Plant τεύχος 46

Η Επόµενη Ηµέρα για τη Βιοµηχανία και τις Επιχειρήσεις

TEYXOΣ Νο.46 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020 ΤΙΜΗ: €8

Thierry Breton, Commission: «Ζητούµενο, η ψηφιακή κυριαρχία της Ε.Ε!» ΣΕΛ.46

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

Οι «πράσινες» επενδύσεις ΣΕΛ.30

Ρεπορτάζ

Η βιοµηχανία των αποβλήτων ΣΕΛ.16

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΕΛ.42

ΚΩΣΤΗΣ ΧΑΤΖΗ∆ΑΚΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ «Το masterplan για την απολιγνιτοποίηση είναι ρεαλιστικό» ΣΕΛ.26

THE GREEN ISSUE Η ενεργειακή µετάβαση της χώρας ΣΕΛ.25

ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ

Τετάρτη

30•09•20 Live On Your Screen

FOOD WASTE conference Innovation | Sustainability | Collaborative models Το digital συνέδριο Food Waste φέρνει στο επίκεντρο την επιχειρηµατική πτυχή της καταπολέµησης της σπατάλης τροφίµων, που επεκτείνεται σε όλη τη γραµµή της παραγωγικής διαδικασίας των τροφίµων (πρωτογενής τοµέας, βιοµηχανία, retail). Παρακολουθήστε τους Keynote Speakers όπου κι αν είσαστε!

#169675 Alexandra Nikolakopoulou Head of Unit, Farm to Fork Strategy, DG SANTE, European Commission

#3f3e3e Hugh Jones

David Kat

Programme Area Manager, WRAP

Business Developer, Entrepreneur and Active Investor, Wasteless

Tristram Stuart Author, Speaker, Campaigner

Μερικοί από τους εξαιρετικούς οµιλητές, που µπορείτε να παρακολουθήσετε: • Αλεξάνδρα Βασιλακοπούλου, Διευθύντρια Εταιρικής Επικοινωνίας, ΔΕΛΤΑ • Μανώλης Γραφάκος, Γ. Γ. Διαχείρισης Αποβλήτων, ΥΠΕΝ • Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, Συνιδρυτής & Διαχειριστής, Μπορούµε • Προκόπης Θεοδωρίδης, Αν. Καθηγητής Μάρκετινγκ, Τµήµα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Αγροτικού Χώρου, Πανεπιστήµιο Πατρών

• Αγγελική Ιωσηφίδου, Marketing & Communication Director, Eurocatering “Φρεσκούλης” • Γιάννης Καραµπάς, Quality Assurance, Εργοστάσιο Τσακίρης, Coca-Cola 3E • Κάτια Λαζαρίδη, Αναπληρώτρια Πρύτανη Ακαδηµαϊκών Υποθέσεων & Διεθνών Σχέσεων, Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο

• Αλεξία Μαχαίρα, Communication & Sustainable Retail Manager, ΑΒ Βασιλόπουλος • Βίκυ Μπαρµπόκα, Υπεύθυνη Προγράµµατος του WWF • Δηµήτρης Νέντας, Γενικός Γραµµατέας Ιδρύµατος Τράπεζας Τροφίµων • Βάσω Παπαδηµητρίου, Γενική Διευθύντρια του ΣΕΒΤ

www.fo odw asteconference.gr ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ: Θανάσης Κωνσταντόπουλος, T: 698 3210 122, Ε: tkonstantopoulos@boussias.com ΧΟΡΗΓΙΕΣ: Μπέσσυ Μπουτεράκου, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 155), Ε: bbouterakou@boussias.com

Διεύθυνση Σύνταξης Κατερίνα Δρόσου τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 261) kdrossou@boussias.com

#46

Αρχισυντάκτης Γιώργος Πανταζόπουλος τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 320) gpantazopoulos@boussias.com

ΠΕ ΡΙΕ ΧΟΜΕ ΝΑ

Σύμβουλος Έκδοσης Βασίλης Γεωργακάκος

Συνεργαζόμενοι Συντάκτες Αλέξανδρος Κόντης Λευτέρης Παπακωνσταντίνου Άντα Σεϊμανίδη

Creative Director

12

ΣΤΗΛΕΣ

10 Logistics 4.0

Γιώργος Τριχιάς

Τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας και παιχνιδοποίηση συνδυάζονται για να κάνουν την αύξηση της παραγωγικότητας στην αποθήκη... παιχνιδάκι.

Γραφιστική Επιμέλεια Μαρία Πετροπούλου

Φωτογράφος Κορνήλιος Σαραντίογλου

Image Bank www.shutterstock.com

12 Τεχνικό Θέμα

Διαφήμιση Νίκος Σαράφογλου τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 332) Μπέσσυ Μπουτεράκου τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 155) bbouterakou@boussias.com

Υποδοχή Διαφήμισης

16

16 Ρεπορτάζ

Διονυσία Βολίκα τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 266) dvolika@boussias.com

Τις βάσεις για τη δημιουργία ενός νέου βιομηχανικού κλάδου δημιουργούν τα σχέδια για τη διαχείριση των τεσσάρων βασικών κατηγοριών αποβλήτων.

IT Administrator Παναγιώτης Μπαλωμένος

Λογιστήριο Αλέξης Σουλιώτης Λίνα Γκολομάζου Κωνσταντίνος Χασιώτης

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

Γραμματεία

30 Στον αστερισμό της απολιγνιτοποίησης

Δήμητρα Σπανού

Εκτύπωση - Βιβλιοδεσία Pressious - Αρβανιτίδης

Συσκευασία - Ένθεση - Επικόλληση

Τα φίλτρα HEPA που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες στη βιομηχανία, μπορεί να παίξουν καταλυτικό ρόλο στη μάχη κατά της εξάπλωσης του κορωνοϊού.

26

Προωθώντας την «πράσινη» ενέργεια: Προτεραιότητες, τάσεις και προγράμματα.

Presstime

Υπεύθυνος Συνδρομών Θανάσης Μουτζίκος τηλ. 210 6617777 (εσωτ. 263) amoutzikos@boussias.com

ΑΦΙΕΡΏΜΑΤΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Συνδρομή: €80 Επιπλέον συνδρομή: €60 Φοιτητική συνδρομή: €40

26 Cover Story

Εκδότης Μιχάλης Κ. Μπούσιας Σύμβουλος Εκδόσεων Δημήτρης Κορδεράς

Διευθύντρια Εκδόσεων Αντωνία Κατσουλιέρη

Επικοινωνία ΒOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Κλεισθένους 338, Τ.Κ. 153 44 Γέρακας, Τηλ.: 210 661 7777 | Fax: 210 661 7778 e-mail: info@boussias.com

40

Ο Κωστής Χατζηδάκης, Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας: «Το masterplan για την απολιγνιτοποίηση είναι ρεαλιστικό».

40 Το επιχειρείν στην εποχή της κλιματικής αλλαγής Οι απαιτήσεις για περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης οδηγούν στη γιγάντωση επιχειρηματικών κλάδων, που θα στηρίξουν την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.

46 Βιομηχανικά data Thierry Breton: «Ζητούμενο, η ψηφιακή κυριαρχία της Ε.Ε!».

ISSN 1107-6879

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

3

EDITORIAL

The Green Issue H ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΣΕ ΕΝΑ «ΟΛΟΠΡΑΣΙΝΟ» ΑΦΙΕΡΩΜΑ 20 ΣΕΛΙΔΩΝ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΤΑ ΖΟΠΟΥΛΟΣ

Ο

ΤΟΜΈΑΣ της ενέρ-

γειας βρίσκεται σε φάση ιστορικής μετάβασης, με οδηγούς την οικουμενική προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και την εξέλιξη της τεχνολογίας, που αλλάζει το επενδυτικό τοπίο και τις προτεραιότητες. Στον ενεργειακό τομέα, η ουσία της μετάβασης συμπυκνώνεται στο τρίπτυχο: αποανθρακοποίηση (decarbonization), ψηφιοποίηση (digitalization) και αποκεντρωμένη παραγωγή (decentralization). Η ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης και η σημαντική πρόοδος του εξηλεκτρισμού (electrification) και της ψηφιοποίησης της οικονομίας αποτελούν τους κύριους άξονες για την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης και την ενίσχυση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη για το νέο αναπτυξιακό μοντέλο, η συμβολή της ενέργειας στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια είναι κομβική. Ειδικότερα, οι σχετικές δράσεις διαπερνούν σχεδόν το σύνολο των αξόνων. Συνολικά από το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής θα εισρεύσουν πόροι 4,8 δισ. ευρώ μόνο για την ενέργεια, ενώ σε αυτούς θα προστεθούν ακόμη 1,7 δισ. ευρώ από το νέο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, επιπλέον πόροι από το Ηorizon Εurope και το Connecting Europe Facility, το μηχανισμό εγγυήσεων

InvestEU και εθνικοί πόροι μέσω του ΠΔΕ. Σε μια περίοδο, λοιπόν, που τα πάντα «πρασινίζουν», μια γνωριμία με τις κυρίαρχες τάσεις σε όλους τους σχετικούς τομείς είναι παραπάνω από χρήσιμη. Στο πολυθεματικό αφιέρωμα του τεύχους που κρατάτε στα χέρια σας, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, τοποθετείται στο πιο «καυτό» θέμα της ενεργειακής επικαιρότητας, αυτό του masterplan για την απολιγνιτοποίηση και καταγράφει τα κίνητρα που δίνονται για την προσέλκυση επενδύσεων, σε μια χορταστική συνέντευξη στο Plant, στη σελίδα 26. Το «πράσινο» τεύχος περιλαμβάνει επίσης: Πλούσιο ρεπορτάζ, συνεντεύξεις με ανθρώπους-κλειδιά για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας, τις αειφόρες δράσεις που ωφελούνται με υψηλούς προϋπολογισμούς, τους στόχους που τέθηκαν στο Eθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Kλίμα, τη μείωση εκπομπών, τη βελτίωση ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, τη διείσδυση των ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας, την αξιοποίηση των φυσικών πόρων της χώρας και την ένταξη σε διεθνή ενεργειακά δίκτυα. Το γεγονός ότι βρισκόμαστε ακόμα εν μέσω της παγκόσμιας πανδημίας, μπορεί να επηρεάζει τη ζήτηση της ενέργειας και να δημιουργεί επιμέρους πρακτικά προβλήματα, πλην όμως από ότι ήδη διαφαίνεται, δεν αναστέλλει τη συνολικότερη δυναμική. Η ενέργεια και ειδικότερα η «πράσινη», ήρθε για να μείνει και εξελίσσεται στον πλέον δυναμικό κλάδο της οικονομίας μαζί με τη βιομηχανία, υποσχόμενη αυτό που ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης και η ομάδα του για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας προέβλεψε: ότι τελικά τα οφέλη από την προώθησή της θα είναι πολλαπλά.•

Η «πράσινη» ενέργεια εξελίσσεται στον πλέον δυναμικό κλάδο της οικονομίας μαζί με τη βιομηχανία, υποσχόμενη αυτό που ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας προέβλεψε: ότι τελικά τα οφέλη από την προώθησή της θα είναι πολλαπλά

4

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

NEWS

01 Χ. ΣΤΑΪΚΟΥΡΑΣ – Α∆. ΓΕΩΡΓΙΑ∆ΗΣ: ΛΙΓΟΤΕΡΟΙ ΦΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΝΕΑ ΕΡΓΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΛΙΓΟΤΕΡΟΙ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΟΥ 2 ∆ΙΣ. ΕΥΡΩ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΦΟΡΟΙ ΠΟΥ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΚΑΤΑΒΑΛΟΥΝ ΦΕΤΟΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΧΑΡΗ ΣΤΟ ΟΦΕΛΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΜΕΤΡΑ

Ο

ΠΩΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΕ ο υπουργός Οικονοµικών, Χρήστος Σταϊκούρας, από όλα τα εργαλεία ενίσχυσης των επιχειρήσεων που ενεργοποιήθηκαν, στην Κεντρική Μακεδονία «έπεσε» περίπου 1 δισ. ευρώ. Αναλυτικότερα, µετά τη συνεργασία των υπουργείων Οικονοµικών και Ανάπτυξης, από την αποζηµίωση ειδικού σκοπού και την επιστρεπτέα προκαταβολή επωφελήθηκαν 85.252 επιχειρήσεις και επιχειρηµατίες στην Κεντρική Μακεδονία, εκ

των οποίων οι 49.054 στη Θεσσαλονίκη. Το ποσό της αποζηµίωσης Ειδικού Σκοπού έφτασε για την περιοχή στα 316 εκατ. ευρώ, ενώ το ύψος των δύο κύκλων της επιστρεπτέας προκαταβολής διαµορφώθηκε στα 240 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, όσον αφορά το ΤΕΠΙΧ ΙΙ και το Ταµείο Εγγυοδοσίας, έχουν εγκριθεί 2.574 αιτήσεις, συνολικού ύψους 675,8 εκατ. ευρώ. Έργα που µέσα στην επόµενη εξαετία µπορεί να ξεπεράσουν και τα 7 δισεκατοµµύρια ευρώ σχεδιάζει η κυβέρνηση για την ανάπτυξη της µεταποίησης και της βιοµηχανίας, στο πλαίσιο του επόµενου ΕΣΠΑ και του Ταµείου Ανάκαµψης, µε βάση και τις προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη, όπως επισήµανε ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης. Ο υπουργός έκανε µια σειρά ανακοινώσεων, οι οποίες αφορούν ειδικά τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα:

• Αναµένεται σύντοµα να υπογραφεί µεταξύ της Παρευξείνιας Τράπεζας και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας συµφωνία για ειδικό εγγυοδοτικό εργαλείο, που θα απευθύνεται ειδικά στις επιχειρήσεις της Β. Ελλάδας.

• Υπάρχει πρόταση, ώστε να εξετασθεί η πρόσθετη χρηµατοδότηση του Τεχνολογικού Πάρκου 4ης Γενιάς Thess INTEC από πόρους του Ταµείου Ανάκαµψης.

• Επειδή η Βιοµη χαν ικ ή Περιοχή Σίνδου είναι υπερκορεσµένη, υπάρχει πρόβλεψη για δυτική επέκταση των ορίων της σε έκταση µερικών χιλιάδων στρεµµάτων, µε άµεση πρόσβαση σε δίκτυο συνδυασµένων µεταφορών.

• Οι δυνατότητες της Τεχνόπολης Θεσσαλονίκης, δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς, σύντοµα θα ανακοινωθούν κίνητρα που αφορούν αυτήν.

Ξεκινά η κατασκευή δικτύου φυσικού αερίου στην περιφέρεια ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

Σ

ΘΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΟΥΝ 493 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ ΝΕΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ ΣΕ ΕΞΙ ΠΟΛΕΙΣ

Ε ΤΡΟΧΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ µπαίνει ένα από τα σηµαντικότερα αναπτυξιακά έργα για ολόκληρη την περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (ΑΜΘ), αυτό της κατασκευής του δικτύου παροχής φυσικού αερίου σε Αλεξανδρούπολη, Κοµοτηνή, Ξάνθη και ∆ράµα, όπως ανακοίνωσε ο περιφερειάρχης Χρήστος Μέτιος, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε. Ο περιφερειάρχης επισήµανε ότι τις επόµενες µέρες θα δηµοπρατηθεί από τη ∆Ε∆Α (∆ίκτυα Εταιρίας ∆ιανοµής Αερίου) η κατασκευή του δικτύου στις συγκεκριµένες πόλεις που θα πραγµατοποιηθεί ως δύο ξεχωριστά υποέργα, το ένα για το δίκτυο σε Αλεξανδρούπολη και Κοµοτηνή, συ-

02

6

νολικού προϋπολογισµού 16,3 εκατοµµυρίων ευρώ και το δεύτερο για τις πόλεις Ξάνθη και ∆ράµα, συνολικού προϋπολογισµού 17,1 εκατοµµυρίων ευρώ, ενώ η Περιφέρεια ΑΜΘ θα καλύψει το µισό ποσό της χρηµατοδότησης. Σε ό,τι αφορά το δίκτυο της Καβάλας, ο κ. Μέτιος σηµείωσε ότι για να προχωρήσει θα πρέπει να ολοκληρωθεί πρώτα από τον ∆ΕΣΦΑ η κατασκευή των Σταθµών Μέτρησης και Μείωσης Πίεσης στο Χαλκερό, ενώ για την Ορεστιάδα ανέφερε ότι η ∆Ε∆Α επεξεργάζεται τους όρους για την ασφαλή µεταφορά του φυσικού αερίου µε ειδικά βυτιοφόρα οχήµατα. Ο περιφερειάρχης τόνισε τη σπουδαιότητα του έργου φυσικού αερίου για την ανάπτυξη της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

NEWS

Η 1Η ΣΥΝΑΛΛΑΓΗ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ ΞΕΣΠΑΣΜΑ ΤΗΣ ΠΑΝ∆ΗΜΙΑΣ Η AXIA VENTURES GROUP ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΟΝΑ∆ΙΚΟΣ GLOBAL COORDINATOR ΚΑΙ PLACEMENT AGENT ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΚ ΤΗΣ ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ

Η

A X I A V ENTUR ES LTD ενεργεί ως µοναδικός Global Coordinator και Placement Agent στην αύξηση µετοχικού κεφαλαίου ύψους 68,5 εκατ. ευρώ της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, της ελληνικής εταιρείας Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, η οποία είναι εισηγµένη στο χρηµατιστήριο Αθηνών, µε επενδύσεις τόσο στην Ελλάδα καθώς και στις ΗΠΑ και τη ΝΑ Ευρώπη. Η συναλλαγή σηµατοδοτεί την πρώτη συναλλαγή άντλησης κεφαλαίων στην ελληνική αγορά µετά το ξέσπασµα της πανδηµίας Covid-19. Το γεγονός ότι εκτελέστηκε στα µέσα Αυγούστου, παρά τις γεωπολιτικές αντιξοότητες στην Ανατολική Μεσόγειο και τους επικείµενους φόβους της πανδηµίας. Το ελκυστικό επενδυτικό πλάνο της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και η άρτια εκτέλεση από την οµάδα της AXIA οδήγησαν σε µεγαλύτερες από τις αρχικά προβλεπόµενες δεσµευτικές προσφορές από επενδυτές που επέτρεψαν στην Εταιρεία να διευρύνει το ποσό αύξησης κεφαλαίου από τον αρχικό στόχο των 50,1 εκατ. ευρώ στα 68,5 εκατ. ευρώ. Το

πλήρες ποσό καλύφθηκε από τέσσερις διεθνείς επενδυτές παγκόσµιας κλάσης ή/και εταιρείες που συνδέονται µε αυτούς: Anavio Capital Partners LLP, Blackrock Inc., Kayne Anderson Capital Advisors LP και Impax Asset Management, οι περισσότεροι από τους οποίους επενδύουν στην Ελλάδα για πρώτη φορά. Τα έσοδα της τοποθέτησης προορίζονται για επενδύσεις στην παραγωγή και αποθήκευση καθαρής ενέργειας. «Οι επενδυτές στους οποίους απευθυνόµαστε επικεντρώνονται όλο και περισσότερο στο ESG φάσµα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες περιοχές που δραστηριοποιούµαστε. Αυτή η επιτυχηµένη συναλλαγή για την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή είναι ένα εξαιρετικό παράδειγµα της δουλειάς µας. Επιπλέον, είµαστε ευτυχείς που συνεχίζουµε να εισάγουµε νέους διεθνείς επενδυτές στην ελληνική αγορά, δείχνοντας την ικανότητα των κορυφαίων ελληνικών εταιρειών να προσελκύουν επενδύσεις ακόµη και εν µέσω τόσο δύσκολων καιρών», δήλωσε ο Θάνος Αδαµαντόπουλος, Managing Director, Capital Markets & Head of Client Coverage της AXIA.

03

04 ΝΕΑ ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΜΙΛΟ ΚΑΡΑΤΖΗ ΕΞΑΓΟΡΑΣΕ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ BSK & LAKUFOL KUNSTSTOFFE

Σ

Ε Μ Ι Α Ν Ε Α επένδυση εκτός των Ελληνικών συνόρων προχώρησε ο Όµιλος Καράτζη εξαγοράζοντας πλειοψηφικό ποσοστό συµµετοχής στην Γερµανική εταιρεία BSK & Lakufol Kunststoffe GmbH. Με έδρα στο Henfenfeld της Γερµανίας, η εταιρεία εξειδικεύεται στην παραγωγή πολυστρωµατικών φιλµ ενσίρωσης τελευταίας τεχνολογίας, µε συνεχή βελτίωση των υφιστάµενων και ανάπτυξη νέων ειδών αγροτικής συσκευασίας. Ανάµεσα στα αγροτικά προϊόντα τα οποία παράγον ται στις εγκαταστάσεις της εταιρείας συγκαταλέγονται τα Agrastretch, Netfol, SILAPAC, SilaECO Power Net και SILAPRESS, ενώ παράλληλα παρέχονται λύσεις και για βιοµηχανικές συσκευασίες. Η προ-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

σθήκη της παραγωγικής δυναµικότητας της βιοµηχανικής µονάδας της BSK & Lakufol Kunststoffe αναµένεται να προσδώσει ουσιαστικά οφέλη σε εµπορικό επίπεδο καθώς διαµορφώνει νέες συνθήκες για την τοποθέτηση του Οµίλου σε ένα µεγαλύτερο πλαίσιο προϊοντικών προτάσεων. Ταυτόχρονα, ο Όµιλος Καράτζη προχώρησε σε µια ακόµη αναβάθµιση

του µηχανολογικού του εξοπλισµού επενδύοντας στην εγκατάσταση ενός extruder τελευταίας τεχνολογίας του οίκου Costruzioni Meccaniche Luigi Bandera SpA. Η ανωτέρω επένδυση έρχεται να προσθέσει 4.500 τόνους παραγωγής, στην ήδη υπάρχουσα δυναµικότητα της BSK & Lakufol Kunststoffe, σε ετήσια βάση. Οι ανωτέρω κινήσεις εντάσσονται στο πλαίσιο του ευρύτερου στρατηγικού σχεδιασµού για περαιτέρω ισχυροποίηση της βιοµηχανικής και εµπορικής του παρουσίας στις διεθνείς αγορές ειδών συσκευασίας. Η ∆ιοίκηση του Οµίλου συνεχίζει να παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις στις αγορές όπου δραστηριοποιείται παραµένοντας προσηλωµένη στην απρόσκοπτη υλοποίηση του επενδυτικού της προγραµµατισµού.

7

NEWS

05 ΕΛΛΑΚΤΩΡ: έσοδα 428 εκατ. ευρώ στο α’ εξάµηνο ΠΑΡΑ ΤΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΝ∆ΗΜΙΑΣ, Ο ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

06 ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΟΙ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΤΑ 166,5 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΟΙ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΗΜΕΙΩΝΟΝΤΑΣ ΑΥΞΗΣΗ 17,6%

Α

Ο

ΠΩΣ ∆ΕΙ Χ ΝΟΥ Ν τα αποτελέσµατα του πρώτου εξαµήνου, ο Όµιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ είχε έσοδα 438 εκατ. ευρώ έναντι 705 εκατ. ευρώ του αντίστοιχου διαστήµατος του 2019, καταγράφοντας µείωση 38% (ή 267 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω της µείωσης των εσόδων του κλάδου της Κατασκευής κατά 265 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Το Μεικτό Κέρδος (χωρίς αποσβέσεις) το πρώτο εξάµηνο του 2020 διαµορφώθηκε σε 106,5 εκατ. ευρώ έναντι 135,6 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, σηµειώνοντας µείωση κατά 21% ή 29,1 εκατ. ευρώ. Η µείωση αυτή προήλθε κυρίως από τον κλάδο των Παραχωρήσεων, όπου το Μεικτό Κέρδος (χωρίς αποσβέσεις) µειώθηκε κατά 25,2 εκατ. ευρώ λόγω της επίπτωσης από τα µέτρα κατά της εξάπλωσης του COVID-19. Τα έξοδα διοίκησης (χωρίς αποσβέσεις) το πρώτο εξάµηνο του 2020 ανήλθαν σε 32,2 εκατ. ευρώ έναντι 31,8 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, αυξήθηκαν δηλαδή κατά 1% ή 0,4 εκατ. ευρώ. Η αύξηση αυτή οφείλεται στα έξοδα µετασχηµατισµού που έχει ξεκινήσει ο Όµιλος, τα οποία ανήλθαν σε 4,8 εκατ. ευρώ, δηλαδή χωρίς αυτά τα έξοδα διοίκησης ανέρχονται σε 27,3 εκατ. σηµειώνοντας µείωση κατά 15% σε ετήσια βάση. Το EBITDA διαµορφώθηκε στο πρώτο εξάµηνο του 2020 σε 72,3 εκατ. ευρώ έναντι 112,2 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2019, παρουσιάζοντας µείωση κατά 36% (ή 40,0 εκατ), επηρεαζόµενο από την εφαρµογή lockdown και κυρίως από την µείωση της κυκλοφορίας στους αυτοκινητόδροµους όπου η µείωση του κλάδου των Παραχωρήσεων σε επίπεδο EBITDA ανήλθε σε 26,6 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Σηµειώνεται ότι παρά τις επιπτώσεις από το COVID-19, τρεις από τους πέντε κλάδους δραστηριοποίησης του Οµίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ, σηµείωσαν αύξηση του EBITDA.

8

Υ ΞΗΣΗ ΤΟΥ Κ Υ Κ ΛΟΥ εργασιών και κερδοφορίας σηµείωσε ο όµιλος της Τέρνα Ενεργειακή κατά το πρώτο εξάµηνο του 2020, σε σχέση µε την αντίστοιχη περυσινή χρονική περίοδο. Συγκεκριµένα, οι ενοποιηµένες πωλήσεις ανήλθαν σε 166,5 εκατ. ευρώ έναντι 141,6 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάµηνο του 2019, αυξηµένες κατά 17,6%. Τα έσοδα από τον τοµέα της ηλεκτροπαραγωγής ανήλθαν σε 142,1 εκατ. ευρώ, αυξηµένα κατά 27%. Τα έσοδα από τον τοµέα της εµπορίας ηλεκτρικής ενέργειας διαµορφώθηκαν σε 16,3 εκατ. ευρώ, έναντι 18,6 εκατ. ευρώ, το προηγούµενο έτος. Οι πωλήσεις του κατασκευαστικού τοµέα της εταιρείας προς τρίτους διαµορφώθηκαν στα 0,9 εκατ. ευρώ έναντι 1,8 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάµηνο 2019. Η συνολική λειτουργική κερδοφορία προ αποσβέσεων, τόκων, φόρων και επενδυτικών αποτελεσµάτων (EBITDA) ανήλθε σε 108,4 εκατ. ευρώ, έναντι 88,3 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο εξάµηνο του 2019, αυξηµένη κατά 22,8%. Σχολιάζοντας τα οικονοµικά αποτελέσµατα και την πορεία της εταιρείας, ο πρόεδρος της Τέρνα Ενεργειακή, Γιώργος Περιστέρης σηµείωσε: «Παρά την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο που διανύει η παγκόσµια οικονοµία και η χώρα µας, καταφέραµε κι αυξήσαµε τα οικονοµικά µεγέθη της εταιρείας µας κατά το πρώτο εξάµηνο της τρέχουσας χρήσης, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι η Τέρνα Ενεργειακή αποτελεί µία ασφαλή επενδυτική επιλογή. ∆ραστηριοποιείται στην παραγωγή καθαρής ενέργειας, τοµέα που χαρακτηρίζεται από ισχυρά αµυντικά χαρακτηριστικά σε περιόδους κρίσης σαν κι αυτή που βιώνουµε, έχοντας παρουσία στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Πολωνία και τις ΗΠΑ».

