8858649122728

คูมือครู 㪌»ÃСͺ¡ÒÃÊ͹ËÇÁ¡Ñº

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ©ºÑº Í- .

ภาพปกนี้มีขนาดเทากับหนังสือเรียนฉบับจริงของนักเรียน

กระบวนการสอนแบบ 5 Es ชวยสรางทักษะการเรียนรู กิจกรรมมุงพัฒนาทักษะการคิด คำถาม + แนวขอสอบเพื่อยกผลสัมฤทธิ์ O-NET กิจกรรมบูรณาการเตรียมพรอมสู ASEAN 2558

เอกสารประกอบคูมือครู

กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

หนาที่พลเมือง

วัฒนธรรม และการดําเนินชีวิตในสังคม ชั้นมัธยมศึกษาปที่

1

สําหรับครู

คูมือครู Version ใหม

ลักษณะเดน

ขยายพื้นที่รูปเลมใหญขึ้นกวาเดิม จัดแบงพื้นที่ออกเปนโซน เพื่อคนหาขอมูลไดงาย สะดวก รวดเร็ว และดูเปนระเบียบ กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

เปาหมายการเรียนรู สมรรถนะของผูเรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค

หน า

โซน 1 กระตุน ความสนใจ

Engage

สํารวจคนหา

Explore

อธิบายความรู

Explain

ขยายความเขาใจ

Expand

ตรวจสอบผล

หน า

หนั ง สื อ เรี ย น

โซน 1

หนั ง สื อ เรี ย น

Evaluate

ขอสอบเนน การคิด ขอสอบเนน การคิด แนว NT แนว O-NET ขอสอบ

โซน 2

เกร็ดแนะครู

O-NET

บูรณาการเชื่อมสาระ

โซน 3

กิจกรรมสรางเสริม กิจกรรมทาทาย

นักเรียนควรรู

โซน 3

โซน 2 บูรณาการอาเซียน มุม IT

No.

คูมือครู

คูมือครู

No.

โซน 1 ขั้นตอนการสอนแบบ 5Es

โซน 2 ชวยครูเตรียมสอน

โซน 3 ชวยครูเตรียมนักเรียน

เพื่อใหครูเตรียมจัดกิจกรรมการเรียน การสอน โดยแนะนําขั้นตอนการสอนและ การจัดกิจกรรมแบบ 5Es อยางละเอียด เพื่อใหนักเรียนบรรลุตามตัวชี้วัด

เพื่อชวยลดภาระครูผูสอน โดยแนะนํา เกร็ดความรูสําหรับครู ความรูเสริมสําหรับ นักเรียน รวมทั้งบูรณาการความรูสูอาเซียน และมุม IT

เพื่อใหครูสะดวกตอการจัดกิจกรรม โดย แนะนํากิจกรรมบูรณาการเชือ่ มระหวางสาระหรือ กลุมสาระการเรียนรู วิชา กิจกรรมสรางเสริม กิจกรรมทาทาย รวมถึงเนื้อหาที่เคยออกขอสอบ O-NET แนวขอสอบ O-NET ที่เนนการคิด พรอมเฉลยและคําอธิบายอยางละเอียด

ที่ใชในคูมือครู

แถบสีและสัญลักษณ

แถบสีแสดงขั้นตอนการสอนและการจัดกิจกรรม แบบ 5Es เพื่อใหครูทราบวาเปนขั้นการสอนขั้นใด

1. แถบสี 5Es สีแดง

สีเขียว

กระตุน ความสนใจ

เสร�ม

สํารวจคนหา

Engage

2

•

เปนขั้นที่ผูสอนเลือกใช เทคนิคกระตุน ความสนใจ เพื่อโยง เขาสูบทเรียน

สีสม

อธิบายความรู

Explore

•

เปนขั้นที่ผูสอน ใหผูเรียนสํารวจ ปญหา และศึกษา ขอมูล

สีฟา

Explain

•

เปนขั้นที่ผูสอน ใหผูเรียนคนหา คําตอบ จนเกิดความรู เชิงประจักษ

สีมวง

ขยายความเขาใจ

ตรวจสอบผล

Expand

•

Evaluate

เปนขั้นที่ผูสอน ใหผูเรียนนําความรู ไปคิดคนตอๆ ไป

•

เปนขั้นที่ผูสอน ประเมินมโนทัศน ของผูเรียน

2. สัญลักษณ สัญลักษณ

วัตถุประสงค

• เปาหมายการเรียนรู

O-NET

(เฉพาะวิชา ชัน้ ทีส่ อบ O-NET O-NET)

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

•

แทรกความรูเสริมสําหรับครู ขอเสนอแนะ ขอควรระวัง ขอสังเกต แนวทางการจัด กิจกรรมและอืน่ ๆ เพื่อประโยชนในการ จัดการเรียนการสอน

ขอสอบเนน การคิด แนว NT

•

ขยายความรูเพิ่มเติมจากเนื้อหา เพื่อให ครูนําไปใชอธิบายเพิ่มเติมใหนักเรียน ไดมีความรูมากขึ้น

•

ความรูห รือกิจกรรมเสริม ใหครูนาํ ไปใช เตรียมความพรอมใหกบั นักเรียนกอนเขาสู ประชาคมอาเซียนใน พ.ศ. 2558 โดย บูรณาการกับวิชาทีก่ าํ ลังเรียน

นักเรียนควรรู

บูรณาการอาเซียน

•

แนะนําแหลงคนควาจากเว็บไซต เพื่อให ครูและนักเรียนไดเขาถึงขอมูลความรู ที่หลากหลาย ทั้งไทยและตางประเทศ

• ชีแ้ นะเนือ้ หาทีเ่ คยออกขอสอบ

O-NET โดยยกตัวอยางขอสอบ พรอมวิเคราะหคาํ ตอบ อยางละเอียด

• เปนตัวอยางขอสอบทีม่ งุ เนน

แสดงรองรอยหลักฐานตามภาระงาน ที่ครูมอบหมาย เพื่อแสดงผลการเรียนรู ตามตัวชี้วัด

เกร็ดแนะครู

คูม อื ครู

ขอสอบ

วัตถุประสงค

• หลักฐานแสดง ผลการเรียนรู

มุม IT

แสดงเปาหมายการเรียนรูที่นักเรียน ตองบรรลุตามตัวชี้วัด ตลอดจนสมรรถนะ ที่จะตองมี และคุณลักษณะที่พึงเกิดขึ้น กับนักเรียน

สัญลักษณ

การคิดและเปนแนวขอสอบ O-NET ในระดับมัธยมศึกษา มีทงั้ ปรนัย - อัตนัย พรอมเฉลย อยางละเอียด

• แนวขอสอบ NT ในระดับ

ประถมศึกษา มีทงั้ ปรนัย - อัตนัย พรอมเฉลยอยางละเอียด

(เฉพาะวิชา ชัน้ ทีส่ อบ NT)

บูรณาการเชื่อมสาระ

กิจกรรมสรางเสริม

กิจกรรมทาทาย

• แนะนําแนวทางการจัดกิจกรรม

เชือ่ มกับสาระหรือกลุม สาระ การเรียนรู ระดับชัน้ หรือวิชาอืน่ ทีเ่ กีย่ วของ

• แนะนําแนวทางการจัดกิจกรรม ซอมเสริมสําหรับนักเรียนทีค่ วร ไดรบั การพัฒนาการเรียนรู

• แนะนําแนวทางการจัดกิจกรรม ตอยอดสําหรับนักเรียนทีเ่ รียนรู ไดอยางรวดเร็ว และตองการ ทาทายความสามารถในระดับ ทีส่ งู ขึน้

คําแนะนําการใชคูมือครู การออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอน คูมือครู รายวิชา หนาที่พลเมืองฯ ม.1 จัดทําขึ้นเพื่อใหครูผูสอนนําไปใชเปนแนวทางวางแผนการสอนเพื่อพัฒนา ผลสัมฤทธิท์ างการเรียน และประกันคุณภาพผูเ รียน ตามนโยบายของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน (สพฐ.) โดยใชหนังสือเรียน หนาที่พลเมืองฯ ม.1 ของบริษัท อักษรเจริญทัศน อจท. จํากัด เปนสื่อหลัก (Core Material) ประกอบ เสร�ม การสอนและการจัดกิจกรรมการเรียนรูใหสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดกลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา 3 ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 โดยออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอน ตามหลักการสําคัญ ดังนี้ 1 ออกแบบการสอนเปนหนวยการเรียนรูอิงมาตรฐาน คูม อื ครู รายวิชา หนาทีพ่ ลเมืองฯ ม.1 วางแผนการสอนโดยแบงเปนหนวยการเรียนรูต ามลําดับสาระ (strand) และ หมายเลขขอของมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั แตละหนวยจะกําหนดเปาหมายการเรียนรูแ ละจุดประสงคการเรียนรู (Objective Learning) กิจกรรมการเรียนรู (Learning Activities) และแนวทางการประเมินผลการเรียนรู (Learning Evaluation) ไวชัดเจน ครูผูสอนสามารถจัดทําแผนการสอนใหครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรู ตัวชี้วัด สมรรถนะ และคุณลักษณะ อันพึงประสงคที่เปนเปาหมายการเรียนรูตามที่กําหนดไวในสาระแกนกลาง (ตามแผนภูมิ) และสามารถบันทึกผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนของผูเรียนแตละคนลงในเอกสาร ปพ.5 ไดอยางมั่นใจ แผนภูมิแสดงความสัมพันธขององคประกอบการออกแบบการเรียนรูอิงมาตรฐานและเนนผูเรียนเปนสําคัญ

พผ

ูเ

จุดปร

ะสง

คก า

ส ภา

รียน

ร

รู ีเรยน

มาตรฐานการเรียนรู ตัวชี้วัดชั้นป

ทักษะการคิด การวัดประเมินผล การเรียนรู

กิจกรรมการเรียนรู

เทคนิคการสอน คูม อื ครู

2 การจัดการเรียนรูที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญ แนวคิ ด ในการจั ด การเรี ย นการสอนที่ ยึ ด ผู  เ รี ย นเป น สํ า คั ญ พั ฒ นามาจากปรั ช ญาและทฤษฎี ก ารเรี ย นรู  Constructivism ที่เชื่อวา การเรียนรูเปนกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในสมองของผูเรียนแตละคน ผูเรียนเปนผูสรางความรู โดยการเชื่อมโยงระหวางสิ่งที่ไดเรียนรูจากบทเรียนใหมกับความรูหรือประสบการณเดิมที่มีอยู ทฤษฎีนี้มีความเชื่อวา ผูเรียนทุกคนไดเรียนรูและมีการสั่งสมความรูความเขาใจเกี่ยวกับสิ่งตางๆ ติดตัวมากอน ทีจ่ ะเขาสูห อ งเรียน ซึง่ เปนการเรียนรูท เี่ กิดจากประสบการณและสิง่ แวดลอมรอบตัวผูเ รียนแตละคน ดังนัน้ การจัดกิจกรรม เสร�ม การเรียนการสอนในแตละหนวยการเรียนรู ผูสอนจะตองคํานึงถึง

4

1. ความรูเดิมของผูเรียน วิธีการสอนที่ดีจะตองเริ่มตนจากจุดที่วา ผูเ รียนมีความรูอ ะไรมาบาง แลวจึงใหความรู หรือประสบการณใหม เพื่อตอยอดจาก ความรูเดิม นําไปสูการสรางความรู ความเขาใจใหม

2. ความรูเดิมของผูเรียนถูกตองหรือไม ผูส อนตองปรับเปลีย่ นความรูค วามเขาใจเดิม ของผูเรียนใหถูกตอง และเปนพฤติกรรม การเรียนรูใ หมทมี่ คี ณุ คาตอผูเรียน เพื่อสราง เจตคติหรือทัศนคติที่ดีตอการเรียนรู สิ่งเหลานั้น

3. ผูเรียนสรางความหมายสําหรับตนเอง ผูสอนตองสงเสริมใหผูเรียนนําความรู ความเขาใจที่เกิดขึ้นไปลงมือปฏิบัติ เพื่อขยายความรูใหลึกซึ้งและมีคุณคา ตอตัวผูเรียนมากที่สุด

แนวคิด Constructivism เนนใหผูเรียนสรางความรูโดยผานกระบวนการคิดและความอยากรูของตนเอง โดยมีผูสอนเปนผูสรางบรรยากาศ

การเรียนรูและกระตุนความสนใจ คอยจัดสถานการณใหผูเรียนเกิดความขัดแยงทางความคิดระหวางประสบการณเดิมกับประสบการณ ความรูใ หม เพือ่ กระตนุ ใหผเู รียนเชือ่ มโยงความรู ความคิด กับประสบการณทมี่ อี ยูเ ดิม แลวสังเคราะหเปนความรูห รือแนวคิดใหมๆ ไดดว ยตนเอง

3 การบูรณาการกระบวนการคิด การเรียนรูของผูเรียนแตละคนจะเกิดขึ้นที่สมอง ซึ่งเปนอวัยวะที่ทําหนาที่รูคิดภายใตสภาพแวดลอมที่เอื้ออํานวย และไดรบั การกระตนุ จูงใจอยางเหมาะสม สอดคลองกับสภาพจิตใจและความตองการของผูเ รียนแตละคน การจัดกิจกรรม การเรียนรูและสาระการเรียนรูที่สอดคลองกับความสนใจและมีความหมายตอผูเรียน จะชวยกระตุนใหสมองของผูเรียน สามารถรับรูและเรียนรูไดอยางมีประสิทธิภาพตามขั้นตอนการทํางานของสมอง ดังนี้ 1. สมองจะเรียนรูและสืบคน โดยการสังเกต คนหา ซักถาม และทดลอง ปฏิบัติ จนทําใหคนพบความรูความเขาใจ ไดอยางรวดเร็ว

2. สมองจะแยกแยะคุณคาของสิ่งตางๆ โดยการตัดสินใจวิพากษวิจารณ แสดง ความคิดเห็น ยอมรับหรือตอตานตาม อารมณความรูสึกที่เกิดขึ้นในขณะที่เรียนรู

3. สมองจะประมวลเนื้อหาสาระ โดยการสรุปเปนความคิดรวบยอดจาก เรื่องราวที่ไดเรียนรูใหมนําไปผสมผสานกับ ความรูห รือประสบการณเดิมทีถ่ กู จัดเก็บอยูใ น สมอง ผานการกลัน่ กรองเพือ่ สังเคราะหเปน ความรูค วามเขาใจใหมๆ หรือเปนทัศนคติใหม ที่จะเก็บบรรจุไวในสมองของผูเรียน

การเรียนรูที่มีประสิทธิภาพจึงตองเปนการเรียนรูที่เกิดจากกระบวนการคิดของผูเรียน เพราะการเรียนรูจะเกิดขึ้น เมื่อสมองรูคิด และตองเปนการคิดไดครบถวนตามขั้นตอนการทํางานของสมองผูเรียน โดยเริ่มตนจาก 1. ระดับการคิดพื้นฐาน ไดแก การสังเกต การจําแนก การคาดคะเน การสื่อความหมาย การรวบรวมขอมูล การสรุปผล เปนตน

คูม อื ครู

2. ระดับลักษณะการคิด ไดแก การคิดกวาง คิดลึกซึ้ง คิดไกล คิดหลากหลาย คิดคลอง คิดอยางมีเหตุผล เปนตน

3. ระดับกระบวนการคิด ไดแก กระบวนการคิดอยางมีวิจารณญาณ กระบวนการแกปญหา กระบวนการ คิดสรางสรรค กระบวนการคิดสังเคราะห เปนตน

5Es การจัดกิจกรรมตามขั้นตอนวัฏจักรการเรียนรู 5Es ขั้นตอนการสอนที่สัมพันธกับขั้นตอนการคิดและการทํางานทางสมองของผูเรียนที่นิยมใชอยางแพรหลาย คือ วัฏจักรการเรียนรู 5Es ซึ่งผูจัดทําคูมือครูไดนํามาใชเปนแนวทางออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนในแตละหนวย ตามลําดับขั้นตอนการเรียนรู ดังนี้ ขั้นที่ 1

กระตุนความสนใจ

(Engage)

เสร�ม

5

เปนขั้นที่ผูสอนนําเขาสูบทเรียน เพื่อกระตุนความสนใจของผูเรียนดวยเรื่องราวหรือเหตุการณที่นาสนใจโดยใชเทคนิควิธีการ และคําถามทบทวนความรูหรือประสบการณเดิมของผูเรียน เพื่อเชื่อมโยงผูเรียนเขาสูความรูของบทเรียนใหม ชวยใหผูเรียนสามารถ สรุปความสําคัญหัวขอและสาระการเรียนรูของบทเรียนได จึงเปนขั้นตอนการสอนที่สําคัญ เพราะเปนการเตรียมความพรอมและสราง แรงจูงใจใฝเรียนรูแกผูเรียน

ขั้นที่ 2

สํารวจคนหา

(Explore)

เปนขัน้ ทีผ่ สู อนเปดโอกาสใหผเู รียนลงมือศึกษา สังเกต หรือรวมมือกันสํารวจ เพือ่ ใหเห็นขอบขายของประเด็นหรือปญหา รวมถึง วิธีการศึกษาคนควา การรวบรวมขอมูลความรูที่จะนําไปสูการสรางความเขาใจประเด็นหรือปญหานั้นๆ เมื่อผูเรียนทําความเขาใจใน ประเด็นหรือปญหาที่จะศึกษาคนควาอยางถองแทแลว ก็ลงมือปฏิบัติเพื่อเก็บรวบรวมขอมูลความรู สํารวจตรวจสอบ โดยวิธีการตางๆ เชน สัมภาษณ ทดลอง อานคนควาขอมูลจากเอกสาร แหลงขอมูลตางๆ จนไดขอมูลความรูที่เกี่ยวของกับประเด็นหรือปญหาที่ศึกษา

ขั้นที่ 3

อธิบายความรู

(Explain)

เปนขั้นที่ผูสอนมีปฏิสัมพันธกับผูเรียน เชน ใหการแนะนํา ตั้งคําถามกระตุนใหคิด เพื่อใหผูเรียนคนหาคําตอบ และนําขอมูล ความรูจากการศึกษาคนควาในขั้นที่ 2 มาวิเคราะห สรุปผล และนําเสนอผลที่ไดศึกษาคนความาในรูปแบบสารสนเทศตางๆ เชน เขียนแผนภูมิ ผังมโนทัศน เขียนความเรียง เขียนรายงาน เปนตน ในขั้นตอนนี้ฝกใหผูเรียนใชสมองคิดวิเคราะหและสังเคราะห อยางเปนระบบ

ขั้นที่ 4

ขยายความเขาใจ

(Expand)

เปนขั้นที่ผูสอนเลือกใชเทคนิควิธีสอนตางๆ ที่สงเสริมใหผูเรียนนําความรูที่เกิดขึ้นไปคิดคนสืบคนตอๆ ไป เพื่อพัฒนาทักษะ การเรียนรูและการทํางานรวมกันเปนกลุม ระดมสมองเพื่อคิดสรางสรรครวมกัน ผูเรียนสามารถนําความรูที่สรางขึ้นใหมไปเชื่อมโยง กับประสบการณเดิมโดยนําขอสรุปทีไ่ ดไปใชอธิบายเหตุการณตา งๆ หรือนําไปปฏิบตั ใิ นสถานการณใหมๆ ทีเ่ กีย่ วของกับชีวติ ประจําวัน ของตนเอง เพื่อขยายความรูความเขาใจใหกวางขวางยิ่งขึ้น ในขั้นตอนนี้ฝกสมองของผูเรียนใหสามารถคิดริเริ่มสรางสรรคอยางมี คุณภาพ เสริมสรางวิสัยทัศนใหกวางไกลออกไป

ขั้นที่ 5

ตรวจสอบผล

(Evaluate)

เปนขัน้ ทีผ่ สู อนประเมินมโนทัศนของผูเ รียน โดยตรวจสอบจากความคิดทีเ่ ปลีย่ นไปและความคิดรวบยอดทีเ่ กิดขึน้ ใหม ตรวจสอบ ทักษะ กระบวนการปฏิบัติ การแกปญหา การตอบคําถามรวบยอด หรือการเคารพความคิดหรือยอมรับเหตุผลของคนอื่น เพื่อการ สรางสรรคความรูร ว มกัน ผูเ รียนสามารถประเมินผลการเรียนรูข องตนเอง เพือ่ สรุปผลวามีความรูอ ะไรเพิม่ ขึน้ มาบาง เกิดความเขาใจ มากนอยเพียงใด และจะนําความรูเหลานั้นไปประยุกตใชในการเรียนรูเรื่องอื่นๆ หรือในชีวิตประจําวันไดอยางไร ผูเรียนจะเกิดเจตคติ และเห็นคุณคาของตนเองจากผลการเรียนรูที่เกิดขึ้น ซึ่งเปนการเรียนรูที่มีความสุขอยางแทจริง

การจัดกิจกรรมการเรียนรูตามขั้นตอนวัฏจักรการเรียนรู 5Es จึงเปนรูปแบบการเรียนการสอนที่เนนผูเรียน เปนสําคัญอยางแทจริง เพราะสงเสริมใหผูเรียนไดเรียนรูตามขั้นตอนของกระบวนการสรางความรูดวยตนเอง และ ฝกฝนใหใชกระบวนการคิดและกระบวนการกลุมอยางชํานาญ กอใหเกิดทักษะชีวิต ทักษะการทํางาน และทักษะการ เรียนรูที่มีประสิทธิภาพ สงผลตอการยกระดับผลสัมฤทธิ์ของผูเรียน ตามเปาหมายของการปฏิรูปการศึกษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) ทุกประการ คูม อื ครู

O-NET การเพิ่มผลสัมฤทธิ์ O-NET

การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามขั้นตอนวัฏจักรการเรียนรู 5Es ในแตละหนวยการเรียนรู ทางผูจัดทํา จะเสนอแนะวิธีสอน รูปแบบกิจกรรมการเรียนรู พรอมทั้งออกแบบเครื่องมือวัดและประเมินผลที่สอดคลองกับตัวชี้วัด และสาระการเรียนรูแกนกลางไวทุกขั้นตอน โดยยึดหลักสําคัญ คือ หลักของการวัดและประเมินผล เสร�ม

6

1. การวัดและประเมินผลทุกครั้ง ควรนําผลมาปรับปรุงพัฒนาผูเรียน เปนรายบุคคล

2. การวัดและประเมินผลมี เปาหมาย เพื่อพัฒนาการเรียนรู ของผูเรียนจนเต็มศักยภาพ

3. การนําผลการวัดและประเมินผล ทุกครั้งมาวางแผนปรับปรุงกิจกรรม การเรียนการสอน การเลือกเทคนิค วิธีสอน และสื่อการเรียนรูให เหมาะสมกับสภาพจริงของผูเรียน

