά με τον τρόπο αλληλεπίδρασης πελατών και χρηστών με υπηρεσίες, προϊόντα και συσκευές.

• Χρησιμεύει στην δοκιμή αποτελεσματικότητας μιας καμπάνιας και συνεισφέρει στη βελτίωσή της επί τη βάσει insights

38

Τα ευρήματα που προκύπτουν από τις IoB processes επηρεάζουν τον τρόπο σχεδίασης και δημιουργίας της εμπειρίας χρήστη (User eXperience), τη βελτιστοποίηση εμπειρίας αναζήτησης (Search eXperience Optimization), αλλά και τους τρόπους διαφήμισης των τελικών προϊόντων και υπηρεσιών μιας επιχείρησης. Όπως μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό από τους αναγνώστες μας, το deployment του IoB είναι τεχνολογικά εύκολο. Αντίθετα, από ψυχολογική άποψη είναι θα λέγαμε ότι αποτελεί ισχυρή πρόκληση. Απαραίτητο εδώ είναι να θυμίσουμε ότι για ηθικούς και νομικούς λόγους, είναι απαραίτητη η διεξαγωγή στατιστικών μελετών, που καταγράφουν καθημερινές ανθρώπινες ρουτίνες και συμπεριφορές, με σεβασμό στο απόρρητο των προσωπικών δεδομένων.

H Gartner λέει ότι «The Internet of Behavior συλλέγει την “ψηφιακή σκόνη” της ζωής των ανθρώπων, από διάφορες πηγές, και δημόσιοι ή ιδιωτικοί οργανισμοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις πληροφορίες για να επηρεάσουν τη συμπεριφορά». «Πατέρας» του IoB είναι ο Gote Nyman, συνταξιούχος Καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, ο οποίος το 2012 ανέπτυξε την ιδέα ότι η συμπεριφορά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για data mining.

Επιχειρηματικά πλεονεκτήματα Οι εφαρμογές του IoB αυξάνονται εκθετικά μέρα με τη μέρα και μπορούμε να ισχυριστούμε με ασφάλεια ότι πρόκειται πλέον για ουσιαστική τακτική marketing για τις εταιρείες. Η «ευφυΐα» του IoB μπορεί να ωφελήσει τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τους ανθρώπους και αναδεικνύεται ως μια καινοτόμος μέθοδος μεταφοράς και αποθήκευσης πληροφοριών. Αναλύει τους κινδύνους και διερευνά τις ευκαιρίες. Προκειμένου να αναπτυχθούν επιτυχημένα αγαθά με υψηλές πωλήσεις, στόχος με το IoB είναι η κατανόηση και η σωστή

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Πέρα από τις πωλήσεις Το IoB δίνει επιπλέον αξία στα δεδομένα που συλλέγονται μετατρέποντας τα στο ανθρώπινο ψηφιακό ισοδύναμο (digital twin) και σε κοινωνική γνώση. Το ΙοΒ διακρίνεται για την ιδιότητά του να συνδέει τους ανθρώπους με τις πράξεις τους, συνδυάζοντας την επιστήμη συμπεριφοράς, την ανάλυση δεδομένων και την τεχνολογία. Στην ουσία μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάλυση αποφάσεων, συναισθημάτων, ανθρωπίνων δεσμών και όλων εκείνων των μοναδικών χαρακτηριστικών που μας κάνουν “άτομα” στο πεδιο της συμπεριφοράς. Όπως αναφέραμε στην προηγούμενη ενότητα, το IoB δίνει σημαντική ώθηση για τον κλάδο των πωλήσεων. Από την άλλη μεριά, επιχειρηματικά, οι αποφάσεις λαμβάνονται βάσει δεδομένων για δεκαετίες τώρα. Το IoB αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα τόσο για τις επιχειρήσεις, όπως και για τις κυβερνήσεις, αλλά και για χρήση σε μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Αυτό συμβαίνει γιατί το IoB μπορεί να εξάγει περισσότερες πληροφορίες από έναν συγκεκριμένο όγκο πληροφοριών. Επιπλέον, οδηγεί στην καλύτερη σχέση των ανθρώπων με τους οργανισμούς κάθε είδους, καθώς εξασφαλίζει, εκ των πραγμάτων, την αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ τους. Οργανισμοί και επιχειρήσεις είναι σε θέση να κατανοήσουν πολύ καλύτερα τις ανάγκες των ανθρώπων-πελατών, ώστε να βελτιώσουν τις υπηρεσίες και τα προϊόντα τους, χωρίς να απαιτούνται έρευνες διερεύνησης για την απόκτηση αυτής της γνώσης. Πέραν των πωλήσεων, το IoB μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη και για την αναδιοργάνωση ενός οργανισμού, μέσω του ψηφιακού αντικατοπτρισμού (digital twin) μεμονωμένων δραστηριοτήτων και με τη χρήση αλγορίθμων στη λήψη αποφάσεων (algorithmic decision making) και Deep Learning.

Αυτονόητη μπορούμε να θεωρήσουμε τη χρήση του IoB στον τομέα της υγείας, μέσω της απομακρυσμένης παρακολούθησης, για παράδειγμα, βασικών λειτουργιών και της δραστηριότητας ενός ασθενή που ίσως βρίσκεται περιορισμένος κατ’ οίκον -αν και όχι υποχρεωτικά- μέσω ιατροτεχνικά πιστοποιημένων ΙοΤ συσκευών όπως είναι μια Wearable συσκευή. Μπορούν να συλλεχθούν μετρήσεις όπως καρδιακοί παλμοί, αρτηριακή πίεση, θερμοκρασία και άλλα στοιχεία και να σταλούν σε εφαρμογές λογισμικού. Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι εφαρμογές IoB μπορούν να ειδοποιούν τους χρήστες για πιθανά προβλήματα υγείας, να τους υπενθυμίζουν να παίρνουν φάρμακα, ενώ ειδοποιήσεις προς το σύστημα φροντίδας, γίνονται έναυσμα για προσαρμοσμένες ανθρώπινες επεμβάσεις προς όφελος του ασθενή. Εξάλλου, το IoB μπορεί να είναι χρήσιμο σε κυβερνητικό επίπεδο, καθώς προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την προσαρμογή προγραμμάτων υποστήριξης, ενώ μπορεί να συνεισφέρει στη διαμόρφωση νέων νόμων, με περισσότερες πιθανότητες εφαρμογής τους από τους πολίτες. Μια άλλη σημαντική επιρροή του IoT και του IoB μπορεί να είναι αυτή στην ταξιδιωτική βιομηχανία. Οι εφαρμογές κρατήσεων μπορούν να «μάθουν» από το ιστορικό αναζήτησης και άλλες πηγές, όπως η δημογραφική και κοινωνική κατάσταση, προσφέροντας με τον τρόπο αυτό καταλληλότερες ταξιδιωτικές προτάσεις στους υποψήφιους πελάτες.

To IoB στα logistics μπορεί να εφαρμοστεί για προγραμματισμό ταχείας παράδοσης και ακριβείς οδηγίες ρουτίνας, με βάση δεδομένα σε πραγματικό χρόνο από διαφορετικές συσκευές. Για παράδειγμα, με τις τηλεματικές λύσεις, οι διαχειριστές στόλου μπορούν να εφαρμόσουν στρατηγικό σχεδιασμό διαδρομής με βάση προηγμένα δεδομένα από οχήματα. Αυτά τα δεδομένα μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν συγκεκριμένες συνήθειες οδήγησης, δεδομένα σε πραγματικό χρόνο για περιστατικά σε μια διαδρομή, τύπο παράδοσης για την πρόβλεψη της κατάλληλης πορείας και υλικοτεχνική υποστήριξη. Το Internet of Behaviors αποτελεί ευκαιρία για τον ασφαλιστικό κλάδο να παρέχει εξατομικευμένες τιμές με βάση την οδηγική συμπεριφορά των χρηστών. Οι συσκευές IoT μπορούν να συλλέγουν δεδομένα για τη διανυόμενη απόσταση και την ταχύτητα του αυτοκινήτου, που συνήθως χρησιμοποιείται, για να προτείνουν το κατάλληλο πακέτο ασφάλισης. Αυτό σημαίνει ότι οι υπεύθυνοι οδηγοί θα πληρώνουν λιγότερα.

H συλλογή δεδομένων Οι οργανισμοί αυξάνουν τον όγκο των δεδομένων που λαμβάνουν και τον βελτιώνουν ποιοτικά συνδυάζοντας δεδομένα από διάφορες πηγές. Υπο τη σκέπη του IoB μπορούν να

συλλέγονται, να συγχωνεύονται και να επεξεργάζονται πληροφορίες από διάφορα σημεία πώλησης, πληροφορίες για καταναλωτές, πληροφορίες για πολίτες που χρησιμοποιούν κυβερνητικές υπηρεσίες ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από την αναγνώριση προσώπου (face recognition) και από τον εντοπισμό τοποθεσίας (location tracking). Ιστοσελίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως η Google, το Facebook, το Youtube και άλλα χρησιμοποιούν τα δεδομένα από τη συμπεριφορά των χρηστών για να παρέχουν ακριβείς, εξατομικευμένες προτάσεις και διαφημίσεις. Το IoB βοηθά στον εντοπισμό του καταλληλότερου αποδέκτη, υπό εμπορική έννοια. Αυτή είναι η βασική αρχή που χρησιμοποιείται από τους αλγορίθμους σε αυτές τις εταιρείες. Έτσι, διασφαλίζουν ότι οι πελάτες τροφοδοτούνται με τις κατάλληλες για αυτούς πληροφορίες. Σχεδόν όλες οι βιομηχανίες συλλέγουν δεδομένα και αξιοποιούν αποτελεσματικά το IoB. Το Internet of Behavior μπορεί να αλλάξει τον τρόπο δημιουργίας ροών εργασίας, τον τρόπο που γίνονται οι επενδύσεις και πώς χρησιμοποιούνται οι τραπεζικές εφαρμογές.

Ολοκληρώνοντας την πρώτη προσέγγιση στο IoB Tα δεδομένα συμπεριφοράς μπορούμε να ισχυριστούμε ότι καθορίζουν άμεσες δραστηριότητες κοινωνικο-τεχνικών συστημάτων, σε πραγματικό χρόνο, ενθαρρύνοντας ή αποθαρρύνοντας την εκάστοτε ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι εταιρείες αναλύουν, δοκιμάζουν και χρησιμοποιούν άλλες μεθόδους, εδώ και χρόνια, για να αναπτύξουν στρατηγικές για τη δημιουργία και προώθηση προϊόντων που θέλουν να αγοράσουν οι χρήστες. Στο εγγύς μέλλον τα δεδομένα συμπεριφοράς θα αποτελούν θεμελιώδες μέρος του στρατηγικού σχεδιασμού, ειδικά στους τομείς της ανάπτυξης, του μάρκετινγκ και των πωλήσεων. Το Internet of Behaviors έχει θετικά και αρνητικά σημεία, όπως άλλωστε κάθε άλλη τεχνολογία. Στα θετικά περιλαμβάνονται η ισχυρή ικανότητα να απλοποιεί τη ζωή των καταναλωτών, να κάνεις τις επιχειρήσεις καλύτερες και να βοηθά τις κυβερνήσεις να βελτιώσουν τις υπηρεσίες προς τους πολίτες τους. Η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ εξατομικευμένων προσφορών και παρείσφρησης στην ιδιωτική ζωή είναι απαραίτητη για την αποφυγή δυσμενών αντιδράσεων από τους καταναλωτές. Κάθε εταιρεία που ακολουθεί μια προσέγγιση IoB στις στρατηγικές της πρέπει να βεβαιωθεί ότι διαθέτει ισχυρή κυβερνοασφάλεια για να προστατεύει όλα αυτά τα ευαίσθητα δεδομένα. Το IoB είναι μια επανάσταση που στα σωστά χέρια και με τους σωστούς νόμους προστασίας δεδομένων, θα παίξει σύντομα σημαντικό ρόλο. NW

