Plant τεύχος 42 by BOUSSIAS

Η Επόµενη Ηµέρα για τη Βιοµηχανία και τις Επιχειρήσεις

TEYXOΣ Νο.42 ΜΑΡΤΙΟΣ 2020 ΤΙΜΗ: €8

Τεχνικό Θέµα

Οι δέκα smart τάσεις που θα επικρατήσουν στη βιοµηχανία τη δεκαετία που διανύουµε ΣΕΛ.10

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

Συγκρατηµένη αισιοδοξία για την ναυπηγοεπισκευαστική βιοµηχανία ΣΕΛ.40

Ρεπορτάζ

Η ελληνική βιοµηχανία αντεπιτίθεται ΣΕΛ.14

Αφιέρωµα

The Process Safety Project ΣΕΛ.18

ΚΩΝ/ΝΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ BUSINESS UNITS MANAGER, SIEMENS Α.Ε.

Η Siemens στηρίζει την ψηφιακή εξέλιξη ΣΕΛ.26

Συνδιοργάνωση

Official Publication

Υπό την Αιγίδα

Recognizing Excellence in Supply Chain & Logistics Για 5η χρονιά τα βραβεία αναδεικνύουν και επιβραβεύουν τις κορυφαίες επιχειρήσεις, καθώς και καλές πρακτικές, καινοτόµες πρωτοβουλίες και έργα στους τοµείς της Εφοδιαστικής Αλυσίδας, των Logistics και των Μεταφορών.

Γνωρίστε τους νικητές του 2018, εντοπίστε τα σηµεία υπεροχής σας και προετοιµάστε τις δικές σαςColors υποψηφιότητες! www.supplychainawards.gr

#191715 Υποβολή Υποψηφιοτήτων έως την

Παρασκευή 29 Μαΐου 2020

Τιµητική Υποστήριξη

ΙΕΛΚΑ Χορηγοί Επικοινωνίας

Πληροφορίες - Υποψηφιότητες: Μαριτίνα Λάµπρου M: 694439 8585 E: m.lambrou@scisce.eu Μαίρη Καλλιφείδα, M: 6936 533 318 T: 210 6617777 (εσωτ. 333), Ε: mkalifida@boussias.com Χορηγίες: Μπέσσυ Μπουτεράκου, T: 210 6617777 (εσωτ. 155), Ε: bbouterakou@boussias.com Πληροφορίες: Μαριτίνα Λάµπρου, T: 210 6180104, E: m.lambrou@scisce.eu | Στέλιος Κασσιός, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 320), Ε: skassios@boussias.com

Διεύθυνση Σύνταξης Κατερίνα Δρόσου τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 261) kdrossou@boussias.com

#42

Αρχισυντάκτης Ηλίας Παυλόπουλος τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 320) pavlopoulos@boussias.com

ΠΕ ΡΙΕ ΧΟΜΕ ΝΑ

Σύμβουλος Έκδοσης Βασίλης Γεωργακάκος

Συνεργαζόμενοι Συντάκτες

ΣΤΗΛΕΣ

Αλέξανδρος Κόντης Λευτέρης Παπακωνσταντίνου Άντα Σεϊμανίδη

10 Τεχνικό Θέμα Οι δέκα smart τάσεις που θα επικρατήσουν στη βιομηχανία τη δεκαετία που διανύουμε.

Art Director Γιώργος Τριχιάς

Γραφιστική Επιμέλεια

14 Ρεπορτάζ

Μαρία Πετροπούλου

Φωτογράφος Κορνήλιος Σαραντίογλου

Image Bank www.shutterstock.com

Διαφήμιση Μπέσσυ Μπουτεράκου τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 155) bbouterakou@boussias.com Νίκος Σαράφογλου τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 332)

Η ελληνική βιομηχανία αντεπιτίθεται: Έτοιμες να επιβιβαστούν στην υπερταχεία της παγκόσμιας τεχνολογικής ανάπτυξης δείχνουν οι ελληνικές βιομηχανίες. ΤΟ ΘΈΜΑ ΤΟΥ ΜΉΝΑ

40 Αισιοδοξία για την ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία Σημαντικοί εκπρόσωποι του ευρύτερου ναυτιλιακού και παραγωγικού χώρου εκφράζουν την ελπίδα τους για την αναζωογόνηση της ναυπηγοεπισκευαστικής.

Υποδοχή Διαφήμισης Διονυσία Βολίκα τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 266) dvolika@boussias.com

IT Administrator Παναγιώτης Μπαλωμένος

Λογιστήριο Αλέξης Σουλιώτης Λίνα Γκολομάζου Κωνσταντίνος Χασιώτης

26 Cover Story

Γραμματεία Δήμητρα Σπανού

H Κωνσταντίνα Αντωνίου, BU Manager of Factory Automation & Process Automation, Digital Industries της Siemens, μας αποκαλύπτει τι είναι αυτό που κάνει τα εργοστάσια της Siemens να ηγούνται του… smart ανταγωνισμού.

Εκτύπωση - Βιβλιοδεσία Pressious - Αρβανιτίδης

Συσκευασία - Ένθεση - Επικόλληση Presstime

Υπεύθυνος Συνδρομών Θανάσης Μουτζίκος τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 263) amoutzikos@boussias.com

Συνδρομή: €80 Επιπλέον συνδρομή: €60 Φοιτητική συνδρομή: €40

ΑΦΙΕΡΏΜΑΤΑ ΣΥΝΕΝΤΕΎΞΕΙΣ

18 The Process Safety Project

Πώς θα εφαρμόσετε αποτελεσματικά το Process Safety Management στον οργανισμό σας.

32 To έξυπνο εργοστάσιο είναι εδώ Ποιες είναι οι μεγάλες προκλήσεις και τι είδους υποστήριξη μπορεί να αναζητήσει μια βιομηχανία για την ομαλή μετάβαση της στην εποχή του Industry 4.0;

Εκδότης Μιχάλης Κ. Μπούσιας Σύμβουλος Εκδόσεων Δημήτρης Κορδεράς

46 Διαμορφώνοντας το επιχειρείν

Διευθύντρια Εκδόσεων Αντωνία Κατσουλιέρη

Επικοινωνία ΒOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Κλεισθένους 338, Τ.Κ. 153 44 Γέρακας, Τηλ.: 210 661 7777 | Fax: 210 661 7778 e-mail: info@boussias.com

Άνθρωποι της παραγωγικής βιομηχανίας, μοιράζονται την άποψη τους για πετυχημένους ανθρώπους του χώρου που θεωρούν ότι πάνε το ελληνικό επιχειρήν ένα βήμα πιο μπροστά.

ISSN 1107-6879

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

EDITORIAL

Επικίνδυνες απο… στολές ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΖΩΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΜΑΣ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ; ΝΑΙ ΥΠΑΡΧΕΙ! ΓΡΑΦΕΙ Ο ΗΛΙΑΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΝΑ ΣΤΟΧ Α ΖΟΜΟΥ Ν

πολύ τελευταία, όπως και όλοι μας φαντάζομαι, πάνω στο δραματικό ζήτημα των ημερών και προσπαθούσα να σκεφτώ τι θα έπρεπε να γραφτεί σε τούτο το editorial εν μέσω αυτής της κρίσης υγείας που βιώνουμε ως ανθρωπότητα. Σημειολογικά επέλεξα τη φράση «κρίση υγείας» ως πιο ταιριαστή στην εποχή που ζούμε και εξηγούμαι. Οι πανδημίες που έχουν κατά καιρούς καταγραφεί ιστορικά, όλες τους υποδηλώνουν κάτι φριχτό και τετελεσμένο και πράγματι, έτσι ακριβώς ήταν. Η λέξη πανδημία λοιπόν νοερά μας παραπέμπει σε κάτι το οριστικό και αμετάκλητο. Κάτι το μη αναστρέψιμο. Όμως κατά τη γνώμη μου ο SARS-CoV-2 δεν θα πρέπει να νοείται έτσι γιατί στην ουσία αποτελεί μια κρίση που χτυπάει συθέμελα τον κόσμο μας όπως τον γνωρίζαμε τόσα χρόνια. Είναι μια ακόμα επιδημία που επιτήθεται αδιακρίτως, με τη διαφορά ότι όπως «προσβάλει» τον οργανισμό μας, έτσι ακριβώς κάνει και στην οικονομία. Σε πρόσφατο άρθρο γνώμης στους New York Times, δύο σημαντικοί επιστήμονες ο Paul Romer, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και κάτοχος του Νόμπελ Οικονομικών το 2018 και ο Alan M. Garber, ιατρός, οικονομολόγος και κοσμήτορας του Harvard σημείωναν ότι «ο ιός αποδεικνύει πώς οι στρατηγικές που έχουν υιοθετήσει οι κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν ξεχωριστά κάθε κρίση, προκαλούν καταστροφικές και μακροπρόθεσμες αποτυχίες». Συγκεκριμένα αμφότεροι εξηγούν ότι η κοινωνική απομόνωση είναι ένα έκτακτο μέτρο που θα σώσει μεν ζωές, αλλά θα επιφέρει παύση της οικονομικής δραστηριότητας. «Πλέον ένας στους τέσσερις Αμερικανούς βρίσκεται υπό κατ’ οίκον περιορισμό λόγω της ασθένειας COVID-19. Και μπορεί οι εγγυήσεις δανείων και οι άμεσες μετα-

φορές μετρητών να αποτρέψουν την πτώχευση και την αδυναμία αποπληρωμής χρεών, αλλά αυτά τα μέτρα δεν μπορούν να αποκαταστήσουν την απώλεια της παραγωγής όταν οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να απέχουν από την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών». Η ρηξικέλευθη άποψη τους συνοψίζεται στο εξής ότι «για να προστατέψουμε τον τρόπο ζωής μας θα πρέπει να μετατοπιστούμε προς μια πιο λειτουργική προσέγγιση που ναι μεν θα περιορίζει την εξάπλωση του ιού, αλλά θα επιτρέπει στους ανθρώπους να επιστρέψουν στην εργασία και στις καθημερινές τους δραστηριότητες». Τι προτείνουν; Ότι αυτό που πρέπει να βρεθεί άμεσα δεν είναι τόσο το εμβόλιο, όσο οι απαραίτητοι πόροι ώστε αρχικά να μπορούμε όλοι ανεξαιρέτως να έχουμε διαθέσιμα τεστ και σε περίπτωση που βρεθούμε θετικοί στον ιό να απομονωνόμαστε δίχως να επηρεάζουμε το σύνολο. Όμως για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει οι κυβερνήσεις να αναθέσουν στις βιομηχανίες να φτιαχτούν καταλληλότερα και κυρίως πιο λειτουργικά ΜΑΠ που θα εμποδίζουν την μετάδοση του ιού ώστε να εξοπλιστούν αρχικά όσοι εργάζονται σε κρίσιμους τομείς όπως είναι η υγεία, ο F&B, η ασφάλεια και εν συνεχεία να δοθούν και στους υπόλοιπους για να αρχίσει να κινείται και πάλι η αγορά και η παραγωγική διαδικασία. Ορίστε ο λόγος που δεν θα πρέπει να μιλάμε για πανδημία, αλλά για κρίση υγείας. Διότι πλέον με την τεχνολογία που διαθέτουμε ως ανθρωπότητα, παρόλο που ακόμα δεν έχουμε άμεσα την δυνατότητα να εξαλείψουμε τον ιό, μπορούμε να γίνουμε λειτουργικοί εν μέσω ιού! Αρκεί να αντιληφθούν πάραυτα οι κυβερνήσεις ότι μέτρα όπως αυτό της ολικής απαγόρευσης κυκλοφορίας, εφόσον ο ιός εξακολουθεί να υφίσταται για καιρό ακόμα, θα ισοπεδώσουν κάθε δομή και παραγωγή, με ισχνή αποτελεσματικότητα και με δυσκολία επιστροφής στην πρότερη κατάσταση μας. Δεν πρέπει να μιλάμε λοιπόν για πανδημία, γιατί στην πανδημία απλώς παραδίνουμε τα όπλα και μοιρολατρικά αναμένουμε το τέλος. Την κρίση όμως μπορούμε και να την αντιμετωπίσουμε και να βγούμε στο τέλος νικητές. •

«Θα πρέπει να μετατοπιστούμε προς μια πιο στοχευμένη προσέγγιση που ναι μεν θα περιορίζει την εξάπλωση του ιού, αλλά θα επιτρέπει στους ανθρώπους να συνεχίζουν να εργάζονται»

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

NEWS

01 Πρακτικός οδηγός για τη συνέχιση της επιχειρηματικής λειτουργίας από τον ΣΕΒ

ΚΑΛΕΙ ΚΑΘΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕΙ ΣΤΙΣ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΠΡΩΤΟΓΝΩΡΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ, ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ

Ν ΜΕΣΩ του έκτακτου καθεστώτος εξαιτίας του κορωνοϊού SARS-CoV-2, ο ΣΕΒ συνέταξε έναν πρακτικό οδηγό, που αφορά βασικά αυτονόητα ερωτήματα για τη συνέχιση της επιχειρηματικής λειτουργίας. Με δεδομένο ότι η προστασία της υγείας και τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού είναι η πρώτη προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις, εξίσου σημαντικό είναι να διασφαλιστεί παράλληλα η οικονομική λειτουργία των επιχειρήσεωνς. Όπως σημειώνεται, κάθε

ΈΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΣΥΒΙΠΥΣ ΣΤΟΝ EUROPEN Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΣ ΕΤΑΙΡΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΣΤΟΧΩΝ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΤΙΣ 19 ΜΑΡΤΙΌΥ 2020 ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση του ΣΥΒΙΠΥΣ και έγινε αποδεκτή η ένταξη του στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για τη Συσκευασία και το Περιβάλλον EUROPEN, ο οποίος έχει έδρα τις Βρυξέλλες και υποστηρίζει την ουσιαστική συμβολή της συσκευασίας στην εφοδιαστική αλυσίδα αγαθών χωρίς να ευνοείται κάποιο συγκεκριμένο υλικό ή σύστημα συσκευασίας Μέλη του Οργανισμού EUROPEN αποτελούν οι μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής Α’ υλών, συσκευασιών, FMCG καθώς και εκπρόσωποι Ευρωπαϊκών Οργανισμών Συσκευασίας. Τα μέλη του EUROPEN έχουν δεσμευτεί να βελτιώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των συσκευασμένων αγαθών σε συνεργασία με τους προμηθευτές και τους πελάτες τους, προωθώντας την μετάβαση στην κυκλική οικονομία. Ο Οργανισμός EUROPEN προωθεί τη συσκευασία που: • κατασκευάζεται από υπεύθυνα υλικά • εξασφαλίζει την ασφάλεια των καταναλωτών • επαναχρησιμοποιείται/ανακυκλώνεται • καινοτομεί και υποστηρίζει την μετάβαση προς την κυκλική οικονομία στοχεύοντας στη μείωση των εκπομπών άνθρακα Ο Οργανισμός EUROPEN αξιώνει την αποτελεσματικότητα της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να διαφυλαχτεί η εσωτερική αγορά, επιτρέποντας την καινοτομία και την ανάπτυξη για την αλυσίδα αξίας των συσκευασιών στην Ευρώπη.

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

επιχείρηση καλείται να προσαρμοστεί στις σημερινές πρωτόγνωρες συνθήκες, προστατεύοντας τους εργαζόμενους, διατηρώντας τη λειτουργία, τις γραμμές εφοδιασμού, ενέργειας, επικοινωνίας και συναλλαγών, σε απρόβλεπτο προς το παρόν, χρονικό ορίζοντα. Σύμφωνα με τον Οδηγό του ΣΕΒ, ο σχεδιασμός κάθε επιχείρησης πρέπει να περιλαμβάνει, μέτρα άμεσης αντίδρασης, πρωτοβουλίες διοικητικής αναδιοργάνωσης, αλλά και επεξεργασία εναλλακτικών σεναρίων για κάθε ενδεχόμενο.

Ο Όμιλος ΗΡΑΚΛΗΣ δωρίζει ειδικό ISOBOX στο Κέντρο Υγείας Κύμης Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΕΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΙΟΥ

Ό ΝΕΌ Κ ΑΙ ΕΙ∆ΙΚ Α διαμορφωμένο κοντέινερ που παραδόθηκε προ ημερών, σκοπεύει τόσο στην ενίσχυση της ασφάλειας όσο και την ετοιμότητα του νοσοκομείου για τη διαχείριση και αντιμετώπιση πιθανών κρουσμάτων από τον ιό SARS-CoV-2. Η μονάδα αυτή θα τοποθετηθεί στον εξωτερικό χώρο και προορίζεται για την υποδοχή και τον έλεγχο των ασθενών που πιθανόν νοσούν από τον κορωνοϊό, με στόχο την άμεση εξυπηρέτησή τους καθώς και την ενίσχυση της ασφάλειας του Νοσοκομείου μέσω της αποφυγής του συγχρωτισμού με άλλους ασθενείς.

NEWS

04 Μέτρα προστασίας από τον SARS-CoV-2 για τον Συνεταιρισμό ΘΕΣγάλα ΠΡΟΑΓΕΙ, ΜΕΣΑ ΣΕ ΑΛΛΑ, ΤΗ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΑΠ’ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥΣ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ

ΣΥ ΝΕΤΑΙΡΙΣΜΌΣ ΘΕΣγάλα λαμβάνοντας σοβαρά υπόψιν τα μέτρα της κυβέρνησης για την επιβράδυνση της εξάπλωσης του SARS-CoV-2 που προκαλεί την ασθένεια COVID-19, προχώρησε σε μια σειρά μέτρων για τη μέγιστη προστασία του ανθρώπινου δυναμικού του, αλλά και τη διασφάλιση της βέλτιστης λειτουργίας του δικτύου του και της ύψιστης ποιότητας των προϊόντων του. Συγκεκριμένα, έχουν εφαρμοστεί οι εξής δράσεις: 1. Αποτροπή εισόδου πολλών ατόμων ταυτόχρονα στα καταστήματα ΘΕΣγάλα (1 άτομο/10τμ) και στους αυτόματους πωλητές προς αποφυγή συγχρωτισμού. 2. Γάντια και τακτικό πλύσιμο των χεριών όλων των υπαλλήλων μετά την επαφή με κάθε πελάτη ξεχωριστά. 3. Βελτιστοποίηση των μέτρων πρόληψης και διαχείρισης των εμπορευμάτων από τους υπαλλήλους της εφοδιαστικής. 4. Τοποθέτηση προϊόντος προς πώληση πάνω στο διαχωριστικό απ’ τον εκάστοτε υπάλληλο. 5. Τήρηση τουλάχιστον 2 μέτρων μεταξύ των πελατών και των ταμείων στα καταστήματα.

6. Αποφυγή χρήσης μετρητών κατά τη συναλλαγή (προτείνεται η χρήση χρεωστικών/πιστωτικών καρτών). 7. Τοποθέτηση αντισηπτικών μέσων σε όλες τις εγκαταστάσεις. 8. Απολύμανση και καθημερινή καθαριότητα όλων των εγκαταστάσεων. Η εφαρμογή των παραπάνω δράσεων αφορά τις κεντρικές εγκαταστάσεις του συνεταιρισμού, καθώς και όλα τα καταστήματα και αυτόματους πωλητές σε Αθήνα, Λάρισα και Θεσσαλονίκη.

05 ΤΟΥΟΤΑ ΕΛΛΑΣ και ΚΕΔΕ σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών παρέχουν 150 οχήματα σε όλη την Ελλάδα για την καταπολέμηση του SARS-CoV-2 Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ «ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ» ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Κ Ε Ν Τ ΡΙ Κ Η Ε Ν Ω Σ Η ∆ ΗΜ Ω Ν Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.) με στόχο την ενίσχυση της προσπάθειας των Δήμων σε όλη την Επι κράτεια, να ανταποκριθούν στις αυξημένες υποχρεώσεις τους, λόγω της υγειονομικής κρίσης, συνεργάζεται με την Toyota Ελλάς και το Υπουργείο Εσωτερικών για την παροχή προς τους Δήμους οχημάτων, για όλο το χρονικό διάστημα αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19. Τα οχήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη αναγκών των κοινωνικών υπηρεσι-

ών που παρέχει η Αυτοδιοίκηση σε άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και, συγκεκριμένα, μέσα από το Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι». H Τoyota Ελλάς, αντιλαμβανόμενη την επιτακτική ανάγκη για την ενίσχυση των δημοτικών δομών κοινωνικής πολιτικής και αλληλεγγύης, ανταποκρίθηκε άμεσα, παρέχοντας 150 οχήματα για την κάλυψη απαιτούμενων αναγκών μετακίνησης για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι». Πιο συγκεκριμένα, η κοινωνική αυτή δράση υλοποιείται με την έμπρακτη υποστήριξη, τόσο

της Toyota Ελλάς όσο και του Δικτύου των Εξουσιοδοτημένων Εμπόρων της σε κάθε γωνιά της Ελλάδας στοχεύοντας στην ουσιαστική και ενεργή στήριξη του έργου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έτσι, παρέχεται η δυνατότητα μετακίνησης των καταρτισμένων Στελεχών και Επιστημόνων του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» στις μεγάλες πόλεις, όπως, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, αλλά και σε δύσβατες περιοχές σε ολόκληρη την Ελλάδα (μεταξύ άλλων, Ήπειρο, Αιτωλοακαρνανία, Μακεδονία, Θράκη, αλλά και κάποια ακριτικά νησιά).

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

NEWS

06 ΥΠΕ: Καθορισμός πλαισίου προτεραιότητας για τις Προσφορές Σύνδεσης Σταθμών ΑΠΕ ΣΤΟΧΟΣ Η ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΣ ΤΟΥ ΔΕΔΔΗΕ ΓΙΑ ΝΑ ΑΥΞΗΘΕΙ Ο ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΣ ΑΠΕ

Ε Α ΠΌΦΑ ΣΗ του υφυπουργού Περιβά λλοντος και Ενέργειας, Γεράσιμου Θωμά, (ΦΕΚ Β/940/20.3.2020) καθορίζεται το πλαίσιο προτεραιότητας στην αξιολόγηση και χορήγηση οριστικών προσφορών σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ διαφόρων τεχνολογιών από τον Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), και ειδικά για τα κορεσμένα δίκτυα (π.χ. Πελοπόννησος, Εύβοια) και από τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ). Με την απόφα-

ση επιδιώκεται να επιλυθούν προβλήματα που είχαν προκύψει στην ομαλή αδειοδοτική διαδικασία των έργων και να αρθούν συγχύσεις που είχαν δημιουργηθεί από προηγούμενες ρυθμίσεις για τις προτεραιότητες. Στόχος των ρυθμίσεων είναι η αναβάθμιση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, και ιδίως του ΔΕΔΔΗΕ προκειμένου να αυξηθεί ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος για νέους παραγωγούς ΑΠΕ. Οι αιτήσεις για χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης υπάγονται σε πέντε Ομάδες Προτεραιοτήτων (Α, Β, Γ, Δ, Ε). Οι αιτήσεις των Ομάδων Α και

07 DEPUTY GROUP CEO ΤΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΛΑΜΟΣ TΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ GROUP CFO ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΡΑΓΚΟΥ

Ε Α ΠΌΦΑ ΣΗ του ΔΣ της η εταιρεία Πλαστικά Θράκης στις 20 Μαρτίου ανέθεσε στον Δημήτρη Μαλάμο, εκτελεστικό μέλος του ΔΣ, καθήκοντα αναπληρωτή διευθύνοντα συμβούλου του Ομίλου. O Δημήτρης Μαλάμος, ο οποίος, από το 2010 μέχρι και σήμερα, κατέχει τη θέση του Group CFO, διαθέτει πολυετή εμπειρία σε θέματα χρηματοοικονομικής ανάλυσης και εσωτερικής αναδιάρθρωσης έχοντας αποδείξει τις διοικητικές και διευθυντικές ικανότητές του και παράλληλα έχει αποκτήσει βαθιά γνώση και εμπειρία σχετικά με την οργάνωση, τη λειτουργία και τις δραστηριότητες της Εταιρείας και του Ομίλου. Tη θέση του Group CFO αναλαμβάνει εφεξής ο Δημήτριος Φράγκου, πιστοποιημένος ορκωτός λογιστής (μέλος του ACCA), ο οποίος κατείχε επί σειρά ετών διευθυντικές θέσεις σε εγνωσμένου κύρους ελεγκτική εταιρεία.

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Β αξιολογούνται κατά προτεραιότητα έναντι των αιτήσεων των Ομάδων Γ, Δ, και Ε. Οι Ομάδες Προτεραιότητας καθορίστηκαν με γνώμονα το ενωσιακό δίκαιο, τη βούληση της Πολιτείας να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της αγοράς ενέργειας από ΑΠΕ σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και το γεγονός ότι έπρεπε να εισαχθούν κανόνες εξορθολογισμού της χρήσης του ηλεκτρικού χώρου. Στο πλαίσιο αυτό, δίνεται προτεραιότητα στην πρόσβαση στο δίκτυο σε τεχνολογίες σταθμών ΑΠΕ που προωθούν τη μετάβαση γενικότερα στην κυκλική οικονομία.

08 Ο Όμιλος Mega Guard εφαρμόζει μέτρα για την προστασία εργαζομένων ΔΙΕΝΗΡΓΗΣΕ ΑΣΚΗΣΗ ΟΠΟΥ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΚΛΣ ΚΑΙ ΚΕ ΣΥΝΕΧΙΣΤΗΚΕ ΑΝΕΜΠΟΔΙΣΤΑ

ΌΜΙΛΌΣ MEGA GUARD που είναι υπεύθυνος για τη φύλαξη πάνω από 230 επιχειρήσεων στην Ελλάδα, κατανοώντας πλήρως το πόσο σημαντική είναι η επιχειρησιακή συνέχεια κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης και έχοντας σαν πρώτο τους μέλημα την προστασία της υγείας των εργαζομένων και των συνεργατών του, ανακοίνωσε ότι εφαρμόστηκαν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες, σύμφωνα με το σχέδιο διαχείρισης κρίσεων και Επιχειρησιακής Συνέχειας του Ομίλου. Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε άσκηση κατά την οποία, όλη η λειτουργία του Κέντρου Λήψης Σημάτων και του Κέντρου Επιχειρήσεών του συνεχίστηκε ανεμπόδιστα, με το προσωπικό να εργάζεται εξ αποστάσεως. Το σχέδιο προβλέπει ακόμα, την απαγόρευση εισόδου στις εγκαταστάσεις του Ομίλου, κάθε ατόμου εκτός του προσωπικού που αναλαμβάνει ή παραδίδει βάρδια.

LOGISTICS 4.0

Απαραίτητη η ψηφιοποίηση στη σύγχρονη αστική διανομή Χαιρετίζουμε τους φίλους Logisticians από αυτή τη νέα στήλη του Plant. Εδώ η ομάδα της Planning θα προσπαθεί να δίνει εφαρμοσμένες λύσεις–προτάσεις στην logistics αγορά, παντρεύοντας το διεθνές benchmark με την ελληνική επιχειρησιακή πραγματικότητα. Οι λύσεις προτάσεις θα είναι κατά κανόνα εφαρμοσμένες– δοκιμασμένες σε έργα της ομάδας μας. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΝΙΚΟΣ ΓΚΟΤΖΙΑΣ, BUSINESS UNIT MANAGER ΤΗΣ PLANNING

ΑΣΤΙΚΉ ΔΙΑΝΟΜΉ εμπορευμάτων βρίσκεται στο κατώφλι ενός κρίσιμου αλλά και ιδιαίτερα ενδιαφέρον τος μετασχηματισμού. Σε κανένα άλλο σημείο της πρόσφατης ιστορίας, η δραστηριότητα των αστικών logistics δεν είχε δεχτεί την επίδραση τόσων πολλών και ταυτόχρονων αλλαγών: πολιτικών, δημογραφικών, περιβαλλοντικών, τεχνολογικών και νομοθετικών. Όπως συμβαίνει σε κάθε μετασχηματισμό, δημιουργούνται αβεβαιότητες, αλλά και ευκαιρίες τόσο για τις εμπορικές εταιρείες όσο και για τις επιχειρήσεις logistics, μεταφορών και courier. Καθώς όμως η αστική διανομή γίνεται όλο και πιο πολύπλοκη, οι επιχειρήσεις του χώρου δυσκολεύονται να κατανοήσουν με ακρίβεια που βρίσκονται οι

ευκαιρίες και που να στοχεύσουν. O πρώτος κύριος άξονας μετασχηματισμού είναι η ψηφιοποίηση και οι αλλαγές που επιφέρει στις προσδοκίες των τελικών καταναλωτών. Ο δεύτερος είναι η απαίτηση για βιώσιμες αστικές διανομές και οι περιορισμοί πρόσβασης στα σύγχρονα αστικά κέντρα

Ψηφιακός μετασχηματισμός στο τελικό μίλι Οι έξυπνες συσκευές, τα κοινωνικά δίκτυα και η ψηφιοποίηση της πληροφορίας επιτρέπουν στον τελικό καταναλωτή να αυξάνει συνεχώς τις απαιτήσεις του από τα αστικά logistics ζητώντας γρήγορες, ευέλικτες και χωρίς λάθη παραδόσεις. Παράλληλα, όμως ασκεί πίεση για χαμηλότερο κόστος μεταφοράς και πλήρη διαφάνεια στην τιμολόγηση. To e-commerce εκτοξεύεται κατά

25% χρόνο με το χρόνο και ακόμα είμαστε στην αρχή. Ενδεχομένως, στα επόμενα 5-7 χρόνια, το μερίδιο των online πωλήσεων στον τζίρο του λιανεμπορίου να είναι ίσο με το μερίδιο των φυσικών καταστημάτων. Την ώρα όμως που οι καταναλωτές ψηφιοποιούμε έντονα τον τρόπο που ψωνίζουμε, πολλοί retailers βρίσκονται ακόμα στην αρχή του ψηφιακού τους μετασχηματισμού. H δε πλειοψηφία του κλάδου των logistics και των ταχυμεταφορών δυσκολεύεται να προσαρμοστεί. Στο πρόσφατο συνέδριο Logistics Solutions VIII, 78% των επικεφαλής στελεχών στα logistics παραδέχονται ότι οι επιχειρήσεις τους παρουσιάζουν ελλείψεις σε δεξιότητες ψηφιακού μετασχηματισμού. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που το 80% των eshop δυσκολεύεται να πετύχει κερδοφορία. Ο κίνδυνος να καταστούν παρωχημένα πολλά από επιχειρησιακά μοντέλα που εφαρμόζουμε σήμερα είναι πιο άμεσος από ποτέ. Η ανάγκη για αλλαγή είναι επιβεβλημένη. Οι retailers και οι εταιρείες logistics και courier χρειάζεται να προσαρμοστούν άμεσα, ψηφιοποιώντας τα μοντέλα λειτουργίας τους. Στόχος είναι να γίνει η διανομή στο τελικό μίλι καλύτερα, φτηνότερα και ταχύτερα, όπως ακριβώς το επιθυμεί ο τελικός πελάτης. Υπάρχουν φυσικά και εξαιρετικά παραδείγματα από εταιρείες που πρωτοπορούν, αξιοποιώντας αποτελεσματικά τις τεχνολογίες της πληροφορικής. Μάλιστα, δεν περιορίζονται μόνο στο να βελτιώσουν τις λειτουργίες τους και να μειώσουν το κόστος. Αν τίθετα, επικεν τρώνον ται στη δημιουργία νέων υπηρεσιών παράδοσης με σκοπό να αυξήσουν το conversion rate και τελικά τις πωλήσεις τους. Παρέχουν στους πελάτες τους υψηλή εμπειρία βασιζόμενοι στα logistics: δυνατότητα αυθημερόν παράδοσης, παραδόσεις με ραντεβού, δίωρα παράθυρα που επιλέγει ο καταναλωτής, παραδόσεις το βράδυ ή νωρίς το πρωί, παραδόσεις

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

σε δύο ώρες, άμεση παραλαβή από το κατάστημα, convenient σημεία παράδοσης παραλαβής, εύκολες και χωρίς κόπο επιστροφές, αναδρομολογήση σε πραγματικό χρόνο με βάση τις επιθυμίες του τελικού παραλήπτη, κ.λπ. Η λίστα είναι μεγάλη. Ο στόχος δεν είναι να ικανοποιήσουν μία και μόνο ανάγκη. Σκοπός είναι να δώσουν στον καταναλωτή την ελευθερία να διαλέγει την υπηρεσία που τον βολεύει καλύτερα σε κάθε του ηλεκτρονική αγορά. Και για να το πετύχουν αυτό χρειάζονται δυνατά logistics, αποτελεσματικές διαδικασίες και φυσικά ισχυρές ψηφιακές ικανότητες.

