Netweek τεύχος 435

ISSN: 2585-2388

ΙΟΥΝΙΟΣ 2020, TIMH 9,00 ΕΥΡΩ, TEYXOΣ ΝΟ.435

Ψηφιακή Διακυβέρνηση Συνεντεύξεις

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης

SPECIAL REPORT

Cyber Security και COVID-19

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΓΠΣΔΔ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΑΝΤΣΗΣ ΚτΠ AE KEEGAN MCBRIDE DigiGovLab, Εσθονία

Μάχη Συμεωνίδου General Director

AgroApps:

Η Έξυπνη Γεωργία, στην πράξη

[Contents]

COVER STORY

AgroApps: Η Έξυπνη Γεωργία, στην πράξη

12 16

Μια εταιρεία με ικανά στελέχη, με όραμα, που δραστηριοποιείται σε έναν κλάδο που μόνο ανοδικά μπορεί να κινηθεί και που έχει εξασφαλίσει τη στήριξη μιας εκ των σημαντικότερων εταιρειών τεχνολογίας στην Ευρώπη, έχει κάθε λόγο η πορεία της να αποτελεί επιχειρηματικό επενδυτικό πρότυπο.

H Μάχη Συμεωνίδου, General Director, μας μιλά για το ευδόκιμο της AgroApps.

4 Editorial 6 0/I 8 Νέα και Ειδήσεις

SPECIAL REPORT Cyber Security Είμαστε 100% ασφαλείς; Σίγουρα; Ακόμη και μετά το disruption της COVID-19;

24

SPECIAL REPORT

Ψηφιακή Διακυβέρνηση Κυριάκος Πιερρακάκης, Υπουργός Επικρατείας & Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, ΓΓΠΣΔΔ Δημήτρης Γιάντσης, ΚτΠ ΑΕ Keegan McBride, DigiGovLab

38 I T Infrastructure Operations & Cloud Conference To πρώτο Digital Conference της σειράς των συνεδρίων ανέδειξε τους τρόπους με τους οποίους οι τεχνολογίες αιχμής μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία βιώσιμων και αποτελεσματικών Operations για τις επιχειρήσεις.

44 D igital Transformation Γιατί αποτυγχάνουν οι digital στρατηγικές; Ποια είναι τα στοιχεία αυτά που αποτελούν τροχοπέδη στη συνειδητοποίηση όλων των δυνατοτήτων και πλεονεκτημάτων της ψηφιακής εποχής;

48 Interview Έλλη Ανδρουλάκη Η διακεκριμένη ερευνήτρια στο IBM Research Lab της Ζυρίχης, μιλάει στο Netweek για το Blockchain.

50 Disruptor

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

3

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Αγγελική Κορρέ

Editorial

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Στάθης Ασπιώτης

4

Αγγελική Κορρέ Διευθύντρια Σύνταξης

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Παναγιώτης Μαρκέτος, Γιάννης Μουρατίδης, Γρηγόρης Γραμμένος, Γιάννης Ριζόπουλος, Θοδωρής Ριζόπουλος, Γιάννης Λεοντάρης, Γιώργος Καλούμενος ACCOUNT MANAGERS Θάνος Θώµος, tthomos@boussias.com Λίζα Αντωνιάδη, lantoniadi@boussias.com Νίκος Σαράφογλου, nsarafoglou@boussias.com ΥΠΟΔΟΧH ΔΙΑΦHΜΙΣΗΣ Ρούλη Σαμίου, rsamiou@boussias.com

Νότες αισιοδοξίας

ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Aλέξανδρος Καρβουτζής

Οικονομική κρίση, μνημόνια, ύφεση, πτώση επιχειρηματικής δραστηριότητας, μείωση επενδύσεων… Κάπως έτσι περιγράφαμε την κατάσταση της χώρας τα τελευταία δέκα -και περισσότερα- χρόνια. Μόλις πρόσφατα λέξεις όπως ανάκαμψη, επενδύσεις, καινοτομία, νέες επιχειρηματικές προσπάθειες άρχισαν σταδιακά, ίσως και δειλά, να κάνουν την… «εμφάνισή» τους και να έχουν νόημα. Και ξαφνικά, η πανδημία του Covid-19 «πάγωσε» τον κόσμο. Και τώρα; Τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στην οικονομική κατάσταση της χώρας και το επιχειρείν; Αναπόφευκτα και αναμφίβολα η κρίση της πανδημίας θα αφήσει τα σημάδια της με πολλούς τρόπους στην επιχειρηματικότητα και την οικονομία. Πολλές από τις επιπτώσεις τις βιώνουμε ήδη, ωστόσο ούτε την έκτασή τους μπορούμε να ξέρουμε ούτε το βάθος τους, καθώς η κρίση δεν έχει ξεπεραστεί και βρισκόμαστε σε καθεστώς αβεβαιότητας για το τι μέλλει γενέσθαι… Πού είναι η αισιοδοξία μέσα σε αυτό - ώστε να δικαιολογείται και ο τίτλος του παρόντος σημειώματος; Στο ότι τα πράγματα αλλάζουν, και το τεύχος του netweek που κρατάτε στα χέρια σας αποτελεί μία απόδειξη για αυτό. Νέες επενδύσεις και ανάπτυξη καινοτομίας στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής με άξονα την τεχνολογία. Όχι, δεν αναφερόμαστε σε κάποια άλλη χώρα. Ανατρέξτε στο cover story του τεύχους και γνωρίστε την AgroApps, μία καινοτόμο εταιρεία τεχνολογικών λύσεων που μπορούν να βελτιστοποιήσουν την παραγωγική διαδικασία, να μειώσουν τα κόστη και να βελτιώσουν την καθημερινότητα του παραγωγού.

Kάτω από την πίεση των αναγκών της πανδημίας το ελληνικό κράτος πέτυχε μέσα σε λίγους μήνες ένα ψηφιακό άλμα! Στο μεγάλο αφιέρωμα του netweek, το οποίο φιλοξενεί συνεντεύξεις της ηγεσίας της ψηφιακής διακυβέρνησης της χώρας, φαίνεται ότι το momentum αυτό διατηρείται, καθώς όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς σκιαγραφούν μία ολοκληρωμένη εικόνα του έργου. Όπως μάλιστα υποστηρίζει ο αρμόδιος υπουργός στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, η πανδημία λειτούργησε σαν επιταχυντής σε ένα χρονοδιάγραμμα που είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή στα πρότυπα της Εσθονίας. Πώς μπορεί λοιπόν κανείς να μην είναι αισιόδοξος;

IMAGE BANK shutterstock.com

netweeK • ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ Κορνήλιος Σαραντίογλου

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ/ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Aµαλία Ψιλούδη, Δηµήτρης Φαραός ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Pressious Arvanitidis ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ-ΕΝΘΕΣΗ-ΕΠΙΚΟΛΛΗΣΗ Presstime ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Εταιρειών: € 90 Στελεχών/Ιδιωτών: € 60, Φοιτητών: € 40 Κύπρου-Εξωτερικού: € 150 ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Κωνσταντίνος Χασιώτης, Λίνα Γκολομάζου, Αλέξης Σουλιώτης

ΕΚΔΟΤΗΣ Μιχάλης Κ. Μπούσιας ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Δημήτρης Κορδεράς ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Αντωνία Κατσουλιέρη ΔΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ & ΒΡΑΒΕΙΩΝ Νικόλας Κονδάκης ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Νένα Γιαννακίδου CREATIVE DIRECTOR Γιώργος Τριχιάς ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΒOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Κλεισθένους 338, Τ.Κ. 153 44, Γέρακας Τ.: 210 661 7777, F: 210 661 7778 Ε: info@netweek.gr S: http://www.boussias.com Κωδικός ΕΛΤΑ: 015952 ISSN: 2585-2388

Security Intelligence Center

nSIC - SCADA Cyber Defence Ready

www.netbull.gr ΑΘΗΝΑ: Λεωφ. Ελευθερίου Βενιζέλου 16, 176 76, Καλλιθέα - Τηλ: 210 9203400 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Χάλκης 8, 555 35, Πυλαία - Τηλ: 2310 365250

0/Ι

Στάθης Ασπιώτης Αρχισυντάκτης

6

Φανταστείτε τι θα γινόταν, αν...

Ο

υδέν κακόν αμιγές καλού, λέει η παροιμία και όποιοι τη σκέφτηκαν, παρότι δεν είχαν σχέση με υπολογιστές και πληροφοριακά συστήματα, εν τούτοις καταφέρνουν να είναι επίκαιροι. Ίσως σε κάθε απλοϊκό πλάνο επιχειρησιακής συνέχειας να περιλαμβάνεται ως ενδεχόμενο, η λειτουργία μιας επιχείρησης να συνεχίζεται στην περίπτωση που το κυρίως κτίριο, με τα τερματικά και τις on-premise εγκαταστάσεις, δεν είναι για κάποιο λόγο διαθέσιμο. Νομίζω πώς θα έπρεπε. Ένα από τα “καλά” που έφερε η πανδημία είναι ότι έκανε κατανοητή, με τον πλέον πειστικό τρόπο, την αξία που έχει ένα ολοκληρωμένο πλάνο επιχειρησιακής συνέχειας. Στη βιβλιογραφία οι λόγοι αναφέρονται, αλλά είναι διαφορετικό να το διαβάζεις και να το ακούς και διαφορετικό να το ζεις. Έτσι, λόγω COVID-19, πολλές από τις επιχειρήσεις στη χώρα μας αναμένεται να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν κάποια επόμενη μεγάλη απειλή για τη λειτουργία τους. Θεωρώ βέβαιο δε, αρκετές από αυτές που έχουν καταφέρει να επιβιώσουν, θα έχουν θέσει στις προτεραιότητές τους τη βελτίωση της ανθεκτικότητάς τους επενδύοντας σε απαιτούμενες υποδομές και πλάνα. Οι service providers, είτε μιλάμε για ψηφιακή τεχνολογία γενικά, είτε ειδικά σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, πιστεύω ότι θα δουν τους υποψήφιους πελάτες τους να πληθαίνουν. Μερικοί από τους λόγους που αναμένω να συμβεί αυτό απαριθμούνται στο ειδικό αφιέρωμα στην Κυβερνοασφάλεια, στο τεύχος 435 του netweek, το οποίο πιθανόν διαβάζετε τώρα. Εξάλλου, η αξία του ψηφιακού μετασχηματισμού έγινε πρόδηλη από τον τρόπο αντίδρασης της Κυβέρνησης στο πέρασμα της επιδημίας. Είναι σαφές ότι, οι αντιδράσεις ήταν άμεσες και ο σχεδιασμός επαρκής. Φανταστείτε τι θα γινόταν αν, από ό,τι ζήσαμε και ζούμε, απουσίαζαν στοιχεία όπως η αποφασιστικότητα, το πλάνο και η ψηφιακή διακυβέρνηση, στο βαθμό που η τελευταία έως σήμερα έχει υλοποιηθεί. Πιστεύω, ένα ακόμη θετικό, που προέκυψε από την κακή συγκυρία, είναι ότι πείστηκε ένα μεγάλο μέρος του κοινωνικού συνόλου για τα οφέλη χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας σε κεντρικό, αλλά και προσωπικό επίπεδο. Γιατί, όπως αποδεικνύεται, η κατάργηση της γραφειοκρατίας, όχι μόνο επιταχύνει διαδικασίες, αλλά σώζει ζωές. NW

netweeK • ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020

Υπό την Αιγίδα

boussias • digital

08. 07.20 LIVE ONLINE

The Changing Face of Payments in Normal & Extreme Conditions

Τ

ο 4ο Συνέδριο Payments360° επικεντρώνεται στις νέες συνθήκες της αγοράς, τις ανατροπές λόγω COVID-19, στο Open Banking, στο PSD2 και την προσπάθεια για Strong Customer Authentication που ακόμα αργεί, όπως και την αλλαγή του τοπίου με την μαζική είσοδο των 3rd party Players (TPP), και των Fintechs που διαμορφώνουν μια δυναμική και γρήγορη εξέλιξη στα Payments.

• Ν έα κουλτούρα πληρωμών - Open APIs • Π ροηγμένες Υπηρεσίες, Autonomous Checkout Stores • 3 rd party Players (TPP) και ο ρόλος των Fintechs www.payments360.gr

ΣΥΜΜΕΤΟΧΈΣ: Χαρά Κατσαρού,Τ: 210 6617777 (εσ.233),M: 6951007127, E: xkatsarou@boussias.com |ΧΟΡΗΓΙΕΣ: Λίζα Αντωνιάδη, T: 210 6617777 (εσωτ. 158), E: lantoniadi@boussias.com Θάνος Θώμος, T: +30 210 6617777 (εσωτ. 322), E: tthomos@boussias.com|ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΟ: Βίκυ Παυλάτου, T: 694 3627 371, E: pavlatou@boussias.com PROJECT MANAGER: Αικατερίνη Κιουλμπαξιώτη, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 258), Ε: akioul@boussias.com

News & Views

Google-Carrefour: Υπηρεσία αγορών με φωνητικές εντολές

8

Η Carrefour και η Google ανακοίνωσαν το λανσάρισμα νέας υπηρεσίας αγορών, μέσω φωνητικών εντολών, η οποία θα είναι διαθέσιμη, αρχικά, στη Γαλλία. Η νέα αυτή υπηρεσία, που βασίζεται στο Google Assistant, τον ψηφιακό βοηθό της Google, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας της Carrefour να επεκταθεί στο ηλεκτρονικό εμπόριο φαγητού. Οι χρήστες θα μπορούν να συνδέουν τον λογαριασμό που έχουν στην Google με έναν αντίστοιχο στην Carrefour και να βάζουν προϊόντα σε μια λίστα αγορών, λέγοντας λέξεις όπως «βούτυρο» ή «γάλα», ονόματα προϊόντων ή συγκεκριμένες μάρκες. Οι χρήστες θα έχουν την επιλογή να διαγράψουν, να τροποποιήσουν ή να προσθέσουν προϊόντα στο καλάθι τους. «Η νέα αυτή καινοτόμος υπηρεσία, που αναπτύχθηκε από την Google, θα επιταχύνει περαιτέρω την πορεία της Carrefour στο ηλεκτρονικό εμπόριο», δήλωσε η Amelie OudeaCastera, εκτελεστική διευθύντρια ηλεκτρονικού εμπορίου, δεδομένων και ψηφιακού μετασχηματισμού της Carrefour. Σύμφωνα με το Reuters, η Carrefour βρίσκεται στο μέσον μιας προσπάθειας προκειμένου να αυξήσει τις πωλήσεις και τα κέρδη της με επενδύσεις 2,8 δισ. ευρώ στο ψηφιακό εμπόριο, μέχρι το τέλος του 2020, για να αυξήσει τον ανταγωνισμό με την Amazon. Στόχος της Carrefour είναι να αυξήσει τις ηλεκτρονικές πωλήσεις τροφίμων στα 4,2 δισ. ευρώ έως το 2022 από 1,3 δισ. ευρώ την περασμένη χρονιά και 1 δισ. ευρώ το 2018.

ΧΑ: Digital υπηρεσίες για επιχειρήσεις και μετόχους Δύο νέες υπηρεσίες προς επιχειρήσεις δημιούργησε το Χρηματιστήριο Αθηνών λειτουργώντας ως εναλλακτικός πάροχος ψηφιακών εταιρικών υπηρεσιών. O Chief Technology Officer του Χρηματιστηρίου Αθηνών, Δημήτρης Καραϊσκάκης, εξηγεί ότι δημιουργήθηκε το ΑΧΙΑ e-Shareholders Meeting, το οποίο βρήκε εφαρμογή κατά τη διάρκεια του lockdown αλλά και μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων. «Πρόκειται για μία υπηρεσία, η οποία προσφέρει τη δυνατότητα σε εισηγμένες εταιρείες να πραγματοποιούν τις γενικές συνελεύσεις από απόσταση». Η δεύτερη υπηρεσία αφορά στη δυνατότητα χρήσης της ηλεκτρονικής υπογραφής για το σύνολο των επιχειρήσεων και των οργανισμών που επιλέγουν να την εφαρμόσουν στη λειτουργία τους. «Η υπηρεσία αυτή ξεκίνησε να εφαρμόζεται στο Χρηματιστήριο από το 2000, όταν αντικαταστάθηκε η έγχαρτη επικοινωνία με τις εισηγμένες και αφορούσε σε πρώτη φάση την κατάθεση εγγράφων με ψηφιακή υπογραφή. Η συγκεκριμένη υπηρεσία, ενώ αρχικά απευθυνόταν αποκλειστικά σε εισηγμένες εταιρείες, αναβαθμίστηκε. Έτσι, η δυνατότητα ψηφιακής υπογραφής απευθύνεται στο σύνολο των επιχειρήσεων.

netweeK • ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020

ΟΤΕ: Μετασχηματισμός με την απόσχιση τριών κλάδων Μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες μετασχηματισμού του Ομίλου OTE, με την απόσχιση των κλάδων της εξυπηρέτησης πελατών, των καταστημάτων και των τεχνικών υπηρεσιών πεδίου. Όπως αποφασίστηκε σε συνεδρίαση των διοικητικών συμβουλίων της ΟΤΕ ΑΕ και της COSMOTE ΑΕ, ξεκινούν οι διαδικασίες της απόσχισης των παραπάνω κλάδων, οι οποίοι και θα απορροφηθούν από εταιρείες που ανήκουν 100% στον Όμιλο ΟΤΕ. Τα επόμενα στάδια της όλης διαδικασίας, σύμφωνα με τη διοίκηση του ΟΤΕ, περιλαμβάνουν: Νέα απόφαση του ΔΣ και απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων, όταν θα υποβληθούν για έγκριση οι συμβάσεις απόσχισης, ενημέρωση και διαβούλευση με την ΟΜΕ-ΟΤΕ, καθώς και τη λήψη όλων των αναγκαίων εγκρίσεων από τις αρμόδιες Αρχές. Σε επιστολή του προς τους εργαζόμενους του ΟΤΕ, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου, Μιχάλης Τσαμάζ, αναφέρει ότι «η κρίση του κορονοϊού απέδειξε, με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, την ανάγκη για ευελιξία. Το disruption είναι η νέα κανονικότητα. Τα δεδομένα σε ολόκληρους κλάδους μπορούν να ανατραπούν μέσα σε μια νύχτα». Ο σχεδιασμός της επιχείρησης περιλαμβάνει τον μετασχηματισμό των βασικών λειτουργιών, που έρχονται σε επαφή με τον πελάτη -τεχνικούς πεδίου, εξυπηρέτηση πελατών και καταστήματα λιανικής- σε ξεχωριστές θυγατρικές εταιρείες, εντός του ομίλου ΟΤΕ.

Συνεργασία ΓΓΠΣΔΔ Περιφέρειας Κρήτης Πρωτόκολλο συνεργασίας με την Περιφέρεια Κρήτης για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους, σε όλα τα επίπεδα διοίκησης, καθώς και της σταδιακής ένταξης του συνόλου των εφαρμογών των δημοσίων φορέων στο ενιαίο κυβερνητικό νέφος (G-Cloud) υπέγραψε η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων με την Περιφέρεια Κρήτης. Η συνεργασία εστιάζει αφενός στην αξιοποίηση του Κέντρου Διαλειτουργικότητας, καθώς και των υποδομών G-Cloud από την Περιφέρεια, αφετέρου σε θέματα μεταφοράς τεχνογνωσίας και συμβουλευτικής υποστήριξης. Το Κέντρο Διαλειτουργικότητας συνιστά ισχυρό εργαλείο για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης του πολίτη. Μέσω της χρήσης του από τους δημόσιους φορείς, οι πολίτες δε χρειάζεται να προσκομίζουν οι ίδιοι μια σειρά από δικαιολογητικά στις δημόσιες υπηρεσίες καθώς αυτά αντλούνται αυτόματα. Αναφορικά με το G-Cloud, η ΓΓΠΣΔΔ αναπτύσσει, λειτουργεί και διαχειρίζεται τις Κεντρικές Υποδομές Κυβερνητικού Νέφους και στόχος είναι μέχρι το 2022 να εγκατασταθούν σε αυτή όλα τα κεντρικά συστήματα δημοσίων φορέων.

Οι σημαντικότερες ειδήσεις του μήνα που πέρασε

Με τη συνεργασία του NetFax

Στρατηγική συμφωνία SASMicrosoft: Ενσωμάτωση SAS Analytics στο Azure

Ericsson:

190 εκ. συνδρομές 5G το 2020

Η επίσημη ανακοίνωση της σύναψης στρατηγικής συμφωνίας μεταξύ SAS και Microsoft, στο πλαίσιο της οποίας τα Αnalytics της πρώτης θα συνδυάζονται στο εξής με τις λύσεις Azure της δεύτερης, κυριάρχησε στο -για πρώτη φορά πλήρως διαδικτυακό- Global Forum 2020, τη μεγάλη ετήσια εκδήλωση της SAS. Όπως τόνισαν ο Oliver Schabenberger, Chief Technology Officer & Chief Operating Officer της SAS και ο Scott Guthrie, Executive Vice President Cloud & AI της Microsoft, οι δύο εταιρείες θα δώσουν στους πελάτες τους τη δυνατότητα να αξιοποιούν εύκολα τις δυνατότητες των Analytics μέσω των λύσεων της SAS στο Cloud, επεκτείνοντας τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και διευκολύνοντας την πορεία προς τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, οι δυο εταιρείες θα μεταφέρουν τα προϊόντα Αnalytics και άλλες επιχειρηματικές λύσεις της SAS στο Microsoft Azure, ως τον προτιμώμενο πάροχο για το SAS Cloud, ενώ οι λύσεις και η εμπειρία της SAS, με τη σειρά τους, θα προσφέρουν προστιθέμενη αξία στους πελάτες της Microsoft σε τομείς όπως η υγεία, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες κλπ.

Στα 190 εκατ. αναμένεται να φτάσουν οι συνδρομές παγκοσμίως στο δίκτυο 5G μέχρι το τέλος του 2020, εκτιμά η Ericsson, και στα 2,8 δισ. μέχρι το τέλος του 2025, εξαιτίας αλλαγών στην εργασιακή συμπεριφορά που έφερε η πανδημία του κορονοϊού. «Η εξάπλωση του COVID-19 ώθησε τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να αλλάξουν την καθημερινότητά τους και σε πολλές περιπτώσεις, να εργαστούν ή να μελετούν από το σπίτι», ανέφερε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος και επικεφαλής δικτύων της Ericsson, Fredrik Jejdling. Στο τελευταίο report της η εταιρεία επισημαίνει πως ενώ η αύξηση των συνδρομών 5G σε ορισμένες αγορές έχει επιβραδυνθεί ως αποτέλεσμα της πανδημίας, αυτό αντισταθμίζεται από άλλες αγορές όπου επιταχύνεται. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η προηγούμενη εκτίμηση της Ericsson ήταν για 100 εκατομμύρια συνδρομές 5G έως το τέλος του έτους, όμως πλέον μόνο η αγορά της νοτιοανατολικής Ασίας, που περιλαμβάνει την Κίνα και τη Νότια Κορέα, προβλέπεται ότι θα εκτοξευθεί στα 170 εκατομμύρια συνδρομές 5G. Αντίθετα, σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική η Ericsson αναθεώρησε ελαφρώς προς τα κάτω τις προβλέψεις της.

ΕΥ: Διψήφια ύφεση για Τηλεπικοινωνίες και Πληροφορική το β’ τρίμηνο Αυξημένα κόστη συντήρησης και μειωμένα έσοδα από roaming πλήττουν τον κλάδο των Τηλεπικοινωνιών. Ύφεση που θα αγγίξει το 10% το β’ τρίμηνο καταγράφει για την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία των κλάδων των Τεχνολογιών, MΜΕ και Τηλεπικοινωνιών (ΤΜΤ) και για αυτόν την Πληροφορικής (ICT) έκθεση που εκπόνησε η ΕΥ και αντιπαραβάλλει τις εκτιμήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας με τα αντίστοιχα μεγέθη, όπως αυτά θα διαμορφώνονταν χωρίς να υπολογιστούν οι συνέπειες της πανδημίας. Η πτώση θα περιοριστεί για αυτούς τους τομείς στο 1% στο τέλος του 2021, ενώ με βάση το απαισιόδοξο σενάριο, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία θα μειωθεί 2% το δ’ τρίμηνο του επόμενου χρόνου. Σύμφωνα με την μελέτη, ο κλάδος του ΙΤ θα μείνει εν πολλοίς ανεπηρέαστος. Οι τηλεπικοινωνίες όμως θα επηρεαστούν εξαιτίας της πτώσης των εσόδων από το roaming αλλά και λόγω του αυξημένου κόστους συντήρησης, που με τη σειρά του έρχεται στο προσκήνιο, καθώς η ζήτηση έχει σημειώσει περίπου 50% άνοδο.

ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020 • netweeK

9

Ο παλιός... είναι αλλιώς Του Γιάννη Ριζόπουλου Δημοσιογράφος

Η κότα, το αυγό και η Τεχνητή Νοημοσύνη 10

H

κότα έκανε τ’ αυτό ή το αυγό την κότα; Ο «παλιός» άκουγε από παιδάκι αυτόν τον γρίφο -εξήντα τόσα χρόνια πίσω, λέμε τώρα- και πάντα γελούσε με το ερώτημα… έπρεπε να μεγαλώσει αρκετά για να καταλάβει ότι όχι μόνο δεν είναι καθόλου αστείο να το βρει κανείς, αλλά παρόμοια ερωτήματα συνεχίζουν και σήμερα να ψάχνουν απαντήσεις, έστω κι αν το αντικείμενό τους δεν έχει πια σχέση με κότες και αυγά, αλλά με Τεχνητή Νοημοσύνη και πατέντες… Όμως, ας τα πάρουμε από την αρχή: στα τέλη Απριλίου, φέτος, το Αμερικανικό Γραφείο Πατεντών & Σημάτων USPTO, εξέδωσε μια απόφαση (ο «παλιός» τη διάβασε στο Verge), που απέρριπτε το αίτημα να αναγνωριστεί ως εφευρέτης ένα σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης, το DABUS, ως «σχεδιαστής» ενός τροφοδοχείου κι ενός προβολέα. Το επιχείρημα του Γραφείου για την απόρριψη ήταν πως, αυτός ο χαρακτηρισμός -βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας- μπορεί να δοθεί μονάχα σε φυσικά πρόσωπα, ενώ ο αντίλογος των δημιουργών του DABUS ήταν πως αυτά υπήρχαν, αλλά στο παρασκήνιο - κάποιοι άνθρωποι είχαν προφανώς προγραμματίσει το σύστημα, για να κάνει ό,τι έκανε. Ανάλογα αρνητικές ήταν οι γνωματεύσεις τόσο του βρετανικού Γραφείου Πνευματικής Ιδιοκτησίας (IPO), όσο και του Ευρωπαϊκού Γραφείου Πατεντών (EPO). Τελειώσαμε; Όχι, βέβαια! Το θέμα κάθε άλλο παρά λήξαν μπορεί να θεωρηθεί – είμαστε μονάχα στα ορεκτικά… Όσο περισσότερο θα χρησιμοποιούμε τις δυνατότητες του περί την Τεχνητή Νοημοσύνη οικοσυστήματος, για να ενισχύσουμε τη δημιουργικότητά μας (σ’ όποιον τομέα βάλετε στο νου, από τη μηχανική και τα μαθηματικά ως τη μουσική, το design και τον κώδικα) τόσο θα επανέρχεται στην επικαιρότητα το ερώτημα, σε ποιον θα πάει ο έπαινος ή ο ψόγος, στη μηχανή ή στον άνθρωπο πίσω από αυτήν; Ως τώρα, πήγαινε στον δεύτερο, αλλά όσο εξελίσσονται τα πράγματα και φουντώνει το computational creativity (υπολογιστική δημιουργικότητα;) δίνοντας αποτελέσματα που ποτέ δεν θα μπορούσε να δώσει ένας άνθρωπος μόνος του, τόσο θα προκύπτουν νέα ερωτήματα γι’ αυτό το μείζον νομικό και κοινωνικό θέμα. Θέλετε παράδειγμα; Σκεφτείτε το embedded λογισμικό, που «κυβερνάει» τα αυτόνομα οχήματα ή τους αυτοματισμούς στα «έξυπνα» εργοστάσια. Τώρα μόλις ξεκινάμε, είπαμε.

netweeK • ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020

Αύξηση κονδυλίων για την τεχνολογία λόγω κορονοϊού Τις προτεραιότητες του κλάδου της Πληροφορικής και τις προκλήσεις, στη μετά COVID-19 εποχή, σκιαγραφεί παγκόσμια έρευνα της Xerox, που διεξήχθη από την ανεξάρτητη εταιρεία ερευνών Vanson Bourne. Στην έρευνα συμμετείχαν 600 υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στον τομέα της Πληροφορικής, συμπεριλαμβανομένων ανώτατων στελεχών από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την επάνοδο, οι εταιρείες επενδύουν σε νέους πόρους που θα υποστηρίζουν ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας ανάμεσα στο σπίτι και το γραφείο, με το 56% των ερωτηθέντων να αυξάνει τα κονδύλια που αφορούν στην Τεχνολογία και το 34% να σχεδιάζει την επίσπευση του ψηφιακού μετασχηματισμού στον οργανισμό τους, ως αποτέλεσμα του COVID-19. Μόνο το 28% των ερωτηθέντων λέει ότι ήταν πλήρως προετοιμασμένοι. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά στην τεχνολογία, οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι οι μεγαλύτερες προκλήσεις τους ήταν η εξ αποστάσεως υποστήριξη ζητημάτων πληροφορικής (35%), οι ανεπαρκείς λύσεις ροών εργασίας (27%), η έλλειψη εργαλείων επικοινωνίας και συνεργασίας (22%) καθώς και η απουσία λύσεων που βασίζονται στο cloud (10%). Επίσης, το 85% των ηγετών των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι στερήθηκαν την προσβασιμότητα και την ευκολία χρήσης των εκτυπωτών τους στο γραφείο. Οι επιχειρήσεις αυξάνουν τις επενδύσεις σε πόρους απομακρυσμένης τεχνολογίας (55%) ή σε πόρους που υποστηρίζουν ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας (40%). Οι επιχειρήσεις, εξαιτίας της πανδημίας, επενδύουν κατά προτεραιότητα σε λύσεις λογισμικού που βασίζονται στο cloud (65%), στην απομακρυσμένη υποστήριξη σε θέματα πληροφορικής (63%), καθώς και σε software που προωθούν τη συνεργασία (52%).

