8858649121059

คูมือครู 㪌»ÃСͺ¡ÒÃÊ͹ËÇÁ¡Ñº

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ©ºÑº Í- .

·Õè ȸ. ¨Ð»ÃСÒÈÃÒ¡Òú¹àÇçºä«µ µÑé§áµ‹ Á. ¤. ’55 ໚¹µŒ¹ä»

ภาพปกนี้มีขนาดเทากับหนังสือเรียนฉบับจริงของนักเรียน

เอกสารประกอบคูมือครู

กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

รายวิชา

พระพุทธศาสนา

ู ร ค หรับ

สํา

ชั้นประถมศึกษาปที่

คูมือครูฉบับนี้ ประกอบดวย ● ● ● ● ●

คําแนะนําการใชคูมือครู แถบสี/สัญลักษณที่ใชสื่อความหมายในคูมือครู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง พระพุทธศาสนา ชั้น ป.6 คําอธิบายรายวิชา พระพุทธศาสนา ชั้น ป.6 ตารางวิเคราะหเนื้อหากับมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด

ตารางแสดงความแตกตางระหวาง “ คูมือครู ” กับ “ หนังสือเรียน * ” ความแตกตาง

ขนาดตัวอักษร ปกดานหลัง ระบบการจัดพิมพ สวนเสริมดานหนา

คูมือครู ยอลงจากปกติ 20%

พิมพ 4 สี มี เอกสารหลักสูตร คําอธิบายรายวิชา มี กิจกรรมแบบ 5E ความรูเสริมสําหรับครู พิมพสอดแทรกไวตลอดทั้งเลม ●

หนังสือเรียน ขนาดปกติ 100% : ตัวอักษรใหญกวา ที่พิมพในคูมือครูนี้ มีใบอนุญาต/ใบประกันคุณภาพ พิมพ 4 สี

-

●

เนื้อหาในเลม

● ●

* ที่ ศธ. อนุญาตใหโรงเรียนใชได

มีเฉพาะเนื้อหาสาระตามที่ ศธ. อนุญาตฯ/สนพ.ประกันคุณภาพ

6

คําแนะนําการใชคูมือครู

: การจัดการเรียนรูสูหองเรียนคุณภาพ

คูม อื ครู รายวิชา พระพุทธศาสนา ป.6 จัดทําขึน้ เพือ่ อํานวยความสะดวกแกครูผสู อนในการวางแผนและเตรียมการสอนโดยใช หนังสือเรียน พระพุทธศาสนา ป.6 ของบริษัทอักษรเจริญทัศน อจท. จํากัด เปนสื่อหลัก (Core Material) ประกอบการออกแบบ เสร�ม กิจกรรมการเรียนรูใ หสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั กลุม สาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตาม 2 หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 โดยจัดทําตามหลักการสําคัญ ดังนี้

1. ออกแบบการสอนเปนหนวยการเรียนรูอิงมาตรฐาน คูมือครู รายวิชา พระพุทธศาสนา ป.6 จัดทําเปนหนวยการเรียนรูตามลําดับสาระการเรียนรูที่ระบุไวในมาตรฐานการ เรียนรูและตัวชี้วัด แตละหนวยจะกําหนดเปาหมายการสอนและจุดประสงคการเรียนรู (Objective Learning) กิจกรรมการเรียนรู (Learning Activities) และแนวทางการประเมินผลการเรียนรู (Learning Evaluation) ไวชดั เจน ครูผสู อนสามารถจัดทําแผนการสอนใหครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั ทีเ่ ปนเปาหมายการเรียนรูข องแตละหนวยการเรียนรู (ตามแผนภูม)ิ และสามารถ บันทึกผลการจัดการเรียนการสอนไดอยางมั่นใจ



สภ

าพ

ผู

จุดป

น

ระส

เรีย

งค

ก

ู

ียนร

ร า รเ

มาตรฐานการเรียนรู ตัวชี้วัดชั้นป

ทักษะการคิด การวัดประเมินผล การเรียนรู

กิจกรรมการเรียนรู

เทคนิคการสอน

แผนภูมิแสดงองคประกอบของการออกแบบการเรียนรูอิงมาตรฐานและเนนผูเรียนเปนสําคัญ

2. การจัดการเรียนรูที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญ แนวคิดในการจัดการเรียนการสอนทีย่ ดึ ผูเ รียนเปนสําคัญ พัฒนามาจากปรัชญาและทฤษฎีการเรียนรู Constructivism ที่เชื่อวาการเรียนรูเปนกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในสมองของผูเรียนแตละคน ผูเรียนเปนผูสรางความรูโดยการเชื่อมโยงระหวาง สิ่งที่ไดพบเห็นกับความรูหรือประสบการณเดิมที่มีอยู ทฤษฎีนี้มีความเชื่อวา นักเรียนทุกคนไดเรียนรูและมีความรูความเขาใจสิ่งตางๆ ติดตัวมากอนที่จะเขาสูหองเรียน ซึ่ง เปนการเรียนรูที่เกิดจากบริบทและสิ่งแวดลอมรอบตัวนักเรียนแตละคน ดังนั้นการจัดกระบวนการเรียนรูในแตละบทเรียน ผูสอน จะตองคํานึงถึง คูม อื ครู

1) ความรูเดิมของนักเรียน การสอน 2) ความรูเ ดิมของนักเรียนถูกตองหรือ ที่ ดี จึ ง ต อ งเริ่ ม ต น จากจุ ด ที่ ว  า นั ก เรี ย นมี ไม ผูสอนตองปรับเปลี่ยนความรูความเขาใจ ความรูอะไรมาบาง แลวจึงใหความรูหรือ เดิมของนักเรียนใหถกู ตอง และเปนพฤติกรรม ประสบการณใหมเพื่อตอยอดจากความรูเดิม การเรียนรูใ หมทมี่ คี ณ ุ คาตอนักเรียน เพือ่ สราง เจตคติหรือทัศนคติที่ดีตอการเรียน

3) นักเรียนสรางความหมายสําหรับ ตนเอง ผูส อนตองสงเสริมใหนกั เรียนนําขอมูล ความรูที่ไดไปลงมือปฏิบัติ และประยุกตใช ความรูอยางถูกตอง ในบริบทที่เปนจริงของ ชีวิตนักเรียน เพื่อขยายความรูใหลึกซึ้งและมี คุณคาตอตัวนักเรียนมากที่สุด

เสร�ม

3

แนวคิด Constructivism เนนใหผเู รียนสรางความรูโ ดยผานกระบวนการคิดและความอยากรูข องตนเอง โดยมีผสู อน เปนผูส รางบรรยากาศการเรียนรูแ ละกระตุน ความสนใจ คอยจัดสถานการณใหผเู รียนเกิดความขัดแยงทางความคิดระหวาง ประสบการณเดิมกับประสบการณความรูใหม ผูเรียนจะพยายามปรับขอมูลใหมกับประสบการณที่มีอยูเดิม แลวสรางเปน ความรูใหมหรือแนวคิดใหมๆ ไดดวยตนเอง

3. การบูรณาการกระบวนการคิด การเรียนรูของนักเรียนแตละคนจะเกิดขึ้นที่สมอง ซึ่งทําหนาที่รูคิด ภายใตสภาพแวดลอมที่เอื้ออํานวยและไดรับการ กระตนุ จูงใจอยางเหมาะสม สอดคลองกับสภาพจิตใจและความตองการของนักเรียน การจัดกระบวนการเรียนรูแ ละสาระการเรียนรู ทีม่ คี วามหมายตอผูเ รียน จะชวยกระตนุ ใหสมองรับรูแ ละสามารถเรียนรูไ ดอยางมีประสิทธิภาพตามขัน้ ตอนการทํางานของสมอง ดังนี้ 1) สมองจะเรียนรูและสืบคนโดยการ 2) สมองจะแยกแยะคุ ณ ค า ของสิ่ ง 3) สมองจะประมวลเนื้อหาสาระ โดย สังเกต คนหา ซักถาม และทดลองปฏิบัติ จน ตางๆ โดยการลงมติ ตัดสินใจ วิพากษวจิ ารณ การสรุปเปนความคิดรวบยอดจากเรื่องราวที่ คนพบความรูความเขาใจไดอยางรวดเร็ว แสดงความคิดเห็น ยอมรับหรือตอตานตาม ไดเรียนรูใหมนําไปผสมผสานกับความรูหรือ อารมณความรูสึกที่เกิดขึ้นในขณะที่เรียนรู ประสบการณเดิมทีถ่ กู จัดเก็บอยูใ นสมอง ผาน การกลั่นกรองเพื่อสังเคราะหเปนความรูความ เขาใจใหมๆ หรือเปนเหตุผลทัศนคติใหมที่จะ ฝงแนนในสมองของผูเรียน

การเรียนรูที่มีประสิทธิภาพจึงตองเปนการเรียนรูที่เกิดจากกระบวนการคิดของผูเรียน เพราะการเรียนรูจะเกิดขึ้นเมื่อ สมองรูคิด และตองเปนการคิดไดครบถวนตามขั้นตอนการทํางานของสมองผูเรียน โดยเริ่มตนจาก 1) ระดั บ การคิ ด ขั้ น พื้ น ฐาน ได แ ก 2) ระดับลักษณะการคิด ไดแก การ 3) ระดับกระบวนการคิด ไดแก การสังเกต การจําแนก การสื่อความหมาย คิดกวาง คิดลึกซึ้ง คิดหลากหลาย คิดไกล กระบวนการคิดอยางมีวิจารณญาณ การคาดคะเน การรวบรวมขอมูล การสรุปผล คิดคลอง คิดอยางมีเหตุผล เปนตน กระบวนการแกปญหา กระบวนการ เปนตน คิดสรางสรรค กระบวนการคิดสังเคราะหวิจัย เปนตน