Ηλεκτροκίνηση και ψηφιακός μετασχηματισμός για βιώσιμες πόλεις Δεν είναι όμως μόνο οι απαιτήσεις των πελατών που αλλάζουν. Αλλάζει συνολικά το πλαίσιο λειτουργίας της αστικής διανομής και αυτό έχει να κάνει με την απαίτηση για βιώσιμες πόλεις και βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Μέχρι το 2030, οι πολιτικές της ΕΕ πιέζουν για αστικά logistics με μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Για πόλεις πλήρως απαλλαγμένες από εκπομπές ρύπων. Και η αστική διανομή είναι στο επίκεντρο των μέτρων και των απαγορεύσεων. Οι περιορισμοί πρόσβασης των φορτηγών αποτελούν πλέον κοινό τόπο, μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες όπως Λονδίνο, Μιλάνο και Στοκχόλμη έχουν ήδη συστήματα αυτόματης χρέωσης της πρόσβασης (Congestion Charging Systems) ενώ οι εφαρμογές Αστικών Ζωνών Χαμηλών Ρύπων (Urban Low Emissions Zones) επεκτείνεται συνεχώς. Μέσα στα επόμενα 10 χρόνια θα βλέπουμε όλο και πιο συχνά τέτοιες απαγορεύσεις. Το ερώτημα για την Αττική και τη Θεσσαλονίκη δεν είναι το εάν, αλλά το πότε. Κι επειδή το ιστορικό της χώρας έχει πολλά παραδείγματα ξαφνικών νομοθετικών ρυθμίσεων και απαγορεύσεων χωρίς διάλογο και προετοιμασία,

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

είναι πιστεύουμε κάτι παραπάνω από αναγκαίο να προετοιμαστούμε άμεσα, προσαρμόζοντας τα μοντέλα αστικής διανομής σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση για τα city logistics δείχνει να επικεντρώνεται στα λεγόμενα ΑΚΕΕ.

Οι retailers και οι εταιρείες logistics και courier χρειάζεται να προσαρμοστούν άμεσα, ψηφιοποιώντας τα μοντέλα λειτουργίας τους. Στόχος είναι να γίνει η διανομή στο τελικό μίλι καλύτερα, φτηνότερα και ταχύτερα, όπως ακριβώς το επιθυμεί ο τελικός πελάτης Χρήσιμα τα ΑΚΕΕ και πρέπει να αναπτυχθούν με κατάλληλο σχεδιασμό, αλλά οι κύριοι άξονες ανάπτυξης των αστικών logistics είναι η ψηφιοποίηση και η ηλεκτροκίνηση. Τα ηλεκτροκίνητα van και μικρά φορτηγά διανομής κάτω των 12 τόνων είναι τέλεια για την ηλεκτροκίνηση. Υπάρχουν σίγουρα αβεβαιότητες και πολλά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν, αλλά η ηλεκτροκίνηση είναι μονόδρομος. Οι επιχειρήσεις που πρωτοπορούν ήδη αναζητούν το μοντέλο ηλεκτροκίνησης που ταιριάζει στις δικές τους ανάγκες. Στα επόμενα

2-5 έτη εκτιμάται ότι το συνολικό κόστος χρήσης ενός e-van θα είναι στα επίπεδα ενός συμβατικού. Αλλά τότε ίσως να είναι αργά. Το να περιμένουμε την υποχρεωτική εφαρμογή περιοριστικών μέτρων δεν είναι λύση. Ο σχεδιασμός πρέπει να αρχίσει από τώρα.

Ανάγκη για «Ψηφιακά Εύρωστα» αστικά logistics Από την ηλεκτροκίνηση μέχρι και τα έξυπνα συστήματα μεταφορών και από τα data analytics και τις ψηφιακές πλατφόρμες μέχρι τη τεχνητή νοημοσύνη, οι νικητές θα είναι αυτοί που θα κατορθώσουν να αξιοποιήσουν το ευρύ φάσμα των νέων τεχνολογιών για να διαμορφώσουν νέα μοντέλα στην αστική διανομή. Ωστόσο, με τόσες πολλές ψηφιακές τεχνολογίες διαθέσιμες να επιζητούν μια θέση στο επενδυτικό πλάνο των CEO, πολλές εμπορικές logistics και μεταφορικές εταιρείες κινδυνεύουν να χάσουν τον στόχο. Σε σχέση με το παρελθόν, οι σύγχρονες ψηφιακές λύσεις δεν αφορούν απλώς την ενσωμάτωση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών όπως ένα νέο σύστημα ERP, διαχείρισης εγγράφων ή τηλεματικής. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αφορά την ενσωμάτωση λύσεων για την απλοποίηση των διαδικασιών για τη μείωση του κόστους λειτουργίας. Κυρίως όμως σημαίνει ενίσχυση των εσόδων μέσω της δημιουργίας νέων υπηρεσιών και της επέκτασης των υφιστάμενων. Στόχος είναι η παροχή αξίας και υψηλού experience στον τελικό πελάτη. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι μονόδρομος, αλλά εξίσου κρίσιμο είναι να αναπτύξουμε μία ξεκάθαρη ψηφιακή στρατηγική που θα ευθυγραμμίζεται με τις συνολικές μας επιχειρησιακές προσδοκίες και δυνατότητες. Χρειάζεται να γίνουμε «Digital Fit», αλλά εκεί που πρέπει. Εκείνοι που δεν θα το καταφέρουν ρισκάρουν να μείνουν παρωχημένοι και εκτός παιχνιδιού.

ΤΕΧ ΝΙΚΟ ΘΕΜΑ

Οι δέκα τάσεις που θα επικρατήσουν στη βιομηχανία τη δεκαετία που διανύουμε ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙΤΕ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΡΙΣΙΜΟΥΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥΣ ΠΟΥ ΘΑ ΒΙΩΣΕΙ Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΠΟΥ ΗΔΗ ΔΙΑΝΥΟΥΜΕ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ ‘Η ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΗΔΗ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΛΕΥ ΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Η ΔΕΚ ΑΕΤΊΑ που διανύουμε

θα πραγματοποιηθούν μεγάλες αλλαγές από τεχνολογικής άποψης σε ολόκληρη τη βιομηχανία. Στο χέρι σας είναι να είστε προετοιμασμένοι και να αδράξετε την ευκαιρία όσο είναι νωρίς. Να έχετε στο μυαλό σας ότι ήδη συντελείται μια μετεξέλιξη με το IoT,

το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει πολλά από τα όσα θα αναφέρουμε παρακάτω. Κανένας leader της βιομηχανίας δεν θα θέλει στο μέλλον να κοιτάει πίσω στο 2020, με λύπη και να σκεφτεί, τι θα μπορούσε τότε να είχε πράξει διαφορετικά για να είναι σε καλύτερη μοίρα. Προκειμένου να προετοι-

μαστείτε για όλους τους κρίσιμους μετασχηματισμούς που θα βιώσει η βιομηχανία τη δεκαετία που ήδη διανύουμε, οι οποίοι όχι μόνο πρόκειται να μεταμορφώσει την επιχείρησή σας, αλλά και την ίδια τη φύση της σύγχρονης κοινωνίας, πρέπει να γνωρίζετε όλες τις σημαντικές τεχνολογίες που είναι προ των πυλών ή

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

σε πολλές περιπτώσεις ήδη εφαρμόζονται. Μη παραξενευτείτε αν μέσα στους επόμενους τρεις μήνες λόγω κορονοϊού, η ίδια η κοινωνία μας μετεξελιχθεί λόγω ανάγκης (βλέπε απομακρυσμένη πρόσβαση ώστε να μην υπάρχει ανθρώπινη επαφή) όσο δεν είχε μετεξελιχθεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Σίγουρη συνέπεια είναι ότι και η βιομηχανία θα αλλάξει μετά από αυτό το χτύπημα. Αυτό βέβαια είναι ένα άλλο θέμα που καλό είναι να το αποτιμήσουμε αφού περάσει όλη αυτή η κρίση. Τα όσα αναμενόμενα λοιπόν για τη δεκαετία που διανύουμε, παρουσιάζονται παρακάτω:

Κυβερνοασφάλεια: Την επόμενη δεκαετία, αναμένεται οι κυβερνοεπιθέσεις να αυξηθούν εκθετικά καθώς θα κάνουμε τα πάντα πιο έξυπνα. Κατά συνέπεια όλοι οι εργαζόμενοι, θα είναι υπεύθυνοι για τον μετριασμό πιθανών επιθέσεων καθώς επίσης θα πρέπει να γνωρίζουν τα τρωτά σημεία των συστημάτων τους. Που θέλουμε να καταλήξουμε; Ότι ασφαλείς εταιρείες θα είναι αυτές που θα έχουν τα κατάλληλα εργαλεία και το κατάλληλο προσωπικό για να αποτρέψουν τέτοιες επιθέσεις. Κι αυτό γιατί σε μια πιθανή παραβίαση, μπορεί να σταματάει ολόκληρη η γραμμή παραγωγής. Εν ολίγοις βάρος πρέπει να δοθεί από τις εταιρείες στην πρόληψη τέτοιων φαινομένων με εντατική εκπαίδευση του προσωπικού, εικονικές επιθέσεις στα συστήματά των εταιρειών και κάθε άλλο πρόσφορο μέσο.

Οι πλατφόρμες χαμηλού κώδικα: Σύμφωνα με μελέτες του 2015, οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν προσαρμοσμένες εφαρμογές εξοικονομούν κατά μέσο όρο 7,5 ώρες ανά υπάλληλο, ανά εβδομάδα εργασίας 40 ωρών. Οι ίδιες μελέτες διαπίστωσαν ότι ακόμη και οι μικρές εταιρείες χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο τρεις από αυτού του τύπου, εφαρμογές. Η λύση γενικά είναι να χρησιμοποιήσετε μια πλατφόρμα λογισμικού χαμηλού κώδικα

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Μηχανολόγος Μηχανικός MSc

Oι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν εφαρμοσμένες εφαρμογές εξοικονομούν κατά μέσο όρο 7,5 ώρες ανά υπάλληλο, ανά εβδομάδα για τις εξειδικευμένες ανάγκες σας, ώστε να επιτυγχάνετε μεγαλύτερες αποδόσεις στους διάφορους τομείς της επιχείρησής σας.

Η τρισδιάστατη σάρωση: Οι εφαρμογές στη βιομηχανία που έχουν να κάνουν με τρισδιάστατη σάρωση θα απογειωθούν. Αντίστροφη μηχανική, παραγωγή με πρόσθεση και όχι αφαίρεση υλικού (η οποία πέραν των σαφών πλεονεκτημάτων που προσφέρει όσον αφορά την πολυπλοκότητα των κομματιών που παράγονται, έχει και ως πλεονέκτημα την οικονομία στη χρήση πρώτων υλών, καθώς και άλλα κατασκευαστικά πλεονεκτήματα βέβαια), εικονικές αποθήκες, επιθεωρήσεις ποιότητας.

Αυτόνομα μηχανήματα: Έχοντας ως δεδομένη την έλλειψη χειριστών μηχανημάτων, την εισαγωγή με αργά βήματα προς το παρόν βέβαια των κινητών ρομπότ

(αυτόνομων μηχανημάτων) σε χώρους αποθήκευσης, διανομής π.χ. ανταλλακτικών, σε μέρη της αλυσίδας logistics ευρύτερα, και την εξάπλωση των δικτύων 5G είναι εμφανές ότι σιγά σιγά τη θέση των χειριστών μηχανημάτων λόγου χάρη των ανυψωτικών, θα την παίρνουν τα αυτόνομα μηχανήματα. Τίποτα δεν θα εμποδίσει τα αυτόνομα μηχανήματα να πάρουν τις θέσεις εργασίας πολλών χειριστών μέσα στην επόμενη δεκαετία. Το έχουμε ήδη αναλύσει σε προηγούμενο άρθρο του Plant ότι με την εξέλιξη των δικτύων 5G η χρήση αυτόνομων οχημάτων – μηχανημάτων σε κλειστά περιβάλλοντα όπως αποθήκες, εμπορευματικούς σταθμούς κ.λπ. είναι μια σχετικά εύκολη υπόθεση.

Επαυξημένη πραγματικότητα: Το μέλλον ανήκει στις εφαρμογές επαυξημέν ης πραγματικότητας. Είτε αυτές μπορεί να είναι από ένα manual οδηγιών ή ας πούμε εφαρμογές που έχουν να κάνουν με την επιτήρηση της φυσικής ασφάλειας των χώρων των εγκαταστάσεων. Το μέσο μπορεί να είναι είτε ένα smartphone ή tablet ή κάτι πιο προχωρημένο όπως ένα ζευγάρι έξυπνων γυαλιών. Όπως και να έχει, πρόταση μας είναι να ξεκινήσετε από σήμερα να εντοπίζετε πιθανές εφαρμογές στην εγκατάστασή σας για να μη μείνετε πίσω στις τεχνολογικές εξελίξεις, αφενός, και αφετέρου για να συμβάλλετε στη δημιουργία ενός πιο ασφαλούς περιβάλλοντος τόσο από την άποψη της υγείας και της ασφαλείας όσο και από την άποψη της φυσικής ασφαλείας της εγκατάστασης.

Η ρομποτική: Είναι γεγονός ότι αρκετά παιδιά του γυμνασίου και λυκείου, ακόμα και στην Ελλάδα έχουν ως χόμπι τη ρομποτική. Τα παιδιά αυτά που λαμβάνουν μέρος ακόμα και σε διαγωνισμούς ρομποτικής, ποιος ξέρει, στο μέλλον μπορεί να στελεχώνουν τη βιομηχανία και να δούμε τεράστια άλματα στην εφαρμογή των ρομπότ σε χώρους παραγωγής πέρα από τις μέχρι

ΤΕΧ ΝΙΚΟ ΘΕΜΑ

τώρα συνήθεις εφαρμογές τους που έχουν να κάνουν με συγκολλήσεις μεγάλων τμημάτων όπως π.χ. μερών των πλαισίων αυτοκινήτων.

Τα wearables για τη βιομηχανία: Οι πιο αποδοτικοί και αποτελεσματικοί εργαζόμενοι της επόμενης δεκαετίας από την εξυπηρέτηση του πεδίου έως τη συναρμολόγηση, θα είναι αυτοί που θα φορούν μια σειρά από smartglasses, βιομετρικούς αισθητήρες και άλλες συσκευές οι οποίες δεν θα είναι μόνο συνδεδεμένες για να λαμβάνουν οι εργαζόμενοι οδηγίες σχετικές με την εργασία ή κρίσιμα δεδομένα, αλλά και μεταξύ τους ώστε να δημιουργήσουν το IIoP (Industrial Internet of People, ήτοι διαδίκτυο των ανθρώπων). Για παράδειγμα, ένα wearable θα μπορεί να καλέσει έναν ειδικό απομακρυσμένα για μια εργασία επισκευής. Ένα άλλου τύπου wearable με κάμερα (βλ. γυαλιά με ενσωματωμένη κάμερα) θα μπορεί να καταγράψει σε βίντεο μια διαδικασία συναρμολόγησης και στη συνέχεια να το αναπαράγει για να το δουν οι νέοι εκπαιδευόμενοι. Μια συντηρητική εκτίμηση προβλέπει ότι τα wearables για τη βιομηχανία θα παρουσιάσουν αύξηση των πωλήσεων της τάξης του 73%.

Το Exoskeleton: Τι είναι το exoskeleton; Κατά ένα μέρος είναι ρομπότ, κατά ένα μέρος μπορεί να το δει κανείς ως ένα κομμάτι του εργατικού εξοπλισμού που φοριέται πάνω από τα ρούχα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το exoskeleton αποτελεί το μέλλον της εργασίας στις παραγωγικές βιομηχανίες. Συνήθως είναι κατασκευασμένα από μέταλλο, ανθρακονήματα πλαστικές ίνες κ.λπ. Τα exoskeleton διακρίνονται σε διάφορους τύπους, στα παθητικά τα οποία βασικά υποστηρίζουν το σώμα του εργάτη για να πραγματοποιεί επαναλαμβανόμενες κινήσεις, στα ημι-παθητικά που δίνουν μια μικρή επιπλέον ώθηση και στα ενεργά ή αλλιώς αυτά τα οποία πολλαπλασιάζουν την εφαρμοζόμενη δύναμη του εργάτη. Το σίγουρο είναι ότι τα

Την επόμενη δεκαετία, αναμένεται οι κυβερνοεπιθέσεις να αυξηθούν εκθετικά καθώς θα κάνουμε τα πάντα πιο έξυπνα συστήματά αυτά θα αυξήσουν την απόδοση των εργαζομένων και θα κάνουν την ποιότητα ζωής στο χώρο εργασίας πολύ καλύτερη, αφού σε μεγάλο βαθμό προστατεύουν το σώμα των εργαζομένων από μυοσκελετικές παθήσεις που έχουν να κάνουν με επαναλαμβανόμενες κινήσεις και τη γενικότερη στάση του σώματος κατά την εργασία.

Live στοιχεία παραγωγικότητας: Δεν είναι μακριά οι μέρες όπου νέες γιγάντιες οθόνες που θα είναι εγκατεστημένες στο χώρο παραγωγής της εγκατάστασης θα παρουσιάζουν live (σε πραγματικό χρόνο) στοιχεία που αφορούν την παραγωγικότητα των εργαζομένων, ως μέσο παρακίνησης βέβαια, των τελευταίων για καλύτερη απόδοση.

Έτσι με ένα κοίταγμα στην οθόνη θα βλέπει ο εργαζόμενος εάν είναι πράσινος (παραγωγικός) ή κόκκινος (μη παραγωγικός). Είναι λίγο περίεργο το τελευταίο, αλλά προβλέπεται να ενσωματωθεί στις γραμμές παραγωγής.

Εξειδίκευση: Καθώς προχωράμε στην νέα δεκαετία, τα υλικά θα γίνονται ολοένα και πιο ελαφριά και οι τεχνικές που θα ακολουθούνται θα είναι με πρόσθεση υλικού και όχι αφαίρεση. Επίσης αναμένεται σαφής ανάπτυξη της τεχνολογίας των μπαταριών (π.χ. για χρήση σε μηχανήματα και οχήματα). Αν τα σκεφτούμε λίγο τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι οι παραδοσιακοί μηχανικοί θα πρέπει να προσθέσουν νέες δεξιότητες, όπως η χρήση 3D εκτυπωτών ή νέες γνώσεις σχετικά με τη συντήρηση των μπαταριών κ.λπ. Ποιο είναι το συμπέρασμα από όσα αναφέρθηκαν; Προσπαθήστε να παρακολουθείτε τις τεχνολογικές εξελίξεις και να τις εφαρμόζετε στις δομές της επιχείρησης σας, όπου κρίνετε σκόπιμο βέβαια και πάντα σύμφωνα με τους προϋπολογισμούς σας και τους σχεδιασμούς σας, γιατί τα οφέλη θα είναι στο μέλλον πολλαπλά. •

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Διοργάνωση

Με τη συνεργασία

Official Publications

Τα Packaging Awards 2020 έρχονται για να αναδείξουν και να επιβραβεύσουν για 4η χρονιά την καινοτοµία στον σχεδιασµό της συσκευασίας, στα υλικά που χρησιµοποιήθηκαν, στην τεχνολογία που αξιοποιήθηκε και στις σχετικές διαδικασίες που προσδίδουν αξία σε ολόκληρη την αλυσίδα της συσκευασίας ενός προϊόντος.

Υποβολή Υποψηφιοτήτων

Έως Παρασκευή 8 Μαϊου 2020

∆είτε τις ανανεωµένες κατηγορίες των βραβείων και δηλώστε τις υποψηφιότητές σας στο

www.packagingawards.gr «Διαβατήριο» Διαβατήριο» για Παγκόσμια αγκόσμια Διάκριση! ιάκριση Οι νικητές των Packaging Awards 2020 έχουν τη µοναδική ευκαιρία να δηλώσουν υποψηφιότητα και να εκπροσωπήσουν την Ελλάδα στον κορυφαίο παγκόσµιο θεσµό βραβείων συσκευασίας WORLDSTAR Packaging Awards 2021, που διοργανώνεται από τον World Packaging Organisation (εκπρόσωπος του Οργανισµού στην Ελλάδα είναι ο ΣΥΒΙΠYΣ).

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ - ΧΟΡΗΓΙΕΣ: Μαρία Βασιλικούδη Τ: 69844 28220, Ε: mvasilikoudi@boussias.com

ΡΕΠΟΡΤΑ Ζ

Η ελληνική βιομηχανία αντεπιτίθεται ΕΤΟΙΜΕΣ ΝΑ ΕΠΙΒΙΒΑΣΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΤΑΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ, ΥΛΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΝΕΟ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΡΟΦΗ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΓΡΑΦΕΙ Ο Α ΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΝΤΗΣ

Ι Α ΝΈ Α ελπιδοφόρα και

δυναμικά αναπτυσσόμενη προοπτική για την ελληνική βιομηχανία καταγράφουν τα νέα στοιχεία που αφορούν τη βιομηχανική παραγωγή του περασμένου έτους. Έχοντας αφήσει πίσω της τον εφιάλτη των… λουκέτων, που επηρέασε μαζικά και σχεδόν ανεξαιρέτως τις εργοστασιακές μονάδες της Ελλάδας, κατά την παρελθούσα δεκαετία της δεινής οικονομικής κρίσης, η εγχώρια βιομηχανία δείχνει σαφή δείγματα υιοθέτησης του τρίπτυχου που καθορίζει πλέον τις παγκόσμιες εξελίξεις του κλάδου. Ο εκσυγχρονισμός, η ψηφιοποίηση και τα νέα μοντέλα παραγωγής αποτελούν τα τελευταία χρόνια τους τομείς στους οποίους επικεντρώνονται διεθνώς οι προσπάθειες για την ενίσχυση όλων των παραγωγικών βιομηχανικών τομέων. Παρά το τεράστιο πλήγμα που υπέστησαν μετά την καθίζηση της εσωτερικής αγοράς και την αύξηση του ανταγωνισμού από χώρες με πολύ μικρότερο κόστος παραγωγής, οι ελληνικές βιομηχανίες εμφανίζονται εφεξής έτοιμες να επενδύσουν στην αλματώδη ανάπτυξη της ψηφιακής και μηχανολογικής τεχνολογίας και να καρπωθούν τα οφέλη που αναντίρρητα προσφέρονται από αυτήν. Σε πρώτη ανάγνωση, τα πλέον πρόσφατα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία για την πορεία του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα υποδεικνύουν στασιμότητα, αν όχι κάμψη της εγχώρια παραγωγής. Στην πραγματικότητα όμως, τα επιμέρους δεδομένα που καταγράφηκαν αποκαλύπτουν ότι στην χώρα μας έχει ξεκινήσει σιγά–σιγά να συντελείται μια δυναμική στροφή στις υποδομές και το επίκεντρο του παραγωγικού ενδι-

AΓΓΕΛΟΣ ΤΣΑΚΑΝΙΚΑΣ αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ) στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

«Οι επιχειρήσεις πρέπει να αξιοποιήσουν τη θέση που έχουν κατακτήσει στο διεθνές περιβάλλον και να επιμείνουν σε επενδύσεις σε Ερευνα και Ανάπτυξη ώστε να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους στην παγκόσμια αγορά» αφέροντος, που μπορεί να εξελιχθεί σε μια μικρή ελληνική βιομηχανική επανάσταση. Σύμφωνα με όσα δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα από την ΕΛΣΤΑΤ τον Φεβρουάριο, το 2019 ο

δείκτης βιομηχανικής παραγωγής στην χώρα μας έκλεισε με μείωση της τάξεως του 0,6% σε σχέση με το 2018. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η πτώση που καταγράφηκε σε μηνιαίο συγκριτικό επίπεδο καθώς, τον Δεκέμβρη του 2019 η βιομηχανική παραγωγή στη χώρα σημείωσε πτώση κατά 4,5%, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2018. Σε αυτό το σημείο ωστόσο τελειώνουν τα απαισιόδοξα στατιστικά. Ο βιομηχανικός κλάδος της μεταποίησης σημείωσε μικρή και σταθεροποιητική αύξηση της παραγωγής του, της τάξεως του 0,3%. Τα πολύ καλά νέα εντοπίζονται στους επιμέρους μεταποιητικούς τομείς, μερικοί εκ των οποίων κατέγραψαν πραγματικά εκρηκτική ανάπτυξη. Η παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων αυξήθηκε κατά 13,7%, ο δείκτης παραγωγής στη βιομηχανία ξύλου και κατασκευής προϊόντων από ξύλο και φελλό ανέβηκε κατά 14,4%, ενώ η επισκευή και η εγκατάσταση μηχανημάτων και εξοπλισμού σημείωσε αύξηση της τάξεως του 15,9%. Επιπροσθέτως, η άνοδος ήταν 20,3% στην κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, αλλά και 43,1% στην κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων!

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Σύμφωνα με τους ανθρώπους οι οποίοι εδώ και χρόνια ερευνούν τις επιδόσεις της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής σε ακαδημαϊκό επίπεδο, οι μεγάλες αυξήσεις σε επιμέρους τομείς του μεταποιητικού κλάδου δεν είναι τυχαίες. Στον μεγαλύτερο βαθμό τους, οφείλονται στη δυναμική της διεθνούς οικονομικής ανάπτυξης και τη διεύρυνση του παγκόσμιου πληθυσμού με καταναλωτική δυναμική. Αυτό σημαίνει πως τα προϊόντα των ελληνικών εργοστασίων κρίνονται

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ολοένα και πιο αξιόπιστα από το καταναλωτικό κοινό της υφηλίου, το οποίο, μετά την ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει ιδιαίτερα αυξημένες απαιτήσεις. Όπως εκτιμά ο Άγγελος Τσακανίκας, αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ) στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η εξωτερική ζήτηση έχει αποδειχθεί ότι είναι ο οδηγός για την αύξηση των ελληνικών βιομηχανικών δεικτών. «Η ελληνική βιομηχανία έχει δείξει ιδιαίτερες αντοχές τα τελευταία χρόνια, με μια σταθερά ανοδική πορεία της παραγωγής από το 2014. Παρά το γεγονός ότι το 2019 ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής έκλεισε με πτώση -4,5%, ο τομέας της μεταποίησης κατέγραψε αύξηση 0,3% σε συνέχεια αύξησης 1,4% το 2018, ενώ ο σχετικός δείκτης στη μεταποίηση βρίσκεται σχεδόν 9% πάνω από το επίπεδο που βρισκόταν το 2015. Την άνοδο αυτή τροφοδοτεί κυρίαρχα η εξωτερική ζήτηση καθώς, οι εξαγωγές βιομηχανικών αγαθών ενισχύθηκαν το 2019 κατά 8% σε συνέχεια ανόδου κατά σχεδόν 13% το 2018», προσθέτοντας πως οι ανοδικοί δείκτες προσφέρουν τις τρανταχτές αποδείξεις που χρειάζονται για να

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

γίνει αντιληπτή η επιτυχία αρκετών ελληνικών παραγωγικών μονάδων. «Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι παρά τις δυσκολίες, αρκετές ελληνικές μεταποιητικές επιχειρήσεις έχουν κατορθώσει να αξιοποιήσουν ευκαιρίες, να βελτιώσουν τους όρους των συντελεστών παραγωγής τους και να χτίσουν κομβικά δίκτυα συνεργασίας σε διεθνείς αλυσίδες αξίας», λέει ο έγκριτος ακαδημαϊκός. Πράγματι, τα λεγόμενα του καθηγητή του ΕΜΠ επιβεβαιώνονται και από ένα άλλο προσφάτως εκδοθέν στατιστικό δελτίο. Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων, το 2019 σημειώθηκε ιστορικό ρεκόρ στην αξία των προϊόντων που εξήχθησαν από την Ελλάδα, καθώς οι ελληνικές εξαγωγές κατά το περασμένο έτος έφτασαν τα 33,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε πλήρη αντίθεση με άλλα χρόνια του όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος, οι ελληνικές εξαγωγές δεν μονοπωλούνται από τα προϊόντα της πρωτογενούς παραγωγής. Όπως συμβαίνει παραδοσιακά, έτσι και το 2019, το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας ήταν τα πετρελαιοειδή, παρά τη μείωση που σημείωσαν οι εξαγωγές τους (-8%) σε σχέση με το 2018. Ωστόσο, στη δεύτερη θέση, με πολύ μεγάλη αύξηση της

τάξεως του 38,9% ακολουθούν τα φάρμακα, στην τρίτη θέση παραμένουν τα προϊόντα αλουμινίου με σταθερά επίπεδα, ενώ στην 4η θέση ανέβηκαν οι εξαγωγές βαμβακιού με εντυπωσική άνοδο 55,3%. Επίσης αξίζει να σημειωθεί πως στην 5η θέση, με άνοδο κατά μία θέση από το 2018, βρίσκονται οι εξαγωγές υπολογιστικών μηχανών. Βεβαίως, στο επίπεδο της παγίωσης της βιομηχανικής ανάπτυξης και της ολοκλήρωσης του φιλόδοξου εγχειρήματος του εργοστασιακού εκσυγχρονισμού, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει παρά μόνο η μισή δουλειά. Ο καθηγητής του ΕΜΠ δεν παραλείπει να τονίσει πως η ενίσχυση της τάσης που καταγράφεται απαιτεί μεθοδευμένες προσπάθειες και σταθερή στρατηγική τόσο από τον δημόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. «Οι επιχειρήσεις δεν λειτουργούν εν κενώ. Στο πλαίσιο μιας συνεκτικής βιομηχανικής πολιτικής η εξέταση τρόπων ενίσχυσης της δυναμικής και άμβλυνσης των εμποδίων που αντιμετωπίζουν πρέπει να είναι διαρκής στόχος πολιτικής. Η σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανίας, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την ισχυροποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της περιφέρειας μπορεί να συνεισφέρει

ΡΕΠΟΡΤΑ Ζ

στην κατεύθυνση αυτή. Αλλά και οι ίδιες επιχειρήσεις πρέπει να αξιοποιήσουν τη θέση που φαίνεται να έχουν κατακτήσει στο διεθνές περιβάλλον και να επιμείνουν σε καινοτομία, αναβάθμιση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων τους και επενδύσεις σε Ερευνα και Ανάπτυξη ώστε αυτά τα πλεονεκτήματα να είναι διατηρήσιμα», καταλήγει ο διευθυντής του Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας του ΕΜΠ.