Ευρωπαϊκή Ένωση FinTech Στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης FinTech (European FinTech Association – EFA) προχώρησαν εταιρείες του κλάδου από όλη την Ευρώπη, με στόχο μία ενιαία ψηφιακή στρατηγική στον χρηματοοικονομικό τομέα. Η Ένωση (EFA) είναι ο πρώτος μη κερδοσκοπικός οργανισμός, με έδρα τις Βρυξέλλες, που εκπροσωπεί πάνω από 20 εταιρείες, όλων των μεγεθών. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, αποστολή της EFA είναι: να προωθήσει, να επικοινωνήσει και να αναπτύξει συνεργασίες και διάλογο μεταξύ των Fintech εταιρειών μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. να μιλήσει με ενιαία φωνή για τον ευρωπαϊκό τομέα του Fintech, να επισημάνει τις σημαντικές εξελίξεις και να παρέχει ρεαλιστικές λύσεις. να υποστηρίζει και να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των μελών της στη χάραξη πολιτικής, ιδίως έναντι των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και άλλων ευρωπαϊκών ρυθμιστικών φορέων. Στην EFA συμμετέχουν οι παρακάτω εταιρείες: Serrala Solutions, Billie, elinvar, finleap, Funding Circle, Kantox, Kontist, Mintos, Moneyfarm, N26, Raisin, Satispay, Scalable Capital, solarisBank, Tink, TransferWise, Truelayer, Verimi, viafintech, Wirecard και Zalando payments.

Οι σημαντικότερες ειδήσεις του μήνα που πέρασε

Με τη συνεργασία του NetFax

Επιτάχυνση ψηφιακού μετασχηματισμού λόγω COVID-19 Τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες IT στο νέο περιβάλλον που έχει διαμορφώσει η κρίση του κορονοϊού, αλλά και το πώς η πανδημία έχει επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των οργανισμών αποτυπώνει έρευνα της AppDynamics, μέλους του ομίλου της Cisco. Στην έρευνα συμμετείχαν 1.000 επαγγελματίες IT από όλο τον κόσμο. Παρά τη μεγάλη πίεση που υφίσταται, το 87% των επαγγελματιών ΙΤ βλέπει τον κορονοϊό ως μία ευκαιρία να αναδείξει το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στις επιχειρήσεις. Το 80% δηλώνει ότι η ανταπόκριση των τμημάτων πληροφορικής στην πανδημία έχει αλλάξει θετικά τον τρόπο που αντιλαμβάνονται το ρόλο τους μέσα στους οργανισμούς. Ορισμένα από τα στοιχεία της έρευνας: ▶ Το 81% δηλώνει ότι ο COVID-19 δημιούργησε τη μεγαλύτερη τεχνολογική πίεση στους οργανισμούς που έχουν βιώσει ποτέ μέχρι σήμερα. ▶ Οι προτεραιότητες στον τομέα της τεχνολογίας έχουν αλλάξει για το 95% των επιχειρήσεων μέσα στην υγειονομική κρίση. Το 88% των επαγγελματιών IT λέει ότι η ψηφιακή εμπειρία του πελάτη βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων. ▶Σ χεδόν τα 2/3 των επαγγελματιών IT έχουν κληθεί αυτή την περίοδο να εκτελέσουν εργασίες που δεν είχαν κάνει ποτέ πριν στο παρελθόν. ▶T o 66% αναφέρει ότι η πανδημία αποκάλυψε αδυναμίες στην ψηφιακή τους στρατηγική, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για την ανάληψη πρωτοβουλιών ψηφιακού μετασχηματισμού, που κάποτε αποτελούσαν μέρος πολυετών προγραμμάτων. ▶Τ ο 74% αναφέρει ότι τα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, τα οποία χρειάζονται περισσότερο από ένα χρόνο για να εγκριθούν, έχουν εγκριθεί μέσα σε λίγες εβδομάδες. ▶ Το 71% επισημαίνει ότι τα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού που υλοποιήθηκαν μέσα στην κρίση θα έπρεπε να είχαν γίνει ήδη, πριν ακόμα ξεσπάσει η πανδημία. ▶Τ ο 65% αναφέρει ότι τα πρότζεκτ ψηφιακού μετασχηματισμού που ολοκληρώθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας είχαν προηγουμένως απορριφθεί ως μη αναγκαία. ▶ Το 78% εκφράζει την προτίμησή του για συνεργασία με σταθερούς και αξιόπιστους προμηθευτές που δείχνουν ευελιξία μέσα στην κρίση.

11

Η Κομισιόν ζητά μηνιαία αναφορά για fake news H Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Google και Twitter) να δίνουν στη δημοσιότητα κάθε μήνα έκθεση για τα μέτρα που λαμβάνουν για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης που συνδέεται με την COVID-19. «Έχουμε γίνει μάρτυρες ενός κύματος από ψεύτικες και παραπλανητικές πληροφορίες, απάτες και θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τη επιδημία του κορονοϊού «δήλωσε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Josep Borrell. «Η παραπληροφόρηση μπορεί να λάβει τη μορφή εσφαλμένων συμβουλών πρόληψης (όπως κατάποση χλωρίνης) επικίνδυνων για την υγεία, θαυματουργών φαρμάκων, θεωριών συνωμοσίας, ρατσιστικών τοποθετήσεων, προβολής πλαστών προϊόντων, online απάτης. Είναι επίσης πιθανόν να προέρχεται από εκστρατείες εκ μέρους ορισμένων τρίτων χωρών, ειδικότερα της Ρωσίας και της Κίνας, που επιδιώκουν να τορπιλίσουν τον δημοκρατικό διάλογο και να οξύνουν την πόλωση της κοινωνίας», αναφέρεται στο κείμενο της Κομισιόν. Σημειώνεται ότι το 2018, οι μεγάλες εταιρείες του ίντερνετ δεσμεύθηκαν, στο πλαίσιο ενός «κώδικα καλών πρακτικών» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να λάβουν μέτρα κατά της διασποράς ψευδών ειδήσεων.

ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020 • netweeK

AgroApps:

Η Έξυπνη Γεωργία, στην πράξη Μια εταιρεία με ικανά στελέχη, με όραμα, που δραστηριοποιείται σε έναν κλάδο που μόνο ανοδικά μπορεί να κινηθεί και που έχει εξασφαλίσει τη στήριξη μιας εκ των σημαντικότερων εταιρειών τεχνολογίας στην Ευρώπη, έχει κάθε λόγο η πορεία της να αποτελεί επιχειρηματικό επενδυτικό πρότυπο. H Μάχη Συμεωνίδου, General Director, μας μιλά για το ευδόκιμο της AgroApps. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΣΤΑΘΗ ΑΣΠΙΩΤΗ

COVER STORY

Α

ναρίθμητες φορές έχουμε γράψει μέσα από τις σελίδες του netweek για το Internet of Things, για την ανάλυση δεδομένων και για τα οφέλη που μπορεί να επιφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός ενός κλάδου. Οφέλη με άμεσο και μεγάλο θετικό οικονομικό αντίκτυπο από την εφαρμογή και χρήση της τεχνολογίας. Η Γεωργία είναι ένας από τους κλάδους που μπορούν να επωφεληθούν σε μέγιστο βαθμό από τη μετατροπή της σε «έξυπνη». Με δεδομένη την απαίτηση για μεγαλύτερες αποδόσεις, από την κατά το δυνατόν μικρότερη επιφάνεια εδάφους και, φυσικά, με το μικρότερο δυνατό κόστος και ρίσκο, το ενδιαφέρον για νέες εταιρείες που μπορούν να κάνουν την θεωρία-πράξη στον τομέα είναι μεγάλο. Την άποψη φαίνεται να ενστερνίζεται η Space, η οποία μέσω της επένδυσης της στην AgroApps δικαιώνει όχι μόνο την έως τώρα πορεία της σχετικά νέας εταιρείας, αλλά κατακυρώνει την προοπτική που έχει ο τομέας στην Ευρώπη και, κυρίως, στη χώρα μας. Με αφορμή την επένδυση της Space σε αυτή, μιλάει στο netweek για τις δραστηριότητες, το παρόν και το μέλλον της εταιρείας, το πλέον κατάλληλο πρόσωπο, η Μάχη Συμεωνίδου, General Director, AgroApps.

netweek: Ποια ευκαιρία διακρίνατε και προχωρήσατε στη δημιουργία της AgroApps; Μιλήστε μας για την επένδυση που έχει γίνει και τους κύριους συνεργάτες σας. Μάχη Συμεωνίδου: Την ευκαιρία την είδαμε περίπου 3-4 χρόνια πριν την ίδρυση της AgroApps, όταν ξεκινήσαμε να συζητάμε για τον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία μπορεί να βελτιστοποιήσει την παραγωγική διαδικασία, να ελαχιστοποιήσει τα κόστη και γενικά να διευκολύνει την καθημερινότητα του παραγωγού. Είμαι γεωπόνος και κατάγομαι από ένα χωριό στην Ημαθία, οπότε από μικρή ήρθα κοντά στην καθημερινότητα, στα προβλήματα και στις αγωνίες των παραγωγών. Μεγαλώνοντας μαζί τους γνωρίζω «από πρώτο χέρι» τί σημαίνει να καλείσαι να πάρεις αποφάσεις λαμβάνοντας υπόψη σου αστάθμιστους παράγοντες, όπως την αβεβαιότητα του καιρού και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ή την ανάπτυξη κάποιας ασθένειας στην καλλιέργειά σου. Αντίστοιχα, ο Βαγγέλης Κοσμίδης και ο Σταύρος Τεκές, συνιδρυτές της AgroApps, δραστηριοποιούνται πολλά χρόνια στον τομέα της πληροφορικής οπότε εκείνοι γνωρίζουν πολύ καλά τις δυνατότητες, αλλά και τις προοπτικές που ανοίγει η τεχνολογία στον αγροτικό τομέα. Είναι η διασταύρωση των προκλήσεων με τις προοπτικές που δημιουργούν την ευκαιρία. Παρακολουθώντας λοιπόν τις εξελίξεις της αγρο-τεχνολογίας σε άλλες χώρες, πιο ανεπτυγμένες σε αυτόν τον τομέα, είδαμε μια ξεχωριστή δυναμική και αποφασίσαμε να κάνουμε το επόμενο βήμα. Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα της AgroApps. Ουσιαστικά θέλαμε να δημιουργήσουμε μια εταιρεία, η οποία θα φέρει την τεχνολογία στο χωράφι του παραγωγού και θα αναπτύξει ολοκληρωμένες ψηφιακές λύσεις που θα εκσυγχρονίσουν τον αγροτικό χώρο. Δουλέψαμε πολύ για να περάσουμε από την ιδέα στην υλοποίηση και να ιδρύσουμε την AgroApps, το 2015. Έκτοτε δημιουργήσαμε μια εξαιρετική ομάδα, επενδύσαμε πολύ στο κομμάτι της έρευνας, λανσάρα-

με το πρώτο μας προϊόν στην αγορά, ενώ εδραιώσαμε δυνατές συνεργασίες τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Στην AgroApps πιστεύουμε πολύ στις συνέργειες. Η εξωστρέφεια και η δημιουργία δυνατών και αξιόπιστων συνεργασιών είναι στην κουλτούρα, στο DNA της εταιρείας μας. Είναι οι «επαγγελματικοί μας φίλοι», όπως λέμε που μαζί τους προχωράμε για να εξελιχθούμε, να μάθουμε και να γίνουμε καλύτεροι. Πρόσφατα είχαμε την χαρά να αποκτήσουμε έναν πολύτιμο στρατηγικό επενδυτή, την Space Hellas, η οποία απέκτησε το 19% των μεριδίων της AgroApps. Η συμφωνία αυτή αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα για εμάς. Είναι μια προσωπική νίκη για όλη την ομάδα της AgroApps, η οποία έρχεται να μας «επιβραβεύσει» για τη δουλειά όλων αυτών των ετών. Εμείς στο πρόσωπο της Space δε βλέπουμε απλώς έναν επενδυτή, αλλά έναν στρατηγικό συνεργάτη με πολυετή εμπειρία και τεχνογνωσία σε θέματα υψηλής τεχνολογίας με τον οποίο θα δουλέψουμε παρέα για να επιταχύνουμε την εξέλιξη της AgroApps, να ενδυναμώσουμε την ομάδα της και να επεκταθούμε σε νέα τεχνολογικά πεδία.

Από το προφίλ της AgroApps γίνεται φανερό ότι απευθύνεστε σε ανθρώπους που κατανοούν την τεχνολογία. Πιστεύετε ότι οι πεπειραμένοι επαγγελματίες μπορούν να επωφεληθούν από τις υπηρεσίες σας και πώς τους πείθετε να επενδύουν στην AgroApps; Πιστεύουμε ότι η τεχνολογία και η επιστήμη μπορούν να ενδυναμώσουν όλους τους εμπλεκόμενους του αγροτικού κλάδου, ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός. Οι νέοι αγρότες είναι πιο εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και έχουν διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά στα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να εκσυγχρονίσουν την παραγωγή τους. Από την άλλη, οι πεπειραμένοι επαγγελματίες για εμάς είναι βασικοί συνεργάτες. Είναι εκείνοι που μπορούν να αξιολογήσουν καλύτερα τις υπηρεσίες μας και να μας βοηθήσουν να τις αναπτύξουμε ακόμη περισσότερο μέσα από τα εποικοδομητικά τους σχόλια, τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις τους. Έχοντας χρόνια εμπειρίας στο χωράφι, εκείνοι μπορούν να αναγνωρίσουν καλύτερα τα οφέλη που προέρχονται από τέτοιου είδους εφαρμογές και τον βαθμό στον οποίο μπορούν να τους βοηθήσουν να εξοικονομήσουν χρόνο και χρήμα. Επιπλέον, όσο πεπειραμένος να είναι ένας αγρότης, δεν μπορεί να προβλέψει όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν κάποιες καλλιεργητικές πρακτικές, όπως τη λίπανση, την άρδευση τη μηχανική κατεργασία εδάφους, ή ακόμα και την ανάπτυξη μιας καλλιέργειας. Οι υπηρεσίες που προσφέρει η AgroApps, καλύπτουν όλο το εύρος των καλλιεργητικών φροντίδων, από τη σπορά μέχρι και τη συγκομιδή, ενώ παρέχουν αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξη και την εκτίμηση απόδοσης μιας καλλιέργειας. Αντίστοιχα, έχουμε αναπτύξει υπηρεσίες για τη διαχείριση των υδατικών πόρων, καθώς επίσης και για τον τομέα των Γεωργικών Ασφαλίσεων. Οι πληροφορίες που λαμβάνουν από τις υπηρεσίες μας τόσο οι παραγωγοί, όσο και οι εταιρείες του αγροτικού τομέα, τους βοηθούν να πάρουν αποφάσεις για

ΙΟΥ NΙΟΣ 2020 • netweeK

13

Βαγγέλης Κοσμίδης, Συνιδρυτής, AgroApps

14

θέματα σχετικά με τις καλλιέργειες ή τις υπηρεσίες τους μεγιστοποιώντας τα οφέλη τους». Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα οινοποιεία την περίοδο της συγκομιδής. Εκείνες τις κρίσιμες ημέρες έχουν ανάγκη, σε καθημερινή βάση, από υψηλής ανάλυσης πρόγνωση καιρού, ώστε να μπορέσουν να προγραμματίσουν τη συγκομιδή των σταφυλιών και να προλάβουν τυχόν ακραία καιρικά φαινόμενα που μπορεί να μειώσουν την ποιότητα της σοδειάς και αντίστοιχα του τελικού προϊόντος.

Για τη δημιουργία των υπηρεσιών της AgroApps αξιοποιείτε ένα εύρος ψηφιακών τεχνολογιών. Ποιες είναι οι τεχνολογίες αυτές και πώς συνδυάζονται στο back-office; Οι υπηρεσίες της AgroApps βασίζονται τόσο στην εξειδίκευση της επιστημονικής μας ομάδας, στους τομείς της γεωπονίας, της πληροφορικής και της τηλεπισκόπησης, όσο και στις εξελιγμένες τεχνολογίες. Χρησιμοποιούμε μοντέρνες τεχνολογίες δορυφορικής τηλεπισκόπησης και machine learning για να συνθέσουμε ένα εξελιγμένο ευφυές υπολογιστικό σύστημα, το οποίο δημιουργεί νέα γνώση και την προωθεί τη σωστή στιγμή, στον τελικό χρήστη. Για να γίνει αυτό αναλύουμε και συνδυάζουμε μεγάλους όγκους δεδομένων, όπως IoT μετρήσεις από επίγειους και υπέργειους αισθητήρες, δορυφορικές φωτογραφίες και φωτογραφίες από drones, καθώς και πολύ υψηλής ανάλυσης πρόβλεψη καιρού. Ο συνδυασμός όλων αυτών των πληροφοριών μεταφράζεται σε απλή και κατανοητή πληροφορία, την οποία παρέχουμε στον χρήστη μέσα από τις λύσεις που προσφέρουμε. Για εμάς είναι πολύ σημαντική η εμπειρία του χρήστη και ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζουμε την πληροφορία στο περιβάλλον του προϊόντος μας. Δίνουμε πολύ έμφαση στο user interface κατά το σχεδιασμό του προϊόντος μας, αλλά δεν μένουμε μόνο εκεί. Έχουμε δουλέψει πολύ πάνω στον τομέα του user experience, του τρόπου με τον οποίο ουσιαστικά ο χρήστης περιηγείται και αλληλεπιδρά με το προϊόν. Έχουμε αναλύσει συμπεριφορές και αντιδράσεις μεγάλου δείγματος χρηστών μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να σχεδιάσουμε το τελικό μας

netweeK • ΙΟΥ NΙΟΣ 2020

Μάχη Συμεωνίδου, General Director, AgroApps

προϊόν, ώστε να είναι λειτουργικό και φιλικό. Εκμεταλλευόμαστε πλήρως τα εργαλεία που μας προσφέρει η τεχνολογία για να έχουμε διαθέσιμη την κατάλληλη πληροφορία στα χέρια των πελατών μας, τη στιγμή ακριβώς που θα τη χρειαστούν περισσότερο και όχι όταν είναι ήδη αργά. Τα cloud συστήματα που έχουμε στη διάθεσή μας, μας επιτρέπουν να μπορούμε να εξυπηρετήσουμε από μερικές εκατοντάδες μέχρι εκατομμύρια χρηστών και να εκτελούμε πολύπλοκους αλγοριθμικούς υπολογισμούς Τεχνητής Νοημοσύνης σε λίγα μόνο λεπτά, ανάλογα με τις ανάγκες ζήτησης που υπάρχουν στο σύστημά μας κάθε στιγμή. Όλες οι σύγχρονες τεχνικές παρακολούθησης και ενημέρωσης εφαρμόζονται ώστε να είναι απρόσκοπτη η ροή δεδομένων από και προς τον τελικό χρήστη. Οι τελευταίες προσθήκες στις εφαρμογές μας, κάνουν χρήση της τεχνολογίας blockchain, η οποία προσφέρει απόλυτη διαφάνεια στην τήρηση και τη διάχυση της πληροφορίας, εξαλείφοντας κάθε ενδεχόμενο παραβάσεων, κερδίζοντας ακεραιότητα και την εμπιστοσύνη του χρήστη στην πληροφορία που του παρέχουμε.

Στην AgroApps εργάζονται μαζί επιστήμονες από διαφορετικούς κλάδους, πέραν της πληροφορικής. Μιλήστε μας για αυτόν τον καινοτόμο συγκερασμό γνώσεων, για τον σχεδιασμό και τα αποτελέσματά του. Η ομάδα της AgroApps είναι το δυνατό μας στοιχείο. Ξεκινήσαμε την εταιρεία τρία άτομα και μέσα σε πέντε χρόνια καταφέραμε να τετραπλασιαστούμε. Έχουμε χτίσει μια πολυσύνθετη ομάδα από ικανούς και εξειδικευμένους επιστήμονες, που καλύπτει διάφορους τομείς και επιστημονικά πεδία, η οποία πέρα από τις ειδικότητες που αναφέρατε περιλαμβάνει και ειδικούς τηλεπισκόπησης και Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, εξειδικευμένους γεωπόνους σε διάφορους τομείς, καθώς επίσης και στελέχη από τον χώρο του μάρκετινγκ. Αυτό το «μείγμα» θεωρούμε ότι έχει δώσει ξεχωριστή δυναμική στην AgroApps και μας έχει βοηθήσει να φτάσουμε μέχρι εδώ.

COVER STORY

Είμαστε μια μικρή, ευέλικτη και πολύ αφοσιωμένη στον στόχο ομάδα. Ο κάθε ένας φέρνει διαφορετική τεχνογνωσία, εξειδίκευση και εμπειρία συνθέτοντας έτσι μια «παρέα» στελεχών, η οποία συνδυάζει την επαγγελματική συνείδηση με τον ενθουσιασμό, την κατάρτιση και το πάθος για τις αγροτικές τεχνολογίες. Όλα αυτά μας δίνουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουμε τις διάφορες προκλήσεις και να ανταποκρινόμαστε στις μεταβολές της αγοράς και του απαιτητικού αγροτικού κλάδου. Η AgroApps συνεχώς αναπτύσσεται και διευρύνεται με νέα στελέχη και ειδικότητες. Είμαστε σε μόνιμη αναζήτηση προσωπικού με σκοπό να μεγαλώσουμε ακόμα περισσότερο και να προσελκύσουμε ανθρώπους δημιουργικούς, με όρεξη και νέες ιδέες.

Εφαρμόζετε IoT στο πεδίο, στον αγρό, στη φύση. Μιλήστε μας για τις προκλήσεις που αντιμετωπίσατε κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση έως τώρα. Η εφαρμογή του ΙοΤ είναι αναμφισβήτητα μια τεχνολογική εξέλιξη που μπορεί να προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον αγροτικό χώρο, να αυξήσει την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, να τους βοηθήσει να συλλέξουν και να αξιοποιήσουν δεδομένα που δεν μπορούσαν μέχρι σήμερα και να διαχειριστούν αποτελεσματικότερα τους πόρους τους. Όπως τα οφέλη, έτσι και οι προκλήσεις που είχαμε και έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι πολλαπλές. Το ΙοΤ είναι ένας καινούριος κόσμος που καλούνται να γνωρίσουν οι παραγωγοί, οπότε χρειάζεται χρόνος και κατάλληλη εκπαίδευση, ώστε να εξοικειωθούν τόσο με την ιδέα και την επένδυση σε τέτοιου είδους συστήματα, όσο και με την ίδια την τεχνολογία. Μια άλλη πρόκληση είναι το αυξημένο κόστος που θα πρέπει να διαθέσουν οι παραγωγοί για την αγορά και εγκατάσταση του κατάλληλου εξοπλισμού, ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δύσκολο να συντηρηθεί, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε μικρές και διάσπαρτες γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί η ανησυχία του παραγωγού σχετικά με την ασφάλεια του εξοπλισμού, δεδομένου ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κλοπής ή βανδαλισμού του, ενώ σε πολλές περιπτώσεις, ιδιαίτερα στις ετήσιες καλλιέργειες, η ύπαρξη εξοπλισμού στον αγρό δυσχεραίνει την εκτέλεση των καλλιεργητικών εργασιών. Από την άλλη πλευρά όμως, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η τεχνολογία προχωράει, και μαζί της εξελίσσεται και ο χώρος της αγροτεχνολογίας. Το ποσοστό των παραγωγών και των γεωργικών επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία για τη διαχείριση του χωραφιού τους συνεχώς αυξάνεται. Αντίστοιχα, αυξάνεται και το ποσοστό των εταιρειών που εισέρχονται στο χώρο, οι οποίες προσφέρουν τεχνολογικά συστήματα, εξοπλισμό και ψηφιακές λύσεις που είναι πλέον πιο προσιτές. Επίσης, όταν σχεδιάζουμε μια ψηφιακή λύση θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τον τελικό χρήστη. Αυτός είναι στο επίκεντρο και δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι σχεδιάζουμε με βάση τις δικές του ανάγκες και το πως θα ήθελε να είναι λειτουργικά το προϊόν. Αυτή είναι βασική αρχή για εμάς. Οι λύσεις της AgroApps έχουν σχεδιαστεί μαζί με τους παραγωγούς και τους συνεργάτες μας, επενδύοντας πάρα πολύ χρόνο, ενέργεια και ανθρώπινους πόρους μέχρι να καταλήξουμε σε

ένα εύχρηστο προϊόν που θα καλύπτει τις ανάγκες τους και θα είναι εύκολο στη χρήση του.

