© 2015 Brabant Water NV Bezoekadres Magistratenlaan 200 5223 MA ’s-Hertogenbosch Postadres Postbus 1068 5200 BC ’s-Hertogenbosch Telefoon 073 683 88 88 e-mail communicatie@brabantwater.nl internet www.brabantwater.nl Colofon Samenstelling Brabant Water
Brabant Water – Jaarverslag 2014
3
Inhoud
Voorwoord van de directie......................................................................................... 4 Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV .............................. 5 Jaarverslag 2014 van de directie .............................................................................. 11 Over Brabant Water ................................................................................................. 13 Kengetallen Brabant Water NV ................................................................................ 15 Ondernemingsstructuur Brabant Water Groep ........................................................ 16 Risicomanagement ................................................................................................... 17 Van bron tot kraan ................................................................................................... 19 Maatschappelijk verantwoord ondernemen ............................................................ 26 Sociale gegevens ...................................................................................................... 30 Dochterondernemingen ........................................................................................... 32 FinanciĂŤn .................................................................................................................. 34 Jaarrekening 2014 .................................................................................................... 37 Geconsolideerde jaarrekening ................................................................................. 37 Enkelvoudige jaarrekening ....................................................................................... 69 Overige gegevens ..................................................................................................... 78 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant ............................................. 79 Winstbestemming .................................................................................................... 81 Afkortingen .............................................................................................................. 82
Brabant Water – Jaarverslag 2014
4
Voorwoord van de directie
Brabant Water levert kwalitatief goed en betrouwbaar drinkwater aan ruim 2,5 miljoen klanten. Dat water legt letterlijk en figuurlijk een hele weg af, van bron tot kraan. De bescherming van die bron, ons grondwater, heeft onze permanente en maximale aandacht. Vervolgens passen we in het zuiveringsproces geavanceerde technieken toe. Die zijn erop gericht om op duurzame wijze, nu en in de toekomst, drinkwater van uitstekende kwaliteit te garanderen. We distribueren het gezuiverde water via een hedendaags leidingnet naar de kraan bij onze klanten in hun woning of bedrijf. Dit proces kan alleen optimaal functioneren als er een goede samenwerking met andere partijen in de waterketen is. Sterker nog, samenwerking tussen de omgevingspartijen is essentieel om de maatschappelijke belangen te kunnen combineren met de best mogelijke service voor onze klanten. Het is verheugend dat we steeds vaker onderdeel zijn van samenwerkingsverbanden met maatschappelijke organisaties, overheden en bedrijfsleven. Dat levert aantoonbaar meer efficiĂŤntie op, zodat we samen maatschappelijke kosten en incidentele overlast voor klanten steeds verder terugdringen. Toenemende samenwerking in de vorm van partnerships is in een globaliserende en digitaliserende samenleving steeds noodzakelijker. We zijn als Brabants drinkwaterbedrijf niet alleen regionaal, maar ook landelijk en internationaal verbonden met uiteenlopende partijen. Zo profiteren we van elkaars expertise om altijd en overal uitstekend drinkwater te kunnen leveren in een juiste balans tussen planet, profit en people.
Drs. G.J. Nuland, Algemeen Directeur
5
Brabant Water – Jaarverslag 2014
Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV
Jaarrekening
Samenstelling en omvang van de Raad
Het Bestuur van Brabant Water NV heeft ons de door hem opgemaakte jaarrekening over het jaar 2014 voorgelegd, samen met het verslag over het door de Directie gevoerde beleid. De Raad van Commissarissen heeft de opgemaakte jaarrekening over 2014 laten onderzoeken door Deloitte Accountants B.V. De goedkeurende controleverklaring van de accountant is in het verslag opgenomen. De Raad heeft besloten de jaarrekening door te sturen naar de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (Algemene Vergadering) en stelt u voor de Jaarrekening 2014 ongewijzigd vast te stellen. Verder stelt de Raad u voor decharge te verlenen aan de Directie voor haar bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor zijn toezicht.
In 2010 zijn met de Algemene Vergadering afspraken gemaakt over de omvang van de Raad. Besloten is dat de omvang van tien leden gefaseerd wordt teruggebracht naar vijf leden in 2014. De afgesproken samenstelling , zoals hierna aangegeven, is ook daadwerkelijk in 2014 bereikt: -
twee leden met een actieve functie in het openbaar bestuur van de aandeelhoudende gemeenten;
-
een lid op voorstel van het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant;
-
een lid op basis van het versterkt aanbevelingsrecht van de Ondernemingsraad;
-
een lid, niet afkomstig vanuit de bovengenoemde achtergronden.
Corporate Governance De Raad en het Bestuur onderschrijven het belang van een deugdelijk ondernemingsbestuur voor Brabant Water. Om deze reden is al eerder besloten de Corporate Governance Code vrijwillig toe te passen voor die onderdelen die ook voor onze onderneming aan de orde zijn. Brabant Water is een naamloze vennootschap waarop het verzwakt structuurregime van toepassing is. Dit betekent onder andere dat het Bestuur wordt benoemd door de Algemene Vergadering op bindende voordracht van de Raad. De Algemene Vergadering benoemt eveneens, op voordracht van de Raad, de commissarissen. De verhoudingen tussen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en het Bestuur zijn vastgelegd in diverse regelingen, alsmede in de statuten. Tevens zijn voor de vaste commissies van de Raad reglementen opgesteld. Deze stukken zijn op de website van de onderneming gepubliceerd. In 2015 zal de periodieke actualisatie plaatsvinden.
In 2014 waren twee commissarissen, de heren C. Rutten (voorzitter) en A. Segers (secretaris), volgens rooster aftredend en niet meer herbenoembaar. Gelet op de hiervoor genoemde afspraak is uitsluitend de vacature van de heer Segers ingevuld. Uit de laatste categorie, niet afkomstig vanuit met name genoemde achtergronden, is de heer H. Hieltjes door de Raad voorgedragen. De werving heeft plaatsgevonden volgens de vastgestelde procedure met openbare werving met deskundige externe begeleiding. De heer Hieltjes is vervolgens door de Algemene Vergadering op 1 juli van het verslagjaar benoemd. De Raad dankt de heren Rutten en Segers voor de wijze waarop zij beiden zich vele jaren lang als commissaris en tevens als respectievelijk voorzitter en secretaris van de Raad hebben ingezet voor de belangen van de vennootschap.
6
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV
Na het vertrek van bovengenoemde personen heeft de Raad de heer J. Niederer benoemd tot voorzitter en mevrouw M. Rookmaker tot secretaris van de Raad. In 2015 zullen de leden mevrouw Leemhuis, mevrouw Rookmaker en de heer Hellegers volgens rooster aftreden en niet herbenoembaar zijn. Per 1 januari 2011 is de Wet Bestuur en Toezicht in werking getreden. De wet bevat onder andere een bepaling over een evenwichtige verdeling van zetels over mannen en vrouwen. De wet gaat uit van een evenwichtige verdeling van ten minste 30% mannen en ten minste 30% vrouwen. Per 31 december 2014 bedraagt de verdeling in de Raad 60 % mannen en 40 % vrouwen. De Raad is derhalve volgens de wet op dit punt evenwichtig samengesteld. Het Bestuur van de vennootschap bestaat uit één (statutair) directeur. De samenstelling van de Raad per 31 december 2014 is opgenomen op pagina 10 van dit Jaarverslag.
Zelfevaluatie van de Raad De Raad heeft een aantal keren, buiten de aanwezigheid van het Bestuur, vergaderd om het eigen functioneren evenals het functioneren en de remuneratie van het Bestuur te bespreken. In deze evaluatie zijn de drie rollen die de Raad heeft – toezichthouder, adviseur en werkgever – aan de orde gekomen. De Raad is van mening dat op dit moment zijn samenstelling zodanig is, dat op juiste wijze toezicht uitgeoefend kan worden en dat de leden ten opzichte van elkaar en het Bestuur onafhankelijk kunnen opereren. In het licht van het vertrek van een aantal commissarissen in 2014 en 2015 en de invulling van de vacatures die daardoor ontstaan, is gesproken over de gewenste profielen van nieuwe leden van de Raad. Bij de voordrachten voor benoeming van nieuwe leden door de Algemene Vergadering zal de Raad daarom groot belang hechten aan een evenwichtige samenstelling en complementaire vaardigheden van deze leden, die tevens aansluiten bij de aard en omvang van de onderneming. De Raad heeft gesproken over het functioneren als collectief en van individuele leden, waarbij aandacht is besteed aan teameffectiviteit en kritisch vermogen. In dit verband zijn onder andere de hoge opkomst van de leden, de sfeer en cultuur en de verdeling van taken binnen de Raad aan de orde geweest. Tevens is het functioneren van de commissies van de Raad en de wijze van terugkoppeling uit de commissies besproken. Ook de relatie met het Bestuur, de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Ondernemingsraad is besproken. Voor nieuwe vertegenwoordigers van de aandeelhouders in de Algemene Vergadering organiseert het Bestuur periodiek een informatiebijeenkomst. Tweemaal per jaar wordt
door de commissaris die de Overlegvergadering met de Ondernemingsraad heeft bijgewoond verslag gedaan van de wijze waarop deze vergaderingen zijn verlopen. Daarnaast is met het Bestuur afgesproken dat periodiek een themabijeenkomst wordt gehouden waarbij een of meerdere strategische onderwerpen aan de orde komen.
Invulling toezicht De Raad kwam in 2014 zesmaal in vergadering bijeen. Bij alle vergaderingen was het Bestuur aanwezig. Tijdens de vergaderingen en in contacten met het Bestuur heeft de Raad gesproken over de strategie van de onderneming, de behaalde resultaten, de plannen voor de komende periode en alle overige relevante zaken die onder de aandacht van de Raad kwamen of werden gebracht. In 2014 is een speciale themabijeenkomst gehouden over het onderwerp informatiebeveiliging, die werd ingeleid door de interne adviseur informatiebeveiliging. De gevaren van cybercrime voor de proces- en kantoorautomatisering van Brabant Water, de genomen maatregelen in beveiligingssystemen en ten aanzien van het gedrag van medewerkers zijn hierbij onder andere aan de orde geweest. Na afloop van deze vergadering op het waterproductiebedrijf Veghel is een rondgang gemaakt waarbij diverse aspecten van beveiliging getoond zijn. In 2014 werden daarnaast de volgende onderwerpen behandeld: -
-
-
-
-
-
De potentiële bedreigingen van het grondwater (als bron voor de drinkwatervoorziening in NoordBrabant) als gevolg van plannen voor schaliegaswinning en opslag kernafval in de Brabantse bodem, vragen continu aandacht. De (trage) voortgang van de gerechtelijke procedure over de afwikkeling van de te betalen schadeloosstelling aan de NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij (TWM) in verband met de gedwongen overgang van het distributiegebied naar Brabant Water en de mogelijke financiële consequenties daarvan voor de solvabiliteit van de onderneming. De gevolgen van de Wet Normering Topinkomens. De versterking van de communicatie met de aandeelhouders door het opstellen van een periodieke nieuwsbrief door het Bestuur voor de aandeelhouders. Werving en selectie van commissarissen in relatie tot het gewenste profiel van nieuwe commissarissen. Af- en aantreden van nieuwe commissarissen met vaststelling van nieuwe taken binnen de Raad en commissies van de Raad. Taak en verantwoordelijkheden van (leden van) de Raad ingevolge wet en statuten. De financiële regulering in het kader van de Drinkwaterwet volgens de methode van de Weighted Average Cost of Capital (WACC). Het Jaarverslag 2013, voorstel winstbestemming, het
7
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV
-
verslag van de accountant alsmede het Duurzaamheidsverslag 2013. De financiĂŤle kwartaalrapportages 2014. De Begroting en watertarieven 2015.
De Raad heeft op dit moment twee vaste commissies ingesteld: de Auditcommissie en de Remuneratiecommissie. Op het moment dat er benoemingen binnen de Raad voorbereid moeten worden wordt een Selectiecommissie gevormd.
Auditcommissie De Auditcommissie adviseert de Raad bij de uitvoering van zijn taak tot het houden van toezicht op de interne risicobeheers- en controlesystemen alsmede de jaarverslaglegging. Voor de werkzaamheden van de commissie is een reglement opgesteld. De Auditcommissie heeft in 2014 twee keer vergaderd, waarbij de financiĂŤle informatieverschaffing (conceptjaarrekening, Begroting 2015 en realisatiecijfers 2014) aan de orde zijn geweest. In overleg met het Bestuur zal in 2015 een themabijeenkomst voor de Raad worden gehouden over de governanceafspraken binnen de Brabant Water Groep. Tevens zal een discussie worden gestart over de gewenste streefsolvabiliteit na afronding van het TWM-dossier.
Remuneratiecommissie De Remuneratiecommissie heeft als belangrijkste taak de Raad te adviseren over de vaststelling van de jaarlijkse remuneratie van het Bestuur, passend binnen het door de Algemene Vergadering vastgesteld bezoldigingsbeleid. De commissie is in 2014 driemaal bijeengeweest en heeft voorstellen gedaan voor de indexatie van het vaste salaris en de prestatie-indicatoren voor 2014. Deze prestatieindicatoren richten zich onder andere op diverse
relevante onderdelen van de bedrijfsvoering, zoals ook in het jaarverslag belicht. Voorbeelden zijn klanttevredenheid, efficiency en duurzaamheid. In het afgelopen boekjaar is tevens uitgebreid aandacht besteed aan de gevolgen van de Wet Normering Topinkomens voor de bezoldiging van het Bestuur en de Raad. De bezoldigingen over het boekjaar 2014 voldoen aan de wettelijke eisen en de daarin geformuleerde overgangstermijnen. Verder stelde de commissie een nieuw reglement op voor haar functioneren, dat door de Raad in 2014 is bekrachtigd. In 2015 worden bestaande regelingen beoordeeld of deze nog actueel zijn. Met het Bestuur werd het jaarlijks evaluatiegesprek gehouden. Daarbij werd gesproken over het functioneren, mede in relatie tot de daartoe door de Raad opgestelde criteria. Ter voorbereiding op het evaluatiegesprek werd door de Commissie buiten aanwezigheid van het Bestuur gesproken met enkele leden van het managementteam en de voorzitter van de Ondernemingsraad en informatie ingewonnen van overige leden van de Raad.
Tot slot De Raad spreekt tot slot zijn dank en waardering uit voor de wijze waarop Bestuur, Ondernemingsraad en medewerkers van Brabant Water zich in het verslagjaar hebben ingezet voor de belangen van de onderneming. 's-Hertogenbosch, 16 april 2015 Namens de Raad van Commissarissen Brabant Water NV
Mr. J.M.L. Niederer, voorzitter Drs. M. Rookmaker, secretaris
Brabant Water – Jaarverslag 2014
8
Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV
Raad van Commissarissen. Van links naar rechts: de heer drs. H.A.G. Hellegers, mevrouw drs. M. Rookmaker, de heer mr. J.M.L. Niederer, mevrouw ir J.M. Leemhuis-Stout en de heer mr. H.B. Hieltjes
Brabant Water – Jaarverslag 2014
9
Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV
Algemene Vergadering van Aandeelhouders De Algemene Vergadering heeft een Aandeelhouderscommissie ingesteld om de aandeelhoudersvergadering voor te bereiden. De commissie is op 14 mei 2014 bijeengekomen om de onderwerpen op de agenda van de komende aandeelhoudersvergadering met het Bestuur te bespreken. In het bijzonder is aandacht besteed aan de voortgang van de gerechtelijke procedure over de te betalen financiële schadeloosstelling in het TWM-dossier. De commissie constateert dat, ondanks het aandringen door het Bestuur op snelle behandeling, de Rechtbank nog geen vonnis heeft gewezen. Het Bestuur heeft toegezegd om zo snel mogelijk na het vonnis van de Rechtbank in overleg te treden met de commissie over de implicaties van het vonnis. De commissie heeft over alle voorgelegde onderwerpen schriftelijk advies uitgebracht aan de Algemene Vergadering. De jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders vond plaats op 20 juni 2014. Tijdens deze bijeenkomst werd het advies van de Aandeelhouderscommissie besproken, de Jaarrekening 2013 vastgesteld en decharge verleend aan de directeur voor zijn bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor zijn toezicht. De Algemene Vergadering verleende goedkeuring aan het besluit van het Bestuur om de watertarieven over 2015 te stabiliseren op het niveau van 2014, behoudens het doorberekenen van eventuele aanpassingen in overheidsheffingen. Daarmee bleven de tarieven voor het tweede jaar op rij ongewijzigd. De Rijksoverheid heeft, ondanks bezwaren van de drinkwatersector, met ingang van 1 januari 2014 een belasting op leidingwater ingevoerd van 33 cent per m³ voor verbruikers tot 300 m³ per jaar. Deze verhoging is in de watertarieven doorberekend. In de Algemene Vergadering deed het Bestuur mededeling over de hoofdlijnen van het strategisch beleid, de algemene en financiële risico's en het beheersings- en controlesysteem van de vennootschap. In dit verband werd door het Bestuur stilgestaan bij de realisatie van het financieel beleid in relatie tot het Financieel Beleidsplan 2012 tot en met 2016 en de financiële kaders van de Drinkwaterwet. Daarnaast is geconstateerd dat de onderneming op de meeste onderdelen van de landelijke benchmark in de top van Nederland opereert. Het Bestuur heeft informatie verschaft over de voortgang van de gerechtelijke procedure voor de vaststelling van de overnamesom voor TWM. De Rechtbank heeft bepaald welke rekenmethodiek van toepassing is en heeft een Commissie van Deskundigen benoemd die de
Rechtbank moet adviseren over de hoogte van de schadeloosstelling. De uitspraak van de Rechtbank heeft nog niet plaatsgevonden. De vertraging wordt voornamelijk veroorzaakt door het nog ontbreken van het advies van de door de Rechtbank ingestelde commissie. De uitspraak wordt nu in de loop van 2015 verwacht. Op voordracht van de Raad van Commissarissen heeft de Algemene Vergadering besloten de heer H. Hieltjes te benoemen tot lid van de Raad. Verder is uitgebreid stilgestaan bij de voortgang van het Deltaplan Centrale Ontharding. Op zes waterproductielocaties worden installaties gebouwd om het opgepompte water centraal te ontharden. Het gaat om een totaalinvestering van 118 miljoen euro. De planning is om in 2017 gereed te zijn met de aanpassingen. De productiebedrijven Veghel, Loosbroek en Oosterhout zijn inmiddels gereed; Lieshout, Tilburg en Lith volgen nog. Voor Macharen loopt nog een onderzoek naar mogelijke verplaatsing van de winning. Verlaging van de hardheid van het water heeft grote voordelen voor klant én milieu. Als eerste waterbedrijf in Europa is Brabant Water sinds 2013 klimaatneutraal. De Algemene Vergadering heeft in dit verband met tevredenheid kennis genomen van het Duurzaamheidsverslag van Brabant Water over 2013. Verder zijn de belangrijkste bedreigingen aan de orde geweest voor de veiligheid van de drinkwatervoorziening. Naast de traditionele risico’s vanuit landbouw en industrie zijn er nieuwe bedreigingen: schaliegaswinning, opslag van kernafval en dumping van drugsafval. Brabant Water wil als waakhond van het Brabantse grondwater in overleg blijven met Ministeries, Provincie Noord-Brabant en de Brabantse gemeenten om gezamenlijk naar oplossingen te zoeken voor het behoud van de uitstekende kwaliteit van het grondwater als bron voor de drinkwatervoorziening. Het Bestuur heeft voorts melding gemaakt van de vele vormen van samenwerking met gemeenten die Brabant Water stimuleert op terreinen die in het verlengde liggen van de primaire taak van drinkwaterbedrijven, zoals proactieve wijkgerichte sanering van leidingen en overige ondergrondse infrastructuur, openbare tappunten, modernisering bluswateraanpak, drinkwaterlevering bij grote evenementen en ondersteuning van de JOGGgemeenten (programma voor Jongeren op Gezond Gewicht).