ΤΟ CASE STUDY ΤΗΣ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ Ένα πραγματικό παράδειγμα της ώθησης που μπορεί να δώσει σε έναν βιομηχανικό τομέα παραγωγής η επένδυση σε νέο εξοπλισμό και ο εκσυγχρονισμός μπορεί να βρεθεί στον ελληνικό κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας. Παρότι αποτελούσε έναν από τους ηγέτες της ελληνικής βιομηχανίας στα μέσα του 20ου αιώνα, τα προηγούμενα 30 χρόνια η ελληνική κλωστοϋφαντουργία γνώρισε την σταδιακή συρρίκνωση, η οποία οδήγησε στο κλείσιμο ιστορικών επιχειρήσεων. Για του λόγου το αληθές, τη δεκαετία του 1980 στην Ελλάδα λειτουργούσαν περίπου 1,5 εκατομμύριο νηματουργικά αδράχτια. Σήμερα εκτιμάται ότι λειτουργούν λιγότερα από τα μισά, περίπου 700.000, τα οποία όμως σχεδόν στο σύνολό τους αφορούν σε μηχανολογικά αδράχτια νέας τεχνολογίας. Ο Γιώργος Πρινιωτάκης καθηγητής του Τομέα Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΡΙΝΙΩΤΑΚΗΣ καθηγητής του Τομέα Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και πρόεδρος του τμήματος Μηχανικών Βιομηχανικής Σχεδίασης και Παραγωγής

«Η κλωστοϋφαντουργία μας πρέπει να αποκτήσει εξαγωγικό προσανατολισμό με καθαρή ταυτότητα συνυφασμένη με την ποιότητα την καινοτομία και τον σύγχρονο σχεδιασμό»

πρόεδρος του τμήματος Μηχανικών Βιομηχανικής Σχεδίασης και Παραγωγής ασχολείται επί δεκαετίες με την ελληνική κλωστοϋφαντουργία. Σύμφωνα με αυτόν, η αναδιάρθρωση που απαιτείται, θα γίνει μέσα από επενδύσεις σε σύγχρονο εξοπλισμό και τεχνογνωσία. «Δεν χρειάζεται να συγκρίνουμε τα σημερινά μεγέθη με εκείνα του ενδόξου παρελθόντος της. Αυτό που χρειάζεται είναι να αποκτήσει η κλωστοϋφαντουργία μας εξαγωγικό προσανατολισμό με καθαρή ταυτότητα συνυφασμένη με την ποιότητα την καινοτομία και τον σύγχρονο σχεδιασμό. Ωστόσο η έμφαση πρέπει να δοθεί πρωτίστως στην αξιοποίηση του δυναμικού της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας, η οποία υποφέρει από την απουσία επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες για δύο δεκαετίες», δηλώνει ο έμπειρος καθηγητής, τονίζοντας ότι σε αυτό το επίπεδο έχουν γίνει ήδη τα πρώτα θετικά βήματα. «Ο μετασχηματισμός της ανώτατης εκπαίδευσης με τη δημιουργία τμημάτων στα πανεπιστήμια που εστιάζουν στις ανερχόμενες τεχνολογίες φαίνεται ότι είναι η μόνη λύση. Η απόφαση για δημιουργία επενδύσεων στον τομέα, θα εξαρτηθεί από την εμπιστοσύνη που θα εμπνεύσουν τα στελέχη που πρόκειται να στηρίξουν την επένδυση μέσα από τις γνώσεις τους και τη κατάρτιση τους. Ο μετασχηματισμός του τμήματος Κλωστοϋφαντουργών Μηχανικών και του τμήματος Μηχανικών Αυτοματισμού του σε τμήμα Βιομηχανικής Σχεδιάσης και Παραγωγής του νεοσύστατου Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής είναι μια σαφή ένδειξη ότι η ηγεσία της χώρας μας έστω με καθυστέρηση δύο δεκαετιών προχωρά στη σωστή κατεύθυνση. Τα στελέχη αυτά θα μπορέσουν να στηρίξουν επενδύσεις στην Ελληνική Κλωστουφαντουργία σε σύγχρονη τεχχολογία μεσω δικτύων επικοινωνιών πληροφόρησης και λήψης αποφάσεων. Η επανάσταση στην Industry 4.0 πρέπει να στηριχθεί σε ικανά στελέχη με σύγχρονες γνώσεις και δημιουργικότητα», καταλήγει ο πρόεδρος του τμήματος Μηχανικών Βιομηχανικής Σχεδίασης και Παραγωγής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. •

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Διοργάνωση

Official Publications

Αναδεικνύουν και επιβραβεύουν τις βέλτιστες πρακτικές ή και υπηρεσίες πυρόσβεσης και έκτακτης ανάγκης, που συμβάλλουν στην ασφάλεια εγκαταστάσεων, χώρων και μέσων.

Γιατί μία Επιχείρηση, ένας δημόσιος ή ιδιωτικός Οργανισμός ή Φορέας ή ακόμα και ένας Πάροχος σχετικών υπηρεσιών και λύσεων να διεκδικήσει διακρίσεις; Μία διάκριση στα Fire & Emergency ExcellenceAwards 2020 σας προσφέρει την ευκαιρία να: • Αξιολογήσετε την προσπάθειά σας και να εκτιμήσετε τα πλεονεκτήματα της εταιρείας ή του οργανισμού σας. • Ξεχωρίσετε από τον ανταγωνισμό σας, ως νικητής. • Ενισχύσετε το ηθικό των εργαζομένων σας, σχετικά με την ασφάλειά τους, στο πλαίσιο της επιχειρηματικής δραστηριότητας και λειτουργίας της εταιρείας ή του οργανισμού σας. • Επιβεβαιώσετε την εμπιστοσύνη των πελατών ή επισκεπτών σας, για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που τους παρέχετε. • Γιορτάσετε την επιτυχία σας με συνεργάτες και συναδέλφους του κλάδου σας. • Δημοσιοποιήσετε τη νίκη σας και χρησιμοποιήσετε το βραβείο ως «εργαλείο» marketing για την επιχείρηση ή τον οργανισμό σας.

ΥΠΟΒΟΛH ΥΠΟΨΗΦΙΟΤHΤΩΝ EΩΣ

Παρασκευή 19 Ιουνίου 2020

Ενηµερωθείτε για τις διαφορετικές κατηγορίες των βραβείων και αναδείξτε τις πρακτικές, την οµάδα και την εταιρεία σας!

www.ﬁreawards.gr

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ - ΧΟΡΗΓΙΕΣ: Θανάσης Κωνσταντόπουλος, Κιν: 6983210122, E: tkonstantopoulos@boussias.com

Τhe Process

Safety Pro ΚΑΘΕ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΧΕΙ ΤΟ ∆ΙΚΟ ΤΗΣ ΜΟΝΑ∆ΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. ΓΙ ‘ΑΥΤΟ ∆ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΕΝΙΑΙΑ ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΟΥ ΘΑ ΕΧΕΙ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΝΑ ΜΕΤΡΙΑΣΕΙ ΤΟ ΚΙΝ∆ΥΝΟ Η ΝΑ ΕΠΙΛΥΕΙ ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. ΩΣΤΟΣΟ, ΥΠΑΡΧΟΥΝ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΕ ΑΥΤΕΣ ΣΥΓΚΑΤΑΛΕΓΕΤΑΙ ΤΟ PROCESS SAFETY MANAGEMENT, ΩΣΤΕ ΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΥΙΟΘΕΤΗΣΟΥΝ ΕΝΑ ΚΑΛΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟ ΣΧΕ∆ΙΟ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΟΥΝ ΣΤΙΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥΣ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΛΕΥ ΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

oject Σ

ΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ στη βιομηχανία έχουν καταδείξει τη σημασία της ύπαρξης ισχυρών διαδικασιών και συστημάτων. Το process safety (ασφάλεια της διαδικασίας) είναι στην ουσία ένα πλαίσιο για τη διαχείριση της ακεραιότητας των λειτουργικών συστημάτων και των διαδικασιών που αφορούν το χειρισμό επικίνδυνων ουσιών σε process βιομηχανίες, όπως διυλιστήρια, πετροχημικές, χημικές, φαρμακευ-

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

τικές, χαρτοπολτού και χαρτιού κ.λπ. Βασίζεται στην εφαρμογή καλών πρακτικών όσον αφορά το σχεδιασμό και την κατασκευή εγκαταστάσεων, το σωστό μηχανολογικό κομμάτι, τη λειτουργία και τη συντήρηση του εξοπλισμού, τους αποτελεσματικούς συναγερμούς, τα αποτελεσματικά σημεία ελέγχου, τις διαδικασίες και την εκπαίδευση. Ασχολείται γενικότερα με την πρόληψη και τον έλεγχο γεγονότων που έχουν τη δυνατότητα να απελευθερώνουν επικίνδυνα υλικά και ενέργεια. Το process safety θεωρείται ως το αποτέλεσμα ενός εύρους τεχνικών, διαχειριστικών και επιχειρησιακών κλάδων που συνενώνονται με οργανωμένο τρόπο και αναφέρεται γενικά στην πρόληψη ακούσιων απελευθερώσεων χημικών ουσιών, ενέργειας ή άλλων δυνητικά επικίνδυνων υλικών (συμπεριλαμβανομένου του ατμού) σε εγκαταστάσεις χημικών διεργασιών ή σε άλλες εγκαταστάσεις που ασχολούνται με επικίνδυνα υλικά όπως τα διυλιστήρια και οι εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου (τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα). Το process safety πιο συγκεκριμένα μπορεί να περιλαμβάνει, για παράδειγμα, την πρόληψη τυχόν διαρροών, δυσλειτουργίας εξοπλισμού, εμφάνισης υπερπιέσεων, υπερβολικών θερμοκρασιών, διάβρωσης, κόπωσης μετάλλων και άλλων παρόμοιων καταστάσεων. Η ακούσια απελευθέρωση ουσιών λοιπόν όπως γίνεται αντιληπτό μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην εγκατάσταση, στους εργαζόμενους καθώς και στο περιβάλλον. Το process safety επικεντρώνεται στην πρόληψη των πυρκαγιών, των εκρήξεων και των τυχαίων χημικών απελευθερώσεων Η ασφάλεια και υγεία στην εργασία από την άλλη καλύπτει πρωτίστως τη διαχείριση της προσωπικής ασφάλειας. Τα καλά αναπτυγμένα συστήματα διαχείρισης της υγειάς και της ασφάλειας βέβαια, ασχολούνται και με θέματα που σχετίζονται με την ασφάλεια της διαδικασίας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Γιώργος Χριστοφορίδης γενικός διευθυντής της ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ και υπεύθυνος θεμάτων Ποιότητας, Περιβαλλοντικής Διαχείρισης & Ασφάλειας Εργασίας του έργου αναβάθμισης των 14 περιφερειακών Αεροδρομίων της FRAPORT, ανάδοχος του οποίου είναι η εταιρεία ΙΝΤΡΑΚΑΤ «λόγω της πολυπλοκότητάς του έργου, της υλοποίησης των εργασιών ενώ τα αεροδρόμια είναι παράλληλα εν λειτουργία, αλλά και της παρουσίας ταυτόχρονα πολλών συνεργείων στο εργοταξιακό περιβάλλον, δημιουργήθηκε εκ των προτέρων η ανάγκη για συστηματική διαχείριση και έλεγχο των θεμάτων Υγείας & Ασφαλείας στην εργασία. Κρίσιμη παράμετρος στον τομέα αυτό ήταν η διαχείριση των υπεργολάβων που συμμετέχουν στο έργο. Στο πλαίσιο της διεργασίας αυτής, οι Συντονιστές Ασφάλειας και Υγείας (Α&Υ) κατά την εκτέλεση των έργων στα 14 Αεροδρόμια, όλοι συνεργάτες της ΣΑΜΑΡΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ε.Π.Ε., εφαρμόζουν μια διαδικασία διαχείρισης απαιτούμενων από τους υπεργολάβους της ΙΝΤΡΑΚΑΤ. Πριν την έναρξη εργασιών του, κάθε υπεργολάβος ακολουθεί μια σειρά προαπαιτούμενων ενεργειών, όπως αυτές προβλέπονται στη σχετική διαδικασία, ενδεικτικά: • Ενημερώνεται με ειδικό έντυπο που αποστέλλει ο Συντονιστής Α&Υ για τα προαπαιτούμενα έγγραφα

Ασφάλειας και Υγείας βελτιώνονται, αναβαθμί(Risk assessment, νοζονται και ανανεώνονται ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ μιμοποιητικά έγγραφα διαρκώς, έχουν εναρμογενικός διευθυντής της νιστεί και συμμορφώνοεξοπλισμού, χρεωστιΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ νται πλήρως με όλες τις κά έντυπα Μ.Α.Π. κτλ.) ΕΠΕ νομοθετικές απαιτήσεις και ορίζει τον επί τόπου αλλά και τις βέλτιστες Υπεύθυνο για τα θέματα πρακτικές που αφορούν Α&Υ. • Καταθέτει τα έγγραφα την ασφάλεια των εργαζοτου προσωπικού (ταυτόμένων και την προστασία τητες, άδειες κ.λπ.) και του περιβάλλοντος, έτσι ώστε να μπορεί να υποτων μηχανημάτων του στο ειδικό τμήμα του Αεστηριχθεί η αναπτυξιακή ροδρομίου για να λάβει πορεία της εταιρείας και την ειδική διαπίστευση. ταυτόχρονα να διασφαλί• Οφείλει να εξασφαλίσει ζεται η ποιότητα εξυπηρέότι το προσωπικό του τησης, η περιβαλλοντικά έχει παρακολουθήσει φιλική λειτουργία και η την Εισαγωγική Εκπαίπροστασία της υγείας και δευση για θέματα Ασφάασφάλειας των εργαζομέλειας και Υγείας από τον νων. Έχοντας σαν γνώμονα την ανάγκη για υψηλή Συντονιστή Α&Υ, σαν επιπρόσθετη απαίτηση. ετοιμότητα του προσωπιΕπίσης, κατά τη διάρκεια κού σε θέματα Ασφαλείας υλοποίησης των εργασι& Περιβάλλοντος, η ΕΛΙών του, κάθε υπεργολάβος ΝΟΙΛ επενδύει συνεχώς οφείλει να τηρεί αντίστοισε δράσεις εκπαίδευσης χα τις απαιτήσεις της σχεκαι ενημέρωσης, με σκοτικής διαδικασίας, συγκεπό να δημιουργήσει και να κριμένα: ενισχύσει την κουλτούρα • Σε περίπτωση εκτέλεασφάλειας των εργαζομέσης «θερμών εργασιών» νων αλλά και των συνερ(πχ. συγκολλήσεις) ή γατών της Εταιρείας. Η άλλων επικίνδυνων ερΕΛΙΝΟΙΛ έχει αναπτύξει & γασιών ακολουθεί την εφαρμόζει ολοκληρωμένο διαδικασία Άδειας Εργασίας του Αεροδρομίου. Σύστημα Διαχείρισης Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία • Για κάθε ικρίωμα που εγκαθιστούν οι υπεργολάβοι στο σύμφωνα με τις απαιτήσεις του διεθνούς προτύπου ISO εργοτάξιο, προσκομίζουν όλα τα συνοδευτικά έγγραφα 45001:2018. Η ΕΛΙΝΟΙΛ λειτουργεί σήμερα τρεις εγκατατου μαζί με έγγραφη βεβαίωση από αρμόδιο μηχανιστάσεις αποθήκευσης και διακίνησης υγρών καυσίμων, κό και το παραδίδουν στον Ανάδοχο ολοκληρωμένο, δύο εργοστάσια επεξεργασίας στερεών καυσίμων, στόλο τοποθετώντας την προβλεπόμενη από την αντίστοιχη 25 ιδιόκτητων βυτιοφόρων και μια θυγατρική ναυτιλιακή διαδικασία «πράσινη σήμανση» ασφαλούς χρήσης. εταιρία, διαχειρίστρια τριών δεξαμενοπλοίων». • Για τις εργασίες που θα εκτελεστούν στην πλευρά του Airside των Αεροδρομίων, κάθε υπεργολάβος οφείλει Πώς να αποφύγουμε σοβαρά περιστατικά να κάνει επιπρόσθετο ειδικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο Γενικά δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στη μελέτη σοστα οχήματα/μηχανήματά του, πριν τους επιτραπεί να βαρών και μεγάλων περιστατικών τα οποία συμβαίνουν εισέλθουν σε αυτό. σχετικά σπάνια (π.χ. στη χημική βιομηχανία), για να Η ορθή εφαρμογή της ανωτέρω διαδικασίας από τους διδαχθούμε από αυτά. Για να ενισχυθεί η ασφάλεια και υπεργολάβους επιβλέπεται από την ομάδα εργασίας να αποφευχθεί η εμφάνιση ανάλογων περιστατικών, της ΣΑΜΑΡΑΣ και ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ε.Π.Ε. σε κάθε site, είναι απαραίτητο να συγκεντρωθούν, και να αναλυθούν συμβάλλοντας έτσι καταλυτικά στην ομαλή και απρόδεδομένα από λιγότερο σοβαρά περιστατικά που προκαλούνται συνήθως από ελλείψεις στη διαχείριση των σκοπτη εκτέλεση των εργασιών σε συνθήκες απόλυτης Ασφάλειας τόσο για το προσωπικό του έργου όσο και συστημάτων. Επίσης το να χρησιμοποιούμε ως εργαλείο για την λειτουργία των αεροδρομίων, καθώς τηρούνται τους δείκτες απόδοσης (KPI) μπορεί να έχει θετικό αντίόλες οι απαιτήσεις της ελληνικής νομοθεσίας, αλλά και κτυπο στη βελτίωση της ασφάλειας μιας εγκατάστασης. οι ιδιαίτερες απαιτήσεις της Fraport.» Στο ίδιο πνεύμα ο Δρ Νικόλαος Λιάπης, διευθυντής ΕκProcess Safety Management System μετάλλευσης, ΕΛΙΝΟΙΛ ΑΕ της ΕΛΙΝΟΙΛ ΑΕ σημειώνει Κάθε εγκατάσταση έχει το δικό της μοναδικό σύνολο ότι: «Οι εγκαταστάσεις και οι υποδομές της ΕΛΙΝΟΙΛ προκλήσεων όσον αφορά την ασφάλεια. Για το λόγο

«Λόγω της πολυπλοκότητάς του έργου που αναλάβαμε για τη Fraport, της υλοποίησης των εργασιών ενώ τα αεροδρόμια είναι παράλληλα εν λειτουργία, αλλά και της παρουσίας ταυτόχρονα πολλών συνεργείων στο εργοταξιακό περιβάλλον, δημιουργήθηκε εκ των προτέρων η ανάγκη για συστηματική διαχείριση και έλεγχο των θεμάτων H&S στην εργασία»

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

αυτό, δεν υπάρχει μια Κάθε στοιχείο είτε παρέενιαία βέλτιστη προσέγχει πληροφορίες σε άλλα ΚΑΣΙΜΗ ΑΘΗΝΑ γιση που θα έχει ως αποστοιχεία για την ολοκλήπροϊσταμένη Τομέα τέλεσμα να μετριάσει το ρωση του συστήματος, Ασφάλειας Ηλεκτρολογικών κίνδυνο ή να επιλύει τα είτε χρησιμοποιεί πληροΕγκαταστάσεων ζητήματα ασφά λ ειας. φορίες από άλλα στοιχεία της Ergonomia Ωστόσο, υπάρχουν διαγια να ολοκληρωθεί. δικασίες και πρακτικές Για τους ελέγχους συμκαι σε αυτές συγκαταλέμόρφωσης η Κασίμη Αθηγεται το Process Safety νά, Προϊσταμένη Τομέα Management, ώστε οι ορΑσφάλειας Ηλεκτρολογιγανισμοί να μπορούν να υικών Εγκαταστάσεων της οθετήσουν ένα καλά προErgonomia μας δήλωσε ετοιμασμένο σχέδιο και σχετικά ότι «σύμφωνα με να το προσαρμόζουν στις την Ευρωπαϊκή (99/92/ EK - ATEX 137) και την συγκεκριμένες ανάγκες τους. Στο Process Safety Ελληνική (Π.Δ. 42/2003) Management System ως νομοθεσία πρόληψης και διαδικασία ορίζεται οποιαπροστασίας από Εκρήδήποτε δραστηριότητα ή ξεις, σε χώρους με κίνδυνο συνδυασμός δραστηριοδημιουργίας εκρηκτικής τήτων. Στις δραστηριότηατμόσφαιρας, είναι υποτες συμπεριλαμβάνονται χρεωτική η χρήση ηλεόλες αυτές που έχουν να κτρολογικού εξοπλισμού κάνουν με χρήση, αποθήαντιεκρηκτικού τύπου κακευση, κατασκευή, χειριτασκευασμένου σύμφωνα σμό ή μετακίνηση ιδιαίτερα επικίνδυνων χημικών ουμε την νέα οδηγία 2014/34/ΕΕ (ΑΤΕΧ 114). Για την εξασιών. Το σύστημα του Process Safety Management είναι σφάλιση και διατήρηση του αρχικού επιπέδου προσταένα αναλυτικό εργαλείο που εστιάζει στην πρόληψη της σίας, θα πρέπει να πραγματοποιείται σειρά επιθεωρήέκλυσης οιασδήποτε ουσίας που ορίζεται ως «εξαιρετισεων και περιοδικών ελέγχων που θα επιβεβαιώνουν κά επικίνδυνο χημικό». Το Process Safety Management την ορθή εγκατάσταση, συντήρηση και διαρκή ασφαλή System επίσης αναφέρεται σε ένα σύνολο αλληλένδελειτουργία του εγκατεστημένου ΑΤΕΧ εξοπλισμού. Οι των προσεγγίσεων για τη διαχείριση των κινδύνων που έλεγχοι αυτοί θα πρέπει να πραγματοποιούνται σύμσχετίζονται με τις χημικές βιομηχανίες, τα διυλιστήρια φωνα με τα εναρμονισμένα Ευρωπαϊκά πρότυπα ΕΛΟΤ κ.λπ. και αποσκοπεί στη μείωση της συχνότητας και της ΕΝ 60079.14 και ΕΛΟΤ ΕΝ 60079.17 από εκπαιδευμένο σοβαρότητας των συμβάντων που προκύπτουν από την και πιστοποιημένο σε αυτά τα πρότυπα προσωπικό. απελευθέρωση χημικών ουσιών και άλλων πηγών ενέρΚατά τη διαδικασία της επιθεώρησης αξιολογείται ο γειας. Αυτά τα πρότυπα περιλαμβάνουν οργανωτικές και εξοπλισμός σε μία σειρά από επιμέρους πεδία ελέγχου επιχειρησιακές διαδικασίες, καθοδήγηση στη σχεδίατα οποία αφορούν: ση, προγράμματα ελέγχου και πλήθος άλλες μεθόδους. • την καταλληλότητα του εξοπλισμού και την επαρκή τεχνική τεκμηρίωση Στοιχεία του συστήματος διαχείρισης της ασφάλειας των • την ορθή εγκατάσταση και συντήρησή του • τις επιδράσεις του περιβάλλοντος στον εξοπλισμό διαδικασιών Επίσης σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι η συμμεΤο σύστημα του Process Safety Management απαρτίζεται τοχή της Ergonomia σε έργα μεγάλης απαιτητικότητας, από τα παρακάτω στοιχεία. • Πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια των διαδικασιών αλλά και το υψηλό επίπεδο παραδοτέου που προσδοκούν • Ανάλυση Κινδύνου των Διαδικασιών οι πελάτες της, οδήγησε στη δημιουργία του λογισμικού • Λειτουργικές διαδικασίες ErgoATEX, ενός ολοκληρωμένου εργαλείου επιθεώρησης • Εκπαίδευση και παρακολούθησης του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού • Εργολάβοι εντός περιοχών ΑΤΕΧ. Το εργαλείο αυτό, δίνει τη δυνα• Μηχανική -μηχανολογική ακεραιότητα τότητα ψηφιακής καταγραφής των ελέγχων και ενσωμά• Εργασίες εν θερμώ τωσής τους σε μία ενιαία διαδικτυακή πύλη με στόχο την • Διαχείριση των αλλαγών αποτελεσματικότερη διαχείριση των προληπτικών ελέγ• Διερεύνηση των περιστατικών χων και της συντήρησης του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού. • Έλεγχοι συμμόρφωσης Μέσω της συγκεκριμένης διαδικτυακής πύλης, οι υπεύΌλα αυτά τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν είναι αλθυνοι της εγκατάστασης μπορούν άμεσα και εποπτικά να: ληλένδετα και αλληλεξαρτώμενα. Όλα τα στοιχεία σχε• εξάγουν συγκεντρωτικά στοιχεία, αναφορές και στατίζονται και είναι απαραίτητα για να συμπληρώσουν τιστικούς δείκτες τόσο για το σύνολο όσο και για επιολόκληρη την εικόνα του Process Safety Management. μέρους τμήματα του εξοπλισμού,

«Η Ergonomia θέτοντας πάντα τον άνθρωπο στο επίκεντρο, επεκτείνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό, στην πρόληψη του βιομηχανικού κινδύνου, στοχεύοντας στην ολοκληρωμένη διαχείριση της επικινδυνότητας»

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

• αξιολογούν τυχόν ευρήματα και αποκλίσεις, • ιεραρχούν τις διορθωτικές ενέργειες αποκατάστασης και να παρακολουθούν αποτελεσματικά την υλοποίησή τους, • ορίζουν υπεύθυνους εργασιών, • προγραμματίζουν επανελέγχους, • διατηρούν ιστορικά στοιχεία. Από το σύνολο του εξοπλισμού που ελέγχθηκε με το ErgoATEX, το 47% βρέθηκε να συμμορφώνεται πλήρως με τα πρότυπα ενώ για τον υπόλοιπο εξοπλισμό, για κάθε επιμέρους εύρημα, προτάθηκαν συγκεκριμένα μέτρα διορθωτικών ενεργειών, εκ των οποίων μόνο το 10% αφορούσε ευρήματα άμεσης προτεραιότητας. Συνοψίζοντας, η Ergonomia θέτοντας πάντα τον άνθρωπο στο επίκεντρο, επεκτείνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό, στην πρόληψη του βιομηχανικού κινδύνου, στοχεύοντας στην ολοκληρωμένη διαχείριση της επικινδυνότητας.»