Οι γεωργικοί τομείς που μπορούν να επωφεληθούν από την έξυπνη χρήση της τεχνολογίας, τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων μοιάζουν αναρίθμητοι. Με ποιες καλλιέργειες ασχολείστε και ποιες επιπλέον υπηρεσίες σκοπεύετε να προσφέρετε στο μέλλον; Όντως, οι προοπτικές είναι πολλές και η «δημιουργική ανησυχία» για την ανάπτυξη και εφαρμογή νέων τεχνολογικών λύσεων, πολύ έντονη! Μέχρι σήμερα η AgroApps έχει εφαρμόσει πιλοτικά τις λύσεις της σε αρκετές καλλιέργειες, όπως σιτάρι, βαμβάκι, καλαμπόκι, αμπέλι, μηδική, κριθάρι, κ.α. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε σε κάθε καλλιέργεια ήταν διαφορετικές και ο γεωγραφικός παράγοντας, καθώς και οι κατά τόπους διαφορετικές καλλιεργητικές πρακτικές παίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο. Οπότε τέτοιου είδους λύσεις θα πρέπει να δοκιμάζονται πιλοτικά σε διαφορετικές εκτάσεις, χρονιές και γεωγραφικές περιοχές, ώστε να αξιολογούνται, να επαληθεύονται και τα μοντέλα να εξελίσσονται και να γίνονται καλύτερα και πιο αποτελεσματικά. Η λογική του «one size fits all» δεν ταιριάζει, δεδομένου ότι η κάθε καλλιέργεια έχει τις δικές της απαιτήσεις και ανάγκες. Για το λόγο αυτό δουλεύουμε πολύ εντατικά με τους συνεργάτες μας, ώστε να είμαστε σε θέση να αναπτύξουμε ακόμα περισσότερες υπηρεσίες, να επεκταθούμε σε νέες καλλιέργειες και να εισέλθουμε σε νέους τομείς. Η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι ραγδαία, αλλά νομίζω ότι θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι χρειάζεται χρόνος για την ενσωμάτωση της στον αγροτικό χώρο και την υιοθέτηση των ψηφιακών εργαλείων. Πολλές φορές προτρέχουμε. Βλέπουμε ότι ο αυτοματισμός και τα ρομπότ κερδίζουν συνεχώς έδαφος σε πολλούς κλάδους και αποτελούν τάση στον χώρο της ψηφιακής τεχνολογίας. Παρόλα αυτά, ο ρυθμός διείσδυσής τους στον χώρο της αγροτεχνολογίας ακόμα είναι σχετικά χαμηλός. Θα πρέπει να ωριμάσουν όλα αυτά και να έρθει η κατάλληλη στιγμή. Δουλεύουμε όμως και σε νέα πεδία. Χτίζουμε υπηρεσίες απομακρυσμένης εκτίμησης για τον τομέα των Γεωργικών Ασφαλίσεων σε συνεργασία με εταιρείες του κλάδου, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, ενώ συνεργαζόμαστε με Οργανισμούς Πληρωμών για να προτείνουμε λύσεις στην ανάγκη παρακολούθησης της εφαρμογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Έχουμε στενή συνεργασία με τα σημαντικότερα Πανεπιστήμια και με Ερευνητικούς Φορείς και παρακολουθούμε διαρκώς τις εξελίξεις, ώστε να κάνουμε τη γεωργία μας πιο βιώσιμη, πιο δυνατή και με μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στο μέλλον. NW

AgroApps, 54-56 Sofouli Str., Thessaloniki, 546 55 Tηλ.: +30 2310 253810, Email: info@agroapps.gr www.agroapps.gr

15

Special Report

Cyber Security

Είμαστε 100% ασφαλείς; Σίγουρα;

16

Ίσως πρόκειται για την ερώτηση που έχει δεχθεί περισσότερες φορές από κάθε άλλη ένας CISO, την οποία -το πιθανότερο- έχει φροντίσει να αποφύγει να απαντήσει καταφατικά. Πόσω μάλλον όταν, λόγω COVID-19, η διατύπωσή της γίνεται σε πλαίσιο ολοκληρωτικής ανατροπής των συνθηκών εργασίας, διασύνδεσης και λειτουργίας, με παράλληλο -ενδεχομένωςεπανασχεδιασμό των πλάνων διαχείρισης κινδύνου από την επιχείρηση. ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΑΣΠΙΩΤΗ

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

Σ

χεδόν ταυτόχρονα με τη συγγραφή του παρόντος report, η Honda έκλεινε εργοστάσια της στην Τουρκία και στο Οχάιο, λόγω κυβερνοεπιθεσης στις εγκαταστάσεις της. Μέχρι αυτή την στιγμή δεν είναι ξεκάθαρο ακόμη αν η κυβερνοεπίθεση είχε στόχο τα πληροφοριακά συστήματα ή τα ίδια τα βιομηχανικά συστήματα ελέγχου για την κατασκευή οχημάτων. Η επίθεση ήταν τύπου ransomware και είχε στόχο ειδικά την Honda, όπως προκύπτει από την ανάλυση κώδικα του λογισμικού επίθεσης. Όσο εύκολο είναι να κατασκευαστεί ένα τέτοιο λογισμικό, τόσο επικίνδυνο μπορεί να γίνει, αν καταφέρει τον στόχο του, να κρυπτογραφήσει δεδομένα.

Ο καταλύτης COVID-19 Yπό κανονικές συνθήκες, επιθέσεις όπως η προαναφερθείσα, ίσως να μην αποτελούσαν ιδιαίτερα σημαντική είδηση, όπως άλλωστε, ούτε η χρήση λογισμικού για παράνομο κέρδος. Ενισχύονται όμως από συνθήκες αναστάτωσης. Όπως αυτές που αντιμετωπίζουμε από τον περασμένο Μάρτιο, σε ό,τι αφορά τον δυτικό κόσμο, τουλάχιστον, με την πανδημία COVID-19. Για τις περισσότερες, αν όχι όλες τις well-established επιχειρήσεις, πρόβλημα δεν υπήρξε, όπως διαβεβαιώνουν στελέχη εταιρειών που παρέχουν υπηρεσίες κυβερνοασφάλειας. Σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, διαφοροποίηση δεν υπάρχει στο είδος των απαιτήσεων, σε σχέση με την προ-COVID-19 εποχή. Υπάρχει όμως διαφοροποίηση στον αριθμό των σημείων που ευπάθειες μπορούν να εντοπιστούν, λόγω της ευρείας υιοθέτησης της απομακρυσμένης εργασίας, η οποία με τη σειρά της συνεπάγεται ριζικά διαφορετικό περιβάλλον εργασίας, για το σύνολο των εργαζομένων, αλλά και για τα στελέχη επιφορτισμένα με το security and risk management. Έως το Μάρτιο 2020, η πλειοψηφία των εργαζομένων βρισκόταν σε προστατευμένα περιβάλλοντα, στα κτίρια των επιχειρήσεων και εντός των δικτύων των εταιρειών. Μετά το ξέσπασμα της COVID-19, το περιβάλλον αυτό ήταν το σπίτι (με τα άλλα μέλη της οικογένειας παρόντα, κατά κανόνα) και το οικιακό δίκτυο, αντίστοιχα. Απόρροια αυτής της εξέλιξης είναι οι εντελώς διαφορετικές απαιτήσεις, σε ό,τι αφορά την ασφάλεια και την διαχείριση κινδύνου. Ειδικά οι CIO και CISO καλούνται να αντιμετωπίσουν πολλές νέες, διαφορετικές από ό,τι στο παρελθόν, προκλήσεις.

Οι διαρροές προηγούνται, οι επιθέσεις έπονται Το disruption από την COVID-19 οδήγησε σε κωμικοτραγικές καταστάσεις τους προηγούμενους μήνες, καθώς αρκετοί νέοι χρήστες -κάποιοι με σχεδόν παντελή άγνοια κινδύνου- κλήθηκαν να εργαστούν απομακρυσμένα. Έγινε κάτι παραπάνω από φανερό ότι, η απουσία εκπαίδευσης και ενημέρωσης των εργαζομένων αποτελεί ωρολογιακή βόμβα για πολλές επιχειρήσεις. Τι είδαμε το προηγούμενο διάστημα στην Ελλάδα, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο; Είδαμε να γίνεται επίθεση σε ένα από τα δημοφιλέστερα εργαλεία τηλεδιάσκεψης, στο Zoom. μάθαμε για επιθέσεις άμεσα σε τεχνολογικές

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

17

Special Report

Cyber Security

18

υποδομές, όπως αυτές που περιγράψαμε στην αρχή του κειμένου. μάθαμε για επιθέσεις σε κυβερνήσεις. επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές. επιθέσεις μέσω social engineering. ακούσιες επιθέσεις από τους χρήστες, λόγω της εκτίναξης του αριθμού τους. ακούσιες διαρροές μέσω δημοσιοποιήσης κωδικών πρόσβασης και ευπαθειών. διαρροές κωδικών. πρόσβαση σε συστήματα από μη τσεκάρισμένες, μη κρυπτογραφημένες συνδέσεις. Τα αποτελέσματα των παραπάνω ενεργειών, στην πλειοψηφία τους, μπορεί να μην είναι ακόμη γνωστά. Συνήθως, τα αποτελέσματα από τις διαρροές και τις παραβιάσεις γίνονται γνωστά σε δεύτερο χρόνο, όταν επιτιθέμενοι, ή κλεπταποδόχοι, χρησιμοποιήσουν τα πιστοποιητικά που έχουν στα χέρια τους για να αποκτήσουν πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα κάθε είδους, ή χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα που ήδη κατέχουν.

Ανθεκτικότητα χωρίς κυβερνοασφάλεια δεν υπάρχει Στόχοι των κυβερνοεγκληματιών δεν είναι μόνο επιχειρήσεις, αλλά και κυβερνήσεις, εταιρείες κοινής ωφέλειας και κρίσιμες υποδομές. Την ίδια περίοδο με την επίθεση στις υποδομές της Honda, εταιρεία cybersecurity διεξήγαγε ένα ενδιαφέρον πείραμα: Έστησε ψεύτικη υποδομή IT και ψεύτικα συστήματα ελέγχου βιομηχανικών λειτουργιών που υποτίθεται ότι εξυπηρετούσαν εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής

risk management, αν τα εργαλεία επόπτευσης του οργανισμούς τους δεν είναι βελτιστοποιημένα να λειτουργούν σε ένα τόσο διευρυμένο εργασιακό περιβάλλον;

Αλλαγή πλάνου αντίδρασης και δοκιμή Η αδυναμία προσαρμογής του πλάνου αντίδρασης στις αναδιαμορφωμένες συνθήκες λειτουργίας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ελλιπή διαχείριση ενός συμβάντος που, υπό κανονικές συνθήκες, θα χαρακτηρίζονταν ως «ρουτίνα». Για το λόγο αυτό σε τέτοιες περιπτώσεις σκόπιμο είναι να διασφαλίζεται ότι κάθε στέλεχος που εμπλέκεται στη διαχείριση του κινδύνου διαθέτει τον απαιτούμενο εξοπλισμό. Δεν θα ήταν άτοπο να αναφέρουμε ότι πρέπει να ελεγχθεί η ισχύς των επαφών επικοινωνίας... Το ίδιο θα προτείναμε για τη διασφάλιση των επικοινωνιών με τις Αρχές και με τους IT vendors. Εννοείται ότι, υπό τις νέες συνθήκες, διαθέσιμές και προσβάσιμες πρέπει να είναι όλες οι οδηγίες χειρισμού εξοπλισμού, ενώ αυτονόητο θεωρείται ότι τα πλάνα αντίδρασης θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν και να δοκιμαστούν για την αποτελεσματικότητά τους εκ των προτέρων και όχι κατά τη διάρκεια ενός πραγματικού συμβάντος. Καθώς η διαχείριση κινδύνων δεν τελειώνει στην πρόληψη, αλλά συνεχίζεται ακόμη και στην περίπτωση αποτυχίας πρόληψης, χρήσιμο είναι να έχει οριστεί

Ο CISO της επιχείρησης οφείλει να τσεκάρει, αν ο security vendor είναι σε θέση να προσφέρει το ίδιο αποτελεσματικά, όπως πριν, τις υπηρεσίες του. ενέργειας. Οι χάκερ αντέδρασαν σαν τον καρχαρία που μυρίζει αίμα. Μέσα σε τρεις μόνο ημέρες είχαν εντοπίσει την υποδομή, τις ευπάθειες της και είχαν εγκαταστήσει ransomware σε κάθε διαθέσιμη μηχανή. Η fake υποδομή είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας κανονικής υποδομής, όπως remote desktop θύρες εκτεθειμένες στο internet, κωδικούς μέτριας ισχύος, κατατμήσεις δικτύου, κοκ. Χωρίς αμφιβολία, οι προκλήσεις στις οποίες έπρεπε (και πρέπει) να ανταπεξέλθουν οι επιχειρήσεις ήταν πολλές και έθεσαν σε δοκιμασία την ανθεκτικότητα τους.

Business Continuity χωρίς ασφάλεια στα συστήματα IT δεν υπάρχει και οι απαιτήσεις στον τομέα αυξήθηκαν κατακόρυφα. Ποιες είναι οι επιπλέον δράσεις που πρέπει να προβούν οι CIOs προσαρμοζόμενοι στις νέες συνθήκες; Πώς μπορεί να εφαρμοστεί, αφού πριν αναπροσαρμοστεί, το πλάνο monitoring του αναδιαμορφωμένου εργασιακού περιβάλλοντος, μετά την επέκταση του, σε ό,τι αφορά την ασφάλεια; Είναι σε θέση όλοι οι security providers να ανταπεξέλθουν στις επιπλέον απαιτήσεις; Πώς μπορούν να δράσουν οι επικεφαλής security and

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

εκπρόσωπος επικοινωνίας με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αν αυτό χρειαστεί να συμβεί. O spokesperson του οργανισμού θα πρέπει να είναι καλά ενημερωμένος και εκπαιδευμένος από το τμήμα επικοινωνίας του οργανισμού.

Endpoint security Με δεδομένο ότι δεν δύναται κάθε οργανισμός να διαθέτει τόσα laptop όσα σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοί του, για το ενδεχόμενο που αυτά χρειαστούν, αρκετοί από αυτούς είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται από τους προσωπικούς υπολογιστές τους. Εξάλλου, ένα από τα κύρια γνωρίσματα της προηγούμενης περιόδου, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, ήταν η έλλειψη από την αγορά φορητών υπολογιστών, που θα μπορούσαν να σεταριστούν με τα κατάλληλα προγράμματα προστασίας, από το τμήμα IT ενός οργανισμού, πριν την παράδοσή τους στους εργαζόμενους. Για το λόγο αυτό, οι επικεφαλής για την κυβερνοασφάλεια θα πρέπει να μεριμνήσουν ώστε, τα τερματικά που χρησιμοποιούνται

Η ΚΥΒΕΡΝΟ-ΑΣΦAΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧH ΤΟΥ REMOTE OFFICE! Στις μέρες που δουλεύουμε από το σπίτι, έχει αυξηθεί κατακόρυφα η εξάρτηση από τις ψηφιακές υποδομές. Το κόστος δε μιας ζημίας από κακόβουλες ενέργειες μπορεί να είναι ανυπολόγιστο! Σύμφωνα με την Interpol κατά τη διάρκεια των lockdowns διεθνώς, η δραστηριότητα των κυβερνο-εγκληματιών και κακόβουλων online ενεργειών, έχει φτάσει σε πολύ υψηλά και επικίνδυνα επίπεδα, λόγω της αντίστοιχα αυξημένης online δραστηριότητας ιδιωτών και επαγγελματιών χρηστών. Στα στόχαστρα των hackers μπήκαν οι αυξημένες online συναλλαγές με eshops και τράπεζες, εταιρικά δεδομένα, κινητά τηλέφωνα, ακόμα και VoIP τηλεφωνικά κέντρα.Οι πιο συνήθεις μορφές επιθέσεων είναι αυτές που προσβάλουν συστήματα με Malware και Ransomware χρησιμοποιώντας κατά κύριο λόγο Phishing και email spamming μεθόδους. Οι μεγάλης κλίμακας επιθέσεις D-Dos είναι επίσης μια διαδεδομένη μέθοδος, αλλά ειδικά αυτές τις ημέρες έχουν δημιουργηθεί πολλές κακόβουλες σελίδες μεταμφιεσμένες σε ενημερωτικές σχετικά με τον COVID-19 όπως και spam emails. Οι επιχειρήσεις σήμερα περισσότερο από ποτέ, έχουν ανάγκη για λύσεις που θα προστατέψουν τη λειτουργία και τα πολύτιμα δεδομένα της επιχείρησής τους από κυβερνο-εγκληματίες και κακόβουλο λογισμικό, αποτελεσματικά και ολοκληρωμένα.

Πως προστατεύει η SEQRITE από κακόβουλο λογισμικό και κυβερνο-επιθέσεις;

Για να αυξηθεί η ασφάλεια των δεδομένων μιας εταιρίας, είναι απαραίτητη η χρήση των πολυεπίπεδων και εις βάθος λύσεων της Seqrite που δίνουν δυνατότητα αδιάκοπης και απομακρυσμένης διαχείρισης και απόκρουσης στοχευμένων επιθέσεων, επιθέσεων ransomware και προηγμένων κυβερνο-απειλών. Οι λύσεις SEQRITE ξεκινούν με την προστασία του κάθε υπολογιστή ξεχωριστά on-premise και στο Cloud, καλύπτουν ολόκληρο το δίκτυο, κρυπτογραφούν και ασφαλίζουν δεδομένα, προστατεύουν ακόμα και τις κινητές συσκευές της εταιρίας.

SEQRITE EndPoint Security

Ξεκινώντας από την προστασία του κάθε υπολογιστή, το SEQRITE EndPoint Security είναι το λογισμικό που εστιάζει στην προστασία κάθε μιας από τις συσκευές του δικτύου (EndPoints)

SEQRITE EPS Cloud

Μια πλήρης πλατφόρμα διαχείρισης της ασφάλειας όλων των συσκευών του δικτύου από το cloud Το SEQRITE EPS Cloud δέχεται και επεξεργάζεται πληροφορίες, ελέγχει και εφαρμόζει κανόνες και λαμβάνει reports από όλα τα endpoints, είτε βρίσκονται σε ένα γραφείο είτε διάσπαρτα σε πολλά γεωγραφικά σημεία. Παρά το πολλά και πολυδιάστατα εργαλεία της, η πλατφόρμα SEQRITE EPS Cloud δεν απαιτεί εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις και είναι ιδιαίτερα φιλική για το χρήστη.

SEQRITE Encryption Manager

Δημιουργεί ένα περιβάλλον πολύ υψηλής ασφαλείας για τα αρχεία και τα δεδομένα μιας επιχείρησης, σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους προστασίας δεδομένων. Με το SEQRITE Encryption Manager τα δεδομένα μιας επιχείρησης είναι ασφαλή ακόμα και αν βρίσκονται εκτός του εταιρικού δικτύου, ακόμα και αν κάποια συσκευή χαθεί!

Προστασία κινητών συσκεών

Ιδανική ασφάλεια στις κινητές συσκευές της επιχείρησης είναι το mSuite και το Workspace. Δυο εφαρμογές που συνδυάζουν την προστασία κάθε μιας συσκευής ξεχωριστά, με ένα ασφαλές περιβάλλον εργασίας για το σύνολο των κινητών συσκευών.

SEQRITE mSuite

Διαχειρίζεται τις λειτουργίες και τις εφαρμογές που μπορεί να τρέξει με ασφάλεια μια κινητή συσκευή και ταυτόχρονα την προστατεύει από κακόβουλο λογισμικό.

SEQRITE Workspace

Ένα οικοσύστημα για την ασφαλή συνεργασία και ανταλλαγή εταιρικών δεδομένων μέσω μη εταιρικών συσκευών. Υποστηρίζει την κουλτούρα Bring Your Own Device, χωρίς να ρισκάρει διαρροές ή ασφάλεια δεδομένων. Δημιουργεί ένα εικονικό partition στη συσκευή που διαχωρίζει τα προσωπικά από τα εταιρικά. To SEQRITE EPS Cloud πήρε τη διάκριση Top Product για το Φεβρουάριο του 2020 στο έγκυρο AVtest. Η PartnerNET είναι ο επίσημος διανομέας των λύσεων κυβερνο-ασφάλειας SEQRITE στην Ελλάδα. Επικοινωνήστε σήμερα μαζί μας και βρείτε το πακέτο κυβερνο-ασφάλειας SEQRITE που ταιριάζει στις ανάγκες σας.

INFO

Advertorial

T: 2107100000 sales@partnernet-ict.com www.partnernet-ict.com

19

Special Report

Cyber Security

να φέρουν τις πλέον πρόσφατες ενημερώσεις ασφαλείας και να τρέχουν anti-virus και anti-malware πρόγραμμα. Κατά τη χρήση εταιρικών υπολογιστών για απομακρυσμένη εργασία, είναι πιθανόν το on-premise σύστημα προστασίας να μη λειτουργεί. Σε αυτή την περίπτωση, η υιοθέτηση Cloud λύσης θα πρέπει να εξεταστεί. H απομακρυσμένη πρόσβαση σκόπιμο είναι να βρίσκεται υπό αυστηρό έλεγχο και να εφαρμόζονται πρακτικές Single Sign-On (SSO), τόσο για εφαρμογές στο Cloud, όσο και on-premise, ή όταν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί password synchronisation για πολλαπλές εφαρμογές SaaS. Εννοείται ότι, όπου χρησιμοποιείται

σύνδεση VPN για την απομακρυσμένη πρόσβαση, η σταθερότητα και η λειτουργικότητα των συνδέσεων θα πρέπει να έχει ελεγχθεί. Λύσεις, όπως το Microsoft InTune, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποτροπή αποθήκευσης ή εκτυπωσης από τους χρήστες διαβαθμισμένου υλικού της επιχείρησης σε προσωπικά μέσα.

Social Engineering Μια από τις ευκολότερες μεθόδους υποκλοπής δεδομένων είναι μέσω phishing attacks. Η χαλαρότητα που προσφέρει, μερικές φορές, η εργασία από το σπίτι, αλλά

Ο Σταμάτης Χονδρουδάκης, CIO, Παντελής Παπαδόπουλος AEBE ανέλαβε πρόσφατα το ρόλο του και προέβη σε αναβαθμίσεις των συστημάτων ασφαλείας του οργανισμού. Με αφορμή το αφιέρωμα στην Κυβερνοασφάλεια, του θέσαμε ερωτήσεις ζητώντας σύντομες απαντήσεις, σχετικά με τις επιλογές του στην Παντελής Παπαδόπουλος ΑΕΒΕ.

20

Πρόσφατα προχωρήσατε σε αναβάθμιση των συστημάτων ασφαλείας στην Παπαδόπουλος ΑΕΒΕ επιλέγοντας «συγχρονισμένη ασφάλεια». Τι σας ώθησε σε αυτή την επιλογή; Η Παντελής Παπαδόπουλος AEBE εμπιστεύτηκε την εταιρεία Netsquare, που είναι platinum partner της Sophos. Οι απαιτήσεις cyber security διαρκώς μεγαλώνουν, καθώς οι επιχειρήσεις γίνονται όλο και πιο εξαρτώμενες από το δίκτυο. Η ανάγκη για καλύτερη διαδικτυακή ασφάλεια δημιουργεί την ανάγκη για καλύτερο συντονισμό των συστημάτων περιμετρικής ασφάλειας (firewall) και τερματικών συσκευών (endpoint). Σε μια μεσαία επιχείρηση, δεν υπάρχει η πολυτέλεια να υπάρχουν διαφορετικές ομάδες διαχείρισης των συστημάτων αυτών και αυτό ήταν για εμάς μια πρόκληση. Επιλέξαμε μια λύση αυτοματοποίησης αυτού του συντονισμού χρησιμοποιώντας λύσεις που θεωρούνται ευρέως αποδεκτές και με διακρίσεις στις αναλύσεις Gartner. Η λύση εφαρμόζεται και στα δύο υποσυστήματα, Next Generation Endpoint & Firewall και για αυτό είναι ιδιαίτερα βολική, καθώς εξοικονομεί resources από το τμήμα IT, ενώ κάνει τον έλεγχο πιο αποτελεσματικό. Ειδικά στο κομμάτι της ασφάλειας τερματικών, η επιλογή που έχουμε κάνει «παντρεύει» το μέρος της κλασικής ασφάλειας με την ασφάλεια νέας γενιάς, χωρίς υπογραφές (nextgen signature-less security). Μπορώ σε αυτό το σημείο να μοιραστώ μαζί σας ότι, χρησιμοποιούμε την βραβευμένη εφαρμογή Intercept-X επιτυγχάνοντας έτσι την καλύτερη δυνατή ασφάλεια στα ransomware και στα νεομφανιζόμενα (0-day) exploits. Το μήνυμα προς τους επίδοξους χάκερ είναι ξεκάθαρο: Ας κοιτάξουν αλλού! Πόσο ενεργητικός έχετε επιλέξει να είναι ο ρόλος της ΑΙ στο configuration και σε ποια πλεονεκτήματα αποσκοπείτε; Η βέλτιστη λειτουργία των μεσαίων επιχειρήσεων επιβάλλει τη χρήση αυτοματισμών, όπου αυτό είναι εφικτό. Έτσι, στην ψηφιακή ασφάλεια χρησιμοποιούμε τον αυτοματισμό της συνδυαστικής ασφάλειας (synchronized security), όπου τα firewalls & endpoints συνεργάζονται μεταξύ τους και έχουν την δυνατότητα να εκτελέσουν αυτοματοποιημένες ενέργειες χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη (AI). Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι, τα συμβάντα ασφάλειας λύνονται, σε μεγάλο βαθμό, μόνα τους και ο διαχειριστής του συστήματος απλά ενημερώνεται για το γεγονός. Στην περίπτωση που το συμβάν εκτιμάται ότι χρήζει περαιτέρω διερεύνησης, η συνήθης πρακτική απαιτεί ειδικές γνώσεις και χρονοβόρες διαδικασίες. Στη λύση που έχουμε υιοθετήσει, η διερεύνηση ενός γεγονότος μπορεί να δοθεί προς εκτέλεση στους ψηφιακούς βοηθούς. Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη βελτιώνει σημαντικά τη διαδικασία ανίχνευσης ransomware. Είναι πλέον εφικτό, να εξομοιώνονται όλες οι κανονικές διεργασίες (processes) του υπολογιστή μέσω της εφαρμογής Intercept-X και κάθε ύποπτη διαδικασία να τίθεται στο «μικροσκόπιο» και να αναλύεται αυτόματα.

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

ΛΑΤΡΕIΑ ΦΟΡΤIΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΟΑΣΦAΛΕΙΑ ΧΡΕΙΑΖOΜΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣOΤΕΡΗ Ή ΛΙΓOΤΕΡΗ «ΑΣΦAΛΕΙΑ»; ΤΟΥ ΔΡ ΠΑΤΡOΚΛΟΥ ΑΡΓΥΡΟYΔΗ, DIRECTOR OF VULNERABILITY RESEARCH, CENSUS S.A.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συμμαχικά αεροπλάνα προσγειώθηκαν για πρώτη φορά σε απομονωμένα νησιά του Νότιου Ειρηνικού. Οι κάτοικοι των νησιών έμειναν έκπληκτοι από το φορτίο τον αεροπλάνων που συχνά τους μοιραζόταν από τους στρατιώτες. Με το τέλος του πολέμου και την μείωση των προσγειώσεων, οι κάτοικοι άρχισαν να φτιάχνουν ξύλινα μοντέλα αεροπλάνων ελπίζοντας να συνεχιστούν τα φορτία. Ο τρόπος που αντιμετωπίζεται η ψηφιακή ασφάλεια συχνά θυμίζει τις λατρείες φορτίου του Νότιου Ειρηνικού. Τεχνολογίες υιοθετούνται και ενσωματώνονται στα συστήματά μας (είτε πρόκειται για υποδομές, είτε για αναπτυσσόμενο λογισμικό) απλά για να τεκμηριώσουν καλές προθέσεις και προσδοκίες για περισσότερη «ασφάλεια». Χρησιμοποιούνται ως ένδειξη ενδιαφέροντος, ως ξύλινα μοντέλα αεροπλάνων, συμβολικά, χωρίς ανάλυση των απειλών ή κατανόηση της επιφάνειας επίθεσης. Στη συνέχεια και αφού έχει ολοκληρωθεί η τελετή λατρείας που θα αποτρέψει τις επιθέσεις κακόβουλων χρηστών, δεν αξιολογείται η νέα κατάσταση ασφάλειας που προκύπτει με τις νέες τεχνολογίες που εισάγαμε, δεν συγκρίνεται με την προηγούμενη και εν τέλει δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς καταφέραμε με την επένδυση σε περισσότερη «ασφάλεια».