4. การใชวัฏจักรการเรียนรู 5E รูปแบบการสอนทีส่ มั พันธกบั กระบวนการคิดและการทํางานของสมองของผูเ รียนทีน่ ยิ มใชอยางแพรหลาย คือ วัฏจักร การเรียนรู 5E ซึ่งผูจัดทําคูมือครูไดนํามาใชเปนแนวทางออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนในคูมือครูฉบับนี้ตามลําดับขั้นตอน การเรียนรู ดังนี้ คูม อื ครู

ขั้นที่ 1 กระตุนความสนใจ (Engage) เปนขั้นที่ผูสอนนําเขาสูบทเรียน เพื่อกระตุนความสนใจของนักเรียนดวยเรื่องราว หรือเหตุการณที่นาสนใจ โดยใช เทคนิควิธีการสอนและคําถามทบทวนความรูหรือประสบการณเดิมของผูเรียน เพื่อเชื่อมโยงผูเรียนเขาสูบทเรียนใหม ชวย ใหนักเรียนสามารถสรุปประเด็นสําคัญที่เปนหัวขอการเรียนรูของบทเรียนได จึงเปนขั้นตอนการสอนที่สําคัญ เพราะเปนการ เตรียมความพรอมและสรางแรงจูงใจใฝเรียนรูแกผูเรียน

เสร�ม

4

ขั้นที่ 2 สํารวจคนหา (Explore) เปนขั้นที่ผูสอนเปดโอกาสใหผูเรียนสังเกต และรวมมือกันสํารวจ เพื่อใหเห็นปญหา รวมถึงวิธีการศึกษาคนควาขอมูล ความรูที่จะนําไปสูความเขาใจประเด็นปญหานั้นๆ เมื่อนักเรียนทําความเขาใจในประเด็นหัวขอที่จะศึกษาคนควาอยางถองแทแลว ก็ลงมือปฏิบัติเพื่อเก็บรวบรวมขอมูล ความรู สํารวจตรวจสอบ โดยวิธีการตางๆ เชน สัมภาษณ ทดลอง อานคนควาขอมูลจากเอกสาร แหลงขอมูลตางๆ จนได ขอมูลความรูตามที่ตั้งประเด็นศึกษาไว

ขั้นที่ 3 อธิบายความรู (Explain) เปนขั้นที่ผูสอนมีปฏิสัมพันธกับผูเรียน เชน ใหการแนะนํา ตั้งคําถามกระตุนใหคิด เพื่อใหผูเรียนไดคนหาคําตอบ และ นําขอมูลความรูจากการศึกษาคนควาในขั้นที่ 2 มาวิเคราะห แปลผล สรุปผล และนําเสนอผลที่ไดศึกษาคนความาในรูปแบบ สารสนเทศตางๆ เชน เขียนแผนภูมิ แผนผังแสดงมโนทัศน เขียนความเรียง เขียนรายงาน เปนตน สมองของผูเรียนจะทํา หนาที่คิดวิเคราะห สังเคราะหอยางเปนระบบ

ขั้นที่ 4 ขยายความเขาใจ (Expand) เปนขั้นที่ผูสอนไดใชเทคนิควิธีการสอนที่ชวยพัฒนาผูเรียนใหนําความรูที่เกิดขึ้นไปคิดคนตอๆ ไป เพื่อพัฒนาทักษะ การเรียนรูและการทํางานรวมกันเปนกลุม ระดมสมองเพื่อคิดสรางสรรครวมกัน นักเรียนสามารถนําความรูที่สรางขึ้นใหมไปเชื่อมโยงกับประสบการณเดิมโดยนําขอสรุปที่ไดไปอธิบายในเหตุการณ ตางๆ หรือนําไปปฏิบตั ใิ นสถานการณใหมๆ ทีเ่ กีย่ วของกับชีวติ ประจําวันของตนเอง เพือ่ ขยายความรูค วามเขาใจใหกวางขวาง ยิ่งขึ้น สมองของผูเรียนทําหนาที่คิดริเริ่มสรางสรรคอยางมีคุณภาพ เสริมสรางวิสัยทัศนใหกวางไกลออกไป

ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) เปนขัน้ ทีผ่ สู อนประเมินมโนทัศนของผูเ รียน โดยตรวจสอบจากความคิดทีเ่ ปลีย่ นไปและความคิดรวบยอดทีเ่ กิดขึน้ ใหม ตรวจสอบทักษะ กระบวนการปฏิบัติ การแกปญหา การตอบคําถามรวบยอด และการเคารพความคิดหรือยอมรับเหตุผลของ คนอื่นเพื่อการสรางสรรคความรูรวมกัน นักเรียนสามารถประเมินผลการเรียนรูข องตนเองเพือ่ สรุปผลวานักเรียนมีความรูอ ะไรเพิม่ ขึน้ มาบาง มากนอยเพียงใด และจะนําความรูเ หลานัน้ ไปประยุกตใชในการเรียนรูเ รือ่ งอืน่ ๆ ไดอยางไร นักเรียนจะเกิดเจตคติและเห็นคุณคาของตนเองจาก ผลการเรียนรูที่เกิดขึ้น ซึ่งเปนการเรียนรูที่มีความสุขอยางแทจริง การจัดกิจกรรมการเรียนรูตามวัฏจักรการสรางความรูแบบ 5E จึงเปนรูปแบบการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ โดยสงเสริมใหผูเรียนใชกระบวนการสรางความรูดวยตนเอง และฝกฝนใหใชกระบวนการคิดและกระบวนการกลุมอยางชํานาญ กอใหเกิดทักษะการเรียนรูและทักษะชีวิตที่มีคุณภาพ ตามเปาหมายของการปฏิรูปการศึกษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) ทุกประการ คณะผูจัดทํา คูม อื ครู

แถบสี และสัญลักษณ ที่ใชสื่อความหมายในคูมือครู 1. แถบสี สีแดง

สีเขียว

สีสม

แถบสีแสดงขั้นตอนการสอนและการจัดกิจกรรม เสร�ม แบบ 5E เพื่อใหครูทราบวาเปนขั้นการสอนขั้นใด 5 สีฟา

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

•

•

•

Engage

Explore

เปนขั้นที่ผูสอนเลือกใช เทคนิคกระตุนความ สนใจ เพื่อโยงเขาสู บทเรียน

Explain

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนสํารวจปญหา และศึกษาขอมูล

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนคนหาคําตอบ จนเกิดความรูเชิง ประจักษ

สีมวง

ขยายความเขาใจ Expand

•

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนนําความรูไป คิดคนตอๆ ไป

ตรวจสอบผล Evaluate

•

เปนขั้นที่ผูสอน ประเมินมโนทัศน ของผูเรียน

วัตถุประสงค

สัญลักษณ

2. สัญลักษณ

เปาหมาย การเรียนรู

หลักฐาน แสดงผล การเรียนรู

• แสดงเปาหมาย

• แสดงรองรอย

การเรียนรูที่ นักเรียนตอง บรรลุตามตัวชี้วัด

หลักฐานที่แสดง ผลการเรียนรู ตามตัวชี้วัด

เกร็ดแนะครู

นักเรียนควรรู

• แทรกความรู

• ขยายความรู

เสริมสําหรับครู ขอเสนอแนะ ขอควรระวัง ขอสังเกต แนวทางการจัด กิจกรรมและอืน่ ๆ เพื่อประโยชนใน การจัดการเรียน การสอน

เพิ่มเติมจาก เนื้อหา เพื่อให นักเรียนไดมี ความรูมากขึ้น

@

NET

มุม IT

ขอสอบ

• แนะนําแหลง

• วิเคราะหแนว

คนควาจาก เว็บไซต เพื่อให ครูและนักเรียน ไดเขาถึงขอมูล ความรูที่ หลากหลาย

ขอสอบ O-NET เพื่อใหครูเนนยํ้า เนื้อหาที่มักออก ขอสอบ O-NET

• ขอสอบ O-NET พิจารณาออก ขอสอบจาก เนื้อหา ป.4, 5 และ 6

คูม อื ครู

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง (เฉพาะชั้น ป.6)* สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม

มาตรฐาน ส 1.1 รูและเขาใจประวัติ ความสําคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือ เสร�ม และศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกตอง ยึดมั่นและปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่ออยูรวมกันอยางสันติสุข

6

ชั้น ป.6

ตัวชี้วัด

สาระการเรียนรูแกนกลาง

1. วิเคราะหความสําคัญของพระพุทธศาสนา ในฐานะเปนศาสนาประจําชาติหรือ ความสําคัญของศาสนาที่ตนนับถือ

•

พระพุทธศาสนาในฐานะเปนศาสนาประจําชาติ เชน เปนเอกลักษณของชาติไทย เปนรากฐานและมรดกทาง วัฒนธรรมไทย เปนศูนยรวมจิตใจ และเปนหลักในการพัฒนาชาติไทย

2. สรุปพุทธประวัติตั้งแตปลงอายุสังขาร จนถึงสังเวชนียสถาน หรือประวัติศาสดา ที่ตนนับถือตามที่กําหนด

•

สรุปพุทธประวัติ (ทบทวน) - ปลงอายุสังขาร - ปจฉิมสาวก - ปรินิพพาน

3. เห็นคุณคาและประพฤติตนตามแบบอยาง การดําเนินชีวติ และขอคิดจากประวัตสิ าวก ชาดก เรื่องเลา และศาสนิกชนตัวอยาง ตามที่กําหนด