Το ΙοΒ διακρίνεται για την ιδιότητά του να συνδέει τους ανθρώπους με τις πράξεις τους, συνδυάζοντας την επιστήμη συμπεριφοράς, την ανάλυση δεδομένων και την τεχνολογία

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

39

Interview 40

ΘΟΔΩΡΗΣ ΛΙΒΑΝΙΟΣ

Δε νοείται ψηφιακός μετασχηματισμός χωρίς τους ΟΤΑ Ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης μιλά αποκλειστικά στο netweek για τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των «μικρών τοπικών κυβερνήσεων», τις επόμενες δράσεις, αλλά και για το χρονοδιάγραμμα στο «φλέγον» θέμα του Κτηματολογίου. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟ

Έ

ξυπνος» δήμος δεν είναι μια καλοσχεδιασμένη ιστοσελίδα, ούτε μια σειρά από δράσεις χωρίς αντίκρισμα, με περιορισμένο εύρος χρήσης και χρόνο ζωής. Είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο – είναι ο δήμος που βάζει τον δημότη και τον κάτοικο στο επίκεντρο της λειτουργίας του, ο δήμος που αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες για να μπορέσει να παρέχει καλύτερες και αποτελεσματικότερες υπηρεσίες». Μ’ αυτά τα λόγια ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Θοδωρής Λιβάνιος, είχε δώσει στη διάρκεια του προβεβλημένου ετήσιου Digital Economy Forum του ΣΕΠΕ,

«

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

τον περασμένο Δεκέμβριο, το «στίγμα» του πολυ-αναμενόμενου ψηφιακού μετασχηματισμού των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο οποίος θεωρείται μια από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, με ιδιαίτερη σημασία για το ψηφιακό μέλλον της χώρας, ιδιαίτερα μετά τις σαρωτικές αλλαγές στην καθημερινότητά μας που «πυροδότησε» η πανδημία. Βεβαίως, ο 45χρονος απόφοιτος του τμήματος Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΠΑ, με μεταπτυχιακό τίτλο στη Διαχείριση & Τεχνολογία Ποιότητας και μακρά θητεία τόσο στην αγορά, όσο και στον κρατικό μηχανισμό (η αμέσως προηγούμενη θέση του ήταν υφυ-

INTERVIEW ‣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΛΙΒΑΝΙΟΣ

πουργός Εσωτερικών αρμόδιος για ΟΤΑ και εκλογές), Στη Θεσσαλονίκη, πριν από μερικούς μήνες, είχε «ανοίξει τα χαρτιά του» ήδη από τον περασμένο εξαγγείλατε μαζί με τον κ. Πιερρακάκη κονδύΣεπτέμβριο. Μιλώντας, τότε, από το περίπτερο του λι 320 Μ€ για τον εκσυγχρονισμό των «μικρών υπουργείου στη ΔΕΘ, είχε τονίσει πως «οι smart cities τοπικών κυβερνήσεων» – πείτε μας περισσότερα είναι το στοίχημα και το μέλλον της αυτοδιοίκησης», για τον προγραμματισμό και την πορεία αυτής εγκαινιάζοντας τον ουσιαστικό διάλογο με την Κεντρική της ουσιαστικής επένδυσης. Ο «οδικός χάρτης» Ένωση Δήμων Ελλάδας, για πάταξη της γραφειοκρατίας για τους digital ΟΤΑ σε ποιο στάδιο βρίσκεται; και αναβάθμιση μέσω της τεχνολογίας των υπηρεσιών Το πρόγραμμα που εξαγγέλθηκε στη Θεσσαλονίκη προς τους πολίτες, ο οποίος οδήγησε στην αναγγελία τον Οκτώβριο είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο για τον ψηφιακό -λίγες εβδομάδες αργότερα, πάλι από τη Θεσσαλονίκη, μετασχηματισμό των δήμων. Με χρηματοδότηση από το μαζί με τον υπουργό Κυρ. Πιερρακάκη- της χρημα- Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, διασφαλίζουμε σε κάθε τοδότησης των ΟΤΑ με 320 Μ€. Τεδήμο ένα συγκεκριμένο ποσό -ανάλολικός σκοπός ο εκσυγχρονισμός των γα με τον πληθυσμό του- ώστε να το Έχει ολοκληρωθεί «μικρών τοπικών κυβερνήσεων», που διαθέσει επιλέγοντας δράσεις από μια η διαβούλευση για “δεξαμενή” περίπου 30 προτάσεων. Η θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιτο πρόγραμμα των ότητας ζωής και την προστασία του διαδικασία για τους 17 μεγαλύτερους μικροδορυφόρων, περιβάλλοντος. πληθυσμιακά δήμους που χρηματοδοτο οποίο Για αυτά κι ακόμα περισσότερα, τούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης ξεκαθώς στις αρμοδιότητες του κ. Λικίνησε ήδη. Παράλληλα, οι υπόλοιποι χρηματοδοτείται βάνιου περιλαμβάνονται η εποπτεία 315 δήμοι γνωρίζουν το ακριβές ποσό από το Ταμείο σχεδόν του συνόλου των ενσύρματων της χρηματοδότησης που δικαιούνται Ανάκαμψης με 200 και ασύρματων τηλεπικοινωνιών και Μ€, ώστε η Ελλάδα αλλά και τις προτεινόμενες δράσεις, η ανάπτυξη των σχετικών δικτύων, ώστε να ξεκινήσουν την προετοιμασία να αποκτήσει το Κτηματολόγιο (που, επίσης, συντους για την υποβολή των Τεχνικών έναν σημαντικό δέεται στενά με τους ΟΤΑ), αλλά και Δελτίων τον προσεχή Απρίλιο, όταν βραχίονα στη το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος, θα εκδοθεί η σχετική πρόσκληση. Ο βελτίωση των θεωρήσαμε ότι μια συζήτηση (έστω κατάλογος περιλαμβάνει τη δυνατότηλεπικοινωνίων και εικονική, λόγω των ειδικών συντητα επιλογής έργων με άμεσο, ορατό θηκών) μαζί του, μπορεί να φωτίσει και μετρήσιμο αποτέλεσμα: από τις τόσο το παρόν, όσο και το μέλλον σε πολλούς τομείς. έξυπνες διαβάσεις για ΑΜΕΑ, τη διαχείριση του συγκοινωνιακού φόρτου και τη δημιουργία τοπικών επιnetweek: Είναι γνωστή η αγάπη σας για την χειρηματικών οδηγών έως τα συστήματα ηλεκτρονικής τοπική αυτοδιοίκηση. Πού βρίσκονται σήμερα διακίνησης εγγράφων και τη μείωση κατανάλωσης ηλεοι ΟΤΑ, όσον αφορά στον ψηφιακό μετασχημα- κτρικού ρεύματος σε δημοτικά κτίρια και σχολεία.

τισμό τους (κατά μέσο όρο, φυσικά) και κυρίως την ποιότητα ζωής που προσφέρουν στους πο- Αιχμή του δόρατος αυτής της εμβληματικής λίτες τους; δράσης είναι το 16+1, σωστά; Υπάρχουν, όμως, Θοδωρής Λιβάνιος: Δεν μπορούμε να συζη- αντιδράσεις από ΟΤΑ που έμειναν «εκτός νυμτάμε για ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους, χωρίς φώνος». Πώς τις σχολιάζετε;

αυτός να περιλαμβάνει την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σήμερα έχουν γίνει σημαντικά βήματα σε κάποιους δήμους και περιφέρειες, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Κάθε Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης οφείλει να παρέχει τις πληρέστερες δυνατές ψηφιακές υπηρεσίες στον κάτοικο και τον δημότη. Ωστόσο, είναι αυτονόητο πως, ούτε όλοι οι δήμοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, ούτε οι ανάγκες τους είναι ίδιες. Ένας αστικός δήμος έχει εντελώς διαφορετικές ανάγκες από έναν νησιωτικό ή έναν ορεινό δήμο. Το βέβαιο είναι, όμως, ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός των ΟΤΑ θα βελτιώσει σημαντικά την εξυπηρέτηση του πολίτη, αλλά και θα μειώσει το λειτουργικό τους κόστος, αφού οι υπάλληλοι θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν σε άλλες, πιο χρήσιμες και αποδοτικές –και για τους ίδιους- θέσεις εντός του δήμου. Σε κάθε περίπτωση, όπως έχει αποδείξει ο δήμος Τρικκαίων και ο δήμαρχός του, Δημήτρης Παπαστεργίου, υπάρχουν πολλά, ουσιαστικά, ρεαλιστικά και υλοποιήσιμα βήματα που μπορούν και πρέπει να γίνουν, για τον εκσυγχρονισμό των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Κανένας δήμος δεν έχει μείνει «εκτός νυμφώνος». Όλοι οι δήμοι της χώρας χρηματοδοτούνται με σημαντικά ποσά και με βάση το πληθυσμιακό κριτήριο. Είναι στο χέρι τους να τα αξιοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να πετύχουν το βέλτιστο αποτέλεσμα για τους κατοίκους τους.

Ποια είναι τα «στοιχήματα» που θεωρείτε κρίσιμα για τον χώρο σας, φέτος; Ποια θα ξεχωρίζατε από πλευράς προτεραιότητας; Τα στοιχήματα, όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, είναι πολλά και κρίσιμα. Το πρώτο και ουσιαστικό είναι η έγκαιρη δρομολόγηση όλων των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης που έχουν ανατεθεί στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ήδη οι πρώτοι διαγωνισμοί έχουν προκηρυχθεί και συνεχίζουμε με εντατικούς ρυθμούς. Από εκεί και πέρα, η συνέχιση της δημιουργίας νέων ψηφιακών υπηρεσιών προς τον πολίτη και η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, παράλληλα με την πλήρη ψηφιοποίηση του κτηματολογίου, είναι στις πρώτες προτεραιότητες.

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

41

μαντικά έργα υποδομής, όπως η διασύνδεση νησιών με υποθαλάσσια καλώδια και η χρηματοδότηση πολυκατοικιών, προκειμένου να δημιουργηθεί η υποδομή για την υποδοχή δικτύων υψηλών ταχυτήτων.

Γενικά στον χώρο των ΤΠΕ βλέπουμε από πέρυσι σημαντικές αφίξεις και ανακατατάξεις, που θα «ανακατέψουν την τράπουλα» στην αγορά. Πώς το σχολιάζετε; Ποιόν άλλον περιμένουμε; Η αγορά της Πληροφορικής στη χώρα μας έχει μπροστά της μια μεγάλη πρόκληση προκειμένου να υλοποιηθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας. Είναι θετικό που ενισχύονται τόσο ο ανταγωνισμός, όσο και οι συμπράξεις μεταξύ των εταιριών Πληροφορικής. Εμάς, στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, μας ενδιαφέρει να έρθει το καλύτερο αποτέλεσμα για το έργο που αναλαμβάνουν, με το μικρότερο δυνατό κόστος.