Advertorial

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα λατρείας φορτίου στην κυβερνοασφάλεια. Το ενδεικτικότερο είναι τα αγαπημένα antivirus. Χωρίς μοντελοποίηση απειλών και χωρίς ανάλυση των ευπαθειών που το ίδιο το λογισμικό αντιμετώπισης ιών θα εισάγει στις υποδομές μας, το εγκαθιστούμε σε κάθε επίπεδο άμυνας, από την εξωτερική περίμετρο των υπολογιστών των μη τεχνικών θέσεων, μέχρι τους καίριους σταθμούς εργασίας προγραμματιστών και διαχειριστών. Τα antivirus καταναλώνουν και αναλύουν δεδομένα εισόδου πολλών διαφορετικών τύπων αναζητώντας

χαρακτηριστικά ιών, οπότε είναι ανα- ένα συγκεκριμένο εύρος της μνήμης μενόμενο ότι υπάρχουν ευπάθειες του πυρήνα και το καθιστά μη εκτεστον κώδικα των αναλυτών τους. Με λέσιμο και μη εγγράψιμο, παρέχοντας δεδομένη και την αυτόματη χρήση τους προστασία ακόμα και από κακόβουλο κατά την λήψη μηνυμάτων ηλεκτρο- κώδικα με δυνατότητες ανάγνωσης/ νικού ταχυδρομείου, επιτρέπουμε την γραφής μνήμης στον πυρήνα του iOS. απλοποίηση μονοπατιών επίθεσης στην Επιπλέον υπάρχει η τεχνολογία APRR εσωτερική περίμετρο.

- δεν γνωρίζουμε την πλήρη σημασία του ακρωνύμιου πέρα από το Access Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, που Protection, καθώς η Apple κρατάει μυακόμα αποτελεί το βασικό μέσο ανταλ- στικές τεχνικές πληροφορίες αυτού του λαγής αρχείων στους χώρους εργασί- είδους. To APRR είναι υλοποιημένο στο ας παρά την ευρεία χρήση εφαρμογών hardware και προσφέρει επίσης προάμεσων μηνυμάτων, αποτελεί ένα στασία των σελίδων μνήμης του πυρήνα ακόμα παράδειγμα. Έχουμε ηλεκτρο- με την δυνατότητα δυναμικής αλλαγής νικά γραμματοκιβώτια στα οποία η των όρων πρόσβασης. Η αλληλεπίδραση πρόσβαση διαφυλάσσεται από έλεγχο αυτών των δύο παρόμοιων τεχνολογιταυτότητας δύο παραγόντων (2-factor ών ασφάλειας είχε ως αποτέλεσμα τον authentication - 2FA) και οι servers που ορισμό κανόνων πρόσβασης σε σελίδες τα φιλοξενούν είναι πίσω από firewalls μνήμης του πυρήνα του iOS που επέμε δρακόντεια φίλτρα. Ταυτόχρονα, τρεπαν την εκτέλεσή τους από απλές έχουμε τα διαπιστευτήρια πρόσβασης εφαρμογές. Αυτό οδηγούσε στην εύκολη σε κινητό τηλέφωνο που δεν δέχεται εύρεση της ακριβούς θέσης του πυρή(ή δεν κάνουμε) ενημερώσεις λογι- να στην μνήμη παρά την τυχαιοποίηση σμικού (ή ακόμα χειρότερα, το έχουμε (KASLR - Kernel Address Space Layout κάνει «jailbreak» για Apple συσκευές ή Randomization) που κάνει το iOS, διευ«rooted» για Android) - το ίδιο κινητό κολύνοντας παραπέρα επιθέσεις. που λαμβάνει τους 2FA κωδικούς με SMS. Σε μία πραγματική επίθεση ο καΤα παραπάνω παραδείγματα μας κόβουλος χρήστης δεν ασχολείται με υπενθυμίζουν ότι σύστημα ασφάλειτις δικές μας εμμονές για το τι σημαίνει ας δεν σημαίνει αναγκαία ασφαλές ασφάλεια και τι συστήματα έχουμε που σύστημα. Η υιοθέτηση τεχνολογιών ικανοποιούν στοιχεία σε λίστες ελέγχου. ασφάλειας χωρίς μοντελοποίηση των Αντίθετα αναζητά το βέλτιστο μονοπάτι, απειλών ώστε να γνωρίζουμε ακριβώς το λιγότερο δύσκολο τρόπο παράκαμ- το λόγο που τις χρησιμοποιούμε και χωψης, και όχι πάντα παραβίασης, των ρίς ανάλυση των ευπαθειών που οι ίδιες δικλίδων ασφάλειας. επιφέρουν στα συστήματά μας, τελικά βοηθούν αντί να αποτρέπουν τους επιΗ λατρεία φορτίου είναι τόσο ελκυ- τιθέμενους. στική και εύκολη λύση που ακόμα και εταιρίες σαν την Apple παρασύρονται INFO στην λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας που παρέχει. Οι Apple συσκευές σε κάθε Census Α.Ε., Λ. Συγγρού 128, νέα έκδοσή τους αποκτούν επιπλέον 5ος όροφος, Αθήνα 117 45, τεχνολογίες ασφάλειας, τόσο στο επίΤ: 210 2208989/8990 πεδο του hardware όσο και του λειτουρS: https://www.census-labs.com/ γικού συστήματος iOS. Συγκεκριμένα, στον επεξεργαστή Α12 (στα τηλέφωνα iPhone XS) χρησιμοποιούνται δύο διαφορετικές τεχνολογίες προστασίας πρόσβασης σε σελίδες μνήμης. Το PPL (Page Protection Layer) απομονώνει

21

Special Report

Cyber Security

Πολλές, αν όχι οι περισσότερες -αλλά σίγουρα οι περισσότερο συνήθεις- απειλές θα μπορούσαν να αποφευχθούν, αν οι επιχειρήσεις εφάρμοζαν αποτελεσματικότερα το αυτονόητο: την επικοινωνία

22

και η διάσπαση της προσοχής, που ίσως προκαλούν άλλα μέλη της οικογένειας, μπορούν να κάνουν περισσότερο ευάλωτους σε τέτοιες επιθέσεις τους εργαζόμενους. Σκόπιμο θεωρούμε, η ομάδα IT να επιστήσει την προσοχή προς το προσωπικό για τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Πολλές φορές, οι επιτιθέμενοι εκμεταλλεύονται το έντονο ενδιαφέρον που υπάρχει για θέματα της επικαιρότητας -για την COVID-19, στην προκειμένη περίπτωση- για να ξεγελάσουν ανυποψίαστους χρήστες και να τους αποσπάσουν πιστοποιητικά πρόσβασης. Μπορεί τα παραπάνω να μοιάζουν αυτονόητα για έναν CIO, ή για εργαζομένους σε τμήματα IT, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι είναι τέτοια για το σύνολο των εργαζομένων μιας επιχείρησης.

Έλεγχος του διευρυμένου περιβάλλοντος εργασίας Η απρόσκοπτη συνέχεια ελέγχου του περιβάλλοντος εργασίας είναι μεγάλο στοίχημα για τους προϊσταμένους που έχουν υπό την επίβλεψή τους τους τομείς της ασφάλειας και της διαχείρισης των κινδύνων. Η «επανατοποθέτηση» των εργαζομένων σε νέες, απομακρυσμένες θέσεις και η χρήση, σε αρκετές περιπτώσεις, διαφορετικού εξοπλισμού από αυτούς, εγείρουν νέες απαιτήσεις. Οι προϊστάμενοι κυβερνοασφάλειας θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι το προσωπικό του τμήματος IT διατηρεί τον έλεγχο κίνησης στο δίκτυο. Εργαλεία traffic monitoring είναι απαραίτητα για το σκοπό αυτό. Η καταγραφή των νέων σημείων που βρίσκονται τα τερματικά και η παρακολούθηση του log πρόσβασης σε δεδομένα και συστήματα είναι μάλλον απαραίτητο. Στην περίπτωση που το monitoring ασφαλείας είναι outsourced, τότε η ενημέρωση και συνεργασία με τους παρόχους της υπηρεσίας είναι απαραίτητες για την επιτυχημένη προσαρμογή στις νέες συνθήκες.

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

Ο έλεγχος των security vendors Μπορεί οι πάροχοι υπηρεσιών κυβερνοασφάλειας να είναι εξειδικευμένοι στον τομέα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείεται να βιώνουν το δικό τους business disruption λόγω πανδημίας - ή όποιας άλλης έκτακτης κατάστασης. Επίσης, δεν είναι όλοι οι security vendors ίδιοι. Ο CISO της επιχείρησης οφείλει να τσεκάρει, αν ο security vendor είναι σε θέση να προσφέρει το ίδιο αποτελεσματικά, όπως πριν, τις υπηρεσίες του. Αν δεν μπορεί, αυτό θα πρέπει να επικοινωνηθεί και να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές. Στην περίπτωση που ο τρόπος πρόσβασης, διαχείρισης και αποθήκευσης σημαντικών για την επιχείρηση δεδομένων διαφοροποιηθεί, αυτές οι διαδικασίες θα πρέπει να είναι διάφανες και γνωστές στον υπεύθυνο ασφαλείας. Τέλος, σκόπιμο είναι να υπάρχει εναλλακτικό πλάνο για την περίπτωση που ο security vendor πάψει να είναι σε θέση να παρέχει τις υπηρεσίες του.

Cyber-Physical επιθέσεις Είτε πρόκειται για επιθέσεις σε έναν μηχανικό βραχίονα συναρμολόγησης σε εργοστάσιο αυτοκινήτων, ή σε ιατρικά ρομπότ, οι επιθέσεις cyber-physical αποτελούν σημαντική απειλή για κλάδους όπως η παροχή ιατρικών υπηρεσιών, οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες. Οι θύρες των endpoint εξοπλισμού είναι γνωστές για τις ευκαιρίες πρόσβασης που παρέχουν σε επιτιθέμενους, οπότε η προσοχή θα πρέπει να είναι τεταμένη. Αξίζει να αναφέρουμε ότι, η βρετανική φίρμα νομικών υπηρεσιών Mishcon de Reya LLP, ειδοποίησε τους δικηγόρους της ότι έξυπνα ηχεία που ενσωματώνουν ψηφιακούς βοηθούς μπορεί να «ακούν» και να καταγράφουν συνομιλίες με ευαίσθητο περιεχόμενο για τους πελάτες τους.

Παρά το γεγονός ότι έξυπνοι βοηθοί, όπως το Google Assistant και το Amazon Alexa ενεργοποιούνται για την καταγραφή με φωνητικές εντολές, η τυχαία και χωρίς επίγνωση του χρήστη ενεργοποιηση τους είναι πιθανή.

Τα προσωπικά δεδομένα Οι νέες συνθήκες που συστήνει η πανδημία COVID-19, αλλά και άλλες παρόμοιες καταστάσεις που έχουν ως αποτέλεσμα το disruption καθιερωμένων διαδικασιών -με την αρωγή του υπερβάλλοντα ζήλου, σε ορισμένες περιπτώσεις, των εργαζομένων για την ασφάλεια ενός οργανισμού- μπορεί να οδηγήσουν στη συλλογή ιατρικών και άλλων προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων. Προσοχή πρέπει να δοθεί στον τομέα, έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να μην φτάσουν να παρανομούν παραβιάζοντας προσωπικά δεδομένα των υπαλλήλων τους, με αφορμή την πανδημία COVID-19, ή άλλες αφορμές.

Τελευταίο, αλλά σημαντικότερο Πολλές, αν όχι οι περισσότερες -αλλά σίγουρα οι περισσότερο συνήθεις- απειλές θα μπορούσαν να αποφευχθούν, αν οι επιχειρήσεις εφάρμοζαν αποτελεσματικότερα το αυτονόητο: την επικοινωνία. Γιατί το λέμε αυτό; Οι περισσότερο κοινές απειλές εί-

ναι αυτές που προκύπτουν από τη χρήση μη ασφαλούς Wi-Fi και από τη μη τήρηση των πολιτικών διαχείρισης των email. Οι απειλές αυτές μπορούν εύκολα να αποφευχθούν αν το τμήμα HR, σε συνεργασία με τον CISO μιας επιχείρησης, υπενθυμίσει στους εργαζόμενους την ανάγκη τήρησης βασικών κανόνων ασφαλείας. Λέμε «βασικών», όχι υπό την έννοια ότι μόνο κάποιοι κανόνες πρέπει να τηρούνται. Σε περιπτώσεις business disruption που είναι υποσύνολο ενός καθολικού, με υγειονομικής φύσης, το οποίο επηρεάζει όχι μόνο την εργασία, αλλά το σύνολο σχεδόν των δραστηριοτήτων, η αποστολή μακροσκελών email με οδηγίες είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να μην αναγνωστούν -και να μην εφαρμοστούν- ποτέ. Οι οδηγίες για την κυβερνοασφάλεια -αλλά και γενικότερα, εκτιμούμε- πρέπει να είναι σε μορφή bullet, σύντομες και περιεκτικές, για να περνάνε τα βασικά μηνύματα με κατά το δυνατόν πιο κατανοητό τρόπο. NW

23 Στη διαμόρφωση του περιεχομένου συνέβαλε η Infosystems, αποκλειστικός εκπρόσωπος της Gartner σε Ελλάδα και Κύπρο.

Η ΔΥΝΑΜΙΚH ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤHΣ ΝΟΗΜΟΣYΝΗΣ & ΤΟΥ MACHINE LEARNING

Advertorial

ΤΟΥ ΣΤΑYΡΟΥ ΜΕΝΕΓΟΥ, R&D DIRECTOR, ENTERSOFT

Tα τελευταία χρόνια, η εξέλιξη των αλγορίθμων και της επιστήμης υπολογιστών, σε συνδυασμό με τη συσσώρευση μεγάλου όγκου δεδομένων από διάφορες πηγές, τη βελτίωση του Software Engineering process και το διαρκώς μειούμενο κόστος υποδομών, έφεραν ραγδαία ανάπτυξη στον τομέα της Τεχνητής νοημοσύνης και του Machine Learning, που διεισδύουν στην προσωπική ή στην εργασιακή μας καθημερινότητα και εντάσσονται στα επιχειρησιακά flows (on-premise, on cloud ή on-edge - δηλαδή πολύ κοντά τις συσκευές που παράγουν δεδομένα π.χ. IoT devices). Η Entersoft επενδύει τόσο στο επιστημονικό πεδίο (Data Science) όσο

και στο software engineering, είτε σε Open Source τεχνολογίες είτε στων Microsoft, Amazon, IBM, Facebook, με σκοπό την ένταξη εφαρμογών ML στα ERP, Retail, Field Service, Logistics και Distribution συστήματα, που θα υποβοηθούν τα επιχειρηματικά στελέχη στη λήψη αποφάσεων. H πρόβλεψη Cash-Flow, το Lead/Opportunity Win-Loss prediction, το Goods Delivery Accuracy Forecasting, το Auto Clustering-Classification πληθώρας γεγονότων/οντοτήτων, ο Ποιοτικός Έλεγχος προϊόντων με χρήση μοντέλων ανάλυσης φωτογραφιών, ήδη αποτελούν λειτουργικότητες του Entersoft Business Suite. Παράλληλα, η Microsoft με τα Cognitive Services,

η ΙΒΜ με την πλατφόρμα Watson, η Google και η Amazon παρέχουν έτοιμα προς χρήση μοντέλα ML στις περιοχές Image, Video, Text, Linguistic, Speech, Anomaly Detection διευκολύνοντας την ενσωμάτωση τέτοιων «έξυπνων λύσεων» μέσα στις εφαρμογές. Το Entersoft CRM έχει ενσωματώσει μεγάλο πλήθος από αυτές στο Text/Linguistic (Sentiment Analysis, Moderation), στο Speech (ακόμα και για τα ελληνικά), καθώς και σε μοντέλα επεξεργασίας εικόνας. Η εξέλιξη στο χώρο του ML και του AI θα είναι εντυπωσιακή, εκπληρώνοντας ένα από τα βασικά «χρωστούμενα» από την επιστήμη των υπολογιστών εδώ και δεκαετίες. «Ο κύβος ερρίφθη».

Special Report

ΨΗΦΙΑΚH ΔΙΑΚΥΒEΡΝΗΣΗ Γιατί δεν πέτυχε μέχρι τώρα η μετάβαση στη ψηφιακή διακυβέρνηση και θα πετύχει τώρα; Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης φαίνεται να φέρνει μαζί του έναν ευνοϊκό άνεμο για το ταξίδι προς τη ψηφιακή πολιτεία. Είναι όμως αυτό αρκετό για να ξεπεραστούν τα εμπόδια και οι πειρασμοί που καιροφυλακτούν στην πορεία προς εκεί; TOY ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

Έ

να συμπέρασμα που προέκυψε από την προετοιμασία του αφιερώματος για την ψηφιακή διακυβέρνηση, είναι ότι όλα τα άτομα με τα οποία μιλήσαμε, είχαν μια ολοκληρωμένη εικόνα του συνολικού έργου. Ήταν τόσο έντονο αυτό το στοιχείο, ώστε σε αντίθεση με τα στεγανά του παρελθόντος, σε αυτήν τη φάση το μάλλον ευχάριστο πρόβλημα, είναι οι κοινοί τόποι διαφορετικών φορέων όσον αφορά το ίδιο έργο. Η πανδημία λειτούργησε ως καταλύτης στην εύρεση λύσεων, οι οποίες θωρακίζουν από μελλοντικές ασθένειες και παράλληλα θεραπεύουν υποκείμενα νοσήματα. Ίσως, η πιο μη αναμενόμενη αλλαγή που έφεραν οι ψηφιακές υπηρεσίες, ήταν η τηλε-εκπαίδευση στα σχολεία και η τηλε-εργασία των δημοσίων υπαλλήλων. Κανένα, από τα δύο έργα δεν θα μπορούσε να κριθεί ως πετυχημένο ή αποτυχημένο, βάσει των περιστάσεων, δεδομένου ότι ο χρόνος που υλοποιήθηκαν δεν άφηνε περιθώρια για αναλυτικό σχεδιασμό και επιλογή των καλύτερων λύσεων. Ήταν όμως η εφαρμογή τους, τόσο υποχρεωτικά εκτεταμένη, ώστε θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε την επίδραση τους, με αυτήν που είχε η οικονομική κρίση του 2010 στα ποσοστά χρήσης πλαστικού χρήματος. Οπότε, το ερώτημα που μένει να απαντηθεί, είναι αν η τηλε-εκπαίδευση, μπορεί να συμπληρώσει το έργο των δασκάλων και των καθηγητών και αν οι αυτοματισμοί σε συνδυασμό με την τηλε-εργασία δημιουργούν το απαραίτητο υπόβαθρο, για να στηριχτεί το σύστημα διακυβέρνησης σε λιγότερους δημόσιους

συνωστίζονταν, ακόμα και όταν ο φόβος της πανδημίας ήταν σε φάση κορύφωσης. Επομένως, οι αυτοματισμοί θα γίνουν σιγά σιγά αποδεκτοί από τους πολίτες, εφόσον επιτελούν καλά το έργο τους που σημαίνει με αξιοπιστία και με διαφάνεια. Όμως, υπάρχουν και κάποιες αλλαγές που είναι δυνατό να επιβληθούν. Θα μπορούσε για παράδειγμα, το Υπουργείο Παιδείας να πει ότι από την ερχόμενη σχολική χρονιά, η παρουσία δασκάλου ή καθηγητή σε απομακρυσμένες περιοχές, θα είναι ψηφιακή. Αν μάλιστα η κυβέρνηση ακολουθήσει μια πιο σκληρή πολιτική, όπως αυτή που ακολούθησαν οι τράπεζες, οι οποίες έκλεισαν ATM και καταστήματα, πριν εξασφαλίσουν τη σωστή εξυπηρέτηση των πελατών τους, τότε είναι πιθανό, ακόμα και μέσα στη χρονιά που διανύουμε, να υπάρχει σημαντικό όφελος σε έξοδα, τόσο από δημόσιους υπαλλήλους, οι οποίοι θα μεταφερθούν σε άλλες υπηρεσίες, όσο και από διακοπές ενοικιαστηρίων. Το σενάριο ακούγεται ιδανικό για τον Έλληνα φορολογούμενο, ο οποίος θα δει τα χρήματά του να αξιοποιούνται καλύτερα και θα βιώσει ένα σύστημα υγείας, το οποίο θα μπορούσε να ζηλεύει και η Κούβα. Όμως, υπάρχουν πολλοί λόγοι για να βρεθούμε σε ένα μέλλον, όπου απλά το ERMIS.GOV.GR θα έχει αντικατασταθεί από το GOV.GR και θα έχουμε εξοικονομήσει πέντε χαρακτήρες. Είναι ξεκάθαρο δεκαετίες τώρα ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν θέλουν να κουνηθούν από τις θέσεις τους, θεωρώντας ότι οι νέες που θα τους προσφερθούν θα είναι λιγότερο βολικές από τις προηγούμενες. Επίσης,

Η πανδημία λειτούργησε ως καταλύτης στην εύρεση λύσεων, οι οποίες θωρακίζουν από μελλοντικές ασθένειες και παράλληλα θεραπεύουν υποκείμενα νοσήματα. Ίσως, η πιο μη αναμενόμενη αλλαγή που έφεραν οι ψηφιακές υπηρεσίες, ήταν η τηλεεκπαίδευση στα σχολεία και η τηλε-εργασία των δημοσίων υπαλλήλων. υπαλλήλους σε κάποιους τομείς, εξοικονομώντας έτσι πόρους για να αυξήσει τους δημόσιους υπαλλήλους σε κάποιους άλλους. Ίσως κάποιοι αναρωτηθούν, γιατί εστιάζουμε σε αυτές τις δύο αλλαγές και δεν αναφερόμαστε σε όλους τους αυτοματισμούς που έχουν ανακοινωθεί και μειώνουν το φορτίο των δημόσιων υπηρεσιών και τη γραφειοκρατία. Προφανώς, και αυτοί οι αυτοματισμοί είναι πολύτιμοι, όμως δεν μπορούν να επιβληθούν. Τουλάχιστον όχι με το παρόν θεσμικό πλαίσιο και την παρούσα νοοτροπία. Είδαμε όλοι την εικόνα έξω από τα καταστήματα των τραπεζών, όπου δεκάδες ατόμων

είναι ξεκάθαρο ότι οι ψηφιακές υπηρεσίες δεν επιδέχονται ευνοϊκές τροποποιήσεις υπέρ κάποιων, ειδικά αν η κυβέρνηση έχει φροντίσει να τις κάνει διαφανείς. Αυτά είναι τα δύσκολα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν και έπονται οι επιλογές των κατάλληλων τεχνολογιών, οι φόβοι για τα λογισμικά που μας κατασκοπεύουν και οι τηλεπικοινωνιακές τεχνολογίες που θα μας δώσουν καλύτερες ψηφιακές υπηρεσίες. Τα προβλήματα αυτά μετά από μια ύφεση που παρουσίασαν με την κυβέρνηση του Καποδίστρια, επανήλθαν δριμύτερα και σταθεροποιήθηκαν με γραπτούς νόμους. Οπότε ίδωμεν.

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

25

Special Report

Ψηφιακή Διακυβέρνηση

ΚΥΡΙAΚΟΣ ΠΙΕΡΡΑΚAΚΗΣ

26

Ετοιμαζόμαστε για ένα χωροχρονικό άλμα στην ψηφιακή διακυβέρνηση Η γραφειοκρατία είναι για την Ελλάδα σαν τον τσιγαρόβηχα. Κάθε μέρα βήχεις, αλλά δεν αποφασίζεις και να το κόψεις. Όταν όμως δεν μπορείς να τρέξεις ούτε εκατό μέτρα, ενώ οι άλλοι τρέχουν χιλιόμετρα και, ίσως ακόμα χειρότερα, όταν οι απεικονίσεις δείχνουν μαύρους πνεύμονες, τότε το κίνητρο να αλλάξεις γίνεται ισχυρό. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

Ο

Κυριάκος Πιερρακάκης, Υπουργός Επι- Μπορούμε να διακρίνουμε τα κοινά στοιχεία κρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης σε σχέση με το εσθονικό μοντέλο, αλλά οι δισυνδυάζει γνώσεις και εμπειρία από δι- αφορές είναι πιο δυσδιάκριτες. Υπάρχουν και αφορετικούς τομείς, που όλοι αποτελούν σε ποιους τομείς; κρίσιμους παράγοντες στην υλοποίηση Η Εσθονία είχε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό: Δημιενός έργου πληροφορικής. Ελάχιστες φορές έχουμε ούργησε ουσιαστικά από το μηδέν ένα ψηφιακό κράτος, συναντηθεί και αυτές εξ αποστάσεως, αλλά τη μια εξ χωρίς να έχει να αντιμετωπίσει ζητήματα απλούστευσης αυτών μου έκανε εντύπωση ότι προσπαθούσε να απο- γραφειοκρατίας. φύγει τους δημοσιογράφους που τον κυνηγούσαν, γιατί Εμείς, αντίθετα, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μια έπρεπε να πάει σε μια κρίσιμη συνάντηση για το σχεδι- γραφειοκρατία που σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ το 2006 κόασμό ενός έργου. Φαντάζομαι ότι αυτή πρέπει να είναι στιζε ετησίως το 6,8% του – πολύ υψηλότερου τότε η καθημερινή του πραγματικότητα, προκειμένου να - ΑΕΠ μας. Και αυτό είναι μια θεμελιώδης διαφορά. Για πετύχει τις αλλαγές που οραματίζεται. Τα μέτωπα με τη το λόγο αυτό, αντλήσαμε το βασικό εργαλείο μας από γραφειοκρατία είναι πολλά και σε κάποια από αυτά, για το παράδειγμα της Βρετανίας, η οποία μέσω του gov.uk να γίνουν αλλαγές, χρειάζεται να δοθούν μάχες. ξεπέρασε μια χρόνια και άκαμπτη γραφειοκρατία. Αυτό φιλοδοξούμε να πετύχουμε και εμείς μέσω του gov.gr.

NW: Η πανδημία επιτάχυνε διαδικασίες που Αν μπορούσαμε, λοιπόν, να το πούμε σε μια φράση, η είχαν ήδη μπει σε επιτάχυνση. Έτσι έχει γίνει Εσθονία αποτελεί για εμάς «πυξίδα» - μας δείχνει πού πλέον πιο ορατό ότι κατευθυνόμαστε προς το θέλουμε να πάμε. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιούμε και άλλα εσθονικό μοντέλο. Αυτό σημαίνει ότι προηγή- παραδείγματα, πιο συμβατά στα δικά μας δεδομένα, θηκε και μια συνεργασία μεταξύ των δύο κρα- ως «χάρτη», προκειμένου να φτάσουμε στο στόχο μας.

τών για ανταλλαγή τεχνογνωσίας; Κυριάκος Πιερρακάκης: Πράγματι, η πανδη-

μία λειτούργησε ως επιταχυντής ενός χρονοδιαγράμματος, το οποίο ήταν ήδη σχεδιασμένο ώστε να αποδώσει γρήγορα. Έχουμε αναφέρει και άλλη φορά ότι, η Εσθονία αποτελεί πρότυπο για εμάς – όπως άλλωστε και για κάθε κράτος που θέλει να περάσει στην ψηφιακή εποχή. Αποτελεί τιμή για τη χώρα και για εμένα προσωπικά το γεγονός ότι, ο πρόεδρος Ίλβες μας συμβουλεύει και η εμπειρία του είναι πολύτιμη. Φυσικά, αυτό περιλαμβάνει και ανταλλαγή τεχνογνωσίας, όπως συνέβη στην αρχή της θητείας μου, στο Tallinn Digital Forum.