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

MAIN LOGO OUTLINE

boussias • virtual experience

Πέμπτη 8 Οκτωβρίου | LIVE ON YOUR SCREEN

To Social Media Conference, το πρώτο και μεγαλύτερο ελληνικό συνέδριο για τα Social Media, κλείνει τα 10 του χρόνια και μεταφέρεται στο… φυσικό του περιβάλλον: γίνεται digital! Εξασφαλίστε τη virtual θέση σας και παρακολουθήστε: • • • • •

Τις τάσεις στην παραγωγή content για τα Social Media, Τις δυνατότητες που δίνει το Tik-Tok στους marketers, Τα συνεχώς εξελισσόμενα features του Facebook & του Instagram Μία ποικιλία από επιτυχημένα case studies, διεθνή και εγχώρια Q&A και συζητήσεις με όλους τους ομιλητές

ΟΜΙΛΗΤΕΣ Ian Beacraft VP, Group Director: Digital Strategy + Innovation, Hawkeye Future Forward: Πώς θα εφαρμοστούν στα Social Media οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις.

Will Bonaddio Senior Client Partner, Electric House Τάσεις και εξελίξεις από όλο το πεδίο των Social Media Nick Entwistle Creative Director & Founder, Bank of Creativity & One Minute Briefs Πώς ένα Social Media Commmunity γεννά viral καμπάνιες.

Emma Wills Account Director, SEEN Connects Tik-Tok: Τι δυνατότητες δίνει στους marketers;

Oliver Yonchev Managing Director, Social Chain USA Τα κορυφαία case studies από την κορυφαία εταιρεία social περιεχομένου

Τις τελευταίες εξελίξεις στο Facebook και το Instagram θα παρουσιάσουν από το Δουβλίνο οι: Adina Francu Partner Manager CEE, Facebook

Sylvia Solti Account Manager CEE, Facebook

www.socialmediaconference.gr

Χορηγός

ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ: ΚωνσταντίνοςΆννα Τσαντάς, T: 210 T: 661210 7777 (εσωτ. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ: Στέλιος Στέλιος Κιοσσές, Κιοσσές, T: T: 210 210 6617 6617 777 777 (εσωτ. (εσωτ. 149) 149) Ε: Ε: skiosses@boussias.com, skiosses@boussias.com ΧΟΡΗΓΊΕΣ: Γυπαράκη, 6617 777 156) E: ktsantas@boussias.com ΧΟΡΗΓΊΕΣ:ΠΕΡΊΕΧΟΜΕΝΟ: Άννα Γυπαράκη, T: Ντάνος 210 6617Τσάκαλος 777 (εσωτ.T:152) Ε: agyparaki@boussias.com (εσωτ.

152) Ε: agyparaki@boussias.com 210-6617777 (εσωτ. 151) Ε: dtsakalos@boussias.com ΠΕΡΊΕΧΟΜΕΝΟ: Βασιλική Κοτζιά, Ε: vkotzia@boussias.com

LOGISTICS 4.0

High score στις αποθήκες Τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας (AR) και παιχνιδοποίηση (Gamification) συνδυάζονται για να κάνουν την αύξηση της παραγωγικότητας στην αποθήκη… παιχνιδάκι. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, CONSULTANT PLANNING ΑΕ

Π

ΡΙΝ ΑΠΌ ΜΕΡΙΚΑ χρόνια θα φάν ταζε σενάριο επ ισ τημον ι κ ής φαν τασίας βιβλίου του Φίλιπ Ντικ, ο εργαζόμενος στις αποθήκες να φοράει ειδικά γυαλιά και να εμφανίζονται μπροστά του αντικείμενα που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα. Ή ότι η εκτέλεση της συλλογής παραγ γελιών θα πραγματοποιείται με όρους ενός video game. Σε αυτό σημείο ανοίγουμε μια παρένθεση και σημειώνουμε ότι η τεχνολογική πρόοδος, που μέχρι πρότινος έχει εφαρμοστεί στη λειτουργία αποθηκών, αφορά κυρίως αυτόματα και ρομποτικά συστήματα αποθήκευσης και συλλογής προϊόντων, επιτυγχάνοντας υψηλά επίπεδα παραγωγικότητας και περιορισμό των λαθών, αλλά και περιορίζοντας σημαντικά την ανάγκη σε ανθρώπινο δυναμικό. Ωστόσο, η πλειοψηφία των αποθηκών συνεχίζει να στηρίζεται στην ανθρώπινη εργασία. Αυτό σημαίνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει η ανάγκη για ένα σύστημα, που περιορίζει την πνευματική κόπωση και πολλαπλασιάζει τις παραγωγικές δυνατότητές του εργαζομένου. Το σύστημα αυτό για το μέλλον της αποθήκης αφορά στο συνδυα-

10

σμό της τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας (AR) με μεθόδους παιχνιδοποίησης (gamification).

Level up Η εφαρμογή τεχνικών παιχνιδοποίησης στην αποθήκη μπορεί να μετατρέψει την εκτέλεση των καθημερινών καθηκόντων στην αποθήκη σε μια ευχάριστη διαδικασία, αυξάνοντας το κίνητρο για καλύτερη απόδοση. Οι βασικές φιλοσοφίες, οι οποίες έχουν εφαρμοστεί σε πειραματικό στάδιο είναι η ανταγωνιστική και η συνεργατική, πάντα στα πλαίσια ενός παιχνιδιού. Η πρώτη έγκειται ουσιαστικά σε ένα σύστημα με πόντους (point system) και ειδικά βραβεία (badges), ανάλογα με στόχους που θέτονται (π.χ. συγκεκριμένο αριθμό τεμαχίων προς συλλογή σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα) και αντίστοιχη κατάταξη, η οποία κοινοποιείται στον κάθε εργαζόμενο είτε ιδιωτικά είτε σε οθόνες σε διάφορα σημεία της αποθήκης. Όσον αφορά τη δεύτερη φιλοσοφία, αυτή μετατρέπει ένα συνδυασμό καθηκόντων σε μια κοινή αποστολή σαν ένα σενάριο παιχνιδιού, στο οποίο οι παίχτες-εργαζόμενοι πρέπει να συνεργαστούν για να την εκτελέσουν. Τα αποτελέ-

σματα από σχετικές υλοποιήσεις ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά: στην πρώτη εφαρμογή παρατηρήθηκε αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων, ακόμα και σε απαιτητικές καταστάσεις, ενώ στη δεύτερη σημειώθηκε σημαντική βελτίωση του κλίματος συνεργασίας και επικοινωνίας της ομάδας της αποθήκης.

Another world Αύξηση της παραγωγ ικότητας, ιδιαίτερα στις εργασίες συλλογής προϊόντων διαφόρων παραγγελιών που αποτελούν πάνω από το 50% του κόστους λειτουργίας της αποθήκης, επιτυγχάνεται από τη χρήση γυαλιών επαυξημένης πραγματικότητας (AR glasses). Με τη χρήση των AR glasses, συνδυάζεται η απεικόνιση του πραγματικού κόσμου με ψηφιακά στοιχεία, ενισχύον τας την πληροφόρηση που μπορεί να λαμβάνει ο χρήστης από την όρασή του. Η τεχνολογία αυτή μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα σύστημα πλοήγησης για την αποθήκη με κατάλληλα σήματα (π.χ. βέλη), ενώ η αξία της είναι ιδιαίτερα σημαντική στη διασφάλιση της υψηλής παραγωγικότητας και της ταχύτερης εξοικείωσης για νέους ή εποχιακούς/ενοικιαζόμενους εργαζόμενους. Επίσης, οι δυνατότητες απεικόνισης ψηφιακών αντικειμένων που προσφέρουν τα AR glasses, συντελούν σημαντικά στον περιορισμό σφαλμάτων κατά τη συλλογή προϊόντων (π.χ. υπόδειξη θέσης συλλογής). Παράλληλα, ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα της χρήσης τους είναι η απελευθέρωση των χεριών από τυχόν χαρτί ή RF scanners για απεικόνιση των πληροφορίων για το picking, συντελώντας στην αύξηση της παραγωγικότητας και τον περιορισμό της σωματικής καταπόνησης από τη συνεχή κίνηση του κεφαλιού προς έλεγχο. Τέλος, καταργείται και η ανάγκη σκαναρίσματος, καθώς αυτό θα πραγματοποιείται από τα ίδια τα γυαλιά, μέσω αντίστοιχης φωνητικής εντολής.

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Χρόνος εξοικείωσης Το πάντρεμα των AR και Gamification και πώς αυτό συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας στις εργασίες συλλογής, μελετήθηκε από την PLANNING, η οποία διεξήγαγε έρευνα σε επιχειρήσεις 3PL (logistics υπηρεσίες), λιανεμπορίου (super market), εμπορίας καλλυντικών, τροφίμων, φαρμάκων, αναψυκτικών και ανταλλακτικών, απευθυνόμενη σε διευθυντές αποθήκης και pickers. Αρχικά, το δείγμα εξετάστηκε ως προς το βαθμό στον οποίο είναι εξοικειωμένο με την τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας, με τα αποτελέσματα να είναι θετικά (82% στους διευθυντές αποθήκης και 55% στους pickers). Μάλιστα, ήταν σε θέση να δώσει ήδη εφαρμοσμένα παραδείγματα από την καθημερινότητα, όπως το παιχνίδι POKEMON GO. Εν συνεχεία, διερευνήθηκε το κατά πόσο οι άνθρωποι στην αποθήκη αντιλαμβάνονται ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία μπορεί να εφαρμοστεί στο χώρο εργασίας τους. Για αυτό το λόγο, τους φέραμε σε επαφή με τις τεχνικές προδιαγραφές ενός ζευγαριού γυαλιών επαυξημένης πραγματικότητας.

Θετικά τα πρώτα δείγματα Καθότι η εφαρμογή της τεχνολογίας αυτής βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο εφαρμογής, όπως ήταν αναμενόμενο το δείγμα ερχόταν για πρώτη φορά σε επαφή με συσκευή παρόμοιων δυνατοτήτων (70% στους διευθυντές και 80% στους pickers). Ακολούθως, οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν την πιθανότητα αύξησης της παραγωγικότητας στις εργασίες συλλογής προϊόντων, έπειτα από την υιοθέτηση των γυαλιών επαυξημένης πραγματικότητας. Από την πλευρά τους, οι διευθυντές θεωρούν πολύ μεγάλη την πιθανότητα μετά από 3 μήνες σε ποσοστό 9% και μετά από 12 μήνες σε ποσοστό 64%, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στους pickers ήταν 17% και 50%, αναδεικνύοντας έτσι τη συ-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

σχέτιση της αύξησης της παραγωγικότητας με το χρονικό διάστημα εξοικείωσης. Τέλος, οι δυνατότητες του AR εξετάστηκαν και ως προς τη μείωση της σωματικής και νοητικής καταπόνησης, που επιφέρει στο χρήστη σε σχέση με τις πιο παραδοσιακές μεθόδους συλλογής, με τους διευθυντές να τάσσονται υπέρ του AR σε ποσοστό 55% για τη σωματική και 44% για τη νοητική, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στους pickers ήταν 33% και 39%.

«Το 73% των διευθυντών αποθηκών και το 56% των pickers υποστηρίζουν ότι η βελτίωση της παραγωγικότητας είναι περισσότερο εφικτή με το συνδυασμό των δύο τεχνολογιών (AR και gamification) σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους συλλογής» Press start to play Όσον αφορά την παιχνιδοποίηση, οι συμμετέχοντες στην έρευνα αρχικά εξετάστηκαν ως προς το βαθμό κατανόησης της έννοιας, με το 70% του συνολικού δείγματος να έχει γνώση, ενώ μάλιστα ένα 10% ήταν σε θέση να δώσει και ένα παράδειγμα από την καθημερινότητα όπως π.χ. το Duolingo. Χαρακτηριστικά ευρήματα ήταν ότι το 64% των διευθυντών δήλωσε ότι είναι πρόθυμο να εισάγει στοιχεία παιχνιδοποίησης

στη λειτουργία της αποθήκης, ενώ αντίστοιχα το 67% πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα βελτίωνε την καθημερινότητα του. Έπειτα, διερευνήθηκε το θέμα της επιβράβευσης της καλής απόδοσης με συγκεκριμένες ανταμοιβές, όπως επιπλέον άδειες ή bonus με τα αποτελέσματα να αποκαλύπτουν μια διχογνωμία: η πλειοψηφία των διευθυντών είναι θετικοί σε μια τέτοια πρακτική, ενώ οι pickers παρουσιάζονται αρνητικοί σε ένα τέτοιο σύστημα, στο οποίο δεν είναι αυστηρά καθορισμένοι οι «κανόνες» του παιχνιδιού.

Συνδυασμός τεχνολογιών Στην κατεύθυνση αυτή το δείγμα κλήθηκε να αξιολογήσει δύο επιλογές επιβράβευσης, η μία αφορά στην ανταμοιβή στον καλύτερο σε μια καθορισμένη περίοδο και η άλλη, στην ανταμοιβή με βάση την επίτευξη ατομικών στόχων. Σύμπλευση απόψεων δεν επετεύχθη ούτε στην ερώτηση αυτή, καθώς το 55% των διευθυντών τάχθηκε υπέρ της πιο ανταγωνιστικής εκδοχής, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους pickers ήταν 11%, οι οποίοι σε ποσοστό 56% προτίμησαν τη δεύτερη επιλογή. Παράλληλα, οι διευθυντές ερωτήθηκαν σχετικά με την πιθανότητα υπερκόπωσης των pickers από την εφαρμογή στοιχείων παιχνιδοποίησης στην καθημερινότητα τους, με την συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος να είναι αρνητική σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Τέλος, εξετάστηκε και η συνύπαρξη των δύο συγκεκριμένων τεχνολογιών ταυτόχρονα σαν ένα σύστημα, με το 64% των διευθυντών και το 67% των pickers να θεωρούν ότι θα δέχονταν καλύτερα τα smart AR glasses, αν αυτά συνδυάζονταν με στοιχεία παιχνιδοποίησης. Όσον αφορά στη βελτίωση της παραγωγικότητας, το 73% των διευθυντών και το 56% των pickers υποστηρίζουν ότι αυτό θα ήταν περισσότερο εφικτό κι αποτελεσματικό με το συνδυασμό των δύο τεχνολογιών σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους συλλογής.

11

ΤΕΧ ΝΙΚΟ ΘΕΜΑ

Φίλτρα HEPA: Γνωρίζουμε πραγματικά αρκετά; ΤΑ ΥΨΗΛΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΦΙΛΤΡΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΙΞΟΥΝ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ ΣΤΟΥΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΛΕΥ ΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Η

ΣΥ ΝΤΡΙΠΤΙΚΗ π λ ειοψη-

φία της μετάδοσης του Covid-19 συμβαίνει σε εσωτερικούς χώρους και προέρχεται από την εισπνοή αερομεταφερόμενων σωματιδίων, που περιέχουν τον ιό. Ο καλύτερος τρόπος για να αποτραπεί η εξάπλωση του ιού σε μια επιχείρηση ή ένα εργοστάσιο, θα ήταν απλώς να κρατηθούν μακριά τα μολυσμένα άτομα από τον εργασιακό χώρο. Αυτό όμως, είναι δύσκολο να συμβεί όταν εκτιμάται ότι το 40% των περιπτώσεων είναι ασυμπτωματικό. Οι μάσκες κάνουν αξιοπρεπή δουλειά στο να εμποδίσουν τον ιό να εξαπλωθεί στο περιβάλλον, αλλά αν ένα μολυσμένο άτομο βρίσκεται μέσα σε ένα κτίριο, αναπόφευκτα ο ιός θα διαφύγει στον αέρα. Σε αυτό το πλαίσιο, πολύ συζήτηση γίνεται γύρω από τα φίλτρα HEPA. Για παράδειγμα, οι αεροπορικές εταιρείες τονίζουν επικοινωνιακά ότι τα ταξίδια με αεροπλάνο είναι ασφαλή γιατί τα συστήματά αερισμού - κλιματισμού τους είναι εξοπλισμένα με φίλτρα HEPA. Το ίδιο συμβαίνει τελευταία και με πολλά επιβατηγά πλοία, που εξυπηρετούν τη νησιωτική χώρα. Από που προκύπτει, όμως, αυτή η σιγουριά ως προς την παρεχόμενη ασφάλεια; Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι στα σύγχρονα αεροσκάφη όντως χρησιμοποιούνται φίλτρα HEPA για να μειώσουν την εξάπλωση των αερομεταφερόμενων παθογόνων στον αέρα. Πολλοί, βέβαια, διατηρούν τις αμφιβολίες τους σχετικά με την ποιότητα του αέρα εντός της καμπίνας των αεροσκαφών, υποστηρί-

12

ζοντας ότι ο αέρας στην καμπίνα του αεροπλάνου απλά επανακυκλοφορεί. Δεν ισχύει όμως κάτι κάτι τέτοιο, αφού φιλτράρεται και εισάγεται φρέσκος αέρας έξω από το αεροπλάνο, ο οποίος κυκλοφορεί στην καμπίνα και στη συνέχεια αποβάλλεται μέσω βαλβίδων, συνήθως στο πίσω μέρος του αεροσκάφους.

ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ ΑΕΡΑ Τι είναι τα φίλτρα HEPA, τα οποία χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες στη βιομηχανία; Τα φίλτρα HEPA φημίζονται για την απόδοση τους στο φιλτράρισμα του αέρα. Χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές, όπου πέρα από τη σκόνη και τα χονδρά σωματίδια πρέπει να αφαιρούνται από τον αέρα, τη γύρη και τα λεπτά σωματίδια. Τα φίλτρα, ανάλογα βέβαια κάθε φορά με την αποδοτικότητά τους, μπορούν ακόμη και να συγκρατήσουν βακτήρια και μικροσωματίδια (0,4 microns), επιτρέποντάς τους να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια σε αποστειρωμένα συστήματα αερι-

σμού – κλιματισμού, όπως: • Καθαρά δωμάτια.

• Αποστειρωμένα δωμάτια.

• Νοσοκομεία.

• Παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων και τροφίμων.

• Εγκαταστάσεις μικροηλεκτρονικών. Πιο συγκεκριμένα, ανάλογα με την κατηγορία τους, τα φίλτρα HEPA (High Efficiency Particulate Airfilter) είναι ικανά να φιλτράρουν το 85 έως 99,999995% των σωματιδίων, τα οποία είναι μεγαλύτερα από 0,3 μm (3 micron) από τον αέρα που διέρχεται από αυτά και 100% όλων των σωματιδίων από 1 micron και πάνω σε διάμετρο. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, ας εξετάσουμε τα μεγέθη ορισμένων από τους μολυσματικούς παράγοντες, που υπάρχουν συνήθως στον αέρα. Τα ακόλουθα δεδομένα είναι σε μικρόμετρα. Για να είμαστε ακριβείς, το ένα μικρόμετρο ισοδυναμεί με το ένα εκατομμυριοστό του μέτρου (πίνακας 1).

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Πίνακας 1 Ιοί

0,01 - 0,4 μm

Καπνός τσιγάρου

0,01 - 1 μm

Bακτήρια

0,5 - 5 μm

Σπόρια

5 - 15 μm

Ομίχλη

15 -150 μm

Άμμος

60 - 200 μm

Επιτραπέζιο αλάτι

100 μm

Θυμίζουμε ότι ανάλογα με την κατηγορία του φίλτρου υπάρχουν διαφορετικά πρότυπα που καθορίζουν τις ιδιότητές τους. Έτσι τα φίλτρα χονδρής και λεπτής σκόνης ταξινομούνται και κατηγοριοποιούνται σύμφωνα με το πρότυπο EN 779, με το EN 1822 να ρυθμίζει ό,τι έχει να κάνει με τα φίλτρα αιωρούμενων υλών, κοινώς αυτά που εξετάζουμε σε αυτό το άρθρο (EPA, HEPA και ULPA) (πίνακας 2). Τα φίλτρα HEPA κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του 1950 και ο αρχικός όρος έγινε σήμα κατατεθέν. Μετέπειτα εξελίχθηκε σε ένα γενικό όρο που περιγράφει τα υψηλής απόδοσης φίλτρα. Τα φίλτρα ULPA, όπως φαίνεται και στον παραπάνω πίνακα, είναι πρακτικά ακόμα υψηλότερης απόδοσης φίλτρα HEPA.

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ Το πρότυπο που χρησιμοποιείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το EN 18221:2009, καθορίζει διάφορες κατηγορίες φίλτρων HEPA στο πιο διεισδυτικό μέγεθος σωματιδίων (MPPS). Η μέση απόδοση του φίλτρου είναι η «συνολική» και η απόδοση σε ένα συγκεκριμένο σημείο ονομάζεται «σημειακή»: Ο πίνακας 3 δίνει τα μεγέθη της μέσης και της σημειακή απόδοσης για κάθε κατηγορία φίλτρου.

ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ; Τα περισσότερα φίλτρα HEPA αποτελούνται από το μέσο του φίλτρου, τοποθετημένο σε ένα πλαίσιο κατασκευασμένο είτε από συνθετικό υλικό είτε από μέταλλο. Το φίλτρο είναι γενικά ένα στρώμα, που αποτελείται από μικρο-ίνες γυαλιού ή ένα άλλο σύνθετο υλικό που περιέχει ένα τύπο υαλοβάμβακα.

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Μηχανολόγος Μηχανικός MSc

«Βασικοί παράγοντες, που επηρεάζουν τις λειτουργίες των φίλτρων HEPA είναι η διάμετρος των ινών, το πάχος του φίλτρου και η μετωπική ταχύτητα» ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ Τα φίλτρα HEPA αποτελούνται από ένα στρώμα ινών σε τυχαία διάταξη. Οι ίνες συνήθως αποτελούνται από υαλοβάμβακα και έχουν διάμετρο μεταξύ 0,5 και 2,0 μικρόμετρα. Βα-

σικοί παράγοντες, που επηρεάζουν τις λειτουργίες τους είναι η διάμετρος των ινών, το πάχος του φίλτρου και η μετωπική ταχύτητα. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο κενός χώρος μεταξύ των ινών ενός φίλτρου HEPA είναι συνήθως πολύ μεγαλύτερος από 0,3 μm. Σε αντίθεση με τα φίλτρα μεμβράνης, όπου μπορούν να διέλθουν σωματίδια μικρότερα από ανοίγματα ή πόρους, τα φίλτρα HEPA έχουν σχεδιαστεί για να στοχεύουν μια σειρά μεγεθών σωματιδίων. Αυτά τα σωματίδια παγιδεύονται (κολλούν σε μια ίνα) μέσω ενός συνδυασμού των παρακάτω τριών μηχανισμών: • Διάχυση Είναι ένας μηχανισμός, που βασίζεται στη σύγκρουση των μικρότερων σωματιδίων, ειδικά εκείνων που έχουν διάμετρο κάτω από 0,1 μm, τα οποία αφού συγκρουστούν, καθυστερείται η πορεία τους μέσα στο φίλτρο. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός λειτουργεί σε χαμηλές ταχύτητες ροής αέρα και αυξάνει την πιθανότητα ένα σωματίδιο να σταματήσει λόγω κρούσης.

• Αναχαίτιση Τα σωματίδια που ακολουθούν μια γραμμή ροής στο ρεύμα αέρα έρχονται στην ακτίνα μιας ίνας και προσκολλώνται σε αυτήν.

• Πρόσκρουση Τα μεγαλύτερα σωματίδια δεν μπορούν να αποφύγουν τις ίνες, ακολουθώντας τα καμπύλα περιγράμματα του ρεύματος αέρα και αναγκάζονται να ενσωματωθούν σε

Πίνακας 2 Απόδοση EPA (Efficient Particulate Airfilter) E10

85 %

E11

95 %

E12

99,5 %

HEPA (High Efficiency Particulate Airfilter) H13

99,95 %

H14

99,995 %

ULPA (Ultra Low Penetration Airfilter) U15

99,9995 %

U16

99,99995 %

U17

99,999995 %

13

ΤΕΧ ΝΙΚΟ ΘΕΜΑ

Πίνακας 3 HEPA class E10

Συγκράτηση (Μέση)

Συγκράτηση (σημειακή)

> 85%

-

E11

> 95%

-

E12

> 99.5%

-

H13

> 99.95%

> 99.75%

H14

> 99.995%

> 99.975%

U15

> 99.9995%

> 99.9975%

U16

> 99.99995%

> 99.99975%

U17

> 99.999995%

> 99.9999%

μια από αυτές. Αυτός ο μηχανισμός έχει καλύτερα αποτελέσματα όσο υψηλότερη είναι η ταχύτητα ροής αέρα. Η διάχυση κυριαρχεί στα μεγέθη σωματιδίων διαμέτρου μικρότερης των 0,1 μm, ενώ η πρόσκρουση και η αναχαίτιση κυριαρχούν στα μεγέθη πάνω από 0,4 μm. Στο μεταξύ, κοντά στο πιο διεισδυτικό μέγεθος σωματιδίων (MPPS - most penetrating particle size) αυτό με διάμετρο 0,21 μm, τόσο η διάχυση όσο και η πρόσκρουση είναι αναποτελεσματικές. Επειδή, αυτό είναι το πιο αδύναμο σημείο στην απόδοση του φίλτρου, οι προδιαγραφές HEPA χρησιμοποιούν την κατακράτηση σωματιδίων κοντά σε αυτό το μέγεθος (0,3 μm) ως μέτρο για την κατάταξη του φίλτρου. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα φίλτρα HEPA έχουν σχεδιαστεί για να συγκρατούν αποτελεσματικά πολύ λεπτά σωματίδια, αλλά δεν φιλτράρουν αέρια και μόρια οσμής. Οι περιστάσεις που απαιτούν φιλτράρισμα πτητικών οργανικών ενώσεων, χημικών ατμών, οσμών τσιγάρων, κατοικίδιων ζώων, απαιτούν τη χρήση ενεργού άνθρακα ή κάποιου άλλου τύπου φίλτρο ή επικουρικά ενός φίλτρου HEPA. Τα υφασμάτινα φίλτρα άνθρακα, που θεωρούνται ότι είναι πολύ πιο αποτελεσματικά από την κοκκώδη μορφή ενεργού άνθρακα κατά την προσρόφηση των αερίων ρύπων, είναι γνωστά ως φίλτρα προσρόφησης αερίου υψηλής απόδοσης (HEGA - High Efficiency Gas Adsorption) και αναπτύχθηκαν αρχικά από τον

14

«Τα φίλτρα HEPA έχουν σχεδιαστεί για να συγκρατούν αποτελεσματικά πολύ λεπτά σωματίδια, αλλά δεν φιλτράρουν αέρια και μόρια οσμής» βρετανικό στρατό ως άμυνα κατά του χημικού πολέμου. Πώς συνδυάζονται τα HEPA σε ένα σύστημα αερισμού – κλιματισμού: • Προ-φίλτρο και φίλτρο HEPA Ένα φίλτρο HEPA μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με ένα προ-φίλτρο (συνήθως ενεργοποιημένο με άνθρακα) για να παρατείνει τη διάρκεια ζωής του πιο ακριβού φίλτρου HEPA. Σε μια τέτοια εγκατάσταση, το πρώτο στάδιο της διαδικασίας φιλτραρίσματος αποτελείται από ένα προ-φίλτρο, που αφαιρεί τα περισσότερα από τα μεγαλύτερα σωματίδια σκόνης, μαλλιών και γύρης από τον αέρα. Το υψηλής ποιότητας φίλτρο HEPA δεύτερου σταδίου αφαιρεί τα λεπτά σωματίδια, που διαφεύγουν από το προ-φίλτρο. Επίσης, σε πολλές μονάδες αερισμού – κλιματισμού συνδυάζονται με πάνελ υπεριώδους ακτινοβολίας, τα οποία σκοτώνουν τα ζωντανά βακτήρια και τους ιούς.

