8858649121462

คูมือครู 㪌»ÃСͺ¡ÒÃÊ͹ËÇÁ¡Ñº

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ©ºÑº Í- .

·Õè ȸ. ¨Ð»ÃСÒÈÃÒ¡Òú¹àÇçºä«µ µÑé§áµ‹ Á. ¤. ’55 ໚¹µŒ¹ä»

ภาพปกนี้มีขนาดเทากับหนังสือเรียนฉบับจริงของนักเรียน

เอกสารประกอบคูมือครู

กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

รายวิชา

เศรษฐศาสตร

ู ร ค หรับ

สํา

ชั้นมัธยมศึกษาปที่

เอกสารหลักสูตรแกนกลางฯ ’51 ประกอบดวย ● ● ● ● ●

คําแนะนําการใชคูมือครู แถบสี/สัญลักษณที่ใชสื่อความหมายในคูมือครู ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระเศรษฐศาสตร คําอธิบายรายวิชา ตารางวิเคราะหเนื้อหากับมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด

ตารางแสดงความแตกตางระหวาง “ คูมือครู ” กับ “ หนังสือเรียน * ” ความแตกตาง

ขนาดตัวอักษร ปกดานหลัง ระบบการจัดพิมพ สวนเสริมดานหนา

คูมือครู ยอลงจากปกติ 20%

พิมพ 4 สี มี เอกสารหลักสูตร คําอธิบายรายวิชา มี กิจกรรมแบบ 5E ความรูเสริมสําหรับครู พิมพสอดแทรกไวตลอดทั้งเลม ●

หนังสือเรียน ขนาดปกติ 100% : ตัวอักษรใหญกวา ที่พิมพในคูมือครูนี้ มีใบอนุญาต/ใบประกันคุณภาพ พิมพ 4 สี

-

●

เนื้อหาในเลม

● ●

* ที่ ศธ. อนุญาตใหโรงเรียนใชได

มีเฉพาะเนื้อหาสาระตามที่ ศธ. อนุญาตฯ/สนพ.ประกันคุณภาพ

3

คําแนะนําการใชคูมือครู

: การจัดการเรียนรูสูหองเรียนคุณภาพ

คูมือครู สาระ เศรษฐศาสตร ม.3 จัดทําขึ้นเพื่ออํานวยความสะดวกแกครูผูสอนในการวางแผนและเตรียม การสอนโดยใชหนังสือเรียน สุขศึกษาและพลศึกษา ป.3 ของบริษัท อักษรเจริญทัศน อจท. จํากัด เปนสื่อหลัก เสร�ม (Core Material) ประกอบการออกแบบกิจกรรมการเรียนรูใ หสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั กลุม สาระ 2 การเรียนรู สุขศึกษาและพลศึกษา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 โดยจัดทําตาม หลักการสําคัญ ดังนี้

1. ออกแบบการสอนเปนหนวยการเรียนรูอิงมาตรฐาน คูมือครู รายวิชา เศรษฐศาสตร ม.3 จัดทําเปนหนวยการเรียนรูตามลําดับสาระการเรียนรูที่ระบุไวใน มาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด แตละหนวยจะกําหนดเปาหมายการสอนและจุดประสงคการเรียนรู (Objective Learning) กิจกรรมการเรียนรู (Learning Activities) และแนวทางการประเมินผลการเรียนรู (Learning Evaluation) ไวชัดเจน ครูผูสอนสามารถจัดทําแผนการสอนใหครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดที่เปน เปาหมายการเรียนรูของแตละหนวยการเรียนรู (ตามแผนภูมิ) และสามารถบันทึกผลการจัดการเรียนการสอนได อยางมั่นใจ นรู

สภ

าพ

ผู

จุดป

น

ระส

เรีย

งค



ก

รีย า รเ

มาตรฐานการเรียนรู ตัวชี้วัดชั้นป

ทักษะการคิด การวัดประเมินผล การเรียนรู

กิจกรรมการเรียนรู

เทคนิคการสอน

แผนภูมิแสดงองคประกอบของการออกแบบการเรียนรูอิงมาตรฐานและเนนผูเรียนเปนสําคัญ

2. การจัดการเรียนรูที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญ แนวคิดในการจัดการเรียนการสอนที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญ พัฒนามาจากปรัชญาและทฤษฎีการเรียนรู Constructivism ที่เชื่อวาการเรียนรูเปนกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในสมองของผูเรียนแตละคน ผูเรียนเปนผูสราง ความรูโดยการเชื่อมโยงระหวางสิ่งที่ไดพบเห็นกับความรูหรือประสบการณเดิมที่มีอยู คูม อื ครู

ทฤษฎีนี้มีความเชื่อวา นักเรียนทุกคนไดเรียนรูและมีความรูความเขาใจสิ่งตางๆ ติดตัวมากอนที่จะเขาสู หองเรียน ซึง่ เปนการเรียนรูท เี่ กิดจากบริบทและสิง่ แวดลอมรอบตัวนักเรียนแตละคน ดังนัน้ การจัดกระบวนการเรียนรู เสร�ม ในแตละบทเรียน ผูสอนจะตองคํานึงถึง

3

1) ความรูเดิมของนักเรียน การสอนที่ดีจึงตองเริ่มตนจากจุดที่วา นักเรียนมีความรูอะไรมาบาง แลวจึงให ความรูห รือประสบการณใหมเพือ่ ตอยอด จากความรูเดิม

2) ความรูเ ดิมของนักเรียนถูกตอง หรือไม ผูสอนตองปรับเปลี่ยนความรู ความเขาใจเดิมของนักเรียนใหถูกตอง และเปนพฤติกรรมการเรียนรูใหมที่มี คุณคาตอนักเรียน เพื่อสรางเจตคติหรือ ทัศนคติที่ดีตอการเรียน

3) นั ก เรี ย นสร า งความหมาย สําหรับตนเอง ผูสอนตองสงเสริมให นักเรียนนําขอมูลความรูที่ไดไปลงมือ ปฏิ บั ติ และประยุ ก ต ใ ช ค วามรู  อ ย า ง ถู ก ต อ ง ในบริ บ ทที่ เ ป น จริ ง ของชี วิ ต นักเรียน เพื่อขยายความรูใหลึกซึ้งและ มีคุณคาตอตัวนักเรียนมากที่สุด

แนวคิด Constructivism เนนใหผเู รียนสรางความรูโ ดยผานกระบวนการคิดและความอยากรูข องตนเอง โดยมีผูสอนเปนผูสรางบรรยากาศการเรียนรูและกระตุนความสนใจ คอยจัดสถานการณใหผูเรียนเกิดความ ขัดแยงทางความคิดระหวางประสบการณเดิมกับประสบการณความรูใ หม ผูเ รียนจะพยายามปรับขอมูลใหม กับประสบการณที่มีอยูเดิม แลวสรางเปนความรูใหมหรือแนวคิดใหมๆ ไดดวยตนเอง

3. การบูรณาการกระบวนการคิด การเรียนรูข องนักเรียนแตละคนจะเกิดขึน้ ทีส่ มอง ซึง่ ทําหนาทีร่ คู ดิ ภายใตสภาพแวดลอมทีเ่ อือ้ อํานวยและได รับการกระตนุ จูงใจอยางเหมาะสมสอดคลองกับสภาพจิตใจและความตองการของนักเรียน การจัดกระบวนการเรียนรู และสาระการเรียนรูท มี่ คี วามหมายตอผูเ รียน จะชวยกระตนุ ใหสมองรับรูแ ละสามารถเรียนรูไ ดอยางมีประสิทธิภาพ ตามขั้นตอนการทํางานของสมอง ดังนี้ 1) สมองจะเรียนรูและสืบคนโดย 2) สมองจะแยกแยะคุ ณค าของ การสังเกต คนหา ซักถาม และทดลอง สิง่ ตางๆ โดยการลงมติ ตัดสินใจ วิพากษ ปฏิบัติ จนคนพบความรูความเขาใจได วิจารณ แสดงความคิดเห็น ยอมรับหรือ อยางรวดเร็ว ตอตานตามอารมณความรูสึกที่เกิดขึ้น ในขณะที่เรียนรู

3) สมองจะประมวลเนื้อหาสาระ โดยการสรุปเปนความคิดรวบยอดจาก เรื่องราวที่ไดเรียนรูใหมนําไปผสมผสาน กับความรูหรือประสบการณเดิมที่ถูกจัด เก็บอยูในสมอง ผานการกลั่นกรองเพื่อ สังเคราะหเปนความรูความเขาใจใหมๆ หรือเปนเหตุผลทัศนคติใหมที่จะฝงแนน ในสมองของผูเรียน คูม อื ครู

เสร�ม

การเรียนรูที่มีประสิทธิภาพจึงตองเปนการเรียนรูที่เกิดจากกระบวนการคิดของผูเรียน เพราะการเรียนรูจะ เกิดขึ้นเมื่อสมองรูคิด และตองเปนการคิดไดครบถวนตามขั้นตอนการทํางานของสมองผูเรียน โดยเริ่มตนจาก

4

1) ระดับการคิดขั้นพื้นฐาน ไดแก 2) ระดับลักษณะการคิด ไดแก 3) ระดับกระบวนการคิด ไดแก การสังเกต การจําแนก การคาดคะเน การคิดกวาง คิดลึกซึ้ง คิดหลากหลาย กระบวนการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณ การสื่อความหมาย การรวบรวมขอมูล คิดไกล คิดคลอง คิดอยางมีเหตุผล กระบวนการแกปญหา กระบวนการคิด การสรุปผล เปนตน เปนตน สรางสรรค กระบวนการคิดสังเคราะห วิจัย เปนตน

4. การใชวัฏจักรการเรียนรู 5E รูปแบบการสอนที่สัมพันธกับกระบวนการคิดและการทํางานของสมองของผูเรียนที่นิยมใชอยางแพรหลาย คือ วัฏจักรการเรียนรู 5E ซึ่งผูจัดทําคูมือครูไดนํามาใชเปนแนวทางออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนในคูมือครู ฉบับนี้ตามลําดับขั้นตอนการเรียนรู ดังนี้ ขั้นที่ 1 กระตุนความสนใจ (Engage) เปนขัน้ ทีผ่ สู อนนําเขาสูบ ทเรียน เพือ่ กระตุน ความสนใจของนักเรียนดวยเรือ่ งราว หรือเหตุการณทนี่ า สนใจ โดยใชเทคนิควิธกี ารสอนและคําถามทบทวนความรูห รือประสบการณเดิมของผูเ รียน เพือ่ เชือ่ มโยงผูเ รียนเขาสู บทเรียนใหม ชวยใหนักเรียนสามารถสรุปประเด็นสําคัญที่เปนหัวขอการเรียนรูของบทเรียนได จึงเปนขั้นตอน การสอนที่สําคัญ เพราะเปนการเตรียมความพรอมและสรางแรงจูงใจใฝเรียนรูแกผูเรียน ขั้นที่ 2 สํารวจคนหา (Explore) เปนขั้นที่ผูสอนเปดโอกาสใหผูเรียนสังเกต และรวมมือกันสํารวจ เพื่อใหเห็นปญหา รวมถึงวิธีการศึกษา คนควาขอมูลความรูที่จะนําไปสูความเขาใจประเด็นปญหานั้นๆ เมื่อนักเรียนทําความเขาใจในประเด็นหัวขอที่จะศึกษาคนควาอยางถองแทแลว ก็ลงมือปฏิบัติเพื่อเก็บ รวบรวมขอมูลความรู สํารวจตรวจสอบ โดยวิธกี ารตางๆ เชน สัมภาษณ ทดลอง อานคนควาขอมูลจากเอกสาร แหลงขอมูลตางๆ จนไดขอมูลความรูตามที่ตั้งประเด็นศึกษาไว ขั้นที่ 3 อธิบายความรู (Explain) เปนขั้นที่ผูสอนมีปฏิสัมพันธกับผูเรียน เชน ใหการแนะนํา ตั้งคําถามกระตุนใหคิด เพื่อใหผูเรียนไดคนหา คําตอบ และนําขอมูลความรูจากการศึกษาคนควาในขั้นที่ 2 มาวิเคราะห แปลผล สรุปผล และนําเสนอผล ที่ไดศึกษาคนความาในรูปแบบสารสนเทศตางๆ เชน เขียนแผนภูมิ แผนผังแสดงมโนทัศน เขียนความเรียง เขียนรายงาน เปนตน สมองของผูเรียนจะทําหนาที่คิดวิเคราะห สังเคราะหอยางเปนระบบ คูม อื ครู

ขั้นที่ 4 ขยายความเขาใจ (Expand) เปนขั้นที่ผูสอนไดใชเทคนิควิธีการสอนที่ชวยพัฒนาผูเรียนใหนําความรูที่เกิดขึ้นไปคิดคนตอๆ ไป เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรูและการทํางานรวมกันเปนกลุม ระดมสมองเพื่อคิดสรางสรรครวมกัน นักเรียนสามารถนําความรูที่สรางขึ้นใหมไปเชื่อมโยงกับประสบการณเดิมโดยนําขอสรุปที่ไดไปอธิบาย ในเหตุการณตางๆ หรือนําไปปฏิบัติในสถานการณใหมๆ ที่เกี่ยวของกับชีวิตประจําวันของตนเอง เพื่อขยาย ความรูค วามเขาใจใหกวางขวางยิง่ ขึน้ สมองของผูเ รียนทําหนาทีค่ ดิ ริเริม่ สรางสรรคอยางมีคณ ุ ภาพ เสริมสราง วิสัยทัศนใหกวางไกลออกไป

เสร�ม

5

ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate) เปนขั้นที่ผูสอนประเมินมโนทัศนของผูเรียน โดยตรวจสอบจากความคิดที่เปลี่ยนไปและความคิดรวบยอด ที่เกิดขึ้นใหม ตรวจสอบทักษะ กระบวนการปฏิบัติ การแกปญหา การตอบคําถามรวบยอด และการเคารพ ความคิดหรือยอมรับเหตุผลของคนอื่นเพื่อการสรางสรรคความรูรวมกัน นักเรียนสามารถประเมินผลการเรียนรูของตนเอง เพื่อสรุปผลวานักเรียนมีความรูอะไรเพิ่มขึ้นมาบาง มากนอยเพียงใด และจะนําความรูเหลานั้นไปประยุกตใชในการเรียนรูเรื่องอื่นๆ ไดอยางไร นักเรียนจะเกิด เจตคติและเห็นคุณคาของตนเองจากผลการเรียนรูที่เกิดขึ้น ซึ่งเปนการเรียนรูที่มีความสุขอยางแทจริง การจัดกิจกรรมการเรียนรูตามวัฏจักรการสรางความรูแบบ 5E จึงเปนรูปแบบการเรียนการสอนที่เนน ผูเรียนเปนสําคัญ โดยสงเสริมใหผูเรียนใชกระบวนการสรางความรูดวยตนเอง และฝกฝนใหใชกระบวนการคิดและ กระบวนการกลุมอยางชํานาญ กอใหเกิดทักษะการเรียนรูและทักษะชีวิตที่มีคุณภาพ ตามเปาหมายของการปฏิรูป การศึกษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) ทุกประการ คณะผูจัดทํา

คูม อื ครู

แถบสี และสัญลักษณ ที่ใชสื่อความหมายในคูมือครู 1. แถบสี

แถบสีแสดงขั้นตอนการสอนและการจัดกิจกรรม แบบ 5E เพื่อใหครูทราบวาเปนขั้นการสอนขั้นใด

เสร�ม

6

สีแดง

สีเขียว

สีสม

สีฟา

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

•

•

•

Engage

Explore

เปนขั้นที่ผูสอนเลือกใช เทคนิคกระตุนความ สนใจ เพื่อโยงเขาสู บทเรียน

Explain

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนสํารวจปญหา และศึกษาขอมูล

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนคนหาคําตอบ จนเกิดความรูเชิง ประจักษ

สีมวง

ขยายความเขาใจ Expand

•

เปนขั้นที่ผูสอนให ผูเรียนนําความรูไป คิดคนตอๆ ไป

ตรวจสอบผล Evaluate

•

เปนขั้นที่ผูสอน ประเมินมโนทัศน ของผูเรียน

วัตถุประสงค

สัญลักษณ

2. สัญลักษณ

คูม อื ครู

เปาหมาย การเรียนรู

หลักฐาน แสดงผล การเรียนรู

• แสดงเปาหมาย

• แสดงรองรอย

การเรียนรูที่ นักเรียนตอง บรรลุตามตัวชี้วัด

หลักฐานที่แสดง ผลการเรียนรู ตามตัวชี้วัด

เกร็ดแนะครู

นักเรียนควรรู

• แทรกความรู

• ขยายความรู

เสริมสําหรับครู ขอเสนอแนะ ขอควรระวัง ขอสังเกต แนวทางการจัด กิจกรรมและอืน่ ๆ เพื่อประโยชนใน การจัดการเรียน การสอน

เพิ่มเติมจาก เนื้อหา เพื่อให นักเรียนไดมี ความรูมากขึ้น

@

NET

มุม IT

ขอสอบ

• แนะนําแหลง

• วิเคราะหแนว

คนควาจาก เว็บไซต เพื่อให ครูและนักเรียน ไดเขาถึงขอมูล ความรูที่ หลากหลาย

ขอสอบ O-NET เพื่อใหครูเนนยํ้า เนื้อหาที่มักออก ขอสอบ O-NET

• ขอสอบ O-NET พิจารณาออก ขอสอบจาก เนื้อหา ม.1, 2 และ 3

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง (เฉพาะชั้น ม.3)* สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร

มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภค การใชทรัพยากร ที่มี อยูจํากัดไดอยางมีประสิทธิภาพและคุมคา รวมทั้งเขาใจหลักการของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อ เสร�ม การดํารงชีวิตอยางมีดุลยภาพ 7 ชั้น

ตัวชี้วัด

ม.3 1. อธิบายกลไกลราคาในระบบ เศรษฐกิจ

สาระการเรียนรูแกนกลาง

• ความหมายและประเภทของตลาด • ความหมายและตัวอยางของอุปสงคและอุปทาน • ความหมายและความสําคัญของกลไลราคาและการกําหนด ราคาในระบบเศรษฐกิจ • หลักการปรับและเปลี่ยนแปลงราคาสินคาและบริการ

2. มีสวนรวมในการแกไขปญหา • สํารวจสภาพปจจุบนั ปญหาทองถิน่ ทัง้ ทางดานสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดลอม และพัฒนาทองถิ่นตาม ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง • วิเคราะหปญ หาของทองถิน่ โดยใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง • แนวทางการแกไขและพัฒนาทองถิน่ ตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง 3. วิเคราะหความสัมพันธระหวาง • แนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียงกับการพัฒนาในระดับตางๆ แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงกับ • หลักการสําคัญของระบบสหกรณ ระบบสหกรณ • ความสัมพันธระหวางแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงกับหลักการ และระบบของสหกรณเพื่อประยุกตใชในการพัฒนาเศรษฐกิจ ชุมชน มาตรฐาน ส 3.2 เขาใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจตางๆ ความสัมพันธทางเศรษฐกิจและความจําเปนของการ รวมมือกันทางเศรษฐกิจในสังคมโลก ชั้น

ตัวชี้วัด

ม.3 1. อธิบายบทบาทหนาที่ของ รัฐบาลในระบบเศรษฐกิจ

สาระการเรียนรูแกนกลาง

• บทบาทหนาที่ของรัฐบาลในการพัฒนาประเทศในดานตางๆ • บทบาทและกิจกรรมทางเศรษฐกิจของรัฐบาล เชน การผลิต สินคาและบริการสาธารณะที่เอกชนไมดําเนินการ เชน ถนน การไฟฟา โรงเรียน - บทบาทการเก็บภาษีเพือ่ พัฒนาประเทศของรัฐในระดับตางๆ - บทบาทการแทรกแซงราคาและการควบคุมราคาเพื่อการ แจกจายและการจัดสรรในทางเศรษฐกิจ • บทบาทอื่นของรัฐบาลในระบบเศรษฐกิจในสังคมไทย

* สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, กระทรวงศึกษาธิการ. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรู เศรษฐศาสตร. (กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551), หนา 7 - 47.