Για τον χώρο του διαστήματος, που είναι επίσης στην ευθύνη σας, δεν πολυμιλάμε. Όμως, οι προοπτικές είναι σημαντικές, ακόμα και για εφαρμογές που έχουν σχέση με τις τηλεπικοινωνίες. Υπάρχει κάτι νεότερο προς αυτή την κατεύθυνση;

42

Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στην πρωτοβουλία του Επιτρόπου Μπρετόν για το Διάστημα. Ήδη, από τον Οκτώβριο, έχει ολοκληρωθεί η διαβούλευση για το πρόγραμμα των μικροδορυφόρων, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης με 200 Μ€, ώστε η Ελλάδα να αποκτήσει έναν σημαντικό βραχίονα στη βελτίωση των τηλεπικοινωνίων. Το έργο, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, θα δημοπρατηθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσό θα επιστρέψει σε εγχώριες εξειδικευμένες εταιρείες Πληροφορικής, οι οποίες ήδη έχουν εξαιρετικά ανταγωνιστική τεχνογνωσία και σ’ αυτό το χώρο. Να κλείσουμε με το Κτηματολόγιο; Τεράστιο, δύσκολο, αλλά και απαραίτητο έργο – πυλώνας για την ψηφιοποίηση του κράτους. Χρήματα υπάρχουν, αλλά φαίνεται πως τα προβλήματα και η αργοπορία οφείλονται περισσότεΣτον χώρο των τηλεπικοινωνιών εξακολουθού- ρο στον ανθρώπινο παράγοντα, παρά στην τεχνολογία. με να υστερούμε (όπως δείχνει και το -βασισμέ- Να ελπίζουμε ότι σε μια τριετία όλα αυτά θα αποτελούν νο σε παλιότερα στοιχεία, είναι αλήθεια- DESI). παρελθόν; Για το 5G, τα «μαντάτα» είναι εξαιρετικά – στα Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο πρέπει να ολοκληρωθεί ο υπόλοιπα τι γίνεται; πώς προχωρεί η «αποχαλ- ψηφιακός μετασχηματισμός του κτηματολογίου. Ήδη κοποίηση»; ανοίγονται οι προσφορές για τον μεγάλο διαγωνισμό ψηΕνώ στον τομέα των κινητών επικοινωνιών και ειδι- φιοποίησης του συνόλου του αρχείου των υποθηκοφυλακότερα της επέκτασης του δικτύου 5ης γενιάς είμαστε κείων της χώρας. Περίπου 600.000.000 σελίδες πρόκειται σε πολύ καλό επίπεδο, υπάρχουν πολλά πράγματα που να ψηφιοποιηθούν και να είναι διαθέσιμες. Εντός του πρέπει να γίνουν στο τομέα των σταθερών συνδέσεων. έτους, το σύνολο των υποθηκοφυλακείων της χώρας θα Κατ’ αρχήν, είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ιδιώτες έχει ενταχθεί στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, ενώ εντός των πάροχοι ανακοινώνουν πολύ σημαντικές επενδύσεις για προσεχών εβδομάδων αναμένεται η έναρξη της παραγωγιτη δημιουργία δικτύων οπτικών ινών. Την ίδια στιγμή, ως κής λειτουργίας νέων ψηφιακών υπηρεσιών. Ταυτόχρονα, στρατηγική επιλογή, επιλέγουμε και τη χρηματοδότηση ολοκληρώνεται σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουρδημιουργίας δικτύων οπτικών ινών σε περιοχές όπου, με γεία και την ΑΑΔΕ η ψηφιακή μεταβίβαση ακινήτου, βάση εμπορικά κριτήρια, η επένδυση δεν είναι βιώσιμη. ώστε για την μεγάλη πλειονότητα των μεταβιβάσεων να Το έργο Ultra Fast Broadband έχει ήδη δημοπρατηθεί κι γίνεται ψηφιακά. Στόχος είναι σε τρία χρόνια από σήμερα είναι θέμα λίγων εβδομάδων η υπογραφή των σχετικών το σύνολο των προσφερόμενων υπηρεσιών του κτηματοσυμβάσεων. Παράλληλα, χρηματοδοτούμε επιπλέον ση- λογίου να γίνεται ηλεκτρονικά. NW

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

City

AWA R D S presents 2022

10th

Smart Cities conference

Μια σημαντική επέτειος που μας δίνει ορμή για να συνεχίζουμε δυνατά Παράλληλη πορεία για το καθιερωμένο "Smart Cities Conference" που οικοδομεί ευφυείς και βιώσιμες ελληνικές πόλεις και τα βραβεία θεσμός της τοπικής αυτοδιοίκησης "Best City Awards" που φέτος συμπληρώνουν 10 και 5 έτη αντιστοίχως!

ΠEΜΠΤΗ 10•03•22

3.000+ στελέχη Τοπικής Αυτοδιοίκησης

300+ ομιλητές

10

χρόνια

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΙΔΡΥΜΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ + LIVE ON YOUR SCREEN

700+

5

χρόνια

υποψήφιοι

50+

διεθνείς decision makers

www.smartcitiesconference.gr

300+ νικητές

www.bestcityawards.gr

Συμμετοχές: Smart Cities Conference Χάρης Πορέτσης, Τ: +30 2106617777 (εσωτ. 139) | E: hporetsis@boussias.com Τελετή Απονομής: Best City Awards Μαίρη Τσούκαρη +30 2106617777 (εσωτ. 188) mtsoukari@boussias.com Χορηγίες: Λίζα Αντωνιάδη, +30 2106617777 (εσωτ. 158) | E: lantoniadi@boussias.com | Νικόλ Αρμόνι, +30 2106617777 (εσωτ. 155) E: narmoni@boussias.com | Χρήστος Τέγος, Τ: 210 661 7777 (εσωτ. 198), Μ: 694 2570386, E: ctegos@boussias.com

Official Publications

Digital Transformation 44

ΝIΚΟΣ ΡΑΥΤOΠΟΥΛΟΣ

Το ITC “face-lift” του ΑΔΜΗΕ Μια πολυεπίπεδη διαδικασία συνολικού ανασχεδιασμού και αναβάθμισης του υφιστάμενου εξοπλισμού δια μέσω της οποίας θα θωρακίσει την ασφαλή λειτουργία του, θα προσθέσει «ευφυΐα» και θα αυτοματοποιήσει τις διαδικασίες του, ενδυναμώνοντας και μετεξελίσσοντας την παρουσία του σε τομείς προσθήκης αξίας (λ.χ. τηλεπικοινωνίες), λαμβάνει χώρα στον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), σύμφωνα με τον Νίκο Ραυτόπουλο, Διευθυντή Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΑΔΜΗΕ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΑΡΚΕΤΟ

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

DIGITAL TRANSFORMATION

Η

στρατηγική Τεχνολογίας των Πληροφοριών η Εφοδιαστική Αλυσίδα και Προμήθειες, η Διαχείριση των και Επικοινωνιών του ΑΔΜΗΕ βασίζεται σε Αποθηκών, η αντίστοιχη Διαχείριση των Παγίων, τα Τεχνικά συνολικά έξι πυλώνες που με την σειρά τους έργα, το Ανθρώπινο Δυναμικό, η Μισθοδοσία, αλλά και τα αφορούν στην επέκταση, τη λειτουργία και Workflows. συντήρηση των τηλεπικοινωνιακών δικτύων για τις ανάγκες του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλε- Σε τι βαθμό έχετε εντρυφήσει στην DevSecOps κτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), την περαιτέρω ανάπτυξη των μεθοδολογία; υποδομών και των data center του, τον εκσυγχρονισμό των Οφείλω να τονίσω πως σε ότι αφορά στην διαδικασία εσωτεριυφιστάμενων πληροφοριακών συστημάτων και τη δημιουργία κής ανάπτυξης λογισμικού, την κάνουμε πράξη εφαρμόζοντας μια νέας, DevSecOps οργανωτικής μονάδας που βασίζεται DevSecOps μεθοδολογία μέσω ενός υβριδικού επιχειρησιακού στην in house ανάπτυξη λογισμικού για την κάλυψη των μο- μοντέλου που απαρτίζεται από την ομάδα Πληροφορικής του ναδικών όσο και ιδιαίτερων αναγκών του Οργανισμού, μια ΑΔΜΗΕ, εξωτερικό συνεργάτη με εμπειρία σε DevSecOps και ολοκληρωμένη διαδικασία διαχείρισης παροχής ΙΤ υπηρεσιών, ασφαλώς την ομάδα των επιχειρησιακών χρηστών. Μεταξύ καθώς επίσης η καθιέρωση μιας συνεκτικής πολιτικής θωρά- άλλων, έχουμε αναπτύξει σύστημα για την επεξεργασία των κισης σε επίπεδο κυβερνοασφάλειας και δεδομένων που προέρχονται από την επιεν γένει ανθεκτικότητας των κρίσιμων ΙΤ θεώρηση των γραμμών μεταφοράς μέσω Εφαρμόζουμε υποδομών, αλλά και η εξυπηρέτηση των drones και θα τροφοδοτεί αλγορίθμους τη λογική Zero αναγκών που προκύπτουν ως συνέπεια machine learning και τεχνητής νοημοσύTrust σε στοιχεία του πλάνου ψηφιακού μετασχηματισμού νης, με απώτερο σκοπό την αναγνώριση που εφαρμόζεται στον ΑΔΜΗΕ. και τον εντοπισμό βασικών χαρακτηριή λογαριασμούς στικών, βάσει των οποίων θα μπορούν να χρηστών που netweek: Πόσο ακριβές είναι δρομολογηθούν συγκεκριμένες ενέργειες βασίζονται πως ο Οργανισμός κινείται δυκαι δραστηριότητες. Με αυτό τον τρόπο αποκλειστικά ναμικά αναφορικά με την διαμπορεί να επιτευχθεί η αυτοματοποίηση στη φυσική τους δικασία του επανασχεδιασμού των αντίστοιχων χειροκίνητων διαδικασιτοποθεσία ή ακόμη των συστημάτων και των εφαρών, ενώ η ανθρώπινη παρέμβαση περιοκαι στο δίκτυο, μογών που αξιοποιεί στην καθηρίζεται στην επικύρωση των ενεργειών αλλά ταυτόχρονα μερινή λειτουργία του; αυτών που προκύπτουν από την ανάλυση εφαρμόζουμε Νίκος Ραυτόπουλος: Έπειτα των δεδομένων. Όσο για την εποπτεία τεχνολογίες αιχμής, των υποδομών, πραγματοποιείται με αυαπό την επιτυχή θέση σε λειτουργία των όπως ML & ΑΙ νέων συστημάτων της αγοράς ηλεκτρικής τοματοποιημένο τρόπο, διευκολύνοντας ενέργειας (Market Management System, τη διαχείρισή τους και επιταχύνοντας την Market Settlement System, Cross-Border Scheduling System, αποκατάσταση ενδεχόμενων βλαβών.