Συζητώντας με τον Keegan McBride, έναν από τους βασικούς συμμέτοχους στην εξέλιξη του ψηφιακού μετασχηματισμού στην Εσθονία, μας είπε ότι καθοριστικός παράγοντας ήταν η διαφάνεια των ψηφιακών ροών για κάθε πολίτη. Αν και κάποιες ανταλλαγές εγγράφων γίνονται αυτόματα, ο πολίτης γνωρίζει ποιο σύστημα ζήτησε έγγραφό του και γιατί. Προβλέπεται κάτι τέτοιο στο δικό μας σύστημα;

Η διαφάνεια αποτελεί για εμάς αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα. Δεν θεωρούμε τα προσωπικά δεδομένα και την τεχνολογία ως έννοιες αντικρουόμενες, αλλά Το εσθονικό δημόσιο σύστημα εξυπηρέτησης, αντιλαμβανόμαστε τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ποτέ δεν γιγαντώθηκε, γιατί ποτέ δεν είχε χώρας ως κοινή συνισταμένη των δύο αυτών εννοιών. τους πόρους για να γιγαντωθεί. Στη δική μας Οπότε ναι, ο σχεδιασμός μας προβλέπει ότι, απαιτείται περίπτωση, θα χρειαστεί να γίνει μια σμίκρυν- η έγκρισή του πολίτη για να ολοκληρωθεί η διαβίβαση ση σε σχέση με το παρελθόν, η οποία επίσης του δικαιολογητικού ή της πληροφορίας στις δημόσιες είχε ξεκινήσει και τώρα επιταχύνεται. Επηρεά- υπηρεσίες.

ζει αυτή η αλλαγή άλλους τομείς της ευρύτερης κυβερνητικής πολιτικής; Είμαστε έτοιμοι να αξιοποιήσουμε τη ψηφιακή Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους είναι μια ορι- διακυβέρνηση σε e-voting δίνοντας, αρχικά ζόντια πολιτική - γι’ αυτό και δυσκολεύονται σε αυτήν ίσως, στους Δήμους την επιλογή να διαβουοι κυβερνήσεις, που είναι παραδοσιακά πιο καλές στις λεύονται αποφάσεις με την άμεση συμμετοχή κάθετες δομές. Σε αυτήν την εξίσωση επιδιώξαμε να δώ- των πολιτών;

σουμε λύση με τον σχεδιασμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης - ενός υπουργείου ουσιαστικά καινούργιου: Συγκεντρώσαμε σε αυτό τους περισσότερους κρίσιμους φορείς ψηφιοποίησης του κράτους, ακριβώς για να πετύχουμε το στόχο μας. Η φιλοσοφία μας είναι η εξής: Το κράτος είναι ένα και ως ένα πρέπει να λειτουργεί και να εξυπηρετεί τους πολίτες - και όχι να τους αντιμετωπίζει σαν άτυπους κλητήρες του. Για να το πετύχουμε αυτό πρέπει να αλλάξουν πολλά, τα οποία όμως στο τέλος δεν θα είναι μόνο προς το συμφέρον των πολιτών, αλλά και των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι θα μπορούν να είναι παραγωγικοί, μακριά από την εξυπηρέτηση μιας ανούσιας και χρονοβόρας γραφειοκρατίας.

Το e-voting είναι μια πρακτική που ακολουθείται σε αρκετές χώρες - φυσικά, σε διαφορετική έκταση: Aλλού λειτουργεί τοπικά, αλλού, όπως στην Εσθονία, εφαρμόζεται ακόμα και σε εθνικές εκλογές. Ήδη στην Ελλάδα εφαρμόζεται σε ορισμένες ακαδημαϊκές διαδικασίες. Η γνώμη μου είναι ότι η χώρα έχει πιο σημαντικές ψηφιακές εκκρεμότητες από την επέκταση της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας - πολλώ δε μάλλον σε μια διαδικασία που, όπως την περιγράφετε, απαιτεί νομοθετικές, αν όχι και συνταγματικές, παρεμβάσεις. Το σημαντικό είναι το χτίσιμο της εμπιστοσύνης στα ψηφιακά μέσα και σε ένα κράτος που θα λειτουργεί με αυτό τον τρόπο.

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

27

Special Report

Ψηφιακή Διακυβέρνηση

28

ΔΗΜΟΣΘEΝΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤOΠΟΥΛΟΣ

Πολλά τα βάρη στους ώμους της ΓΓΠΣΔΔ Σημαντικό κομμάτι των δράσεων και μεταρρυθμίσεων για τον πολυπόθητο ψηφιακό μετασχηματισμό του Κράτους έχει αναλάβει η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης. Η Γραμματεία δουλεύει ακατάπαυστα τους τελευταίους μήνες θέτοντας σε λειτουργία σειρά νέων ψηφιακών υπηρεσιών και εφαρμογών που εξυπηρετούν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις ενώ παράλληλα διασφαλίζει την απρόσκοπτη λειτουργία των κρίσιμων ψηφιακών υποδομών του Κράτους. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

Ο

καθηγητής Πληροφορικής και Τηλεματικής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, δεν είναι η πρώτη φορά που βρίσκεται στη θέση του Γενικού Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, καθώς είχε υπηρετήσει τη θέση αυτή και το διάστημα 2004 έως 2009. Κατά τη θητεία του δημιουργήθηκαν τα πληροφοριακά συστήματα φορολογίας ακινήτων (ΕΤΑΚ) και περιουσιολογίου (E9), το νέο TAXISNet, το ηλεκτρονικό τελωνείο (ICISNet), το (ELENXIS), το σύστημα ηλεκτρονικής ενημέρωσης και εξυπηρέτησης συνταξιούχων και το σύστημα ενημέρωσης μέσω κινητής τηλεφωνίας (Μ-Taxis). Στη συζήτηση που είχαμε μαζί του εστιάσαμε στην τρέχουσα και μελλοντική εικόνα της ΓΓΠΣ, κυρίως όσον αφορά το θέμα των υποδομών, αλλά και των έργων που αναμένεται να αναλάβει.

Ποιος είναι ο ρόλος που έχει αναλάβει στο νέο πλαίσιο διακυβέρνησης, η ΓΓΠΣΔΔ; Με τις πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές, η Γενική Γραμματεία καθίσταται νευραλγικός και βασικός πυλώνας της τεχνολογικής αναβάθμισης και του ψηφιακού μετασχηματισμού του Δημοσίου. Η ΓΓΠΣΔΔ έχει ήδη υλοποιήσει αλλά και σχεδιάζει ένα σύνολο από δράσεις προκειμένου να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο παροχής ψηφιακών υπηρεσιών προς όφελος του πολίτη αλλά και επίτευξη οικονομίας κλίμακας με στόχο την εξοικονόμηση πόρων για το Ελληνικό Δημόσιο. Στρατηγικός στόχος είναι η ανάπτυξη εφαρμογών και η αξιοποίηση των βέλτιστων πρακτικών και τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών.

Στην πράξη ποιες αρμοδιότητες έχει αναλάβει η ΓΓΠΣ μέχρι τώρα; Μια από τις βασικότερες αρμοδιότητες είναι η ευθύνη ως Κέντρο Δεδομένων (Data Center) συνολικά για τη Δημόσια Διοίκηση, με σκοπό την αποθήκευση δεδομένων και την φιλοξενία πληροφοριακών συστημάτων των Φορέων του Δημόσιου Τομέα, σχεδιάζοντας και λειτουργώντας παραγωγικά το G-Cloud και τα πληροφοριακά συστήματα για τον σκοπό αυτό. Το Κέντρο Διαλειτουργικότητας της ΓΓΠΣΔΔ αποτελεί ισχυρό εργαλείο για τον ψηφιακό Μετασχηματισμό καθώς μέσω αυτού διασυνδέονται οι φορείς του Δημοσίου προκειμένου να αντλήσουν την απαραίτητη πληροφορία που χρειάζονται για την διεκπεραίωση ενός αιτήματος του πολίτη, χωρίς την δική του μέριμνα. Η αξιοποίηση του από τους δημόσιους φορείς αυξάνει καθημερινά. Ενδεικτική είναι η πρόσφατη διαλειτουργικότητα που αφορά την απαλλαγή των πολιτών και των επιχειρήσεων από την προσκόμιση φορολογικής ενημερότητας στους Δήμους καθώς και για την ηλεκτρονική λήψη ληξιαρχικών πιστοποιητικών μέσω του Gov.gr. Η ΓΓΠΣΔΔ είναι η αρμόδια υπηρεσία για το εθνικό δίκτυο δημόσιας διοίκησης ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ που αφορά την τηλεπικοινωνιακή διασύνδεση του Δημοσίου. Για το σκοπό αυτό συνεργάζεται και με την Κ.Τ.Π. Α.Ε. Σημειώνεται ότι το έργο αυτό δεν είχε προχωρήσει για

περισσότερο από 5 χρόνια. Τέλος υποστηρίζει καθημερινά τη λειτουργία όλων των εσωτερικών και οριζόντιων εφαρμογών των Υπηρεσιών των Υπουργείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Οικονομικών. Και επιπλέον τη λειτουργία των πληροφοριακών συστημάτων της Α.Α.Δ.Ε. του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ, του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ, του ΔΙΑΥΓΕΙΑ, του ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ και μεριμνά για την μετεξέλιξή τους.

Θα μπορούσατε να μας δώσετε μια πιο αναλυτική εικόνα των υποδομών, στις οποίες βασίζεται το G-Cloud; Οι υποδομές Κυβερνητικού Νέφους (G-Cloud) που αναπτύσσει και διαχειρίζεται η ΓΓΠΣΔΔ, αποτελούν την υπολογιστική υποδομή του Δημοσίου, στην οποία πρέπει να εγκατασταθούν έως την 01.01.2022 όλα τα βασικά πληροφοριακά συστήματα που διατηρούν τα Υπουργεία, τα Ν.Π.Δ.Δ., οι Ανεξάρτητες Αρχές και αφορούν σε συναλλαγές με πολίτες, επιχειρήσεις και τη δημόσια διοίκηση, παρέχοντας υπηρεσίες συμφωνημένου επιπέδου (Service Level Agreement SLA) σε όλους τους φορείς. Οι υποδομές Κυβερνητικού Νέφους (G-Cloud) των της ΚτΠ ΑΕ μεταφέρθηκαν και περιήλθαν στην κυριότητα της ΓΓΠΣΔΔ για τον σκοπό αυτό. Έτσι σήμερα η ΓΓΠΣΔΔ διαχειρίζεται 7120 VCPUs, 66 TB μνήμης και σχεδόν 1 Petabyte αποθηκευτικού χώρου. Ελάχιστοι φορείς που έχουν διαβαθμισμένα πληροφοριακά συστήματα, εξαιρούνται από αυτό τον σχεδιασμό όπως το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, το Υπουργείου Εξωτερικών ή η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών.

Πώς προχωρά η ενσωμάτωση των υπηρεσιών στο G-Cloud; Έπειτα από την ενοποίηση των υφιστάμενων υποδομών υπολογιστικού νέφους της ΓΓΠΣΔΔ και της ΚτΠ και την ανάληψη της διαχείρισης από την ΓΓΠΣΔΔ, έγινε καταγραφή των δεσμεύσεων που υπάρχουν στην υφιστάμενη κατάσταση αλλά και επιπλέον μέσω ειδικής εφαρμογής, καταγραφή των αιτημάτων φιλοξενίας στο ενοποιημένο πλέον G-Cloud. Μέχρι σήμερα, πάνω από 206 δημόσιοι φορείς έχουν ενταχθεί στις υποδομές G-Cloud. Η ενσωμάτωση των φορέων προχωρά με πολύ γρήγορους ρυθμούς.

Πριν λίγες ημέρες τέθηκαν σε λειτουργία και τα λεγόμενα «ψηφιακά γκισέ». Πώς λειτουργούν; Αφορούν το σύνολο του Δημοσίου τομέα; Τα «ψηφιακά γκισέ» αποτελούν μια καινοτόμα υπηρεσία που έθεσε σε λειτουργία η ΓΓΠΣΔΔ. Ξεκίνησε για την απόδοση κλειδαρίθμου από την ΑΑΔΕ στους πολίτες. Η διαδικασία είναι πολύ απλή. Ο πολίτης εισέρχεται στην πλατφόρμα myAADElive και στη συνέχεια ορίζεται ένα ψηφιακό ραντεβού με εκπρόσωπο της υπηρεσίας. Το ψηφιακό ραντεβού πραγματοποιείται μέσω τηλεδιάσκεψης με τη χρήση κάμερας. Ο πολίτης με αυτόν τον τρόπο μπορεί από το σπίτι ή το γραφείο του να λάβει κλειδάριθμο του taxisnet. Τα ψηφιακά γκισέ πρόκειται σύντομα να επεκταθούν στα ΚΕΠ καθώς και στον e-Ε-

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

29

Ψηφιακή Διακυβέρνηση ΦΚΑ. Στόχος μας είναι να αποτελέσουν εναλλακτικό τρόπο εξυπηρέτησης των πολιτών και να διευκολύνουμε παράλληλα εκείνους που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα, προβλήματα υγείας ώστε να ολοκληρώνουν μια συναλλαγή με το Δημόσιο χωρίς να ταλαιπωρηθούν.

Special Report

Προχωρά η ταυτοποίηση των Μητρώων; Ποιος θα είναι ο νέος Προσωπικός Αριθμός του Πολίτη και σε τι θα μας διευκολύνει;

30

Στη ΓΓΠΣΔΔ εργαζόμαστε εντατικά για την ταυτοποίηση των στοιχείων των πολιτών μεταξύ των βασικών Μητρώων της Δημόσιας Διοίκησης. Πρόκειται για ένα σύνθετο έργο που έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό με σκοπό να παρέχουμε σύνθετες υπηρεσίες. Σήμερα υφίστανται εναλλακτικοί κωδικοί ταυτοποίησης, όπως ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, ΑΔΤ, και εντοπίζουμε διαφορετικά στοιχεία πολίτη στα Μητρώα, έστω και σε περιορισμένες περιπτώσεις. Όταν αυτό όμως συμβαίνει, δεν μπορούμε να εντοπίσουμε συνολικά και με το πάτημα ενός κουμπιού τις ασφαλιστικές εισφορές και τους φόρους που κάποιος έχει καταβάλει, αν λαμβάνει επιδοτήσεις, αν άλλαξε πρόσφατα αυτοκίνητο ή αν απέκτησε ένα παιδί. Τα ζητήματα αυτά επιλύονται με τον νέο ενιαίο αριθμό που θα χρησιμοποιούμε ως πολίτες και που θα αποκαλείται Προσωπικός Αριθμός, όπως έχει αναφέρει ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Αυτός θα είναι τα ψηφία του σημερινού ΑΦΜ. Ένας ενιαίος και μοναδικός αριθμός για τον κάθε πολίτη που θα τον συνοδεύει στη ζωή του και θα είναι το αναγνωριστικό στις συναλλαγές του με το Δημόσιο. Προκειμένου να αποδοθεί ορθά σε όλους τους πολίτες, σύντομα ολοκληρώνεται η ταυτοποίηση μεταξύ των βασικών Μητρώων, ώστε να αντιμετωπιστούν διπλοεγγραφές, ελλιπή στοιχεία και άλλα τεχνικά ζητήματα που έχουν έλθει από το παρελθόν των πληροφοριακών συστημάτων

Πρόσφατα ανακοινώθηκε η απαλλαγή των πολιτών και των επιχειρήσεων από την προσκόμιση φορολογικής ενημερότητας στους Δήμους. Θα αφορά σταδιακά και άλλους φορείς; Πράγματι οι Δήμοι όλης της χώρας θα μπορούν να αντλούν αυτόματα, μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της ΓΓΠΣΔΔ, τη φορολογική ενημερότητα πολιτών και επιχειρήσεων τους κατά τη διαδικασία πληρωμής τους. Έτσι, απαλλάσσονται πλέον από την υποχρέωση να προσκομίζουν με αυτοπρόσωπη παρουσία ή ηλεκτρονικά φορολογική ενημερότητα. Με τη συγκεκριμένη απόφαση δεν καταργείται η υποχρέωση πολιτών και επιχειρήσεων να είναι φορολογικά ενήμεροι, αλλά μόνο η υποχρέωση προσκόμισης της ενημερότητας. Η συγκεκριμένη διαλειτουργικότητα ξεκίνησε να υλοποιείται για την Βουλή των Ελλήνων, διατίθεται πλέον σε όλους τους Δήμους και πρόκειται να επεκταθεί σταδιακά για το σύνολο των δημοσίων φορέων. Προσκαλούμε δε όσους φορείς δεν το έχουν ήδη πράξει, να εκδηλώσουν άμεσα το ενδιαφέρον τους για ένταξη τους στη διαδικασία. Σκοπός είναι σταδιακά να μη χρειάζεται η έκδοση εκατοντάδων χιλιάδων ενημεροτήτων ετησίως.

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

Υπηρεσία Απομακρυσμένης Πρόσβασης μέσω VPN για τη δυνατότητα τηλεεργασίας των υπαλλήλων όλων των δημοσίων φορέων Το Business Continuity καθίσταται επίκαιρο και επιτακτικό στις τρέχουσες συνθήκες, καθώς βασικά πληροφοριακά συστήματα και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα πρέπει να συνεχίζουν να λειτουργούν ώστε να παρέχονται ενδεικτικά ασφαλιστικές, φορολογικές και υγειονομικές υπηρεσίες και υπηρεσίες πρόσβασης στο Internet. Η ΓΓΠΣΔΔ σε συνεργασία με τον ΟΤΕ, ανάδοχο του ΣΥΖΕΥΞΙΣ, παρείχαν τη δυνατότητα τηλε-εργασίας σε έως 10.000 υπαλλήλους όλων των φορέων του ΣΥΖΕΥΞΙΣ (περιλαμβανομένων και Δήμων). Ο ΟΤΕ διέθεσε την υπηρεσία αυτή με μηδενικό κόστος για τους προσεχείς 3 μήνες, με σκοπό να βοηθήσει την εξ αποστάσεως εργασία στο Δημόσιο. Η υπηρεσία παρέχεται μέσω ασφαλούς πρόσβασης με VPN (Virtual Private Network) μεταξύ οποιουδήποτε σημείου διαθέτει σύνδεση στο Internet και του δικτύου ΣΥΖΕΥΞΙΣ. Με τον τρόπο αυτό, ο χρήστης μπορεί από τον οικιακό υπολογιστή του να συνδεθεί στα συστήματα και στις εφαρμογές του φορέα εργασίας του. Είναι σημαντικό ότι δεν προαπαιτείται υφιστάμενη υποδομή στους φορείς προκειμένου να παρέχεται η δυνατότητα αυτή. Πρόκειται για την πρώτη μαζική παροχή υπηρεσιών και υποδομών τηλεργασίας στο Δημόσιο με σκοπό την διασφάλιση επιχειρησιακής συνέχειας (Business Continuity).

Υπό την Αιγίδα

17.07.20 OTE Academy +Live Online

Transforming the country Κάτω από την πίεση των αναγκών λόγω της πανδημίας, το ελληνικό κράτος πέτυχε μέσα σε λίγους μήνες ένα Ψηφιακό Άλμα σε ό,τι αφορά τον εκσυγχρονισμό πολλών λειτουργιών με την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών. Ταυτόχρονα, ολοκληρώνεται και η διαβούλευση για την Βίβλο του Ψηφιακού Μετασχηματισμού της χώρας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Digital Governance Conference, έχει στόχο να αναδείξει τις τεράστιες δυνατότητες, αλλά και να ανοίξει τον διάλογο για τις προκλήσεις που φέρνει η υλοποίηση της ψηφιακής διακυβέρνησης.

www.digitalgovernment.gr

Συμμετοχές: Χαρά Κατσαρού,Τ: 210 6617777 (εσωτ. 233), M: 6951007127 Χορηγίες: Θάνος Θώμος, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 322), Ε: tthomos@boussias.com Λίζα Αντωνιάδη, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 158), Ε: lantoniadi@boussias.com Περιεχόμενο: Γιάννης Ριζόπουλος, Τ: 697 7795 318, Ε: jmhrizo@otenet.gr Project Manager: Αικατερίνη Κιουλμπαξιώτη, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 258), Ε: akioul@boussias.com

Special Report

Ψηφιακή Διακυβέρνηση

32

ΔΗΜHΤΡΗΣ ΓΙAΝΤΣΗΣ

ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, το «τρένο» εκσυγχρονισμού του Δημοσίου Τομέα Το ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι δεν άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις, αν και στα δύσκολα, όπως οι αλλαγές που έφερε η πανδημία, προσφέρει ακόμα τις υπηρεσίες του. Οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης για άνευ προηγουμένου ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα και η επένδυση 620 εκατομμυρίων ευρώ, είναι λογικό να ανεβάζουν ψηλά τον πήχη των προσδοκιών από το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

Ο

Δημήτρης Γιάντσης είναι Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Έργων της «Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ». Έχει στην αρμοδιότητά του το συντονισμό, την καθοδήγηση και την εποπτεία όλων των Διευθύνσεων και Μονάδων της Γενικής Διεύθυνσης, που έχουν ως αντικείμενο την υλοποίηση έργων ICT και δράσεων κρατικών ενισχύσεων. Προηγουμένως και επί σειρά ετών κατείχε την θέση του Διευθυντή Υποστήριξης Υποδομών στην ΚτΠ Α.Ε. έχοντας ασχοληθεί με έργα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Δημοσίου, όπως το Rural Broadband, το Government Cloud (G-Cloud) και το Σύζευξις ΙΙ. Στο τελευταίο εξ αυτών εστιάσαμε τη συζήτηση μας, δεδομένου ότι, όπως ξεκάθαρα φάνηκε στη διάρκεια της πανδημίας, οι υποδομές πληροφορικής χωρίς τηλεπικοινωνίες είναι σαν ένα τρένο χωρίς μηχανή.

μοσίου, έχουν επιβιβαστεί και κατευθύνονται με γοργούς ρυθμούς και σύντομους χρόνους υλοποίησης (4-6 μήνες) στη νέα πραγματικότητα ενός αναβαθμισμένου Δικτύου Δημοσίου Τομέα, μέσω του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ. Το ταξίδι στην ευρυζωνικότητα προβλέπεται συναρπαστικό και οι υψηλές προσδοκίες των επιβατών αναμένεται να ικανοποιηθούν πλήρως από τις υψηλού επιπέδου τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες που θα τους προσφερθούν.

Ο προκάτοχος του ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι πραγματοποίησε τις προσδοκίες των επιβατών; Ποιες είναι οι καινοτομικές αλλαγές που εισάγει ο σχεδιασμός του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, προκειμένου να διαφοροποιηθεί από τον προκάτοχό του;

Ο αρχικός σχεδιασμός του ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι είχε πλάνο λειτουργίας 3-4 χρόνια, με προοπτική να αναλάμβανε στη NW: Αν παρομοιάζαμε το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ με ένα συνέχεια τη σκυτάλη το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ. Λόγω όμως των τρένο, θα λέγαμε ότι θα ξεκινήσει στην ώρα καθυστερήσεων στη συμβασιοποίηση του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, του για το δρομολόγιο του ή με καθυστέρη- ο προκάτοχος του έπρεπε να αναλάβει το δύσκολο έργο ση; Επίσης, στο ταξίδι που θα ακολουθήσει, της δικτυακής και τηλεπικοινωνιακής κάλυψης περίπου οι προσδοκίες των επιβατών θα εκπληρω- 4.500 καίριων σημείων παρουσίας φορέων του Δημοσίου. θούν; Και τα κατάφερε, και συνεχίζει να τα καταφέρνει, με Δημήτρης Γιάντσης:Αρχικά να σημειώσουμε επιτυχία για πάνω από μια δεκαετία. ότι το έργο ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, προϋπολογισμού 620 εκ. ευρώ Είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε αυτό από το πλήθος περίπου, έχει ορισθεί από την Πολιτεία ως ένα έργο των αιτημάτων που λαμβάνουμε συνέχεια για την ένταξη υψηλής οικονομικής και τεχνολογικής σημασίας για νέων φορέων στο δίκτυο ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι. το Ελληνικό Δημόσιο. Βάσει σχεδιασμού, υλοποιείται Με συντονισμένες προσπάθειες της Κοινωνίας της σε πέντε κύρια υποέργα, τα οποία παρουσιάζουν μια Πληροφορίας Α.Ε., του αρμόδιου Υπουργείου και των υψηλού βαθμού συνέργεια μεταξύ τους. Κατά συνέπεια, Αναδόχων του έργου (ΟΤΕ Α.Ε. & FORTHNET A.E.) η εξέλιξη του ενός επηρεάζει και συμπαρασύρει την και με συνεχή επικοινωνία με τους φορείς του Δικτύου εξέλιξη των υπολοίπων. ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι, επιτυγχάνεται, με κάθε μέσο, η κάλυψη Είναι επομένως, υπό αυτή την έννοια, πολύ εύστοχος των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών τους. ο χαρακτηρισμός του ως «τρένο» αποτελούμενο από Η τεχνολογία όμως έχει προχωρήσει και οι ανάγκες του βαγόνια και με οδηγό θα λέγαμε την Κοινωνίας της Πλη- Δημόσιου Τομέα δεν μπορούν πλέον να εξυπηρετηροφορίας ΑΕ (ΚτΠ Α.Ε.). θούν με την ζητούμενη ποιότητα από το ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι. Το τρένο λοιπόν του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ έχει ξεκινήσει ήδη Η υλοποίηση του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ είναι αναγκαία όσο ποτέ. από τον Ιούλιο του 2019 το ταξίδι του, οπότε και υπογρά- Το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ εισάγει καινοτομικές αλλαγές, τόσο φηκαν οι συμβάσεις στα πέντε βασικά του υποέργα. Στα στο επιχειρησιακό επίπεδο όσο και στο τεχνολογιδύο υποέργα (Κεντρικός Κόμβος Διασύνδεσης SIX-DC κό. Επιχειρησιακά, σκοπός του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ είναι να & Κεντρικές Υπηρεσίες ISP-SLA) έχουν ολοκληρωθεί αποτελέσει το μηχανισμό εφαρμογής του «Δικτύου ήδη οι φάσεις της Μελέτης Εφαρμογής και προχωρά η Δημοσίου Τομέα», όπως αυτό έχει ήδη θεσπιστεί στο υλοποίηση τους, με πλάνο να είναι πλήρως λειτουργικά Ν. 3979/2011 και βάσει του οποίου, ο εξορθολογισμός μέχρι το τέλος του 2020. των τηλεπικοινωνιακών υποδομών και αναγκών του Στα άλλα τρία υποέργα, που είναι Συμφωνίες-Πλαίσιο Δημοσίου και η εξυπηρέτηση τους θα αντιμετωπίζεται έχουν προκηρυχθεί σχεδόν όλες οι προσκλήσεις, ήτοι σε κεντρικό επίπεδο.

