8858649120861

คูมือครู 㪌»ÃСͺ¡ÒÃÊ͹ËÇÁ¡Ñº

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ©ºÑº »ÃСѹÏ

·Õè ȸ. ¨Ð»ÃСÒÈÃÒ¡Òú¹àÇçºä«µ µÑé§áµ‹ Á. ¤. ’55 ໚¹µŒ¹ä»

». หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน

ดนตรี -นาฏศิลป ชั้นประถมศึกษาปที่ ๓

กลุมสาระการเรียนรูศิลปะ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ หนังสือนี้ผานการตรวจโดยคณะผูตรวจฯ สถานศึกษาสามารถเลือกใชได

ประทีป นักป

ศศิธร นักป

เอกสารประกอบคูมือครู

กลุมสาระการเรียนรู ศิลปะ

รายวิชา

ดนตรี-นาฏศิลป

ู ร ค หรับ

สํา

ชั้นประถมศึกษาปที่

คูมือครูฉบับนี้ ประกอบดวย ● ● ● ●

คําแนะนําการใชคูมือครู แถบสี/สัญลักษณที่ใชสื่อความหมายในคูมือครู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง ดนตรี-นาฏศิลป ชั้น ป.3 คําอธิบายรายวิชา ดนตรี-นาฏศิลป ชั้น ป.3

ตารางแสดงความแตกตางระหวาง “ คูมือครู ” กับ “ หนังสือเรียน * ” ความแตกตาง

ขนาดตัวอักษร ปกดานหลัง ระบบการจัดพิมพ สวนเสริมดานหนา

คูมือครู ยอลงจากปกติ 30%

พิมพ 4 สี มี เอกสารหลักสูตร คําอธิบายรายวิชา มี กิจกรรมแบบ 5E ความรูเสริมสําหรับครู พิมพสอดแทรกไวตลอดทั้งเลม ●

หนังสือเรียน ขนาดปกติ 100% : ตัวอักษรใหญกวา ที่พิมพในคูมือครูนี้ มีใบอนุญาต/ใบประกันคุณภาพ พิมพ 4 สี

-

●

เนื้อหาในเลม

● ●

* ที่ ศธ. อนุญาตใหโรงเรียนใชได

มีเฉพาะเนื้อหาสาระตามที่ ศธ. อนุญาตฯ/สนพ.ประกันคุณภาพ

3

คําแนะนําการใชคูมือครู

: การจัดการเรียนรูสูหองเรียนคุณภาพ

คูม อื ครู รายวิชา ดนตรี-นาฏศิลป ป.3 จัดทําขึน้ เพือ่ อํานวยความสะดวกแกครูผสู อนในการวางแผนและเตรียมการสอนโดยใช เสร�ม หนังสือเรียน ดนตรี-นาฏศิลป ป.3 ของบริษัทอักษรเจริญทัศน อจท. จํากัด เปนสื่อหลัก (Core Material) ประกอบการออกแบบ 2 กิจกรรมการเรียนรูใ หสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั กลุม สาระการเรียนรู ศิลปะ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 โดยจัดทําตามหลักการสําคัญ ดังนี้

1 ออกแบบการสอนเปนหนวยการเรียนรูอิงมาตรฐาน คูมือครู รายวิชา ดนตรี-นาฏศิลป ป.3 จัดทําเปนหนวยการเรียนรูตามลําดับสาระการเรียนรูที่ระบุไวในมาตรฐานการ เรียนรูและตัวชี้วัด แตละหนวยจะกําหนดเปาหมายการสอนและจุดประสงคการเรียนรู (Objective Learning) กิจกรรมการเรียนรู (Learning Activities) และแนวทางการประเมินผลการเรียนรู (Learning Evaluation) ไวชดั เจน ครูผสู อนสามารถจัดทําแผนการสอนใหครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั ทีเ่ ปนเปาหมายการเรียนรูข องแตละหนวยการเรียนรู (ตามแผนภูม)ิ และสามารถ บันทึกผลการจัดการเรียนการสอนไดอยางมั่นใจ



นรู

สภ

าพ

ผู

จุดป

น

ระส

เรีย

งค

ก

รีย า รเ

มาตรฐานการเรียนรู ตัวชี้วัดชั้นป

ทักษะการคิด การวัดประเมินผล การเรียนรู

กิจกรรมการเรียนรู

เทคนิคการสอน

แผนภูมิแสดงองคประกอบของการออกแบบการเรียนรูอิงมาตรฐานและเนนผูเรียนเปนสําคัญ

2. การจัดการเรียนรูที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญ แนวคิดในการจัดการเรียนการสอนทีย่ ดึ ผูเ รียนเปนสําคัญ พัฒนามาจากปรัชญาและทฤษฎีการเรียนรู Constructivism ที่เชื่อวาการเรียนรูเปนกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในสมองของผูเรียนแตละคน ผูเรียนเปนผูสรางความรูโดยการเชื่อมโยงระหวาง สิ่งที่ไดพบเห็นกับความรูหรือประสบการณเดิมที่มีอยู ทฤษฎีนี้มีความเชื่อวา นักเรียนทุกคนไดเรียนรูและมีความรูความเขาใจสิ่งตางๆ ติดตัวมากอนที่จะเขาสูหองเรียน ซึ่ง เปนการเรียนรูที่เกิดจากบริบทและสิ่งแวดลอมรอบตัวนักเรียนแตละคน ดังนั้นการจัดกระบวนการเรียนรูในแตละบทเรียน ผูสอน จะตองคํานึงถึง คูม อื ครู

1) ความรูเดิมของนักเรียน การสอน 2) ความรูเ ดิมของนักเรียนถูกตองหรือ ที่ ดี จึ ง ต อ งเริ่ ม ต น จากจุ ด ที่ ว  า นั ก เรี ย นมี ไม ผูสอนตองปรับเปลี่ยนความรูความเขาใจ ความรูอะไรมาบาง แลวจึงใหความรูหรือ เดิมของนักเรียนใหถกู ตอง และเปนพฤติกรรม ประสบการณใหมเพื่อตอยอดจากความรูเดิม การเรียนรูใ หมทมี่ คี ณ ุ คาตอนักเรียน เพือ่ สราง เจตคติหรือทัศนคติที่ดีตอการเรียน

3) นักเรียนสรางความหมายสําหรับ ตนเอง ผูส อนตองสงเสริมใหนกั เรียนนําขอมูล ความรูที่ไดไปลงมือปฏิบัติ และประยุกตใช ความรูอยางถูกตอง ในบริบทที่เปนจริงของ ชีวิตนักเรียน เพื่อขยายความรูใหลึกซึ้งและมี คุณคาตอตัวนักเรียนมากที่สุด

เสร�ม

3

แนวคิด Constructivism เนนใหผเู รียนสรางความรูโ ดยผานกระบวนการคิดและความอยากรูข องตนเอง โดยมีผสู อน เปนผูส รางบรรยากาศการเรียนรูแ ละกระตุน ความสนใจ คอยจัดสถานการณใหผเู รียนเกิดความขัดแยงทางความคิดระหวาง ประสบการณเดิมกับประสบการณความรูใหม ผูเรียนจะพยายามปรับขอมูลใหมกับประสบการณที่มีอยูเดิม แลวสรางเปน ความรูใหมหรือแนวคิดใหมๆ ไดดวยตนเอง