• พุทธสาวก พุทธสาวิภา (พระราธะ) • ชาดก (ทีฆีติโกสลชาดก, สัพพทาฐิชาดก) • ศาสนิกชนตัวอยาง

4. วิเคราะหความสําคัญและเคารพ พระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขาและ หลักธรรมโอวาท 3 ในพระพุทธศาสนา หรื อ หลั ก ธรรมของศาสนาที่ ต นนั บ ถื อ ตามที่กําหนด

• พระรัตนตรัย

- พอขุนรามคําแหงมหาราช - สมเด็จพระมหาสมณเจากรมพระปรมานุชิตชิโนรส

• •

• 5. ชืน่ ชมการทําความดีของบุคคลในประเทศ ตามหลักศาสนา พรอมทัง้ บอกแนวปฏิบตั ิ ในการดําเนินชีวิต

*

- การถวายพระเพลิง - แจกพระบรมสารีรกิ ธาตุ - สังเวชนียสถาน 4

: ศรัทธา 4 - พระพุทธ (พุทธกิจ 5) - พระธรรม (อริยสัจ 4, หลักกรรม) - พระสงฆ ไตรสิกขา (ศีล, สมาธิ, ปญญา) โอวาท 3 - ไมทําชั่ว (เบญจศีล, อบายมุข 6, อกุศลมูล 3) - ทําความดี : เบญจธรรม : มงคล 38 : กุศลมูล 3  มีวินัย : พละ 4  การงานไมมีโทษ : คารวะ 6  ไมประมาทในธรรม : กตัญูกตเวทีตอพระมหากษัตริย - ทําจิตใหบริสุทธิ์ (บริหารจิตและเจริญปญญา) พุทธศาสนาสุภาษิต - สจฺเจน กิตฺตึ ปปฺโปติ แปลวา คนจะไดเกียรติดวยสัจจะ - ยถาวาที ตถาการี แปลวา พูดเชนไร ทําเชนนั้น

• ตัวอยางการกระทําความดีของบุคคลในประเทศ

สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ สาระการเรียนรูแ กนกลาง กลุม สาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม. (กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551), หนา 6-22 และ 41-44.

คูม อื ครู

ชั้น

ตัวชี้วัด

สาระการเรียนรูแกนกลาง

6. เห็นคุณคาและสวดมนต แผเมตตา และ บริหารจิต เจริญปญญา มีสติทเี่ ปนพืน้ ฐาน ของสมาธิในพระพุทธศาสนา หรือการ พัฒนาจิตตามแนวทางของศาสนาที่ตน นับถือตามที่กําหนด

• สวดมนตไหวพระ สรรเสริญคุณพระรัตนตรัย และแผเมตตา

7. ปฏิบัติตนตามหลักธรรมของศาสนาที่ตน นับถือ เพือ่ แกปญ หาอบายมุขและสิง่ เสพติด

• หลักธรรม : อริยสัจ 4 หลักกรรม • โอวาท 3 : เบญจศีล-เบญจธรรม อบายมุข 6 อกุศลมูล 3 กุศลมูล 3 • หลักธรรมสําคัญของศาสนาตางๆ

8. อธิบายหลักธรรมสําคัญของศาสนาอื่นๆ โดยสังเขป

9. อภิปรายลักษณะสําคัญของศาสนพิธี พิธีกรรมของศาสนาอื่นๆ และปฏิบัติตน ไดอยางเหมาะสมเมื่อตองเขารวมพิธี

-

รูความหมายของสติสัมปชัญญะ สมาธิ และปญญา รูวิธีปฏิบัติและประโยชนของการบริหารจิต และเจริญปญญา ฝกการยืน การเดิน การนั่ง และการนอนอยางมีสติ ฝกการกําหนดรู ความรูสึก เมื่อตาเห็นรูป หูฟงเสียง จมูกดมกลิ่น ลิ้นลิ้มรส กายสัมผัส สิ่งที่มากระทบ ใจรับรูธรรมารมณ - ฝกใหมีสมาธิในการฟง การอาน การคิด การถาม และการเขียน

เสร�ม

7

- พระพุทธศาสนา : อริยสัจ 4 โอวาท 3 ฯลฯ - ศาสนาอิสลาม : หลักศรัทธา หลักปฏิบัติ หลักจริยธรรม - คริสตศาสนา : บัญญัติ 10 ประการ ศาสนพิธีของศาสนาตางๆ

• • ศาสนพิธีของศาสนาตางๆ

- พระพุทธศาสนา : ศาสนพิธีที่เปนพุทธบัญญติ เชน บรรพชา อุปสมบท : ศาสนพิธีที่เกี่ยวเนื่องกับพระพุทธศาสนา เชน ทําบุญพิธีเนื่องใน วันสําคัญทางศาสนา - ศาสนาอิสลาม เชน การละหมาด การถือศีลอด การบําเพ็ญฮัจญ ฯลฯ - คริสตศาสนา เชน ศีลลางบาป ศีลอภัยบาป ศีลกําลัง ศีลมหาสนิท ฯลฯ - ศาสนาฮินดู เชน พิธีศราทธ พิธีบูชาเทวดา

มาตรฐาน ส 1.2 เขาใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเปนศาสนิกชนที่ดี และธํารงรักษาพระพุทธศาสนาหรือศาสนา ที่ตนนับถือ ชั้น ป.6

ตัวชี้วัด

สาระการเรียนรูแกนกลาง

1. อธิบายความรูเ กีย่ วกับสถานทีต่ า งๆ ในศาสนสถาน และปฏิบัติตนไดอยางเหมาะสม

• ความรูเ บือ้ งตนเกีย่ วกับสถานทีต่ า งๆ ภายในวัด เชน เขตพุทธาวาส สังฆาวาส • การปฏิบัติตนที่เหมาะสมภายในวัด • มรรยาทของศาสนิกชน

2. มีมรรยาทของความเปนศาสนิกชนที่ดี ตามที่กําหนด 3. อธิบายประโยชนของการเขารวมใน ศาสนพิธี และกิจกรรมในวันสําคัญ ทางศาสนาตามที่กําหนด และปฏิบัติตน ไดถูกตอง

4. แสดงตนเปนพุทธมามกะหรือแสดงตนเปน ศาสนิกชนของศาสนาที่ตนนับถือ

- การถวายของแกพระภิกษุ - การปฏิบัติตนในขณะฟงธรรม - การปฏิบตั ติ นตามแนวทางของพุทธศาสนิกชนเพือ่ ประโยชนตอ ศาสนา

• ทบทวนการอาราธนาศีล อาราธนาธรรม และอาราธนาพระปริตร • พิธีทอดผาปา • พิธีทอดกฐิน • ระเบียบพิธีในการทําบุญงานอวมงคล • การปฏิบตั ติ นทีถ่ กู ตองในศาสนพิธี พิธกี รรม และวันสําคัญทางศาสนา เชน วันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา วันอัฐมีบชู า วันอาสาฬหบูชา วันธรรมสวนะ • ประโยชนของการเขารวมในศาสนพิธี พิธกี รรม และวันสําคัญทางศาสนา • การแสดงตนเปนพุทธมามกะ - ขั้นเตรียมการ

- ขั้นพิธีการ

คูม อื ครู

คําอธิบายรายวิชา

เสร�ม

8

รายวิชา พระพุทธศาสนา ชั้นประถมศึกษาปที่ 6 รหัสวิชา …………………………….

กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคเรียนที่ 1-2 เวลา 30 ชั่วโมง/ป

ศึกษา วิเคราะห ความสําคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะที่เปนศาสนาประจําชาติ พุทธประวัติตั้งแตปลงอายุ สังขารจนถึงสังเวชนียสถาน ความสําคัญและเคารพในพระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขา และหลักโอวาท 3 ในพระพุทธ ศาสนา ปฏิบตั ติ นตามหลักธรรมเพือ่ แกปญ หาอบายมุข ความรูเ กีย่ วกับสถานทีต่ า งๆ ในศาสนสถานและปฏิบตั ติ นไดอยาง เหมาะสม แบบอยางการดําเนินชีวิตและขอคิดจากประวัติสาวก ชาดก และศาสนิกชนตัวอยาง การทําความดีของบุคคล ในประเทศตามหลักศาสนา มีมรรยาทของความเปนศาสนิกชนที่ดี เห็นคุณคาของการบริหารจิตเจริญปญญา การฝกสติ และสมาธิเบื้องตนในพระพุทธศาสนา อธิบายประโยชนของการเขารวมในศาสนพิธี พิธีกรรม และกิจกรรมในวันสําคัญ ทางศาสนา และปฏิบัติตนไดถูกตอง การแสดงตนเปนพุทธมามกะ โดยใชกระบวนการคิด กระบวนการสืบคนขอมูล กระบวนการปฏิบัติ กระบวนการทางสังคม กระบวนการกลุม กระบวนการเผชิญสถานการณและแกปญหา เพือ่ ใหเกิดความรู ความเขาใจ สามารถนําไปปฏิบตั ใิ นการดําเนินชีวติ มีคณ ุ ธรรม จริยธรรม มีคณ ุ ลักษณะอันพึง ประสงคในดานรักชาติ ศาสน กษัตริย ซื่อสัตยสุจริต มีวินัย ใฝเรียนรู รักความเปนไทย มีจิตสาธารณะ สามารถดําเนิน ชีวิตอยางสันติสุขในสังคมไทยและสังคมโลก