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV
Samenstelling Raad van Commissarissen per 31 december 2014 De heer mr. J.M.L. Niederer - voorzitter Burgemeester van de gemeente Roosendaal - Voorzitter van de klachtencommissie van de Woningstichting Woensdrecht - Lid van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, voorzitter sectie TBS - Voorzitter van de Vereniging voor Behartiging van de Belangen van Burgemeesters Mevrouw drs. M. Rookmaker – secretaris Lid College van Bestuur van MBO Utrecht - Lid Raad van Commissarissen NV Afvalzorg De heer drs. H.A.G. Hellegers - plaatsvervangend voorzitter Burgemeester van de gemeente Uden - Voorzitter Vlagheide Fonds - Bestuurslid Stichting Nationaal Rampenfonds - Voorzitter Stichting Brabants Heem De heer mr. H.B. Hieltjes - plaatsvervangend secretaris Director NL Financial Investments - Lid Bestuur van de Unie van Waterschappen - Lid Dagelijks Bestuur van waterschap Brabantse Delta - Lid Raad van Commissarissen N.V. Slibverwerking Noord-Brabant Mevrouw ir. J.M. Leemhuis-Stout - lid Verschillende bestuurlijke en toezichthoudende functies, waaronder: - Voorzitter Nationaal Comité 4 en 5 mei - Voorzitter Raad van Toezicht Stichting IJsselmeerziekenhuizen - Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Parc Spelderholt
Samenstelling Auditcommissie Drs. M. Rookmaker – voorzitter Drs. H.A.G. Hellegers – lid Mr. H.B. Hieltjes – lid
Samenstelling Remuneratiecommissie Ir. J.M. Leemhuis-Stout – voorzitter Mr. J.M.L. Niederer – lid
10
Jaarverslag 2014 van de directie
Brabant Water – Jaarverslag 2014
12
Brabant Water – Jaarverslag 2014
13
Over Brabant Water
Brabant Water levert drink- en industriewater aan 2,5 miljoen inwoners en aan bedrijven in Noord-Brabant. Wij winnen, zuiveren en distribueren water van uitstekende kwaliteit, tegen de laagst mogelijke kosten en met een hoge leveringsbetrouwbaarheid. Het hoofdkantoor is gevestigd in ‘s-Hertogenbosch, met een nevenvestiging in Breda. Bij ons bedrijf werken circa 950 medewerkers. De jaaromzet is ongeveer 200 miljoen euro. Brabant Water is een structuur-NV. De aandelen van onze vennootschap zijn voor 31,6% in handen van de Provincie Noord-Brabant. De overige aandelen zijn in het
Figuur 1 Waterproductiebedrijven
bezit van gemeenten in het voorzieningsgebied. Jaarlijks leveren we zo’n 180 miljoen mᵌ water. Wij hebben dertig waterproductiebedrijven verspreid over de hele provincie en een hoofdleidingnet van ruim 18.000 kilometer. Circa 60% van het drinkwater is bedoeld voor huishoudelijke klanten. Zij gebruiken het drinkwater voor consumptie en andere huishoudelijke toepassingen. Het overige drinken industriewater gaat naar bedrijven die het inzetten voor uiteenlopende doelen. Ook leveren we maatwerkproducten aan bedrijven, zoals water voor laagwaardig gebruik of water dat een speciale behandeling heeft ondergaan.
14
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Over Brabant Water
Dochterondernemingen Brabant Water heeft drie dochterondernemingen. Dat zijn Hydreco, HydroBusiness en Hydroscope. Deze drie dochterbedrijven zijn ondergebracht in de holding Hydrocare. Onze kennis en expertise op het gebied van Koude- en WarmteOpslag (KWO) en geothermie zijn geconcentreerd in ons dochterbedrijf Hydreco. Onze dienstverlening voor industriewater is ondergebracht bij HydroBusiness. Hydroscope, onze derde dochteronderneming, is actief op het gebied van waterkwaliteit, veiligheid en legionellapreventie. De cijfers die we in dit jaarverslag presenteren hebben steeds betrekking op het moederbedrijf Brabant Water inclusief haar dochterondernemingen, tenzij anders vermeld. De zorg voor het milieu, waaruit we de grondstof voor ons product putten, staat bij ons hoog in het vaandel. We streven naar een duurzame watervoorziening, nu en in de toekomst. We volgen bij al onze activiteiten de ontwikkelingen in de maatschappij, stemmen werkzaamheden af met andere organisaties en werken zoveel mogelijk samen.
Bestuur per 31 december 2014 De heer drs. G.J. van Nuland - Statutair directeur
Managementteam per 31 december 2014 De heer drs. G.J. van Nuland - voorzitter Statutair directeur De heer mr. H.A.J. de Beer Hoofd Bestuurlijke & Juridische Zaken De heer drs. R. Berger Hoofd Personeel, Proces & Organisatie De heer ir. C.P. de Jong Hoofd Distributie De heer drs. N.J.L. van der Kaay Hoofd Financiën, ICT & Logistiek Mevrouw R. Rijken Hoofd Communicatie De heer ing. A.F.C. van de Ven Hoofd Klantcontacten De heer ir. L.M. de Waal Hoofd Productie
Ondernemingsraad per 31 december 2014 De heer A. van Ballegooij - vice voorzitter De heer J. Bierens De heer E. de Froe - voorzitter De heer H. van Horne De heer F. de Geus De heer K. Lombarts De heer T. Kros De heer G. Kuipers Mevrouw M. Netjes De heer G. van Rooij De heer G. Wildhagen Mevrouw K. Verbunt - OR-secretariaat Mevrouw M. van der Donk – OR-secretariaat De Ondernemingsraad nam in verband met ORverkiezingen in 2014 afscheid van mevrouw S. Ahmed, de heer J. Gorisse, de heer N. de Graaf, mevrouw D. Hulshof, de heer T. van der Meeren, de heer M. Merkx en de heer A. de Vries. Wij danken hen voor de manier waarop ze zich hebben ingezet voor de belangen van het bedrijf en medewerkers.
15
Brabant Water – Jaarverslag 2014
Kengetallen Brabant Water NV Voor haar voorzieningsgebied per 31 december 2014 (geconsolideerd)
2014
2013
2012
2011
2010
Inwoners
2.460.437
2.450.731
2.442.098
2.434.709
2.425.066
Aansluitingen
1.126.513
1.121.468
1.110.563
1.101.988
1.093.206
Waterleveringen Drinkwater Productie (x 1.000 mᶾ) Productieverlies (in procenten)
174.757 2,8
177.837 3,0
176.370 2,3
176.496 2,4
177.980 2,5
Drinkwaterlevering in het net Eigen concessiegebied (x 1.000 mᶾ) Andere waterleidingenbedrijven (x 1.000 mᶾ) Distributieverlies (in procenten)
164.283 6.262 2,5
165.719 7.868 2,5
164.928 7.159 2,5
166.161 5.900 2,5
166.549 5.935 3,2
Industriewater Netto levering aan klanten (x 1.000 mᶾ)
10.289*
11.512*
9.716
10.266
9.997
Distributienet Lengte hoofdleidingen per km hoofdleiding Aantal aansluitingen per km hoofdleiding
18.150 62,1
18.157 61,8
18.145 61,2
18.127 60,8
18.082 60,5
Balanscijfers (x 1.000 euro) Balanstotaal Boekwaarde materiële vaste activa Idem als percentage van de aanschafwaarde Investeringsuitgaven
899.606 764.257 50 83.097
860.754 715.069 50 67.484
830.321 683.269 48 67.667
802.895 648.979 48 61.411
761.210 616.331 47 57.667
Resultaten (x 1.000 euro) Bruto omzet Omzet water Resultaat
198.817 166.082 30.071
201.071 169.856 38.585
194.367 170.956 39.387
227.028 206.617 39.084
225.232 199.086 36.985
754 53.009
763 54.052
784 52.011
778 49.487
780 50.231
Pesoneel Aantal fte ultimo verslagjaar Salariskosten incl. sociale lasten (x 1.000 euro) * Inclusief leveringen buiten de provincie Noord-Brabant
Brabant Water – Jaarverslag 2014
Ondernemingsstructuur Brabant Water Groep
16
17
Brabant Water – Jaarverslag 2014
Risicomanagement
Brabant Water is als drinkwaterbedrijf primair verantwoordelijk voor het waarborgen van de continuïteit van de waterlevering en de kwaliteit van het geleverde drinkwater in ons voorzieningsgebied. In onze bedrijfsvoering beperken we de risico’s voor onze klanten en medewerkers tot een minimum. Bedrijfsbreed risicomanagement geeft ons inzicht in de belangrijkste risico’s. Op basis hiervan treffen wij maatregelen om onze doelstellingen te halen en mogelijkheden te benutten. Dit biedt geen absolute garantie tegen het optreden van risico’s. Het zorgt er wel voor dat het managen van risico’s onderdeel is van het reguliere werk van lijn- en projectverantwoordelijken. Centrale stafafdelingen ondersteunen hen hierbij. Zij voegen vanuit hun expertise kennis en kunde toe aan het proces van risicobeoordeling en -behandeling.
Bedrijfscontinuïteitsplan Het Bedrijfscontinuïteitsplan geeft aan welke maatregelen we hebben getroffen om in geval van een calamiteit de meest kritische bedrijfsprocessen in stand te houden, dan wel zo spoedig mogelijk te herstellen. Het continuïteitsplan is ook het raamwerk voor deelplannen op het gebied van leveringszekerheid, beveiliging, calamiteitenorganisatie en bedrijfshulpverlening en voor uitwijkplannen in geval van calamiteiten op het gebied van huisvesting en ICT.
Bescherming grondstof Bescherming van de grondstof, het grondwater in de Brabantse bodem, is essentieel voor de bereiding van drinkwater, nu en in de toekomst. De Beleidsnota Drinkwater van april 2014 onderstreept het belang van deze bescherming door het Brabantse grondwater ook te kenmerken als strategische watervoorraad voor heel Nederland. We zijn daarom alert op ontwikkelingen die de kwaliteit van het grondwater kunnen bedreigen. Bestuurlijke aandachtspunten zijn potentiële bedreigingen van de grondwaterkwaliteit door schaliegaswinning en opslag van kernafval in de bodem. We onderstrepen het belang van goed onderzoek naar de gevaren van deze vormen van bodemgebruik voordat deze technieken worden toegepast. Daarnaast kunnen plaatselijke verontreinigingen de grondwaterkwaliteit
aantasten. Daarom dringen wij bij de overheid aan op ruimtelijke en milieukundige bescherming van onze winningen.
Assetmanagement Brabant Water heeft een hoofdleidingnet van ongeveer 18.000 kilometer dat in ruim honderd jaar is opgebouwd. Een uitdaging is de vervangingsopgave die is ingegeven door natuurlijke veroudering van de waterleidingen en door activiteiten van derden in de ondergrond. Om de hoge mate van betrouwbaarheid van waterlevering te behouden zijn in 2014 de vervangingsprognoses voor de lange termijn opnieuw opgesteld. We zijn met colleganetbeheerders en gemeenten voortdurend in overleg om gezamenlijke plannen zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Het vervangingsbeleid is onderdeel van het overkoepelend assetmanagement van het bedrijf. Doelstelling hiervan is om alle bedrijfsmiddelen in samenhang en op een duurzame manier in te zetten tegen de laagste mogelijke levensduurkosten. Op deze manier zoeken we een gezonde balans tussen prestaties, risico’s en kosten. We hanteren een risicomatrix voor de onderbouwing van beslissingen op het gebied van onderhoud en vervanging van bedrijfsmiddelen.
Beveiligingsmanagement De drinkwatersector is een van de door de Rijksoverheid aangewezen vitale sectoren. Het beveiligingsplan van Brabant Water richt zich op het voorkomen, tegenhouden en opsporen van moedwillig handelen dat gericht is tegen voorzieningen die bestemd zijn voor de openbare drinkwatervoorziening. Het plan is gericht op de fysieke beveiliging van onze bedrijfsmiddelen en op informatiebeveiliging. Steeds duidelijker wordt dat de bescherming tegen cybercrime topprioriteit verdient. Dit omdat de afhankelijkheid van ICT-systemen alleen maar toeneemt. Preventieve, technische en organisatorische maatregelen zijn getroffen om dit soort bedreigingen zo goed mogelijk het hoofd te bieden. Periodiek voeren we diverse testen uit om het beveiligingsniveau te onderzoeken. Ook is een traject in voorbereiding om
Brabant Water – Jaarverslag 2014
18
Risicomanagement
bewustwording en kennis van de risico’s van internet te verhogen.
Financieel management We werken met een vastgestelde budget- en beleidscyclus en een intern controleplan. Ieder kwartaal wordt gerapporteerd over de realisatie van de financiële cijfers. De afgelopen jaren zijn er geen grote afwijkingen geconstateerd tussen begroting en realisatie. Het geeft vertrouwen dat we de kosten in de hand houden en dat daardoor een stabiele tariefontwikkeling mogelijk is. Met het oog op het voorkomen van fraude is het afgelopen jaar verder gewerkt aan verhoging van het fraudebewustzijn van medewerkers. We gaan ervan uit dat onze medewerkers een afspiegeling vormen van de maatschappij en dat het kan voorkomen dat medewerkers de regels minder goed naleven dan we willen. Met de introductie van een gedragscode in 2014 hebben we hier duidelijke afspraken over gemaakt. Deze code geeft een overkoepelend beeld van onze visie op integriteit, hoe we ons gedragen tegenover onze klanten en hoe we binnen het bedrijf met elkaar omgaan. In het kader van financiële risico’s bestaat onzekerheid over de hoogte van de te betalen schadeloosstelling aan de NV TWM voor de overname van het voorzieningsgebied in Tilburg en Goirle. De schadeloosstelling wordt bepaald in een gerechtelijke procedure. De rechter heeft in 2014 geen uitspraak gedaan. Deze wordt nu in 2015 verwacht. Wel hebben zowel de NV TWM als Brabant Water NV inmiddels berekeningen opgesteld van de reproductiewaarde. Deze zijn ingediend bij de door de Rechtbank ingestelde commissie van deskundigen die de Rechtbank adviseert over de vast te stellen schadeloosstelling. Op basis van die berekeningen komen wij tot de inschatting van de overnameprijs van 52 miljoen euro. Deze overnamesom leidt tot een afwaardering ten laste van het eigen vermogen en ten laste van het resultaat. De maximale te verwachten schadevergoeding kan, bij volledige honorering van de claim van de gemeente Tilburg en Goirle, veel hoger zijn en substantiële invloed hebben op de solvabiliteit van Brabant Water. Het treasurybeleid is vastgelegd in het Financieel Statuut. Hierin zijn procedures en gedragslijnen opgenomen ten behoeve van financiële instrumenten. We maken geen gebruik van risicovolle financiële instrumenten. Met de belastingdienst is een convenant gesloten over een Tax Control Framework en horizontaal toezicht.
Kwaliteitsmanagement Certificering van bedrijfsprocessen kan een bijdrage leveren aan het inzichtelijk en beheersbaar maken van risico’s in processen. We beschikken over een groot aantal certificeringen voor diverse processen binnen het bedrijf. Voor processen met aanzienlijke risico’s bekijken
we steeds of certificering een positieve bijdrage kan leveren aan het terugdringen van die risico’s. Daarnaast voert een vast team van interne en externe auditoren volgens een vastgesteld programma audits uit. Dit team bewaakt ook de opvolging van eventueel geconstateerde gebreken. Als drinkwaterbedrijf is de naleving van de Drinkwaterwet met bijbehorende regelingen van essentieel belang. We willen dat medewerkers de bestaande wet- en regelgeving naleven. Om die reden zijn specifieke onderdelen van voor ons bedrijf relevante regelgeving toegewezen aan de daarvoor verantwoordelijken. De hele organisatie is doordrongen van het belang van een goede taakuitoefening, in het belang van de openbare drinkwatervoorziening in onze provincie. Een gecertificeerd kwaliteitsmanagementsysteem ondersteunt dit. Het zorgvuldig blijven communiceren met stakeholders, klanten en de omgeving is voor ons een belangrijk onderdeel van een verantwoorde bedrijfsvoering. Naast de Drinkwaterwet zijn ook de Arbowet, milieuwetgeving en aanbestedingsregels van groot belang voor het bedrijf. Op deze onderdelen wordt periodiek gerapporteerd over de naleving. Van ondernemingen wordt vandaag de dag meer verwacht dan alleen handelen in overeenstemming met de geldende regels. Zij dienen ook rekening te houden met maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden. De eerder genoemde gedragscode geeft ook onze interne waarden voor integer gedrag van medewerkers aan. In een aantal bedrijfsregelingen zijn de voor medewerkers geldende bedrijfsnormen opgenomen. Onze klokkenluidersregeling is voor medewerkers een veilige procedure als zij een vermoeden hebben van een ongewenste situatie bij het bedrijf met een maatschappelijk belang. Met inachtneming van onze constatering dat het interne risicobeheersingsraamwerk geen absolute zekerheid kan geven op het voorkómen van risico’s, verklaart het bestuur dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen een voldoende mate van zekerheid geven, dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat en dat de risicobeheersingsen controlesystemen in het verslagjaar naar behoren hebben gewerkt.