3. การบูรณาการกระบวนการคิด การเรียนรูของนักเรียนแตละคนจะเกิดขึ้นที่สมอง ซึ่งทําหนาที่รูคิด ภายใตสภาพแวดลอมที่เอื้ออํานวยและไดรับการ กระตนุ จูงใจอยางเหมาะสม สอดคลองกับสภาพจิตใจและความตองการของนักเรียน การจัดกระบวนการเรียนรูแ ละสาระการเรียนรู ทีม่ คี วามหมายตอผูเ รียน จะชวยกระตนุ ใหสมองรับรูแ ละสามารถเรียนรูไ ดอยางมีประสิทธิภาพตามขัน้ ตอนการทํางานของสมอง ดังนี้ 1) สมองจะเรียนรูและสืบคนโดยการ 2) สมองจะแยกแยะคุ ณ ค า ของสิ่ ง 3) สมองจะประมวลเนื้อหาสาระ โดย สังเกต คนหา ซักถาม และทดลองปฏิบัติ จน ตางๆ โดยการลงมติ ตัดสินใจ วิพากษวจิ ารณ การสรุปเปนความคิดรวบยอดจากเรื่องราวที่ คนพบความรูความเขาใจไดอยางรวดเร็ว แสดงความคิดเห็น ยอมรับหรือตอตานตาม ไดเรียนรูใหมนําไปผสมผสานกับความรูหรือ อารมณความรูสึกที่เกิดขึ้นในขณะที่เรียนรู ประสบการณเดิมทีถ่ กู จัดเก็บอยูใ นสมอง ผาน การกลั่นกรองเพื่อสังเคราะหเปนความรูความ เขาใจใหมๆ หรือเปนเหตุผลทัศนคติใหมที่จะ ฝงแนนในสมองของผูเรียน

การเรียนรูที่มีประสิทธิภาพจึงตองเปนการเรียนรูที่เกิดจากกระบวนการคิดของผูเรียน เพราะการเรียนรูจะเกิดขึ้นเมื่อ สมองรูคิด และตองเปนการคิดไดครบถวนตามขั้นตอนการทํางานของสมองผูเรียน โดยเริ่มตนจาก 1) ระดั บ การคิ ด ขั้ น พื้ น ฐาน ได แ ก 2) ระดับลักษณะการคิด ไดแก การ 3) ระดับกระบวนการคิด ไดแก การสังเกต การจําแนก การสื่อความหมาย คิดกวาง คิดลึกซึ้ง คิดหลากหลาย คิดไกล กระบวนการคิดอยางมีวิจารณญาณ การคาดคะเน การรวบรวมขอมูล การสรุปผล คิดคลอง คิดอยางมีเหตุผล เปนตน กระบวนการแกปญหา กระบวนการ เปนตน คิดสรางสรรค กระบวนการคิดสังเคราะหวิจัย เปนตน

4. การใชวัฏจักรการเรียนรู 5E รูปแบบการสอนทีส่ มั พันธกบั กระบวนการคิดและการทํางานของสมองของผูเ รียนทีน่ ยิ มใชอยางแพรหลาย คือ วัฏจักร การเรียนรู 5E ซึ่งผูจัดทําคูมือครูไดนํามาใชเปนแนวทางออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนในคูมือครูฉบับนี้ตามลําดับขั้นตอน การเรียนรู ดังนี้ คูม อื ครู

ขั้นที่ 1 กระตุนความสนใจ (Engage) เปนขั้นที่ผูสอนนําเขาสูบทเรียน เพื่อกระตุนความสนใจของนักเรียนดวยเรื่องราว หรือเหตุการณที่นาสนใจ โดยใช เทคนิควิธีการสอนและคําถามทบทวนความรูหรือประสบการณเดิมของผูเรียน เพื่อเชื่อมโยงผูเรียนเขาสูบทเรียนใหม ชวย ใหนักเรียนสามารถสรุปประเด็นสําคัญที่เปนหัวขอการเรียนรูของบทเรียนได จึงเปนขั้นตอนการสอนที่สําคัญ เพราะเปนการ เตรียมความพรอมและสรางแรงจูงใจใฝเรียนรูแกผูเรียน

เสร�ม

4

ขั้นที่ 2 สํารวจคนหา (Explore) เปนขั้นที่ผูสอนเปดโอกาสใหผูเรียนสังเกต และรวมมือกันสํารวจ เพื่อใหเห็นปญหา รวมถึงวิธีการศึกษาคนควาขอมูล ความรูที่จะนําไปสูความเขาใจประเด็นปญหานั้นๆ เมื่อนักเรียนทําความเขาใจในประเด็นหัวขอที่จะศึกษาคนควาอยางถองแทแลว ก็ลงมือปฏิบัติเพื่อเก็บรวบรวมขอมูล ความรู สํารวจตรวจสอบ โดยวิธีการตางๆ เชน สัมภาษณ ทดลอง อานคนควาขอมูลจากเอกสาร แหลงขอมูลตางๆ จนได ขอมูลความรูตามที่ตั้งประเด็นศึกษาไว

ขั้นที่ 3 อธิบายความรู (Explain) เปนขั้นที่ผูสอนมีปฏิสัมพันธกับผูเรียน เชน ใหการแนะนํา ตั้งคําถามกระตุนใหคิด เพื่อใหผูเรียนไดคนหาคําตอบ และ นําขอมูลความรูจากการศึกษาคนควาในขั้นที่ 2 มาวิเคราะห แปลผล สรุปผล และนําเสนอผลที่ไดศึกษาคนความาในรูปแบบ สารสนเทศตางๆ เชน เขียนแผนภูมิ แผนผังแสดงมโนทัศน เขียนความเรียง เขียนรายงาน เปนตน สมองของผูเรียนจะทํา หนาที่คิดวิเคราะห สังเคราะหอยางเปนระบบ

ขั้นที่ 4 ขยายความเขาใจ (Expand) เปนขั้นที่ผูสอนไดใชเทคนิควิธีการสอนที่ชวยพัฒนาผูเรียนใหนําความรูที่เกิดขึ้นไปคิดคนตอๆ ไป เพื่อพัฒนาทักษะ การเรียนรูและการทํางานรวมกันเปนกลุม ระดมสมองเพื่อคิดสรางงสรรค สรรครวมกัน นักเรียนสามารถนําความรูที่สรางขึ้นใหมไปเชื่อมโยงกับประสบการณเดิมโดยนําขอสรุปที่ไดไปอธิบายในเหตุการณ ตางๆ หรือนําไปปฏิบตั ใิ นสถานการณใหมๆ ทีเ่ กีย่ วของกับชีวติ ประจําวันของตนเอง เพือ่ ขยายความรูค วามเขาใจใหกวางขวาง ยิ่งขึ้น สมองของผูเรียนทําหนาที่คิดริเริ่มสรางสรรคอยางมีคุณภาพ เสริมสรางวิสัยทัศนใหกวางไกลออกไป

ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) เปนขัน้ ทีผ่ สู อนประเมินมโนทัศนของผูเ รียน โดยตรวจสอบจากความคิดทีเ่ ปลีย่ นไปและความคิดรวบยอดทีเ่ กิดขึน้ ใหม ตรวจสอบทักษะ กระบวนการปฏิบัติ การแกปญหา การตอบคําถามรวบยอด และการเคารพความคิดหรือยอมรับเหตุผลของ คนอื่นเพื่อการสรางสรรคความรูรวมกัน นักเรียนสามารถประเมินผลการเรียนรูข องตนเองเพือ่ สรุปผลวานักเรียนมีความรูอ ะไรเพิม่ ขึน้ มาบาง มากนอยเพียงใด และจะนําความรูเ หลานัน้ ไปประยุกตใชในการเรียนรูเ รือ่ งอืน่ ๆ ไดอยางไร นักเรียนจะเกิดเจตคติและเห็นคุณคาของตนเองจาก ผลการเรียนรูที่เกิดขึ้น ซึ่งเปนการเรียนรูที่มีความสุขอยางแทจริง การจัดกิจกรรมการเรียนรูตามวัฏจักรการสรางความรูแบบ 5E จึงเปนรูปแบบการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ โดยสงเสริมใหผูเรียนใชกระบวนการสรางความรูดวยตนเอง และฝกฝนใหใชกระบวนการคิดและกระบวนการกลุมอยางชํานาญ กอใหเกิดทักษะการเรียนรูและทักษะชีวิตที่มีคุณภาพ ตามเปาหมายของการปฏิรูปการศึกษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) ทุกประการ คูม อื ครู

แถบสี และสัญลักษณ ที่ใชสื่อความหมายในคูมือครู 1. แถบสี สีแดง

สีเขียว

สีสม

แถบสีแสดงขั้นตอนการสอนและการจัดกิจกรรม เสร�ม แบบ 5E เพื่อใหครูทราบวาเปนขั้นการสอนขั้นใด 5 สีฟา

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

•

•

•

Engage

Explore

เปนขั้นที่ผูสอนเลือกใช เทคนิคกระตุนความ สนใจ เพื่อโยงเขาสู บทเรียน

Explain

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนสํารวจปญหา และศึกษาขอมูล

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนคนหาคําตอบ จนเกิดความรูเชิง ประจักษ

สีมวง

ขยายความเขาใจ Expand

•

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนนําความรูไป คิดคนตอๆ ไป

ตรวจสอบผล Evaluate

•

เปนขั้นที่ผูสอน ประเมินมโนทัศน ของผูเรียน

วัตถุประสงค

สัญลักษณ

2. สัญลักษณ

เปาหมาย การเรียนรู

หลักฐาน แสดงผล การเรียนรู

• แสดงเปาหมาย

• แสดงรองรอย

การเรียนรูที่ นักเรียนตอง บรรลุตามตัวชี้วัด

หลักฐานที่แสดง ผลการเรียนรู ตามตัวชี้วัด

เกร็ดแนะครู

นักเรียนควรรู

• แทรกความรู

• ขยายความรู

เสริมสําหรับครู ขอเสนอแนะ ขอควรระวัง ขอสังเกต แนวทางการจัด กิจกรรมและอืน่ ๆ เพื่อประโยชนใน การจัดการเรียน การสอน

เพิ่มเติมจาก เนื้อหา เพื่อให นักเรียนไดมี ความรูมากขึ้น

@

NET

มุม IT

ขอสอบ

• แนะนําแหลง

• วิเคราะหแนว

คนควาจาก เว็บไซต เพื่อให ครูและนักเรียน ไดเขาถึงขอมูล ความรูที่ หลากหลาย

ขอสอบ O-NET เพื่อใหครูเนนยํ้า เนื้อหาที่มักออก ขอสอบ O-NET

• ขอสอบ O-NET พิจารณาออก ขอสอบจาก เนื้อหา ป.4, 5 และ 6

คูม อื ครู

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง (คัดเอามาเฉพาะสาระที่ 2 และสาระที่ 3 ชั้น ป.3)* เสร�ม สาระที่ 2 ดนตรี 6 มาตรฐาน ศ 2.1 เขาใจและแสดงออกทางดนตรีอยางสรางสรรค วิเคราะห วิพากษวิจารณคุณคาดนตรี ถายทอด ความรูสึก ความคิดตอดนตรีอยางอิสระ ชื่นชม และประยุกตใชในชีวิตประจําวัน ชั้น ป.3

ตัวชี้วัด 1. ระบุรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีที่เห็นและ ไดยินในชีวิตประจําวัน 2. ใชรูปภาพหรือสัญลักษณแทนเสียงและ จังหวะเคาะ 3. บอกบทบาทหนาที่ของเพลงที่ไดยิน

4. ขับรองและบรรเลงดนตรีงายๆ 5. เคลื่อนไหวทาทางสอดคลองกับอารมณของ เพลงที่ฟง 6. แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเสียงดนตรี เสียงขับรองของตนเองและผูอื่น 7. นําดนตรีไปใชในชีวิตประจําวัน หรือโอกาสตางๆ ไดอยางเหมาะสม

• • • • •

• • •

สาระการเรียนรูแกนกลาง รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรี เสียงของเครื่องดนตรี สัญลักษณแทนคุณสมบัตขิ องเสียง (สูง-ตํา่ ดัง-เบา ยาว-สัน้ ) สัญลักษณแทนรูปแบบจังหวะ บทบาทหนาที่ของบทเพลงสําคัญ - เพลงชาติ - เพลงสรรเสริญพระบารมี - เพลงประจําโรงเรียน การขับรองเดี่ยวและหมู การบรรเลงเครื่องดนตรีประกอบเพลง การเคลื่อนไหวตามอารมณของบทเพลง

• การแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเสียงรองและเสียงดนตรี - คุณภาพเสียงรอง - คุณภาพเสียงดนตรี • การใชดนตรีในโอกาสพิเศษ - ดนตรีในงานรื่นเริง - ดนตรีในการฉลองวันสําคัญของชาติ

มาตรฐาน ศ 2.2 เขาใจความสัมพันธระหวางดนตรี ประวัติศาสตร และวัฒนธรรม เห็นคุณคาของดนตรีที่เปน มรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปญญาทองถิ่น ภูมิปญญาไทยและสากล ชั้น ป.3

ตัวชี้วัด 1. ระบุลักษณะเดนและเอกลักษณของดนตรีใน ทองถิ่น 2. ระบุความสําคัญและประโยชนของดนตรีตอ การดําเนินชีวิตของคนในทองถิ่น

สาระการเรียนรูแกนกลาง • เอกลักษณของดนตรีในทองถิ่น - ลักษณะเสียงรองของดนตรีในทองถิ่น - ภาษาและเนื้อหาในบทรองของดนตรีในทองถิ่น - เครื่องดนตรีและวงดนตรี • สัญลักษณแทนคุณสมบัติของเสียง - ดนตรีในชีวิตประจําวัน - ดนตรีในวาระสําคัญ

* สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, กระทรวงศึกษาธิการ. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรู ศิลปะ. (กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551), หนา 22 - 50. คูม อื ครู

สาระที่ 3 นาฏศิลป

มาตรฐาน ศ 3.1 เขาใจและแสดงออกทางนาฏศิลปอยางสรางสรรค วิเคราะห วิพากษวิจารณ คุณคานาฏศิลป ถายทอดความรูสึก ความคิดอยางอิสระ ชื่นชม และประยุกตใชในชีวิตประจําวัน ชั้น ป.3

เสร�ม

7

ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลาง 1. สรางสรรคการเคลื่อนไหวในรูปแบบตางๆ ใน • การเคลื่อนไหวในรูปแบบตางๆ สถานการณสั้นๆ - รําวงมาตรฐาน - เพลงพระราชนิพนธ - สถานการณสั้นๆ - สถานการณที่กําหนดให 2. แสดงทาทางประกอบเพลงตามรูปแบบ • หลักและวิธีการปฏิบัตินาฏศิลป นาฏศิลป - การฝกภาษาทาสื่ออารมณของมนุษย - การฝกนาฏยศัพทในสวนขา 3. เปรียบเทียบบทบาทหนาที่ของผูแสดงและ • หลักในการชมการแสดง ผูชม - ผูแสดง - ผูชม 4. มีสวนรวมในกิจกรรมการแสดงที่เหมาะสม - การมีสวนรวม กับวัย 5. บอกประโยชนของการแสดงนาฏศิลปในชีวิต • การบูรณาการนาฏศิลปกับสาระการเรียนรูอื่นๆ ประจําวัน