ตัวชี้วัด ส 1.1 ป.6/1, ป.6/2, ป.6/3, ป.6/4 ป.6/5, ป.6/6, ป.6/7, ป.6/8, ป.6/9 ส 1.2 ป.6/1, ป.6/2, ป.6/3, ป.6/4 รวม 13 ตัวชี้วัด

คูม อื ครู

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ÃÒÂÇÔªÒ¾×é¹°Ò¹

¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ».ö

ªÑé¹»ÃжÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ö

¡ÅØ‹ÁÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ Êѧ¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ µÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõõñ

¼ÙŒàÃÕºàÃÕ§ ¹Ò§ÊÒǨ§¨ÃÑÊ á¨‹Á¨Ñ¹·Ã ¼ÙŒµÃǨ

¹Ò¾ÔÈÔÉ° ¾ÂÍÁ ¹ÒªÒ޳ç¤ äªÂ»˜ÞËÒ ¹Ò¸ÕÃહ·Ã ¾ÃóÒ

ºÃóҸԡÒà ¹Ò§Êѹ·¹Ò ¾Ñ¸¹ÒÇÔ¹

¾ÔÁ¾ ¤ÃÑ駷Õè ñ

ʧǹÅÔ¢ÊÔ·¸ÔìµÒÁ¾ÃÐÃÒªºÑ- - ѵÔ

ÃËÑÊÊÔ¹¤ŒÒ ñöñóðòô ÃËÑÊÊÔ¹¤ŒÒ ñöôóðòø

¤Œ¹¤ÇÒÁÃÙŒ¢ÂÒ¤ÇÒÁ¤Ô´¨Ò¡

EB GUIDE

ที่พิมพกํากับหัวขอสําคัญในหนังสือเรียนหลักสูตรใหม ชั้น ป.๔ ขึ้นไป ผาน www.aksorn.com ไปยังแหลงความรูทั่วไทย-ทั่วโลก

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

¤íÒ¹íÒ ´ŒÇ¡ÃзÃǧÈÖ¡ÉÒ¸Ô¡ÒÃä´ŒÁÕ¤íÒÊÑè§ãˌ㪌ËÅÑ¡ÊٵáÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõôô ã¹âçàÃÕ¹·ÑÇè ä»·Õ¨è ´Ñ ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñ¹é ¾×¹é °Ò¹ã¹»‚¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ òõôö áÅШҡ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒÇÔ¨ÂÑ áÅеԴµÒÁ ¼Å¡ÒÃ㪌ËÅÑ¡ÊٵáÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñ¹é ¾×¹é °Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõôô ¨Ö§¹íÒä»Ê‹¡Ù ÒþѲ¹ÒËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§ ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñ¹é ¾×¹é °Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõõñ «Ö§è ÁÕ¤ÇÒÁàËÁÒÐÊÁáÅЪѴਹ à¾×Íè ãˌʶҹÈÖ¡ÉÒä´Œ¹Òí ä» ãªŒà»š¹¡Ãͺ·Ôȷҧ㹡ÒèѴËÅÑ¡ÊÙµÃʶҹÈÖ¡ÉÒáÅШѴ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹à¾×Íè ¾Ñ²¹Òà´ç¡áÅÐàÂÒǪ¹ ·Ø¡¤¹ã¹ÃдѺ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñ¹é ¾×¹é °Ò¹ãËŒÁ¤Õ ³ Ø ÀÒ¾´ŒÒ¹¤ÇÒÁÃÙŒ áÅзѡÉзըè Òí ໚¹ÊíÒËÃѺ¡ÒôíÒçªÕÇµÔ ã¹Êѧ¤Á·ÕèÁÕ¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ áÅÐáÊǧËÒ¤ÇÒÁÃÙŒà¾×è;Ѳ¹Òµ¹àͧÍ‹ҧµ‹Íà¹×èͧµÅÍ´ªÕÇÔµ ˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ».ö àÅ‹Á¹Õé¨Ñ´·íÒ¢Öé¹ÊíÒËÃѺ㪌»ÃСͺ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ ªÑé¹»ÃжÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ö â´Â´íÒà¹Ô¹¡ÒèѴ·íÒãËŒÊÍ´¤ÅŒÍ§µÒÁ¡Ãͺ¢Í§ËÅÑ¡Êٵ÷ء»ÃСÒà ʋ§àÊÃÔÁ ¡Ãкǹ¡ÒäԴ ¡ÒÃÊ׺àÊÒÐËÒ¤ÇÒÁÃÙŒ ¡ÒÃá¡Œ»˜ÞËÒ ¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡ÒÃÊ×èÍÊÒà ¡ÒõѴÊԹ㨠¡ÒùíÒä»ãªŒã¹ªÕÇµÔ Ê‹§àÊÃÔÁãËŒ¼àŒÙ ÃÕ¹ÁÕ¤Ò‹ ¹ÔÂÁ·Õ´è §Õ ÒÁ ¾Ñ²¹Òµ¹àͧÍÂÙà‹ ÊÁÍ ÃÇÁ·Ñ§é ºíÒà¾çÞ»ÃÐ⪹ µ‹ÍÊѧ¤ÁáÅÐʋǹÃÇÁ ˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ».ö àÅ‹Á¹Õé ÁÕ ö ˹‹Ç ã¹áµ‹ÅÐ˹‹ÇÂẋ§à»š¹º·Â‹ÍÂæ «Ö觻ÃСͺ´ŒÇ ñ. ໇ÒËÁÒ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ»ÃШíÒ˹‹Ç ¡íÒ˹´ÃдѺ¤ÇÒÁÃÙŒ ¤ÇÒÁÊÒÁÒö¢Í§¼ÙŒàÃÕ¹ Ç‹ÒàÁ×èÍàÃÕ¹¨ºã¹áµ‹ÅÐ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ µŒÍ§ºÃÃÅØÁҵðҹµÑǪÕéÇÑ´·Õè¡Òí ˹´äÇŒã¹ËÅÑ¡ÊٵâŒÍã´ºŒÒ§ ò. á¹Ç¤Ô´ÊíÒ¤ÑÞ á¡‹¹¤ÇÒÁÃÙŒ·Õè໚¹¤ÇÒÁÃÙŒ¤ÇÒÁࢌÒ㨤§·¹µÔ´µÑǼٌàÃÕ¹ ó. à¹×Íé ËÒ ¤ÃºµÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñ¹é ¾×¹é °Ò¹ ¾.È. òõõñ ÃÇÁ·Ñ§é ¹íÒàÊ¹Í àËÁÒÐÊÁ¡Ñº¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ã¹áµ‹ÅÐÃдѺªÑé¹ ô. ¡Ô¨¡ÃÃÁ ÁÕËÅÒ¡ËÅÒÂÃٻẺãËŒ¹Ñ¡àÃÕ¹»¯ÔºÑµÔ ẋ§à»š¹ (ñ) ¡Ô¨¡ÃÃÁ¹íÒÊ‹Ù¡ÒÃàÃÕ¹ ¹íÒࢌÒÊ‹Ùº·àÃÕ¹à¾×èÍ¡Ãе،¹¤ÇÒÁʹã¨á¡‹¼ÙŒàÃÕ¹ (ò) ¡Ô¨¡ÃÃÁÃǺÂÍ´ ãËŒ¼ÙŒàÃÕ¹»¯ÔºÑµÔà¾×èÍáÊ´§¾ÄµÔ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒÃǺÂÍ´ áÅлÃÐàÁÔ¹¼Å¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒµÒÁÁҵðҹµÑǪÕéÇÑ´»ÃШíÒ˹‹Ç ¤³Ð¼ÙŒ¨Ñ´·íÒ¨Ö§ËÇѧ໚¹Í‹ҧÂÔè§Ç‹Ò ˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ».ö àÅ‹Á¹Õé ¨Ð໚¹ Ê×Íè ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹·ÕÍè Òí ¹Ç»ÃÐ⪹ µÍ‹ ¡ÒÃàÃÕ¹¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò à¾×Íè ãËŒÊÁÑ Ä·¸Ô¼ÅµÒÁÁҵðҹ µÑǪÕéÇÑ´·Õè¡íÒ˹´äÇŒã¹ËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾.È. òõõñ ·Ø¡»ÃСÒà ¤³Ð¼ÙŒ¨Ñ´·íÒ

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

คําชี้แจงในการใชสื่อ หนวยการเรียนรูที่

ñ

ÒÁÊíÒ¤ÑÞ »ÃÐÇѵÔáÅз¤Ç ¢Í§¾ÃÐ¾Ø ¸ÈÒʹÒ

เปาหมายการเรียนรู กําหนดระดับความรูความสามารถ ของผูเรียนเมื่อเรียนจบหนวย

¼Å§Ò¹ÈÔŻТͧä·Â ·Õèä´ŒÃºÑ ÍÔ·¸Ô¾Å¨Ò¡ ¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ÁÕÍÐäúŒÒ§

มาตรฐานตัวชี้วัด ระบุตัวชี้วัดที่กําหนดไว ในแตละหนวย

จิตรกรรมฝาผนัง าร พระพุทธรูป โบสถ วิห

าหนวยที่ ๑

เปาหมายการเรียนรูประจํ

อไปน�้ นจะมีความรูค วามสามารถต เมือ่ เรียนจบหนว ยน�้ ผูเ รีย ของพระพุทธศาสนาในฐานะเปน ๑. วิเคราะหความสําคัญหรือความสําคัญของศาสนาที่ตน ศาสนาประจําชาติ ป.๖/๑) ยนับถือ (มฐ. ส ๑.๑ ปลงอายุสงั ขารจนถึงสังเวชนี ๒. สรุปพุทธประวัตติ งั้ แตาสดาที่ตนนับถือตามที่กําหนด สถาน หรือประวัติศ (มฐ. ส ๑.๑ ป.๖/๒)