คูม อื ครู

ชั้น

เสร�ม

8

ตัวชี้วัด

สาระการเรียนรูแกนกลาง

2. แสดงความคิดเห็นตอนโยบาย • นโยบายและกิจกรรมทางเศรษฐกิจของรัฐบาล และกิจกรรมทางเศรษฐกิจของ รัฐบาลที่มีตอบุคคล กลุมคน และประเทศชาติ 3. อภิปรายบทบาทความสําคัญ • บทบาทความสําคัญของการรวมกลุมทางเศรษฐกิจระหวาง ของการรวมกลุม ทางเศรษฐกิจ ประเทศ ระหวางประเทศ • ลักษณะของการรวมกลุมทางเศรษฐกิจ • กลุมทางเศรษฐกิจในภูมิภาคตางๆ 4. อภิปรายผลกระทบที่เกิดจาก ภาวะเงินเฟอ เงินฝด

• ผลกระทบที่เกิดจากภาวะเงินเฟอ เงินฝด ความหมาย สาเหตุ และแนวทางแกไขภาวะเงินเฟอ เงินฝด

5. วิเคราะหผลเสียจากการวางงาน • สภาพและสาเหตุปญหาการวางงาน และแนวทางแกปญหา • ผลกระทบจากปญหาการวางงาน • แนวทางการแกไขปญหาการวางงาน 6. วิเคราะหสาเหตุและวิธีการ กีดกันทางการคาในการคา ระหวางประเทศ

คูม อื ครู

• การคาและการลงทุนระหวางประเทศ • สาเหตุและวิธีการกีดกันทางการคาในการคาระหวางประเทศ

คําอธิบายรายวิชา รายวิชา เศรษฐศาสตร ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 รหัสวิชา ส…………………………………

กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคเรียนที่ 1-2 เวลา 20 ชั่วโมง/ป เสร�ม

ศึกษา วิเคราะหกลไกราคาในระบบเศรษฐกิจ บทบาทหนาทีข่ องรัฐบาลในระบบเศรษฐกิจ นโยบายและกิจกรรม ทางเศรษฐกิจของรัฐทีม่ ตี อ บุคคล กลุม คนและประเทศชาติ ความสําคัญของการรวมกลุม ทางเศรษฐกิจระหวางประเทศ ผลกระทบที่เกิดจากภาวะเงินเฟอ เงินฝด ผลเสียจากการวางงานและแนวทางการแกปญหา สาเหตุและวิธีการกีดกัน ทางการคาในการคาระหวางประเทศ การมีสวนรวมในการแกไขปญหาและพัฒนาทองถิ่นตามปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง ความสัมพันธระหวางแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงกับระบบสหกรณ โดยใชกระบวนการคิด กระบวนการสืบคนขอมูล กระบวนการทางสังคม กระบวนการเผชิญสถานการณและ แกปญหา กระบวนการปฏิบัติ กระบวนการกลุม เพื่อใหเกิดความรูความเขาใจ เห็นความสําคัญและสามารถนําไปประยุกตใชในการดําเนินชีวิต มีสวนรวมใน การแกไขปญหาและพัฒนาทองถิ่นตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีคุณธรรม จริยธรรมและมีคุณลักษณะอันพึง ประสงค ในดานมีวินัย ใฝเรียนรู ซื่อสัตยสุจริต มุงมั่นในการทํ ในการทํางาน มีจิตสาธารณะ อยูอยางพอเพียง

9

ตัวชี้วัด ส 3.1 ม.3/1 ม.3/2 ม.3/3 ส 3.2 ม.3/1 ม.3/2 ม.3/3 ม.3/4 ม.3/5 ม.3/6 รวม 9 ตัวชี้วัด

คูม อื ครู

ตาราง

ÇÔà¤ÃÒÐË Áҵðҹ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙጠÅеÑǪÕÇé ´Ñ ÃÒÂÇÔªÒ àÈÃÉ°ÈÒʵà Á.3

คําชี้แจง : ใหผสู อนใชตารางน�ต้ รวจสอบวา เน�อ้ หาสาระการเรียนรูใ นหนวยการเรียนรูส อดคลองกับมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั

เสร�ม

ชั้นปในขอใดบาง

10

สาระที่ 3

มาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด

หนวยการเรียนรู

หนวยการเรียนรูที่ 1 : กลไกราคาในระบบเศรษฐกิจ

หนวยการเรียนรูที่ 2 : เศรษฐกิจพอเพียงกับการพัฒนา ประเทศ

หนวยการเรียนรูที่ 3 : บทบาทของรัฐบาลในการพัฒนา ประเทศ

มาตรฐาน ส 3.1

มาตรฐาน ส 3.2

ตัวชี้วัด

ตัวชี้วัด

1

2

3

✓

✓

1

2

✓

✓

3

คูม อื ครู

5

✓

✓

6

✓

หนวยการเรียนรูที่ 4 : การคาและการลงทุนระหวางประเทศ

หนวยการเรียนรูที่ 5 : การรวมกลุมทางเศรษฐกิจระหวาง ประเทศ

4

✓

✓

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expand

Evaluate

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ÃÒÂÇÔªÒ¾×é¹°Ò¹

àÈÃÉ°ÈÒʵà Á.ó

ªÑ¹é ÁѸÂÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ó

¡ÅØ‹ÁÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒÊѧ¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ µÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõõñ ¼ÙŒàÃÕºàÃÕ§

È.´Ã. µÕó ¾§È Á¦¾Ñ²¹ ÃÈ. ¨ÃÔ¹·Ã à·ÈÇÒ¹Ôª ÃÈ. ÊØÁ¹·Ô¾Â ºØÞÊÁºÑµÔ

¼ÙŒµÃǨ

ÃÈ. ´Ã. ÊØ»ÃÕÂÒ ¤ÇÃപФػµ ¼È. ´Ã. ÊبԵÃÒ ªíÒ¹ÔÇÔ¡Â ¡Ã³ ¹Ò§ÊÒÇàÂÒÇÅѡɳ ÍÑ¡ÉÃ

ºÃóҸԡÒÃ

¹ÒÂÊÁà¡ÕÂÃµÔ ÀÙ‹ÃÐ˧É

¼ÙŒ¨Ñ´·íÒ¤Ù‹Á×ͤÃÙ

Íѧ¤³Ò µµÔÃѵ¹ Ä´ÕÇÃó ÁÒ´Õ¡ØÅ äªÂ¾È âÅ‹´íÒçÃѵ¹ พิมพครั้งที่ ๑

สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติ รหัสสินคา ๒๓๑๓๒๑๓ รหัสสินคา ๒๓๔๓๑๖๔

¤Œ¹¤ÇÒÁÃÙŒ¢ÂÒ¤ÇÒÁ¤Ô´¨Ò¡

EB GUIDE

ที่พิมพกํากับหัวขอสําคัญในหนังสือเรียนหลักสูตรแกนกลางฯ ผาน www.aksorn.com ไปยังแหลงความรูทั่วไทย-ทั่วโลก

กระตุน ความสนใจ สํารวจคนหา Engage

Explore

อธิบายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expand

Explain

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

¤íÒá¹Ð¹íÒ㹡ÒÃ㪌˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน เศรษฐศาสตรเลมนี้ ใชประกอบการเรียนการสอนรายวิชาพื้นฐาน กลุ  ม สาระการเรียนรูสัง คมศึก ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นมัธ ยมศึกษาปที่ ๓ เนื้อหาตรงตามสาระ การเรียนรูแกนกลางขั้นพื้นฐาน อานทําความเขาใจงาย ใหทั้งความรูและชวยพัฒนาผูเรียนตามหลักสูตร และตัวชี้วัด เนื้อหาสาระแบงออกเปนหนวยการเรียนรู สะดวกแกการจัดการเรียนการสอนและการวัดผล ประเมินผล พรอมเสริมองคประกอบอื่นๆ ที่ชวยทําใหผูเรียนไดรับความรูอยางมีประสิทธิภาพ ¨Ñ´¡ÅØ‹Áà¹×éÍËÒ໚¹Ë¹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ Êдǡᡋ¡ÒèѴ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹

๔ การคา

หนวยการเรีย

นรูที่

แ การลงทลุนะ ระหวาง ประเทศ

ตัวชี้วัด ●

วิเคราะหสาเหต ในการคาระหว ุและวิธีการกีดกันทางก ารคา างประเทศ (ส ๓.๒ ม.๓/๖)

à¹×éÍËҵçµÒÁÊÒÃСÒÃàÃÕ¹Ãٌ᡹¡ÅÒ§ à¡ÃÔè¹¹íÒà¾×èÍãˌࢌÒ㨶֧ÊÒÃÐÊíÒ¤ÑÞ ãËŒ¤ÇÒÁÃÙŒáÅÐàÍ×é͵‹Í¡ÒùíÒä»ãªŒÊ͹à¾×èÍ ãËŒºÃÃÅصÑǪÕéÇÑ´ áÅÐÊÌҧ¤Ø³ÅѡɳРã¹Ë¹‹Ç·Õè¨ÐàÃÕ¹ Íѹ¾Ö§»ÃÐʧ¤ ๒.๒ อุปทาน

Ȣͧä·Â ñ. ¡ÒäŒÒÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà· ชาติ สภาพภูมิประเทศ ิดขึ้นจากการที่แตละประเทศมีทรัพยากรธรรม การคาระหวางประเทศเก ่นๆ งกัน จึงเกิดการแลกเปลี่ยนสินคากับประเทศอื ภูมิอากาศ ความชํานาญในการผลิตที่แตกตา

การคาระหวางประเทศ ทําไมตองมีการค

●

เทคโนโลยี และความชํานาญ ในการผลิต ที่ตางกัน

แกนกลาง

การคาและก ารลงทุนระหว สาเหตุและวิ างประเทศ ธีก ระหวางประเทศารกีดกันทางการคาในกา รค

า

๑) เสนอุปทานและกฎของอุป

ตารางอปุ ทานในการผลิตรองเทา ของนายสมิง ณ ระดับราคาตางๆ

Ò àª‹¹ »ÃÐà·È·ÕèµÑé§ÍÂÙ‹ã¹à¢µÃŒÍ¹ª×é¹ ¼ÅÔµÊÔ¹¤Œ »ÃÐàÀ·¢ŒÒÇ ÁѹÊíÒ»ÐËÅѧ ¢ŒÒÇâ¾´ ä´ŒÁÒ¡ ¡ç¨Ð¹íÒ仨íÒ˹‹ÒÂáÅÐáÅ¡à»ÅÕ蹡ѺÊÔ¹¤ŒÒ ¢Í§»ÃÐà·Èã¹à¢µË¹ÒÇáÅÐࢵͺÍØ‹¹ ઋ¹ áͻ໠œÅ àªÍÃÕè ÅÙ¡á¾Ã

การมี และขาดแคลน ทรัพยากรธรรมชาติ ที่แตกตางกัน

ઋ¹ »ÃÐà·ÈÞÕè»Ø†¹ÁÕ¤ÇÒÁªíÒ¹ÒÞ㹡ÒüÅÔµ ö¹µ ¡ÅŒÍ§¶‹ÒÂÃÙ» à¤Ã×èͧ㪌俿‡Ò è»Ø†¹ »ÃÐà·Èä·Â¨Ö§µŒÍ§¹íÒࢌÒÊÔ¹¤ŒÒàËÅ‹Ò¹Õé¨Ò¡ÞÕ

Ò ´·Õè·íÒãˌᵋÅлÃÐà·ÈµŒÍ§ÁÕ¡ÒäŒÒ¢ÒÂÊÔ¹¤Œ ¤ÇÒÁᵡµ‹Ò§´Ñ§¡Å‹ÒÇ¢ŒÒ§µŒ¹ ໚¹¢ŒÍ¨íÒ¡Ñ µä´Œ µÊÔ¹¤ŒÒ·Ø¡ª¹Ô´·Õ赌ͧ¡ÒÃä´Œàͧ·Ñé§ËÁ´ËÃ×ͼÅÔ ÃÐËÇ‹Ò§¡Ñ¹ à¾ÃÒÐᵋÅлÃÐà·ÈäÁ‹ÊÒÁÒö¼ÅÔ ÅÏ Í×è¹ ÏÏÅÏ ¨Ò¡»ÃÐà·È Í é «× Ò ¡Ç‹ § ÊÙ µ ¡ÒüÅÔ ¹ ·Ø ¹ Œ µ ÁÕ Í ËÃ× Í áµ‹¤Ø³ÀÒ¾äÁ‹´Õ¾

¡ÒäŒÒ Í‹ Ò §Ã Ç´ áÅСÒÃŧ·Ø¹ÃÐËÇ‹Ò àÃç §» ¡® ÃÐàºÕ Â Ç »Ã С ͺ ¡Ñ º ໚ ¹ ÃÐà·Èã¹»˜¨¨ØºÑ¹àµÔ ºµ ÂØ ¤ ºâµ ¨Ö§·íÒãËŒ¡Òä ‹ Ò§æ ã¹ ¡Ò÷í Ò¡Ò ¢Í §¡ Òà ¤Œ Ò àÊÃÕ ·í äŒ Ò¤‹ÍÂæ Ò ãËŒ ŒÒÃÐË ¼‹Í¹¤ »ÃÐà·Èä·Â Ç‹Ò§»ÃÐà·È¢ÂÒµÑÇ Í‹ҧÃÇ´àà ÅÒÂŧ ໚¹»ÃÐà· ¨Ò¡µ‹Ò§»ÃÐà Ç ç È· è Õ ¾ Öè§ ·Õ赌ͧÍÒÈ ·È ÊÔ¹¤ŒÒÊ‹§ÍÍ¡ÊÇ‹ ¹ãË ¾Ò¡ÒäŒÒáÅСÒÃÅ ÑÂà·¤ §· à¡ÉµÃ¡ÃÃÁ â¹âÅÂÕ໚¹à¤Ã×èͧ¼ ދ໚¹ÊÔ¹¤ŒÒÍصÊÒË¡ ع ÃÃÁ ÅÑ à¤Ã×èͧ¨Ñ¡Ãá ʋǹÊÔ¹¤ŒÒ¹íÒࢌÒÊ‹ ¡´Ñ¹ ÃÇÁ·Ñé§ÊÔ¹¤ŒÒÀÒ Ç ÅÐÇѵ¶Ø´Ôº ·Õè¹íÒÁҼŠ¹ãËދ໚¹ÊÔ¹¤ŒÒ»ÃÐàÀ ¤ ÔµÊÔ¹¤ŒÒÍÕ¡ · ·Í´Ë¹Öè§

àÃ×èͧ¹‹ÒÃÙŒà¾ÔèÁàµÔÁ¨Ò¡à¹×éÍËÒ ÁÕá·Ã¡à»š¹ÃÐÂÐæ ่องจากกลุ่มประเทศนี้มีลักษณะ การที่กลุ่ม BRICS มีความส�าคัญและความโดดเด่นขึ้นมา เนื โดดเด่นหลายประการ เช่น านวนมาก เป็นศูนย์กลาง ละแรงงานจ� แ ประเทศบราซิล เป็นประเทศที่มีทรัพยากรธรรมชาติ การผลิตสินแร่ของโลก งงานที่ส�าคัญ มีจ�านวน นการพลั า ยากรด้ พ ทรั ง ของแหล่ า ประเทศรัสเซีย เป็นประเทศเจ้ ประชากรมาก ่มีการพัฒนาด้านเทคโนโลยี ประเทศอินเดีย เป็นประเทศที่มีแรงงานมาก เป็นประเทศที

และการสื่อสารที่ดีและรวดเร็ว อัตราการขยายตัวทาง ประเทศจีน เป็นประเทศที่มีศักยภาพและผู้น�าด้านการผลิตของโลก มี เศรษฐกิจสูง ญในภูมิภาค คั า � ส ่ ตลาดที น ะเป็ ยากรมากแล พ ประเทศแอฟริกาใต้ เป็นประเทศที่มีทรั เรื่องน่ารู้

การรวมกลุ่มในระดับอนุภูมิภาค น การรวมกลุ่มที่ไทยมีบทบาทส�าคัญ มีดังนี้ การรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจที่มีเขตพื้นที่ อาณาเขตติดต่อกั จ (Indonesia-Malaysia-Thailand ั นาเขตเศรษฐกิจสามฝ่ายหรือสามเหลีย่ มเศรษฐกิ ๑. โครงการพฒ ๓ ประเทศ คือ อินโดนีเซีย มาเลเซีย และไทย ของ จ ทางเศรษฐกิ อ มมื ว ความร่ Growth Triangle : IMT-GT) ในปี พ.ศ. ๒๕๓๖ โดยเร่งรัดพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม เพื่อเกื้อกูลกันทางเศรษฐกิจและสังคมระหว่างกัน เริ่มต้น วมกัน เพื่อเสริมสร้างความร่วมมือด้านส่งเสริมการลงทุน ในพื้นที่โครงการส่งเสริมการใช้ทรัพยากรทางเศรษฐกิจร่ างพื้นฐานเพื่อลดต้นทุนการขนส่งและให้สามารถ การถ่ายทอดเทคโนโลยี การผลิตสินค้า การเชื่อมโยงด้านโครงสร้

แข่งขันได้ในตลาดโลก นา�้ โขงหรือหกเหลีย่ มเศรษฐกิจ ั นาความร่วมมือทางเศรษฐกิจในอนุภมู ภิ าคลุม่ แม่ ๒. โครงการพฒ : GMS-EC) ประกอบด้วยประเทศที่มีแม่น�้าโขง (Greater Mekong Subregional Economic Cooperation พม่า ลาว เวียดนาม และ ๑๙ จังหวัดของไทย ตั้งขึ้นใน ไหลผ่าน ๖ ประเทศ คือ กัมพูชา มณฑลยูนนานของจีน ผลิตด้านอุตสาหกรรม การเกษตร การค้า การลงทุนและ พ.ศ. ๒๕๓๖ เพื่อส่งเสริมความร่วมมือด้านการขยายการ ีการถ่ายทอดเทคโนโลยีและการศึกษาระหว่างกัน มีการใช้ บริการ เพื่อให้เกิดการจ้างงาน ยกระดับการครองชีพให้ม เพิม่ ขีดความสามารถและสร้างโอกาสในการแข่งขันในเวที ทรัพยากรธรรมชาตทิ สี่ ง่ เสริมกันอย่างมีประสิทธิภาพ เพือ่ การค้าโลก นเดีย พม่า ศรีลังกาและไทย (Bangladesh๓. โครงการความร่วมมือทางเศรษฐกิจบังกลาเทศ อิ : BIMST-EC) ตั้งขึ้นในปี พ.ศ. ๒๕๔๐ เพื่อสร้าง India-Myanmar-Sri Lanka-Thailand Economic Cooperation ่อส่งเสริมผลประโยชน์ร่วมกันทางด้านเศรษฐกิจ สังคม ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและสังคมในภูมิภาค และเพื เกษตรกรรม อุตสาหกรรม วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและคมนาคม

ÃÒ¤Ò ÃÍ§à·ŒÒ (ºÒ·) òðð ñøð ñöð ñôð ñòð

P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) àÊŒ¹ÍØ»·Ò¹áµ‹Åкؤ¤Å

»ÃÔÁÒ³ ¼ÅÔµ (¤Ù‹) ô ó ò ñ ð

òðð ñøð ñöð ñôð ñòð

ð

S

ñ ò ó ô Q (»ÃÔÁÒ³ àÊŒ¹ÍØ»·Ò¹ã¹¡ÒüÅÔµÃͧ෌Ңͧ¹ÒÂÊ : ¤Ù‹) ÁÔ§

จากความสัมพันธในเรื่องราคากับปริ มาณการผลิตรองเทา สรุปไดวา ผูผ สินคามากขึน้ เมือ่ ราคาสูงขึน้ และจะผ ลิตมักจะผลิต ลิต

นอยลงเมือ่ ราคาลดลง ดว ๑.๑ ประโยชนของการคาระหวางประเทศนและกัน ชวยใหประเทศตางๆ ผลิต (Law of supply) ไดวา “ถาราคาสินคาหรือบริการใดๆ เพิม่ ขึน้ ผูผ ยเหตุนจี้ งึ ตัง้ เปนกฎของอุปทาน

ลิตจะผลิตสินคาออกมาจําหนาย าซึ่งกั เพิ่มขึ้น ตรงกันขามถาราคาสินคา การที่ประเทศตางๆ มีการคาขายแลกเปลี่ยนสินค หรือบริการใดๆ ลดลง ผูผลิตจะผลิ ที่เอื้ออํานวย ทําใหสามารถผลิตสินคาได ตสินคาออกมาจําหนาย สินคาที่ตนเองมีความถนัด มีทรัพยากรและเทคโนโลยี ยใหประชาชนในประเทศมีงานทํา มี ลดลง” กฎของอุปทานจะเปนจริงไดก็ตองอยูภายใตปจจัยอื่นๆ ยังคงที่เหมือนเดิม ี้ยังชว นอกจากน ๆ น ่ ประเทศอื บ ั ก ขายให า ่ ตํ น ทุ น  ต ี มากและม ในการพัฒนาประเทศ ชวยใหเศรษฐกิจมีความ http://www.aksor รายได สามารถนําเงินตราจากตางประเทศเขา มาใช n.com/L ง า C/Eco/M และต 3/01 ในประเทศ ้ ั ง ท ได ต ลิ ่ ผ ที า ค ส็ ามารถใชสนิ เจริญกาวหนา ขณะเดียวกันประชาชนในประเทศก EB GUIDE ชนสูงขึ้น ประเทศ ชวยใหมาตรฐานการครองชีพของประชา

๑๑

Web guide á¹Ð¹íÒáËÅ‹§¤Œ¹¤ÇŒÒ¢ŒÍÁÙÅ à¾ÔèÁàµÔÁ¼‹Ò¹Ãкº Online ¤íÒ¶ÒÁáÅСԨ¡ÃÃÁÊÌҧÊÃä ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ª‹ÇÂãËŒ¼ÙŒàÃÕ¹䴌½ƒ¡·Ñ¡ÉСÒäԴáÅл¯ÔºÑµÔ à¾×èÍãËŒ ÁդسÀÒ¾µÒÁµÑǪÕéÇÑ´

๗๒

µÑǪÕÇé ´Ñ áÅÐÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙጠ¡¹¡ÅÒ§ µÒÁ·ÕËè ÅÑ¡Êٵà ¡íÒ˹´ à¾×èÍãËŒ·ÃÒº¶Ö§à»‡ÒËÁÒÂ㹡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

อุปทาน (supply) หมายถึง ปริม าณสินคาและบริการที่ผูผลิตหรือผู ขายพรอมที่จะผลิต ออกขาย ณ ระดับราคาตางๆ ภายในร ะยะเวลาที่กําหนด อุปทานของสินคาชนิดใดก็ตามจะม ีมากหรือนอยมิไดขึ้นอยูกับราคาสิน คาเพียงอยางเดียว แตขึ้นอยูกับปจจัยอื่นๆ อีกหลายอย าง เชน ตนทุนการผลิต สภาพดินฟ าอากาศ เทคนิคการผลิต เปนตน ซือ้ ของผูบ ริโภค การศึกษาเรือ่ งอุปทานเป ทาน การผลิตสินคาและบริการขึน้ อยูก บั ความตองการ นการศึกษาเพือ่ อธิบายพฤตกิ รรมของ ผลิตสินคาและบริการ เชน การผลิต ผูผ ลิตเกีย่ วกับการ รองเทาของนายสมิง เมือ่ รองเทามีร าคาแพงก็ทาํ การผลิตมาก แตพอรองเทาราคาถูกลงก็ลดการผล ิตลง ดังนี้

ઋ¹ ºÒ§»ÃÐà·ÈÁÕáËÁÒ¡ ºÒ§»ÃÐà·È ÁÕ¹íéÒÁѹÁÒ¡ ºÒ§»ÃÐà·ÈÁÕ»†ÒäÁŒÁÒ¡ ¨Ö§¹íÒ·ÃѾÂҡ÷ÕèÁÕÁҡ仨íÒ˹‹ÒÂáÅÐ «×éÍ·ÃѾÂҡ÷Õè¢Ò´á¤Å¹ÁÒ㪌

สภาพภูมิประเทศ และภูมิอากาศ ที่แตกตางกันไป

สาระการเรียนรู ●

Design ˹ŒÒẺãËÁ‹ ÊǧÒÁ ¹íÒàʹʹŒÇµÒÃÒ§ á¼¹¼Ñ§ á¼¹ÀÙÁÔ ª‹ÇÂãˌ͋ҹ ·íÒ¤ÇÒÁࢌÒã¨ä´Œ§‹Ò¢Öé¹

àÊÃÔÁÊÒÃШҡà¹×Íé Ëҹ͡à˹×ͨҡ ·ÕÁè ãÕ ¹ÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙጠ¡¹¡ÅÒ§ à¾×Íè à¾ÔÁè ¾Ù¹áÅТÂÒ¤ÇÒÁÃÙ㌠ˌ¡ÇŒÒ§¢ÇÒ§ ÍÍ¡ä»