Modesto Metering System) για τις ανάγκες της λειτουργίας του Target Model και τον εκσυγχρονισμό των ΙΤ υποδομών Τι ρόλο πρόκειται να παίξει κατά το εγγύς του, ο ΑΔΜΗΕ προετοιμάζεται για την υλοποίηση του Market μέλλον ο τηλεπικοινωνιακός βραχίονας του Reform Plan. Πρόκειται, ουσιαστικά, για τον οδικό χάρτη ΑΔΜΗΕ; μεταρρυθμίσεων στις εγχώριες χονδρεμπορικές αγορές με Ο Οργανισμός επενδύει σημαντικά στο ιδιόκτητο δίκτυο σκοπό την ακόμη πιο εύρυθμη λειτουργία του Target Model. οπτικών ινών που διαθέτει και εκτείνεται σε 4.000 χιλιόμετρα, Ειδικότερα η δέσμη των μεσοπρόθεσμων μεταρρυθμίσεων του που απαρτίζεται από τις εναέριες γραμμές μεταφοράς και Market Reform plan έχουν ως απώτερο στόχο την περαιτέρω τα υποθαλάσσια καλώδια των νησιωτικών διασυνδέσεων. αναβάθμιση των IT υποδομών του μέσω της διασύνδεσης με Το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο του ΑΔΜΗΕ συγκαταλέγεται τις Ευρωπαϊκές Πλατφορμες της Εξισορρόπησης (MARI/ στις κρίσιμες υποδομές της χώρας μας, καθώς θεωρείται ως PICASSO) φέρνοντας ακόμα πιο κοντά το όραμα της Ευρω- απαραίτητο για την επικοινωνία των στοιχείων του ΕΣΜΗΕ παϊκής Ένωσης σχετικά με την ενοποίηση των Ευρωπαϊκών (ΚΕΕ, ΚΥΤ, Υ/Σ), ενώ ταυτόχρονα μέσω αυτού μπορούν να αγορών εξισορρόπησης. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει αναπτυχθεί αξιοποιηθούν καινοτόμες τεχνολογίες (λ.χ. IoT, AI, machine η πλατφόρμα Market Extranet που περιέχει ασφαλή, όσο learning) και μεθόδων (λ.χ. η διαδικασία προληπτικής συκαι σύγχρονη σύνδεση με τα συστήματα του Target Model. ντήρησης) για τις ανάγκες της εύρυθμης λειτουργίας, αλλά Ο δεύτερος άξονας του επανασχεδιασμού των συστημάτων, και της συνολικότερης συντήρησης του συστήματος. Στους αφορά στην ανάπτυξη των πλέον σύγχρονων, state-of-the σχεδιασμούς μας βρίσκεται η δυναμική επέκταση του δικτύart επιχειρησιακών συστημάτων, όπως λ.χ. των Enterprise ου οπτικών ινών της εταιρείας, σε σημείο ώστε να υπερδιResource Planning (ERP), Enterprise Asset Management (EAM) πλασιαστεί μέχρι το 2028, ξεπερνώντας τα 9.000 χιλιόμετρα. και Workforce Management System (WFM) εγκατεστημένα Επιπροσθέτως, η Grid-Telecom, 100% θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, στο cloud (hybrid cloud). Διαδικασία που θα διασφαλίσει τόσο αξιοποιεί τις πλεονάζουσες οπτικές ίνες του δικτύου, ανατην κάλυψη των επιχειρησιακών λειτουργιών του ΑΔΜΗΕ, πτύσσοντας το δικό της, φυσικά διαχωρισμένο, τηλεπικοιόσο και την επίτευξη της βέλτιστης διαχείρισης και συντή- νωνιακό δίκτυο για την εξυπηρέτηση των εμπορικών της ρησης των ηλεκτρικών παγίων, τα οποία αποτελούν τις κρί- αναγκών. Στις προσθέσεις του ΑΔΜΗΕ είναι να εκσυγχρονίσει σιμες υποδομές της χώρας. Οι λειτουργικές περιοχές που τον τηλεπικοινωνιακό του εξοπλισμό δημιουργώντας ένα καλύπτονται είναι η Οικονομική και Λογιστική Διαχείριση, πολυεπίπεδο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο κορμού IP/MPLS,

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

45

πελάτες, την μεγιστοποίηση της απόδοσης και του bandwidth του δικτύου τηλεπικοινωνιών, αλλά και την λειτουργία ενός ασφαλούς, όσο και «έξυπνου» δικτύου επικοινωνίας που παρέχει πολλαπλή προστασία. Επιπροσθέτως, προκύπτουν και μια σειρά από στρατηγικά πλεονεκτήματα, όπως λ.χ. σημαντικές οικονομίες κλίμακας δια μέσω της αντικατάστασης των μισθωμένων γραμμών τρίτων παρόχων με το ιδιόκτητο δίκτυο οπτικών ινών του ΑΔΜΗΕ. Έχει υπολογιστεί πως επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση κάτι παραπάνω από 800.000 ευρώ σε ετήσια βάση με την ταυτόχρονη μείωση των λειτουργικών εξόδων του Διαχειριστή. Παράλληλα, σημειώνεται αύξηση των κερδών της εταιρείας από την εκμετάλλευση των πλεοναζόντων οπτικών ινών από μέρους της θυγατρικής τηλεπικοινωνιών (Grid Telecom) του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Ποια είναι τα οφέλη που προκύπτουν από την ψηφιακοποίηση του κρίσιμου τηλεπικοινωνιακού δικτύου του ΑΔΜΗΕ;

46

στα πρότυπα των πλέον σύγχρονων ευρωπαίων διαχειριστών συστήματος μεταφοράς (TSOs). Όσο για τις εφαρμογές που θα εξυπηρετούνται από το νέο δίκτυο θα περιλαμβάνει από την κίνηση των SCADA του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, την Τηλεπροστασία, τις διασυνδέσεις των ΚΕΕ (Ethernet) και τις Τηλεμετρήσεις (PMU, PDC κ.ά.) μέχρι την εξυπηρέτηση της εταιρικής κίνησης (λ.χ. IT, VoIP και Multimedia), το κλειστό κύκλωμα επικοινωνίας CCTV (Ethernet), αλλά και την επίτευξη της επικοινωνίας των ψηφιακών υποσταθμών βάσει του πρωτοκόλλου IEC 61850.

Καταρχάς, μέσω της σημαντικής αναβάθμισης του τηλεπικοινωνιακού δικτύου του ΑΔΜΗΕ πετυχαίνουμε την αποδοτικότερη (σε σχέση με το bandwidth) και πιο αξιόπιστη επικοινωνία των κρίσιμων υποδομών του ΕΣΜΗΕ. Παράλληλα, η δημιουργία του Κέντρου Λειτουργίας Δικτύων (NOC) εγγυάται την αδιάλειπτη (24/7) παρακολούθηση της υγείας του δικτύου αντιμετωπίζοντας σε πραγματικό χρόνο οποιαδήποτε δυσλειτουργία ή συμφόρηση. Με αυτόν τον τρόπο μεγιστοποιείται η ανθεκτικότητα των τηλεπικοινωνιακών υποδομών και ενισχύεται σημαντικά η ασφάλεια του δικτύου. Να επισημάνω σε αυτό το σημείο ότι ο ΑΔΜΗΕ σήμερα δεν διαθέτει ολοκληρωμένο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο κορμού με αποτέλεσμα να αναγκάζεται να μισθώνει κυκλώματα τηλεπικοινωνιακών παρόχων για την κρίσιμη επικοινωνία των στοιχείων του (ΚΥΤ, Υποσταθμοί και Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας) δαπανώντας σημαντικά ποσά κάθε χρόνο. Η υλοποίηση του νέου ιδιόκτητου τηλεπικοινωνιακού δικτύου τεχνολογίας IP/MPLS, το οποίο βασίζεται στις οπτικές ίνες που διαθέτει ο ΑΔΜΗΕ, θα επιφέρει εκτός από σημαντική μείωση των λειτουργικών εξόδων και την πολυπόθητη «τηλεπικοινωνιακή ανεξαρτησία» και ασφάλεια, καθώς έχουν προβλεφθεί και διπλές οδεύσεις για redundancy.

Τι περιλαμβάνει η στρατηγική κυβερνοασφάλειας που έχετε επεξεργαστεί και εφαρμόζετε στον ΑΔΜΗΕ;

Η πολιτική μας διακρίνεται σε 12 πυλώνες δράσης, όπου και έχουν ενταχθεί τα πληροφοριακά (ΙΤ), μα και λειτουργικά (ΟΤ) συστήματα και αφορά στην Διακυβέρνηση & ΟργανωΠοια είναι τα οφέλη του νέου τηλεπικοινωνια- τική δομή, τη διαχείριση της επικινδυνότητας (Enterprise κού δικτύου IP/MPLS του ΑΔΜΗΕ; Risk Management), την Πολιτική Ασφαλείας Συστημάτων, Κατ’ αρχήν, επιτυγχάνεται ο εκσυγχρονισμός του τηλεπι- Δικτύων και Πληροφοριών, το Μητρώο Ψηφιακών Παγίων κοινωνιακού δικτύου, δια μέσω της αντικατάστασης του - Διαχείριση πόρων, την Αρχιτεκτονική Μηδενικής Εμπιστοπαλαιού εξοπλισμού με state of the art τεχνολογικές λύσεις, σύνης – Τεχνολογίες Ασφάλειας, την Διαχείριση Περιστατικών την διασφάλιση εξαιρετικά υψηλού (99.999%) Quality of Ασφαλείας δια μέσω της χρήσης και αξιοποίησης τεχνητής Service (QoS), τη δημιουργία Κέντρου Λειτουργίας Δικτύων νοημοσύνης και machine learning, την ευαισθητοποίηση (NOC) για την 24x7x365 παρακολούθηση και την ταυτόχρονη και εν γένει εκτενή εκπαίδευση των χρηστών, τη διαχείριση αντιμετώπιση δυνητικών περιστατικών, την επιτάχυνση του της εφοδιαστικής αλυσίδας και των επιχειρήσεων, μα και χρόνου απόκρισης για την παροχή υπηρεσιών σε κάθε μορφής προμηθευτών-συνεργατών, τη διαλειτουργικότητα με τρίτα

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

DIGITAL TRANSFORMATION

συστήματα, τον έλεγχο και την πραγματοποίηση δοκιμών συστημάτων, τη συμμόρφωση με Κανονιστικό και Νομικό Πλαίσιο (Ευρωπαϊκό και Εθνικό), το disaster recovery και φυσικά την επιχειρησιακή συνέχεια (Business Continuity Plan). Οι προαναφερθέντες τομείς εξυπακούεται πως εμπεριέχουν μια σειρά από στρατηγικές, πολιτικές και δράσεις, που συνολικά συντείνουν στο εξαιρετικά σημαντικό έργο της διασφάλισης της ψηφιακής ακεραιότητας και ασφάλειας του ΑΔΜΗΕ.

Όσο για τον προαναφερθέντα σχεδιασμό, οφείλει να υποστηριχθεί από τη συνεργασία και αλληλεπίδραση με τα κέντρα ελέγχου κυβερνοασφάλειας (SOC) των υπολοίπων ευρωπαίων διαχειριστών μεταφοράς ενέργειας (TSOs) τόσο για την έγκαιρη πληροφόρηση και αποτροπή κυβερνοεπιθέσων, όσο και για την αμφίδρομη μεταφορά τεχνογνωσίας μεταξύ των όμορων φορέων. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να λάβει χώρα η διαδικασία διασύνδεσης και συνεργασίας με το εθνικό CSIRT για την ενίσχυση της κυβερνοάμυνας και την ολιστική προστασία των υποδομών της πατρίδας μας από Πώς διαμορφώνονται οι αρχές με βάση τις οποί- κυβερνοεπιθέσεις.