• Φί λτρα υψηλής α πόδοσης (HEPA) – έλεγχος και συντήρηση Συνιστάται τα φίλτρα HEPA να

ελέγχονται ως προς την ακεραιότητά τους, τόσο κατά την εγκατάσταση όσο και περιοδικά. Συνιστάται, επίσης, η δοκιμή ακεραιότητας μετά από δραστηριότητες, που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στο φίλτρο. Οι αστοχίες κατά τις δοκιμές ακεραιότητας πρέπει να διερευνώνται και τα φίλτρα να αντικαθίστανται σε κατάλληλα, καθορισμένα διαστήματα. Η ακεραιότητα των φίλτρων HEPA πρέπει να διατηρείται, ώστε να διασφαλίζονται οι επιθυμητές συνθήκες παραγωγής κ.λπ. Ο έλεγχος διαρροών καλό είναι να πραγματοποιείται αρχικά κατά την εγκατάσταση, για τον εντοπισμό πιθανών διαρροών γύρω από τις φλάντζες στεγανοποίησης, μέσω των πλαισίων ή διαφόρων σημείων στο μέσο φίλτρου. Στη συνέχεια, πρέπει να πραγματοποιούνται δοκιμές διαρροής σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα για όλα τα φίλτρα HEPA της εγκατάστασης. Για παράδειγμα, τέτοιες δοκιμές πρέπει να πραγματοποιούνται δύο φορές το χρόνο για τους χώρους ασηπτικής επεξεργασίας. Πρόσθετες δοκιμές επιβάλλονται όταν η ποιότητα του αέρα κρίνεται ως μη αποδεκτή. Μια αιτία στην περίπτωση που η ποιότητα του αέρα δεν είναι καλή, μπορεί να είναι το γεγονός ότι σε διπλανούς χώρους μπορεί να πραγματοποιούνται ανακαινίσεις, οι οποίες να δημιουργούν διαταραχές στις δομές της οροφής ή των τοίχων. Κάτι που πρέπει, επίσης, να γνωρίζετε είναι ότι το αεροζόλ που θα χρησιμοποιήσετε για τον έλεγχο ενός φίλτρου HEPA πρέπει να πληροί κάποιες προδιαγραφές ως προς τα κρίσιμα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά (π.χ. το ιξώδες). Το διοκτυλοφθαλικό (DOP) και η πολυ-άλφα-ολεφίνη (PAO) είναι παραδείγματα κατάλληλων αερολυμάτων για την πραγματοποίηση δοκιμών διαρροής. Ορισμένα αερολύματα είναι προβληματικά, επειδή ενέχουν τον κίνδυνο μικροβιακής μόλυνσης του περιβάλλοντος, στο οποίο γίνονται οι δοκιμές. Κατά συνέπεια, η αξιολόγηση οποιουδήποτε εναλλακτικού

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

αερολύματος συνεπάγεται τη διασφάλιση ότι δεν προάγει την ανάπτυξη μικροβίων.

ΔΟΚΙΜΕΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ Υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ του ελέγχου διαρροής φίλτρου και του ελέγχου της απόδοσης του φίλτρου. Μια δοκιμή απόδοσης είναι μια γενική δοκιμή που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της κατάταξης του φίλτρου. Ένα άθικτο φίλτρο HEPA πρέπει να είναι ικανό να συγκρατεί τουλάχιστον 99,97% σωματιδίων μεγαλύτερων από 0,3 μm σε διάμετρο. Ο σκοπός της διεξαγωγής τακτικών προγραμματισμένων δοκιμών διαρροής, είναι η ανίχνευση διαρροών από το μέσο του φίλτρου, το πλαίσιο του φίλτρου ή τη στεγανοποίηση. Η δοκιμασία περιλαμβάνει τη χρήση ενός αερολύματος πολλαπλής διασποράς, που αποτελείται συνήθως από σωματίδια με μέση διάμετρο σταγονιδίων σκέδασης φωτός στο εύρος μεγέθους του υπομέτρου, που περιλαμβάνει επαρκή αριθμό σωματιδίων στα περίπου 0,3 μm. Η διεξαγωγή δοκιμής διαρροής, χωρίς την εισαγωγή επαρκούς ποσότητας σωματιδίων γνωστού μεγέθους στο φίλτρο θεωρείται μη αποτελεσματική για την ανίχνευση τυχόν διαρροών. Είναι σημαντικό να εισαχθεί ένα αεροζόλ σε συγκέντρωση κατάλληλη για την ακρίβεια του φωτομέτρου. Η δοκιμή διαρροής πρέπει να γίνει στη σωστή θέση και η επιφάνεια του φίλτρου να σαρώνεται στην κάτω πλευρά με έναν κατάλληλο αισθητήρα φωτομέτρου. Η διαρροή που μετράται από τον ανιχνευτή, πρέπει στη συνέχεια να υπολογιστεί ως ποσοστό των εισαγόμενων σωματιδίων. Θα πρέπει να πραγματοποιηθεί κατάλληλη σάρωση σε ολόκληρο το πρόσωπο και το πλαίσιο του φίλτρου. Μια ένδειξη του ανιχνευτή που ισοδυναμεί σε 0,01 του εισερχόμενου ρεύματος αέρα στο φίλτρο θεωρείται ως δείγμα σημαντικής διαρροής που απαιτεί αντικατάσταση του φίλτρου HEPA. Ο έλεγχος διαρροής φίλτρου HEPA από μόνος του δεν επαρκεί για την παρακολούθηση της από-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

«Στα σύγχρονα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται φίλτρα HEPA για να μειώσουν την εξάπλωση των αερομεταφερόμενων παθογόνων στον αέρα» δοσης του φίλτρου. Είναι σημαντικό να πραγματοποιείται περιοδική παρακολούθηση των χαρακτηριστικών του φίλτρου, όπως η ομοιομορφία της ταχύτητας στο φίλτρο (και σε σχέση με τα παρακείμενα φίλτρα). Οι μεταβολές στην ταχύτητα μπορούν να προκαλέσουν αναταράξεις που αυξάνουν την πιθανότητα μόλυνσης. Οι ταχύτητες του μονόδρομου αέρα πρέπει να μετρώνται τόσο στην όψη του φίλτρου, καθώς και σε καθορισμένες αποστάσεις κοντά στην επιφάνεια εργασίας. Η παρακολούθηση της ταχύτητας σε κατάλληλα διαστήματα μπορεί να παρέχει χρήσιμα δεδομένα σχετικά με την κρίσιμη περιοχή στην οποία εκτελείται ασηπτική επεξεργασία. Γενικά, τα φίλτρα HEPA πρέπει να αντικαθίστανται όταν ανιχνεύεται ανομοιομορφία στην ταχύτητα του

αέρα σε μια περιοχή του φίλτρου. Παρόλο που οι εργολάβοι παρέχουν συχνά αυτές τις υπηρεσίες, οι τελικοί χρήστες είναι υπεύθυνοι για τη διασφάλιση ότι ακολουθούνται οι προδιαγραφές εξοπλισμού, οι μέθοδοι δοκιμών και τα κριτήρια αποδοχής και ότι οι έλεγχοι και η πιστοποίηση διεξάγονται ικανοποιητικά. Όταν τα φίλτρα αυτά χρησιμοποιούνται σε οικιακές εφαρμογές, προτείνεται να αντικαθίστανται κάθε δύο έως τρία χρόνια. Το να μην αλλάξετε ένα φίλτρο HEPA έγκαιρα θα έχει ως αποτέλεσμα να ασκηθεί πίεση στο μηχάνημα ή στο σύστημα και να μην αφαιρούνται σωστά τα σωματίδια από τον αέρα.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΦΙΛΤΡΩΝ HEPA Ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν έναν όρο μάρκετινγκ γνωστό ως True HEPA, για να παρέχουν στους καταναλωτές τη διαβεβαίωση ότι τα φίλτρα αέρα τους πληρούν το πρότυπο HEPA, αν και αυτός ο όρος δεν έχει νομική ή επιστημονική έννοια. Τα προϊόντα που διατίθενται στο εμπόριο ως τύπου HEPA, HEPAstyle ή «99% HEPA» δεν πληρούν το πρότυπο HEPA και ενδέχεται να μην έχουν δοκιμαστεί σε ανεξάρτητα εργαστήρια. Παρόλο που κάποια τέτοια φίλτρα ενδέχεται να πλησιάζουν αρκετά τα πρότυπα HEPA, συνήθως τα περισσότερα υπολείπονται σημαντικά. •

15

ΡΕΠΟΡΤΑ Ζ

Η Βιομηχανία των Αποβλήτων ΤΙΣ ΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ. ΓΡΑΦΕΙ Ο Α ΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΝΤΗΣ

Ο

Ι Ε Ξ Α Γ Γ Ε Λ Ι Ε Σ ήταν πά-

ντα μεγαλόσχημες και οι στόχοι ιδιαίτερα φιλόδοξοι, δίχως ωστόσο ποτέ να υλοποιούνται, έστω και κατά προσέγγιση. Τα τελευταία χρόνια όμως, η πίεση είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι στο παρελθόν. Κάθε χρόνο, ο κρατικός προϋπολογισμός επιβαρύνεται με συνολικά 18 εκατομμύρια ευρώ (10,4 εκατ. ευρώ για τις παράνομες χωματερές και 7,6 για την κακοδιαχείριση βιομηχανικών αποβλήτων), μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Επίσης, η Ελλάδα έχει την τελευταία ευκαιρία για να αξιοποιήσει περίπου 700 εκατομμύρια ευρώ από το ευρωπαϊκό χρηματοδο-

16

τικό πρόγραμμα της περιόδου 2014 – 2020, που εκπνέει. Πρόκειται για χρήματα που προορίζονται αποκλειστικά και μόνο για τη διαχείριση των απορριμμάτων και τα οποία θα «χαθούν» εάν δεν υπάρξει η κατάλληλη αξιοποίησή τους. Το μεγαλύτερο μέρος των πιέσεων όμως, προέρχεται από την ίδια την αγορά. Οι μεγαλύτεροι κατασκευαστικοί Όμιλοι της Ελλάδας μαζί με τις ισχυρότερες βιομηχανίες, αλλά και μικρότερους επιμέρους «παίκτες» από μια μακρά σειρά άλλων επενδυτικών κλάδων δείχνουν να έχουν αντιληφθεί ότι πλέον η περιβαλλοντική αναγκαιότητα συμβαδίζει με την επενδυτική ευκαιρία. Η χώρα μας, στον τομέα

της διαχείρισης των πάσης φύσεως αποβλήτων, έχει κάνει ελάχιστη πρόοδο εδώ και δεκαετίες. Συνεπώς, η έναρξη της δραστηριότητας στην κατασκευή και τη λειτουργία των σχετικών και σύγχρονων υποδομών μπορεί να σηματοδοτήσει τη δημιουργία ενός ολοκληρωτικά καινούργιου τομέα επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα.

ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Οι βάσεις για τον νέο τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων τίθενται από το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, η διαβούλευση για το οποίο ολοκληρώθηκε στα τέλη

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

του Αυγούστου. «Στη διαχείριση των απορριμμάτων βρισκόμαστε ακόμα στον 19ο αιώνα! Γι’ αυτό και προσπαθούμε να κάνουμε σε 4 χρόνια ό,τι δεν έγινε σε δεκαετίες. Με τον οδικό χάρτη του νέου ΕΣΔΑ διαμορφώνουμε το κατάλληλο πλαίσιο –υιοθετώντας καλές ευρωπαϊκές πρακτικές- για μια σύγχρονη και ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων, ώστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος το ταχύτερο δυνατό. Θέλουμε να κάνουμε άλμα στην ανακύκλωση. Επιβάλλεται να πάψουμε να είμαστε ουραγοί σε αυτά τα ζητήματα, όχι μόνο για να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας έναντι στην ΕΕ αλλά και για να προστατεύσουμε το περιβάλλον», έχει δηλώσει για το νέο σχέδιο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης. Το νέο ΕΣΔΑ αναμένεται να ψηφιστεί στη Βουλή εντός του Σεπτεμβρίου, θέτοντας ξανά σημαντικούς και φιλόδοξους στόχους, οι οποίοι όμως, αυτή τη φορά έχουν περισσότερες πιθανότητες να υλοποιηθούν. Μόλις το Εθνικό Σχέδιο για τα απορρίμματα γίνει νόμος του κράτους, θα ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για το κλείσιμο όλων των χωματερών, ώστε τα απόβλητα που παράγονται στην Ελλάδα να σταματήσουν να διατίθενται ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον μέχρι το 2022. Παράλληλα, το ποσοστό των απορριμμάτων που θα διατίθεται σε ΧΥΤΑ πρόκειται να μειωθεί σταδιακά, αρχής γενομένης

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΚΩΣΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας

«Με τον οδικό χάρτη του νέου ΕΣΔΑ διαμορφώνουμε το κατάλληλο πλαίσιο -υιοθετώντας καλές ευρωπαϊκές πρακτικές- για μια σύγχρονη και ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων, ώστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος το ταχύτερο δυνατό»

από το 2021, ώστε να φτάσει στο 10% επί του συνόλου των απορριμμάτων μέχρι το 2030. Σήμερα, το ποσοστό που διοχετεύεται στους χώρους υγειονομικής ταφής ξεπερνά το 80%. Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος προσθέτει: «Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων για την επόμενη δεκαετία αποτυπώνει την ισχυρή βούλησή μας να προσαρμοστούμε ως χώρα στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης στη διαχείριση των αποβλήτων μας. Είναι το σχέδιό μας για να πετύχουμε το αυτονόητο, δηλαδή να προστατεύουμε το περιβάλλον από ταφή αποβλήτων και ταυτόχρονα να ανακυκλώνουμε τα απόβλητά μας και να παράγουμε ενέργεια από αυτά. Μπαίνουμε στη λογική της κυκλικής οικονομίας, που είναι ένας σύγχρονος τρόπος συνύπαρξης με τη φύση, έχοντας ως πυξίδα ότι το τρίπτυχο οικονομία, ανακύκλωση και σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων δημιουργεί και νέες θέσεις εργασίας».

ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων καλείται να διαχειριστεί το σύνολο των αποβλήτων της χώρας, το οποίο αντιστοιχεί σε 31 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων κατά έτος. Σε αυτό, περιγράφονται αναλυτικά οι στόχοι και οι στρατηγικές για τον εξορθολογισμό της διαχείρισης σε συνολικά τέσσερις ξεχωριστές κατηγορίες αποβλήτων που αντιστοιχούν στο 98,9% όλων των απορριμμάτων που παράγονται στη χώρα μας. Το 1,1% αφορά σε άλλες κατηγορίες πολύ μικρότερων όγκων, όπως είναι τα νοσοκομειακά απόβλητα, τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απορρίμματα, τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων και συσσωρευτών, ή τα ραδιενεργά απόβλητα υγειονομικών μονάδων. Ακόμα και σε αυτές τις κατηγορίες υπάρχουν αναλυτικά σχέδια, η υλοποίηση των οποίων μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία επιχειρηματικής δραστηριότητας ή ακόμα και ειδικών μονάδων διαχείρισης. Παρ’ όλα αυτά, στο νέο σχεδιασμό και τις επενδυτικές ευκαιρίες που δημιουργούνται,

17

ΡΕΠΟΡΤΑ Ζ

τη μερίδα του λέοντος έχουν τα Αστικά Στερεά Απόβλητα, που αντιστοιχούν στο 18,4% όλων των αποβλήτων, τα βιομηχανικά, που καταλαμβάνουν το 24,5%, τα οικοδομικά απόβλητα με 16%, καθώς και τα γεωργικά και κτηνοτροφικά απόβλητα με 16%.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Ήδη, από τον Ιούνιο του 2020, ο νέος περιβαλλοντικός νόμος που τέθηκε σε ισχύ, προβλέπει νέους περιβαλλοντικούς όρους για τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Ο βασικός προσανατολισμός αφορά στην επίτευξη μείωσης στον όγκο των μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων που παράγονται. Οι βιομηχανίες της Ελλάδας είναι δεδομένο ότι θα οδηγηθούν σε επενδύσεις επί των εγκαταστάσεών τους, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που προβλέπονται, καθώς, εκτός των άλλων, ο νόμος προβλέπει και την εντατικοποίηση των ελέγχων στα εργοστάσια για την τήρηση των νέων περιβαλλοντικών νόμων. Οι υπόλοιποι στόχοι που τίθενται για τα βιομηχανικά απόβλητα, έχουν ακόμα πιο έντονο αναπτυξιακό χαρακτήρα. Προβλέπεται η ανάπτυξη ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας αποβλήτων με σκοπό την προώθηση της συνέργειας μεταξύ των βιομηχανικών κλάδων. Αυτή η συνέργεια, χαρακτηρίζεται ως «βιομηχανική συμβίωση» στο ΕΣΔΑ και έχει στόχο την ανάκτηση και την αξιοποίηση των αποβλήτων. Παράλληλα, ορίζονται ξεχωριστά ρεύματα συλλογής των αποβλήτων των εργοστασίων, ώστε αυτά να αποτελέσουν μια νέα πρώτη ύλη ή εναλλακτικό καύσιμο για τις βιομηχανίες. Για τα επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα, που αποτελούν το 0,5%, επί του συνόλου των αποβλήτων της χώρας, προβλέπεται η δημιουργία νέων εγκαταστάσεων και υποδομών. Στόχος είναι να χωροθετηθούν συνολικά πέντε χώροι υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) μέχρι το 2023.

ΑΓΡΟΤΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Πρόκειται για την κατηγορία με τον μεγαλύτερο όγκο παραγόμενων απορριμμάτων στην Ελλάδα. Στα

18

ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΡΑΦΑΚΟΣ Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων

«Μπαίνουμε στη λογική της κυκλικής οικονομίας, που είναι ένας σύγχρονος τρόπος συνύπαρξης με τη φύση, έχοντας ως πυξίδα ότι το τρίπτυχο οικονομία, ανακύκλωση και σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων δημιουργεί και νέες θέσεις εργασίας»

νοτροφικής προέλευσης με έμφαση στα πλαστικά θερμοκηπίων και τις συσκευασίες πλαστικών ειδικά όσων περιέχουν επικίνδυνες ουσίες. Επιπλέον, υπάρχει στόχος για τη δημιουργία προγράμματος για την παρακολούθηση της διαχείρισης των αποβλήτων, αλλά και την ενοποίηση όλων των μητρώων που υπάρχουν για την παρακολούθηση των αγροτικών δραστηριοτήτων, ώστε να γνωρίζει η Πολιτεία τους ακριβείς όγκους των αποβλήτων που παράγονται και να υπάρξει επιμέρους σχεδιασμός για την αξιοποίησή τους.

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Για τα αποκαλούμενα ΑΕΚΚ (Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων), υπάρχει νόμος από το 2010, που προβλέπει την ανακύκλωσή τους, σε «σπαστήρια» που δημιουργούν νέα αδρανή υλικά, ή την διαχείρισή τους, ώστε να καλύπτουν και να αποκαθιστούν χώρους όπως τα ανενεργά λατομεία. Σύμφωνα με τα στατιστικά, τα ΑΕΚΚ δεν αξιοποιούνται όπως προβλέπεται. Πλέον, το ΕΣΔΑ μεριμνά για την αξιοποίηση του 100% των οικοδομικών αποβλήτων, μέσω της δημιουργίας συστημάτων διαχείρισής τους, με προτεραιότητα στα νησιά. Ακόμη, προβλέπεται η απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών για την αδειοδότηση της ανάπλασης ανενεργών λατομείων, ειδικά στην Αττική με υλικά από ΑΕΚΚ, εν όψει των μεγάλων έργων στο παλαιό αεροδρόμιο του Ελληνικού.

ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ αγροτικά και κτηνοτροφικά απόβλητα κρύβονται μεγάλες δυνατότητες για την παραγωγή ενέργειας, αλλά ακόμα και άλλων προϊόντων, για τον γεωκτηνοτροφικό κλάδο. Το ΕΣΔΑ, προβλέπει τη δημιουργία δικτύου συλλογής βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων, από τα οποία μπορούν να παραχθούν μέχρι και ζωοτροφές αλλά και ηλεκτρισμός και θέρμανση, μέσω της καύσης της βιομάζας ή του βιοαερίου. Ειδικό κεφάλαιο υπάρχει για την χωριστή συλλογή και ανάκτηση των πλαστικών γεωκτη-

Λόγω της φύσης τους, τα αστικά απόβλητα θεωρούνται τα πιο δύσκολα στη διαχείρισή τους. Οι παραγωγοί αυτής της κατηγορίας απορριμμάτων δεν είναι εταιρείες που δρουν εντός ενός οργανωμένου πλαισίου, αλλά εκατομμύρια πολίτες, οι οποίοι υιοθετούν τη δική τους συμπεριφορά, ανάλογα με την περιβαλλοντική τους συνείδηση, αλλά και ανάλογα με τα «εργαλεία» που τους παρέχει η Πολιτεία. Ο πρώτος στόχος που έχει τεθεί γι’ αυτά, είναι κατεξοχήν αναπτυξιακός. Ο σχεδιασμός προ-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

βλέπει τη δημοπράτηση άλλων 14 μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων έως το τέλος του 2020, οι οποίες βρίσκονται σε Καβάλα, Ανατολική Θεσσαλονίκη, Νάξο, Χίο, Σητεία, Κεφαλονιά, Αγρίνιο, Ηράκλειο, Λάρισα, Βόλος, Πάτρα, Λαμία, Χαλκίδα και Ρόδος. Επιπλέον, έξι μονάδες

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

(Ζάκυνθος, Λευκάδα, Ναύπακτος, Τρίκαλα, Κέρκυρα, Χερσόνησο) έχουν ήδη δημοπρατηθεί ενώ άλλες επτά βρίσκονται σε στάδιο κατασκευής (Αλεξανδρούπολη, Θήβα, Ηλεία, Αμάρι, Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία). Βάσει αυτού του σχεδιασμού, έως το τέλος του 2023 θα

έχουν κατασκευαστεί 27 νέες Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων σε ολόκληρη την Ελλάδα. Με τον συγκεκριμένο τρόπο, σχεδιάζεται η αύξηση της ανακύκλωσης, από το 16% σήμερα, στο 55% το 2025 και στο 60% το 2030. Στην κατηγορία των απορριμμάτων που θα ανακυκλώνονται, δεν εντάσσονται μόνο τα ξεχωριστά υλικά συσκευασιών (γυαλί, ξύλο, πλαστικό, αλουμίνιο, λευκοσίδηρος), αλλά συμπεριλαμβάνονται και τα βιοαπόβλητα, δηλαδή τα υπολείμματα τροφίμων ή τα ιδιαίτερα ογκώδη απόβλητα της κηπουρικής. Για τα τελευταία, προκρίνεται η λύση της χωριστής συλλογής τους, ώστε όλα τα οργανικά απόβλητα να τοποθετούνται σε καφέ κάδους μέχρι το 2022. Συνολικά, μέχρι το 2030, ο απώτερος στόχος είναι να έχουν κατασκευαστεί 43 Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων, άλλες 46 Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ), καθώς επίσης και τέσσερις μονάδες παραγωγής ενέργειας με ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων. •

19

Υ ΓΕΙ Α & Α ΣΦΑ ΛΕΙ Α

Εργατικό ατύχημα: έχει ευθύνη ο μηχανικός; Η ΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ, ΠΟΥ ΔΙΕΠΕΙ ΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΠΟΥ ΑΥΤΟ ΕΠΑΓΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟ. ΓΓΡΑΦΟΥ Ν ΟΙ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΗΣ, ΜΗΧ ΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧ ΑΝΙΚΟΣ, ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥ ΝΤΗΣ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥ ΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ Κ ΑΙ ΕΛΕΝΗ ΠΑΝΑΓΟΥ, ΝΟΜΙΚΗ ΣΥ ΜΒΟΥΛΟΣ MSC, ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥ ΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ

Α

ΠΟΤΕΛΕΊ αυταπόδεικτο γεγο-

νός ότι η συχνότητα των εργατικών ατυχημάτων αυξάνεται τα τελευταία χρόνια και σε συνδυασμό με την μείωση δαπανών, στην οποία στοχεύουν οι επιχειρήσεις λόγω της οικονομικής και υγειονομικής κρίσης, παρατηρούνται ελλείψεις και παρατυπίες κατά την άσκηση της δραστηριότητάς τους. Τέτοιες ελλείψεις μπορεί να είναι η μη συντήρηση του εξοπλισμού, η μη εκπαίδευση του προσωπικού ως προς την τήρηση των μέτρων ασφαλείας, η μη ενημέρωσή του για τους κίνδυνους που διατρέχει κατά την εργασία του, οι οποίες συνιστούν δυνητικές πηγές κινδύνου και αιτίες εργατικών ατυχημάτων, με αποτέλεσμα ο αριθμός αυτών να αυξάνεται ανησυχητικά. Η έννοια του εργατικού ατυχήματος ορίζεται στο άρθρο 1 του Ν. 551/1915 και για την στοιχειοθέτησή του απαιτείται η ύπαρξη ενός βίαιου συμβάντος, το οποίο επέρχεται κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξ αφορμής αυτής και πλήττει το μισθωτό, επιφέροντας βλάβη της υγείας του ή απώλεια της ζωής του ή ανικανότητα για εργασία για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων (4) ημερών, εκτός αν το ατύχημα οφείλεται σε δόλο του παθόντος. Προϋποθέσεις, λοιπόν, για να θεωρηθεί μία σωματική βλάβη ή ένας θάνατος ως εργατικό ατύχημα είναι: • Nα έχει συμβεί στον χώρο που ευρίσκεται ο εργαζόμενος με τη ρητή ή σιωπηρή συγκατάθεση του εργοδότη για την άσκηση των εργασιακών του καθηκόντων (τοπικός σύνδεσμος).

• Να συντελεσθεί κατά τον χρόνο απασχόλησής του, που συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την παρεχόμενη

20

απ’ αυτόν εργασία για το συμφέρον και προς εξυπηρέτηση του εργοδότη (χρονικός σύνδεσμος). Αντίθετα, δε μπορεί να νοηθεί ως εργατικό ατύχημα η συγγενής περίπτωση της επαγγελματικής ασθένειας, στην οποία το βλαπτικό γεγονός επέρχεται σταδιακά και όχι αιφνίδια και που είναι σύμφυτη με τη φύση της εργασίας (βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα), ούτε ο θάνατος ή η βλάβη που προκαλούνται υπό κανονικές συνθήκες εργασίας. Κατά συνέπεια, με το παρόν άρθρο επιχειρείται μια νομική προσέγγιση του νομοθετικού πλαισίου, που διέπει το εργατικό ατύχημα και της ευθύνης που αυτό επάγεται για τον μηχανικό.