ความสําคัญของพระพุทธศาส

นา

บทที่

ñ

กิจกรรมนําสูการเรียน

กิจกรรมนําสูการเรียน นําเขาสูบทเรียนโดยใชกระตุน ความสนใจและวัดประเมินผล กอนเรียน á¹Ç¤Ô´ÊíÒ¤ÑÞ

¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ÁÕ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞ µ‹ÍªÒµÔä·ÂÍ‹ҧäà ๒

¤¹ä·ÂÊ‹ ǹãËÞ‹ ¹Ñé ¹ ¹Ñ º ¶× Í ¾ÃÐ¾Ø · ¸ÈÒÊ¹Ò ¾ÃÐ¾Ø · ¸ÈÒÊ¹Ò¨Ö § ÁÕ ¤ ÇÒÁÊí Ò ¤Ñ Þ ã¹°Ò¹Ð· ÈÒʹһÃШíҪҵԢͧä·Â ઋ¹ ໚¹àÍ¡ÅÑ Õè ໚ ¹ ªÒµÔä·Â ໚¹ÃÒ¡°Ò¹áÅÐÁô¡·Ò§ÇÑ ¡É³ ¢Í§ ²¹¸ÃÃÁä·Â ໚¹Èٹ ÃÇÁ¢Í§¨Ôµã¨áÅÐ໚¹ËÅÑ¡ 㹡ÒþѲ¹Ò ªÒµÔä·Â

แนวคิดสําคัญ แกนความรูที่เปนความเขาใจ คงทนติดตัวผูเรียน

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

เน�้อหา ครบตามหลักสูตรแกนกลางฯ พ.ศ. ๒๕๕๑ นําเสนอโดยใชแผนภาพ แผนภูมิ ตาราง เหมาะสมกับการเรียนการสอน ▲

ฒนาประเทศ หลักธรรมตางๆ มาใชเปนแนวทางในการพั ในหลวงทรงเปนพุทธมามกะ และทรงนาํ

กิจกรรมรวบยอด ใหผูเรียนฝกปฏิบัติเพื่อแสดง พฤติกรรมการเรียนรูรวบยอด และประเมินผลการเรียนรูตาม มาตรฐานตัวชี้วัดประจําหนวย

ิไทย ๔. พระพุทธศาสนาเปนหลักในการพัพัฒฒนาชาต นาชาติไทย ดังน�้

พระพุทธศาสนาเปนหลักในการ มีรากฐานมาจาก ๑) กฎหมายและระเบียบตางๆ ของสังคมไทย ือวาเปนบาป น การลักขโมยถ หลักธรรมคําสอนทางพระพุทธศาสนา เช นตน ในทางกฎหมายก็ถือวามีความผิดดวย เป าํ สอนในทางพระพุทธ๒) พระมหากษัตริยไทยทรงนําหลักธรรมค เทศใหเกิดความสงบสุข เชน ศาสนามาใชเพื่อปกครองและบริหารประ หลักทศพิธราชธรรม กุศลมูล เปนตน นพระพุทธศาสนา ๓) พุทธศาสนิกชนชาวไทยไดนําหลักธรรมใ ข นาสังคมใหสงบสุ มาปฏิบัติเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและพัฒ พัฒนาชาติไทยใหมี ดังนั้น พระพุทธศาสนาจึงเปนหลักในการ ความเจริญรุงเรืองและสงบสุขตลอดไป EB GUIDE

http:// www.aksorn.com/lib/p/soc_01

(เรื่อง ทศพิธราชธรรมของในหลวง)

๖

กิจกรรมรวบยอด ตอนที่ ๑ อภิปรายชวนคิด

าคัญ

ความส� ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ร่วมกันอภิปรายว่า พระพุทธศาสนามี ต่อชาติไทยอย่างไร แล้วน�าเสนอหน้าชั้นเรียน

ตอนที่ ๒ ผลงานสร้างสรรค์

Web Guide แหลงเรียนรู ทางอินเทอรเน็ต

ิจกรรม ดังนี้ ให้นักเรียนแบ่งเป็นกลุ่ม กลุ่มละ ๕-๖ คน และปฏิบัติก ากฐานมาจาก ๑. ให้แต่ละกลุ่มสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับวัฒนธรรมไทยที่มีร เน็ต ผู้รู้ วัดใน เทอร์ น อิ น งๆ เช่ า ่ ต ้ นรู ย พระพุทธศาสนาจากแหล่งเรี ชุมชน าเป็นใบความรู้ ๒. ให้แต่ละกลุ่มสรุปข้อมูลวัฒนธรรมที่หามาได้ โดยจัดท� วแทนน�าเสนอ พร้อมทั้งติดภาพประกอบ กลุ่มละ ๑ ใบ จากนั้นส่งตั หน้าชั้นเรียน ้ จากนั้น ๓. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้ที่ได้จากการท�ากิจกรรมนี น�าใบความรู้ทั้งหมดไปจัดตกแต่งเป็นป้ายนิเทศ

ตอนที่ ๓ ค�าถามวัดความรู้

ค สําคัญ คำ คําสําคัญ

คําอาน

๑. เครื่องราช อิสริยาภรณ

เครื่อง-ราด-ชะ-อิดสะ-ริ-ยา-พอน

๒. ฌาน

ชาน

ความหมาย ●

●

๓. ทศพิธราชธรรม ทด-สะ-พิด-ราดชะ-ทํา บัน-ดิด ปรา-ไส ปด-ฉิม-มะ-ยาม

●

๔. บัณฑิต ๕. ปราศรัย ๖. ปจฉิมยาม

สิ�งซึ�งเปนเครื่องหมายแสดงเกียรติยศและบําเหน็ ความชอบ เปนของพระมหากษัตริยทรงสรางขึ้น จ สําหรับพระราชทานในราชการหรือสวนพระองค การเพงอารมณจนใจแนวแน เกิดภาวะจิตสงบ เปนสมาธิขั้นประณ�ต คุณธรรมของผูปกครองบานเมือง มี ๑๐ ประการ

ผูมีปญญา นักปราชญ การพูดดวยไมตรีจิต ยามสุดทาย, ยามสุดทายแหงราตรี เมื่อแบง กลางคืนเปน ๓ สวน ๗. พระบรมสารี- พระ-บอ-รม-มะกระดูกและสวนตางๆ ในรางกายของพระพุทธเจา ริกธาตุ สา-รี-ริก-กะ-ทาด ที่เหลือหลังจากการถวายพระเพลิง ๘. ศิลปศาสตร สิน-ละ-ปะ-สาด-สิบ- ตําราวาดวยวิชาความรู ตางๆ มี ๑๘ ประการ เชน ๑๘ ประการ แปด-ประ-กาน ตําราวาดวยการคํานวณ ตํารายิงธนู เปนตน ๙. สัจจะ สัด-จะ ความซื่อสัตย ความจริง ๑๐. สีมา สี-มา เขตที่สงฆตกลงไวสําหรับภิกษุทั้งหลายที่อยู ภายในเขตนั้นจะตองทําสังฆกรรมรวมกัน ๑๑. สีหไสยา สี-หะ-ไส-ยา นอนอยางราชสีห คือ นอนตะแคงขวา ซอนเทา เหลื่อมกัน มือซายพาดไปตามลําตัว มือขวาชอน ศีรษะ กําหนดใจถึงการลุกขึ้นไว

เขียนตอบค�าถามต่อไปนี้ลงในสมุด ทธศาสนาจึงเป็นศาสนาประจ�าชาติไทย ด ๑. เพราะเหตุใด พระพุ ง ๒. เอกลักษณ์ของคนไทยที่เกิดจากพระพุทธศาสนามีอะไรบ้า ๓. ประเพณีใดบ้างง ที่ได้รับอิทธิพลมาจากพระพุทธศาสนา ๔. เพราะเหตุใดจึงกล่าวว่า “พระพุทธศาสนาเป็นศูนย์รวมจิตใจ ของชาวไทย” างไร ๕. หลักธรรมค�าสอนทางพระพุทธศาสนา มีความเกี่ยวข้องอย่ กับการพัฒนาชาติไทย

7

●

●

●

●

●

●

●

●

บรรณานุกรม มหามกุฏราชวิทยาลัย, มูลนิธิ. พระไตรปฎกและอรรถกถ าแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพมหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๔๖ ธรรมปฎก, พระ(ประยุทธ ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุ ทธศาสน กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชว ฉบับประมวลศัพท. พิมพครั้งที่ ๙. วิชาการ, กรม. การจัดสาระการเรียนรูพระพุทธศาสนา. ิทยาลัย, ๒๕๕๓. กรุ วิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรม งเทพฯ : โรงพิมพคุรุสภา, ๒๕๔๕. การการศึ ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรี กษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ, สํานัก. ยนรูสังคมศึกษา ศาสนาและ วัฒนธรรม. พิมพครั้งที่ ๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพชุม วิทย วิศทเวทย และคณะ. พระพุทธศาสนา ม.๑.นุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จํากัด, ๒๕๕๑. เอกรินทร สี่มหาศาล และคณะ. แมบทมาตรฐาน กรุงเทพฯ : บริษัท อักษรเจริญทัศน, ๒๕๔๖. หลักสูต นนทบุรี : บริษัท ไทยรมเกลา จํากัด, ๒๕๕๒. รแกนกลางฯ พระพุทธศาสนา ป.๖ พิมพครั้งที่ ๑.