มาตรฐาน ศ 3.2 เขาใจความสัมพันธระหวางนาฏศิลป ประวัติศาสตร และวัฒนธรรม เห็นคุณคาของนาฏศิลปที่ เปนมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปญญาทองถิ่น ภูมิปญญาไทยและสากล ชั้น ป.3

ตัวชี้วัด 1. เลาการแสดงนาฏศิลปที่เคยเห็นใน ทองถิ่น 2. ระบุสิ่งที่เปนลักษณะเดนและเอกลักษณของ การแสดงนาฏศิลป 3. อธิบายความสําคัญของการแสดงนาฏศิลป

สาระการเรียนรูแกนกลาง • การแสดงนาฏศิลปพื้นบานหรือทองถิ่นของตน • การแสดงนาฏศิลป - ลักษณะ - เอกลักษณ • ที่มาของการแสดงนาฏศิลป - สิ่งที่เคารพ

คูม อื ครู

คําอธิบายรายวิชา เสร�ม

8

รายวิชา ดนตรี-นาฏศิลป ชั้นประถมศึกษาปที่ 3 รหัสวิชา ศ…………………………………

กลุมสาระการเรียนรู ศิลปะ ภาคเรียนที่ 1-2 เวลา 50 ชั่วโมง/ป

ศึกษา วิเคราะห ฝกปฏิบัติ อธิบาย รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีที่เห็นและไดยินในชีวิตประจําวัน การใช รูปภาพหรือสัญลักษณแทนจังหวะเคาะ บทบาทหนาทีข่ องเพลงทีไ่ ดยนิ การนําดนตรีไปใชในชีวติ ประจําวัน การขับรอง และบรรเลงดนตรีงายๆ การแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเสียงดนตรี เสียงขับรองของตนเองและผูอื่น การเคลื่อนไหว ทาทางสอดคลองกับอารมณเพลงที่ฟง ลักษณะเดนและเอกลักษณของดนตรีทองถิ่น ความสําคัญและประโยชนของ ดนตรีตอ การดําเนินชีวติ การสรางสรรค การเคลือ่ นไหวในรูปแบบตางๆ ในสถานการณสนั้ ๆ การแสดงทาทางประกอบ เพลงตามรูปแบบนาฏศิลป บทบาทหนาที่ของผูแสดงและผูชม การมีสวนรวมในกิจกรรมการแสดงที่เหมาะสมกับวัย ประโยชนของการแสดงนาฏศิลปในชีวิตประจําวัน การแสดงนาฏศิลปที่เคยเห็นในทองถิ่น สิ่งที่เปนลักษณะเดนและ เอกลักษณของการแสดงนาฏศิลป ความสําคัญของการแสดงนาฏศิลป โดยใชทักษะกระบวนการทางดนตรีและนาฏศิลป ในการแสดงออกทางดนตรีและนาฏศิลปอยางสรางสรรค การวิเคราะห วิพากษวิจารณคุณคางานดนตรี และนาฏศิลป เพือ่ ใหเห็นคุณคางานดนตรีและนาฏศิลปทเี่ ปนมรดกทางวัฒนธรรม ภูมปิ ญ ญาทองถิน่ ภูมปิ ญ ญาไทยและสากล และเขาใจความสัมพันธระหวางดนตรี-นาฏศิลป กับประวัติศาสตรและวัฒนธรรม และการนําความรูไปประยุกตใชใน ชีวิตประจําวัน มีจริยธรรม คุณธรรม และคานิยมที่เหมาะสม ตัวชี้วัด ศ 2.1 ป.3/1 ศ 2.2 ป.3/1 ศ 3.1 ป.3/1 ศ 3.2 ป.3/1 รวม 17 ตัวชี้วัด

คูม อื ครู

ป.3/2 ป.3/2 ป.3/2 ป.3/2

ป.3/3

ป.3/4 ป.3/5 ป.3/6 ป.3/7

ป.3/3 ป.3/3

ป.3/4 ป.3/5

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ÃÒÂÇÔªÒ¾×é¹°Ò¹

´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š ».ó ªÑé¹»ÃжÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ó

¡ÅØ‹ÁÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ÈÔŻРµÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõõñ

¼ÙŒàÃÕºàÃÕ§ ÃÈ. »Ãзջ ¹Ñ¡»‚› ¹Ò§ÈÈԸà ¹Ñ¡»‚› ¼ÙŒµÃǨ

¹Ò»ÃФͧ àÍÕèÂÁÈÔÃÔ ¹ÒÂÊÔ·¸ÔªÑ µÑ¹à¨ÃÔÞ ¹Ò§ÇÔÀҾà ¾ÂѦÇÃó

ºÃóҸԡÒà ¹Ò¸¹¡Ã ÍÂًʧ¤

¾ÔÁ¾ ¤ÃÑ駷Õè ò

ʧǹÅÔ¢ÊÔ·¸ÔìµÒÁ¾ÃÐÃÒªºÑ- - ѵÔ

ÃËÑÊÊÔ¹¤ŒÒ ñóñõðòù ÃËÑÊÊÔ¹¤ŒÒ ñóôõðòö

¤Œ¹¤ÇÒÁÃÙŒ¢ÂÒ¤ÇÒÁ¤Ô´¨Ò¡

EB GUIDE

ที่พิมพกํากับหัวขอสําคัญในหนังสือเรียนหลักสูตรใหม ชั้น ป.๔ ขึ้นไป ผาน www.aksorn.com ไปยังแหลงความรูทั่วไทย-ทั่วโลก

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Elaborate

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 30%)

คําชี้แจงในการใชสื่อ ˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ´¹µÃÕ-¹Ò¯ÈÔÅ»Š ».ó àÅ‹Á¹Õé ÀÒÂã¹àÅ‹Á¹íÒàʹ͡ÒèѴ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹໚¹Ë¹‹Ç ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ¤Ãº¶ŒÇ¹µÒÁÁҵðҹµÑǪÕÇé ´Ñ ªÑ¹é »‚ áÅÐÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙጠ¡¹¡ÅÒ§ â´Â์¹¡ÒÃÍ͡Ẻ¡Ô¨¡ÃÃÁ ãËŒÊÑÁ¾Ñ¹¸ ¡Ñº¸ÃÃÁªÒµÔ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ¢Í§áµ‹ÅСÅØ‹ÁÊÒÃÐ áÅФÇÒÁʹ㨢ͧ¼ÙŒàÃÕ¹ᵋÅФ¹

¡Ô¨¡ÃÃÁ¹íÒÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹ นําเขาสูบ ทเรียนใชกระตุน ความสนใจ และวัดประเมินผลกอนเรียน

º··Õè

๑

เครื่องดนตรีนารู ¡Ô¨¡ÃÃÁ¹íÒÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹

¹Ñ¡àÃÕ¹ʹ㨠àÅ‹¹à¤Ã×èͧ´¹µÃÕª¹Ô´ã´

หนวยการเรียนรูที่

๑

เรียนรูสูการดนตรี เปาหมายการเรียนรูประจําหนวยที่ ๑ เมื่อเรียนจบหนวยน�้ ผูเรียนจะมีความรูความสามารถตอไปน�้ ๑. ระบุรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีที่เห็นและไดยินในชีวิตประจําวัน (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๑) ๒. ใชรูปภาพหรือสัญลักษณแทนเสียงและจังหวะเคาะ (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๒) ๓. บอกบทบาทหนาที่ของเพลงที่ไดยิน (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๓) ๔. ขับรองและบรรเลงดนตรีงายๆ (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๔) ๕. เคลื่อนไหวทาทางสอดคลองกับอารมณของเพลงที่ฟง (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๕) ๖. แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเสียงดนตรี เสียงขับรองของตนเองและผูอื่น (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๖) ๗. นําดนตรีไปใชในชีวิตประจําวันหรือโอกาสตางๆ ไดอยางเหมาะสม (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๗)

เปาหมายการเรียนรู กําหนดระดับความรูความสามารถ ของผูเรียนเมื่อเรียนจบหนวย

à¤Ã×èͧ´¹µÃÕ·ÕèËÒÂä» ÁÕÍÐäúŒÒ§

í เครื่องดนตรีชนิดตางๆ ได ถูกสรางสรรคใหมีรูปราง ลักษณะ ที่แตกตางกันไป เพื่อใหเสียงของ เครื่องดนตรีมีความแตกตางกัน และนํามาใชงานดนตรีไดตรงตาม จุดประสงคที่ออกแบบไว

๒

í

แกนความรูที่เปนความเขาใจคงทน ติดตัวผูเรียน

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

¡Ô ¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ

เนือ้ หา

ครบตามหลักสูตรแกนกลางฯ พ.ศ. ๒๕๕๑ นําเสนอเหมาะสมกับการเรียนการสอนใน แตละระดับชั้น

มอบหมายผูเ รียนฝกปฏิบตั ิ เพือ่ พัฒนา ความรูและทักษะประจําหนวย

๒. รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีสากล

¤íÒ¶ÒÁ¨Ø´»ÃСÒÂ

เครื่องดนตรีสากลแตละชนิดมีรูปราง ลักษณะแตกตางกันไปตามลักษณะการ ใชงาน ซึ่งทําใหเครื่องดนตรีสากลมีรูปราง ลักษณะที่หลากหลาย เชน

ลูกบิด

ñ ¡ÒÃൌ¹áÍâúԡ໚¹¡ÒÃà¤Å×è͹äËÇÍ‹ҧÍÔÊÃÐËÃ× ÍäÁ‹ à¾ÃÒÐÍÐäà ò ¡ÒÃáÊ´§â¢¹¨ÐµŒÍ§à¤Å×è͹äËÇÍ‹ҧÁÕû٠ẺËÃ× ÍäÁ‹ à¾ÃÒÐÍÐäà ó ¡ÒÃÃíÒǧÁҵðҹ ÊÒÁÒöáÊ´§·‹ÒÃíÒµ‹Ò§¨Ò¡·Õè¡íÒ˹´ä´ŒËÃ× ÍäÁ‹ à¾ÃÒÐÍÐäÃ

¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ

คอแซ็กโซโฟน

๑ ขับรองเพลงไทยหรือเพลงไทยสากล คนละ ๑ เพลง แลวใหครูประเมินผล

ปากเปา

การขับรองเพลงไทย • นํ้าเสียงความไพเราะของเสียงรอง • ความไพเราะของการเอื้อนเสียง • ความถูกตองของจังหวะและทํานอง • การออกเสียงถูกตองตามอักขรวิธี • การแสดงกิริยา และอารมณในขณะขับรอง การขับรองเพลงไทยสากล • นํ้าเสียงความไพเราะของเสียงรอง • ความกลมกลืนของเสียงรองกับดนตรี • ความถูกตองของจังหวะและทํานอง • การออกเสียงถูกตองตามอักขรวิธี • การแสดงลีลา และอารมณในขณะขับรอง

สายกีตาร ปากแตร โพรงเสียง

ÅѡɳТͧ¡ÕµÒà â»Ã‹§ • ตัวกีตารทํามาจากไม • มีรูปราง ลักษณะคลายกับเลข 8 หรือซึง ตัวกีตารมีสวนประกอบหลัก คือ ลูกบิด สายกีตาร และโพรงเสียง

คียปด-เปด เพื่อเปลี่ยนเสียง

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน

๒ ๒ ๒ ๒ ๒

คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน คะแนน

๒ ขับรองเพลงทีช่ นื่ ชอบมา ๑ เพลง พรอมกับเคาะจังหวะตามเพลง (ใชเครือ่ งดนตรี ประเภทเครื่องประกอบจังหวะหรือปรบมือ) ๓ ฟงเพลงไทยสากล ๒ เพลง (เลือกเพลงที่มีผูขับรองตางเพศและวัย) จากนั้น วิเคราะหลักษณะเสียงรองและเสียงดนตรี แลวบันทึกขอมูล ๔ แสดงทาประกอบเพลงหนาชั้นเรียน โดยเลือกเพลงและคิดทาประกอบเพลงเอง อยางอิสระ แลวใหครูประเมินผล ๕ แสดงรําวงมาตรฐานหรือแสดงการเคลื่อนไหวอยางมีรูปแบบประกอบเพลง

ÅѡɳТͧá«ç¡â«â¿¹ • ตัวแซ็กโซโฟนทํามาจากโลหะ • มีรูปราง ลักษณะคลายกับตัวตะขอเกี่ยวและ ขลุยผสมกัน บนตัวแซ็กโซโฟนมีชุดกระเดื่อง ซึ่งใชปดและเปดรูในการเปลี่ยนเสียง ดานปลาย มีปากแตรขนาดใหญพอเหมาะ

¤íÒ¶ÒÁºÙóҡÒÃÊÙ‹ªÕÇÔµ

¤íÒ¶ÒÁ¨Ø´»ÃСÒ ñ ËÒ¡ÃйҴàÍ¡à»ÅÕè¹ÃٻËҧ ÅѡɳÐ仨ҡà´ÔÁ ¨ÐÁÕàÊÕ§àËÁ×͹à´ÔÁËÃ× ÍäÁ‹ à¾ÃÒÐÍÐäà ò â¾Ã§àÊÕ§¢Í§¡ÕµÒà â»Ã‹§ÁÕ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞÍ‹ҧäà ó ¡ÕµÒà ÁÕû٠Ëҧ ÅѡɳФŌÒÂà¤Ã× è ͧ´¹µÃÕ ä·Âª¹Ô´ã´ºŒÒ§

๔

๒ ๒ ๒ ๒ ๒

ñ ¡ÒÃàÍ×é͹àÊÕ§㹡ÒâѺÃѺÌͧà¾Å§ä·Â ÁÕʋǹ·íÒãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁä¾àÃÒÐ à¾ÃÒÐÍÐäà ò à¾Å§·Õè 㪌»ÃСͺ¡Ô¨¡ÃÃÁÍÍ¡¡íÒÅѧ¡Ò¤ÇÃ໚¹à¾Å§·ÕèÁըѧËÇÐẺ㴠áÅз‹Ò·Ò§»ÃСͺà¾Å§ ¤ÇÃÁÕÅѡɳÐÍ‹ҧäÃ

๒๖

¤íÒ¶ÒÁ¨Ø´»ÃСÒÂ

คําถามที่กระตุนความสนใจและ ฝกฝนการวิเคราะห

¤íÒ¶ÒÁºÙóҡÒÃÊÙ‹ªÕÇÔµ คําถามที่ใหผูเรียนคิดวิเคราะห และ นําความรูไ ปประยุกตใชในชีวติ ประจําวัน