การทดสอบผูเรียน 1. การใชขอสอบอัตนัย เนนการอาน การคิดวิเคราะห และการเขียนเพิ่มมากขึ้น 2. การใชคําถามกระตุนการคิดควบคูกับการทําขอสอบที่เนนการคิดอยางตอเนื่องตามลําดับกิจกรรมการเรียนรู และตัวชี้วัด 3. การทดสอบตองดําเนินการทั้งกอนเรียน ระหวางเรียน และหลังเรียน การทดสอบควรใชขอสอบทั้งชนิดปรนัยและ อัตนัย และเปนการทดสอบเพื่อประเมินผลการเรียนของผูเรียนแตละคน เพื่อการสอนซอมเสริมใหบรรลุตัวชี้วัด ไดครบถวน 4. การสอบกลางภาค (ถามี) ควรนําแบบฝกหัดหรือขอสอบทีน่ กั เรียนสวนใหญไมสามารถตอบไดหรือไมครบถวนชัดเจน มา สรางเปนแบบทดสอบอีกครัง้ เพือ่ ตรวจสอบความรูค วามเขาใจทีถ่ กู ตอง และประเมินความกาวหนาของผูเ รียนแตละคน 5. การสอบปลายภาคเรียนเพื่อวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามตัวชี้วัดที่สําคัญ ควรออกขอสอบใหมีลักษณะเดียวกับ ขอสอบ O-NET โดยเนนการคิดวิเคราะห สังเคราะห เชื่อมโยงประยุกตใช เพื่อสรางความคุนเคย และฝกฝน วิธีการทําขอสอบดวยความมั่นใจ 6. การนําผลการทดสอบของผูเรียนมาวิเคราะห โดยผลการสอบกอนการเรียนตองสามารถพยากรณผลการสอบ กลางภาค และผลการสอบกลางภาคตองทํานายผลการสอบปลายภาคของผูเ รียนแตละคน เพือ่ ประเมินพัฒนาการ ความกาวหนาของผูเรียนเปนรายบุคคล 7. ผลการทดสอบปลายป ปลายภาค ตองมีคาเฉลี่ยสอดคลองกับคาเฉลี่ยของการสอบ NT ที่เขตพื้นที่การศึกษา จัดสอบ รวมทั้งคาเฉลี่ยของการสอบ O-NET ชวงชั้นที่สอดคลองครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดสําคัญ เพือ่ สะทอนประสิทธิภาพของครูผสู อนในการออกแบบการเรียนรูแ ละประกันคุณภาพผูเ รียนทีต่ รวจสอบผลไดชดั เจน การจัดการเรียนการสอนในแตละหนวยการเรียนรู ตองใหผูเรียนไดสั่งสมความรู ความเขาใจตามลําดับขั้นตอน ของกิจกรรมในวัฏจักรการเรียนรู 5Es เพื่อใหผูเรียนไดเติมเต็มองคความรูอยางตอเนื่อง จนสามารถปฏิบัติชิ้นงานหรือ ภาระงานรวบยอดของแตละหนวย ผานเกณฑประกันคุณภาพในระดับที่นาพึงพอใจ เพื่อรองรับการประเมินภายนอกจาก สมศ. ตลอดเวลา คูม อื ครู

ASEAN การเรียนรูสูประชาคมอาเซียน เพื่ออํานวยความสะดวกแกครูผูสอนในการจัดกิจกรรมการเรียนรูบูรณาการอาเซียนศึกษา ผูจัดทําไดวิเคราะห มาตรฐานการเรียนรู และตัวชี้วัดที่มีสาระการเรียนรูสอดคลองกับองคความรูเกี่ยวกับประชาคมอาเซียนในแงมุมตางๆ ครอบคลุมทัง้ ประชาคมการเมืองและความมัน่ คงอาเซียน ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน และประชาคมสังคมและวัฒนธรรม อาเซียน เพื่อสงเสริมการเรียนรูใหผูเรียนเกิดความตระหนัก มีความรูความเขาใจเหมาะสมกับระดับชั้นและกลุมสาระ การเรียนรู โดยเสนอแนะวิธีการจัดกิจกรรมบูรณาการเนื้อหาสาระตางๆ ที่เปนประโยชนตอผูเรียนและเปนการชวย เตรียมความพรอมผูเ รียนทุกคนทีจ่ ะกาวเขาสูก ารเปนสมาชิกของประชาคมอาเซียนไดอยางมัน่ ใจตามขอตกลงปฏิญญา เสร�ม ชะอํา-หัวหิน วาดวยความรวมมือดานการศึกษาเพือ่ บรรลุเปาหมายประชาคมอาเซียนทีเ่ อือ้ อาทรและแบงปน จึงกําหนด 7 เปนนโยบายใหกระทรวงศึกษาธิการจัดการเรียนรูเตรียมความพรอมผูเรียนเขาสูประชาคมอาเซียนภายในป พ.ศ. 2558 ตามแนวปฏิบัติที่สําคัญ ดังนี้

การจัดการเรียนรูส ู ประชาคมการเมืองและความมัน่ คงอาเซียน 1. การสรางความรูความเขาใจ และตระหนักถึงความสําคัญของ กฎบัตรอาเซียน และความรวมมือ ของ 3 เสาหลัก ซึง่ กฎบัตรอาเซียน ในขณะนี้มีสถานะเปนกฎหมายที่ ประเทศสมาชิกจะตองปฏิบัติตาม หลักการที่กําหนดไวเพื่อใหบรรลุ เปาหมายของกฎบัตรมาตราตางๆ

2. การสงเสริมหลักการ ประชาธิปไตยและการสราง สิ่งแวดลอมประชาธิปไตย เพื่อการอยูรวมกันอยางกลมกลืน ภายใตวิถีชีวิตอาเซียนที่มีความ หลากหลายดานสังคมและ วัฒนธรรม

4. การตระหนักในคุณคาของ สายสัมพันธทางประวัติศาสตร และมรดกทางวัฒนธรรมที่มี พัฒนาการรวมกัน เพื่อเชื่อม อัตลักษณและสรางจิตสํานึก ในการเปนประชากรของประชาคม อาเซียนรวมกัน

3. การสงเสริมการศึกษาดาน สิทธิมนุษยชน เพื่อสรางประชาคม อาเซียนใหเปนประชาคมเพื่อ ประชาชนอยางแทจริง สามารถ อยูรวมกันไดบนพื้นฐานการเคารพ ในคุณคาของศักดิ์ศรีแหงความ เปนมนุษยเทาเทียมกัน

5. การสงเสริมสันติภาพ ความ มั่นคง และความปรองดองในสังคม ทั้งระดับประเทศและภูมิภาคของ อาเซียนบนพื้นฐานสันติวิธีและการ อยูรวมกันดวยขันติธรรม

คูม อื ครู

การจัดการเรียนรูส ู ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน

เสร�ม

8

1. การพัฒนาทักษะการทํางาน เพื่อเสริมสรางผูเรียนใหมีทักษะ วิชาชีพที่จําเปนสอดคลองกับ ความตองการของตลาดแรงงาน และสถานประกอบการในอาเซียน สามารถเทียบโอนผลการเรียน และการทํางานตามมาตรฐานฝมือ แรงงานในภูมิภาคอาเซียน

2. การเสริมสรางวินัย ความรับผิดชอบ และเจตคติรักการทํางาน สามารถพึ่งพาตนเอง มีทักษะชีวิต ดํารงชีวิตอยางมีความสุข เห็นคุณคา และภูมิใจในตนเอง ในฐานะที่เปนพลเมืองไทยและ อาเซียน

3. การเรียนรูเพื่อพัฒนาตนเอง อยางตอเนื่องตลอดชีวิต ใหมี ทักษะการทํางานตามมาตรฐาน อาชีพ และคุณวุฒิของวิชาชีพสาขา ตางๆ เพื่อรองรับการเตรียมเคลื่อน ยายแรงงานมีฝมือและการเปน ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนที่ เขมแข็ง เพื่อสรางขีดความสามารถ ในการแขงขันในเวทีโลก

การจัดการเรียนรูส ู ประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน 1. การเสริมสรางความรวมมือ ในลักษณะสังคมที่เอื้ออาทร ของประชากรอาเซียน โดยยึด หลักการสําคัญ คือ ความงดงาม ของประชาคมอาเซียนมาจาก ความแตกตางและหลากหลายทาง วัฒนธรรมที่ลวนแตมีคุณคาตอ มรดกทางวัฒนธรรมของอาเซียน ซึ่งประชาชนทุกคนตองอนุรักษ สืบสานใหยั่งยืน

2. การเสริมสรางคุณลักษณะ ของผูเรียนใหเปนพลเมืองอาเซียน ที่มีศักยภาพในการกาวเขาสู ประชาคมอาเซียนอยางมั่นใจ เปนผูที่มีสุขภาพสมบูรณแข็งแรง มีทักษะการสื่อสาร ทักษะการ ทํางาน ทักษะทางสังคม สามารถ ทํางานรวมกับผูอื่นไดอยาง สรางสรรค และมีองคความรู เกี่ยวกับอาเซียนที่จําเปนตอการ ดํารงชีวิตอยางมีคุณภาพ

4. การสงเสริมการเรียนรูดาน ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี วิถชี วี ติ ความเปนอยูข องเพือ่ นบาน ในอาเซียน เพื่อสรางจิตสํานึกของ ความเปนประชาคมอาเซียนและ ตระหนักถึงหนาที่ของการเปน พลเมืองอาเซียนรวมกัน

3. การสงเสริมการเรียนรูภาษา อังกฤษเพื่อการสื่อสารและการ ทํางานตามมาตรฐานอาชีพที่ กําหนดและสนับสนุนการเรียนรู ภาษาอาเซียนและภาษาเพื่อนบาน เพื่อชวยเสริมสรางสัมพันธภาพทาง สังคม และการอยูรวมกันอยางสันติ ทามกลางความหลากหลายทาง วัฒนธรรม

5. การสรางความรูและความ ตระหนักเกี่ยวกับดานสิ่งแวดลอม ปญหาและผลกระทบตอคุณภาพ ชีวิตของประชากรในภูมิภาค รวมทั้งแนวทางการพัฒนาอยาง ยั่งยืน ใหเปนมรดกสืบทอดแก พลเมืองอาเซียนในรุนหลังตอๆ ไป

กระทรวงศึกษาธิการจึงประกาศนโยบายการปฏิรูปการศึกษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) เพื่อเรงพัฒนาเด็ก และเยาวชนไทยใหเปนทรัพยากรมนุษยของชาติที่มีทักษะและความชํานาญ พรอมเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงและ การแขงขันทั้งในภูมิภาคอาเซียนและภูมิภาคอื่นๆ ของสังคมโลก ทั้งนี้ผูบริหารสถานศึกษา ครูผูสอน และผูปกครอง ควรรวมมือกันอยางใกลชิดในการดูแลชวยเหลือผูเรียนและจัดประสบการณการเรียนรูเพื่อพัฒนาผูเรียนจนเต็มศักยภาพ เพื่อกาวเขาสูการเปนพลเมืองอาเซียนอยางมีเกียรติภูมิและศักดิ์ศรีความเปนมนุษยของตน คณะผูจัดทํา คูม อื ครู

ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง สาระที่ 2

หนาที่พลเมืองฯ (เฉพาะชั้น ม.1)*

หนาที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดําเนินชีวิตในสังคม

มาตรฐาน ส 2.1 เขาใจและปฏิบัติตนตามหนาที่ของการเปนพลเมืองดี มีคานิยมที่ดีงามและธํารงรักษาประเพณี และวัฒนธรรมไทย ดํารงชีวิตอยูรวมกันในสังคมไทยและสังคมโลกอยางสันติสุข ชั้น

ตัวชี้วัด

สาระการเรียนรูแกนกลาง

ม. 1 1. ปฏิบัติตามกฎหมาย • กฎหมายในการคุมครองสิทธิของบุคคล เชน ในการคุมครองสิทธิ - กฎหมายคุมครองเด็ก ของบุคคล - กฎหมายการศึกษา - กฎหมายคุมครองผูบริโภค - กฎหมายลิขสิทธิ์ • ประโยชนของการปฏิบัติตนตามกฎหมาย คุมครองสิทธิของบุคคล 2. ระบุความสามารถ • บทบาทและหนาที่ของเยาวชนที่มีตอสังคมและ ของตนเองในการทํา ประเทศชาติ โดยเนนจิตสาธรณะ เชน เคารพ กติกาสังคม ปฏิบัติตนตามกฎหมาย มีสวนรวม ประโยชนตอสังคม และรับผิดชอบในกิจกรรมทางสังคม อนุรักษ และประเทศชาติ ทรัพยากรธรรมชาติ รักษาสาธารณประโยชน 3. อภิปรายเกี่ยวกับ • ความคลายคลึงและความแตกตางระหวาง คุณคาทางวัฒนธรรม วัฒนธรรมไทยกับวัฒนธรรมของประเทศ ในภูมิภาคเอชียตะวันออกเฉียงใต ที่เปนปจจัยในการ สรางความสัมพันธ • วัฒนธรรมที่เปนปจจัยในการสรางความสัมพันธ ที่ดีหรืออาจนําไปสู ที่ดี หรืออาจนําไปสูความเขาใจผิดตอกัน ความเขาใจผิดตอกัน 4. แสดงออกถึงการ • วิธีปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิเสรีภาพของ เคารพในสิทธิ ตนเองและผูอื่น เสรีภาพของตนเอง • ผลที่ไดจากการเคารพในสิทธิเสรีภาพของตนเอง และผูอื่น และผูอื่น

หนวยการเรียนรูในหนังสือเรียน

เสร�ม

9

• หนวยการเรียนรูที่ 3 กฎหมายคุมครองสิทธิ ของบุคคล

• หนวยการเรียนรูที่ 1 บทบาทและหนาที่ ของเยาวชนที่มีตอสังคม และประเทศชาติ • หนวยการเรียนรูที่ 4 วัฒนธรรมไทยและวัฒนธรรม ของประเทศในภูมิภาคเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต

• หนวยการเรียนรูที่ 1 บทบาทและหนาที่ ของเยาวชนที่มีตอสังคม และประเทศชาติ

_________________________________ * สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, กระทรวงศึกษาธิการ. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระ การเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม. (กรุงเทพมหานคร : ชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551), หนา 52-70.

คูม อื ครู

มาตรฐาน ส 2.2 เขาใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และธํารงรักษาไว ซึ่งการปกครอง ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข ชั้น

เสร�ม

10

คูม อื ครู

ตัวชี้วัด

สาระการเรียนรูแกนกลาง

หนวยการเรียนรูในหนังสือเรียน

ม. 1 1. อธิบายหลักการ • หลักการ เจตนารมณ โครงสรางและสาระสําคัญ • หนวยการเรียนรูที่ 2 เจตนารมณ ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยฉบับ รัฐธรรมนูญกับการเมือง โครงสราง ปจจุบนั การปกครองของไทย และสาระสําคัญ ของรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทย ฉบับปจจุบัน โดยสังเขป 2. วิเคราะหบทบาท • การแบงอํานาจและการถวงดุลอํานาจอธิปไตย การถวงดุลอํานาจ ทั้ง 3 ฝาย คือ นิติบัญญัติ บริหาร ตุลาการ อธิปไตยใน ตามที่ระบุในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย รัฐธรรมนูญแหง ฉบับปจจุบัน ราชอาณาจักรไทย ฉบับปจจุบัน 3. ปฏิบัติตนตาม • การปฏิบัติตนตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ บทบัญญัติของ แหงราชอาณาจักรไทยฉบับปจจุบัน เกี่ยวกับ รัฐธรรมนูญแหง สิทธิ เสรีภาพ และหนาที่ ราชอาณาจักรไทย ฉบับปจจุบันที่ เกี่ยวของกับตนเอง

คําอธิบายรายวิชา รายวิชา หนาที่พลเมืองฯ ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 รหัสวิชา ส…………………………………

กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ภาคเรียนที่ 1-2 เวลา 20 ชั่วโมง/ป

ศึกษา วิเคราะห บทบาทและหนาที่ของเยาวชนที่มีตอสังคมและประเทศชาติ การเคารพในสิทธิเสรีภาพ ของตนเองและผูอื่น กฎหมายในการคุมครองสิทธิของบุคคล หลักการ เจตนารมณ โครงสราง และสาระ สําคัญของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยฉบับปจจุบนั บทบัญญัตขิ องรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย ฉบับปจจุบนั ทีเ่ กีย่ วของกับตนเอง การถวงดุลอํานาจอธิปไตยในรัฐธรรมนูญ กฎหมายในการคมุ ครองสิทธิของ บุคคล ความคลายคลึงและความแตกตางระหวางวัฒนธรรมไทยกับวัฒนธรรมของประเทศในภูมิภาคเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต วัฒนธรรมที่เปนปจจัยในการสรางความสัมพันธที่ดีหรืออาจนําไปสูความเขาใจผิดตอกัน ตัวชี้วัด ส 2.1 ส 2.2

ม.1/1 ม.1/1

ม.1/2 ม.1/2

ม.1/3 ม.1/3

เสร�ม

11

ม.1/4 รวม 7 ตัวชี้วัด

คูม อื ครู

ตาราง

วิเคราะหมาตรฐานการเรียนรูแ ละตัวชีว้ ดั รายวิชา หนาทีพ ่ ลเมืองฯ ม.1

คําชี้แจง : ใหผูสอนใชตารางนี้ตรวจสอบความสอดคลองของเนื้อหาสาระการเรียนรูในหนวยการเรียนรูกับมาตรฐาน การเรียนรูและตัวชี้วัดชั้นป มาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด

เสร�ม

12

หนวยการเรียนรู

สาระที่ 2 มาตรฐาน ส 2.1 มาตรฐาน ส 2.2 ตัวชี้วัด ตัวชี้วดั 1 2 3 4 1 2 3

หนวยการเรียนรูที่ 1 : บทบาทและหนาที่ของเยาวชนที่มีตอ สังคมและประเทศชาติ

✓

✓

หนวยการเรียนรูที่ 2 : รัฐธรรมนูญกับการเมืองการปกครองของไทย

หนวยการเรียนรูที่ 3 : กฎหมายคุมครองสิทธิของบุคคล

หนวยการเรียนรูที่ 4 : วัฒนธรรมไทยและวัฒนธรรมของประเทศ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉ�ยงใต

คูม อื ครู

✓

✓

✓

✓

✓

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ÃÒÂÇÔªÒ¾×é¹°Ò¹

˹ŒÒ·Õ¾è ÅàÁ×ͧ ÇѲ¹¸ÃÃÁ áÅСÒôíÒà¹Ô¹ªÕÇµÔ ã¹Êѧ¤Á Á.ñ ªÑ¹é ÁѸÂÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ñ

¡ÅØ‹ÁÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒÊѧ¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ µÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõõñ ¼ÙŒàÃÕºàÃÕ§

È.´Ã. ¡ÃÐÁÅ ·Í§¸ÃÃÁªÒµÔ ÃÈ. ´Ã. ´íÒç¤ °Ò¹´Õ ¼È. ÇԪѠÀÙ‹â¸Թ ¹Ò§Êؤ¹¸ ÊÔ¹¸¾Ò¹¹·

¼ÙŒµÃǨ

¼È. ¨ÒÃØÇÃó ¢íÒྪà ¼È. ÀÒÇÔ¹Õ ÁÕ¼´Ø§ ¹ÒÂä¾ÈÒÅ Àً侺ÙÅÂ

ºÃóҸԡÒÃ

¹ÒÂÊÁà¡ÕÂÃµÔ ÀÙ‹ÃÐ˧É

¾ÔÁ¾ ¤ÃÑ駷Õè ñð

ʧǹÅÔ¢ÊÔ·¸ÔìµÒÁ¾ÃÐÃÒªºÑ- - ÑµÔ ISBN : 978-616-203-085-7 ÃËÑÊÊÔ¹¤ŒÒ òññóðøõ

¤Œ¹¤ÇÒÁÃÙŒ¢ÂÒ¤ÇÒÁ¤Ô´¨Ò¡

¾ÔÁ¾ ¤ÃÑ駷Õè ñ ÃËÑÊÊÔ¹¤ŒÒ òñôóñòù

EB GUIDE

ที่พิมพกํากับหัวขอสําคัญในหนังสือเรียนหลักสูตรแกนกลางฯ ผาน www.aksorn.com ไปยังแหลงความรูทั่วไทย-ทั่วโลก

คณะผูจัดทําคูมือครู

ระวีวรรณ ตั้งตรงขันติ

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

อธิบายความรู Explain

¤íÒ¹íÒ

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

¡ÒÃÈÖ¡ÉÒàÃÕ¹ÃÙŒ¡ÅØ‹ÁÊÒÃÐÊѧ¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ ÁըشÁØ‹§ËÁÒÂà¾×èÍãËŒ ¼ÙàŒ ÃÕ¹ÁÕ¤ÇÒÁࢌÒ㨡ÒôíÒçªÕÇµÔ ¢Í§Á¹ØÉ ·Ñ§é 㹰ҹл˜¨à¨¡ºØ¤¤ÅáÅСÒÃÍÂÙË Ç‹ Á¡Ñ¹ã¹Êѧ¤Á ¡ÒûÃѺµÑǵÒÁÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ ¡ÒèѴ¡Ò÷ÃѾÂҡ÷ÕèÁÕÍÂÙ‹Í‹ҧ¨íÒ¡Ñ´ ࢌÒ㨶֧¡ÒþѲ¹Ò à»ÅÕè¹á»Å§µÒÁÂؤÊÁÑ ¡ÒÅàÇÅÒ µÒÁà˵ػ˜¨¨Ñµ‹Ò§æ à¡Ô´¤ÇÒÁࢌÒã¨ã¹µ¹àͧáÅмٌÍ×è¹ ÁÕ¤ÇÒÁÍ´·¹ Í´¡ÅÑé¹ ÂÍÁÃѺ㹤ÇÒÁᵡµ‹Ò§ áÅÐÁդس¸ÃÃÁ ÊÒÁÒö¹íÒ¤ÇÒÁÃٌ任ÃѺ㪌 㹡ÒôíÒà¹Ô¹ªÕÇÔµ ໚¹¾ÅàÁ×ͧ´Õ¢Í§»ÃÐà·ÈªÒµÔáÅÐÊѧ¤ÁâÅ¡ ·Ñ§é ¹ÕÊé ÒÃзռè àŒÙ ÃÕ¹µŒÍ§ÈÖ¡ÉÒã¹ÃдѺªÑ¹é ÁѸÂÁÈÖ¡ÉÒ ÁÕÍÂÙ´‹ ÇŒ ¡ѹ õ ÊÒÃÐ »ÃСͺ´ŒÇ ÊÒÃÐÈÒÊ¹Ò ÈÕŸÃÃÁ ¨ÃÔ¸ÃÃÁ ˹ŒÒ·Õè¾ÅàÁ×ͧ ÇѲ¹¸ÃÃÁ áÅСÒôíÒà¹Ô¹ªÕÇÔµã¹Êѧ¤Á àÈÃÉ°ÈÒʵà »ÃÐÇѵÔÈÒʵà ÀÙÁÔÈÒʵà «Öè§ã¹¡ÒèѴ·íÒ˹ѧÊ×ͨШѴá¡໚¹ÊÒÃÐ ÊÒÃÐÅÐ ñ àÅ‹Á à¾×èÍãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁÊдǡ á¡‹¡ÒèѴ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹ ÊíÒËÃѺÊÒÃÐ˹ŒÒ·Õè¾ÅàÁ×ͧ ÇѲ¹¸ÃÃÁ áÅСÒôíÒà¹Ô¹ªÕÇԵ㹠Êѧ¤Á ªÑé¹ÁѸÂÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ñ àÅ‹Á¹Õé ä´Œ¨Ñ´·íÒãËŒÊÍ´¤ÅŒÍ§¡ÑºÊÒÃСÒÃàÃÕ¹Ãٌ᡹¡ÅÒ§áÅеÑÇ ªÕéÇÑ´ µÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõõñ â´Âà¹×éÍËÒÊÒÃШÐÇ‹Ò ´ŒÇ¡®ËÁÒÂ㹡Òä،Á¤ÃͧÊÔ·¸Ô¢Í§ºØ¤¤Å »ÃÐ⪹ ¢Í§¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹µÒÁ¡®ËÁÒ¤،Á¤Ãͧ ÊÔ·¸Ô¢Í§ºØ¤¤Å º·ºÒ·áÅÐ˹ŒÒ·Õè¢Í§àÂÒǪ¹·ÕèÁÕµ‹ÍÊѧ¤ÁáÅлÃÐà·ÈªÒµÔ ¤ÇÒÁ¤ÅŒÒ¤ÅÖ§ áÅФÇÒÁᵡµ‹Ò§ÃÐËÇ‹Ò§ÇѲ¹¸ÃÃÁä·Â¡ÑºÇѲ¹¸ÃÃÁ¢Í§»ÃÐà·Èã¹ÀÙÁÔÀÒ¤àÍàªÕµÐÇѹÍÍ¡ à©Õ§㵌 ÇѲ¹¸ÃÃÁ·Õè໚¹»˜¨¨ÑÂ㹡ÒÃÊÌҧ¤ÇÒÁÊÑÁ¾Ñ¹¸ ·Õè´ÕËÃ×ÍÍÒ¨¹íÒä»ÊÙ‹¤ÇÒÁࢌÒ㨼Դµ‹Í ¡Ñ¹ ÇÔ¸Õ»¯ÔºÑµÔµ¹ã¹¡ÒÃà¤ÒþÊÔ·¸Ô àÊÃÕÀÒ¾ ¢Í§µ¹àͧáÅмٌÍ×è¹ ¼Å·Õèä´Œ¨Ò¡¡ÒÃà¤Òþã¹ÊÔ·¸Ô àÊÃÕÀÒ¾¢Í§µ¹àͧáÅмٌÍ×è¹ ËÅÑ¡¡Òà ਵ¹ÒÃÁ³ â¤Ã§ÊÌҧ áÅÐÊÒÃÐÊíÒ¤ÑޢͧÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞ áË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â©ºÑº»˜¨¨ØºÑ¹ ¡ÒÃẋ§ÍíÒ¹Ò¨áÅСÒö‹Ç§´ØÅÍíҹҨ͸ԻäµÂ·Ñé§ ó ½†Ò ¤×Í ¹ÔµÔºÑÞÞÑµÔ ºÃÔËÒà µØÅÒ¡Òà µÒÁ·ÕèÃкØäÇŒã¹ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞáË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â µÅÍ´¨¹ ¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹µÒÁº·ºÑÞÞѵԢͧÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞáË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â©ºÑº»˜¨¨ØºÑ¹ à¡ÕèÂǡѺÊÔ·¸Ô àÊÃÕÀÒ¾ áÅÐ˹ŒÒ·Õè ËÇѧ໚¹Í‹ҧÂÔ§è Ç‹Ò˹ѧÊ×ÍàÅ‹Á¹Õé ¨Ð໚¹Ê×Íè ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙ·Œ ªÕè Ç‹ ÂÍíҹǤÇÒÁÊдǡᡋ¤ÃÙáÅÐ ¼ÙŒàÃÕ¹ à¾×èͪ‹Ç¾Ѳ¹ÒÈÑ¡ÂÀÒ¾¢Í§¼ÙŒàÃÕ¹ãËŒºÃÃÅصÇÑ ªÕéÇÑ´áÅÐÁҵðҹµÒÁ·ÕèËÅÑ¡ÊٵáíÒ˹´ äÇŒ·Ø¡»ÃСÒà ¤³Ð¼ÙŒàÃÕºàÃÕ§