Ẻ

ªØÁª¹µŒ¹

ÃÐ àÊÃÔÁÊÒ

ÒËÅǧ ÍÂÙ‹àªÔ§à¢ ‹Òá¡‹ µÑ§é ¾×é¹·Õèà´ÕÂǡѹ ªØÁª¹à¡ Òª ໚¹ äÁŒËÅÒª¹Ô´ã¹ äÁ¾Œ ¹×é Å‹Ò§ ÀÙà¢Ò ´Ð ÃÈÃÕ¸ÃÃÁà ŌÍÁ¢Í§ ŒáÅÐ Ù‹ÀÒÂã¹Ç§ Ê¡Ò ¨Ñ§ËÇÑ´¹¤ ¤×Í »ÅÙ¡¼ÅäÁ Ò´ ÊÐµÍ ¨íÒ»Ò Í § è Ö ¹« §Ê Ò Œ Ò¹ Á Ù‹º ÅÒ ÍíÒàÀÍÅ ÕÃÕǧ ËÁ ÁŒáºº¼Ê Áѧ¤Ø´ ·ØàÃÕ¹ ·Ò§´ŒÒ¹ ËÁÙ‹ºŒÒ¹¤ Õǧ µíҺšíÒâŹ ÒªÕ¾·íÒÊǹ¼Åä º»˜ÞËÒ ¢Õè ⠴ હ‹ Õà ÕÍ Ø¹ä¾Ã ¡´ ¤Â»ÃÐÊ ËÁÙ‹ºŒÒ¹¤ ¡ »ÃЪҪ¹Á ໚¹¾×ªÊÁ ÕµªØÁª¹¤ÕÃÕÇ§à µ ¢Í §ªØ Á ª¹ ¶Ù ¡ ÒÇÔ ¸Õ ¡ Òà ÇѹÍÍ §Ë ã¹Í´ ºº ¡Ò ü ÅÔ ´ŒÒ¹·ÔȵР¨Ö § ä´ Œ á ÊÇ ÃÑ ¾  ÊÑ ¨ ¨Ð ÃÐ ª¹ ¨ Ô Á ªØ °¡ Ò í àÈ ÃÉ Ò§ ¼Ù Œ ¹ ´Œ à ¡Ô ´ ¡ÅØ ‹ Á ÍÍ Á· ¡Å ¤¹ Ò Ô ¾‹ Í ¤Œ ªÒǺŒÒ¹¨ ¹ä ÀѾԺѵ ×Í ª‹ÇÂàËÅ óõ,ððð ºÒ· ŒÒ¹¤ÕÃÕǧ䴌»ÃÐʺ Ò¹àÃ×͹ ºŒ Ù‹º ¹ ·Ø¹àÃÔèÁµŒ È. òõóñ ËÁ §Ø äËÅ‹ºÒ‹ ÁҷѺ¶Á ºÍ‹ҧ ¡Ãз ã¹ ¾. ¡ áÅз͋ ¹« Ãä´ŒÃºÑ ¼Å 㹪ØÁª¹·Õè ÅÒ É® ÅË ÃÒ äË Ò ·Ñ§é ¹íÒé »† ¤ÇÒÁ໹š Í¢‹Ù ͧ ÊÒÁѤ¤Õ¢Í§¤¹ ¹¨Ò¡ ·Ò ÒÁ àÊÂÕ ËÒ ŒÇ¤ÇÒÁÃÑ¡ ¤Ç ŒÃѺà§Ô¹¾ÃÐÃÒª ¢»˜ÞËÒ Œä ä´ ‹´ ÁÒ¡ áµ Ò¿˜¹ ¾ÃŒÍÁ¡Ñº à¾×èÍãËŒ¹íÒÁÒá¡ ¢ŒÁá¢ç§ ½† Ù‹ËÑÇ ·Õèà Ë Ç Á¡Ñ ¹ à´¨ç ¾ÃÐ਌ÒÍ ໚¹ªØÁª¹ ÒÁ໚¹ÍÂÙ‹ Í¡ ÊÁ ¾Ãкҷ ¢Í§ºØ¤¤ÅÀÒ¹ Á¡Ñ¹¾Ñ²¹Ò¤Ç Ç è¡Å‹ÒÇ¢Ò¹ ¹Ö¡ÃÑ¡ºŒÒ¹à¡Ô´Ã‹ ·Õ ¹ »š à é ¹Õ Ò í ¹Çѹ ÇÂÊ ª¹¤ÕÃÕǧã ÊÌҧÍÒªÕ¾ ´Œ ·íÒãËŒªØÁ ÂÐÂÒÇ ªØÁª¹ ÊÌҧ§Ò¹ Ô·Ò§¹íéÒÃÐ ÀѾԺѵ ÇÁµÑǡѹ¾Ñ²¹Ò ¹ÍÂÙ‹·Õè´Õ »š ¹Ã »ÃЪҪ ØÁª¹ãËŒÁÕ¤ÇÒÁà ¹ª ¢Í§¤¹ã ŒÁá¢ç§ ªØÁª¹à¢ Œ à ¡Ô ´ ÀÑ Â ¡ÒþѲ¹Ò µØ ·Õè ·í Ò ãË ¹¼ÅäÁŒ á¹Ç¤Ô´ã¹ Ñ ¡ ¶Ö § ÊÒ àË ÒÊÇ ´Œ µ ÃР˹ ÒÅÒ»†Ò à¾×èÍ·í ·ÕèÂÑè§Â×¹ §ä Ç Õ Ã Õ ªÒ Ǥ ¡ÒúءÃØ¡·í þѲ¹Ò ¢³Ð ¡Ò ´ ¡Ô à Œ Í Õ ã¹ ×èÍãË µÔ ¤× ¸ÃÃÁªÒ ¡Ñ¹á¡Œ»˜ÞËÒྠÁªÒµÔ¨¹ä´Œ¼Å´ ¨Ö§ÁÕ¡Òà ×Í Ãà ¹é ¨Ö§Ã‹ÇÁÁ ²¹Ò¤¹ ¿„œ¹¿Ù¸ ËÁ¹Ø àÇÕ¹à¾ÔÁè ¢Ö ¶Ø´Ôº·ÕèÁÕ Ñµ ¾Ñ §Ô¹ ´ŒÇ¡Òà ÍÍÁ·ÃѾ ¡Áç àÕ ´Œ â´Â¡ÒÃãªŒÇ Å¤‹Òà¾ÔèÁ ¨Ð Âä ÁÙ ·Õ¡è ÅØÁ‹ ÊѨ ÃÁÊÙ‹¡ÒÃà¾ÔèÁÃÒ ÉµÃ¡ÃÃÁà¡Ô´ à ÃÕ Â ¹Á Ò ¡Ã ·Ø Òà¡ ¢ÂÒ¡Ԩ ÁÒ·íÒãËŒÊÔ¹¤Œ í Ò ¡Ò Ãá »Ã ÃÙ » ¾ ä´áŒ ¡‹ ªÕ ª¹ ¹· ÍÂً㹪ØÁ ¡¡ ÅØ ‹ Á áÁ ‹ º Œ Ò à»¹š ËÅÒ¡ÅÁ‹Ø ÍÒ ÔµÀѳ± ¹ ¨Ò ¼Å â´ Âà ÃÔè Á ¡¹¹Ñé ¡çÃÇÁµÑÇ¡Ñ Ø‹Á¨Ñ¡ÊÒ¹áÅÐ Ø‹ÁºŒÒ¹ ¨Ò ¡Å äǹ ¡Å Á ‹ Ø ¨íÒ˹ҋ  ÁÊÕ¸ÃÃÁªÒµÔ ¡Å Œ ÂŒÍ Ù»¼ÅäÁ ¡ÅØ‹ÁÁÑ´ ŒÒÇ ¡ÅØ‹Áá»Ãà ¾Ã ¡ÐÅÒÁР໚¹µŒ¹ ÊÁعä¾Ã

๓๘

คำาถามประจำาหน่วยการเรียนรู้ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

ตลาดคืออะไร ตลาดแข่งขันสมบูรณ์กับตลาดแข่งขันไม่สมบูรณ์ มีลักษณะส�าคัญอย่างไร กลไกราคาคืออะไร และมีความส�าคัญต่อระบบเศรษฐกิจอย่างไร ปัจจัยในการก�าหนดอุปสงค์และอุปทานมีอะไรบ้าง การปรับและเปลี่ยนแปลงราคาสินค้าและบริการเกิดจากสาเหตุใดบ้าง

กิจกรรมสร้างสรรค์พัฒนาการเรียนรู้ กิจกรรมที่

๑

กิจกรรมที่

๒

กิจกรรมที่

๓

กิจกรรมที่

๔

20

นักเรียนแบ่งกลุ่มอภิปรายว่า ถ้าประเทศต่างๆ ไม่มีตลาดจะท�าให้ เกิดปัญหาอะไรกับระบบเศรษฐกิจบ้าง นักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงหลักในการก�าหนดราคาในทางปฏิบัติ พร้อมยกตัวอย่างราคาสินค้าที่นักเรียนต้องบริโภคเป็นประจ�า นักเรียนร่วมกันอภิปรายในประเด็น “การท�างานของกลไกราคาใน ระบบเศรษฐกิจ” นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของอุปสงค์ อุปทานราคาดุลยภาพ และปริมาณดุลยภาพ ในกรณีที่เกิดภาวะ ฝนแล้งในประเทศไทยติดต่อกันถึง ๒ ปี โดยทีค่ วามต้องการบริโภค ข้าวยังคงเท่าเดิม จะส่งผลกระทบต่อราคาและปริมาณดุลยภาพ ของสินค้าข้าวอย่างไร

กระตุน ความสนใจ Engage

ÊÒúÑ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

ñ

˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

ò

˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

ó

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expand

Evaluate

¡Åä¡ÃÒ¤Òã¹ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨ µÅÒ´ã¹ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨ ¡Åä¡ÃÒ¤Ò ¡ÒáíÒ˹´ÃÒ¤Òã¹ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨

ñ ò ø ñó

àÈÃÉ°¡Ô¨¾Íà¾Õ§¡Ñº¡ÒþѲ¹Ò»ÃÐà·È »˜ÞËÒ·ŒÍ§¶Ô蹢ͧä·Â á¹Ç·Ò§¡ÒÃá¡Œ»˜ÞËÒáÅоѲ¹Ò·ŒÍ§¶Ôè¹µÒÁ»ÃѪÞÒ ¢Í§àÈÃÉ°¡Ô¨¾Íà¾Õ§ á¹Ç¤Ô´¢Í§àÈÃÉ°¡Ô¨¾Íà¾Õ§¡Ñº¡ÒþѲ¹Òã¹ÃдѺµ‹Ò§æ ¤ÇÒÁÊÑÁ¾Ñ¹¸ ¢Í§á¹Ç¤Ô´àÈÃÉ°¡Ô¨¾Íà¾Õ§¡ÑºÃкºÊˡó

òñ òò òö

º·ºÒ·¢Í§ÃÑ°ºÒÅ㹡ÒþѲ¹Ò»ÃÐà·È º·ºÒ·Ë¹ŒÒ·Õè¢Í§ÃÑ°ºÒÅ㹡ÒþѲ¹Ò»ÃÐà·È º·ºÒ·áÅСԨ¡ÃÃÁ·Ò§àÈÃÉ°¡Ô¨¢Í§ÃÑ°ºÒÅ ¹âºÒ·ҧàÈÃÉ°¡Ô¨¢Í§ÃÑ°ºÒÅ »˜ÞËÒáÅÐÍØ»ÊÃä㹡ÒþѲ¹ÒàÈÃÉ°¡Ô¨¢Í§ä·Â

ôó ôô ôø õð õù

òù óó

กระตุน ความสนใจ สํารวจคนหา Engage

Explore

˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

ô

˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

õ

อธิบายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Explain

Expand

Evaluate

¡ÒäŒÒáÅСÒÃŧ·Ø¹ÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà·È ¡ÒäŒÒÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà·È¢Í§ä·Â ¡Òáմ¡Ñ¹·Ò§¡ÒäŒÒ㹡ÒäŒÒÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà·È ¡ÒÃŧ·Ø¹ÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà·È¢Í§ä·Â ¡ÒÃà§Ô¹ÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà·È

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

¡ÒÃÃÇÁ¡ÅØ‹Á·Ò§àÈÃÉ°¡Ô¨ÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà·È Çѵ¶Ø»ÃÐʧ¤ º·ºÒ· áÅФÇÒÁÊíÒ¤Ñޢͧ¡ÒÃÃÇÁ¡ÅØÁ‹ ·Ò§àÈÃÉ°¡Ô¨ ÅѡɳТͧ¡ÒÃÃÇÁ¡ÅØ‹Á·Ò§àÈÃÉ°¡Ô¨ ¡ÅØ‹Á·Ò§àÈÃÉ°¡Ô¨ã¹ÀÙÁÔÀÒ¤µ‹Ò§æ ͧ¤ ¡ÃÃÐËÇ‹Ò§»ÃÐà·È ºÃóҹءÃÁ

÷ñ ÷ò øð øô øö

øù ùð ùò ùó ñðñ ñð÷

กระตุน ความสนใจ Engage

หนวยการเรียนรูที่

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Explore

Explain

Expand

Evaluate

๑

เปาหมายการเรียนรู 1. สรุปบทบาทของผูผ ลิตและผูบ ริโภค ในการกําหนดราคาของสินคาหรือ บริการตางๆ 2. วางแผนการเลือกซื้อสินคา หรือบริการไดอยางเหมาะสม 3. วิเคราะหแนวโนมสภาวะของตลาด ประเภทตางๆ หากราคาสินคา ปรับตัวเพิ่มขึ้นหรือลดลง 4. เขาใจสภาวการณการเปลีย่ นแปลง ของราคาสินคาหรือบริการตางๆ

กลไกราคา ในระบบ เศรษฐกิจ

กระตุนความสนใจ

ตัวชี้วัด ●

อธิบายกลไกราคาในระบบเศรษฐกิจ (ส ๓.๑ ม.๓/๑)

สาระการเรียนรูแกนกลาง ● ●

●

●

ความหมายและประเภทของตลาด ความหมายและตัวอยางของอุปสงค และอุปทาน ความหมายและความสําคัญของกลไกราคา และการกําหนดราคาในระบบเศรษฐกิจ หลักการปรับและเปลี่ยนแปลงราคาสินคา และบริการ

¡ÅØÁ ‹ ºØ¤¤Åã¹ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨ÁÕ ò ¡ÅØÁ ‹ ¤×Í ¼ÙºŒ ÃÔâÀ¤¡Ñº ¼Ù¼Œ ÅÔµ ¼ÙºŒ ÃÔâÀ¤à»š¹¼Ù·Œ Á Õè ¤Õ ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡ÒÃä»ãªŒ 㹡ÒÃÍØ»âÀ¤ºÃÔâÀ¤ ¤ÇÒÁµŒÍ§¡Òâͧ¼ÙŒºÃÔâÀ¤ÁÕÁÒ¡ËÃ×Í ¹ŒÍ¢Öé¹ÍÂÙ‹¡ÑºÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒ ÃÒÂä´Œ ¨íҹǹ¼ÙŒ«é×Í ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ ¡ÒÃâ¦É³Ò ¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§¢Í§Ä´Ù¡ÒŠʋǹ¼ÙŒ¼ÅԵ໚¹ ¼ÙŒ¼ÅÔµÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡ÒèíÒ˹‹Ò ¤ÇÒÁµŒÍ§¡Òâͧ¼ÙŒ¼ÅÔµ ÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡ÒèÐÁÒ¡ËÃ×͹ŒÍ¢Öé¹ÍÂÙ‹¡ÑºÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒ·Õè¢Ò ¨íҹǹ¼ÙŒ¼ÅÔµ ໇ÒËÁÒ¢ͧ¼ÙŒ¼ÅÔµ ÃÒ¤Ò »˜¨¨Ñ¡ÒüÅÔµ áÅÐà·¤¹Ô¤¢Í§¡ÒüÅÔµ ¡Òë×éÍ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡Òè֧ ໚¹¡Òõ¡Å§¡Ñ¹ÃÐËÇ‹Ò§¼ÙŒºÃÔâÀ¤¡Ñº¼ÙŒ¼ÅÔµËÃ×ͼٌ¢ÒÂ

ครูใหนักเรียนดูภาพแลววิเคราะห ถึงพฤติกรรมการบริโภคของคนใน สังคมเมือง แลวถามคําถาม • ถานักเรียนมีโอกาสไปซื้อของ ที่หางสรรพสินคา นักเรียนมี หลักการเลือกซื้อของอยางไร และจะซื้อสินคาใดบาง • นักเรียนสามารถซื้อสินคา ไดมากเหมือนคนในภาพได หรือไม เพราะเหตุใด (ครูใหนกั เรียนแสดงความคิดเห็น อยางอิสระและเนนใหนักเรียน แสดงเหตุผล)

เกร็ดแนะครู ครูควรจัดการเรียนรูโดยให นักเรียนไดมีการ • สํารวจราคาสินคาและบริการ ในตลาด • วิเคราะหราคาสินคาและบริการ ในปจจุบัน • เลือกซื้อสินคาและบริการ ไดเหมาะกับภาวะเศรษฐกิจและ รายได เพื่อใหเขาใจการทํางานของกลไก ราคาในระบบเศรษฐกิจและเลือกซื้อ สินคาไดอยางเหมาะสม คูมือครู

1

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

(หนาพิมพและตัวอักษรในกรอบนี้มีขนาดเล็กกวาฉบับนักเรียน 20%)

กระตุนความสนใจ 1. ครูนําแผนพับโฆษณา ใบปลิว ของหางสรรพสินคาใหนักเรียนดู แลวสุม ถามนักเรียนวา สนใจจะซือ้ สินคาใด เพราะเหตุใด และจะไป ซื้อที่ไหน 2. ครูถามนักเรียนวา โดยปกติแลว นักเรียนไปซื้อของใช สินคาตางๆ ที่ไหน และตลาดที่ไปซื้อสินคามี ลักษณะอยางไร (ครูใหนกั เรียนชวยกันบอกลักษณะ ของตลาด เชน ตลาดนัดขาย สินคาหลากหลาย ตั้งแตอาหารสด กับขาว เสื้อผา ของใช เปนตน) 3. ครูและนักเรียนตั้งประเด็น เพื่อนํา สูก ารเรียนรู ตลาดในระบบเศรษฐกิจ มีลักษณะอยางไร

ñ. µÅÒ´ã¹ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨

ตลาด (Market) หมายถึง การที่ผูซื้อและผูขายมีทางติดตอกันไดโดยสะดวกจนสามารถทํา การแลกเปลี่ยนซื้อขายสินคากันได จากคําจํากัดความดังกลาว ตลาดจึงมีความหมาย ๒ นัย คือ นัยแรก หมายถึง สถานที่ที่มีผูซื้อผูขายมาติดตอทําการซื้อขายกัน เชน ตลาดทาเตียน กรุงเทพมหานคร ตลาดหัวรอ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เปนตน นัยที่สอง หมายถึง การติดตอระหวางผูซื้อกับผูขาย เชน ทางจดหมาย โทรศัพท โทรสาร ระบบคอมพิวเตอร เปนตน ตลาดในความหมายนี้จึงมีขอบเขตของตลาดที่กวางขวางมากขึ้น

๑.๑ ลักษณะโดยทั่วไปของตลาด

ตลาดโดยทัว่ ไปอาจแบงออกไดหลายลักษณะ ทัง้ นีข้ นึ้ อยูก บั วัตถุประสงคในการแบงวาตองการ พิจารณาอะไรและใชเกณฑใด ดังนี้ ✉

✉

ẋ§µÒÁª¹Ô´ÊÔ¹¤ŒÒ

นักเรียนควรรู

✉

✉

ขอบเขตของตลาด เปนเรื่องของ การดําเนินการติดตอซื้อขายสินคา และบริการระหวางผูผลิตกับผูบริโภค ยิ่งชองทางการติดตอมีมากขึ้น จะชวยทําใหขอบเขตของตลาด ขยายตัวมากยิ่งขึ้น

การแบงตลาด

ẋ§µÒÁÅѡɳР¡ÒâÒÂÊÔ¹¤ŒÒ

✉

✉

ẋ§µÒÁÅѡɳР¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹·ÕèÁÕÍÂÙ‹ ã¹µÅÒ´

✉

✉

✉

✉

ẋ§µÒÁÇѵ¶Ø»ÃÐʧ¤ ¢Í§¡ÒÃãªŒÊ¹Ô ¤ŒÒ

๒

2

คูมือครู

µÅÒ´ÊÔ¹¤ŒÒà¡ÉµÃ ·íÒ¡Òë×éÍ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒà¡ÉµÃ ઋ¹ ¢ŒÒÇ ¼ÅäÁŒ à¹×éÍÊÑµÇ µÅÒ´ÊÔ¹¤ŒÒÍصÊÒË¡ÃÃÁ ·íÒ¡Òë×éÍ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒÍصÊÒË¡ÃÃÁ ઋ¹ à¤Ã×èͧ¨Ñ¡Ã ö¹µ à¤Ã×èͧ㪌俿‡Ò µÅÒ´ºÃÔ¡Òà ÁÕ¡Òë×éÍ¢ÒºÃÔ¡Òõ‹Ò§æ ઋ¹ ¡Òâ¹Ê‹§ »ÃСѹÀÑ ¸¹Ò¤Òà µÅÒ´¢ÒÂÊ‹§ ·íÒ¡Òë×éÍ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒ¨íҹǹÁÒ¡ â´Â¼ÙŒ¢Ò¨ТÒÂÊ‹§ÊÔ¹¤ŒÒãËŒ ¾‹Í¤ŒÒ¢ÒÂÊ‹§ã¹ÃдѺÃÍ§Å§ä» ËÃ×Í¢ÒÂãËŒ¾‹Í¤ŒÒ»ÅաᵋäÁ‹¢ÒÂãËŒ¼ÙŒºÃÔâÀ¤ â´ÂµÃ§ µÅÒ´¢Ò»ÅÕ¡ ·íÒ¡Òë×éÍ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒãËŒ¡Ñº¼ÙŒºÃÔâÀ¤â´ÂµÃ§ ÊÔ¹¤ŒÒ·Õè·íÒ¡Òà «×éÍ¢ÒÂã¹áµ‹ÅФÃÑé§ÁÕ¨íҹǹäÁ‹ÁÒ¡¹Ñ¡ µÅҴᢋ§¢Ñ¹ÊÁºÙó ໚¹µÅÒ´·ÕèÁÕ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹Í‹ҧàµçÁ·ÕèÃÐËÇ‹Ò§¼ÙŒ«×é͡Ѻ ¼ÙŒ¢Ò ÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒ¶Ù¡¡íÒ˹´â´Â¡Å䡵ÅÒ´ µÅҴᢋ§¢Ñ¹äÁ‹ÊÁºÙó ໚¹µÅÒ´·Õè¼ÙŒ«×éÍËÃ×ͼٌ¢ÒÂÁÕÍÔ·¸Ô¾Å㹡ÒáíÒ˹´ ÃÒ¤ÒËÃ×Í»ÃÔÁÒ³«×éÍ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒÁÒ¡ºŒÒ§¹ŒÍºŒÒ§µÒÁ¤ÇÒÁäÁ‹ÊÁºÙó ¢Í§ µÅÒ´ µÅÒ´ÊÔ¹¤ŒÒ¼ÙŒºÃÔâÀ¤ ໚¹µÅÒ´·Õè¼ÙŒºÃÔâÀ¤«×éÍÊÔ¹¤ŒÒ仺ÃÔâÀ¤â´ÂµÃ§ ઋ¹ àÊ×éͼŒÒ µÅÒ´ÊÔ¹¤ŒÒ¼ÙŒ¼ÅÔµËÃ×͵ÅÒ´»˜¨¨Ñ¡ÒüÅÔµ ໚¹µÅÒ´·Õè¼ÙŒ«×é͹íÒä»ãªŒã¹ ¡ÒüÅÔµÍÕ¡·Í´Ë¹Öè§ ÁÑ¡ÍÂÙ‹ã¹ÃÙ»¢Í§Çѵ¶Ø´Ôº ઋ¹ ¹éíÒÁѹ µÅÒ´à§Ô¹áÅеÅÒ´·Ø¹ µÅÒ´à§Ô¹à»š¹µÅÒ´·ÕèÁÕ¡ÒÃÃдÁ·Ø¹áÅÐãËŒ¡ÙŒÂ×Á ÃÐÂÐÊÑé¹äÁ‹à¡Ô¹ ñ »‚ ʋǹµÅÒ´·Ø¹à»š¹µÅÒ´·ÕèÁÕ¡ÒÃÃдÁ·Ø¹áÅÐãËŒ¡ÙŒÂ×Á ÃÐÂÐÂÒÇà¡Ô¹ ñ »‚

กระตุนความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

สํารวจคนหา 1. ใหนกั เรียนสืบคนขอมูลเกีย่ วกับ “การติดตอซือ้ ขาย-การแลกเปลีย่ น สินคาและบริการของผูผลิตและ ผูบริโภคในตลาดผานชองทาง ตางๆ” สรุปเปนผังมโนทัศน 2. นักเรียนศึกษาลักษณะของตลาด แขงขันสมบูรณ โดยตั้งประเด็น คําถาม • ตลาดแขงขันสมบูรณมีลักษณะ อยางไร ผูซื้อ ผูขายมีบทบาท อยางไร • ตลาดประเภทนี้มีขอดี-ขอเสีย อยางไร

๑.๒ ตลาดตามลักษณะการแขงขัน

จากการที่ตลาดสามารถแบงไดหลายลักษณะ ในที่นี้จะกลาวถึงรายละเอียดของตลาดตาม ลักษณะการแขงขัน จะพิจารณาจากจํานวนของผูขาย จํานวนของผูซื้อ และลักษณะของสินคา ในตลาด ซึ่งมีอิทธิพลตอการกําหนดราคาขาย ปริมาณสินคาที่ขาย การกีดกันผูขายรายอื่นๆ โดยสามารถแบงตลาดตามลักษณะการแขงขันไดเปน ๒ ประเภทใหญๆ คือ ตลาดแขงขันสมบูรณ กับตลาดที่มีการแขงขันไมสมบูรณ ๑) ตลาดแขงขันสมบูรณ เปนตลาดทีม่ กี ารแขงขันอยางเต็มทีร่ ะหวางผูซ อื้ กับผูข าย การกําหนดราคาสินคาจึงเกิดขึ้นจากทั้งผูซื้อและผูขาย โดยไมมีปจจัยอื่นๆ มามีอิทธิพลในเรื่อง ราคาสินคา ๑.๑) ลักษณะสําคัญของตลาดแขงขันสมบูรณ ประกอบดวย ๑. มีผูซื้อและผูขายจํานวนมาก จนกระทั่งผูซื้อและผูขายแตละรายตางไมมี อิทธิพลเหนือราคาสินคา กลาวคือ ถึงแมวาผูซื้อหรือผูขายจะหยุดซื้อหรือขายสินคาของตนก็จะ ไมกระทบกระเทือนตอปริมาณสินคาทั้งหมดในตลาด เพราะผูซื้อและผูขายแตละคนซื้อและขาย สินคาเปนจํานวนเล็กนอยเมื่อเปรียบเทียบกับปริมาณสินคาทั้งหมดที่มีอยูในตลาด จึงทําใหราคา สินคาในตลาดแขงขันสมบูรณ เปนราคาที่กําหนดโดยอํานาจตอรองของผูซื้อและผูขายทั้งหมด และเปนราคาที่ยอมรับของผูซื้อและผูขาย ๒. สินคาที่ซื้อขายในตลาดมีลักษณะเหมือนกันทุกประการ คือ สามารถ ที่จะใชทดแทนได ไมวาจะซื้อสินคาประเภท เดียวกันนี้จากผูขายคนใดก็ตาม ผูซื้อจะไดรับ ความพอใจเหมือนกัน แตถา เมือ่ ใดผูซ อื้ มีความ รู  สึ ก ว า สิ น ค า อย า งเดี ย วกั น ในตลาดมี ค วาม แตกตางกัน ภาวะของตลาดจะกลายไปเปน ตลาดแขงขันไมสมบูรณ ๓. ผูซื้อและผูขายตางรูถึง สภาพการณในตลาดเปนอยางดี เชน รูราคา ซื้อขาย ภาวะการผลิตสินคา ความตองการ สินคาในตลาด ดังนั้น จะไมมีผูขายคนใดขาย สินคาในราคาสูงกวาราคาตลาด หรือจะไมมี ปจจุบันมีสินคาใหผูบริโภคเลือกซื้ออยางหลากหลายจาก ่ตองแขงขันกัน สินคาจึงมีลักษณะตางกัน ผูซื้อคนใดซื้อสินคาในราคาที่ตํ่ากวาราคาตลาด ผูทํผาลิใหตเหลายรายที ปนตลาดแขงขันไมสมบูรณ

นักเรียนควรรู ปจจัยอื่นๆ อาจหมายถึง การที่ รัฐบาลเขามาแทรกแซงตลาด โดยการ ใชมาตรการตางๆ ไดแก การประกัน ราคา การกําหนดจํานวนการซื้อ การขาย เปนตน

๓

นักเรียนควรรู สภาพการณในตลาด เปนเรื่องของภาวะของปริมาณการผลิต การนําสินคาออกจําหนาย ความตองการบริโภคสินคา ภาวะการแขงขันของทั้งตลาดในประเทศและตลาดตางประเทศ คูมือครู

3

กระตุนความสนใจ Engage

อธิบายความรู

สํารวจคนหา

Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Explore

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

อธิบายความรู 1. ครูแบงนักเรียนออกเปน 2 กลุม คือ กลุม ทีเ่ ปนผูซ อื้ และกลุม ทีเ่ ปน ผูข าย 2. นักเรียนอภิปรายลักษณะสําคัญ ของตลาดแขงขันสมบูรณ วิเคราะหบทบาทของผูซื้อและ ผูขาย และขอดี-ขอเสีย 3. ครูถามคําถาม • การที่มีผูขายและผูซื้อเปน จํานวนมาก สงผลใหตลาด มีสภาพอยางไร (แนวตอบ ทําใหมีการแขงขัน กันสูง ผูที่มีศักยภาพในการ แขงขันตํ่า ตองเสียเปรียบ และ ราคาสินคาไมคงที่ ผูผลิตไม สามารถกําหนดราคาไดโดย เด็ดขาด ทําใหกําไรไมแนนอน หรืออาจไมมีกําไรเพราะมีการ แขงขันสูง) • ตลาดประเภทนีเ้ กิดขึน้ ไดหรือไม เพราะเหตุใด (แนวตอบ เกิดขึน้ ไดยากมาก เพราะกําไรของธุรกิจนอยและ ไมแนนอน ในขณะทีม่ ผี ซู อื้ และ ผูข ายจํานวนมาก) 4. ครูถามคําถามเพื่อใหนักเรียน แสดงความคิดเห็นวา • นักเรียนอยากใหมตี ลาดประเภทนี้ ในประเทศไทยหรือไม อยางไร (ขึ้นอยูกับเหตุผลของนักเรียน) • ตลาดประเภทนี้สามารถเกิดขึ้น ในประเทศไทยไดหรือไม เพราะเหตุใด (แนวตอบ ไมสามารถเกิดขึ้นได เนื่องจากไมมีกําไรเปนแรง กระตุนผูผลิต ในขณะที่การมี สินคาเหมือนๆ กัน ก็ไมจูงใจ ผูบริโภค)

๔. การติดตอซื้อขายจะตองกระทําโดยสะดวก ทั้งผูซื้อและผูขายสามารถ ติดตอคาขายกันไดอยางสะดวกและรวดเร็ว รวมถึงการเคลื่อนยายปจจัยการผลิตจะตองเปนไป อยางเสรีหรือเคลื่อนยายไปไดทุกแหง เชน แรงงาน เงินทุน หรือเครื่องจักร สามารถเคลื่อนยาย ไปผลิตในทองที่ตางๆ ได โดยไมมีขอจํากัดใดๆ เปนตน ๕. หนวยธุรกิจสามารถเขาหรือออกจากธุรกิจการคาโดยเสรี โดยไมมขี อ จํากัด หรือกีดขวางในการเขามาประกอบธุรกิจของนักธุรกิจรายใหม กลาวคือ หนวยธุรกิจรายใหมๆ จะเขามาประกอบกิจการแขงขันกับหนวยธุรกิจที่มีอยูเมื่อใดก็ไดหรือจะเลิกกิจการเมื่อใดก็ได ความแตกตางของราคาสินคาในตลาดถูกขจัดออกไปอยางรวดเร็ว ราคาสินคา มีราคาเดียวกันหมด หากผูขายคนใดขายเกินราคาตลาดก็จะขายสินคาไมได เพราะผูซื้อทุกคน จะไปซื้อจากผูขายคนอื่นๆ ดังนั้นจึงตองลดราคาลงมาใหเทากับผูขายรายอื่นจึงจะขายได ๑.๒) ขอดีและขอเสียของตลาดแขงขันสมบูรณ มีดังนี้ ขอดี ขอเสีย ´ŒÒ¹¡ÒüÅÔµ ¼ÙŒ¼ÅÔµ¨Ð·íÒ¡ÒüÅÔµÊÔ¹¤ŒÒ Í‹ҧÁÕ»ÃÐÊÔ·¸ÔÀÒ¾ÊÙ§ÊØ´ à¾×èÍãËŒµŒ¹·Ø¹µíèÒ·ÕèÊØ´ ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹à»š¹¡ÒáÃе،¹ãËŒÁÕ¼ÙŒ¼ÅÔµÃÒÂãËÁ‹à¢ŒÒ ÁÒᢋ§¢Ñ¹

ã¹ÃÐÂÐÂÒǼټŒ ÅÔµ¨Ðä´Œ¡Òí äùŒÍÂÁÒ¡ËÃ×Íä´Œ à¾ÕÂ§à·‹Ò·Ø¹à·‹Ò¹Ñ¹é µÅÒ´¹Õ¨é §Ö äÁ‹ÊÒÁÒöà¡Ô´¢Ö¹é ä´Œ ã¹ÊÀÒ¾¢Í§¤ÇÒÁ໚¹¨ÃÔ§ à¹×Íè §¨Ò¡äÁ‹Á¡Õ Òí äÃ໚¹ áç¡Ãе،¹ãËŒ¼ÙŒ¼ÅԵࢌÒÁÒ¼ÅÔµÊÔ¹¤ŒÒã¹µÅÒ´

´ŒÒ¹¡ÒúÃÔâÀ¤ ¼ÙºŒ ÃÔâÀ¤¨Ðä´ŒÃºÑ ¤ÇÒÁ¾Í㨠ÊÙ§Êش㹡ÒÃàÅ×Í¡«×éÍÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡Òà áÅÐâÍ¡ÒÊ ã¹¡ÒÃàÅ×Í¡«×éÍÊÔ¹¤ŒÒã¹ÃÒ¤Ò·ÕèµíèÒ·ÕèÊØ´

äÁ‹ÁÕ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹ÃÐËÇ‹Ò§¼ÙŒ¼ÅԵ͋ҧ᷌¨ÃÔ§ ¨Ò¡¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹¢Í§¼ÙŒ¼ÅԵ㹵ÅÒ´ à¾×èÍ·Õè¨ÐÅ´ µŒ¹·Ø¹ ᵋ¼¼ŒÙ ÅԵᵋÅÐÃÒÂÁÕ¤ÇÒÁÊÒÁÒöäÁ‹à·‹Ò¡Ñ¹ ·íÒãËŒ¼ÙŒ·ÕèÁÕ¤ÇÒÁÊÒÁÒö㹡ÒúÃÔËÒèѴ¡ÒùŒÍ ·ÕèäÁ‹ÊÒÁÒöŴµŒ¹·Ø¹¡ÒüÅԵ䴌 ÍÒ¨»ÃÐʺ »˜ÞËÒ¡ÒâҴ·Ø¹ µŒÍ§àÅÔ¡¡Ô¨¡ÒÃä»ã¹·ÕÊè ´Ø ·íÒãËŒ äÁ‹ÁÕ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹ÃÐËÇ‹Ò§¼ÙŒ¼ÅԵ͋ҧ᷌¨ÃÔ§

ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨â´ÂÃÇÁ ·íÒãËŒ¡ÒèѴÊÃà ·ÃѾÂÒ¡Ã໚¹ä»Í‹ҧÁÕ»ÃÐÊÔ·¸ÔÀÒ¾ ¡ÒáÃШÒ ÃÒÂä´Œ¤‹Í¹¢ŒÒ§àÊÁÍÀÒ¤ â´Â¼ÙŒ¼ÅÔµ¨ÐäÁ‹ä´Œ¡íÒäà à¡Ô¹¤Çà áÅмٌºÃÔâÀ¤ÊÒÁÒö«×éÍÊÔ¹¤ŒÒã¹ÃÒ¤Ò·Õè ÊÁà˵ØÊÁ¼Å ¼ÙŒ¼ÅÔµ»ÃѺ»Ãا¡ÒüÅÔµÍÂÙ‹àÊÁÍ

¼ÙŒ¼ÅÔµÁÑ¡¨ÐäÁ‹ÁÕ¡ÒÃŧ·Ø¹¨íҹǹÁÒ¡ËÃ×Í ¡ÒÃŧ·Ø¹¢¹Ò´ãËÞ‹ à¹×Íè §¨Ò¡¡ÒüÅÔµÁÕ¡Òí äùŒÍ ¨Ö§äÁ‹ÁÕáç¨Ù§ã¨ãËŒ¼ÙŒ¼ÅԵ㪌à§Ô¹¨íҹǹÁҡ㹡Òà ¼ÅÔµáÅСÒþѲ¹ÒÊÔ¹¤ŒÒ ·íÒãËŒÊÀÒ¾¡ÒÃŧ·Ø¹ ãËÁ‹æ ÁÕäÁ‹ÁÒ¡ àÁ×èÍà»ÃÕºà·Õº¡ÑºµÅÒ´Í×è¹æ

ตลาดแขงขันสมบูรณเปนตลาดทีห่ ายากในระบบเศรษฐกิจของประเทศตางๆ เนือ่ งจาก ในระยะยาว ธุรกิจจะมีกําไรนอย และธุรกิจไมมีอํานาจในการกําหนดราคาสินคาไดเอง ราคาสินคา จะถูกกําหนดมาจากตลาด ดังนั้น ตลาดในปจจุบันจึงเปนตลาดแขงขันไมสมบูรณ ๔

นักเรียนควรรู การแขงขันระหวางผูผลิต เปนการแขงขันในการผลิตของเอกชนอยางเสรี โดยมีรูปแบบ การแขงขันแบบหลากหลาย เชน การลดราคาสินคา การสงเสริมการขาย โฆษณา ใชเทคโนโลยี สมัยใหมในการผลิต เปนตน

4

คูมือครู

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

กระตุนความสนใจ ครูนําสนทนาโดยการใหนักเรียน เลาถึงสภาพของตลาดในชุมชน ของตน หรือตลาดที่ตัวเองประทับใจ

๒) ตลาดแขงขันไมสมบูรณ เปนตลาดที่ผูซื้อหรือผูขายมีอิทธิพลในการกําหนด

ราคาหรือปริมาณสินคาในตลาด เนื่องจากสินคาสวนมากมีลักษณะไมเหมือนกัน ทําใหผูซื้อเกิด ความพึงพอใจสินคาของผูขายคนหนึ่งมากกวาอีกคนหนึ่ง นอกจากนี้ผูซื้อหรือผูขายในธุรกิจมี นอยเกินไป ทําใหมีอิทธิพลเหนือราคา เปนผูกําหนดราคาเสียเอง หรืออาจมีปจจัยอื่น เชน การเคลื่อนยายสินคาไมสะดวกเพราะถนนไมดี การติดตอสื่อสารกันไดยาก ผูบริโภคไมคอยจะมี ความรอบรูในภาวะตลาด เปนตน ๒.๑) ประเภทของตลาดแขงขันไมสมบูรณ โดยพิจารณาจากที่ผูซื้อและผูขาย มีอิทธิพลในการกําหนดราคาหรือปริมาณสินคาในตลาด ดังนี้ ดานผูขาย

ดานผูซื้อ

µÅÒ´¡Öè§á¢‹§¢Ñ¹¡Ö觼١¢Ò´ ÁÕ¼ÙŒ«×éÍáÅмٌ¢Ò ໚ ¹ ¨í Ò ¹Ç¹ÁÒ¡ áÅÐÁÕ ÍÔ Ê ÃÐàµç Á ·Õè ã ¹¡ÒÃÇÒ§ ¹âºÒ¡ÒâÒÂáÅСÒë×éͧ͢µ¹ ÊÔ ¹ ¤Œ Ò ·Õè ¼ ÅÔ µ ÁÕ ÅÑ ¡ ɳÐËÃ× Í Áҵðҹ·Õè ᵡµ‹Ò§¡Ñ¹ ¤×Í à»š¹ÊÔ¹¤ŒÒÍ‹ҧà´ÕÂǡѹᵋÁÕ ËÅÒÂÂÕËè ÍŒ ·íÒãËŒ¼¢ŒÙ ÒÂÊÒÁÒö¡íÒ˹´ÃÒ¤Òàͧ䴌 ·Ñ§é æ ·Õµè ÍŒ §á¢‹§¢Ñ¹¡Ñº¼Ù¢Œ ÒÂÃÒÂÍ×¹è ઋ¹ ʺً ÂÒÊÕ¿¹˜ àÊ×éͼŒÒÊíÒàÃç¨ÃÙ» ໚¹µŒ¹

µÅÒ´·Õè¼ÙŒ«×éÍÁÕÅѡɳСÖ觼١¢Ò´ ໚¹µÅÒ´ ·ÕèÁÕ¼ÙŒ¢Ò¨íҹǹÁÒ¡ ᵋ¼ÙŒ«×éÍÁÕ¤ÇÒÁ¾Í㨷Õè¨Ð«×éÍ ¨Ò¡¼ÙŒ¢ÒÂà¾Õ§ºÒ§ÃÒÂà·‹Ò¹Ñé¹

µÅÒ´·ÕèÁÕ¼ÙŒ¢Ò¹ŒÍÂÃÒ ÁÕ¼ÙŒ¢ÒÂäÁ‹¡ÕèÃÒ ᵋ ¢ ÒÂÊÔ ¹ ¤Œ Ò ¨í Ò ¹Ç¹ÁÒ¡ àÁ×è Í à·Õ  º¡Ñ º µÅÒ´ ·Ñé§ËÁ´ ¶ŒÒ¼ÙŒ¢ÒÂÁÕ¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ÃÒ¤Ò¨ÐÊ‹§¼Å ¡Ãзºµ‹Í¼ÙŒ¼ÅÔµÃÒÂÍ×è¹ àª‹¹ ºÃÔÉÑ·âç¡ÅÑè¹¹íéÒÁѹ

µÅÒ´·ÕèÁÕ¼ÙŒ«×é͹ŒÍÂÃÒ ÁÕ¼ÙŒ«×é͵Ñé§áµ‹ ò ÃÒ ¢Öé¹ä» ¶ŒÒ¼ÙŒ«×éͤ¹ã´à»ÅÕè¹á»Å§»ÃÔÁÒ³«×éͨÐÁÕ ¼Å¡Ãзºµ‹ÍÃÒ¤ÒµÅÒ´áÅмٌ«×éÍÃÒÂÍ×è¹

µÅÒ´¼Ù ¡ ¢Ò´ ໚ ¹ µÅÒ´·Õè ÁÕ ¼Ù Œ ¢ ÒÂà¾Õ  § ÃÒÂà´ÕÂÇ ·íÒãËŒ¼ÙŒ¢ÒÂÁÕÍÔ·¸Ô¾Åà˹×ÍÃÒ¤Ò àª‹¹ âç§Ò¹ÂÒÊÙº Ã¶ä¿ ä¿¿‡Ò »ÃÐ»Ò à»š¹µŒ¹

µÅÒ´·ÕÁè ¼Õ «ŒÙ Í×é ÃÒÂà´ÕÂÇ ÁÕ¼«ŒÙ Í×é à¾Õ§ÃÒÂà´ÕÂÇ ¼ÙŒ«×é֧ͨÁÕÍÔ·¸Ô¾Å㹡ÒáíÒ˹´ÃÒ¤Ò àª‹¹ âç§Ò¹ ÂÒÊÙº ໚¹¼ÙŒÃѺ«×éÍãºÂÒÊÙº ໚¹µŒ¹

สํารวจคนหา นักเรียนศึกษาลักษณะของตลาด แขงขันไมสมบูรณ โดยตั้งประเด็น คําถามเพื่อการศึกษา • ตลาดแขงขันไมสมบูรณ มีลักษณะอยางไร ผูซื้อผูขาย มีบทบาทอยางไร • ตลาดประเภทนี้มีขอดี-ขอเสีย อยางไร

●

นักเรียนควรรู

การผูกขาดในตลาดแขงขันไมสมบูรณอาจไมไดเกิดจากผูผ ลิตรายเดียว แตอาจรวมตัว กันหลายๆ ราย เพื่อกําหนดราคารวมกัน เชน นํ้ามันถูกกําหนดราคาจากกลุมโอเปก ทําใหไมมี การแขงขันดานราคา ในการกําหนดราคาไมไดหมายความวาผูผลิตมีอํานาจเด็ดขาด แตจะมีมากหรือนอย ขึน้ อยูก บั ลักษณะของอุตสาหกรรมนัน้ ซึง่ มีความแตกตางดานจํานวน ขนาดของผูใ หบริการ อิทธิพล ของผูใหบริการรายใหญในตลาดดวย เชน ตลาดนํ้าอัดลม ตลาดหนังสือพิมพ ตลาดรถทัวร ซึ่งการกําหนดราคามักจะเทากัน แมวาตนทุนการผลิตตางกัน เพื่อหลีกเลี่ยงการแขงขันใน ดานราคา จึงมักกําหนดราคาตามผูนําราคาหรือการกําหนดราคารวมกัน

ตลาดผูกขาด มีผูขายรายเดียว เปนผูมีอํานาจในการกําหนดราคา สินคาและบริการของตน ทําใหตน ทุน ทางเศรษฐกิจสูง ผูบริโภคตองซื้อ สินคาในราคาแพงเกินควร หรือตอง ซื้อสินคาที่มีคุณภาพตํ่าโดยไมมี ทางเลือก แตถาตลาดผูกขาดเปน ของรัฐ การซื้อขายสินคาของรัฐ อาจจะอยูในรูปของการกําหนดราคา พอสมควรเพื่อใหเปนสวัสดิการของ ประชาชนในประเทศ