ΌΡΙΑ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΥΠΌΧΡΕΩΣΕΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΌΥ Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η έννοια του εργατικού ατυχήματος συνδέεται άρρηκτα με την ευθύνη του εργοδότη ή άλλως του «κυρίου της επιχείρησης», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Ν. 551/1915, («γενική αρχή ευθύνης εργοδότη»). Ωστόσο, υπάρχουν φορείς – πρόσωπα, που συμβάλλουν ουσιωδώς στην άρτια λειτουργία μιας επιχείρησης, στην επιτυχή εκτέλεση ενός έργου, αναλαμβάνοντας κάθε ευθύνη ποινικής και αστικής φύσης. Τέτοιοι φορείς επαγγελματίες είναι ο μηχανικός, ο οποίος αναλαμβάνει την επίβλεψη της εφαρμογής της μελέτης και της εκτέλεσης ενός τεχνικού έργου, ο μηχανικός εργοταξίου, ο μηχανικός παραγωγής σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, ο μηχανικός συντήρησης σε ένα κτιριακό συγκρότημα, των οποίων αρμοδιότητα είναι η επίβλεψη όλων των σταθμών εργασίας, της ορθής λειτουργίας της γραμ-

μής παραγωγής και της συντήρησης του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού αντίστοιχα (το παρόν άρθρο δεν πραγματεύεται την ευθύνη του Τεχνικού Ασφαλείας για τον οποίο υπάρχει ειδικό θεσμικό πλαίσιο). Πράγματι, ο μηχανικός, ανεξαρτήτως της ειδικότητας του, αναλαμβάνει ένα πλέγμα πρακτικών και ουσιαστικών υποχρεώσεων, όπως είναι: • ο έλεγχος και η έγκριση του εξοπλισμού και των μηχανημάτων, σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα και τους κανονισμούς, • η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού, • η μέριμνα για την τήρηση των οδηγιών του και όλων των προδιαγραφών ασφαλείας και • η άρση τυχόν επικίνδυνων περιστατικών ασφαλείας. Η μη εκπλήρωση ή μη προσήκουσα εκπλήρωση των υποχρεώσεων αυτών επιφέρουν τις αντίστοιχες έννομες συνέπειες, οι οποίες και θα αναλυθούν κατωτέρω.

ΠΌΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Ο μηχανικός ευθύνεται για εξ αμελείας ανθρωποκτονία ή σωματική βλάβη εργαζομένου (εργατικό ατύχημα) κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, μόνον εφόσον παραβίασε αντικειμενικά ένα οφειλόμενο καθήκον επιμέλειας, το οποίο συνδέεται αιτιωδώς με την επέλευση του ανωτέρω εγκληματικού αποτελέσματος. Τέτοιοι κανόνες επιμέλειας μπορεί να αντλούνται από το νόμο, όπου περιλαμβάνονται συγκεκριμένες διατάξεις που ρυθμίζουν τα καθήκοντά του, από τους κανόνες της επιστήμης και της πρακτικής, καθώς και τις περιστάσεις. Τα καθήκοντα αυτά δεν θεμελιώνουν κάποιο γενικό καθήκον μέριμνας

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

και προσοχής για την αποτροπή της επέλευσης του εγκληματικού αυτού αποτελέσματος. Έτσι λοιπόν, για τη θεμελίωση του καθήκοντος επιμέλειας, βάσει του οποίου θα κριθεί η ποινική ευθύνη του μηχανικού, τίθεται ως σημείο αξιολόγησης η ένταση του κινδύνου, έτσι ώστε η αξίωση επιμελείας είναι τόσο υψηλότερη, όσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα βλάβης, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει διαγνώσιμη επικινδυνότητα της πράξης. Συνεπώς, αν ένας οφθαλμοφανής σοβαρός κίνδυνος, σε χώρο εργασίας του οποίου την ευθύνη έχει ο μηχανικός, αποτελέσει την αιτία εργατικού ατυχήματος, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να θεμελιωθεί καθήκον επιμέλειας και να καταλογιστεί ποινική ευθύνη. Επίσης, προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι κίνδυνοι, οι οποίοι δεν εκδηλώθηκαν από κάποια επικίνδυνη πράξη του μηχανικού αλλά από άλλες πηγές κινδύνου, τις οποίες ο μηχανικός δεν είναι υποχρεωμένος να τις ελέγξει, βάσει των ειδικών καθηκόντων που του έχουν ανατεθεί συμβατικώς και εκ του νόμου, δε θεμελιώνουν ποινική του ευθύνη και είναι αδύνατο να καθιερωθεί για τον ίδιο το «γενικό τεκμήριο ευθύνης», όπως αυτό νομίμως και προδήλως ισχύει για τον εργοδότη.

ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, οφείλεται χρηματική ικανοποίηση προς αποκατάσταση ηθικής βλάβης ή/και ψυχικής οδύνης, εφόσον συντρέχουν οι όροι της αδικοπραξίας, με την έννοια της διάταξης του άρθρου 914 ΑΚ, αρκεί δηλαδή να συντρέχει οποιαδήποτε αμέλεια των εμπλεκομένων και όχι η ειδική αμέλεια του άρθρου 16 του Ν. 551/1915 περί τήρησης των απαιτούμενων όρων ασφαλείας. Η αμέλεια συνίσταται στη μη καταβολή της δέουσας προσοχής και επιμέλειας, που κάθε συνετός άνθρωπος, κατά κρίση αντικειμενική, όφειλε και μπορούσε, κάτω από τις συγκεκριμένες περιστάσεις να καταβάλει (330 ΑΚ). Έτσι, λοιπόν, προκύπτει ότι ο μηχανικός που επιβλέπει εν τοις πράγμασιν την εκτέλεση ενός έργου, την ορθή λειτουργία της παραγωγής, τη

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

συντήρηση του εξοπλισμού μιας επιχείρησης, έστω και εάν η επίβλεψη αυτή λάβει χώρα ευκαιριακά, έχει τις ίδιες υποχρεώσεις με τον εργοδότη ως προς τη λήψη των αναγκαίων μέτρων ασφαλείας για την πρόληψη εργατικού ατυχήματος, κατά τις διατάξεις των άρθρων 330 και 914 ΑΚ.

Η ανώτατη και ανώτερη εκπαίδευση των μηχανικών στη χώρα μας δεν περιλαμβάνει τα θέματα Ασφάλειας και Υγείας της εργασίας ή τα προσεγγίζει σε καθαρά θεωρητικό επίπεδο Κατά συνέπεια, αν με υπαίτιες πράξεις ή παραλείψεις του ως προς τη τήρηση των μέτρων ασφαλείας λάβει χώρα εργατικό ατύχημα, ο μηχανικός ενέχεται έναντι του παθόντος μισθωτού σε καταβολή χρηματικής ικανοποίησης προς αποκατάσταση της ηθικής βλάβης του και σε περίπτωση θανάτου στη σύζυγο και τους συγγενείς του προς αποκατάσταση της ψυχικής τους οδύνης, κατά τις προαναφερθείσες γενικές διατάξεις των άρθρων 330, 914 και 932 ΑΚ. Ωστόσο, στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνουμε την καθοριστική σημασία της σχέσης πρόστησης (922 ΑΚ). Αν τεκμαίρεται, τότε ακόμα και σε περίπτωση καταδίκης μηχανικού σε πολιτικό δικαστήριο, η υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης μετακυλίεται στον προστήσαντα (εργοδότη). Χαρακτηριστικότερη τεκμηρίωση της σχέσης πρόστησης είναι η απασχόληση του μηχανικού με εξαρτημένη σχέση εργασίας ή η τεκμηρίωση της μέσα από ειδικούς όρους της σύμβαση παροχής υπηρεσίας, που υπέγραψε ο μηχανικός με τον εργοδότη του.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Λαμβάνοντας υπόψη την ελληνική πραγματικότητα στον κλάδο της

παραγωγής στη βιομηχανία και βιοτεχνία, της συντήρησης εγκαταστάσεων, της κατασκευής δημόσιων και ιδιωτικών έργων, προκύπτει ότι ο προσδιορισμός των ευθυνών για τον μηχανικό είναι ένα ασαφές πεδίο, το οποίο για να επιλυθεί απαιτείται νομική υποστήριξη και μία σειρά επίπονων και πολύπλοκων διαδικασιών. Ο μηχανικός εκτελεί τα καθήκοντα του κάτω από αντικειμενικά δυσμενείς συνθήκες εργασίας, οι οποίες χαρακτηρίζονται από δυσλειτουργία και ανεπάρκεια υποδομών και εξοπλισμού, ασαφή κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των εμπλεκομένων, αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές. Οι ανωτέρω συνθήκες αντιμετωπίζονται από την δικαστηριακή πρακτική με σκεπτικισμό και με την προσθήκη όλο και περισσότερο ευθυνών στους μηχανικούς, ποινικοποιώντας, παράλληλα, κάθε αντισυμβατική συμπεριφορά τους. Για το λόγο αυτό καθίσταται υψίστης σπουδαιότητας η κατάλληλη εκπαίδευση κάθε μηχανικού, ανεξαρτήτως της ειδικότητάς του, σε θέματα Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία. Δυστυχώς, η ανώτατη και ανώτερη εκπαίδευση των μηχανικών στη χώρα μας δεν περιλαμβάνει τα θέματα Ασφάλειας και Υγείας της εργασίας ή τα προσεγγίζει σε καθαρά θεωρητικό επίπεδο. Μόνη διέξοδος για τους μηχανικούς είναι να απευθυνθούν σε εξειδικευμένους συμβούλους, οι οποίοι με την επαγγελματική τους επάρκεια και τεχνογνωσία θα παρέχουν ουσιαστική γνώση στην ορθή και πλήρη εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας μέσω πρακτικής θεματολογίας, αποκλειστικά προσαρμοσμένης στις ανάγκες του επαγγέλματος του μηχανικού, ενός τεχνικά συναρπαστικού επαγγέλματος που εμπεριέχει, όμως, τεράστιες ευθύνες, κινδύνους και αβεβαιότητες.Τέλος, οι εξειδικευμένοι σύμβουλοι με την πολύχρονη εμπειρία τους θα συμβάλλουν ουσιωδώς στην προάσπιση του ρόλου και της θέσης κάθε μηχανικού και κατ’ επέκταση στην πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων. •

21

ΕΝΕΡΓΕΙ Α

Nέο πρόγραμμα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σε οικίες ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΜΙΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΜΕ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΟΙΚΙΑΚΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ, ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΣΤΑΘΕΡΗ ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΙΚΟΣΙ ΕΤΗ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΝ/ΝΟΣ ΓΚ ΑΡΑΚΗΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΜΗΧ ΑΝΙΚΟΣ, MSC, MA

Ο

Ι ΣΥΝΘΉΚΕΣ στην αγορά των

φωτοβολταϊκών, αλλά και γενικότερα των ΑΠΕ αλλάζουν ραγδαία με την εφαρμογή του target model, τους μειοδοτικούς διαγωνισμούς εξασφάλισης τιμής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας. Oι ταρίφες των έργων έχουν μειωθεί σημαντικά και πολλές φορές όχι αναλογικά με το κόστος του εξοπλισμού. Οι αποδόσεις των έργων αυτών έχουν φτάσει σε μονοψήφιους αριθμούς και με δυσκολία σε μερικές περιπτώσεις η απόδοση (εσωτερικός βαθμός απόδοσης ιδίων κεφαλαίων) είναι μεγαλύτερη του 10%. Κύριο ρόλο διαδραματίζει η δυνατότητα του επενδυτή να εξασφαλίσει χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους, αλλά και να έχει μειωμένο κόστος υλικού και κατασκευής. Μέσα σε αυτό το εξαιρετικά ανταγωνιστικό περιβάλλον, οι δυνατότητες συμμετοχής και επιτυχούς έκβασης μιας επένδυσης από μικρό, αλλά και μικρο-μεσαίο επενδυτή μειώνονται αισθητά. Oι διαγωνισμοί συμπιέζουν ισχυρά την αναμενόμενη οικονομική απόδοση, θέτοντας εκτός επιθυμητών περιθωρίων τον μικρό και μικρομεσαίο επενδυτή. Σε αυτό το κλίμα αναλύουμε μια επενδυτική ευκαιρία μικρής κλίμακας με φωτοβολταϊκά (φ/β), την οποία μπορούν να πραγματοποιήσουν οικιακοί καταναλωτές, ξεφεύγοντας από την πολύπλοκη αδειοδότηση και τις καθυστερήσεις της, απολαμβάνοντας σταθερή τιμή πώλησης ενέργειας για είκοσι έτη.

ΝΕΑ ΡΥΘΜΙΣΗ Σύμφωνα με την Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/30971/1190, ΦΕΚ 1045Β/26.3.2020

22

∆ιάγραµµα 1. Μεταβολή IRR 20ετίας ιδίων κεφαλαίων-κόστους έργου στα τρία εξεταζόµενα σενάρια 12 10 8

10,8% 9,9%

8,9%

6 4 2 0

Βόρεια Ελλάδα

Κεντρική Ελλάδα

Νότια Ελλάδα

Εµφανίζεται ο εσωτερικός βαθµός απόδοσης των ιδίων κεφαλαίων (επένδυσης) ∆ιάγραµµα 2. ΝPV 20ετίας ιδίων κεφαλαίων-κόστους έργου στα τρία εξεταζόµενα σενάρια 3000

2995

2500 2419

2000 1500

1844

1000 500 0

Βόρεια Ελλάδα

Κεντρική Ελλάδα

Νότια Ελλάδα

Εµφανίζεται η καθαρά παρούσα αξία των ιδίων κεφαλαίων (επένδυσης) δίνεται εκ νέου η δυνατότητα σε οικιακούς καταναλωτές να πωλούν το σύνολο της παραγόμενης από φωτοβολταϊκά ενέργειας στο δίκτυο έναντι μιας καθορισμένης τιμής. Το παλιό πρόγραμμα που αφορούσε συστήματα έως 10 kWp (και αφορούσε, εκτός από οικιακούς, και εμπορικούς καταναλωτές, γνωστό και ως φ/β στέγες) έληξε στις 31/12/2019.

Η νέα ρύθμιση αφορά στην ηλιακή ενέργεια, που αξιοποιείται με φ/β σταθμούς με εγκατεστημένη ισχύ ≤6 kWp, που είναι συνδεδεμένοι με παροχή οικιακής χρήσης και ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα (όχι επιτηδευματίες) και η τιμή πώλησης καθορίστηκε στα 87 €/MWh (8,7 λεπτά η κιλοβατώρα). Οι λεπτομέρειες εφαρμογής του νέου προγράμματος θα καθορι-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Πέµπτη 22.10.20 | Live on your Screen

www.climatechangeconference.gr

Πολιτικές για κλιµατική αλλαγή Τιµές υδρογονανθράκων, Covid-19 Διεθνείς και Έλληνες οµιλητές, experts και practitioners παρουσιάζουν τάσεις, ευκαιρίες και απειλές για τις επιχειρήσεις και απαντούν στις τεράστιες προκλήσεις της εποχής • Green Deal, το µεγάλο στοίχηµα • Πολιτικές για κλιµατική αλλαγή και η σχέση τους µε τις τιµές υδρογονανθράκων και Covid-19 • Κλιµατική αλλαγή και αγορές διοξειδίου του άνθρακα • Nοµοθεσίες, πράσινη χρηµατοδότηση • Αµεσες επιπτώσεις στις επιχειρήσεις των πολιτικών κλιµατικής αλλαγής (απασχόληση, επενδύσεις, περιβάλλον) και έµµεσες (χρηµατοδοτήσεις, ασφάλιση)

• Η µετάβαση από τον λιγνίτη στις ΑΠΕ-Ηλεκτροκίνηση • Οι λύσεις της τεχνολογίας • Η Εταιρική κοινωνική ευθύνη ειδωµένη από την ουσιαστική της πλευρά, αυτή της επίπτωσης στην κοινωνία και όχι απλώς στο image της επιχείρησης

ΑΞIΖΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘHΣΟΥΝ: Στελέχη επιχειρήσεων όλων των κλάδων, αλλά και ενέργειας, καυσίµων, µεταποίησης, µεταφορών, κατασκευών, χρηµατοπιστωτικές, αγροτικές, κατασκευών, συµβούλων, ασφαλιστικές, σύνδεσµοι, επιµελητήρια, ελληνικές τράπεζες, ιδρύµατα, διεθνείς επενδυτικοί φορείς κ.ά.

Χορηγός

Τιµητική Υποστήριξη

Livestreaming by

audio visual equipment

Xορηγοί Επικοινωνίας

ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ: Μαρία Γαβριλάκη, Κ: 6946 777954, E: mgavrilaki@boussias.com ΧΟΡΗΓΙΕΣ: Μπέσσυ Μπουτεράκου, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 155), Ε: bbouterakou@boussias.com ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: Κατερίνα Δρόσου, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 261), Ε: kdrossou@boussias.com

ΕΝΕΡΓΕΙ Α

6

3. Μηδενικά κόστη συντήρησης ανά έτος.

4. Mείωση της απόδοσης του συστήματος 1% ανά έτος.

5. Τιμή πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας 87 ευρώ/MWh. 6. Επιτόκιο προεξόφλησης 5,5%.

4

ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ

∆ιάγραµµα 3. Μεταβολή ετών απόσβεσης επένδυσης στα τρία εξεταζόµενα σενάρια 10 8

9%

8,3%

7,8%

2 0

Βόρεια Ελλάδα

Κεντρική Ελλάδα

Νότια Ελλάδα

Εµφανίζεται τα έτη απόσβεσης των ιδίων κεφαλαίων (επένδυσης)

στούν με υπουργική απόφαση εντός του 2020. Τα φ/β συστήματα που μελετώνται έχουν εγκατεστημένη ισχύ 6kWp και τα τρία σενάρια που εξετάζονται είναι ως προς τη γεωγραφικής τους θέση: • Βόρεια Ελλάδα με αναμενόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 1450kWh/kWp. • Κεντρική Ελλάδα με αναμενόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 1550kWh/kWp. • Νότια Ελλάδα με αναμενόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 1650kWh/kWp.

ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΕΝΑΡΙΩΝ Για τα εξεταζόμενα σενάρια έχει υπολογιστεί ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης των ιδίων κεφαλαίων (IRR) του επενδυτή (σε αυτή τη περίπτωση της επένδυσης), η καθαρά παρούσα αξία (NPV) και τα έτη απόσβεσης των ιδίων κεφαλαίων (επένδυσης).

1. Συνολικό κόστος υλοποίησης 6500 ευρώ βασισμένο σε προσφορές κατασκευαστών συμπεριλαμβάνοντας τυπικό κόστος διασύνδεσης.

2. Χρηματοδότηση 100% από ίδια κεφάλαια, χωρίς τραπεζικό δανεισμό.

Από τα αποτελέσματα της ανάλυσης στις διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές της χώρας, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η επένδυση σε ένα μικρό φ/β έργο παρέχει ικανοποιητική απόδοση και εκτιμάται ότι με τη μείωση του κόστους εξοπλισμού που συνεχώς πραγματοποιείται, ότι οι αποδόσεις αυτές θα αυξηθούν περαιτέρω. Με την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου ο οικιακός καταναλωτής αποκτά ένα ετήσιο σταθερό εισόδημα περί τα 750800 ευρώ για είκοσι έτη. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν έχει εκδοθεί υπουργική απόφαση με τις πληροφορίες εφαρμογής, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εκκινήσει το πρόγραμμα ο ΔΕΔΔΗΕ, λαμβάνοντας αιτήσεις ενδιαφερομένων. Η εκκίνηση του προγράμματος θα συμβάλλει στη δημιουργία νέων φ/β έργων με θετικό περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό αποτέλεσμα.•

Επένδυση στα φωτοβολταϊκά Τι ισχύει για όσους θέλουν να επενδύσουν τώρα στα φωτοβολταϊκά. Σήμερα λοιπόν, οι επιλογές που έχει κάποιος που θέλει να επενδύσει στα φωτοβολταϊκά είναι είτε να πωλήσει την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυο είτε να εγκαταστήσει ένα σύστημα αυτοπαραγωγής για κάλυψη μέρους ή και όλης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας που έχει. Παρακάτω αναφέρονται οι υπόλοιπες ρυθμίσεις, που ισχύουν και αφορούν την αδειοδότηση, καθώς και τους πολεοδομικούς, χωροταξικούς και περιβαλλοντικούς όρους για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Με το άρθρο 11 του Ν.4685/2020, επήλθε μία σημαντική αλλαγή, αφού καταργήθηκε η Άδεια Παραγωγής και αντικαταστάθηκε με τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ. Σημαντική επισήμανση:

24

Δεν απαιτείται Βεβαίωση Παραγωγού για όσα έργα εξαιρούνταν και από την Άδεια Παραγωγής (δηλαδή στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών για έργα ισχύος ≤1 MWp). Η διαδικασία έχει ως εξής: • Υποβολή αιτήσεων το πρώτο δεκαήμερο Φεβρουαρίου – Ιουνίου – Οκτωβρίου.

• Εντός πέντε ημερών ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης.

• 15 μέρες για υποβολή αιτιολογημένων αντιρρήσεων από έχοντες έννομο συμφέρον.

• Έως 15 ημέρες για υποβολή απόψεων αιτούντος επί τυχόν αντιρρήσεων.

• Έως 20 ημέρες για έκδοση Βεβαίωσης από πρόεδρο Φορέα Αδειοδότησης. Στο Ν.4685/2020 προβλέπεται σε πρώτη φάση ως Φορέας Αδειοδότησης η ΡΑΕ. Αναφέρεται όμως ότι αυτό μπορεί να

αλλάξει με υπουργική απόφαση. Το νέο σχήμα που περιγράφει ο νόμος αυτός περιλαμβάνει: • Το δραστικό περιορισμό των στοιχείων και δικαιολογητικών που συνοδεύουν το αίτημα.

• Τον καθορισμό συγκεκριμένων οροσήμων στις υποχρεώσεις του φορέα του σταθμού για την • Αδειοδοτική ωρίμανση του αιτήματος.

• Την ύπαρξη ειδικής διαδικασίας για επικαλύψεις αιτημάτων και για ειδικά έργα.

• Την κατάργηση του υφιστάμενου τέλους διατήρησης της άδειας παραγωγής.

• Απλουστευμένες διαδικασίες τροποποίησης της Βεβαίωσης Παραγωγού.

• Τη δυνατότητα Συνενώσεων/Διαιρέσεων Βεβαιώσεων Παραγωγού.

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

THE

GREEN ISSUE

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

25

ΚΩΣΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝΤΟΣ ΚΆΙ ΕΝΕΡΓΕΙΆΣ

«Το masterplan για την απολιγνιτοποίηση είναι ρεαλιστικό» ΤΗΝ ΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΟΤΙ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΤΕΣ ΘΑ ΠΕΙΣΤΟΥΝ ΤΕΛΙΚΑ ΟΤΙ ΤΟ MASTERPLAN ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ ΕΙΝΑΙ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟ, ΔΙΑΤΥΠΩΝΕΙ Ο ΚΩΣΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ, ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΝΔ, ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ Β’ ΑΘΗΝΩΝ - ΒΟΡΕΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ, ΣΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΟ PLANT. ΣΥ ΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΆΝΤΆ ΣΕΪΜΆΝΙΔΗ, PHOTOPRESS Θ. & Ά. ΆΝΆΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΙ / ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΆΝΆΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Τ

ΟΠΟΘΕΤΟΎΜΕΝΟΣ στο πιο

επίκαιρο θέμα της ενεργειακής επικαιρότητας, ο κ. Χατζηδάκης υπεραμύνεται του σχεδίου, τονίζοντας ότι το βασικό μέλημα είναι να μην υπάρξει κενό την περίοδο έως το 2022, που είναι και οι πιο κρίσιμες χρονιές για τη μετάβαση. Γι αυτό δίνεται άμεση προτεραιότητα στο πρόγραμμα αποκαταστάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ. Δηλώνει αισιόδοξος σχετικά με το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις λιγνιτικές περιοχές, αλλά και για το τελικό πλέγμα κινήτρων που θα λειτουργήσει όπως λέει, καταλυτικά. Επίσης, αισιοδοξεί για το «πράσινο» μέλλον της ΔΕΗ, αλλά και των ΕΛΠΕ και εκτιμά ότι η οικονομία θα βρει και πάλι τη δυναμική της, πιθανόν γρηγορότερα από τους αρχικούς υπολογισμούς.

διαβούλευση έως το τέλος Οκτωβρίου. Ποιο είναι μήνυμά σας; Το masterplan για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών αποτελεί ουσιαστικά την απάντηση στην αβεβαιότητα, που

χνία, εναλλακτικό τουρισμό και βιολογική γεωργία, ακόμα και αφού περάσουμε στις Ανανεώσιμες Πηγές. Είναι πολλές οι δραστηριότητες, που μπορούν να αναπτυχθούν και έχουμε δυο βασικά εργαλεία για την προώθησή τους. Το ένα είναι η χρηματοδότηση ύψους 5,05 δισ. ευρώ από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους, που θα διοχετευθεί στις λιγνιτικές περιοχές. Το άλλο είναι το πλαίσιο των φορολογικών κινήτρων, που θα οριστικοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά την υποβολή του σχετικού αιτήματος από την κυβέρνηση τους επόμενους μήνες, και τα οποία θα προσελκύσουν μεγάλες και σημαντικές επενδύσεις.