ες σχεδιάζετε την στρατηγική κυβερνοασφάλειας στον ΑΔΜΗΕ; Να υποθέσουμε πως σε αυτό το πλαίσιο προΠροκειμένου να δομήσουμε την στρατηγική κυβερνοασφά- γραμματίζετε τη λειτουργία του πρότυπου Επιλειας του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής χειρησιακού Κέντρου Ασφάλειας (SOC) του Ενέργειας, έχουμε λάβει υπόψη συγκεκριμένες κεντρικές Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτριαρχές κατά τις προπαρασκευαστικές διαδικασίες, οι οποί- κής Ενέργειας; ες καλύπτουν την συνολικότερη έκφανση λειτουργίας του Πράγματι, από τη στιγμή κατά την οποία οι ολοένα και πιο ίδιου του οργανισμού, σε συνάρτηση με πολύπλοκες, όσο και πολυεπίπεδες κυβερνοεπιθέσεις αυξάνουν την ανάτην μετεξέλιξη της ανάπτυξης και των Στους σχεδιασμούς αναγκών που διαμορφώνονται ως συνέγκη διαχείρισης ενός τεράστιου όγκου μας βρίσκεται η πειά της. Υπό αυτό το πρίσμα, η διακυπληροφοριών ασφαλείας και επιθέσεων δυναμική επέκταση σε έναν οργανισμό, ο ΑΔΜΗΕ επέλεξε βέρνηση και η διαχείριση των κινδύνων του δικτύου οπτικών να αναπτύξει ένα Επιχειρησιακό Κέντρο κυβερνοασφαλείας παρακολουθούνται ινών της εταιρείας, και διαχειρίζονται σε συνεχή βάση, ενώ Ασφάλειας (SOC). Μάλιστα, αυτό δεν η δημιουργία πολυεπίπεδης προστασίθα διέπεται απλά από τους «παραδοσισε σημείο ώστε να ας και η υιοθέτηση της αρχιτεκτονικής ακούς» μηχανισμούς ανίχνευσης περιυπερδιπλασιαστεί μηδενικής εμπιστοσύνης με σκοπό την στατικών ασφαλείας, αλλά αντιθέτως θα μέχρι το 2028, ανθεκτικότητα των υποδομών βρίσκονται εκτείνεται και σε μηχανισμούς artificial ξεπερνώντας τα στις κύριες προτεραιότητές μας. intelligence και machine learning και δη σε 9.000 χιλιόμετρα Την ίδια στιγμή, εφαρμόζουμε τη λογική κάθε επίπεδο: Από τους χρήστες και τις συσκευές, μέχρι το cloud, τα συστήματα μηδενικής εμπιστοσύνης (Zero Trust) σε στοιχεία ή λογαριασμούς χρηστών που βασίζονται αποκλει- βιομηχανικού ελέγχου κ.ο.κ. Θα πρέπει να τονιστεί πως οι στικά στη φυσική τους τοποθεσία ή ακόμη και στο δίκτυο, συγκεκριμένες τεχνολογίες δεν βασίζονται σε υπογραφές γνωαλλά ταυτόχρονα εφαρμόζουμε τεχνολογίες αιχμής, όπως στών ευπαθειών ή επιθέσεων, αλλά περισσότερο σε μοντέλα λ.χ. το machine learning, τα συμπεριφορικά μοντέλα και η συμπεριφοράς και απειλών. Για την ακρίβεια, θα ανιχνεύουν τεχνητή νοημοσύνη προκειμένου να αποτελέσουν την βάση και “διαβάζουν” συνολικότερα το περιβάλλον του ΑΔΜΗΕ, στην οποία θα στηριχτεί η συνολικότερη στρατηγική κυβερ- έτσι ώστε να γίνει κατανοητή η λειτουργία του προκειμένου νοάμυνας του ΑΔΜΗΕ. Επιπροσθέτως, αναπτύσσουμε ένα να εντοπίζουν την κακόβουλη δραστηριότητα βασιζόμενοι σύστημα διαχείρισης της ασφάλειας λειτουργώντας σύμφω- στην απόκλιση από τα εν λόγω μοντέλα. να με το διεθνές πρότυπο cybersecurity ISO-27001 και της Την ίδια στιγμή, η διερεύνηση των περιστατικών ασφαλείας εξειδίκευσης του με το πρότυπο 27019 για τον τομέα της θα υλοποιείται με την χρήση τεχνητής νοημοσύνης (AI), πόσο ενέργειας. Ξεχωριστή μνεία δίνεται στην εν γένει ενημέρωση μάλλον από τη στιγμή κατά την οποία έχει ανοίξει νέους και ευαισθητοποίηση (Cybersecurity Awareness) του συνόλου ορίζοντες στην διαδικασία του εντοπισμού και μετριασμού των εργαζομένων σε θέματα κυβερνοασφάλειας και αντιμε- των κυβερνοεπιθέσεων. Συμπληρωματικά, η αξιοποίηση του τώπισης των ψηφιακών απειλών, τόσο στον εργασιακό χώρο ΑΙ στην κυβερνοασφάλεια θα συνεισφέρει στην σε βάθος διεόσο και στις προσωπικές ψηφιακές συναλλαγές τους, ενσωμα- ρεύνηση των δομικών στοιχείων της πληροφορικής υποδομής τώνοντας τις οδηγίες της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, του Οργανισμού, ώστε να εντοπίσει τις δυνητικές απειλές. του Εθνικού CSIRT και των εθνικών και ευρωπαϊκών οδηγιών Παράλληλα, μπορεί και προσαρμόζεται με τον κατάλληλο NIS και GDPR. τρόπο ώστε να τις κάνει mitigate. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί πως έχει γίνει μνεία και για Το σύνολο των προαναφερθέντων σχεδιασμών τη συγγραφή playbooks αναφορικά με την αντιμετώπιση προδιαγράφει την ύπαρξη ενός κεντρικού σημεί- των κύριων μεθοδολογιών και τεχνικών επίθεσης, όπως λ.χ. ου αναφοράς-στόχου από πλευράς του ΑΔΜΗΕ; ransomware, phishing κ.ο.κ. με διττό σκοπό. Κατ’ αρχάς, να Δεν σας κρύβω πως τo όραμα του ΑΔΜΗΕ είναι να αποτελέσει βοηθήσει τους αναλυτές στην άμεση αντιμετώπιση των εν ένα πρότυπο κυβερνοασφάλειας στις κρίσιμες υποδομές λόγω επιθέσεων και δευτερευόντως μέσω της εξομοίωσης της χώρας και να εδραιωθεί ως το Critical Cybersecurity Ηub. των επιθέσεων να ελεγχθούν τόσο οι μηχανισμοί ανίχνευσης Αρχικά στον τομέα της ενέργειας και μετέπειτα στο σύνολο και αντιμετώπισης επιθέσεων, όσο και η αποτελεσματικότητα των κρίσιμων υποδομών της χώρας. των ομάδων επίθεσης (red) και άμυνας (blue). NW

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

47

Digital Transformation

Η καινοτομία «οδηγεί» το μέλλον της Ολυμπίας Οδού

48

Η Ολυμπία Οδός είναι σταθερά προσανατολισμένη στην ασφάλεια και την άνεση οδηγών και ταξιδιωτών, δεσμευόμενη για την παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου προς τους πελάτες της. Η έννοια της καινοτομίας στους κόλπους της, «μεταφράζεται» σε συνεχή διεύρυνση του επιχειρηματικού ορίζοντα, κάτι το οποίο επιτυγχάνεται «ακούγοντας» τις ανάγκες των οδηγών και των ταξιδιωτών. ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΑΡΚΕΤΟΥ

Γ

ια πρώτη φορά αντιμετωπίστηκε στην Ελλάδα το ζήτημα της αναλογικής χρέωσης, εξασφαλίζοντας ότι οι χρήστες πληρώνουν αποκλειστικά και μόνο για την απόσταση που έχουν διανύσει. Στόχος της Ολυμπίας Οδού είναι να αναπτύσσει λύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας σε στενή συνεργασία τόσο με τους χρήστες, όσο και τους συνεργάτες της. Υπό αυτό το πρίσμα, στα τέλη του 2020, τέθηκε σε εφαρμογή το Υβριδικό Σύστημα Χιλιομετρικής Χρέωσης (Hybrid), ολοκληρώνοντας ταυτόχρονα την εγκατάσταση συνολικά 92 POS στους (πέντε) 5 Μετωπικούς και (εννέα) 9 Πλευρικούς Σταθμούς διοδίων μηχανημάτων πληρωμής με κάρτα (POS) σε όλες τις λωρίδες Αυτόματων Μηχανημάτων Πληρωμής (APM). Υποστηρίζεται δε, από ένα σύγχρονο σύστημα υπολογισμού διοδίων σε πραγματικό χρόνο (Hybrid) και λειτουργεί μέσω του πομποδέκτη Ολυμπια Pass. Το εν λόγω καινοτόμο τεχνολογικό σύστημα στηρίζε-

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

ται στην ενίσχυση του υπάρχοντος «ζωνικού συστήματος» με την εγκατάσταση 26 Ηλεκτρονικών Πυλών (gantries) σε επιλεγμένες εισόδους και εξόδους του αυτοκινητόδρομου. Αποτέλεσμα; Να υπολογίζει τα χιλιόμετρα που διανύει το όχημα, επιστρέφοντας αυτόματα τη διαφορά στο λογαριασμό του συνδρομητή του πομποδέκτη. Το Υβριδικό Σύστημα χρησιμοποιεί αισθητήρες, κάμερες και συστήματα ενδοεπικοινωνίας εγκατεστημένα στους κόμβους εισόδου και εξόδου του αυτοκινητόδρομου. Βασίζεται στη δημιουργία Ηλεκτρονικών Πυλών με τη χωροθέτηση διατάξεων προβόλων (δηλ. μεταλλικού φορέα) και των απαραίτητων τεχνικών κτιρίων Η/Μ επί των υφιστάμενων σταθμών διοδίων. Για τη λειτουργία του εγκαταστάθηκε τεχνολογικός εξοπλισμός (αισθητήρες, κάμερες και κεραίες τεχνολογίας DSRC) που -μεταξύ άλλων- περιλαμβάνει κεραίες ETC τεχνολογίας DSRC για την ανάγνωση των πομποδεκτών, κάμερες καταγραφής πινακίδας οχήματος, κάμερες βίντεο

DIGITAL TRANSFORMATION

γενικού πλάνου, ελεγκτή Ηλεκτρονικής Πύλης, εξοπλισμό παροχής ισχύος και τηλεπικοινωνιών, μεταλλικό φορέα για την έδραση του συνόλου του εξοπλισμού, ώστε να μην απαιτείται κλείσιμο λωρίδας για συντήρηση.

Ψηφιοποιώντας την κατασκευή αξιοποιώντας digital twins

θορύβου, σκόνης, ρύπων και διάβρωση. Με το Smart Tunnel επιτυγχάνεται σημαντική βελτίωση στη συντήρηση του εξοπλισμού, καθώς επιτρέπεται όχι μόνο η διευρυμένη γνώση για την κατάσταση στην οποία και βρίσκεται ο εξοπλισμός ανά πάσα στιγμή, αλλά και η δημιουργία αναλυτικού χρονοδιαγράμματος συντήρησης».

Σε μια προσπάθεια ενεργούς συμμετοχής στην επιτάχυνση Ολοκληρωμένα συστήματα της ψηφιοποίησης της κατασκευής (lean construction) προ- και εφαρμογές για την προστασία κειμένου να λειτουργήσει ως το απαραίτητο «σκαλοπάτι» και διαχείριση του οδοστρώματος για την επίτευξη της εκβιομηχάνισης του κατασκευαστικού Το κύριο ζητούμενο για τη λειτουργία κάθε αυτοκινητότομέα, η Ολυμπία Οδός συμμετέχει στο πρόγραμμα «Ορί- δρομου είναι να εγγυάται την ασφαλή, άνετη και γρήγορη ζοντας 2020: δράσεις έρευνας και καινοτομίας (Horizon μετακίνηση του πληθυσμού για κάθε του δραστηριότητα.