๑๓๘

คําสําคัญ เปนตารางรวบรวม คําศัพทสําคัญในเลม พรอมทั้ง บอกคําอานและความหมาย เพื่อชวยใหผูเรียนเขาใจยิ�งขึ้น

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

สารบัญ ●

ตารางวิเคราะหมาตรฐานการเรียนรู

หนวยการเรียนรูที่

ก

๑ ประวัติและความสําคัญของพระพุทธศาสนา

๑

๒ หลักธรรมคํ้าจุนโลก

๒๓

๓ พุทธสาวกและชาดก

๖๒

๔ ชาวพุทธที่ดี ชีวีมีสุข

๗๓

๕ จิตสงบ พบความสุข

๙๐

๖ วันสําคัญทางพระพุทธศาสนา และศาสนพิธี

๑๐๗

๒ ๘

บทที่ ๑ ความสําคัญของพระพุทธศาสนา บทที่ ๒ พุทธประวัติ หนวยการเรียนรูที่

บทที่ ๑ โอวาท ๓ บทที่ ๒ หลักธรรมนําชาวพุทธ บทที่ ๓ เรื่องนารูคูพุทธศาสน หนวยการเรียนรูที่

บทที่ ๑ พุทธสาวก บทที่ ๒ ชาดก หนวยการเรียนรูที่

บทที่ ๑ ชาวพุทธตัวอยาง บทที่ ๒ มรรยาทชาวพุทธ หนวยการเรียนรูที่

บทที่ ๑ การบริหารจิตและเจริญปญญา บทที่ ๒ สมาธิเบือ้ งตน หนวยการเรียนรูที่

บทที่ ๑ วันสําคัญทางพระพุทธศาสนา บทที่ ๒ ศาสนพิธีนารู ● ●

คําสําคัญ บรรณานุกรม

๒๔ ๔๒ ๕๕ ๖๓ ๖๘

๗๔ ๘๓ ๙๑ ๙๗

๑๐๘ ๑๑๘ ๑๓๘ ๑๓๘

คนควาขอมูลเพิ�มเติม จากเว็บไซตที่อยูในหนังสือเรียน หนา ๖, ๑๑, ๑๗, ๑๙, ๒๐,

EB GUIDE ๗๗, ๘๖, ๙๓, ๑๐๙, ๑๑๑, ๑๑๓, ๑๒๖

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Engage

Explore

Explain

Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

ตารางวิเคราะห

Áҵðҹ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙጠÅеÑǪÕÇé ´Ñ ÃÒÂÇÔªÒ ¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ».๖

คําชี้แจง : ใหผูสอนใชตารางน�้ตรวจสอบวา เน�้อหาสาระการเรียนรูในหนวยการเรียนรูสอดคลองกับมาตรฐาน การเรียนรูและตัวชี้วัดชั้นปในขอใดบาง สาระการเรียนรู ตัวชี้วัด ชั้น ป.๖

หนวยที่ ๑

หนวยที่ ๒

หนวยที่ ๓

หนวยที่ ๔

หนวยที่ ๕

หนวยที่ ๖

บทที่

บทที่

บทที่

บทที่

บทที่

บทที่

๑

๒

๑

๒

๓

๑

๒

๑

๒

๑

๒

๑

๒

มาตรฐาน ส ๑.๑ ๑. วิเคราะหความสําคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะเปน ✓ ศาสนาประจําชาติ ๒. สรุปพุทธประวัตติ งั้ แตปลงอายุสงั ขารจนถึงสังเวชน�ยสถาน หรือประวัติศาสดาที่ตนนับถือตามที่กําหนด

✓

๓. เห็นคุณคาและประพฤติตนตามแบบอยางการดําเนินชีวิต และขอคิดจากประวัติสาวก ชาดก เรื่องเลาและศาสนิกชน ตัวอยางตามที่กําหนด ๔. วิเคราะหความสําคัญและเคารพพระรัตนตรัย ปฏิบัติตาม ไตรสิกขาและหลักธรรมโอวาท ๓ ในพระพุทธศาสนา หรือ หลักธรรมของศาสนาทีต่ นนับถือตามทีก่ าํ หนด

✓ ✓ ✓

✓ ✓ ✓

๕. ชืน่ ชมการทําความดีของบุคคลในประเทศตามหลักศาสนา พรอมทั้งบอกแนวปฏิบัติในการดําเนินชีวิต

✓

๖. เห็นคุณคาและสวดมนต แผเมตตา และบริหารจิต เจริญ ปญญา มีสติที่เปนพื้นฐานของสมาธิในพระพุทธศาสนา หรือการพัฒนาจิตตามแนวทางของศาสนาทีต่ นนับถือตาม ที่กําหนด ๗. ปฏิบตั ติ นตามหลักธรรมของศาสนาทีต่ นนับถือ เพือ่ แกปญ หา อบายมุข และสิง� เสพติด ๘. อธิบายหลักธรรมสําคัญของศาสนาอืน่ ๆ โดยสังเขป

✓ ✓

✓ ✓

๙. อธิบายลักษณะสําคัญของศาสนพิธี พิธกี รรมของศาสนา อืน่ ๆ และปฏิบตั ติ นไดอยางเหมาะสม เมือ่ ตองเขารวมพิธี มาตรฐาน ส ๑.๒ ๑. อธิบายความรูเกี่ยวกับสถานที่ตางๆ ในศาสนสถาน และปฏิบัติตนไดอยางเหมาะสม

๒. มีมรรยาทของความเปนศาสนิกชนที่ดีตามที่กําหนด ๓. อธิบายประโยชนของการเขารวมในศาสนพิธี พิธกี รรม และ กิจกรรมในวันสําคัญทางศาสนาตามที่กําหนด และปฏิบัติ ตนไดถูกตอง ๔. แสดงตนเปนพุทธมามกะ หรือแสดงตนเปนศาสนิกชนของ ศาสนาทีต่ นนับถือ

ก

✓ ✓

✓

✓ ✓ ✓

✓

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Explore

Explain

Expand

Evaluate

กระตุนความสนใจ

ñ

หนวยการเรียนรูที่

»ÃÐÇѵÔáÅФÇÒÁÊíÒ¤ÑÞ ¢Í§¾Ãоط¸ÈÒʹÒ

¼Å§Ò¹ÈÔŻТͧä·Â ·Õèä´ŒÃºÑ ÍÔ·¸Ô¾Å¨Ò¡ ¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ÁÕÍÐäúŒÒ§

ครูใหนักเรียนดูภาพ แลวชวยกัน แสดงความคิดเห็นวา • ผลงานศิลปะของไทยที่ไดรับ อิทธิพลจากพระพุทธศาสนา มีอะไรบาง (แนวตอบ เชน วิหาร โบสถ จิตรกรรมฝาผนัง พระพุทธรูป เปนตน)

จิตรกรรมฝาผนัง พระพุทธรูป โบสถ วิหาร

เปาหมายการเรียนรูประจําหนวยที่ ๑ เมือ่ เรียนจบหนวยน�้ ผูเ รียนจะมีความรูค วามสามารถตอไปน�้ ๑. วิเคราะหความสําคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะเปน ศาสนาประจําชาติ หรือความสําคัญของศาสนาที่ตน นับถือ (มฐ. ส ๑.๑ ป.๖/๑) ๒. สรุปพุทธประวัตติ งั้ แตปลงอายุสงั ขารจนถึงสังเวชนียสถาน หรือประวัติศาสดาที่ตนนับถือตามที่กําหนด (มฐ. ส ๑.๑ ป.๖/๒)

คูมือครู

1

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Explore

Explain

Expand

Evaluate

(หนาพิมพและตัวอักษรในกรอบนี้มีขนาดเล็กกวาฉบับนักเรียน 20%)

บทที่

เปาหมายการเรียนรู

ความสําคัญของพระพุทธศาสนา

เมื่อเรียนจบ นักเรียนจะสามารถ ปฏิบัติสิ่งเหลานี้ได • วิเคราะหความสําคัญของ พระพุทธศาสนาในฐานะ เปนศาสนาประจําชาติ หรือความสําคัญของศาสนา ที่ตนนับถือ (ส 1.1 ป.6/1)

ñ

กิจกรรมนําสูการเรียน

เกร็ดแนะครู ครูจัดกระบวนการเรียนรูโดยการ ใหนักเรียน • สํารวจ • สืบคนขอมูล • อธิบาย • วิเคราะหขอมูลจากภาพและ ประเด็นคําถาม จนเกิดเปนความรูความเขาใจวา พระพุทธศาสนา เปนรากฐานสําคัญ ของวัฒนธรรมการดําเนินชีวิตของ คนไทย

กระตุนความสนใจ ครูใหนักเรียนชวยกันวิเคราะห ภาพในหนานี้ • นักเรียนคิดวา จากภาพนี้ พระพุทธศาสนามีความสําคัญ ตอชาติไทยอยางไร (แนวตอบ พระมหากษัตริยไทย ทรงเลื่อมใสศรัทธาใน พระพุทธศาสนา)

2

คูมือครู

á¹Ç¤Ô´ÊíÒ¤ÑÞ

¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò ÁÕ¤ÇÒÁÊíÒ¤ÑÞ µ‹ÍªÒµÔä·ÂÍ‹ҧäà ๒