กระตุน ความสนใจ

สํารวจคนหา

Engage

อธิบายความรู

Explore

ขยายความเขาใจ

Explain

Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

¤íÒá¹Ð¹íÒ㹡ÒÃ㪌˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ หนั ง สื อ เรี ย น รายวิ ช าพื้ น ฐาน หน า ที่ พ ลเมื อ ง วั ฒ นธรรม และการดํ า เนิ น ชี วิ ต ในสั ง คม เล ม นี้ ใช ป ระกอบการเรี ย นการสอนรายวิ ช าพื้ น ฐาน กลุ  ม สาระการเรี ย นรู  สั ง คมศึ ก ษา ศาสนา และวั ฒ นธรรม ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ ๑ เนื้ อ หาตรงตามสาระการเรี ย นรู  แ กนกลางขั้ น พื้ น ฐาน อ า นทํ า ความเข า ใจง า ย ให ทั้ ง ความรูและชวยพัฒนาผูเรียนตามหลักสูตรและตัวชี้วัด เนื้อหาสาระแบงออกเปนหนวยการเรียนรู สะดวกแกการ จัดการเรียนการสอนและการวัดผลประเมินผล พรอมเสริมองคประกอบอื่นๆ ที่ชวยทําใหผูเรียนไดรับความรู อยางมีประสิทธิภาพ ¨Ñ´¡ÅØ‹Áà¹×éÍËÒ໚¹Ë¹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ Êдǡᡋ¡ÒèѴ¡ÒÃàÃÕ¹¡ÒÃÊ͹

หน่วยการเรียนรู้ที่

๑

บทบาทและหน้าที่ของ เยาวชนที่มีต่อสังคม และประเทศชาติ

ตัวชี้วัด

ส ๒.๑ ม.๑/๒

ระบุความสามารถของตนในการท�าประโยชน์ ต่อสังคม และประเทศชาติ ส ๒.๑ ม.๑/๔ ■ แสดงออกถึงการเคารพในสิ ทธิเสรีภาพของตนเองและผ ■

ู้อื่น

สาระการเรียนรู้แกนกลาง ■ บทบาทหน้าที่ของเยาวชนที่มีต่อสังคม และประเทศชา ติ โดยเน้นจิตสาธารณะ เช่น เคารพกติกาสั งคม ปฏิ ตามกฎหมาย มีส่วนร่วมและรับผิดชอบในกิ บัติตน จกรรมทาง สังคม อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ รักษาสาธารณประโย ชน์ ■ วิธีปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิเสรีภาพของตนเองและผ ู้อื่น ■ ผลที่ได้จากการเคารพสิทธิเสรีภาพของตนเองและผ ู้อื่น

ในการอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างสงบสุข นั้น สมาชิกในสังคมจะต้องปฏิบัติตนตามกฎ ระเบียบของสังคม เริ่มตั้งแต่การปฏิบัติต นเป็น สมาชิกทีด่ ขี องครอบครวั ชุมชน และประ และประเทศ เทศชาติ ชาติ โดยเฉพาะเยาวชนผู้ซึ่งเป็นก�าลังส�าคัญในการ พัฒนาประเทศชาติในภายหน้าต่อไป ไป และจะต้ และจะต้อง เป็นผู้ที่ประพฤติตนเป็นพลเมืองดี มีคุณ ธรรม ธรรม จริยธรรม มี ธรรม มีจิตสาธารณะ สาธารณะ เเห็ห็นแก่ประโยชน์ส่วน รวม รวม มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ รู้จักบทบาท หน้าที่ของตนและปฏิบัติได้อย่างถูกต้องง เหมาะ สม สม เคารพในสิทธิเสรีภาพของตนเองและผู ้อื่น สามารถน� า หลั ก คุ ณ ธรรม ธรรม จริ ย ธรรมมาเป ็ น แนวทางในการปฏิบัติตนได้ เพื่อร่วมกันพั ฒนา สังคมไทยให้มีความเจริญก้าวหน้าและเพื ่อการ อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข

à¡ÃÔè¹¹íÒà¾×èÍãˌࢌÒ㨶֧ÊÒÃÐÊíÒ¤ÑÞ ã¹Ë¹‹Ç·Õè¨ÐàÃÕ¹

à¹×éÍËҵçµÒÁÊÒÃСÒÃàÃÕ¹Ãٌ᡹¡ÅÒ§ ãËŒ¤ÇÒÁÃÙŒáÅÐàÍ×é͵‹Í¡ÒùíÒä»ãªŒÊ͹à¾×èÍ ãËŒºÃÃÅصÑǪÕéÇÑ´ áÅÐÊÌҧ¤Ø³ÅѡɳРÍѹ¾Ö§»ÃÐʧ¤

ไว้เพื่อให้การอยู่ร่วมกันใน ๑) เคารพกฎกติกาของสังคม กฎกติกาของสังคมมี

ัดเอาเปรียบ หรือสร้างความเดือดร้อนร�าคาญ สังคมเป็นไปอย่างปกติสุข ไม่ให้มีการข่มเหง เอาร ให้แก่กัน เพราะไม่มีใครจะมีความสุขอยู่ได้ถ้า สังคมเดือดร้อน ดังนัน้ เยาวชนจงึ ต้องประพฤตติ น

เป็นคนสุภาพเรียบร้อย ไม่ประพฤติตนที่ท�าให้ ผู้อื่นเดือดร้อน เช่น ไม่ยุ่งเกี่ยวกับอบายมุข ไม่ ติ ด เกมคอมพิ ว เตอร์ ไม่ ท� า ตั ว ก่ อ ความ ร�าคาญให้แก่สังคม ไม่หนีโรงเรียน ไม่ท�าลาย สาธารณสมบัติและสิ่งแวดล้อม ๒) ปฏิ บั ติ ต นตามกฎ หมาย

รัฐธรรมนูญซึ่งเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ ได้บัญญัติไว้โดยตรงและชัดแจ้งว่า “บุคคลมี าย เช่น เยาวชนที่ดีต้องเรียนรู้ที่จะปฏิบัติตนตามกฎหม ้อื่น หน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติตามกฎหมาย” ดิภาพของตนเองและผู ดังนั้น เยาวชนจึงต้องปฏิบัติตน กฎหมายจราจร ทั้งนี้เพื่อสวัส

ตามที่กฎหมายก�าหนด ไม่กระท�าในสิ่งที่ท�าให้ ้ อ นเสียหาย เช่น ไม่ขม่ ขูท่ า� ร้ายร่างกายผู นื่ ไม่ ตน ผู้อื่น สังคม หรือประเทศเกิดความเดือดร้อ หลวง เคารพสิทธิผู้อื่น ไม่กระท�าความผิดใน ยกพวกก่อการทะเลาะวิวาทกัน ไม่แข่งรถบนถนน ห้ความช่วยเหลือ เรื่องเพศ หรือเมื่อพบเห็นผู้อื่นอยู่ในภยันตรายก็ใ แค่เพียงมีส่วนท�าให้การอยู่ร่วมกันมีความ มายไม่ นตามกฎห ต ิ ต ั บ ิ ยาวชนปฏ เ ่ การที

ใคร่กลมเกลียวกัน มีความสมานฉันท์ รวมทั้ง สงบสันติ แต่ยังจะช่วยให้สังคมมีความสามัคคีรัก บัติตามกฎหมาย และเมื่อเยาวชนเติบโตขึ้น เกิดความเป็นธรรมขึ้นในสังคม เพราะทุกคนต้องปฏิ ่ดีของชาติบ้านเมือง ไปเป็นผู้ใหญ่ก็จะเป็นผู้ใหญ่ที่ดีและเป็นพลเมืองที าเป็นต้องเป็นบุคคลทีม่ ปี ญั ญา ๓) ใฝ่เรียนรู บุ ้ บุคคลจะเจริญเติบโตอย่างมีคณุ ภาพได้ จ� วงที่ก�าลังอยู่ในวัยเรียน

เยาวชนต้องใช้เวลาในช่ ซึ่งจะส่งผลท�าให้เป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถ ้ในห้องเรียนเท่านั้น แต่ต้อง นรู ย ารเรี ก ต่ แ ่ อยู ด กั า � จ ไม่ ง ่ ซึ ใฝ่เรียนรู้ในศิลปะวิทยาการแขนงต่างๆ ย ศึกษาหาความรู้จากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ รอบตัวด้ว ปใช้แก้ปญั หาและพัฒนาตนเอง ้ ไ ความรู า ะน� ่ ี จ แนวทางท น ะเห็ จ ญาก็ ั ญ ป เมือ่ เยาวชนมี

ครอบครัว ชุมชน และประเทศชาติต่อไป

EB GUIDE

http://www.aksorn.com/LC/Civil/M1/01

µÑǪÕÇé ´Ñ áÅÐÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙጠ¡¹¡ÅÒ§ µÒÁ·ÕËè ÅÑ¡Êٵà ¡íÒ˹´ à¾×èÍãËŒ·ÃÒº¶Ö§à»‡ÒËÁÒÂ㹡ÒÃÈÖ¡ÉÒ Design ˹ŒÒẺãËÁ‹ ÊǧÒÁ ¾ÔÁ¾ ô ÊÕ µÅÍ´àÅ‹Á ª‹ÇÂãˌ͋ҹ·íÒ¤ÇÒÁࢌÒã¨ä´Œ§‹ÒÂ

ประชาชนมีสิทธิด�าเนินการอนุร ักษ์และบ�ารุงรักษาทรัพยากรธรร มชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชนตามส บัญญัติไว้ ิทธิที่รัฐ

ธรรมนูญได้

• บุคคลมีส่วนร่วมกับรั ผลประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาต ฐและชุมชนในการอนุรักษ์ บ�ารุงรักษา และได้รับ ิและความหลากหลายทางชีวภาพ

ดังนัน้ จึงกล่าวได้วา่ สิทธิและเสรีภาพของ ประชาชนชาวไทย รัฐธรรมนญู ฉบับ ได้บัญญัติคุ้มครองไว้หลายประการ ด ปัจจุบนั ังมีประเด็นส�าคัญๆ ตามที่ได้กล่าวมาข้ างต้ รับรู้ ทั้งนี้เพื่อให้เยาวชนซึ่งจะเติบ โตเป็นผู้รับผิดชอบบ้านเมืองต่อไปในภ น ซึ่งเยาวชนควร ายภาคหน้า จะได้รู้ว่า ตนเองมีสิทธิและเสรีภาพอะไร จะได้ ปฏิบัติตนได้อย่างถูกต้อง ขณะเดีย วกัน ตนเองมี ผู้อื่นก็มีด้วยเช่นกัน เพื่อ จะได้ไม่กระท�าตนไปละเมิดสิทธิและเสรี สิทธิและเสรีภาพที่ ภาพของผู้อื่น ส่งผล ท�าให้การอยู่ร่วมกันในสังคมประชาธิ ปไตยเป็นไปอย่างสันติสุข เรื่องน่ารู้ กรมคุ้มครองสิทธิเสรีภาพ

กรมคุ้มครองสิทธิเสรีภาพ เป็นองค์ กรในการส่งเสริม คุ้มครอง และสร้ างหลักประกันสิทธิ เสรีภาพ และ สิทธิมนุษยชน อย่างบูรณาการแ ละมีนวัตกรรมสู่ความเป็นสากล โดยเป็นส่วนราชการในสังกัดกระทรว จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ ๓ ตุลาคม พ.ศ งยุติธรรม . 2545 ตามพระราชบัญญัติปรั บปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. หลักในการสง่ เสริมสิทธิและเสรีภ 2545 ท�าหน้าที่ าพของประชาชนตามรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยและหลักการสิ เพื่อให้ประชาชนได้รับการส่งเสริ ทธิมนุษยชน ม คุ้มครอง และมีหลักประกันด้า นสิทธิและเสรีภาพในระดับสากล สรุปจาก: http://www.rlpd.moj.g o.th/rlpd/index.php

๓

Web guide á¹Ð¹íÒáËÅ‹§¤Œ¹¤ÇŒÒ¢ŒÍÁÙÅ à¾ÔèÁàµÔÁ¼‹Ò¹Ãкº Online àÊÃÔÁÊÒÃШҡà¹×Íé Ëҹ͡à˹×ͨҡ ·ÕÁè ãÕ ¹ÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙጠ¡¹¡ÅÒ§ à¾×Íè à¾ÔÁè ¾Ù¹áÅТÂÒ¾ÃÁá´¹¤ÇÒÁÃÙ㌠ˌ ¡ÇŒÒ§¢ÇÒ§ÍÍ¡ä»

àÃ×Íè §¹‹ÒÃÙàŒ ¾ÔÁè àµÔÁ¨Ò¡à¹×Íé ËÒ ÁÕá·Ã¡à»š¹ÃÐÂÐæ ¤íÒ¶ÒÁ»ÃШíÒ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒáÅСԨ¡ÃÃÁ ÊÌҧÊÃä ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ¢Í§¼ÙŒàÃÕ¹ãËŒÁÕ ¤Ø³ÀÒ¾µÒÁµÑǪÕéÇÑ´

วิต

าระ

เสริมส

าน (ซ้าย) เวียดนาม (กลาง) มาเลเซีย (ขวา) พม่า

ลักษณะการแต่งกายชุดพื้นเมืองของสตรีในประเทศเพื่อนบ้

ยนคล้ายคลึงกับ ๕) วัฒนธรรมด้านภาษา ประเทศเพื่อนบ้านที่มีภาษาพูดและเขี พม่า เวียดนาม

ไม่วา่ จะเป็น ไทย ก็คอื ลาวเพียงชาติเดียวเท่านัน้ ส่วนชาติอนื่ ๆ ก็จะใช้ภาษาของตน ี่ใช้ติดต่อกันได้ทั่วทั้ง นภาษากลางท อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ โดยที่ภาษาอังกฤษและภาษาจีนจะเป็ ภูมิภาค นออกเฉียงใต้ ๖) วัฒนธรรมด้านอาหาร อาหารของประชากรในภูมภิ าคเอเชียตะวั

ยในท้องถิ่น การปรุงอาหารโดยมาก ส่วนใหญ่จะประกอบด้วยข้าว พืชผัก และเนื้อสัตว์ ที่หาได้ง่า

ชี ้คนด�ารง ็น วรจะเป ได้อย่างถาวรและผู ไทยที่ค น้า ที่ส�าคัญ ของสังคม ัฒนาให้เจริญก้าวห ทางสังคม วจสอบ ้ ไทยจะพ ตร บกิจกรรม

คำาถามประจำาหน่วยการเรียนรู้

รูปแบบ

า สังคม สู่เป้าหมาย ดังนี ่วนร่วมรับผิดชอ ีส่วนร่วมในการ นุรักษ์ รอ ห้ทัศนะว่ ส ท่านได้ใ จะต้องด�าเนินไป ระชาชนเข้ามามี ประโยชน์ เช่น ม ารสาธารณะ กา วร ารหลาย ับ มา นักวิชาก นั้น สังคมไทยค ายถึง การให้ป อบ และร่วมร งถิ่น จัดท�าบริก วามคิดเห็นขึ้น ิ่นนั้นๆ

จส หม ก ุ ย าส ของท้อ ิปไต ็นผู้เสนอค วามผ ร่วมตรว

ยู่ในท้องถ อยู่ด้วยค สังคมประชาธ �า ร่วมตัดสินใจ ะสังคมของชุมชน ระดับฐานล่างเป ะประชาคมที่อ ิปัญญาท้องถิ่น ู ๑. ใน ภูม ิจแล แล

ี ่วมท ว ั ชน ฐก ร พณ คร ชา ด ิ รษ ะเ

มเลี้ยงด ระ อบ มค ริมให้ป จารีตปร คล คร การอบร พัฒนาเศ การร่ว อันได้แก่ จรัฐ วางแผน ดล้อม โดยส่งเส ที่มีฐานจากบุค นุรักษ์หรือฟื้นฟู ้านการศึกษา งด แว �านา ชน ง ่ รอ อ สิ ม ทา าง ช้ กา ชุ น ่ ิ ละ

รใ วท แ ง งถ น ่ ติ ถึ กา มาเปน็ แน ชีวติ ธรรมชา ้มแข็ง หมาย ของชุมชน เช ะเยาวชนในท้อ อ ถื กร ั บ ยา พ ั นน เข า� รง ทร ็กแล างๆ าทตี่ นั แต่กด็ ๒. สังคม ดชอบกิจกรรมต่ ศักยภาพของเด เสพติด องศาสน

ค�าสอนข ศาสนาแตกต่างก ยและทั่วถึง ัญหาสิ่ง งกันรับผิ ิ่น พัฒนา อ ลักธรรม ผนึกก�าลั รรมของท้องถ ้องกันและแก้ไขป ค่ นในชมุ ชนใชห้ คีกนั แม้จะนบั ถื ิกันอย่างแพร่หลา หลือเกื้อกูลกัน นธ ค ยเ ที รป ัต ศิลปะวัฒ ณสุข รวมทั้งกา หมายถงึ ชุมชน ปกแผน่ รูร้ กั สามั าสนามาใช้ปฏิบ ้งกัน มีน้�าใจช่ว ูตามสมควรแก่ ทิ งด น าร รม งศ ย ้ ป็ อด การสาธ สังคมคุณธร นิ ชีวติ มคี วามเ �าหลักธรรมทา ร่ ห่วงใยไม่ท รสงเคราะห์เลี ๓. ว่ น ารด�าเน ารส่งเสริมและน ชนที่ผู้คนรักใค นาถาได้รับกา

ทุกภาคส คนอ ปิ ฏิบตั ใิ นก ชุม มีก ะชาชนไทย ประพฤต ได้อย่างสันติสุข กัน หมายถึง ้ คนชรา ผู้พิการ ็นที่ตั้ง ้ ติแต่ถา้ ปร ทร ัน ไร อยู่ร่วมก สังคมที่เอื้ออา งแย่งชิงดี ผู้ยาก โยชน์ส่วนรวมเป น็ สังคมในอุดมค าสจะบังเกิดขึ้นได ๔. รียบแก่ ะยึดเอาผลประ ปู ระหนงึ่ ว่าจะเป ให้เป็นก็มีโอก าเป เอ ด ั าก น้ ด ะ แล อย เอาร ไม่มีการ ้คนมีจิตสาธารณ งทีก่ ล่าวมาขา้ งต อยากเห็นหรือ ดั ผู ่เรา อัตภาพ แมล้ กั ษณะสงั คม ละน้อย สังคมที ็ก ถึง

ไปทีละเล นพัฒนา ร่วมมือกั

๑. เยาวชนที่ดีมีคุณลักษณะที่ส�าคัญ อย่างไรบ้าง ๒. เยาวชนสามารถท�าประโยชน์ให้แก่สังคมและประเทศชาติได้ อย่างไรบ้าง ๓. ผู้มีจิตสาธารณะมีลักษณะส�าคัญอย่างไร และมีวิธีการส่งเสริมการมีจิตสาธารณะให้กับ เยาวชนไทยได้ อย่างไรบ้าง ๔. ถ้าทุกคนในสังคมมีความเคารพในสิทธิเสรีภาพของผู้อื่น จะท�าให้สังคมนั้นเป็นอย่างไร ๕. นักเรียนมีวิธีการปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิเสรีภาพของผู้อื่น อย่างไรบ้าง ๖. สิทธิหน้าที่ตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญมีอะไรบ้าง จงยกตัวอย่างมาพอสังเขป

กิจกรรมสร้างสรรค์พัฒนาการเรียนรู้ กิจกรรมที่ ๑ ให้นักเรียนบันทึกการปฏิบัติตนเป็นเยาวชนที่ดีเป็นเวลา ๑ สัปดาห์ แล้วสรุปผลการปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีของตนส่งครูผู้สอน กิจกรรมที่ ๒ ให้นักเรียนเขียนเรียงความเพื่อเล่าถึงความประทับใจในการท�าความดีของ ตนเอง ๑ เรื่อง ความยาว ๑ หน้ากระดาษรายงาน แล้วน�าไปติดบนกระดาษ แข็ง หรือแผ่นฟิวเจอร์บอร์ด ตกแต่งให้สวยงาม น�าส่งครูผู้สอน กิจกรรมที่ ๓ ให้นักเรียนรวบรวมข่าวการท�าความดีของเยาวชน เช่น การที่เยาวชนช่วย เหลือผู้อื่น เข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาสังคม ผู้ที่เรียนดีได้รับทุนการศึกษา เยาวชนที่ไปแข่งขันชนะได้เหรียญทั้งด้านความรู้ การกีฬา ดนตรี ศิลปะ และทักษะอาชีพ เป็นต้น แล้วน�ามาวิเคราะห์ ในชั้นเรียน ถึงผลของการ ท�าความดีนั้น