2020 RIA)», με την πρόταση “COnstruction-phase diGItal Καθώς η φθορά σε κάθε τμήμα ασφαλτοτάπητα ξεκινά Twin mOdel (COGITO)”. Το COGITO από τη στιγμή κατά την οποία δίνεται αξιοποιεί το τεχνολογικό πρότυπο στην κυκλοφορία, με πολλαπλούς παΣτην Ολυμπία Οδό digital twins δημιουργώντας εικονικά ράγοντες να συμβάλουν στην επίδραπρεσβεύουμε ότι αντίγραφα των ποικίλων διαδικασιών, ση της συνολικότερης απόδοσής του, τη διαφορά κάνει πραγματοποιώντας προσομοιώσεις όπως λ.χ. ο κυκλοφοριακός φόρτος, οι διαφόρων σεναρίων προόδου και εξέσυνθήκες του ισχύοντος περιβάλλοη ενσωμάτωση λιξης των έργων. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ντος, η συμπεριφορά των χρηστών, το τεχνολογικών δίνεται η δυνατότητα μέσω εργαλείων υπέδαφος κ.ο.κ., η Ολυμπία Οδός έχει καινοτομιών αναπτύξει μια σειρά από εργαλεία που συλλογής δεδομένων σε πραγματικό σε στρατηγικές χρόνο να πραγματοποιούνται έγκυρες εκφάνσεις του έργου βοηθούν στη διαχείριση του οδοστρώπροβλέψεις που σχετίζονται με την ματος μέσω της έγκαιρης συντήρησης αποτροπή ατυχημάτων, τους δομικούς και αποκατάστασής του. ελέγχους και την ανίχνευση προβλημάτων. «Στην Ολυμπία Όπως σημειώνει ο Fabrice Breton, Chief Technical Officer Οδό πρεσβεύουμε ότι τη διαφορά κάνει η ενσωμάτωση της Ολυμπίας Οδού: «Για την αποτελεσματική διαχείριση τεχνολογικών καινοτομιών σε στρατηγικές εκφάνσεις του των τεχνικών έργων, εφαρμόζουμε και ακολουθούμε ένα έργου. Καινοτόμες τεχνικές στη βαριά συντήρηση, όπως το ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης και αξιολόγηπρόγραμμα Smart Tunnel για τη βελτίωση της συντήρησης σης της υποδομής που στηρίζεται στις πλέον σύγχρονες στον αυτοκινητόδρομο, η Μέθοδος Παρακολούθησης της μεθοδολογίες. Το σύστημα περιλαμβάνει παραδοσιακούς Υποδομής (Pavement Management Plan Tool) και το εργα- οπτικούς ελέγχους και μετρήσεις λειτουργικών χαρακτηλείο παρακολούθησης βυθίσεων MIRANDA, συμβάλλουν ριστικών που πραγματοποιούνται με την πάροδο μιας στην αποτροπή επικίνδυνων συμβάντων και ατυχημάτων», τριετίας, ενώ την ίδια στιγμή προβλέπει ειδική παρασημειώνει σχετικά ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος κολούθηση της δομικής συμπεριφοράς των τμημάτων, της Ολυμπίας Οδού, Παναγιώτης Παπανικόλας. ενόργανη παρακολούθηση και λεπτομερείς επιθεωρήσεις κάθε πενταετία». Το Smart Tunnel «κλέβει» Μάλιστα, σε ότι έχει να κάνει με την παρακολούθηση Πανευρωπαϊκά τις εντυπώσεις της ποιότητας του οδοστρώματος, η Ολυμπία Οδός έχει Η Ολυμπία Οδός επενδύει σε νέες λύσεις βασισμένες σε αναπτύξει, έπειτα από πολυετή έρευνα, το εξειδικευμένο τεχνολογίες αιχμής. Προ μερικών ετών, ξεκίνησε να σχεδιάζει λογισμικό Pavement Management Plan Tool. Το καινοτόμο το πρόγραμμα Smart Tunnel με σκοπό τη βελτίωση των στρα- λογισμικό τής επιτρέπει να προβλέπει τη λειτουργική και τηγικών συντήρησης στον αυτοκινητόδρομο. Το Smart Tunnel δομική κατάσταση του οδοστρώματος και να καταρτίζει αποτελεί μια καινοτόμο προσέγγιση παγκόσμιας κλίμακας. σχέδιο τεχνικών παρεμβάσεων. Πρόκειται για μια λεπτομεΑποτελεί μια ολοκληρωμένη, όσο και ανεξάρτητη τεχνο- ρή βάση δεδομένων, η οποία περιλαμβάνει τα αποτελέσμαλογική προσέγγιση η οποία εγκαθίσταται στην υπάρχουσα τα των επιθεωρήσεων που πραγματοποιούνται ανά τριετία, ηλεκτρομηχανολογική υποδομή των σηράγγων και παρέχει έγγραφα ποιότητας και μετρήσεις οι οποίες θεωρούνται real-time δεδομένα παρακολούθησης και προγνωστικής συ- ως σημαντικές για τη λήψη αποφάσεων αναφορικά με τον ντήρησης της υποδομής των σηράγγων. καλύτερο προγραμματισμό εργασιών συντήρησης. Σύμφωνα με τον Γρηγόρη Χασάνη, E/M and Tolling Systems Παράλληλα, η Ολυμπία Οδός αξιοποιεί ένα ακόμη Manager της Ολυμπίας Οδού: «Το Smart Tunnel βρίσκεται καινοτόμο διαγνωστικό και καταγραφικό εργαλείο, το υπό συνεχή ανάπτυξη προκειμένου να αντεπεξέρχεται MIRANDA, το οποίο εξειδικεύεται στην παρακολούθηση επιτυχημένα στις σημαντικές προκλήσεις της συντήρησης και καταγραφή «καθιζήσεων» και άλλων ανωμαλιών του των μεγάλων έργων υποδομής και που έγκειται από την οδοστρώματος. Το εργαλείο αξιοποιεί τους αισθητήρες απόκτηση των απαραίτητων δεδομένων, την επίτευξη κίνησης (επιταχυνσιόμετρα) του κινητού τηλεφώνου για οικονομιών κλίμακας και την ελαχιστοποίηση της να καταγράφει τις βυθίσεις και σε συνδυασμό με το GPS συντήρησης (maintenance free), μέχρι τη λειτουργία σε του κινητού καταγραφεί παράλληλα την τοποθεσία των απαιτητικά περιβάλλοντα λειτουργίας με υψηλά επίπεδα ευρημάτων. NW

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

49

Conference

N E G AT I V E

50

Accelerate Your Business In The New Era Το Agility έχει γίνει must για κάθε σύγχρονη επιχείρηση στη νέα εποχή και μπορεί να αξιοποιηθεί σε όλες τις επιχειρηματικές λειτουργίες, από το management και την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών, έως το marketing, τις πωλήσεις και το HR. ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΓΡΑΜΜΕΝΟΥ

Σ

το πλήρως ψηφιακό Enterprise Agile Confer- Storozhev, οι περισσότεροι μετασχηματισμοί που έχουν ence, που διοργανώθηκε από την Boussias, επιτύχει, έχουν δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις διαδικασίες, παρουσιάστηκαν επιτυχή παραδείγματα τους ανθρώπους, την τεχνολογία και τη στρατηγική. Και υλοποίησης της Agile κουλτούρας σε μεγάλους βεβαίως, ο μετασχηματισμός απαιτεί την ύπαρξη μιας άρτια οργανισμούς και επιχειρήσεις, από την συντονισμένης ηγετικής ομάδας, με κοινούς στόχους και Ελλάδα και το εξωτερικό, από διαφορετικούς κλάδους της φιλοδοξίες. οικονομίας, χρησιμοποιώντας τα πιο γνωστά Εnterprise Εν συνεχεία, ο opening keynote speaker του συνεδρίου, Joe Justice, Chair του Agile Business Institute και Board MemAgility Frameworks. Το συνέδριο άνοιξε με τον χαιρετισμό της Ζαννίνας ber του Boston University Agile Innovation Lab, παρουσίασε Αναγνωστοπούλου, Προέδρου του PMI Greece, η οποία τις εμπειρίες του από την εφαρμογή της Agile νοοτροπίας ανέφερε πως το PMI Greece chapter συμμετείχε φέτος, για στην Tesla. Στην Tesla πραγματοποιούνται sprints των τριών πρώτη φορά, στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Agile across Eu- ωρών, όπου εισάγονται νέα εξαρτήματα στα οχήματα που rope, όπου μελετήθηκε ο βαθμός ενσωμάτωσης της έννοιας βρίσκονται στην παραγωγή. Η παραδοσιακή διαδικασία του Agile, στις επιχειρήσεις. Βάση των αποτελεσμάτων, πιστοποίησης, βέβαια, δεν είναι τόσο γρήγορη. Χρειάζεται το 50% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα, δήλωσαν πως οι σχεδόν ένας χρόνος κατά τον οποίο πραγματοποιούνται επιχειρήσεις τους πειραματίζονται με το Agile και το 35% έλεγχοι για την πιστοποίηση ενός οχήματος, νέου τύπου, ανέφεραν πως ήδη χρησιμοποιούν Agile μεθοδολογίες στα γεγονός που μειώνει την ταχύτητα των περισσότερων κατασκευαστών αυτοκινήτων. Η Tesla αυτοματοποίησε έργα τους. Στη συνέχεια ακολούθησε η από κοινού παρουσίαση του αυτή τη διαδικασία. Κάθε αυτοκίνητο, από τη στιγμή που Daniel Rona, Enterprise Agility Center Director της McK- θα κατασκευαστεί, πραγματοποιεί μόνο του, όλα τα τεστ insey και του Arsen Storozhev, Partner της McKinsey Digital πιστοποίησης. Παράλληλα, και η SpaceX ακολουθεί μια στη Μόσχα. Μέσω μιας έρευνας, που πραγματοποίησαν αντίστοιχη στρατηγική, όπου κάθε δύο ημέρες σχεδιάζεται, σε 2000 οργανισμούς, ανακάλυψαν πως το Enterprise δοκιμάζεται και παράγεται ένα νέο είδος πυραύλου.

Agility έχει προσφέρει μεγάλα οφέλη στους οργανισμούς που το εφάρμοσαν σωστά. Συγκεκριμένα υπήρξε αύξηση Το Agile συναντά τις επιχειρήσεις στην πελατοκεντρικότητα, η οποία αποτυπώνεται με μια «To Agile αφορά την επανεφεύρεση του εαυτού μας, ώστε να άνοδο του NPS κατά 30 πόντους, καθώς και βελτίωση, της μπορέσουμε να διαπρέψουμε και όχι απλά να επιβιώσουμε», τάξης του 30%, της απόδοσης των καίριων διαδικασιών, επισήμανε η Deepti Jain, Director του Agile Alliance Iniεπισήμανε ο D. Rona. Παράλληλα οι οργανισμοί υιοθετούν tiative, Founder του Agile Virgin και Founder & CEO of όλο και περισσότερο το Agile, και για την ακρίβεια το 63% Women in Agile and Tech. Οι οργανισμοί πρέπει να εκτελούν των οργανισμών προετοιμάζει ή έχει ήδη πραγματοποιήσει τις δράσεις τους συνειδητά και να μην ακολουθούν τυφλά τον Agile μετασχηματισμό του. Σύμφωνα με τον A. τα υπάρχοντα frameworks. Επίσης, πρέπει να υπάρχει μια

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

CONFERENCE

σφαιρική κατανόηση του οργανισμού και μια ολιστική προσέγγιση των δράσεων του, και βεβαίως οι αποτυχίες να αποτελούν μαθήματα, έχοντας πάντα υπόψιν πως η εξέλιξη έρχεται μέσα από μια συνεχόμενη διαδικασία εκμάθησης. Τι σημαίνει το Enterprise Agile για τον φαρμακευτικό και τον υγειονομικό κλάδο; Σε αυτό το ερώτημα απάντησε, μέσα από την παρουσίαση του, ο Dr. Clemens Freytag, Director και Member of the Executive Board της Strategy &. Το Agile Healthcare 4.0 επιτρέπει έναν μετασχηματισμό, ο οποίος εστιάζει σε πέντε βασικές αρχές: την ενδυνάμωση, την πελατοκεντρικότητα, την προσαρμοστικότητα, την ταχύτητα και την εξειδίκευση. Εν συνεχεία, ο Γιώργος Τυρέλης, Director Consumer Experience της Papastratos, περιέγραψε το ταξίδι του Agile μετασχηματισμού που πραγματοποίησε η Papastratos, στόχος του οποίου ήταν η δημιουργία μιας ολιστικής, πελατοκεντρικής και διαλειτουργικής προσέγγισης. Κλειδί για την επιτυχία της διαδικασίας, αποτέλεσε η υιοθέτηση της κατάλληλης νοοτροπίας, από τα διοικητικά στελέχη και τις ομάδες. «Το Agile δεν αφορά μόνο το IT, αλλά την επιχείρηση συνολικά», επισήμανε ο Hλίας Μελιγκόβας, Agile Coach της Enel Green Power, αναδεικνύοντας, μέσα από την παρουσίαση του, πώς η Agile μεθοδολογία βοήθησε στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης πρότασης, στην οποία αναλύονται τα οφέλη της στρατηγικής τοποθέτησης της Enel στην Αυστραλία. «Το Agile εστιάζει στην ιδέα πως οι σωστά συντονισμένες ομάδες δημιουργούν κάτι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μελών τους», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Σάκης Λαδόπουλος, Head of Agile Delivery στην OpenBet. Οι άνθρωποι προτιμούν, εκ φύσεως, να εργάζονται σε ομάδες που διέπονται από εμπιστοσύνη και κινούνται προς έναν ξεκάθαρο για όλους στόχο.