Πληροφορίες του Process Safety Οι πληροφορίες σχετικά με το Process Safety μπορεί να θεωρηθούν ως το βασικό στοιχείο ενός συστήματοςProcess Safety Management, καθώς σας λένε τι έχετε να κάνετε τόσο από άποψη εξοπλισμού όσο και από την άποψη της διαδικασίας. Οι πληροφορίες του Process Safety θα πρέπει να περιλαμβάνουν στοιχεία σχετικά με τους κινδύνους από τις ιδιαίτερα επικίνδυνες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ή παράγονται από τη διαδικασία, πληροφορίες σχετικά με την τεχνολογία που ενσωματώνεται στη διαδικασία και πληροφορίες που αφορούν τον εξοπλισμό της διαδικασίας. Τα ζητούμενα σχετικά με τους κινδύνους από τις ιδιαίτερα επικίνδυνες χημικές ουσίες στη διαδικασία πρέπει να είναι σχετικά τουλάχιστον με τα ακόλουθα: • Πληροφορίες για την τοξικότητα • Τα επιτρεπτά όρια έκθεσης • Τα φυσικά δεδομένα • Τα δεδομένα αντιδραστικότητας • Τα δεδομένα διαβρωτικότητας • Δεδομένα που αφορούν θερμική και χημική σταθερότητα

• Επικίνδυνα αποτελέσματα πιθανής ακούσιας ανάμειξης διαφορετικών υλικών που θα μπορούσαν να προβλεφθούν. Οι πληροφορίες που αφορούν την τεχνολογία που ενσωματώνεται στη διαδικασία πρέπει να είναι σχετικές με τα ακόλουθα τουλάχιστον: • Ένα διάγραμμα ροής ή ένα απλοποιημένο διάγραμμα ροής της διαδικασίας • Τη χημεία που εφαρμόζεται στη διεργασία και τις σχετικές της ιδιότητες • Το μέγιστο προβλεπόμενο απόθεμα • Τα ανώτερα και κατώτερα όρια ασφάλειας για παράγοντες όπως η θερμοκρασία, η πίεση, οι ροές κ.λπ. • Αξιολόγηση των συνεπειών πιθανών παρεκκλίσεων, που να συμπεριλαμβάνουν εκείνες που επηρεάζουν την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων Οι πληροφορίες που αφορούν τον εξοπλισμό της διαδικασίας πρέπει να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: • Τα υλικά κατασκευής • Τα σχέδια που αφορούν τις σωληνώσεις και ταόργανα • Την ηλεκτρική κατάταξη • Το σχεδιασμό του συστήματος ανακούφισης • Το σχεδιασμό του συστήματος εξαερισμού • Τους κανονισμούς και τα πρότυπα που ακολουθήθηκαν κατά το σχεδιασμό • Τα υλικά και τα ενεργειακά ισοζύγια • Τα συστήματα ασφαλείας (π.χ. συστήματα κλειδώματος, ανίχνευσης ή καταστολής) Οι εταιρείες θα πρέπει να επικεντρώνονται σε κάθε ένα από τα παραπάνω στοιχεία, τόσο συνολικά όσο και σε συνδυασμό με τα άλλα στοιχεία. Όπως είπαμε και παραπάνω κάθε στοιχείο είτε επιδρά σε άλλα στοιχεία είτε απαιτεί την ολοκλήρωση άλλων στοιχείων προκειμένου να αξιοποιηθεί η πληροφορία του στοιχείου. Το Process Safety Management απαιτεί μεγάλη αλληλεξάρτηση μεταξύ των στοιχείων και η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σχετίζονται και συνεργάζονται είναι κρίσιμη. Με απλούστερους όρους, σκεφτείτε μια διαδικασία ως δραστηριότητα ή ένα συνδυασμό γεγονότων που οδηγούν σε ένα αποτέλεσμα. Ως εκ τούτου, η διαχείριση της ασφάλειας της διαδικασίας είναι η ικανότητα κατανόησης του τρόπου με τον οποίο κάθε φάση ή γεγονός μπορεί να επηρεάσει άλλες φάσεις, προκειμένου να μετριαστεί ο δυνητικός κίνδυνος.

Πώς να εφαρμόσετε αποτελεσματικά το Process Safety Management στον οργανισμό σας Ακόμη και ένα πολύ καλό πρόγραμμα Process Safety Management υπόκειται σε φθορά εάν δεν συντηρείται σωστά. Προκειμένου να διατηρήσετε τη βέλτιστη απόδοση του προγράμματος σας, είναι επιτακτική ανάγκη να επανεξετάζετε συνεχώς το σύστημά σας. Αυτό απαιτεί διαρκή υποστήριξη από την ηγεσία της εταιρείας, συνεχή ενημέρωση του προσωπικού σας και εμπιστοσύνη προς την ομάδα σας.΄ Οι περισσότερες βιομηχανικές δραστηριότητες συνεπάγονται και κάποιο πιθανό ρίσκο ως προς την ασφάλεια. Ρίσκο είναι ο συνδυασμός της πιθανότητας αστοχίας και της συνέπειας της αστοχίας. Αυτό το ρίσκο μπορεί

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

να αφορά το προσωπικό της εγκατάστασης, τις τοπικές κοινότητες ή το περιβάλλον. Οι τεράστιες φυσικές και χημικές ενέργειες που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανίες επεξεργασίας π.χ. χημικών, πετροχημικών κ.λπ. αποτελούν σημαντικό κίνδυνο. Είναι αυτές οι υψηλές ενέργειες που διακρίνουν τις βιομηχανίες επεξεργασίας από τις κατασκευαστικές βιομηχανίες. Κάθε στάδιο του κύκλου ζωής μιας τέτοιας εγκατάστασης λοιπόν πρέπει να συμβάλλει στην ασφάλεια: οι προδιαγραφές των υλικών κατασκευής των εγκαταστάσεων, ο μηχανολογικός σχεδιασμός, οι εργολάβοι, οι δοκιμές, η εκπαίδευση, η λειτουργία και η συντήρηση. Σε πολλές χώρες επιβάλλονται αυστηρά πρότυπα στους προμηθευτές στοιχείων αυτοματισμού, στους υπεύθυνους ενσωμάτωσης των συστημάτων και στους διαχειριστές των εγκαταστάσεων όπως θα δούμε αναλυτικά και παρακάτω. Τέτοια πρότυπα αποδεικνύουν το γεγονός ότι δεν μετράει μόνο ο σχεδιασμός και η εγκατάσταση εξοπλισμού ασφαλείας, αλλά πολύ περισσότερα που έχουν να κάνουν με την γενικότερη ασφάλεια. Εν ολίγοις αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι η ασφάλεια είναι ένας τρόπος σκέψης, και αυτός ο τρόπος σκέψης πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής της εγκατάστασης. Το να πετυχαίνεις την ασφάλεια και να την διασφαλίζεις για μεγάλα χρονικά διαστήματα και σε πολλές διαφορετικές ομάδες, εργολάβους και προμηθευτές εξοπλισμού απαιτεί πολύ ισχυρές διαδικασίες management. Κάπως έτσι προέκυψε το λεγόμενο Safety Management. Οι εταιρείες έχουν καταλάβει ότι η διαχείριση της ασφάλειας είναι μια υγιής επιχειρηματική πρακτική κι αυτό γιατί από τη μία πλευρά προστατεύει τα περιουσιακά τους στοιχεία και από την άλλη συμβάλλει στη συνέχεια και την ποιότητα των παραγωγικών διαδικασιών.

Διεθνή πρότυπα για τη διαχείριση της ασφάλειας στις process βιομηχανίες Τα τελευταία 10 χρόνια, η IEC (Διεθνής Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή) έχει καταβάλει προσπάθειες για τη διεθνοποίηση των απαιτήσεων για συστήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια. Η IEC βασικά είναι ένα όργανο που καθορίζει πρότυπα, ενώ δεν κάνει πιστοποιήσεις των συστημάτων ασφαλείας. Για τις πιστοποιήσεις οι εταιρείες πρέπει να προσεγγίσουν έναν φορέα ελέγχου. Το 1998 λοιπόν, η IEC δημοσίευσε ένα γενικό πρότυπο σχεδιασμού, κατασκευής και διαχείρισης ηλεκτρικών /ηλεκτρονικών/προγραμματιζόμενων ηλεκτρονικών εξαρτημάτων (E/E/PE), το IEC-61511, για χρήση σε συστήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια. Το πρότυπο IEC-61508 αναγνωρίζεται παγκοσμίως σήμερα, και οι προμηθευτές τέτοιων εξαρτημάτων καλούνται να αποδείξουν τη συμμόρφωση τους με αυτό. Ένα συμπληρωματικό πρότυπο, το IEC-61511, δημοσιεύθηκε το 2003. Κατά τα τελευταία 10 χρόνια, η IEC έχει καταβάλει προσπάθεια να διεθνοποιηθούν οι απαιτήσεις για συστήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια. Σε αυτό το πνεύμα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Τυποποίησης, CENELEC, υιοθέτησε το πρότυπο ως EN 61511. Αυτό το πρότυπο ισχύει για τους εγκαταστάτες των συ-

στημάτων και τους φορείς εκμετάλλευσης σε process βιομηχανίες, όπως διυλιστήρια, πετροχημικές, χημικές, φαρμακευτικές, χαρτοπολτού και χαρτιού κλπ. Και τα δύο πρότυπα εστιάζονται στη συμμόρφωση σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του προϊόντος: σχεδιασμός έργου, ανάπτυξη προϊόντος, εκτέλεση έργου, υπηρεσίες και συντήρηση και παροπλισμός.

Τα στάδια του κύκλου ζωής (lifecycle) της εγκατάστασης Κάθε στάδιο του κύκλου ζωής μιας εγκατάστασης συμβάλλει στην ασφάλεια: οι προδιαγραφές, ο μηχανολογικός σχεδιασμός, η σύμβαση με τον ανάδοχο που θα κάνει την κατασκευή, οι δοκιμές, η εκπαίδευση, η λειτουργία και η συντήρηση. Το 1ο μέρος του προτύπου IEC-61511 αφορά το σχεδιασμό της ασφάλειας και το project management του έργου. Ωστόσο, πριν ξεκινήσει η κατασκευή του έργου, πρέπει να καθοριστεί ένα εκτεταμένο σχέδιο ασφάλειας το οποίο να περιγράφει λεπτομερώς τον τρόπο διαχείρισης κατά τη διάρκεια ολόκληρου του κύκλου ζωής της εγκατάστασης. Στο σχέδιο ασφάλειας πρέπει επίσης να τεκμηριώνονται το επίπεδο δεξιοτήτων και ο ρόλος του κάθε μέλους της ομάδας ασφαλείας. Το σχέδιο ασφάλειας πρέπει να περιγράφει τις επίσημες διαδικασίες ώστε να διασφαλίσει ότι αυτό που παραδίδεται συμμορφώνεται με την προδιαγραφή (επαλήθευση) και με τις προθέσεις του προτύπου (επικύρωση).

Φάση εκτίμησης κινδύνου Ο κύριος σκοπός αυτής της φάσης είναι να εξασφαλιστεί η ταυτοποίηση των κινδύνων και ο ποσοτικός προσδιορισμός του ρίσκου για το περιβάλλον του. Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση και ο χαρακτηρισμός του κινδύνου που σχετίζεται με τον εξοπλισμό επεξεργασίας, και μερικές φορές αναφέρεται ως Ανάλυση Κινδύνου. Το HAZOP είναι μία από τις μεθοδολογίες που συνιστώνται από το IEC-61511. Η προσέγγιση αυτή έχει ως αποτέλεσμα ένα στόχο που αφορά το επίπεδο ακεραιότητας της ασφάλειας SIL (Safety Integrity Level), ο οποίος αποτελεί τη βάση για την επόμενη φάση του κύκλου ζωής:

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Το σχεδιασμό της λειτουργίας SIF (Safety instrumented Function), η οποία πρέπει να μειώνει τον κίνδυνο σε ένα ανεκτό επίπεδο. Αυτά τα ανεκτά επίπεδα είναι χαμηλά, αλλά όχι μηδενικά. Την πλήρη πρόληψη δεν την εγγυάται κανείς και ποτέ. Η απουσία εκτίμησης και ανάλυσης κινδύνων σε μία εγκατάσταση οδηγεί στην εμφάνιση κρίσιμων καταστάσεων, που σχετίζονται με κινδύνους για τον άνθρωπο, το περιβάλλον και τελικά την ίδια την εγκατάσταση. Οι κίνδυνοι αυτοί πολλές φορές δε γίνονται γνωστοί, παρά μόνο όταν είναι πια αργά.

Εκτίμηση των λειτουργιών ασφαλείας

αστικών στοιχείων και υποσυστημάτων καθώς και στην αλληλεπίδρασή τους σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής της εγκατάστασης. Οι προμηθευτές πιστοποιημένων εξαρτημάτων για τα υποσυστήματα ασφάλειας (IEC61508) πρέπει να δημοσιεύουν αυτές τις παραμέτρους, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας. Αυτές οι παράμετροι αποτελούν τη βάση για τις προδιαγραφές των απαιτήσεων ασφαλείας στη φάση του μηχανολογικού σχεδιασμού. Οι προδιαγραφές δοκιμής ορίζονται στις επόμενες φάσεις, αυτές δηλαδή που αφορούν την εγκατάσταση και τη λειτουργία.

Ουσιαστική είναι επίσης η έννοια της εκτίμησης μιας Φάσεις εγκατάστασης και λειτουργίας λειτουργίας ασφαλείας στο σύνολό της. Οι προγραμμαΜετά την παράδοση του συστήματος ασφαλείας, η ευτιζόμενοι ελεγκτές, τα όργανα και οι ενεργοποιητές που θύνη για τη διαχείριση της ασφάλειας μετατοπίζεται συνιστούν μια λειτουργία δεν πρέπει να εξετάζονται από τους εργολάβους σε αυτούς που διαχειρίζονται μεμονωμένα, αλλά κατά την αλληλεπίδραση τους, και τις εγκαταστάσεις. Οι σημαντικότερες απαιτήσεις που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια σε αυτές τις φάσεις την κοινή λειτουργία τους. Τα υποσυστήματα πρέπει να πληρούν μεμονωμένα τις είναι αρχικά οι δοκιμές επικύρωσης που πρέπει να πραγσχετικές απαιτήσεις του IEC-61511. ματοποιηθούν πριν από την παράδοση,και οι οποίες θα Τα στοιχεία που έχουν να κάνουν με την αξιοπιστία πρέπει να περιλαμβάνουν δοκιμές βρόχων, εφαρμογών υπολογίζονται μεμονωμένα για κάθε υποσύστημα, και συστημάτων. Καλό θα ήταν κατά τη διάρκεια αυτών και επαληθεύονται ώστε να έχετε ετοιμάσει σενάνα συμμορφώνονται με ρια προσομοίωσης. το απαιτούμενο ποσοστό Κατά τα λοιπά πρέπει να αξιοπιστίας για την πλήρη καταγράφονται όλα τα πεΔΡ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΙΑΠΗΣ λειτουργία. Ο κύριος σκοριστατικά που σχετίζονται διευθυντής πός αυτής της φάσης είναι με την ασφάλεια. Όλα τα Εκμετάλλευσης της να παρουσιάζουν επαρκή υποσυστήματα SIF πρέπει ΕΛΙΝΟΙΛ ΑΕ αξιοπιστία για τη μείωση να ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και του κινδύνου. τα αποτελέσματα να καΣχεδιασμός λειτουργίας ταγράφονται. Δεν πρέπει ασφάλειας και φάσεις να ξεχνάτε τέλος ότι τυχόν μηχανολογικού τροποποιήσεις πρέπει να σχεδιασμού ακολουθούν πάντα τις επίΣτη φάση σχεδιασμού, σημες διαδικασίες αλλατα υποσυστήματα και τα γής και διαμόρφωσης. όργανα προδιαγράφονται με την απαιτούμενη αξιοΑντί συμπεράσματος πιστία (χρησιμοποιώντας Τα «ασφαλή» εξαρτήματα ειδικά σε μια process τη φόρμουλα της πιθανόβιομηχανία δεν κάνουν τητας αποτυχίας κατόπιν απαραίτητα και ασφαλή ζήτησης, Probability of συστήματα. Για το λόγο Failure on Demand). Το αυτό, το Process Safety αποτέλεσμα της φάσης σχεδιασμού είναι οι ΑπαιManagement επικεντρώτήσεις Ασφαλείας. νεται τόσο στα ρίσκα όσο και στα σημεία ασφαλείας όλων των κατασκευαστικών Το στάδιο των προδιαγραφών. στοιχείων και υποσυστημάτων καθώς και στην αλληλεΟ τρόπος λειτουργίας καθορίζεται από τους υπολογιπίδρασή τους σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής της σμούς αξιοπιστίας. Υπάρχουν δύο κύριες λειτουργίες εγκατάστασης. Και όχι μόνο στο επίπεδο των υλικών, αλλά και ευρύτεπου σχετίζονται με την ασφάλεια που υποδεικνύεται ρα, αφού προϋποθέτει ότι όλες οι ομάδες, οι εργολάβοι με όργανα: η χαμηλή ζήτηση και η συνεχής λειτουργία. Η χαμηλή ζήτηση χαρακτηρίζεται από την απαίτηση να και οι υπο -προμηθευτές πρέπει να συμμετέχουν στη μην υπάρχουν περισσότερες από μία ζητήσεις για τη διαδικασία που αφορά την ασφάλεια από τη φάση του λειτουργία ασφαλείας ανά έτος. σχεδιασμού και της κατασκευής, καθώς και της μετέΗ διαχείριση της ασφάλειας πρέπει να επικεντρώνεται πειτα φάσης της εκπαίδευσης και της λειτουργίας, έως τον παροπλισμό και την τελική διάθεση. • στους κινδύνους και την ασφάλεια όλων των κατασκευ-

«Η ΕΛΙΝΟΙΛ έχει αναπτύξει & εφαρμόζει ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία σύμφωνα με τις απαιτήσεις του διεθνούς προτύπου ISO 45001:2018»

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, MANAGER FOR BUs FACTORY AUTOMATION & PROCESS AUTOMATION, DIGITAL INDUSTRIES, SIEMENS A.E.

Η Siemens στηρίζει την ψηφιακή εξέλιξη

Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΦΕΡΕΙ ΝΑ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑΣ ΟΤΙ Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΓΕΝΟΥΣ ΘΗΛΥΚΟΥ. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΣΤΗΝ ΕΚΤΕΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΜΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΗ SIEMENS ΝΑ ΗΓΕΙΤΑΙ ΤΟΥ DIGITAL TRANSFORMATIOΝ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ. ΣΥ ΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΑ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟ

_ Πείτε μας σε τι βαθμό η Siemens έχει υιοθετήσει τη νοοτροπία του έξυπνου εργοσ τασίου και του Industry 4.0 στις εγκαταστάσεις της σε παγκόσμια κλίμακα; Η ερώτησή σας είναι πολύ καίρια και η απάντηση είναι πως ναι, το έχουμε κάνει και το διευρύνουμε συνεχώς τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα. Με το χαρτοφυλάκιο του Digital Enterprise, στη Siemens επιδιώκουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας, τόσο για τους πελάτες μας όσο και για τα δικά μας εργοστάσια ανά τον κόσμο. Όσον αφορά στο Digital Transformation υιοθετούμε αυτό που λέγεται Leading by Example. Για παράδειγμα στα εργοστάσιά μας, όπως στο Amberg της Γερμανίας (Electronic Works Amberg – EWA), η διεργασία βελτιστοποιείται σε συνάρτηση με εξαιρετικά φιλόδοξους κύκλους παραγωγής και αξιόπιστα μέτρα ασφάλειας, μέσα από τις λύσεις του Digital Enterprise. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει π.χ. και στο εργοστάσιό μας Electronic Works Chengdu (EWC), στην Κίνα, που ακολούθησε το παράδειγμα του Amberg και παράγει επίσης προϊόντα Simatic. Τα σ υσ τήματα ha rdwa re και software, οι βιομηχανικές επικοινωνίες, η ασφάλεια των δεδομένων (cybersecurity), οι υπηρεσίες, όλες δηλαδή οι παράμετροι της σύγχρονης βιομηχανικής παραγωγής συντονίζο-

Οι επιχειρήσεις που θα συλλέξουν και θα εκμεταλλευτούν τα δεδομένα τους γρηγορότερα από τις υπόλοιπες του κλάδου τους θα υπερέχουν ως προς τον σχεδιασμό, τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα των ενεργειών τους

νται και καθοδηγούνται κατάλληλα, οδηγώντας σε συνεχείς, αδιάκοπες παραγωγικές ακολουθίες. Παράλληλα στην Ελλάδα έχουμε δημιουργήσει αντίστοιχα ομάδες μηχανικών που αναλύουν και εξετάζουν διεξοδικά τα used cases ανά βιομηχανική εφαρμογή της Siemens παγκοσμίως, που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν σε συγκεκριμένους το-

μείς παραγωγής στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουμε ξεκινήσει να υλοποιούμε εφαρμογές που αφορούν την ευφυή διαχείριση λειτουργίας αντλιών σε δίκτυα ύδρευσης, σύνδεση «έξυπνων» κινητήρων σε κρίσιμες παραγωγικές διεργασίες με το cloud και ευελπιστούμε στο άμεσο μέλλον να ολοκληρώσουμε την πρώτη «έξυπνη» γραμμή παραγωγής που θα συνδυάζει τη λήψη αποφάσεων με χρήση Artificial Intelligence (ΑΙ) αλγορίθμων σε πραγματικό χρόνο. _ Ποιες μεθόδους μετατροπής big data από συνδεδεμένες συσκευές και αισθητήρες χρησιμοποιείτε για να εξαγάγετε τα απαιτούμενα insights για την εύρυθμη λειτουργία των μηχανημάτων σας; Γι’ αυτό τον σκοπό έχουμε υιοθετήσει εδώ και χρόνια το βιομηχανικό πρωτόκολλο Profinet για την επικοινωνία των προϊόντων μας. Αυτό επιτρέπει την εύκολη και ανοιχτή διασύνδεση κάθε συσκευής, ακόμα και των πιο βασικών, με άλλες σε παρακείμενα ή υπερκείμενα συστήματα. Πρόσθετες συσκευές μπορούν επίσης να ενσωματωθούν π.χ. με κατάλληλα gateways ή μέσω του ανοιχτού πρωτοκόλλου OPC UA. Έτσι επιτυγχάνεται η βασική προϋπόθεση που είναι η πλήρης δικτύωση όλου του χώρου παραγωγής,

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ρηση κ.ά) γίνεται προεπεξεργασία των δεδομένων και παρέχονται οι απαραίτητοι δείκτες KPIs, μέσω των οποίων έχουμε πλήρη εικόνα για τη λειτουργία του εργοστασίου, ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να προχωρήσουμε αν χρειαστεί σε ρυθμίσεις, αλλαγές, επανασχεδιασμούς κ.λπ. Στη συνέχεια οι πλέον κρίσιμες πληροφορίες μπορούν να μεταφερθούν στο εταιρικό cloud και π.χ. στην πλατφόρμα Mindsphere, όπου μέσω και πάλι αντίστοιχων εφαρμογών γίνεται η τελική επεξεργασία και διαχείριση, με τα δεδομένα διαθέσιμα σε όποιον έχει πρόσβαση από οπουδήποτε. Θεωρώ απαραίτητο να τονίσω εδώ το πολύ κρίσιμο ζήτημα της ασφάλειας των δεδομένων (cybersecurity), για το οποίο επίσης παρέχουμε κάλυψη με σειρά μεθόδων και εργαλείων hardware και software. Είναι σαφές ότι οι επιχειρήσεις που θα συλλέξουν και θα εκμεταλλευτούν τα δεδομένα τους γρηγορότερα από τις υπόλοιπες του κλάδου τους θα υπερέχουν ως προς τον σχεδιασμό, τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα των ενεργειών τους. Θα μπορούν να προσφέρουν ταχύτερες λύσεις αναβάθμισης του εξοπλισμού τους, ποιοτικότερα προϊόντα και σαφώς περισσότερα από τον ανταγωνιστή τους. Ειδικότερα δε με την εξέλιξη των υποδομών συλλογής αυτών των δεδομένων με τη χρήση εξελιγμένου δικτυακού εξοπλισμού, όπως οι συσκευές Scalance και με δυνατότητα χρήσης έως 5G δικτύου θα μπορούν να συλλέξουν και να αξιοποιήσουν τα στοιχεία αυτά της παραγωγής τους που επηρεάζουν ζωτικά τη λειτουργία.

Κωνσταντίνα Αντωνίου

τόσο σε ό,τι αφορά πρωτεύουσες μηχανές και γραμμές παραγωγής, όσο και δευτερεύουσες – βοηθητικές. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει σημείο του εργοστασίου από το οποίο δεν είμαστε σε θέση να πάρουμε πληροφορίες. Βάσει σχεδιασμού και ανάλογα με την κρισιμότητα, οι πληροφορίες αυτές συλλέγονται και αξιοποιούνται αρχικά εντός του εργοστασίου μέσα

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

στο χώρο της παραγωγής μέσω της τεχνολογίας Industrial Edge, η οποία επεξεργάζεται τοπικά και με ασφάλεια μεγάλους όγκους δεδομένων. Επιτυγχάνεται δε μείωση του απαιτούμενου χρόνου «time to market» καθώς και ένα ανοιχτό οικοσύστημα, όπου μέσω εξειδικευμένων εφαρμογών (apps) για διάφορους τομείς (ποιότητα, ενέργεια, συντή-

_ Αναφορικά με το maintenance στα μηχανήματά σας, τι συστήματα προληπτικής ή/και προβλεπτικής συντήρησής εφαρμόζετε; Η εποχή που η συντήρηση γινόταν σε τακτά διαστήματα με βάση π.χ. την ηλικία και τη χρήση των μηχανών αλλάζει. Πλέον οι μηχανές λειτουργούν και ως πηγή πληροφοριών, ενεργοποιώντας αποφάσεις και «ζητώντας» τεχνική βοήθεια. Τα μηχανήματα παρέχουν συνεχή ροή ψηφιακών δεδομένων που αναλύονται αδιάκοπα και παρέχουν προειδοποιήσεις π.χ. για πιθανά επερχόμενα

W HO IS W HO

Κωνσταντίνα Αντωνίου Σπούδασε Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής με περαιτέρω μεταπτυχιακές σπουδές στη διοίκηση επιχειρήσεων του ALBA Business School και με mini MBA στη διοίκηση και διαχείριση επιχειρήσεων της Siemens. Έχει να επιδείξει εξαιρετικά αποτελέσματα στον τομέα του marketing με μεγάλη εμπειρία σε θέσεις ευθύνης τα τελευταία χρόνια. Είναι ένας άνθρωπος που προάγει τις αξίες και τις ηθικές διαστάσεις των πραγμάτων σε κάθε πτυχή της δραστηριότητάς της. Έχει σημαντικές ηγετικές ικανότητες και έναν μοναδικό τρόπο να συντονίζει ομάδες υπό την εποπτεία της σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον όπως αυτό της Siemens. Εδώ και 9 χρόνια έχει υπάρξει υπεύθυνη για τις Επιχειρησιακές Μονάδες Factory Automation (FA), Motion Control (MC) & Process Automation (PA).

Το Cyber Security έχει βαρύνουσα σημασία στις δραστηριότητες της Siemens

σφάλματα που δε συνοδεύονται από την παραμικρή ένδειξη, ορατή στους χειριστές της μηχανής και το τεχνικό προσωπικό. Τέτοια μπορεί να είναι ενδείξεις δονήσεων, πτώση ποιοτικών χαρακτηριστικών, αποκλίσεις σε διάφορους δείκτες κ.λπ. Με τον εντοπισμό των προβλημάτων σε πρόωρο στάδιο, τα κόστη διακοπών παραγωγής και συντήρησης μειώνονται σημαντικά, διότι τα προβλήματα λύνονται πριν προκύψουν. Ενδεικτικό στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι για παράδειγμα το σύστημα SidriveIQ που επιτρέπει τη διασύνδεση ενός κινητήρα με την πλατφόρμα cloud της Siemens,

Mindsphere και την ταυτόχρονη χρήση applications ανάλυσης και alarms για τον συνεργάτη μας. Αυτόματα δηλαδή μπορεί να έχει την πλήρη πρωτογενή πληροφόρηση για όλες τις σημαντικές παραμέτρους ενός κινητήρα, όπως τις ώρες λειτουργίας του, ζωτικά στοιχεία της συμπεριφοράς κατά τη λειτουργία του όπως θερμοκρασία, δονήσεις, κατανάλωση ενέργειας κ.λπ. Μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε ένα ψηφιακό δίδυμο (Digital Twin) του συγκεκριμένου συστήματος και να μπορούμε εύκολα και γρήγορα να αξιολογήσουμε και να βελτιστοποιήσουμε την απόδοση του συστήματος.