กลาง) อาหารเวียดนาม (ขวา) อาหารมาเลย์

ตัวอย่างอาหารพื้นเมืองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ซ้าย) อาหารไทย (

68

ย ะชาธปิ ไต ค์สงั คมปร รสร้างสรร หนงึ่ ในกา แนวทาง ็ น เป อ ถื ง่ จิ กรรม ซึ นรว่ มในก ามามีสว่ eet วชนให้เข้ nnual_m news/a ต้องนา� เยา rtals/0/ ทางสงั คม o.th/Po กิจกรรม .nesdb.g ww

http://w

สรุปจาก:

กิจกรรมที่ ๔ เชิญวิทยากรมาบรรยายในประเด็นเกี่ยวกับ “เยาวชนกับการเป็นแบบอย่าง ที่ดีของสังคม” โดยวิทยากรอาจจะเป็นบุคคลตัวอย่างที่ประกอบคุณงาม ความดีให้กับสังคมไทย หรือเยาวชนที่เป็นแบบอย่างที่ดี เช่น เป็นนักกีฬา นักเรียนที่เรียนดี ลูกกตัญญู เป็นต้น และให้นักเรียนสรุปข้อคิดที่ได้จากการ 7 ท�าความดี 18

1๓

กระตุน ความสนใจ Engage

สํารวจคนหา Explore

ÊÒúÑ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

ñ

˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

ò

˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè

ó ô

อธิบายความรู Explain

ขยายความเขาใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

º·ºÒ·áÅÐ˹ŒÒ·Õè¢Í§àÂÒǪ¹·ÕèÁÕµ‹ÍÊѧ¤ÁáÅлÃÐà·ÈªÒµÔ º·ºÒ·Ë¹ŒÒ·Õè¢Í§àÂÒǪ¹·ÕèÁÕµ‹ÍÊѧ¤ÁáÅлÃÐà·ÈªÒµÔ ¡ÒÃà¤ÒþÊÔ·¸ÔáÅÐàÊÃÕÀÒ¾¢Í§µ¹àͧáÅмٌÍ×è¹ ¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹ã¹¡ÒÃà¤ÒþÊÔ·¸ÔáÅÐàÊÃÕÀÒ¾¢Í§µ¹àͧáÅмٌÍ×è¹ ¼Å·Õèä´ŒÃѺ¨Ò¡¡ÒÃà¤ÒþÊÔ·¸ÔáÅÐàÊÃÕÀÒ¾¢Í§µ¹àͧáÅмٌÍ×è¹

ñ ò ø ñô ñö

ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙޡѺ¡ÒÃàÁ×ͧ¡Òû¡¤Ãͧ¢Í§ä·Â ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞáË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â ÍíҹҨ͸ԻäµÂ á¹Ç·Ò§¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹µÒÁº·ºÑÞÞѵÔã¹ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞà¡ÕèÂǡѺÊÔ·¸Ô àÊÃÕÀÒ¾ áÅÐ˹ŒÒ·Õè

ñù òð òô

¡®ËÁÒ¤ŒØÁ¤ÃͧÊÔ·¸Ô¢Í§ºØ¤¤Å ¤ÇÒÁÊíÒ¤Ñޢͧ¡®ËÁÒ¤ŒØÁ¤ÃͧÊÔ·¸Ô¢Í§ºØ¤¤Å ¡®ËÁÒ¤ŒØÁ¤ÃͧÊÔ·¸Ô¢Í§ºØ¤¤Å·ÕèÊíÒ¤ÑÞ »ÃÐ⪹ ¢Í§¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹µÒÁ¡®ËÁÒ¤ŒØÁ¤ÃͧÊÔ·¸Ô¢Í§ºØ¤¤Å

ó÷ óø óù õô

ÇѲ¹¸ÃÃÁä·ÂáÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ¢Í§»ÃÐà·Èã¹ÀÙÁÔÀÒ¤àÍàªÕ µÐÇѹÍÍ¡à©Õ§㵌 ¤ÇÒÁÃÙŒ·ÑèÇä»à¡ÕèÂǡѺÇѲ¹¸ÃÃÁ ÇѲ¹¸ÃÃÁä·Â ¤ÇÒÁ¤ÅŒÒ¤ÅÖ§áÅФÇÒÁᵡµ‹Ò§ÃÐËÇ‹Ò§ÇѲ¹¸ÃÃÁä·Â ¡ÑºÇѲ¹¸ÃÃÁã¹ÀÙÁÔÀÒ¤àÍàªÕµÐÇѹÍÍ¡à©Õ§㵌 ÇѲ¹¸ÃÃÁ¡Ñº»˜¨¨ÑÂ㹡ÒÃÊÌҧ¤ÇÒÁÊÑÁ¾Ñ¹¸ Íѹ´Õ ºÃóҹءÃÁ

óô

õ÷ õø õù öó öù ÷ö

กระตุน้ ความสนใจ Engage

หนวยการเรียนรูที่

ส�ารวจค้นหา

อธิบายความรู้

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expore

Explain

Expand

Evaluate

๑

1. อธิบายความสําคัญและบทบาทของเยาวชน ในการทําประโยชนตอ สังคมและประเทศชาติ 2. ปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิและเสรีภาพของ ตนเองและผูอื่นไดเหมาะสม ตามแนวทาง ที่ถูกตอง 3. วิเคราะหประโยชนและผลที่ไดรับจากการ เคารพสิทธิและเสรีภาพของตนเองและผูอื่น

บทบาทและหนาที่ ของเยาวชน ที่มีตอสังคม และประเทศชาติ

สมรรถนะของผูเรียน 1. ความสามารถในการสื่อสาร 2. ความสามารถในการคิด 3. ความสามารถในการใชทกั ษะชีวิต

ตัวชี้วัด ●

●

ระบุความสามารถของตนในการทําประโยชน ตอสังคมและประเทศชาติ (ส ๒.๑ ม.๑/๒) แสดงออกถึงการเคารพในสิทธิเสรีภาพของ ตนเองและผูอื่น (ส ๒.๑ ม.๑/๔)

คุณลักษณะอันพึงประสงค 1.

2.

3.

4.

5.

สาระการเรียนรูแกนกลาง ●

●

●

บทบาทหนาที่ของเยาวชนที่มีตอสังคม และ ประเทศชาติ โดยเน น จิ ต สาธารณะ เช น เคารพกติกาสังคม ปฏิบัติตนตามกฎหมาย มี ส ว นร ว มและรั บ ผิ ด ชอบในกิ จ กรรมทาง สังคม อนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ รักษา สาธารณประโยชน วิธีปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิเสรีภาพของ ตนเองและผูอื่น ผลทีไ่ ดจากการเคารพสิทธิเสรีภาพของตนเอง และผูอื่น

เปาหมายการเรียนรู

㹡ÒÃÍÂًËÇÁ¡Ñ¹ã¹Êѧ¤Á䴌͋ҧʧºÊØ¢¹Ñé¹ ÊÁÒªÔ¡ ã¹Êѧ¤Á¨ÐµŒÍ§»¯ÔºÑµÔµ¹µÒÁ¡®ÃÐàºÕº¢Í§Êѧ¤Á â´ÂàÃÔèÁ µÑé§áµ‹¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹à»š¹ÊÁÒªÔ¡·Õè´Õ¢Í§¤Ãͺ¤ÃÑÇ ªØÁª¹ áÅÐ »ÃÐà·ÈªÒµÔ â´Â੾ÒÐàÂÒǪ¹¼Ù«Œ §Öè ໚¹¡íÒÅѧÍѹÊíÒ¤ÑÞ㹡Òà ¾Ñ²¹Ò»ÃÐà·ÈªÒµÔã¹ÀÒÂ˹ŒÒ ÍÕ¡·Ñ§é ¨ÐµŒÍ§à»š¹¼Ù·Œ »èÕ ÃоĵԵ¹ ໚¹¾ÅàÁ×ͧ´Õ Áդس¸ÃÃÁ ¨ÃÔ¸ÃÃÁ ÁÕ¨ÔµÊÒ¸ÒóРÃÙŒ¨Ñ¡ º·ºÒ·Ë¹ŒÒ·Õè¢Í§µ¹áÅл¯ÔºÑµÔ䴌͋ҧ¶Ù¡µŒÍ§ àËÁÒÐÊÁ à¤Òþã¹ÊÔ·¸ÔàÊÃÕÀÒ¾¢Í§µ¹àͧáÅмٌÍ×è¹ ÊÒÁÒö¹íÒËÅÑ¡ ¤Ø³¸ÃÃÁ ¨ÃÔ¸ÃÃÁÁÒ໚¹á¹Ç·Ò§ã¹¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹ä´Œ à¾×èÍ Ã‹ÇÁ¡Ñ¹¾Ñ²¹ÒÊѧ¤Áä·ÂãËŒÁ¤Õ ÇÒÁà¨ÃÔÞ¡ŒÒÇ˹ŒÒáÅÐà¾×Íè ¡Òà ÍÂًËÇÁ¡Ñ¹Í‹ҧÁÕ¤ÇÒÁÊØ¢

มีวินัย ใฝเรียนรู ซื่อสัตยสุจริต รักความเปนไทย มีจิตสาธารณะ

กระตุน้ ความสนใจ

Engage

1. ครูหาคําขวัญ ขอความสําคัญ หรือบทความ เกี่ยวกับเยาวชนที่ประพฤติตนเปนประโยชน ตอสังคม หรือสรางชื่อเสียงใหกับประเทศชาติ นําขอมูลมาอภิปราย แลวใหนักเรียนแสดง ความคิดเห็นเกี่ยวกับขอมูลดังกลาววา นาประทับใจอยางไร 2. ครูใหนักเรียนอภิปรายถึงความสําคัญของ เยาวชนทีม่ ตี อ การพัฒนาสังคมและประเทศชาติ

เกร็ดแนะครู ครูควรจัดการเรียนรูโดยใหนักเรียนทํากิจกรรมตอไปนี้ • อภิปรายกลุมเกี่ยวกับประเด็นบทบาทและหนาที่ของเยาวชน ที่มีตอสังคม และประเทศชาติ • ศึกษาคนควา ขอมูล ขาวสาร ที่เกี่ยวกับการปฏิบัติตนในการเคารพ สิทธิเสรีภาพของตนเองและผูอื่น • การนําเสนอแนวทางการปฏิบัติตนตามบทบาทและหนาที่ของเยาวชน ที่มีตอสังคมและประเทศชาติ รวมถึงการเคารพสิทธิเสรีภาพของตนเอง และผูอื่น

คู่มือครู

1

กระตุน้ ความสนใจ Engage

ส�ารวจค้นหา

กระตุน้ ความสนใจ

Explore

อธิบายความรู้ Explain

Expand

Evaluate

ñ. º·ºÒ·Ë¹ŒÒ·Õè¢Í§àÂÒǪ¹·ÕèÁÕµ‹ÍÊѧ¤ÁáÅлÃÐà·ÈªÒµÔ ๑.๑ ความสําคัญของเยาวชน

เยาวชนเปนประชากรสําคัญกลุ่มหนึ่งของสังคมไทย เปนกลุ่มบุคคลที่ประเทศชาติจําเปน ตองพึ่งพา ซึ่งถาเยาวชนมีคุณภาพ การจะพัฒนาประเทศชาติใหเจริญกาวหนาก็สามารถกระทํา ไดโดยง่าย สิ่งที่สังคมไทยคาดหวังจากเยาวชนก็คือตองเปนคนดี มีความรูความสามารถ มีสติ ปญญาดี มีคณ ุ ธรรมจริยธรรม มีวนิ ยั และความรับผิดชอบ ไม่มคี วามประพฤติเสือ่ มเสียหรือสราง ความเดือดรอนรําคาญใหกับสังคม ดวยเหตุที่เยาวชนไทยเปนพลังของบานเมืองที่สําคัญ ทั้งในปจจุบันและอนาคต ดังนั้น เยาวชนจึงตองศึกษาเรียนรูวิทยาการต่างๆ มีการประพฤติตนอย่างมีคุณธรรมและจริยธรรม อันดีงาม เพือ่ จะไดเปนผูท มี่ คี วามรับผิดชอบในการปฏิบตั งิ าน เพือ่ ประโยชนสว่ นตนและประเทศชาติ เมื่อเจริญเติบโตเปนผูใหญ่ในภายหนาจะไดเปนพลเมืองที่มีคุณภาพและร่วมรับผิดชอบต่อสังคม ช่วยกันธํารงรักษาบานเมืองใหพัฒนาอย่างยั่งยืนสืบไป สิ่งที่เยาวชนตองไดรับการฝกฝนอบรมในฐานะที่เปนพลเมืองของชาติประการหนึ่งก็คือ “ความเปนผูมีจิตสาธารณะ” (public mind) ที่พึงประสงคในระดับฐานราก หมายถึง มีสํานึกในการ มีส่วนร่วม รับรู สิทธิ เสรีภาพ และหนาที่ของตน และของบุคคลอื่นที่อยู่ร่วมเปนสังคมเดียวกัน ตลอดจนเขาไปมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกิจกรรมสาธารณะต่างๆ ที่ ชุมชนของตนหรือสังคมจัดใหมีขึ้นดวยความเต็มใจ

Explore

ครูใหนกั เรียนศึกษาคนควาขอมูลประวัตบิ คุ คล ตัวอยาง ที่มีลักษณะของการเปนผูมีจิตสาธารณะ จากแหลงขอมูลตางๆ เชน หองสมุด อินเทอรเน็ต เปนตน

อธิบายความรู้

ตรวจสอบผล

Engage

ครูนําขาวที่เกี่ยวกับการปฏิบัติตนตามบทบาท หนาที่ของเยาวชนในลักษณะตางๆ มาใหนักเรียน อาน เชน ขาวเด็กที่ไดรับรางวัลลูกดีเดน ขาวเด็ก ที่เก็บกระเปาสตางคสงคืนเจาของ เปนตน จากนั้น ครูเปดโอกาสใหนกั เรียนรวมแสดงความคิดเห็น

ส�ารวจค้นหา

ขยายความเข้าใจ

Explain

ครูใหนกั เรียนนําขอมูลทีไ่ ดจากการศึกษาคนควา มาอธิบายหนาชั้นในประเด็นแนวทางการปฏิบัติตน ของผูมีจิตสาธารณะ

๑.๒ การเปนผูมีจิตสาธารณะ

คําว่า “จิตสาธารณะ” อาจจําแนกคุณลักษณะจิตใจและการกระทําที่สําคัญออกไดเปน ๓ ประการ คือ ๑. การมีจิตสํานึกที่มองเห็น “คุณคา” หรือการใหคุณค่าทางสังคมหรือสิ่งต่างๆ ที่ เปนสิ่งสาธารณะ ที่ไม่มีผูใดผูหนึ่งเปนเจาของหรือเปนสิ่งที่คนในสังคมเปนเจาของร่วมกัน โดยไม่ คิดจะทําลาย ๒. การแสดงออกถึงการมีส่วนร่วมรับผิดชอบต่อสังคมส่วนรวมในการใชสิทธิและ เสรีภาพ และการปฏิบัติหนาที่ ๓. การแสดงออกและลงมือปฏิบัติ เพื่อรักษาประโยชนของสังคมส่วนรวม หรือของ ประเทศชาติ วิธีปฏิบัติตนเปนผูมีจิตสาธารณะใหเปนประโยชนตอสังคม สามารถปฏิบัติได ดังนี้ ๒

เกร็ดแนะครู ครูควรอธิบายใหนักเรียนเขาใจถึงความหมายของ “จิตสาธารณะ” และความสําคัญที่มีตอสังคม จากนั้นใหนักเรียนชวยกันยกตัวอยางการกระทํางายๆ ในชีวิตประจําวันที่สื่อใหเห็นถึงการเปนผูมีจิตสาธารณะ

2

คู่มือครู

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

เพราะเหตุใดเยาวชนจึงตองรูจักบทบาทหนาที่ของตนที่มีตอสังคม และประเทศชาติ แนวตอบ การรูจักบทบาทหนาที่ที่ตนจะตองปฏิบัติ จะทําใหเยาวชนได ตระหนักถึงความสําคัญของการศึกษาเรียนรู บมเพาะประสบการณชีวิต เห็นแนวทางการประพฤติปฏิบัติตนที่ถูกตอง ซึ่งจะชวยสรางเยาวชนให เปนทรัพยากรบุคคลที่มีคุณภาพ เปนพลังสําคัญในการชวยพัฒนาสังคม รวมถึงชวยลดปญหาสังคมในดานตางๆ

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

อธิบายความรู้

1. ครูสุมนักเรียนใหออกมาเลาประสบการณของ ตนเองที่เคยพบเห็นผูที่ปฏิบัติตน เคารพกฎ กติกาของสังคม ปฏิบัติตนตามกฎหมาย หรือมีความใฝเรียนรู โดยใหนักเรียนเลาวา บุคคลเหลานั้นมีการปฏิบัติตนอยางไร และ เกิดผลดีอยางไร 2. ครูใหนกั เรียนรวมกันอภิปรายเกีย่ วกับแนวทาง ในการปฏิบัติตนเปนผูมีจิตสาธารณะใหเปน ประโยชนตอสังคม โดยมุงประเด็นในหัวขอ การเคารพกฎกติกาของสังคม การปฏิบัติตน ตามกฎหมาย และการใฝเรียนรู จากนั้น สงตัวแทนกลุมออกมาสรุปผลการอภิปราย หนาชั้น

๑) เคารพกฎกติกาของสังคม กฎกติกาของสังคมมีไวเพื่อใหการอยู่ร่วมกันใน

สังคมเปนไปอย่างปกติสุข ไม่ใหมีการข่มเหง เอารัดเอาเปรียบ หรือสรางความเดือดรอนรําคาญ ใหแก่กัน เพราะไม่มีใครจะมีความสุขอยู่ไดถา สังคมเดือดรอน ดังนัน้ เยาวชนจึงตองประพฤติตน เปนคนสุภาพเรียบรอย ไม่ประพฤติตนที่ทําให ผูอื่นเดือดรอน เช่น ไม่ยุ่งเกี่ยวกับอบายมุข ไม่ ติ ด เกมคอมพิ ว เตอร ไม่ ทํ า ตั ว ก่ อ ความ รําคาญใหแก่สัง1คม ไม่หนีโรงเรียน ไม่ทําลาย สาธารณสมบัติและสิ่งแวดลอม

๒) ปฏิ บั ติ ต นตามกฎหมาย

รัฐธรรมนูญซึ่งเปนกฎหมายสูงสุดของประเทศ ไดบัญญัติไวโดยตรงและชัดแจงว่า “บุคคลมี หนาที่ที่จะตองปฏิบัติตามกฎหมาย” เยาวชนที่ดีตองเรียนรูที่จะปฏิบัติตนตามกฎหมาย เชน ดังนั้น เยาวชนจึงตองปฏิบัติตน กฎหมายจราจร ทั้งนี้เพื่อสวัสดิภาพของตนเองและผูอื่น ตามที่กฎหมายกําหนด ไม่กระทําในสิ่งที่ทําให ตนเอง ผูอื่น สังคม หรือประเทศเกิดความเดือดรอนเสียหาย เช่น ไม่ขม่ ขูท่ าํ รายร่างกายผูอ นื่ ไม่ ยกพวกก่อการทะเลาะวิวาทกัน ไม่แข่งรถบนถนนหลวง เคารพสิทธิผูอื่น ไม่กระทําความผิดใน เรื่องเพศ หรือเมื่อพบเห็นผูอื่นอยู่ในภยันตรายก็ใหความช่วยเหลือ การที่เยาวชนปฏิบัติตนตามกฎหมายไม่แค่เพียงมีส่วนทําใหการอยู่ร่วมกันมี2 ความ สงบสันติ แต่ยังจะช่วยใหสังคมมีความสามัคคีรักใคร่กลมเกลียวกัน มีความสมานฉันท รวมทั้ง เกิดความเปนธรรมขึ้นในสังคม เพราะทุกคนตองปฏิบัติตามกฎหมาย และเมื่อเยาวชนเติบโตขึ้น ไปเปนผูใหญ่ก็จะเปนผูใหญ่ที่ดีและเปนพลเมืองที่ดีของชาติบานเมือง ๓) ใฝเรียนรู บุคคลจะเจริญเติบโตอย่างมีคณุ ภาพได จําเปนตองเปนบุคคลทีม่ ปี ญ ญา ซึ่งจะส่งผลทําใหเปนผูที่มีความรูความสามารถ เยาวชนตองใชเวลาในช่วงที่กําลังอยู่ในวัยเรียน ใฝเรียนรูใ นศิลปวิทยาการแขนงต่างๆ ซึง่ ไม่จาํ กัดอยูแ่ ต่การเรียนรูใ นหองเรียนเท่านัน้ แต่ตอ งศึกษา หาความรูจากแหล่งเรียนรูต่างๆ รอบตัวดวย เมือ่ เยาวชนมีปญ ญาก็จะเห็นแนวทางทีจ่ ะนําความรูไ ปใชแกปญ หาและพัฒนาตนเอง ครอบครัว ชุมชน และประเทศชาติต่อไป http://www.aksorn.com/LC/Civil/M1/01

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

พฤติกรรมใดตอไปนี้ ถือวาเปนผูที่ไมประพฤติตนเคารพกฎกติกาของสังคม 1. ขามถนนบนทางมาลาย 2. ขี่รถจักรยานยนตแขงกันบนทางดวน 3. เขารวมชุมนุมทางการเมืองอยางสงบ 4. หยุดรถในขณะที่เห็นสัญญาณไฟเหลือง วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 2. เพราะถือเปนการกระทําที่ผิดกฎหมาย จราจร อีกทั้งยังอาจเกิดอุบัติเหตุสรางความเดือดรอนแกผูใชรถใชถนน ทั่วไปดวย

Explain

EB GUIDE

๓

นักเรียนควรรู 1 สาธารณสมบัติ เปนสมบัติที่มีไวใหคนในสังคมใชรวมกัน เชน โทรศัพท สาธารณะ ปายรถโดยสารประจําทาง สวนสาธารณะ เปนตน ซึ่งสิ่งเหลานี้ถือเปน ของสวนรวม เราจึงควรชวยกันดูแลรักษา ไมทําลายใหเกิดความชํารุดเสียหาย ซึ่งถือเปนการปฏิบัติตนของผูมีจิตสาธารณะอยางหนึ่ง 2 สมานฉันท เปนลักษณะของการที่คนในสังคมมีความเห็นพอง หรือความพอใจ รวมกัน อยูรวมกันอยางประนีประนอม ปราศจากการใชความรุนแรง เนนการใช เหตุผลเพื่อสรางความเขาใจและความสามัคคีใหเกิดขึ้นในสังคม