«Δίνουμε προτεραιότητα στο πρόγραμμα των αποκαταστάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ, έχοντας μάλιστα ζητήσει και 300 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ για αυτό το σκοπό»

_Στις αρχές του μήνα παρουσιάσατε τους βασικούς άξονες του masterplan για την απολιγνιτοποίηση, που θα βρίσκεται σε δημόσια

26

αισθάνονται οι κάτοικοί τους. Φυσικά και δεν θα αφήσουμε στην τύχη τους τη Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη. Το αντίθετο! Θέλουμε να κάνουν μια νέα αρχή, να χτίσουμε ένα παραγωγικό μοντέλο που δεν θα εξαρτάται μόνο από την ενέργεια, αλλά και από τη βιομηχανία, βιοτε-

_Ποιες είναι οι επενδύσεις που έρχονται; Παρουσιάσαμε ήδη 16 από τις επενδυσεις, που είναι πιο ώριμες και δείχνουν το δρόμο που θέλουμε να ακολουθήσουμε. Έχουμε ήδη γίνει αποδέκτες 70 επενδυτικών προτά-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

σεων και θα υπάρξουν και άλλες. Και φυσικά, δεν ξεκινάμε από μηδενική βάση! Η δράση μας για τις λιγνιτικές περιοχές έχει ήδη ξεκινήσει. Αποδίδεται ο λιγνιτικός πόρος, ύψους 136 εκατ. ευρώ. Το Πράσινο Ταμείο έχει ήδη προκηρύξει τα πρώτα προγράμματα για την απολιγνιτοποίηση. Επίσης, έχει ήδη ξεκινήσει από τους ομίλους ΕΛΠΕ και ΔΕΗ η κατασκευή μεγάλων φωτοβολταϊκών σταθμών σε Δυτική Μακεδονία. Και συνεχίζουμε... Το μήνυμά μου είναι ότι το μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης είναι πράσινο, βιώσιμο και ευρωπαϊκό. _Τι ύψους φορολογικές ενισχύσεις θα ζητήσετε από την ΕΕ στο αίτημα που θα υποβάλλετε; Αισιοδοξείτε για την έγκρισή τους; Ο επικεφαλής της Συντονιστικής Επιτροπής για το masterplan, ο κ. Μουσουρούλης βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τις υπηρεσίες των Υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης. Επισήμως η πρόταση θα υποβληθεί στην Κομισιόν, μαζί με την υποβολή του τελικού masterplan στο τέλος του έτους. Γίνονται όμως, ήδη ανεπίσημες επαφές με την Κομισιόν για να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος. Δεν σας κρύβω ότι δεν είναι εύκολο θέμα. Υπάρχουν περιορισμοί, που πρέπει να υπερβούμε διότι η ένταση των ενισχύσεων που επιτρέπεται είναι αρκετά χαμηλή. Στη Δυτική Μακεδονία, για τις μεγάλες επιχειρήσεις έχουμε 25% κρατική ενίσχυση, για τις μεσαίες 35%, για τις μικρές 45%, ποσοστά κατά τι μικρότερα από αυτά που επιτρέπονται στην Πελοπόννησο. Η δική μας πρόταση είναι 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για τις μεσαίες και 80% για τις μικρές, για τις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και το Δήμο Μεγαλόπολης. Βεβαίως όλα αυτά τελούν υπό την έγκριση της ΕΕ. _Ποιο είναι το ρεαλιστικό πλαίσιο κινήτρων για να προσελκυστούν σοβαρές επενδύσεις; Πέρα από τα κίνητρα που αποτελούν το αντικείμενο της προκοινοποίησης στις Βρυξέλλες, προφανώς μιλάμε και για φοροαπαλλαγές και εισφοροαπαλλαγές από το Υπουργείο Οικο-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

27

νομικών. Αυτές θα προσδιοριστούν, λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων και τις τοποθετήσεις της Κομισιόν. Επίσης, μιλάμε και για δάνεια με κρατικές εγγυήσεις, για τα οποία χρειάζεται να γίνει συζήτηση με την ΕΕ για να προσδιοριστεί επακριβώς το πλαίσιο των ενισχύσεων. Θα υπάρξουν πολλά σημεία προς διαπραγμάτευση, έχουμε καλό τεχνικό επιτελείο και θα κάνουμε το καλύτερο. Είμαστε πάντως βέβαιοι, λόγω και της γενικότερης κατεύθυνσης της ΕΕ για τη στήριξη των λιγνιτικών περιοχών. Γι’ αυτό άλλωστε δημιουργήθηκε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Θα υπάρξει ένα ειδικό πλαίσιο κινήτρων για τις λιγνιτικές περιοχές που θα λειτουργήσουν ως «φάροι» προσέλκυσης επενδύσεων. _Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η υποδοχή του σχεδίου από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, σε συνέχεια των αντιδράσεων που υπήρξαν; Τα ασφυκτικά όρια μέσα στα οποία πρέπει να κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, δεν «απειλούν» την επιτυχία του; Αντιδράσεις υπάρχουν σε κάθε αλλαγή! Κι εδώ μιλάμε για μια ριζική αλλαγή ενός παραγωγικού μοντέλου, που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950. Το masterplan δεν σχεδιάστηκε σε κάποια γραφεία στην Αθήνα, ερήμην των άμεσα ενδιαφερομένων. Κατά την εκπόνησή του, αξιοποιήσαμε τις προτάσεις των τοπικών κοινωνιών. Αφουγκραστήκαμε τους προβληματισμούς των πολιτών. Θα λάβουμε υπόψη τα σχόλια και τις προτάσεις που θα προκύψουν από τη δημόσια διαβούλευση πριν το οριστικοποιήσουμε. Πιστεύουμε ότι θα κατορθώσουμε να πείσουμε και τους πιο σκεπτικιστές ότι το σχέδιό μας είναι ρεαλιστικό και θα οδηγήσει στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας από αυτές που θα χαθούν, λόγω της απολιγνιτοποίησης. Προφανώς έχουμε λάβει υπόψη μας στο masterplan ότι όλες οι εν λειτουργία λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ θα κλείσουν έως το 2023. _Έχετε δώσει ήδη προτεραιότητα στην αποκατάσταση των ορυχείων...

28

Ήδη τα φουγάρα στο Αμύνταιο έκλεισαν. Του χρόνου σειρά παίρνουν οι μονάδες της Καρδιάς και η Μεγαλόπολη 3. Έχουμε ήδη δρομολογήσει βιώσιμη λύση για ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα, αυτό της θέρμανσης των λιγνιτικών πόλεων. Βασικό μας μέλημα είναι να μην υπάρξει κενό την περίοδο έως το 2022, που είναι και οι πιο κρίσιμες χρονιές για τη μετάβαση. Γι αυτό δίνουμε προτεραιότητα στο πρόγραμμα των αποκαταστάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ, ώστε όπως σχηματικά λέω, αυτοί που σήμερα σκάβουν, αύριο να εργάζονται για την αποκατάσταση των γαιών, ώστε να μπορούν να αποδοθούν σε άλλες χρήσεις. Έχουμε μάλιστα ζητήσει και 300 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ ειδικά για αυτό το λόγο. _Με αφορμή τηv επιτάχυνση της κατασκευής Φ/Β πάρκων και την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για Σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύση βιομάζας της ΔΕΗ Ανανεώσιμες στο Λιγνιτικό Κέντρο ΔΜ, αισιοδοξείτε για την «πράσινη» προοπτική της ΔΕΗ; Το γεγονός ότι η ΔΕΗ κατέγραψε το α’ εξάμηνο του 2020 κέρδη προ φόρων 55 εκατ. ευρώ από ζημίες 318 εκατ. ευρώ ένα χρόνο πριν, είναι μια απτή απόδειξη της προόδου της εταιρείας και της συντονισμέ-

νης προσπάθειας, που καταβάλαμε τους τελευταίους 12 μήνες. Η στροφή της ΔΕΗ στις ΑΠΕ είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες όχι μόνο του business plan της επιχείρησης, αλλά και του εθνικού σχεδίου για την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Όπως δήλωσε πρόσφατα η διοίκηση της επιχείρησης, στόχος είναι το μερίδιο της ΔΕΗ από μόλις 2,5% στο τέλος του 2019 να φτάσει τουλάχιστον το 10% το 2024, με επιπλέον εγκατεστημένη ισχύ άνω του 1 GW. Όπως γνωρίζετε, η ΔΕΗ έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού, όπως την γερμανική RWE, την πορτογαλική EDP, την Maasdar από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ. Η Επιχείρηση θα πρωταγωνιστήσει στο σχεδιασμό για ανάπτυξη φωτοβολταϊκών σταθμών συνολικής ισχύος 2 GW στη Δυτική Μακεδονία και 1 GW στη Μεγαλόπολη, που θα αναπτυχθούν σε μεγάλο βαθμό στα λιγνιτωρυχεία. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες προχωρεί στο πρώτο στάδιο της κατασκευής τριών φωτοβολταϊκών σταθμών στο Λιγνιτικό Κέντρο της ΔΜ στην Κοζάνη, ενώ υπάρχουν και έργα στη φάση σχεδιασμού ή αδειοδότησης σε Πτολεμαϊδα, Αμύνταιο, καθώς και στο Αλιβέρι. Να σημειώσω επίσης ότι η ΔΕΗ, σε συνεργασία με ελληνική ιδιωτική εταιρεία ετοιμάζεται να προχωρήσει πιο δυναμικά και στον τομέα της γεωθερμίας. Είμαι

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

λοιπόν, αισιόδοξος για την «πράσινη» προοπτική όχι μόνο της ΔΕΗ, αλλά και άλλων εταιρειών όπως τα ΕΛΠΕ, τα οποία εξαγόρασαν από τη γερμανική Juwi και αναπτύσσουν το μεγαλύτερο Φ/Β πάρκο στην Ελλάδα, στην περιοχή της Κοζάνης, συμβάλλοντας στον ενεργειακό μετασχηματισμό της χώρας. _Ανησυχείτε για τη μεγάλη ύφεση που διαφάνηκε πλέον ξεκάθαρα λόγω πανδημίας; Πώς συμμετέχει το ΥΠΕΝ στην αντιμετώπισή της; Επίσης, μέχρι τη διοχέτευση των ευρωπαϊκών πόρων στην πραγματική οικονομία, η χώρα μας θα μπορέσει να μοχλεύσει ιδιωτικά κεφάλαια και επενδύσεις εμπροσθοβαρώς; Φαινόταν εξαρχής, ότι η μεγάλη ύφεση για το 2020 θα είναι αναπόφευκτη. Για την Ελλάδα συγκεκριμένα, αυτό δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του κλεισίματος της οικονομίας κατά την έξαρση της πανδημίας, αλλά και λόγω της μεγάλης εξάρτησης που έχουμε από τον τουρισμό και τις μεταφορές. Δύο τομείς, οι οποίοι πλήττονται δυσανάλογα από την πανδημία. Ωστόσο, θέσαμε ήδη σε εφαρμογή το σχέδιο για τη γρήγορη υπέρβαση της οικονομικής κρίσης, στο οποίο συμμετέχει ενεργά και το Υπουργείο μας. Σας δίνω συγκεκριμένα παραδείγματα: Ψηφίσαμε τον περιβαλλοντικό νόμο που απλουστεύει τις αδειοδοτήσεις σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ενώ ενισχύει την προστασία του περιβάλλοντος. Ψηφίσαμε επίσης, το γνωστό νόμο που προβλέπει κίνητρα για την αγορά ηλεκτρικών ΙΧ, δικύκλων και ποδηλάτων και την παραγωγή φορτιστών και μπαταριών στην Ελλάδα, ο οποίος ήδη έχει μεγάλη απήχηση. Σχετικά με το νέο χωροταξικό-πολεοδομικό νομοσχέδιο, το οποίο θα επιταχύνει την ανάπτυξη στον κατασκευαστικό τομέα, στα ακίνητα, στον τουρισμό και ευρύτερα, πάντα με φροντίδα για την ποιότητας ζωής μας, ολοκληρώθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου η ψηφιακή διαβούλευση και

αναμένονται και οι παρατηρήσεις των φορέων προκειμένου να ολοκληρωθεί όλος ο κύκλος και το τελικό κείμενο να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή. Ακόμα και οι παρεμβάσεις μας στον τομέα των απορριμμάτων, π.χ. σύγχρονες Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων, προώθηση της ανακύκλωσης κ.λπ., ενισχύουν τελικά την πράσινη επιχειρηματικότητα. Πιστεύω λοιπόν, ότι η οικονομία μπορεί να βρει και πάλι τη δυναμική της, γρηγορότερα από τους αρχικούς υπολογισμούς. Αρκεί να υπάρχει σχέδιο, αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα. _Έχετε χαρακτηρίσει το European Green Deal ως ένα δεύτερο ΕΣΠΑ για την Ελλάδα. Αυτό όμως, προϋποθέτει μεγάλο αριθμό «πράσινων» επενδύσεων, απορροφήσεις πόρων και αποδοχή από την κοινωνία; Είμαστε έτοιμοι να διαχειριστούμε από καλύτερη θέση την μεγάλη αυτή πρόκληση;

αυτά τα εργαλεία είναι σχεδιασμένα κατά τρόπο που να εξυπηρετούν τον κεντρικό ευρωπαϊκό στόχο της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών ρύπων και τους επιμέρους άξονες προς την κατεύθυνση αυτή, δηλαδή την απεξάρτηση από τον άνθρακα, τη μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα και την ενεργειακή εξοικονόμηση. Έχουμε υποβάλλει συγκεκριμένες προτάσεις για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης –μεταξύ άλλων– δράσεων περαιτέρω προώθησης της ηλεκτροκίνησης, προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας. Το νέο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ–ΑΥΤΟΝΟΜΩ που θα ξεκινήσει το Νοέμβριο άλλωστε, είναι προπομπός των προγραμμάτων-μαμούθ που θα ακολουθήσουν, με προϋπολογισμό τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, του Εθνικού Σχεδίου Αναδασώσεων, των σχεδίων αναβάθμισης των προστατευόμενων περιοχών. Προετοιμαζόμαστε εντατικά, ώστε να κερδίσουμε το στοίχημα της υποβολής ώριμων σχεδίων και της απορρόφησης των πόρων το ταχύτερο δυνατό, καθώς δεν υπάρχει ούτε λεπτό για χάσιμο.

«Για τις επιχειρήσεις της Κοζάνης, της Φλώρινας και της Μεγαλόπολης, η πρότασή μας προς την Κομισιόν είναι να ενισχυθούν κατά 60% οι μεγάλες, 70% οι μεσαίες και 80% οι μικρές»

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που καταρτίσαμε πριν χτυπήσει η πανδημία του κορωνοϊού είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένο με το European Green Deal, το οποίο έχει αναδειχθεί ως κεντρικό εργαλείο οικονομικής επανεκκίνησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως, σημαντικό μέρος των «πράσινων» επενδύσεων, που απαιτούνται για την υλοποίηση του ΕΣΕΚ –μιλάμε για επενδύσεις 44 δισ. ευρώ έως το 2030- θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ και τους χρηματοδοτικούς μηχανικούς που το συνοδεύουν. Όλα

_Σχετικά με τα θετικά μέχρι σήμερα αποτελέσματα της δράσης «Κινούμαι Ηλεκτρικά»: Θα συνεχιστεί το ενδιαφέρον παρά την ύφεση και τις όποιες αβεβαιότητες; «Η ηλεκτροκίνηση δεν είναι μόδα, αλλά ανάγκη. Κι αυτήν ακριβώς απηχεί το δυναμικό ξεκίνημα του προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά», αλλά και το ενδιαφέρον που συνεχίζεται. Αρα οι προβλέψεις μας δεν μπορεί παρά να είναι θετικές. Σε ό,τι αφορά την εντυπωσιακή στροφή στα ποδήλατα, όπου και δίνουμε ισχυρότερες επιδοτήσεις, ήταν αναμενόμενη γιατί έχουν αλλάξει και τα πρότυπα της κοινωνίας, ιδίως της νέας γενιάς, που είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε αυτά τα θέματα. Αυτό είναι μια απάντηση σε όσους έλεγαν ότι είναι ένα πρόγραμμα για τις ελίτ. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Είναι για το λαό και πιο πολύ για τη νεολαία».•

29

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Προωθώντας την «Πράσινη» Ενέργεια: Προτεραιότητες, τάσεις και προγράμματα. ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΝΤΑ ΣΕΪΜΑΝΙΔΗ

Σ

ΎΜΦΩΝΑ με την πολυσυζητη-

μένη έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη για το νέο αναπτυξιακό μοντέλο, η συμβολή της ενέργειας στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια είναι κομβική. Πιο συγκεκριμένα, προσδιορίζεται από τις αναγκαίες επενδύσεις στο υφιστάμενο ενεργειακό σύστημα (τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα,

30

ευέλικτες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, δίκτυα μεταφοράς και διανομής ενέργειας). Επίσης, αφορά στην επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ (Eθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Kλίμα) και περιλαμβάνει τη μείωση εκπομπών, τη βελτίωση ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, τη διείσδυση ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας και στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων της χώρας και την

ένταξη σε διεθνή ενεργειακά δίκτυα (αγωγοί/τερματικοί σταθμοί φυσικού αερίου, έρευνες υδρογονανθράκων, ανάπτυξη περιφερειακών αγορών). Τέλος, προσδιορίζεται από τη δυνατότητα βελτίωσης των ανταγωνιστικών συνθηκών στην εγχώρια ενεργειακή αγορά (διεύρυνση επιλογών καταναλωτών, ποιοτικές υπηρεσίες, τιμές που αντανακλούν το κόστος, βελτίωση παραγωγικότητας, υπηρε-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

σίες εξοικονόμησης ενέργειας κ.α.), με απώτερο στόχο τη μείωση της ενεργειακής έντασης και του ενεργειακού κόστους στην οικονομία.

Αειφόρες δράσεις Με την κυβέρνηση να υιοθετεί πλήρως αυτές τις κατευθύνσεις, αλλά και με την «πράσινη» ενέργεια να καταλαμβάνει τη μερίδα του λέοντος, τόσο στο νέο ΕΣΠΑ, όσο και στα σχεδιαζόμενα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι πολλές οι αειφόρες δράσεις που ωφελούνται και μάλιστα, με πολύ υψηλούς προϋπολογισμούς. Ανάμεσα σε αυτές, η ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, η χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για ψύξη και θέρμανση, η προώθηση της καθαρής ενέργειας σε νησιά, τα έξυπνα ενεργειακά συστήματα, οι υποδομές για καθαρές μεταφορές και η ηλεκτροκίνηση, οι αστικές αναπλάσεις, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, οικιακής αυτονομίας και πολλά άλλα. Σημαντικά αυξημένη θα είναι επίσης, η χρηματοδότηση για δράσεις που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία, την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων και τη γαλάζια ανάπτυξη. Ειδι κότερα, οι δράσεις που αφορούν στον τομέα της ενέργειες διαπερνούν σχεδόν το σύνολο των αξόνων. Έτσι, συνολικά από το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής θα εισρεύσουν πόροι 4,8 δισ. ευρώ μόνο για την ενέργεια, ενώ σε αυτούς θα προστεθούν ακόμη 1,7 δισ. ευρώ από το νέο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, επιπλέον πόροι από το Ηorizon Εurope και το Connecting Europe Facility, το μηχανισμό εγγυήσεων InvestEU και εθνικοί πόροι μέσω του ΠΔΕ. Σε μια περίοδο, λοιπόν, που τα πάντα «πρασινίζουν», μια γνωριμία με τις κυρίαρχες τάσεις σε όλους τους σχετικούς τομείς είναι παραπάνω από χρήσιμη. Το γεγονός ότι βρισκόμαστε ακόμα εν μέσω της πα-

γκόσμιας πανδημίας, μπορεί να επηρεάζει τη ζήτηση της ενέργειας και να δημιουργεί επιμέρους πρακτικά προβλήματα, πλην όμως, από ότι ήδη διαφαίνεται δεν αναστέλλει τη συνολικότερη δυναμική: Η ενέργεια και ειδικότερα, η «πράσινη» ήρθε για να μείνει και εξελίσσεται στον πλέον ίσως δυναμικό κλάδο της οικονομίας μαζί με τη βιομηχανία, υποσχόμενη αυτό που ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης και η ομάδα του για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας προέβλεψε: ότι τελικά τα οφέλη από την προώθησή της θα είναι πολλαπλά.

τα φουγάρα τους θα σβήσουν οριστικά στο τέλος του 2021. Στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, οι εκτιμώμενες επενδύσεις με βάση το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα - ΕΣΕΚ, ανέρχονται σε 9 δισ. ευρώ μέχρι το 2030, προκειμένου να επιτευχθεί ο μίνιμουμ στόχος 35% του μεριδίου ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, και άνω του 60% στην ηλεκτροπαραγωγή που επίσης, θέτει το ΕΣΕΚ.

Η έλευση των ΑΠΕ

Τα έργα που σηματοδοτούν κατεξοχήν την νέα εποχή της απολιγνιτοποίησης είναι: Το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο στην Ελλάδα κι ένα από τα πέντε μεγαλύτερα στην Ευρώπη, ισχύος 240ΜW. Το έργο, ανήκει στα ΕΛΠΕ, υλοποιείται εντατικά αυτήν την περίοδο στην Κοζάνη, προκειμένου να ολοκληρωθεί μέσα στους προσεχείς 16 μήνες. Η συνολική επένδυση θα αγγίξει τα 130 εκατ. ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν την περίοδο των εργασιών 350 θέσεις απασχόλησης. Όταν τεθεί σε λειτουργία, θα παράγει ετησίως 300 GWh ηλεκτρικής ενέργειας, ποσότητα που ισοδυναμεί με την κατανάλωση 75.000 νοικοκυριών. Έτσι, θα αποτρέπει την έκλυση στην ατμόσφαιρα 300.000 τόνων CO2, οι οποίοι ισοδυναμούν με 1,1 εκατ. στρέμματα δάσους. Επίσης, θα αποδίδει μέσω του νομοθετημένου πόρου, 500.000 ευρώ το χρόνο στην τοπική κοινωνία. Όπως έχει επισημανθεί από τον Γενικό Διευθυντή Στρατηγικού Σχεδιασμού και Νέων Δραστηριοτήτων του Ομίλου, Γιώργο Αλεξόπουλο «η τιμή 56,72 ευρώ ανά μεγαβατώρα για 20 χρόνια, με την οποία θα πωλείται η ενέργεια από το έργο της Κοζάνης, είναι χαμηλότερη από την Οριακή Τιμή» (τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας), δηλαδή «το έργο δεν θα επιδοτείται από τον καταναλωτή,

Το νέο γραφείο του ΔΕΔΔΗΕ στην Κοζάνη, που λειτούργησε τις προάλλες με στόχο να συμβάλει στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διαδικασία σύνδεσης έργων ΑΠΕ με το Δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, υποδέχεται ήδη σχετικές αιτήσεις, οι

Το Μega Φωτοβολταϊκό Πάρκο των ΕΛΠΕ

Η «πράσινη» ενέργεια ήρθε για να μείνει και εξελίσσεται πλέον σε δυναμικό κλάδο της οικονομίας, υποσχόμενη πολλαπλά οφέλη σύμφωνα με την Επιτροπή Πισσαρίδη

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

οποίες θα αξιολογούνται παράλληλα με τις λοιπές αιτήσεις της ίδιας διοικητικής περιφέρειας του ΔΕΔΔΗΕ. Ταυτόχρονα, η δραστήρια εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα τα εργοτάξια των νέων φωτοβολταϊκών πάρκων στα λιγνιτικά πεδία της Δυτικής Μακεδονίας, σηματοδοτεί την νέα εποχή των «πράσινων» επενδύσεων που διαδέχεται και ενισχύεται από το τέλος του λιγνίτη. Στον αντίποδα, από την 1η Ιουλίου οι λιγνιτικές μονάδες Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και IV του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου της ΔΕΗ, στη Δυτική Μακεδονία θα λειτουργούν πλέον μόνο για τηλεθέρμανση, ενώ

31

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

αλλά θα επιδοτεί άλλα έργα ΑΠΕ με υψηλότερες τιμές αναφοράς». Την κατασκευή του έχει αναλάβει η γερμανική Juwi από την οποία άλλωστε, τα ΕΛΠΕ εξαγόρασαν και το έργο στο τελικό στάδιο αδειοδότησής του.

Τα Mega Ρroject της ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε ΚοζάνηΜεγαλόπολη Πολύ σημαντικά έργα προωθεί και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε εκτάσεις των ορυχείων της ΔΕΗ στην Κοζάνη, όσο και στη Μεγαλόπολη. Ειδικότερα η ΔΕΗΑΝ, στο πλαίσιο των ανταγωνιστικών διαδικασιών της ΡΑΕ εξασφάλισε τιμή αναφοράς για νέα φωτοβολταϊκά έργα στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας στην Κοζάνη, ισχύος 230MW, αλλά και στη Μεγαλόπολη. Μετά την προκήρυξη των σχετικών διαγωνιστικών διαδικασιών, ήδη δύο φωτοβολταϊκά πάρκα δυναμικότητας 15 Μεγαβάτ το καθένα, που αποτελούν τμήμα του mega project των 230 MW, ανατέθηκαν στην ΜΕΤΚΑ της Mytilineos και στην ΤΕΡΝΑ και προχωρούν. Το κόστος του πρώτου είναι της τάξης των 10 εκατ. ευρώ και του δεύτερου περί τα 11,5 εκατ. ευρώ. Αυτές τις μέρες έπεται και η ανάθεση του φωτοβολταϊκό των 200 Μεγαβάτ, για το οποίο έχουν ενδιαφερθεί περί τις 30 εταιρείες. Θα ακολουθήσει εντός Σεπτεμβρίου και ο διαγωνισμός για την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου 50 Μεγαβάτ στη Μεγαλόπολη, το οποίο θα λειτουργήσει με τους κανόνες του target model, μέσω δηλαδή διμερών συμβολαίων προμήθειας ρεύματος (PPAs). Αλλά και τη βιομάζα προωθεί η ΔΕΗΑΝ, έχοντας ήδη την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για Σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύση βιομάζας ισχύος 25 MWel στο ανατολικό τμήμα του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας (ΛΚΔΜ), του Δήμου Αμυνταίου, Π. Ε. Φλώρινας, έκτασης 58 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας ΔΕΗ Α.Ε.

ΔΕΗΑΝ: H «αφύπνιση» του κοιμώμενου γίγαντα με νέα έργα και συμπράξεις Στο σημείο αυτό σημειώνουμε ότι ο Όμιλος ΔΕΗ και η θυγατρική της ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε μία περίοδο κατά την οποία η «πράσινη» ενέργεια κυριαρχεί, είχε χαρακτηριστεί δικαίως στο παρελθόν ως «γίγαντας που κοιμάται», καθώς το πολύ μικρό

των δύο Εταιρειών Ειδικού Σκοπού της εταιρείας Volterra, θυγατρικής του ομίλου AVAX για αιολικά πάρκα ισχύος, περίπου, 70 MW. Επίσης, πέρα από τα προαναφερθέντα ΦΠ και τη βιομάζα σε Κοζάνη και Μεγαλόπολη, η ΔΕΗΑΝ επιδιώκει επίσης, ενίσχυση της θέσης της στην αγορά των μικρών υδροηλεκτρικών, μέσω επενδυτικού πλάνου ύψους 20 εκατ. ευρώ. Περιλαμβάνει την ανάπτυξη τριών νέων έργων μέσα στους επόμενους 24 μήνες αλλά και στον τομέα της γεωθερμίας, με την αξιοποίηση των τεσσάρων γεωθερμικών πεδίων υψηλής ενθαλπίας στην Ελλάδα, και, συγκεκριμένα, σε Λέσβο, Μήλο – Κίμωλο – Πολύαιγο, Νίσυρο και Μέθανα, όπου αναμένεται να ολοκληρωθεί και ο διαγωνισμός επιλογής στρατηγικού εταίρου. Τέλος, η ΔΕΗΑΝ δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε συμφωνίες συνεργασίας, που αναπτύσσει αυτήν την περίοδο με διάφορες εταιρείες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως αυτή με τη RWE, για πολύ μεγάλες επενδύσεις στα φ/β, ιδίως στη Δυτική Μακεδονία, με τη Mazdar, την πορτογαλική NDP και άλλες εταιρείες με αποτέλεσμα σήμερα, όπως επεσήμανε πρόσφατα και δημόσια ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης να υπάρχει πλέον ορατή πρόοδος, τόσο στη στροφή της επιχείρησης στις ΑΠΕ, όσο και συνολικότερα στην εξυγίανσή της με άμεσο αντίκτυπο στην μετοχή της, η αξία της οποίας έχει τριπλασιαστεί.