Ζαννίνα Αναγνωστοπούλου

Daniel Rona

Arsen Storozhev

Joe Justice

51

Deepti Jain

Dr. Clemens Freytag

Γιώργος Τυρέλης

Hλίας Μελιγκόβας

Σάκης Λαδόπουλος

Βασίλης Χαρδαλιάς

Χρήστος Ράδος

Θεοφάνης Γιώτης

Το Agile ταξίδι Στο πρώτο πάνελ του συνεδρίου συμμετείχαν o Βασίλης Χαρδαλιάς, Head Of Architecture and Delivery της Cardlink, ο Χρήστος Ράδος, Managing Partner της RACE Consulting Engineers LP, ο Σάκης Λαδόπουλος, της OpenBet και ο Ηλίας Μελιγκόβας, της Enel Green Power. Τον συντονισμό του πάνελ είχε ο Θεοφάνης Γιώτης, CEO της 12PMP και Leader της Agile Greece. Τα οφέλη της Agile μεθοδολογίας είναι πάρα πολλά και όλα οδηγούν στο ίδιο κομβικό αποτέλεσμα, επισήμανε ο Β. Χαρδαλιάς. Μέσα από αυτή τη διαδικασία γινόμαστε ρεαλιστές και επικρατεί ο πραγματισμός. Δεν βασιζόμαστε, απλώς, σε θεωρητικά μοντέλα, αλλά ελέγχουμε τι συμβαίνει στην πράξη και θέτουμε στόχους, βάση αυτού. Εν συνεχεία, ο Χ. Ράδος, σημείωσε πως όταν εφάρμοσαν, για πρώτη φορά, Agile μεθοδολογίες, αρχικά, τα στελέχη, δυσκολεύτηκαν να τις κατανοήσουν, στη συνέχεια όμως τις αγκάλιασαν και τις ενστερνίστηκαν, γιατί τους προσέφεραν την αυτονομία που επιθυμούσαν. Σύμφωνα με τον Η. Μελιγκόβα, στην Ελλάδα, το Agile εφαρμόζεται κυρίως στα IT τμήματα και δεν έχει εδραιωθεί, ακόμα, η νοοτροπία πώς το Agile μπορεί να εφαρμοστεί ολιστικά σε έναν οργανισμό. Επίσης, το Agile αποτελεί το μέσο, και δεν είναι αυτοσκοπός, όπως τόνισε ο Β. Χαρδαλιάς. Θέλει πολύ ενδοσκόπηση πριν εφαρμοστεί και δεν ταιριάζει σε όλους τους οργανισμούς.

Zuzana (Zuzi) Sochova

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

Χτίζοντας την Agile κουλτούρα

Laurens Bonnema

Dmitry Zatsepin

Bob Galen

Sven Dill

Χρήστος Τσώνης

Αχιλλέας Χατζηαναστασίου

52

Στο θέμα του Agile ηγέτη, εστίασε η παρουσίαση της Zuzana Sochova, Agile & Enterprise Coach, Author και Scrum Alliance Board Member. Οι ηγέτες είναι οι πρώτοι που πρέπει να αλλάξουν και οι οργανισμοί τους θα ακολουθήσουν. Βέβαια ηγέτες δεν είναι μόνο τα διοικητικά στελέχη, αλλά ο κάθε ένας από εμάς, καθώς η ηγεσία είναι ένας τρόπος σκέψης. Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος είναι η δημιουργία μιας συνεργατικής κουλτούρας και η ανάπτυξη νέων ηγετών. «Ως ηγέτες, δεν έχουμε την υποχρέωση να διασφαλίσουμε πως δεν θα γίνει κανένα λάθος. Η δουλειά μας είναι να πάρουμε ελεγχόμενα ρίσκα», επισήμανε ο Laurens Bonnema, Agile Trainer & Management Consultant της Xebia Academy. Ιδιαίτερη σημασία έχει βεβαίως ο σχεδιασμός ενός ρεαλιστικού οράματος και η ξεκάθαρη επικοινωνία αυτού. Θα μπορούσε, μια επιχείρηση, να λειτουργήσει χωρίς ξεκάθαρη ηγεσία και ιεραρχικά μοντέλα; Σύμφωνα με τον Dmitry Zatsepin, General Manager της JSC Oil Energy, η απάντηση είναι ναι, χάρη στο Sociocracy 3.0. Το Sociocracy 3.0, είναι ένα μοντέλο που επιτρέπει την ανάπτυξη ευέλικτων και βιώσιμων οργανισμών, και έχει εφαρμόσει από τον D. Zatsepin τα τελευταία χρόνια στην επιχείρηση του με μεγάλη επιτυχία. Στο θέμα της διαμόρφωσης της απαιτούμενης κουλτούρας εντός των επιχειρήσεων εστίασε ο Bob Galen, Director of Agile Practices στη Zenergy Technologies. Μέσα από την παρουσίαση του τόνισε τη σημασία της εμπιστοσύνης, της δημιουργίας ενός ασφαλούς περιβάλλοντος, του προσδιορισμού του στόχου και των κινήτρων και βεβαίως του ρόλου του ηγέτη ως ζωντανό παράδειγμα εντός του οργανισμού.

Agile μετασχηματισμοί μεγάλης κλίμακας

Aθανάσιος Παππάς

Michael K Sahota

Λάμπρος Λάμπρου

Κατερίνα Τσουπινάκη

Σπύρος Τζώρτζης

David Dame

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

Την αξία της συνεργασίας εντός των οργανισμών και της ύπαρξης ενός ξεκάθαρου οράματος, τόνισε ο Sven Dill, Enterprise Agile Coach της Elia και της Adidas. Ο συντονισμός με αυτό το όραμα, και τελικά η αυτονομία που θα προκύψει μπορούν να επιτευχθούν μέσα από τη διαφάνεια, τη συνεργασία και την ελευθερία λήψης αποφάσεων, χάρη στην οποία θα δημιουργηθεί η απαιτούμενη εσωτερική υπευθυνότητα. «Κάποιες φορές εστιάζουμε πιο πολύ στις διαδικασίες και τα εργαλεία, παρά στην υποστήριξη των ανθρώπων», επισήμανε ο Χρήστος Τσώνης, Operations Manager και Sr. Agile Coach της HERE Technologies. Καθώς καλούμαστε να διαχειριστούμε τις ραγδαίες αλλαγές που βιώνουμε καθημερινά, μεγάλη αξία έχει η ικανότητα της αυτογνωσίας και της συναισθηματικής ισορροπίας. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται να μπορούμε να εστιάσουμε στο παρόν, με υπομονή, κατανόηση και διάθεση για εξέλιξη. Την αξία της υπομονής τόνισε και ο Αχιλλέας Χατζηαναστασίου, Agile Coach στο SWIFT και Director του Coach Achilles, αναφέροντας πως οι Agile μετασχηματισμοί συνήθως καταλήγουν να έχουν διάρκεια τρεις με τέσσερεις φορές μεγαλύτερη, από όσο έχει εκτιμηθεί αρχικά. Επίσης διευκρίνισε πως η επιτυχία πρέπει να ορίζεται και να μετριέται προσεκτικά, καθώς το Agile είναι μια συνεχώς εξελισσόμενη διαδικασία. Στη δημιουργία μιας custom προσέγγισης, η οποία αξιοποιεί τη δύναμη του Scrum σε δράσεις μεγάλης κλίμακας,

CONFERENCE

αναφέρθηκε ο Aθανάσιος Παππάς, Senior Scrum Master & Agile Coach. Η προσέγγιση αυτή ονομάζεται Way of Working και έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει τοπικές προκλήσεις και να διαχειρίζεται την πολυπλοκότητα συγκεκριμένων προϊόντων, ενώ παράλληλα μπορεί να εξελίσσεται βάση των αναγκών των προϊόντων ή των ομάδων.

Τζώρτζης, Agile Coach και Scrum Master της MSD και ο Λάμπρος Λάμπρου, του Memorial Sloan Kettering Cancer Center. Τον συντονισμό του πάνελ είχε ο δημοσιογράφος, Γιάννης Ριζόπουλος. Κανείς δεν θέλει το Agile, τόνισε ο M. Sahota. Αυτό που θέλουν οι άνθρωποι είναι την υψηλή απόδοση και τα αποτελέσματα που έρχονται χάρη στο Agile. Αν έχετε ένα όραμα, θα πρέπει Η εξέλιξη του Agile να το κυνηγήσετε χωρίς να διστάσετε Το Agile έχει έρθει «Καμία τακτική, δομική ή διαδικαστική να πειραματιστείτε, να μάθετε από τα για να μείνει, ίσως αλλαγή δεν θα δημιουργήσει Business σας και να βρείτε τρόπους να όμως η εστίαση του λάθη Agility. Το Business Agility θα έρθει προσαρμοστείτε, εξήγησε ο L. Bonnema. μετακινηθεί από από την αλλαγή στη συμπεριφορά των Επίσης το Agile δεν είναι κατάλληλο για τα εργαλεία και ανθρώπων», σύμφωνα με τον Michael K όλες τις δράσεις, δήλωσε ο Σ. Τζώρτζης. τα frameworks, Sahota, Leadership Trainer, Consultant Χρειάζεται να προσδιοριστούν τα στον τρόπο που & Author, Cofounder & Organizer του τμήματα του οργανισμού που μπορεί να μπορούν να Toronto Agile Community. Η αλλαγή της εφαρμοστεί, και να υλοποιηθεί σταδιακά, κουλτούρας είναι ο μόνος τρόπος για τη μέσα από δοκιμές. Άλλωστε αυτό που υποστηριχτούν και δημιουργία της ψυχολογικής ασφάλειας περιγράφεται στο Agile manifesto είναι να ενδυναμωθούν που χρειάζονται οι άνθρωποι, ώστε να ένας τρόπος ζωής, επισήμανε ο Λ. οι άνθρωποι Λάμπρου. Και πλέον ανακαλύπτουμε διεξάγουν τα κατάλληλα πειράματα που θα βοηθήσουν το οργανισμό να εξελιχθεί πραγματικά. πώς αυτός ο τρόπος ζωής επηρεάζει τις διάφορες ομάδες Εν συνεχεία, ο Βασίλης Χαρδαλιάς της Cardlink, και τους οργανισμούς. Το Agile έχει έρθει για να μείνει, παρουσίασε το ταξίδι του ψηφιακού μετασχηματισμού της ίσως όμως η εστίαση του μετακινηθεί από τα εργαλεία και Cardlink, καθώς και τα διδάγματα που αποκόμισαν από αυτό. τα κατάλληλα frameworks, στον τρόπο που μπορούν να Ιδιαίτερη σημασία έχει, να προσδιορίσουν, οι επιχειρήσεις υποστηριχτούν και να ενδυναμωθούν οι άνθρωποι, δήλωσε και οι οργανισμοί, τα κίνητρα τους, καθώς αυτά είναι που χαρακτηριστικά ο Χ. Τσώνης. Επίσης όταν μιλάμε για το θα τροφοδοτήσουν τον Agile μετασχηματισμό τους, ενώ Agile σκεφτόμαστε την παραγωγικότητα και την ταχύτητα παράλληλα πρέπει να είναι έτοιμοι να αντικρίσουν και να και όταν αναφερόμαστε στον ψηφιακό μετασχηματισμό αντιμετωπίσουν τις όποιες αδυναμίες, του οργανισμού τους, εστιάζουμε στην προσβασιμότητα, εξήγησε η D. Jain. Στο αρχίσουν να βγαίνουν στην επιφάνεια. οποίο, η Κ. Τσουπινάκη συμπλήρωσε, η ψηφιοποίηση θα Την εφαρμογή του Agile στον δημόσιο τομέα παρουσίασε ο βοηθήσει τον Agile μετασχηματισμό να μειώσει τα εμπόδια Λάμπρος Λάμπρου, Enterprise Agile Coach στο Memorial που συναντάνε οι άνθρωποι, ώστε να μπορούν να εστιάσουν Sloan Kettering Cancer Center. Μέσα από τις εμπειρίες του, αμιγώς στην παραγωγή νέας αξίας. καταλήγει στο συμπέρασμα πως τα οφέλη του Agile είναι Το συνέδριο έκλεισε με την keynote ομιλία του David σημαντικά, αλλά χρειάζονται χρόνο και προσπάθεια για Dame, Director of Accessibility της Microsoft, ο οποίος να επιτευχθούν. Όμως βάση ερευνών, οι επιχειρήσεις που αναφέρθηκε ξανά στην αξία του ανθρώπινου παράγοντα. εφάρμοσαν τις Agile μεθοδολογίες ήταν ικανοποιημένες και Εστίασε συγκεκριμένα στους product owners και στην δεν επέστρεψαν στις παλιές τους τακτικές. ενδυνάμωση τους, ώστε να λαμβάνουν μόνοι τους όλες Πέρα από το Agile, οδεύοντας προς το μέλλον τις αποφάσεις που χρειάζεται. Επίσης ένας product ownΣτο δεύτερο πάνελ του συνεδρίου συμμετείχαν ο Michael er για να είναι Agile και αποτελεσματικός πρέπει να είναι K Sahota, η Deepti Jain, ο Laurens Bonnema, η Κατερίνα αποφασιστικός και να έχει τη δυνατότητα να πει όχι. Αν Τσουπινάκη, Corporate & Project Governance, QA Di- η ομάδα δεν έχει την άνεση να πει “όχι”, τότε δεν έχει rector και Agile Transformation Lead στην Intrasoft, ο πραγματικό λόγο στο προϊόν που δημιουργεί και δεν Χρήστος Τσώνης, της HERE Technologies, ο Σπύρος πρόκειται να γίνει ποτέ πραγματικά Agile. NW