Brabant Water – Jaarverslag 2014
19
Van bron tot kraan
Van bron tot kraan
Het continu leveren van kwalitatief goed en betrouwbaar drinkwater is onze kerntaak. Voordat het drinkwater bij onze ruim 2,5 miljoen klanten uit de kraan komt, legt het water letterlijk en figuurlijk een route af. Van bron tot kraan. De bescherming van de bron voor ons drinkwater, het grondwater, is een eerste vereiste. Dat betekent dat we ontwikkelingen in de ondergrond en bedreigingen voor de grondwaterkwaliteit op de voet volgen. Dit betreft onder meer de grondwaterkwaliteit, schaliegas en opslag van kernafval. Vervolgens passen we geavanceerde technieken toe in ons productieproces om niet alleen aan de wettelijke, maar ook aan duurzaamheids- en comforteisen te voldoen. Om het gezuiverde water vervolgens bij onze klanten te krijgen, zorgen we met een proactieve vitalisering van het leidingnet voor een optimaal functionerend netwerk aan leidingen. Onze werkzaamheden voeren we uit in samenwerking met anderen om de overlast zoveel mogelijk te beperken. Daarover informeren we onze klanten tijdig, transparant en specifiek.
20
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Van bron tot kraan
Bron
Onze bron, het grondwater, staat direct of indirect onder invloed van allerlei ontwikkelingen. Activiteiten binnen de industrie en landbouw, maar ook van individuele burgers kunnen invloed hebben op de grondwaterkwaliteit. Om die reden monitoren we de grondwaterkwaliteit rondom onze winningen permanent.
Nieuwe stoffen beter traceren De term ‘nieuwe stoffen’ staat eigenlijk voor een verzameling van allerlei stoffen die met elkaar gemeen hebben dat we ze nog niet zo lang in water kunnen aantonen en ook nog niet exact weten wat hun effect is. We kunnen steeds meer meten, ook in zeer lage concentraties. Denk hierbij aan medicijnresten en hormoonverstorende stoffen zoals make-upresten. Over deze stoffen willen we meer weten, zoals wat ze doen, of en hoe ze in het grondwater terechtkomen en hoe we dit laatste kunnen voorkomen. Deze stoffen vormen voor Brabant Water, als grondwaterbedrijf met voornamelijk diepe en middeldiepe winningen, nog geen probleem. Voor het oppervlaktewater en het ondiepe grondwater wel. We volgen deze ontwikkelingen op de voet. In 2014 heeft de kennis en de bewustwording rondom nieuwe stoffen bij de provincie, waterschappen en gemeenten een vlucht genomen en zijn gezamenlijk de eerste stappen gezet. Voor het rapport ‘Schone bronnen voor drinkwater’ van de Provincie Noord-Brabant hebben we onze grondwaterkwaliteitsgegevens gedeeld. Ook participeren we in een onderzoek van onder andere de gemeente Breda en waterschap Brabantse Delta. Dit onderzoek, dat wordt uitgevoerd door de NHTV, richt zich vooral op het voorkomen dat medicijnen in het oppervlaktewater terecht kunnen komen.
Winning schaliegas In juli 2014 kwam het Ministerie van Economische Zaken met de conceptnotitie Reikwijdte en Detailniveau voor het plan-MER (NRD) rondom de winning van schaliegas. Wij zijn van mening dat hierin onvoldoende rekening is gehouden met het belang van drinkwater, het beschermingsstelsel van drinkwaterwinningen en de milieurisico’s voor het grondwater. Daarnaast hebben we aangedrongen op nader onderzoek naar de milieueffecten van schalieoliewinning. We willen de
ondergrond en het grondwater in onze gebieden veilig stellen en leveren daarom ook een bijdrage aan het in kaart brengen van risico’s en effecten. Zo nemen we deel aan het onderzoeksprogramma Schaliegas en Water van onder andere NWO, KWR en de universiteiten van Utrecht, Wageningen en Amsterdam. Ook zijn we in gesprek met het Ministerie van Economische Zaken en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Onderzoek kernafval Al jaren houden we de Belgische onderzoeken naar mogelijkheden om kernafval op te slaan in de ondergrond nauwlettend in de gaten. In 2014 vond dicht bij de grens en een waterwingebied een boringonderzoek plaats. Voor ons was dit aanleiding om onze zorg over de risico’s van een mogelijke kernafvalopslag nog eens expliciet kenbaar te maken.
Samenwerking in de waterketen Door meer en eerder samen op te trekken met provincie, gemeenten en waterschappen kunnen we beter anticiperen op wat er speelt. Een goede samenwerking in de waterketen is daarom belangrijk. In december 2014 heeft de Visitatiecommissie Waterketen de afspraken uit het Bestuursakkoord Water van 2011 beoordeeld. Brabant Water was in 2014 met een kostenbesparing van 5,4% een van de koplopers.
Grondwatermeetnetten Samen met waterschap De Dommel en vijf gemeenten in Zuidoost-Brabant hebben we een gemeentelijk grondwatermeetnet gerealiseerd. De komende vijf jaar gaan we dit meetnet beheren voor deze gemeenten. Datzelfde doen we voor het grondwatermeetnet van de Provincie Noord-Brabant. Inmiddels zijn we met meerdere gemeenten in ons voorzieningsgebied hierover in gesprek. Opschaling en uniformering van de grondwatermeetnetten in Noord-Brabant verlaagt de kosten per peilbuis en garandeert de kwaliteit van de ingewonnen data.
Waterbeheerplannen 2016-2021 In 2014 zijn de waterschappen gestart met het maken van de waterbeheerplannen voor de periode 2016-2021.
21
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Van bron tot kraan
Als drinkwaterbedrijf zijn we een belanghebbende partij hierin. Onze standpunten en belangen hebben we overgebracht aan de waterschappen.
Samenwerking regio Eindhoven Voor de samenwerking in de regio Eindhoven heeft Brabant Water in 2014 een convenant getekend. Samen met de gemeenten Eindhoven en Waalre, de provincie en waterschap De Dommel pakken we de waterproblematiek in Eindhoven aan. Gezamenlijke onderwerpen zijn onder andere het zorgen voor de gewenste grondwaterstand voor de inwoners van Eindhoven, de toekomst van de waterwinning, het behoud van de natuurwaarden en de stedelijke bodemverontreinigingen. Voor het aanpakken van een verontreiniging vanuit Waalre is een schermbemaling aangelegd.
Landelijke ontwikkelingen In de in 2014 uitgebrachte Beleidsnota Drinkwater kenmerkt het kabinet de drinkwatervoorziening als nationaal belang. De nota stelt dat het voor het veiligstellen van de drinkwatervoorziening in de toekomst
noodzakelijk is om grondwatervoorraden aan te wijzen, zowel regionaal als nationaal. Voor het eerst zijn kaders opgesteld voor de ordening in de ondergrond. In de Structuurvisie Ondergrond (STRONG) moet dit worden uitgewerkt. STRONG wordt onder meer gevoed door de Structuurvisie Schaliegas. Aangegeven is dat een goede positie van drinkwater hierin belangrijk is. We zijn betrokken bij deze landelijke beleidsontwikkelingen en bij de implementatie hiervan. Onder andere in het Provinciale Milieu- en Waterplan (PMWP) krijgen deze onderwerpen uitwerking. Ook bij de opzet van dit PMWP zijn we betrokken.
Samenwerking geothermie Vanaf 2012 participeren we in onderzoeken naar de potentie van een nieuwe duurzame energievorm in de provincie: geothermie. In 2014 is een green deal gesloten met de Provincie Noord-Brabant en de gemeenten Tilburg, Breda en Helmond. Hierbij is afgesproken dat wij de partijen actief gaan ondersteunen in de veilige ontwikkeling en uitvoering van geothermieprojecten. Op deze manier vormt de warmtewinning geen bedreiging voor het grondwater en waarborgen we dat de ontwikkelingen op een gecontroleerde manier gebeuren.
22
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Van bron tot kraan
Zuiveren
De uitstekende kwaliteit van ons product is te danken aan het goed beschermde grondwater en de zuiveringstechnieken die wij toepassen. We hebben in 2014 onze bedrijfsnormen op punten aangescherpt en een groot deel van onze klanten heeft inmiddels zachter water gekregen. Daar waar nodig hebben we ook maatregelen genomen zodat op de lange termijn de kosten voor zuivering in balans blijven.
Productie en afzet drinkwater Het jaar 2014 was het warmste jaar sinds de eerste waarnemingen in 1706, maar in de warmste maanden is ook de meeste regen gevallen. Dankzij deze regen is er niet meer water verbruikt dan in andere jaren. Met een totaal aan 174,8 miljoen mÂł is de drinkwaterproductie in 2014 zelfs met 1,7% gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor. De helft van deze daling is het gevolg van een lagere levering aan Evides in 2014. Als we deze afzet buiten beschouwing laten is de drinkwaterproductie met 0,9% gedaald.
Deltaplan Ontharding We zijn in 2011 gestart met het Deltaplan Ontharding. Doelstelling is dat er in 2016, in ons voorzieningsgebied, nergens meer hard water uit de kraan komt. Met de ingebruikname in 2014 van de onthardingsinstallaties in Oosterhout en Loosbroek ligt het project wat betreft budget en planning geheel op schema. Klanten die sindsdien zachter water hebben zijn persoonlijk op de hoogte gebracht over de voordelen hiervan via een uitgebreide campagne. Uit onderzoek blijkt dat de campagne succesvol was. In 2016 leveren we de
onthardingsinstallaties in Tilburg en Lieshout op, kort daarop gevolgd door Lith.
Nieuwe technieken Op het vlak van procesautomatisering zetten we nieuwe, geavanceerde technieken in. In de nabije toekomst willen we onze drinkwaterproductie overal online kunnen monitoren en bijsturen. In 2014 is de eerste fase hiervan afgerond. Hierdoor hebben we real time zicht op de voorraden, volumestromen en druk in het distributienet.
Sluiting waterproductiebedrijf Macharen De winning en zuivering in Macharen is kwetsbaar en op de lange termijn niet duurzaam. Momenteel is de kwaliteit van het drinkwater dat we leveren vanuit het waterproductiebedrijf in Macharen nog goed maar de kwaliteit van het grondwater in het waterwingebied is niet optimaal. Die kan de komende jaren als gevolg van de ligging zelfs verslechteren. De zuiveringstechnieken die wij hierdoor in de toekomst moeten inzetten, passen niet in de onze visie op duurzaamheid. We hebben daarom besloten om in 2017 het waterproductiebedrijf te sluiten. Na sluiting krijgen onze klanten in de gemeente Oss hun drinkwater van de waterproductiebedrijven in Lith of Loosbroek. Hiervoor leggen we in 2015 een extra transportleiding aan. Bijkomend voordeel is dat tegen die tijd de waterproductiebedrijven Lith en Loosbroek beide voorzien zijn van een centrale ontharding. Vanaf dat moment krijgt de gehele gemeente Oss zacht water.
23
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Van bron tot kraan
Distribueren
Ons doel is om een vitaal distributienet te realiseren dat betrouwbaar en leveringszeker is voor de toekomst. De vervangingsopgave is een uitdaging. Flexibiliteit, samenwerking en innovatie zijn belangrijke randvoorwaarden om de vervanging goed te realiseren.
dienstverlening. In de aanbesteding nemen we een zo kort mogelijke onderbreking van waterlevering en de inzet van innovatieve technieken mee.
Vernieuwing van het net
De Noordwaard is een poldergebied dat door Rijkswaterstaat is aangewezen als overstroomgebied in het kader van het programma ‘Ruimte voor de Rivier’. Als gevolg hiervan heeft Brabant Water circa twintig kilometer leiding aangepast. In 2014 is dit nieuwe leidingnet in gebruik genomen. De oude leidingen worden in 2015 gesaneerd.
De vernieuwing van het distributienet is een continu proces. In 2014 hebben we ruim 200 kilometer aan leidingen vervangen. De afgelopen jaren is het vernieuwingstempo toegenomen en heeft Brabant Water de omslag gemaakt naar het proactief aanpakken van vernieuwing van het leidingnet. Efficiënter en innovatief werken betekent zoeken naar technieken waarmee we onze klant ontzorgen. Voorbeelden hiervan zijn de innovatieve techniek om sleufloos leidingen te kunnen vervangen en de wijkgerichte aanpak waarbij we samenwerken met andere netbeheerders en de gemeente.
Samenwerken in de wijk Vanuit onze klantgerichte werkwijze kiezen we voor een wijkgerichte aanpak bij de selectie van te vervangen leidingen. Dit betekent dat we werken met een flexibele planning om goed aan te kunnen sluiten bij andere partijen die in een straat werkzaamheden verrichten. De bewoners hebben dan slechts één keer de overlast van werkzaamheden voor de deur. Samen met andere netbeheerders en de gemeente kunnen we de straatwerkkosten delen. We investeren hierbij veel in onze communicatie met onze klanten. Uit onderzoek blijkt dat ze dit als positief ervaren.
Synfra Voor de aanleg en sanering van leidingen zoeken we eveneens naar klantgerichte oplossingen. Het samenwerkingsverband Synfra bundelt en coördineert de werkzaamheden van de netbeheerders: water-, gas-, elektriciteits- en kabelbedrijven. Dit onder het motto: ‘Eén keer aanvragen, één keer graven, één keer thuisblijven’. Brabant Water is een van de partners binnen Synfra. In 2014 is een nieuw contract afgesloten met de aannemers die werken voor Synfra. We dagen hen constant uit om concurrerend te werken op basis van kwaliteit, snelheid en kosten. Zo houden we elkaar alert en zorgen we voor een continue verbetering van onze
Noordwaard Werkendam
Transportleiding Breda-Zevenbergen Vorig jaar is gestart met voorbereidingen voor de aanleg van een transportleiding tussen Breda en Zevenbergen. Met de aanleg van circa negen kilometer leiding wordt de leveringszekerheid in het voorzieningsgebied in het noordwesten van Zevenbergen sterk verbeterd. Het voorkeurstracé is inmiddels vastgesteld. We verwachten in 2015 te starten met de aanleg.
24
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Van bron tot kraan
Kraan
Onze klanten staan centraal in onze dienstverlening. Dat betekent dat we zorg en aandacht hebben voor de manier waarop we met onze klant omgaan op alle onderdelen van onze bedrijfsvoering. In 2014 hebben we uitgangspunten opgesteld die onze visie weergeeft op klantbediening. Daarmee willen we in een periode van twee jaar op dit gebied de beste zijn in de sector. Ook willen we ons kunnen meten aan andere zakelijke dienstverleners in ons voorzieningsgebied.
Klanttevredenheid en klachtenmanagement
Uitgangspunten klantbediening
Klanttevredenheid bedrijven 7,8
-
Klantbehoefte centraal De klant ervaart dat Brabant Water op zijn behoeften inspeelt. Brabant Water brengt structureel de werkelijke klantbehoeften in kaart, door middel van klantpanels.
-
Transparantie Klanten ervaren transparantie in de informatie van Brabant Water. Zij worden altijd, eerlijk, open en volledig geïnformeerd.
In 2014 is een breed klanttevredenheidsonderzoek onder onze grootzakelijke klanten gehouden. Brabantse bedrijven nemen ongeveer 40% van onze totale drinkwaterproductie af. De bedrijven waarderen ons drinkwater vanwege de hoge leveringszekerheid, uitstekende kwaliteit en de lage prijs met een 7,8. Onze klantgerichte service kreeg zelfs een 8,1.
-
Ontzorgen Brabant Water voorkomt overlast voor klanten en maakt de levering van haar producten, diensten alsmede de informatievoorziening gemakkelijk.
-
In één keer goed Bij het eerste contact krijgt de klant correcte informatie én opvolging, tijdig, aansluitend op de klantbehoefte, duidelijk en begrijpelijk, vriendelijk en empatisch.
-
Integraal De klant is het primaire uitgangspunt voor alle Brabant Watermedewerkers. De gehele dienstverlening, de levering van de producten en de inrichting van de processen staan in dienst van de klant.
We geven hier concreet invulling aan via projecten. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van het toegankelijk klantportaal mijnbrabantwater.nl, waarmee we in 2014 zijn gestart.
In 2014 is het certificaat Gouden Oor voor klachtenmanagement voor drie jaar verlengd. Onze klanttevredenheid werd met een 7,6 gewaardeerd. In 2014 zijn circa 120.000 watermeters vervangen. De nieuwe watermeter zorgde in een aantal gevallen voor geluidsklachten.
We besteden veel aandacht aan de drinkwaterlevering aan de agrarische sector. Deze sector relateert betrouwbare waterkwaliteit steeds vaker aan de ketenbenadering voor kwaliteitsproducten. We zien agrariërs om die reden overstappen van een eigen watervoorziening naar Brabant Water.
Alternatieve waterlevering Als we tijdelijk geen water kunnen leveren door werkzaamheden of bij storingen bieden we alternatieven. We begrijpen wat het betekent voor klanten om geen water uit de kraan te krijgen. Het is belangrijk dat de onderbreking zo kort mogelijk duurt, maar het is net zo belangrijk om tegelijkertijd voor een alternatief te zorgen. Zo delen we bij een onderbreking als gevolg van geplande werkzaamheden waterzakken uit. In 2014 hebben we voor het eerst duidelijk zichtbaar tapkranen in straten geplaatst bij een storing. De communicatie hieromtrent verliep persoonlijk en via onze website. In sectoren die niet zonder water kunnen, zoals kappers en tandartspraktijken, zetten we al langer een waterwagen in. Inmiddels beschikken we over een nieuw model waterwagen. De wagen heeft een innovatief eigentijds ontwerp en is de allereerste in Nederland die dezelfde hoge kwaliteit drinkwater kan leveren als het water dat uit de kraan komt.