Από τα έργα που σηματοδοτούν την νέα εποχή της απολιγνιτοποίησης, το φωτοβολταϊκό πάρκο των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα, ισχύος 240ΜW

32

ποσοστό στις ΑΠΕ, που κατείχε μέχρι πριν λίγους μήνες (της τάξης του 3%) δεν ανταποκρίνεται φυσικά στις δυνατότητες του μεγαλύτερου παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Το παράδοξο, είναι, ότι η ΔΕΗ υπήρξε πράγματι καινοτόμος στην ανάπτυξη των ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή με την εγκατάσταση και λειτουργία του πρώτου αιολικού πάρκου της Ευρώπης, ισχύος 100kW, ήδη από το 1982 στο νησί της Κύθνου. Προκειμένου να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος η ΔΕΗΑΝ έχει επιδοθεί σε έναν πραγματικό μαραθώνιο με στόχο που συνοψίζει ο Κωνσταντίνος Μαύρος, Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗΑΝ ως εξής: Ενίσχυση του χαρτοφυλακίου της σε αιολικά έργα μέσα από την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανακαίνισης (repowering) παλαιών αιολικών πάρκων της στο Αιγαίο με οκτώ εκ των συνολικών δέκα έργων να έχουν ήδη ολοκληρωθεί και τεθεί σε λειτουργία. Αύξηση του μεριδίου της σε αιολικά έργα είτε μέσω αποκλειστικής ανάπτυξης αυτών όπως τα αιολικά πάρκα στη Καρδίτσα και την Κεφαλονιά, είτε μέσω επιχειρηματικών συμπράξεων, όπως ήταν η απόκτηση του 45%

Με άξονα την καθαρή ενέργεια Ασφαλώς οι νέες επενδύσεις σε ΑΠΕ, όσο μεγάλες κι αν είναι δεν μπορούν να αλλάξουν τελείως την εικόνα στις λιγνιτικές περιοχές. Η προσέλκυση επενδύσεων στην καθαρή ενέργεια, αποτελεί τον πρώτο τομέα προτεραιότητας του ειδικού καθεστώτος κινήτρων, που θα ισχύσουν με τους λοιπούς τομείς να είναι η βιοτεχνία και το εμπόριο, η έξυπνη αγροτική παραγωγή, ο βιώσιμος του-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ρισμός, η τεχνολογία και η εκπαίδευση. Σε αυτούς τους κλάδους δίνεται αυτήν την περίοδο εξίσου μεγάλη έμφαση. Πάν τως σε αναμονή της απάντησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ελληνικό αίτημα για την υιοθέτηση ειδικών φορολογικών κινήτρων, τα οποία θα ενισχύουν τις υφιστάμενες και θα προσελκύουν νέες επιχειρήσεις στις λιγνιτικές περιοχές, ο Σεπτέμβριος, προβλέπεται ιδιαίτερα κινητικός μήνας. Κι αυτό γιατί επίκειται η παρουσίαση του συνολικού σχεδίου (masterplan) για τις λιγνιτικές περιοχές. Επίσης, μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου, οι Φορείς του Δημοσίου Τομέα που εδρεύουν ή/ και δραστηριοποιούν ται στη Δυτικ ή Μακεδον ία και Μεγαλόπολη, θα πρέπει να έχουν υποβάλει προτάσεις για τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων στο πλαίσιο του Ειδικού Μεταβατικού Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης 2020 – 2023, ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση που τους απηύθυναν ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος και ο Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής για την απολιγνιτοποίηση (ΣΔΑΜ) Κωστής Μουσουρούλης. Σε σχετικό ερώτημα του Plant, o κ. Σκάλκος, επιβεβαιώνει ότι οι σχετικοί πόροι που θα διατεθούν από το τρέχον ΕΣΠΑ που κλείνει αφορούν το Μεταβατικό Πρόγραμμα άμεσης εφαρμογής, στο πλαίσιο του οποίου οι δημόσιοι φορείς των περιοχών αυτών προτείνουν δράσεις και έργα αυξημένης προστιθέμενης αξίας για την τοπική οικονομία, τις «πράσινες» επενδύσεις, την επιχειρηματικότητα και την κοινωνία που θα πρέπει κατά κανόνα να ολοκληρώνονται μέσα σε τρία χρόνια. Σημειώνεται ότι το Ειδικό Μεταβατικό Πρόγραμμα κα-

Μουσουρούλη, πρόεδρο ΣΔΑΜ, οι προτάσεις είναι πολλές και προέρχονται, τόσο από μεγάλες όσο και από μικρότερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε περιφερειακό επίπεδο. Πέραν των ειδικών φορολογικών κινήτρων (φοροπαλλαγές, φοροελαφρύνσεις, απαλλαγή από τέλη κ.α.), το ειδικό καθεστώς για τα επενδυτικά σχέδια θα περιέχει αφενός επιπρόσθετα επενδυτικά/χρηματοδοτικά κίνητρα επιδοτήσεις, εγγυήσεις, κεφάλαια συν-επένδυσης κ.α.) και αφετέρου λειτουργικά και αδειοδοτικά κίνητρα (αυξημένοι συντελεστές απόσβεσης για δαπάνες ενεργειακής απόδοσης και δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, χρηματοδοτική κάλυψη μισθολογικού κόστους, διαφοροποίηση ύψους εργοδοτικών εισφορών). Υπενθυμίζεται πάντως ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη ενσωματώσει τη λεγόμενη Ρήτρα Δίκαιης Μετάβασης σε επιμέρους νομοθετήματα, προβλέποντας προσαύξηση 10% στο βασικό ποσοστό επιχορήγησης για Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, μείωση φορολογικού συντελεστή κατά 5% για πέντε κερδοφόρες χρήσεις για τις παραγωγικές μονάδες (κατασκευή μπαταριών, φορτιστών κ.α.), που εγκαθίστανται στις λιγνιτικές περιοχές, αύξηση συντελεστών απόσβεσης παγίων, δυνατότητα απόσβεσης σε τρία χρόνια και μείωση των εργοδοτικών εισφορών για κάθε νέα θέση εργασίας κατά τη φάση κατασκευής του έργου. Πηγές χρηματοδότησης του ειδικού καθεστώτος και των κινήτρων που θα ισχύσουν θα είναι κατά βάση ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης της ΕΕ (που έχει στο επίκεντρό του το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης) και ο κρατικός προϋπολογισμός. •

Στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης, οι επενδύσεις με βάση το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα ανέρχονται σε 9 δισ. ευρώ μέχρι το 2030

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ταρτίζεται με βάση τις δυνατότητες του ΕΣΠΑ 2014–2020 και του REACTEU, του Πράσινου Ταμείου καθώς και άλλων χρηματοδοτικών πηγών. Μάλιστα, το Πράσινο Ταμείο έχει ήδη εγκρίνει επτά σχετικά Προγράμματα και Δράσεις, εκ των οποίων τα δύο πρώτα έχουν ήδη προκηρυχθεί, ενεργοποιώντας το Πρόγραμμα.

Προαξιολόγηση προγραμμάτων Παράλληλα τρέχει και η προαξιολόγηση επιχειρηματικών σχεδίων που κατατέθηκαν ήδη από επιχειρήσεις και επενδυτές του Ιδιωτικού Τομέα μέσω της πλατφόρμας της Συντονιστικής Επιτροπής ΣΔΑΜ, με αξιοποίηση των κινήτρων που εξήγγειλε η Κυβέρνηση. Κατά τον Κωστή

33

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

Η πρεμιέρα του Χρηματιστηρίου Ενέργειας Μετά το «Dry Run» η επίσημη έναρξη λειτουργίας του Target Model και η δικλείδα ασφαλείας.

Μ

ΊΑ ΑΠΌ ΤΊΣ σημαντικές προτεραιότητες του ενεργειακού τομέα και ειδικότερα της καθαρής ενέργειας είναι η λειτουργία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, γνωστό και ως Target Model. Ξεκίνησε να λειτουργεί στις 17 Σεπτεμβρίου, εν μέσω της συνεχιζόμενης πανδημίας και αφού προηγήθηκαν τα λεγόμενα «Dry Runs» του Αυγούστου. Σε αυτά, έλαβαν μέρος κανονικά όλοι οι συμμετέχοντες, εισάγοντας δεδομένα και εντολές, ενώ οι τράπεζες έκλειναν τις εκκαθαρίσεις και ο διαχειριστής ΑΔΜΗΕ ολοκλήρωνε την εξισορρόπηση της αγοράς. Το «Dry Run» είναι μία πλήρης προσομοίωση της λειτουργίας των νέων αγορών, ένα τεστ εφ’ όλης της ύλης που διήρκεσε έως τις 2 Σεπτεμβρίου, προκειμένου στις 17 Σεπτεμβρίου η αγορά να μεταβεί σε πραγματική λειτουργία Target Model. Βασικός στόχος, ήταν να ελεγχθεί η επικοινωνία των συστημάτων του Χρηματιστηρίου Ενέργειας με αυτά του ΑΔΜΗΕ, των συμμετεχόντων και του Φορέα Εκκαθάρισης της αγοράς (EnexClear), δηλαδή της θυγατρική του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, που είναι επιφορτισμένη με την εκκαθάριση των συναλλαγών και τις πληρωμές προς τους συμμετέχοντες. Ο στόχος επιτεύχθηκε, καθώς σε τεχνικό επίπεδο, τα συστήματα παρουσιάζουν επάρκεια. Δεδομένου όμως, ότι είναι απαραίτητη η κανονική συμμετοχή όλων των «βασικών συντελεστών», ήτοι θερμικών ηλεκτροπαραγωγών, προμηθευτών, traders, παραγωγών ΑΠΕ και aggregators, προβλημάτισε η ελλιπής συμμετοχή κάποιων παικτών της αγο-

ράς, κυρίως των traders. Σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Dry Run, είχαν εικονικές τιμές χωρίς να επιφέρουν οικονομικό αποτέλεσμα για κανένα από τους συμμετέχοντες. Οι σχετικές προσφορές, ήταν συχνά πολύ υψηλές και παρουσίασαν μεγάλες αυξομειώσεις.

Γιώργος Ιωάννου Διευθύνων Σύμβουλος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας

της επόμενης ημέρας (day ahead), που θα είναι η βασική αγορά με όλες τις συναλλαγές, που έχουν σχέση με τον ημερήσιο προγραμματισμό που γίνεται και σήμερα από το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Η δεύτερη αγορά είναι η ενδοημερήσια (intraday) στην οποία γίνονται διορθωτικές κινήσεις αρχικά μέσω δημοπρασιών (auctions), ενώ στο τελικό στάδιο θα γίνεται με διόρθωση των θέσεων κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η τρίτη αγορά είναι η αγορά της εξισορρόπησης, κατά την οποία αφού έχει ολοκληρωθεί ο προγραμματισμός και έχουν γίνει οι διορθωτικές κινήσεις, ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ΑΔΜΗΕ θα μετρά τι πραγματικά συνέβη στην πράξη»

«Στο Χρηματιστήριο Ενέργειας ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο θα διαδραματίζουν οι Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦoΣΕ) των παραγώγων ΑΠΕ»

34

Ο κ. Γιώργος Ίωάννου, Διευθύνων Σύμβουλος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας μας δίνει μια σύντομη εικόνα της λειτουργίας και των στόχων του Χρηματιστηρίου σε σχέση με τις ΑΠΕ.

-Πώς ακριβώς θα λειτουργεί το ΕΧΕ σε αυτήν την φάση; «Το νέο μοντέλο της αγοράς ηλεκτρισμού, το οποίο θα αντικαταστήσει τη σημερινή προστατευόμενη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα αποτελείται από τρεις επιμέρους αγορές, που θα λειτουργούν από το Ενεργειακό Χρηματιστήριο και τον ΑΔΜΗΕ. Η αγορά

-Ποιος θα είναι ο ειδικότερος ρόλος των ΑΠΕ; «Με δεδομένο ότι τα επόμενα χρόνια θα υπάρξει μεγάλη αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, θα έχουν σημαντικό ρόλο και στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Ειδικότερα, οι Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ) των παραγώγων ΑΠΕ, οι οποίοι θα συμμετέχουν στον ημερήσιο ενεργειακό προγραμματισμό, θα είναι σημαντικοί παίκτες στην υλοποίηση του target model.

-Τι είναι και πώς ακριβώς θα συμμετέχουν οι ΦοΣΕ; «Οι ΦοΣΕ αποτελούν εξειδικευμένες καινοτόμες εταιρείες, που χρησιμοποιούν σύγχρονα εργαλεία και καλούνται να βελτιστοποιήσουν την εμπορική διαχείριση των μονάδων πράσινης ενέργειας, ελαχιστοποιώντας το κόστος εξισορρόπησης με την ακριβή πρόβλεψη της παραγωγής τους. •

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Οι συνδέσεις έργων ΑΠΕ και πώς θα απλοποιηθούν.

Η

ΕΝΕΡΓΕΊΑΚΗ μετάβαση που βρίσκεται σε εξέλιξη, σε συνδυασμό με την περαιτέρω εφαρμογή του εξηλεκτρισμού στα ενεργειακά συστήματα, αναμένεται να αποτελέσει τον κύριο μοχλό ενίσχυσης των επενδύσεων για την επόμενη μέρα των νέων έργων ΑΠΕ. Το ανανεωμένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θέτει φιλόδοξους εθνικούς στόχους και, συγκεκριμένα, κατ’ ελάχιστον 35% μερίδιο ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, με τον αν τίστοιχο στόχο για ΑΠΕ στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής να υπερβαίνει το 60%. Η υλοποίηση σημαν τικών επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ τίθεται στον πυρήνα της ενεργειακής μετάβασης στην Ελλάδα με τις εκτιμώμενες επενδύσεις να διαμορφώνονται, με βάση το ΕΣΕΚ, στα 9 δισ. ευρώ μέχρι το 2030. Επιπλέον, η απόσυρση των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2023, καθώς και η πλήρης απένταξη του λιγνίτη από το εγχώριο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το 2028, ενισχύει τον ρόλο των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Η ψήφιση του νέου περιβαλλοντικού νομοσχεδίου (ν.

4685/2020) από την ελληνική Βουλή κρίθηκε θετικό μέτρο πολιτικής από τους φορείς των ΑΠΕ, όσον αφορά το αδειοδοτικό πλαίσιο που υιοθετείται για νέα έργα. Το ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα αποτυπώθηκε και στους διαγωνισμούς της ΡΑΕ, συμπιέζοντας τις τιμές επ’ ωφελεία των καταναλωτών, αφού ήδη το 75% της συνολικής ισχύος 1,6GW που προβλεπόταν να δη-

μοπρατηθεί μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών το 2020 καλύφθηκε από τις δημοπρασίες του Μαρτίου και του Ιουνίου, ενώ ακολούθησε και αυτή του Ιουλίου. Με βάση το νέο αδειοδοτικό καθεστώς, η ΡΑΕ παραμένει αρμόδια για να χορηγεί τις βεβαιώσεις παραγωγού, τόσο για απλά όσο και για ειδικά έργα.

Διονύσης Παπαχρήστου Διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων & Συντονιστής Διαγωνιστικών Διαδικασιών της ΡΑΕ

αιτούντες θα κληθούν με email να καταβάλουν το σχετικό τέλος, θα συνδεθούν στην πλατφόρμα. Το τέλος θα υπολογίζεται αυτόματα από το σύστημα και θα εκδίδεται μοναδικός κωδικός πληρωμής για την τράπεζα. Μόλις ολοκληρωθεί η αξιολόγηση όλων των αιτημάτων ενός κύκλου, θα ενημερώνονται οι αιτούντες για να πληρώσουν εντός τριών μηνών το τέλος. Αν αυτό δεν πληρωθεί εντός προθεσμίας, τότε η Αρχή εκδίδει απόφαση απόρριψης της αίτησης. Επίσης, σε περίπτωση που δεν γίνει επιβεβαίωση/επικαιροποίηση, οι αιτήσεις απορρίπτονται άμεσα και άνευ ετέρου».

-Με τα εκκρεμή αιτήματα αιολικών και το νέο κανονισμό βεβαιώσεων τι θα γίνει; «Σύμφωνα με τις προβλέψεις του νέου Ν.4685/2020, σχεδόν όλα τα εκκρεμή αιτήματα αιολικών θα προχωρήσουν αυτήν την περίοδο σε επικαιροποίηση των γηπέδων εγκατάστασης και των θέσεων των ανεμογεννητριών. Σε ό,τι αφορά τα αιτήματα τροποποίησης που υποβάλλονται μετά τις 7 Μαΐου 2020 και που παλαιότερα εκδίδονταν με πράξη βεβαίωσης από τη ΡΑΕ, με το νέο νόμο απαιτείται πλέον η έκδοση βεβαίωσης παραγωγού με αναδρομική ισχύ από την ημερομηνία έκδοσης της σχετικής άδειας. Αυτό σημαίνει, ότι μέχρι τη λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος ο φόρτος εργασίας για τη ΡΑΕ αυξήθηκε σημαντικά, καθώς πρέπει να εκδοθεί νέα διοικητική πράξη, η βεβαίωση παραγωγού, όπου περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία της αρχικής άδειας παραγωγής. •

«Τα εκκρεμή αιτήματα αιολικών θα προχωρήσουν σε επικαιροποίηση των γηπέδων εγκαταστάσεων και των θέσεων των ανεμογεννητριών»

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Ο Διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων και Συντονιστής των Διαγωνιστικών Διαδικασιών της ΡΑΕ, Διονύσης Παπαχρήστου μας υπενθυμίζει ότι με βάση το νέο αδειοδοτικό καθεστώς, η ΡΑΕ παραμένει αρμόδια για να χορηγεί τις βεβαιώσεις παραγωγού, τόσο για απλά όσο και για ειδικά έργα.

-Ποιοι, πότε και με ποια διαδικασία θα λάβουν από την ΡΑΕ βεβαίωση παραγωγού; «Αναφορικά με τη διαδικασία για τις αιτήσεις της κατηγορίας Σεπτέμβριος 2018 - Δεκέμβριος 2019, όταν οι

35

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

Μια ολοκληρωμένη λύση Η πλατφόρμα διαχείρισης αιτήσεων ΑΠΕ και πώς λειτουργεί.

Η

ΠΛΑΤΦΌΡΜΑ που υποστηρίζει τη διαχείριση των παλαιών αιτήσεων παραγωγής ΑΠΕ, οι οποίες εκκρεμούν (περίπου 1.600), καθώς και την υποβολή νέων αιτήσεων για όλες τις τεχνολογίες ΑΠΕ, σε απεριόριστο αριθμό και ανεξαρτήτως είδους και μεγέθους επιχείρησης, είναι μία ολοκληρωμένη λύση, όπως ορίζεται από το νέο Νόμο 4685/2020. Η ΡΑΕ, ανέθεσε την υλοποίηση και υποστήριξή της στην cosmoONE με στόχο την απλοποίηση και ψηφιοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης των έργων παραγωγής ΑΠΕ. Για την αποτελεσματική λειτουργία της πλατφόρμας, απομονώσαμε από τη συνοπτική ενημέρωση από τον Θανάση Πετμεζά, Διευθύνοντα Σύμβουλο της cosmoONE τα εξής πολύ χρήσιμα στοιχεία:

Θανάσης Πετμετζάς Διευθύνων Σύμβουλος cosmoONE

-Ποιος είναι ο ειδικός ρόλος του ΑΦΜ στην εφαρμογή και τι γίνεται στην περίπτωση που αναφέρατε; «Στην περίπτωση των αιτήσεων από Σεπτέμβριο 2018 έως Δεκέμβριο 2019, το ΑΦΜ απετέλεσε το μοναδικό στοιχείο για την είσοδο στο ειδικό πληροφοριακό σύστημα για να καταστεί εφικτή εν συνεχεία η επιβεβαίωση/ επικαιροποίηση. Κάθε αίτηση είχε «δεθεί» με το ΑΦΜ του Νομικού Προσώπου που την υπέβαλλε. Σε σχέση με το διαφορετικό αριθμό αιτήσεων αναφέρω ενδεικτικά ότι σε συνολικό αρχικό αριθμό αιτήσεων άνω των 1600 που διαχειρίστηκε το σύστημα, τις 523 υπέβαλαν Νομικά Πρόσωπα (από τις οποίες τα 317ΝΠ υπέβαλλαν μόνο μία αίτηση, ενώ ταυτόχρονα υπήρξε Νομικό Πρόσωπο που υπέβαλλε, όπως προανέφερα 100 αιτήσεις). Ήταν προφανές ότι θα έπρεπε να υπάρξουν όλες οι δυνατές περιπτώσεις διαχείρισης αιτήσεων, κάτι στο οποίο πλήρως ανταποκρίθηκε η εφαρμογή. Πάντως για κάθε απορία των χρηστών του συστήματος cosmoONE και ΡΑΕ λειτουργεί οργανωμένο γραφείο υποστήριξης, στο πλαίσιο της συνεργασίας ανάμεσα στους δυο φορείς από το 2016». •

«Βασική πρόκληση ήταν η ταυτόχρονη ανάγκη εξυπηρέτησης ατόμων και εταιρειών με διαφορετικό τεχνικό υπόβαθρο, μέγεθος, δυνατότητες και κουλτούρα»

-Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της εφαρμογής; «Πρόκειται για την πρώτ»η εφαρμογή B2G (Business to Government), η οποία χρησιμοποιεί υπηρεσίες διαλειτουργικότητας της Γ.Γ.Π.Σ. με το TAXISnet, προκειμένου να εξασφαλίσει την πιστοποιημένη πρόσβαση και χρήση Φυσικών και Νομικών προσώπων σε επιχειρησιακό λογισμικό και η οποία παρέχεται υπό μορφή υπηρεσίας (SaaS - Software as a Service) από ιδιωτική εταιρεία για λογαριασμό Δημόσιας Αρχής. Για τις παλιές αιτήσεις, το σύστημα ολοκληρώθηκε σε χρόνο-ρεκόρ και μέσα στις πρωτοφανείς προκλήσεις που δημιούργησαν οι συνθήκες της πανδημίας».

36

τητες και κουλτούρα. Κάποιοι μπορεί να υποβάλλουν μία μόνο αίτηση, ενώ άλλοι πάνω από... 100. Μια ακόμα πρόκληση που αντιμετωπίσαμε ήταν η ανάγκη διασύνδεσης και δυνατότητας ανταλλαγής στοιχείων με τρίτους δημόσιους φορείς και τραπεζικά ιδρύματα».

-Ποιες ήταν οι μεγάλες προκλήσεις που έπρεπε να αντιμετωπιστούν; «Το πολύπλοκο από την φύση του περιβάλλον, το οποίο χαρακτηρίζεται από συχνές αλλαγές κανόνων, η ταυτόχρονη ανάγκη εξυπηρέτησης ατόμων και εταιρειών με διαφορετικό τεχνικό υπόβαθρο, μέγεθος, δυνατό-

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

Καθαρό ενεργειακό μέλλον με οικονομικό τρόπο Η σημασία της ενημέρωσης και της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών στα έργα ΑΠΕ.

Η

ΑΝΑΓΚΗ υπεύθυνης ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών και η δική τους συμμετοχή σε επενδυτικά έργα είναι επίσης, ένα σημαντικό αίτημα της εποχής, το οποίο θα μπορούσε σε μεγάλο βαθμό να απαντήσει και στις συνεχιζόμενες αντιδράσεις κατά των ΑΠΕ στη χώρα μας. Πρόκειται για διαπίστωση που επισημαίνει με ιδιαίτερη έμφαση η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας – ΕΛΕΤΑΕΝ, η οποία μάλιστα έχει αναλάβει με την πρωτοβουλία ask4wind να απαντήσει στους μύθους που αρνούνται γενικά τα αιολικά πάρκα, σχετικά με τις συνεχιζόμενες αντιδράσεις κατά των ΑΠΕ στη χώρα μας. Όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο Γενικός Διευθυντής της ΕΛΕΤΑΕΝ, Παναγιώτης Παπασταματίου, η τοπική κουλτούρα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, πρέπει να ληφθούν υπόψη από τους επενδυτές και να δουν οι εταιρείες ως συνοδοιπόρο τους ανθρώπους. Για τους όρους υλοποί ησης των επενδύσεων, απαιτείται η αναλυτική ενημέρωση και κατανόηση των όρων, των κινδύνων και του προσδοκόμενου οφέλους τους. Όταν πράγματι αποδεικνύεται επιστημονικά ότι ένα προτεινόμενο επενδυτικό σχέδιο θα επιφέρει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις σε ένα είδος που προστατεύεται ως υψηλής αξίας, τότε αυτό δεν πρέπει να προχωρά. Όχι όμως, απλώς λόγω γενικών πιθανολογήσεων ή ατεκμηρίωτων φοβιών. Θα πρέπει

επίσης, Πολιτεία και επιχειρήσεις να ενθαρρύνουν τις τοπικές κοινωνίες να συμμετέχουν με ισότιμους όρους σε ανάλογες επενδύσεις. Είναι επίσης, σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι οι ΑΠΕ και ειδικά η αιολική ενέργεια, συμβάλλουν στους στόχους για το κλίμα, τόσο με την παράμετρο «χρόνος» όσο και ως η πιο φθηνή επιλογή για την παραγωγή

ση ενέργειας και τη διαχείριση της ζήτησης μπορεί να εξασφαλίσουν καθαρό ενεργειακό μέλλον με οικονομικό τρόπο.

Η λειτουργία των αιολικών πάρκων δεν επιδοτείται Ειδικότερα για την αιολική ενέργεια, το κόστος της είναι τεκμηριωμένα χαμηλότερο από το κόστος ηλεκτροπαραγωγής των συμβατικών τεχνολογιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει διαθέσιμα η ΕΛΕΤΑΕΝ, αν δεν υπήρχαν τα αιολικά πάρκα που λειτουργούν στην Ελλάδα, οι καταναλωτές θα πλήρωναν περισσότερο, συγκεκριμένα πάνω από 54 εκατ. ευρώ κάθε έτος (στοιχεία 2017). Δηλαδή στην πράξη, η λειτουργία των αιολικών πάρκων δεν επιδοτείται. Για αυτό, αντίθετα από ότι πιστεύεται, το Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ), που αποτυπώνεται στους λογαριασμούς ρεύματος, δεν απεικονίζει κάποιο επιπλέον κόστος που δημιουργείται εξαιτίας των αιολικών πάρκων. Το γεγονός ότι η αιολική ενέργεια είναι τεχνολογία μεταβλητής παραγωγής, δεν οδηγεί σε αύξηση του κόστους για τον καταναλωτή. «Το συγκεκριμένο επίτευγμα, οφείλεται στην πρόοδο της τεχνολογίας των ανεμογεννητριών, τα σύγχρονα μοντέλα πρόβλεψης ηλεκτροπαραγωγής από αιολικά πάρκα και τον κατάλληλο σχεδιασμό των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας, όπως τονίζει ο κ. Παπασταματίου. •

Οι ΑΠΕ και ειδικά η αιολική ενέργεια, συμβάλλουν στους στόχους για το κλίμα, τόσο με την παράμετρο «χρόνος», όσο και ως πιο φθηνή επιλογή για την παραγωγή ρεύματος

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ρεύματος. Ο συνδυασμός όλων των ΑΠΕ (αιολικής, ηλιακής, υδροηλεκτρικής ενέργειας, βιοενέργειας και γεωθερμίας), με τα δίκτυα, τα συστήματα αποθήκευσης, την εξοικονόμη-

37

ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

Οι τάσεις για τα φωτοβολταικά «Ηλιακό» μέλλον σε μια ετήσια αγορά 500 MW.