¤¹ä·ÂÊ‹ Ç ¹ãËÞ‹ ¹Ñé ¹ ¹Ñ º ¶× Í ¾ÃÐ¾Ø · ¸ÈÒÊ¹Ò ¾ÃÐ¾Ø · ¸ÈÒÊ¹Ò¨Ö § ÁÕ ¤ ÇÒÁÊí Ò ¤Ñ Þ ã¹°Ò¹Ð·Õè ໚ ¹ ÈÒʹһÃШíҪҵԢͧä·Â ઋ¹ ໚¹àÍ¡Åѡɳ ¢Í§ ªÒµÔä·Â ໚¹ÃÒ¡°Ò¹áÅÐÁô¡·Ò§ÇѲ¹¸ÃÃÁä·Â ໚¹Èٹ ÃÇÁ¢Í§¨Ôµã¨áÅÐ໚¹ËÅѡ㹡ÒþѲ¹Ò ªÒµÔä·Â

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

Engage

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

สํารวจคนหา

ความสําคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะเปนศาสนาประจําชาติ

คนไทยสวนใหญนับถือพระพุทธศาสนา ทําใหพระพุทธศาสนาเปน ศาสนาประจําชาติไทย ดังนั้น คนไทยจึงมีวิถีชีวิตที่ผูกพันกับพระพุทธ ศาสนาอยางแนบแนน หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาจึงสอดแทรกอยูใน แนวคิดและการปฏิบัติตนของคนไทย พระพุทธศาสนาจึงมีความสําคัญใน ฐานะเปนศาสนาประจําชาติ ดังน�้ ๑. พระพุทธศาสนาเปนเอกลักษณของชาติไทย การที่คนไทยนับถือพระพุทธศาสนามาเปนระยะเวลายาวนาน ทําใหพระพุทธศาสนาชวยหลอหลอมสังคมไทย จนกลายเปนเอกลักษณ ของชาติไทย ดังน�้ ๑) พระมหากษัตริยข องไทยทุกพระองคทรงเปนพุทธมามกะ และ องคอัครศาสนูปถัมภก ซึ�งมีบัญญัติไวในรัฐธรรมนูญ ๒) พระราชพิธี รัฐพิธี และกิจกรรมทางสังคม จะมีพิธีกรรมทาง พระพุทธศาสนาสอดแทรกอยูเสมอ เชน การนิมนตพระสงฆมาเจริญ พระพุทธมนตในงานสําคัญตางๆ เพื่อความเปนสิริมงคล ๓) จริยวัตรทีง่ ดงามของพระสงฆเปนแบบอยางในการปฏิบตั ติ น จนเกิดเปนมรรยาทชาวพุทธ เชน การไหว การกราบ ๔) ลักษณะนิสยั ตางๆ ของคนไทยลวนไดรบั การหลอหลอมมาจาก หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เชน ความเมตตากรุณา ความเอือ้ เฟอ เผือ่ แผ ซึ�งเปนเอกลักษณที่คนตางชาติรูจักและประทับใจ ¡ÒÃäËÇŒ ¶×Í໚¹àÍ¡Åѡɳ »ÃШíÒªÒµÔä·ÂÍ‹ҧ˹Ö觹ФÃѺ

พระราชพิธี เปนพิธีที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ กําหนดไวเปนพระราชประเพณี ซึง่ พระองคจะเสด็จไปทรงประกอบพิธีดวยพระองคเอง เชน พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา เปนตน

อธิบายความรู 1. ครูใหนักเรียนแบงเปน 4 กลุม ศึกษาขอมูล ดังนี้ กลุมที่ 1 ศึกษาขอมูลหนา 3 กลุมที่ 2 ศึกษาขอมูลหนา 4 กลุมที่ 3 ศึกษาขอมูลหนา 5 กลุมที่ 4 ศึกษาขอมูลหนา 6 2. ใหตัวแทนกลุมที่ 1 ออกมา รายงานที่หนาชั้น 3. ครูอธิบายสรุปความสําคัญของ พระพุทธศาสนาในฐานะที่เปน เอกลักษณของชาติไทยใหนักเรียน เกิดความเขาใจ 4. ใหนักเรียนรวมกันยกตัวอยาง มรรยาทชาวพุทธ และลักษณะ นิสัยที่ไดรับการหลอหลอมมาจาก พระพุทธศาสนา 5. ครูอธิบายเพิ่มเติมขอมูลนักเรียน ควรรู

นักเรียนควรรู ๓

นักเรียนควรรู

1. ครูใหนักเรียนชวยกันสังเกตวา สิ่งที่พบเห็นในชีวิตประจําวัน สิ่งใดบางที่บงบอกวาคนไทย สวนใหญนับถือพระพุทธศาสนา 2. ครูตั้งประเด็นคําถามใหนักเรียน รวมกันอภิปรายวา พระพุทธศาสนา มีความสําคัญในฐานะเปนศาสนา ประจําชาติอยางไร

รัฐพิธี เปนพิธีที่รัฐบาลกราบบังคม ทูลขอพระมหากรุณาธิคณ ุ ใหทรงรับไว เปนงานรัฐพิธี ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจาอยูห วั ฯ จะเสด็จพระราชดําเนิน ไปทรงเปนประธานในพิธีหรือทรง พระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหมีผูแทน พระองคไปเปนประธานแทน เชน การจัดงานวันสมเด็จพระเจาตากสิน มหาราช การจัดงานวันสมเด็จ พระนเรศวรมหาราช เปนตน คูมือครู

3

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

อธิบายความรู 1. ครูซักถามนักเรียนวา สิ่งใดบางที่ ถือเปนวัฒนธรรมไทยที่เกิดจาก พระพุทธศาสนา (แนวตอบ เชน ศิลปะแขนงตางๆ ประเพณี ภาษา วรรณคดี เปนตน) 2. ใหตัวแทนกลุมที่ 2 ออกมา รายงานหนาชั้น 3. ครูใหนักเรียนชวยกันยกตัวอยาง ศิลปะ ประเพณี หรือวรรณคดี ที่มาจากพระพุทธศาสนาเพิ่มเติม 4. ใหนกั เรียนรวมกันสรุปความสําคัญ ของพระพุทธศาสนาในฐานะ ที่เปนรากฐานและมรดกทาง วัฒนธรรมไทย 5. ครูอธิบายเพิ่มเติมขอมูลนักเรียน ควรรู

นักเรียนควรรู สถาปตยกรรม เปนศิลปวิทยา เกี่ยวกับงานกอสราง เชน โบสถ วิหาร ศาลาการเปรียญ เปนตน

นักเรียนควรรู จิตรกรรม เปนศิลปะเกี่ยวกับ การวาดเขียน การวาดภาพ เชน ภาพวาดฝาผนังตามวัดตางๆ เปนตน

นักเรียนควรรู บาลี-สันสกฤต ภาษาบาลีจะใช ในพระพุทธศาสนา ฝายเถรวาท สวนภาษาสันสกฤตจะใชใน พระพุทธศาสนา ฝายมหายาน

๒. พระพุทธศาสนาเปนรากฐานและมรดกทางวัฒนธรรมไทย

หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาไดสอดแทรกอยูในวิถชี วี ติ จนกลาย เปนรากฐานและมรดกทางวัฒนธรรมไทยในดานตางๆ ดังน�้ ๑) ศิลปะตางๆ ของไทย ลวนไดรบั อิทธิพลการสรางสรรคมาจาก พระพุทธศาสนา ทัง้ ศิลปะทางดานสถาปตยกรรม จิตรกรรม ประติมากรรม เชน วัด ภาพวาดฝาผนัง พระพุทธรูป เปนตน ซึ�งเกิดจากแรงบันดาลใจ ที่แสดงถึงศรัทธา และเปนสวนหนึ�งในการชวยถายทอดหลักธรรมคําสอน ทางพระพุทธศาสนา ๒) ประเพณ�ตา งๆ ของไทย เกีย่ วของกับพระพุทธศาสนามาโดย ตลอด เชน ประเพณ�เน�อ� งในวันสําคัญ ทางพระพุทธศาสนา ประเพณ�การบวช ประเพณ�สงกรานต เปนตน ๓) ภาษาและวรรณคดี ภาษาไทยหลายๆ คํา เปนคําทีม่ าจาก ภาษาบาลี-สันสกฤต ซึง� เปนภาษาที่ ใชในพระพุทธศาสนา นอกจากน�้ ยั ง มี ว รรณคดี ไ ทยที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ พระพุทธศาสนาอีกหลายเรื่อง เชน สุภาษิตพระรวง ไตรภูมิพระรวง มหาเวสสันดรชาดก เปนตน ลวน ▲ ประเพณีการบวช เปนประเพณีที่แสดงถึงความ ไดรบั อิทธิพลมาจากพระพุทธศาสนา กตัญูตอบิดามารดา ซึ่งถือเปนประเพณีที่สําคัญ ของพระพุทธศาสนา ทั้งสิ้น ๔

@

มุม IT

ครูสามารถศึกษาขอมูลเกี่ยวกับวรรณคดี ทางพระพุทธศาสนาเพิ่มเติมไดจากเว็บไซต http://www.larnbuddhish.com

4

คูมือครู

นักเรียนควรรู ประติมากรรม เปนศิลปะเกี่ยวกับ การแกะสลักไม หินออน โลหะ เปนตน

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

อธิบายความรู

▲

ในวันสําคัญทางพระพุทธศาสนา เชน วันวิสาขบูชา วันมาฆบูชา ชาวพุทธนิยมไปเวียนเทียนที่วัด