ΜΕΓΆΛΟΣ ΧΟΡΗΓΌΣ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤEΣ

ΧΟΡΗΓΟΣ

TIMHTIKH ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022 • netweeK

53

Disruptor

54

Σταλιά-σταλιά συμπληρώθηκαν 16 «άνυδρα» έτη ΙΤ... Εδώ και αρκετούς μήνες μέσω πληθώρας άρθρων στο περιοδικό που κρατάτε στα χέρια σας, έχει γίνει ξεκάθαρο πως η αγορά Πληροφορικής βρίσκεται από φέτος και κατά την προσεχή εξαετία (τουλάχιστον) ενώπιον συγκλονιστικά σημαντικών, μεγάλων, όσο και απαιτητικών προκλήσεων, ως συνέπεια αφενός μεν των έργων και επενδύσεων που απορρέουν από το Ελληνικό πρόγραμμα (Ελλάδα 2.0) του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφετέρου δε της ταχείας προώθησης επιμέρους αλλαγών σε εταιρικό, μα και κρατικό επίπεδο στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού και της απαιτούμενης ενίσχυσης του βαθμού εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Ο τομέας της Πληροφορικής δύναται να αποτελέσει τον μεγάλο κερδισμένο του συνολικότερου push που καταγράφεται τελευταία, καθώς δεν υπάρχει -περίπου- τμήμα, έκφανση ή δράση στην οποία να μην εμπλέκεται, έστω και οριακά. Μάλιστα, πολλάκις έχει γνωστοποιηθεί ο προβληματισμός πως ένα από τα στοιχεία που πιθανόν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά ή όχι και τόσο αποτελεσματικά είναι το capacity των ίδιων των εταιρειών του ευρύτερου κλάδου, προκειμένου να ανταποκριθούν σε πρωτόγνωρα επίπεδα πλήθους, πολυπλοκότητας, εξειδίκευσης και γνώσης, τα οποία θα ήταν απόρροια των σχεδιαζόμενων έργων και παρεμβάσεων. Τελευταία, αυξάνονται οι «ψίθυροι» σε ένα άκρως εξειδικευμένο τμήμα του όλου εγχειρήματος, αυτό της συμβουλευτικής. Όχι, το ζήτημα δεν έχει να κάνει με την ικανότητά τους να υλοποιήσουν τέτοια έργα. Αντιθέτως, αφορά στον βαθμό (μη) συμμετοχής μικρότερων, γηγενών επιχειρήσεων του είδους. Κακό πράγμα η ακόρεστη όρεξη...

netweeK • ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟΣ 2022

ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ για ορισμένες επιχειρήσεις, προκειμένου να λάβουν χώρα οι αναγκαίες αλλαγές, αναβαθμίσεις και επενδύσεις στο IT έφτασε. Βέβαια, το ζήτημα είναι να μην φτάσει από asset να μετατραπεί σε liability. Πάντως, εντύπωση και δη διόλου κολακευτική κάνει το γεγονός πως ορισμένες διοικήσεις αδυνατούν να αντιληφθούν πως -πλέον- το «παιχνίδι» παίζεται σε εντελώς διαφορετικό «γήπεδο», που δεν είναι άλλο από αυτό της τεχνολογίας και των επιμέρους λύσεων, προϊόντων και υπηρεσιών της. Σε αυτή την πραγματικότητα, εάν προστεθεί και η αδυναμία, άγνοια, ανεπάρκεια, περιορισμένη ή ανύπαρκτη πειστικότητα -πείτε το όπως θέλετε, δίκιο θα έχετε- που εμφανίζουν όσοι έχουν τεθεί επικεφαλής των τεχνολογικών διευθύνσεων, απέναντι στις διοικητικές τους ηγεσίες, τότε φτάνουμε στο σημείο κάποια επιχείρηση να έχει συμπληρώσει μιάμιση δεκαετία που δεν έχει ανανεώσει ή αναβαθμίσει τα πληροφοριακά της συστήματα. Άκρως αποκαλυπτικό σχετικά με το πώς λειτουργούν καίριας σημασίας φορείς και υπηρεσίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που ενδεχομένως να δραστηριοποιούνται μονοπωλιακά, παρέχοντας άκρως απαραίτητο αγαθό για την καθημερινότητα όλων μας.

Σ

ήμερα, πλέον, καθώς τα περιθώρια από την ίδια την αγορά σε επίπεδο πρόθεσης μετασχηματισμού έχουν «στενέψει» σημαντικά, ορθώνοντας ένα ξεκάθαρο απαγορευτικό για την υλοποίηση σχεδίων, δράσεων και αλλαγών που θα διασφαλίσουν την επόμενη ημέρα του οργανισμού, τα κορυφαία διοικητικά στελέχη του τελευταίου έδωσαν το «πράσινο φως» προκειμένου να προχωρήσει άμεσα η εκ βάθρων ανανέωση του ξεπερασμένου ΙΤ εξοπλισμού. Αποτέλεσμα; Ο αρμόδιος τομέας πληροφορικής του οργανισμού να έχει βγάλει «φωτιές» καταγράφοντας την κατάσταση, σχεδιάζοντας το νέο τοπίο, χαρτογραφώντας τις νέες οδούς που επιθυμεί να δημιουργήσει η διοίκηση στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού σε συνάρτηση -φυσικά- με τις απαιτήσεις στήριξης από την πλευρά των πληροφοριακών συστημάτων, ενώ ταυτόχρονα επιχειρείται και ένα μελλοντικό projection σε επίπεδο αναγκών και δυνατοτήτων. Σε αυτή την «άσκηση» υπάρχουν αναρίθμητοι παράγοντες και δεδομένα που από την μια πλευρά οφείλουν να «αναγνωστούν» και από την άλλη να καταγραφούν ξεκάθαρα, δίχως κοντόφθαλμη, πόσο μάλλον ευκαιριακή προσέγγιση. Όχι τίποτε άλλο, ωστόσο εάν δεν αλλάξει κάτι δραστικά, η επόμενη διαδικασία ανανέωσης προβλέπεται για το 2038…

Υπό την αιγίδα

19/04/2022

presents

Αμφιθέατρο OTEAcademy + LIVE ON YOUR SCREEN

12o συνέδριο σελφ σέρβις

Food Retail CEO Forum Αγώνας ταχύτητας μετ’ εμποδίων

Συνεισφέρουμε στην ενημέρωση και την ανάπτυξη παραγωγικού προβληματισμού επί ζητημάτων που απαιτούν άμεσες και αποτελεσματικές απαντήσεις, διοργανώνοντας για 12η χρονιά ένα από τα σημαντικότερα συνέδρια για τον κλάδο των σούπερ μάρκετ και των προμηθευτών τους. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΩΝ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Συντονισμός: Πλάτωνας Τσούλος, Δημοσιογράφος

ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΤΙΜΗΣΑΡΗΣ Επιχειρησιακός Διευθυντής, Metro

INTERNATIONAL TRENDS

JON WRIGHT Head of EMEA, IGD

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΕΡΟΣΤΕΡΓΙΟΥΔΗΣ Γενικός Διευθυντής, Διαμαντής Μασούτης

Ο ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Συντονισμός: Καθ. Γεώργιος Δουκίδης, Επιστημονικός Σύμβουλος, ΙΕΛΚΑ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΛΙΝΔΡΑΣ VP IT Demand, ΑΒ Βασιλόπουλος

ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Διευθυντής Ψηφιακού Μετασχηματισμού, Metro

WOMEN CEO PANEL Συντονισμός: Μαρία Αλεξίου, Πρόεδρος, CSR Hellas

ΠΟΠΗ ΣΚΑΓΙΑ Διευθύνουσα Σύμβουλος, Κ. Θ. Σκαγιά

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΙΤΤΑ ΧΑΖΑΠΗ Αντιπρόεδρος ΔΣ & Διευθύνουσα Σύμβουλος, Αττική Μελισσοκομική Εταιρεία Αλ. Πίττας

ΣΑΒΒΑΣ ΤΟΡΤΟΠΙΔΗΣ Διευθυντής Ψηφιακού Μετασχηματισμού, Διαμαντής Μασούτης

ΟΜΙΛΗΤΕΣ

ΜΑΙΡΗ ΧΑΤΖΑΚΟΥ Πρόεδρος, ΜΕΒΓΑΛ

• ΒΑΪΟΣ ΔΗΜΟΡΑΓΚΑΣ Διευθύνων Σύμβουλος, Ελλάδα & Βουλγαρία, NielsenIQ • ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΤΣΙΠΗ Διευθύντρια Πωλήσεων, IRI Greece • ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΙΟΣΕΣ Γενικός Διευθυντής, ΙΕΛΚΑ • ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ Ιδρυτικός εταίρος, Netrino/iMinder • ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΚΟΣ Οικονομολόγος • ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΖΑΓΚΑΡΑΚΗΣ Υπεύθυνος Επικοινωνίας & Μάρκετινγκ, Super Market Χαλκιαδάκη

www.foodretailceoforum.gr Περιεχόμενο: Ξένια Μαντζιώρη, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 164), E: xman@boussias.com Χορηγίες: Κατερίνα Μπουσμπουκέα, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 128), Ε: kbousboukea@boussias.com Συμμετοχές: Βασίλης Κουτσαβλής, T: 210 661 7777 (εσωτ. 129), Ε: vkoutsavlis@boussias.com

Official Publication