Μ

Ε ΤΗ ΓΡΗΓΌΡΗ απολιγνιτοποίηση και το ευρωπαϊκό Green Deal να ενισχύουν ακόμα περισσότερο τις προοπτικές των φωτοβολταϊκών, το μέλλον προδιαγράφεται «ηλιακό». Μια τάση που σύμφωνα με τους εκπροσώπους και ειδικούς του χώρου δεν πρόκειται να αλλάξει, ιδιαίτερα τώρα που τα φωτοβολταϊκά έχουν καταστεί η φθηνότερη ενεργειακή τεχνολογία. Η σύντομη συνέντευξη που ακολουθεί με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, Σωτήρη Καπέλλο, είναι απόλυτα ενδεικτική των κυρίαρχων τάσεων: _ Ποιες είναι οι εκτιμήσεις του ΣΕΦ για το 2020 στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς; «Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, η διεθνής αγορά φωτοβολταϊκών αναμένεται να παρουσιάσει μείωση στην ετήσια εγκατεστημένη ισχύ, λόγω της πανδημίας. Για την Ελλάδα, οι εκτιμήσεις μας είναι ότι το 2020 θα έχουμε 15% λιγότερες από τις αναμενόμενες θέσεις εργασίας, λόγω της αναβολής υλοποίησης έργων από το 2020 για το 2021, λόγω των παρατάσεων που έδωσε το ΥΠΕΝ. Πρέπει όμως, να τονίσω ότι οι απώλειες αυτές θα είναι παροδικές, καθώς η αγορά των φωτοβολταϊκών αναμένεται να ανακάμψει γρήγορα μετά την αποδρομή της πανδημίας. _ Ποια είναι όμως η συνολικότερη προοπτική; «Παρά τα πολλά γραφειοκρατικά εμπόδια που ακόμη υπάρχουν, τα νέα για τα φωτοβολταϊκά είναι πολύ καλά και μας επιτρέπουν να μιλάμε για ένα ηλιακό μέλλον. Το κόστος των φωτοβολταϊκών θα συνεχίσει να πέφτει το επόμενο

38

διάστημα, διευρύνοντας τη διαφορά του κόστους της ηλιακής ενέργειας από άλλες ενεργειακές τεχνολογίες. Νέα προϊόντα παρουσιάζονται στην αγορά, τα νέα πάνελ έχουν πλέον ονομαστική ισχύ 500+ W και υψηλότερες αποδόσεις. Εξίσου σημαντικές είναι και οι εξελίξεις στην αγορά αντιστροφέων, όπου η μείωση του κόστους είναι

Σωτήρης Καπέλλος Πρόεδρος Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών

«Παροδικές θα είναι οι απώλειες της αγοράς των φωτοβολταϊκών λόγω πανδημίας, καθώς αναμένεται γρήγορη ανάκαμψη» επίσης διαρκής και εμφανής. Επίσης, το 2020 είναι η χρονιά του εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου. Ήδη, καταργήθηκε η Άδεια Παραγωγής και υποκαταστάθηκε από μια Βεβαίωση Παραγωγού την άνοιξη του 2020, με παράλληλη επιτάχυνση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Θα ακολουθήσουν και άλλες πρωτοβουλίες απλοποίησης της αδειοδοτικής διαδικασίας, ενώ ήδη παρουσιάστηκε το θεσμικό πλαίσιο για την ηλεκτροκίνηση και έπεται αυτό για την αποθήκευση ενέργειας. Αν σκεφτεί κανείς ότι το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπει κατ’ ελάχι-

στον 7,7 GW φωτοβολταϊκών το 2030, κάτι που μεταφράζεται σε μια ετήσια αγορά 500 MW κατά ΜΟ την ερχόμενη δεκαετία, αντιλαμβάνεται κανείς καλύτερα τη συνολικότερη προοπτική». _ Βλέπετε θετικά τα οικιακά φωτοβολταϊκά αλλά και τη συνολικότερη ευρωπαϊκή στροφή υπέρ της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στις στέγες; «Είμαστε ανεπιφύλακτα θετικοί. Η νέα ρύθμιση θα αφορά σε ηλιακή ενέργεια, που αξιοποιείται με φωτοβολταϊκούς σταθμούς εγκατεστημένης ισχύος έως τα 6 kWp, οι οποίοι πρέπει να είναι συνδεδεμένοι με παροχή οικιακής χρήσης. Συνάδει απόλυτα με τις ευρωπαϊκές πολιτικές αλλά και με τις πραγματικές περιβαλλοντικές ανάγκες». Αξίζει να σημειωθεί ότι εντός του Σεπτεμβρίου αναμένεται η ψήφιση στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου της έκθεσης «Μεγιστοποιώντας την ενεργειακή αποδοτικότητα στα κτίρια», η οποία προβλέπει ένα μαζικό πανευρωπαϊκό πρόγραμμα εγκατάστασης ηλιακής ενέργειας, στο πλαίσιο του κύματος ανακαινίσεων κτιρίων. Σύμφωνα με την έκθεση, το εν λόγω εγχείρημα θα μπορούσε να προσθέσει ηλιακή παραγωγή 680 τεραβατωρών ετησίως. Τέλος, σε έρευνα που έγινε προ δυο μηνών στη Βρετανία, προέκυψε ότι τα οικιακά φωτοβολταϊκά αυξάνουν κατακόρυφα την αξία των κατοικιών, από τη στιγμή που τους εξασφαλίζουν αυτάρκεια και μειώνουν την ενεργειακή τους σπατάλη. Η αύξηση αυτή κινείται κατά ΜΟ στα 36.000 ευρώ σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα. •

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

Η ανταγωνιστική αγορά των φωτοβολταϊκών Οι προκλήσεις ανάπτυξης των μικρότερων φωτοβολταϊκών.

Κ

ΑΘΩΣ Η ΑΓΌΡΑ των φωτοβολταϊκών μεγαλώνει, εντείνεται και ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους μεγαλύτερους και στους μικρότερους «παίκτες» που διεκδικούν το δικό τους χώρο. Στις προκλήσεις νέων φωτοβολταϊκών επενδύσεων, κυρίως μεσαίου μεγέθους αναφέρεται ο Στέλιος Λουμάκης, Πρόεδρος Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), στη σύντομη συζήτηση που ακολουθεί.

-Πέρα από τις προφανείς προοπτικές του κλάδου, πώς συνοψίζετε τις επιμέρους δυσκολίες για τις μικρότερες επενδύσεις; « Πρώτα από όλα να πούμε ότι o εθνικός ηλεκτρικός χώρος είναι μικρός, ιδίως σε όρους ισχύος. Σκεφτείτε ότι οι συσσωρευμένες αιτήσεις για νέα έργα Φ/Β – αιολικών υπερκερνούν συνολικά το περιθώριο του ΕΣΕΚ για το 2020 κατά 4.5 φορές, ενώ η αναντιστοιχία επιτείνεται λόγω πτωτικής κατανάλωσης αυτήν ειδικά την περίοδο. Υπάρχει αδυναμία δικτύων ΜΤ να υποδεχθούν μεσαίες επενδύσεις. Επίσης, παρατηρούν ται αβεβαιότητες σχετικά με το νέο μοντέλο αγοράς (Target Model), τα κόστη εξισορρόπησης και τις Οριακές Τιμές Εκκαθάρισης για τα νέα έργα, αλλά και τον ΕΛΑΠΕ συνολικά. Υπάρχει επίσης, επίταση του φαινομένου του Merit

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Order Effect, δηλαδή της μείωσης της ΟΤΣ λόγω ΑΠΕ».

«Πράγματι θεωρείται θετική από τους επενδυτές, η επέκταση του καθεστώτος των διαγωνισμών ΡΑΕ έως και το 2023, καθώς είναι μεγάλη η συμμετο-Οι διαγωνισμοί της ΡΑΕ όμως, έχουν λειτουργήσει θετικά για το χή επενδύσεων που δεν έχουν άλλο χώρο σας… τρόπο να λάβουν ΤΑ. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις Ενεργειακές Κοινότητες, που μέσω φορέων προωθούσαν το πάγωμα της διαδικασίας, αφού λαμβάνουν έως 18 MW ΤΑ εκτός διαγωνισμών. Πρέπει πάντως, να υπάρξουν χωριστοί διαγωνισμοί ανά τεχνολογία, καθώς δεν υφίσταται Στέλιος Λουμάκης σήμερα χωριστή κατηγορία Πρόεδρος για μικρότερα Φ/Β έργα, Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά οπότε ο ανταγωνισμός από τα μεγαλύτερα έργα είναι εξοντωτικός».

«Πρέπει να υπάρξει χωριστή κατηγορία διαγωνισμών για μικρότερα Φ/Β έργα, γιατί ο ανταγωνισμός από τα μεγαλύτερα έργα είναι εξοντωτικός»

-Και μια ερώτηση για το πολυσυζητημένο θέμα του ΕΛΑΠΕ: Πώς μπορεί, κατά τη γνώμη σας, να ανακάμψει; «Η ανάκαμψη του ΕΛΑΠΕ μπορεί να βασιστεί στην επαναφορά μιας Χρέωσης Προμηθευτή, υπό την μορφή διοικητικού τέλους προς τους Προμηθευτές, στη βάση σχετικής πρόβλεψης του άρθρου 23, παρ. γγ του ν.

4414/2016. Αντισταθμιστικά σε μια αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ μπορεί να λειτουργήσει μια μείωση των ΥΚΩ, τα οποία και μπορούν να συρρικνωθούν λόγω πτώσης του κόστους του πετρελαίου στα ΜΔΝ, καθώς και της διασύνδεσης μέρους των Κυκλάδων, η οποία έχει ήδη πραγματοποιηθεί από την άνοιξη του 2018». •

39

Το επιχειρείν της κλιµατικής

40

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

στην εποχή «Η

αλλαγής ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Ο∆ΗΓΟΥΝ ΣΤΗ ΓΙΓΑΝΤΩΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΛΑ∆ΩΝ, ΠΟΥ ΘΑ ΣΤΗΡΙΞΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΘΑ ΕΝΙΣΧΥΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑ, ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ∆ΕΚΑΕΤΙΑ. ΓΡΑΦΕΙ Ο Α ΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΚΟΝΤΗΣ

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ΠΑΝ∆ΗΜΙΑ δεν ανέκοψε το σχέδιο με-

τάβασης στην “πράσινη” οικονομία και τις “πράσινες” επενδύσεις διεθνώς». Η φράση αυτή περιλαμβάνεται σε μία από τις πλέον πρόσφατες αναφορές, που εξέδωσε το έγκριτο Ινστιτούτο Ενεργειακής Οικονομίας και Ανάλυσης (IEEFA). Με έδρα τις ΗΠΑ, το IEEFA έχει την αποστολή να διαγιγνώσκει την προοπτική των επενδύσεων διεθνώς, για μια μακρά σειρά από επιχειρηματικούς κλάδους που σχετίζονται με το εγχείρημα της μετάβασης σε μια βιώσιμη παγκόσμια οικονομία. Την εποχή, που η πανδημία του κορωνοϊού έχει προκαλέσει ρήγματα στους πλέον ακμάζοντες τομείς της παγκόσμιας επιχειρηματικότητας, όπως ο τουρισμός, το λιανεμπόριο, η εστίαση, αλλά και η βιομηχανική παραγωγή, δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο και για τη λεγόμενη «πράσινη» επιχειρηματικότητα. Σταθερά προσανατολισμένοι στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων, που παράγονται από τα ορυκτά καύσιμα, οι κλάδοι επιχειρηματικής δραστηριότητας που βασίζονται στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και στην καθαρή ενέργεια μοιάζουν ακλόνητοι, ακόμα και από τη σαρωτική κρίση, που προκάλεσε η πανδημία. Η στροφή στης Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αποτε-

41

λεί μια σίγουρη επένδυση, σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ στην Ευρώπη, οι χώρες μέλη της ΕΕ θα συνεχίσουν να καρπώνονται ακόμα μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη από τις ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτιρίων. Στην Ελλάδα όμως, υπάρχει ακόμα ένα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο, που αφορά την απολιγνιτοποίηση. Η στήριξη των λιγνιτικών περιοχών της χώρας, αναμένεται να αλλάξει τη δυναμική τους, προσελκύοντας καινοτομία και τεχνογνωσία και αλλάζοντας συνολικά τον οικονομικό τους προσανατολισμό. Συνολικά, ΑΠΕ, απολιγνιτοποίηση και προγράμματα κτιριακής ανακαίνισης, αναμένεται να αποτελέσουν πηγή παραγωγής πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ για το ελληνικό ΑΕΠ, τουλάχιστον μέχρι το 2030.

Ο θησαυρός των ΑΠΕ Σε κινητήριο μοχλό για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να μετατραπούν μέσα στα επόμενα χρόνια οι μονάδες παραγωγής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές. Η επέκταση των εγκαταστάσεων «πράσινης» ενέργειας αποτελεί εδώ και μία δεκαετία στρατηγική επιλογή των ελληνικών κυβερνήσεων, όσον αφορά την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, αλλά και την τόνωση της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Ωστόσο, στη μετά πανδημίας εποχή, οι ΑΠΕ μπορούν να αναδειχθούν και σε βασικό εργαλείο για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από το βαρύ πλήγμα που υπέστη, λόγω του κορωνοϊού. Τα πρόσφατα στοιχεία είναι αρκετά για να αποκαλύψουν από μόνα τους τη δυναμική που έχει ο κλάδος, η ανάπτυξη του οποίου αποτελεί το κατεξοχήν «όπλο» για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν τον περασμένο Ιούνιο από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ήδη κατά το προσεχές εξάμηνο αναμένεται να προχωρήσουν στη φάση της υλοποίησης υποδομές Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, οι οποίες αντιστοιχούν σε συνολικές επενδύσεις ύψους 11 δισ. ευρώ. Πρόκειται για πάρκα, τα οποία έχουν περάσει όλες τις φάσεις της περιβαλλοντικής και επενδυτικής αδειοδότησης και αναμένεται να ξεκινήσουν να κατασκευάζονται είτε το τελευταίο τρίμηνο του 2020, είτε κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021. Τα έργα που έλαβαν το «πράσινο φως» των αρμόδιων υπηρεσιών τους τελευταίους μήνες αφορούν πάρκα συνολικής ισχύος 2.400 MW, τα οποία έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης και εγκαταστάσεις με ενεργειακή ισχύ 5.800 MW, που έχουν πλήρη περιβαλλοντική αδειοδότηση (ΑΕΠΟ). Σε ορίζοντα τριετίας, αυτές οι νέες υποδομές καθαρής ενέργειας μπορούν να έχουν

υλοποιηθεί πλήρως, προσθέτοντας στη χώρα μας μια εγκατεστημένη ισχύ ύψους 8.200 MW έργων ΑΠΕ, η οποία αντιστοιχεί σε ένα ποσό 8,5 με 9 δισ. ευρώ. Επίσης μέχρι το 2023, στη χώρα μας αναμένεται να επενδυθούν ακόμα 1,5 με 2 δισ. ευρώ στην κατασκευή έργων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για μία κατασκευαστική και ενεργειακή καινοτομία για την Ελλάδα που αναμένεται να ενισχύσει ακόμα περισσότερο την αξιοπιστία των ΑΠΕ ως βασικό πυλώνα της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην χώρα μας. Μόλις στις 6 Αυγούστου, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας διεκπεραίωσε μια θεσμική εκκρεμότητα που θα επιτρέψει την υλοποίηση των «αποθηκών» ηλεκτρικής ενέργειας. Με σχετική υπουργική απόφαση, τα έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας μπορούν να εγκαθίσταται ως συνωδά έργα σε υπό σταθμό ΑΠΕ, χωρίς περεταίρω περιβαλλοντική αδειοδότηση. Ο νέος θεσμικός στόχος της κυβέρνησης για την ενίσχυση της «βιομηχανίας» των ΑΠΕ στη χώρα μας είναι η ριζική μείωση του χρόνου αδειοδότησης ενός έργου καθαρής ενέργειας στα δυο χρόνια κατά μέσο όρο, από έξι που είναι σήμερα. Αυτό σχεδιάζεται να γίνει με την θέσπιση όλων των απαιτούμενων ρυθμίσεων έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Ο περιορισμός του χρόνου έκδοσης όλων των απαιτούμενων αδειών αποτελεί προαπαιτούμενο για την επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα και την ταχεία αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, στο 65% επί του συνόλου της ενεργειακής παραγωγής, μέχρι το 2030. Έτσι, οι ΑΠΕ αποτελούν ταυτόχρονα ένα από τα σημαντικότερα στηρίγματα οικονομικής ανάκαμψης στη μετά Covid-19 εποχή και την βασικότερη ίσως αναπτυξιακή πλατφόρμα για την Ελλαδα, τουλάχιστον κατά την τρέχουσα δεκαετία. Αυτό, αναγνωρίζεται τόσο από τις ισχυρότερες επιχειρήσεις τις χώρας, όσο και από κυβερνητικούς φορείς και εκπροσώπους κρατικών οργανισμών. Ένας από αυτούς, είναι ο Γεώργιος Φιλιόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Enterprise Greece, του Οργανισμού που έχει αναλάβει την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό στην Ελλάδα. «Ο κλάδος της Ενέργειας στη χώρα μας παρουσιάζει μια πρωτόγνωρη δυναμική τα τελευταία χρόνια, καθώς μια σειρά μεγάλων έργων που αφορούν στο φυσικό αέριο, τις ΑΠΕ και τον ηλεκτρισμό την αναδεικνύουν ως σημαντικό ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μ. Ανατολής. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από το διαρκώς αυξανόμενο

Κατά το προσεχές εξάμηνο αναμένεται να προχωρήσουν στη φάση της υλοποίησης υποδομών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, οι οποίες αντιστοιχούν σε συνολικές επενδύσεις ύψους 11 δισ. ευρώ

42

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

ενδιαφέρον πολλών μεγάλων επενδυτικών σχημάτων, από διαφορετικές γεωγραφικές ζώνες», τόνισε πρόσφατα ο επικεφαλής της Enterprise Greece, Γ. Φιλιόπουλος.

5 δισ. για την απολιγνιτοποίηση Πλήθος κινήτρων για τις επιχειρήσεις, συνολικά 16 μεγάλα και συγκεκριμένα έργα, αλλά και έναν «κλειδωμένο» προϋπολογισμό ύψους 5,055 δισεκατομμυρίων ευρώ, περιλαμβάνει το «πακέτο» της μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας και της Πελοποννήσου στη μεταλιγνιτική εποχή. Μόλις στις αρχές Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση ενέκρινε το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Λιγνιτικών Περιοχών. Πρόκειται για έναν σχεδιασμό με διπλό στόχο, ο οποίος συνίσταται από την οικονομική στήριξη στις περιοχές όπου μέχρι σήμερα λειτουργούν οι μονάδες καύσης λιγνίτη της ΔΕΗ, αλλά και από την προσπάθεια που θα γίνει για να λάβουν οι ίδιες περιοχές έναν νέο αναπτυξιακό προσανατολισμό. «Στόχος μας οι περιοχές της απολιγνιτοποίησης να αποτελέσουν πρότυπο αναπτυξιακής πολιτικής, να απορροφήσουν το τοπικό επιστημονικό και εργατικό δυναμικό και να δημιουργήσουν υπεραξία στην τοπική οικονομία», έχει δηλώσει χαρακτηριστικά η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου. Για τα κίνητρα που πρόκειται να δοθούν σε επιχειρήσεις, ο κυβερνητικός σχεδιασμός αφορά σε γενναίες φοροαπαλλαγές, οι οποίες πρόκειται να εγκριθούν το επόμενο χρονικό διάστημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό που έχει ήδη εγκριθεί όμως, είναι το συνολικό ποσό των χρημάτων που θα διοχετευτούν στις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας μέσα στην προσεχή επταετία. Τα 5,055 δισ. ευρώ πρόκειται να διατεθούν από κοινοτικούς και από εθνικούς πόρους, από το λεγόμενο «Ταμείο Γιούνκερ» για την απολιγνιτοποίηση και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Σύμφωνα με το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Λιγνιτικών Περιοχών, οι περιοχές όπου λειτουργούν μονάδες της ΔΕΗ θα βασίσουν τη νέα αναπτυξιακή τους προοπτική σε πέντε πυλώνες, δηλαδή την «πράσινη»

ενέργεια, τη βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο, την «έξυπνη» αγροτική παραγωγή, τον βιώσιμο τουρισμό και την τεχνολογία και εκπαίδευση. Ήδη, έχουν σχεδιαστεί 16 μεγάλες και συγκεκριμένες επενδύσεις. Πρόκειται για τη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, συνολικής ισχύος 2,3 GW στη Δυτική Μακεδονία, ένα ακόμα φωτοβολταϊκό πάρκο των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη και ένα τρίτο μεγάλο δίκτυο ηλιακών πάρκων ισχύος 0,5 GW στη Μεγαλόπολη. Ειδικό βάρος θα δοθεί στη βιομηχανική καινοτομία. Στη Δυτική Μακεδονία έχει δρομολογηθεί η κατασκευή μονάδας παραγωγής πράσινου υδρογόνου, μία ακόμα μονάδα αποθήκευσης ενέργειας, ένα βιομηχανικό πάρκο ηλεκτροκίνησης αλλά και η ανάπτυξη έξυπνης μονάδας υδροπονίας. Αντίστοιχη μονάδα σύγχρονης υδροπονίας πρόκειται να κατασκευαστεί και στη Μεγαλόπολη, όπου έχουν ήδη προγραμματιστεί η δημιουργία πρότυπης φαρμακοβιομηχανίας, η δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου, αλλά και ένα θεματικό πάρκο ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης. Επιπλέον, στη Δυτική Μακεδονία έχει σχεδιαστεί η δημιουργία «οικοσυστήματος» οινικού τουρισμού στα πρότυπα της Βόρειας Ιταλίας, ένα ινστιτούτο ενεργειακής έρευνες και τεχνολογίας, υπό τη σκέπη του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας, μια υπερσύγχρονη κλινική φυσικής αποκατάστασης, μία μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης γεωκτηνοτροφικών υπολειμμάτων και τέλος, ένα κέντρο επεξεργασίας βιομάζας. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των επενδύσεων θα συμβαδίσει με το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων σε Φλώρινα, Κοζάνη και Αρκαδία. Το 2021 θα σταματήσουν να λειτουργούν οι μεγάλοι λιγνιτικοί σταθμοί της ΔΕΗ σε Καρδιά Πτολεμαΐδας και Μεγαλόπολη. Ήδη, η ΔΕΗ έχει ξεκινήσει τη διαδικασία για τη δημιουργία των μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων στις δύο περιοχές, ενώ τις σχετικές άδειες λειτουργίας αναμένεται να λάβουν έως τα τέλη του έτους η εγκατάσταση αποθήκευσης ενέργειας και η μονάδα παραγωγής υδρογόνου. Στο εγχείρημα της ανάπτυξης μέσω απολιγνιτοποίησης συμμετέχουν

Οι ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων ισοδυναμούν με έναν κατασκευαστικό «οργασμό», ο οποίος δεν θα αφήσει τις εταιρείες αυτού του σημαντικού για την ελληνική οικονομία κλάδου να υποστούν τις συνέπειες μιας αναπάντεχης κρίσης, όπως συνέβη το 2010

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

43

διοικητικές δυνάμεις από τρία υπουργεία (Οικονομικών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας), υπό το συντονισμό της Επιτροπής Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, που δημιουργήθηκε ακριβώς για να επιλύει οποιαδήποτε εμπόδια ενδέχεται να προκύψουν στην υλοποίηση των επενδύσεων.

Τα κτίρια αλλάζουν προφίλ

Τα 5,055 δισ. πρόκειται να διατεθούν από κοινοτικούς πόρους, από το λεγόμενο «Ταμείο Γιούνκερ» για την απολιγνιτοποίηση και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων

Το 2017, η Κοινοτική Οδηγία για την ανανέωση του κτιριακού αποθέματος της ΕΕ, εστίαζε στα δημόσια κτίρια. Τότε, οριζόταν πως για να συμβαδίσουν με τους φιλόδοξους στόχους που έχουν τεθεί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τα κράτη μέλη οφείλουν να ανακαινίζουν ενεργειακά, σε ετήσια βάση, το 3% της συνολικής επιφάνεια των δημόσιων κτιρίων. Φέτος, και μόλις στις 31 Ιουλίου, δημοσιεύτηκε το Φύλλο Εφημερίδας Κυβέρνησης που ουσιαστικά ενσαρκώνει την οδηγία της ΕΕ, μέσω του προγράμματος «Ηλέκτρα». Τη στιγμή που οι ιδιοκτήτες των ακινήτων και οι επιχειρηματίες του κλάδου των κατασκευών έχουν επικεντρωθεί –δικαίως– στο νέο πρόγραμμα Εξοικονομώ, το πρόγραμμα «Ηλέκτρα» έρχεται για να πολλαπλασιάσει τα προστιθέμενα οφέλη που θα καρπωθεί η ελληνική οικονομία από τις ενεργειακές ανακαινίσεις. Στοχεύοντας στην αναβάθμιση των κτιρίων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, το «Ηλέκτρα» έχει προϋπολογισμό 500 εκατομμύρια ευρώ. Η υλοποίησή του θα ξεκινήσει τους επόμενους μήνες, εντός του 2020, με ορίζοντα ολοκλήρωσης και απορρόφησης των εγκεκριμένων κονδυλίων μέχρι το 2026. Όπως και το πρόγραμμα ανακαίνισης των ιδιωτικών κτιρίων, έχει στόχο την βελτίωση του ενεργειακού προφίλ των κτιρίων της Γενικής Κυβέρνησης, με παρεμβάσεις που θα επηρεάσουν την ενεργειακή κατανάλωση για την θέρμανση, την ψύξη, τον φωτισμό και τον αερισμό. Βασικό κριτήριο για την χρηματοδότηση των εργασιών ανακαίνισης είναι, μετά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων, τα κτίρια να κατατάσσονται στην κατηγορία ενεργειακής απόδοσης Β. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι μετά από την ολοκλήρωση των εργασιών, οι δικαιούχοι φορείς θα πρέπει να συντάξουν εκθέσεις οι οποίες θα στοιχειοθετούν τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, μέσω της παρακολούθησης της ενεργειακής τους συμπεριφοράς, για ένα

44

χρονικό διάστημα τουλάχιστον 5 ετών. Η υποχρέωση της ενεργειακής παρακολούθησης, αλλά και φυσικά όλες οι εργασίες που θα γίνουν στα δημόσια κτίρια, πρόκειται να δώσουν μια τεράστια ώθηση στον κλάδο των κατασκευών, αλλά και φυσικά να αφήσουν μια «προίκα» στο δημόσιο, το οποίο θα λειτουργεί πλέον με μικρότερο κόστος και πιο συμμαζεμένες δαπάνες για την κατανάλωση της ενέργειας. Έως τα μέσα της τρέχουσας δεκαετίας, πρόκειται να ολοκληρωθεί και το νέο «Εξοικονομώ». Η τρίτη φάση του προγράμματος που ξεκίνησε το 2011 έχει και τον μεγαλύτερο προϋπολογισμό. Το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», πρόκειται να ξεκινήσει τον επόμενο Νοέμβριο διοχετεύοντας στην αγορά ένα ποσό 850 εκατ. ευρώ. Στα δύο προηγούμενα προγράμματα, ανακαινίστηκαν συνολικά 130.000 ιδιόκτητες κατοικίες, ενώ, με το προσεχές πρόγραμμα εκτιμάται ότι θα βελτιωθεί το ενεργειακό προφίλ για ακόμα 70.000 σπίτια. Από την άλλη πλευρά, κυβερνητικοί παράγοντες επισημαίνουν πως «Ηλέκτρα» και «Εξοικονομώ» είναι μόνο η αρχή. Μέσα στο 2021 αναμένεται να ανακοινωθούν και αντίστοιχα προγράμματα που θα στοχεύουν σε τουριστικά κτίρια, και επιχειρήσεις. Είναι δεδομένο πως οι ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων ισοδυναμούν με έναν κατασκευαστικό οργασμό, ο οποίος δεν θα αφήσει τις εταιρείες αυτού του πολύ σημαντικού για την ελληνική οικονομία κλάδου να υποστούν τις συνέπειες μιας αναπάντεχης κρίσης, όπως συνέβη το 2010. Με τη συμβολή των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να καθιερώσει έναν προϋπολογισμό της τάξης του 1 δισ. ευρώ ετησίως, για τις ενεργειακές αναβαθμίσεις, τουλάχιστον μέχρι το 2030. «Αυτό που κάνει το νέο πρόγραμμα πολύ ελκυστικό για την αγορά είναι ότι θα ανανεώνεται συνέχεια, θα είναι κυλιόμενο και ανοικτό. Τα κονδύλια θα είναι ευρωπαϊκά. Πιο συγκεκριμένα δημιουργούμε ένα κομμάτι προϋπολογισμού από το υπάρχον ΕΣΠΑ. Βασικός χρηματοδότης αυτού του προγράμματος θα είναι το επόμενο ΕΣΠΑ καθώς και άλλα ευρωπαϊκά ταμεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος μας είναι τα επόμενα χρόνια ο ετήσιος προϋπολογισμός να είναι της τάξης του 1 δισ. ευρώ.», έχει εξηγήσει ο υφυπουργός Ανάπτυξης, Γιάννης Τσακίρης. •

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Συνδιοργάνωση

Official Publication

Υπό την Αιγίδα

Recognizing Excellence in Supply Chain & Logistics ∆ιανύοντας µια χρονιά γεµάτη προκλήσεις για τον κλάδο, τα Supply Chain Awards 2020 είναι εδώ για να αναδείξουν τους κορυφαίους της Εφοδιαστικής Αλυσίδας, των Logistics και των Μεταφορών. Στην πανδηµία η εφοδιαστική αλυσίδα βγήκε δυναµικά µπροστά. Μπείτε στην αναµέτρηση, η υποβολή υποψηφιοτήτων έχει αρχίσει!