๕

คูมือครู

5

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

อธิบายความรู 1. ครูแบงนักเรียนออกเปน 2 กลุม โดยใชกลุมเดิม แตใหเปลี่ยน บทบาทจากที่เคยเปนผูซื้อใหมา เปนผูขายแทน และใหทั้ง 2 กลุม บอกบทบาทของตนเองในตลาด 2. นักเรียนอภิปรายลักษณะสําคัญ ของตลาดแขงขันไมสมบูรณ วิเคราะหบทบาทของผูซื้อและ ผูขาย ขอดีและขอเสีย 3. ครูถามคําถาม • นักเรียนมีความคิดเห็นอยางไร หากราคาของสินคาหรือบริการ ถูกกําหนดโดยผูผลิตหรือ ผูบริโภคเพียงฝายเดียว (แนวตอบ คําตอบไมมีถูกหรือผิด แตเนนที่เหตุและผลที่นํามา สนับสนุน ตองมีความสอดคลอง ถึงผลดี-ผลเสียที่มีตอผูผลิตหรือ ผูบริโภค) 4. ครูใหนักเรียนชวยกันยกตัวอยาง สินคาในตลาดประเภทนี้ และวิเคราะหรูปแบบการแขงขัน ในตลาด เชน ผงซักฟอก สบู ยาสีฟน

๒.๒) ขอดีและขอเสียของตลาดแขงขันไมสมบูรณ มีดังนี้ ขอดี

ñ. ÊÒÁÒö¤Çº¤ØÁ¡ÒúÃÔâÀ¤áÅСÒÃãËŒ ÊÇÑÊ´Ô¡Òà ໚¹¡Ô¨¡Ò÷ÕèÃѰࢌÒ仼١¢Ò´¡ÒüÅÔµ à¾×èͤǺ¤ØÁ¡ÒúÃÔâÀ¤ ઋ¹ ÊØÃÒ ÊÅÒ¡¡Ô¹áº‹§ ÃÑ°ºÒÅ ËÃ×Í¡Ô¨¡Òúҧ»ÃÐàÀ·ÃѰࢌÒä»´íÒà¹Ô¹¡Òà ª‹ÇÂàËÅ×ÍáÅÐãËŒÊÇÑÊ´Ô¡ÒáѺ»ÃЪҪ¹à¾×èÍãˌ䴌 ºÃÔâÀ¤ÊÔ¹¤ŒÒã¹ÃÒ¤ÒµíÒè ઋ¹ ¡Ô¨¡ÒÃÃ¶ä¿ Í§¤ ¡Òà ¢¹Ê‹§ÁÇŪ¹ ໚¹µŒ¹

ñ. ¡ÒèѴÊÃ÷ÃѾÂÒ¡ÃäÁ‹à»š¹¸ÃÃÁ àÁ×èÍÁÕ ¼ÙŒ¼ÅÔµ¼Ù¡¢Ò´ËÃ×ͼٌ¼ÅÔµ¹ŒÍÂÃÒ ·íÒãËŒ¼ÙŒ¼ÅÔµ àÅ×Í¡«×éÍ»˜¨¨Ñ¡ÒüÅÔµ´ŒÍ¤سÀÒ¾ àÍÒà»ÃÕº áç§Ò¹ ᵋ¨íÒ˹‹ÒÂÊÔ¹¤ŒÒã¹ÃÒ¤ÒÊÙ§

ò. ÊÒÁÒö¤Çº¤Ø Á ÊÀÒ¾áÇ´ÅŒ Í Á â´Â ¡Ô¨¡Òúҧ»ÃÐàÀ·ÃÑ°µŒÍ§à¢ŒÒ令Ǻ¤ØÁÁÔãËŒÁÕ ¨íҹǹ¼Ù¼Œ ÅÔµÁÒ¡à¡Ô¹ä» à¹×Íè §¨Ò¡à¡Ã§Ç‹Ò¨Ð¡‹ÍãËŒ à¡Ô´»˜ÞËÒÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ áÅÐÃÑ°ÊÒÁÒÃ¶à¢ŒÒ ¤Çº¤ØÁä´Œâ´ÂÊдǡ

ò. Ê‹§¼Å¡Ãзºµ‹Í¡ÒúÃÔâÀ¤ ·íÒãËŒ ¼ÙŒºÃÔâÀ¤¢Ò´·Ò§àÅ×͡㹡ÒúÃÔâÀ¤ÊÔ¹¤ŒÒ ¨Ö§µŒÍ§ «×éÍÊÔ¹¤ŒÒÃÒ¤ÒÊÙ§ àÁ×èÍà·Õº¡Ñº¤Ø³ÀÒ¾

ó. ໚¹¼Å´Õµ‹Í¡ÒüÅÔµÊÔ¹¤ŒÒ¾×é¹°Ò¹·Ò§ àÈÃÉ°¡Ô¨ «Ö§è ʋǹãËދ໚¹ÊÔ¹¤ŒÒ·Õµè ÍŒ §ãªŒà§Ô¹Å§·Ø¹ Áҡᵋ¼ÅµÍºá·¹µíÒè ઋ¹ ä¿¿‡Ò »ÃÐ»Ò ÃÑ°µŒÍ§ ࢌÒä»´íÒà¹Ô¹¡Òà à¾×èÍãËŒ»ÃЪҪ¹ºÃÔâÀ¤ÊÔ¹¤ŒÒ ã¹ÃÒ¤Ò·Õè໚¹¸ÃÃÁ

ó. ÁÕ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹¹ŒÍ à¹×Íè §¨Ò¡¡Òáմ¡Ñ¹¨Ò¡ ¼Ù Œ ¼ ÅÔ µ ·í Ò ãËŒ ¼Ù Œ ¼ ÅÔ µ ÃÒÂÍ×è ¹ äÁ‹ Ê ÒÁÒöࢌ Ò ÁÒ á¢‹§¢Ñ¹ä´Œ ·íÒãËŒÁÕ¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹¡Ñ¹¹ŒÍ ¼ÙŒºÃÔâÀ¤¨Ö§ µŒ Í §ºÃÔ â À¤ÊÔ ¹ ¤Œ Ò ÃÒ¤ÒÊÙ § áÅÐàÁ×è Í ÁÕ ¼Ù Œ ¼ ÅÔ µ ¨íҹǹ¹ŒÍ ¡ÒèŒÒ§§Ò¹¨Ö§ÁÕ¹ŒÍÂ

ô. ໚¹¡ÒÃÊÌҧáç¨Ù§ã¨ãËŒÀÒ¤àÍ¡ª¹ ·ÕèÁÕ ¡ÒÃŧ·Ø¹ÊÙ§ µÑ´ÊÔ¹ã¨à¢ŒÒÁÒŧ·Ø¹¼ÅԵ㹻ÃÐà·È à¹×Íè §¨Ò¡ÃÑ°ºÒÅÁÕ¡ÒèíÒ¡Ñ´¨íҹǹ¸ØáԨ ઋ¹ ¡Òà ʋ§àÊÃÔÁãËŒÁ¡Õ Òá‹ÍµÑ§é âç§Ò¹àËÅç¡á¼‹¹ÃմÌ͹áÅÐ ÃÕ´àÂç¹ â´ÂäÁ‹Áդًᢋ§¢Ñ¹ã¹ª‹Ç§ÃÐÂÐàÇÅÒ˹Öè§

ไดดังนี้

เกร็ดแนะครู ครูควรเสริมใหนักเรียนไดทราบ เกี่ยวกับตลาดกึ่งแขงขันกึ่งผูกขาด เชน ตลาดกึ่งแขงขันกึ่งผูกขาด คือ ตลาดที่มีผูขายสินคาหรือบริการ จํานวนนอย มีการโฆษณาสินคาหรือ บริการนั้น ราคาใกลเคียงกัน แตจะ แตกตางกันบางในปจจัยประกอบอืน่ ๆ เชน ยี่หอ สัญลักษณของสินคา รูปแบบการใหบริการเสริมตางๆ เชน ตลาดบะหมี่กึ่งสําเร็จรูป ตลาดโทรคมนาคม

ขอเสีย

เมื่อกลาวโดยภาพรวมสามารถเปรียบเทียบลักษณะการแขงขันในตลาดลักษณะตางๆ

จํานวนผูขาย ในตลาดแขงขันสมบูรณมีจํานวนผูขายมากกวาตลาดแขงขันไมสมบูรณ ลักษณะสินคาที่ขาย ในตลาดแขงขันสมบูรณมีสินคาเหมือนกัน สามารถใชทดแทน กันได แตในตลาดแขงขันไมสมบูรณที่เปนตลาดผูกขาดไมมีสินคาอื่น ที่สามารถใชทดแทนกันได ความยากงายในการเขาสูตลาดของผูขายรายใหม ในตลาดแขงขันสมบูรณผูขาย รายใหมสามารถเขามาขายไดโดยงาย แตสาํ หรับตลาดแขงขันไมสมบูรณอยางตลาดผูกขาด ผูข าย รายใหมจะเขามาขายไดยากมาก ๖

นักเรียนควรรู สวัสดิการ การที่รัฐเขามามีบทบาทตอบสนองความตองการพื้นฐานของประชาชนในดาน ตางๆ เชน การศึกษา เศรษฐกิจ สุขภาพอนามัย การประกันสังคม การสงเคราะหครอบครัว การชวยเหลือคนชราและผูพิการ เปนตน

6

คูมือครู

กระตุนความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Expand

Evaluate

อธิบายความรู

àÊÃÔÁÊÒÃÐ

นักเรียนอภิปรายถึงปจจัยที่กอ ใหเกิดการผูกขาดในตลาดตางๆ พรอมทั้งยกตัวอยางสินคาในตลาด ในปจจุบัน

»˜¨¨Ñ·Õè¡‹ÍãËŒà¡Ô´¡Òü١¢Ò´

ñ. ¢ŒÍ¨íÒ¡Ñ´´ŒÒ¹¡Òë×éÍ»˜¨¨Ñ¡ÒüÅÔµ 㹡óշÕè¸ØáԨ ÊÒÁÒö¼Ù¡¢Ò´¡Òë×éÍ»˜¨¨Ñ¡ÒüÅԵ䴌 ¡ç¨Ð·íÒãËŒ ¼ÙŒ¼ÅÔµÊÒÁÒö¼Ù¡¢Ò´¡ÒüÅÔµÊÔ¹¤ŒÒ¹Ñé¹ä´Œáµ‹à¾Õ§ ¼ÙŒà´ÕÂÇ àª‹¹ ¡ÃзÃǧ¡ÒäÅѧ䴌ÍÍ¡¾ÃÐÃÒªºÑÞÞÑµÔ ÂÒÊÙº ¾.È. òõðò ¡íÒ˹´ãËŒ¼ÙŒ·Õèä´ŒÃѺ͹ØÞÒµ»ÅÙ¡ ÂÒÊÙºµŒÍ§¢ÒÂãºÂÒÊ´ãËŒ¡ÑºÊ¶Ò¹Õº‹ÁãºÂÒã¹à¢µ¹Ñé¹ Ê¶Ò¹Õº‹ÁãºÂÒ ¨Ö§à»š¹¼ÙŒ¼Ù¡¢Ò´¡Òë×éÍãºÂÒÊÙº¨Ò¡ ªÒÇäË ã¹¢³Ðà´ÕÂǡѹʶҹպÁ‹ ãºÂÒµŒÍ§¢ÒÂãºÂÒáËŒ§ ãËŒ¡Ñºâç§Ò¹ÂÒÊٺ෋ҹÑé¹ ´Ñ§¹Ñé¹âç§Ò¹ÂÒÊÙº¨Ö§à»š¹ ¼ÙŒ¼Ù¡¢Ò´¡ÒüÅÔµºØËÃÕèᵋà¾Õ§¼ÙŒà´ÕÂÇ

ขยายความเขาใจ ครูยกตัวอยางสินคา เชน ตลาด โทรศัพทมือถือที่มีอยูไมกี่ยี่หอ ทําให มีราคาแพง ใหนักเรียนวิเคราะห จํานวนผูนําเขา ราคา และแนวโนม ของราคาในอนาคต

ตรวจสอบผล

ò. ¢ŒÍ¨íÒ¡Ñ´·Ò§´ŒÒ¹¡®ËÁÒ ໚¹¢ŒÍ¨íÒ¡Ñ´·ÕèºÒ§ »ÃÐà·ÈÍÍ¡¡®ËÁÒÂà¡ÕèÂǡѺ¡ÒÃʧǹÊÔ·¸Ô¡ÒüÅÔµ ÊÔ¹¤ŒÒºÒ§ª¹Ô´ãËŒ¡Ñº¸ØáԨÃÒÂã´ÃÒÂ˹Öè§ã¹ÃÙ» ¢Í§¡ÒÃãËŒÊÑÁ»·Ò¹ËÃ×ÍÊÔ·¸ÔºÑµÃ㹡ÒüÅÔµ ¼Ù Œ ä ´Œ ÃÑ º ÊÔ · ¸Ô ºÑ µ Ã¨Ö § à»ÃÕ Â ºàÊÁ× Í ¹¡ÒÃ໚ ¹ ¼ÙŒ¼Ù¡¢Ò´¡ÒüÅÔµÊÔ¹¤ŒÒᵋà¾Õ§ÃÒÂà´ÕÂÇ

ใหนักเรียนวิเคราะหสถานการณ การแขงขันของสินคาในประเทศที่มี ขายไมหลายรายคนละ 1 ชื่อสินคา เขียนสรุปและนําเสนอในชั้นเรียน ครูตรวจสอบความถูกตองของขอมูล และการนําเสนอ

ó. ¢ŒÍ¨íÒ¡Ñ´·Ò§´ŒÒ¹à§Ô¹·Ø¹ ¡ÒüÅÔµÊÔ¹¤ŒÒ ºÒ§ª¹Ô´µŒÍ§ãªŒà§Ô¹Å§·Ø¹à»š¹¨íҹǹÁÒ¡ ·íÒãËŒºØ¤¤Å·ÑèÇæ ä» äÁ‹ÊÒÁÒöËÒà§Ô¹ ÁÒŧ·Ø ¹ ·í Ò ¡ÒüÅÔ µ ᢋ § ¢Ñ ¹ ¡Ñ º ˹‹ Ç Â ¸ØáԨà´ÔÁä´Œ ¨Ö§à¡Ô´¡Òü١¢Ò´¢Öé¹ àª‹¹ ¡Ô ¨ ¡ÒôÒÇà·Õ  Áà¾×è Í ¡ÒÃÊ×è Í ÊÒà ໚ ¹ ¡Ô¨¡Ò÷Õ赌ͧŧ·Ø¹ÁÒ¡ ¨Ö§ËҼٌࢌÒÁÒ á¢‹§¢Ñ¹ä´ŒÂÒ¡ ¡Ô¨¡ÒôÒÇà·ÕÂÁà¾×èÍ¡Òà Ê×èÍÊÒè֧àÊÁ×͹໚¹¸ØáԨ¼Ù¡¢Ò´ ô. ¢Œ Í ¨í Ò ¡Ñ ´ ·Ò§´Œ Ò ¹à·¤â¹âÅÂÕ ¡ÒäԴ¤Œ¹à·¤â¹âÅÂÕãËÁ‹æ ä´ŒÊíÒàÃç¨ ¨Ð·íÒãËŒ¸ÃØ ¡Ô¨ÁÕÍÒí ¹Ò¨ã¹¡Òü١¢Ò´ ÊÔ¹¤ŒÒª¹Ô´¹Ñé¹æ ä´Œ à¹×èͧ¨Ò¡¸ØáԨ Í×è¹æ ÂѧäÁ‹ÊÒÁÒö¤Ô´¤Œ¹ä´Œ

๗

คูมือครู

7

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

กระตุนความสนใจ 1. ครูสนทนากับนักเรียนวามีนักเรียน คนใดเคยสั่งซื้อสินคาผานทาง ระบบ Internet บางหรือไม และ มีวิธีการซื้อสินคาอยางไร และมี ปจจัยใดที่ทําใหนักเรียนตัดสินใจ ซื้อสินคา ใหนักเรียนบอกชื่อ เว็บไซตที่มีการซื้อ-ขายสินคาและ บริการตางๆ ที่นักเรียนรูจักมาพอ สังเขป 2. ครูยกตัวอยางสินคาที่ในชวงนี้ มีราคาแพงขึ้น เชน ครีมบํารุงผิว เครื่องสําอางตางๆ และถาม นักเรียนวา • ถาราคาปรับเพิ่มอีกนักเรียน จะซื้อหรือไม เพราะเหตุใด (ครูใหนกั เรียนแสดงความคิดเห็น อยางหลากหลาย) • นักเรียนคิดวาทําไมราคาจึง ปรับเพิ่ม (แนวตอบ นํ้ามันราคาสูงขึ้น คาแรงเพิ่มขึ้น ทําใหตนทุน การผลิตเพิ่มสูงขึ้น) 3. ครูและนักเรียนตั้งประเด็นเพื่อนํา เขาสูการเรียนรู กลไกราคามีความ สําคัญตอระบบเศรษฐกิจอยางไร

ò. ¡Åä¡ÃÒ¤Ò

ราคาสินคาและบริการที่ผลิตขึ้นในระบบเศรษฐกิจจะถูกกําหนดขึ้นโดย อุปสงค ซึ่งแสดง ปริมาณความตองการซื้อสินคาของผูบริโภคและ อุปทาน ซึ่งแสดงปริมาณความตองการขาย สินคาของผูผลิต เรียกวา “กลไกราคา” กลไกราคา (price mechanism) หมายถึง การเปลี่ยนแปลงในระดับราคาสินคา ซึ่งเกิดขึ้น จากแรงผลักดันของอุปสงคและอุปทาน เมื่อผูผลิตพยายามทําการปรับปรุงการผลิตของตนให สอดคลองกับความตองการของผูบริโภคในตลาด เมื่อใดที่ปริมาณสินคาและบริการที่ผูผลิตได ผลิตขึ้นมีเปนจํานวนมาก ขณะที่ปริมาณความตองการของผูบริโภคยังคงมีเทาเดิม ระดับราคา สินคาชนิดนั้นจะลดลง

กลไกราคามีความสําคัญในระบบเศรษฐกิจ จะเปนตัวที่ชวยในการตัดสินใจของผูบริโภค และผูผ ลิต กลาวคือ ถาเมือ่ ใดทีร่ ะดับราคาสินคาสูงมาก แสดงวาความตองการของผูบ ริโภคมีมาก ทางผูผ ลิตจะดําเนินการผลิตสินคาและบริการเพิม่ ทําใหปริมาณสินคาในตลาดเพิม่ ขึน้ ระดับราคา สินคาก็จะลดลง ถาเมือ่ ใดทีร่ ะดับราคาสินคาตํา่ มาก แสดงวาสินคานัน้ มีปริมาณเกินความตองการของผูบ ริโภค ทางผูผ ลิตก็จะดําเนินการลดปริมาณการผลิตลง ระดับราคาสินคาก็จะมีแนวโนมสูงขึน้ ดังนัน้ กลไก ราคาจึงอาศัยกระบวนการทํางานของอุปสงคและอุปทานของสินคาและบริการในระบบเศรษฐกิจ เปนสําคัญ

๒.๑ อุปสงค

อุปสงค (demand) หมายถึง ปริมาณสินคา และบริการที่ผูบริโภคตองการซื้อสินคาในระยะ เวลาหนึ่ง ณ ระดับราคาตางๆ ของสินคาและ บริการชนิดนั้น

๑) เสนอุปสงคและกฎของอุปสงค

นักเรียนควรรู ระบบเศรษฐกิจ เปนกระบวนการ ทางเศรษฐกิจทีเ่ กิดจากความรวมมือ กันของมนุษยในการสรางและใช ทรัพยากร เพื่อสนองความตองการ ระหวางกันของสมาชิกในสังคมที่มี การปฏิบัติคลายคลึงกัน

การเลือกบริโภคสินคาขึ้นอยูกับความตองการ ความพอใจ และความจําเปนของผูบริโภค

๘

B

B

8

คูมือครู

การซื้อสินคาและบริการของผูบริโภคขึ้นอยูกับ ราคาสินคาและบริการนั้นๆ การศึกษาเรื่องของ อุปสงคเปนการศึกษาเพือ่ อธิบายพฤติกรรมของ ผูบริโภคเกี่ยวกับการเลือกซื้อสินคาและบริการ เชน การเลือกซื้อดินสอของปยะ ดังนี้

พื้นฐานอาชีพ

การศึกษาเกี่ยวกับอุปสงคและอุปทานสามารถนําไปใชในการวิเคราะหสภาพการณของตลาด ราคาสินคา เพื่อนักเรียนสามารถนําไปวิเคราะห คาดการณ ราคาสินคา เพื่อการบริโภคที่มี ประสิทธิภาพสูงสุด และเปนพื้นฐานในการเปนผูผลิตจะทําการผลิตสินคาออกมาขายไดมาก และมีกําไรสูงสุด

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

Engage

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

สํารวจคนหา ตารางอุปสงคในการซื้อดินสอ ของปยะ ณ ระดับราคาตางๆ ÃÒ¤Ò µ‹Íá·‹§ (ºÒ·) òð ñø ñö ñô ñò ñð

»ÃÔÁÒ³«×éÍ (á·‹§) ñ ò ó ô õ ö

นักเรียนศึกษาหลักการของกลไก ราคาในตลาดเพื่อนํามาอภิปราย รวมกันในประเด็น • กลไกราคาในตลาดทํางาน อยางไร • อุปสงค อุปทาน มีความสัมพันธ กันอยางไร

P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) òð ñø ñö ñô ñò ñð

ð

àÊŒ¹Íػʧ¤ ᵋÅкؤ¤Å

D

อธิบายความรู 1. นักเรียนรวมกันอภิปรายถึงการ ทํางานของกลไกราคาในตลาด 2. ครูใหนักเรียนศึกษาตาราง กราฟ และวิเคราะหความตองการซือ้ ดินสอของปยะและถามคําถาม • ปยะตองการซื้อดินสอเพิ่ม เมื่อใด (แนวตอบ เมื่อราคาถูกลง) • ถาราคาเพิ่มสูงขึ้นความตองการ ซื้อดินสอของปยะเปนอยางไร (แนวตอบ ลดลง) 3. นักเรียนชวยกันสรุปกฎของอุปสงค 4. ใหนกั เรียนชวยกันยกตัวอยางความ ตองการซือ้ สินคาในชีวติ ประจําวัน เชน ความตองการบริโภคทุเรียน

Q ñ ò ó ô õ ö (»ÃÔÁÒ³ : á·‹§)