คู่มือครู

3

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Explain

ครูนําสนทนาเกี่ยวกับพฤติกรรมของบุคคล ที่ดาํ เนินชีวติ อยางมีคณ ุ ธรรมจริยธรรม โดย ใหนกั เรียนยกตัวอยางพฤติกรรมของตนเองทีแ่ สดงถึง การมีคณ ุ ธรรม จริยธรรม เชน มีความซือ่ สัตยสจุ ริต มีระเบียบวินัย เปนตน และครูเปดโอกาสให นักเรียนรวมกันแสดงความคิดเห็นถึงผลดีที่เกิดขึ้น จากการดําเนินชีวิตอยางมีคุณธรรม จริยธรรม

๔) มีความซื่อสัตยสุจริต เยาวชนตองมีความซือ่ สัตยสจุ ริตทัง้ ต่อหนาและลับหลัง

กล่าวคือ เปนผูมีหิริโอตตัปปะ มีความละอายและเกรงกลัวต่อการกระทําในสิ่งที่ไม่ดี ปจจุบันมี ปญหาหนึง่ ทีส่ ง่ ผลกระทบต่อการพัฒนาประเทศ มาก ก็คือการทุจริตฉอราษฎรบังหลวงหรือ คอรรัปชั่น ซึ่งแพร่ขยายไปทุกวงการ ส่งผลให งบประมาณแผ่นดินสูญหายเปนจํานวนมาก ดังนัน้ เยาวชนจึงตองฝกฝนตนเอง ใหมีความซื่อสัตยสุจริตนับตั้งแต่เยาววัย เช่น ไม่ทุจริตในการสอบ ไม่นําสิ่งของของผูอื่นหรือ ฉกฉวยสาธารณสมบัติมาเปนของตน เปนตน ๕) มีระเบียบวินัย ระเบียบวินัย มีความจําเปนอย่างยิ่งต่อการพัฒนาสังคมให เจริญกาวหนา เปนสิง่ ทีจ่ ะช่วยทําใหผคู นกระทํา ในสิ่งที่ควรทํา และละเวนไม่กระทําในสิ่งที่ไม่ การสอนใหรูจักเก็บออม เปนการสอนใหเยาวชนไดรูจัก ควรกระทํา เยาวชนที่มีระเบียบวินัยย่อมจะ การสรางวินัยในการใชจายเงิน สามารถเจริญเติบโตไดอย่างมีคุณภาพ ตัวอย่างที่เยาวชนพึงประพฤติปฏิบัติ เช่น ไม่มาโรงเรียนสาย ไม่หนีเรียน ทํางาน เสร็จเรียบรอยตรงตามกําหนดเวลา ไม่เทีย่ วเตร่กลางคืน ไม่ใชจา่ ยเงินฟุม เฟอย ไม่ใชสทิ ธิเสรีภาพ จนเกินขอบเขต จนไปละเมิดสิทธิเสรีภาพของผูอื่น เปนตน ๖) มีคุณธรรมจริยธรรม เยาวชนจะตองประพฤติปฏิบตั ติ นตามหลักธรรมคําสอน ของศาสนาทีต่ นนับถือ คุณธรรม จริยธรรม จะช่วยทําใหการอยูร่ ว่ มกันในสังคมเปนไปอย่างสันติสขุ ไม่เกิดการทํารายเบียดเบียน เอารัดเอาเปรียบกัน สาเหตุของปญหาสังคมที่เกิดมาจากเยาวชน ปจจัยหนึ่ง ก็คือเยาวชนหลายคนละเลย ไม่เห็นคุณค่าของหลักธรรมคําสอนทางศาสนา จึงขาด สติยั้งคิด นําพาตนเองไปสู่พฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ เช่น เสพสิ่งเสพติด ไม่สนใจศึกษาเล่าเรียน ก่อการทะเลาะวิวาท หมกมุน่ ในเรือ่ งเพศ ดังนัน้ เยาวชนจึงตองประพฤติตนใหมคี ณ ุ ธรรมจริยธรรม ซึ่งนอกจากจะช่วยสรางความสุข ความเจริญกาวหนาใหกับชีวิตตนเองแลว ยังเปนการช่วยสราง สันติสุขใหเกิดขึ้นในสังคมอีกดวย ๗) มีสวนรวมในกิจกรรมทางสังคม สังคมจะพัฒนาไดก็เมื่อสมาชิกในสังคม ร่วมมือร่วมใจกัน ดังนัน้ เยาวชนจึงไม่ควรอยูน่ งิ่ ดูดาย ควรหาโอกาสเขาร่วมทํากิจกรรมต่างๆ ทาง ๔

บูรณาการอาเซียน องคกรเพื่อความโปรงใสระหวางประเทศ (Transpareney International : TI) ไดจัดทําดัชนีชี้วัดภาพลักษณคอรรัปชั่น (Corruption Perception Index) เพื่อจัด ลําดับประเทศทั่วโลกที่มีความโปรงใส มีการคอรรัปชั่นนอยไปจนถึงประเทศที่มีการ คอรรัปชั่นมาก สําหรับประเทศสมาชิกอาเซียน มีลําดับภาพลักษณคอรรัปชั่นจากนอยไปมาก ประจําป พ.ศ. 2555 เรียงตามลําดับของโลก ดังนี้ สิงคโปร (5) บรูไน (44) มาเลเซีย (60) ไทย (80) อินโดนีเซีย (100) เวียดนาม (112) ฟลิปปนส (129) ลาว (159) กัมพูชา (164) พมา (180)

4

คู่มือครู

บูรณาการเชื่อมสาระ

ครูสามารถอธิบายเรื่องบทบาทหนาที่ของเยาวชนที่มีตอสังคมและ ประเทศชาติ โดยเชื่อมโยงกับรายวิชาพระพุทธศาสนา ในหัวขอหลักธรรม สําคัญทางพระพุทธศาสนาที่มีเนื้อหาสอดคลองกัน เชน สังคหวัตถุ 4 หิริโอตตัปปะ เบญจศีล เบญจธรรม เปนตน

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

อธิบายความรู้

Explain

1. ครูแบงกลุมนักเรียนออกเปน 3 กลุม จากนั้น สงตัวแทนจับสลากในหัวขอ การมีสวนรวม ในกิจกรรมทางสังคม การมีสวนรวมอนุรักษ ทรัพยากรธรรมชาติ และการรักษาสาธารณสมบัติ จากนั้นนําหัวขอที่จับสลากได มาประชุมเพื่อกําหนดแผนการปฏิบัติ 2. กลุมนักเรียนสรุปผลการประชุมแลวสงตัวแทน ออกมารายงานหนาชั้น ถึงแผนการปฏิบัติ ตางๆ ในแตละขั้นตอนใหถูกตอง 3. นักเรียนของแตละกลุมรวมกันอภิปรายถึง ความสําคัญและผลที่จะไดรับ จากการปฏิบัติ ตามหัวขอของแตละกลุม

สังคม เช่น การบําเพ็ญสาธารณประโยชน ช่วยรณรงคต่อตานสิ่งเสพติด เขาร่วมศาสนพิธีตาม ศาสนาที่ตนนับถือ เปนตน เพราะการเขาร่วมกิจกรรมทางสังคมไม่เพียงแต่จะช่วยทําใหสังคม เจริญกาวหนาเท่านั้น แต่ยังช่วยใหสมาชิกของสังคมไดรับประโยชนตอบแทนจากความเจริญ กาวหนาของสังคมนั้นๆ ดวย

๘) มีสวนรวมในการอนุรักษ ทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติถือ

เปนทรัพยสินของประเทศและของประชาชน ในฐานะที่เยาวชนเปนสมาชิกของสังคม จึง ตองเขาไปมีส่วนร่วมในการอนุรักษทรัพยากร ธรรมชาติทงั้ ทีป่ ฏิบตั ดิ ว ยตนเอง เช่น ไม่ทงิ้ ขยะ มูลฝอยลงในแม่นํ้าลําคลอง ไม่ทําลายตนไม ไม่จับปลาในฤดูวางไข่ หรือเขาร่วมกิจกรรม อนุรกั ษทรัพยากรธรรมชาติทมี่ อี ยูใ่ นชุมชนหรือ ทองถิ่นของตนตามแต่โอกาสจะอํานวย เช่น เยาวชนรวมกันปลูกตนไมเพื่อฟนฟูและอนุรักษทรัพยากร การปลูกตนไมเพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวใหแก่ชุมชน ธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของชุมชน การร่วมรณรงค 1 ลดการใชถุงพลาสติกเพื่อลด ภาวะโลกรอน เปนตน ๙) รักษาสาธารณสมบัติ ในทุกชุมชนย่อมจะตองมีสาธารณสมบัตทิ ที่ กุ คนจะไดใช ประโยชนร่วมกัน เช่น ถนน โทรศัพทสาธารณะ ที่พักรอรถโดยสาร ไฟฟาส่องสว่างริมทาง สะพานขามคลอง เปนตน ซึ่งนําเงินภาษีอากร มาใชในการก่อสรางและบํารุงรักษา ดังนั้น เยาวชนพึงมีหนาที่ช่วย ทํานุบํารุงสาธารณสมบัติเหล่านี้ใหใชประโยชน ไดคุมค่า โดยไม่ขีดเขียนและคงความสวยงาม ตลอดไป ไม่มีส่วนร่วมในการทําลายใหเสียหาย หรื อ ถ า พบเห็ น บุ ค คลมาทํ า ลายควรแจ ง ให เจาหนาที่ดําเนินการจับกุม เพื่อใหสาธารณสมบัติต่างๆ เหล่านั้นสามารถใชประโยชนได ถนนและเสาไฟฟ า เป น ของทุ ก คนที่ จ ะต อ งร ว มมื อ กั น อย่างยาวนาน ดูแลรักษา เพื่อจะไดใชประโยชนไดอยางยาวนาน ๕

กิจกรรมทาทาย ใหนักเรียนไปศึกษาตัวอยางเยาวชนที่ประพฤติตนเปนแบบอยางที่ดี มา 1 คน จากนั้นสรุปประวัติและผลงาน โดยเขียนลงในกระดาษ A4 แลวนําสงครู

นักเรียนควรรู 1 ภาวะโลกรอน เปนสภาพที่อุณหภูมิเฉลี่ยของอากาศบนโลกเพิ่มขึ้น ซึ่งจะ สงผลกระทบตอสภาพแวดลอมในดานตางๆ เชน เกิดความแหงแลง สภาพอากาศ แปรปรวน เกิดโรคระบาด สาเหตุสําคัญของการเกิดภาวะโลกรอนมักเกิดจากการ ทํากิจกรรมตางๆ ของมนุษยที่มีการปลอยแกสเรือนกระจก ไมวาจะเปนควันพิษ จากทอไอเสียรถยนต หรือสาร CFC ซึ่งการชวยลดภาวะโลกรอนทําไดหลายวิธี เชน ประหยัดนํ้า ประหยัดไฟ ลดการใชกระดาษ ลดการใชถุงพลาสติก เปนตน

มุม IT ศึกษาคนควาขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับแนวคิดทฤษฎีการอนุรักษทรัพยากร ธรรมชาติ ไดที่ http://www.chaipat.or.th

คู่มือครู

5

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้

อธิบายความรู้ Explain

Expand

Evaluate

๑๐) อนุรักษและสืบสานประเพณี วัฒนธรรม และภูมิปญญาที่ดีงามของไทย

๖

ประเทศไทยมีวัฒนธรรมประเพณีที่ดีงามมากมาย และมีลักษณะที่แตกต่างกันในแต่ละภาค แต่ละ ท อ งถิ่ น จะมี เ อกลั ก ษณ เ ฉพาะที่ ไ ด รั บ การ ถ่ายทอดมาจากบรรพบุรษุ ประจําทองถิน่ ของตน เช่ น ภู มิ ป  ญ ญาด า นการถนอมอาหารของ ชาวอีสาน ไดแก่ การทําปลารา ภูมปิ ญ ญาในการ สรางที่อยู่อาศัยของชาวใตโดยการผูกยึดบาน ดวยเชือกหรือเถาวัลย ทีเ่ รียกว่า “เริน” ภูมปิ ญ ญา ลานนาของชาวภาคเหนือ เช่น ประเพณีการสืบ ชะตาบานชะตาเมือง และภูมิปญญาที่เกี่ยวกับ การละเล่ 1 นของชาวภาคกลาง เช่น การแสดง ลําตัด เปนตน ซึ่งภูมิปญญาต่างๆ เหล่านี้ ลวน แลวแต่เปนภูมิปญญาที่ดีงามของไทยทั้งสิ้น ดังนัน้ ในฐานะเยาวชนทีด่ จี ะตองตระหนัก ประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามของแตละทองถิ่นอาจสูญหาย ในความสํ า คั ญ ของประเพณี วั ฒ นธรรมและ ไป ถาหากเยาวชนรุนใหมไมเขามารวมสืบสาน ภูมิปญญาทองถิ่น รวมทั้งมีส่วนร่วมอนุรักษ สืบสานเพื่อใหคงอยู่กับทองถิ่นและสังคมไทยต่อไป นอกจากที่กล่าวมาขางตนแลว สิ่งที่เยาวชนไทยควรตระหนักและปฏิบัติเพื่อเปนการสราง ความมั่นคงใหกับประเทศชาตินั้นก็คือการรักษาไวซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริยทรงเปนประมุข ปฏิบัติตนตามสิทธิ เสรีภาพ และหนาที่ของตนตามบทบัญญัติ ของรัฐธรรมนูญ และปฏิบัติตนตามสถานภาพที่เปนอยู่ เช่น เปนนักเรียนจะตองตั้งใจศึกษา เล่าเรียน เชื่อฟงคําสั่งสอนของครู เปนลูกก็ตองปฏิบัติตนเปนลูกที่ดี เชื่อฟงคําสั่งสอนของพ่อแม่ มีหนาที่เลี้ยงดูพ่อแม่ มีหนาที่ไปใชสิทธิเลือกตั้ง เมื่อมีอายุครบ ๑๘ ปบริบูรณ ถาเปนผูชาย เมือ่ อายุครบ ๒๑ ปบริบรู ณ ก็ตอ งไปรับการคัดเลือกเกณฑทหาร เมือ่ ทํางานมีรายไดกต็ อ งมีหนาที่ ในการเสียภาษีใหกับรัฐ เปนตน ดังนั้น ถาทุกคนในสังคมปฏิบัติตามแนวทางดังกล่าว จะส่งผลดีทั้งต่อบุคคลผูปฏิบัติและ ประเทศชาติ จะทําใหสามารถอยู่ร่วมกันไดอย่างมีความสุข และมีส่วนช่วยทําใหเกิดความ เจริญกาวหนาแก่บานเมืองต่อไป ทั้งนี้เยาวชนที่อยู่ในวัยศึกษาเล่าเรียน แมจะมีขอจํากัดที่ยังไม่ สามารถประพฤติตนตามที่ยกมาไดทั้งหมด ก็พึงปฏิบัติในสิ่งที่ตนสามารถกระทําได ใหเหมาะสม กับวัย ค่อยๆ เรียนรูและมีความตั้งใจที่จะเปนเยาวชนที่ดี ก็จะเติบโตเปนพลเมืองดีของสังคมและ ประเทศชาติในที่สุด

เกร็ดแนะครู ครูแนะนําสถานทีท่ เี่ ปนแหลงภูมปิ ญ  ญา ศูนยวฒ ั นธรรม และแหลงเรียนรูใ นทองถิน่ ใกลโรงเรียน จากนั้นใหนักเรียนไปทัศนศึกษาและสืบคนเกี่ยวกับประวัติความเปนมา ความสําคัญ และบทบาทในการชวยอนุรักษและสืบสานประเพณีวัฒนธรรมของทองถิ่น ของสถานที่ดังกลาว

นักเรียนควรรู 1 ลําตัด เปนภูมิปญญาทางดานการแสดงของภาคกลาง ที่มาจากการแสดง “ลิเกบันตน” ของชาวมลายู เปนการแสดงเกี่ยวกับการวาเพลงเฉือนกันไปมาระหวาง ฝายชายและฝายหญิง มีบทหลากหลายทั้งเกี้ยวพาราสี เสียดสี มีนัยยะของเพลง เพื่อความตลก ใชกลองรํามะนา และฉิ่งเปนเครื่องดนตรีประกอบการรอง

คู่มือครู

ตรวจสอบผล

Explain

ครูใหนักเรียนยกตัวอยางประเพณี วัฒนธรรม หรือภูมิปญญา ในทองถิ่นของตน ที่ยังมีการสืบสาน จนถึงปจจุบัน โดยใหอธิบายวามีลักษณะเดนและ มีคุณคาอยางไร พรอมทั้งบอกแนวทางในการ มีสวนรวมอนุรักษประเพณี วัฒนธรรม หรือ ภูมิปญญาที่ดีงามเหลานั้น (แนวตอบ เชน ประเพณีแหเทียนพรรษา ซึ่งพุทธศาสนิกชนจะนําตนเทียนไปถวายที่วัด เพื่อให พระสงฆไดใชจุดในชวงวันเขาพรรษา ซึ่งบางแหง จะจัดเปนงานใหญ มีการแกะสลักตนเทียนอยาง สวยงาม และมีขนาดใหญ สําหรับการมีสวนรวม อนุรักษวัฒนธรรมประเพณีสําคัญๆ ทําไดหลาย แนวทาง เชน การเขารวมกิจกรรมดวยความสมัครใจ การปฏิบตั ติ ามรูปแบบประเพณีดงั้ เดิมไว ไมดดั แปลง ใหเสียหาย เปนตน)

6

ขยายความเข้าใจ

ขอสอบ

O-NET

ขอสอบป ’ 53 ออกเกี่ยวกับการอนุรักษประเพณีและวัฒนธรรมไทย ขอใดเปนการชวยอนุรักษวัฒนธรรมและประเพณีของไทย 1. นารักไปเที่ยวเขาดินกับครอบครัว 2. ตามใจตั้งชื่อลูกแพนดานอยวาไทยไทย 3. ฟาใสนําพวงมาลัยไปกราบคุณครูในวันครู 4. นะโมและเพื่อนๆ เลนซอนหากันในวัดใกลบาน (วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 3. การนําพวงมาลัยไปกราบคุณครูแสดงถึง ขนบธรรมเนียมประเพณีไทยทีย่ ดึ มัน่ ในความกตัญูกตเวที ระลึกถึง ผูม พี ระคุณ การกระทําของฟาใส จึงถือวาเปนการปฏิบัติตนอยูในจารีต ประเพณีอันดีงาม และเปนการอนุรักษวัฒนธรรมไทยลักษณะหนึ่ง)

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

อธิบายความรู้

àÊÃÔÁÊÒÃÐ

Explain

ครูใหนักเรียนแสดงความคิดเห็น และแลกเปลี่ยนความรู ในประเด็นรูปแบบ สังคมไทยที่ควรจะเปน

ÃٻẺ¢Í§Êѧ¤Áä·Â·Õè¤ÇèÐ໚¹

นักวิชาการหลายทานไดใหทัศนะวา สังคมไทยจะพัฒนาใหเจริญกาวหนาไดอยางถาวรและผูคนดํารงชีวิต อยูดวยความผาสุกนั้น สังคมไทยควรจะตองดําเนินไปสูเปาหมาย ดังนี้

ขยายความเข้าใจ

๑. สังคมประชาธิปไตย หมายถึง การให ประชาชนเข า มามี ส ว นร ว มรั บ ผิ ด ชอบกิ จ กรรม ทางสังคมที่สําคัญ อันไดแก การรวมคิด รวมทํา รวมตัดสินใจ รวมตรวจสอบ และรวมรับประโยชน เชน มีสวนรวมในการตรวจสอบการใชอํานาจรัฐ วางแผนพั ฒ นาเศรษฐกิ จ และสั ง คมของชุ ม ชน ของทองถิ่น จัดทําบริการสาธารณะ การอนุรักษ ทรั พ ยากรธรรมชาติ แ ละสิ่ ง แวดล อ ม โดยส ง เสริมใหประชาชนในระดับฐานลางเปนผูเสนอ ความคิดเห็นขึ้นมา

Expand

1. ครูใหนักเรียนจัดทําผังความคิด ที่แสดงถึง แนวทางการปฏิบัติตนของเยาวชน สูการเปน ผูมีจิตสาธารณะ 2. ครูใหนักเรียนแบงกลุม เพื่อรวมกันทํากิจกรรม จิตอาสาในทองถิ่นของตน แลวบันทึกการ ปฏิบัติกิจกรรมลงในแบบบันทึกการปฏิบัติ กิจกรรมจิตอาสา จากนัน้ นําเสนอหนาชัน้ เรียน

ตรวจสอบผล

๒. สั ง คมเข ม แข็ ง หมายถึ ง ชุ ม ชนที่ มีฐานจากบุคคล ครอบครัว และประชาคมที่ กิจกรรมทางสังคมตองนําเยาวชนใหเขามามีสวนรวมในกิจกรรม อยูในทองถิ่นนั้นๆ ผนึกกําลังกันรับผิดชอบ ซึ่งถือเปนแนวทางหนึ่งในการสรางสรรคสังคมประชาธิปไตย กิจกรรมตางๆ ของชุมชน เชน การอนุรักษหรือ ฟนฟูจารีตประเพณี ภูมิปญญาทองถิ่น ศิลปวัฒนธรรมของทองถิ่น พัฒนาศักยภาพของเด็กและเยาวชนในทองถิ่น ทางดานการศึกษา การอบรมเลี้ยงดู การสาธารณสุข รวมทั้งการปองกันและแกไขปญหาสิ่งเสพติด ๓. สังคมคุณธรรม หมายถึง ชุมชนทีค่ นในชุมชนใชหลักธรรมคําสอนของศาสนาทีต่ นนับถือมาเปนแนวทาง ประพฤติปฏิบตั ใิ นการดําเนินชีวติ มีความเปนปกแผน รูร กั สามัคคีกนั แมจะนับถือศาสนาแตกตางกัน แตกด็ าํ รงชีวติ อยูรวมกันไดอยางสันติสุข มีการสงเสริมและนําหลักธรรมทางศาสนามาใชปฏิบัติกันอยางแพรหลายและทั่วถึง

Evaluate

1. ครูตรวจสอบความถูกตองของขอมูลจาก ผังความคิด แนวทางการปฏิบัติตนของ เยาวชนสูการเปนผูมีจิตสาธารณะ 2. ครูตรวจสอบความสมบูรณของแบบบันทึก การปฏิบัติกิจกรรมจิตอาสา

๔. สังคมที่เอื้ออาทรกัน หมายถึง ชุมชนที่ผูคนรักใคร หวงใยไมทอดทิ้งกัน มีน้ําใจชวยเหลือเกื้อกูลกัน ไมมีการเอารัดเอาเปรียบแกงแยงชิงดี ผูยากไร คนชรา ผูพิการ คนอนาถาได รั บ การสงเคราะห เ ลี้ ย งดู ต ามสมควรแก อั ต ภาพ ผูคนมีจิตสาธารณะและยึดเอา ถึงแมลักษณะสังคมดังที่ ประโยชนสวนรวมเปนที่ตั้ง กลาวมาขางตน ดูประหนึ่ง วาจะเปนสังคมในอุดมคติ แต ถ า ประชาชนไทยทุ ก ภาคสวนรวมมือกัน พั ฒ นาไปที ล ะเล็ ก ละนอย สังคมที่เรา อยากเห็นหรืออยาก ใหเปนก็มีโอกาส จะบังเกิดขึน้ ได

๗

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

ขอใดตอไปนี้แสดงถึงลักษณะของสังคมไทยที่ควรจะเปน 1. คนในชุมชนเนนการสรางรายไดเปนหลัก 2. สมาชิกในครอบครัวยึดถือเอาความคิดตนเองเปนใหญ 3. สมาชิกในหมูบานรวมหารือกันเพื่อพัฒนาชุมชน 4. เด็กรุนใหมใหความสนใจเทคโนโลยีมากกวาจริยธรรม

วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 3. เนื่องจากการที่ชาวบานมีสวนรวมคิด ตัดสินใจ เพื่อพัฒนาหมูบานของตน เปนลักษณะของสังคมประชาธิปไตย ที่มีรากฐานมาจากความรวมมือชาวบานเองซึ่งจะชวยใหสังคมไทย เขมแข็งและนาอยู

บูรณาการอาเซียน ใน พ.ศ. 2558 กลุมอาเซียนมีเปาหมายที่จะพัฒนาการรวมตัวไปสูการเปน ประชาคมอาเซียน ในฐานะที่นักเรียนเปนพลเมืองไทยและเปนพลเมืองอาเซียน ในเวลาเดียวกัน ควรมีการเตรียมความพรอมสําหรับการเขาสูประชาคมอาเซียน เชน เรียนรูภาษาอังกฤษในระดับที่สามารถใชสื่อสารได เรียนรูภาษาเพื่อนบาน อยางนอย 1 ภาษา ศึกษาประเพณีวัฒนธรรมของประเทศเพื่อนบาน เพื่อนําไปสู การสรางความเขาใจอันดีตอกัน เปนตน

คู่มือครู

7

กระตุน้ ความสนใจ Engage

ส�ารวจค้นหา Explore

กระตุน้ ความสนใจ

อธิบายความรู้ Explain

Expand

Evaluate

ò. ¡ÒÃà¤ÒþÊÔ·¸ÔáÅÐàÊÃÕÀÒ¾¢Í§µ¹àͧáÅмٌÍ×è¹ นับตั้งแต่ประเทศไทยไดมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย มาเปนการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยท รงเปนประมุข และมีรฐั ธรรมนูญ เปนกฎหมายสูงสุดใชในการปกครองประเทศ รัฐธรรมนูญแต่ละฉบับก็ไดบัญญัติสิทธิเสรีภาพของ ประชาชนชาวไทยไวต่างๆ กัน ดังนั้น การเรียนรูเรื่องสิทธิเสรีภาพตามที่รัฐธรรมนูญฉบับปจจุบัน ไดบัญญัติไว จะทําใหเมื่อเยาวชนเจริญเติบโตเปนผูใหญ่สามารถเขาไปมีส่วนร่วมรับผิดชอบ บานเมือง รูจ กั รับผิดชอบต่อหนาทีข่ องตนเองและดูแลสังคม จะไดเกิดความรูค วามเขาใจว่าตนเอง มีสทิ ธิเสรีภาพอะไรบาง และพึงปฏิบตั ติ นอย่างไร เพือ่ จะไดไม่ไปละเมิดสิทธิเสรีภาพของผูอ นื่ ทัง้ นี้ เพือ่ การอยูร่ ว่ มกันในสังคมอย่างสันติสขุ และมีสว่ นช่วยใหประเทศชาติพฒ ั นาไดอย่างเจริญกาวหนา

Explore

๒.๑ ความหมายของสิทธิและเสรีภาพ

ครูใหนักเรียนคนควาเกี่ยวกับสิทธิ เสรีภาพของ ประชาชนตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทย แลวนําขอมูลมาศึกษาทํา ความเขาใจ

อธิบายความรู้

ตรวจสอบผล

Engage

1. ครูสุมนักเรียนใหอธิบายถึงความหมายของ สิทธิเสรีภาพสวนบุคคล ตามความเขาใจของ นักเรียน และใหนักเรียนเขียนสิทธิเสรีภาพ ที่นักเรียนพึงมีบนกระดาน จากนั้นใหนักเรียน ชวยกันสรุป 2. ครูนําขาวจากสื่อตางๆ เชน หนังสือพิมพ เว็บไซตที่เกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพสวนบุคคล มาอธิบายใหนักเรียนฟง แลวพูดคุยสนทนา แสดงความคิดเห็นรวมกัน

ส�ารวจค้นหา

ขยายความเข้าใจ

สิทธิ (right) หมายถึง ประโยชนทกี่ ฎหมายรับรองและคมุ ครองใหแก่บคุ คลในการทีจ่ ะกระทํา การใดๆ หรือไดมาซึง่ สิง่ ใดๆ โดยชอบดวยกฎหมาย เช่น สิทธิในทรัพยสนิ สิทธิในการรับการศึกษา สิทธิในการเสนอเรื่องราวรองทุกข สิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง เปนตน เสรีภาพ (liberty) หมายถึง ความมีอิสระที่จะกระทําการใดๆ โดยไม่ไปล่วงละเมิดสิทธิของ ผูอื่น ตลอดจนความสงบเรียบรอยและศีลธรรมอันดีงาม เช่น เสรี1ภาพในการประกอบอาชีพอย่าง สุจริต เสรีภาพในการนับถือศาสนา เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ เปนตน

Explain

๒.๒ สิทธิ เสรีภาพ ของประชาชนตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ

ครูใหนักเรียนนําขอมูลที่ไดจากการคนควา เกีย่ วกับสิทธิ เสรีภาพของประชาชนตามบทบัญญัติ ในรัฐธรรมนูญ มารวมกันอภิปรายแลวทําการสรุปผล จากนั้นสงตัวแทนออกมารายงานสรุปผลการ อภิปรายหนาชั้น

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยถือว่าแก่นสําคัญของการเมืองการปกครอง ก็คอื ประชาชน ชาวไทย ดังนั้น รัฐธรรมนูญจึงพยายามส่งเสริมใหประชาชนไดเขามามีส่วนร่วมในการปกครอง ประเทศมากขึ้น มีการบัญญัติเพิ่มสิทธิ เสรีภาพใหแก่ประชาชนในดานต่างๆ และพยายามให ประชาชนชาวไทยไดเขาใจถึงสิทธิ เสรีภาพที่ตนมีอย่างกวางขวาง รวมทั้งยังจะตองตระหนักว่า การใชสิทธิเสรีภาพของตนนั้นจะตองไม่ไปล่วงลํ้าสิทธิเสรีภาพของผูอื่นดวย ซึ่งพอจะสรุปเปน ประเด็นใหเขาใจได ดังนี้ ๑) การรับรองศักดิศ์ รีความเปนมนุษย กล่าวคือ หามการปฏิบตั ติ อ่ มนุษยดว ยกัน เยีย่ งสัตวหรือเยีย่ งทาส การใชอาํ นาจขององคกรของรัฐทุกองคกรจะตองคํานึงถึงศักดิศ์ รีความเปน มนุษยและสิทธิเสรีภาพของประชาชนเปนที่ตั้ง ๒) ความเสมอภาค รัฐธรรมนูญกําหนดไวว่าประชาชนชาวไทยทุกคนมีสิทธิ เท่าเทียมกันตามกฎหมาย หามการเลือกปฏิบัติโดยไม่เปนธรรมเพราะมีความแตกต่างกันในเรื่อง ถิ่นกําเนิด เชื้อชาติ ภาษา เพศ อายุ ความพิการ สภาพทางกายหรือสุขภาพ สถานะของบุคคล ๘

เกร็ดแนะครู ครูควรนําขาวจากแหลงตางๆ ที่นําเสนอเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของคนในสังคม มาใหนักเรียนดู แลวอธิบายลักษณะสิทธิเสรีภาพในเนื้อหาขาว เชน การถูกละเมิดสิทธิ การปกปองสิทธิ เปนตน จากนั้นใหนักเรียนชวยกันแสดงความคิดเห็น

นักเรียนควรรู 1 การชุมนุมโดยสงบ เปนสิทธิอยางหนึ่งของคนไทยที่สามารถกระทําไดตามที่ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 ไดบัญญัติไวในมาตรา 63 วา “บุคคลยอมมีเสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ” ซึ่งหมายความวา การชุมนุมจะตองดําเนินไปอยางสันติ หลีกเลี่ยงการใชความรุนแรงทุกรูปแบบ จึงจะถือวาเปนการชุมนุมภายใตกฎหมาย

8

คู่มือครู

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

ขอใดถือเปนสิทธิเสรีภาพตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย 1. หามไมใหคนแปลกหนาเขามายังที่พักอาศัย 2. ลงโทษลูกจางของตนโดยการทุบตีจนบาดเจ็บ 3. ตอวาผูที่นับถือศาสนาตางจากตนอยางรุนแรง 4. ทําลายสาธารณสมบัติเพื่อตอตานนโยบายของรัฐ วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 1. เนื่องจากถือเปนเสรีภาพในเคหสถาน ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ ในมาตรา 33 วา “บุคคลยอมมีเสรีภาพ ในเคหสถาน บุคคลยอมไดรับความคุมครองในการที่จะอยูอาศัย และครอบครองเคหสถานโดยปกติสุข การเขาไปในเคหสถานหรือใน ที่รโหฐาน จะกระทําไมได เวนแตมีคําสั่งหรือหมายของศาล หรือมีเหตุ อยางอื่นตามที่กฎหมายบัญญัติ” สวนการกระทําในขออื่นๆ ที่ใชกําลัง หรือความรุนแรงถือวาผิดแนวทางของหลักสิทธิมนุษยชน

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

อธิบายความรู้

Explain

1. ครูใหนกั เรียนพิจารณาสิทธิ เสรีภาพสวนบุคคล ตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย จากนั้นครูตั้งคําถาม • นักเรียนมีสิทธิเสรีภาพสวนบุคคลใน การดําเนินชีวิตประจําวันเรื่องใดบาง (แนวตอบ สิทธิในการทองเที่ยวตามสถานที่ ตางๆ เชน หางสรรพสินคา สวนสาธารณะ เปนตน สิทธิในการสื่อสารกับคนทั่วไป และ สิทธิในการติดตามขอมูลขาวสารจากสื่อ ตางๆ) 2. ครูสุมตัวอยางเลือกนักเรียน 5 คน ใหมาแสดง ความคิดเห็นในประเด็นเกี่ยวกับ • เสรีภาพในเคหสถาน • เสรีภาพในการเดินทางและเลือกถิ่นที่อยู แตจะตองไมครอบครองในที่สาธารณะ • สิทธิของบุคคลในครอบครัว ชื่อเสียง ความเปนอยูสวนตัว • เสรีภาพในการสื่อสาร • สิทธิในกระบวนการยุติธรรม โดยใหแตละคนแสดงความคิดเห็นโดย ไมซํ้าหัวขอกัน

ฐานะทางเศรษฐกิจหรือสังคม ความเชื่อทางศาสนา การศึกษาอบรม หรือมีความคิดเห็นทาง 1 การเมืองแตกต่างกัน จะกระทําไม่ได เช่น คนไทยไม่ว่าจะมีสถานะใดก็มีสิทธิลงคะแนนเสียง เลือกตั้งไดคนละ ๑ เสียง เท่าเทียมกัน ความเสมอภาคในการประกอบอาชีพ โอกาสเขารับการ คัดเลือกเขาทํางาน เปนตน ๓) สิทธิเสรีภาพสวนบุคคล บุคคลแต่ละคนถือเปนนายตัวเอง รัฐธรรมนูญบัญญัติ ไวว่า บุคคลย่อมมีสิทธิและเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย การทรมาน ทารุณกรรม การลงโทษดวยวิธีการโหดรายหรือ ไรมนุษยธรรม จะกระทํามิได การจับกุมคุมขัง และการคนตัวบุคคลตองกระทําตามที่กฎหมาย บัญญัติ นอกจากนี้ รัฐธรรมนูญยังคุมครองสิทธิ เสรีภาพ ดังตัวอย่างต่อไปนี้ • เสรีภาพในเคหสถาน เคหสถานอันเปนที่อยู่อาศัย ถือเปนสถานที่ ส่วนตัว ผูใดผูหนึ่งจะละเมิดเขาไปยังอาคาร เคหสถานถือเปนสถานที่สวนตัวของผูเปนเจาของ ถาผูใด บานเรือนของผูอ นื่ โดยทีเ่ จาของยังไม่อนุญาตมิได เขาไปโดยพลการ จะมีความผิดฐานบุกรุก การตรวจคนเคหสถานหรือทีร่ โหฐานตองเปนไป ตามที่กฎหมายบัญญัติ • เสรีภาพในการเดินทางและเลือกถิน่ ทีอ่ ยู แตจะตองไมครอบครองในทีส่ าธารณะ ประชาชนคนไทยสามารถจะเดินทางไปไหนมาไหนไดตามตองการ จะเลือกทําเลใดภายในประเทศ เป น ถิ่ น ที่ อ ยู ่ ก็ ไ ด โดยไม่ มี ใ ครมาขั ด ขวาง นอกจากนี้ ยังหามเนรเทศคนไทยออกนอก ประเทศไทย และการหามผูท เี่ ปนคนไทยเขามา ในราชอาณาจักร ก็จะกระทํามิได • สิทธิของบุคคลในครอบครัว เกียรติยศ ชื่อเสียง ความเปนอยูสวนตัว รัฐธรรมนูญไดใหความคุมครองไว ดังนั้น การ กล่าวหา หรือไขข่าวใหแพร่หลาย ไม่ว่าจะดวย วิ ธี ก ารใดก็ ต าม ให ป รากฏแพร่ ห ลายต่ อ สิทธิที่จะเดินทางไปไหนมาไหนใน สาธารณชนซึง่ ถือเปนการละเมิดสิทธิสว่ นบุคคล ประชาชนไทยมี ราชอาณาจักรไดอยางเสรี ครอบครัว ทําใหเกียรติยศ ชื่อเสียง หรือความ ๙

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

เหตุใดกฎหมายจึงไดบัญญัติเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของคนในสังคมไว อยางชัดเจน

แนวตอบ สิทธิเสรีภาพควรมีขอจํากัด ภายใตกรอบของรัฐธรรมนูญ ซึ่งบัญญัติไววา บุคคลมีสิทธิเสรีภาพในชีวิตและรางกาย แตจะตองไมเปน การละเมิดสิทธิเสรีภาพของผูอื่นเชนกัน เพราะฉะนั้นสังคมจึงมีกฎหมาย เพื่อเปนกรอบใหเสรีภาพอยูในขอบเขตที่เหมาะสม และเพื่อใหสังคมอยู รวมกันอยางสงบสุข

นักเรียนควรรู 1 สิทธิลงคะแนนเสียง คุณสมบัติของผูมีสิทธิเลือกตั้ง ตามรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 กําหนดไว ดังนี้ • มีสัญชาติไทย แตบุคคลผูมีสัญชาติไทยโดยการแปลงสัญชาติตองได สัญชาติไทยมาแลวไมตํ่ากวา 5 ป • อายุไมตํ่ากวา 18 ปบริบูรณ ในวันที่ 1 มกราคม ของปที่มีการเลือกตั้ง • มีชื่ออยูในทะเบียนบานในเขตเลือกตั้งมาแลวไมนอยกวา 90 วัน นับถึงวันเลือกตั้ง

คู่มือครู

9

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Explain

ครูใหนกั เรียนนําขาวเหตุการณปจ จุบนั จากสือ่ ตางๆ เชน หนังสือพิมพ อินเทอรเน็ต เปนตน ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับสิทธิในกระบวนการยุติธรรม สิทธิในทรัพยสิน หรือสิทธิเสรีภาพในการประกอบ อาชีพ แลวใหนักเรียนสรุปสาระสําคัญของขาว และอภิปรายรวมกันในชั้นเรียน

เปนอยู่ส่วนตัวของผูอื่นใหไดรับความเสียหาย จะกระทํามิได นอกจากนี้ การนําขอมูลส่วนบุคคล ของผูอื่นไปแสวงหาผลประโยชนโดยมิชอบ ก็จะกระทําไม่ไดเช่นกัน • เสรีภาพในการสื่อสาร ประชาชนชาวไทยมีเสรีภาพในการสื่อสารถึงกัน รัฐธรรมนูญหามการตรวจ การกัก เปดเผย หรือแอบลักลอบดักฟง อ่าน เพื่อใหรับรูสิ่งสื่อสารที่ บุคคลต่างๆ สื่อสารถึงกัน จะกระทํามิได ยกเวนเพื่อประโยชนทางดานการรักษาความมั่นคงหรือ รักษาความสงบเรียบรอยและศีลธรรม • เสรีภาพในการนับถือศาสนา ประชาชนมีเสรีภาพอย่างบริบูรณในการเลือก นับถือศาสนา นิกายของศาสนา หรือลัทธินิยมในศาสนาตามที่ตนเองศรัทธา รวมไปถึงเสรีภาพ ในการปฏิบัติตนตามศาสนบัญญัติหรือตามพิธีกรรมความเชื่อ เมื่อไม่ขัดต่อหนาที่พลเมือง ความ สงบเรียบรอยหรือศีลธรรม โดยที่ผูใดจะมาขัดขวางมิได ๔) สิทธิในกระบวนการยุติธรรม เพื่อเปนหลักประกันคุมครองประชาชนชาวไทย รัฐธรรมนูญไดบัญญัติไวว่า หามลงโทษบุคคลหนักกว่าโทษที่กฎหมายกําหนดไว และในคดีอาญา ตองสันนิษฐานไวก่อนว่าผูตองหาหรือจําเลยไม่มีความผิด และบุคคลยังมีสิทธิในกระบวนการ ยุติธรรม ดังตัวอย่างต่อไปนี้ • ประชาชนทุกคนมีสิทธิเขาถึงกระบวนการยุติธรรมไดโดยง่าย สะดวก รวดเร็ว และทั่วถึง • การพิจารณาคดีจะตองไดรับการพิจารณาอย่างถูกตอง รวดเร็ว และเปนธรรม • เด็ก เยาวชน สตรี ผูส งู อายุ ผูพ กิ าร หรือทุพพลภาพ มีสทิ ธิไดรบั ความคมุ ครอง ในการดําเนินกระบวนการพิจารณาคดีอย่างเหมาะสม ๕) สิทธิในทรัพยสนิ 1ทรัพยสนิ ทีแ่ ต่ละบุคคลหามาไดอย่างยากลําบาก ไม่วา่ จะเปน สังหาริมทรัพยหรืออสังหาริมทรัพย ย่อมเปนกรรมสิทธิ์ของผูเปนเจาของ ผูใดจะมาบังคับแย่งชิง หรือทําลายใหเสี2ยหายมิได รวมทัง้ รัฐธรรมนูญยังไดกาํ หนดเกีย่ วกับสิทธิของบุคคลในการสืบมรดก และการเวนคืนอสังหาริมทรัพยของเอกชน หน่วยงานรัฐจะตองระบุวตั ถุประสงคในการเวนคืนและ กําหนดค่าทดแทนอย่างเปนธรรม ชดเชยใหแก่เจาของกรรมสิทธิ์ไวดวย ๖) สิทธิเสรีภาพในการประกอบอาชีพ ประชาชนชาวไทยมีเสรีภาพในการประกอบ อาชีพ ประกอบกิจการต่างๆ ตามที่ตนเองเลือก รัฐธรรมนูญกําหนดไวดังนี้ ๑. การประกอบกิจการ การประกอบอาชีพ ตองเปดใหมกี ารแข่งขันกันอย่างเสรี และเปนธรรม ๒. บุคคลย่อมมีสิทธิไดรับหลักประกันความปลอดภัย สวัสดิภาพในการทํางาน หลักประกันการดํารงชีพทั้งในระหว่างการทํางานและเมื่อพนภาวะการทํางานแลว ๑๐

นักเรียนควรรู 1 อสังหาริมทรัพย ในทางกฎหมาย อสังหาริมทรัพย คือที่ดินและทรัพย อันติดอยูกับที่ดิน ที่มีลักษณะเปนการถาวรหรือประกอบเปนอันเดียวกับที่ดินนั้น และรวมถึงทรัพยสินอันเกี่ยวกับที่ดิน หรือทรัพยอันติดอยูกับที่ดินนั้น เชน ที่ดิน บานเรือน อาคาร ตนไมใหญที่มีรากยึดติดกับที่ดิน บัวที่งอกจากโคลนตม ในหนองนํ้า เปนตน 2 การเวนคืน เปนการพัฒนาที่ดินโดยภาครัฐ และรัฐวิสาหกิจ รูปแบบหนึ่ง โดยใชวิธีการบังคับซื้อที่ดินจากเจาของที่ดินตามราคาประเมิน ซึ่งจะดําเนินการ ตามหลักเกณฑที่ พ.ร.บ. การเวนคืนอสังหาริมทรัพย พ.ศ. 2530 บัญญัติไว เชน มาตรา 6 พระราชกฤษฎีกากําหนดเขตที่ดินในบริเวณที่จะเวนคืน ตองระบุ ความประสงคของการเวนคืน เจาหนาที่ผูเวนคืน และกําหนดเขตที่ดินในบริเวณ ที่ที่จะเวนคืนเทาที่จําเปน

10

คู่มือครู

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

ขอใดเปนสิทธิของบุคคลที่จะไดรับจากกระบวนการยุติธรรม 1. เยาวชนเมื่อกระทําผิดไมตองรับโทษ 2. บุคคลจะฟองรองหนวยงานของรัฐมิได 3. ใหสันนิษฐานวาโจทกเปนฝายถูกไวกอน 4. หามลงโทษบุคคลหนักกวาที่กฎหมายกําหนด วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 4. โดยรัฐธรรมนูญกําหนดไววา ในการลงโทษ ผูกระทําความผิด จะลงโทษหนักเกินกวาที่กฎหมายในขณะนั้น ถือเปน ความผิด จะกระทํามิได สามารถทําไดแคเพียงลงโทษไดสูงสุดตามขอบเขต ของกฎหมายเทานั้น

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

อธิบายความรู้

ครูใหนักเรียนรวมกันวิเคราะหเกี่ยวกับสิทธิ และเสรีภาพในการศึกษาและสิทธิในการไดรับ บริการสาธารณสุขและสวัสดิการจากรัฐ แลวตอบคําถามตอไปนี้ • สิทธิและเสรีภาพในการศึกษาที่ประชาชน พึงไดรับ มีสวนสงเสริมคุณภาพชีวิตของ ประชาชนใหดีขึ้นไดหรือไม อยางไร (แนวตอบ เมื่อประชาชนมีสิทธิเสมอภาคกัน ในการเขารับการศึกษาไมนอยกวา 12 ป อยางทั่วถึง จะทําใหประชาชนมีความรู ความสามารถที่จะนําไปพัฒนาตน เพื่อ ยกระดับคุณภาพชีวิตและมีความเปนอยู ที่ดีขึ้นอยางเทาเทียมกัน) • สิทธิในการไดรับบริการสาธารณสุขและ สวัสดิการจากรัฐของประชาชนคนไทยยังมี ประเด็นใดบางที่ยังถือวาไมไดรับสิทธิ เพียงพอ (แนวตอบ การขาดความเปนธรรมในเรื่อง การกระจายบุคลากรทางการแพทยไปตาม พื้นที่ตางจังหวัด)

เพื่อสรางประชากรของประเทศใหมีคุณภาพ รัฐธรรมนูญจึงบัญญัติไววาเด็กและเยาวชนมีสิทธิเขารับการศึกษา โดยไมตอง เสียคาใชจายไมนอยกวา ๑๒ ป