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Elaborate

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 30%) สารบั ญ

ห น ว ย การเรียนรูที่

บทที่ บทที่ บทที่ บทที่

ห น ว ย การเรียนรูที่

๑

เรียนรูสูการดนตรี

๑ ๒ ๓ ๔

เครื่องดนตรีนารู สัญลักษณทางดนตรี บทเพลงในชีวิตประจําวัน สนุกกับดนตรี

๒ ๗ ๑๓ ๒๐

๒

ดนตรีทองถิ่น

๒๗

๓

นาฏศิลปไทย

๔

นาฏศิลปทองถิ่นไทยนารู

บทที่ ๑ ดนตรีทองถิ�น เอกลักษณทองถิ�น

ห น ว ย การเรียนรูที่

บทที่ ๑ ลีลาการเคลื่อนไหว บทที่ ๒ ภาษาทาและนาฏยศัพท บทที่ ๓ การแสดงนาฏศิลป

ห น ว ย การเรียนรูที่

๑

บทที่ ๑ ความเปนมานาฏศิลปไทย บทที่ ๒ นาฏศิลปทองถิ�นไทย

บรรณานุกรม

๒๘

๓๔ ๓๕ ๔๔ ๔๘

๕๒ ๕๓ ๕๗ ๖๐

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

Explore

Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล Evaluate

Expand

กระตุนความสนใจ

¹Ñ¡àÃÕ¹ʹ㨠àÅ‹¹à¤Ã×èͧ´¹µÃÕª¹Ô´ã´

หนวยการเรียนรูที่

1. ครูสุมเรียกใหนักเรียนออกมา แสดงทาทางเลนเครื่องดนตรี แลวใหเพื่อนๆ ทายวา นักเรียน แสดงทาเลนเครื่องดนตรีชนิดใด 2. ครูถามคําถามแลวใหนักเรียน แสดงความคิดเห็นอยางอิสระ • นักเรียนสนใจเลนเครื่องดนตรี ชนิดใด เพราะเหตุใด • เครือ่ งดนตรีในภาพหนานี้ เปนเครื่องดนตรีชนิดใด • เครือ่ งดนตรีในภาพหนานี้ มีลักษณะคลายกับสิ่งใด

๑

เรียนรูสูการดนตรี เปาหมายการเรียนรูประจําหนวยที่ ๑ เมื่อเรียนจบหนวยน�้ ผูเรียนจะมีความรูความสามารถตอไปน�้ ๑. ระบุรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีที่เห็นและไดยินในชีวิตประจําวัน (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๑) ๒. ใชรูปภาพหรือสัญลักษณแทนเสียงและจังหวะเคาะ (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๒) ๓. บอกบทบาทหนาที่ของเพลงที่ไดยิน (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๓) ๔. ขับรองและบรรเลงดนตรีงายๆ (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๔) ๕. เคลื่อนไหวทาทางสอดคลองกับอารมณของเพลงที่ฟง (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๕) ๖. แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเสียงดนตรี เสียงขับรองของตนเองและผูอื่น (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๖) ๗. นําดนตรีไปใชในชีวิตประจําวันหรือโอกาสตางๆ ไดอยางเหมาะสม (มฐ. ศ ๒.๑ ป.๓/๗)

คูมือครู

1

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Explore

Explain

Expand

Evaluate

เปาหมายการเรียนรู

º··Õè

เมื่อเรียนจบ นักเรียนจะสามารถ ปฏิบัติสิ่งเหลานี้ได • ระบุรูปราง ลักษณะของ เครื่องดนตรีที่เห็นและไดยิน ในชีวิตประจําวัน (ศ 2.1 ป.3/1)

๑

เครื่องดนตรีนารู ¡Ô¨¡ÃÃÁ¹íÒÊÙ‹¡ÒÃàÃÕ¹

เกร็ดแนะครู ครูจัดกระบวนการเรียนรูโดยการ ใหนักเรียน • สังเกต • สืบคนขอมูล • เปรียบเทียบขอมูลจากการเห็น และไดยิน จนเกิดเปนความรูความเขาใจ และสามารถบอกรูปรางลักษณะ ของเครื่องดนตรีชนิดตางๆ จากการ ไดเห็น และไดยินเสียง

กระตุนความสนใจ นักเรียนดูภาพ หนา 2 และชวยกัน บอกวา • เครื่องดนตรีที่หายไปในภาพคือ เครื่องดนตรีชนิดใด (ตอบ ไวโอลิน กีตารโปรง) • นักเรียนชอบเครือ่ งดนตรีชนิดใด มากกวากัน เพราะเหตุใด (แนวตอบ ตอบไดหลากหลาย ขึ้นอยูกับนักเรียนแตละคน)

à¤Ã×èͧ´¹µÃÕ·ÕèËÒÂä» ÁÕÍÐäúŒÒ§

í เครื่องดนตรีชนิดตางๆ ได ถูกสรางสรรคใหมีรูปราง ลักษณะ ที่แตกตางกันไป เพื่อใหเสียงของ เครื่องดนตรีมีความแตกตางกัน และนํามาใชงานดนตรีไดตรงตาม จุดประสงคที่ออกแบบไว

๒

2

คูมือครู

(ยอจากฉบับนักเรียน 30%)

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

Explain

Expand

ตรวจสอบผล

Engage

Evaluate

สํารวจคนหา

๑

รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรี เครื่องดนตรีแตละชนิด มักถูกออกแบบสรางสรรคใหมีรูปราง ลักษณะแตกตางกัน ตามจุดประสงคการใชงาน ทําใหเครื่องดนตรีแตละชนิดมีเอกลักษณเฉพาะตัว และมี เสียงดังแตกตางกันไป ๑. รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีไทย เครื่องดนตรีไทยแตละชนิดมีรูปราง ลักษณะแตกตางกันไปตามลักษณะการ ใชงาน ซึ่งนักเรียนอาจสังเกตรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีไทยได เชน

1. ครูใหนักเรียนยกตัวอยาง เครื่องดนตรีที่มีลักษณะคลายกัน พรอมบอกเหตุผลวา คลายกัน เพราะอะไร 2. ครูใหนักเรียนยกตัวอยาง เครื่องดนตรีไทยที่ชอบ พรอมทั้ง บอกรูปราง ลักษณะของ เครื่องดนตรีชนิดนั้น

อธิบายความรู โขน

ไมตีระนาด

รางระนาด

เทา

ÅѡɳТͧ¨Ðࢌ • ตัวจะเขทํามาจากไม • มีรูปราง ลักษณะคลายจระเข ตัวจะเขมีสวนประกอบ หลายอยาง เชน สายจะเข นม หยอง รางไหม ลูกบิด เปนตน

รางไหม

ลูกบิด

1. ใหนักเรียนดูภาพเครื่องดนตรีไทย ชนิดตางๆ แลวบอกรูปรางลักษณะ จากนั้นครูอธิบายใหนักเรียนเขาใจ วา เครื่องดนตรีแตละชนิดถูก ออกแบบใหมีรูปราง ลักษณะ แตกตางกันไปตามลักษณะ การใชงาน 2. ครูใหนักเรียนบอกรูปราง ลักษณะ ของเครื่องดนตรีไทยชนิดตางๆ แลวใหเพื่อนๆ ทายวาเปนเครื่องดนตรีชนิดใด จากนั้นจึงรวมกัน อภิปรายและสรุป 3. ครูใหนักเรียนดูภาพระนาดและ จะเข แลวใหนักเรียนบอกรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีดังกลาว จากนัน้ ครูอธิบายถึงรูปราง ลักษณะ ของเครื่องดนตรีอีกครั้ง เพื่อเปน แนวทางที่ถูกตองในการฝกสังเกต รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรี

ÅѡɳТͧÃйҴàÍ¡ • ตัวระนาดทํามาจากไม • มีรูปราง ลักษณะคลายกับ ลําเรือ ดานหัวดานทายโคงขึน้ ตัวระนาดมีสวนประกอบ หลายอยาง เชน ลูกระนาด ไมตีระนาด โขน รางระนาด เทา เปนตน

ลูกระนาด

นม

สายจะเข

หยอง

ที่ดีดจะเข

โตะ

ขยายความเขาใจ

๓

นักเรียนควรรู ระนาดเอก ในอดีตระนาดเอกมีจํานวน 21 ลูก ปจจุบันนิยมเพิ่มเปน 22 ลูก เพื่อความสะดวกในการบรรเลง ซึ่งใชไมตีระนาด 2 ชนิด คือ ไมนวม และไมแข็ง

1. ใหนักเรียนดูภาพเครื่องดนตรีไทย ชนิดอืน่ ๆ แลวใหนกั เรียนบอกรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีในภาพ 2. ครูแนะนําใหนักเรียนฝกสังเกต ลักษณะบางอยางของเครื่องดนตรี เพื่อใหสามารถบอกชนิดของ เครื่องดนตรี เชน จํานวนลูกระนาด ของระนาดเอก และลูกระนาด ของระนาดทุมมีจํานวนไมเทากัน

คูมือครู

3

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู ขยายความเขาใจ

Explore

Explain

Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

Engage

สํารวจคนหา 1. ครูใหนักเรียนบรรยายรูปราง ลักษณะของเครือ่ งดนตรีสากลทีช่ อบ แลวใหเพื่อนคนอื่นๆ ทายวาเปน เครื่องดนตรีชนิดใด 2. ครูใหนักเรียนบอกชื่อเครื่องดนตรีสากลที่รูจัก พรอมกับบรรยาย รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรี ใหเพื่อนฟง

(ยอจากฉบับนักเรียน 30%)

๒. รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีสากล

เครื่องดนตรีสากลแตละชนิดมีรูปราง ลักษณะแตกตางกันไปตามลักษณะการ ใชงาน ซึ่งทําใหเครื่องดนตรีสากลมีรูปราง ลักษณะที่หลากหลาย เชน

ลูกบิด

คอแซ็กโซโฟน ปากเปา

อธิบายความรู 1. ครูใหนักเรียนดูภาพเครื่องดนตรีสากลชนิดตางๆ แลวบอกรูปราง ลักษณะ จากนั้นครูและนักเรียน รวมกันอภิปรายจนไดขอสรุปวา เครื่องดนตรีสากลแตละชนิดได ถูกออกแบบและสรางสรรคใหมี รูปราง ลักษณะที่แตกตางกันไป ตามลักษณะการใชงาน 2. ครูใหนักเรียนบอกรูปราง ลักษณะ ของเครื่องดนตรีสากล แลวให เพื่อนๆ ทายวาเปนเครื่องดนตรี ชนิดใด จากนั้นจึงรวมกันอภิปราย และสรุป 3. ครูใหนักเรียนดูภาพกีตารโปรง และแซ็กโซโฟน แลวใหนักเรียน บอกรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีดังกลาว จากนั้นครูอธิบาย ถึงรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรี อีกครั้ง เพื่อเปนแนวทางที่ถูกตอง ในการฝกสังเกตรูปราง ลักษณะ ของเครื่องดนตรี

สายกีตาร ปากแตร โพรงเสียง

คียปด-เปด เพื่อเปลี่ยนเสียง

ÅѡɳТͧ¡ÕµÒà â»Ã‹§ • ตัวกีตารทํามาจากไม • มีรูปราง ลักษณะคลายกับเลข 8 หรือซึง ตัวกีตารมีสวนประกอบหลัก คือ ลูกบิด สายกีตาร และโพรงเสียง

ÅѡɳТͧá«ç¡â«â¿¹ • ตัวแซ็กโซโฟนทํามาจากโลหะ • มีรูปราง ลักษณะคลายกับตัวตะขอเกี่ยวและ ขลุยผสมกัน บนตัวแซ็กโซโฟนมีชุดกระเดื่อง ซึ่งใชปดและเปดรูในการเปลี่ยนเสียง ดานปลาย มีปากแตรขนาดใหญพอเหมาะ

¤íÒ¶ÒÁ¨Ø´»ÃСÒ ñ ËÒ¡ÃйҴàÍ¡à»ÅÕè¹ÃٻËҧ ÅѡɳÐ仨ҡà´ÔÁ ¨ÐÁÕàÊÕ§àËÁ×͹à´ÔÁËÃ× ÍäÁ‹ à¾ÃÒÐÍÐäà ò â¾Ã§àÊÕ§¢Í§¡ÕµÒà â»Ã‹§ÁÕ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞÍ‹ҧäà ó ¡ÕµÒà ÁÕû٠Ëҧ ÅѡɳФŌÒÂà¤Ã× è ͧ´¹µÃÕ ä·Âª¹Ô´ã´ºŒÒ§

๔ ขยายความเขาใจ 1. ครูใหนักเรียนดูภาพเครื่องดนตรีสากลชนิดอื่นๆ แลวใหนักเรียนบอก รูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีในภาพ 2. ครูแนะนําใหนักเรียนฝกสังเกตลักษณะบางอยางของเครื่องดนตรี โดยเฉพาะลักษณะที่เปนจุดเดน ซึ่งจะทําใหเราจดจําเครื่องดนตรี ไดงาย

4

คูมือครู

เฉลย คําถามจุดประกาย 1 (แนวตอบ หากระนาดเอกมีรูปราง ลักษณะเปลี่ยนจากเดิมไปมาก โดยเฉพาะสิ่งที่ทําใหเกิดเสียง เชน ขนาดลูกระนาดใหญขึ้น จะทําให เสียงไมเหมือนเดิม) 2 (แนวตอบ โพรงเสียงเปรียบเสมือนลําโพงของกีตาร หากไมมีโพรงเสียง จะทําใหกีตารไมมีเสียงออกมา) 3 (แนวตอบ คลายกับซึง สังเกตจากรูปราง สวนประกอบตางๆ ที่คลายกัน เชน มีสายดีด มีโพรงเสียง เปนตน)

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

Engage

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

สํารวจคนหา

๒

เสียงของเครื่องดนตรี เสียงของเครื่องดนตรีแตละชนิด มักมีเสียงแตกตางกันไปตามรูปราง ลักษณะของ เครื่องดนตรี และวิธีการบรรเลงเครื่องดนตรี การเกิดเสียงของเครื่องดนตรีประเภทตางๆ เสียงของเครือ่ งดนตรีที่ไดยนิ เกิดจากวิธกี ารบรรเลงทีแ่ ตกตางกันตามประเภทของ เครื่องดนตรี ดังนี้

1. ครูใหนักเรียนฟงเสียงเครื่องดนตรี ชนิดตางๆ แลวใหนักเรียนทายวา เปนเสียงของเครื่องดนตรีชนิดใด 2. ครูใหนักเรียนฟงเสียงเครื่องดนตรี ชนิดตางๆ อีกครั้ง แลวใหนักเรียน ทายวา นาจะเกิดจากวิธีการใด (ดีด สี ตี เปา)