๓. พระพุทธศาสนาเปนศูนยรวมจิตใจ

วัดและพระสงฆมีบทบาทในการดําเนินชีวิตของคนไทยโดยวัด เปนศูนยกลางการอบรมสั�งสอนจริยธรรม และบอเกิดของศิลปวิทยาการ ตางๆ เปนสถานทีใ่ ชประกอบศาสนกิจในเทศกาลสําคัญ ตลอดจนการพบปะ สังสรรคและการจัดงานรืน่ เริงตามประเพณ� สวนพระสงฆเปนผูเ ผยแผและ สืบทอดพระพุทธศาสนา จึงมีบทบาทสําคัญในการเปนผูนําทางจิตใจของ ประชาชน รวมทั้งการชวยพัฒนายกระดับความเปนอยูของประชาชน ใหดําเนินชีวิตไดอยางถูกตอง ดังนั้นจึงกลาวไดวา พระพุทธศาสนา เปนศูนยรวมจิตใจของคนไทย

1. ใหตัวแทนกลุมที่ 3 ออกมา รายงานหนาชั้น 2. ครูใหนักเรียนชวยกันวิเคราะหวา พระพุทธศาสนาเปนศูนยรวมจิตใจ อยางไรบาง 3. ครูตั้งประเด็นคําถามใหนักเรียน ชวยกันตอบ • พระพุทธศาสนามีสวนชวย พัฒนาการดําเนินชีวิตของ ชาวพุทธไดอยางไร (แนวตอบ หลักธรรมคําสอนของ พระพุทธศาสนาสอนใหคนเรา ดําเนินชีวิตดวยความถูกตอง สําหรับผูที่ปฏิบัติตามจะทําให ดําเนินชีวิตไดอยางมีความสุข) 4. ใหนกั เรียนอธิบายสรุปความสําคัญ ของพระพุทธศาสนาในฐานะที่เปน ศูนยรวมจิตใจของชาวพุทธ 5. ครูใหนักเรียนดูภาพในหนานี้ แลวถามคําถามใหนักเรียนตอบ • นักเรียนคิดวา การปฏิบัติตน ตามภาพกอใหเกิดประโยชน อยางไร (แนวตอบ เพือ่ เปนการระลึกถึงคุณ ของพระรัตนตรัย ทําใหเกิดสมาธิ และเปนการสืบตอพระพุทธศาสนา) 6. ครูอธิบายเพิ่มเติมขอมูลนักเรียน ควรรู

๕

คูมือครู

5

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู ขยายความเขาใจ Explain

Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

อธิบายความรู 1. ใหตัวแทนกลุมที่ 4 ออกมา รายงานหนาชั้น 2. ครูยกตัวอยางกฎหมาย แลวให นักเรียนชวยกันบอกวา สอดคลอง กับหลักคําสอนขอใด เชน • หามเสพ จําหนาย ครอบครอง ยาเสพติดทุกชนิด (ตอบ ศีลขอ 5) • หามแจงความเท็จ (ตอบ ศีลขอ 4) • หามยักยอกทรัพย (ตอบ ศีลขอ 2) • หามทํารายรางกายผูอื่น (ตอบ ศีลขอ 1) 3. ใหนกั เรียนสรุปเกีย่ วกับความสําคัญ ของพระพุทธศาสนาในฐานะที่เปน หลักในการพัฒนาชาติไทย 4. ครูอธิบายเพิ่มเติมขอมูลนักเรียน ควรรู

ขยายความเขาใจ ใหนักเรียนแบงกลุมศึกษา รายละเอียดของกิจกรรมรวบยอด ตอนที่ 2 หนา 7 และจัดทําผลงาน

▲

ในหลวงทรงเปนพุทธมามกะ และทรงนําหลักธรรมตางๆ มาใชเปนแนวทางในการพัฒนาประเทศ

๔. พระพุทธศาสนาเปนหลักในการพัฒนาชาติไทย

พระพุทธศาสนาเปนหลักในการพัฒนาชาติไทย ดังน�้ ๑) กฎหมายและระเบียบตางๆ ของสังคมไทยมีรากฐานมาจาก หลักธรรมคําสอนทางพระพุทธศาสนา เชน การลักขโมยถือวาเปนบาป ในทางกฎหมายก็ถือวามีความผิดดวย เปนตน ๒) พระมหากษัตริยไทยทรงนําหลักธรรมคําสอนในทางพระพุทธศาสนามาใชเพื่อปกครองและบริหารประเทศใหเกิดความสงบสุข เชน หลักทศพิธราชธรรม กุศลมูล เปนตน ๓) พุทธศาสนิกชนชาวไทยไดนําหลักธรรมในพระพุทธศาสนา มาปฏิบัติเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและพัฒนาสังคมใหสงบสุข ดังนั้น พระพุทธศาสนาจึงเปนหลักในการพัฒนาชาติไทยใหมี ความเจริญรุงเรืองและสงบสุขตลอดไป EB GUIDE

http:// www.aksorn.com/lib/p/soc_01 (เรื่อง ทศพิธราชธรรมของในหลวง)

๖

นักเรียนควรรู ทศพิธราชธรรม เปนคุณธรรมของผูปกครองบานเมือง มี 10 ประการ ไดแก 1) ทาน คือ การให ความเสียสละ 6) ความเพียร คือ ความขยันหมั่นเพียรในการทํางาน 2) ศีล คือ ความประพฤติดีงามทั้งกาย วาจา และใจ 7) ความไมโกรธ คือ ความไมแสดงความโกรธใหเห็น 3) บริจาค คือ ความเสียสละความสุขสวนตน เพื่อสวนรวม 8) ความไมเบียดเบียน คือ การไมทําใหผูอื่นไดรับความเดือดรอน 4) ความซื่อตรง คือ ความซื่อสัตยในฐานะที่เปนผูปกครอง 9) ความอดทน คือ ความอดทนตอสิ่งทั้งปวง 5) ความออนโยน คือ ความมีสัมมาคารวะตอผูใหญ 10) ความเที่ยงธรรม คือ ความยุติธรรม

6

คูมือครู

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

Engage

Explore

Explain

Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

ตรวจสอบผล

¡Ô¨¡ÃÃÁÃǺÂÍ´ ตอนที่ ๑ อภิปรายชวนคิด

(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของครูผูสอน)

ใหนักเรียนแบงกลุม รวมกันอภิปรายวา พระพุทธศาสนามีความสําคัญ ตอชาติไทยอยางไร แลวนําเสนอหนาชั้นเรียน

ตอนที่ ๒ ผลงานสรางสรรค

1. ครูใหนกั เรียนวิเคราะหความสําคัญ ของพระพุทธศาสนาในฐานะ ศาสนาประจําชาติ จากนั้น เขียนแสดงเปนแผนผังความคิด พรอมกับตกแตงใหสวยงาม 2. ตอบคําถามจากกิจกรรมรวบยอด ตอนที่ 3 ลงในสมุด

(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของครูผูสอน)

ใหนักเรียนแบงเปนกลุม กลุมละ ๕-๖ คน และปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้ ๑. ใหแตละกลุมสืบคนขอมูลเกี่ยวกับวัฒนธรรมไทยที่มีรากฐานมาจาก พระพุทธศาสนาจากแหลงเรียนรูตางๆ เชน อินเทอรเน็ต ผูรู วัดใน ชุมชน ๒. ใหแตละกลุมสรุปขอมูลวัฒนธรรมที่หามาได โดยจัดทําเปนใบความรู พรอมทั้งติดภาพประกอบ กลุมละ ๑ ใบ จากนั้นสงตัวแทนนําเสนอ หนาชั้นเรียน ๓. ครูและนักเรียนรวมกันสรุปความรูที่ไดจากการทํากิจกรรมนี้ จากนั้น นําใบความรูทั้งหมดไปจัดตกแตงเปนปายนิเทศ

ตอนที่ ๓ คําถามวัดความรู เขียนตอบคําถามตอไปนี้ลงในสมุด ๑. เพราะเหตุใด พระพุทธศาสนาจึงเปนศาสนาประจําชาติไทย ๒. เอกลักษณของคนไทยที่เกิดจากพระพุทธศาสนามีอะไรบาง ๓. ประเพณีใดบาง ที่ไดรับอิทธิพลมาจากพระพุทธศาสนา ๔. เพราะเหตุใดจึงกลาววา “พระพุทธศาสนาเปนศูนยรวมจิตใจ ของชาวไทย” ๕. หลักธรรมคําสอนทางพระพุทธศาสนา มีความเกี่ยวของอยางไร กับการพัฒนาชาติไทย ๗

หลักฐาน แสดงผลการเรียนรู แผนผังความคิดแสดงความสําคัญ ของพระพุทธศาสนา

เฉลย เฉลยกิจกรรมรวบยอดตอนที่ 3 1. แนวตอบ เพราะคนไทยสวนใหญ นับถือพระพุทธศาสนา และนํา หลักธรรมคําสอนมาใชในการ ดําเนินชีวิต 2. แนวตอบ ภาษาและวรรณคดี ศิลปะ ประเพณีไทยตางๆ 3. แนวตอบ เชน ประเพณีลอยกระทง ประเพณีการบวช ประเพณี สงกรานต เปนตน 4. แนวตอบ เพราะคนไทยสวนใหญ นับถือพระพุทธศาสนาเปน เครื่องยึดเหนี่ยวทางจิตใจ 5. แนวตอบ เพราะพระมหากษัตริย ทรงนําหลักธรรมคําสอนของ พระพุทธศาสนามาใชในการ ปกครองบานเมืองใหสงบสุข และ ประชาชนนําหลักธรรมมาปฏิบัติ เพื่อพัฒนาตนเอง

คูมือครู

7