31 από τις 33, για τις εκτελεστικές συμβάσεις (call offs) Τεχνολογικά, το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ θα αντικαταστήσει τον και εντός των επόμενων λίγων εβδομάδων, εντός του τηλεπικοινωνιακό δικτυακό εξοπλισμό στο σύνολο Ιουνίου, αναμένεται η κατάθεση των προσφορών και του Δημοσίου, πάνω από τον οποίο θα «περάσουν» οι στη συνέχεια η αξιολόγηση τους. αναβαθμισμένες ταχύτητες (έως και 1Gbps) που θα εξυΤο ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ απευθύνεται σε όλο το Δημόσιο Τομέα, πηρετούν τους φορείς. στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης για την ακρίβεια. Επιπλέον, θα καλύψει τις τηλεφωνικές ανάγκες του Βάσει της πρόσφατης διαστασιολόγησης που έχει γίνει Δημόσιου Τομέα, σε σταθερή και κινητή τηλεφωνία, από την ΚτΠ ΑΕ, οι φορείς αυτοί έχουν σημεία παρουσί- με δωρεάν κλήσεις μεταξύ φορέων του Δικτύου προας σε 34.000 περίπου κτίρια και αφορούν σε πάνω από σφέροντας, παράλληλα, και ένα πλήθος προηγμένων 600.000 δημοσίους υπαλλήλους / τελικούς χρήστες. ψηφιακών υπηρεσιών στους Δημόσιους λειτουργούς, Αυτοί είναι επομένως και οι «επιβάτες» του τρένου. Και όπως η τηλεπαρουσίαση, υπηρεσίες Internet Service οι 34.000 «επιβάτες»-σημεία παρουσίας φορέων του Δη- Provider και, το κυριότερο, με μεγάλη ασφάλεια.

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

33

Ψηφιακή Διακυβέρνηση

Special Report

Στοv σχεδιασμό του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ προβλέπονταν η εξυπηρέτηση ενός αριθμού δημοσίων κτιρίων, δεδομένου ότι βαίνουμε προς συρρίκνωση των δημοσίων κτιρίων, στο πλαίσιο της ευρύτερης ψηφιακής διακυβέρνησης, θεωρείτε ότι υπάρχει ευελιξία, ώστε το κράτος να μην πληρώνει για υπηρεσίες, οι οποίες σύντομα μπορεί να μην είναι απαραίτητες;

34

Η μεγαλύτερη συρρίκνωση του Δημοσίου Τομέα πραγματοποιήθηκε την πρώτη περίοδο της οικονομικής κρίσης, επομένως έχει αποτυπωθεί ήδη στη διαστασιολόγηση του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ. Επιπροσθέτως, η επιλογή της Συμφωνίας Πλαίσιο ως διαδικασία προμήθειας των υπηρεσιών του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, μιας ευέλικτης και σύγχρονης διαδικασίας, δίνει το πλεονέκτημα στην ΚτΠ Α.Ε., ως αναθέτουσα αρχή, να μπορεί να προμηθευτεί την υπηρεσία που επιθυμεί ανά πάσα χρονική στιγμή, οπότε και να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ενός «ζωντανού / δυναμικού» δικτύου Δημοσίων Φορέων και αντίστοιχων κτιρίων. Με τον τρόπο αυτό, καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του δικτύου ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, και σε συνδυασμό με την επιχειρησιακή λειτουργία του Δικτύου Δημοσίου Τομέα, το Ελληνικό Δημόσιο θα μπορεί να ελέγχει πλήρως τις τηλεπικοινωνιακές του δαπάνες και να προμηθεύεται μόνο ό,τι πραγματικά χρειάζεται.

προετοιμάσουν το υφιστάμενο δίκτυο του ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι για την κάλυψη αρκετών χιλιάδων αιτημάτων φορέων για τηλεργασία, ώστε το Δημόσιο να συνεχίσει να παρέχει τις υπηρεσίες του αδιάλειπτα. Σε αυτή τη κατεύθυνση, στήθηκαν ασφαλείς προσβάσεις για περίπου 5.500 χρήστες του ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι, οι οποίοι συνδέθηκαν απομακρυσμένα με τον υπολογιστή της υπηρεσίας τους και παρείχαν απρόσκοπτα τις υπηρεσίες τους. Αυτό το μικρό, αλλά πολύ σημαντικό, για τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης crash test, απέδειξε ότι το ΣΥΖΕΥΞΙΣ είναι εδώ για να καλύπτει οποιαδήποτε ανάγκη του Ελληνικού Δημοσίου χρειαστεί. Είναι αλήθεια ότι, καλύτερες επικοινωνίες χρειάζονται και οι πολίτες. Ωστόσο, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε ότι, όσον αφορά την εξυπηρέτηση τους από τη Δημόσια Διοίκηση, αυτή δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς ένα σύγχρονο Δίκτυο Δημόσιου Τομέα, αφού οι υπηρεσίες Δημόσιας Διοίκησης που παρέχονται στους πολίτες (για παράδειγμα η πύλη “gov.gr”, που εγκαινιάστηκε εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού), γίνονται λειτουργικές μέσω του ΣΥΖΕΥΞΙΣ. Επομένως, ναι, χρειάζονται καλύτερες επικοινωνίες στο σπίτι και η Πολιτεία σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα έκανε και κάνει δράσεις στη κατεύθυνση αυτή, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να καταλάβουμε ότι

Με τον τρόπο αυτό, καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του δικτύου ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, και σε συνδυασμό με την επιχειρησιακή λειτουργία του Δικτύου Δημοσίου Τομέα, το Ελληνικό Δημόσιο θα μπορεί να ελέγχει πλήρως τις τηλεπικοινωνιακές του δαπάνες και να προμηθεύεται μόνο ό,τι πραγματικά χρειάζεται. Η πανδημία δημιούργησε μια τάση προς την κατ’ οίκον εργασία. Κάποιοι θεωρούν ότι η τάση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε νοοτροπία. Σε αυτήν την περίπτωση, κάποιοι εργαζόμενοι ίσως χρειάζονται καλύτερες επικοινωνίες στο σπίτι παρά στο γραφείο. Θα γίνει κάποια πρόβλεψη προς αυτήν την κατεύθυνση; Το τελευταίο διάστημα, όπως όλος ο κόσμος, έτσι και το ΣΥΖΕΥΞΙΣ χρειάστηκε να πλεύσει σε αχαρτογράφητα νερά. Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, ως Κύριος του Έργου ΣΥΖΕΥΞΙΣ, σε συνεργασία με την ΚτΠ Α.Ε. και τους Αναδόχους, έπρεπε σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα να

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

η αναβάθμιση των υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης αποσκοπεί ουσιαστικά στην εξυπηρέτηση των πολιτών και σε αυτό τον τομέα γίνεται εξίσου απαραίτητη και η υλοποίηση του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ. Εν κατακλείδι, το τρένο του ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ έχει ήδη ξεκινήσει το ταξίδι του για να καλύπτει σε διαρκή βάση τις συνεχώς αυξανόμενες και διαφοροποιούμενες τηλεπικοινωνιακές ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου, για τη λειτουργία του, αλλά και για την εξυπηρέτηση των πολιτών. Εμείς στην ΚτΠ Α.Ε., ως ο οδηγός του τρένου αυτού, θα διαπιστώνουμε ότι σε κάθε στάση του ταξιδιού αυτού, όλο και περισσότεροι επιβάτες θα επιβιβάζονται για το πολυ-αναμενόμενο ταξίδι της ευρυζωνικότητας και του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας μας.

YOU’LL NEED A GOOD

LAWYER The

Business

Magazine

Το 1ο Βusiness περιοδικό στην Ελλάδα για τον κλάδο της δικηγορίας είναι εδώ!

LAWYER ■ Μόνιμες Στήλες

■ Διεθνείς Εξελίξεις ■ Επικαιρότητα

■ Ειδικά αφιερώματα

■ Συνεντεύξεις από την

Ελλάδα και το εξωτερικό Κάθε μήνα στην πόρτα και στο mail σου.

Θέλεις να γίνεις μέρος του community; Πληροφορίες / Διαφήμιση: Λήδα Πλατή Τ: 210 6617777(εσωτ.271) Ε: lplati@boussias.com Συνδρομές: Aμαλία ψιλούδη Τ: 210-6617777(εσωτ. 231) Ε: apsiloudi@boussias.com

Special Report

Ψηφιακή Διακυβέρνηση

36

KEEGAN MCBRIDE

«Εσθονικό μοντέλο», το μέλλον της ψηφιακής διακυβέρνησης Οι Εσθονοί δεν διαθέτουν κάποια εξελιγμένη συλλογική ευφυΐα που τους επιτρέπει να τρέχουν τη ψηφιοποίηση της κυβέρνησης τους γρηγορότερα από άλλες χώρες. Αυτό που συμβαίνει, είναι ότι ξεκίνησαν να κάνουν αυτήν την αλλαγή πολλά χρόνια πριν και έδειξαν συνέπεια. Οπότε, τώρα ο κόσμος τους κοιτά σαν παράδειγμα. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗ

Λ

ιγότερο από 30 χρόνια πριν, στην Εσθονία ξεκίνησε μια πορεία ψηφιακού μετασχηματισμού των κυβερνητικών υπηρεσιών που απευθύνονται σε πολίτες και επιχειρήσεις. Αναζητώντας τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτήν την απόφαση, τα στοιχεία που διατήρησαν σταθερή την πορεία και τις ανάγκες που καθορίζουν τα επόμενα βήματα, βρεθήκαμε πριν δύο χρόνια, ένα απόγευμα Γενάρη, στο χιονισμένο Ταλίν για να επισκεφθούμε το DigiGovLab.

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

Αφού απολαύσαμε στην είσοδο του κτιρίου τη ζεστασιά της θέρμανσης που έκανε το χώρο να φαίνεται σαν όαση μπροστά στους -19 βαθμούς Κελσίου του εξωτερικού περιβάλλοντος, ανεβήκαμε στον τέταρτο όροφο, όπου μας περίμενε ο Keegan McBride. Αν στη φαντασία σας δημιουργήθηκε η εικόνα ενός μεσήλικα ακαδημαϊκού, θα χρειαστεί να την ανασχηματίσετε, γιατί ο Keegan είναι μικρότερος από 27 ετών, έχει γεννηθεί στις ΗΠΑ και ζει στην Εσθονία τα τρία τελευταία χρόνια, όπου μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων

του, έχει αναλάβει και τη διεύθυνση του DigiGovLab. Στο πλαίσιο του αφιερώματος συναντηθήκαμε ξανά με τον Keegan, αυτή τη φορά μέσω ψηφιακού καναλιού επικοινωνίας, βρίσκοντας αφορμή την επιτυχή υποστήριξη της θέσης του στο διδακτορικό του, το οποίο σχετίζεται με τη δημοκρατία και τα ανοιχτά δεδομένα.

Keegan, βρισκόμαστε ξανά μετά από δύο χρόνια και η αφορμή που με παρακίνησε να μιλήσω μαζί σου ήταν ο τίτλος που έδωσες στο διδακτορικό σου «Open Government Data CoCreated Public Services». Διαβάζοντας την περίληψη, είδα ότι μιλάς για το πέρασμα από μια φάση δημιουργίας υπηρεσιών που σχεδιάζονται από την κυβέρνηση, σε μια φάση υπηρεσιών που σχεδιάζονται από κοινού με τους πολίτες και μεταβάλλονται δυναμικά με τη συμμετοχή τους. Είναι αυτό το επόμενο βήμα που προτείνεις για την κυβέρνηση της Εσθονίας, αλλά και άλλες κυβερνήσεις που βρίσκονται σε φάση μετασχηματισμού; Η κυβέρνηση της Εσθονίας προσφέρει χιλιάδες υπηρεσίες ψηφιακά στους πολίτες, οι οποίες βασίζονται πάνω κάτω στην ίδια θεμελιώδη λογική. Ο πολίτης ζητά μια υπηρεσία από το σύστημα και αυτό αναζητά όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ώστε να συλλέξει τις απαραίτητες υπηρεσίες και να προσφέρει τελικά την υπηρεσία στον πολίτη. Οπότε υπάρχει μια μετάβαση από γραφειοκρατία σε μια ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των συστημάτων διαφορετικών υπηρεσιών. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο τόσο για τους πολίτες, οι οποίοι αποφεύγουν τη γραφειοκρατία, όσο και για την κυβέρνηση, η οποία εξοικονομεί πόρους. Ωστόσο, θεωρώ ότι τα ανοιχτά δεδομένα προσφέρουν τη δυνατότητα και για μια νέα μορφή υπηρεσιών, οι οποίες θα σχεδιάζονται σε συνεργασία με τους πολίτες και επιπλέον θα λειτουργούν σε αλληλεπίδραση με τους πολίτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι μια εφαρμογή, η οποία λειτούργησε κατά την περίοδο της πανδημίας και μας έδωσε τη δυνατότητα να έχουμε έναν αναλυτικό χάρτη, από δεδομένα που προέρχονταν όχι μόνο από κυβερνητικά συστήματα, αλλά και από τους πολίτες.

Μέσα από αυτό το πρίσμα, αναδύεται ο προβληματισμός σχετικά με τα δημόσια δεδομένα που χρειάζεται να είναι και ανοιχτά, δεδομένου ότι με την υπάρχουσα νοοτροπία, δεν θεωρούνται ανοιχτά όλα τα δημόσια δεδομένα. Οπότε, εγείρεται ένα θέμα σχετικά με το ποιος αποφασίζει ποια δημόσια δεδομένα μπορούν να είναι και ανοιχτά, αν και πρακτικά, από τη στιγμή που οι πολίτες έχουν πληρώσει για τη δημιουργία αυτών των δεδομένων, θα έπρεπε να είναι όλα στη διάθεσή τους. Ας το αφήσουμε όμως αυτό στην άκρη και να εστιάσουμε σε ένα δεύτερο πρόβλημα: Ακόμα και αν η κυβέρνηση διαθέσει τα δεδομένα, κάποιοι θα πρέπει να αναλάβουν το μετασχηματισμό τους σε γνώση και πληροφορία. Είναι αυτό έργο της κυβέρνησης ή θα το κάνουν εθελοντές;

Πράγματι, αυτό είναι ένα δύσκολο πρόβλημα που χρειάζεται επίλυση. Με τη μορφή που έχουν σε αυτήν τη φάση τα ανοιχτά δεδομένα και οι εφαρμογές που μπορούν να τα αξιοποιήσουν, ο πολίτης χρειάζεται να έχει αρκετές τεχνικές γνώσεις, προκειμένου να τα αναλύσει, να τα οπτικοποιήσει και να τελικά να τα μετατρέψει σε πληροφορία και γνώση. Για αυτό εμφανίζονται ομάδες πολιτών, οι οποίες προσπαθούν να δημιουργήσουν πλατφόρμες που θα αξιοποιήσουν τα δεδομένα. Ωστόσο, σε αυτές τις πλατφόρμες κάποιοι θα έχουν βάλει προσωπικό χρόνο για να προσφέρουν τις τεχνικές τους γνώσεις και κάποιοι άλλοι θα απολαμβάνουν το αποτέλεσμα. Αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί μέχρι σήμερα το ανοιχτό λογισμικό. Κάποιοι προσφέρουν έργο εθελοντικά. Σε εξελιγμένες τεχνολογικά κοινωνίες, η εθελοντική προσφορά προέρχεται από μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού, καθώς η εκπαίδευση στον προγραμματισμό ξεκινά από τα σχολικά χρόνια. Οπότε, όσο περισσότερο επενδύουν οι κυβερνήσεις σε εκπαίδευση στον προγραμματισμό, τόσο περισσότερο θα αυξάνεται και το ποσοστό των εθελοντών που θα μπορούν να δημιουργούν πλατφόρμες αξιοποίησης δεδομένων.

Σε αυτό το μοντέλο, πώς διαφυλάσσεται ότι το εθελοντικό έργο, δε θα γίνει εμπορικό προϊόν από κάποιες εταιρείες που απλά θα πουν ένα ευχαριστώ και θα εκμεταλλευτούν τον κόπο άλλων; Aυτό είναι ένα πρόβλημα που δεν έχει βρει ακόμα λύση. Η Google, για παράδειγμα, αξιοποιεί σε μεγάλο ποσοστό ανοιχτά κυβερνητικά δεδομένα, αλλά και αλγόριθμους, οι οποίοι δημιουργήθηκαν από ακαδημαϊκή έρευνα. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς θα αισθανθεί ο καθένας που έχει συνεισφέρει εθελοντικά, όταν θα δει το προϊόν του να γίνεται εμπορικό και κάποιοι να βγάζουν χρήματα από αυτό. Σχετικά με την πρόσφατη εξαγορά του Github από τη Microsoft, για παράδειγμα, δεν ήταν όλες οι αντιδράσεις αρνητικές.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα στη ψηφιοποίηση δημόσιων υπηρεσιών της Εσθονίας; Αυτό το διάστημα εργαζόμαστε πάνω σε εφαρμογές που βοηθούν τον πολίτη να έχει μια εικόνα των διαδικασιών που θα χρειαστεί να κάνει τους ερχόμενους μήνες. Για παράδειγμα, οι πολίτες θα λαμβάνουν ένα μήνυμα στο smartphone, το οποίο θα τους ενημερώνει ότι το ερχόμενο εξάμηνο λήγει το διαβατήριο τους και επομένως πρέπει να μεριμνήσουν για την ανανέωσή του. Το θεμέλιο για αυτές τις υπηρεσίες είναι τα big data και η τεχνητή νοημοσύνη. Στο πλαίσιο του #KrattAI, οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιώντας φυσική ομιλία. Οπότε, ο τελικός στόχος είναι η δημιουργία ενός ευφυούς προσωπικού βοηθού. Το Government CIO Office, το οποίο υπάγεται στο Ministry of Economic Affairs and Communications of Republic of Estonia έχει ήδη ξεκινήσει την υλοποίηση του έργου και θεωρούμε ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχει λειτουργήσει κάποιος πιλότος, ώστε να δούμε την ανταπόκριση των χρηστών και τα προβλήματα που προκύπτουν. NW

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

37

Conference 38

To netweek και η Boussias Communications διεξήγαγε με μεγάλη επιτυχία το πρώτο ψηφιακό IT Infrastructure Operations & Cloud Conference, με θέμα: «Enabling Digital Business in the Cloud Era and on Adverse Conditions». ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΑΣΠΙΩΤΗ

netweek • ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020

CONFERENCE ‣ IT Infrastructure Operations & Cloud

T

o IT Infrastructure Operations & Cloud Con- καταστήματος, ενώ τόνισε ότι γενεσιουργός αιτία της ference ’20 εστίασε στο πώς οι τεχνολογίες απροθυμίας κατασκευής και λειτουργίας e-shop από τους αιχμής, ειδικότερα το Cloud, μπορούν να επαγγελματίες είναι η απουσία γνώσης. αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο Γεώργιος Δουκίδης, βιώσιμων και αποτελεσματικών Operations Καθηγητής & Διευθυντής, Εργαστήριο ELTRUN, για τις επιχειρήσεις. Η πανδημία Covid-19 συνέβαλε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εξήγησε τον τρόπο με να αναδειχθεί εμφατικά ο ρόλος των υποδομών IT και τον οποίο γίνεται, σε 36 βήματα, η οργάνωση του ψηφιακού του Cloud, τόσο στην αποδοτική λειτουργία, όσο και στην μετασχηματισμού μιας επιχείρησης και η αξιολόγηση της ωριμότητάς του. Ο Καθηγητής παρουσίασε τέσσερα case Ανθεκτικότητα και Ευελιξία των οργανισμών. Εξάλλου, το IT Infrastructure Operations & Cloud Confer- studies με τους τρόπους αντίδρασης, μέσω των Operaence ’20 είναι το πρώτο συνέδριο της σειράς που διεξάγεται tions ψηφιακού μετασχηματισμού, επιχειρήσεων διαφόρων με τη μορφή Digital Conference, ως αποτέλεσμα των κλάδων, στην πανδημία COVID-19. Ο Dr. Οδυσσέας Πυροβολάκης, Proαλλαγών που έχουν επέλθει λόγω της gramme Officer, DG Connect - Cloud πανδημίας COVID-19. Με τον τρόπο Tο IT Infrastructure & Software Unit, European Commisαυτό, το ίδιο το συνέδριο αποτέλεσε Operations & Cloud sion, έδωσε την πληροφορία ότι η ζωντανό παράδειγμα της ευελιξίας Conference με θέμα διείσδυση του Cloud στην Ελλάδα που προσφέρει το Cloud Comput“Enabling Digital είναι 7%. Ως εκ τούτου, περιθώριο ing και των πλεονεκτημάτων που Business in the ανάπτυξης υπάρχει και είναι αναγκαία προσφέρει η επιλογή των κατάλληλων η διαμόρφωση στρατηγικής στον υποδομών, προκειμένου τα OperCloud Era and on ations να είναι αποτελεσματικά. H Adverse Conditions” τομέα από την Ελλάδα. Όπως τόνισε ο πρώτος keynote speaker του Συνεδρίου, Boussias Communications, ηγέτης είναι το πρώτο στη διεξαγωγή επιχειρηματικών συνέδριο της σειράς η ΕΕ θα επενδύσει για το ευρωπαΪκό ομοσπονδιακό Cloud την περίοδο συνεδρίων στην Ελλάδα, διοργάνωσε που διεξάγεται με 2021-2027 περί τα €2 δισ., ενώ με τις ένα μεστό σε περιεχόμενο ψηφιακό τη μορφή Digital επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα συνέδριο που προσέφερε γνώση, βήμα Conference και τα κράτη, η συνολική επένδυση σε για να ακουστούν ενδιαφέρουσες υποδομές και υπηρεσίες αναμένεται να και πρωτοποριακές απόψεις, να παρουσιαστούν λύσεις, όπως και ευκαιρίες networking φτάσει σε ύψος €4-6 δισ. O Δημήτρης Τζούρος, Market Development Sales Manager for Greece & South Eastern στα στελέχη που συμμετείχαν, ή το παρακολούθησαν. Το IT Infrastructure Operations & Cloud Conference: «En- Europe, Citrix, εστίασε στο παρόν και στους άμεσους και abling Digital Business in the Cloud Era and on Adverse αποτελεσματικούς τρόπους αντίδρασης των επιχειρήσεων Conditions» διεξήχθη σε δύο ημέρες, 3-4 Ιουνίου 2020. στις προκλήσεις που θέτει η COVID-19. To Citric WorkΤον συντονισμό του συνεδρίου έκανε ο δημοσιογράφος space είναι ένας ψηφιακός virtual χώρος εργασίας που προσφέρει ασφαλές, εύχρηστο και ευέλικτο περιβάλλον Παναγιώτης Μαρκέτος. στους εργαζόμενους επιχειρήσεων αποφορτίζοντας το τμήμα IT. Καθώς το CW χρησιμοποιεί υποδομές Cloud Οι προκλήσεις - o αντίκτυπος είναι αστραπιαία επεκτάσιμο και υποστηρίζει εργασία από της COVID-19 Κατά την πρώτη ημέρα του συνεδρίου αναλύθηκαν οι οπουδήποτε στον πλανήτη. Ως εκ τούτου, τα οφέλη από προκλήσεις που θέτει η πανδημία COVID-19, οι αλλαγές την υιοθέτηση του σε συνθήκες με ισχυρά χαρακτηριστικά που πρέπει να γίνουν στην επιχειρηματική κουλτούρα και μεταβλητότητας είναι πολλαπλά και πολυεπίπεδα. στη στρατηγική. Στο ίδιο πλαίσιο, αναπτύχθηκε η επίδραση Ο καθηγητής George Ghinea, Professor in Multiple Sensoτων αλλαγών στο προσωπικό και η μέριμνα που πρέπει rial Media Computing, Department of Computer Science, να δείξουν τα τμήματα HR με στόχο την αξιοποίηση της Brunel University, στην keynote ομιλία του, αναφέρθηκε στις τάσεις που παρατηρούνται στη δημιουργία cross-platδυναμικής των εργαζομένων. Ο Γιάννης Χατζηθεοδoσίου, Πρόεδρος, Επαγγελματικό form applications. Κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη Επιμελητήριο Αθηνών και Πρόεδρος και Διευθύνων cross-platform εφαρμογών είναι η ασυμβατότητα ανάμεσα Σύμβουλος, Mega Brokers A.E, στην εναρκτήρια ομιλία στις κύριες πλατφόρμες, (όπως οι iOS, Android, Windows του συνεδρίου, τόνισε το ρόλο της ψηφιακής τεχνολογίας και Mac OS), η απαίτηση για γνώση πολλαπλών γλωσσών στην ανάσχεση του κύματος ύφεσης και απολύσεων. Το προγραμματισμού και οι ιδιαίτερες πρακτικές που Επιμελητήριο ήταν έτοιμο να διαχειριστεί την κρίση απαιτούν οι μεγάλοι platform providers. H χρησιμότητα και εστίασε στην ενημέρωση των επαγγελματιών. Ο των platform-agnostic συστημάτων ανάπτυξης φάνηκε με Πρόεδρος αναφέρθηκε εκτενώς στην ευκαιρία -η οποία την COVID-19. O Καθηγητής αναφέρθηκε στην ανάπτυξη μετασχηματίζεται σε ανάγκη με την πάροδο του χρόνου- και διάθεση του πηγαίου κώδικα εφαρμογών για την που προσφέρει η ανάπτυξη e-shop, το οποίο μπορεί να ιχνηλάτηση και τον περιορισμό έκθεσης στον κορωνοϊό, λειτουργεί παράλληλα με το φυσικό κατάστημα. Ο κ. από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το Υπ. Υγείας Χατζηθεοδοσίου τόνισε ότι, το κόστος της κατασκευής του Ισραήλ. Κύρια τεχνολογία ανάπτυξης συμβατών e-shop είναι σχεδόν το 1/10 της επένδυσης που χρειάζεται εφαρμογών είναι η Adobe Air, σύμφωνα με τα στοιχεία για την εκμάθηση της σωστής λειτουργίας ενός ψηφιακού που παρουσίασε ο Καθηγητής.

ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020 • netweeK

39

ΟΜΙΛΗΤEΣ

Prof. George Ghinea

Ali Moinuddin

40 Dr. Odysseas Pyrovolakis

George Tunnicliffe

Robert Jan Van Der Horst

Γιάννης Χατζηθεοδοσίου

Το μέλλον στο Cloud - Στρατηγικές, προσεγγίσεις, ανθρωποκεντρικά κίνητρα Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η συζήτηση που ακολούθησε στο ψηφιακό πάνελ με θέμα «Looking at the Future via Cloud - Strategies, Approaches, Human-Centered Drivers» και συμπληρωσε με ιδανικό τρόπο τις τοποθετήσεις που προηγήθηκαν. Ο Δαμιανός Χαραλαμπίδης, Group Chief Digital Officer and Head of Retail Banking Products, Alpha Bank, τόνισε ότι στην παρούσα φάση οι τράπεζες αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να πρέπει να διαχειριστούν νέα κόκκινα δάνεια λόγω της COVID-19. Σε ό,τι αφορά την αντίδραση στις νέες συνθήκες, ο κ. Χαραλαμπίδης ανέφερε ότι η Alpha Bank, σε ελάχιστες ημέρες, κατάφερε να λειτουργεί απομακρυσμένα κατά 95%! Η χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών σημαίνει καλύτερες υπηρεσίες για τους πελάτες, μικρότερο κόστος για τις τράπεζες, με το ζητούμενο να είναι πώς θα εξασφαλιστεί ότι ο κόσμος θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τα ψηφιακά δίκτυα. Προέβλεψε ότι, η τηλεργασία θα καθιερωθεί και ότι η χρήση Cloud θα είναι πιο μόνιμη. Για την περαιτέρω υιοθέτησή του όμως, απαιτείται να δοθούν σχετικές άδειες από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ο Μιχαλής Σπανός, Group CIO, Euromedica Group, έθεσε το ερώτημα, «κάτα πόσο είμαστε έτοιμοι τεχνολογικά και ψυχολογικά για την τηλεργασία». Ο όμιλος Euromedica αντέδρασε με επιτυχία στην απόλυτη μορφή του business disruption που έφερε η COVID-19. Προέβλεψε ότι η τηλεϊατρική θα εξελιχθεί και θα διαδοθεί, ειδικά για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού. Η ελαχιστοποίηση ανταλλαγής εγγράφων, η καθιέρωση της ψηφιακής υπογραφής και η ψηφιακή προσκόμιση ιατρικού φακέλου είναι τα επόμενα βήματα για τον κλάδο της υγείας. Ο Μιχάλης Τσαρμπόπουλος, Group Chief Digital Officer, Head of GTB, Eurobank, είπε ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την περαιτέρω καθιέρωση ψηφιακής μορφής υπηρεσιών είναι ο άνθρωπος. Απαιτείται εκπαίδευση, τόσο για τον κόσμο όσο και για το προσωπικό. «Η εκπαίδευση αποτελεί μέρος του ψηφιακού μετασχηματισμού», τόνισε.