อธิบายความรู

»ÃÐàÀ·à¤Ã×èÍ§à»†Ò เครือ่ งดนตรีประเภทนี้ ใชวธิ กี ารบรรเลงโดยการใช ปากเปาลมเขาไปในตัวเครื่องดนตรี จนเกิดเสียง ของเครื่องดนตรีแบบตางๆ

1. ครูใหนักเรียนดูวีดิทัศนการบรรเลง เครื่องดนตรีประเภทตางๆ แลว ใหนกั เรียนบอกวา เสียงของเครือ่ งดนตรีเกิดจากวิธีการเลนอยางไร 2. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปราย จนไดขอสรุปวา เสียงของเครื่อง ดนตรีเกิดจากวิธีการบรรเลงที่ แตกตางกัน ตามประเภทของ เครื่องดนตรี ดังนี้ 1) เครื่องดนตรีประเภทเครื่องเปา จะใชวิธีการเปา 2) เครื่องดนตรีประเภทที่มีสาย จะใชวิธีการดีดกับสี 3) เครื่องดนตรีประเภทที่สั่น สะเทือนจากแรงกระทบ จะใชวิธีตี

»ÃÐàÀ··ÕèÁÕÊÒ เครื่องดนตรีประเภทนี้เกิดจากวิธีการดีด สี ดึง หรือตีสายที่ขึงจนตึง แลวปลอยใหเสนหรือสาย สั่นสะเทือนผานไปยังกลองเสียง จนเกิดเปนเสียง แบบตางๆ ตามลักษณะของสายและกลองเสียง ของเครื่องดนตรี »ÃÐàÀ··ÕèÊÑè¹ÊÐà·×͹¨Ò¡áç¡Ãзº เครื่องดนตรีประเภทนี้สวนใหญเปนเครื่องตี เสียง ของเครื่องดนตรีที่เกิดขึ้นมาจากการกระทบกัน ของเครื่องดนตรี หรืออุปกรณอื่นกับเครื่องดนตรี เชน มือตีกระทบหนังหนากลอง ไมตรี ะนาดกระทบ ลูกระนาด เปนตน

@

๕

มุม IT

ครูสามารถดาวนโหลดเสียง บรรเลงเครื่องดนตรีเพื่อใชเปนสื่อ การเรียนการสอนไดจากเว็บไซต http://music.gmember.com/ music/index/song/49

คูมือครู

5

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

Engage

Explore

Explain

ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 30%)

ขยายความเขาใจ 1. ครูใหนักเรียนดูวีดิทัศนการบรรเลง เครื่องดนตรีชนิดตางๆ แลวให สังเกตวา ลักษณะและสวนประกอบ ของเครื่องดนตรีมีสวนทําใหเสียง แตกตางกันหรือไม อยางไร 2. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปราย เพื่อใหไดขอสรุปวา นอกจาก วิธีการบรรเลงที่ทําใหเสียง เครื่องดนตรีแตกตางกันแลว ลักษณะของเครื่องดนตรี ก็มีสวนทําใหเครื่องดนตรี มีเสียงแตกตางกันดวย 3. ครูถามคําถามจุดประกาย แลวให นักเรียนชวยกันตอบ

นอกจากวิธีการบรรเลงที่ทําใหเสียงของเครื่องดนตรีแตกตางกันแลว ลักษณะของ เครื่องดนตรีก็มีสวนทําใหเสียงของเครื่องดนตรีแตกตางกัน เชน • ขนาดความกวาง ยาว หรือความตื้นลึกของกลองเสียง • รูปทรงของเครื่องดนตรี • ชนิดของสายหรือเสนที่ขึงบนเครื่องดนตรี • ชนิดของไม แผนหนัง หรือวัสดุตางๆ ที่นํามาประกอบเปนเครื่องดนตรี ¤íÒ¶ÒÁ¨Ø´»ÃСÒ ñ Ëҡ㪌âÅËÐÁÒ·íÒµÑÇ¡ÕµÒà â»Ã‹§ ¨ÐÁռŵ‹ÍàÊÕ§¢Í§¡ÕµÒà â»Ã‹§ËÃ× ÍäÁ‹ à¾ÃÒÐÍÐäà ò äÁŒµÕÃйҴẺäÁŒá¢ç§áÅÐẺäÁŒ¹ÇÁàÁ×è͵ÕÅÙ¡ÃйҴ¨ÐãËŒàÊÕ§·Õ赋ҧ¡Ñ¹ËÃ× ÍäÁ‹ à¾ÃÒÐÍÐäà ó ¢ÅØ‹ÂáÅпÅÙµ ãËŒàÊÕ§·Õèᵡµ‹Ò§¡Ñ¹à¾ÃÒÐÍÐäÃ

ตรวจสอบผล

¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ ¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ

1. ทํากิจกรรมการเรียนรู ขอที่ 1-2 2. ครูถามคําถามบูรณาการฯ แลวใหนักเรียนชวยกันตอบ

(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของครูผูสอน)

๑ เขียนบรรยายรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีไทยที่ชื่นชอบมา ๑ ตัวอยาง ๒ วาดภาพหรือติดภาพเครื่องดนตรีสากลมา ๑ ชนิด แลวเขียนบรรยายรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีชนิดนั้น

หลักฐาน แสดงผลการเรียนรู

¤íÒ¶ÒÁºÙóҡÒÃÊÙ‹ªÕÇÔµ

1. ผลงานการเขียนบรรยายรูปราง ลักษณะของเครื่องดนตรีไทย 2. ผลงานการวาดภาพและเขียน บรรยายรูปราง ลักษณะของ เครื่องดนตรีสากล

ñ ¹Ñ¡àÃÕ Â¹ÁÕÇÔ¸Õ¡ÒÃá¡ÃÐËÇ‹Ò§ÃйҴàÍ¡¡ÑºÃйҴ·ØŒÁÍ‹ҧäà ò ÊÒ¢ͧ«Í´ŒÇ§ ãËŒàÊÕ§µ‹Ò§¡Ñ¹Í‹ҧäà ó ¡ÒÃÍ͡Ẻ¦ŒÍ§Ç§ãËÞ‹ ãËŒÁÕÅѡɳÐ໚¹Ç§¡ÅÁ ¹‹Ò¨ÐÁÕ»ÃÐ⪹ ã¹àÃ× è ͧã´ÁÒ¡·ÕèÊØ´ à¾ÃÒÐÍÐäÃ

๖

เฉลย คําถามจุดประกาย 1. แนวตอบ มี เพราะโลหะอาจทําใหเสียงดังกังวาน และเพี้ยนไปจากปกติ 2. แนวตอบ ตางกัน ไมแข็งจะใหเสียงดังกวา แตเสียงไมนุมเทาไมนวม 3. แนวตอบ เพราะทําจากวัสดุตางกัน ขลุยทํามาจากไม ฟลูตทํามาจากโลหะ

6

คูมือครู

คําถามบูรณาการสูชีวิต 1. แนวตอบ ดูจํานวนลูกระนาดวามีกี่ลูก ลูกระนาดเอกมี 21-22 ลูก ลูกระนาดทุมมี 17-18 ลูก 2. แนวตอบ แตกตางกัน คือ สายที่มีขนาดเสนใหญจะใหเสียงทุม หรือตํ่า สายที่มีขนาดเสนเล็กจะใหเสียงสูงหรือแหลม 3. แนวตอบ เพื่อใหสะดวกในการบรรเลง เพราะสามารถเอี้ยวตัว หันไดรอบตัว ทําใหตีฆองไดสะดวก