Brabant Water – Jaarverslag 2014
25
Van bron tot kraan
Les je Dorst en JOGG Samen met gemeenten stimuleren we basisschoolleerlingen om meer drinkwater en minder suikerhoudende drankjes te drinken. Dit draagt bij aan een gezonde levensstijl. Stichting Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) is een landelijk initiatief. Zodra een gemeente JOGG-gemeente wordt, nemen we contact op en bieden we hulp aan. Zo hebben we in Breda watertappunten geplaatst en in de gemeenten ’s-Hertogenbosch en Oss zijn we op tien scholen gestart met het educatieve programma Les je Dorst.
Watertappunten Samen met de gemeenten in Noord-Brabant en stichting Join the Pipe plaatsen we openbare
drinkwatertappunten. In 2014 zijn er weer tien tappunten bijgekomen. Inmiddels zijn op 43 plaatsen tappunten aanwezig waar mensen hun bidon of flesje kunnen vullen. Voor het eerst hebben we ook samengewerkt met de Johan Cruijff Foundation die budget heeft gekregen van de Postcodeloterij om zeven tappunten te plaatsen bij trapveldjes. Er is steeds meer belangstelling voor de watertappunten. Zo kregen we ook verzoeken van scholen en sportclubs. Op het station van Deurne is in 2014 het eerste watertappunt geplaatst voor treinreizigers. Het komende jaar bekijken we hoe we ons tappuntenbeleid verder invullen.
Brabant Water – Jaarverslag 2014
26
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Maatschappelijk verantwoord ondernemen is voor een bedrijf met als kerntaak het produceren en leveren van drinkwater logisch maar niet vanzelfsprekend. De maatregelen die Brabant Water neemt in het kader van MVO op het vlak van onder andere duurzaamheid en natuurontwikkeling gaan verder dan de Drinkwaterwet ons voorschrijft. Steeds vaker blijkt dat die maatregelen niet alleen maatschappelijk maar ook economisch een verantwoorde keuze zijn. Daarmee komen we steeds dichter bij de kern van maatschappelijk verantwoord ondernemen in de vorm van een juiste balans tussen planet, profit en people.
27
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Verduurzamen
Die balans vertaalt zich ook naar de rol die duurzaamheid binnen onze bedrijfsvoering speelt. Duurzame keuzes maken is inmiddels onderdeel van het DNA van Brabant Water. Dat werd in 2013 bevestigd toen we als eerste drinkwaterbedrijf in Europa het predikaat Klimaatneutrale Onderneming kregen. Van daaruit hebben we onze ambitie verder uitgebreid.
Onze ambitie De regeringsleiders van de EU-lidstaten hebben afspraken gemaakt om de CO2 uitstoot tot 2050 steeds verder te verlagen. Een van de initiatieven is de zogenaamde 20-20-20 doelstelling. Brabant Water wil hier actief invulling aan geven en heeft haar doelstelling aangescherpt. In de komende vijf jaar willen we 20% energie besparen, 20% minder CO2 uitstoten en 20% eigen duurzame energie opwekken: een stevige ambitie.
Meerwaarde voor bedrijven Ook voor de concurrentiekracht van bedrijven is duurzaamheid in toenemende mate belangrijk. Reden te meer om te blijven investeren in duurzaam ondernemen. Onze status van eerste klimaatneutraal bedrijf helpt andere bedrijven hun duurzaamheid te vergroten. Ook door onze manier van produceren kunnen we toegevoegde waarde bieden op dit vlak. Ons lage energieverbruik, het feit dat we nagenoeg geen spoelverliezen (< 3%) hebben en het volledig hergebruik van reststoffen maakt ons drinkwater voor de industrie extra aantrekkelijk.
Duurzaam bouwen Bij de renovatie van onze waterproductiebedrijven maken we steeds meer duurzame keuzes. Een voorbeeld daarvan is de manier waarop we de nieuwe waterproductiebedrijven in Vlierden en Budel hebben vormgegeven. Van het ontwerp van het gebouw tot de waterzuivering is gekeken naar verdere verduurzaming van dit proces. In totaal heeft dit geleid tot een energiebesparing van 24% in Vlierden en van 13% in Budel.
Deltaplan Zonneweide In 2014 is het initiatief genomen voor een Deltaplan Zonneweide. We willen de energie die we nodig hebben zoveel mogelijk zelf opwekken. Na inventarisatie bleek dat ruim 23 hectare aan daken en terreinen geschikt is voor plaatsing van zonnepanelen. Door opwekking van zonne-energie kunnen we een deel van onze energiebehoefte invullen.
Intelligente besturing Onze waterproductiebedrijven leveren via een zogenaamd open leidingnet. Dat betekent dat meerdere waterproductiebedrijven samen één gebied met klanten voorzien van water. Het water in de leidingen komt daardoor dus van meerdere kanten en komt elkaar soms tegen. Dat kan energie kosten. Een zogenaamde hostbesturing kan dit opvangen en vormt daarom een essentieel onderdeel van een duurzaam bedrijfsproces. De besturing berekent hoeveel water ieder productiebedrijf in een cluster aan het leidingnet moet leveren. Dat bespaart energie. In 2014 is de hostbesturing voorde cluster Breda ingevoerd. De resultaten van deze intelligente besturing zijn direct zichtbaar. Met de intelligente besturing kunnen we ook de waterdruk beter regelen. De druk die de klant ervaart blijft daarbij gelijk, maar de overdruk waar de klant niets aan heeft minimaliseren we. Per gebied besparen we hierdoor 5 tot 10% aan energie. De komende jaren rollen we de intelligente besturing ook voor de andere voorzieningsgebieden uit. De aansturing van het productieproces doen we daar waar relevant met een zogenaamde prognosebesturing. Hiermee maken we op basis van historie en omstandigheden een inschatting van de watervraag. Het proces past zich daar automatisch op aan en verloopt daardoor zeer efficiënt.
28
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Energiereductie
Reststoffen
Wederom zijn we in 2014 in staat geweest om de dalende trend in het energieverbruik voort te zetten. Ook in 2015 staan weer diverse energiebesparende maatregelen op de rol.
Bij de zuivering van grondwater komen reststoffen vrij zoals ijzer- en kalkhoudend slib, kalkkorrels en gebruikt filterzand. Deze reststoffen lenen zich uitstekend voor hergebruik. Daarbij streven we naar een zo hoog mogelijke vorm van hergebruik tegen zo laag mogelijke kosten. Samen met tapijtproducent Desso hebben we een nieuwe toepassing gevonden voor kalkkorrels, een reststof van het onthardingsproces op een aantal van onze locaties. Desso gebruikt vanaf 2015 de korrels als vulmiddel bij de productie van eco-tapijten. Ook zijn we een onderzoek gestart naar een nieuwe toepassing van ons ijzerslib. Door het slib toe te voegen in gebieden met veel fosfaat in de bodem kan de oorspronkelijke natuur zich daar beter herstellen.
Onderzoek methaanverwijdering Hergebruik restwarmte In 2014 hebben we de mogelijkheden in beeld gebracht van de temperatuurschommelingen in het water dat door onze leidingen stroomt. In de zomer stroomt er op sommige plaatsen water met een relatief hoge temperatuur door ons net. We kunnen deze energie via een warmtewisselaar uit het net halen. Vervolgens zetten we die energie elders nuttig in, bijvoorbeeld in de vorm van herstel van de balans in een KWO-installatie. In 2015 geven we deze mogelijkheid een vervolg met een pilot.
Samen met de Universiteit van Wageningen, Waterbedrijf Groningen en Vitens doen we onderzoek naar methaanverwerkende bacteriën. Bij ons productieproces komt methaan vrij. De uitstoot bestaat uit zeer lage concentraties, maar de uitstoot is ruim twintig keer zo schadelijk als CO2. De filtering van deze lage concentraties is lastig. Daarom onderzoeken we manieren om te filteren met de inzet van bacteriën. Dat werkt, maar daarbij is nog te veel filteroppervlak nodig. In het onderzoek bezien we daarom hoe we de bacteriën sneller kunnen laten groeien, zodat we minder filteroppervlak nodig hebben en deze oplossing breed kunnen toepassen. In 2015 verwachten we hier de resultaten van.
29
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Natuurontwikkeling en biodiversiteit We beschermen onze waterwingebieden op een zo natuurlijk mogelijke manier en nemen maatregelen om de biodiversiteit in onze gebieden te bevorderen. Indien mogelijk sluiten we aan bij lokale initiatieven.
Natuur als partner Het Rijk kwam in 2014 met een nieuwe natuurvisie die veel verwacht van bedrijven. Het nieuwe beleid was aanleiding om onze eigen natuurvisie voor de komende jaren op onderdelen aan te scherpen. De natuur is een belangrijke beschermingspartner als het gaat om onze grond en het grondwater. Natuur en waterwinning kunnen elkaar goed versterken. We willen de natuur in onze gebieden zo beheren dat die ook in dienst staat van de bescherming van onze bron, het grondwater. We onderzoeken daarvoor per gebied de mogelijkheden.
Groot Meer Het Groot Meer bij Vessem heeft hoge natuurwaarden, die Europees beschermd moeten worden via Natura 2000. De hoge natuurwaarde is ontstaan door het decennia lang lozen van kalkrijk spoelwater vanuit het waterproductiebedrijf Vessem. Door nieuwe zuiveringstechnieken bij dit waterproductiebedrijf zal de hoeveelheid spoelwater echter fors afnemen. Om de ecologische waarde van zowel het Groot Meer als het nabijgelegen Klein Meer te behouden en te versterken, blijven we kalkrijk spoelwater leveren. De ecologische winst voor het Groot Meer blijkt onder meer uit de groeiende populatie reptielen en amfibieën.
Natte natuurparel In de natte natuurparel Buulderbroek in Budel is het grondwaterpeil in de loop van de jaren verlaagd. Met het verdiepen van onze grondwaterwinning in 2013 stijgt de grondwaterstand weer en helpen we de natuur in de oorspronkelijke staat terug te brengen.
Dassenburcht en Laatvliegershotel Onze waterproductielocaties vormen leefgebieden voor diverse soorten fauna. Dat betekent dat we maatregelen moeten nemen voor het behoud van deze fauna indien we aanpassingen doen op deze locaties. Als gevolg van de sluiting van ons waterproductiebedrijf in Boxmeer in 2012 steeg het grondwater in die omgeving. Daarom hebben we maatregelen getroffen om de dassen in het gebied een nieuw onderkomen te geven. Hiervoor is een nieuwe, aantrekkelijke dassenburcht ingericht. Eind 2014 zijn de dassen hier naartoe verhuisd. In de oude gebouwen van het waterproductiebedrijf in Vlierden huisde de zeldzame vleermuizensoort ‘laatvliegers’. Ook deze dieren hadden een nieuw onderkomen nodig voordat we de gebouwen konden
slopen. Samen met onder andere jongeren uit Vessem en Duizel van de leerlingwerkplaats Fundeon hebben we een uniek Laatvliegershotel gebouwd, het eerste van Nederland.
Drinkwaterkennis naar ontwikkelingslanden Onze kennis en ervaring als drinkwaterbedrijf investeren we in projecten in landen waar de drinkwatervoorziening nog niet (goed) ontwikkeld is. In 2014 werkten we in Benin, Macedonië, Nicaragua en Namibië samen met de lokale waterautoriteiten, overheden en bedrijven om de drinkwatervoorziening daar te optimaliseren. Binnen deze projecten is naast de verbetering van de toegang tot schoon en veilig drinkwater ook aandacht voor de noodzaak voor goed afvalwaterbeheer. In 2014 lag de focus op lopende projecten en verdere professionalisering van de projectorganisatie. Wij streven naar een juiste samenwerking met de Nederlandse overheden, waterschappen, kennisinstellingen, bedrijven en waterontwikkelingsorganisaties. Op die manier kunnen we toegevoegde waarde leveren aan de Nederlandse samenwerkingsagenda voor internationale hulp en handel. De projecten die we in het buitenland invullen, vormen ook een inspirerende werkomgeving waar onze medewerkers kunnen leren van de uitdagingen die we tegenkomen.
30
Brabant Water – Jaarverslag 2014
Sociale gegevens
Strategisch personeelsbeleid Brabant Water ziet graag meer ondernemerschap, meer eigen verantwoordelijkheid, meer maatwerk en een betere, duurzame inzetbaarheid van haar medewerkers. Medewerkers kunnen én mogen het verschil maken. We willen dat ook verankeren in ons strategisch personeelsbeleid.
Duurzame ontwikkeling met ontwikkelcyclus In 2014 hebben we de ontwikkelcyclus ingevoerd. Elke medewerker heeft nu per jaar drie gesprekken met zijn leidinggevende. Het doel is om tot een goed gesprek te komen tussen medewerker en leidinggevende, om samen oog te hebben voor een duurzame ontwikkeling in de verdere toekomst én om tot concrete afspraken te komen over te behalen resultaten.
Ziekteverzuim Over 2014 bedroeg het ziekteverzuim 3,9%. In de eerste twee maanden van 2015 bedroeg het verzuim echter 4,7%. We blijven ons inspannen om dit cijfer omlaag te brengen. Zo maken we de rol van leidinggevenden in dit proces nog scherper. We hebben een efficiëntere samenwerking met onze arbodienst gerealiseerd en we hebben in 2014 aandacht gegeven aan mentale werkdruk en het tijdig signaleren daarvan.
Formatie De vaste formatie van Brabant Water krimpt. Door het steeds efficiënter werken vullen we functies niet automatisch op.
Vraaggestuurd HR-beleid Het HR-beleid wordt steeds meer vraaggestuurd. Dit houdt in dat we meer vanuit de sectoren en afdelingen kijken naar de behoeften. We brengen in kaart wat de gevolgen over een paar jaar zijn als we nu geen actie ondernemen. Onderdeel van deze aanpak is dat we meer gaan experimenteren om te onderzoeken wat effectief is. Voorbeelden hiervan zijn het anders omgaan met werkplekken en –tijden en mobiliteitsverhoging.
In 2015 krijgen we op HR-gebied te maken met veel verschillende nieuwe wet- en regelgeving zoals de Participatiewet, de Wet Arbeid & Zorg, Pensioenregelgeving en de Wet Werk & Zekerheid.
Opleiden We vinden het belangrijk om onze medewerkers de kans te geven zich te ontwikkelen en te werken aan hun duurzame inzetbaarheid. Bij- of omscholing is mogelijk via het opleidingsbudget of via het persoonlijke flexibel arbeidsvoorwaardenbudget waarmee medewerkers zelf invulling kunnen geven aan hun duurzame inzetbaarheid.
Opleidingscentrum monteurs Op onze locatie in Eindhoven hebben we een Opleidingscentrum voor monteurs ingericht waar de praktijk geoefend en geëxamineerd kan worden. In totaal hebben 25 monteurs, afkomstig van Brabant Water, andere drinkwaterbedrijven of aannemers, de opleiding gevolgd. De lesstof, die we samen met het Koning Willem I College ontwikkeld hebben, heeft landelijk erkenning gekregen waardoor deze lesstof ook elders in Nederland toegepast wordt. We zijn gestart met de ontwikkeling van een erkenningsregeling voor aannemers. Als hun medewerkers over de Kwaliteits Instructie Aanleg Drinkwater (KIAD) beschikken, zijn ze geschikt om de aansluitingen van Brabant Water te verzorgen. Hiermee bewaken én verhogen we de kwaliteit van de externe medewerkers die we inschakelen.
31
Brabant Water – Jaarverslag 2014
Kengetallen personeel per 31 december * 2014
2013
707 764 173 591 218 18,7 48,7
715 771 176 595 232 18,4 48,4
2014
2013
Aantal medewerkers (per 1 januari) In dienst getreden Beëindigd dienstverband Uittreding wegens FUR/Pensioen Overleden
771 25 13 19 −
796 11 21 15 −
In dienst (31 december)
764
771
2014
2013
49,50 46,01 48,71 19,58 15,73 18,70
49,28 45,23 48,35 19,48 14,94 18,44
2014
2013
Kort Gemiddeld Lang
0,70 0,61 2,56
0,82 0,71 2,45
Totaal *De op deze pagina vermelde cijfers hebben uitsluitend betrekking op het moederbedrijf
3,87
3,98
Aantal medewerkers in fte Aantal medewerkers Aantal vrouwen Aantal mannen Aantal parttimers Gemiddelde diensttijd (in jaren) Gemiddelde leeftijd (in jaren)
Verloop in personeel
Leeftijd en diensttijd per 31 december
Gemiddelde leeftijd mannen Gemiddelde leeftijd vrouwen Gemiddelde leeftijd totaal Gemiddeld aantal dienstjaren mannen Gemiddeld aantal dienstjaren vrouwen Gemiddeld aantal dienstjaren totaal
Arbeidsverzuim
32
Brabant Water – Jaarverslag 2014
Dochterondernemingen
HydroBusiness
Hydroscope
In 2014 is begonnen met de bouw van een afvalwaterzuiveringsinstallatie bij Vion in Boxtel. We ronden de bouw in het tweede kwartaal van 2015 af en starten de installatie gefaseerd op.
Sinds 2104 biedt Hydroscope, naast drinkwateradvies, nieuwe diensten zoals het meten van de waterkwaliteit van cv-water en het controleren van brandslanghaspels. Aqualab Zuid en Hydroscope werken voortaan samen aan de meest betrouwbare legionella-analyses. Door deze samenwerking beschikt Hydroscope over nieuwe innovatieve detectietechnieken.
In Sittard is een uitbreiding op een bestaande installatie gerealiseerd. HydroBusiness exploiteert daar een centrale bluswatervoorziening waarop grote kantoorpanden zijn aangesloten. Daarnaast is de industriële zuiveringsunit bij Sensus in gebruik genomen. HydroBusiness heeft deze klant volledig ontzorgd door het ontwerp-, bouw-, financierings- en onderhoudsproces over te nemen.
Hydreco In 2014 heeft Hydreco haar bedrijfsdoelen en –strategie opnieuw vastgesteld. De focus ligt op exploitatie van KWO- en geothermieprojecten.
KWO Eind 2014 betrok KWR Watercycle Research Institute een nieuw bedrijfsgebouw op het eigen terrein in Nieuwegein. Het multifunctionele gebouw voldoet aan de laatste eisen op het gebied van duurzaamheid en maakt gebruik van een KWO-systeem. Voor Hydreco is dit haar 26e KWO-systeem.
Geothermie De financiering voor het aardwarmteproject in Vierpolders nabij Brielle door derden is in 2014 definitief rondgekomen. Volgens planning worden de boring en installatie uitgevoerd in 2015. Eind 2014 heeft Hydreco opdracht gekregen voor het ondersteunen van het aardwarmteproject teneinde dit veilig en duurzaam laten verlopen.
