8858649120908

คูมือครู 㪌»ÃСͺ¡ÒÃÊ͹ËÇÁ¡Ñº

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ©ºÑº »ÃСѹÏ

».

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน

ทัศนศิลป ชั้นประถมศึกษาปที่ ๔

กลุมสาระการเรียนรูศิลปะ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ องอาจ มากสิน ภาพปกนี้มีขนาดเทากับหนังสือเรียนฉบับจริงของนักเรียน

กระบวนการสอนแบบ 5 Es ชวยสรางทักษะการเรียนรู กิจกรรมมุงพัฒนาทักษะการคิด คำถาม + แนวขอสอบเพื่อยกผลสัมฤทธิ์ O-NET กิจกรรมบูรณาการเตรียมพรอมสู ASEAN 2558

เอกสารประกอบคูมือครู

กลุมสาระการเรียนรู ศิลปะ

ทัศนศิลป ชั้นประถมศึกษาปที่

4

สําหรับครู

คูมือครู Version ใหม

ลักษณะเดน

ขยายพื้นที่รูปเลมใหญขึ้นกวาเดิม จัดแบงพื้นที่ออกเปนโซน เพื่อคนหาขอมูลไดงาย สะดวก รวดเร็ว และดูเปนระเบียบ กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

เปาหมายการเรียนรู สมรรถนะของผูเรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค

หน า

โซน 1 กระตุน ความสนใจ

Engage

สํารวจคนหา

Explore

อธิบายความรู

Explain

ขยายความเขาใจ

Expand

ตรวจสอบผล

หน า

หนั ง สื อ เรี ย น

โซน 1

หนั ง สื อ เรี ย น

Evaluate

ขอสอบเนน การคิด ขอสอบเนน การคิด แนว NT แนว O-NET

O-NET บูรณาการเชื่อมสาระ

เกร็ดแนะครู

ขอสอบ

โซน 2

โซน 3

กิจกรรมสรางเสริม กิจกรรมทาทาย

นักเรียนควรรู

โซน 3

โซน 2 บูรณาการอาเซียน มุม IT

No.

คูมือครู

คูมือครู

No.

โซน 1 ขั้นตอนการสอนแบบ 5Es

โซน 2 ชวยครูเตรียมสอน

โซน 3 ชวยครูเตรียมนักเรียน

เพื่อใหครูเตรียมจัดกิจกรรมการเรียน การสอน โดยแนะนําขั้นตอนการสอนและ การจัดกิจกรรมแบบ 5Es อยางละเอียด เพื่อใหนักเรียนบรรลุตามตัวชี้วัด

เพื่อชวยลดภาระครูผูสอน โดยแนะนํา เกร็ดความรูสําหรับครู ความรูเสริมสําหรับ นักเรียน รวมทั้งบูรณาการความรูสูอาเซียน และมุม IT

เพือ่ ใหครูสะดวกตอการจัดกิจกรรม โดยแนะนํา กิจกรรมบูรณาการเชื่อมระหวางกลุมสาระ วิชา กิจกรรมสรางเสริม กิจกรรมทาทาย รวมถึงเนือ้ หา ที่เคยออกขอสอบ O-NET เก็งขอสอบ O-NET และแนวขอสอบเนนการคิด พรอมคําอธิบาย และเฉลยอยางละเอียด

ที่ใชในคูมือครู

แถบสีและสัญลักษณ

แถบสีแสดงขั้นตอนการสอนและการจัดกิจกรรม แบบ 5Es เพื่อใหครูทราบวาเปนขั้นการสอนขั้นใด

1. แถบสี 5Es สีแดง

สีเขียว

กระตุน ความสนใจ

เสร�ม

สํารวจคนหา

Engage

2

•

เปนขั้นที่ผูสอนเลือกใช เทคนิคกระตุน ความสนใจ เพื่อโยง เขาสูบทเรียน

สีสม

อธิบายความรู

Explore

•

เปนขั้นที่ผูสอน ใหผูเรียนสํารวจ ปญหา และศึกษา ขอมูล

สีฟา

Explain

•

เปนขั้นที่ผูสอน ใหผูเรียนคนหา คําตอบ จนเกิดความรู เชิงประจักษ

สีมวง

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

•

Evaluate

เปนขั้นที่ผูสอน ใหผูเรียนนําความรู ไปคิดคนตอๆ ไป

•

เปนขั้นที่ผูสอน ประเมินมโนทัศน ของผูเรียน

2. สัญลักษณ สัญลักษณ

วัตถุประสงค

• เปาหมายการเรียนรู

O-NET

(เฉพาะวิชา ชัน้ ทีส่ อบ O-NET O-NET)

• ชีแ้ นะเนือ้ หาทีเ่ คยออกขอสอบ

O-NET โดยยกตัวอยางขอสอบ พรอมวิเคราะหคาํ ตอบ อยางละเอียด

• เปนตัวอยางขอสอบทีม่ งุ เนน

การคิดใหครูนาํ ไปใชไดจริง รวมถึงเปนการเก็งขอสอบ O-NET ทีจ่ ะออก มีทงั้ ปรนัย - อัตนัย พรอมเฉลยอยางละเอียด

แสดงรองรอยหลักฐานตามภาระงาน ที่ครูมอบหมาย เพื่อแสดงผลการเรียนรู ตามตัวชี้วัด

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

•

แทรกความรูเสริมสําหรับครู ขอเสนอแนะ ขอควรระวัง ขอสังเกต แนวทางการจัด กิจกรรมและอืน่ ๆ เพื่อประโยชนในการ จัดการเรียนการสอน

ขอสอบเนน การคิด แนว NT

•

ขยายความรูเพิ่มเติมจากเนื้อหา เพื่อใหครู นําไปใชอธิบายเพิ่มเติมใหนักเรียน ไดมีความรูมากขึ้น

บูรณาการเชื่อมสาระ

• แนะนําแนวทางการจัดกิจกรรม

•

ความรูห รือกิจกรรมเสริม ใหครูนาํ ไปใช เตรียมความพรอมใหกบั นักเรียนกอนเขาสู ประชาคมอาเซียน 2558 โดยบูรณาการ กับวิชาทีก่ าํ ลังเรียน

กิจกรรมสรางเสริม

• แนะนําแนวทางการจัดกิจกรรม

เกร็ดแนะครู

นักเรียนควรรู

บูรณาการอาเซียน

•

คูม อื ครู

ขอสอบ

วัตถุประสงค

• หลักฐานแสดงผล การเรียนรู

มุม IT

แสดงเปาหมายการเรียนรูที่นักเรียน ตองบรรลุตามตัวชี้วัด ตลอดจนสมรรถนะ ที่จะตองมี และคุณลักษณะที่พึงเกิดขึ้น กับนักเรียน

สัญลักษณ

แนะนําแหลงคนควาจากเว็บไซต เพื่อใหครู และนักเรียนไดเขาถึงขอมูลความรู ที่หลากหลาย ทั้งไทยและตางประเทศ

• แนวขอสอบ NT ในระดับ

ประถมศึกษา มีทงั้ ปรนัย - อัตนัย พรอมเฉลยอยางละเอียด

(เฉพาะวิชา ชัน้ ทีส่ อบ NT)

กิจกรรมทาทาย

เชือ่ มกับกลุม สาระ ชัน้ หรือวิชาอืน่ ทีเ่ กีย่ วของ

ซอมเสริมสําหรับนักเรียน ทีย่ งั ไมเขาใจเนือ้ หา

• แนะนําแนวทางการจัดกิจกรรม ตอยอดสําหรับนักเรียนทีเ่ รียนรู เนือ้ หาไดอยางรวดเร็ว และ ตองการทาทายความสามารถ ในระดับทีส่ งู ขึน้

คําแนะนําการใชคูมือครู การออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอน คูม อื ครู รายวิชา ทัศนศิลป ป.4 จัดทําขึน้ เพือ่ ใหครูผสู อนนําไปใชเปนแนวทางวางแผนการสอนเพือ่ พัฒนาผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียน และประกันคุณภาพผูเรียน ตามนโยบายของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) โดยใช หนังสือเรียน ทัศนศิลป ป.4 ของบริษัท อักษรเจริญทัศน อจท. จํากัด เปนสื่อหลัก (Core Material) ประกอบการสอน และการจัดกิจกรรมการเรียนรูใหสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดกลุมสาระการเรียนรู ศิลปะ ตามหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 โดยออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนตามหลักการสําคัญ ดังนี้

เสร�ม

3

1 ออกแบบการสอนเปนหนวยการเรียนรูอิงมาตรฐาน คูมือครู รายวิชา ทัศนศิลป ป.4 วางแผนการสอนโดยแบงเปนหนวยการเรียนรูตามลําดับสาระ (Standard) และ หมายเลขขอของมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั แตละหนวยจะกําหนดเปาหมายการสอนและจุดประสงคการเรียนรู (Objective Learning) กิจกรรมการเรียนรู (Learning Activities) และแนวทางการประเมินผลการเรียนรู (Learning Evaluation) ไวชัดเจน ครูผูสอนสามารถจัดทําแผนการสอนใหครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรู ตัวชี้วัด สมรรถนะ และคุณลักษณะ อันพึงประสงคที่เปนเปาหมายการเรียนรูตามที่กําหนดไวในสาระแ นสาระแกนกลาง (ตามแผนภูมิ) และสามารถบันทึกผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนของผูเรียนแตละคนลงในเอกสาร ปพ.5 ไดอยางมั่นใจ แผนภูมิแสดงองคประกอบของการออกแบบการเรียนรูอิงมาตรฐานและเนนผผูเรียนเปนสําคัญ

า

พผ

ูเ

จุดปร

ะสง

ค ก

ส ภา

รียน

ร

รู ีเรยน

มาตรฐานการเรียนรู ตัวชี้วัดชั้นป

ทักษะการคิด การวัดประเมินผล การเรียนรู

กิจกรรมการเรียนรู

เทคนิคการสอน

คูม อื ครู

2 การจัดการเรียนรูที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญ แนวคิ ด ในการจั ด การเรี ย นการสอนที่ ยึ ด ผู  เ รี ย นเป น สํ า คั ญ พั ฒ นามาจากปรั ช ญาและทฤษฎี ก ารเรี ย นรู  Constructivism ที่เชื่อวาการเรียนรูเปนกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในสมองของผูเรียนแตละคน ผูเรียนเปนผูสรางความรู โดยการเชื่อมโยงระหวางสิ่งที่ไดเรียนรูจากบทเรียนใหมกับความรูหรือประสบการณเดิมที่มีอยู ทฤษฎีนี้มีความเชื่อวา ผูเรียนทุกคนไดเรียนรูและมีการสั่งสมความรูความเขาใจเกี่ยวกับสิ่งตางๆ ติดตัวมากอน ทีจ่ ะเขาสูห อ งเรียน ซึง่ เปนการเรียนรูท เี่ กิดจากประสบการณและสิง่ แวดลอมรอบตัวผูเ รียนแตละคน ดังนัน้ การจัดกิจกรรม เสร�ม การเรียนการสอนในแตละหนวยการเรียนรู ผูสอนจะตองคํานึงถึง

4

1. ความรูเดิมของผูเรียน วิธีการสอนที่ดีจะตองเริ่มตนจากจุดที่วา ผูเ รียนมีความรูอ ะไรมาบาง แลวจึงใหความรู หรือประสบการณใหม เพื่อตอยอดจาก ความรูเดิม นําไปสูการสรางความรู ความเขาใจใหม