๗) สิทธิและเสรีภาพในการศึกษา การศึกษาจะทําใหพลเมืองเปนประชากรที่มี

คุณภาพ รัฐธรรมนูญจึงบัญญัติความคุมครองไว พอสรุปไดดังนี้ • ประชาชนมีสิทธิเสมอภาคกันในการเขารับการศึกษาไม่นอยกว่า ๑๒ ป อย่างทั่วถึง และมีคุณภาพโดยไม่ตองเสียค่าใชจ่าย และหากเปนผูยากไร ผูพิการ ทุพพลภาพ หรือผูที่อยู่ในสภาวะยากลําบากจะไดรับโอกาสจากรัฐในดานการศึกษาเท่าเทียมกับบุคคลอื่น • มีเสรีภาพในทางวิชาการ รวมทั้งการศึกษาอบรม การเรียนการสอน การวิจัย ๘) สิทธิในการไดรับบริการสาธารณสุขและสวัสดิการจากรัฐ รัฐธรรมนูญได บัญญัติคุมครองใหประชาชนคนไทยไดรับการบริการทางดานสาธารณสุขและสวัสดิการจากรัฐ อย่างเสมอภาคและทั่วถึงกัน พอสรุปไดดังนี้ • ไดรับการบริการทางสาธารณสุขที่เหมาะสมและไดมาตรฐาน ส่วนผูยากไรไม่ ตองเสียค่าใชจ่าย • เด็กและเยาวชนมีสิทธิในการอยู่รอดและไดรับการพัฒนาดานร่างกาย จิตใจ สติปญญา ตามศักยภาพในสภาพแวดลอมที่เหมาะสม http://www.aksorn.com/LC/Civil/M1/02

Explain

EB GUIDE

๑๑

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

เจาหนาที่คนหนึ่งถูกกลาวหาจากหนังสือพิมพฉบับหนึ่งวาทุจริตตอหนาที่ การงาน เจาหนาทีค่ นนัน้ มีสทิ ธิฟอ งรองดําเนินคดีกบั หนังสือพิมพฉบับดังกลาว หรือไม เพราะเหตุใด 1. มี เพราะเปนการรักษาสิทธิสวนบุคคล 2. มี เพราะเปนเสรีภาพในการทํางานของประชาชน 3. ไมมี เพราะการเผยแพรขอมูลขาวสารยอมไดรับการคุมครอง 4. ไมมี เพราะสื่อมวลชนมีสิทธิในการเสนอขาวสารใหแกประชาชนทั่วไป วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 1. มีสิทธิเพราะเปนการรักษาสิทธิสวนบุคคล โดยบุคคลมีสิทธิในเกียรติยศ ชื่อเสียง และความเปนสวนตัวของตน โดยจะตองแสดงหลักฐานเพื่อพิสูจนใหเห็นไดวาตนเองบริสุทธิ์ ไมไดกระทําความผิดตามขาว

บูรณาการอาเซียน กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดคุณลักษณะของเด็กไทยเพื่อเขาสูการเปน ประชาคมอาเซียนไวหลายประการ เชน • เด็กไทยจะตองสื่อสารไดอยางนอย 2 ภาษา (ภาษาอังกฤษ และภาษา ประเทศเพื่อนบานอีกอยางนอย 1 ภาษา) • มีทักษะในการใชเทคโนโลยีสารสนเทศอยางสรางสรรค • มีความสามารถในการแกปญหาอยางสันติวิธี • มีความภูมิใจในความเปนไทยและความเปนอาเซียน

มุม IT ศึกษาคนควาขอมูลเพิม่ เติมเกีย่ วกับสิทธิเสรีภาพในการศึกษา และสิทธิเสรีภาพ ในการไดรับบริการสาธารณสุขและสวัสดิการจากรัฐ ตามรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 ไดที่ http://web.krisdika.go.th คู่มือครู 11

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Explain

1. ครูสนทนากับนักเรียนเกี่ยวกับความสําคัญของ การรับรูขอมูลขาวสารในปจจุบัน และให นักเรียนออกมาเลาประสบการณเกี่ยวกับสิทธิ ในการรับขอมูลขาวสารและสิทธิการรองเรียน เรื่องราวตางๆ 2. ครูเลาขาวเหตุการณปจจุบันเกี่ยวกับการชุมนุม ของประชาชนบางกลุม จากนั้นใหนักเรียน รวมกันแสดงความคิดเห็นถึงเสรีภาพในการ ชุมนุมอยางถูกตอง ตามบทบัญญัตใิ นรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย

• หามใชความรุนแรงและการปฏิบัติอันไม่เปนธรรมแก่เด็ก เยาวชน สตรี และ

บุคคลในครอบครัว

• บุคคลซึ่งไรที่อยู่อาศัยและมีรายไดไม่เพียงพอแก่การยังชีพ รัฐจะตองใหความ ช่วยเหลือตามที่เหมาะสม 1 ๙) สิทธิในขอมูลขาวสารและการรองเรียน ขอมูลข่าวสารจะช่วยทําใหประชาชน มีหูตากวางไกล ไดรับทราบเรื่องราวที่เปนปจจุบันหรือที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เพื่อนําไปใชในการ ตัดสินใจในดานต่างๆ ซึ่งรัฐธรรมนูญไดบัญญัติไว พอสรุปไดดังนี้ • บุคคลมีสิทธิไดรับทราบและเขาถึงขอมูลข่าวสารสาธารณะที่อยู่ในครอบครอง ของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ และราชการส่วนทองถิ่น • การดําเนินโครงการหรือกิจกรรมใดที่อาจมีผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดลอม สุขภาพอนามัย คุณภาพชีวิตที่เกี่ยวกับประชาชน ชุมชน ทองถิ่น ประชาชนที่อาจไดรับผลกระทบ มีสทิ ธิไดรบั ขอมูล คําชีแ้ จงและเหตุผลจากหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ และราชการ ส่วนทองถิ่นก่อนการอนุญาตดําเนินการ • บุคคลมีสิทธิเสนอเรื่องราวรองทุกข และไดรับแจงผลการพิจารณาในเวลาอัน รวดเร็ว • ผูบริโภคตองไดรับขอมูลที่เปนจริง และมีสิทธิรองเรียนเพื่อใหไดรับการแกไข เยียวยาความเสียหายจากการใชสนิ คาและบริการ รวมทัง้ สามารถจะรวมตัวกันเพือ่ พิทกั ษสทิ ธิของ ผูบริโภคได ๑๐) เสรีภาพในการชุมนุมและสมาคม ประชาชนมีเสรีภาพในการชุมนุม และการ รวมตัวกัน พอสรุปไดดังนี้ • มีเสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธ • มีเสรีภาพในการรวมกันเปนสมาคม สหภาพ สหพันธ สหกรณ กลุ่มเกษตรกร องคกรเอกชน องคกรพัฒนาเอกชน หรือหมู่คณะต่างๆ • มีเสรีภาพในการรวมตัวกันจัดตั้งพรรคการเมืองเพื่อดําเนินกิจกรรมทาง การเมือง ๑๑) สิทธิชุมชน รัฐธรรมนูญไดใหสิทธิแก่ชุมชนที่สําคัญๆ ไว พอสรุปไดดังนี้ • ชุมชน ชุมชนทองถิ่น หรือชุมชนทองถิ่นดั้งเดิมมีสิทธิที่จะทําการอนุรักษหรือ ฟนฟูจารีตประเพณี ภูมิปญญาทองถิ่น ศิลปวัฒนธรรม รวมทั้งมีส่วนร่วมในการจัดการ การบํารุง รักษา และการใชประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติ สิง่ แวดลอม และความหลากหลายทางชีวภาพ ๑๒

นักเรียนควรรู 1 การรองเรียน ประชาชนคนไทยถามีเรือ่ งเดือดรอนหรือไมไดรบั ความเปนธรรม สามารถรองเรียนตอหนวยงานตางๆ ได เชน สายดวน อย. 1556 สายดวนสํานักงาน ผูตรวจการแผนดิน 1676 สายดวนกรมทรัพยสินทางปญญา 1368 เปนตน

มุม IT ศึกษาคนควาขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการรวมกลุมสหกรณ ไดที่ http://www. thaicooperative.org

12

คู่มือครู

ขอสอบ

O-NET

ขอสอบป ’ 53 ออกเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพตามกระบวนการประชาธิปไตย ขอใดไมใชการปฏิบัติตามกระบวนการประชาธิปไตย 1. การประทวงโดยนัดหยุดงาน 2. การไปใชสิทธิออกเสียงเลือกตั้ง 3. การยอมรับในเสียงของคนสวนใหญ 4. การปราศรัยแสดงความคิดเห็นทางการเมือง (วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 1. เมือ่ พิจารณาจากคําถามจะพบวา การชุมนุม หากทําโดยการกอความไมสงบ สรางความเดือดรอน หรือความเสียหาย แกผอู นื่ ยอมไมใชสทิ ธิตามทีร่ ฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยบัญญัตไิ ว)

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

อธิบายความรู้

Explain

ครูใหนักเรียนบันทึกผลที่ไดรับจากการเรียนรู และปฏิบัติตนตามสิทธิเสรีภาพ ตามที่รัฐธรรมนูญ ฉบับปจจุบันไดบัญญัติไว ในรูปแบบของสมุดภาพ ตกแตงใหสวยงาม จากนั้นครูสุมตัวแทนนักเรียน ออกมานําเสนอหนาชั้นเรียน

ขยายความเข้าใจ

Expand

ครูใหนักเรียนจัดทําผังความคิดที่แสดงถึง สิทธิเสรีภาพในดานตางๆ ทีน่ กั เรียนพึงมีตาม บทบัญญัตใิ นรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย

ตรวจสอบผล

Evaluate

1. ครูตรวจสอบความถูกตองจากการตอบคําถาม และการแสดงความคิดเห็นตางๆ ในชั้นเรียน 2. ครูตรวจสอบความถูกตองของขอมูลและ ความสวยงามของสมุดภาพ 3. ครูตรวจสอบความถูกตองเกีย่ วกับสิทธิ เสรีภาพ ของประชาชนตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย จากการทําผังความคิด

ประชาชนมีสทิ ธิดาํ เนินการอนุรกั ษและบํารุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอมของชุมชน ตามสิทธิทรี่ ฐั ธรรมนูญได บัญญัติไว

• บุคคลมีส่วนร่วมกับรัฐและชุมชนในการอนุรักษ บํารุงรักษา และไดรับ ผลประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ ดังนัน้ จึงกล่าวไดวา่ สิทธิและเสรีภาพของประชาชนชาวไทย รัฐธรรมนูญฉบับปจจุบนั ไดบัญญัติคุมครองไวหลายประการ ดังมีประเด็นสําคัญๆ ตามที่ไดกล่าวมาขางตน ซึ่งเยาวชนควร รับรู ทั้งนี้เพื่อใหเยาวชนซึ่งจะเติบโตเปนผูรับผิดชอบบานเมืองต่อไปในภายภาคหนา จะไดรูว่า ตนเองมีสิทธิและเสรีภาพอะไร จะไดปฏิบัติตนไดอย่างถูกตอง ขณะเดียวกันสิทธิและเสรีภาพที่ ตนเองมี ผูอื่นก็มีดวยเช่นกัน เพื่อจะไดไม่กระทําตนไปละเมิดสิทธิและเสรีภาพของผูอื่น ส่งผล ทําใหการอยู่ร่วมกันในสังคมประชาธิปไตยเปนไปอย่างสันติสุข เรื่องนารู กรมคุมครองสิทธิเสรีภาพ กรมคุมครองสิทธิเสรีภาพ เปนองคกรในการสงเสริม คุมครอง และสรางหลักประกันสิทธิ เสรีภาพ และ สิทธิมนุษยชน อยางบูรณาการและมีนวัตกรรมสูความเปนสากล โดยเปนสวนราชการในสังกัดกระทรวงยุติธรรม จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ ตามพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ ทําหนาที่ หลักในการสงเสริมสิทธิและเสรีภาพของประชาชนตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทยและหลักการสิทธิมนุษยชน เพื่อใหประชาชนไดรับการสงเสริม คุมครอง และมีหลักประกันดานสิทธิและเสรีภาพในระดับสากล สรุปจาก: http://www.rlpd.moj.go.th/rlpd/index.php

๑๓

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

ขอใดเปนการกระทําที่คนในชุมชนสามารถกระทําไดตามบทบัญญัติ ในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย 1. ตัดไมจากปาชายเลนมาปลูกสรางศาลา 2. ปลูกตนไมใหรมเงาบริเวณริมถนนในชุมชน 3. ปลอยนํ้าเสียจากฟารมสุกรสูคลองสาธารณะ 4. ตั้งดานเรียกเก็บคาผานทางจากบุคคลภายนอก

เกร็ดแนะครู ครูใหนักเรียนรวมกลุมจัดโครงการเผยแพรความรูเกี่ยวกับสิทธิและเสรีภาพใหกับ เพื่อนนักเรียนในโรงเรียน โดยจัดทําเปนแผนพับ ปายนิเทศ เพื่อเผยแพร จากนั้น รวมกันสรุปและประเมินผลโครงการ

วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 2. เนื่องจากรัฐธรรมนูญไดบัญญัติไววา บุคคล หรือชุมชนมีสิทธิที่จะทําการอนุรักษ จัดการ บํารุงรักษา และใชประโยชน จากทรัพยากรสิ่งแวดลอม และไมทําใหทรัพยากรสิ่งแวดลอมเสียหาย รวมถึงตองไมละเมิดสิทธิเสรีภาพของผูอื่นอีกดวย

คู่มือครู

13

กระตุน้ ความสนใจ Engage

ส�ารวจค้นหา Explore

กระตุน้ ความสนใจ

อธิบายความรู้ Explain

Expand

Evaluate

ó. ¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹ã¹¡ÒÃà¤ÒþÊÔ·¸ÔáÅÐàÊÃÕÀÒ¾¢Í§µ¹àͧ áÅмٌÍ×è¹ สิทธิและเสรีภาพตามที่รัฐธรรมนูญไดกําหนดไวดังที่ไดกล่าวมาขางตน ถือเปนหลักประกัน ว่า บุคคลใด หน่วยงานใด หรือแมแต่รัฐจะมาละเมิดสิทธิมิได ขณะเดียวกันเราก็ตองตระหนักว่า ขณะที่เรามีสิทธิและเสรีภาพในเรื่องต่างๆ นั้น บุคคลอื่นเขาก็มีสิทธิและเสรีภาพในเรื่องเหล่านั้น เช่นเดียวกับเราดวย เมื่อเราตองการใหผูอื่นเคารพสิทธิและเสรีภาพของเรา เราก็ตองเคารพสิทธิ และเสรีภาพของผูอื่นดวย เมื่อเรามีสิทธิในชีวิตและร่างกาย ไม่ตองการใหถูกทํารายบาดเจ็บ คนอื่นเขาก็มีความรูสึกมีความตองการเช่นนี้เหมือนอย่างเรา เมื่อเราตองการจะใชเสรีภาพใน การแสดงความคิดเห็นอย่างทีใ่ จเราตองการ คนอืน่ เขาก็มเี สรีภาพในการพูด เขียน แสดงความคิด เห็นในสิ่งที่เขาคิดไดเช่นกัน ดังนั้น การดําเนินชีวิตอยู่ร่วมกันในประเทศที่ปกครองดวยระบอบประชาธิปไตย การที่ ประชาชนมีสทิ ธิและเสรีภาพอย่างกวางขวาง ความคิดเห็นทีไ่ ม่สอดคลอง มองต่างมุมกัน ลวนเกิด ขึ้นได ดังนั้น เพื่อสรางความสมานฉันทและทําใหสังคมอยู่อย่างสงบเปนระเบียบเรียบรอย เราจึง ควรปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิและเสรีภาพทั้งของตนเองและผูอื่น ดังนี้ ๑) ปกปองสิทธิและเสรีภาพของตนเอง เมื่อสิทธิและเสรีภาพของเราถูกละเมิด ไม่ว่าจะเกิดจากตัวบุคคล กลุ่มบุคคล หรือจากหน่วยงานใดๆ เราก็ตองดําเนินการปกปองสิทธิและ เสรีภาพของเราตามกรอบที่กฎหมายบัญญัติไว เช่น มีคนนําเอาทรัพยสินของครอบครัวเราไป หรือมีการก่อสรางตึกสูงแลวผูรับเหมาทําของตกใส่หลังคาบานเราจนเสียหาย หรือถูกกีดกันไม่ให ใชสิทธิต่างๆ เปนตน เพราะถาเรานิ่งเฉยอาจทําใหผูละเมิดเกิดความเคยตัว คิดว่าไม่เปนไร ทํา อย่างนี้ได ก็จะไปทําการละเมิดกับผูอื่นอีก ๒) ไมละเมิดสิทธิและเสรีภาพของผูอ นื่ การใชสทิ ธิและเสรีภาพของเราตองควบคู่ ไปกับความรับผิดชอบต่อสังคมดวย ตองมีขอบเขตมิใช่ทําอะไรก็ไดตามอําเภอใจ ตองคํานึงดวย ว่าคนอื่นเขาก็มีสิทธิและเสรีภาพเช่นกัน เช่น เรามีเสรีภาพที่จะฟงวิทยุ ชมโทรทัศน จะฟงเพลง แนวไหนก็ได แต่กต็ อ งเปดเสียงใหดงั อยูภ่ ายในเคหสถาน ไม่ไปรบกวนเพือ่ นบาน เพราะคนอืน่ เขา ก็มีสิทธิที่จะอยู่อย่างสงบ ปราศจากเสียงรบกวนใดๆ หรือเราไม่มีสิทธิที่จะไปดูถูก ดูหมิ่น ทําราย เหยียดหยามคนอื่น ไม่ว่าจะดวยการกระทํา คําพูด หรืออื่นๆ เพราะมีความแตกต่างในเรื 1 ่องฐานะ การศึกษา ตําแหน่งหนาทีก่ ารงาน เพราะเขาก็เปนมนุษย เปนคนไทย มีความเสมอภาคเช่นเดียวกัน กับเรา เปนตน

Explore

ครูใหนักเรียนศึกษาคนควากรณีศึกษาหรือ ขาวสารเหตุการณปจ จุบนั จากแหลงตางๆ ทีเ่ กีย่ วกับ การปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิเสรีภาพของตนเอง และผูอ นื่ และสุม เรียกนักเรียนออกมาเลาใหเพือ่ นฟง พรอมกับชวยกันวิเคราะหถึงผลดีที่เกิดขึ้นจากการ ปฏิบัติ

อธิบายความรู้

ตรวจสอบผล

Engage

ครูสนทนากับนักเรียนเกี่ยวกับประเด็นแนวทาง การปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิและเสรีภาพของ ตนเองและผูอื่น

ส�ารวจค้นหา

ขยายความเข้าใจ

Explain

ครูอธิบายการปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิและ เสรีภาพของตนเองและผูอื่นในประเด็นตางๆ ใหนักเรียนฟง พรอมทั้งใหตอบคําถามตอไปนี้ • ความรับผิดชอบมีความสําคัญอยางไรตอ การใชสิทธิและเสรีภาพของตนเองในการ ดําเนินชีวิตในสังคม (แนวตอบ การใชสิทธิและเสรีภาพของตนเอง ในการดําเนินชีวิตในสังคม โดยคํานึงถึง ความรับผิดชอบตอผลของการกระทํา นับเปน สิ่งจําเปนอยางยิ่ง เพราะความรับผิดชอบ จะเปนสิ่งที่ชวยกําหนดขอบเขตการกระทํา ของตน มิใหไปสรางความเดือดรอนใหกับ ผูอื่นในสังคม)

๑๔

เกร็ดแนะครู ครูอาจเชิญวิทยากรที่มีความรูหรือทํางานทางดานสิทธิ เสรีภาพ ตามรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย มาพูดอภิปรายใหคําแนะนําแกนักเรียน ในประเด็นแนวทาง การปฏิบัติตนตามสิทธิเสรีภาพอยางเหมาะสม

นักเรียนควรรู 1 ความเสมอภาค ถือเปนหลักพื้นฐานของศักดิ์ศรีความเปนมนุษย ซึ่งมนุษยใน สังคมไดรับการคุมครองจากกฎหมาย รวมถึงไดรับการปฏิบัติตอกันอยางเทาเทียม โดยไมคํานึงถึงเชื้อชาติ ภาษา ศาสนา ถิ่นกําเนิด หากคนในสังคมตางเคารพสิทธิ เสรีภาพของตนเองและผูอื่น ก็จะสงผลดีตอการอยูรวมกัน

14

คู่มือครู

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

ถานักเรียนพบวา สินคาที่ซื้อไปไมไดคุณภาพตามที่โฆษณาไว ควรดําเนินการอยางไรเพื่อรักษาสิทธิของตนเอง แนวตอบ ควรแจงไปยังตัวแทนที่จัดจําหนายหรือตอบริษัทผูผลิต เพื่อเรียกรองเงินคาสินคากลับคืน หรือขอเปลี่ยนเปนสินคาที่มีคุณภาพ ตามที่กําหนด หากบริษัทไมดําเนินการให เราสามารถรองเรียนไปยัง หนวยงานของรัฐที่ดูแลรับผิดชอบในเรื่องนี้ได เชน สํานักงานคณะกรรมการ คุมครองผูบริโภค (สคบ.) สายดวน 1166 เปนตน

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

อธิบายความรู้

Engaae

Expore

Explain

ขยายความเข้าใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

ขยายความเข้าใจ

Expand

ครูใหนักเรียนวิเคราะหวาในสังคมไทย นอกจากการใชสิทธิและเสรีภาพตามกรอบแหง กฎหมายแลว คนในสังคมควรคํานึงถึงกฎเกณฑ ใดอีกในการดําเนินชีวิต พรอมทั้งยกตัวอยาง พฤติกรรมที่แสดงใหเห็นถึงการใชสิทธิและ เสรีภาพตามกรอบของกฎเกณฑดังกลาว โดยให นักเรียนเขียนเปนเรียงความ แลวนําสงครู

๓) ใชสทิ ธิและเสรีภาพตามกรอบแหงกฎหมาย กฎหมายเปนกฎกติกาของสังคม

ทีจ่ ะทําใหการอยูร่ ว่ มกันในสังคมเปนไปอย่างปกติสขุ และเปนระเบียบ ดังนัน้ การใชสทิ ธิและเสรีภาพ ของเราจึงตองคํานึงถึงกฎหมายดวย เช่น บุคคล มีเสรีภาพในการเดินทาง มีเสรีภาพในการใช ถนนทางหลวง อันเปนสาธารณะในการขับขี่ ยานยนต แต่ถาเรานําถนนไปใชเปนที่แข่งรถ ก็จะทําใหเกิดอุบัติเหตุและอันตรายต่อผูร่วมใช เสนทาง อย่างนี้ถือเปนการใชเสรีภาพที่เกิน ขอบเขต เปนการกระทําที่ผิดกฎหมาย หรือ บุคคลมีเสรีภาพในการชุมนุม แต่การชุมนุมนั้น ตองดําเนินไปอย่างสงบ ปราศจากอาวุธ ไม่ไป กีดขวางการจราจร และไม่ทาํ ใหผทู ไี่ ม่เกีย่ วของ ไดรับความเดือดรอน เปนตน นอกจากนี้ การใชสทิ ธิและเสรีภาพ วาจะอยูในสถานภาพใด ก็สามารถแสดงออก ของเราตองมีขอบเขตไม่ไปกระทบต่อความสงบ ประชาชนไม เพื่อปกปองสิทธิและเสรีภาพของตนได เรียบรอย ความปลอดภัย ความมั่นคงของชาติ ประโยชนสาธารณะ ตลอดจนตองคํานึงถึงกาลเทศะดวยว่าเหมาะสมหรือไม่ ซึ่งสิ่งเหล่านี้จําเปน ตองอาศัยวิจารณญาณของตนเปนที่ตั้งว่าควรทําหรือไม่ควรเพียงไร ๔) ใชสทิ ธิและเสรีภาพตามกรอบแหงศีลธรรม และวัฒนธรรม การจะสรางสรรค สังคม ใหอยูร่ ว่ มกันไดอย่างสงบสุข ลําพังกฎหมายเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ จึงจําเปนตอง อาศัยกรอบแห่งศีลธรรมและวัฒนธรรมอันดีงามเขามาช่วยเสริมดวย ดังนัน้ การใชสทิ ธิและเสรีภาพ ของเราจึงตองคํานึงถึงประเด็นเหล่านี้เช่นกัน เปนตนว่าเรามีเสรีภาพในการแต่งกายแต่ก็ตองแต่ง ใหเหมาะสมกับขนบธรรมเนียมประเพณีวฒ ั นธรรมไทย หรือการใชเสรีภาพในการแสดงออก ก็ตอ ง ไม่สอื่ ออกมาเปนการยัว่ ยุทางเพศ ลามกอนาจาร หรือมีผลกระทบต่อศีลธรรมและวัฒนธรรมอันดีงาม ของสังคม ๕) มีจิตสาธารณะ การใชสิทธิและเสรีภาพตองคํานึงการมีจิตสาธารณะร่วมดวย เปนตนว่าการไปร่วมชุมนุมจะตองไม่ไปทําใหสาธารณสมบัติ เช่น ไฟฟา โทรศัพทสาธารณะ อาคารสถานทีข่ องส่วนรวม สวนสาธารณะ ใหเกิดความเสียหาย ขณะเดียวกันถาหากมีผไู ปทําลาย ทรัพยสินสาธารณะ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมของทองถิ่นหรือของชาติใหไดรับความ เสียหาย เราก็ตองไม่นิ่งดูดาย ตองใหความร่วมมือช่วยกันปกปอง อย่าถือว่าธุระไม่ใช่