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014
33
Brabant Water – Jaarverslag 2014
34
Financiën
Financieel beleid Het verslagjaar 2014 wordt afgesloten met een positief resultaat van 30,1 miljoen euro; dit wordt conform het op 24 juni 2012 door de aandeelhouders vastgestelde financieel beleid voor de 3e Planperiode (Boekjaar 2012 tot en met 2016) toegevoegd aan de Algemene Reserve. Hoofdelementen van dit financieel beleid zijn een verdere versterking van het weerstandsvermogen in combinatie met een restrictief tarievenbeleid. De versterking van het weerstandsvermogen is nodig totdat er volledige duidelijkheid is over de definitieve hoogte van de schadeloosstelling voor de NV TWM. In het verslagjaar heeft Brabant Water wel een voorschot genomen op de uiteindelijk te betalen schadeloosstelling. Uitgaande van onze berekening van de zogenaamde reproductiewaarde komt Brabant Water tot de inschatting dat de overnamesom 52 miljoen euro zal bedragen. De daaruit voortvloeiende goodwill van 22,5 miljoen euro is rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen gebracht. De met de overname samenhangende financieringskosten over de periode 2007 tot en met 2014 ter hoogte van 6,6 miljoen euro zijn in 2014 ten laste van het resultaat gebracht. Nadrukkelijk wordt opgemerkt dat de door Brabant Water berekende overnamesom op dit moment de voor Brabant Water beste inschatting is van de verkrijgingsprijs. Omtrent de uiteindelijke verkrijgingsprijs bestaat onzekerheid omdat de NV TWM in haar berekening van de reproductiewaarde waarschijnlijk tot een substantieel hoger bedrag zal komen. Beide berekeningen zijn ingediend bij de door de Rechtbank ingestelde Commissie van Deskundigen, die de Rechtbank adviseert inzake de vast te stellen schadeloosstelling. Eerst na de uitspraak van de Rechtbank kunnen de financiële consequenties van de TWM-overname definitief worden verwerkt. Dit zal op zijn vroegst in de tweede helft van 2015 zijn. Onder het eerder vermelde restrictief tarievenbeleid verstaan we een tariefontwikkeling die gemaximeerd is op de geldende inflatiecijfers. Dit beleid is gunstig voor onze huidige klanten, want bij effectuering hiervan is in reële zin sprake van een dalende of in het uiterste geval gelijkblijvende drinkwaternota.
Per 1 januari 2014 waren de tarieven voor onze huishoudelijke klanten gelijk aan die van 2013. De inflatie over 2014 bedroeg 1%. In reële termen betekende dit voor onze klanten een dalende waterrekening.
Resultaat 2014 ten opzichte van 2013 Het resultaat over 2014 lag 8,5 miljoen euro onder het resultaat van 2013. Het bedrijfsresultaat daalde eveneens, namelijk met 0,3 miljoen euro, als gevolg van een daling van de opbrengsten met 2,8 miljoen euro in combinatie met een daling van de bedrijfslasten van 2,5 miljoen euro. De daling van de drinkwateropbrengsten bedraagt 3,2 miljoen euro.Deze daling wordt enerzijds veroorzaakt door een daling van de afzet van 1%. Anderzijds zorgt de wijze van omzetberekening ervoor dat er jaarlijks een vergelijking moet worden gemaakt tussen de berekende omzet en de werkelijke omzet. Deze vergelijking leidt in het verslagjaar tot een neerwaartse bijstelling van de omzet. De omzet van de ‘en gros’-levering daalde met circa 0,6 miljoen euro. De afzet van de ‘en gros’-levering is weer op een normaal niveau beland, na in 2012 en 2013 tijdelijk te zijn gestegen. De omzet uit ander water dan drinkwater lag op het zelfde niveau als in 2013. De opbrengsten uit KWO-activiteiten zijn ten opzichte van 2013 met 0,5 miljoen euro gedaald als gevolg van een combinatie van nieuwe bepalingen in de Warmtewet en een zachte winter. De geactiveerde productie steeg met 0,1 miljoen euro ten opzichte van 2013. De overige opbrengsten waren circa 1,4 miljoen euro hoger dan in 2013. Deze opbrengsten hebben betrekking op de levering van producten en diensten die aan de waterlevering zijn gerelateerd, zoals administratieve dienstverlening aan derden (‘meeliften’). Binnen de bedrijfslasten daalt het totaal aan salarissen en sociale lasten met 1,0 miljoen euro als gevolg van een daling in het aantal fte. Daarnaast was in 2013 een
35
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Financiën
bedrag verantwoord aan uitkeringen die samenhangen met het boventallig worden van enkele medewerkers.
Treasury
De kosten van grond- en hulpstoffen zijn iets lager (0,8 miljoen) dan in 2013. De kosten van uitbesteed werk dalen met 1,9 miljoen, een daling van bijna 4%, terwijl de overige bedrijfskosten met 2 miljoen euro zijn gestegen.
Brabant Water heeft in 2014 een negatieve kasstroom gerealiseerd. Dit wordt met name veroorzaakt door de sterke stijging van de investeringsuitgaven. Zowel de uitvoering van het Deltaplan ontharding als de toename van het aantal saneringen van leidingen spelen hierbij een wezenlijke rol.
De kapitaallasten (afschrijvingen, overige waardemutaties en financieringslasten) laten ten opzichte van 2013 een stijging zien van 7,3 miljoen euro. De afschrijvingen stijgen met een bedrag van 0,8 miljoen euro. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename van de versnelde afschrijvingen. In 2014 is een groter bedrag aan versnelde afschrijvingen gerealiseerd, mede als gevolg van een toenemend aantal saneringen van leidingen. De overige waardemutaties zijn ten opzichte van 2013 gedaald met 1,5 miljoen euro. Het saldo van financiële baten en lasten – waaronder ook opgenomen het relatieve aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen – is gedaald met 8 miljoen euro en is per saldo negatief (kosten uit financiering en deelnemingen overtreffen de renteopbrengsten). Dit wordt grotendeels veroorzaakt door het feit dat de rentekosten samenhangend met de overname van NV TWM over de periode 2007-2014 (6,6 miljoen) in 2014 zijn genomen. Daarnaast zijn de renteopbrengsten gedaald ten opzichte van 2013.
Voorzieningen In 2014 is het totale voorzieningenniveau per saldo met 2,3 miljoen euro gestegen. Deze stijging wordt in hoofdzaak veroorzaakt door een toename van de dotatie aan de voorziening amovering transport- en distributieleidingen. Deze stijging wordt veroorzaakt door een lagere disconteringsvoet, stijgende kosten en verhoging van het saneringstempo.
Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve wordt gehandhaafd op een niveau van 25 miljoen euro. Hiermee wordt in de solvabiliteitsbeoordeling rekening gehouden met een hogere overnameprijs dan door Brabant Water berekend is. Aangezien de rechtelijke uitspraak van de overnamesom bindend zal zijn - en de NV TWM in haar berekeningen tot aanzienlijk hogere uitkomsten komt -, is er een risico dat de overnamesom boven de som ligt zoals door Brabant Water is ingeschat.
Tarieven In 2014 zijn de tarieven ongewijzigd gebleven ten opzichte van 2013.
De gelden die niet direct noodzakelijk zijn voor hetzij operationele activiteiten hetzij voor het financieren van investeringen worden belegd conform de richtlijnen vastgelegd in het Financieel Statuut van Brabant Water. Dit statuut voorziet in een zeer risicomijdend beleggingsbeleid en staat het aangaan van open posities middels derivaten niet toe. Overigens waren er ultimo 2014 ook geen andere derivatencontracten aanwezig binnen Brabant Water.
Toegestane vermogenskosten (WACC) en solvabiliteit Met de invoering van de Drinkwaterwet zijn met ingang van 2012 wettelijke eisen gesteld aan de toegestane hoogte van de vermogenskosten die betrekking hebben op drinkwateractiviteiten. Vermogenskosten zijn gedefinieerd als de kosten van eigen en vreemd vermogen. De kosten van vreemd vermogen zijn de rentelasten over de afgesloten leningenportefeuille; de kosten van eigen vermogen zijn gelijk aan het gerealiseerde resultaat. Voor de jaren 2014 en 2015 zijn de vermogenskosten (WACC) gemaximeerd op 4,8% van het balanstotaal verminderd met de liquide middelen. Jaarlijks vindt aan de hand van de jaarrekening en na correctie voor nietdrinkwateractiviteiten door de Minister van I&M toetsing plaats of aan deze wettelijke eis is voldaan. Aan de hand van de voorliggende jaarrekening kan – na eliminatie van de niet-drinkwateractiviteiten – een WACC berekend worden van ongeveer 4,2%. Brabant Water blijft daarmee ruim binnen de voor 2014 wettelijk toegestane WACC. In de Drinkwaterwet is tevens vastgelegd dat de toegestane solvabiliteit een maximum kent van 70%. Hiervan kan (tijdelijk) afgeweken worden als een individueel bedrijf toekomstige verplichtingen kent waaroor een hoger maximum gerechtvaardigd is. Op grond van de enkelvoudige balans (de Drinkwaterwet reguleert namelijk uitsluitend drinkwateractiviteiten) en rekening houdend met een correctie voor de bestemmingsreserve kan de solvabiliteit per einde boekjaar berekend worden op 52,0%, dus ruim binnen het toegestane maximum. In de Drinkwaterwet wordt de maximumsolvabiliteit gereguleerd. Financieel beleidsmatig is minstens zo relevant de vraag naar een te hanteren
Brabant Water – Jaarverslag 2014
36
Financiën
minimumsolvabiliteit. Op 21 juni 2013 is door de Algemene Vergadering vastgelegd dat de solvabiliteit minimaal 45% dient te bedragen.
Investeringen In 2014 kwam voor een bedrag van 73 miljoen euro aan investeringswerken gereed en vond activering van deze werken plaats. De daadwerkelijke investeringsuitgaven over 2014 bedroegen 83 miljoen euro. Het verschil tussen de daadwerkelijke uitgaven en de waarde van de gereedgekomen investeringen wordt veroorzaakt door het verloop van de post ‘Werken in uitvoering’.
De in financiële omvang belangrijkste investeringswerken in 2014 betreffen in de distributiesfeer de aanleg van hoofd- en aansluitleidingen. In 2014 werd hiertoe een bedrag van 35 miljoen euro geïnvesteerd. In de productiesfeer werden substantiële investeringen gedaan in bouw en renovatie van een aantal productielocaties, alsmede aan centrale onthardingsinstallaties.
Jaarrekening 2014 Geconsolideerde jaarrekening
38
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde Balans per 31 december na resultaatbestemming (Bedragen x 1.000 euro) 2014
2013
Activa A I II III
Vaste Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
22 764.257 77.823
29 715.069 79.923 842.102
B I II III
Vlottende Activa Voorraden Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen
Totaal activa
93 42.463 14.949
795.021
229 38.589 26.915 57.504
65.733
899.606
860.754
39
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde Balans per 31 december na resultaatbestemming (Bedragen x 1.000 euro) 2014
2013
Passiva C I II III IV
Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Wettelijke reserve Overige reserves Bestemmingsreserve
278 5.981 452.554 25.000
278 5.981 445.008 25.000 483.813
476.267
D
Vreemd Vermogen
I
Voorzieningen
123.731
121.392
II
Langlopende schulden
187.797
193.221
III a b c
Kortlopende schulden en overlopende passiva Kredietinstellingen Leveranciers Overige schulden
Totaal passiva
21.227 16.549 66.489
15.256 13.766 40.852 104.265 415.793
69.874 384.487
899.606
860.754
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening
Witte pagina
ggjklhkjhk
40
41
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening (Bedragen x 1.000 euro)
E I II III
F I II III IV V VI
Netto omzet Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
Kosten van grond- en hulpstoffen Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten Lonen en salarissen Sociale lasten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige waardeveranderingen van immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat
G
H
Financiële baten en lasten Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van obligaties Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belasting en resultaat deelnemingen Belasting uit gewone bedrijfsuitoefening Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen
Resultaat
2014
2013
172.462 13.576 12.105 198.143
176.710 13.483 10.754 200.947
15.565
16.400
48.037
49.892
41.868 11.141
43.030 11.022
27.075
26.301
263
1.755
19.171
17.193 163.120
165.593
35.023
35.354
2.322
5.877
666 -8.268
886 -3.648
29.743
38.469
126
324
203
-208
30.071
38.585
42
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014 (Bedragen x 1.000 euro)
Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutaties in werkkapitaal: Handelsvorderingen Voorzieningen Onderhanden werk / Voorraden Handelscrediteuren Overige schulden en vorderingen
35.023
35.354
24.927
23.611 -14.688 6.869 -110 -2.035 497
3.674 63.624 2.988 -7.634
-9.467 49.498 6.762 -4.010
-4.646 58.978
Kasstroom uit operationele activiteiten Verwerving groepsmaatschappijen Investeringen in vaste activa Desinvesteringen in vaste activa Ontvangen investeringenbijdragen Kasstroom uit investeringsactiviteiten
− -83.103 3.034 10.363
Aflossing langlopende schulden Uitzetting effecten Ontvangsten uit verstrekte leningen Verstrekte financiering Ontvangsten langlopende leningen Uitgaven financiering verbonden partijen Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-9.605 − 18.508 -16.206 − 126
2.752 52.250 4 -67.516 6.361 8.289
-69.706
Netto kasstroom boekjaar Geldmiddelen 31 december 2014 Geldmiddelen 1 januari 2014 Mutatie in geldmiddelen
2013
3.559 2.338 136 2.532 -4.891
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest
2014
-52.862 -16.707 − 35.054 -2.174 − 323
-7.177
16.496
-17.905
15.884
1.374 19.279
19.279 3.395 -17.905
15.884
Dit overzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen zijn samengesteld uit de posten spaarrekeningen en banken rekening-courant (zoals opgenomen onder de liquide middelen) minus de post handelsbanken (zoals opgenomen in de post kredietinstellingen). Overzicht totaalresultaat 2014
Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen Goodwill TWM Totaalresultaat van de rechtspersoon
2014
2013
30.071 -22.526
38.585 −
7.545
38.585
43
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (Bedragen x 1.000 euro)
Algemeen Activiteiten De activiteiten van Brabant Water NV, statutair gevestigd te ’s-Hertogenbosch, en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit: het leveren van drinkwater en industriewater, advisering op het gebied van legionellapreventie en het bouwen en onderhouden van KWO-installaties.
Groepsverhoudingen Brabant Water NV staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Een overzicht van de gegevens vereist op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW is onderstaand opgenomen: Naam
Statutaire zetel
Geconsolideerde maatschappijen Hydrocare BV Hydroscope BV HydroBusiness BV Hydreco BV Hydreco GeoMEC BV GEOMEC-4P VOF GEOMEC-4P Realisatie & Exploitatie BV KWO Strijp-R CV Stichting Hydreco KWO Strijp R
Breda Breda Breda Breda Breda Breda Breda Breda Breda
Aandelen in het geplaatste kapitaal
100% 100% deelneming van 1 100% deelneming van 1 100% deelneming van 1 100% deelneming van 4 50% deelneming van 5
Hydreco GeoMEC BV heeft een 50% belang in GEOMEC-4P VOF. Hydreco BV heeft een overheersende zeggenschap in KWO Strijp-R CV en is enig bestuurder in de stichting Hydreco KWO Strijp-R. Niet geconsolideerde maatschappijen NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch Aqualab Zuid BV Water Fund Holland BV Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV KWH Water BV
Werkendam Werkendam Velserbroek Nieuwegein Nieuwegein
40,0% 32,5% 28,1% 19,9% 13,2%
Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Brabant Water NV zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen, waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van Brabant Water NV. De financiële gegevens van Brabant water NV zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van art.2: 402 BW, is volstaan met een verkorte Winst-en Verliesrekening in de enkelvoudige jaarrekening. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. GEOMEC-4P VOF en GEOMEC-4P Realisatie & Exploitatie BV zijn proportioneel geconsolideerd.
Algemene grondslagen voor opstelling van de geconsolideerde jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten, tenzij anders bepaald.
44
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Schattingswijziging De voorzieningen amovering transport- en distributieleidingen, amovering productielocaties, compensated absences, reorganisatie en diensttijdgratificaties zijn contant gemaakt tegen een vastgestelde disconteringsvoet. Deze disconteringsvoet wordt volgens een vaste methodiek bepaald en is gebaseerd op een langjarige ontwikkeling van de rente. Jaarlijks wordt bepaald of de disconteringsvoet wordt herzien. Dit gebeurt indien de actuele disconteringsvoet meer dan 0,5% afwijkt van de in het vorig verslagjaar gehanteerde disconteringsvoet. Daarvan is dit verslagjaar sprake. De disconteringsvoet is derhalve verlaagd van 4,7% naar 4,18%. De rente is onderdeel van de totale dotatie. Als gevolg van deze aanpassing daalt de dotatie via de renteopbouw en is de opbouwdotatie verhoogd, dan wel de vrijval verlaagd om de gewenste omvang te bereiken. Bij de voorziening amovering transport- en distributieleidingen zijn de gehanteerde prijzen voor het verwijderen van de leidingen naar boven bijgesteld. Het effect hiervan is dat de dotatie verhoogd moest worden. Het tempo van het herstructureren van het leidingnet is eveneens verhoogd. Hierdoor worden bestaande leidingen eerder vervangen. Dit heeft tot gevolg dat de dotatie aan de voorziening amovering transport- en distributieleidingen verhoogd is. De effecten zijn onderstaand weergegeven:
Renteherziening Renteaccres bij 4,7% Dotatie Vrijval Dotatie bij 4,7% Renteaccres bij 4,18% Dotatie Vrijval Dotatie bij 4,18% Effect op het resultaat als gevolg van de renteaanpassing
Effect prijswijziging herstelkosten transport- en distributieleidingen Dotatie bij hanteren oude prijzen Dotatie bij hanteren nieuwe prijzen Effect prijswijziging Effect aanpassen tempo van vervanging transport- en distributieleidingen Dotatie bij oude tempo Dotatie bij nieuwe tempo Effect tempowijziging Correctie voor samenloop prijs en tempo-effect Totaal effecten op het resultaat
5.511 6.063 -927 10.647 4.904 7.316 -839 11.381 -734
4.994 6.203 -1.209
5.218 6.203 -985 419 -2.509
45
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Rubriceringswijziging Bij eventuele verkoop van vaste activa wordt de verkoopopbrengst geheel in mindering gebracht op de afschrijving. In afwijking van voorgaande jaren wordt omwille van verhoging van het inzicht een eventueel batig saldo niet meer gepresenteerd onder de overige opbrengsten, maar als reductie op de afschrijvingen. Stand 2013 volgens methode Jaarrekening 2014
Materiële vaste activa Desinvesteringen Opbrengsten verkoop vaste activa
Stand 2013 volgens methode Jaarrekening 2013
29.323 4.657 -1.967
29.323 2.814 -124
2.690 32.013 -5.798 26.215
2.690 32.013 -5.798 26.215
Stand 2013 in Jaarrekening 2014
Stand 2013 in Jaarrekening 2013
4.209 2.169 − 1.921 1.413 627 415 −
4.209 2.169 − 1.921 1.413 627 415 124
10.754
10.878
Stand 2013 in Jaarrekening 2014
Stand 2013 in Jaarrekening 2013
Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Desinvesteringen Opbrengsten verkoop vaste activa Bijdragen leidingen en KWO-installaties
29.323 86 4.657 -1.967 -5.798
29.323 86 2.814 − -5.798
Totaal
26.301
26.425
Bijdragen leidingen en KWO-installaties Totaal Overige opbrengsten
Diverse opbrengsten Administratieve boetes Toeslag acceptgiro Brandvoorzieningen Meeliften op de nota door derden Pachten, huur en jachtrechten Subsidies Opbrengsten verkoop vaste activa Totaal Afschrijvingen
Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten zoals vorderingen en schulden als financiële derivaten verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht indien die afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de de behandeling per balanspost. In het treasurystatuut staan de kaders benoemd omtrent het beheersen van risico’s. In het vigerende statuut is het gebruik van renteafschermende instrumenten toegestaan ter beheersing van het renterisico op zekere kasstromen. Deze constructie mag alleen worden aangegaan met kredietwaardige partijen met een triple A rating.