_ Σε τι βαθμό η ρομποτική έχει επιδράσει στην ταχύτητα και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος; Ποιές είναι οι δικές σας λύσεις σε σχέση με τον τομέα αυτόν; Είναι γεγονός ότι οι προβλέψεις που υπήρχαν από καιρό για επέκταση και εξάπλωση της ρομποτικής, έχουν επιβεβαιωθεί παγκοσμίως και στη χώρα μας με τις αντίστοιχες, σημαντικές βελτιώσεις στην παραγωγική διαδικασία. Η Siemens δεν κατασκευάζει ρομπότ, αλλά δραστηριοποιείται στον αυτοματισμό και έλεγχο τέτοιων συστημάτων. Για το σκοπό αυτό έχει ιδρύσει ειδικό κέντρο (competence center) για Robotics στην Κίνα, όπου εργάζεται εντατικά πάνω στον τομέα αυτό. Είναι εξαιρετικά συνηθισμένο, κάποιος πελάτης μας, π.χ. κατασκευαστής μηχανών (ΟΕΜ), να προμηθεύεται το ρομπότ από έναν κατασκευαστή με τον οποίο συνεργάζεται και να χρησιμοποιεί όλον τον υπόλοιπο αυτοματισμό από τη Siemens. Χάρη στην εφαρμογή Simatic Robot Integrator, βιβλιοθήκες προγραμματισμού ρομπότ που αφορούν γνωστούς κατασκευαστές παγκοσμίως, μπορούν να ενσωματωθούν στο ιδιαίτερα φιλικό και οικείο περιβάλλον του λογισμικού ΤΙΑ (Totally Integrated Automation) Portal, από όπου μπορεί να γίνει η παραμετροποίηση του ρομπότ, χωρίς ειδικές γνώσεις και εργαλεία και κυρίως με σημαντική εξοικονόμηση χρόνου. Μάλιστα διατίθενται έτοιμα παραδείγματα για να ξεκινήσει κανείς, στη γνωστή ιστοσελίδα SIOS (Siemens Industry Online Support), που χρησιμοποιείται κατά κόρον καθημερινά, σε παγκόσμια βάση, από τους χρήστες των προϊόντων αυτοματισμού Siemens. _ Ποιες είναι οι δικές σας λύσεις σε σχέση με τον τομέα Additive Manufacturing To Additive Manufacturing έχει τη δυνατότητα να αλλάξει ριζικά την ανάπτυξη και την παραγωγή προϊόντων. Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει την κατασκευή προϊόντων σε παρτίδες του ενός τεμαχίου, με εσωτερικές γεωμετρίες που είναι αδύνατο να επιτευχθούν με άλλη τεχνολογία. Με εξελιγμένα εργαλεία, όπως το Siemens NX, παρέχονται οι απαραίτητες δυνατότητες σχεδιασμού

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

εξαρτημάτων, σε βιομηχανικό περιβάλλον, από το στάδιο της προτυποποίησης και των δοκιμών έως και την καθημερινή παραγωγή ποιοτικών προϊόντων βασισμένων στην ταχύτατα εξελισσόμενη νέα τεχνολογία Industrial Additive Manufacturing. Σε τομείς παραγωγής, όπως η ενέργεια, η αυτοκινητοβιομηχανία, τα τροχήλατα μέσα συγκοινωνίας, τα ιατρικά μηχανήματα και άλλους, εξαρτήματα από διάφορα υλικά, που παλαιότερα έπρεπε να παραχθούν π.χ. μέσω χύτευσης ή ειδικής κατεργασίας, τώρα παράγονται με βιομηχανικό 3D printing καλύπτοντας τις ανάγκες για υψηλής ποιότητας προϊόντα σε νέες εφαρμογές αλλά και ανταλλακτικά παλιότερων μηχανών εν λειτουργία. _ Μιλήστε μου για το τελευταίο σας λογισμικό προγραμματισμού ΤΙΑ Portal. Πόσο ευπροσάρμοστο είναι στο να συνδυαστεί με παλαιότερης γενιάς PLCs; Τέλος, ποιο είναι το feedback που λαμβάνετε από τους τεχνικούς/engineers/ plant managers/FM managers που το χρησιμοποιούν; Το ΤΙΑ Portal κυκλοφορεί πλέον στην έκδοση 16. Χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια με επιτυχία στην ελληνική αγορά από πολλές βιομηχανίες, ΟΕΜs, System Integrators και πιστοποιημένους συνεργάτες (solution partners) της Siemens. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό λογισμικό, ένα περιβάλλον προγραμματισμού για την ακρίβεια, μέσω του οποίου μπορούν να προγραμματισθούν και να παραμετροποιηθούν σε μία ενιαία πλατφόρμα όλα τα υποσυστήματα μίας εφαρμογής αυτοματισμού, όπως ελεγκτές PLC, οθόνες (panel) και εφαρμογές λογισμικού ενδείξεων και χειρισμών (SCADA), δίκτυα, ρυθμιστές στροφών κινητήρων κ.ά., ενώ με κατάλληλες ρυθμίσεις υποστηρίζει εκτός από τα τρέχοντα και παλαιότερα προϊόντα. Κατ’ επέκταση παρέχει σημαντική ευκολία στο χρήστη, ακόμα και σε νέους προγραμματιστές, καθώς και σε συνδυασμό π.χ. με την κοινή εισαγωγή και διάθεση μεταβλητών εξοικονομεί πολύ μεγάλο χρόνο στο στάδιο του engineering. Τα παραπάνω πιστοποιούνται και από τους πελάτες που μας αναφέρουν ότι

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

είναι πλέον σε θέση να ολοκληρώνουν πολύ πιο σύντομα ένα project και να προχωρούν στο επόμενο. Παράλληλα το TIA Portal είναι απόλυτα προσαρμοσμένο στην εποχή του Industry 4.0. Σε συνδυασμό με άλλα εργαλεία, όπως το PLCSIM-Advanced και SIMIT υλοποιεί πλήρη εξομοίωση μηχανών και διεργασιών στον H/Y (Virtual Commissioning), εργασίες σε ομάδες (Multiuser), ανοιχτή ανάπτυξη και διαχείριση εφαρμογών με το ΤΙΑ Portal Openness, αυτόματη δημιουργία και αναπαραγωγή των οθονών διαχείρισης (visualization) με το SIVARC, διαχείριση ενεργειακών δεδομένων με το Energy Suite και πολλά ακόμα. Συνολικά, το ΤΙΑ Portal παρέχει πλήρη υποστήριξη στις ανάγκες του βιομηχανικού αυτοματισμού και σε όλες τις φάσεις: σχεδιασμό, υλοποίηση, εκτέλεση, συντήρηση επιτυγχάνοντας με τη χρήση του συντομότερους χρόνους «time to market», βελτίωση της παραγωγικότητας και ανοιχτή διασύνδεση με παράλληλα συστήματα στο χώρο της παραγωγής αλλά και προς το επίπεδο διαχείρισης–διοίκησης. Επίσης,

παρέχεται πιστοποιημένη εκπαίδευση μέσω του διεθνούς προγράμματος Sitrain με τα σεμινάρια TIA Portal. _ Μια και τα τελευταία χρόνια έχετε εισέλθει δυναμικά στον τομέα των τροφίμων & ποτών με ποιους τρόπους/μεθόδους μπορούν οι διαδικασίες όσο και οι διακριτές ροές εργασίας στη βιομηχανία F&B να επωφεληθούν από τις νέες τεχνολογίες; Είναι δεδομένο ότι με την αύξηση του πληθυσμού η ποσοτική ζήτηση στον τομέα έχει ανέβει αντίστοιχα. Ταυτόχρονα όμως έχουν αυξηθεί και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αυτό είναι μία πρόκληση για τη βιομηχανία τροφίμων διότι πρέπει να διαχειρισθεί ιδανικά με την ίδια υπάρχουσα εγκατεστημένη βάση, αυξημένο όγκο αλλά και ποικιλία προϊόντων, μικρότερες παρτίδες, συνταγές, είδη που πρέπει να αναπτυχθούν, να παραχθούν. Επιπλέον είναι απαραίτητο να επιτηρούνται οι πρώτες ύλες και τα προϊόντα σε όλο τον κύκλο παραγωγής. Η ψηφιοποίηση είναι η μόνη λύση για να υλοποιηθούν οι νέες απαιτήσεις

Case Study Amberg Plant: H ανατομία ενός εργοστασίου του μέλλοντος • • • • • • • • • • • • • • • • •

•

Ονομασία: Electronics Works Amberg (EWA), της Siemens Βρίσκεται στη Γερμανία Ένα πραγματικό Digital Factory (ψηφιακό εργοστάσιο) Λειτουργεί πλήρως εναρμονισμένα με τις επιταγές του Industry 4.0 Αποτελεί πρότυπο τόσο για τον όμιλο Siemens, όσο και για άλλες παραγωγικές μονάδες σε όλον τον κόσμο Παράγει ελεγκτές Simatic Από το 1990 που ξεκίνησε έως σήμερα, η παραγωγικότητα έχει αυξηθεί 13 φορές Ο δείκτης ποιότητας φτάνει σε ποσοστό 99,9999% Πραγματοποιούνται 350 αλλαγές παραγωγής καθημερινά Κατασκευάζονται περί τα 1200 διαφορετικά προϊόντα, καθημερινά Σε ετήσια βάση παράγονται 17 εκατομμύρια τεμάχια ελεγκτές Simatic 50 εκατομμύρια πακέτα δεδομένων παραγωγής αξιοποιούνται για τη συνεχή και απρόσκοπτη λειτουργία του Χρήση Edge Computing τεχνολογίας για την άμεση επεξεργασία δεδομένων στην παραγωγή Χρήση Artificial Intelligence τεχνολογίας για τη διασφάλιση της ποιότητας Η μεταφορά δεδομένων από τα αισθητήρια πραγματοποιείται στο cloud, μέσα από το “Totally Integrated Automation” (TIA) περιβάλλον Ανάλυση πιθανών πηγών προβλημάτων και βλαβών με χρήση αλγορίθμων και τεχνικών Closed Loop Analytics, AI, Edge Computing Ενημέρωση των επικεφαλής παραγωγής 12-36 ώρες νωρίτερα από την πιθανή εμφάνιση αστοχίας συστήματος, με πληροφορίες που είναι διαθέσιμες από την εφαρμογή Performance Insight στο Mindsphere, την πλατφόρμα cloud της Siemens. Κύκλος παραγωγής 8 δευτερολέπτων ανά προϊόν, καθώς τα στοιχεία της παραγωγής δοκιμάζονται και βελτιστοποιούνται σε ψηφιακό επίπεδο, χάρη στη δυνατότητα εξομοίωσης μέσω Digital Twin

Το εργοστάσιο της Siemens στο Amberg

στο χώρο της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών. Σε όλα τα στάδια, από το σχεδιασμό του προϊόντος (R&D) και της παραγωγικής διαδικασίας, την υλοποίηση, την καθημερινή λειτουργία, τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας Supply Chain Management (SCM) και τις απαιτούμενες υποστηρικτικές διαδικασίες (Services). Είτε αφορά τη συσκευασία, τη μηχανή και τη γραμμή παραγωγής ή το ίδιο το προϊόν, μια σειρά από εργαλεία επιτρέπουν την εξομοίωση μέσω ψηφιακών διδύμων (Digital Twin), την ολοκλήρωση των επί μέρους μηχανών (προσέγγιση bottom up) ή τη

δυνατότητα κεντρικού engineering (προσέγγιση top down). Μέσα στο χαρτοφυλάκιo Digital Enterprise της Siemens διατίθενται μια σειρά από σχετικά εργαλεία, ενδεικτικά σας αναφέρω τα SIMATIC IT R&D (σύνθεση τροφίμου/ποτού, συμφωνία με κανονισμούς), Teamcenter NΧ (συσκευασία προϊόντος), COMOS και Tecnomatix (σχεδιασμός και εξομοίωση παραγωγικών διαδικασιών για έλεγχο κρίσιμων σημείων, ροή παραγωγής, πρόβλεψη καθυστερήσεων ή άλλων προβλημάτων) και πολλά ακόμα για τα οποία απαιτείται πιο εκτενής αναφορά.

_ Είναι ιδιαιτέρως ελπιδοφόρο που σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο μια γυναίκα βρίσκεται σε μια θέση κλειδί της εταιρείας και της βιομηχανίας. Πώς βιώνετε το ρόλο σας σ’ αυτόν το χώρο; Ειλικρινά είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά για μένα να βρίσκομαι σ’ αυτή τη θέση και σ’ αυτή την εταιρεία. Ξεκίνησα τη σταδιοδρομία μου σε πολύ νεαρή ηλικία, ως φοιτήτρια, σε έναν αμιγώς ανδροκρατούμενο κλάδο κι αντιμετωπίζοντας διάφορες προκλήσεις, λόγω τόσο της νεότητας, όσο και του φύλου μου. Ωστόσο, υπήρξαν άνθρωποι που με εμπιστεύτηκαν και μου έδωσαν αρκετές ευκαιρίες για να εξελιχθώ, με βάση την αποτελεσματικότητά μου και την προοπτική που θεωρούσαν ότι είχα για το μέλλον. Έτσι όχι μόνο κατάφερα να βρίσκομαι στον χώρο ως εργαζόμενη εδώ και 23 χρόνια, αλλά τα τελευταία 9 χρόνια να διευθύνω τμήματα του τομέα Βιομηχανίας. Σύμμαχο στην πορεία μου είχα την επιμονή μου, το πάθος μου για δουλειά, το γυναικείο συναίσθημα, την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη και την ανάγκη για δημιουργία. Η συνεργασία που υπάρχει τόσο με τους άμεσα υφισταμένους μου, όσο και με τους υπόλοιπους συναδέλφους είναι εξαιρετική και βασίζεται στην αλληλοεκτίμηση και υπευθυνότητα με βασικό μέλημα την υποστήριξη του πελάτη. Η Siemens εξάλλου υποστηρίζει με έμφαση την αρχή του «Diversity» στον

Γιατί και πώς μπορεί να γίνει ένα εργοστάσιο έξυπνο Γράφει ο Konstantin Zois, γενικός διευθυντής, Digital Industries, Siemens A.E.

Γιατί η ψηφιοποίηση αλλάζει τα πάντα, σε όλους τους τομείς. Από τη χημική βιομηχανία μέχρι τη ναυτιλία, και από τη βιομηχανία τροφίμων μέχρι την παραγωγή ενέργειας. Η Siemens έχει συσσωρευμένη τεχνογνωσία ετών από τη συμμετοχή της σε όλες τις βιομηχανικές επαναστάσεις. Και η ψηφιοποίηση είναι η 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Στον τομέα αυτόν, οι πελάτες μας χρειάζονται απαντήσεις για να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους και να προχωρήσουν εγκαίρως προς το μέλλον. Χρειάζεται να γίνουν «Ψηφιακές επιχειρήσεις» με έξυπνα εργοστάσια.

Αυτό που εμείς στη Siemens αποκαλούμε Digital Enterprise. Αυτός ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι ένα ταξίδι, με πολλά στάδια που ξεκινά με μια σειρά ερωτήσεων: Γιατί να μετασχηματιστεί μια επιχείρηση σε ψηφιακή; Για να γίνει ανταγωνιστική, καθώς ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα της επιτρέψει: • Να μειώσει τον χρόνο ανάπτυξης και παραγωγής νέων προϊόντων. • Να παράγει με πιο ευέλικτο τρόπο. • Να αυξήσει την παραγωγικότητά της

(λαμβάνοντας υπόψη τις δεσμεύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος). • Να βελτιστοποιήσει την ποιότητα. • Να αυξήσει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων παραγωγής από κυβερνοεπιθέσεις Πώς μπορείτε να γίνετε μια Ψηφιακή Επιχείρηση; Η ψηφιοποίηση είναι η συγχώνευση του πραγματικού κόσμου με τον εικονικό. Με τη λέξη «συγχώνευση» εννοούμε ότι: 1. Δημιουργούμε ψηφιακά μοντέλα στον εικονικό κόσμο για αντικείμενα και

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

εργασιακό χώρο. Αυτό σε συνδυασμό με τη ριζική αλλαγή που συντελείται στον κλάδο μας μέσω του Industry 4.0, μου δίνει το κίνητρο να συνεχίσω δυναμικά αυτή την πορεία προσβλέποντας στις νέες προκλήσεις της δουλειάς μας. _ Τι θα συμβουλεύατε τους επιχειρηματίες που θα ήθελαν να εισέλθουν πιο ενεργά σε αυτή την ψηφιακή εποχή και να επενδύσουν στις νέες τεχνολογίες. Προσωπικά πιστεύω ότι η μελλοντική θωράκιση μιας επιχείρησης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προετοιμασία και την αναβάθμιση των υποδομών ώστε να εισέλθει δυναμικά στην Industry 4.0 εποχή. Είναι σαφές ότι σε παγκόσμιο επίπεδο βλέπουμε τις επενδύσεις στον τομέα αυτό να αυξάνονται εκθετικά και φυσικά αυτό έμμεσα θα επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα και των ελληνικών επιχειρήσεων. Είναι λοιπόν κομβικό να ξεκινήσουν άμεσα τις ενέργειες αυτές που θα τους θωρακίσουν για το μέλλον. Να επιλέξουν προσεκτικά τον συνεργάτη που θα τους καθοδηγήσει σε αυτό το ταξίδι και να μην φοβηθούν να προχωρήσουν σε ριζικές αλλαγές. Το σημαντικό είναι να γίνουν δομημένα βήματα στην υλοποίηση των τεχνολογικών αναβαθμίσεων του εξοπλισμού, ώστε να μπορεί να υποστηριχτεί συστηματικά η είσοδος της επιχείρησης στην ψηφιακή εποχή. •

διαδικασίες του πραγματικού κόσμου. 2. Στη συνέχεια μεταφέρουμε ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς μας από τον πραγματικό κόσμο στον εικονικό. 3. Και αντίστροφα, τα αποτελέσματα της δουλειάς μας στον εικονικό κόσμο τα μεταφέρουμε στον πραγματικό υλοποιώντας ή βελτιστοποιώντας αντικείμενα και διαδικασίες. 4. Τέλος, δεδομένα από αυτό που φτιάξαμε στον πραγματικό κόσμο, τα μεταφέρουμε στον εικονικό, για να αρχίσει ένας νέος κύκλος. Τα ψηφιακά μοντέλα αποκαλούνται και Ψηφιακά Δίδυμα (Digital Twins). Σε μια βιομηχανία έχουμε τα ψηφιακά δίδυμα για τα προϊόντα και για την παραγωγή τους. Αυτά θα πρέπει να επικοινωνούν μεταξύ τους, ώστε τα μοντέλα να συνεργάζονται μεταξύ τους.

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Στόχος και υπόσχεσή μας η κατάκτηση του ψηφιακού μετασχηματισμού για τους πελάτες μας Γράφει ο Johann Goettler, πρόεδρος & CEO Siemens Ελλάδος: Η Siemens, από τότε που ιδρύθηκε, πριν από 172 χρόνια, μέχρι σήμερα, βασίζεται σε μία κεντρική ιδέα: να υπηρετεί τις κοινωνίες με τις τεχνολογίες της, τα προϊόντα της, με τις εργασιακές της πρακτικές και με οτιδήποτε κι αν κάνει. Αυτή η ιδέα είναι τόσο ισχυρή που παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα και εξακολουθεί να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής της. Όλοι εμείς στη Siemens γνωρίζουμε ότι για να πετύχουμε τους στόχους μας, οι ενέργειές μας πρέπει να υπηρετούν τις ανάγκες των ανθρώπων και των πόλεων μέσα στις οποίες ζουν και δραστηριοποιούνται, να δημιουργούν αξία για τους επιχειρηματικούς μας εταίρους και κατά βάση, να κάνουν πραγματικότητα ό,τι έχει πραγματικά αξία, με κεντρικό άξονα την καινοτομία. Αυτό δείχνει η πορεία της Siemens παγκοσμίως, αλλά και η πορεία της Siemens στην Ελλάδα τα τελευταία 120 χρόνια. Μια πορεία γεμάτη καινοτομίες που πάντα έχουν στόχο να δίνουν απαντήσεις στις παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, και έτσι να συμβάλλουν παράλληλα στη διαμόρφωση του μέλλοντος. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η Siemens συμμετείχε ιστορικά στη διαμόρφωση όλων των τεχνολογικών επαναστάσεων, από την 1η μέχρι και την 4η που βιώνουμε όλοι σήμερα. Με την στρατηγική της επιλογή να πρωτοστατεί στους τομείς της ηλεκτροδότησης, του αυτοματισμού και της ψηφιοποίησης, η εταιρεία έχει οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να ετοιμάζει τους πελάτες της, τις επιχειρήσεις, αλλά και τις έξυπνες πόλεις για το ψηφιακό μέλλον, την ενεργειακή τους επάρκεια, και για τα επιχειρηματικά μοντέλα που η εποχή του Industry 4.0 απαιτεί. Αυτή η μετάβαση, απαιτεί τον ψηφιακό μετασχηματισμό των βιομηχανιών. Και η Siemens επενδύοντας στην έρευνα και την ανάπτυξη νέων disruptive τεχνολογιών, διαθέτει ήδη ένα εξειδικευμένο χαρτοφυλάκιο ψηφιακών προϊόντων, ενώ το καταρτισμένο προσωπικό της μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να πραγματοποιήσουν τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό. Με περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια επενδύσεις σε εξαγορές εταιρειών λογισμικού τα τελευταία 13 χρόνια και 12.700 μηχανικούς λογισμικού, η Siemens αποτελεί έναν από τους παγκόσμιους πρωτοπόρους στον τομέα που θα καθορίσει των μέλλον των επιχειρήσεων ανά τον κόσμο. Αυτό θεωρούμε ότι είναι το χρέος μας. Να υποστηρίξουμε τις βιομηχανίες και όλους μας τους πελάτες να κατακτήσουν τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, προς όφελος των αγορών και των αυξανόμενων αναγκών των κοινωνιών και των ανθρώπων τους, αλλά και προς όφελος του πλανήτη, καθώς το περιβαλλοντικό μας χαρτοφυλάκιο συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση των CO2 εκπομπών των πελατών μας. Και αυτό είναι η δική μας υπόσχεση.

Εφόσον έχουμε μεταφέρει την επιχείρησή μας στον εικονικό κόσμο και αφού ο εικονικός κόσμος είναι πληροφορία, η κυβερνοασφάλεια είναι πλέον ζωτικής σημασίας. Και ας λάβουμε υπ’όψιν ότι υπάρχουν ήδη περιστατικά κυβερνοεπιθέσων σε μονάδες παραγωγής και στην Ελλάδα. Από πού να ξεκινήσει κανείς για να γίνει Ψηφιακή Επιχείρηση; Από την Ψηφιακή Αξιολόγηση. Πρώτο στάδιό της είναι η αξιολόγηση της ψηφιακής ωριμότητας. Πραγματοποιείται με συνεντεύξεις με όλα τα τμήματα της εταιρείας (Ανάπτυξης, Προγραμματισμού, Παραγωγής, Αποθηκών και Συντήρησης), με στόχο να καταγραφεί τόσο το τρέχον επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας, όσο και το επιθυμητό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας.

Η ομάδα συμβούλων στη συνέχεια θα ετοιμάσει μια λίστα με πιθανά έργα ψηφιοποίησης και ο πελάτης επιλέγει κάποια από τα προτεινόμενα έργα. Τότε, η ομάδα των συμβούλων ετοιμάζει τις τεχνικές προδιαγραφές και υπολογίζει το κόστος και την οικονομική απόδοση των επιλεγμένων έργων. Το τελευταίο στάδιο περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός οδικού χάρτη υλοποίησης των έργων από τη Siemens. Πότε θα πρέπει να ξεκινήσει κανείς το ταξίδι του στην Ψηφιοποίηση; Η απάντηση είναι… τώρα Και είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που η Siemens στην Ελλάδα μπορεί να προσφέρει όλα αυτά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες στις εταιρείες που επιθυμούν να προχωρήσουν ουσιαστικά τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό.

To έξυπνο εργοστάσιο

είναι εδώ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΠΡΩΙΝΕΣ ΩΡΕΣ ΚΑΙ Η ΜΗΧΑΝΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΜΠΛΟΚΑΡΕΙ. Ο ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΕΙ ΟΤΙ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΣΤΑΛΟΥΝ ΤΟ ΠΡΩΙ. ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΧΑΣΕΙ ΧΡΟΝΟ, ΒΛΕΠΕΙ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΜΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΚΑΙ ΑΜΕΣΩΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΚΕΙ… ΓΡΑΦΕΙ Ο ΗΛΙΑΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΊΣΩ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ένας τεχνικός συντήρησης

ενημερώνεται και βλέπει αμέσως τα data που έρχονται από την μηχανή που έχει κάνει shut down, στο γραφείο του και εύκολα εντοπίζει ότι το πρόβλημα βρίσκεται σε ένα συγκεκριμένο workstation. Στο εργαστήριο, από το tablet του, ο τεχνικός αποκτά πρόσβαση στο εν λόγω workstation και αρχίζει να τροποποιεί τον χρόνο απόκτησης δεδομένων για τα δεδομένα διεργασίας. Σε λίγα λεπτά, αναγνωρίζει και λύνει το πρόβλημα. Το μηχάνημα έχει επανέλθει και λειτουργεί ξανά.

Η κατανόηση της πρόκλησης Για τις περισσότερες εταιρείες, βάσει του υποθετικού παραδείγματος που είδαμε παραπάνω, αυτό το επίπεδο ταχύτητας είναι η φιλοδοξία και όχι η πραγματικότητα. Όμως το πιο σημαντικό είναι ότι αυτή η περίπτωση είναι μόνο ένα μικρό μέρος των δυνατοτήτων που μπορεί να επιτελέσει ένα έξυπνο εργοστάσιο. Στα ψηφιακά εργοστάσια του αύριο, οι καθημερινές λειτουργίες θα περιλαμβάνουν την προβλεπτική συντήρηση, την ευέλικτη χρήση και αναβάθμιση της μηχανής, το αποτύπωμα παραγωγής και πρώτων υλών, την παρακολούθηση και τον εντοπισμό αγαθών σε παραγωγές με μαζικού customization καθώς

και την ενεργειακή απόδοση. Στο έξυπνο εργοστάσιο έχουμε 20% μείωση σε αναποτελεσματικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για τη δημιουργία αξίας. Αυτό προϋποθέτει ότι τα δεδομένα διεργασιών και τα μεταδεδομένα από μηχανές είναι πιο προσιτά –και διαφανή– σε σχεδιαστές και τεχνικούς, μέχρι και για τον «τελευταίο τροχό της αμάξης». Εξετάζοντας τις τρέχουσες μηχανικές υποδομές, υπάρχει μεγάλη ποσότητα δεδομένων που δημιουργείται, αλλά είτε δεν είναι πάντα διαθέσιμη, είτε δεν υπάρχει ο τρόπος να αποδελτιωθεί στην ολότητά της για πιο σφαιρική εξαγωγή συμπερασμάτων. Η πρόκληση είναι ότι οι μηχανές έχουν μια ιεραρχική δομή ελέγχου η οποία είναι συνήθως βελτιστοποιημένη για γρήγορο και αποτελεσματικό έλεγχό τους. Τα δεδομένα που αφορούν αυτή τη δομή ελέγχου μεταφέρονται με πολύ χαμηλό χρόνο απόκρισης (low latency), με το σύστημα ελέγχου να απαιτεί χρόνους κύκλου σε επίπεδο χιλιοστών του δευτερολέπτου. Αυτό αναμενόμενα αυξάνει την ένταση στον έλεγχο του μηχανήματος, το οποίο πρέπει να επεξεργάζεται επιπλέον δεδομένα που δεν προλαβαίνει λόγω όγκου να αφομοιώσει. Για να επιλυθεί λοιπόν αυτη η σημαντική πρόκληση, πρέπει να προσεγγίσουμε τα κρίσιμα ζητήματα που ανακύ-

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

πτουν από τρεις διαφορετικές οπτικές όπως θα δούμε παρακάτω: 1. Έξυπνες συσκευές: Καθορισμός των στοιχείων που θα επιτρέψουν τη δημιουργία δεδομένων, ξεκινώντας με έξυπνα ρελέ πάνω σε πρόσθετους αισθητήρες και συνδέσμους που λειτουργούν ως έξυπνες συσκευές, συλλέγοντας για παράδειγμα πληροφορίες σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας ή με τον έλεγχο της κατάστασης ενός μηχανήματος. 2. Φυσική συνδεσιµότητα: Η τοποθέτηση πιο έξυπνων συσκευών μέσα σε μια μηχανή δημιουργεί πρόσθετες συνδέσεις, οι οποίες δημιουργούν περισσότερα δεδομένα προς μεταφορά και συγχρόνως μειώνουν το μέγεθος και το κόστος των κόμβων. Αυτό αυτομάτως οδηγεί στην ανάγκη για εναλλακτικές λύσεις συνδεσιμότητας, συμπεριλαμβανομένης της κυματοδηγούμενης μεταφοράς δεδομένων και άλλων ασύρματων λύσεων. 3. Σύνδεση περιεχοµένου: Ή πώς να διαχειριστούμε ένα path δεδομένων για να αποκτήσουμε δεδομένα επιπρόσθετης αξίας. Η λύση στη συνδεσιμότητα θα πρέπει να διαχειρίζεται, να συγκεντρώνει, να αποθηκεύει και να επεξεργάζεται δεδομένα καθώς και να ανοίγει μια ασφαλή διαδρομή για τη μετάδοση δεδομένων στο σύστημα ΙΤ.

I-Robot Τα ρομπότ βρίσκονται ολοένα και περισσότερο στο επίκεντρο της ψηφιακής μετεξέλιξης, καθώς τα περισσότερα εργοστάσια μεταβαίνουν ταχύτατα σε ψηφιακά έξυπνα περιβάλλοντα. Τα αποτελεσματικά ψηφιακά εργοστάσια βελτιστοποιούν τις αλληλεπιδράσεις ανθρώπου-ρομπότ, όπου τα ρομπότ βοηθούν τους ανθρώπους να εκτελούν εύκολα δύσκολες και χρονοβόρες εργασίες. Όμως η χρήση ρομπότ έρχεται και με επαυξημένες προκλήσεις, ιδιαίτερα γύρω από τις λειτουργικές διαδικασίες κατασκευής που απαιτούν ακρίβεια και αποτελεσματικότητα. Αυτή η νέα πρόκληση στον αυτοματισμό δημιουργεί μεγαλύτερη ανάγκη για ρομπότ εξοπλισμένα με αισθητήρες, ικανά να εκτελούν γρήγορα κατασκευαστικά καθήκοντα, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια των ανθρώπων που εργάζονται γύρω του. Ελέγχοντας τις ρομποτικές κινήσεις μέσω αισθητήρων (ενσωματωμένων και προσαρμοσμένων) το ρομπότ αποτελεί ένα σημαντικό εξελικτικό βήμα προς την παροχή της απαιτούμενης ευελιξίας για την προσαρμογή στις διακυμάνσεις που έχει πάντα η όποια ανθρώπινη δραστηριότητα. Ως αποτέλεσμα, οι αισθητήρες συμβάλλουν ώστε τα ρομπότ να μπορούν να ανιχνεύσουν αποτελεσματικά την ακριβή θέση ενός κατασκευασμένου αντικειμένου, το οποίο με τη σειρά του ενημερώνει την απόδοση του ρομπότ.

AI και Ρομποτική Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε στο σημείο αυτό ότι η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη εξυπηρετούν πολύ διαφορετικούς σκοπούς. Ωστόσο, οι άνθρωποι συχνά τους συγχέουν. Έτσι συχνά ακούμε ότι η ρομποτική είναι ένα υποσύνολο της τεχνητής νοημοσύνης ενώ άλλοι αναρωτιούνται εάν είναι το ίδιο πράγμα. Η αύξηση της χρήσης της λέξης «ρομπότ» τα τελευταία χρόνια ώστε να υποδηλώνει οποιοδή-

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ποτε είδος αυτοματοποίησης, έθεσε ακόμη περισσότερες αμφιβολίες για το πώς η ρομποτική και η AI ταιριάζουν μεταξύ τους. Για να το ξεκαθαρίσουμε, ρομποτική και ΑΙ δεν είναι το ίδιο. Για την ακρίβεια είναι δυο τομείς εντελώς διαφορετικοί. Όπως βλέπουμε και στο διάγραμμα υπάρχει μια μικρή περιοχή όπου τα δύο πεδία αλληλοεπιδρούν και είναι αυτό που ονομάζουμε «Τεχνητά νοήμονα ρομπότ». Σε αυτήν λοιπόν την αλληλεπίδραση, συγχέονται πολλές φορές οι δύο έννοιες. Για να κατανοήσουμε πώς αυτοί οι τρεις όροι σχετίζονται μεταξύ τους, ας εξετάσουμε καθέναν από αυτούς μεμονωμένα.