ตรวจสอบผล

Evaluate

1. การตอบคําถามและการทํากิจกรรมในแบบวัดฯ หนาที่พลเมืองฯ ม.1 2. การเขียนเรียงความเกี่ยวกับการใชสิทธิและ เสรีภาพของตนเองและผูอื่นตามกรอบแหง กฎหมาย รวมทั้งกรอบแหงศีลธรรมและ วัฒนธรรม

๑๕

ขอสอบเนน การคิด แนว O-NET

การรักษาสาธารณสมบัติเปนสิ่งที่เยาวชนทุกคนควรชวยกันปฏิบัติ เพราะเหตุใด 1. เปนสมบัติของคนไทยทุกคน 2. แสดงถึงความเจริญของประเทศชาติ 3. ชวยสงเสริมใหประเทศชาติเกิดความมั่นคง 4. สะทอนถึงคุณธรรมจริยธรรมของคนในสังคม

เกร็ดแนะครู ครูควรใหนักเรียนรวมกันไปปฏิบัติกิจกรรมที่แสดงออกถึงการมีจิตสาธารณะ เชน ทําความสะอาดวัด ทําความสะอาดถนน ปลูกตนไม เปนอาสาสมัคร เปนตน จากนั้นใหนักเรียนเขียนสรุปถึงความภาคภูมิใจของตนแลวนําสงครูผูสอน

วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 1. การที่เยาวชนควรชวยกันดูแลรักษา สาธารณสมบัติของชาติ เนื่องจากสาธารณสมบัติเหลานั้นสรางเพื่อใหคนใน สังคมไดใชประโยชนรวมกัน และมักสรางขึ้นจากเงินภาษีอากรของประชาชน เราทุกคนจึงมีหนาที่ดูแลรักษา และไมสรางความเสียหาย

คู่มือครู

15

กระตุน้ ความสนใจ Engage

ส�ารวจค้นหา Explore

กระตุน้ ความสนใจ

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ

ตรวจสอบผล

Expand

Evaluate

Engage

ใหนกั เรียนดูภาพในหนังสือเรียน หนา 16 จากนัน้ ครูตั้งคําถามกระตุน • นักเรียนคิดวา กิจกรรมการเลือกตั้งภายใน โรงเรียน ถือเปนการเคารพสิทธิและเสรีภาพ ของตนเองและผูอื่นหรือไม อยางไร (แนวตอบ ถือเปนกิจกรรมที่เคารพสิทธิเสรีภาพ ของตนเองและผูอื่น เนื่องจากเปนการใชสิทธิ ของเราตามแนวทางประชาธิปไตย) • การที่นักเรียนเขารวมกิจกรรมการเลือกตั้ง ภายในโรงเรียน กอใหเกิดผลดีตอตนเองและ ผูอื่นอยางไร (แนวตอบ เปนการสงเสริมการปฏิบัติตน ตามวิถีประชาธิปไตย ซึ่งถาหากทุกคนมี ความตระหนักในวิถีประชาธิปไตย ก็จะมี สวนชวยใหสังคมไทยสงบสุขมีความเขมแข็ง)

นอกจากนี้ การมีจิตสาธารณะยังหมายรวมถึงการใหความร่วมมือไปใชสิทธิและ เสรีภาพของตน เพื่อสรางความเขมแข็งใหกับองคกร หน่วยงาน หรือกิจกรรมตามกระบวนการ ประชาธิปไตย เช่น การไม่นอนหลับทับสิทธิ ไปร่วมลงคะแนนเสียงเลือกตั้งในระดับต่างๆ เขาไป มีส่วนร่วมในการบริหารทองถิ่น และชุมชน เปนตน ๖) ไม ใ ช ค วามรุ น แรงในการแก ป  ญ หา การใช สิ ท ธิ แ ละเสรี ภ าพในสั ง คม ประชาธิปไตยระหว่างเรากับผูอื่นอาจมีทัศนะในเรื่องต่างๆ แตกต่างกัน ซึ่งการชี้แจงทําความ เขาใจดวยเหตุผลถือเปนสิ่งที่จ1ําเปน จะตองไม่ใชความรุนแรงในการแกไขปญหา หรือเพื่อเอาชนะ กัน เพราะการใชความรุนแรงอาจจะยุติปญหาไดเพียงชั่วขณะ แต่ปญหาจะยิ่งขยายจนบานปลาย ออกไปและบั่นทอนความสงบสุขของสังคมโดยรวม ดังนัน้ ถาหากคนไทยตระหนักในความสําคัญของการใชสทิ ธิและเสรีภาพทัง้ ของตนเอง และผูอื่นอย่างถูกตองแลว ก็จะมีส่วนช่วยทําใหสังคมไทยเปนสังคมที่มีความสงบสุข ผูคน สมัครสมานสามัคคีกัน เมื่อเกิดปญหาก็หันหนาเขามาปรึกษาหารือ ยึดถือเอาผลประโยชนของ ส่วนรวมเปนทีต่ งั้ เมือ่ สังคมเปนปกแผ่น ผูค นไม่ใชเสรีภาพอย่างเกินขอบเขต การพัฒนาบานเมือง ก็จะสามารถกระทําไดโดยง่าย

ส�ารวจค้นหา

ô. ¼Å·Õäè ´ŒÃºÑ ¨Ò¡¡ÒÃà¤ÒþÊÔ·¸ÔáÅÐàÊÃÕÀÒ¾¢Í§µ¹àͧáÅмÙÍŒ ¹ ×è

Explore

ถาประชาชนชาวไทยมีความรู ความเขาใจ ใหความเคารพสิทธิและเสรีภาพย่อมก่อใหเกิด ผลดีตามมา ดังนี้

ครูใหนักเรียนสืบคนเหตุการณ หรือขาวจาก แหลงตางๆ ที่แสดงถึงผลที่ไดรับจากการเคารพ สิทธิและเสรีภาพของตนเองและผูอื่น

อธิบายความรู้

๑) ช ว ยเสริ ม สร า งรากฐาน ประชาธิปไตย รากฐานของประชาธิปไตยอยู่ที่

Explain

ครูใหนักเรียนนําเหตุการณ หรือขาวที่สืบคนมา สรุปความเขาใจ แลวออกมาสรุปใหเพือ่ นฟงหนา ชัน้ เรียน จากนั้นเปดโอกาสใหนักเรียนในหองไดมี การแสดงความคิดเห็นรวมกัน การเลือกผูแทนนักเรียนเปนรากฐานประชาธิปไตยของ เยาวชน

๑๖

EB GUIDE

นักเรียนควรรู 1 การใชความรุนแรง จากผลการวิจัย ของกองทุนสหประชาติเพื่อยุติความ รุนแรงตอสตรี (UN Women) พบวา ประเทศไทยถูกจัดอันดับการใชความรุนแรง ตอภรรยาเปนอันดับที่ 2 จาก 75 ประเทศ จึงจําเปนตองเรงหาแนวทางปกปอง สิทธิสตรีในดานตางๆ และสรางความตระหนักใหแกผูคนในสังคมวามนุษย ทุกเพศทุกวัยตางมีสิทธิ เสรีภาพ และศักดิ์ศรีเทาเทียมกัน เพศชายผูเปนสามีไมมี สิทธิที่จะกระทําความรุนแรงตางๆ ตอภรรยา ทั้งนี้ ภรรยาที่ไดรับผลกระทบจาก การใชความรุนแรงสามารถติดตอขอรับความชวยเหลือจากหนวยงานตางๆ ทั้งของภาครัฐและเอกชน เชน มูลนิธิกระจกเงา 0-2973-2236 มูลนิธิเพื่อนหญิง 0-2513-1001 สํานักคุมครองสวัสดิภาพหญิงและเด็ก 0-2644-7990 เปนตน

16

คู่มือครู

การปฏิบัติของพลเมืองแต่ละคน ถาประชาชน รู  จั ก ใช สิ ท ธิ แ ละเสรี ภ าพของตนเองอย่ า งมี ขอบเขตและสอดคลองกับกฎหมาย รวมทัง้ รูจ กั เคารพสิทธิและเสรีภาพของผูอ นื่ เขาก็จะปฏิบตั ิ ตนหรือมีแนวการดําเนินชีวติ ทีเ่ ปนประชาธิปไตย เช่น รูจักรับฟงขอคิดเห็นของผูอื่น ไม่ประพฤติ ตนสรางความเดือดรอนแก่สังคม เมื่อผูคน ส่วนใหญ่ในสังคมมีแนวปฏิบัติเช่นนี้ ก็จะเปน แบบอย่างใหผูอื่นโดยเฉพาะเยาวชนไดเจริญ รอยตาม สังคม ไทยก็จะมีรากฐานประชาธิปไตย ที่เขมแข็ง

http://www.aksorn.com/LC/Civil/M1/03

กิจกรรมทาทาย ใหนักเรียนคิดหาวิธีการที่จะชวยสงเสริมใหคนทั่วไปในสังคมปฏิบัติตน ในการเคารพสิทธิและเสรีภาพของตนเองและผูอื่น โดยใหนักเรียนจัดทํา เปนแผนการดําเนินการอยางเปนขั้นตอนสงครู

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

Engaae

Expore

อธิบายความรู้ Explain

ขยายความเข้าใจ Expand

ตรวจสอบผล Evaluate

อธิบายความรู้

Explain

ครูใหนักเรียนรวมกันวิเคราะหถึงบทบาทของ นักเรียนที่จะสามารถปฏิบัติตนใหเปนประโยชน ตอสังคมและประเทศชาติได แลวสรุปสาระสําคัญ จดบันทึกไว แลวนําสงครูผูสอน

๒) ลดความขัดแยงขอพิพาทระหวางกัน เมือ่ ผูค นแต่ละคนใหความสําคัญกับการ

เคารพสิทธิและเสรีภาพ ก็ย่อมจะระมัดระวังไม่กระทําในสิ่งที่ทําใหผูอื่นและสังคมเดือดรอน อันจะ เปนชนวนนําไปสู่ความขัดแยงแตกแยกกัน ขอพิพาทระหว่างกันก็จะมีนอยลง ขณะเดียวกันเมื่อมี ความคิดเห็นไม่ลงรอยกัน ก็จะใชแนวทางสันติวิธีในการแกไขปญหา ไม่สรางความรุนแรง มีนํ้าใจ เอื้อเฟอเกื้อกูล ถอยทีถอยอาศัยกัน สังคมก็จะอยู่เย็นเปนสุข ๓) สรางความเขมแข็งใหกับชุมชนและสังคม เมื่อสมาชิกของชุมชนและสังคม รูจ กั เคารพสิทธิและเสรีภาพของกันและกัน มีความสมัครสมานสามัคคี รักใคร่กลมเกลี 1 ยวกัน มีความ เอื้ออาทร พึ่งพาอาศัยกันได ปญหาต่างๆ ในสังคม เช่น ปญหาอาชญากรรม ปญหาสิ่งเสพติด ก็จะลดนอยลง ซึ่งจะทําใหประชาชนสามารถดําเนินชีวิตไดอย่างมีความสุข ชุมชนและสังคมเกิด ความเขมแข็งอย่างยั่งยืนต่อไปได ๔) สรางความเขมแข็งใหกบั ประเทศชาติ เมือ่ ชุมชนและสังคมมีความเขมแข็งก็ ย่อมจะส่งผลถึงประเทศใหมีความเขมแข็งติดตามมา เพราะประชาชนมีความเปนอันหนึ่ง อันเดียวกันไม่มีการแบ่งฝกฝาย การพัฒนาประเทศใหเจริญกาวหนา สามารถวางแผนไดใน ระยะยาวอย่างต่อเนือ่ ง ประเทศมีเสถียรภาพอันจะมีผลทําใหนกั ลงทุน นักท่องเทีย่ วเกิดความมัน่ ใจ เศรษฐกิจการคามีบรรยากาศแจ่มใส เกิดการสรางงานประเภทต่างๆ ติดตามมา เมื่อเศรษฐกิจดี รัฐก็มีงบประมาณมาใชทั้งในการพัฒนาและการลงทุนดานต่างๆ อย่างกวางขวาง ไม่ว่าจะเปนการ ศึกษา การสาธารณสุข การคมนาคมขนส่ง เปนตน ขณะเดียวกันเมื่อประเทศชาติมีการพัฒนามากขึ้น บานเมืองก็ย่อมจะมีความ เจริญรุ่งเรืองติดตามมา สังคมไทยก็จะมีความเจริญกาวหนามากขึ้น เมื่อบานเมืองเจริญ ผูคน มีวถิ ชี วี ติ ความเปนอยูท่ ดี่ ี มีคณ ุ ภาพชีวติ ทีด่ ี การดําเนินชีวติ อยูใ่ นสังคมไทยก็จะมีความอบอุน่ และ มีความสุขตามมา

ขยายความเข้าใจ

Expand

1. ครูใหนักเรียนวิเคราะหบทบาทหนาที่ของ เยาวชนที่มีตอสังคมและประเทศชาติ โดยเนน ประเด็น แนวทางเพือ่ การสงเสริมการปฏิบตั ติ น ของเยาวชน 2. ครูใหนกั เรียนจัดทําผังความคิด ทีส่ รุปบทบาท หนาทีข่ องเยาวชนทีม่ ตี อ สังคมและประเทศชาติ 3. ครูใหนักเรียนจัดกิจกรรมเสวนาโตะกลม เกี่ยวกับบทบาทหนาที่ของเยาวชนตอ ประเทศชาติ โดยครูคัดเลือกตัวแทนนักเรียน เปนผูรวมเสวนา 3-4 คน และผูดําเนินการ เสวนา 1 คน

ตรวจสอบผล

Evaluate

1. ครูตรวจสอบความถูกตองจากการจัดทําผัง ความคิด 2. ครูตรวจสอบความถูกตองของขอมูลตางๆ ที่ผูรวมเสวนาตอบคําถาม การแสดง ความคิดเห็นและตั้งประเด็นเพื่ออภิปราย

จากทีก่ ลาวมาตัง้ แตตน จะเห็นไดวา ประเทศชาติจะเจริญกาวหนาไดมากนอยเพียงใดนัน้ ขึน้ อยูก บั วิถกี ารดําเนินชีวติ ของประชาชนพลเมืองเปนสําคัญ โดยเฉพาะเยาวชนไทยซึง่ จะเติบโต เปนผูใ หญ เปนกําลังสําคัญของประเทศชาติในภายภาคหนา จะตองมีความรูค วามเขาใจ ดํารง ตนเปนผูมีจิตสาธารณะ ใหความเคารพสิทธิและเสรีภาพของตนเองและผูอื่น ซึ่งถาผูคน สวนใหญของสังคมมีวิถีการดําเนินชีวิตที่สอดคลองกับหลักการประชาธิปไตย สังคมไทยก็จะ สงบรมเย็นและมีความเจริญกาวหนามากยิ่งขึ้น

๑๗

ขอสอบ

O-NET

ขอสอบป ’ 53 ออกเกี่ยวกับลักษณะของชุมชนเขมแข็ง ชุมชนที่เขมแข็งในสังคมไทยควรมีลักษณะหลายประการ ขอใดมีสวนนอย ที่สุด 1. ชาวบานมีความพอเพียง พอประมาณ 2. ชาวบานมีลักษณะนํ้าพึ่งเรือเสือพึ่งปา 3. ชาวบานมีการศึกษา รับรูขาวสารบานเมือง 4. ชาวบานมีนํ้าอดนํ้าทนยอมรับโชคชะตา (วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 4. เมื่อพิจารณาจากคําถามจะพบวาการยอมรับ ในโชคชะตานั้น จะไมชวยใหชุมชนพัฒนาไปไดรวมไปถึงยังจะทําใหผูคน ไมดิ้นรนขวนขวายเพื่อกระทําในสิ่งที่ดีกวา)

นักเรียนควรรู 1 ปญหาอาชญากรรม ยังคงเปนปญหาสําคัญของสังคมไทยที่ตองเรงแกไข โดยสํานักงานตํารวจแหงชาติ ไดสรุปคดีอาชญากรรม ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2555 พบวามีคดีอุกฉกรรจและสะเทือนขวัญมากเปนอันดับ 1 รองลงมา คือ คดีชวี ติ รางกาย และเพศ คดีประทุษรายตอทรัพย ตามลําดับ (ขอมูลสถิติ สํานักงาน ตํารวจแหงชาติ วันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2555)

มุม IT ศึกษาคนควาขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับแนวทางการสรางเสริมความเขมแข็ง ใหกบั ชุมชนและสังคม ไดที่ http://std.kku.ac.th/4830801646/Website/page3.htm

คู่มือครู

17

กระตุ้นความสนใจ

ส�ารวจค้นหา

อธิบายความรู้

ขยายความเข้าใจ

Engaae

Expore

Explain

Expand

ตรวจสอบผล

ตรวจสอบผล Evaluate

Evaluate

ครูตรวจสอบความถูกตองในการตอบคําถาม ประจําหนวยการเรียนรู

¤íÒ¶ÒÁ»ÃШíÒ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ๑. เยาวชนที่ดีมีคุณลักษณะที่สําคัญ อย่างไรบาง ๒. เยาวชนสามารถทําประโยชนใหแก่สังคมและประเทศชาติได อย่างไรบาง ๓. ผูมีจิตสาธารณะมีลักษณะสําคัญอย่างไร และมีวิธีการส่งเสริมการมีจิตสาธารณะใหกับ เยาวชนไทยได อย่างไรบาง ๔. ถาทุกคนในสังคมมีความเคารพในสิทธิเสรีภาพของผูอื่น จะทําใหสังคมนั้นเปนอย่างไร ๕. นักเรียนมีวิธีการปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิเสรีภาพของผูอื่น อย่างไรบาง ๖. สิทธิหนาที่ตามที่บัญญัติไวในรัฐธรรมนูญมีอะไรบาง จงยกตัวอย่างมาพอสังเขป

หลักฐานแสดงผลการเรียนรู 1. ผังความคิด บทบาทหนาที่ของเยาวชนที่มีตอ สังคมและประเทศชาติ 2. แบบบันทึกการปฏิบัติกิจกรรมจิตอาสา

¡Ô¨¡ÃÃÁÊÌҧÊÃä ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ กิจกรรมที่ ๑

ใหนักเรียนบันทึกการปฏิบัติตนเปนเยาวชนที่ดีเปนเวลา ๑ สัปดาห แลวสรุปผลการปฏิบัติตนเปนพลเมืองดีของตนส่งครูผูสอน

กิจกรรมที่ ๒

ใหนักเรียนเขียนเรียงความเพื่อเล่าถึงความประทับใจในการทําความดีของ ตนเอง ๑ เรื่อง ความยาว ๑ หนากระดาษรายงาน แลวนําไปติดบนกระดาษ แข็ง หรือแผ่นฟวเจอรบอรด ตกแต่งใหสวยงาม นําส่งครูผูสอน

กิจกรรมที่ ๓

ใหนักเรียนรวบรวมข่าวการทําความดีของเยาวชน เช่น การที่เยาวชน ช่วยเหลือผูอื่น เขาร่วมกิจกรรมพัฒนาสังคม ผูที่เรียนดีไดรับทุนการศึกษา เยาวชนที่ไปแข่งขันชนะไดเหรียญทั้งดานความรู การกีฬา ดนตรี ศิลปะ และทักษะอาชีพ เปนตน แลวนํามาวิเคราะห ในชั้นเรียน ถึงผลของการ ทําความดีนั้น

กิจกรรมที่ ๔

เชิญวิทยากรมาบรรยายในประเด็นเกี่ยวกับ “เยาวชนกับการเปนแบบอย่าง ที่ดีของสังคม” โดยวิทยากรอาจจะเปนบุคคลตัวอย่างที่ประกอบคุณงาม ความดีใหกับสังคมไทย หรือเยาวชนที่เปนแบบอย่างที่ดี เช่น เปนนักกีฬา นักเรียนที่เรียนดี ลูกกตัญู เปนตน และใหนักเรียนสรุปขอคิดที่ไดจากการ ทําความดี

๑๘

แนวตอบ คําถามประจําหนวยการเรียนรู 1. แนวตอบ ประพฤติตนเปนคนดี ตั้งใจศึกษาเลาเรียน มีวินัย มีคุณธรรม ไมสรางความเดือดรอนใหผูอื่น 2. แนวตอบ เปนผูมีจิตสาธารณะ รักษาสาธารณสมบัติ มีสวนรวมในกิจกรรมที่เปนประโยชนตอสังคม 3. แนวตอบ ลักษณะสําคัญ ไดแก การมีจิตสํานึก มองเห็นประโยชนสวนรวมเปนหลัก มีความเสียสละเพื่อสังคม มีความรับผิดชอบตอสังคม และไมสรางความ เดือดรอนแกผูอื่น แนวทางสงเสริมการมีจิตสาธารณะ ไดแก การเผยแพรความรูเกี่ยวกับการมีจิตสาธารณะ การปฏิบัติตนใหเปนผูมีจิตสาธารณะ เพื่อเปนตัวอยางที่ดีแกผูอื่น 4. แนวตอบ เกิดความสงบสุข คนในสังคมมีการชวยเหลือเกื้อกูลกัน ปราศจากการใชความรุนแรง และมีการพัฒนาที่ยั่งยืน 5. แนวตอบ ปกปองสิทธิและเสรีภาพของตนเอง ไมละเมิดสิทธิและเสรีภาพของผูอื่น ใชสิทธิและเสรีภาพภายใตขอบเขตของกฎหมาย มีจิตสาธารณะ และใชเหตุผล ในการแกปญหา 6. แนวตอบ ความเสมอภาคในการศึกษา เสรีภาพในเคหสถาน สิทธิในกระบวนการยุติธรรม สิทธิในการประกอบอาชีพ เปนตน

18

คู่มือครู