2. ความรูเดิมของผูเรียนถูกตองหรือไม ผูส อนตองปรับเปลีย่ นความรูค วามเขาใจเดิม ของผูเรียนใหถูกตอง และเปนพฤติกรรม การเรียนรูใ หมทมี่ คี ณุ คาตอผูเรียน เพื่อสราง เจตคติหรือทัศนคติที่ดีตอการเรียนรู สิ่งเหลานั้น

3. ผูเรียนสรางความหมายสําหรับตนเอง ผูสอนตองสงเสริมใหผูเรียนนําความรู ความเขาใจที่เกิดขึ้นไปลงมือปฏิบัติ เพื่อขยายความรูใหลึกซึ้งและมีคุณคา ตอตัวผูเรียนมากที่สุด

แนวคิด Constructivism เนนใหผูเรียนสรางความรูโดยผานกระบวนการคิดและความอยากรูของตนเอง โดยมีผูสอนเปนผูสรางบรรยากาศ

การเรียนรูและกระตุนความสนใจ คอยจัดสถานการณใหผูเรียนเกิดความขัดแยงทางความคิดระหวางประสบการณเดิมกับประสบการณ ความรูใ หม เพือ่ กระตนุ ใหผเู รียนเชือ่ มโยงความรู ความคิด กับประสบการณทมี่ อี ยูเ ดิม แลวสังเคราะหเปนความรูห รือแนวคิดใหมๆ ไดดว ยตนเอง

3 การบูรณาการกระบวนการคิด การเรียนรูของผูเรียนแตละคนจะเกิดขึ้นที่สมอง ซึ่งเปนอวัยวะที่ทําหนาที่รูคิดภายใตสภาพแวดลอมที่เอื้ออํานวย และไดรบั การกระตนุ จูงใจอยางเหมาะสม สอดคลองกับสภาพจิตใจและความตองการของผูเ รียนแตละคน การจัดกิจกรรม การเรียนรูและสาระการเรียนรูที่สอดคลองกับความสนใจและมีความหมายตอผูเรียน จะชวยกระตุนใหสมองของผูเรียน สามารถรับรูและเรียนรูไดอยางมีประสิทธิภาพตามขั้นตอนการทํางงานของสมอง ดังนี้ 1. สมองจะเรียนรูและสืบคน โดยการสังเกต คนหา ซักถาม และทดลอง ปฏิบัติ จนทําใหคนพบความรูความเขาใจ ไดอยางรวดเร็ว

2. สมองจะแยกแยะคุณคาของสิ่งตางๆ โดยการตัดสินใจวิพากษวิจารณ แสดง ความคิดเห็น ยอมรับหรือตอตานตาม อารมณความรูสึกที่เกิดขึ้นในขณะที่เรียนรู

3. สมองจะประมวลเนื้อหาสาระ โดยการสรุปเปนความคิดรวบยอดจาก เรื่องราวที่ไดเรียนรูใหมนําไปผสมผสานกับ ความรูห รือประสบการณเดิมทีถ่ กู จัดเก็บอยูใ น สมอง ผานการกลัน่ กรองเพือ่ สังเคราะหเปน ความรูค วามเขาใจใหมๆ หรือเปนทัศนคติใหม ที่จะเก็บบรรจุไวในสมองของผูเรียน

การเรียนรูที่มีประสิทธิภาพจึงตองเปนการเรียนรูที่เกิดจากกระบวนการคิดของผูเรียน เพราะการเรียนรูจะเกิดขึ้น เมื่อสมองรูคิด และตองเปนการคิดไดครบถวนตามขั้นตอนการทํางานของสมองผูเรียน โดยเริ่มตนจาก 1. ระดับการคิดพื้นฐาน ไดแก การสังเกต การจําแนก การคาดคะเน การสื่อความหมาย การรวบรวมขอมูล การสรุปผล เปนตน

คูม อื ครู

2. ระดับลักษณะการคิด ไดแก การคิดกวาง คิดลึกซึ้ง คิดไกล คิดหลากหลาย คิดคลอง คิดอยางมีเหตุผล เปนตน

3. ระดับกระบวนการคิด ไดแก กระบวนการคิดอยางมีวิจารณญาณ กระบวนการแกปญหา กระบวนการ คิดสรางสรรค กระบวนการคิดสังเคราะหวิจัย เปนตน

5Es การจัดกิจกรรมตามขั้นตอนวัฏจักรการเรียนรู 5Es ขั้นตอนการสอนที่สัมพันธกับขั้นตอนการคิดและการทํางานทางสมองของผูเรียนที่นิยมใชอยางแพรหลาย คือ วัฏจักรการเรียนรู 5Es ซึ่งผูจัดทําคูมือครูไดนํามาใชเปนแนวทางออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนในแตละหนวย ตามลําดับขั้นตอนการเรียนรู ดังนี้ ขั้นที่ 1

กระตุนความสนใจ

(Engage)

เสร�ม

5

เปนขัน้ ทีผ่ สู อนนําเขาสูบ ทเรียน เพือ่ กระตุน ความสนใจของผูเ รียนดวยเรือ่ งราวหรือเหตุการณทนี่ า สนใจโดยใชเทคนิควิธกี ารสอน และคําถามทบทวนความรูหรือประสบการณเดิมของผูเรียน เพื่อเชื่อมโยงผูเรียนเขาสูความรูของบทเรียนใหม ชวยใหผูเรียนสามารถ สรุปประเด็นสําคัญที่เปนหัวขอและสาระการเรียนรูของบทเรียนได จึงเปนขั้นตอนการสอนที่สําคัญ เพราะเปนการเตรียมความพรอม และสรางแรงจูงใจใฝเรียนรูแกผูเรียน

ขั้นที่ 2

สํารวจคนหา

(Explore)

เปนขัน้ ทีผ่ สู อนเปดโอกาสใหผเู รียนลงมือศึกษา สังเกต หรือรวมมือกันสํารวจ เพือ่ ใหเห็นขอบขายของปญหา รวมถึงวิธกี ารศึกษา คนควา การรวบรวมขอมูลความรูที่จะนําไปสูการสรางความเขาใจประเด็นปญหานั้นๆ เมื่อผูเรียนทําความเขาใจในประเด็นหัวขอที่จะ ศึกษาคนควาอยางถองแทแลว ก็ลงมือปฏิบัติเพื่อเก็บรวบรวมขอมูลความรู สํารวจตรวจสอบ โดยวิธีการตางๆ เชน สัมภาษณ ทดลอง อานคนควาขอมูลจากเอกสาร แหลงขอมูลตางๆ จนไดขอมูลความรูตามที่ตั้งประเด็นศึกษาไว

ขั้นที่ 3

อธิบายความรู

(Explain)

เปนขั้นที่ผูสอนมีปฏิสัมพันธกับผูเรียน เชน ใหการแนะนํา ตั้งคําถามกระตุนใหคิด เพื่อใหผูเรียนคนหาคําตอบ และนําขอมูล ความรูจากการศึกษาคนควาในขั้นที่ 2 มาวิเคราะห สรุปผล และนําเสนอผลที่ไดศึกษาคนความาในรูปแบบสารสนเทศตางๆ เชน เขียนแผนภูมิ แผนผังแสดงมโนทัศน เขียนความเรียง เขียนรายงาน เปนตน ในขั้นตอนนี้ฝกใหผูเรียนใชสมองคิดวิเคราะหและ สังเคราะหอยางเปนระบบ

ขั้นที่ 4

ขยายความเขาใจ

(Expand)

เปนขั้นที่ผูสอนเลือกใชเทคนิควิธีการสอนตางๆ ที่สงเสริมใหผูเรียนนําความรูที่เกิดขึ้นไปคิดคนสืบคนตอๆ ไป เพื่อพัฒนาทักษะ การเรียนรูและการทํางานรวมกันเปนกลุม ระดมสมองเพื่อคิดสรางสรรครวมกัน ผูเรียนสามารถนําความรูที่สรางขึ้นใหมไปเชื่อมโยง กับประสบการณเดิมโดยนําขอสรุปทีไ่ ดไปใชอธิบายเหตุการณตา งๆ หรือนําไปปฏิบตั ใิ นสถานการณใหมๆ ทีเ่ กีย่ วของกับชีวติ ประจําวัน ของตนเอง เพื่อขยายความรูความเขาใจใหกวางขวางยิ่งขึ้น ในขั้นตอนนี้ฝกสมองของผูเรียนใหสามารถคิดริเริ่มสรางสรรคอยางมี คุณภาพ เสริมสรางวิสัยทัศนใหกวางไกลออกไป

ขั้นที่ 5

ตรวจสอบผล

(Evaluate)

เปนขัน้ ทีผ่ สู อนประเมินมโนทัศนของผูเ รียน โดยตรวจสอบจากความคิดทีเ่ ปลีย่ นไปและความคิดรวบยอดทีเ่ กิดขึน้ ใหม ตรวจสอบ ทักษะ กระบวนการปฏิบัติ การแกปญหา การตอบคําถามรวบยอด และการเคารพความคิดหรือยอมรับเหตุผลของคนอื่น เพื่อการ สรางสรรคความรูร ว มกัน ผูเ รียนสามารถประเมินผลการเรียนรูข องตนเอง เพือ่ สรุปผลวามีความรูอ ะไรเพิม่ ขึน้ มาบาง เกิดความเขาใจ มากนอยเพียงใด และจะนําความรูเหลานั้นไปประยุกตใชในการเรียนรูเรื่องอื่นๆ ไดอยางไร ผูเรียนจะเกิดเจตคติและเห็นคุณคาของ ตนเองจากผลการเรียนรูที่เกิดขึ้น ซึ่งเปนการเรียนรูที่มีความสุขอยางแทจริง

การจัดกิจกรรมการเรียนรูตามขั้นตอนวัฏจักรการสรางความรูแบบ 5Es จึงเปนรูปแบบการเรียนการสอนที่เนน ผูเ รียนเปนสําคัญอยางแทจริง เพราะสงเสริมใหผเู รียนไดลงมือปฏิบตั ติ ามขัน้ ตอนของกระบวนการสรางความรูด ว ยตนเอง และฝกฝนใหใชกระบวนการคิดและกระบวนการกลุมอยางชํานาญ กอใหเกิดทักษะชีวิต ทักษะการทํางานและทักษะการ เรียนรูที่มีประสิทธิภาพ สงผลตอการยกระดับผลสัมฤทธิ์ของผูเรียน ตามเปาหมายของการปฏิรูปการศึกษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) ทุกประการ คูม อื ครู

O-NET การเพิ่มผลสัมฤทธิ์ O-NET

การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามขั้นตอนวัฏจักรการเรียนรู 5Es ในแตละหนวยการเรียนรู ทางผูจัดทํา จะเสนอแนะวิธีสอนรูปแบบกิจกรรมการเรียนรู พรอมทั้งออกแบบเครื่องมือวัดผลประเมินผลที่สอดคลองกับตัวชี้วัด และสาระการเรียนรูแกนกลางไวทุกขั้นตอน โดยยึดหลักสําคัญ คือ เปาหมายของการวัดผลประเมินผล เสร�ม

6

1. การวัดผลทุกครั้งตองนําผล การวัดมาปรับปรุงพัฒนาผูเรียน เปนรายบุคคล

2. การประเมินผลมีเปาหมาย เพื่อพัฒนาการเรียนรูของผูเรียน จนเต็มศักยภาพ

3. การนําผลการวัดและประเมิน ทุกครั้งมาวางแผนปรับปรุงกิจกรรม การเรียนการสอน การเลือกเทคนิค วิธีการสอน และสื่อการเรียนรูให เหมาะสมกับสภาพจริงของผูเรียน