ปจจัยในการกําหนดอุปสงค

จากความสัมพันธในเรือ่ งราคากับปริมาณการซือ้ สินคาและบริการของบุคคล สรุปไดวา ผูบ ริโภคจะซือ้ สินคาในปริมาณทีส่ งู ขึน้ เมือ่ ราคาของสินคาชนิดนัน้ ลดลง และจะซือ้ สินคาในปริมาณ ที่ลดลงเมื่อราคาของสินคาชนิดนั้นสูงขึ้น ดวยเหตุนี้จึงตั้งเปนกฎของอุปสงค (law of demand) ไดวา “ถาราคาสินคาและบริการใดๆ เพิ่มขึ้น ความตองการซื้อสินคาและบริการนั้นจะลดนอยลง ตรงกันขามถาสินคาหรือบริการใดๆ ลดลง ความตองการซื้อสินคาและบริการนั้นจะเพิ่มขึ้น” กฎของอุปสงคจะเปนจริงไดก็ตองอยูภายใตปจจัยอื่นๆ ยังคงที่เหมือนเดิม ๒) ตัวกําหนดอุปสงค คือ ปจจัยทีม่ อี ทิ ธิพลตอจํานวนหรือปริมาณทีต่ อ งการจะซือ้ และ มีอทิ ธิพลตอปริมาณซือ้ มากนอยไมเทากัน ขึน้ อยูก บั พฤติกรรมของผูบ ริโภคแตละคนและเวลา เชน ÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒ

¶ŒÒÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒÊÙ§¢Öé¹ »ÃÔÁÒ³«×éͨÐŴŧ ¶ŒÒÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒŴŧ »ÃÔÁÒ³«×éͨРÊÙ§¢Öé¹

¨íҹǹ»ÃЪҡÃ

¶ŒÒ»ÃÐà·Èã´ÁÕ»ÃЪҡÃà¾ÔèÁ¢Öé¹ ¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡Òáçà¾ÔèÁ¢Öé¹ ¶ŒÒ»ÃЪҡÃ໚¹à¾ÈËÞÔ§ÁÒ¡ Íػʧ¤ ¢Í§ÊÔ¹¤ŒÒ¢Í§ãªŒ¼ÙŒËÞÔ§¨Ðà¾ÔèÁ¢Öé¹µÒÁ

ÃÒÂä´Œà©ÅÕè¢ͧ ¤ÃÑÇàÃ×͹

¶ŒÒ»ÃЪҡÃÁÕÃÒÂä´Œà©ÅÕèÂÊÙ§¢Öé¹ ¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃÊÔ¹¤ŒÒºÒ§»ÃÐàÀ·¡ç¨Ð à»ÅÕè¹á»Å§à¾×èͤÇÒÁ໚¹ÍÂÙ‹·Õè´Õ¢Öé¹

¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ ¢Í§Ä´Ù¡ÒÅ

ઋ¹ ã¹Ä´Ù˹ÒÇ ¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒÃàÊ×é͡ѹ˹ÒÇ ¼ŒÒË‹Á à¾ÔèÁÁÒ¡¢Öé¹ ã¹Ä´ÙÌ͹ ¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒúÃÔâÀ¤à¤Ã×èͧ´×èÁ ¹éíÒá¢ç§ à¾ÔèÁ¢Öé¹ à»š¹µŒ¹

¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ áÅСÒÃâ¦É³Ò

ઋ¹ ¡ÒÃä´ŒàÃÕ¹ÃÙ¶Œ §Ö »ÃÐ⪹ ¢Í§¹Á ·íÒãËŒ¤¹ºÃÔâÀ¤¹ÁÁÒ¡¢Ö¹é ¡ÒÃâ¦É³Ò ·Õè´Õ·íÒãËŒÊÔ¹¤ŒÒ¹Ñé¹à»š¹·ÕèÃÙŒ¨Ñ¡ ·íÒãËŒ¨íÒ˹‹ÒÂä´ŒÁÒ¡¢Öé¹

»˜¨¨ÑÂÍ×è¹æ

ઋ¹ ÃʹÔÂÁ ¤ÇÒÁ¹ÔÂÁ ¡ÒäҴ¤Ðà¹ÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒ ÍѵÃÒ´Í¡àºÕéÂÊÔ¹¤ŒÒ·Õè«×éÍ

เกร็ดแนะครู ครูควรอธิบายวิธีการอานและ วิเคราะหเสนอุปสงควา เสนอุปสงค จะทอดลงจากซายไปขวา เพราะ ราคาและปริมาณซื้อของสินคา เปลี่ยนแปลงในทิศทางตรงกันขาม ๙

นักเรียนควรรู ราคาสินคา ปริมาณการซื้อสินคาจะเปนเทาไรขึ้นอยูกับราคาสินคา แตสินคาบางชนิด เชน สินคาเกษตรซึ่งมีความยืดหยุนตอราคานอย การเปลี่ยนแปลงของราคาไมมีผลตอปริมาณซื้อ มากนัก เนื่องจากเปนสินคาที่มีความจําเปนตอการดํารงชีพ บริโภคไดปริมาณจํากัด ปริมาณซื้อ จึงเปลี่ยนแปลงไดนอย ไมวาราคาจะเพิ่มขึ้นหรือลดลงก็ตาม

คูมือครู

9

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู ขยายความเขาใจ Explain

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

อธิบายความรู 1. นักเรียนวิเคราะหการเปลี่ยนแปลง อุปสงคจากตัวอยางการซื้อเสื้อ โดยคิดวาตนเองเปนผูซื้อตาม ตัวอยาง • นักเรียนจะลดการซื้อเสื้อลง เมื่อใด (แนวตอบ เมื่อราคาเพิ่มสูงขึ้น) 2. นักเรียนศึกษาตัวอยางความ ตองการซื้อเสื้อกันหนาวใน ฤดูหนาว โดยวิเคราะหจากกราฟ • ปริมาณการซื้อเสื้อกันหนาว มีปจจัยมาจากสิ่งใดบาง (แนวตอบ ฤดูกาล คือ สภาพ อากาศที่หนาวลงทําใหตองการ ซื้อเสื้อกันหนาว ถาอากาศรอน ขึ้นปริมาณการซื้อก็ลดลง ถึงแมราคาจะถูกลงก็ตาม)

ขยายความเขาใจ นักเรียนชวยกันยกตัวอยางความ ตองการซื้อสินคาของนักเรียนที่มี ปจจัยตางๆ เปนตัวกําหนดในการซือ้ มาคนละ 1 ชนิด พรอมทั้งวิเคราะห ตามกฎของอุปสงค

เกร็ดแนะครู

๓) การเปลีย่ นแปลงของอุปสงค มี ๒ ลักษณะ ดังนี้

๓.๑) การเปลี่ยนแปลงปริมาณอุปสงค เปนการเปลี่ยนแปลงปริมาณการซื้อที่เกิด จากการเปลี่ยนแปลงราคา ตัวอยาง เสื้อราคาตัวละ ๑,๑๐๐ บาท ปริ ม าณความต อ งการซื้ อ เสื้ อ จํ า นวน ๖๖๐ ตัว เมื่อเสื้อลดราคาลงเหลือตัวละ ๕๕๐ บาท ปริมาณความตองการซือ้ เพิม่ ขึ้นเปน ๙๘๐ ตัว ซึ่งจะเห็นไดจากการ เคลื่อนยายจากจุด A ไปจุด B บนเสน อุปสงคเสนเดียวกัน

คูมือครู

A

ñ,ñðð

B

õõð ð

Q (»ÃÔÁÒ³ : µÑÇ) áÊ´§¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§»ÃÔÁÒ³Íػʧ¤ ööð

ùøð

๓.๒) การเปลีย่ นแปลงระดับอุปสงค เปนการเปลีย่ นแปลงความตองการซือ้ ในขณะ ที่ราคาสินคาและบริการยังคงเดิม แตเปนผลมาจากปจจัยตางๆ เชน รายได จํานวนประชากร ฤดูกาล การโฆษณา เปนตน มีผลทําใหปริมาณซื้อเพิ่มขึ้นหรือลดลง ตัวอยาง เดิมเสื้อกันหนาวราคาตัวละ ๗๕๐ บาท มีผูตองการซื้อบนเสนอุปสงค D๐ (ที่จุด A จํานวน ๓๐๐ ตัว) เมื่ออากาศเย็นลงมากๆ ทําใหความตองการเสื้อกันหนาวเพิ่มขึ้นไปอยู บนเสน D๑ (ที่จุด B จํานวน ๔๐๐ ตัว) P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) ทั้งๆ ที่ราคาเสื้อกันหนาวยังราคาเดิม ๗๕๐ บาท และเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นทําให C A B ความตองการเสื้อกันหนาวลดลงไปอยู ÷õð บนเสน D๒ (ที่จุด C จํานวน ๒๐๐ ตัว) Dò Dð Dñ โดยเสื้อกันหนาวยังคงราคาเดิม แตการ ð òðð óðð ôðð (»ÃÔÁÒ³ :QµÑÇ) เปลี่ยนแปลงปริมาณการซื้อก็เนื่องมา áÊ´§¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ÃдѺÍػʧ¤ จากฤดูกาลนั่นเอง

เทคนิคในการสอนเรือ่ งกฎอุปสงค และกฎอุปทานทีใ่ หนกั เรียนเขาใจได อยางรวดเร็ว คือ หากเปนกฎอุปสงค ใหเขาคิดวาตนเองเปนคนซือ้ และ หากเปนกฎอุปทานใหเขาคิดวาตนเอง เปนคนขาย ๑๐ นักเรียนจะสามารถคิดไดเองและ เขาใจในกฎอุปสงควา ถาราคาเพิม่ ขึน้ ความตองการซือ้ นอยลง ถาราคาตํา่ ลง ความตองการซือ้ เพิม่ ขึน้ ในกฎอุปทานเมือ่ เขามองวาตัวเขาเปนคนขายจะเขาใจใน กฎอุปทานวา ถาราคาเพิม่ ขึน้ ความตองการขายก็เพิม่ ขึน้ ถาราคาตํา่ ลง ความตองการขายนอยลง

10

P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·)

กระตุน ความสนใจ Engage

อธิบายความรู

สํารวจคนหา

Explain

Explore

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

กระตุนความสนใจ 1. ครูสนทนากับนักเรียนเกี่ยวกับ ราคาสินคาในปจจุบันที่มีให เลือกซื้อมากมาย มีการแขงขันกัน ดานราคา แลวถามคําถาม • นักเรียนมีวิธีการเลือกซื้อสินคา อยางไร • ถาสินคาที่ซื้อเปนประจํา ขึ้นราคาจะซื้ออีกหรือไม เพราะเหตุใด (ครูใหนกั เรียนแสดงความคิดเห็น อยางหลากหลาย) 2. ครูและนักเรียนตั้งประเด็นใน การเรียนวา • เมื่อใดที่ผูผลิตจะทําการผลิต สินคาเพิ่มขึ้นและเมื่อใดจะลด ปริมาณการผลิตลง

๒.๒ อุปทาน

อุปทาน (supply) หมายถึง ปริมาณสินคาและบริการที่ผูผลิตหรือผูขายพรอมที่จะผลิต ออกขาย ณ ระดับราคาตางๆ ภายในระยะเวลาที่กําหนด อุปทานของสินคาชนิดใดก็ตามจะมีมากหรือนอยมิไดขึ้นอยูกับราคาสินคาเพียงอยางเดียว แตขึ้นอยูกับปจจัยอื่นๆ อีกหลายอยาง เชน ตนทุนการผลิต สภาพดินฟาอากาศ เทคนิคการผลิต เปนตน ๑) เสนอุปทานและกฎของอุปทาน การผลิตสินคาและบริการขึน้ อยูก บั ความตองการ ซือ้ ของผูบ ริโภค การศึกษาเรือ่ งอุปทานเปนการศึกษาเพือ่ อธิบายพฤติกรรมของผูผ ลิตเกีย่ วกับการ ผลิตสินคาและบริการ เชน การผลิตรองเทาของนายสมิง เมือ่ รองเทามีราคาแพงก็ทาํ การผลิตมาก แตพอรองเทาราคาถูกลงก็ลดการผลิตลง ดังนี้ ตารางอุปทานในการผลิตรองเทา ของนายสมิง ณ ระดับราคาตางๆ ÃÒ¤Ò ÃÍ§à·ŒÒ (ºÒ·) òðð ñøð ñöð ñôð ñòð

»ÃÔÁÒ³ ¼ÅÔµ (¤Ù‹) ô ó ò ñ ð

P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) àÊŒ¹ÍØ»·Ò¹áµ‹Åкؤ¤Å

S

òðð ñøð ñöð ñôð ñòð

ð

สํารวจคนหา นักเรียนศึกษาเสนอุปทาน กฎของ อุปทาน Q (»ÃÔÁÒ³ : ¤Ù‹) àÊŒ¹ÍØ»·Ò¹ã¹¡ÒüÅÔµÃͧ෌Ңͧ¹ÒÂÊÁÔ§ ñ

ò

ó

ô

อธิบายความรู

จากความสัมพันธในเรื่องราคากับปริมาณการผลิตรองเทา สรุปไดวา ผูผลิตมักจะผลิต สินคามากขึน้ เมือ่ ราคาสูงขึน้ และจะผลิตนอยลงเมือ่ ราคาลดลง ดวยเหตุนจี้ งึ ตัง้ เปนกฎของอุปทาน (Law of supply) ไดวา “ถาราคาสินคาหรือบริการใดๆ เพิม่ ขึน้ ผูผ ลิตจะผลิตสินคาออกมาจําหนาย เพิ่มขึ้น ตรงกันขามถาราคาสินคาหรือบริการใดๆ ลดลง ผูผลิตจะผลิตสินคาออกมาจําหนาย ลดลง” กฎของอุปทานจะเปนจริงไดก็ตองอยูภายใตปจจัยอื่นๆ ยังคงที่เหมือนเดิม http://www.aksorn.com/LC/Eco/M3/01

EB GUIDE

๑๑

1. นักเรียนอภิปรายความหมายและ กฎของอุปทาน 2. นักเรียนศึกษาตารางและกราฟ ครูถามคําถาม • เมื่อใดที่นายสมิงตองการผลิต รองเทา (แนวตอบ เมื่อราคาเพิ่มสูงขึ้น) • ปจจัยใดบางที่ทําใหราคา รองเทาสูงขึ้น (แนวตอบ เชน จํานวนผูผลิต นอยลง จํานวนผูบริโภคเพิ่มขึ้น ฯลฯ)

เกร็ดแนะครู ครูควรแนะนําการวิเคราะหเสนอุปทานทอดขึ้นจากซายไปขวา เพราะปริมาณ ขายกับราคาสินคาเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางเดียวกันเสมอ คูมือครู

11

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

ขยายความเขาใจ

๒) ตัวกําหนดอุปทาน คือ ปจจัยตางๆ ที่มีอิทธิพลตอจํานวนหรือปริมาณสินคาที่จะ

ผลิตออกมาจําหนาย ดังนี้

ปจจัยกําหนดอุปทาน

ครูใหนักเรียนรวมกันวิเคราะห ปจจัยกําหนดอุปสงคและอุปทาน ในหนา 9 และหนา 12 วา มีความ เหมือนกันหรือแตกตางกันอยางไร เพราะสาเหตุใด (แนวตอบ ปจจัยเหมือนกัน เชน ราคาสินคา เพราะหากราคาสินคาสูง ผูผลิตจะตองการผลิตสินคาใน ปริมาณมาก เพราะขายไดราคาดี สวนผูซื้อจะลดการซื้อสินคาลง เพราะราคาสูงขึน้ ปจจัยทีแ่ ตกตางกัน ในดานอุปสงค เชน รายไดเฉลี่ยของ ครัวเรือน หากครอบครัวใดมีรายไดสงู จะมีความสามารถในการซือ้ ทีม่ ากกวา ครอบครัวทีม่ รี ายไดตาํ่ ความตองการ สินคาหรือบริการนั้นๆ ก็อาจ เปลี่ยนแปลงไปเพื่อคุณภาพชีวิต ที่ดีขึ้น)

ÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒ·Õè¼ÅÔµ

¶ŒÒÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒÊÙ§¢Öé¹¼ÙŒ¼ÅÔµÂÔ¹´Õ¨Ð¼ÅÔµÊÔ¹¤ŒÒÁÒ¡¢Öé¹ à¾×èÍãˌ䴌¡íÒäÃÁÒ¡¢Öé¹ ¶ŒÒÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒŴŧ ¼ÙŒ¼ÅÔµ¨ÐÅ´¨íҹǹ¡ÒüÅԵŧ

໇ÒËÁÒ¢ͧ¸ØáԨ

¼ÙŒ¼ÅÔµ¨Ð¡íÒ˹´à»‡ÒËÁÒ¡ÒüÅÔµà¾×èÍʹͧ¤ÇÒÁµŒÍ§¡Òâͧ¼ÙŒºÃÔâÀ¤ ã¹áµ‹ÅЪ‹Ç§àÇÅÒ àª‹¹ ª‹Ç§ÀÒÇйéíÒÁѹÁÕÃÒ¤Òᾧ ¼ÙŒãªŒÃ¶Â¹µ ¹ÔÂÁ㪌ö ·Õè»ÃÐËÂÑ´¹éíÒÁѹ ¼ÙŒ¼ÅÔµ¨Ð·íÒ¡ÒüÅԵö¹µ ¢¹Ò´àÅç¡ ·Õè»ÃÐËÂÑ´¹éíÒÁѹ ÁÒ¡¡Ç‹Òö¹µ ·ÊèÕ ¹éÔ à»Å×ͧ¹éÒí ÁѹÁÒ¡

¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ ¢Í§à·¤¹Ô¤¡ÒüÅÔµ

ãËŒÁÕ¤ÇÒÁ·Ñ¹ÊÁÑÂÁÒ¡¢Öé¹ ãªŒ»˜¨¨Ñ¡ÒüÅԵ෋Òà´ÔÁ ·íÒãËŒÊÒÁÒö¼ÅÔµÊÔ¹¤ŒÒ ä´Œà¾ÔèÁ¢Öé¹

ÃÒ¤Ò»˜¨¨Ñ¡ÒüÅÔµ

¶ŒÒËÒ¡ÁÕÃÒ¤ÒÊÙ§¢Öé¹ ¼ÙŒ¼ÅÔµ¨Ðä´Œ¡íÒäùŒÍÂŧ ¨Ö§·íÒãˌŴ¡íÒÅѧ¡ÒüÅԵŧ

¨íҹǹ¼ÙŒ¼ÅÔµ ËÃ×ͼٌ¢ÒÂ

¶ŒÒÁÕÁÒ¡¢Öé¹ ·íÒãËŒÍØ»·Ò¹à¾ÔèÁ¢Öé¹ ¶ŒÒ¼ÙŒ¼ÅÔµËÃ×ͼٌ¢ÒÂÅ´¹ŒÍÂŧ ¨Ð·íÒãËŒ ÍØ»·Ò¹Å´Å§´ŒÇÂ

ÊÀÒ¾´Ô¹¿‡ÒÍÒ¡ÒÈ

¶ŒÒ»ÃÔÁÒ³¹éíÒ½¹àËÁÒÐÊÁ ÊÀÒ¾ÍÒ¡ÒÈäÁ‹á»Ã»Ãǹ »ÃÔÁÒ³¡ÒüÅÔµÊÔ¹¤ŒÒ à¡ÉµÃ¡çà¾ÔèÁÁÒ¡¢Öé¹ áµ‹¶ŒÒ½¹áÅŒ§ ËÃ×͹éíÒ·‹ÇÁ ·íÒãËŒ»ÃÔÁÒ³¡ÒüÅԵŴŧ

»˜¨¨ÑÂÍ×è¹æ

ઋ¹ ¡ÒÃà¡çºÀÒÉբͧÃÑ°ºÒÅ ÍѵÃÒ´Í¡àºÕéÂà§Ô¹¡ÙŒÂ×Áà¾×èÍ¡ÒÃŧ·Ø¹ ¶ŒÒ»˜¨¨Ñ ´Ñ§¡Å‹ÒÇÊÙ§¢Öé¹ ¨Ð·íÒãËŒÍØ»·Ò¹Å´Å§

๓) การเปลี่ยนแปลงของอุปทาน มี ๒ ลักษณะ ดังนี้

๓.๑) การเปลี่ยนแปลงปริมาณอุปทาน เปนการเปลี่ยนแปลงปริมาณการผลิต

NET ขอสอบป 52 ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของราคาสินคา ขอสอบถามเกี่ยวกับการเพิ่ม ตัวอยาง การผลิตสินคาวา ปจจัยขอใดสงผล P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) ใหเจาของธุรกิจตัดสินใจเพิ่มปริมาณ กระเปาราคาใบละ ๒๕๐ บาท การผลิต S ผูผ ลิตจะทําการผลิตกระเปาออกจําหนาย 1. ราคาของสินคาที่ทดแทนกันได ๑,๕๐๐ ใบ ณ จุด A B óðð ลดตํ่าลง ตอมาเมื่อราคากระเปาเพิ่ม A òõð 2. ราคาของวัตถุดิบที่ใชในการ ใบละ ๓๐๐ บาท ผูผลิตจะผลิตกระเปา ผลิตลดตํ่าลง ออกจําหนาย ๑,๖๐๐ ใบ ณ จุด B 3. อัตราคาจางแรงงานขั้นตํ่า ð Q ñ,õðð ñ,öðð (»ÃÔÁÒ³ : ãº) เพิ่มขึ้น ¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§»ÃÔÁÒ³ÍØ»·Ò¹ 4. อัตราดอกเบี้ยเงินกูเพื่อการ ลงทุนเพิ่มขึ้น (วิเคราะหคําตอบ จากตัวเลือก ๑๒ ทั้ง 4 ขอ ตัดตัวเลือกในขอ 3 และขอ 4 ไดทันทีเนื่องจากหาก อัตราคาจางแรงงานขั้นตํ่า เพิ่มขึ้น → ตนทุนปจจัยการผลิต (แรงงานสูงขึ้น) → ความสามารถในการแขงขันลดลง และหากอัตราดอกเบี้ยเงินกู เพื่อการลงทุนเพิ่มขึ้น → ตนทุนในการผลิตเพิ่มขึ้น → กําไรลดลง สวนตัวเลือกขอ 1 และ 2 หากราคาสินคาที่ใชทดแทนกันลดตํ่าลง ราคาสินคานั้นก็จะลดตํ่าลงดวย เชน ถาเนื้อหมูแทนเนื้อไกไดอยางสมบูรณ หากราคาเนื้อหมูเพิ่มขึ้น ราคาเนื้อไกก็จะเพิ่มขึ้นดวย ถาราคาเนื้อหมูลดลง ราคาเนื้อไกก็จะลดลงดวย แตถาราคาของวัตถุดิบที่ใชในการผลิต ลดตํ่าลง → ตนทุนในการผลิตลดลง → กําไรมากขึ้น จึงอยากเพิ่มการผลิตขึ้น ขอ 2 จึงถูกตอง)

12

คูมือครู

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

อธิบายความรู นักเรียนวิเคราะหอุปทานของ การผลิตลองกอง และรวมกันอภิปราย ถึงปจจัยที่ทําใหมีการเปลี่ยนแปลง และถามคําถามวา • หากในปใดที่ผลิตลองกอง ไดนอยหรือผลิตไดมาก จะสง ผลตอราคาอยางไร และผูบ ริโภค ควรปฏิบัติตนอยางไร (แนวตอบ ปที่ผลิตไดนอยจะ ทําใหลองกองมีราคาแพง ผูบริโภคอาจจะบริโภคผลไม อยางอื่นแทน สวนปที่ผลิต ไดมากจะทําใหราคาถูก ผูบริโภคสามารถซื้อรับประทาน ไดมากขึ้น)