Προετοιµαστείτε για να διεκδικήσετε ένα από τα τρία Special Awards:

Colors

● Supply Chain Company of the Year ● 3PL Company of the Year ● Supply Chain Provider of the Year

#191715

Γνωρίστε όλα τα µέλη της Κριτικής Επιτροπής στο www.supplychainawards.gr

Τελική Ηµεροµηνία Υποβολής Υποψηφιοτήτων

Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2020 Τιµητική Υποστήριξη

Χορηγοί Επικοινωνίας

ΙΕΛΚΑ

Πληροφορίες - Υποψηφιότητες: Βασιλική Χαντζή, T: 210 6180104, Ε: v.chantzi@scisce.eu | Μαρία Γαβριλάκη, Κ: 6946 777954, E: mgavrilaki@boussias.com Πληροφορίες: ΜαριτίναT:Λάµπρου, T: 210(εσωτ.

6180104, | Στέλιος Κασσιός, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 320), Ε: skassios@boussias.com Χορηγίες: Μπέσσυ Μπουτεράκου, 210 6617777 155),E:Ε:m.lambrou@scisce.eu bbouterakou@boussias.com

#5298

ΒΙΟΜΗ Χ Α ΝΙΚ Α ΔΕ ΔΟΜΕΝΑ

Ζητούμενο, η ψηφιακή κυριαρχία της Ε.Ε! ΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, ΤΗΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΚΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΩΣ ΤΑ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ BUILDING BLOCKS, ΠΟΥ ΘΑ ΘΕΜΕΛΙΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΟ ΕΓΓΥΣ ΜΕΛΛΟΝ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ THIERRY BRETON, ΕΠΙΤΡΟΠΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ. ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ, Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΞΕΤΑΖΕΙ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟ CLOUD, ΚΑΘΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΦΟΡΕΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΟΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ, Η ΟΠΟΙΑ ΦΙΛΟΔΟΞΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΕΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΗΣ ΤΑΞΕΩΣ ΤΩΝ 20 ΕΩΣ 30 ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΕΥΡΩ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΡΚΕΤΟΣ

Thierry Breton

Ο

ΓΆΛΛΟΣ THIERRY BRETON διαθέτει μακρά εμπει-

ρία, τόσο στον επιχειρηματικό στίβο όσο και στην πολιτική, αλλά και την εκπαίδευση, κατέχοντας πληθώρα από θέσεις ευθύνης. Από μέχρι πρότινος και επί 11 έτη Διευθύνων Σύμβουλος της Atos μέχρι υπουργός Οικονομικών και Βιομηχανίας στην Γαλλία, καθηγητής Ηγεσίας στο Harvard, CEO των France Telecom και Thomson Multimedia κ.λπ. Ο κύριος Breton ως Επίτροπος της Κοινότητας για την Εσωτερική Αγορά, έχει -μεταξύ άλλων- στην ατζέντα του την ενίσχυση της τεχνολογικής κυριαρχίας της Γηραιάς Ηπείρου δια μέσω της θέσπισης των

46

κατάλληλων πολιτικών σε μια σειρά από τομείς, όπως λ.χ. των δεδομένων, της τεχνητής νοημοσύνης, του 5G, της διαστημικής τεχνολογίας. Παράλληλα, αποσκοπεί στην περαιτέρω ενδυνάμωση της κυβερνοασφάλειας στην Ευρώπη, καθώς επίσης και στην επεξεργασία μιας μακροχρόνιας στρατηγικής που θα βοηθήσει την βιομηχανία να ηγηθεί της ψηφιακής μετάβασης και του πλήρους ψηφιακού μετασχηματισμού της. _Κύριε Επίτροπε, στο πεδίο του βιομηχανικού μετασχηματισμού, υφίσταται κάποια «καινούργια κανονικότητα»; Εάν ναι, πως ορίζεται και τι περιλαμβάνει;

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

_ Ξέρετε, ανέκαθεν ήμουν… αντιρρησίας όταν έφτανε η ώρα της «κανονικότητας». Μάλιστα, καθ’ όλη τη διάρκεια της μέχρι σήμερα ζωής μου έχω κινηθεί στο δίπολο «πρόβλεψη και διαχείριση». Οτιδήποτε κι εάν αφορούσε: Από προκλήσεις και εργασίες μέχρι εν γένει tasks. Θεωρώ δε, πως ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος προετοιμασίας κάποιου είναι να κινείται με βάση το σκεπτικό πως δεν υφίσταται κάποιου είδους κανονικότητα, καμία τέτοια ημέρα σε καθημερινή βάση. Καμία! Εξάλλου, από τη στιγμή κατά την οποία η πανδημία βρίσκεται ακόμη εδώ, δεν θα ήταν δυνατόν να αναφερθώ σε κάποιου είδους κανονικότητα, πολλώ δε μάλλον, νέα. Θα πρέπει να σημειώσω πως η Ευρώπη αποτελεί την κορυφαία γεωγραφική περιοχή σε παγκόσμιο επίπεδο σε ότι αφορά την βιομηχανία, με αναρίθμητα breakthroughs. Βέβαια, εκτός από υπερήφανοι σχετικά με τα επιτεύγματά μας, οφείλουμε να είμαστε και ρεαλιστές σε συνάρτηση με την πανδημία του κορωνοϊού. Κι αυτό, καθώς αναμένεται να μεταβάλλει άρδην το ισχύον περιβάλλον, μα ταυτόχρονα και να επιταχύνει την ανάδυση τάσεων περί της εργασίας σε διεθνές επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο, οφείλουμε να προβληματιστούμε γόνιμα μα και δημιουργικά σχετικά με την θέση που οφείλει να καταλάβει η Ευρώπη στο υπό διαμόρφωση τοπίο. Αποτελεί πεποίθησή μου πως πρέπει άμεσα να αναζητήσουμε, να εντοπίσουμε και εν συνεχεία να επενδύσουμε στην ψηφιακή τεχνολογία, δια μέσω της οποίας θα στηρίξουμε τη μελλοντική μας κυριαρχία και το εν γένει βιομηχανικό μας αύριο. Είναι -περίπου- ξεκάθαρο πως πρέπει να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις ευκαιρίες που υφίστανται σε επιμέρους τομείς, όπως λ.χ. στα data, την διασυνδεσιμότητα και την μικροηλεκτρονική. Πρόκειται για θεμέλιους λίθους στους οποίους θα βασίσουμε την μελλοντική μας κυριαρχία.

στον κυβερνοχώρο. Πλέον, στο πλαίσιο της Κοινότητας βαδίζουμε συντονισμένα προκειμένου να ενισχύσουμε την γνώση της ηπείρου μας στους προαναφερθέντες τεχνολογικούς τομείς. Στην περίπτωση κατά την οποία κάνουμε πράξη τις κατάλληλες επενδύσεις σε κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς, τότε αναμφίβολα η πραγματική βιομηχανική επανάσταση θα έχει μόλις εκκινήσει στην Ευρώπη. _Μπορείτε να αναλύσετε την οπτική σας ανά τομέα αναφορικά με το τρίπτυχο: «Data, διασυνδεσιμότητα και μικροηλεκτρονική»; _ Φαντάζομαι πως όλοι έχουν γίνει κοινωνοί της προσέγγισης πως «τα δεδομένα αποτελούν το νέο πετρέλαιο της εποχής μας!». Κατ’ επέκταση, θεωρούμε πως η οικονομία των δεδομένων στην Ευρώπη θα αποτελέσει πρωταρχικό πυλώνα της συνολικότερης νέας βιομηχανικής στρατηγικής μας. Και εξηγούμαι: Η κοινωνία εν γένει «γεννά» συντριπτικά μεγάλους όγκους βιομηχανικών και δημόσιων δεδομένων σε καθημερινή -μάλιστα- βάση. Αρκεί να αναλογιστούμε πως μέχρι το 2025 ο συγκεκριμένος όγκος των δεδομένων θα υπερκεράσει τα επίπεδα των 175 Zettabytes, ήτοι ένα επτάκοις εκατομμύρια bytes (10007 bytes) ή αλλιώς 1021 bytes), τη στιγμή κατά την οποία το 2018 το αντίστοιχο μέγεθος δεν ξεπερνούσε τα 33 Zettabytes! Αναμένεται, λοιπόν, να υπάρξει τουλάχιστον πενταπλασιασμός του όγκου των δεδομένων σε ελάχιστο χρόνο. Δεν χρειάζεται παρά να λάβουμε υπόψη μας τον τομέα της αυτοκίνησης. Τα σημερινά «κλασικά» οχήματα παράγουν περί τα 25 Gigabytes δεδομένων σε ωριαία βάση. Όταν, όμως, εισέλθουν στην αγορά τα αυτόνομης οδήγησης αυτοκίνητα, τότε το εν λόγω μέγεθος θα… εκτοξευτεί σε Terabytes, τα οποία θα είναι σε θέση να αξιοποιηθούν λ.χ. για την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών που σχετίζονται με αυτά. Άρα, θα πρέπει να υπάρξει μια διάχυση των δεδομένων που προέρχονται από τα οχήματα προκειμένου να ενδυναμωθεί η αναζήτηση της καινοτομίας. Αρκεί αυτό να γίνεται πράξη με ασφάλεια και σε ένα κατάλληλα προκαθορισμένο πλαίσιο λειτουργίας. Υπό αυτό το πρίσμα, στους κόλπους της Κοινότητας είναι -πλέον- ξεκάθαρο πως τα δεδομένα πρόκειται να μεταβάλλουν θεμελιωδώς τον τρόπο που λαμβάνει χώρα σήμερα η παραγωγή, η κατανάλωση, ακόμη και ο τρόπος ζωής μας. Από την πλευρά μας ως ήπειρος, δεν θα έλεγα πως υστερούμε σε κάποιον σχετικό τομέα περί των δεδομένων. Κάθε άλλο, μάλιστα, σε σημείο ώστε να μπορούμε να ηγηθούμε στην άτυπη «κούρσα» των big data, προς όφελος των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, καταναλωτών και υπαλλήλων.

«Η Ε.Ε. σκοπεύει να προβεί άμεσα στη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για τα Βιομηχανικά Δεδομένα και το Cloud, προκειμένου να αναπτύξουμε εναλλακτικές λύσεις και στο τέλος της ημέρας να οδηγηθούμε στην κορυφή της οικονομίας των δεδομένων»

_Άρα, να υποθέσουμε πως μελλοντικά σχεδιάζετε κάποιες εξειδικευμένες στρατηγικές, δράσεις και εν γένει πολιτικές ώστε η Κοινότητα να συμβάλει καταλυτικά στη μεγιστοποίηση του βαθμού επίδρασής τους; _ Είναι βέβαιο πως οι τομείς των δεδομένων, της διασυνδεσιμότητας και της μικροηλεκτρονικής βρίσκονται εξαιρετικά ψηλά στην ατζέντα της Επιτροπής. Πόσο μάλλον, από την στιγμή κατά την οποία θεωρούμε πως αναμένεται να λειτουργήσουν ως παράγοντες που θα διευκολύνουν πρόσθετες τεχνολογικές εξελίξεις, ενώ την ίδια στιγμή θα στηρίξουν αποτελεσματικά το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της βιομηχανίας μας και θα μας βοηθήσουν να οικοδομήσουμε και να ορθώσουμε εν τέλει μια αποτελεσματική ευρωπαϊκή «ασπίδα»

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

47

_Το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πλατφορμών που κυκλοφορούν έχουν σχεδιαστεί και αναπτυχθεί έχοντας στο επίκεντρο της λειτουργίας και του ενδιαφέροντός τους τη λογική του B2C μοντέλου, πόσο σας προβληματίζει; _ Αυτό που αναφέρετε ισχύει ως ένα βαθμό. Επιπροσθέτως, αυτές οι πλατφόρμες είναι αδύνατον να είναι σε θέση να ικανοποιήσουν τους αυστηρούς όρους και τα εν γένει πρότυπα που απαιτεί και επιβάλει η ίδια η βιομηχανία. Από κάθε άποψη - τεχνολογικής, ασφάλειας, πληθώρας υπηρεσιών, διασύνδεσης, ευχρηστίας κ.ο.κ. Οφείλουμε να δράσουμε με ταχύτητα και αποφασιστικότητα, καθώς οι ανταγωνιστές μας ήδη κινούνται επιθετικά προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής αγοράς, επιχειρώντας να διεισδύσουν και να προσεταιριστούν μέρος της συνολικότερης αξίας της. Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να αναπτύξουμε κατάλληλες υποδομές που με την σειρά τους θα επιτρέπουν την αποθήκευση, τη χρήση και τη δημιουργία εφαρμογών που θα βασίζονται σε δεδομένα ή υπηρεσίες Τεχνητής Νοημοσύνης (AI). Μάλιστα, σας αποκαλύπτω πως η Κοινότητα σκοπεύει να προβεί άμεσα στην δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για τα Βιομηχανικά Δεδομένα και το Cloud, προκειμένου να αναπτύξουμε εναλλακτικές λύσεις και στο τέλος της ημέρας να οδηγηθούμε στην κορυφή της οικονομίας των δεδομένων! Προσπάθειες, που φιλοδοξούμε πως θα μπορούσαν να συγχρηματοδοτηθούν από έναν συνασπισμό, μέλη του οποίου θα αποτελούσαν τα κράτη-μέλη της Κοινότητας, η βιομηχανία εν συνόλω και σε κάθε της έκφανση και φυσικά η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η τελευταία δε, δύναται να επενδύσει ένα αξιοπρόσεκτο ποσό που ενδεχομένως να ανέρχεται στο ύψος των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ξέρετε, η προαναφερθείσα συμμαχία μπορεί να εκληφθεί και ως μια φυσική ανάπτυξη, όσο και μετεξέλιξη μιας σειράς εθνικών πρωτοβουλιών, όπως λ.χ. η Γαλλο-γερμανική πρωτοβουλία GaiaX, καθώς επίσης και μια ευρωπαϊκή βιομηχανική συμμαχία που θα περιστρέφεται γύρω από πλατφόρμες Cloud-to-edge.

ανάγονται σε άκρως απαραίτητο συστατικό στοιχείο του συνόλου των στρατηγικών αλυσίδων αξίας, όπως λ.χ. τα συνδεδεμένα οχήματα, τα κινητά τηλέφωνα, το Internet of Things (IoT), τους υπερ-υπολογιστές, τον τομέα της Άμυνας, την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) κ.λπ. Οπότε, είναι ηλίου φαεινότερο πως δίχως μια αυτόνομη ευρωπαϊκή ικανότητα στην μικροηλεκτρονική, η πρόθεση επίτευξης ευρωπαϊκής ψηφιακής κυριαρχίας παραμένει… άπιαστο όνειρο. Αρκεί να αναφέρω πως σήμερα η Ευρώπη αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 10% της παγκόσμιας παραγωγής, έναντι 6% που ήταν προ πενταετίας. Άρα, η πορεία είναι μια και έχει ανοδική τροχιά, εάν επιθυμούμε ως ήπειρος να κάνουμε την διαφορά. Το timing είναι κάτι παραπάνω από κατάλληλο προκειμένου να επενδύσουμε μαζικά, έτσι ώστε να πετύχουμε την παραγωγή επεξεργαστών υψηλής απόδοσης (μεγέθους 2 έως και 3nm), ξεπερνώντας το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε όρους αξίας.

«Οι επεξεργαστές, τα chip και οι πάσης φύσεως αισθητήρες ανάγονται σε άκρως απαραίτητο συστατικό στοιχείο του συνόλου των στρατηγικών αξίας, όπως τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα, το Internet of Things, τον Τομέα της Άμυνας, την Τεχνητή Νοημοσύνη κ.λπ.»

_Σημαντικό τμήμα στην υπό διαμόρφωση στρατηγική της Κοινότητας φαίνεται πως κατέχει και ο τομέας των μικροηλεκτρονικών. Αυτό, σε μια λογική αυτονομίας ενόψει της εν δυνάμει αναπτυξιακής έκρηξης των δεδομένων, της συλλογής και επεξεργασίας τους; _ Δίχως αμφιβολία, οι επεξεργαστές και μικροεπεξεργαστές, τα chip και οι πάσης φύσεως αισθητήρες,

48

_Πρόκειται για ρεαλιστικά όσο και επιτεύξιμα μεγέθη; _ Θα αποφύγω να σας απαντήσω μονολεκτικά. Ωστόσο, θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας πως η Ευρώπη διαθέτει τις απαιτούμενες δεξιότητες, την τεχνογνωσία και τον αντίστοιχο εξοπλισμό ώστε να καταφέρει να αναπτύξει τη δική της βιομηχανική αλυσίδα αξίας. Σήμερα, στο έδαφός της λειτουργούν τρία κέντρα Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) που συγκεντρώνουν παγκόσμια αναγνώριση και αποδοχή, καθώς επίσης και επιχειρήσεις έτοιμες να ανελιχθούν συνολικά και να αναβαθμίσουν την δυναμική τους. Επιπροσθέτως, αποτελεί παγκόσμιο παραγωγό των μηχανών που χρησιμοποιούνται προκειμένου να παραχθούν chips διεθνώς. Από τη στιγμή κατά την οποία πληρούνται μια σειρά από όρους και προϋποθέσεις, εκτιμώ πως αποτελεί ζήτημα πολιτικής βούλησης και αναβάθμισης της συλλογικής μας επένδυσης. Αυτό τον καιρό επεξεργαζόμαστε την ιδέα για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής συμμαχίας για τη μικροηλεκτρονική, η οποία θα διαθέτει έναν R&D πυλώνα και έναν αντίστοιχο παραγωγικό. Η δε αρχική, συνδυασμένη δημόσια και ιδιωτική επένδυση θα κινείται μεταξύ 20 και 30 δισεκατομμύρια ευρώ. Δείγμα της σημασίας που πρέπει να του δοθεί εάν πραγματικά επιθυμούμε ως ήπειρος να αφήσουμε ανάγλυφα το ψηφιακό μας αποτύπωμα σε διεθνές επίπεδο. Υπό αυτό το πλαίσιο, η αναδόμηση της ικανότητας της Ευρώπης να παράγει υψηλής ποιότητας μικροηλεκτρονικά, αναμένεται να παίξει καταλυτικό ρόλο στην πορεία προς την υλοποίηση της ψηφιακής μας κυριαρχίας. •

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

MARKET

Η Schneider Electric στην 1η θέση της λίστας Supply Chain Top 25: Europe Top 15 Η εταιρεία ανακοίνωσε ότι κατέλαβε την πρώτη θέση στη λίστα με τους 15 κορυφαίους προμηθευτές εφοδιαστικής αλυσίδας στην Ευρώπη για τον Ιούνιο του 2020. Για πολλά χρόνια η Schneider Electric έδωσε προτεραιότητα στην ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας της. Ο Όμιλος ξεκίνησε το πρόγραμμα Tailored Sustainable Connected Supply Chain 4.0 για τη δημιουργία μιας προσαρμοσμένης, βιώσιμης και συνδεδεμένης εφοδιαστικής αλυσίδας, καλύπτοντας όλους τους πυλώνες προμηθειών, κατασκευής, σχεδιασμού και παράδοσης. «Το δίκτυο των προμηθευτών μας, τα έξυπνα εργοστάσια και τα κέντρα διανομής έχουν υιοθετήσει ψηφιακές διαδικασίες και εργαλεία για τη βελτίωση της κατανάλωσης ενέργειας, της ποιότητας και του κόστους των προϊόντων μας», δήλωσε ο Stéphane Poittevin, Senior Vice President Global Supply Chain Europe της Schneider Electric. Σύμφωνα με τον ίδιο, τους τελευταίους μήνες όπου η εφοδιαστική αλυσίδα διακόπηκε σε μεγάλο βαθμό, αυτές οι ψηφιακές δυνατότητες που αναπτύχθηκαν κι οδήγησαν την εταιρεία να ξεπεράσει αυτές τις αναταραχές με ανθεκτικότητα και ευελιξία, για να εξυπηρετήσει τους πελάτες της. «Αυτή η αναγνώριση μας δίνει δύναμη για να συνεχίσουμε και να επισπεύσουμε το “ταξίδι” μας προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό», κατέληξε.

Η M Y T I L I N E O S Γ Ι Α 2 Η Χ Ρ ΟΝ Ι Α Σ Τ ΟΝ Ε Π Ε ΝΔΥ Τ Ι ΚΟ Δ Ε Ι Κ Τ Η ΒΙ Ω Σ Ι Μ Η Σ Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η Σ F T S E 4 G O OD

Μια από τις κορυφαίες βιομηχανικές εταιρείες στη χώρα αναγνωρίστηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά στον χρηματιστηριακό δείκτη βιώσιμης ανάπτυξης FTSE4Good (Emerging Index). Ο επίσημος αυτός δείκτης στοχεύει στην προώθηση επενδύσεων των εισηγμένων εταιρειών, οι οποίες θα έχουν σημαντική συνεισφορά στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στην διακυβέρνηση. Η εταιρεία διατηρεί την παρουσία της στον δείκτη μετά από σχετική ανεξάρτητη αξιολόγηση που έλαβε, τον Ιούνιο 2020, από τον Διεθνή Οργανισμό FTSE. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, η MYTILINEOS με συνολική επίδοση ESG: 4,1 (2019:3,9) με άριστα το 5, κατάφερε να πετύχει βαθμολογία μεγαλύτερη από το 92% των αξιολογημένων εταιρειών στον τομέα των βιομηχανικών προϊόντων και υπηρεσιών. Στον συγκεκριμένο δείκτη περιλαμβάνονται περισσότερες από 540 επιχειρήσεις από 24 αναπτυσσόμενες αγορές. Η σειρά δεικτών FTSE4Good έχει σχεδιαστεί και αναπτυχθεί από την FTSE Russell, που εξειδικεύεται στις εκτιμήσεις των επιδόσεων των εταιρειών με τις καλύτερες πρακτικές παγκοσμίως σε θέματα περιβαλλοντικά, κοινωνικά, και διακυβέρνησης (ESG).

Π Ι Λ Ο Τ Ι Κ Η X Ρ Η Σ Η D R O N E S Σ Τ Α L O G I S T I C S Τ Η Σ AU D I Πιλοτικό πρόγραμμα με χρήση drones για τον εντοπισμό αυτοκινήτων της, που πρόκειται να φορτωθούν από τις εγκαταστάσεις της στο Neckarsulm, εφαρμόζει η Audi. Τα drones πετούν αυτόνομα πάνω από τα σταθμευμένα οχήματα, καταγράφοντας τις θέσεις τους με χρήση τεχνολογιών GPS και RFID, συμβάλλοντας στην ταχύτερη διαδικασία φόρτωσης και αποστολή τους στους πελάτες. Κάθε αυτοκίνητο φέρει chip με έναν μοναδικό κωδικό, ο οποίος αναγνωρίζεται από το drone κατά την πτήση του πάνω από τα οχήματα, σε προκαθορισμένες διαδρομές σε ύψος περίπου

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

10 μέτρων. Η θέση του κάθε οχήματος αποθηκεύεται με τεχνολογία GPS και τα δεδομένα μεταδίδονται αυτόματα σε μία βάση δεδομένων μέσω Wi-Fi. Στη

συνέχεια, εμφανίζεται το σύνολο των στοιχείων και η ακριβής θέση τους σε ένα ψηφιακό χάρτη για περαιτέρω επεξεργασία. Τα drones απογειώνονται, πετούν και προσγειώνονται αυτόνομα, ενώ παρακολουθούνται από εκπαιδευμένους υπαλλήλους με φορητό υπολογιστή ή tablet, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τηλεχειριστήριο για να παρέμβουν στη λειτουργία. Αν και πιλοτικό, το έργο αναμένεται να εφαρμοστεί και σε άλλα εργοστάσια της Audi στο άμεσο μέλλον.

49

Α ΡΙΘΜΟΙ

Οι βιομηχανίες στην πρίζα Σημαντικά κίνητρα για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων με παραγωγικές επενδύσεις σε τομείς της ηλεκτροκίνησης παρέχει ο νέος νόμος. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΝΤΗΣ

50%

είναι η έκπτωση δαπάνης εργοδοτικών εισφορών κατά τη φάση κατασκευής.

25%

Ο ετήσιος συντελεστής φορολογικής απόσβεσης για μέσα μεταφοράς χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO2/χλμ.

100% 50% 3 50%

50%

Ο ετήσιος συντελεστής φορολογικής απόσβεσης για μέσα μεταφοράς ατόμων μηδενικών ρύπων.

50%

είναι ο αντίστοιχος συντελεστής για τα μέσα μεταφοράς εμπορευμάτων μηδενικών ρύπων.

μειωμένο φορολογικό συντελεστή, για πέντε κερδοφόρες χρήσης σε κάθε νέα εταιρεία του τομέα της ηλεκτροκίνησης προβλέπει ο νέος νόμος.

είναι ο νέος αυξημένος συντελεστής φορολογικής απόσβεσης 100% για τις κατασκευές και εγκαταστάσεις φόρτισης μη ρυπογόνων οχημάτων.

αυξάνεται η έκπτωση, που χορηγείται στις επιχειρήσεις από τα ακαθάριστα έσοδά τους, επί της δαπάνης απόσβεσης εταιρικού επιβατικού αυτοκινήτου μηδενικών ρύπων.

είναι οι βασικότεροι τομείς δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων της ηλεκτροκίνησης. Πρόκειται για την κατασκευή μπαταριών, τη δημιουργία δικτύου φόρτισης και εξαρτημάτων ηλεκτρικών οχημάτων.

έκπτωση θα έχουν οι επιχειρήσεις για τη δαπάνη αγοράς, εγκατάστασης και λειτουργίας δημόσια προσβάσιμων σημείων φόρτισης οχημάτων μηδενικών ή χαμηλών ρύπων κατά τον χρόνο πραγματοποίησής της.

6.000 ευρώ

μπορεί να φτάσει η επιδότηση για την απόκτηση ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου, αξίας έως 30.000 ευρώ, από επιχειρήσεις.

50

3 χρόνια

ο χρόνος που υπολογίζεται για την απόσβεση της επένδυσης.

80.000

νέοι φορτιστές ηλεκτρικών οχημάτων σχεδιάζεται να εγκατασταθούν στην Ελλάδα μέχρι το 2024, ενθαρρύνοντας τη στροφή στην ηλεκτρικίνηση.

PL A N T • Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 2 0

Πηγή: Νόμος 4710/2020

5%

8.000 ευρώ

φτάνει η επιδότηση για αγορά ηλεκτροκίνητων ταξί.

Συνδιοργάνωση

Official publication

HORIZONTAL

COLORS

Celebrating excellence in e-commerce Τα µεγάλα βραβεία για το Ηλεκτρονικό Εµπόριο επιστρέφουν µε εµπλουτισµένες κατηγορίες για να αναδείξουν και να τιµήσουν τους κορυφαίους.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΩΝ:

16_Οκτωβρίου_2020 www.e-volutionawards.gr

ΠΛΗΡΟΦΟΡIΕΣ: Στέλιος Κιοσσές, T: 210 661 7777 (εσωτ. 149), E: skiosses@boussias.com