Techniek

18 |

Steden & sporen

Bebouwing rond en boven de spoorzones heeft altijd al tot de verbeelding gesproken. Allereerst werden sporen voor de metro in Londen ondergronds aangelegd om de chaos om straat te bedwingen. New York volgde snel om de vieze Diesellucht uit de stad te weren. In veel grote steden is het inmiddels gebruikelijk om boven het spoor te bouwen.

Chaos in Londen

Halverwege de negentiende eeuw was het dagelijks een chaos in de straten van Londen. Er werd wanhopig gezocht naar een manier om de verstoppingen te verminderen en Londense arbeiders elke dag snel naar het centrum van de stad te brengen. Een ondergrondse spoorweg leek de enige oplossing voor de verkeersproblematiek. Sinds 1863 is daadwerkelijk de eerste rijdende metro een feit. Door de toenemende drukte in steden is het dus zeker geen nieuwe gedachtegang om sporen en bebouwing te stapelen. De gedachtegang van de metro was wel net andersom. Het verschil is wel dat de sporen hier werden toegevoegd in plaats van de bebouwing. Het huidige weefsel is leidend. Hier was dat dus de bovengrondse wereld in plaats van de sporen bij bouwen boven het spoor.

Grand Central Station

Een ingenieur uit New York vond het onacceptabel dat lucht in de binnenstad door dieseltreinen werd vervuild. Hij ontwierp treinen ondergronds en elektrisch. Op deze manier is in New York Grand Central Staion gebouwd. Boven op de sporen is later Midtown Manhattan gebouwd.

Eugène Hénard

Hénard was de eerste die het concept van een kunstmatig maaiveld voorstelde. Hij beïnvloedde latere stadsarchitecten zoals Auguste Perret en Le Corbusier met deze gedachtes. Hij stelde zich een ‘dienstweg’ voor die onder de gewone weg op maaiveld liep. De gewone weg werd door bewoners gebruikt. Hieraan waren de entrees van de gebouwen. Met een lift via het gebouw werden daktuinen en landingsplatforms voor helikopters bereikbaar. Het concept van Le Corbusier’s uit 1915 “ Pilotissteden “, waar gebouwen op palen zouden staan om de beschikbare ruimte voor verkeersstromen te vergroten, vloeien voort uit het werk van Hénard uit 1910. Hénard presenteerde zijn innovaties echter in het kader van de hedendaagse Parijse finde-siècledecorative-stijl, terwijl Le Corbusier dacht dat een nieuwe stedelijke vorm beter zou voldoen aan de behoeften van het nieuwe tijdperk. Het is opvallend dat er in het begin van de twintigste eeuw al nagedacht werd over meervoudig ruimtegebruik.

| 19