46
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Immateriële vaste activa
De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het bedrag van de kosten verminderd met de cumulatieve afschrijving en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een vast percentage van de bestede kosten, zoals nader in de toelichting op de balans is gespecificeerd. De economische levensduur en de afschrijvingsmethode worden aan het einde van elk boekjaar opnieuw beoordeeld. Geactiveerde in eigen beheer gebouwde softwaresystemen worden afgeschreven in drie jaar. Materiële vaste activa
De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven. De materiële vaste activa waarvan de vennootschap en haar groepsmaatschappijen krachtens een financiële leaseovereenkomst het economisch eigendom hebben, worden geactiveerd. De uit de financiële leaseovereenkomst voortkomende verplichting wordt als schuld verantwoord. Materiële vaste activa in aanbouw worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De vervaardigingsprijs bestaat uit materiaalkosten, directe arbeidskosten en een toerekenbaar deel van de indirecte productiekosten. De kosten die samenhangen met verplichtingen inzake de ontmanteling en verwijdering van distributie- en transportleidingen en het herstel van de terreinen bij de productielocaties zijn opgenomen onder de post voorzieningen aan de passiefzijde van de balans. Kosten voor overig (periodiek) groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. De toegepaste afschrijvingstermijnen zijn:
Technische gebouwen Kantoorgebouwen Terreinvoorzieningen Leidingen en kabels op terreinen Machines en installaties KWO-installaties Industriewaterinstallaties Transport- en distributieleidingen Telecommunicatiekabels Watermeters Aansluitleidingen Inrichting, inventaris en computerapparatuur Transportmiddelen Terreinen en niet gebonden activa
45 jaar 40 jaar 15 jaar 60 jaar 3-30 jaar 20-30 jaar 3-30 jaar 90 jaar 33 jaar 15 jaar 33 jaar 3-5 jaar 4-6 jaar Op deze activa wordt niet afgeschreven
Financiële vaste activa
De niet geconsolideerde deelnemingen waarop invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op basis van het zichtbaar eigen vermogen (vermogensmutatiemethode), doch niet lager dan nihil. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen.
Brabant Water – Jaarverslag 2014
47
Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Deelnemingen met een negatieve waarde volgens de vermogensmutatiemethode worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor de schulden van de desbetreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het resterende aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze deelnemingen. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke oninbaarheid. De onder de financiële vaste activa opgenomen obligaties (beursgenoteerd) behoren niet tot een handelsportefeuille en worden aangehouden tot het einde van de looptijd en worden gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs. Voorraden
De voorraden betreft onderhanden werk waarbij de diensten reeds (gedeeltelijk) zijn uitgevoerd maar nog niet (volledig) zijn gefactureerd. Deze post is gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere nettoopbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat het directe materiaalverbruik, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. Vorderingen en overlopende activa
De vorderingen en overlopende activa worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke verliezen als gevolg van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide middelen
De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voorzieningen
Voor de voorzieningen amovering transport- en distributieleidingen, amovering productielocaties, compensated absences, reorganisatie en diensttijdgratificaties geldt dat deze contant zijn gemaakt tegen een disconteringsvoet van 4,18%. De rente is onderdeel van de dotatie aan de betreffende voorziening en niet afzonderlijk als rentelast verantwoord.
Voorziening amovering transport- en distributieleidingen
Op grond van concessies heeft Brabant Water NV de plicht om de transport- en distributieleidingen te verwijderen op het moment dat deze niet meer operationeel zijn. In de situatie waar dit niet formeel geregeld is, bestaat er wel een feitelijke verwijderingsverplichting gelet op het aantoonbare beleid. De voorziening wordt opgebouwd gedurende de levensduur van de leidingen, op basis van schattingen van de in de toekomst te verwachten uitgaven. Voor een nadere uiteenzetting van de in de bepaling van de omvang van de voorziening betrokken parameters wordt verwezen naar de ’Toelichting op de geconsolideerde balans’.
Voorziening amovering productielocaties
Alle productielocaties liggen op terreinen met een ecologische bestemming, waarop de verplichting rust om deze na gebruik weer in de oorspronkelijke staat terug te brengen. De voorziening wordt opgebouwd gedurende de levensduur van de productielocaties, op basis van schattingen van de in de toekomst te verwachten uitgaven. Voor een nadere uiteenzetting van de in de bepaling van de omvang van de voorziening betrokken parameters wordt verwezen naar de ‘Toelichting op de geconsolideerde balans’.
Voorziening droogteschade grondwaterwinning en hydrologisch natuurherstel
De voorziening droogteschade grondwaterwinning en hydrologisch natuurherstel wordt opgenomen voor de geschatte kosten die naar verwachting voortvloeien uit de per balansdatum lopende verplichtingen uit hoofde van schades in relatie met de agrarische sector en de natuur die hun oorsprong vinden in wateronttrekkingen in het verleden. Ten laste van de voorziening komen de kosten die voortvloeien uit het honoreren van claims en de projectkosten natuurherstel.
Voorziening diensttijdgratificaties
Voor de op balansdatum bestaande verplichtingen tot toekennen van diensttijdgratificaties is een voorziening gevormd
Brabant Water – Jaarverslag 2014
48
Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag gebaseerd op de contante waarde en rekeninghoudend met de blijf- en sterftekans.
Voorziening compensated absences
Voor de op balansdatum bestaande verplichtingen tot toekennen van arbeidstijdverkorting is een voorziening gevormd ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag. De verplichting wordt tegen contante waarde opgenomen, rekening houdend met de blijf- en sterftekans.
Voorziening KWO-exploitatie
Deze voorziening is gevormd om de toekomstige exploitatieverliezen op een KWO-installatie van Hydreco in de regio Tilburg te dekken.
Voorziening groot onderhoud
Deze voorziening wordt aangewend voor de gelijkmatige verdeling van lasten voor het verwijderen van voorraden slib die ontstaan bij de productie van drinkwater.
Voorziening reorganisatie
Deze voorziening heeft betrekking op kosten in verband met de reorganisatie van activiteiten en is gevormd omdat voor de groep een feitelijke of juridische verplichting bestaat. Pensioenverplichtingen
De groep Brabant Water NV heeft diverse pensioenregelingen. De Nederlandse regelingen worden gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerders, te weten ABP en Zwitserleven. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst- en verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waaronder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten van de groep en worden in de balans dan opgenomen in een voorziening. Ultimo 2014 (en 2013) waren er voor de groep geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de betaling van de jaarlijks aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie. Langlopende schulden, kortlopende schulden en overlopende passiva
Opgenomen leningen, schulden en overlopende passiva worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De bijdragen die Brabant Water NV ontvangt voor de aanleg van vaste activa worden gepassiveerd onder de langlopende schulden. Deze bijdragen worden tijdsevenredig over de geschatte economische levensduur van deze activa ten gunste van de winst- en verliesrekening gebracht. De bijdragen worden in hetzelfde tempo afgeschreven als de afschrijvingstermijn van de bijbehorende activa.
Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Netto omzet
Onder netto omzet wordt verstaan de opbrengst van de in het verslagjaar gerealiseerde afzet water en het vastrecht, onder aftrek van de over de omzet geheven belastingen. Er is sprake van een gespreide meteropname waardoor per balansdatum niet al het waterverbruik feitelijk is afgerekend. Op basis van de afzetgegevens van de pompstations en de ervaringscijfers ten aanzien van lekverliezen wordt de te factureren gerealiseerde afzet over het verslagjaar bepaald. Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de diensten zijn verricht, gebaseerd op de tot balansdatum in het kader van de dienstverlening gemaakte kosten in verhouding tot de geschatte kosten van de totaal te verrichten dienstverlening. De kostprijs van deze diensten wordt aan dezelfde periode toegerekend. Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf
De geactiveerde productie voor het eigen bedrijf betreft de toegerekende prestaties van personeel aan immateriële en materiële vaste activa die in eigen beheer vervaardigd zijn of werkzaamheden die ten laste van een voorziening worden gebracht. Opbrengsten voortvloeiend uit de geactiveerde productie worden verantwoord op het moment dat het materieel
Brabant Water – Jaarverslag 2014
49
Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
vast actief wordt vervaardigd of ten laste van een voorziening worden gebracht en er derhalve kosten worden gemaakt. De geactiveerde kosten worden aan dezelfde periode toegerekend. Overige bedrijfsopbrengsten
De overige bedrijfsopbrengsten omvatten de bedragen die aan derden in rekening zijn gebracht voor de levering van goederen of diensten. Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de prestaties zijn verricht. De kostprijs van deze prestaties wordt aan dezelfde periode toegerekend. Bedrijfslasten
De bedrijfs- en overige lasten zijn bepaald op basis van historische kostprijs. Afschrijvingen
De afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa bedragen een vast percentage van de historische kostprijs. Voor de gehanteerde afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de ‘Grondslagen voor de waardering van activa en passiva’. Financiële baten en lasten
De financiële baten en lasten omvatten de rentebaten en –lasten, de kosten die samenhangen met het aantrekken van vreemd vermogen evenals de eventuele koersverschillen hierop en waardeveranderingen en uitkeringen van financiële vaste activa. Aandeel in winst/verlies van ondernemingen waarin wordt deelgenomen
Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Belastingen
De vennootschapsbelasting voor Hydreco BV, Hydreco GeoMEC BV en GeoMEC Realisatie en Exploitatie BV wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening, en waarbij actieve belastinglatenties (indien van toepassing) slechts worden gewaardeerd voor zover de realisatie daarvan waarschijnlijk is. Alle andere geconsolideerde deelnemingen en Brabant Water NV zijn vrijgesteld van vennootschapsbelasting.
Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, betaalde en ontvangen interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De overige effecten worden voor zover dit betrekking heeft op aangekochte obligaties en meegekochte agio als een uitzetting effecten (uitgave uit financieringsactiviteiten) aangemerkt. De ontvangen aflossing van verstrekte leningen (dit betreft de posten ’Overige vorderingen’ en de ‘Door hypotheek gedekte leningen’ van de financiële vaste activa) wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als ontvangsten uit verstrekte leningen in het kader van financieringsactiviteiten aangemerkt. Voor het gedeelte dat betrekking heeft op nieuwe verstrekte leningen wordt dit als verstrekte financiering (uitgave uit financieringsactiviteiten) aangemerkt. De uitgave ‘Financiering verbonden partijen’ uit de financieringsactiviteiten betreft stortingen aan deelnemingen. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.
50
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december (Bedragen x 1.000 euro)
Activa A
Vaste Activa
A-I Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben betrekking op de grotere in eigen beheer gebouwde softwaresystemen. De samenstelling en het verloop van deze post is als volgt: 2014 Aanschafwaarde informatiesystemen Afschrijvingen tot en met 2013 Boekwaarde 31 december 2013 Investeringsuitgaven Afschrijvingen 2014
7.856 -7.827 29 6 -13 -7 22
Boekwaarde 31 december 2014
A-II Materiële vaste activa 2014 Aanschafwaarde 31 december 2013 Afschrijvingen t/m 31 december 2013 Boekwaarde 31 december 2013 Investeringsuitgaven 2014 Afschrijvingen 2014 Desinvesteringen en overige waardeveranderingen 2014
Boekwaarde per 31 december 2014
1.439.396 -724.325 715.069 83.097 -30.875 -3.035 49.187 764.257
De afschrijvingen en desinvesteringen zijn verantwoord onder de post afschrijvingen in de Winst- en Verliesrekening. Bij verkoop van vaste activa wordt een eventueel restant van de boekwaarde in mindering gebracht op de opbrengst. Een eventuele verkoopopbrengst wordt in mindering van de afschrijvingen gebracht. In afwijking van voorgaande jaren wordt een eventueel batig saldo niet meer gepresenteerd onder de overige opbrengsten.
51
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
Materiële vaste activa
Aanschafwaarde per 31 december 2013 Investeringsuitgaven 2014 Desinvesteringen in 2014 In gebruik gestelde materiële vaste activa 2014 Aanschafwaarde per 31 december 2014
Bedrijfs- Machines en Leidingen in Andere vaste gebouwen installaties distributiebedrijfsen terreinen gebied middelen en niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar
Materiële vaste activa in uitvoering
Totaal
264.829
297.679
776.543
41.442
58.903
1.439.396
− -1.386
136 -22.634
− -3.614
48 -1.789
82.913 −
83.097 -29.423
10.243
25.138
35.024
2.944
-73.349
−
273.686
300.319
807.953
42.645
68.467
1.493.070
-116.533
-180.368
-395.706
-31.719
−
-724.326
-4.709 −
-12.193 -263
-10.181 −
-3.792 −
− -6
-30.875 -269
1.040
21.555
2.516
1.546
−
26.657
-120.202
-171.269
-403.371
-33.965
-6
-728.813
Boekwaarde per 31 december 2014
153.484
129.050
404.582
8.680
68.461
764.257
Boekwaarde per 31 december 2013
148.296
117.311
380.836
9.723
58.903
715.069
Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2013 Afschrijvingen in 2014 Overige waardeveranderingen 2014 Afgeschreven deel desinvesteringen 2014 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2014
De boekwaarde van de activa die geleased zijn bedraagt ultimo 2014 € 0 (ultimo 2013 was dit bedrag € 3.306.000). A-III Financiële vaste activa 2014
2013
Overige effecten Overige vorderingen Andere deelnemingen Door hypotheek gedekte leningen
54.160 15.878 7.534 251
40.001 32.303 7.331 288
Totaal
77.823
79.923
Overige effecten Een deel van de liquiditeiten wordt belegd in obligaties van instellingen die bij het aangaan van de overeenkomst voldoen aan de eisen die zijn vastgelegd in het financieel statuut van Brabant Water NV.
52
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
Het verloop van de post overige effecten in 2014 is als volgt: 2014 Stand per 31 december 2013 Aangekochte effecten in 2014 Meegekochte agio in 2014 Aankopen 2014 Verkochte en ingeloste effecten inclusief agio/disagio 2014 Amortisatie agio/disagio 2014 Aflossingen en amortisatie 2014 Boekwaarde per 31 december 2014
40.001 14.500 1.706 16.206 -1.699 -348 -2.047 54.160
In 2015 zal € 3,3 miljoen van de obligaties afgelost worden. De beurswaarde van de obligaties op 31 december 2014 is € 57.064.000 (ultimo 2013 was dit € 41.553.000). De stijging is voornamelijk het gevolg van aankoop van een aantal obligaties, alsmede van een koersstijging als gevolg van de daling van de rente. Overige vorderingen In de overige vorderingen is onder meer een bedrag van € 8,2 miljoen aan uitzettingen in deposito’s opgenomen. Verder zijn in deze post opgenomen de aflossing van obligaties in 2015, een verstrekte lening aan een leasemaatschappij ter financiering van een opgenomen lease en een actieve belastinglatentie. Het verloop van de post overige vorderingen in 2014 is als volgt: 2014 Stand per 31 december 2013 Nieuwe uitzettingen 2014 Aflossingen 2014 Boekwaarde per 31 december 2014
32.303 5.003 -21.428 15.878
In 2015 zal € 4,2 miljoen van deze vorderingen afgelost worden. De actieve belastinglatentie bedraagt ultimo 2014 € 844.000 (ultimo 2013 € 718.000). Ter meerdere zekerheid van de aflossing van de bij de BNG afgesloten leningen is een deposito ter waarde van € 7,2 miljoen verpand aan BNG.
53
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
Andere deelnemingen De niet-geconsolideerde deelnemingen betreffen: Deelneming NV Waterwinningsbedrijf Brabantse Biesbosch Aqualab Zuid BV KWH Water BV Water Fund Holland BV Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV
Aandeel
Waardering
40,00% 32,50% 13,20% 28,10% 19,90%
6.022 796 629 â&#x2C6;&#x2019; 87
Boekwaarde 31 december 2014
7.534
Het verloop van deze post is als volgt: 2014 Stand per 31 december 2013 Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Boekwaarde 31 december 2014
7.331 203 203 7.534
Door hypotheek gedekte leningen De door hypotheek gedekte leningen betreffen de gelden die in het verleden door de vennootschap ter beschikking zijn gesteld aan de Stichting Spaarfonds Brabant Water voor het personeel van Brabant Water NV. De rente en aflossingen op deze lening die jaarlijks door de vennootschap aan de Stichting in rekening worden gebracht, zijn gelijk aan de door de Stichting ontvangen rente en aflossingen. Er worden geen nieuwe hypotheekleningen meer aangegaan. Het verloop van deze post is als volgt: 2014 Stand per 31 december 2013 Aflossingen 2014
288 -37
Boekwaarde 31 december 2014
251
B
Vlottende activa
B-I Voorraden Dit heeft betrekking op nog niet afgeronde opdrachten voor derden door Hydroscope BV. De post is gewaardeerd tegen de kostprijs of lagere opbrengstwaarde.