การทดสอบผูเรียน 1. การใชขอสอบอัตนัย เนนการอาน การคิดวิเคราะห และเขียนสรุปเพิ่มมากขึ้น 2. การใชคําถามกระตุนการคิด ควบคูกับการทําขอสอบที่เนนการคิดตลอดตอเนื่องตามลําดับกิจกรรมการเรียนรูและ ตัวชี้วัด 3. การทดสอบตองดําเนินการทั้งกอนเรียน ระหวางเรียน และเมื่อสิ้นสุดการเรียน การทดสอบระหวางเรียน ต อ งใช ข  อ สอบทั้ ง ชนิ ด ปรนั ย และอั ต นั ย และเป น การทดสอบเพื่ อ วิ นิ จ ฉั ย ผลการเรี ย นของผู  เ รี ย นแต ล ะคน เพื่อวัดการสอนซอมเสริมใหบรรลุตัวชี้วัดทุกตัว 4. การสอบกลางภาค (ถามี) ควรนําขอสอบหรือแบบฝกหัดที่นักเรียนสวนใหญทําผิดบอยๆ มาสรางเปนแบบทดสอบ อีกครัง้ เพือ่ ตรวจสอบความรูค วามเขาใจทีถ่ กู ตอง และประเมินความกาวหนาของผูเรียนแตละคน 5. การสอบปลายภาคเรียนเพื่อวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามตัวชี้วัดที่สําคัญ ควรออกขอสอบใหมีลักษณะเดียวกับ ขอสอบ O-NET โดยเนนการคิดวิเคราะห สังเคราะห เชื่อมโยงประยุกตใช เพื่อสรางความคุนเคย และฝกฝน วิธีการทําขอสอบดวยความมั่นใจ 6. การนําผลการทดสอบของผูเรียนมาวิเคราะห โดยผลการสอบกอนการเรียนตองสามารถพยากรณผลการสอบ กลางภาค และผลการสอบกลางภาคตองทํานายผลการสอบปลายภาคของผูเ รียนแตละคน เพือ่ ประเมินพัฒนาการ ความกาวหนาของผูเรียนเปนรายบุคคล 7. ผลการทดสอบปลายป ปลายภาค ตองมีคาเฉลี่ยสอดคลองกับคาเฉลี่ยของการสอบ NT ที่เขตพื้นที่การศึกษา จัดสอบ รวมทั้งคาเฉลี่ยของการสอบ O-NET ชวงชั้นที่สอดคลองครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดสําคัญ เพือ่ สะทอนประสิทธิภาพของครูผสู อนในการออกแบบการเรียนรูแ ละประกันคุณภาพผูเ รียนทีต่ รวจสอบผลไดชดั เจน การจัดการเรียนการสอนในแตละหนวยการเรียนรู ตองใหผูเรียนไดสั่งสมความรู สะสมความเขาใจไปทีละเล็ก ละนอยตามลําดับขัน้ ตอนของกิจกรรมการเรียนรู 5Es เพือ่ ใหผเู รียนไดเติมเต็มองคความรูอ ยางตอเนือ่ ง จนสามารถปฏิบตั ิ ชิ้นงานหรือภาระงานรวบยอดของแตละหนวยผานเกณฑประกันคุณภาพในระดับที่นาพึงพอใจ เพื่อรองรับการประเมิน ภายนอกจาก สมศ. ตลอดเวลา คูม อื ครู

ASEAN การเรียนรูสูประชาคมอาเซียน เพื่ออํานวยความสะดวกแกครูผูสอนในการจัดกิจกรรมการเรียนรูบูรณาการอาเซียนศึกษา ผูจัดทําไดวิเคราะห มาตรฐานการเรียนรู และตัวชี้วัดที่มีสาระการเรียนรูสอดคลองกับองคความรูเกี่ยวกับประชาคมอาเซียนในแงมุมตางๆ ครอบคลุมทัง้ ประชาคมการเมืองและความมัน่ คงอาเซียน ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน และประชาคมสังคมและวัฒนธรรม อาเซียน เพื่อสงเสริมการเรียนรูใหผูเรียนเกิดความตระหนัก มีความรูความเขาใจเหมาะสมกับระดับชั้นและกลุมสาระ การเรียนรู โดยเสนอแนะวิธีการจัดกิจกรรมบูรณาการเนื้อหาสาระตางๆ ที่เปนประโยชนตอผูเรียนและเปนการชวย เตรียมความพรอมผูเ รียนทุกคนทีจ่ ะกาวเขาสูก ารเปนสมาชิกของประชาคมอาเซียนไดอยางมัน่ ใจตามขอตกลงปฏิญญา เสร�ม ชะอํา-หัวหิน วาดวยความรวมมือดานการศึกษาเพือ่ บรรลุเปาหมายประชาคมอาเซียนทีเ่ อือ้ อาทรและแบงปน จึงกําหนด 7 เปนนโยบายใหกระทรวงศึกษาธิการจัดการเรียนรูเตรียมความพรอมผูเรียนเขาสูประชาคมอาเซียนภายในป พ.ศ. 2558 ตามแนวปฏิบัติที่สําคัญ ดังนี้

การจัดการเรียนรูส ู ประชาคมการเมืองและความมัน่ คงอาเซียน 1. การสรางความรูความเขาใจ และตระหนักถึงความสําคัญของ กฎบัตรอาเซียน และความรวมมือ ของ 3 เสาหลัก ซึง่ กฎบัตรอาเซียน ในขณะนี้มีสถานะเปนกฎหมายที่ ประเทศสมาชิกจะตองปฏิบัติตาม หลักการที่กําหนดไวเพื่อใหบรรลุ เปาหมายของกฎบัตรมาตราตางๆ

2. การสงเสริมหลักการ ประชาธิปไตยและการสราง สิ่งแวดลอมประชาธิปไตย เพื่อการอยูรวมกันอยางกลมกลืน ภายใตวิถีชีวิตอาเซียนที่มีความ หลากหลายดานสังคมและ วัฒนธรรม

4. การตระหนักในคุณคาของ สายสัมพันธทางประวัติศาสตร และมรดกทางวัฒนธรรมที่มี พัฒนาการรวมกัน เพื่อเชื่อม อัตลักษณและสรางจิตสํานึก ในการเปนประชากรของประชาคม อาเซียนรวมกัน

3. การสงเสริมการศึกษาดาน สิทธิมนุษยชน เพื่อสรางประชาคม อาเซียนใหเปนประชาคมเพื่อ ประชาชนอยางแทจริง สามารถ อยูรวมกันไดบนพื้นฐานการเคารพ ในคุณคาของศักดิ์ศรีแหงความ เปนมนุษยเทาเทียมกัน

5. การสงเสริมสันติภาพ ความ มั่นคง และความปรองดองในสังคม ทั้งระดับประเทศและภูมิภาคของ อาเซียนบนพื้นฐานสันติวิธีและการ อยูรวมกันดวยขันติธรรม

คูม อื ครู

การจัดการเรียนรูส ู ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน

เสร�ม

8

1. การพัฒนาทักษะการทํางาน เพื่อเสริมสรางผูเรียนใหมีทักษะ วิชาชีพที่จําเปนสอดคลองกับ ความตองการของตลาดแรงงาน และสถานประกอบการในอาเซียน สามารถเทียบโอนผลการเรียน และการทํางานตามมาตรฐานฝมือ แรงงานในภูมิภาคอาเซียน

2. การเสริมสรางวินัย ความรับผิดชอบ และเจตคติรักการทํางาน สามารถพึ่งพาตนเอง มีทักษะชีวิต ดํารงชีวิตอยางมีความสุข เห็นคุณคา และภูมิใจในตนเอง ในฐานะที่เปนพลเมืองไทยและ อาเซียน

3. การเรียนรูเพื่อพัฒนาตนเอง อยางตอเนื่องตลอดชีวิต ใหมี ทักษะการทํางานตามมาตรฐาน อาชีพ และคุณวุฒิของวิชาชีพสาขา ตางๆ เพื่อรองรับการเตรียมเคลื่อน ยายแรงงานมีฝมือและการเปน ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนที่ เขมแข็ง เพื่อสรางขีดความสามารถ ในการแขงขันในเวทีโลก

การจัดการเรียนรูส ู ประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน 1. การเสริมสรางความรวมมือ ในลักษณะสังคมที่เอื้ออาทร ของประชากรอาเซียน โดยยึด หลักการสําคัญ คือ ความงดงาม ของประชาคมอาเซียนมาจาก ความแตกตางและหลากหลายทาง วัฒนธรรมที่ลวนแตมีคุณคาตอ มรดกทางวัฒนธรรมของอาเซียน ซึ่งประชาชนทุกคนตองอนุรักษ สืบสานใหยั่งยืน

2. การเสริมสรางคุณลักษณะ ของผูเรียนใหเปนพลเมืองอาเซียน ที่มีศักยภาพในการกาวเขาสู ประชาคมอาเซียนอยางมั่นใจ เปนผูที่มีสุขภาพสมบูรณแข็งแรง มีทักษะการสื่อสาร ทักษะการ ทํางาน ทักษะทางสังคม สามารถ ทํางานรวมกับผูอื่นไดอยาง สรางสรรค และมีองคความรู เกี่ยวกับอาเซียนที่จําเปนตอการ ดํารงชีวิตอยางมีคุณภาพ

4. การสงเสริมการเรียนรูดาน ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี วิถชี วี ติ ความเปนอยูข องเพือ่ นบาน ในอาเซียน เพื่อสรางจิตสํานึกของ ความเปนประชาคมอาเซียนและ ตระหนักถึงหนาที่ของการเปน พลเมืองอาเซียนรวมกัน

3. การสงเสริมการเรียนรูภาษา อังกฤษเพื่อการสื่อสารและการ ทํางานตามมาตรฐานอาชีพที่ กําหนดและสนับสนุนการเรียนรู ภาษาอาเซียนและภาษาเพื่อนบาน เพื่อชวยเสริมสรางสัมพันธภาพทาง สังคม และการอยูรวมกันอยางสันติ ทามกลางความหลากหลายทาง วัฒนธรรม

5. การสรางความรูและความ ตระหนักเกี่ยวกับดานสิ่งแวดลอม ปญหาและผลกระทบตอคุณภาพ ชีวิตของประชากรในภูมิภาค รวมทั้งแนวทางการพัฒนาอยาง ยั่งยืน ใหเปนมรดกสืบทอดแก พลเมืองอาเซียนในรุนหลังตอๆ ไป

กระทรวงศึกษาธิการจึงประกาศนโยบายการปฏิรูปการศึกษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) เพื่อเรงพัฒนาเด็ก และเยาวชนไทยใหเปนทรัพยากรมนุษยของชาติที่มีทักษะและความชํานาญ พรอมเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงและ การแขงขันทั้งในภูมิภาคอาเซียนและภูมิภาคอื่นๆ ของสังคมโลก ทั้งนี้ผูบริหารสถานศึกษา ครูผูสอน และผูปกครอง ควรรวมมือกันอยางใกลชิดในการดูแลชวยเหลือผูเรียนและจัดประสบการณการเรียนรูเพื่อพัฒนาผูเรียนจนเต็มศักยภาพ เพื่อกาวเขาสูการเปนพลเมืองอาเซียนอยางมีเกียรติภูมิและศักดิ์ศรีความเปนมนุษยของตน คณะผูจัดทํา คูม อื ครู

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระที่ 1

ทัศนศิลป (เฉพาะชั้น ป.4)*

ทัศนศิลป

มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทัศนศิลปตามจินตนาการ และความคิดสรางสรรค วิเคราะห วิพากษ วิจารณ คุณคางานทัศนศิลป ถายทอดความรูสึก ความคิดตองานศิลปะอยางอิสระ ชื่นชม และประยุกต ใชในชีวิตประจําวัน ชั้น