Τι είναι η ρομποτική; Η ρομποτική είναι κλάδος της τεχνολογίας που ασχολείται με τα φυσικά ρομπότ. Τα ρομπότ είναι προγραμματιζόμενα μηχανήματα που είναι συνήθως σε θέση να εκτελούν μια σειρά δράσεων αυτόνομα ή ημιαυτόνομα. Υπάρχουν τρεις σημαντικοί παράγοντες που αποτελούν ένα ρομπότ: • Τα ρομπότ αλληλοεπιδρούν με τον φυσικό κόσμο μέσω αισθητήρων και ενεργοποιητών. • Τα ρομπότ είναι προγραμματιζόμενα. • Τα ρομπότ είναι συνήθως αυτόνομα ή ημιαυτόνομα. Τα ρομπότ είναι «συνήθως» αυτόνομα επειδή κάποια ρομπότ δεν είναι. Για παράδειγμα, τα Telerobots ελέγχονται εξ ολοκλήρου από έναν άνθρωπο χειριστή, αλλά η τηλεϊατρική εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως κλάδος ρομποτικής. Αυτό είναι ένα παράδειγμα όπου ο ορισμός της ρομποτικής είναι σχετικά ασαφής. Είναι εκπληκτικά δύσκολο να ζητήσουμε από τους ειδικούς να συμφωνήσουν τι ακριβώς αποτελεί ένα «ρομπότ». Ορισμένοι λένε ότι ένα ρομπότ πρέπει να είναι σε θέση να «σκέφτεται» και να λαμβάνει αποφάσεις. Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένας τυπικός ορισμός του «ρομπότ σκέψης». Απαιτώντας ένα ρομπότ να «σκέφτεται» δείχνει ότι έχει κάποιο επίπεδο τεχνητής νοημοσύνης, αλλά τα πολλά μη-έξυπνα ρομπότ που υπάρχουν δείχνουν ότι η σκέψη δεν μπορεί να προαπαιτούμενο για ένα ρομπότ. Ωστόσο, όπως και αν επιλέξουμε να ορίσουμε ένα ρομπότ, η ρομποτική περιλαμβάνει σχεδιασμό, κατασκευή και προγραμματισμό φυσικών ρομπότ που είναι σε θέση να αλληλοεπιδρούν με τον φυσικό κόσμο. Μόνο ένα μικρό μέρος της ρομποτικής περιλαμβάνει τεχνητή νοημοσύνη.

Robotics

Artificial Intelligence

Artificial Intelligent Robots 33

Παράδειγμα ρομπότ: Βασικό cobot Ένα απλό συνεργατικό ρομπότ (COllaborative roBOT ή cobot) είναι ένα τέλειο παράδειγμα ενός μη-έξυπνου ρομπότ. Μπορούμε π.χ. να προγραμματίσουμε ένα cobot για να παραλάβουμε ένα αντικείμενο και να το τοποθετήσουμε κάπου αλλού. Το cobot θα συνεχίσει να επιλέγει και να τοποθετεί τα αντικείμενα ακριβώς με τον ίδιο τρόπο μέχρι να το απενεργοποιήσετε. Αυτή είναι μια αυτόνομη λειτουργία επειδή το ρομπότ δεν απαιτεί ανθρώπινη είσοδο μετά την προγραμματισμένη του λειτουργία. Το έργο δεν απαιτεί καμία νοημοσύνη, επειδή ο cobot δεν θα αλλάξει ποτέ αυτό που κάνει. Τα περισσότερα βιομηχανικά ρομπότ είναι μη έξυπνα.

Τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑΣ γενικός γραμματέας Ψηφιακής Μεταρρύθμισης

«Το κράτος έχει μια μοναδική ευκαιρία πλέον, να αναπτύξει τις ταχύτητες που απαιτούνται για να καλύψει χαμένο έδαφος ετών και να μπορέσει μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό να επιτύχει το μέσο επίπεδο του ρυθμού ανάπτυξης του ρυθμού παροχής υπηρεσιών προς τον πολίτη και τον επιχειρηματία που υπάρχει σε όλη την Ευρώπη»

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) είναι κλάδος της επιστήμης των υπολογιστών. Περιλαμβάνει την ανάπτυξη προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών για την ολοκλήρωση εργασιών που διαφορετικά απαιτούν ανθρώπινη νοημοσύνη. Οι αλγόριθμοι AI μπορούν να αντιμετωπίσουν τη μάθηση, την αντίληψη, την επίλυση προβλημάτων, την κατανόηση της γλώσσας και/ή τη λογική συλλογιστική. Το AI χρησιμοποιείται με πολλούς τρόπους μέσα στον σύγχρονο κόσμο. Για παράδειγμα, οι αλγόριθμοι AI χρησιμοποιούνται στις αναζητήσεις Google, στον μηχανισμό συστάσεων του Amazon και στους ανιχνευτές διαδρομών GPS. Τα περισσότερα προγράμματα AI όμως δεν χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των ρομπότ! Ακόμα και όταν το AI χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των ρομπότ, οι αλγόριθμοι AI αποτελούν μόνο μέρος του μεγαλύτερου ρομποτικού συστήματος, το οποίο περιλαμβάνει επίσης αισθητήρες, ενεργοποιητές και προγραμματισμό εκτός του AI. Συχνά, αλλά όχι πάντα, το AI περιλαμβάνει κάποιο επίπεδο μηχανικής μάθησης, όπου ένας αλγόριθμος «εκπαιδεύεται» για να ανταποκρίνεται σε κάποιο συγκεκριμένο input με κάποιο τρόπο χρησιμοποιώντας γνωστές εισόδους και εξόδους. Η βασική πτυχή που διαφοροποιεί τo AI από τον πιο συμβατικό προγραμματισμό είναι η λέξη «νοημοσύνη». Τα προγράμματα που δεν διαθέτουν νοημοσύνη εκτελούν απλά μια καθορισμένη ακολουθία οδηγιών. Τα προγράμματα AI μιμούνται κάποιο επίπεδο ανθρώπινης νοημοσύνης.

Παράδειγμα καθαρού AI: AlphaGo Ένα από τα πιο συνηθισμένα παραδείγματα καθαρού AI μπορεί να βρεθεί στα παιχνίδια. Κλασικό παράδειγμα αυτού είναι το σκάκι, όπου το AI Deep Blue νίκησε τον παγκόσμιο πρωταθλητή, Gary Kasparov, το 1997. Ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το AlphaGo (η ηλεκτρονική μορφή του διάσημου αρχαίου κινεζικού παιχνιδιού Go (Γκο)), όπου ένα AI επίσης νίκησε τον Lee Sedol τον παίκτη παγκόσμιου πρωταθλητή Go, το 2016. Εντούτοις, δεν υπήρχαν ρομποτικά στοιχεία στο AlphaGo. Τα κομμάτια παίζονταν από έναν άνθρωπο ο οποίος παρακολουθούσε τις κινήσεις του προγράμματος σε μια οθόνη.

Τι είναι τα Τεχνητά Ευφυή Ρομπότ;

Τεχνητά νοήμονα ρομπότ είναι η γέφυρα μεταξύ ρομποτικής και AI. Πρόκειται για ρομπότ που ελέγχονται από προγράμματα AI. Τα περισσότερα ρομπότ όπως προείπαμε, δεν είναι τεχνητά έξυπνα. Ωστόσο, τα μη ευφυή ρομπότ είναι αρκετά περιορισμένα στη λειτουργικότητά τους. Οι αλγόριθμοι AI είναι απαραίτητοι όταν θέλουμε να επιτρέψουμε στο ρομπότ να εκτελεί πιο σύνθετες εργασίες. Ένα ρομπότ αποθήκευσης μπορεί να χρησιμοποιήσει έναν αλγόριθμο εύρεσης διαδρομής για να πλοηγηθεί μέσα στην αποθήκη. Ένα drone μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτόνομη πλοήγηση για να επιστρέψει στο σπίτι όταν πρόκειται να εξαντληθεί η μπαταρία του. Ένα αυτοκινούμενο όχημα μπορεί να χρησιμοποιήσει έναν συνδυασμό αλγορίθμων AI για να ανιχνεύσει και να αποφύγει πιθανούς κινδύνους στο δρόμο. Αυτά είναι όλα παραδείγματα τεχνητά έξυπνων ρομπότ.

Παράδειγμα: Τεχνητά έξυπνο cobot Θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε τις δυνατότητες ενός συνεργατικού ρομπότ χρησιμοποιώντας το AI. Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να προσθέσουμε μια κάμερα στο cobot μας. Η ρομποτική αυτή όραση εμπίπτει αυτομάτως στην κατηγορία της «αντίληψης» και απαιτεί συνήθως αλγόριθμους AI. Ας πούμε επίσης ότι θέλουμε το cobot μας να ανιχνεύσει το αντικείμενο που συλλέγει και να το τοποθετήσει σε διαφορετική θέση ανάλογα με τον τύπο του αντικειμένου. Αυτό θα απαιτούσε την κατάρτιση ενός

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

εξειδικευμένου προγράμματος όρασης για την αναγνώριση των διαφόρων τύπων αντικειμένων. Ένας τρόπος για να το κάνoυμε αυτό είναι να χρησιμοποιήσουμε έναν αλγόριθμο AI που ονομάζεται Template Matching. Γενικά, τα περισσότερα τεχνητά έξυπνα ρομπότ χρησιμοποιούν μόνο ΑΙ σε μια συγκεκριμένη πτυχή της λειτουργίας τους. Στο παράδειγμά μας, το AI χρησιμοποιείται μόνο στην ανίχνευση αντικειμένων. Οι κινήσεις του ρομπότ δεν ελέγχονται πραγματικά από το AI (αν και η έξοδος του ανιχνευτή αντικειμένων επηρεάζει τις κινήσεις του).

Τα πραγματικά δεδομένα Σήμερα, η βιομηχανία στην Ελλάδα μεταβάλλεται με μικρά βήματα από τα παραδοσιακά σε έξυπνα εργοστάσια. Το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ σε μία από τις τελευταίες του μελέτες συμπέραινε την έλλειψη πυξίδας ψηφιακού μετασχηματισμού στην ελληνική βιομηχανία. Ενώ το 90% των επιχειρήσεων θεωρεί το μετασχηματισμό ως στρατηγικής σημασίας, μόνο το 48% έχει ψηφιακή στρατηγική, ενώ μόλις το 50% διαθέτει αρμόδιο διευθυντικό στέλεχος. Η ψηφιοποίηση υποστηρικτών λειτουργιών-back office (17.2%), και η αναβάθμιση εφαρμογών τύπου ERP (16.5%) είναι οι πρώτες προτεραιότητες. Μόλις 11,1% επιδιώκει ψηφιακές λύσεις για αύξηση των εσόδων, στοιχείο αρκετά αποθαρρυντικό, ενώ μόνο το 10% επιδιώκει λύσεις Data Analytics για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πελατών και μόλις 9.5% ανταλλάσσει δεδομένα με συνεργάτες και προμηθευτές. Την τελευταία τριετία, μία στις δύο ΜμΕ (53.5%) με κύκλο εργασιών μέχρι 30εκ. ευρώ είτε δεν επένδυσε καθόλου σε ψηφιακές λύσεις, είτε επένδυσε κάτω από 100.000 ευρώ. Ωστόσο, είναι ενθαρρυντικό πως το 86% έχει πρόθεση επένδυσης σε σύγχρονες λύσεις στα επόμενα τρία χρόνια. Είναι σημαντικό να υπάρξει μια γενικότερη αλλαγή φιλοσοφίας και να γίνει κατανοητό πώς η μετατροπή ενός εργοστασίου σε «έξυπνο» δεν είναι δυνατόν να γίνει από τη μία στιγμή στην άλλη ούτε χρειάζεται να αλλάξουμε άρδην εγκαταστάσεις και εξοπλισμό για να εξελιχθούμε. Χαρακτηριστικά ήταν επί του θέματος και τα λόγια του γενικού γραμματέα Ψηφιακής Μεταρρύθμισης Γιώργου Γεωργαντά όπου σε πρόσφατη ομιλία του σε συνέδριο της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (ΕΕΝΕ) που έγινε σε συνεργασία με την εταιρεία Ελληνική Παραγωγή (Συμβούλιο Βιομηχανιών για την Ανάπτυξη) με τίτλο «Το μέλλον της παραγωγής: Εφαρμογές 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης στην Ελλάδα σήμερα. Ρομποτική & Τεχνητή Νοημοσύνη στην Πράξη» αναφέρθηκε στην γενικότερη αγωνία των επιχειρηματιών αναφορικά με την ψηφιακή εξέλιξη στη Χώρα, λέγοντας ότι το κρίσιμο στοίχημα «αυτή τη στιγμή είναι αν θα μπορέσει το κράτος να εκπληρώσει την υποχρέωση που έχει για τις αναγκαίες συνθήκες που θα οδηγήσουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Είναι μια αγωνία όχι μόνο των επιχειρηματιών, αλλά και μεγάλου μέρους της κοινωνίας μας, γιατί είναι ένα στοίχημα συνολικά του κράτους μας. Το κράτος έχει μια μοναδική ευκαιρία σε αυτή τη συγκυρία να αναπτύξει τις ταχύτητες που απαιτούνται για να καλύψει χαμένο έδαφος ετών και να μπορέσει μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό να επιτύχει το μέσο επίπεδο του ρυθμού ανάπτυξης του ρυθμού παροχής υπηρεσιών προς τον πολίτη και τον επι-

χειρηματία που υπάρχει σε όλη την Ευρώπη. Στόχος μας είναι να φύγουμε από την 26η θέση και να φτάσουμε στον μέσο όρο των υπολοίπων χωρών. Πρέπει να διευκολύνουμε κάθε σημείο προσέγγισης του επιχειρηματία με το κράτος. Αυτό δημιουργεί και το πλαίσιο της διαφάνειας και των ίσων κανόνων για όλους. Όταν η παροχή των υπηρεσιών θα είναι κατά βάση ψηφιακή και δεν θα παρεμβάλλεται κανείς, θα υπάρχει ένα υγιές πλαίσιο ώστε ο κάθε επιχειρηματίας να αναπτύξει τις δικές του δυνάμεις, σκέψεις και καινοτομίες και να μπορέσει να δημιουργήσει και να ανταγωνιστεί τόσο στο εσωτερικό όσο και στο διεθνές περιβάλλον όλες τις ομοειδείς επιχειρήσεις. Θα ξέρει ότι σε αυτές του τις προσπάθειες η δημόσια διοίκηση θα είναι σύμμαχος. Αυτό θέλει δουλειά. Είμαστε όμως ήδη σε σημείο όπου έχουμε απτά αποτελέσματα αυτής μας της προσπάθειας».

Γιατί αργεί ο ΨΜ στη βιομηχανία μας; Πάνω στο κομμάτι του Ψηφιακού Μετασχηματισμού και στους χρόνους που αυτός επιτυγχάνεται στη χώρα μας και στη βιομηχανία ειδικότερα, έρχεται να τοποθετηθεί με καίριο τρόπο ο Μανώλης Αντύπας Business Unit Manager of Automation Power & Motion της UTECO ABEE λέγοντας ότι «αυτή η καθυστέρηση οφείλεται αρχικά στη δεκαετή κρίση που πέρασε η χώρα (και από την οποία ακόμα προσπαθεί να βγει), και η οποία έχει ενσταλάξει τον φόβο της επιβίωσης στις εταιρείες. Επιπλέον σημαντικό ρόλο παίζει η ενδεχόμενη άγνοια του πώς ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός μπορεί να αποφέρει περισσότερα έσοδα σε μία εταιρεία και τέλος έχουμε την έλλειψη κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού το οποίο να μπορεί να υποστηρίξει αυτή τη μετάβαση». Eίναι η λύση να ξηλωθούν όλα τα παλιά και να αντικατασταθούν με νέα με παράλληλη είσοδο φρέσκων πρωτογενών εφαρμογών (ή αλλιώς Greenfield λύσεις); Ο Μανώλης Αντύπας εξηγεί ότι «ο πλήρης Ψηφιακός Μετασχηματισμός μίας εγκατάστασης εμπεριέχει και σημαντικά κόστη, ειδικά σε περιπτώσεις όπου οι εγκαταστάσεις είναι πεπαλαιωμένες κι απαιτούν εκτενείς –και άρα κοστοβόρες– επεμβάσεις. Όταν το ROI δεν είναι σαφές από την αρχή,

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

μέγεθος και η πολυπλοκότητα των αλλαγών προφανώς σχετίζονται άμεσα με το είδος της εφαρμογής. Οι λύσεις όμως πάντα υπάρχουν και οι δυσκολίες υπερκεράζονται. Εμείς σαν εταιρεία είμαστε σε θέση να προτείνουμε μεμονωμένα αισθητήρια, αλλά και συστήματα για οποιαδήποτε βιομηχανική διεργασία».

H νέα εποχή του 5G

είναι λογικό, εν μέσω ενός οικονομικού κλίματος, όπως αυτό που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, οι εταιρείες να είναι διστακτικές σε μεγάλα project και να περιορίζονται σε μικρής έκτασης επεμβάσεις που αφορούν σε αλλαγές παλαιών αισθητήρων και μεμονωμένου εξοπλισμού με νέο ΙΙοΤ ready, ώστε τουλάχιστον να έχουν τη βάση για μελλοντική χρήση τεχνολογιών Cloud Computing, Big Data Analytics, Artificial Intelligence, Cyber physical Systems, Blockchain κ.λπ. Επιπλέον η ραχοκοκαλιά της ψηφιοποίησης και της εκμετάλλευσης όλων των νέων τεχνολογιών που την αποτελούν, είναι τα δίκτυα μεταφοράς πληροφορίας και η ΙΤ υποδομή εν γένει (servers, cyber security). Σε πολλές περιπτώσεις, η υφιστάμενη ΙΤ υποδομή δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του Ι4.0 κι απαιτούνται επιπλέον κεφάλαια για την αναβάθμισή της».

Έξυπνες λύσεις, μεγάλα οφέλη Σε αυτή λοιπόν τη μεταβατική φάση της βιομηχανίας και την εισχώρηση του Industry 4.0 και το IoT σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν σιγά σιγά λύσεις που να μπορούν να εφαρμοστούν επιτόπου για την αναβάθμιση των υπαρχουσών μονάδων και μηχανημάτων που διαθέτει μια βιομηχανία (τις λεγόμενες και Brownfield λύσεις ή retrofit με την ευρεία έννοια). Όπως εξηγεί ο Μανώλης Αντύπας «σε υπάρχουσες βιομηχανικές εγκαταστάσεις με πεπαλαιωμένες τεχνολογίες υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες για την εγκατάσταση νέων αισθητήρων και λογισμικών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαιτείται πρωτίστως η αναλυτική αποτύπωση της υπάρχουσας ηλεκτρομηχανολογικής εγκατάστασης και η εις βάθος μελέτη της εφαρμογής. Στην περίπτωση της UTECO, οι μηχανικοί μας, μόλις συλλέξουν και μελετήσουν όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, προχωρούν στο επόμενο στάδιο που περιλαμβάνει την καλύτερη δυνατή τεχνοοικονομική πρόταση για την αναβάθμιση της εκάστοτε εγκατάστασης. Οι νέες τεχνολογίες σε συνάρτηση με την πολυετή εμπειρία μας στον χώρο του βιομηχανικού αυτοματισμού είναι τα “εργαλεία” για την ορθή επιλογή των νέων υλικών και λογισμικών. Το

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Το 5G χοντρικά δεν είναι τίποτα περισσότερο από μεγαλύτερη ευρυζωνική ταχύτητα. Για την ακρίβεια 1000 φορές γρηγορότερη από το 4G που ευρέως χρησιμοποιείται. Ήδη κάποιες χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Νότια Κορέα και το Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποιούν σε κάποιες περιοχές τους τέτοια δίκτυα. Το 5G χρησιμοποιεί ακόμα πιο υψηλές ραδιοσυχνότητες για να επιτύχει το x1000 που προαναφέραμε. Για να το κάνουμε πιο κατανοητό, αν υποθέσουμε ότι για να κατεβάσουμε ένα αρχείο 2GB με 4G χρειαζόμαστε γύρω στα 8 λεπτά, με το 5G αυτό θα γίνεται μέσα σε 5 με 6 δευτερόλεπτα! Μια επίσης πολύ σημαντική διαφορά είναι ο αριθμός των διασυνδεδεμένων συσκευών που μπορεί να υποστηρίξει ένα δίκτυο 5G. Εκεί που το 4G υποστήριζε μέχρι 4000 συσκευές ανά km2 με το 5G η διασυνδεσιμότητα αγγίζει το 1 εκατομμύριο. Αλλά ίσως η πιο σημαντική διαφορά με το 5G με τον χρόνο απόκρισης. Με τους δραματικά χαμηλότερους χρόνους καθυστέρησης, η τεχνολογία 5G θα μας επιτρέψει να κάνουμε εντελώς νέα πράγματα, όχι μόνο να βελτιώσουμε αυτό που ήδη κάνουμε. Το 5G θα βοηθήσει στην πλήρη καθιέρωση του ΙοΤ ως ένα αδιαπραγμάτευτο κομμάτι του σύγχρονου κόσμου αφήνοντας το να ξεδιπλώσει πλήρως τις τεράστιες δυνατότητές του. Μέχρι το 2022 αναμένεται να είναι συνδεδεμένες περίπου 29 δισεκατομμύρια συσκευές στο IoT. Ένα νούμερο που κάθε μέρα θα αυξάνεται. Με τα σημερινά δεδομένα και τις υπάρχουσες ασύρματες υποδομές δεν υπάρχει η δυνατότητα να υποστηριχτούν τόσες πολλές συσκευές και μηχανήματα και να εξασφαλίζεται η διάχυση της πληροφορίας δίχως lag. Όμως με τις εκπληκτικές ταχύτητες του 5G το latency θα αγγίζει το 1ms και έτσι θα μπορούν άνετα να υποστηριχτούν όλες οι νέες τεχνολογίες αιχμής.

Kυβερνοασφάλεια την εποχή του 5G Το 5G θα παρέχει στους κατασκευαστές πολλές συναρπαστικές ευκαιρίες με βελτιωμένο εύρος ζώνης, ταχύτητες και συνέπεια. Ωστόσο, με τον ενθουσιασμό έρχεται εύλογα και κάποιος δισταγμός γύρω από τα πιθανά ζητήματα ασφάλειας επίσης. Εξάλλου, η ιδέα της εκθετικής επέκτασης του αριθμού των συσκευών στο δίκτυο την καθιστά πρόσφορο έδαφος για τους εξαιρετικά εξελιγμένους χάκερ σήμερα. Όσον αφορά την ασφάλεια όλα τα μέχρι στιγμής δεδομένα συμφωνούν ότι: • Το 5G ενέχει μεγάλους κινδύνους ασφάλειας, καθώς τα λογισμικά, οι κατακερματισμοί δικτύων, οι υψηλότεροι όγκοι συσκευών η εισροή νέων προμηθευτών και η εισροές ανοιχτού κώδικα αυξάνονται εκθετικά. • Το 5G αποτελεί μέρος των μελλοντικών εθνικών υποδομών ζωτικής σημασίας και ως εκ τούτου η διασφάλιση του supply chain είναι εθνικής σημασίας. • Το 5G είναι δυνητικά πιο ασφαλές από οποιοδήποτε προηγούμενο δίκτυο.

Καθώς περισσότερα ερΩς ALGOSYSTEMS έχουμε γοστάσια και μηχανές «βαφτίσει» τη συνύπαρξη ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΝΤΥΠΑΣ βρίσκονται σε απευθείας αυτή ως Automation goes Business Unit Manager σύνδεση, οι επιθέσεις IoT Cyber (AgC) Alliance, με of Automation Power & τη συνδρομή των τμημάκαθίστανται ένας παράMotion της UTECO ABEE γοντας κινδύνου, από την των Αυτοματισμού, ΙCT και ευπάθεια συσκευών και Cyber Security της εταιτο Botnet DDoS μέχρι τα ρείας –με τις αντίστοιχες εξειδικεύσεις τους– κακόβουλα λογισμικά και και, τέλος, με την αρωγή την ιντερνετική απάτη. της Nozomi Networks, Στο σημείο αυτό σημαντιπου παρέχει εξοπλισμό κή είναι και η άποψη του Δρα Σπύρου Αθανασιάδη, Cyber Security σε επίπεδο Division Head of Industrial Sensors, PLC, Controllers και SCADA, αλλά και OT IoT and R&D, Automation Threat Intelligence Feed & Control Department της Algosystems ο οποίος μιαποκλειστικά για ΟΤ περιβάλλοντα». λάει γενικότερα για τη διαχείριση και προστασία διαδικτυακού κινδύνου ή πως Το 5G είναι ασφαλέστερο. από το γνωστό τρίπτυχο του Όπως λειτουργούσαμε και Information/Cyber Security λειτουργούμε μέχρι τώρα ήτοι CIA (Confidentiality, έτσι θα συμβεί και με την Integrity, Availability) θα ευρεία εισαγωγή του 5G. Άλλωστε το 5G είναι πιο πάμε στο A & S (Availability ισχυρό και πιο ικανό από & Safety) σε επίπεδο γλώσσας μηχανής «Χωρίς αυτή οποιαδήποτε γενιά δικτύτην παραδοχή (CIA to A&S), ου πριν από αυτό. Πράγμα που σημαίνει ότι έχει το ζήτημα δεν προσεγγίζεται, μια και το κύριο μέλημα και τη δυνατότητα να είναι της όποιας επιχείρησης είπραγματικά πιο ασφαλές ναι αφενός η παραγωγή να από οποιοδήποτε προηγούμενο δίκτυο λόγω της μη σταματήσει ποτέ (εκτός αρχιτεκτονικής που κρύαν είναι επιλογή μας) και αφετέρου το Always On να βει η οποία είναι ικανή να υλοποιείται με τον ασφαενσωματώσει έναν μεγάλο λέστερο τρόπο για την επιαριθμό προηγμένων μηχαχείρηση. Εμβαθύνοντας, νισμών ασφαλείας. Για παοι κίνδυνοι όντως σχετίζοράδειγμα, δίπλα σε μια «φένται με τη διεπαφή του ΟΤ τα» δικτύου 5G που μπορεί να χρησιμοποιείται για την (Operational Technology) περιβάλλοντος, με το Internet ή με την ανεπαρκή παρατροφοδοσία νέων συσκευών, θα μπορούσε να υπάρχει μετροποίηση και παρακολούθηση της κατάστασης του και μια «φέτα» σχεδιασμένη για την ασφάλεια αυτού του δικτύου ενεργώντας ως «κέντρο αποκατάστασης» σε πεδικτύου αυτοματισμού. Είτε αυτό συμβαίνει γιατί το διαχειριστικό τέτοιων λύσεων (SCADA, κ.λπ.) συνυπάρχει ρίπτωση επίθεσης ή ακόμα και ως δόλωμα για να συλλαμμαζί με το παραδοσιακό ΙΤ δίκτυο, ή σε troubleshooting βάνει ύποπτες κυκλοφορίες στο δίκτυο που θα πρέπει να αναλυθεί. Επίσης τα νέα χαρακτηριστικά ασφαλείας που κατά την υποστήριξη της ΟΤ υποδομής όταν γίνεται χρήβρίσκονται εγκατεστημένα στα standards του 5G πρότυση επισφαλών μεθόδων απομακρυσμένης πρόσβασης πα και προέρχονται από το 3GPP, παρέχουν μια σταθερή (π.χ. TeamViewer, κ.λπ.). Αν λάβουμε στην ίδια συνάρτηβάση για ισχυρότερη ασφάλεια από ό, τι φαίνεται στο 4G. ση υπόψιν ότι οι business critical υπηρεσίες βασίζονται ακόμη σε απαρχαιωμένα λειτουργικά συστήματα όπως Windows XP, τότε, είναι θέμα χρόνου πότε θα παρουσιαστεί Πώς να είστε ασφαλείς στο ΙοΤ το security breach. Για να περιοριστεί και να αντιμετωπι• Βεβαιωθείτε ότι οι χρησιμοποιούμενες συσκευές IoT στεί μια τέτοια κατάσταση απαιτείται ιδεατά η επιλογή έχουν πιστοποιηθεί από ανεξάρτητο φορέα ασφαλείας. του κατάλληλου Integrator που να γνωρίζει εκτενώς και • Επιβεβαιώστε την ικανότητα του δικτύου να χειρίζεται από τους 2 κόσμους, ΙΤ & ΟΤ, ώστε να σχεδιαστεί, κατόπιν τις αδυναμίες των συσκευών και να τις αξιολογεί διαρκώς εξειδικευμένου assessment και η συναφή καταγραφή απαι• Αnalytics. Χρησιμοποιήστε τα για να εντοπίσετε, να τήσεων για ένα ασφαλές οικοσύστημα, διασφαλίζοντας την ποσοτικοποιήσετε και να ανταποκριθείτε σε ασφάλεια, απρόσκοπτη λειτουργία του industrial περιβάλλοντός σας. συμμόρφωση και επιχειρηματικούς κινδύνους. •

«Όταν το ROI δεν είναι σαφές από την αρχή, είναι λογικό, εν μέσω οικονομικής κρίσης, οι εταιρείες να είναι διστακτικές σε μεγάλα project και να περιορίζονται σε μικρής έκτασης επεμβάσεις που αφορούν σε αλλαγές παλαιών αισθητήρων και μεμονωμένου εξοπλισμού με νέο ΙΙοΤ ready, ώστε τουλάχιστον να έχουν τη βάση για μελλοντική χρήση τεχνολογιών Cloud Computing, Big Data Analytics, Artificial Intelligence»

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Οργανώστε το τµήµα συντήρησής σας στα πρότυπα του World Class Maintenance! Total Productive Maintenance (TPM Experts)

Λογισµικό συντήρησης-CMMS (AIMMS Web)

Maintenance KPIs, CBM

Για περισσότερα από 20 έτη, εφαρµόζουµε σύγχρονες µεθοδολογίες και εργαλεία για τη βέλτιστη λειτουργία των τµηµάτων συντήρησης. 