๓.๒) การเปลี่ยนแปลงระดับของอุปทาน เปนการเปลี่ยนแปลงปริมาณการผลิต ในขณะที่ราคาและบริการยังคงเทาเดิม ซึ่งเปนไปไดสองทาง คือ เพิ่มขึ้นกับลดลง สาเหตุอาจ มาจากการเปลี่ยนแปลงของปจจัยอื่นที่มิใชราคาของสินคาชนิดนั้น ตัวอยาง สมมติวาลองกองราคากิโลกรัมละ ๒๕ บาท ปริมาณการผลิตออกมาจําหนาย ๑,๒๐๐ ตัน ที่จุด A บนเสนอุปทาน S๐ ถาปใดที่สภาพดินฟาอากาศดี ปริมาณนํ้าเหมาะสม จะผลิตลองกองออกมาจําหนายไดเพิ่มเปน ๑,๕๐๐ ตัน ที่จุด B บนเสนอุปทาน S๒ แตถา สภาพดินฟาอากาศไมดี ปริมาณนํา้ มีนี อ ย P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) Sñ Sð Sò จะผลิตลองกองออกมาจําหนายไดลดลง เหลือ ๙๐๐ ตัน ที่จุด C บนเสนอุปทาน òõ C A B S๑ การเคลื่อนยายเสนอุปทานจึงเกิดมา จากสาเหตุของสภาพดินฟาอากาศเปน ð Q สําคัญ ùðð ñ,òðð ñ,õðð (»ÃÔÁÒ³ : µÑ¹) ¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ÃдѺ¢Í§ÍØ»·Ò¹

ขยายความเขาใจ ครูใหนักเรียนรวมกันวิเคราะหใน ประเด็นตอไปนี้ • หากอุปสงคคงที่และอุปทาน เปลี่ยนแปลงเพิ่มขึ้นจะสงผล อยางไร (แนวตอบ ครูเขียนแผนภาพนี้ เพื่อใหนักเรียนทําความเขาใจ มากยิ่งขึ้น)

ó. ¡ÒáíÒ˹´ÃÒ¤Òã¹ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨

การกําหนดราคาสินคาในตลาดเปนไปตามอุปสงค อุปทาน และขึ้นอยูกับวัตถุประสงคของ ผูผ ลิตหรือของธุรกิจดวย โดยเฉพาะประเทศทีก่ ลไกราคาไมไดทาํ หนาทีอ่ ยางสมบูรณ ซึง่ การกําหนด ราคาของธุรกิจอาจขึ้นอยูกับวัตถุประสงคอยางใดอยางหนึ่งหรือหลายอยาง เชน เพื่อสรางกําไร เพื่อสรางยอดขาย หรือเพื่อขยายตลาด การกําหนดราคาโดยทั่วไป เพื่อใหเปนไปตามกลไกตลาด จึงกําหนดตามอุปสงคและอุปทาน

๓.๑ หลักการกําหนดราคา

อุปสงคและอุปทานของสินคาและบริการมีความสัมพันธขึ้นอยูกับราคาสินคา ดังนั้นปริมาณ สินคาและบริการที่ผูบริโภคตองการซื้อและผูขายตองการขายจะปรับตัวตามระดับของราคาสินคา และบริการที่เปลี่ยนแปลงไป แตเนื่องจากการปรับตัวของปริมาณซื้อและปริมาณขายตอราคา จะมีลักษณะตรงกันขาม กลาวคือ ในขณะที่ราคาสินคาและบริการลดลง ผูซื้อจะซื้อสินคามากขึ้น แตสําหรับผูขายหรือผูผลิต ก็จะนําสินคามาจําหนายนอยลง การปรับตัวนีจ้ ะเปนเหตุใหปริมาณซือ้ และปริมาณขายเทากันพอดี ณ ระดับราคาใดราคาหนึง่ ซึ่งหมายความวา ณ ระดับราคานั้นปริมาณสินคาที่ผูบริโภคตองการซื้อขณะนั้น จะเทากับปริมาณ สินคาที่ผูผลิตจะผลิตออกมาขายในขณะเดียวกันพอดี นั่นคือ ราคาดุลยภาพ ตัวอยางเชน

P (ÃÒ¤Ò)

25 D (àÊŒ¹Íػʧ¤ ) 20 15 10 5 0 5 10 15

๑๓

S (àÊŒ¹ÍØ»·Ò¹) S1 (àÊŒ¹ÍØ»·Ò¹ãËÁ‹) ·Õèà»ÅÕè¹á»Å§à¾ÔèÁ¢Öé¹

20

25

Q (»ÃÔÁÒ³)

ราคาดุลยภาพใหมลดลง และปริมาณ ดุลยภาพเพิ่มขึ้น (จาก 15 บาท เปน 10 บาท จาก 10 กก. เปน 15 กก.)

นักเรียนควรรู ราคาดุลยภาพ ราคาที่ผูบริโภคพอใจที่จะซื้อหรือใช มีคาเทากับ ราคาสินคาที่ผูผลิตประสงคที่จะผลิตออกขายในขณะเดียวกันพอดี คูมือครู

13

กระตุน ความสนใจ สํารวจคนหา Explore

Engage

อธิบายความรู ขยายความเขาใจ Expand

Explain

ตรวจสอบผล Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

กระตุนความสนใจ ครูใหนักเรียนชวยกันยกตัวอยาง ราคาของใช อาหารสําเร็จรูปทีว่ าง ขายในหางสรรพสินคา แลวชวยกัน วิเคราะหวาตนทุนการผลิตเทาไร ผูผลิตนาจะไดกําไรเทาไร

ตารางแสดงอุปสงคและอุปทานของเน�้อไกทั้งหมดในตลาดแหงหนึ�ง ÃÒ¤Òà¹×éÍä¡‹ µ‹Í¡ÔâÅ¡ÃÑÁ (ºÒ·) ññð ñðõ ñðð ùõ ùð

สํารวจคนหา นักเรียนสํารวจราคาสินคาบริโภค ที่จําเปน เชน เนื้อหมู ไก ผัก เพื่อ วิเคราะหถึงหลักการกําหนดราคา

»ÃÔÁÒ³«×éÍ (¡ÔâÅ¡ÃÑÁ) õðð õõð öðð öõð ÷òð

¼Å¡ÒôíÒà¹Ô¹¡Òà ÊÔ¹¤ŒÒàËÅ×Í¢Ò òòð ¡ÔâÅ¡ÃÑÁ ÊÔ¹¤ŒÒàËÅ×Í¢Ò ñðð ¡ÔâÅ¡ÃÑÁ ÊÔ¹¤ŒÒ¨íÒ˹‹ÒÂËÁ´¾Í´Õ ÊÔ¹¤ŒÒäÁ‹¾Í¢Ò ñðð ¡ÔâÅ¡ÃÑÁ ÊÔ¹¤ŒÒäÁ‹¾Í¢Ò òòð ¡ÔâÅ¡ÃÑÁ

จากตารางจะเห็นไดวาถาราคาเนื้อไกกิโลกรัมละ ๑๑๐ บาท ความตองการของผูบริโภค เทากับ ๕๐๐ กิโลกรัม แตผูผลิตนําเนื้อไกมาขาย ๗๒๐ กิโลกรัม ทําใหเหลือขายจํานวน ๒๒๐ กิโลกรัม ผูผลิตจึงลดราคาลงเหลือกิโลกรัมละ ๑๐๕ บาท ความตองการเนื้อไกของผูบริโภค เพิ่มขึ้นเทากับ ๕๕๐ กิโลกรัม แตผูผลิตจะนํามาขายจํานวน ๖๕๐ กิโลกรัม ทําใหเนื้อไกเหลือขาย จํานวน ๑๐๐ กิโลกรัม ผูผลิตจึงลดราคาเหลือกิโลกรัมละ ๑๐๐ บาท ความตองการของผูบริโภค จะเทากับ ๖๐๐ กิโลกรัม ผูผลิตก็จะนําเนื้อไกมาขายจํานวน ๖๐๐ กิโลกรัม ทําใหขายหมดพอดี ดังนั้นราคาเนื้อไกกิโลกรัมละ ๑๐๐ บาท จึงเปน ราคาดุลยภาพ และปริมาณซื้อขายจํานวน ๖๐๐ กิโลกรัม จึงเปน ปริมาณดุลยภาพ แตถาตั้งราคากิโลกรัมละ ๙๐ บาท ความตองการเนื้อไก ๗๒๐ กิโลกรัม แตผูผลิตจะนํามาขายเพียง ๕๐๐ กิโลกรัม เนื้อไกจึงไมพอขาย ผูซื้อแยงกันซื้อ ผูผลิตจึงเพิ่มราคาจนถึงกิโลกรัมละ ๑๐๐ บาท ปริมาณความตองการซื้อและความตองการขาย เทากันพอดี คือ ๖๐๐ กิโลกรัม ดังรูป

อธิบายความรู นักเรียนศึกษาอุปสงคและอุปทาน ของเนื้อไกในตารางแลววิเคราะหถึง ปริมาณที่พอดีในการผลิต ครูถาม คําถาม • ในชวงเวลาปกติ ผูผลิตควรผลิต เนือ้ ไกปริมาณเทาใด เพราะเหตุใด (แนวตอบ ผลิตพอดีกบั การบริโภค ของผูบริโภคในราคาที่เหมาะสม คือ ราคา กก.ละ 100 บาท) • ถาผลิตเนื้อไกมากหรือนอย เกินไปสงผลกระทบตอผูบริโภค อยางไร (แนวตอบ ถาผลิตเนือ้ ไกมากเกินไป ก็จะขายไมหมด ทําใหตอง ลดราคาลงมา ถาผลิตนอยเกินไป ไมพอขายและปรับราคาสูงขึ้น ผูบริโภคก็จะเดือดรอน)

จากรู ป จุ ด ที่ เ ส น อุ ป สงค ตัดกับเสนอุปทานที่จุด E เรียกวา เปน จุดดุลยภาพ และที่จุดดุลยภาพ ราคา เนื้อไกกิโลกรัมละ ๑๐๐ บาท ถือเปน ราคาดุลยภาพ ปริมาณเนื้อไกที่ซื้อขาย จํ า นวน ๖๐๐ กิ โ ลกรั ม เป น ปริ ม าณ ดุลยภาพ

ขยายความเขาใจ ครูใหนักเรียนยกตัวอยางการผลิต สินคาที่ปริมาณเหมาะสมกับการ บริโภค

»ÃÔÁÒ³¢Ò (¡ÔâÅ¡ÃÑÁ) ÷òð öõð öðð õõð õðð

P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) ññð ñðõ ñðð ùõ ùð ð

ÊÔ¹¤ŒÒàËÅ×Í¢ÒÂ

S

E (¨Ø´´ØÅÂÀÒ¾) ÊÔ¹¤ŒÒäÁ‹¾Í¢Ò D õðð õõð öðð öõð ÷òð (»ÃÔÁÒ³Q : ¡¡.) ´ØÅÂÀÒ¾¢Í§µÅÒ´

๑๔

เกร็ดแนะครู

14

คูมือครู

ครูควรเสริมความรูเรื่องราคาดุลยภาพวา ถูกควบคุมโดยกลไกราคา ซึ่งหากของเหลือหรือ ของขาด หากปลอยใหกลไกราคาทํางานก็จะปรับเขาสูจุดดุลยภาพ (ของหมด) ยกเวน กรณีที่ประเทศนั้นๆ ใชระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต ซึ่งกลไกราคาไมมี บทบาทในระบบเศรษฐกิจ เพราะรัฐเขามาควบคุมและเปนเจาของปจจัยการผลิตทุกประเภท

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

กระตุนความสนใจ 1. ครูสอบถามราคาอาหารที่โรงเรียน เปรียบเทียบกับเมื่อ 2 ปที่แลว • ราคาเพิ่มขึ้นหรือไม (ถาราคาเพิ่มขึ้น ใหนักเรียน วิเคราะหสาเหตุที่ราคาเพิ่ม) 2. ครูยกตัวอยางราคาสินคาที่ปรับ เพิ่มขึ้นทุกป เชน ไขไก นํ้ามันพืช เนื้อหมู ที่ปรับเพิ่มขึ้น วิเคราะห สาเหตุและแนวโนมความตองการ บริโภค 3. ครูและนักเรียนรวมกันตั้งประเด็น การเรียนรูวา • การปรับและเปลี่ยนแปลงราคา สินคาและบริการมีสาเหตุมาจาก อะไรและมีหลักเกณฑอยางไร

๓.๒ การปรับและเปลี่ยนแปลงราคาสินคาและบริการ

การเปลี่ยนแปลงของความตองการซื้อของผูบริโภคและความตองการผลิตสินคาของผูผลิต ที่ทําใหราคาและปริมาณดุลยภาพเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นได ๓ กรณี ไดแก ๑) ความตองการของผูบ ริโภคเปลีย่ นแปลงและปริมาณการผลิตคงที่ ทําใหราคา และปริมาณสินคาทีซ่ อื้ ขายเปลีย่ นแปลงไปทางเดียวกับความตองการบริโภค คือ ถาความตองการ บริโภคเพิ่มขึ้น ราคาและปริมาณสินคาที่ซื้อขายกันจะเพิ่มขึ้น ดังนี้ สมมติวา เสนอุปทาน S เปนเสนอุปทานของการผลิตผักกาดทีอ่ ยูค งที่ เสนอุปสงค D๐ เปนเสนอุปสงคเดิม ราคาดุลยภาพ คือ ราคากิโลกรัมละ ๓๕ บาท ปริมาณการซื้อขาย P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) ดุลยภาพ จํานวน ๓,๐๐๐ กิโลกรัม ตอมา ในชวงเทศกาลกินเจ ประชาชนตองการ S บริโภคผักกาดมากขึ้น เสนอุปสงค D๐ Eñ ôð จึงเคลื่อนไปเพิ่มขึ้นเปนเสน D๑ ราคา Eð Dñ ดุลยภาพและปริมาณดุลยภาพจึงเปลีย่ นไป óõ คือ ราคาผักกาดขึ้นไปกิโลกรัมละ ๔๐ Dð Q ó,ððð ô,ððð บาท ปริมาณการบริโภคเพิม่ เปน ๔,๐๐๐ ð (»ÃÔÁÒ³ : ¡¡.) กิโลกรัม ¡Ã³ÕàÊŒ¹ÍØ»·Ò¹¤§·ÕèáÅÐÍػʧ¤ à¾ÔèÁ¢Öé¹

สํารวจคนหา นักเรียนศึกษาหลักการปรับและ เปลี่ยนแปลงราคาสินคาและสํารวจ ราคาสินคาอุปโภคบริโภคที่ใชเปน ประจํา วิเคราะหสาเหตุ

ในบางกรณีอุปสงคในสินคาและบริการจะลดลง เชน ในชวงฤดูรอน ปริมาณความ ตองการซื้อเสื้อกันหนาวลดลง ทําใหราคาและปริมาณเสื้อกันหนาวลดลง ดังนี้

อธิบายความรู

จากรูปเสนอุปทานของเสื้อกันหนาวคือเสน S ซึ่งคงที่ อุปสงคของเสื้อกันหนาว คือ เสน D ๐ ราคาดุ ลยภาพของเสื้ อ P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) กันหนาวตัวละ ๖๐๐ บาท ปริมาณการ S จําหนาย ๒,๐๐๐ ตัว ตอมาเมื่ออุณหภูมิ สูงขึ้น เสนอุปสงคของเสื้อกันหนาวจะ öðð Eð õðð E ñ เคลือ่ นตัวไปลดลงเปนเสน D๒ ทําใหราคา Dð ดุลยภาพของเสื้อกันหนาวลดลงเหลือ Dò ตัวละ ๕๐๐ บาท และปริมาณดุลยภาพ ð Q ùðð ò,ððð (»ÃÔÁÒ³ : µÑÇ) ลดลงเหลือ ๙๐๐ ตัว ¡Ã³ÕàÊŒ¹ÍØ»·Ò¹¤§·ÕèáÅÐÍػʧ¤ Ŵŧ

๑๕

1. นักเรียนอภิปรายสาเหตุของ การเปลี่ยนแปลงราคาสินคา และบริการ 2. ครูยกตัวอยางสถานการณ เชน ในฤดูหนาว โรงแรมและหองพัก ตางๆ ใน จ.เชียงใหม เต็มทุกที่ และราคาที่พักสูงกวาชวงเดือน เม.ย. เกิดจากสาเหตุใด ใหนกั เรียน ชวยกันวิเคราะหโดยใชกฎของ อุปสงค อุปทาน (แนวตอบ เปนชวงที่อากาศหนาว บรรยากาศสวย ดอกไมบานสวย คนจึงไปเที่ยวเชียงใหมมากกวา ในเดือน เม.ย. ซึ่งเปนฤดูรอน)

คูมือครู

15

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

ขยายความเขาใจ ครูยกตัวอยางการขึน้ -ลงของ ราคานํ้ามันภายในประเทศ ซึ่งมี การเปลี่ยนแปลงบอยครั้ง โดยตั้ง คําถามวา • เพราะเหตุใดราคานํ้ามันจึงมี การประกาศเปลี่ยนแปลง บอยครั้ง (แนวตอบ เชน 1. สภาพภูมอิ ากาศ เชน ในฤดูหนาวความตองการ ใชนํ้ามันดีเซลและนํ้ามันเตาจะ เพิ่มขึ้นเพื่อใชในการทําความ อบอุน 2. กําลังการผลิตของกลุม ประเทศ OPEC ซึ่งมีอํานาจ ควบคุมการผลิต หากผลิตนอย ราคายอมสูงขึ้น)

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

๒) ความตองการบริโภคคงที่และความตองการผลิตเปลี่ยนแปลงไป ในกรณีที่

อุปสงคอยูค งทีแ่ ละอุปทานเปลีย่ นแปลงไป ปริมาณสินคาทีซ่ อื้ ขายกันจะเปลีย่ นแปลงไปในทางเดียว กับอุปทาน แตราคาจะเปลีย่ นแปลงไปในทางตรงกันขาม เชน ในปนกี้ ารผลิตทุเรียนเพิม่ ขึน้ ปริมาณ การซื้อขายจะเพิ่มขึ้น แตราคาทุเรียนจะลดลง ดังนี้ จากรูป เมื่อเสน D๐ คือ เสนอุปสงคของทุเรียนซึ่งอยูคงที่ และเสน S๐ เปนเสน อุปทานของทุเรียน ราคาดุลยภาพของทุเรียนจะอยูที่กิโลกรัมละ ๔๐ บาท และปริมาณ ดุลยภาพทีซ่ อื้ ขายกันจะเทากับ ๑๕๐ ตัน P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) ตอมาเมื่อผลิตทุเรียนไดเพิ่มขึ้น เสน Sð อุ ป ทานของทุ เ รี ย นจะเพิ่ ม จากเส น S ñ ôð S๐ เปนเสน S๑ การผลิตทุเรียนเพิ่มขึ้น Eð óõ Eñ กอใหเกิดอุปทานสวนเกิน จึงจําเปน ตองลดราคาทุเรียนลง เพือ่ จําหนายได Dð มากขึน้ ราคาดุลยภาพของทุเรียนใหม จะอยู  ที่ กิ โ ลกรั ม ละ ๓๕ บาท และ Q ñõð òðð (»ÃÔÁÒ³ : µÑ¹) ปริมาณดุลยภาพใหมที่ซื้อขายกันจะ Íػʧ¤ ¤§·ÕèáÅÐÍØ»·Ò¹à¾ÔèÁ¢Öé¹ เทากับ ๒๐๐ ตัน

NET ขอสอบป 52 ขอสอบถามเกีย่ วกับการเปลีย่ นแปลง ของอุปสงคและอุปทานวา ถาปกติ มังคุดราคากิโลกรัมละ 35 บาท ตอมา ราคาลดตํ่าลงอยางรวดเร็ว เหลือ P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) สําหรับบางกรณีที่ตรงกันขาม กิโลกรัมละ 15 บาท ภาวะเชนนี้ ถาสภาพดินฟาอากาศไมเหมาะสม ปริมาณ Sò บงบอกใหผูผลิตทราบวาเกิดปญหา อุปทานของทุเรียนจะลดลงจากเสน S ๐ Sð อะไรขึ้น ไปเปนเสน S๒ การผลิตทุเรียนไดนอยลง ôõ Eñ 1. ปริมาณสินคามีนอย ขาดตลาด จะทําใหเกิดอุปสงคสว นเกิน จึงจําเปนตอง ôð Eð 2. ปริมาณสินคามีมาก ลนตลาด เพิ่มราคาทุเรียน จะทําใหราคาดุลยภาพ 3. ตนทุนการปลูกมังคุดสูงขึ้น D ของทุเรียนเพิม่ ขึน้ จากกิโลกรัมละ ๔๐ บาท 4. ชาวสวนจะเลิกปลูกมังคุด เปนกิโลกรัมละ ๔๕ บาท และปริมาณ ð Q (วิเคราะหคําตอบ ถาปกติมังคุด ñõð òðð (»ÃÔ Á Ò³ : µÑ¹) ดุลยภาพจะลดลงจาก ๒๐๐ ตัน เหลือเพียง ราคา กก. ละ 35 บาท (ราคา Íػʧ¤ ¤§·ÕèáÅÐÍØ»·Ò¹Å´Å§ ๑๕๐ ตัน ดุลยภาพ ซือ้ = ขาย = ของหมด) ตอมาราคาลดลงเหลือ กก. ละ 15 บาท (ราคาตํ่ากวาดุลยภาพ ๑๖ ซื้อ < ขาย = ของเหลือ) กรณีที่ราคาสินคาปรับตัว ลดลงอยางรวดเร็ว สาเหตุ สําคัญมาจาก อุปทาน > อุปสงค หรือขาย > ซื้อ ทําใหของเหลือลนตลาด → ราคาลดลง ขอนี้จึงตอบขอ 2 ในขอ 1 ปริมาณสินคามีนอย ขาดตลาด คือ ซื้อ > ขาย ของขาดตลาด ราคาจึงสูงขึ้น ในขอ 3 ตนทุนการปลูกมังคุดสูงขึ้น → ตองดูที่ปจจัยการผลิต คือ ที่ดิน ทุน แรงงาน หรือผูประกอบการซึ่งไมไดกลาวถึง ในขอ 4 ชาวสวนจะเลิกปลูกมังคุด → หากชาวสวนจะเลิกปลูกมังคุด ปริมาณมังคุดตองนอยลง ราคามังคุดตองปรับเพิ่มขึ้นไมใชลดลง)