ตัวชี้วัด

ป.4 1. เปรียบเทียบรูปลักษณะของรูปราง รูปทรง ในธรรมชาติสิ่งแวดลอมและงานทัศนศิลป 2. อภิปรายเกี่ยวกับอิทธิพลของสีวรรณะอุน และสีวรรณะเย็นที่มีตออารมณของมนุษย 3. จําแนกทัศนธาตุของสิ่งตางๆ ในธรรมชาติ สิ่งแวดลอมและงานทัศนศิลป โดยเนนเรื่อง เสน สี รูปราง รูปทรง พื้นผิว และพื้นที่วาง

สาระการเรียนรูแกนกลาง

หนวยการเรียนรูในหนังสือเรียน

• หนวยการเรียนรูท ี่ 1 ทัศนธาตุกบั งานศิลป บทที่ 1 รูปราง รูปทรง • อิทธิพลของสีวรรณะอุน และสีวรรณะเย็น • หนวยการเรียนรูท ี่ 2 สนุกกับงานศิลป บทที่ 1 วรรณะสีกับงานศิลปะ • เสน สี รูปราง รูปทรง พื้นผิว • หนวยการเรียนรูท ี่ 1 และพื้นที่วางในธรรมชาติ ทัศนธาตุกบั งานศิลป สิ่งแวดลอม และงานทัศนศิลป บทที่ 2 ทัศนธาตุ • รูปราง รูปทรง ในธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และงานทัศนศิลป

4. มีทักษะพื้นฐานในการใชวัสดุ อุปกรณ สรางสรรคงานพิมพภาพ

• การใชวัสดุ อุปกรณ สรางงานพิมพภาพ

• หนวยการเรียนรูท ี่ 2 สนุกกับงานศิลป บทที่ 2 ภาพพิมพสวยงาม

5. มีทักษะพื้นฐานในการใชวัสดุ อุปกรณ สรางสรรคงานวาดภาพระบายสี

• การใชวัสดุ อุปกรณ ในการวาดภาพ ระบายสี

6. บรรยายลักษณะของภาพ โดยเนนเรื่องการ จัดระยะความลึก นํ้าหนัก และแสงเงาในภาพ

• การจัดระยะ ความลึก นํ้าหนัก และแสงเงาในการวาดภาพ

• หนวยการเรียนรูท ี่ 2 สนุกกับงานศิลป บทที่ 3 ภาพสวยงามตามจินตนาการ • หนวยการเรียนรูท ี่ 2 สนุกกับงานศิลป บทที่ 3 ภาพสวยงามตามจินตนาการ

7. วาดภาพระบายสี โดยใชสีวรรณะอุน และสีวรรณะเย็น ถายทอดความรูสึกและ จินตนาการ

• การใชสีวรรณะอุน และใชสีวรรณะเย็น วาดภาพ ถายทอดความรูสึก และจินตนาการ

8. เปรียบเทียบความคิด ความรูสึกที่ถายทอด ผานงานทัศนศิลปของตนเองและบุคคลอื่น

• ความเหมือนและความแตกตาง • หนวยการเรียนรูท ี่ 2 ในงานทัศนศิลป ความคิด ความรูสึก สนุกกับงานศิลป ที่ถายทอดในงานทัศนศิลป บทที่ 3 ภาพสวยงามตามจินตนาการ • การเลือกใชวรรณะสีเพื่อถายทอดอารมณ • หนวยการเรียนรูท ี่ 2 ความรูสึก สนุกกับงานศิลป บทที่ 1 วรรณะสีกับงานศิลปะ

9. เลือกใชวรรณะสีเพื่อถายทอดอารมณ ความรูสึกในการสรางงานทัศนศิลป

เสร�ม

9

• หนวยการเรียนรูท ี่ 2 สนุกกับงานศิลป บทที่ 1 วรรณะสีกับงานศิลปะ

มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสัมพันธระหวางทัศนศิลป ประวัตศิ าสตร และวัฒนธรรม เห็นคุณคางานทัศนศิลปทเี่ ปนมรดก ทางวัฒนธรรม ภูมิปญญาทองถิ่น ภูมิปญญาไทยและสากล ชั้น

ตัวชี้วัด

ป.4 1. ระบุและอภิปรายเกี่ยวกับงานทัศนศิลป ในเหตุการณ และงานเฉลิมฉลองของ วัฒนธรรมในทองถิ่น 2. บรรยายเกี่ยวกับงานทัศนศิลปที่มาจาก วัฒนธรรมตางๆ

สาระการเรียนรูแกนกลาง • งานทัศนศิลปในวัฒนธรรมทองถิ่น • งานทัศนศิลปในวัฒนธรรมตางๆ

หนวยการเรียนรูในหนังสือเรียน • หนวยการเรียนรูท ี่ 3 ศิลปะทองถิน่ บทที่ 1 ศิลปะกับวัฒนธรรมทองถิ่น • หนวยการเรียนรูท ี่ 3 ศิลปะทองถิน่ บทที่ 2 ทองถิ่นไทย ศิลปะไทย

_________________________________ * สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน, กระทรวงศึกษาธิการ. สาระการเรียนรูแ กนกลาง กลุม สาระการเรียนรู ศิลปะ. (กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551), หนา 9, 19

คูม อื ครู

คําอธิบายรายวิชา รายวิชา ทัศนศิลป ชั้นประถมศึกษาปที่ 4 รหัสวิชา ศ…………………………………

เสร�ม

10

กลุมสาระการเรียนรู ศิลปะ ภาคเรียนที่ 1-2 เวลา 30 ชั่วโมง/ป

ศึกษา วิเคราะห เปรียบเทียบ อภิปราย จําแนก บรรยาย รูปลักษณะของรูปราง รูปทรง ในธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และงานทัศนศิลป ทัศนธาตุของสิ่งตางๆ ในธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และงานทัศนศิลป โดยเนน เรื่อง เสน สี รูปราง รูปทรง พื้นผิว และพื้นที่วาง อิทธิพลของสีวรรณะอุน และสีวรรณะเย็นที่มีตออารมณ มนุษย การวาดภาพระบายสี โดยใชสีวรรณะอุน และสีวรรณะเย็น ถายทอดความรูสึกและจินตนาการ การใช วัสดุ อุปกรณ สรางสรรคงานพิมพภาพและงานวาดภาพระบายสี ลักษณะภาพที่เนนการจัดระยะ ความลึก นํ้าหนัก และแสงเงา การถายทอดความคิด ความรูสึกผานงานทัศนศิลปของตนเองและผูอื่น งานทัศนศิลป ในเหตุการณและงานเฉลิมฉลองของวัฒนธรรมทองถิ่น งานทัศนศิลปที่มาจากวัฒนธรรมตางๆ โดยใชทักษะกระบวนการทางทัศนศิลป ในการสรางและนําเสนอผลงานทัศนศิลป การเลือกใชวัสดุ อุปกรณที่เหมาะสม การวิเคราะห การวิพากษวิจารณคุณคางานทัศนศ นศิลป เพื่อใหเห็นคุณคางานทัศนศิลป เขาใจความสัมพันธระหวางทัศนศิลป ประวัติศาสตร และวัฒนธรรม นําความรูไปประยุกตใชในชีวิตประจําวันใหเกิดประโยชน มีจริยธรรม ธ คุณธรรม และคานิยมที่เหมาะสม ตัวชี้วัด ศ 1.1 ศ 1.2

ป.4/1 ป.4/1

ป.4/2 ป.4/2

ป.4/3

ป.4/4

ป.4/5

ป.4/6

รวม 11 ตัวชี้วัด

คูม อื ครู

ป.4/7

ป.4/8

ป.4/9

จุดเนนการพัฒนาคุณภาพผูเรียน* การขับเคลื่อนหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2551 และการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษ ที่สอง (พ.ศ. 2552-2561) ใหประสบผลสําเร็จตามจุดเนนการพัฒนาคุณภาพผูเรียน โดยใหทุกภาคสวน รวมกันดําเนินการ กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดจุดเนนการพัฒนาคุณภาพผูเรียน ดังนี้ เสร�ม

ทักษะ ความสามารถ

คุณลักษณะ จุดเนนตามชวงวัย

ม. 4-6

แสวงหาความรู เพื่อแกปญหา ใชเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู ใชภาษาตางประเทศ (ภาษาอังกฤษ) มีทักษะการคิดขั้นสูง ทักษะชีวิต ทักษะการสื่อสารอยางสรางสรรคตามชวงวัย

ม. 1-3

แสวงหาความรูดวยตนเอง ใชเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู มีทักษะการคิดขั้นสูง ทักษะชีวิต ทักษะการสื่อสารอยางสรางสรรคตามชวงวัย

• อยูอยางพอเพียง

ป. 4-6

อานคลอง เขียนคลอง คิดเลขคลอง ทักษะการคิดขั้นพื้นฐาน ทักษะชีวิต ทักษะการสื่อสารอยางสรางสรรคตามชวงวัย

• ใฝเรียนรู

ป. 1-3

อานออก เขียนได คิดเลขเปน มีทักษะการคิดขั้นพื้นฐาน ทักษะชีวิต ทักษะการสื่อสารอยางสรางสรรคตามชวงวัย

• ใฝดี

• มุงมั่นในการศึกษา และการทํางาน

11

คุณลักษณะตามหลักสูตร

• รักชาติ ศาสน กษัตริย • ซื่อสัตยสุจริต • มีวินัย • ใฝเรียนรู • อยูอยางพอเพียง • มุงมั่นในการทํางาน • รักความเปนไทย • มีจิตสาธารณะ

* สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, กระทรวงศึกษาธิการ. แนวทางการนําจุดเนนการพัฒนาผูเรียน สูการปฏิบัติ. (กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2553), หนา 3-10.

คูม อื ครู

คําอธิบายจุดเนนการพัฒนาคุณภาพผูเรียน ทักษะการคิด ม.4-6

เสร�ม

12

ทักษะการคิดขั้นสูง

ม.3 ม.2

ทักษะการคิดขั้นพื้นฐาน

ม.1 ป.6 ป.5 ป.4 ป.3 ป.2 ป.1

คูม อื ครู

ทักษะการคิดแกปญหาอยางสรางสรรค ทักษะกระบวนการคิดอยางมีวจิ ารณญาณ ทักษะกระบวนการคิดสรางสรรค ทักษะการสังเคราะห ทักษะการประยุกตใชความรู ทักษะการวิเคราะห ทักษะการประเมิน ทักษะการสรุป ลงความเห็น ทักษะการสรุปอางอิง ทักษะการนําความรูไปใช

ทักษะการแปลความ ทักษะการตีความ ทักษะการตั้งคําถาม ทักษะการใหเหตุผล ทักษะการรวบรวมขอมูล ทักษะการเชื่อมโยง ทักษะการเปรียบเทียบ ทักษะการจําแนกประเภท ทักษะการสังเกต ทักษะการจัดกลุม

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

กระตุEngage นความสนใจ

สํารวจค Exploreนหา

อธิบExplain ายความรู

Expand าใจ ขยายความเข

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ÃÒÂÇÔªÒ¾×é¹°Ò¹

·ÑȹÈÔÅ»Š ».ô

ªÑé¹»ÃжÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ô

¡ÅØ‹ÁÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ÈÔŻРµÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõõñ

¼ÙŒàÃÕºàÃÕ§ ¹ÒÂͧÍÒ¨ ÁÒ¡ÊÔ¹ ¼ÙŒµÃǨ

¹ÒÂʶԵ ǧÉÒÇ´Õ ¹Ò¸ÇѪ ÊÔ§ËÌ ¹Ò§ÊÒdzÃÔÈÃÒ ¾Ä¡ÉÐÇѹ

ºÃóҸԡÒà ¹ÒÂÇÔÊٵà ⾸Ôìà§Ô¹

¾ÔÁ¾ ¤ÃÑ駷Õè ñð

ʧǹÅÔ¢ÊÔ·¸ÔìµÒÁ¾ÃÐÃÒªºÑ- - ÑµÔ ÃËÑÊÊÔ¹¤ŒÒ ñôñõðòò

¤Œ¹¤ÇÒÁÃÙŒ¢ÂÒ¤ÇÒÁ¤Ô´¨Ò¡ ¾ÔÁ¾ ¤ÃÑ駷Õè ñ ÃËÑÊÊÔ¹¤ŒÒ ñôôõðóö

EB GUIDE

ที่พิมพกํากับหัวขอสําคัญในหนังสือเรียนหลักสูตรใหม ชั้น ป.๔ ขึ้นไป ผาน www.aksorn.com ไปยังแหลงความรูทั่วไทย-ทั่วโลก

( ดูแผนผังความคิดฯ ไดทปี่ กหลังดานใน)

Evaluate ตรวจสอบผล

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

กระตุEngage นความสนใจ

Exploreนหา สํารวจค

อธิบExplain ายความรู

Expand าใจ ขยายความเข

Evaluate ตรวจสอบผล

คํานํา ˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ·ÑȹÈÔÅ»Š ».ô àÅ‹Á¹Õé ¨Ñ´·íÒ¢Öé¹ÊíÒËÃѺ㪌»ÃСͺ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ ªÑé¹»ÃжÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ô â´Â´íÒà¹Ô¹¡ÒèѴ·íÒãËŒÊÍ´¤ÅŒÍ§µÒÁ¡Ãͺ¢Í§ËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§ ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñ¹é ¾×¹é °Ò¹ ¾.È. òõõñ ·Ø¡»ÃСÒà ʋ§àÊÃÔÁãËŒ¼àŒÙ ÃÕ¹ÁÕ¤ÇÒÁ¤Ô´ÊÌҧÊÃä ÁÕ¨¹Ô µ¹Ò¡Òà ·Ò§ÈÔŻР«Ö觨Ъ‹Ç¾Ѳ¹Ò¼ŒÙàÃÕ¹·Ñ駴ŒÒ¹Ã‹Ò§¡Ò ¨Ôµã¨ ʵԻ˜ÞÞÒ ÍÒÃÁ³ Êѧ¤Á ¹Í¡¨Ò¡¹Õé Âѧª‹ÇÂãËŒ¼àŒÙ ÃÕ¹à¡Ô´¤ÇÒÁÃÙ¤Œ ÇÒÁࢌÒ㨠ÁÕ·¡Ñ ÉÐÇÔ¸¡Õ Ò÷ҧÈÔŻРáÅÐà¡Ô´¤ÇÒÁ«Òº«Ö§é 㹤س¤‹Ò ¢Í§§Ò¹ÈÔÅ»Ðᢹ§µ‹Ò§æ ˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ·ÑȹÈÔÅ»Š ».ô àÅ‹Á¹Õé ÁÕ ó ˹‹Ç ã¹áµ‹ÅÐ˹‹ÇÂẋ§à»š¹º·Â‹ÍÂæ «Ö觻ÃСͺ´ŒÇ ñ. ໇ÒËÁÒ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙ»Œ ÃШíÒ˹‹Ç ¡íÒ˹´ÃдѺ¤ÇÒÁÃÙŒ ¤ÇÒÁÊÒÁÒö¢Í§¼ÙàŒ ÃÕ¹ Ç‹ÒàÁ×èÍàÃÕ¹¨ºã¹áµ‹ÅÐ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ µŒÍ§ºÃÃÅØÁҵðҹµÑǪÕéÇÑ´·Õè¡íÒ˹´äÇŒã¹ËÅÑ¡Êٵà ¢ŒÍã´ºŒÒ§ ò. ÊÒÃÐÊíÒ¤ÑÞ á¡‹¹¤ÇÒÁÃÙŒ·Õè໚¹¤ÇÒÁÃÙŒ¤ÇÒÁࢌÒ㨤§·¹µÔ´µÑǼٌàÃÕ¹ ó. à¹×éÍËÒ ¤ÃºµÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾.È. òõõñ ¹íÒàÊ¹Í àËÁÒÐÊÁ¡Ñº¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ã¹áµ‹ÅÐÃдѺªÑé¹ ô. ¡Ô¨¡ÃÃÁ ÁÕËÅÒ¡ËÅÒÂÃٻẺãËŒ¹Ñ¡àÃÕ¹»¯ÔºÑµÔ ẋ§à»š¹ (ñ) ¡Ô¨¡ÃÃÁ¹íÒÊ‹Ù¡ÒÃàÃÕ¹ ¹íÒࢌÒÊ‹Ùº·àÃÕ¹à¾×èÍ¡Ãе،¹¤ÇÒÁʹã¨á¡‹¼ÙŒàÃÕ¹ (ò) ¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ÁͺËÁÒÂãËŒ¼ŒÙàÃÕ¹½ƒ¡»¯ÔºÑµÔà¾×è;Ѳ¹Ò¤ÇÒÁÃÙŒáÅзѡÉÐ »ÃШíÒ˹‹Ç ¤³Ð¼Ù¨Œ ´Ñ ·íÒ¨Ö§ËÇѧ໚¹Í‹ҧÂÔ§è Ç‹Ò Ë¹Ñ§Ê×ÍàÃÕ¹ ·ÑȹÈÔÅ»Š ».ô àÅ‹Á¹Õé ¨Ð໚¹Ê×èÍ ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹·ÕèÍíҹǻÃÐ⪹ µ‹Í¡ÒÃàÃÕ¹·ÑȹÈÔÅ»Š à¾×èÍãËŒÊÑÁÄ·¸Ô¼ÅµÒÁÁҵðҹ µÑǪÕéÇÑ´·Õè¡íÒ˹´äÇŒã¹ËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾.È. òõõñ ·Ø¡»ÃСÒà ¤³Ð¼ÙŒ¨Ñ´·íÒ

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

กระตุEngage นความสนใจ

สํารวจค Exploreนหา

อธิบExplain ายความรู

Expand าใจ ขยายความเข

Evaluate ตรวจสอบผล

ค�ำชี้แจง ในกำรใช้สื่อ หนวยการเรียนรูที่

ñ

เป้าหมายการเรียนรู้ กำาหนดระดับความรู้ความสามารถ ของผู้เรียนเมื่อเรียนจบหน่วย

·Ñȹ¸ÒµØ¡Ñº§Ò¹ÈÔÅ»Š

บทที่

๑

รูปราง รูปทรง สาระสําคัญ สิ�งตางๆ ในธรรมชาติ สิ�งแวดลอม รวมทั้ง งานทัศนศิลปตางก็มีลักษณะของรูปราง รูปทรงที่แตกตางกันออกไป

สาระสำาคัญ แก่นความรู้ที่เป็นความเข้าใจคงทน ติดตัวผู้เรียน

เปาหมายการเรียนรูประจําหนวยที่ ๑ เมือ่ เรียนจบหนวยนี้ ผูเ รียนจะมีความรูค วามสามารถตอไปนี้ ๑. เปรียบเทียบลักษณะของรูปราง รูปทรงในธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และงานทัศนศิลป (มฐ. ศ ๑.๑ ป.๔/๑) ๒. จําแนกทัศนธาตุของสิง่ ตางๆ ในธรรมชาติ สิง่ แวดลอม และงานทัศนศิลป โดยเนนเรื่องเสน สี รูปราง รูปทรง พื้นผิว และพื้นที่วาง (มฐ. ศ ๑.๑ ป.๔/๓)

?

ËÒÃٻËҧµ‹Ò§æ ·ÕèÍÂÙ‹ã¹ÀÒ¾Ç‹Ò ÁÕÃٻËҧ㴺ŒÒ§

ÀÒ¾â´Â : äÁ‹»ÃÒ¡¯áËÅ‹§·ÕèÁÒ

ÀÒ¾¨Ò¡ : http://inkiesink.com/category/contests

๒

เนื้อหา ครบตามหลักสูตรแกนกลางฯ พ.ศ. ๒๕๕๑ นำาเสนอเหมาะสมกับการเรียนการสอน ในแต่ละระดับชั้น

กิจกรรมการเรียนรู้ มอบหมายให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติ เพื่อพัฒนาความรู้และทักษะประจำาหน่วย

¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ñ ÇÒ´àÊŒ¹µ‹Ò§æ ·ÕèÊѧࡵàË繨ҡÊÔ觷ÕèÍÂÙ‹ÃÍºæ µÑÇàÃÒ Å§ã¹¡ÃдÒÉÇÒ´à¢Õ¹ (´Ñ§µÑÇÍ‹ҧ)

๒. ภาคอีสาน

ในทองถิน่ นี้ มีผลงานศิลปะอยูห ลายแหง ดวยกัน บางแหงก็มชี อื่ เสียงเปนทีร่ จู กั กันทัว่ ไป เชน แหลงทําเครื่องปนดินเผา อ.หนองหาน จ.อุดรธานี เปนตน

¨Ò¡¹Ñé¹¹ÓÀÒ¾ÁÒà»ÃÕºà·Õº¡Ñºà¾×è͹

เครื่องปนดินเผา ที่ จ.อุดรธานี

เสนโคงของเหรียญบาท

ò

๓. ภาคใต

เสนตรงของไมบรรทัด

เสนหยักของฟนเลื่อย

ÊѧࡵÀÒ¾·Õè¡Ó˹´ãËŒ áÅŒÇà¢Õ¹ºÃÃÂÒ¶֧·Ñȹ¸ÒµØ·ÕèàËç¹Å§ã¹ÊÁØ´

ผลงานศิลปะของทองถิน่ ทางภาคใต มีชื่อเสียงเปนที่รูจักอยูหลายอยาง เชน การทํา เรือกอและ อ.ปะนาเระ จ.นราธิวาส เปนตน เรือกอและ ที่ จ.นราธิวาส

๔. ภาคกลาง

แหลงผลิตงานศิลปะทางภาคกลาง สวนมากจะอยูใ นจังหวัดรอบๆ กรุงเทพมหานคร แหลงผลิตผลงานศิลปะที่มีชื่อเสียง และเปนที่ รูจักกันทั่วไป เชน ตุกตาดินเผา อ.บางเสด็จ จ.อางทอง เปนตน

¤íÒ¶ÒÁºÙóҡÒÃÊÙ‹ªÕÇÔµ

ตุกตาดินเผา ที่ จ.อางทอง

ñ ·Ñȹ¸ÒµØ·ÕèÊѧࡵàË繨ҡÊÔè§ÃÍºæ µÑÇàÃÒ¹Ñé¹ ¹íÒÁÒÊÌҧÊÃä ¼Å§Ò¹·ÑȹÈÔÅ»Šä´ŒÍ‹ҧäà ò ¹Ñ¡àÃÕ Â¹¨Ð㪌àÊŒ¹Åѡɳе‹Ò§æ ÊÌҧ໚¹ÀÒ¾ÇÒ´ÍÐäÃä´ŒºŒÒ§ ó ¶ŒÒãËŒ¹Ñ¡àÃÕ Â¹ÇÒ´ÀÒ¾·ÐàÅ ¹Ñ¡àÃÕ Â¹¨ÐàÅ×͡㪌ÊÕ ã´ºŒÒ§ à¾ÃÒÐÍÐäÃ