Επικοινωνήστε για µια δοµηµένη αξιολόγηση του τµήµατος συντήρησης  Στοχοθετήστε µε ρεαλισµό και όραµα  Βηµατίστε µε ασφάλεια στην πορεία επίτευξης των στόχων σας.

www.abe.gr ΑΘΗΝΑ: 210 610 7374, Λ. Κατεχάκη 17 | ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: 2310 233.266, Αντ.Τρίτση 21

ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΑΥΠΗΓΟΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Μιλούν οι: Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος ΕΒΕΠ και Κώστας Χλωμούδης κοσμήτορας της Σχολής Ναυτιλίας και Βιομηχανίας του Πανεπιστημίου Πειραιώς

Α Σ Ί Μ Ε Σ Χ Α ΡΑ Κ Τ Η ΡΊ Ζ ΟΥ Ν Ε Γ Κ Υ Ρ ΟΊ εκπρόσωποι του ευρύτερου ναυτιλιακού και παραγωγικού χώρου τις ελπίδες για την αναζωογόνηση της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας στο παρόν ρεπορτάζ του Plant, ενώ φυσικά δεν λείπουν και οι εκτεταμένες αναφορές στις αναμενόμενες αρνητικές επιπτώσεις στη ναυτιλία από την εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού. ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΝΤΑ ΣΕΪΜΑΝΙΔΗ

ΜΕ ΤΑ ΝΑΥΠΗΓΕΊΑ Νεωρίου Σύρου να δί-

νουν ένα έμπρακτό μήνυμα ότι είναι πλέον σε θέση να διεκδικήσουν ναυπηγοεπισκευαστικό έργο με ανταγωνιστικούς όρους, το υπουργείο Ανάπτυξης δια στόματος Άδωνη Γεωργιάδη, φαίνεται να έχει προκρίνει εναλλακτική λύση για τα Ναυπηγεία Ελευσίνας: την ανάληψή τους από την ONEX που έχει αναλάβει και λειτουργεί το Νεώριο εν γνώσει βέβαια της διαφοράς μεγέθους και απαιτήσεων μεταξύ των δυο ναυπηγείων, Σύρου και Eλευσίνας. Παράλληλα εντονη δραστηριότητα αναπτύσσουν και τα μικρά Ναυπηγεία Χαλκίδας. Πρόσφατα υπό την επιτήρηση του προέδρου και

διευθύνοντος συμβούλου τους Γεώργιου Νικολούλια, μηχανολόγου μηχανικού με 25ετή εμπειρία σε θέσεις ευθύνης σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, ολοκλήρωσαν εργασίες αναβάθμισης των λειτουργουσών εγκαταστάσεων και έθεσαν σε λειτουργία ένα σύγχρονο site όπου αποτυπώνεται και η στρατηγική τους. Ποια είναι αυτή; Σε μια εποχή έντονης διεθνοποίησης και ανταγωνισμού, η διασφάλιση της χρήσης των απαραίτητων τεχνολογιών, ειδικά στο κομμάτι της «πράσινης» ναυτιλίας και η διακριτική προετοιμασία για την εξυπηρέτηση των εναλλακτικών δυνατοτήτων των πλοίων να καίνε πιο «πράσινα» καύσιμα λόγω

της διεθνούς υποχρέωσης (από τον Ιανουάριο 2020) να εκπέμπουν ρύπους με περιεκτικότητα σε θείο μόλις 0,5% από 3,5% που ίσχυε μέχρι σήμερα. Υπενθυμίζεται ότι για τα Ναυπηγεία Χαλκίδας έχει ενδιαφερθεί προσωπικά και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκεπτόμενος προ μηνών τις εγκαταστάσεις του Ναυπηγείου. Θετικές είναι και οι προοπτικές της ναυπηγοεπισκευαστικής Περάματος-Κερατσινίου και η οποία διακρίνεται για το εύρος των δυνατοτήτων της σε επισκευαστικές και άλλες παρεμβάσεις σε πλοία όλων των τύπων με ένα έμψυχο δυναμικό ικανό και με σημαντικές επιτυχίες τα τελευταία χρόνια. Πλην όμως αυτές φαίνεται να επηρεάζονται από τα σχέδια της COSCO για την ανάπτυξη των ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτήτων στο λιμάνι του Πειραιά και στην παρούσα φάση το μείζον θέμα που απασχολεί τα μικρότερα ναυπηγεία είναι η διασφάλιση της ανεξαρτησίας και λειτουργίας της ΝΕΖ (Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος) και να γίνει σεβαστή κάθε πρόνοια στη σύμβαση παραχώρησης του ΟΛΠ καθώς με το νέο master plan οι θέσεις για ναυπηγοεπισκευή συνεχώς μειώνονται. Σε μια χρονική περίοδο που αναζητούνται ιδιωτικά κεφάλαια που θα επενδυθούν στη χώρα, Έλληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία έβαλαν σημαντικά χρηματικά ποσά στο Πέραμα και όχι μόνο, για νέο τεχνολογικό εξοπλισμό, αλλά και για σημαντικές συμφωνίες με διεθνείς εταιρείες του χώρου, ή ακόμα και για εξαγορά άλλων ναυπηγείων συμβάλλοντας στη τάση από την ελληνική ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία να επανακτήσει λίγη από την αίγλη περασμένων δεκαετιών.

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

Βασίλης Κορκίδης πρόεδρος ΕΒΕΠ

Βάσιμες ελπίδες για την αναζωογόνηση της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας Στους λόγους για τους οποίους στην παρούσα φάση υπάρχουν βάσιμες ελπίδες για την ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, αναφέρεται ο Βασίλης Κορκίδης, Πρόεδρος του Εμπορικού- Βιομηχανικού Επιμελητηρίου ΠειραιάΕΒΕΠ, το οποίο ας σημειωθεί παρακολουθεί το θέμα εδώ και χρόνια από κοντά με εποικοδομητικές προτάσεις προς την Πολιτεία και όλους τους αρμόδιους φορείς. Λόγω των πρωτοφανών εξελίξεων αυτής της περιόδου στο μέτωπο του κορωνοϊού αλλά και στο μέτωπο του μεταναστευτικού, καταθέτει στη στήλη τις απόψεις του και για αυτά τα θέματα επικεντρώνοντας στις επιπτώσεις από τον ιό και την υποχρέωση των πλοίων να εκπέμπουν ρύπους με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο, αλλά και στην πρόταση του ΕΒΕΠ να αξιοποιηθούν παροπλισμένα πλοία για τη φιλοξενία προσφύγων ως συμπληρωματική λύση.

Ιανουάριο να εκπέμπουν ρύπους με περιεκτικότητα σε θείο μόλις 0,5% από 3,5% που ίσχυε μέχρι σήμερα. Ποια είναι η γενική εικόνα αλλά και η ειδικότερη που έχετε ως ΕΒΕΠ για την ελληνική ναυτιλία και τον ευρύτερο κύκλο επιχειρήσεων που κινούνται γύρω από αυτήν… Είναι προφανές ότι η απόφαση του ΙΜΟ για την μείωση των αέριων ρύπων και δη της εφαρμογής των αποθειωμένων καυσίμων προκάλεσε ένα «σοκ» στη ναυτιλιακή βιομηχανία σε παγκόσμια κλίμακα. Και τούτο καθώς το χρονικό διάστημα που ορίστηκε για την εφαρμογή θεωρήθηκε «σύντομο». Γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις από φορείς της ναυτιλίας οι οποίοι και επεσήμαναν το πρόβλημα του χρονικού εύρους όπως και μια σειρά τεχνικών θεμάτων που σχετίζονται με τα νέα καύσιμα καυτηριάζοντας μάλιστα και το γεγονός ότι τα

κι άλλο τα πράγματα αν στο μείζον αυτό περιβαλλοντικό ζήτημα προστεθούν και οι επιπτώσεις στη ναυτιλία από τον κορωνοϊό… Πράγματι σε αυτή τη φάση αναλυτές κινούνται με τρία σενάρια με το πλέον απαισιόδοξο των οποίων εικάζει ζημίες πέραν του εξαμήνου στην περίπτωση που δεν τιθασευτεί η διάδοση του κορωνοϊού. Θυμίζω ότι η οικονομία πλέον ζει και κινείται σε ρυθμούς παγκοσμιοποίησης όπου ένα γεγονός συμπαρασύρει ή αν θέλετε διαρρηγνύει την αλυσίδα των οικονομικών δράσεων. _Που οφείλονται όμως κυρίως αυτές οι επιπτώσεις; Στα προβλήματα που δημιουργήθηκαν όταν επλήγη η βιομηχανική και βιοτεχνική παραγωγή της Κίνας από εργοστάσια που έκλεισαν, λόγω των μέτρων μη εξάπλωσης, με αποτέλεσμα οι εμπορευματικές ροές από και προς την χώρα αυτή να διαταραχθούν. Διαταράχθηκαν λοιπόν οι ρυθμοί στο κινεζικό λιμενικό σύστημα και λόγω της παγκοσμιοποίησης το πρόβλημα μεταφέρθηκε και στη λιμενική λειτουργία των άλλων χωρών.

«Η περίπτωση της Σύρου και του ναυπηγείου της που αναζωογονήθηκε από την ONEX δημιουργεί βάσιμες ελπίδες ότι πολύ σύντομα θα υπάρξει αναζωογόνηση και των άλλων μονάδων»

_Oπως είναι γνωστό, η ναυτιλία βρίσκεται αυτήν την περίοδο μπροστά σε μια διπλή πρόκληση: Τις επιπτώσεις από τον κορωνoϊό και τις επιπτώσεις από την υποχρέωση των πλοίων ήδη από τον

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

open loop scrubbers, τα οποία και έχουν απαγορεύσει μια μεγάλη ομάδα χωρών για τα χωρικά τους ύδατα, μετατρέπουν την ατμοσφαιρική ρύπανση σε θαλάσσια καθώς οι απορρίψεις μολύνουν το θαλάσσιο ύδωρ. Πρέπει να σημειώσω ότι η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και ο πρόεδρος της Θεόδωρος Βενιάμης έχουν τοποθετηθεί εγκαίρως εφ’ όλων των θεμάτων που σχετίζονται με το μέγα ζήτημα των ναυτιλιακών καυσίμων, για το οποίο οι συζητήσεις δεν έχουν τελεσιδικήσει. _Εντούτοις η υποχρέωση προσαρμογής στην σχετική απόφαση τρέχει. Και προφανώς δυσκολεύουν

_Πάντως η ελληνική ναυτιλία παρά τις σημερινές αντιξοότητες φαίνεται να κρατεί καλά. Πρόσφατα μάλιστα δημιουργήσατε έναν ιστότοπο για τη Ναυτιλία, που καλύπτει όλη την Ελλάδα: σε τι συνίσταται η όλη πρωτοβουλία; Πράγματι ως χώρα θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι για την Ελληνική Ναυτιλία αφενός γιατί το εθνικό νηολόγιο είναι ένα ποιοτικό νηολόγιο και αφετέρου γιατί στα ελληνικά χέρια ο ελληνόκτητος στόλος παραμένει πρώτη δύναμη στην παγκόσμια ναυτιλία καθώς αποτελεί το 15,6% του παγκοσμίου στόλου (πλοία μεγαλύτερα των 1.000 gt) με βάση υπολογισμού τη μεταφορική ικανότητα σε dwt. Και αυτό είναι ένα ρεκόρ που κρατάει δεκάδες χρόνια. Όσο για τον ιστότοπο έχω να πω ότι στον Πειρα-

ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΥΠΗΓΟΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ϊκό χώρο δραστηριοποιούνται μερικές εκατοντάδες επιχειρήσεις όλων των μεγεθών γύρω από τη ναυτιλία, τα τροφοεφόδια και τις ναυπηγοεπισκευές. Το ΕΒΕΠ λοιπόν σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος δημιούργησαν από κοινού τον ιστότοπο της Ελληνικής Ναυτιλιακής Συστάδας με τίτλο «Maritime Hellas navigate the Greek Cluster». Πρόκειται για έναν ηλεκτρονικό ιστότοπο για τη Ναυτιλία, η πρώτη και μοναδική πλατφόρμα στον ευρύτερο ναυτιλιακό χώρο, που καλύπτει όλη την Ελλάδα και προσφέρεται για κάθε εταιρεία του χώρου, ελεύθερο επαγγελματία, P & I Clubs, Νηογνώμονες κ.ά. Δύναται δε να εγγραφούν όλοι οι κλάδοι και παραναυτιλιακές δραστηριότητες, που αναλυτικά εμφανίζονται στο πληροφοριακό τμήμα του.

συμπληρωματικά στις ανάγκες των υφιστάμενων «κλειστών» χερσαίων κέντρων για τις οικογένειες μεταναστών, με λιγότερη φύλαξη και κυρίως χωρίς εγχώριες αντιδράσεις και εντάσεις στα νησιά μας. Τα πλεονεκτήματα των «πλοίων φιλοξενίας», έναντι άλλων επιλογών, δείχνουν περισσότερα, γιατί ελέγχονται καλύτερα, είναι από μόνα τους κλειστές δομές, κοστίζουν το ίδιο ή και λιγότερο από τις ΜΚΟ, δεν καταλαμβάνουν νησιωτική γη και οι κάτοικοι δεν έχουν λόγο να φοβούνται και να αντιδρούν. Επίσης, μπορεί να είναι δεμένα σε κάποιο απόμερο λιμάνι ή και αρόδο, ενώ παράλληλα «στέλνουν το μήνυμα» του προαναχωρησιακού κέντρου ή και ακόμα του πιθανού μέσου επαναπατρισμού τους.

έχει κατευθυνθεί στις Ασιατικές ναυπηγικές μονάδες και ιδιαίτερα της κινεζικές. Ωστόσο η περίπτωση της Σύρου και του ναυπηγείου της που αναζωογονήθηκε από την ONEX δημιουργεί βάσιμες ελπίδες ότι πολύ σύντομα με το επιτυχημένο μοντέλο που ακολουθήθηκε εκεί θα υπάρξει αναζωογόνηση και των άλλων μονάδων. Όσον αφορά τις κατηγορίες πλοίων οι υφιστάμενες μονάδες μπορούν υπό προϋποθέσεις να εξυπηρετήσουν όλους τους τύπους των πλοίων καθώς εκτός των άλλων είναι γνωστό ότι οι εργαζόμενοι στον ναυπηγοεπισκευαστικό τομέα έχουν άριστη κατάρτιση και μεγάλη εμπειρία γεγονός που αποτελεί ένα επιπρόσθετο προτέρημα, αν θέλετε, το οποίο ελπίζω σύντομα να αξιοποιηθεί. Πρέπει να επισημάνω επίσης ότι η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη που εκτείνεται από το Πέραμα σχεδόν μέχρι και το Κερατσίνι διακρίνεται για το εύρος των δυνατοτήτων της σε επισκευαστικές και άλλες παρεμβάσεις επίσης σε πλοία όλων των τύπων με ένα έμψυχο δυναμικό ξακουστό για τις δεξιότητές του αλλά και την επιχειρηματική του δεινότητα.

«Ζημίες πέραν του εξαμήνου στην περίπτωση που δεν τιθασευτεί η διάδοση του κορονοϊού προβλέπουν οι αναλυτές για τη ναυτιλία»

_ Σ τ η ν ά μ εσ η β έβ α ι α ε π ι κ α ι ρ ότ ητ α κ α ι τ ο προσφυγικό ζήτημα: Η πρόταση του ΕΒΕΠ τις προάλλ ες σ χετικ ά μ ε την αξιοποίηση κυρίως πλοίων που κάθονται για τη φιλοξενία προσφύγων για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα φαίνεται να θεωρείται εφαρμόσιμα εναλλακτική ή και συμπληρωματική λύση στο όλο θέμα ανάλογα και με το πώς θα διαμορφωθούν τελικά τα πράγματα. Ποια ειναι η δική σας άποψη επί του θέματοςς Κοιτάξτε αν και η πρόταση αυτή ίσως να «ξένισε» κάποιους, είναι επί της ουσίας μια μορφή εναλλακτικής λύσης καθώς είναι προφανές ότι ο όγκος των προσφύγων-μεταναστών δεν θα μπορούσε να φιλοξενηθεί στα πλοία αφού κάτι τέτοιο θα απαιτούσε έναν μεγάλο αριθμό από αυτά. Ωστόσο υπάρχουν σήμερα πολλά επιβατηγά πλοία της ακτοπλοΐας και κρουαζιέρας στη χώρα μας, που βρίσκονται σε χειμερινή ακινησία ή βρίσκονται δεμένα για διάφορους λόγους, που θα μπορούσαν να ναυλωθούν από την ΕΕ ως «πλοία φιλοξενίας» και να ανταποκριθούν

Να έρθουμε όμως και στην «πράσινη» ναυτιλία η οποία ναι μεν κοστίζει στους πλοιοκτήτες, πλην όμως οι εναλλακτικές δυνατότητες που έχουν όπως χρήση scrubbers και η μετατροπή (retrofit) ώστε το πλοίο να καίει ως καύσιμο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) έχουν δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες για την ναυπηγοεπισκευή: Σε ποιο βαθμό τα Ναυπηγεία μας, μεγάλα και μικρά μπορούν να αξιοποιήσουν αυτές τις δυνατότητες; Και σε ποια κατηγορία πλοίων; Η παρούσα κυβέρνηση προσπαθεί να ενεργοποιήσει τις μεγάλες ναυπηγικές μονάδες που είναι εγκατεστημένες στον Κόλπο της Ελευσίνας και οι οποίες ως γνωστόν αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα. Άρα δεν είναι ικανές, στην παρούσα φάση, να διεκδικήσουν μερίδιο της αγοράς η οποία στην πλειοψηφία της

_Ειδικότερα για την ανάπτυξη των μικρότερων Ναυπηγείων Περάματος και Σαλαμίνας ποια είναι η άμεση προοπτική; Αλλά και πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις των «μικρών» του Περάματος με την Cosco; Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος για τις προοπτικές καθώς μέσα στα σχέδια της COSCO ενυπάρχει και η ανάπτυξη των ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτήτων. Είναι γεγονός ότι η επισκευή και ενεργοποίηση των δεξαμενών, που μπορεί να φιλοξενήσουν πλοία, έθρεψε ελπίδες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε Πέραμα και Σαλαμίνα. _Μετά όμως τι έγινε; Εδώ και καιρό βλέπουμε μεγάλη ανησυχία των επιχειρήσεων που αναφέρετε και

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

διατύπωση φόβων ότι θα παραμεριστούν υπέρ άλλων επι χειρήσεων, προφανώς και μη ελληνικών, που ενδεχομένως θα επιλέξει η Cosco… Πράγματι υπάρχει μεγάλη ανησυχία. Το Επιμελητήριο επικροτεί πάντως τη διασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των επιχειρήσεων υπό το καθεστώς του free and fair competition. Υπενθυμίζω άλλωστε ότι τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας, στο πλαίσιο της έγκρισης του Master Plan της ΟΛΠ-COSCO στην ΕΣΑΛ, την είχε ζητήσει με επιμονή το ΕΒΕΠ με δύο επείγουσες επιστολές του στους συναρμόδιους υπουργούς Ανάπτυξης και Ναυτιλίας.

της υπηρεσίας έκδοσης αδειών επισκευής πλοίων, με τη δημιουρ γί α ηλεκτρονικής πλατφόρμας: Πού βρισκόμαστε σήμερα σε σχέση με τα παραπάνω θέματα; Πρέπει να θυμίσω ότι ήδη από τις αρχές του περασμένου έτους το Επιμελητήριο είχε καταθέσει εννέα προτάσεις. Μεταξύ αυτών ήταν η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός της υπηρεσίας έκδοσης αδειών επισκευής πλοίων, με τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας, σε συνδυασμό με το αίτημα άσκησης της εν λόγω δραστηριότητας από το ΕΒΕΠ. Μέσω της προώθησης της εν λόγω πρωτοβουλίας, εκτιμούμε ότι θα παρέχεται η δυνατότητα της ηλεκτρονικής κατάθεσης δικαιολογητικών και έκδοσης άδειας Ναυπηγοεπισκευής μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο σημαντικά το κόστος και τη γραφειοκρατία, θα ενημερώνονται σε βάση 24/7 ηλεκτρονικά οι εμπλεκόμενοι φορείς και υπηρεσίες και θα τηρούνται στατιστικά στοιχεία (κάτι που δεν γίνεται σήμερα) για την παρακολούθηση της δραστηριότητας, ώστε βάσει αυτών να ασκείται η αντίστοιχη πολιτική. Όπως επίσης και η απλοποίηση στις διαδικασίες επισκευής πλοίων, χωρίς να χρειάζεται να προσκομισθεί η σχετική βεβαίωση από νηογνώμονα, για την χορήγηση αδειών εκτέλεσης εργασιών επισκευής και συντήρησης σε πλοία που βρίσκονται αγκυροβολημένα ή εν πλω, προκειμένου να περιορισθεί η γραφειοκρατία και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη στον εν λόγω κρίσιμο για την οικονομία της χώρας μας Κλάδο. Αλλά και της εφαρμογής του άρθρου 270 του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα στο οποίο δίνονται διευκρινήσεις για τις τελωνειακές διαδικασίες, που πρέπει να εφαρμόζονται, κατά τον εφοδιασμό πλοίων. Ειδικότερα μάλιστα για τα υλικά που προέρχονται από τρίτες χώρες (π.χ. ραντάρ) για την επισκευή, συντήρηση του πλοίου.

«Στην περίπτωση της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης του Περάματος το ΕΒΕΠ επικροτεί τη διασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των επιχειρήσεων υπό το καθεστώς του free and fair competition»

_Καινοτομία, οικολογία, εξειδίκευση στην υψηλή τεχνολογία, ενεργειακή επάρκεια, άνοιγμα σε νέες διαφοροποιημένες αγορές είναι στοιχεία που ακούμε συχνά να συνδέονται άμεσα με την παραπέρα ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας στην ναυπηγοεπισκευή : Με βάση την προσωπική σας εμπειρία τόσα χρόνια ως πρόεδρος του ΕΒΕΠ, τι είναι αυτό που θα συμβάλλει καταλυτικά στο επόμενο βήμα του κλάδου; Τρείς είναι οι βασικοί άξονες που μπορούν να υποστηρίξουν περαιτέρω την ανάπτυξη. Ο ένας θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο «ψυχολογικός παράγοντας» που προσδιορίζεται με τον όρο «εξωστρέφεια». Οι επιχειρήσεις του ναυπηγοεπισκευαστικού τομέα δεν υστερούν σε τίποτα έναντι του ανταγωνισμού απ’ όπου κι αν αυτός προέρχεται και δη οι επιχειρήσεις εκείνες που παράγουν εξαρτήματα όλων των τύπων, για όλους τους τύπους των πλοίων ή άλλα «αναλώσιμα». Το ΕΒΕΠ υποστηρίζει ενεργά την προσπάθεια για άσκηση εξωστρεφούς πολιτικής με στοχευμένες δράσεις. Στο πλαίσιο αυτό με πρωτοβουλία του Επιμελη-

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

τηρίου ήρθαν σε αυτό γερμανικές επιχειρήσεις του ναυπηγοεπισκευαστικού τομέα της χώρας αυτής που επίσης διατηρεί παράδοση στον τεχνολογικό τομέα. Ήταν ένα πρώτο, αλλά ουσιαστικό βήμα χάρη στο οποίο επιχειρήσεις του πειραϊκού χώρου ήρθαν σε επαφή με αντίστοιχες γερμανικές που ενδεχομένως οδηγήσουν σε συνέργειες η σημασία των οποίων είναι προφανής. Ο δεύτερος άξονας έχει να κάνει με την καινοτομία. Και με την ενθυλάκωση της «πατέντας» στην οποία είναι διαβόητη η ελληνική τεχνική δεξιότητα. Ο τρίτος άξονας έχει να κάνει με την ψηφιοποίηση. Η πραγματικότητα που έχει επιβάλει η ταχύρρυθμη ψηφιοποίηση σε όλους τους τομείς επιβάλει και στις επιχειρήσεις του συγκεκριμένου τομέα να την ακολουθήσουν. Και πρέπει να την ακολουθήσουν καθώς και με τον τρόπο αυτό αφενός θα εκσυγχρονιστούν και αφετέρου να υποστηρίξουν και τις προσπάθειες άσκησης εξωστρεφούς πολιτικής. _Το ΕΒΕΠ έχει προτείνει την παραπέρα απλοποίηση στις διαδικασίες επισκευής πλοίων, χωρίς δηλαδή να χρειάζεται να προσκομισθεί η σχετική βεβαίωση από Νηογνώμονα, για τη χορήγηση αδειών εκτέλεσης εργασιών επισκευής και συντήρησης σε πλοία που βρίσκονται αγκυροβολημένα ή εν πλω. Προτείνατε επίσης, την αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό

ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΗ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΥΠΗΓΟΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Κώστας Χλωμούδης κοσμήτορας της Σχολής Ναυτιλίας και Βιομηχανίας του Πανεπιστημίου Πειραιώς

Με αξιοποίηση της EU Green Deal και στοχευμένα projects θα ανακάμψει η ελληνική ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα Τον κοσμήτορα της Σχολής Ναυτιλίας και Βιομηχανίας του Πανεπιστημίου Πειραιώς, καθηγητή Κώστα Χλωμούδη συνάντησε πρόσφατα η στήλη, στο γραφείο του στο ναυτιλιακό τμήμα του Πανεπιστημίου. Απόφοιτος της Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στις Οικονομικές Επιστήμες του ιδίου πανεπιστημίου ο Κώστας Χλωμούδης έχει συγγράψει βιβλία και άρθρα με έμφαση στη διοίκηση, οργάνωση και σχεδιασμό των λιμένων. Αναφερόμενος στην σημερινή ανησυχία για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη ναυτιλία λόγω κορωνοϊού, δηλώνει αισιόδοξος υπενθυμίζοντας ότι η ναυτιλία πέρασε διαχρονικά ακόμα δυσκολότερες κρίσεις. Αναφερόμενος ειδικότερα στις προοπτικές της ναυπηγοεπισκευής επισημαίνει την ανάγκη εστίασης σε στοχευμένα projects, αλλά και συνολικότερου συντονισμού από έναν ενδεχομένως φορέα, ενώ σχετικά με τις «πράσινες» τεχνολογίες εκτιμά ότι το θειάφι δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά ούτε με φυσικό αέριο ούτε με πετρέλαιο, αλλά με πιο δραστικές λύσεις.

_Η παγκόσμια και η ελληνική φυσικά ναυτιλία βρίσκονται σήμερα στον αστερισμό του κορωνοϊού που ελπίζουμε όλοι ότι θα περάσει το συντομότερο δυνατό... Η ναυτιλία είναι ο αιμοδότης του διεθνούς εμπορίου καθώς το 89,7% των φορτίων των καταναλωτικών αγαθών, αλλά και άλλων βασικών πρώτων υλών διακινούνται δια θαλάσσης γι’ αυτό οποιαδήποτε μορφή κρίσης την επηρεάζει. Πρέπει όμως να είμαστε αισιόδοξοι καθώς η ναυτιλία πέρασε διαχρονικά ακόμα δυσκολότερες κρίσεις και πάντα τις ξεπέρασε με επιτυχία. Ως γενικότερη τάση πάντως προβλέπεται ότι στο παγκόσμιο εμπόριο θα συνεχίσει να καταγράφεται αύξηση των θαλάσσιων μεταφορών, ότι η μείωση που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στις εξαγωγές μίας εκ των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, της Κίνας, ως απόρροια των αμερικανικών κυρώσεων, αλλά και των συνολικών ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομία θα συνεχιστεί, ενώ αντίθετα θα αυξάνεται ο ρόλος των αναπτυσσόμενων χωρών οι οποίες θα αποτελέσουν εφεξής σημαντικό οδηγό διαμόρφωσης τάσεων στο παγκόσμιο εμπόριο.