54
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
B-II Vorderingen en overlopende activa De vorderingen en overlopende activa hebben een kortlopend karakter (< 1 jaar), met uitzondering van de post vooruitbetaalde gebruiksrechten. 2014
2013
Overige vorderingen en transitoria Handelsdebiteuren Vooruitbetaalde gebruiksrechten Vorderingen op personeel
22.949 14.976 3.757 781
19.928 13.380 4.666 615
Totaal
42.463
38.589
Overige vorderingen en transitoria Hierin is opgenomen de post nog te factureren watergelden; dit betreft het deel van de omzet drinkwater dat op 31 december 2014 nog gefactureerd moet worden op basis van de gerealiseerde afzet minus de in rekening gebrachte voorschotten. Eveneens is hierin opgenomen een vordering op de Belastingdienst ter hoogte van € 11 miljoen in verband met te veel afgedragen Belasting op leidingwater als gevolg van een gewijzigde methodiek van afdracht. Verder zijn in deze post onder andere nog begrepen de leveringen en diensten die na het verslagjaar gefactureerd zijn en de nog te ontvangen rente op de obligaties. Handelsdebiteuren Hierin zijn opgenomen alle openstaande vorderingen in het kader van waterleveringen en de levering van andere diensten. De vorderingen zijn tegen de geamortiseerde kostprijs opgenomen. Er is een correctie van € 294.000 (ultimo 2013 € 418.000) toegepast voor mogelijk niet inbare vorderingen. Vooruitbetaalde gebruiksrechten Voor het transport van voorgezuiverd oppervlaktewater tot en met de rivier de Amer in de gemeente Drimmelen maken wij gebruik van een leiding die in eigendom is van de NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch. Met deze vennootschap is met ingang van 1978 een watertransportovereenkomst gesloten met een looptijd van 40 jaar. Ultimo 1986 is de contante waarde verrekend van de resterende financiële verplichtingen die uit deze overeenkomst voortvloeien. Deze vooruitbetaling valt vrij gedurende de resterende looptijd van de overeenkomst. In 2010 is een huurovereenkomst aangegaan voor de huur van glasvezelkabels ten behoeve van het datatransport voor de besturing van de productielocaties. De huurovereenkomst heeft een looptijd van 15 jaar en is voor een deel bij vooruitbetaling voldaan. 2014 Vooruitbetaling financiële verplichting transportleiding Brabantse Biesbosch per 31 december 2013 Glasvezelkabelnet per 31 december 2013
2.476 2.190 4.666
Toerekening transportleiding 2014 Toerekening glasvezelkabelnet 2014
-432 -477
Boekwaarde per 31 december 2014
3.757
Vorderingen op personeel De vorderingen op personeel hebben betrekking o.a. op de financiering van auto’s en fietsen. Onder de post vorderingen op personeel is mede opgenomen de rekeningcourantverhouding met de Stichting Spaarfonds Brabant Water.
55
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
B-III Liquide middelen
Spaarrekeningen Banken rekening courant Totaal
2014
2013
7.502 7.447
20.002 6.914
14.949
26.916
De daling van de liquide middelen houdt verband met de aankoop van een aantal obligaties, alsmede met de toename van de investeringen die vanuit de liquide middelen zijn gefinancierd. De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de vennootschap.
Passiva C Eigen Vermogen C-I Gestort en opgevraagd kapitaal 2014 Maatschappelijk kapitaal Niet geplaatst kapitaal
1.000 -722
Stand per 31 december 2014
278
Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit 10.000.000 aandelen van € 0,10 nominaal. De aandelen luiden op naam en zijn in eigendom van gemeenten en de provincie Noord-Brabant. C-II Wettelijke reserve 2014 Stand per 31 december 2013 Vermogensmutatie 2014
5.981 −
Stand per 31 december 2014
5.981
C-III Overige reserves 2014 Stand per 31 december 2013 Resultaat 2014 Rechtstreeks ten laste van eigen vermogen Mutatie 2014 Stand per 31 december 2014
445.008 30.071 -22.525 7.546 452.554
Per 1 juni 2007 zijn de activa van de NV TWM overgenomen. Op basis van de lopende gerechtelijke procedure aangaande de te betalen overnamesom heeft Brabant Water de inschatting gemaakt dat er een bedrag betaald zal moeten gaan worden van € 52 miljoen (exclusief rente en bijkomende kosten). Op basis van deze inschatting is een bedrag aan goodwill van € 22,5 miljoen ten laste van het eigen vermogen gebracht. De goodwill is het verschil tussen de naar inschatting van Brabant Water te betalen overnameprijs en de door Brabant Water bepaalde reële opbrengstwaarde van de NV TWM. Het door de NV TWM gevorderde bedrag is naar verwachting substantieel hoger dan voornoemde € 52 miljoen.
56
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
C-IV Bestemmingsreserve 2014 Stand per 31 december 2013 Mutatie 2014
25.000 −
Stand per 31 december 2014
25.000
Per 1 juni 2007 zijn de activa van de NV TWM overgenomen. Vooruitlopend op de definitieve gerechtelijke uitspraak met betrekking tot de te betalen overnamesom is op basis van afspraken met de aandeelhouders een afzonderlijke bestemmingsreserve binnen het eigen vermogen opgenomen. De bestemmingsreserve is gehandhaafd ondanks het feit dat een deel van de te verwachten overnamesom nu reeds ten laste gebracht is van het eigen vermogen. Dit houdt verband met de kans dat de te betalen overnamesom hoger zal uitvallen dan waarmee nu rekening is gehouden. Overzicht verloop eigen vermogen: Gestort en opgevraagd kapitaal
Wettelijke reserve
Overige reserves
Bestemmingsreserve
Totaal
Stand per 31 december 2013 Resultaat 2014 Afschrijving goodwill NV TWM
278 − −
5.981 − −
445.008 30.071 -22.525
25.000 − −
476.267 30.071 -22.525
Stand per 31 december 2014
278
5.981
452.554
25.000
483.813
De mutatie in het eigen vermogen in 2014 betreft het resultaat en een directe vermogensmutatie samenhangende met de afwaardering van goodwill. Het betreft de goodwill voortvloeiende uit de minimale overnamesom die aan de NV TWM verschuldigd zal zijn uit hoofde van de overname van de activa van de NV TWM per 1 juni 2007. In 2013 hebben geen directe vermogensmutaties plaatsgevonden.
D Vreemd Vermogen D-I Voorzieningen Voor verplichtingen waarvoor in de toekomst uitgaven moeten worden gedaan en die hun oorsprong vinden in het boekjaar of voorafgaande boekjaren zijn voorzieningen gevormd. 2014
2013
Amovering transport- en distributieleidingen Amovering productielocaties Droogteschade grondwaterwinning en hydrologisch natuurherstel Diensttijdgratificaties Compensated absences KWO-exploitatie Groot onderhoud Reorganisatie
108.638 7.669 3.965 1.949 591 602 264 53
104.647 8.298 4.121 1.908 1.116 638 385 279
Totaal
123.731
121.392
57
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
Het verloop van de voorzieningen is als volgt:
Amovering transport- en distributieleidingen Amovering productielocaties Droogteschade grondwaterwinning en hydrologisch natuurherstel Diensttijdgratificaties Compensated absences KWO-exploitatie Groot onderhoud Reorganisatie Totaal
Saldo 31-12-2013
Toevoeging
Rente
Vrijval
Onttrekkingen
Saldo 31-12-2014
104.647
6.203
4.383
-1.309
-5.286
108.638
8.298
861
348
-551
-1.287
7.669
4.121
21
35
-180
-32
3.965
1.908 1.116 638 385 279
252 − − 84 −
80 47 − − 12
− -29 − -74 -51
-291 -543 -36 -131 -187
1.949 591 602 264 53
121.392
7.421
4.905
-2.194
-7.793
123.731
Het verloop van de uitgaven voor de voorzieningen is als volgt: Ultimo 2014
Uitgaven binnen een jaar
Na vijf jaar
Amovering transport- en distributieleidingen Amovering productielocaties Droogteschade grondwaterwinning en hydrologisch natuurherstel Diensttijdgratificaties Compensated absences KWO-exploitatie Groot onderhoud Reorganisatie
108.638 7.669 3.965 1.949 591 602 264 53
5.554 631 3.964 208 364 − 31 52
279.216 16.829 − 301 − − 50 −
Totaal
123.731
10.804
296.396
De nominaal verwachte uitgaven na vijf jaar zijn in bovenstaand overzicht contant gemaakt naar 31 december 2014. Voorziening amovering transport- en distributieleidingen Op het moment dat een leiding wordt vervangen door een nieuwe leiding is Brabant Water NV op grond van veel concessievoorwaarden verplicht om de oude leiding uit de grond te nemen. Waar de concessievoorwaarden dat niet voorschrijven acht Brabant Water NV zich hiertoe uit maatschappelijk oogpunt verplicht omdat zij zich verantwoordelijk voelt voor het handhaven van een zo schoon mogelijke ondergrond. Om een gestructureerde, noodzakelijke vervanging van de oude leidingen te verkrijgen is een vervangingsplan over een groot aantal jaren opgesteld met de bijbehorende kosten. Gelet op het feit dat de toekomstige kosten goed zijn in te schatten is het treffen van een voorziening voor verwijderingskosten daarom de geëigende weg om een stabiel kostenverloop en daarmee een stabiel tariefbeleid te bewerkstelligen. De voorziening is gebaseerd op onderbouwde schattingen van de te verwijderen aantallen kilometers leidingen, de daaraan verbonden kosten en de verwijderingsmomenten. De voorziening wordt opgebouwd vanaf het moment van aanleg leiding (omdat de verplichting feitelijk altijd heeft bestaan en buiten gebruik gestelde leidingen altijd zijn verwijderd) tot het moment van verwijdering. Jaarlijks wordt beoordeeld of de schattingen nog valide zijn. Gelet op de lange opbouwperiode van de voorziening (90 jaar) en de daaraan inherent verbonden onzekerheden, vindt aanpassing van de schattingen pas plaats indien er sprake is van een voldoende zeker structureel effect. In 2014 heeft een schattingswijziging plaatsgevonden met betrekking tot deze voorziening. Voor een inhoudelijke toelichting op deze schattingswijziging verwijzen wij naar de ‘Algemene grondslagen voor opstelling van de geconsolideerde jaarrekening’.
Brabant Water – Jaarverslag 2014
58
Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
Voorziening amovering productielocaties Deze voorziening is gevormd ter bestrijding van de kosten voor het slopen en verwijderen van buiten gebruik gestelde gebouwen en installaties van de waterproductiebedrijven. Bij het vernieuwen of staken van een productielocatie worden de bestaande gebouwen afgebroken en afgevoerd. Alle productielocaties liggen op terreinen met een ecologische bestemming, waarop de verplichting rust om deze na gebruik weer in de oorspronkelijke staat terug te brengen. Op de locaties, waar deze verplichting niet op rust, acht Brabant Water NV zich hiertoe uit maatschappelijk oogpunt verplicht. De kosten worden geraamd per locatie. Uitgangspunt is dat technische gebouwen na 45 jaar worden afgebroken en terreinleidingen na 60 jaar worden verwijderd. In 2014 heeft een schattingswijziging plaatsgevonden met betrekking tot deze voorziening. Voor een inhoudelijke toelichting op deze schattingswijziging verwijzen wij naar de ‘Algemene grondslagen voor opstelling van de geconsolideerde jaarrekening’. Voorziening droogteschade grondwaterwinning en hydrologisch natuurherstel Deze voorziening is gevormd voor uitgaven ter zake van schades die hun oorsprong vinden in wateronttrekkingen in het verleden. De schade wordt berekend vanaf tien jaar voorafgaande aan het moment van claimen. Vanaf deze periode wordt aan de hand van de onttrekkingen van de betreffende productielocatie de verwachte schadeuitkering berekend en verhoogd met de wettelijke rente. Zodra de definitieve schade is vastgesteld wordt deze ten laste van de voorziening uitgekeerd. Daarna wordt jaarlijks de schade uitgekeerd en direct ten laste van de exploitatie gebracht. Verder omvat de voorziening de verplichting die voortvloeit uit een convenant dat Brabant Water NV met de Provincie Noord-Brabant in 2013 heeft afgesloten waarin is overeengekomen dat Brabant Water NV de kosten van een aantal projecten betaalt die uitgevoerd worden in het kader van het herstel van natuurwaarden. De vrijval van de voorziening is gebaseerd op de definitief berekende schade voor de locaties Vierlingsbeek en Budel. Deze bleken uiteindelijk een stuk lager uit te vallen dan verwacht. De toevoegingen betreffen voornamelijk bijschrijving van rente. Voorziening diensttijdgratificaties Afhankelijk van het aantal jaren dat een werknemer onafgebroken in dienst is geweest bij een bedrijf dat aangesloten is bij de vigerende landelijke cao, wordt een éénmalige gratificatie toegekend als percentage van het inkomen per maand. Voor deze uitkering is een voorziening getroffen. Berekend wordt per medewerker wanneer de eerstvolgende gratificatie uitgekeerd wordt en tegen welk bedrag. In de cao is afgesproken dat met ingang van 2016 deze gratificaties worden opgenomen in een persoonsgebonden budget. In dat jaar worden nagenoeg alle bestaande gratificatierechten uitgekeerd. Alleen medewerkers die op 1 januari 2016 55 jaar of ouder zijn houden hun recht op een gratificatie. Voorziening compensated absences Werknemers met een arbeidstijd van gemiddeld acht uur per dag hebben, op basis van de landelijke cao, met ingang van de dag waarop zij de leeftijd van 57 jaar bereiken aanspraak op een arbeidstijdverkorting van een half uur per dag. Bij het bereiken van de 59-jarige leeftijd wordt dit één uur per dag. De voorziening is gebaseerd op de relevante populatie waarbij alle toekomstige uitgaven contant zijn gemaakt. Hierbij is rekening gehouden met de blijf- en sterftekans van de medewerkers. Op 1 augustus 2009 is in de cao voor de waterbedrijven afgesproken dat de bestaande regeling voor arbeidstijdverkorting vervalt. Er is daarbij een overgangsregeling getroffen voor medewerkers voor wie de regeling al gold op 1 augustus 2009 of die op dat moment dicht tegen deze regeling aanzaten. Voorziening KWO-exploitatie Deze voorziening is gevormd om de toekomstige exploitatieverliezen op een KWO-installatie van Hydreco BV in de regio Tilburg te dekken. Voorziening groot onderhoud Deze voorziening is gevormd voor de kosten van het ruimen van de slibvoorraden. In 2014 zijn op een aantal waterproductielocaties slibvoorraden geruimd. Nieuwe metingen van de te verwijderen voorraden, de normale toename van deze voorraden en aanpassing van het prijspeil leiden tot een noodzakelijke aanpassing van de voorziening.
59
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
Reorganisatievoorziening Per 1 januari 2006 is overeengekomen dat Brabant Water NV de werkzaamheden van de afgesloten dienstverleningsovereenkomsten met NV N.R.E. en Essent NV overneemt. Per die datum zijn ook de werkzaamheden van de NV TWM in de gemeenten Tilburg en Goirle overgenomen. De personele verplichtingen die voortvloeien uit deze overnames zijn in deze voorziening opgenomen. Verder zijn in deze voorziening alle kosten van goedgekeurde interne reorganisaties verantwoord. De hiermede samenhangende sociale kosten – op basis van het goedgekeurde Sociaal Plan – zijn onder deze voorziening gebracht. De kosten betreffen onder andere kosten in verband met vervroegde uittreding en outplacement. D-II Langlopende schulden 2014
2013
Bijdragen Schulden aan kredietinstellingen Leaseverplichtingen
170.393 17.404 −
166.814 23.753 2.654
Totaal
187.797
193.221
Bijdragen Onder bijdragen worden verstaan de eenmalige bijdragen die in rekening zijn gebracht voor de aanleg van materiële vaste activa. De samenstelling en ontwikkeling van deze post is als volgt:
Stand per 31 december 2013 Bijdragen 2014
Vrijval 2014 ten gunste van de Winst- en Verliesrekening Vrijval ten gunste van Strijp-R Stand per 31 december 2014
Distributieleidingen
Aansluitleidingen
KWO-installaties
Totaal
76.658 4.819 81.477
88.714 4.721 93.435
1.442 − 1.442
166.814 9.540 176.354
-957
-4.928
-26
-5.911
−
−
-50
-50
80.520
88.507
1.366
170.393
De ontvangen bijdragen ten behoeve van aansluitleidingen vallen in drieëndertig jaar vrij; dit is gelijk aan de afschrijvingstermijn van de op deze bijdragen betrekking hebbende activa. De bijdragen ontvangen voor de aanleg van distributieleidingen komen, gelijk aan de afschrijvingstermijn van de leidingen zelf, in negentig jaar vrij. De bijdragen KWOinstallaties worden afgeschreven gelijk aan de periode van contractduur van de bijbehorende installatie. De totale vrijval wordt ten gunste van de post afschrijvingen in de Winst- en Verliesrekening gebracht.