¤íÒ¶ÒÁ¨Ø´»ÃСÒÂ

๕๔

ñ ¹Ñ¡àÃÕ Â¹¤Ô´Ç‹Ò ¼Å§Ò¹ÈÔÅ»Ðã¹áµ‹ÅзŒÍ§¶Ôè¹ÁÕ¤ÇÒÁᵡµ‹Ò§¡Ñ¹à¾ÃÒÐÍÐäà ò àÃ× Í¡ÍáÅзÕè ¨.¹ÃÒ¸ÔÇÒÊ ÁÕ¤ÇÒÁÊǧÒÁã¹àÃ× è ͧ㴠ó à¤Ã× è ͧ»˜œ¹´Ô¹à¼Ò·Õè Í. ˹ͧËÒ¹ ¨. ÍØ´Ã¸Ò¹Õ ÁÕàÍ¡Åѡɳ ·Õè â´´à´‹¹Í‹ҧäÃ

๒๑

คำาถามจุดประกาย คำาถามที่กระตุ้นให้ผู้เรียน ฝึกฝนการคิดวิเคราะห์

คำาถามบูรณาการสู่ชีวิต คำาถามที่กระตุ้นให้ผู้เรียนรู้จักคิด นำาความรู้ มาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำาวัน

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

กระตุEngage นความสนใจ

Exploreนหา สํารวจค

อธิบExplain ายความรู

Expand าใจ ขยายความเข

Evaluate ตรวจสอบผล

สารบัญ ห น ว ย การเรียนรูที่

ห น ว ย การเรียนรูที่

ห น ว ย การเรียนรูที่

๑

ทัศนธาตุกับงานศิลป

๑

บทที่ ๑ รูปราง รูปทรง บทที่ ๒ ทัศนธาตุ

๒ ๑๐

๒

สนุกกับงานศิลป

๒๓

บทที่ ๑ วรรณะสีกับงานศิลปะ บทที่ ๒ ภาพพิมพสวยงาม บทที่ ๓ ภาพสวยงามตามจินตนาการ

๒๔ ๓๑ ๓๘

ศิลปะทองถิ่น

๔๖

บทที่ ๑ ศิลปะกับวัฒนธรรมทองถิ�น บทที่ ๒ ทองถิ�นไทย ศิลปะไทย

๔๗ ๕๒

๓

โครงงานศิลปะ กิจกรรมบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง กิจกรรมบูรณาการจิตอาสา บรรณานุกรม ภาคผนวก

EB GUIDE

๕๗

๕๗ ๕๘ ๕๘ พิเศษ ๑

คนควาขอมูลเพิ่มเติม จากเว็บไซตที่อยูในหนังสือเรียน หนา ๓, ๑๑, ๑๘, ๒๕, ๓๒, ๓๙, ๔๐

กระตุน ความสนใจ Engage

หนวยการเรียนรูที่

ñ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Explore

Explain

Expand

Evaluate

กระตุน ความสนใจ

Engage

1. ครูสนทนากับนักเรียนวา เมื่อเรียนวิชา ทัศนศิลป นักเรียนรูสึกสนุกหรือไม เพราะอะไร แลวใหนักเรียนออกมาเลาความรูสึก ของตนเอง 2. ใหนกั เรียนดูภาพในหนังสือ หนา 1 แลวชวยกัน ตอบคําถามวา • จากภาพ นักเรียนสังเกตเห็นเสน สี รูปราง รูปทรง ชนิดใดบาง (ตอบ • เสน ไดแก เสนตรง เสนโคง • รูปราง ไดแก รูปรางวงกลม รูปรางวงรี รูปรางอิสระ • สี ไดแก สีฟา สีนํ้าเงิน สีเหลือง สีแดง สีสม สีชมพู สีเขียว สีมวง และสีดํา) • นักเรียนรูสึกอยางไรกับภาพนี้ (แนวตอบ คําตอบมีหลากหลาย ขึ้นอยูกับ นักเรียนแตละคน)

·Ñȹ¸ÒµØ¡Ñº§Ò¹ÈÔÅ»Š

เปาหมายการเรียนรูประจําหนวยที่ ๑ เมือ่ เรียนจบหนวยนี้ ผูเ รียนจะมีความรูค วามสามารถตอไปนี้ ๑. เปรียบเทียบลักษณะของรูปราง รูปทรงในธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และงานทัศนศิลป (มฐ. ศ ๑.๑ ป.๔/๑) ๒. จําแนกทัศนธาตุของสิง่ ตางๆ ในธรรมชาติ สิง่ แวดลอม และงานทัศนศิลป โดยเนนเรื่องเสน สี รูปราง รูปทรง พื้นผิว และพื้นที่วาง (มฐ. ศ ๑.๑ ป.๔/๓)

ÀÒ¾â´Â : äÁ‹»ÃÒ¡¯áËÅ‹§·ÕèÁÒ

เกร็ดแนะครู การเรียนศิลปะจะชวยสงเสริมใหเด็กมีความคิดสรางสรรค และจินตนาการ และชวยสรางพฤติกรรมที่เดนชัด 3 ประการ คือ 1. มีความเชื่อมั่นในตนเอง 2. มีนิสัยอยากรูอยากเห็น 3. ชอบแสดงออก ดังนั้นครูควรสงเสริมใหเด็กไดพัฒนาความคิดสรางสรรค และจินตนาการ โดยไมครอบงําความคิดเด็ก

คูมือครู

1

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Explore

Explain

Expand

Evaluate

เปาหมายการเรียนรู

เปรียบเทียบรูปลักษณะของรูปราง รูปทรง ในธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และงานทัศนศิลป (ศ 1.1 ป.4/1)

บทที่

๑

รูปราง รูปทรง สาระสําคัญ สิ�งตางๆ ในธรรมชาติ สิ�งแวดลอม รวมทั้ง งานทัศนศิลปตางก็มีลักษณะของรูปราง รูปทรงที่แตกตางกันออกไป

สมรรถนะของผูเรียน 1. ความสามารถในการคิด 2. ความสามารถในการใชทักษะชีวิต

คุณลักษณะอันพึงประสงค 1. มีวินัย รับผิดชอบ 2. ใฝเรียนรู 3. มุงมัน่ ในการทํางาน

กระตุน ความสนใจ

Engage

1. ใหนักเรียนดูภาพในหนังสือ หนา 2 แลวชวยกันตอบคําถามวา • รูปรางตางๆ ที่อยูในภาพมีรูปรางใดบาง (ตอบ รูปรางวงกลม รูปรางวงรี และรูปรางอิสระ) • ภาพที่เห็น เปนภาพของอะไร (ตอบ ปลา หมึก และลูกบอล) 2. ใหนักเรียน 2 - 3 คน อาสาออกมาวาดภาพ อะไรก็ไดตามจินตนาการบนกระดาน จากนั้น ใหเพื่อนนักเรียนคนอื่นชวยกันบอกวาภาพที่ เพื่อนวาดคือภาพอะไร และมีรูปรางอะไร ในภาพบาง

ËÒÃٻËҧµ‹Ò§æ ·ÕèÍÂÙ‹ã¹ÀÒ¾Ç‹Ò ÁÕÃٻËҧ㴺ŒÒ§ ๒

เกร็ดแนะครู ครูจัดกระบวนการเรียนรูโดยการใหนักเรียนปฏิบัติ ดังนี้ • สังเกตลักษณะของรูปราง รูปทรงในธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม • เปรียบเทียบขอมูลของรูปราง รูปทรงในธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม จนเกิดเปนความรูความเขาใจวา รูปราง รูปทรงในธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม มีความแตกตางกัน ทั้งที่เปนแบบอิสระและแบบเรขาคณิต และสามารถเปรียบเทียบ รูปลักษณะของรูปราง รูปทรงในธรรมชาติ สิ่งแวดลอม และงานทัศนศิลปไดจาก การฝกสังเกต

2

คูมือครู

?

ÀÒ¾¨Ò¡ : http://inkiesink.com/category/contests

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

Explore

Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Engage

สํารวจคนหา

๑

1. ใหนักเรียนสํารวจสิ่งตางๆ ที่อยูในหองเรียน เชน โตะเรียน สมุด ดินสอ เปนตน แลวบอกวา สิ่งนั้นมีรูปรางอยางไร 2. ใหนกั เรียนรวมกันสนทนาแสดงความคิดเห็นวา รูปรางในธรรมชาติและสิ่งแวดลอมรอบตัวเรา มีอะไรบาง มีลักษณะเหมือนหรือแตกตางกัน หรือไม อยางไร 3. ใหนกั เรียนรวมกันสนทนาแสดงความคิดเห็นวา ภาพในหนังสือ หนา 3 มีรูปรางลักษณะใดบาง

รูปรางในธรรมชาติและสิง่ แวดลอม

ธรรมชาติและสิ่งแวดลอมที่เรามองเห็นไดรอบๆ ตัวเรา มีรูปรางแตกตางกันไป2 รูปราง 1 มีลักษณะเปนระนาบแบน ๒ มิติ มีความกวางกับความยาว เกิดจากเสนรอบนอกที่แสดง พื้นที่ขอบเขต โดยแบงออกเปน ๒ ลักษณะ คือ

๑. รูปรางเรขาคณิต

Explore

3

เปนรูปรางทีม่ โี ครงสรางแนนอน เกิดจากการสรางของมนุษย สามารถระบุชอื่ เรียกได ซึ่งพบเห็นไดในชีวิตประจําวัน เชน รูปรางสามเหลี่ยม รูปรางสี่เหลี่ยม รูปรางวงกลม เปนตน

อธิบายความรู

รูปรางสี่เหลี่ยมของธงชาติไทย

รูปรางวงกลมของนาฬกา

รูปรางแปดเหลี่ยมของกระเปา

รูปรางสี่เหลี่ยมของวาว

http://www.aksorn.com/lib/p/art_01 (เรื่อง รูปรางเรขาคณิตนารู)

Explain

1. ใหนกั เรียนรวมกันอภิปรายวา รูปรางเรขาคณิต สวนใหญเกิดจากมนุษยสรางขึ้น พบได โดยทั่วไป เชน รูปรางสี่เหลี่ยมของกระเปา รูปรางวงกลมของเหรียญบาท เปนตน 2. ครูนําภาพรูปรางเรขาคณิตอื่นๆ มาให นักเรียนรวมกันสังเกตและบอกวาเปนรูปราง ลักษณะใด เพื่อใหเกิดความเขาใจมากยิ่งขึ้น 3. ครูแจกกระดาษใหนักเรียนคนละ 1 แผน แลวใหวาดรูปรางของสิ่งที่นักเรียนสนใจ มาคนละ 1 รูป จากนั้นผลัดกันนําเสนอผลงาน และใหเพือ่ นชวยกันบอกวาเปนรูปรางของสิง่ ใด 4. ใหนักเรียนรวมกันสรุปลักษณะของรูปราง เรขาคณิตอีกครั้ง

EB GUIDE

๓

ขอใดมีรูปรางเรขาคณิต 1.

3.

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET 2.

4.

วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 1. เพราะมะนาวมีรูปรางวงกลม สามารถระบุ ชื่อเรียกได สวนดอกไม กอนหิน และมะเฟอง มีรูปรางอิสระ

นักเรียนควรรู 1 ระนาบ หมายถึง สิ่งที่มีลักษณะแบนเรียบ เชน แผนกระดาษ ธนบัตร ธงชาติ เปนตน งานทัศนศิลปที่มีลักษณะเปนระนาบ ไดแก ภาพเขียน ภาพพิมพ 2 เสนรอบนอก หมายถึง เสนที่แสดงขอบเขตภายนอกของวัตถุ เพื่อใหมองเห็น วัตถุเปนรูปรางในแบบตางๆ ได ทําใหเราสามารถทราบไดวา สิ่งของนั้นๆ มีรูปราง อยางไร และสามารถวาดภาพตางๆ ไดตรงกับความเปนจริงมากยิ่งขึ้น 3 โครงสราง หมายถึง สวนประกอบสําคัญๆ ที่มาประกอบรวมเขาดวยกัน จนเกิดเปนรูปราง รูปทรง ตามตองการ

คูมือครู

3

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Explain

1. ใหนักเรียนดูสิ่งของตางๆ ที่มีรูปรางอิสระ แลวถามคําถามวา • สิ่งของเหลานี้มีรูปรางใดบาง (ใหนักเรียนตอบตามสิ่งของที่เห็น) • นักเรียนรูจักชื่อเรียกรูปรางเหลานั้นหรือไม เพราะเหตุใด (แนวตอบ รูปรางอิสระ เพราะไมมีชื่อเรียก มีรูปรางหลากหลาย ไมมีรูปแบบ หรือโครงสรางที่ชัดเจน) 2. ใหนักเรียนรวมกันอภิปรายจนเกิดความเขาใจ วารูปรางอิสระ เปนรูปรางทีไ่ มมโี ครงสรางแนนอน สามารถพบเห็นไดโดยทั่วไป เชน รูปรางอิสระ ของดอกไม รูปรางอิสระของนก เปนตน 3. ครูนําภาพรูปรางอิสระอื่นๆ มาใหนักเรียน รวมกันสังเกต และบอกวาเปนรูปรางลักษณะใด เพื่อใหเกิดความเขาใจมากยิ่งขึ้น 4. ใหนักเรียนชวยกันยกตัวอยางสิ่งที่มีรูปรางอิสระ ที่พบเห็นในชีวิตประจําวัน 5. ครูสุมเรียกนักเรียนใหออกมาวาดรูปรางของ สิ่งที่ยกตัวอยางบนกระดาน 6. ครูถามคําถามสนทนาภาษาศิลปในหนังสือ หนา 4 ใหนักเรียนชวยกันตอบ

๒. รูปรางอิสระ

เปนรูปรางที่ไมมโี ครงสรางแนนอน อาจเกิดจากธรรมชาติและสิง่ แวดลอม หรือมนุษย สรางขึ้น ไมสามารถระบุชื่อเรียกไดชัดเจน เชน รูปรางของใบไม กอนเมฆ ถุงเทา เปนตน

รูปรางของแมลงปอ

รูปรางของใบไม

รูปรางของกีตาร

รูปรางของหนากาก

 ʹ·¹ÒÀÒÉÒÈÔÅ»Š นักเรียนเคยพบเห็นรูปรางเรขาคณิต และรูปรางอิสระในสิ่งอื่นๆ นอกจากในภาพ หรือไม อะไรบาง ๔

เกร็ดแนะครู ครูใหนักเรียนวาดรูปรางของสิ่งของที่อยูรอบๆ ตัว มาคนละ 3 ภาพ แลวออก มาแสดงผลงานที่หนาชั้น จากนั้นใหเพื่อนๆ ทายวาภาพที่นักเรียนวาด เปนรูปราง ของสิ่งใด เฉลย คําถามสนทนาภาษาศิลป แนวตอบ คําตอบมีหลากหลาย ขึ้นอยูกับนักเรียนแตละคน เชน ดอกกุหลาบ มีรูปรางอิสระ วงลอรถจักรยานมีรูปรางวงกลม เปนตน

4

คูมือครู

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET ขอใดไมเขาพวก 1.

2.

3.

4.

วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 4. เพราะเปนรูปรางที่มีโครงสรางไมแนนอน จึงจัดเปนรูปรางอิสระ สวนขอ 1, 2, 3 เปนรูปรางที่มีโครงสรางแนนอน จึงจัดเปนรูปรางเรขาคณิต

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

อธิบายความรู

๒

1. ใหนักเรียนดูสิ่งของใกลๆ ตัว ที่มีรูปทรง เรขาคณิต แลวถามคําถามวา • สิ่งของเหลานี้ มีรูปทรงใดบาง (ใหนักเรียนตอบตามสิ่งของที่เห็น) • รูปทรงของสิ่งที่ครูนํามาใหดู มีลักษณะเดน อยางไร (แนวตอบ เปนรูปทรงที่มีโครงสรางที่แนนอน จึงสามารถระบุชื่อเรียกได) 2. ใหนักเรียนรวมกันอภิปรายจนเกิดความเขาใจ วา รูปทรงเรขาคณิต เปนรูปทรงที่มีโครงสราง แนนอน สวนใหญเกิดจากมนุษยสรางขึ้น ซึ่งสามารถระบุชื่อเรียกของรูปทรงเหลานั้นได เชน ทรงกระบอกของถานไฟฉาย ทรงกลม ของลูกฟุตบอล เปนตน

รูปทรงในธรรมชาติและสิง่ แวดลอม

รูปทรงที่เรามองเห็นในธรรมชาติและสิ่งแวดลอม มีลักษณะตางกันไป โดยรูปทรงมี ลักษณะเปน ๓ มิติ นอกจากจะแสดงความกวาง ความยาวแลว ยังแสดงความลึกหรือความหนา ทําใหรูปทรงมีลักษณะสวยงามและสมจริ งมากกวารูปราง รูปทรงแบงออกเปน ๒ ลักษณะ คือ 1 ๑. รูปทรงเรขาคณิต เปนรูปทรงที่มีโครงสรางแนนอน สามารถระบุชื่อเรียกได เชน ทรงสี่เหลี่ยมมุมฉาก ทรงกระบอก ทรงกลม พีระมิด ปริซึม กรวย เปนตน

ทรงกลมของผลสม

ทรงพีระมิดของกลองกระดาษ

ทรงกระบอกของถานไฟฉาย

ทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากของกลอง

Explain

àÃ×èͧ¹‹ÒÃÙŒ พีระมิด เปนทรงที่มีฐานเปนรูปสี่เหลี่ยม มียอดแหลม และ มีหนาขางเปนรูปสามเหลี่ยม ปริซึมสามเหลี่ยม เปนทรงที่มีหนาตัด (ฐาน) ทั้ง ๒ ดาน เปนรูปสามเหลีย่ มทีเ่ ทากันและขนานกัน มีหนาขางเปนรูปสีเ่ หลีย่ ม มุมฉาก กรวย เปนทรงทีม่ ฐี านเปนรูปวงกลม มียอดแหลม ซึง่ ไมอยูใน ระนาบเดียวกับฐาน

บูรณาการเชื่อมสาระ

ครูบูรณาการความรูในสาระศิลปะ วิชาทัศนศิลป กับสาระคณิตศาสตร เรือ่ ง การประดิษฐลวดลายโดยใชรปู เรขาคณิต โดยใหนกั เรียนนํารูปเรขาคณิต มาออกแบบแบบรูปงายๆ ตามจินตนาการ แลวระบายสีใหสวยงาม เพื่อให นักเรียนเกิดทักษะการคิด ความคิดสรางสรรค และจินตนาการ

๕

เกร็ดแนะครู ครูใหนักเรียนจัดกลุมสิ่งของที่มีรูปทรงเรขาคณิตที่เหมือนกันวามีอะไรบาง แลวตั้งชื่อกลุม เชน กลุมทรงกลม เชน ลูกฟุตบอล ลูกบาสเกตบอล ลูกปงปอง เปนตน

นักเรียนควรรู 1 รูปทรงเรขาคณิต แตละชนิดมีความแข็งแรงและความสวยงามแตกตางกัน จึงมีการนําความรูเกี่ยวกับโครงสรางความแข็งแรง การรับนํ้าหนักของรูปทรง เรขาคณิตไปใชในการออกแบบสิ่งกอสรางตางๆ เชน ตึกสูงๆ อาคาร บานเรือน เปนตน

คูมือครู

5

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Explain

1. ครูนําภาพการตูนรูปหมีกับตุกตาหมีมาให นักเรียนดู แลวใหนักเรียนรวมกันบอกวา สิง่ ใดเปนรูปราง สิง่ ใดเปนรูปทรง และเปนรูปราง หรือรูปทรงอะไร (ตอบ ภาพการตูนเปนรูปรางอิสระ สวนตุกตาหมี เปนรูปทรงอิสระเพราะมีโครงสรางไมแนนอน) 2. ใหนกั เรียนรวมกันอภิปรายจนเกิดความเขาใจวา รูปทรงอิสระ เปนรูปทรงทีม่ โี ครงสรางไมแนนอน ไมสามารถระบุชื่อเรียกได เชน รูปทรงของ บัวรดนํ้า รูปทรงของคน รูปทรงของสัตว ชนิดตางๆ เปนตน 3. ครูนาํ ภาพหรือสิง่ ของตางๆ ทีม่ รี ปู ทรงอิสระอืน่ ๆ มาใหนักเรียนดูเพิ่มเติม เพื่อใหเกิดความเขาใจ มากยิ่งขึ้น 4. ใหนักเรียนสํารวจสิ่งตางๆ ที่อยูในหองเรียน เชน ดินสอ ยางลบ โตะเรียน กระเปานักเรียน เปนตน แลวบอกวาสิ่งนั้นมีรูปทรงอยางไร 5. ครูถามคําถามสนทนาภาษาศิลปในหนังสือ หนา 6 ใหนักเรียนชวยกันตอบ

๒. รูปทรงอิสระ

เปนรูปทรงที่มีโครงสรางไมแนนอน มีทั้งเกิดขึ้นตามธรรมชาติและเกิดจากมนุษย สรางขึ้น เชน รูปทรงของสัตวตางๆ รูปทรงของรองเทา รูปทรงของกอนหิน เปนตน

µØ ¡µÒËÁÕ

ºÑÇô¹íéÒ

¡ Í¡¹íéÒ

¤¹

ᨡѹ

àµ‹Ò  ʹ·¹ÒÀÒÉÒÈÔÅ»Š นักเรียนคิดวารูปรางและรูปทรง มีความแตกตางกันหรือไม อยางไร

๖

เกร็ดแนะครู ครูใหนกั เรียนสังเกตวาในปจจุบนั มีการออกแบบสิง่ ของชนิดเดียวกัน ใหมรี ปู ทรง ที่แปลกแตกตางกันไป ทั้งนี้เพื่อความสวยงาม การใชสอย และแสดงถึงความคิด สรางสรรค เพื่อใหผูบริโภคไดเลือกซื้อสินคาตามความตองการ เชน แจกัน มีทั้ง ทรงกระบอก ทรงสี่เหลี่ยม ทรงอิสระ เปนตน เฉลย คําถามสนทนาภาษาศิลป แนวตอบ แตกตางกัน เพราะรูปรางมีลักษณะเปน 2 มิติ มองเห็นไดเฉพาะ ดานกวางและดานยาว สวนรูปทรงมีลักษณะเปน 3 มิติ มองเห็นไดทั้งดานกวาง ดานยาว ดานหนา หรือดานลึก

6

คูมือครู

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET ขอใดมีรูปทรงอิสระ 1.

2.

3.

4.

วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 4. เพราะมีรูปทรงอิสระ มีโครงสรางที่ไมสามารถ ระบุชื่อเรียกได สวนขอ 1. มีรูปทรงกลม และรูปทรงสามเหลี่ยม ขอ 2. มีรูปทรงกลม และรูปทรงสี่เหลี่ยม ขอ 3. มีรูปทรงสี่เหลี่ยม

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

อธิบายความรู

๓

1. ครูนําเอากลองชอลกและแผนกระดาษมาให นักเรียนสังเกตดู แลวถามวา • กลองชอลกและแผนกระดาษ มีลักษณะ แตกตางกันอยางไรบาง (แนวตอบ กลองชอลกเปนรูปทรงสี่เหลี่ยม มุมฉาก จึงมองเห็นไดทงั้ ดานกวาง ดานยาว และดานหนาของกลอง สวนแผนกระดาษ เปนรูปรางสี่เหลี่ยม จึงมองเห็นไดเฉพาะ ดานกวางและดานยาวของแผนกระดาษ เทานั้น) 2. ใหนักเรียนรวมกันอภิปรายจนเกิดความเขาใจ วา รูปราง รูปทรง มีความแตกตางกัน คือ • รูปราง จะมองเห็นเปนระนาบแบนๆ มีเฉพาะดานกวางและดานยาวเทานั้น • รูปทรง จะมองเห็นไดทงั้ ดานกวาง ดานยาว และดานหนา มีมิติมากยิ่งขึ้น 3. ครูถามคําถามสนทนาภาษาศิลปในหนังสือ หนา 7 ใหนักเรียนชวยกันตอบ

ความแตกตางของรูปรางกับรูปทรง ÃٻËҧ

มีลกั ษณะเปนรูป ๒ มิติ คือ มองเห็นได เฉพาะดานกวาง และดานยาว ´ŒÒ¹¡ÇŒÒ§

รูปรางสี่เหลี่ยมของผาเช็ดหนา

´ŒÒ¹ÂÒÇ

Explain

ÃÙ»·Ã§

มีลักษณะเปนรูป ๓ มิติ คือ มองเห็นไดทั้ง ดานกวางดานยาว และดานหนา ´ŒÒ¹¡ÇŒÒ§ ´ŒÒ¹Ë¹Ò

´ŒÒ¹ÂÒÇ

ทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากของกลอง

ʹ·¹ÒÀÒÉÒÈÔÅ»Š จากภาพเปนรูปรางหรือรูปทรงชนิดใด นักเรียนคิดวา มีสงิ่ อืน่ ทีม่ รี ปู ราง และรูปทรงคลายกับภาพตัวอยางอีกหรือไม อะไรบาง ๗

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

ภาพขอใดมีรูปรางอิสระ 1.

2.

3.

4.

เกร็ดแนะครู ครูใหนกั เรียนวาดภาพรูปรางของสิง่ ทีเ่ กิดขึน้ เองตามธรรมชาติ 1 อยาง และรูปราง ของสิ่งที่มนุษยสรางขึ้น 1 อยาง จากนั้นวาดภาพทั้งสองใหเปนรูปทรง แลวระบายสี ใหสวยงามตรงกับความเปนจริง เพือ่ พัฒนาทักษะการคิดและจินตนาการของนักเรียน เฉลย คําถามสนทนาภาษาศิลป แนวตอบ เปนรูปทรงรี สิ่งที่มีรูปราง รูปทรงคลายกับภาพ เชน ไขไก ลูกโปง เปนตน

วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 4. เพราะกระดุมมีรูปรางอิสระ จัดเปนรูป รางอิสระ สวนขอ 1. ขนมมีรูปรางวงกลม ขอ 2. ผาเช็ดหนามีรูปราง สามเหลี่ยม ขอ 3. นาฬกามีรูปรางสี่เหลี่ยม จัดเปนรูปรางเรขาคณิต

มุม IT ครูใหนักเรียนดูขอมูลเกี่ยวกับความแตกตางของรูปรางกับรูปทรงเพิ่มเติมไดที่ http://www.prc.ac.th/newart/element04.html คูมือครู

7

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Explain

1. ใหนักเรียนรวมกันอภิปรายเปรียบเทียบรูปราง รูปทรง ของภาพในหนังสือ หนา 8 จนเกิด ความเขาใจวา รูปรางของแจกัน ผลแอปเปล และกลองไม แตกตางจากรูปทรงของแจกัน ผลแอปเปล และกลองไม อยางไรบาง 2. ใหนักเรียนดูภาพสิ่งของอื่นๆ 2 - 3 ภาพ แลววาดภาพรูปรางและรูปทรงสิ่งของ 1 ชิ้น จากนั้นนํามาเสนอหนาชั้นเรียน 3. ครูถามคําถามจุดประกายในหนังสือ หนา 8 ใหนักเรียนชวยกันตอบ

¹ŒÍ§æ ¾Í¨ÐÊÃػ䴌ËÃ×ÍÂÑ§Ç‹Ò ÃٻËҧ¡ÑºÃÙ»·Ã§ ᵡµ‹Ò§¡Ñ¹Í‹ҧäà àÃÒÁÒÊѧࡵ´ŒÇ¡ѹ¹Ð¤ÃѺ

ÀÒ¾¨ÃÔ §

ÃٻËҧ

ÃÙ»·Ã§

➜

➜

➜

➜ ทรงกลมของผลแอปเปล

รูปรางวงกลมของแอปเปล

ผลแอปเปล

➜ กลองไม

รูปทรงอิสระของแจกัน

รูปรางอิสระของแจกัน

แจกัน

1

➜ รูปรางสี่เหลี่ยมของกลองไม

ทรงสี่เหลี่ยมของกลองไม

¤íÒ¶ÒÁ¨Ø´»ÃСÒÂ

๘

นักเรียนควรรู 1 รูปทรง การวาดภาพรูปทรง ศิลปนจะใชการแรเงาดวยดินสอ หรือระบายสี หรือใชวิธีการจัดวางวัตถุในภาพใหเกิดระยะใกลหรือไกล เพื่อแสดงความหนาหรือ ความลึกของภาพ ทําใหภาพมีความเหมือนจริง เฉลย คําถามจุดประกาย 1. ตอบ รูปรางเรขาคณิตเปนรูปรางที่มีโครงสรางแนนอน สามารถระบุชื่อเรียกได สวนรูปรางอิสระเปนรูปรางที่มีโครงสรางไมแนนอน ไมสามารถระบุชื่อเรียกได 2. ตอบ รูปราง เพราะมีเพียงดานกวางและดานยาว 3. แนวตอบ ตอบไดหลากหลาย เชน แอปเปล สม ลูกเทนนิส มีรูปทรงกลม เหมือนลูกบอล เปนตน

8

คูมือครู

ñ ÃٻËҧàâҤ³Ôµáµ¡µ‹Ò§¨Ò¡ÃٻËҧÍÔÊÃÐÍ‹ҧäà ò ¸§ªÒµÔä·Â ÁÕÅѡɳÐ໚¹ÃٻËҧËÃ× ÍÃÙ»·Ã§ à¾ÃÒÐÍÐäà ó ÊÔ§è ¢Í§ã´ºŒÒ§·ÕèÁÕÅѡɳÐÃÙ»·Ã§àËÁ×͹ÅÙ¡ºÍÅ

กิจกรรมสรางเสริม ครูใหนกั เรียนวาดภาพรูปรางและรูปทรง มาอยางละ 1 ภาพ แลวระบายสี ใหสวยงามตรงกับความเปนจริง เพื่อพัฒนาทักษะการคิด

กิจกรรมทาทาย ครูใหนักเรียนเลือกภาพรูปราง และภาพรูปทรงมาอยางละ 1 ชนิด แลวนําภาพรูปรางและภาพรูปทรงนั้นมาวาดดัดแปลงหรือสรางภาพใหเปน ภาพที่แปลกใหม จากนั้นใหนักเรียนออกมาแสดงผลงานที่หนาชั้น

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

Engage

Explore

Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

ขยายความเขาใจ

1. ใหนักเรียนวาดภาพสิ่งของที่กําหนดให ในกิจกรรมการเรียนรูขอ 1 หนา 9 ลงบน กระดาษวาดเขียน 2. ใหนักเรียนสังเกตรูปราง และรูปทรง ในสิ่งแวดลอม แลววาดมาอยางละ 1 ภาพ และบันทึกขอมูลลงในสมุด ดังตัวอยาง ในกิจกรรมการเรียนรูขอ 2 หนา 9 3. ครูถามคําถามบูรณาการสูชีวิตในหนังสือ หนา 9 ใหนักเรียนชวยกันตอบ

¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ñ ÇÒ´ÀÒ¾ÃٻËҧáÅÐÃÙ»·Ã§¨Ò¡ÊÔ觢ͧ·Õè¡Ó˹´ãˌŧº¹¡ÃдÒÉÇÒ´à¢Õ¹ ๑)

Expand

๒)

ตรวจสอบผล

ò

1. ครูตรวจสอบการวาดภาพสิ่งของที่กําหนดให โดยพิจารณาจากความสวยงาม ความเหมือน จริง และความสะอาดของผลงาน 2. ครูตรวจสอบการวาดภาพรูปราง และรูปทรง ในสิ่งแวดลอมวามีความถูกตอง สวยงาม และบันทึกขอมูลไดถูกตองหรือไม

ÊѧࡵÃٻËҧáÅÐÃÙ»·Ã§·ÕèÍÂÙ‹ÃͺµÑÇ ¨Ò¡¹Ñé¹ÇÒ´ÀÒ¾ÃٻËҧáÅÐÃÙ»·Ã§ ·Õ辺àËç¹ÁÒ Í‹ҧÅÐ ñ ÀÒ¾ áÅкѹ·Ö¡¢ŒÍÁÙÅŧã¹ÊÁØ´´Ñ§µÑÇÍ‹ҧ

สม ชือ่ สิง่ ทีส่ งั เกต …………………………………………………………………

ÃٻËҧ

รูปรางที่สังเกตได เปน ✓ รูปราทงเรขาคณิ ❑ ัน ึก ต ❑ รูปรางอิสระ บ บ บ เปนวงกลม ยางแลักษณะทีส่ งั เกตได คือ ……………………………………………….

ตัวอ

Evaluate

หลักฐานแสดงผลการเรียนรู 1. ผลงานภาพวาดตามสิ่งของตนแบบ 2. ผลงานภาพวาดรูปราง และรูปทรง และการบันทึกขอมูล

ผิวเรียบ สีสม

…………………………………………………………………………………………………

¤íÒ¶ÒÁºÙóҡÒÃÊÙ‹ªÕÇÔµ ñ ÊÔ觢ͧ㹺ŒÒ¹ ÁÕû٠ËҧáÅÐÃÙ»·Ã§ÍÐäúŒÒ§ ò ÊÔ觢ͧã¹ËŒÍ§àÃÕ Â¹ ÁÕû٠·Ã§ÍÐäúŒÒ§ 㪌ÇÔ¸Õ¡ÒÃÊѧࡵÍ‹ҧäà ó ¹Ñ¡àÃÕ Â¹¤Ô´Ç‹Ò à¡ŒÒÍÕé ã¹½˜¹¢Í§¹Ñ¡àÃÕ Â¹¨ÐÁÕû٠ËҧËÃ× ÍÃÙ»·Ã§Í‹ҧäà à¾ÃÒÐà赯 ã´

๙

เฉลย คําถามบูรณาการสูชีวิต 1. แนวตอบ เชน โทรทัศน ตูเย็น มีรูปรางและรูปทรงสี่เหลี่ยม แจกัน เกาอี้ มีรูปรางและรูปทรงอิสระ เปนตน 2. แนวตอบ ตอบไดหลากหลาย เชน • โตะนักเรียน ประกอบดวยทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากมาประกอบกัน • แปรงลบกระดาน เปนทรงสี่เหลี่ยมมุมฉาก • ถังขยะ เปนทรงกระบอก ซึ่งสังเกตจากรูปทรงที่มีโครงสรางที่แนนอน และระบุชื่อเรียกได เปนตน 3. คําตอบมีหลากหลาย ขึ้นอยูกับนักเรียนแตละคน

คูมือครู

9