Workshop

καθ. Γεώργιος Δουκίδης

Νίκος Γιαννόπουλος

Στο workshop «Business Continuity - Plan and Scenarios» που ακολούθησε, ο Νίκος Γιαννόπουλος, Senior Market Development Sales Engineer SEE, Citrix Systems Greece, παρουσίασε τα οφέλη για το Business Continuity στα οποία οδηγεί η χρήση του Citrix Cloud. Τα Citrix Virtual Apps and Desktops Service (CVADS) μπορούν να μεταβάλλονται με δυναμικά και παράλληλα με τις απαιτήσεις, είναι περισσότερο ευέλικτα από το παρωχημένο VPN, καθώς κάνουν δυνατό το management συσκευών και παρέχουν δυνατότητες οργάνωσης και ασφαλούς λειτουργίας των SaaS.

Μετάβαση στο Cloud: Οι τακτικές και οι κίνδυνοί για την ασφάλεια Γιάννης Λιάπης

netweeK • ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020

Δημήτρης Τζούρος

Κατά τη δεύτερη ημέρα του ψηφιακού συνεδρίου διερευνήθηκαν οι βιώσιμες στρατηγικές IT Governance και πώς αυτές μπορούν να διαμορφωθούν στις επιμέρους διαδικασίες, έτσι ώστε, με εργαλείο τη μετάβαση στο

CONFERENCE ‣ IT Infrastructure Operations & Cloud

Cloud, να αποδώσουν μια σειρά από οφέλη, όπως είναι η διαχείριση οικονομιών κλίμακας, η καλύτερη εμπειρία του πελάτη και η επέκταση της επιχειρηματικής αρχιτεκτονικής. Η ευθυγράμμιση του IT με τους εταιρικούς στόχους υπό κανονικές συνθήκες, αλλά και σε έκτακτες, όπως αυτές της πανδημίας COVID-19, συζητήθηκε. Ο διεθνής ομιλητής για την τεχνολογία, τη στρατηγική, το IT και τον μετασχηματισμό, George Tunnicliffe, συμβούλευσε ότι το πάθος και η σταθερότητα είναι κλειδιά για την επιτυχία και ότι σε πολλές περιπτώσεις η αλλαγή τρόπου σκέψης είναι ο τρόπος για την επίτευξη του μέγιστου δυνατού αποτελέσματος. Οι αλλαγές δεν λαμβάνουν χώρα ευθύγραμμα, αλλά περιλαμβάνουν πολλά διαφορετικά στάδια, με διαφορετικά συναισθήματα και αντιδράσεις προκειμένου να ενσωματωθούν. Ανάμεσα στις προϋποθέσεις, για να επιτευχθούν σε έναν οργανισμό, είναι η εμπλοκή της διοίκησης και των μετόχων, όπως και του IT. O Robert Jan Van Der Horst, Partner, Q7 Consulting, Former CIO, Centrient Pharmaceuticals, έδειξε, μέσα από τη σύγκριση των IT Infrastructures δύο φαρμακευτικών εταιρειών, τις διαφορές ανάμεσά τους, οι οποίες είναι αποτέλεσμα της μετάβασης στο Cloud τα προηγούμενα χρόνια για τη μια εκ των δύο. Ανέφερε ότι, η κατάσταση που δημιουργήθηκε, λόγω της COVID-19, ήταν ένα πρακτικό τεστ σε ό,τι αφορά την ικανότητα disaster recovery για τις εταιρείες, για να καταλήξει στην προτροπή της εγκατάλειψης του κλασικού μοντέλου. Ο Γιάννης Λιάπης, IT Solutions Sales Manager, Cloud & AI, Huawei, μίλησε για τις end-to-end solutions της Huawei για το Cloud. O κ. Λιάπης τόνισε τα οφέλη που προέρχονται από την υιοθέτηση ARM-based επεξεργαστών και GPUs στα συστήματά της, τα οποία είναι architecture-independent, ενώ η μετάβαση στο Cloud μπορεί να γίνει «με ένα κλικ», λόγω των predefined υπηρεσιών που προσφέρει η Huawei. Οι νέοι επεξεργαστές και GPUs που χρησιμοποιούνται, δίνουν τη δυνατότητα στην εταιρεία να προσφέρει ισχυρότερα συστήματα και καλύτερες υπηρεσίες, όπως και να χρησιμοποιεί αποδοτικότερα την τεχνητή νοημοσύνη, μέσω αποκλειστικού επεξεργαστή για το AI.

ΟΜΙΛΗΤEΣ

Παναγιωτης Αδαμαντιάδης

Αντώνης Αντωνιάδης

41 Δαμιανός Χαραλαμπίδης

Παναγιώτης Διονυσίου

Δρ. Χαρίτων Ευστρατιάδης

Γιώργος Κατσουράνης

Ηλίας Ν. Κυριακάκης

Γιώργος Μαρίνος

Business Value & Orchestration of Cloud Actionable Tactics Η συζήτηση που ακολούθησε περιελάμβανε στελέχη από διαφορετικούς κλάδους καλύπτοντας ευρύ φάσμα της οικονομίας. Ο Elias N. Kyriakakis, Board-of-Directors Member, Grecotel S.A, έθεσε τους προβληματισμούς του για τον τουρισμό την αμέσως επόμενη περίοδο, με «virtual εργαζόμενους και virtual επισκέπτες», όπως τόνισε χαρακτηριστικά. Ο Αλέξανδρος Ζιώμας, Director of IT&T Business Unit, Athens International Airport, ενημέρωσε ότι οι υπηρεσίες του αεροδρομίου είναι κατά 20% στο Cloud. Πολιτική του Business Unit που ηγείται ο κ. Ζιώμας είναι η υποστήριξη της εργασίας από το σπίτι. Ο Γιώργος Μαρίνος, Head of Digital Transformation Division, National Bank of Greece, περιέγραψε την πορεία του ψηφιακού μετασχηματισμού της τράπεζας, η οποία διανύει το τρίτο έτος. Ο κ. Μαρίνος τόνισε την έλλειψη στελεχών πληροφορικής, η οποία οδηγεί στην μετεκπαίδευση των ήδη εργαζομένων στην τράπεζα, προκειμένου να

Γιάννης Σηφάκης

Μιχαήλ Σπανός

ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020 • netweeK

Failure Analysis και λύσεις που λειτουργούν

ΟΜΙΛΗΤEΣ

Σάββας Τορτοπίδης

Μιχάλης Τσαρμπόπουλος

42 Αλέξανδρος Ζιώμας

υλοποιηθούν οι τεχνολογικές αλλαγές που οδηγούν στην εξωστρέφεια. Τόνισε ότι, το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο αποτελεί «κοινό εμπόδιο» για τις τράπεζες σε ό,τι αφορά τη μετάβαση στο Cloud. Ο Παναγιώτης Αδαμαντιάδης, Retail Commercial Director, Alfa Pastry, περιέγραψε την υιοθέτηση της αδιανόητης, μέχρι προ COVID-19, τηλεδιάσκεψης από την εταιρεία και τους πελάτες της. Ο Γιώργος Κατσουράνης, Assistant General Manager, Human Resources Business Partners & Talent Acquisition, Tράπεζα Πειραιώς, μίλησε για το πόσο καθοριστικό για τον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι το Cloud. Κατά την τοποθέτησή του τόνισε ότι, το IT έχει μεν πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά τις εξελίξεις κινεί το management.

Επιστημονική υποστήριξη

Ο τελευταίος keynote ομιλητής του συνεδρίου, ο Ali Moinuddin, Managing Director Europe, Uptime Institute, παρουσίασε έρευνες, μέσα από τις οποίες προκύπτει το συμπέρασμα ότι, οι δύο κυριότερες αιτίες αποτυχίας παροχής υπηρεσιών, τόσο στον δημόσιο τομέα, όσο και σε ιδιωτικούς οργανισμούς, είναι η διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος και δικτύων. Ο Ali Moinuddin τόνισε ότι, δεν είναι η ενδεδειγμένη λύση να γίνεται η διαπίστωση των ευπαθειών στην πράξη, αλλά μέσω ειδικών framework, τα οποία εξετάζουν ένα ευρύ φάσμα παραμέτρων λειτουργίας των οργανισμών που παρέχουν υπηρεσίες. Τις προτάσεις ελέγχου, που πρότεινε ο keynote ομιλητής, συμπλήρωσε ιδανικά η συζήτηση που ακολούθησε, με θέμα τις ψηφιακές λύσεις που ικανοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τους εκάστοτε επιχειρηματικούς στόχους. Ο Σάββας Τορτοπίδης, Chief Information Officer, Δ. Μασούτης ΑΕ, τόνισε ότι το IT πρέπει να καταλαβαίνει επιχειρησιακά το business και την κατεύθυνση των εξελίξεων. Η Δ. Μασούτης έδωσε βαρύτητα στο e-commerce επιτυγχάνοντας να λανσάρει το e-shop νωρίτερα από ό,τι ήταν προγραμματισμένο, έστω και με τη διαθέσιμη, έως εκείνη τη στιγμή, λειτουργικότητα, χάρη στη χρήση Cloud και Agile παραμετροποίησης. Ο Dr. Χαρίτων Ευσταθιάδης, Group Head of Technology, Medochemie εξήγησε ότι, καίριας σημασίας είναι η κατανόηση και επικοινωνία με τη διοίκηση των πλεονεκτημάτων από τη μετάβαση στο Cloud, όπως αντίστοιχα, στο παρελθόν, η απαίτηση αφορούσε την απόκτηση on-premise set-up.

O Παναγιώτης Διονυσίου, Head of Technology, C.A.Papaellinas Group, θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό ο εξοπλισμός να χρησιμοποιείται με βάση τις ανάγκες που υπάρχουν, θέτοντας ως προτεραιότητα την εστίαση στο mobile.

O Αντώνης Αντωνιάδης, Founder, SNR Solutions, επεσήμανε τα οφέλη από τη συμμετοχή του IT στον σχεδιασμό και υπογράμμισε την ανάγκη χρήσης Data Analysts από τις εταιρείες, προκείμενου να αξιοποιήσουν δεδομένα που ήδη διαθέτουν. NW

Υπό την Αιγίδα

Μεγάλος Χορηγός

Χορηγός

netweeK • ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020

Υποστηρικτές

Digital Transformation 44

Γιατί αποτυγχάνουν οι

digital

στρατηγικές; Οι περισσότερες ψηφιακές στρατηγικές δεν κατορθώνουν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες και δεν αντικατοπτρίζουν τελικά τον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία μπορεί να αλλάξει το επιχειρείν και να μεταβάλει βασικά οικονομικά μεγέθη. Ποια είναι τα στοιχεία αυτά που αποτελούν τροχοπέδη στη συνειδητοποίηση όλων των δυνατοτήτων και πλεονεκτημάτων της ψηφιακής εποχής; ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΚΟΡΡΕ

netweeK • IOY NIΟΣ 2020

DIGITAL TRANSFORMATION

Η

υπολογιστική ισχύς των σύγχρονων smartphones είναι αρκετές χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από αυτή των υπολογιστών που οδήγησαν τον άνθρωπο να πατήσει στο φεγγάρι το 1969. Αυτές οι συσκευές συνδέουν σχεδόν το σύνολο του ανθρώπινου πληθυσμού και είναι μόλις δέκα ετών! Σε αυτή την σύντομη χρονική περίοδο, τα smartphones έχουν καταφέρει να συνδεθούν με τη ζωή μας και την καθημερινότητά μας με αμέτρητους τρόπους. Λίγοι από εμάς φτάνουμε στον προορισμό μας χωρίς την βοήθεια εφαρμογών πλοήγησης (ή και ridesharing). Στις διακοπές, οι νέες εφαρμογές για τις θαλάσσιες μεταφορές μάς επιτρέπουν να αξιοποιήσουμε τοπικούς ιδιοκτήτες σκαφών για να πάμε σε κάποιο νησί. Ενώ βρισκόμαστε μακριά, μπορούμε επίσης να διαβάσουμε το ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο, να συνδεθούμε με φίλους πίσω στην πατρίδα, να ελέγχουμε αν έχουμε χαμηλώσει τη θέρμανση, να προβούμε σε αλλαγές στο χαρτοφυλάκιο επενδύσεών μας και να αγοράσουμε ταξιδιωτική ασφάλεια για το ταξίδι της επιστροφής. Ίσως να σερφάρουμε στο Διαδίκτυο για προσωποποιημένες προτάσεις ταινιών ή για βοήθεια προκειμένου να διαλέξουμε ένα δώρο γενεθλίων που ξεχάσαμε να αγοράσουμε πριν φύγουμε. Ακόμα μπορούμε να δημιουργήσουμε και διαρκώς να ανανεώνουμε μία συλλογή με φωτογραφίες από τις διακοπές μας και τέλος ακόμα και να πραγματοποιήσουμε μερικά ...παλιομοδίτικα τηλεφωνήματα. Κατόπιν, επιστρέφουμε στην εργασία μας - όπου η αναγνώριση και η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας είναι πολύ λιγότερο ολοκληρωμένη. Και καθώς κοιτάμε αυτή την μικρή συσκευή και όλες τις ψηφιακές αλλαγές και τις επαναστατικές δυνατότητες που περιλαμβάνει αναρωτιόμαστε τι δεν πάει καλά με τις επιχειρήσεις. Πολλοί πιστεύουν ότι το να έχει μία εταιρεία κάποιες ψηφιακές πρωτοβουλίες στον αέρα συνιστά μία ψηφιακή στρατηγική. Μόνο που κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Γεγονός είναι για να είναι βιώσιμη, η ψηφιακή στρατηγική μίας εταιρείας πρέπει να είναι πολύ διαφορετική από αυτή που έχουν σήμερα οι περισσότερες επιχειρήσεις - αλλιώς είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Όσο και να φαίνεται εντυπωσιακό, οι περισσότερες εταιρείες μάλλον υποτιμούν την αυξανόμενη ορμή της ψηφιοποίησης, τις αλλαγές στις συμπεριφορές και την τεχνολογία που τις προκαλεί, και ίσως να υποτιμούν ακόμα και την έκταση της διάσπασης (disruption) που συντελείται. Πολλές εταιρείες είναι ακόμα εγκλωβισμένες σε διαδικασίες ανάπτυξης στρατηγικής σε ετήσιους κύκλους. Μόνο το 8% των εταιρειών, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της McKinsey, δηλώνουν ότι το υπάρχον επιχειρηματικό τους μοντέλο είναι οικονομικά βιώσιμο αν ο κλάδος τους εξακολουθήσει να ψηφιοποιείται στην ίδια πορεία και με την τρέχουσα ταχύτητα. Πώς όμως μπορεί κάτι τέτοιο να συμβαίνει, όταν πρακτικά κάθε εταιρεία του πλανήτη ανησυχεί για το ψηφιακό της μέλλον; Με άλλα λόγια, γιατί τόσο πολλές ψηφιακές στρατηγικές αποτυγχάνουν; Η απάντηση έχει να κάνει με το μέγεθος της disruptive οικονομικής δύναμης που έχει η ψηφιοποίηση και της ασυμβατότητας με τα παραδοσιακά οικονομικά, στρατηγικά και λειτουργικά μοντέλα. Σύμφωνα με μελέτη της McKinsey, υπάρχουν κάποια ζητήματα που είναι ιδιαίτερα προβληματικά - παγίδες στις οποίες πολλές εταιρείες «πέφτουν»

ΠΑΓIΔΑ 1 Ασαφείς ορισμοί Όταν μιλάμε για την ψηφιοποίηση, αρκετοί ηγέτες εταιρειών θεωρούν ότι πρόκειται για έναν αναβαθμισμένο όρο για όλα όσα έκανε η πληροφορική (ΙΤ). Άλλοι εστιάζουν στο digital marketing ή τις πωλήσεις. Αλλά λίγοι έχουν μία διευρυμένη, ολιστική άποψη για το τι πραγματικά σημαίνει το digital. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο όρος digital πλέον αναφέρεται στην σχεδόν άμεση, ελεύθερη και απρόσκοπτη δυνατότητα σύνδεσης ανθρώπων, συσκευών και φυσικών αντικειμένων όπου και αν βρίσκονται. Μέχρι το 2015, σχεδόν 20 δισεκατομμύρια συσκευές θα είναι διασυνδεδεμένες, αριθμός σχεδόν τριπλάσιος από τον παγκόσμιο πληθυσμό. Στη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών, τέτοιες συσκευές έχουν δημιουργήσει το 90% όλων των δεδομένων που παράχθηκαν ποτέ. Η άντληση αυτών των δεδομένων ενισχύει σημαντικά τη δύναμη των analytics, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε δραματικά υψηλότερα επίπεδα αυτοματισμού - τόσο των διαδικασιών όσο και των αποφάσεων. Όλα αυτά δημιουργούν ολοκαίνουργια επιχειρηματικά μοντέλα. Σκεφτείτε τις ευκαιρίες που έχει δημιουργήσει η τηλεματική στον ασφαλιστικό κλάδο. Τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα (connected cars) συλλέγουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την οδηγική συμπεριφορά ενός πελάτη. Τα δεδομένα αυτά επιτρέπουν στις ασφαλιστικές εταιρείες να υπολογίζουν αυτόματα και με μεγαλύτερη ακρίβεια τους κινδύνους που σχετίζονται με τον οδηγό και να τιμολογούν αντίστοιχα τις υπηρεσίες τους, δημιουργώντας ταυτόχρονα την ευκαιρία να προσφέρουν άμεση και «pay-as-you-go» κάλυψη, παρακάμπτοντας τους σημερινούς ασφαλιστικούς πράκτορες. Χωρίς έναν σαφή ορισμό του digital, οι εταιρείες θα αγωνίζονται να συνδέσουν την ψηφιακή στρατηγική με τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες, μένοντας αβοήθητες στα αχαρτογράφητα νερά της υιοθέτησης των ψηφιακών τεχνολογιών και των αλλαγών. Αυτό που συνέβη με τα smartphones τα δέκα τελευταία χρόνια θα πρέπει να μας ...στοιχειώσει - και κανένας κλάδος δεν είναι άτρωτος.

ΠΑΓIΔΑ 2 Παρανόηση της οικονομικής διάστασης της ψηφιοποίησης Πολλοί από εμάς μάθαμε ένα σύνολο βασικών οικονομικών αρχών πολλά χρόνια πριν και είδαμε τη δύναμη της εφαρμογής τους από νωρίς στην επαγγελματική μας πορεία. Αυτό συχνά έρχεται σε σύγκρουση με τις νέες οικονομικές πραγματικότητες του ψηφιακού ανταγωνισμού. Ας εξετάσουμε τρεις βασικές τέτοιες περιπτώσεις «σύγκρουσης».

H ψηφιοποίηση καταστρέφει τις «υπερβολικές αποδόσεις» (economic rents) Μία από τις πρώτες έννοιες που μαθαίνει κανείς στη μικροοικονομία είναι αυτή των economic rents - του κέρδους που προκύπτει υπερβαίνοντας κατά πολύ το κόστος κεφαλαίου της εταιρείας. Αντιθέτως, η ψηφιακή οικονομία βασίζεται στα καλύτερα οργανωμένα σχέδια για τη δημιουργία όσο το δυνατόν μεγαλύτερης αξίας για τον πελάτη περισσότερο και όχι για τις επιχειρήσεις. Πρόκειται για σημαντικά και μάλλον τρομακτικά νέα για τις εταιρείες και τους κλάδους που ελπίζουν να μετατρέψουν τις ψηφιακές δυνάμεις σε

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

45

46

οικονομικό πλεονέκτημα. Αντιθέτως, διαπιστώνουν ότι η ψηφιοποίηση διαχωρίζει τα κερδοφόρα προϊόντα από τις προσφερόμενες υπηρεσίες, δίνοντας τη δυνατότητα στους πελάτες να αγοράζουν μόνο αυτό που χρειάζονται. Η ψηφιοποίηση επίσης καθιστά παρωχημένους τους διαμεσολαβητές διανομής, προσφέροντας απεριόριστες επιλογές και διαφάνεια στις τιμές. Επιπλέον, οι ψηφιακές υπηρεσίες μπορούν να αναπαραχθούν σχεδόν ελεύθερα, άμεσα και άψογα, μειώνοντας τα περιθώρια κέρδους στο ελάχιστο και συμπιέζοντας τις τιμές. Αυτού του είδους ο ανταγωνισμός έχει ήδη μειώσει σημαντικά τα περιθώρια ανάπτυξης κερδών για τις παραδοσιακές εταιρείες σε πολλούς κλάδους, καθώς αναγκάζονται να μειώσουν τις τιμές ή να αυξήσουν τις δαπάνες σε επενδύσεις για την ανάπτυξη της καινοτομίας ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Υπάρχουν ήδη πάρα πολλά παραδείγματα όπου οι νέες αυτές δυναμικές έχουν ήδη εφαρμοστεί. Στον ταξιδιωτικό κλάδο για παράδειγμα, οι αεροπορικές εταιρείες και άλλοι πάροχοι πλήρωναν ταξιδιωτικούς πράκτορες προκειμένου να έχουν πελάτες. Αυτό άλλαξε με το Διαδίκτυο και οι καταναλωτές πλέον λαμβάνουν τις ίδιες υπηρεσίες που κάποτε τους προσέφεραν οι ταξιδιωτικοί πράκτορες, οποιαδήποτε στιγμή και οπουδήποτε απλώς με το άγγιγμα του δαχτύλου τους στην οθόνη του κινητού τους - για να μην αναφέρουμε τις προτάσεις για ξενοδοχεία και προορισμούς οι οποίες προέρχονται από άλλους καταναλωτές και όχι από «ειδικούς». Σε ό,τι αφορά το εταιρικό hardware, οι εταιρείες κάποτε συντηρούσαν servers, storage, εφαρμογές και βάσεις δεδομένων σε φυσικά data centers. Σήμερα, οι υπηρεσίες cloud από εταιρείες όπως η Amazon και η Google, μεταξύ άλλων, έχουν καταστήσει δυνατό μία εταιρεία να παρακάμψει αυτού του είδους τις επενδύσεις κεφαλαίου. Οι εταιρείες, ειδικά οι μικρότερες, ωφελήθηκαν από αυτή την εξέλιξη, καθώς χάρη στις οικονομίες κλίμακας, η αγορά υπολογιστικής ισχύος και storage έχει μικρότερο κόστος σε σχέση με το κόστος ανάπτυξης και συντήρησης ενός ιδιόκτητου data center. Από όλο αυτό, κάποιοι κατασκευαστές hardware έχασαν. Το δίδαγμα από αυτά τα παραδείγματα είναι ότι οι πελάτες είναι οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι και ότι οι εταιρείες που καρπώθηκαν την υπολειπόμενη αξία είναι συχνά από τελείως διαφορετικούς κλάδους. Είναι προφανές, ότι οι διοικήσεις και τα στελέχη των εταιρειών θα πρέπει να μάθουν γρήγορα πώς να ανταγωνίζονται, να δημιουργούν αξία γιατους πελάτες και να διατηρούν για τις ίδιες κάποια αξία από τις παγκοσμίως συρρικνούμενες δεξαμενές κερδών.

Στην ψηφιακή εποχή ο «νικητής τα παίρνει όλα» Όσο απογοητευτικό είναι το γεγονός της συρρίκνωσης των κερδών, άλλο τόσο απογοητευτικό είναι και το ότι όταν οι οικονομίες κλίμακας και τα network effects κυριαρχούν στις αγορές, η οικονομική αξία συγκεντρώνεται στην κορυφή. Δεν διανέμεται πλέον στον συνήθη (μεγάλο) αριθμό συμμετεχόντων. Αυτό σημαίνει ότι μία εταιρεία ο στρατηγικός στόχος της οποίας είναι να διατηρήσει το μερίδιο της αγοράς της έναντι των ανταγωνιστών της μπορεί να είναι και καταδικασμένη να αποτύχει - εκτός αν η εταιρεία αυτή είναι ήδη ο ηγέτης της αγοράς της. Προφανώς και το φαινόμενο των μεγάλων βιομηχανιών σε συγκεκριμένες αγορές δεν είναι καινούργιο. Ακόμα και πριν την ψηφιακή τεχνολογία βιώσαμε disruptions στον κλάδο του αυτοκινήτου, της κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, των ελαστικών, των τηλεοράσεων και της πενικιλίνης. Το ζήτημα τώρα είναι ότι η ψηφιοποίηση προκαλεί τέτοια disruption πολύ ταχύτερα και συχνότερα. Το δίδαγμα από αυτά τα παραδείγματα είναι ότι οι πελάτες είναι οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι και ότι οι εταιρείες που καρπώθηκαν την υπολειπόμενη αξία είναι συχνά από τελείως διαφορετικούς κλάδους

Η ψηφιοποίηση ανταμείβει τους πρωτοπόρους Στο παρελθόν, όταν οι εταιρείες ήταν αντιμέτωπες με αυξανόμενα επίπεδα αβεβαιότητας και μεταβλητότητας στον κλάδο τους, μία απόλυτα ορθολογική στρατηγικά αντίδραση ήταν να παρατηρήσουν για λίγο τις εξελίξεις, αφήνοντας άλλους να επωμιστούν το κόστος του πειραματισμού και στη συνέχεια να κάνουν τις κινήσεις τους. Στην ψηφιακή εποχή ωστόσο, είναι οι πρωτοπόροι, ίσως και κάποιοι γρήγοροι ακόλουθοι, οι οποίοι κερδίζουν το τεράστιο πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού. Αυτό συμβαίνει γιατί οι πρωτοπόροι αναπτύσσουν ένα πλεονέκτημα εκμάθησης. Δοκιμάζουν και μαθαίνουν αδιάκοπα, λανσάρουν γρήγορα και βελτιώνουν τα αποτελέσματα σε πραγματικό χρόνο, μειώνοντας τους χρόνους ανάπτυξης, σε κάποιους τομείς, από αρκετούς μήνες σε λίγες ημέρες. Έχουν επίσης τη δυνατότητα να κλιμακώσουν πλατφόρμες και να δημιουργήσουν δίκτυα πληροφοριών με βάση την τεχνητή νοημοσύνη με ρυθμούς που ξεπερνούν κατά πολύ τις δυνατότητες των οργανισμών με πιο αργό βηματισμό. Ο τρόπος με τον οποίο η Tesla καρπώθηκε την αξία του πρωτοπόρου στα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα προσφέρει ένα δίδαγμα για τις δυσάρεστες συνέπειες που μπορεί να έχει η στάση αναμονής για τις εταιρείες. Πριν από τέσσερα χρόνια, οι μεγάλες παραδοσιακές αυτοκινητοβιομηχανίες θα μπορούσαν να αγοράσουν την Τesla για περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια δολάρια. Κανείς δεν έκανε κίνηση και η Tesla επιτάχυνε. Από τότε, οι εταιρείες έχουν επενδύσει πολλά χρήματα για τα δικές τους προσπάθειες σε ό,τι αφορά τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, σε μία προσπάθεια να ανταγωνιστούν την Tesla. Μόνο τα δύο τελευταία χρόνια, οι ανταγωνιστές της Tesla έχουν δαπανήσει περισσότερα από 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε τεχνολογίες αισθητήρων και σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D).