16

คูมือครู

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

ขยายความเขาใจ ครูยกตัวอยางราคาสินคาอุปโภค เชน นํ้ามันพืช นํ้าตาล ในชวงที่มี ราคาเพิ่มสูงขึ้น มีคนซื้อสินคาไป กักตุน ในขณะที่ผูผลิตก็กักตุนสินคา เพื่อไวเก็งกําไร ใหนักเรียนอธิบาย โดยใชกฎของอุปสงค อุปทาน

๓) ความตองการบริโภคและความตองการผลิตเปลี่ยนไปพรอมกัน ตามสภาพ

ความเปนจริงทั้งอุปสงคและอุปทานมักมีการเปลี่ยนแปลงไปพรอมๆ กัน เชน ถาสภาพดินฟา อากาศเปลี่ยนแปลงไป การผลิตขาวในประเทศลดลง ผูบริโภคคาดวาขาวจะขึ้นราคา จึงพยายาม ซื้อขาวเก็บกักตุนไว สวนพอคาเมื่อเห็นวาอุปทานของขาวนอย คนตองการซื้อเพิ่ม ก็พยายาม เก็บกักตุนขาวเพื่อหวังผลกําไรในอนาคต ในกรณีนี้อุปทานของขาวจะลดลง แตอุปสงคในขาว เปลี่ยนแปลงไปเพิ่มขึ้น จากรูป สภาพดินฟาอากาศไม เหมาะสม ทําใหเสนอุปทานของขาวลดลง จากเสน S๐ เปนเสน S๑ แตประชาชน ตองการซื้อขาวมาเก็บไวเพราะเกรงวาจะ ขาดแคลน ทํ า ให เ ส น อุ ป สงค ข องข า ว เพิ่มขึ้นจากเสน D๐ เปนเสน D๑ ในกรณี ดังกลาวจะทําใหราคาดุลยภาพและปริมาณ ดุลยภาพของขาวเปลี่ยนไปจากเกวียนละ ๑๗,๐๐๐ บาท เปน ๒๐,๐๐๐ บาท และ ปริมาณซือ้ ขายเปลีย่ นไปจาก ๖,๐๐๐ ตัน เปน ๗,๐๐๐ ตัน

P (ÃÒ¤Ò : ºÒ·) Sñ òð,ððð ñ÷,ððð ð

Eñ Eð

Sð

Dñ Dð

Q (»ÃÔÁÒ³ : µÑ¹) ÍØ»·Ò¹Å´Å§áµ‹Íػʧ¤ à¾ÔèÁ¢Ö鹡NjÒÍØ»·Ò¹ ö,ððð ÷,ððð

การเปลี่ยนแปลงของอุปสงคและอุปทานมีหลายลักษณะนอกเหนือจากที่กลาวมาแลว เชน ในชวงเทศกาลตรุษจีน ความตองการซื้อเนื้อหมูเพิ่มขึ้นรอยละ ๒๕ แตปริมาณการผลิต เพิม่ เพียงรอยละ ๑๕ กรณีดงั กลาว สงผลใหราคาเนือ้ หมูเพิม่ ขึน้ ในสัดสวนทีน่ อ ยกวาความตองการ ในการบริโภคหมู

๓.๓ การกําหนดราคาในทางปฏิบัติ

การกําหนดราคาในทางปฏิบัติ มีวัตถุประสงคหลายประการ เชน เพื่อการสรางกําไร เพื่อการ สรางยอดขาย เพือ่ การขยายตลาดใหกวางขวาง เพือ่ รักษาระดับราคาสินคาทีต่ งั้ ใหอยูอ ยางยาวนาน และเพื่อใหราคาเปนเครื่องชี้คุณภาพ เปนตนวาสินคาที่คุณภาพดีจะกําหนดราคาใหสูงกวาสินคา ที่มีคุณภาพตํ่ากวา การกําหนดราคาสินคาในทางปฏิบัติจึงเปนเรื่องที่ไดรับความสนใจของธุรกิจ อยางมาก http://www.aksorn.com/LC/Eco/M3/02

B

B

EB GUIDE

๑๗

NET ขอสอบป 52 ขอสอบถามเกีย่ วกับหลักการเลือกซือ้ สินคาและบริการวา ผูบริโภคที่ฉลาด และรูเทาทัน (Smart Consumer) ควรตัดสินใจเลือกซื้อสินคาและ บริการโดยใชหลักเกณฑใด 1. เลือกซื้อสินคาที่สามารถตอรอง ราคาไดตํ่าที่สุด 2. เลือกซื้อสินคาโดยพิจารณาจาก กระแสนิยมของสังคม 3. เลือกซื้ิอสินคาที่มีการรับประกัน และมีบริการหลังการขาย 4. เลือกซื้อสินคาที่ตอบสนองความ พึงพอใจมากที่สุด (วิเคราะหคําตอบ ตามหลัก เศรษฐศาสตรการตัดสินใจเลือก ซื้อสินคาและบริการชนิดใดนั้น มีหลายปจจัยในการพิจารณา ประกอบกัน แตปจจัยที่สําคัญ ที่สุด เนื่องจากพื้นฐานทาง เศรษฐศาสตรเกิดจากปญหา ความขาดแคลนเนื่องจาก ทรัพยากรมีจํากัดแตความ ตองการไมจํากัด ดังนั้นการ เลือกซื้อสินคาที่ดี คือ ซื้อแลว เกิดความคุมคาสูงสุด ซึ่งก็คือ ตัวเลือกขอ 4 เลือกซื้อสินคาที่ ตอบสนองความพึงพอใจ มากที่สุด)

พื้นฐานอาชีพ

ครูแนะนําใหนักเรียนนําหลักการกําหนดราคาสินคาไปใชเปนพื้นฐานในการวิเคราะห การกําหนดราคาสินคาในทองตลาดเพื่อเปนพื้นฐานในการประกอบอาชีพ เชน ผูประกอบการ เปนผูคารายยอย หรือประกอบธุรกิจสวนตัว เพื่อสรางกําไรใหกับธุรกิจ คูมือครู

17

กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

ขยายความเขาใจ ใหนักเรียนแบงกลุมกันอภิปราย เรื่องปจจัยที่ควรคํานึงในการกําหนด ราคาในทางปฏิบัติ โดยครูถามวา • นักเรียนจะทราบไดอยางไรวา ภาวะทางเศรษฐกิจในขณะนั้น ดีหรือไมดี ใหบอกขอสังเกต (แนวตอบ เชน อัตราเงินเฟอ ภาวะการวางงาน ความเชื่อมั่น ของนักลงทุนตางชาติ) • หากภาวะเศรษฐกิจดี ถานักเรียน เปนผูผลิตจะผลิตสินคาชนิดใด เพราะเหตุใด • หากภาวะเศรษฐกิจไมดี ถานักเรียนเปนผูผลิตจะมี เทคนิคในการกําหนดราคาขาย สินคาอยางไร ธุรกิจจึงจะสามารถ อยูรอดได (ครูรวบรวมความคิดเห็น และเหตุผลของนักเรียน ครูให คําแนะนําและใหนกั เรียนรวมกัน บูรณาการความรูอยางมีเหตุผล และใชวิจารณญาณของตนเอง ในการรับฟงขอมูลจากเพื่อนใน ชั้นเรียน พรอมสรุปเปนผัง มโนทัศน)

@

๑) ปจจัยที่ควรคํานึงในการกําหนดราคาในทางปฏิบัติ นอกจากจะคํานึงถึง

วัตถุประสงคของธุรกิจแลว ยังตองคํานึงถึงปจจัยตางๆ ดังนี้

18

คูมือครู

¶ŒÒã¹µÅÒ´ÁÕ¼ÙŒ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒª¹Ô´à´ÕÂǡѹ áÅÐÊÔ¹¤ŒÒÁÕÅѡɳФŌÒÂæ ¡Ñ¹ ¡ÒáíÒ˹´ ÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒ¡çÁÑ¡¨Ð¨íÒ˹‹ÒÂÃÒ¤Òà·‹Òæ ¡Ñ¹¡Ñº¼ÙŒ¼ÅÔµÃÒÂÍ×è¹æ ᵋ¶ŒÒã¹µÅÒ´ÁÕ¼ÙŒ¢Ò à¾Õ§ÃÒÂà´ÕÂÇ¡çÍÒ¨¡íÒ˹´ÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒãËŒÊ٧䴌ã¹ÃÐÂÐÊÑé¹æ

µŒ¹·Ø¹¡ÒüÅÔµ áÅСÒèíÒ˹‹ÒÂ

ÊÔ¹¤ŒÒËÅÒª¹Ô´¨Ð¡íÒ˹´ÃÒ¤Ò¢ÒÂâ´ÂºÇ¡à¾ÔèÁ仡ѺµŒ¹·Ø¹ ઋ¹ µŒ¹·Ø¹ÊÔ¹¤ŒÒ˹‹ÇÂÅÐ ñð ºÒ· ¶ŒÒµŒÍ§¡ÒáíÒäÃÃŒÍÂÅÐ óð ¼ÙŒ¢ÒÂËÃ×͸ØáԨ¡ç¨ÐµÑé§ÃÒ¤Ò¢Ò ñó ºÒ· ໚¹µŒ¹

¡ÅØ‹Á໇ÒËÁÒÂ

ÊÔ¹¤ŒÒ·Õè¨Ð¢ÒÂãËŒ¡ÅØ‹ÁÅÙ¡¤ŒÒ·ÕèÁÕÃÒÂä´ŒÊÙ§ µŒÍ§à»š¹ÊÔ¹¤ŒÒ·ÕèÁդسÀÒ¾´Õ ¡ç¨Ð¡íÒ˹´ÃÒ¤Ò ÊÔ¹¤ŒÒãËŒÊÙ§ ᵋ¶ŒÒ¨Ð¢ÒÂãËŒ¡Ñº¡ÅØ‹ÁÅÙ¡¤ŒÒ·ÕèÁÕÃÒÂä´ŒµèíÒ ÊÔ¹¤ŒÒÁդسÀÒ¾»Ò¹¡ÅÒ§ ¡ç¨Ð ¡íÒ˹´ÃÒ¤ÒãËŒµèíÒŧ

ธุรกิจ และสภาพแวดลอมภายนอก ซึ่งวิธีการกําหนดราคามีหลายวิธี ดังนี้ ๒.๑) การกําหนดราคาโดยกําหนดสวนบวกเพิม่ เขาไปกับตนทุน เปนวิธกี ารทีธ่ รุ กิจ คํานวณตนทุนตอหนวยทัง้ หมดทีเ่ รียกวา เปน ตนทุนมาตรฐาน จากนัน้ ก็จะมีการกําหนดอัตราสวน บวกเพิ่มของกําไรที่จะบวกเพิ่มเขาไปกับตนทุน โดยใชสูตรงายๆ ดังนี้

ราคาขายสินคา ตัวอยาง

ตนทุนทั้งหมดเฉลี่ยตอหนวย (๑ + สวนบวกเพิ่มจากตนทุน)

ธุรกิจผลิตรองเทาหนังแหงหนึ่ง มีตนทุนทั้งหมดเฉลี่ยตอรองเทาหนึ่งคูเทากับ ๔๐๐ บาท ธุรกิจตองการสวนบวกเพิ่มจากตนทุนรอยละ ๔๐ หรือ ๐.๔๐ ธุรกิจจะตองกําหนด ราคาสินคา ดังนี้ ราคารองเทาตอคู = ๔๐๐ (๑ + ๐.๔๐) ดังนั้นจะตองกําหนดราคารองเทา = ๕๖๐ บาท / คู

ศึกษาคนควาขอมูลเพิ่มเติมการตั้ง ราคาเชิงกลยุทธไดที่ http://business. east.spu.ac.th

สภาพแวดลอมภายนอก ไดแก ภาวะสภาพดินฟาอากาศ ฤดูกาล รสนิยม ความนิยม การโฆษณา นโยบายของรัฐในการกําหนดคาจาง แรงงาน เปนตน

¡ÒÃᢋ§¢Ñ¹ ¢Í§µÅÒ´

๒) วิธีการกําหนดราคาในทางปฏิบัติ ขึ้นอยูกับกลยุทธ เปาหมาย การแขงขันของ

มุม IT

นักเรียนควรรู

ÊÀÒÇзҧàÈÃÉ°¡Ô¨

ª‹Ç§àÈÃÉ°¡Ô¨à¨ÃÔÞÃØ‹§àÃ×ͧ »ÃЪҪ¹ÁÕÃÒÂä´Œ´Õ »ÃÔÁÒ³à§Ô¹ã¹·ŒÍ§µÅÒ´ÁÕÁÒ¡ ¸ØáԨ »ÃÐàÀ· ºŒÒ¹ ¤Í¹â´ÁÔà¹ÕÂÁ ö¹µ ÍÒ¨¡íÒ˹´ÃÒ¤ÒÊÙ§ à¾ÃÒСíÒÅѧ¡Òë×éͧ͢ »ÃЪҪ¹ÁÕÁÒ¡ ᵋ㹪‹Ç§·ÕèàÈÃÉ°¡Ô¨µ¡µèíÒ ÍíÒ¹Ò¨«×éͧ͢»ÃЪҪ¹ÁÕ¹ŒÍ ¸ØáԨÍÒ¨ ¡íÒ˹´ÃÒ¤ÒÊÔ¹¤ŒÒäÁ‹ÊÙ§ÁÒ¡ ËÃ×Í㪌¡ÅÇÔ¸Õ㹡ÒâÒÂÍ‹ҧÍ×蹪‹Ç ઋ¹ ºÃÔ¡ÒÃËÅѧ ¡ÒâÒ ໚¹µŒ¹

๑๘

กระตุนความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล Evaluate

Expand

ขยายความเขาใจ ครูตั้งประเด็นใหนักเรียนวิเคราะห • หากนักเรียนเปนผูป  ระกอบการ จะมีวธิ กี ารอยางไรในการกําหนด ราคา เพื่อใหไดรับผลตอบแทน ที่คุมคาจากเงินลงทุนและ สามารถแขงขันในตลาดได (แนวตอบ ไมมีถูกผิดแตตองอิง ตนทุนในการดําเนินการทัง้ ตนทุน คงที่ ที่สามารถควบคุมได และ ตนทุนแปรผันที่ไมสามารถ ควบคุมได) • การกําหนดราคาขายใหตางกัน มีผลในการตัดสินใจซื้อสินคา หรือบริการของผูบริโภคอยางไร (แนวตอบ ผูบริโภคสามารถเลือก ซื้อสินคาไดโดยการเปรียบเทียบ กับสินคาอืน่ ๆ ทัง้ ในดานคุณภาพ และราคา)

๒.๒) การกําหนดราคาเพื่อใหไดผลตอบแทนจากเงินลงทุนตามเปาหมาย เปนวิธี การกําหนดราคาเพื่อใหไดผลตอบแทนจากเงินลงทุนตามที่ตองการ คํานวณไดจากสูตร ดังนี้ ราคาขายตอหนวย

ตนทุนคงที่ทั้งหมด + กําไรที่วางแผน ปริมาณการผลิต

ตนทุนแปรผันเฉลี่ย

ตัวอยาง โรงงานตัดเย็บชุดทํางาน ผลิตชุดทํางานจํานวน ๑,๒๐๐ ชุด โดยมีตนทุนคงที่ ทั้งหมด ๒๐๐,๐๐๐ บาท ตนทุนแปรผันเฉลี่ยชุดละ ๔๐๐ บาท หากโรงงานตองการกําไรรวม ๔๐,๐๐๐ บาท โรงงานนี้ควรกําหนดราคาขายชุดทํางาน ดังนี้ ราคาขายชุดทํางาน = ๒๐๐,๐๐๐ + ๔๐,๐๐๐ + ๔๐๐ ๑,๒๐๐ ดังนั้น ตองกําหนดราคาขายชุดทํางาน = ๖๐๐ บาท / ชุด ๒.๓) การกําหนดราคาขายใหตางกัน สินคาหลายชนิดมีการกําหนดราคาขายให แตกตางกัน ทั้งนี้ขึ้นอยูกับลักษณะของสินคาและลักษณะของผูซื้อ เชน ๑. ขายสินคาใหกบั ลูกคาแตละรายราคาไมเทากันในสินคาชนิดเดียวกัน เชน ขายใหแกลูกคาที่เปนสมาชิกถูกกวาขายใหกับผูที่ไมไดเปนสมาชิก ๒. ขายสินคาใหกับลูกคาแตละคนจํานวนราคาไมเทากัน เชน ขายปลีกราคา สูงกวาขายสง เชน ขายนมกลองละ ๑๐ บาท แตถาขายแบบแพคมี ๑๐ กลอง ราคา ๙๐ บาท ๓. ขายสินคาใหลกู คาแตละรายไมเทากัน เชน ขายตัว๋ รถไฟฟาใหกบั นักเรียน ถูกกวาผูใหญ เปนตน

ตรวจสอบผล 1. สังเกตการแสดงความคิดเห็นใน การอภิปรายประเด็นตางๆ 2. ความถูกตองในการทําผังมโนทัศน เรือ่ งปจจัยทีค่ วรคํานึงในการกําหนด ราคาในทางปฏิบัติ 3. ความถูกตองในการตอบคําถาม ประจําหนวย

¡Å‹ÒÇÊÃØ»ä´ŒÇ‹Ò ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¡ÒáíÒ˹´ÃÒ¤Òã¹ÃкºàÈÃÉ°¡Ô¨¢Í§µÅÒ´àÊÃÕ·Õè¡Òë×éÍ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒã¹µÅÒ´ ¢Öé¹ÍÂÙ‹¡Ñº¡Ò÷íÒ§Ò¹¢Í§¡Åä¡ÃÒ¤Ò ¡çà¾×èÍãˌࢌÒã¨àÃ×èͧ¢Í§Íػʧ¤ áÅÐÍØ»·Ò¹ â´ÂÍػʧ¤ ໚¹¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¶Ö§¾ÄµÔ¡ÃÃÁ¢Í§¼ÙŒºÃÔâÀ¤à¡ÕèÂǡѺ¡ÒÃàÅ×Í¡«×éÍÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡Òà ʋǹÍØ»·Ò¹ ໚¹¡ÒÃÈÖ¡ÉÒà¾×Íè ͸ԺÒ¾ĵԡÃÃÁ¢Í§¼Ù¼Œ ÅÔµ 㹡ÒõѴÊԹ㨼ÅÔµÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡Òà à¾×Íè ʹͧ ¤ÇÒÁµŒÍ§¡Òâͧ¼ÙŒºÃÔâÀ¤ ·Ñ駼ٌ«×éÍáÅмٌ¢ÒÂÁÕ¡Òõ¡Å§«×éÍ¢ÒÂÊÔ¹¤ŒÒã¹µÅÒ´ «Öè§ÃÒ¤Òã¹ ¡Òë×éÍ¢Ò¢Öé¹ÍÂÙ‹¡Ñº¤ÇÒÁ¾Ö§¾Í㨢ͧ¼ÙŒ«×éÍáÅмٌ¢Ò ๑๙

คูมือครู

19

กระตุนความสนใจ Engage

สํารวจคนหา

อธิบายความรู

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Explore

Explain

Expand

Evaluate

(ยอจากฉบับนักเรียน 20%)

เกร็ดแนะครู (แนวตอบ คําถามประจําหนวย การเรียนรู 1. สถานที่ที่ผูซื้อและผูขายได แลกเปลี่ยนสิ่งของ สินคาหรือ บริการตางๆ 2. เชน ตลาดแขงขันสมบูรณ สินคา ที่ซื้อขายกันมีลักษณะเหมือนกัน ทุกประการหรือสามารถใช ทดแทนกันได เชน ตลาดสินคา เกษตร สวนตลาดแขงขัน ไมสมบูรณ สินคาที่ผลิตแมชนิด เดียวกัน แตมีลักษณะหรือ มาตรฐานที่แตกตางกัน เชน ยี่หอ แบรนดของสินคา ตลาด ประเภทนี้ เชน ผูใหบริการใน ตลาดโทรคมนาคม ผูผลิตบะหมี่ กึ่งสําเร็จรูป 3. กลไกราคา คือ ราคาของสินคา และบริการ ซึ่งถูกกําหนดขึ้นโดย อุปสงคและอุปทาน มีความสําคัญ ในระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม ผสม บทบาทสําคัญของกลไกราคา คือ การกําหนดใหผูผลิตผลิตสินคา ออกมาใหพอดีกับความตองการ ของผูบริโภค หรือเปนตัวกําหนด ราคาดุลยภาพของตลาด 4. ปจจัยในการกําหนดอุปสงค เชน ราคาสินคา จํานวนประชากร รายไดเฉลี่ยของครัวเรือน ฯลฯ ปจจัยในการกําหนดอุปทาน เชน ราคาสินคาที่ผลิต จํานวนผูซื้อ ผูขาย สภาพดินฟาอากาศ ฯลฯ 5. เชน การเปลี่ยนแปลงตนทุน การผลิต หากตนทุนการผลิต เพิ่มสูงขึ้น ราคาสินคาก็ตองปรับ เพิ่มขึ้น ถาตนทุนการผลิตลดลง ราคาสินคาก็ลดลง)

¤íÒ¶ÒÁ»ÃШíÒ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

ตลาดคืออะไร ตลาดแขงขันสมบูรณกับตลาดแขงขันไมสมบูรณ มีลักษณะสําคัญอยางไร กลไกราคาคืออะไร และมีความสําคัญตอระบบเศรษฐกิจอยางไร ปจจัยในการกําหนดอุปสงคและอุปทานมีอะไรบาง การปรับและเปลี่ยนแปลงราคาสินคาและบริการเกิดจากสาเหตุใดบาง

¡Ô¨¡ÃÃÁÊÌҧÊÃä ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ กิจกรรมที่

๑

กิจกรรมที่

๒

กิจกรรมที่

๓

กิจกรรมที่

๔

นักเรียนแบงกลุมอภิปรายวา ถาประเทศตางๆ ไมมีตลาดจะทําให เกิดปญหาอะไรกับระบบเศรษฐกิจบาง นักเรียนรวมกันอภิปรายถึงหลักในการกําหนดราคาในทางปฏิบัติ พรอมยกตัวอยางราคาสินคาที่นักเรียนตองบริโภคเปนประจํา นักเรียนรวมกันอภิปรายในประเด็น “การทํางานของกลไกราคาใน ระบบเศรษฐกิจ” นักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของอุปสงค อุปทานราคาดุลยภาพ และปริมาณดุลยภาพ ในกรณีที่เกิดภาวะ ฝนแลงในประเทศไทยติดตอกันถึง ๒ ป โดยทีค่ วามตองการบริโภค ขาวยังคงเทาเดิม จะสงผลกระทบตอราคาและปริมาณดุลยภาพ ของสินคาขาวอยางไร

๒๐

หลักฐาน แสดงผลการเรียนรู 1. แบบประเมินการอภิปรายเรื่องปจจัยที่ควรคํานึงในการกําหนดราคาในทางปฏิบัติ 2. แบบประเมินการรวมกิจกรรม (การแสดงความคิดเห็นในประเด็นที่กําหนด) 3. ผังมโนทัศนเรื่องปจจัยที่ควรคํานึงในการกําหนดราคาในทางปฏิบัติ

20

คูมือครู