τητα εναλλακτικών και καινοτόμων πράσινων τεχνολογιών και καυσίμων και ενεργειακών πηγών με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, αποτελεί την μεγαλύτερη ίσως πρόκληση για τον ναυτιλιακό κλάδο που όμως προσφέρει και νέες ευκαιρίες. _Θεωρείτε λοιπόν ότι η Πράσινη Ευρωπαϊκή Συμφωνίας –EU Green Deal– μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά από την ελληνική ναυτιλία; Ασφαλώς! Η μετάβαση της ναυτιλίας στην καθαρή ενέργεια μπορεί να αποδειχθεί πολλαπλά επωφελής διασφαλίζοντας νέα κεφάλαια για την περαιτέρω ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών που θα υποστηρίξουν τον στόχο της απεξάρτησης από τον άνθρακα και δημιουργώντας και νέες θέσεις εργασίας. Είναι τόσο πολλές άλλωστε οι νέες ανάγκες που ήδη έχουν παρουσιαστεί και θα προκύψουν και μελλοντικά. _Μιλώντας λοιπόν για τον νέο υποχρεωτικό κανονισμό του IMO για πιο καθαρά καύσιμα στα πλοία, ποιες από τις λύσεις που εδώ και καιρό συζητούνται ή και σταδιακά υλοποιούνται είναι οι καλύτερες; Προκειμένου να ικανοποιήσουν τον καινούριο κανονισμό των οξειδίων του θείου, τα πλοία είτε μπορούν να βάλουν scrubber, είτε να καίνε πετρέλαιο, που θα έχει θείο σε ποσοστό μικρότερο από 0,5%, είτε να πάνε σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που θεωρείται όμως «μεταβατικό» καύσιμο αφού η καύση του παράγει εκπομπές ρύπων απλώς χαμηλότερες από τα συμβατικά καύσιμα, είτε ακόμα να υιοθετήσουν χαμηλότερες ταχύτητες πλεύσης. Όμως σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, καμιά τεχνολογία καυσίμων δεν είναι επαρκώς καθαρή ώστε να είναι συμβατή με τον στόχο του IMO για μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050, πόσο μάλλον για τυχόν επιθετικότερους χρονικά στόχους που θα θέσει η Ε.Ε. Στο τέλος της ημέρας το θειάφι δεν αντιμε-

«Στο τέλος της ημέρας το θειάφι δεν αντιμετωπίζεται ούτε με φυσικό αέριο ούτε με πετρέλαιο. Πρέπει να πάμε σε πιο δραστικές λύσεις»

_Πέραν του κορωνοϊού, η ναυτιλία βρίσκεται σήμερα ενώπιον σοβαρών διλλημάτων που σχετίζονται με τα ναυτιλιακά καύσιμα και την προσπάθεια σε επίπεδο ΙΜΟ για τη μείωση των αέριων ρύπων. Πώς θα αξιολογούσατε αυτό το θέμα; Με βάση την πρόβλεψη ότι στο παγκόσμιο εμπόριο θα συνεχίσει να καταγράφεται αύξηση των θαλάσσιων μεταφορών, είναι αλήθεια ότι η ανάπτυξη και η παγκόσμια διαθεσιμό-

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

τωπίζεται ούτε με φυσικό αέριο ούτε με πετρέλαιο. Πρέπει να πάμε σε πιο δραστικές λύσεις. Nα δούμε σταδιακά λόγου χάριν την προοπτική του ενεργειακά αυτόνομου πλοίου ξεκινώντας από την βελτίωση ή αντικατάσταση των ηλεκτρομηχανών diesel με την προσθήκη κυψελών καυσίμου και μπαταριών. Κάτι το οποίο σημαίνει ότι κάποιες εταιρείες, οργανισμοί, αλλά και εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως και το δικό μας πρέπει να δουλέψουν εντατικά προς αυτήν την κατεύθυνση. _Μέχρι να φτάσουμε όμως εκεί τι γίνεται; Η τοποθέτηση λόγου χάριν των scrubber επιλέγεται από τα πλοία ή πάνε σε άλλη τεχνολογία; Δεν είναι πολύ εύκολο για τα πλοία να τοποθετήσουν scrubber καθώς αυτά απαιτούν λεπτομερή σχεδιασμό και ακριβές επενδύσεις από τις ναυτιλιακές εταιρείες μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σχετικές έρευνες δείχνουν ότι η χρήση scrubbers σε συνδυασμό με πιο οικονομικά καύσιμα ενδείκνυται στα μεγάλης χωρητικότητας bulkers και δεξαμενόπλοια όπως επίσης και στα κρουαζιερόπλοια, που ας σημειωθεί έχουν ήδη προχωρήσει σε τοποθετήσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα υπάρξει πράγματι συμβολή στη μείωση του ημερήσιου λειτουργικού κόστους των πλοίων. Για τα μικρά και τα μεσαίου μεγέθους πλοία, δεν αποτελεί συμφέρουσα λύση η τοποθέτησή scrubber. Αντίθετα εξετάζεται η μετατροπή (retrofit) ώστε το πλοίο να καίει ως καύσιμο υγροποιημένο φυσικό αέριο και προς αυτήν την κατεύθυνση έχει ήδη αρχίσει η διάδοση του LNG ως καυσίμου και αναμένεται να συνεχιστεί αρχικά με σχετικά μικρά πλοία που λειτουργούν σε περιοχές με υπάρχουσες υποδομές τροφοδοσίας και κατόπιν ίσως μέχρι και με ποντοπόρα πλοία καθώς οι υποδομές θα αναπτύσσονται διεθνώς. Όπως επίσης και αρκετά άλλα καύσιμα είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο

για το πετρέλαιο με την προϋπόθεση ότι οι μηχανές θα είναι διπλού καυσίμου. Μία άλλη τάση επίσης λόγω της οικολογικής πίεσης για μεγαλύτερη ενεργειακή αποδοτικότητα είναι οι χαμηλότερες ταχύτητες πλεύσης. Κάτι που σημαίνει επανεξέταση της διαδικασίας σχεδίασης και διαφοροποιήσεις στις συνθήκες λειτουργίας (ταχύτητα, φορτίο) και τις συνθήκες περιβάλλοντος (θαλάσσια κατάσταση), ώστε να ελαχιστοποιείται η ετήσια κατανάλωση καυσίμου. Η επιβράδυνση της ταχύτητας των πλοίων θα μπορούσε, επίσης, να μεταφραστεί σε αύξηση του ενδιαφέροντος για τεχνολογίες λίπανσης του αέρα και υποβοηθούμενης από τον αέρα πρόωσης στα νέα σχέδια των πλοίων.

_Βλέπετε ανάπτυξη στην, χειμαζόμενη τα τελευταία χρόνια, ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα στη χώρα μας; Δεν βλέπω να έχουν αλλάξει πολλά πράγματα, με εξαίρεση βέβαια την περίπτωση των Ναυπηγείων Νεωρίου στη Σύρο που δημιουργεί ένα ενδιαφέρον case study διαχείρισης. Εκ του αποτελέσματος και από την αύξηση του τζίρου τον τελευταίο ενάμιση περίπου χρόνο φαίνεται ότι έγινε ένας επιχειρηματικός σχεδιασμός που απευθύνεται απευθείας στις ανάγκες των χρηστών με υιοθέτηση ενός οργανωτικού μοντέλου που συνδυάζει τη φιλοσοφία του σωστού management με στοιχεία marketing. Η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος έχει πάλι ειδικές ικανότητες, για να πάμε όμως σε καλύτερη αξιοποίηση της ελληνικής τεχνογνωσίας με άξονα τις «πράσινες» τεχνολογίες χρειαζόμαστε έναν φορέα που να συντονίζει ενδιάμεσα του κράτους και των επιχειρήσεων του χώρου, τα σύνθετα θέματα των προδιαγραφών των διαφορετικών πιθανώς συμφερόντων των εμπλεκομένων και πολλά άλλα.

«H χρήση scrubbers σε συνδυασμό με πιο οικονομικά καύσιμα ενδείκνυται στα μεγάλης χωρητικότητας bulkers και δεξαμενόπλοια όπως επίσης και στα κρουαζιερόπλοια, που έχουν ήδη προχωρήσει σε σχετικές τοποθετήσεις»

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

_Τελικά όλα αυτά δημιουργούν ικανές συνθήκες περαιτέρω ανάπτυξης και νέες δουλειές και για την εγχώρια ναυπηγοεπισκευή; Στην παρούσα φάση η ελληνική ναυπηγοεπισκευαστική μπορεί να εστιάσει σε πιο εξειδικευμένα ναυπηγικά projects σχετικά με τις πράσινες τεχνολογίες ή ακόμα και στον τομέα των πλοίων αναψυχής. Να αναφέρω σε αυτό το σημείο ενδεικτικά και την ευρωπαϊκή τάση: το τελευταίο διάστημα, μεγάλα ευρωπαϊκά ναυπηγεία τα πηγαίνουν πολύ καλά αφενός λόγω της ταχείας ανάπτυξης στην αγορά της κρουαζιέρας, αλλά και της αυξανόμενης ζήτησης για μικρά και υψηλού κόστους πλοία, όπου το εργατικό κόστος δεν έχει τον σημαντικό ρόλο.

_Το ΠαΠει μαζί με το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών ΕΚΕΤΑ/ΙΜΕΤ και το Ινστιτούτο Λιμενικής Κατάρτισης «ΕΞΑΝΤΑΣ» τρέχετε, από την περασμένη χρονιά, ένα Μνημόνιο Συνεργασίας για την επαγγελματική κατάρτιση. Τι πραγματεύεται; Περιλαμβάνει επίσης και τη ναυπηγοεπισκευή; Αντικείμενο του Μνημονίου Συνεργασίας είναι η σύνδεση της επαγγελματικής κατάρτισης με την έρευνα και την εκπαίδευση, στο εξελισσόμενο περιβάλλον της Λιμενικής Βιομηχανίας, των Εμπορευματικών Μεταφορών και της Εφοδιαστικής, αλλά και συναφών τομέων όπως η ναυπηγοεπισκευή και η περιβαλλοντική και ενεργειακή διάσταση των παραπάνω κλάδων, με την εξασφάλιση ουσιαστικών συνεργειών μεταξύ των τριών φορέων.

ΜΕΡΟΣ 2ο MANUFACTURING SHAPERS

ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

Άνθρωποι της παραγωγικής βιομηχανίας, αλλά και συναφών κλάδων αφήνουν για λίγο τις σημαντικές τους επαγγελματικές υποχρεώσεις για να μοιραστούν μαζί μας την άποψη τους για πετυχημένους ανθρώπους του χώρου που θεωρούν ότι με τη δραστηριότητά τους οδηγούν τις εξελίξεις στον κλάδο τους και πάνε το ελληνικό επιχειρείν, και όχι μόνο, ένα βήμα πιο μπροστά.

Γράφει ο Δρ Σωτήρης Καπέλλος, δ/ντης Ανάπτυξης και Λειτουργίας της «ΕΛΠΕ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ» - Ομιλος ΕΛΠΕ και πρόεδρος Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών - ΣΕΦ

Αναφορικά με το ερώτημα για το ποιον θεωρώ σημαντική προσωπικότητα στον επιχειρηματικό χώρο, θα πρότεινα τον Elon Musk, ιδρυτή της Tesla, ο οποίος έχει συμβάλλει σημαντικά στη διεθνή στροφή και έρευνα για την αποθήκευση ενέργειας που είναι το σημείο-κλειδί για την ανάπτυξη των ΑΠΕ διεθνώς. Πολύ δε περισσότερο στην Ελλάδα η οποία μέσα στα επόμενα χρόνια θα πρέπει να πετύχει ιδιαίτερα φιλόδοξους στόχους σε αυτόν τον τομέα. Με δεδομένο ότι η αποθήκευση ενέργειας παραμένει ακόμα το μεγαλύτερο εμπόδιο στην χρήση των ΑΠΕ από το ευρύ κοινό, αναφέρω τους εξής χαρακτηριστικούς σταθμούς που εξηγούν πώς ο Musk κατάφερε όχι απλώς να αναπτύξει εντατική έρευνα στη δική του εταιρεία, αλλά κυρίως «ανάγκασε» και άλλες εταιρείες να τον ακολουθήσουν. Το 2015, παρουσίασε, μια νέα γενιά οικιακών συσσωρευτών. Το θέμα της αποθήκευσης ενέργειας έγινε τότε viral. Τι έκανε τη διαφορά; Οι μπαταρίες μπορούσαν πια να παραχθούν σε χαμηλότερες τιμές, γεγονός που ώθησε πολλές άλλες εταιρείες κυρίως φωτοβολταϊκών σε Γερμανία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδά, Βρετανία κ.ά. να αναζητήσουν αντίστοιχες πρωτοπόρες εφαρμογές. Το 2017, η Πολιτεία της Νότιας Αυστραλίας με πληθυσμό 1,7 εκατ. κατοίκους, επέλεξε την Tesla για να εγκαταστήσει τη μεγαλύτερη, παγκοσμίως, μονάδα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με μπαταρίες σε κλίμακα δικτύου (grid-scale). Η μονάδα «κούμπωσε» με ένα αιολικό πάρκο ,που βρίσκεται κοντά στην πόλη Jamestown σε ένα εγχείρημα που αποτελεί και ένα μεγάλο τεστ για την αξιοπιστία των ΑΠΕ και τη χρήση της ανανεώσιμης ενέργειας σε μαζική κλίμακα. Παράλληλα, το ερευνητικό έργο της Τesla στο θέμα των μπαταριών φόρτισης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων ενθάρρυνε την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης και στην Ευρώπη, με τις μεγάλες ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες να αποφασίζουν ότι η ηλεκτροκίνηση είναι δρόμος… χωρίς επιστροφή! Σε ό,τι αφορά τον τομέα των φωτοβολταϊκών μικρής κλίμακας, είτε net metering στην Ελλάδα η μπαταρία είναι οδηγός των εξελίξεων. Η αποδοτικότητα λόγου χάριν των επενδύσεων σε αυτόνομα μικρής κλίμακας οικιακά συστήματα φωτοβολταϊκών με μπαταρίες ιόντων λιθίου αυξάνεται χάρη στην αναμενόμενη δραστική μείωση, τα επόμενα χρόνια, του κόστους αγοράς μπαταριών. Σε συνδυασμό μάλιστα με τη μείωση του κόστους εγκατάστασης φωτοβολταϊκών, την αναμενόμενη αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε οικιακό επίπεδο και την αύξηση των τιμών ενέργειας, τα αυτόνομα συστήματα μπορούν να γίνουν ευθέως ανταγωνιστικά με την κεντρικά παραγόμενη ενέργεια στην Ελλάδα.

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Γράφει ο Νίκος Καριανάκης, Business Developer του επιχειρηματικού Cluster ΦΩΤΟΝΙΚΗ

Γράφει ο Γιώργος Παϊσίδης, CEO της Στίλβη Φωτισμός ΕΠΕ, πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Φωτισμού

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Ο βασικός λόγος για τον οποίο προτείνω στην παρούσα στήλη τον Αλέξανδρο Μποτό διευθύνοντα σύμβουλο και πρόεδρο της «Roussas Dairy Products», ως προσωπικότητα που δείχνει το δρόμο στην τυροκομική βιομηχανία, είναι ότι στις πολύ δύσκολες εποχές της οικονομίας προχώρησε και υλοποίησε χωρίς να διστάσει νέες επενδύσεις ανοίγοντας έναν νέο δρόμο και στη δική του, αλλά και σε άλλες εταιρείες. Οταν δεν ταξιδεύει, ο Αλέξανδρος Μποτός, παρακολουθεί στενά όλες τις δραστηριότητες της «Roussas Dairy Products» ώστε να είναι πάντα σίγουρος ότι σε αυτό το τεχνολογικά προηγμένο εργοστάσιο εμβαδού 6.500 τ.μ. στον Αλμυρό Βόλου, τα πάντα γίνονται με τον απόλυτα παραδοσιακό τρόπο. Αυτό είναι άλλωστε και το κλειδί της απίστευτης εξαγωγικής επιτυχίας της συγκεκριμένης εταιρείας: Η αυθεντικότητα που αφού καλά –καλά ωριμάσει στα ξύλινα βαρέλια του εργοστασίου, εξάγεται μαζί με τη φέτα, σε δεκάδες αγορές του κόσμου που εκτιμούν τα τυριά Π.Ο.Π. ανώτερης ποιότητας. Η εταιρεία του συστάθηκε ως ανώνυμη εταιρεία το 1999. Παράγει και εμπορεύεται κατά κύριο λόγο τυριά, αλλά και γιαούρτια, βούτυρο και γαλακτοκομικά προϊόντα για επάλειψη, σε ποικίλες συσκευασίες. Εξάγει σε δεκάδες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου και διαθέτει προϊόντα συσκευασμένα με τα εμπορικά σήματα «Mt Athos», «Mt Vikos», «Terra Aeolica» και «Roussas». Τη χρήση 2016-2017 ολοκλήρωσε, σχεδόν, επιχορηγούμενο κατά 43% επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 6,26 εκ. ευρώ και ξεκίνησε πρόσθετες επενδύσεις 2 εκ. ευρώ, με τις οποίες ενισχύθηκε ο μηχανολογικός εξοπλισμός της και επεκτάθηκαν οι κτιριακές εγκαταστάσεις της. Κατά τη χρήση 2017-2018 , η εταιρεία πέτυχε περαιτέρω αύξηση πωλήσεων κατά 10-12%, με παράλληλη διεύρυνση του μεικτού περιθωρίου κέρδους και ανάλογη αύξηση των λειτουργικών κερδών της. Τέλος ένα ακόμα χαρακτηριστικό του Αλέξανδρου Μποτού είναι ότι επιμένει πάντα στις λεπτομέρειες της ολοκληρωμένης βιολογικής προσέγγισης που ως κόρη οφθαλμού διαφυλάσσεται από την μεγαλύτερη ελληνική εξαγωγική εταιρεία!

Στην ανταγωνιστικότητα τη διαφορά την κάνει ο τρόπος και όχι ο τόπος, όσο κι αν συχνά προσπερνούμε επιπόλαια και εν πολλοίς ισοπεδωτικά την διαφορά μεταξύ ελλαδικότητας και ελληνικότητας. Ίσως μάλιστα στην Ελλάδα να απαντάται σήμερα όλο και σπανιότερα η ελληνοτροπία, δηλαδή η δεξιότητα δημιουργικής αφομοίωσης ξένων μέσων και πρακτικών και κυρίως τής εμπνευσμένης επιστράτευσής τους για την υπηρέτηση κάποιου ευγενούς ιδεώδους που αναδεικνύεται σε πυξίδα του τρόπου μας. Δεν αποτελεί εξαίρεση ως προς αυτό ούτε η ελληνική βιομηχανία φωτισμού. Χωρίς κάποια αξιόλογη παράδοση συνεργασίας, σε εποχή διαδοχικών συγχωνεύσεων κολοσσιαίων εταιριών φωτισμού με πιο πρόσφατο παράδειγμα την απορρόφηση της ιταλικής Iguzzini από την σουηδική Fagerhult τον περασμένο Οκτώβριο και με χρόνια υποτιμημένο τον τομέα των υπηρεσιών σε εποχή άνθησης της πρακτικής Lighting as a Service με πιο εμβληματικό παράδειγμα τον μετασχηματισμό της μετονομασθείσης πρώην Philips σε Signify και την από μέρους της προώθηση χρηματοδοτικά δελεαστικών μακροχρόνιων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών φωτισμού με την καταβολή μηνιαίας συνδρομής, η ελλαδική βιομηχανία φωτισμού δύσκολα θα ανταπεξέλθει στις σύγχρονες προκλήσεις υπό το βάρος μιας τεχνολογικής ρευστότητας που δεν έχει ιστορικό προηγούμενο και απειλεί να επιφέρει δραματικές ανατροπές τόσο στον τομέα της διάθεσης των προϊόντων (ποιες θα είναι π.χ. οι ανάγκες οδοφωτισμού προσεχώς όταν τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό θα κυκλοφορούν «στα τυφλά»;) όσο και στον τομέα της παραγωγής (τι θα γίνει αν πλάι στις άλλες οικιακές συσκευές και το όλο και πιο «έξυπνο» κινητό μας τηλέφωνο, προστεθεί ένας εκτυπωτής 3D που θα τυπώνει τα φωτιστικό της αρεσκείας μας, δεδομένου ότι ήδη παράγονται με αυτήν την τεχνολογία φωτιστικά σώματα;). Την ίδια στιγμή

διαπρέπουν στο εξωτερικό με την σταδιοδρομία τους πλήθος Ελλήνων αντίστοιχης επιστημονικής κατεύθυνσης. Ανάμεσά τους ο διάσημος Γιώργος Ζήσης που από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης βρέθηκε τακτικός καθηγητής στην Τουλούζη και είναι διεθνώς περιζήτητος για τις ιδιαίτερες γνώσεις του στην τεχνολογία των LED, ο Γιώργος Τριανταφυλλίδης, καθηγητής στο μεταπτυχιακό τμήμα σπουδών στον φωτισμό του Πανεπιστημίου του Aalborg στη Δανία. Και σε πολιτικές θέσεις δεν υπολείπεται επιδόσεων ο εκτός Ελλάδας φωτόπληκτος ελληνισμός. Ενδεικτικά μόνον αναφέρω την Σοφία Μπερδελή, επικεφαλής του γραφείου επόπτευσης του master plan φωτισμού στον Δήμο της Ζυρίχης και την Ουρανία Γεωργουτσάκου, γενική γραμματέα του Lighting Europe, της φωνής της ευρωπαϊκής βιομηχανίας φωτισμού στα ευρωπαϊκά διοικητικά όργανα. Παράλληλα στον ισχυρότερο σύνδεσμο μελετητών φωτισμού της Ευρώπης, του Ηνωμένου Βασιλείου τα μέλη του χαριτολογώντας μιλούν για ελληνική μαφία στον κλάδο, έκπληκτα μπροστά στο πλήθος αλλά και τις διακρίσεις των Ελλήνων lighting designers που σταδιοδρομούν εκεί. Όμως όλοι αυτοί κι άλλοι τόσοι δεν μπορούν να ανοίξουν στην ελληνική βιομηχανία φωτισμού νέες προοπτικές αν η ελληνική γενναιοδωρία χρόνου δεν επικρατήσει της αντίληψης του εφήμερου και η λεπτότητα δεν επικρατήσει της χοντροκοπιάς του τυχοδιωκτισμού στον οποίον εξωθεί τους απροετοίμαστους το απρόβλεπτον της ρευστότητας των τεχνολογικών εξελίξεων. Και επανέρχομαι έτσι στην αρχική μου σκέψη, ίσως πιο πειστικά στον επίλογο, στην ανάγκη δηλαδή να πιαστούμε από ένα ευγενές ιδεώδες, τόσο η μέσα όσο και η έξω Ελλάς. Ένα δειλό βήμα έγινε τον Φεβρουάριο του 2017 όταν η Μπούσιας Επικοινωνίες διοργάνωσε με την υποστήριξη της Ελληνικής Επιτροπής Φωτισμού το 1ο Συνέδριο Φωτισμού στην Ελλάδα που έφερε κοντά στους Ελλαδίτες του φωτισμού τους Έλληνες της διαρκούς και γι’ αυτό αέναα οικουμενικής Διασποράς. Μια συνέχεια αυτής της προσπάθειας θα μπορούσε να αλλάξει κάτι.

Γράφει ο Δρ Γιώργος Αγερίδης, διευθυντής Ενεργειακής Αποδοτικότητας ΚΑΠΕ

Μπορεί ο Κωνσταντίνος Λάσκαρης, επικεφαλής Σχεδιασμού Κινητήρων για το Ερευνητικό Κέντρο της αμερικανικής εταιρείας Teslα στην Ελλάδα να έχει γίνει πλέον πολύ γνωστός, πέρα από το επιστημονικό και στο ευρύτερο κοινό, εντούτοις θεωρώ ότι έχει πάρα πολλά να προσφέρει στο επιστημονικό δυναμικό της χώρας. Δεν είναι μόνο η αναμφισβήτητη αξία του Λάσκαρη ως επιστήμονα, αλλά και το γεγονός ότι κατάφερε να πείσει την Τesla να επενδύσει με ερευνητικό κέντρο στην Ελλάδα! Την Tesla Greece που εγγράφηκε τυπικά στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο του ΕΒΕΑ τον Φεβρουάριο του 2018 με έδρα το Δημόκριτο (Τεχνολογικό Πάρκο Αττικής «ΛΕΥΚΙΠΠΟΣ» στην Αγία Παρασκευή και αντικείμενο τη δημιουργία και λειτουργία Κέντρου R&D (Έρευνας και Ανάπτυξης). Όσοι γνωρίζουν το παρασκήνιο των αποφάσεων της Tesla για τη λειτουργία ερευνητικού κέντρου στην Ελλάδα, αλλά και πόσο χρόνο έκανε να ωριμάσει η σχετική απόφαση, πιστώνουν την επιτυχία αυτή στον Λάσκαρη. Η ιδέα ήταν βέβαια ελκυστική και στη χώρα μας, αφού μπορεί να προσφέρει λύσεις, που δεν δεσμεύονται από όρια, προσωπικά ή γεωγραφικά. Με τη δυνατότητα ανοιχτής αλληλεπίδρασης με το διεπιστημονικό ερευνητικό δυναμικό του Δημόκριτου, το νέο ερευνητικό κέντρο στελεχώνεται σταδιακά αφενός από Έλληνες μηχανολόγους που εργάζονται στην Tesla Motors, και αφετέρου από απόφοιτους του Πολυτεχνείου (στο οποίο ο ίδιος ο Λάσκαρης σπούδασε ηλεκτρολόγος-μηχανικός και μηχανικός υπολογιστών), αλλά και άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. O 42χρονος Έλληνας ηλεκτρολόγος-μηχανικός συμμετείχε παλιότερα και στη γνωστή ομάδα «Προμηθέας» του Πολυτεχνείου και μάλιστα το πρώτο project που είχε αναλάβει στην αμερικάνικη εταιρεία, ήταν ο σχεδιασμός της τετρακίνητης έκδοσης του Model S, με δύο ηλεκτρικά μοτέρ, ένα σε κάθε άξονα.

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Διοργάνωση

Official Publication

Outline

ent

020

Spotlight on FM Excellence Αναδεικνύουν και επιβραβεύουν τις καλύτερες πρακτικές στη διαχείριση εγκαταστάσεων και µέσων από επιχειρήσεις, οργανισµούς, φορείς και παρόχους υπηρεσιών. Στόχος των βραβείων, που βρίσκονται στην 4η διοργάνωση, είναι να αναδείξουν τη συνεισφορά της αποτελεσµατικής διαχείρισης εγκαταστάσεων στην αειφορία και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, να ενισχύσουν την εµπιστοσύνη των πελατών στις υπηρεσίες ή τις λύσεις που διακρίθηκαν, να προβάλουν τους νικητές και να τους ξεχωρίσουν στον κλάδο τους.

ΥΠΟΒΟΛH ΥΠΟΨΗΦΙΟΤHΤΩΝ EΩΣ ΤΗΝ

Παρασκευή 15 Μαΐου 2020

Ενηµερωθείτε για τις διαφορετικές κατηγορίες των βραβείων και αναδείξτε τις πρακτικές, την οµάδα και την εταιρεία σας! Δηλώστε τις υποψηφιότητές σας

www.fmawards.gr

ΥΠΟΨΗΦΙOΤΗΤΕΣ - ΧΟΡΗΓIΕΣ: Ειρήνη Λιβανού, T: 69766 90477, 210 6617 777 (εσωτ. 119), F: 210 6617 778, E: ilivanou@boussias.com

Α ΡΙΘΜΟΙ

Η κατανάλωση στην Ευρωζώνη Διατήρηση των ρυθμών κατανάλωσης σε θετικό επίπεδο στις χώρες μέλη της Ευρωζώνης προβλέπει για το 2020 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενισχύοντας την αναπτυξιακή προοπτική των κλάδων μεταποίησης και λιανικών πωλήσεων. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΝΤΗΣ

Εναρµονισµένος ∆είκτης Τιµών Καταναλωτή - Ευρωζώνη δισ. ευρώ 27,17

2014 25,48

2015

25,11

2016

28,87

2017

33,47

2018

33,78

2019 5

22,68 δισ. ευρώ 17,5% 4,8 δισ. ευρώ 1η 36η

είναι η αξία των ελληνικών εξαγωγών, χωρίς τα πετρελαιοειδή.

η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στη Γαλλία, η οποία κατέχει πλέον την 8η θέση στη σχετική λίστα.

ήταν η αξία των εξαγωγών του κλάδου τροφίμων, αυξημένες κατά 4,6% σε σύγκριση με το 2018.

στη λίστα των προορισμών των ελληνικών εξαγωγικών προϊόντων είναι η Ιταλία. Η Γερμανία βρίσκεται στη δεύτερη θέση και η Κύπρος στην τρίτη.

στην κατάταξη των χωρών εισαγωγής των ελληνικών προϊόντων είναι η Ιαπωνία που το 2019 σημείωσε την μεγαλύτερη άνοδο, καθώς το 2018 βρισκόταν στην 50η θέση.

4,1 δισ. ευρώ

3,17 δισ. ευρώ

αύξημένη κατά 17,5%, ήταν η αξία των ελληνικών χημικών προϊόντων που εξήχθησαν.

αυξημένες κατά 8,2%, αποτιμώνται οι εξαγωγές προϊόντων του κλάδου των μηχανημάτων.

PL A N T • Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Πηγές: Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων

Διοργάνωση

Smart City Initiatives for People Τετάρτη 10 Ιουνίου 2020 | Αμφιθέατρο, Ίδρυμα Ευγενίδου Πώς μπορούν οι πόλεις να υπηρετήσουν καλύτερα τους κατοίκους και τους επισκέπτες ενώ ταυτόχρονα εξελίσσονται σε κοινότητες λειτουργικά βιώσιμες;

ΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΟΥΣ ΟΜΙΛΗΤΕΣ!

ΧΡΥΣΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ

Keynote Speakers Zohar Sharon

Frans-Anton Vermast

Chief Knowledge Officer, Tel Aviv Municipality, Director of the Center for Applied Urban Information and Knowledge

International Smart City Ambassador, Amsterdam Smart City

MΕΓΑΛΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ

Government Speakers Παναγιώτης Θεοδωρικάκος

Ευθύμιος Μπακογιάννης

Υπουργός Εσωτερικών, Εκπρόσωπος του Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης

Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, ΥΠΕΝ

Αλεξάνδρα Σδούκου

Καθηγητής Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος

Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Υπουργείο περιβάλλοντος & Ενέργειας

ΧΟΡΗΓΟΙ

Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

#529873

Γεώργιος Πατούλης

Δημήτρης Παπαστεργίου

Περιφερειάρχης Αττικής

Πρόεδρος ΚΕΔΕ, Δήμαρχος Τρικκαίων

• Μαρία Ανδρούτσου, Δήμαρχος Αγίου Δημητρίου • Ηλίας Αποστολόπουλος, Δήμαρχος Παπάγου Χολαργού • Νικόλαος Γεωργάκος, Δήμαρχος Πρέβεζας • Κωνσταντίνος Ζέρβας, Δήμαρχος Θεσσαλονίκης • Γιώργος Ζιώγας, Αντιδήμαρχος Καθαριότητας Δήμου Τρικκαίων • Νικόλας Καρανικόλας, Δήμαρχος Ηρωικής Πόλης Νάουσας • Δημήτριος Κάρναβος, Δήμαρχος Καλλιθέας • Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, Δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης • Ιωάννης Κωτούλας, Πρόεδρος e-Τrikala Α.Ε • Γιάννης Λυκογιώργος, Aντιδήμαρχος Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Εφαρμογών

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ

ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Δήμος Ιωαννιτών

• Δημήτρης Σταμάτης, Διευθύνων Σύμβουλος ΔΑΕΜ Α.Ε. Ανώνυμη Αναπτυξιακή Εταιρεία Μηχανογράφησης & Επιχειρησιακών Μονάδων ΟΤΑ Δήμου Αθηναίων

Conference Experience Sponsor

• Αντώνιος Σαουλίδης, Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος, Καθαριότητας-Διαχείρισης Απορριμμάτων και Ψηφιακής Πολιτικής, Δήμου Νεάπολης-Συκεών

www.smartcitiesconference.gr Συμμετοχές: Ειρήνη Λιβανού, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 119), E: ilivanou@boussias.com | Χορηγίες: Λίζα Αντωνιάδη, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 158), E: lantoniadi@boussias.com | Μαρίνα Καφέζα, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 252), E: mkafeza@boussias.com | Θάνος Θώμος, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 322), E: tthomos@boussias.com | Μπέσσυ Μπουτεράκου, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 155), E: bbouterakou@boussias.com