DIGITAL TRANSFORMATION

ΠΑΓIΔΑ 3 Παράβλεψη των οικοσυστημάτων Η κατανόηση των νέων οικονομικών κανόνων είναι σημαντική αλλά δεν αρκεί. Ψηφιοποίηση σημαίνει ότι οι στρατηγικές που αναπτύσσονται αποκλειστικά στο πλαίσιο του κλάδου μίας εταιρείας είναι πιθανόν να αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις. Οι παραδοσιακές προσεγγίσεις όπως είναι η στενή παρακολούθηση των κινήσεων των ανταγωνιστών και η αξιοποίηση αυτής της γνώσης για τη τελειοποίηση της προσπάθειας ή η βελτιστοποίηση της αλυσίδας αξίας καθίστανται ολοένα και περισσότερο επικίνδυνες.

Οι κλάδοι της αγοράς σύντομα θα είναι οικοσυστήματα Σύμφωνα με τους ειδικούς σύντομα οι περισσότεροι κλάδοι της αγοράς θα είναι οικοσυστήματα. Οι πλατφόρμες που επιτρέπουν στους ψηφιακούς παίκτες να κινούνται εύκολα πέρα από τα όρια των διαφόρων κλάδων και τομέων καταστρέφουν τα παραδοσιακά μοντέλα. Τα καταστήματα τροφίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, θα πρέπει τώρα να στοχεύσουν τις στρατηγικές τους για την αντιμετώπιση των κινήσεων της πλατφόρμας της Amazon, και όχι μόνο έναντι της διπλανής αλυσίδας, εξαιτίας της εξαγοράς της Whole Foods. Το Apple Pay και άλλες παρόμοιες πλατφόρμες συναλλαγών εισέρχονται στα... χωράφια των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων. Στην Κίνα, η Tencent και η Alibaba επεκτείνουν τα οικοσυστήματά τους. Είναι πλέον platform-based οργανισμοί που συνδέουν παραδοσιακές και ψηφιακές επιχειρήσεις (και τους προμηθευτές τους) σε κλάδους όπως ο ασφαλιστικός, ο κλάδος της υγείας, το real estate και άλλοι.

Πώς τα οικοσυστήματα επιτρέπουν απίθανους συνδυασμούς χαρακτηριστικών Μπορείτε να φανταστείτε έναν ανταγωνιστή ο οποίο προσφέρει τα μεγαλύτερα επίπεδα αποθέματος, τον ταχύτερο χρόνο παράδοσης, την καλύτερη εμπειρία πελάτη και το χαμηλότερο κόστος ταυτόχρονα; Αν ανατρέξει κανείς στα εγχειρίδια των επιχειρηματικών του σπουδών η απάντηση είναι πιθανότατα αρνητική. Στα περισσότερα βιβλία η επιλογή ήταν μεταξύ πιο ακριβών προϊόντων με υψηλότερα επίπεδα υπηρεσιών και μεγαλύτερα αποθέματα ή πιο οικονομικών προϊόντων με χαμηλότερα επίπεδα υπηρεσιών και μικρότερα αποθέματα. Η οικονομία των ψηφιακών πλατφορμών και των οικοσυστημάτων καταλύουν τις βασικές αρχές της προσφοράς και της ζήτησης. Σε αυτή την περιοχή, οι καλύτερες εταιρείες έχουν τη δυνατότητα κλιμάκωσης ώστε να φτάσουν σε μία σχεδόν απεριόριστη πελατειακή βάση, χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη και άλλα εργαλεία για να προσφέρουν εξαιρετικά επίπεδα εξυπηρέτησης και ωφελούνται από απρόσκοπτες εφοδιαστικές αλυσίδες. Αυτά τα μέχρι πρόσφατα απίθανα επιχειρηματικά μοντέλα καθίστανται πλέον πραγματικά. Το Facebook είναι πλέον ένας κυρίαρχος μιντιακός παίκτης ενώ (μέχρι πρόσφατα) δεν παρήγαγε καν περιεχόμενο. Η Uber και η Airbnb πωλούν παγκοσμίως μεταφορές και διαμονή χωρίς να διαθέτουν αυτοκίνητα ή ξενοδοχεία. Όλα αυτά αναμένεται να διευρυνθούν. Μελέτη της McKinsey δείχνει ότι ένα αναδυόμενο σύνολο ψηφιακών οικοσυστημάτων θα μπορούσε να αντιστοιχεί σε περισσότερα

από 60 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2025, ποσό που αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 30% των παγκόσμιων εταιρικών εσόδων. Σε έναν κόσμο οικοσυστημάτων, καθώς τα σύνορα των αγορών και των κλάδων θολώνουν, η εταιρική στρατηγική απαιτεί ένα σαφώς πιο ευρύ πλαίσιο αναφοράς. Οι CEOs χρειάζονται πιο διευρυμένη θεώρηση όταν αξιολογούν τους δυνητικούς ανταγωνιστές τους - ή συνεργάτες. Πράγματι, σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ο ανταγωνιστής του σήμερα μπορεί να αποδειχτεί πολύτιμος συνεργάτης - είτε από επιλογή είτε από ανάγκη. Όσοι αποτύχουν να αξιοποιήσουν αυτή την τάση θα χάσουν πολλές ευκαιρίες. Αν και προφανώς δεν έχουν όλες οι επιχειρήσεις τη δυνατότητα να λειτουργήσουν ολοκληρωτικά σε ψηφιακή μορφή, οι ψηφιακές πλατφόρμες συνδέονται γρήγορα με τις φυσικές αγορές, επαναπροσδιορίζοντας έτσι τον τρόπο με τον οποίο οι παραδοσιακές εταιρείες θα πρέπει να ανταποκριθούν. Με δεδομένες τις τεράστιες οικονομίες κλίμακας εξαιτίας της τοποθέτησης του πελάτη στο επίκεντρο της ψηφιακής δραστηριότητας, οι ηγέτες των οικοσυστημάτων έχουν καταφέρει να αντλήσουν αξία που ήταν δύσκολο ακόμα και να φανταστούμε μία δεκαετία πριν. Εφτά από τις δώδεκα μεγαλύτερες εταιρείες - Alibaba, Alphabet (Google), Amazon, Apple, Facebook, Microsoft και Tencent - είναι φορείς οικοσυστημάτων.

ΠΑΓIΔΑ 4 Παραγνώριση της δυαδικότητας της ψηφιοποίησης Οι περισσότερες εταιρείες συνήθως νιώθουν ότι η απάντηση στην ψηφιακή απειλή είναι να δημιουργήσουν κάτι εντελώς νέο. Είναι κατανοητό ότι αυτή η προσέγγιση αποτελεί τον κινητήριο μοχλό για την ψηφιακή στρατηγική των επιχειρήσεων. Ωστόσο, για τις περισσότερες εταιρείες ο ρυθμός των διασπαστικών αλλαγών είναι δυσανάλογος και δεν μπορούν απλώς να απομακρυνθούν από τις τρέχουσες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Θα πρέπει ταυτόχρονα να ψηφιοποιήσουν τις υπάρχουσες επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και να αναπτύξουν νέα καινοτόμα μοντέλα.

Αντί επιλόγου Καθώς το λεγόμενο digital disruption επιταχύνεται, βλέπουμε συχνά ανάμεσα στα επιχειρηματικά στελέχη μία αίσθηση επείγουσας ανάγκης - η οποία όμως σπάνια φτάνει στο επίπεδο της εξειδίκευσης που απαιτείται για την αντιμετώπιση των αποσυνδέσεων που περιγράφησαν στις προαναφερθέντες παγίδες. Οι ηγέτες των εταιρειών είναι πολύ πιο πιθανό να περιγράψουν πρωτοβουλίες - όπως «να πάμε την εταιρεία στο σύννεφο» ή «να αξιοποιήσουμε το Internet of Things» - από το να αντιμετωπίσουν τις νέες πραγματικότητες του ψηφιακού ανταγωνισμού άμεσα: «Χρειάζεται να αναπτύξουμε μία στρατηγική για να γίνουμε το νούμερο ένα και θα πρέπει να φτάσουμε εκεί γρήγορα δημιουργώντας τεράστια αξία για τους πελάτες μας, επαναπροσδιορίζοντας το ρόλο μας στο οικοσύστημα και προσφέροντας νέες προτάσεις επιχειρηματικής αξίας ενώ ταυτόχρονα προβαίνουμε σε σημαντικές βελτιώσεις στο υπάρχον επιχειρείν μας». Η αναγνώριση αυτής της πρόκλησης είναι το πρώτο βήμα για τους ηγέτες των εταιρειών. Το επόμενο είναι η ανάπτυξη μίας ψηφιακής στρατηγικής που θα ανταποκρίνεται σε αυτή την πρόκληση. NW

IOY NIΟΣ 2020 • netweeK

47

Interview

ΕΛΛΗ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗ

48

Στόχος μου η ασφάλεια και η προστασία δεδομένων Η διακεκριμένη ερευνήτρια στο IBM Research Lab της Ζυρίχης, Έλλη Ανδρουλάκη, μιλάει για το blockchain, την ασφάλεια, τα προϊόντα και τις εφαρμογές του. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟ

Π

ώς νιώθει, αλήθεια, ένας ερευνητής όταν βλέπει τα αποτελέσματα της δουλειάς του να βρίσκουν πρακτική εφαρμογή και μάλιστα σε ευρεία κλίμακα; Πώς έχουν επηρεαστεί οι «συνήθεις» έρευνες, σ’ ένα μεγάλο κέντρο, όπως το IBM Research Lab, αλλά και η ζωή των ερευνητών που εργάζονται σ’ αυτό, από το τσουνάμι της πανδημίας; Πώς αντιμετωπίζουμε καλύτερα τα μεγάλα προβλήματα και τους κινδύνους λόγω μεταφοράς της δουλειάς από το γραφείο στο σπίτι; Αυτά ήταν κάποια από τα ερωτήματα που το netweek απηύθυνε -μέσω τηλεδιάσκεψης, φυσικά- στην ελληνίδα μηχανικό Έλλη Ανδρουλάκη που, παρότι νεότατη, είναι ήδη «διακεκριμένη ερευνήτρια» στο ερευνητικό κέντρο της «μεγάλης μπλε» στη Ζυρίχη και συγκαταλέγεται στους πρωταγωνιστές του χώρου του blockchain.

Τα πολυπράγμονα εργαστήρια της Ζυρίχης Η πανδημία μπορεί να είναι το θέμα των ημερών, το οποίο έχει επηρεάσει με χίλιους τρόπους την καθημερινότητά μας, όμως, στα εργαστήρια της Ζυρίχης ασχολούνται με πολλά άλλα θέματα… Ανάμεσά τους και το Hyperledger Fabric, τη γνωστή ευέλικτη και ανοικτού κώδικα πλατφόρμα του Linux Foundation, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την ανάπτυξη εφαρμογών ή λύσεων σε modular αρχιτεκτονική. Η ΙΒΜ βρίσκεται πίσω από την αρχιτεκτονική και την ασφάλεια της πλατφόρμας, η οποία χρησιμοποιείται σε επιχειρηματικό επίπεδο, με την Έλλη Ανδρουλάκη να παίζει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις. Αριστούχος της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ, με διδακτορικό από το Columbia της Νέας Υόρκης, η Έλλη ασχολήθηκε αρχικά με εφαρμογές εφαρμοσμένης κρυπτογράφησης στο ηλεκτρονικό εμπόριο και θέματα προσωπικού απορρήτου. Στο πλαίσιο της διατριβής για το μεταδιδακτορικό της, στο φημισμένο ΕΤΗ της Ζυρίχης, ήταν από τους

netweeK • ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020

πρώτους που επεσήμαναν και ανέδειξαν (2011) τα τρωτά σημεία του bitcoin, ενέργεια που την έκανε πολύ γνωστή στο οικοσύστημα του blockchain. Ξεκίνησε τη συνεργασία της με την ΙΒΜ Research, στην ίδια πόλη το 2013, εστιάζοντας σε blockchain security components, διεύρυνε το ερευνητικό πεδίο της με τη στρατηγική στη συγκεκριμένη τεχνολογία και μόλις πρόσφατα ανακηρύχθηκε distinguished researcher -μεγάλη τιμή που ελάχιστοι την έχουν, στη Ζυρίχη- έχοντας πλέον στην ευθύνη της την ασφάλεια και το σχεδιασμό, ενώ παράλληλα βρίσκεται σε στενή συνεργασία και με την ομάδα που χειρίζεται τα προϊόντα του blockchain (πλατφόρμα και εφαρμογές), εστιάζοντας στη λειτουργικότητα και επεκτασιμότητα των λύσεων για διάφορα μοντέλα χρήσης.

Ασφαλής και καθολική λύση «Σ’ ό,τι αφορά στη δουλειά που κάνουμε στον τομέα των εφαρμογών, ως ερευνητές επεξεργαζόμαστε ένα πρόβλημα ή ένα use-case και προσφέρουμε πολυδιάστατη λύση στο κομμάτι της προστασίας των ευαίσθητων (προσωπικών ή επιχειρησιακών) δεδομένων και της ασφάλειας, ώστε τυχόν προβλήματα να αντιμετωπιστούν μια και καλή…» τονίζει. Δηλαδή; «Κοιτάμε να προσφέρουμε μια ασφαλή και καθολική λύση. Ασχολούμαστε, για παράδειγμα, με τα privacy enterprise data στο χώρο της τροφοδοτικής αλυσίδας και το πώς θα διασφαλίσουμε τη σύνδεση μεταξύ του ψηφιακού και του φυσικού κόσμου τομέας στον οποίο μπορούμε να πετύχουμε πολλά! Προσπαθούμε να συστηματοποιήσουμε τρόπους ανίχνευσης της πηγής και επιβεβαίωσης του γνήσιου ενός προϊόντος, με τους οποίους τα φυσικά προϊόντα (αντικείμενα) συνδέονται άρρηκτα με τα ψηφιακά τους αποτυπώματα. Μπορούμε να παρακολουθήσουμε την ιχνηλασιμότητα, για παράδειγμα, στη διατροφική αλυσίδα, ως προς την προέλευση των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, και σε άλλους τομείς στους οποίους αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία όπως η φαρμακοβιομηχανία, όπου η έγκαιρη

INTERVIEW ‣ ΕΛΛΗ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗ

To IBM Research Lab στη Ζυρίχη

ανίχνευση ψεύτικων προϊόντων και των υπαίτιων της ύπαρξής τους, σώζει ζωές». «Αυτό που επιπλέον κάνουμε εμείς, είναι να εξασφαλίσουμε τη σύνδεση μεταξύ του φυσικού προϊόντος και του ψηφιακού αποτυπώματός του, με ειδικούς identifiers, οι οποίοι αλλοιώνονται και καταστρέφονται (οπότε το νοθευμένο προϊόν ουσιαστικά αχρηστεύεται) μόλις προσπαθήσει κάποιος να το πειράξει. Μ’ αυτό τον τρόπο, ενισχύεται το δίχτυ ασφάλειας, το οποίο απλώνουμε για να προστατεύσουμε ένα προϊόν», προσθέτει. Ένα άλλο παράδειγμα πιθανής εφαρμογής της δουλειάς της ομάδας της Ζυρίχης (σ’ ό,τι αφορά στη διασύνδεση με τον φυσικό κόσμο) και συνεργατών στην Ινδία (σ’ ό,τι αφορά στο ιδιωτικό απόρρητο των δεδομένων) που δίνουν τεχνική αναφορά στην Έλλη, είναι το Food Trust (γνωστή πλατφόρμα για την τροφοδοτική αλυσίδα, βασισμένη στο Hyperledger Fabric) η οποία ήδη βρίσκει σημαντική εφαρμογή σε παγκόσμιο επίπεδο. Ξεκίνησε, βεβαίως, από τις ΗΠΑ και τις μεγάλες αλυσίδες, με πρώτο επιτυχημένο πιλότο στη Walmart, και συνεισφέρει στην αποδοτικότητα της αλυσίδας, στη διαφύλαξη της μπράντας και την ασφάλεια τροφίμων.

Δουλειά από το σπίτι και προφυλάξεις Μιλάμε τόσην ώρα έμμεσα ή άμεσα για security, τι γίνεται όμως, τώρα με το Work From Home, στο οποίο αναγκαστήκαμε να καταφύγουμε λόγω της πανδημίας; Οι κίνδυνοι έχουν πάει στον Θεό; ρωτάμε. «Ένα μεγάλο θέμα, περισσότερο για τις επιχειρήσεις, είναι ότι οι συναντήσεις face to face ανάμεσα σε στελέχη τους που θέλουν να συνεννοηθούν για οποιοδήποτε θέμα, έχουν σταματήσει ή περιοριστεί κατά πολύ… Από την άλλη, στα συστήματα ανταλλαγής στοιχείων και τηλεδιάσκεψης που χρησιμοποιούμε για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα, έχουν παρουσιαστεί άπειρα bugs. Έχουν γίνει πλέον πολύ σημαντικά εργαλεία για τη λειτουργία της εταιρείας, άρα -για να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις- πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των υπολογιστών, των κινητών κλπ.» Ποια συμβουλή θα είχε να δώσει, λοιπόν, μια ειδική σε θέματα ασφαλείας, στους εργαζομένους για το τι πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα; «Με δεδομένο ότι ανταλλάσσεται πλέον μέσω υπολογιστών πολύ μεγαλύτερος όγκος πληροφορίας, απ’ ό,τι προηγουμένως, θα πρέπει να τηρούν πιστά τα policies, τους κανονισμούς ασφαλείας των επιχειρήσεων στις οποίες εργάζονται για την προστασία των συστημάτων, να μην παραβλέπουν τις λύσεις που

υπάρχουν, αλλά και να κρατούν συνεχώς ενημερωμένο το λογισμικό το οποίο χρησιμοποιούν».

Περί Proximity Tracing «Σ’ ό,τι αφορά τεχνολογίες που έχουν να κάνουν με τον ιό (π.χ., εφαρμογές proximity tracing), θα ήθελα, επίσης, να κάνω ένα σχόλιο γιατί πολλά έχουν γραφτεί. Πρόκειται για μια εφαρμογή που ποικίλλει στην εκτέλεσή της, ανάλογα με τη χώρα και την κουλτούρα/νομοθεσία η οποία επικρατεί εκεί – κάπου μπορεί να θεωρηθεί ότι αυτού του είδους η ιχνηλασιμότητα δίνει πρόσβαση και σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, κάπου αλλού, όχι. Η τεχνολογία μπορεί να δώσει λύση σε πολλές τεχνικές προκλήσεις που προκύπτουν, π.χ. μας προσφέρει τρόπους να πετύχουμε το τελικό αποτέλεσμα χωρίς να παραβιαστούν τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών. Θέλει, όμως, σωστή μελέτη από τα κατάλληλα άτομα (άτομα με εμπειρία και γνώση σε τεχνολογίες προστασίας προσωπικών δεδομένων και ασφάλειας). Για παράδειγμα, η τεχνολογία που βλέπουμε εμείς, είναι «αδελφάκι» του contact tracing. Υπάρχουν πρωτόκολλα, τα οποία εφαρμόζουμε και τις πληροφορίες που συγκεντρώνονται δεν τις μοιραζόμαστε με τρίτους διασφαλίζοντας την τήρηση του ιδιωτικού απορρήτου. Προφανώς, οι όποιες επιλογές μπορεί να αλλάζουν από χώρα σε χώρα – κάθε μια μπορεί να υιοθετεί διαφορετικό μοντέλο, ενώ υπάρχουν και εύλογα ερωτήματα, πχ. τι θα συμβεί αν ένας server «παραβιαστεί» και τα δεδομένα που έχει μαζέψει γίνουν διαθέσιμα σε κάποιον εισβολέα; Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι σημαντικό να υπάρχει στην εφαρμογή περιθώριο, από πλευράς διαδικασιών, ώστε να διασφαλιστεί πως τα προσωπικά δεδομένα βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ιδιοκτήτη τους, χωρίς να επηρεάζεται η αξία που μπορούν να προσφέρουν σε εφαρμογές τρίτων». Καμπανάκι -πρέπει να τελειώνουμε, για να περάσει στην επόμενη τηλεδιάσκεψη- τελευταία ερώτηση: Πόσο έχει επηρεάσει τη δική της προσωπική ζωή η δουλειά στο σπίτι; «Για μένα, η πανδημία ήταν ένα μικρό διάλειμμα από την καθημερινή δουλειά στο γραφείο… Έχω μια μικρή κόρη που χάρηκε πολύ την παρουσία μου στο σπίτι, αυτές τις εβδομάδες… Όμως, τελικά, είναι πώς θα συνηθίσει κανείς - εμείς (γιατί και ο πατέρας της εργαζόταν, επίσης, από το σπίτι) είχαμε καθιερώσει πρωτόκολλο, με συγκεκριμένες ώρες δουλειάς - μας περίμενε και το χαιρόμασταν πολύ. Υπάρχουν δυσκολίες, βεβαίως, όμως δεν είναι ανυπέρβλητες». NW

ΙΟΥ ΝΙΟΣ 2020 • netweeK

49

Disruptor

Η

50

Εύφορη… σοδειά ο «Οινοποιός»! Αγαπητοί αναγνώστες, Άλλος στην θέση του θα είχε ψηλώσει μερικές δεκάδες μέτρα, με βάση ότι έχει προσφέρει και αποδώσει εδώ και κάτι λιγότερο από έναν χρόνο, τόσο στους προϊσταμένους, όσο και σε ολόκληρο τον κλάδο που υπηρετεί. Αυτός όμως, εκεί, συνεχίζει ακαταπόνητος, εργατικός, με εξαιρετική συνέπεια, περιορισμένα μέσα, αποτελεσματικότητα, πίστη στην επίτευξη του τελικού στόχου και ταύτιση (ου μην και ηγετική θέση σε ορισμένες περιπτώσεις) με την επεξεργασία του απαραίτητου οράματος. Τελευταία, όμως, δείχνει να θέλει να αλλάξει ρότα. Όχι επαγγελματική, μα προσωπική. Να ανελιχθεί και να φανεί προκειμένου να θεμελιώσει την ισχυρή παρουσία του και κατά την επόμενη ημέρα, όπως αυτή ξημερώσει… Μάλιστα, το πρώτο βήμα δείχνει να είναι καθοριστικής σημασίας για την εξέλιξη της υπόθεσης, καθώς αντελήφθην -έστω και αργά- τον… δίπορτο ρόλο που έπαιζε τόσο καιρό το «δεξί του χέρι». Βλέπετε, η παροιμία «έβαλε τον λύκο να φυλά τα πρόβατα», δείχνει να ωχριά μπροστά στις ενέργειες ή, μάλλον, στην σκόπιμη αδράνεια του τελευταίου να (μην) στηρίζει με απλές, είναι αλήθεια, κινήσεις τον προϊστάμενό του, καταδικάζοντάς τον -ουσιαστικά- στην αφάνεια. Αιτία; Μα, η ύπαρξη δικής του, προσωπικής ατζέντας προς ιδίον όφελος. Βέβαια, ούτε λόγος για την ύπαρξη των απαιτούμενων εχέγγυων -επιστημονικά, επαγγελματικά, προσωπικότητας, προϋπηρεσίας, προοπτικής- αλλά να μου πείτε, η πρώτη φορά θα είναι; Το ζήτημα, πλέον, ανάγεται σε υπόθεση χρόνου. Για την ακρίβεια, ποιος θα προλάβει τον άλλο!

netweeK • ΙΟΥ NΙΟΣ 2020

περίοδος της καραντίνας αποδείχτηκε αποφασιστικής σημασίας για τον «Οινοποιό», καθώς κατάφερε ως ικανός… καλλιεργητής να πολλαπλασιάσει τον -ήδη δυναμικό- βαθμό διείσδυσής του σε μια παραδοσιακά εύφορη μα και ταυτόχρονα ιδιαίτερη αγορά με έντονα συμφέροντα και πλήθος από ανταγωνιστές, αναδεικνύοντας παράλληλα την σημασία της εύρυθμης λειτουργίας του για την διασφάλιση της seamless παρουσίας των πελατών του, και της εν γένει προστασίας των συμφερόντων τους! Η επιτυχία της συνολικότερης στρατηγικής προσέγγισης που εφαρμόζει ο «Οινοποιός» από την διαδοχή και έπειτα, αναμένεται να «ξεκλειδώσει» πιο «επιθετική» παρουσία σε μια σειρά από διεθνείς αγορές. Ήδη, εκπρόσωποι του… ξανθού γένους έχουν σχηματίσει τον αριθμό του κινητού του τηλεφώνου και ο ίδιος ετοιμάζει μάσκες, γάντια και αντισηπτικά για το αεροπορικό ταξίδι προς Βορρά! Μια σύσταση-συμβουλή: Ας πάρει μαζί του παραπάνω από μια χειραποσκευή με είδη υγειονομικής προστασίας. Θα την χρειαστεί με το… ντόμινο που προβλέπεται να ακολουθήσει.

ΒΗΜΑ-ΒΗΜΑ δείχνει να «κτίζει» την ομιλική του έκφανση ο «Φινετσάτος», ο οποίος έχοντας αποδεδειγμένα εφαρμόσει μια εξόχως χρηστή οικονομική διαχείριση, εδώ και πολλά χρόνια, διαθέτει γεμάτες τσέπες, διευκολύνοντας έτι περαιτέρω τις κινήσεις του. Τελευταία, έχει στρέψει το ενδιαφέρον του και εκτός των τειχών του κλεινόν άστεως, χτυπώντας πόρτες τοπικών αυτοδιοικήσεων και προτείνοντας ένα σχέδιο συνεργασίας με έντονη win-win γεύση: Συμβάλλει αποφασιστικά στην βελτίωση της εικόνας, της λειτουργίας, της ποιότητας ζωής των κατοίκων και της όλης εικόνας των τοπικών κοινωνιών προς τα έξω και τοποθετεί δυναμικά τον ίδιο τον «Φινετσάτο» στις επερχόμενες εξελίξεις. Κι αυτό, έχοντας ένα λελογισμένο κόστος, το οποίο εξαιτίας της εμπειρίας και του knowhow που διαθέτει στον ευρύτερο κλάδο, καταφέρνει και το περιορίζει σε εντυπωσιακό βαθμό. Αν μη τι άλλο, ένα από τα πλέον βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του «Φινετσάτου» είναι το πόσο νοικοκύρης και αποτελεσματικός αποδεικνύεται σε ό,τι αφορά τα περί των οικονομικών. Αυτή την τεχνογνωσία επιχειρεί να μεταλαμπαδεύσει και στους τοπικούς άρχοντες με τους οποίους συνδιαλέγεται. Ήδη, μάλιστα, τα πρώτα δείγματα είναι άκρως θετικά και ο βαθμός απόκρισης κάτι παραπάνω από ικανοποιητικός.

v18

η πιο Αποτελεσματική & Προσιτή λύση για την Αντιμετώπιση όλων των Άγνωστων Απειλών • Συνδυαστική Ασφάλεια Συστημάτων (Synchronized Security) • Αυτόματη Απομόνωση & Καθαρισμός Μολυσμένων Συστημάτων • Προηγμένος Έλεγχος Εφαρμογών σε συνεργασία με τα Τερματικά • Προηγμένη Ταυτοποίηση, Έλεγχος & Ταξινόμηση Cloud Εφαρμογών • Εντοπισμός κίνησης C&C και Απομόνωση Μολυσμένων Συστημάτων • Αυτόματος Εντοπισμός Χρηστών χωρίς διασύνδεση με Active Directory • Next Generation Sandboxing με Deep Learning, ATP, Dual Antivirus Engine

sophos.com/xgfirewall

Value Added Distributor

Affordable Cutting Edge

Cybersecurity Center Security is embedded in Space Hellas DNA n

Holistic Cybersecurity approach

n

Managed & Professional Services

n

Red & Blue Team approach

n

35 years of excellence & know-how

www.space.gr