60
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
Overzicht schulden aan kredietinstellingen Jaar van aflossing 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027
Beginstand 2014 +Leningen - Aflossingen 2015* - Extra aflossingen Eindstand 2014
0%
2-3%
3-4%
4-5%
6-7%
7-8%
Eindtotaal
− − 5 5 5 5 − − − − − −
1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000
1.207 208 519 234 − − − − − − − −
− − − − − − − − − − − −
− − − − − − − − − − − −
1.127 182 182 182 182 − − − − − − 1.361
3.334 1.390 1.706 1.421 1.187 1.005 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 2.361
20
12.000
2.168
−
−
3.216
17.404
20 − 20
13.000 -1.000 12.000
2.558 -390 2.168
3.000 -3.000 −
454 -454 −
4.721 -1.505 3.216
23.753 -6.349 17.404
* De aflossingen 2015 zijn verantwoord onder D-III a): Kredietinstellingen. Leaseverplichtingen Voor de financiering van de koude-warmte-installaties zijn in het verleden door Brabant Water NV leaseovereenkomsten afgesloten met een financieringsmaatschappij. In 2014 zijn alle leaseovereenkomsten afgewikkeld en zijn alle daarmee samenhangende activa weer volledig eigendom van Brabant Water NV (meer specifiek Hydreco BV). 2014 Verplichtingen ultimo 2013 Aangegane verplichtingen 2014 Aflossingen 2014 opgenomen onder Aflossingen langlopende schulden volgend verslagjaar Stand per 31 december 2014
2.654 − -2.654 −
D-III Kortlopende schulden en overlopende passiva a. Kredietinstellingen Deze schulden hebben een kortlopend karakter (<1 jaar). Aan geldgevers aangaande kortlopende schulden zijn geen zekerheden verstrekt. 2014
2013
Handelsbanken Aflossingen langlopende schulden volgend verslagjaar Nog te betalen rente Aflossing leaseverplichtingen
13.575 6.349 1.303 −
7.636 6.826 669 125
Totaal
21.227
15.256
61
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december
b. Leveranciers De schulden aan leveranciers zijn tegen de nominale waarde opgenomen. c. Overige schulden 2014
2013
Incasso afdrachten voor derden Belastingen en premies Personeel Vooruit ontvangen investeringsbijdragen Overige schulden en overlopende passiva Waarborgsommen
18.579 11.858 9.723 2.506 22.510 1.313
18.831 7.829 8.911 1.683 2.531 1.067
Totaal
66.489
40.852
De toename van de nog te betalen belastingen en premies houdt verband met de verdubbeling van de belasting op leidingwater. De schulden aan personeel betreffen in belangrijke mate nog uit te betalen verlofuren en vakantiegeld. Onder de overige schulden en overlopende passiva is de schuld aan de NV TWM ter hoogte van € 21 miljoen opgenomen, die behoort bij de overnamesom zoals Brabant Water die inschat te moeten betalen. Hierbij moet worden opgemerkt dat de werkelijke overnamesom substantieel hoger kan uitvallen.
Toelichting niet uit de balans blijkende verplichtingen In 2007 zijn door Brabant Water NV de activiteiten en de bij die activiteiten behorende activa van de NV TWM overgenomen. Middels een gerechtelijke procedure wordt de te betalen overnamesom bepaald. Op dit moment is nog niet duidelijk wanneer een uitspraak wordt gedaan. Ook kan nog geen zekerheid worden verschaft over de uiteindelijke overnamesom. Wel is er inzicht in de te verwachten minimale hoogte van de overnamesom. Deze is door Brabant Water NV becijferd op een bedrag van € 52 miljoen. Het door de NV TWM berekende bedrag is overigens substantieel hoger dan dit bedrag. Ter meerdere zekerheid van de aflossing van bij de BNG afgesloten leningen is een deposito ter waarde van € 7,2 miljoen verpand aan de BNG. Er is nog voor € 85 miljoen te ontvangen aan goederen en diensten, waarvoor wel een opdracht is verstrekt. Brabant Water NV heeft een maximale kredietfaciliteit beschikbaar gesteld aan de Stichting Spaarfonds Brabant Water van € 5.000.000. Van deze faciliteit wordt overigens maar beperkt gebruik gemaakt (ultimo 2014 € 589.000). Over de daadwerkelijke gebruikte faciliteit wordt een marktconforme rente berekend. In 2015 heeft het Spaarfonds het besluit tot opheffing genomen. Het Spaarfonds heeft op het moment van verschijnen van deze jaarrekening aan al haar verplichtingen jegens Brabant Water NV voldaan.
62
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening
Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening (Bedragen x 1.000 euro)
Bedrijfsopbrengsten E-I Netto omzet De opbrengst drinkwater en ander water wordt verantwoord op basis van de berekende omzet vanuit de gerealiseerde afzet. Deze methode garandeert dat de gepresenteerde omzet aansluit met de gerealiseerde afzet. Technische ondersteuning en exploitatie installaties betreft voornamelijk uitgevoerde risicoanalyses, periodieke onderzoeken, opstellen beheersplannen en periodieke audits van de beheersplannen. 2014
2013
Drinkwater Ander water Technische ondersteuning en exploitatie installaties Koude-warmteopslag En gros levering
157.314 6.374 3.849 2.531 2.394
160.551 6.321 3.820 3.034 2.984
Totaal
172.462
176.710
De omzet in drinkwater in het eigen voorzieningsgebied is in 2014 € 3,2 miljoen minder dan in 2013. Dit is enerzijds toe te schrijven aan een dalende afzet. Tevens zorgt de wijze van omzetberekening ervoor dat er jaarlijks een vergelijking moet worden gemaakt tussen de berekende omzet en de werkelijke omzet. Deze vergelijking leidt in het verslagjaar tot een neerwaartse bijstelling. Opbrengst 2014
2013
Afzet * 1.000 m3 2014
2013
Drinkwater En gros levering
157.314 2.394
160.551 2.984
164.283 6.262
165.719 7.868
Totaal drinkwater
159.708
163.535
170.545
173.587
E-II Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Dit betreft kosten van afdelingen die toegerekend zijn aan materiële vaste activa en activa in uitvoering die in eigen beheer zijn vervaardigd alsmede de toegerekende kosten van afdelingen die ten laste van de voorzieningen worden gebracht.
63
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening
E-III Overige bedrijfsopbrengsten Onder de overige bedrijfsopbrengsten zijn begrepen alle opbrengsten met aan de waterlevering gerelateerde producten en diensten. Ons bedrijf beoogt een meerwaarde te bieden aan haar klanten door het aanbieden van een totaalpakket van waterzorg op maat. Uitgangspunt hierbij is dat met dergelijke activiteiten een neutrale dan wel een positieve bijdrage wordt geleverd aan het bedrijfsresultaat.
Diverse opbrengsten Administratieve boetes Toeslag acceptgiro's Brandvoorzieningen Meeliften op de nota door derden Pachten, huur en jachtrechten Subsidies Totaal
2014
2013
4.949 2.211 486 1.953 1.387 753 366
4.209 2.169 − 1.921 1.413 627 415
12.105
10.754
In 2014 is een toeslag op de betaling middels acceptgiro’s ingevoerd. Hiermee is met succes getracht het aantal automatisch betalende klanten te laten stijgen. De diverse opbrengsten zijn met name gestegen als gevolg van een incidentele extra opbrengst van verkoop van hout en een stijging van de opbrengsten uit het aanbieden van monteursopleidingen.
F Bedrijfslasten F-I Kosten van grond- en hulpstoffen
Energie Materialen Chemicaliën Rein- en ruwwater Totaal
2014
2013
7.531 4.627 1.612 1.795
8.406 4.663 1.687 1.644
15.565
16.400
De kosten van energie zijn gedaald als gevolg van enerzijds een daling in de prijs, anderzijds als gevolg van een daling in het verbruik per m3 meter.
64
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening
F-II Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten 2014
2013
Uitbesteed onderhoud Ingeleend personeel Andere bedrijfskosten Onderzoek, advies en ontwikkeling Kosten accountantsorganisatie Afvoeren en storten afval Dotaties voorzieningen en vrijval
16.784 11.159 4.842 4.247 582 602 9.821
16.878 9.631 6.372 3.406 378 268 12.959
Totaal
48.037
49.892
De kosten van ingeleend personeel zijn sterk gestegen als gevolg van een intensivering van ICT-inspanningen in 2014. De andere bedrijfskosten zijn gedaald onder andere als gevolg van lagere kosten van meteropname vanwege de toename van internetgebruik, het vervallen van de bijdrage aan de overheid voor de GBKN en de vrijval van de onder de kortlopende schuld gerubriceerde verplichting voor het uitkeren van natschade bij ons waterproductiebedrijf Budel. Kosten accountantsorganisatie 2014
2013
Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Andere niet-controlediensten Fiscale adviesdiensten
160 28 277 117
143 26 18 191
Totaal
582
378
2014
2013
Amovering transport- en distributieleidingen Amovering productielocaties Droogteschade grondwaterwinning en hydrologisch natuurherstel Groot onderhoud
9.278 658 -125 10
8.529 843 3.571 16
Totaal
9.821
12.959
De accountantskosten hebben betrekking op de kosten zoals deze in het verslagjaar zijn verantwoord. Dotaties voorzieningen en vrijval De post dotaties voorzieningen en vrijval betreft de volgende posten:
Met de provincie Noord-Brabant is in het verleden overeengekomen dat Brabant Water NV de kosten van een aantal projecten zal vergoeden die gemaakt worden voor het herstel van natuurgebieden. Eind 2013 is het convenant beĂŤindigd, waardoor er geen nieuwe dotatie aan deze voorziening is gedaan.
65
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening
F-III Lonen en salarissen 2014 Lonen en salarissen Rentedotatie en vrijval diensttijdgratificaties Rentedotatie en vrijval voorziening reorganisatie Rentedotatie en vrijval compensated absences Totaal mutaties in personeelsvoorzieningen Totaal lonen en salarissen Pensioenlasten Sociale premies Totaal sociale lasten
2013
41.557
43.162
332
114
-39
-40
18
-206 311 41.868
6.144 4.997
Totaal
-132 43.030 6.397 4.625
11.141
11.022
53.009
54.052
Gewogen gemiddeld aantal personeelsleden naar voltijdbanen 2014
2013
Brabant Water NV Hydrocare BV
700 47
715 45
Totaal
747
760
In 2014 zijn de cao-lonen toegenomen met 1,2%. Voor medewerkers met een marktconform salaris is dit 2,0%. Ondanks deze stijging nemen de salariskosten af. Dit hangt voornamelijk samen met een daling van het aantal fte. Als gevolg van de flexibilisering van de inkomenscomponenten zijn de salariskosten per medewerker toegenomen. Dit vertaalt zich in een toename van de waarden aan nog op te nemen verlofuren. Het saldo van de nog op te nemen verlofuren is opgenomen onder de kortlopende schulden. Bezoldiging Raad van Commissarissen en Bestuur De bezoldigingen van de Raad van Commissarissen alsmede van het Bestuur vinden plaats op basis van het bezoldigingsbeleid zoals dat door de Algemene Vergadering vastgesteld is in haar vergaderingen van respectievelijk 20 juni 2002 en 24 juni 2011. Sinds 1 januari 2013 vallen de Raad van Commissarissen en het Bestuur onder de Wet Normering Topinkomens (WNT) met de daarbij behorende normen en overgangsperiodes.De bezoldigingen van de Raad van Commissarissen en het Bestuur voldeden over het verslagjaar 2014 aan alle wettelijke vereisten van de WNT. Onderstaand zijn de bezoldigingselementen weergegeven volgens de definities zoals voorgeschreven in de WNT, uitgedrukt in euro's exclusief btw.
66
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening
Raad van Commissarissen Naam De heer drs. H.A.G.Hellegers De heer mr. H.B. Hieltjes Mevrouw ir. J.M. Leemhuis-Stout De heer mr. J.M.L.Niederer Mevrouw drs. M. Rookmaker De heer mr. C.G.J. Rutten De heer ir. A.J.A.M. Segers
Functie tot 1 juli Functie vanaf 1 juli lid geen lid lid lid lid voorzitter lid
Belastbaar loon
lid lid lid voorzitter lid geen lid geen lid
8.135 4.048 8.191 9.536 8.108 5.557 4.362
Bestuur Het bestuur van Brabant Water NV bestaat uit één persoon: de heer drs. G.J. van Nuland (geboortedatum 27-02-1956). Hij heeft een arbeidscontract op fulltime basis, daterend uit 2001. Zijn bezoldigingscijfers over 2014 zijn: Salaris Vakantietoeslag Overige belastbare emolumenten Pensioenpremies (1) Fiscale bijtelling dienstauto (2)
210.836 16.559 4.409 50.177 16.945
(1)
De pensioenvoorziening van het Bestuur verloopt via het ABP. Het ABP-reglement is daarbij van toepassing. Er is sprake van een middelloonsysteem. (2)
Door Brabant Water NV wordt een dienstauto ter beschikking gesteld. De fiscale bijtelling daarover is volledig voor rekening van het Bestuur.
F-IV Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 2014
2013
Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Desinvesteringen Opbrengsten verkoop vaste activa Bijdragen leidingen en KWO-installaties
30.874 13 2.772 -673 -5.911
29.323 86 4.657 -1.967 -5.798
Totaal
27.075
26.301
Bij buitengebruikstelling van vaste activa wordt het restant van de boekwaarde direct afgeschreven. Bij eventuele verkoop wordt de verkoopopbrengst geheel in mindering gebracht op de afschrijving. In afwijking van voorgaande jaren wordt een eventueel batig saldo niet meer gepresenteerd onder de overige opbrengsten, maar als reductie op de afschrijvingen. F-V Overige waardeveranderingen van immateriële en materiële vaste activa Het betreft hier de afwaardering van enkele KWO-projecten, samenhangende met de maximering van de in rekening te brengen tarieven op basis van de Warmtewet.
67
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening
F-VI Overige bedrijfskosten 2014
2013
8.797 4.570 3.165 910 1.729
7.688 5.198 3.096 882 329
19.171
17.193
2014
2013
Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van obligaties Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
2.322 666 -8.268
5.877 886 -3.648
Totaal
-5.280
3.115
Kantoorkosten Belastingen en overheidsheffingen Andere personeelskosten Gebruiksrechten Oninbare vorderingen Totaal
G FinanciĂŤle baten en lasten
De rentebaten en opbrengsten van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van obligaties hebben betrekking op uitstaande geldleningen, aangekochte obligaties, het verkoopresultaat op obligaties en hypotheken verstrekt aan personeel. In 2013 waren deze aanmerkelijk hoger als gevolg van bij verkoop van obligaties gerealiseerde resultaten. De rentelasten hebben onder andere betrekking op rekeningcourant kredieten en langlopende geldleningen. In 2014 zijn hier eveneens in opgenomen de financieringslasten die samenhangen met de te betalen overnamesom aan de NV TWM. Het betreft hierbij de rentelasten over de periode 1 juni 2007 tot en met 31 december 2014 voor een bedrag van â&#x201A;Ź 6,6 miljoen.
H Belasting en resultaat deelnemingen 2014
2013
Belasting uit gewone bedrijfsuitoefening Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen
126 203
324 -208
Totaal
329
116
Het aandeel resultaten in ondernemingen waarin wordt deelgenomen was in 2013 negatief vanwege het afwaarderen naar aanschafwaarde van Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV en een afwaardering van Water Fund Holland BV naar nihil.
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening
Witte pagina
68
Jaarrekening 2014 Enkelvoudige jaarrekening
70
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Enkelvoudige jaarrekening
Enkelvoudige Balans per 31 december na resultaatbestemming (Bedragen x 1.000 euro) 2014
2013
Activa A I II
Vaste Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
741.343 82.780
695.963 83.534 824.123
B I II
Vlottende Activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen
Totaal activa
48.497 9.389
779.497
43.643 24.024 57.886
67.667
882.009
847.164
71
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Enkelvoudige jaarrekening
Enkelvoudige Balans per 31 december na resultaatbestemming (Bedragen x 1.000 euro) 2014
2013
Passiva C
Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Wettelijke reserve Overige reserves Bestemmingsreserve
278 5.981 452.554 25.000
278 5.981 445.008 25.000 483.813
476.267
D
Vreemd Vermogen
I
Voorzieningen
123.128
120.754
II
Langlopende schulden
186.431
190.177
III a b c
Kortlopende schulden en overlopende passiva Kredietinstellingen Leveranciers Overige schulden
7.218 15.969 65.450
7.547 12.889 39.530 88.637 398.196
59.966 370.897
882.009
847.164
72
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Enkelvoudige jaarrekening
Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening (Bedragen x 1.000 euro) 2014 Overig resultaat na belastingen Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Netto resultaat
2013
29.030
39.155
1.041
-570 30.071
38.585
Brabant Water – Jaarverslag 2014
73
Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening (Bedragen x 1.000 euro)
Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Voor de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld.
Toepassing van artikel 402 Boek 2 BW De financiële gegevens van Brabant Water NV zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve vermeldt de Winst-en-Verliesrekening van Brabant Water NV conform artikel 402 Boek 2 BW slechts het aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen na belastingen en het overige resultaat na belastingen.
Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Brabant Water NV. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid.
74
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
Activa A Vaste activa A-I Materiële vaste activa Materiële vaste activa
Bedrijfsgebouwen en terreinen
Machines en installaties
Materiële vaste activa in uitvoering
Totaal
264.829
278.723
776.543
41.442
52.959
1.414.496
− -1.386
− -22.633
− -3.614
− -1.789
77.766 −
77.766 -29.422
10.243
24.906
35.024
2.944
-73.117
−
273.686
280.996
807.953
42.597
57.608
1.462.840
-116.533
-174.574
-395.706
-31.718
−
-718.531
-4.709
-10.951
-10.181
-3.782
−
-29.623
1.040
21.555
2.516
1.546
−
26.657
-120.202
-163.970
-403.371
-33.954
−
-721.497
Boekwaarde per 31 december 2014
153.484
117.026
404.582
8.643
57.608
741.343
Boekwaarde per 31 december 2013
148.296
104.149
380.836
9.723
52.958
695.964
Aanschafwaarde per 31 december 2013 Investeringsuitgaven 2014 Desinvesteringen in 2014 In gebruik gestelde materiële vaste activa 2014 Aanschafwaarde per 31 december 2014 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2013 Afschrijvingen in 2014 Afgeschreven deel desinvesteringen 2014 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2014
Leidingen in Andere vaste distributiebedrijfsgebied middelen en niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar
A-II Financiële vaste activa 2014
2013
Deelnemingen in groepsmaatschappijen Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige effecten Overige vorderingen Andere deelnemingen Door hypotheek gedekte leningen
6.974 − 54.161 13.860 7.534 251
6.135 1.105 40.001 28.674 7.331 289
Totaal
82.780
83.534
Deelnemingen in groepsmaatschappijen In 2008 is door Brabant Water NV de vennootschap Hydrocare BV opgericht. Dit is een 100% deelneming die gewaardeerd wordt tegen de netto vermogenswaarde.
75
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
2014 Boekwaarde per 31 december 2013 Resultaat 2014 Hydrocare BV
6.135 839
Boekwaarde per 31 december 2014
6.974
De financiĂŤle gegevens van de Hydrocare groep zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Vorderingen op groepsmaatschappijen Het verloop van de post vorderingen op groepsmaatschappijen is als volgt: 2014 Stand per 31 december 2013 Aflossing lening 2014
1.105 -1.105
Stand per 31 december 2014
â&#x2C6;&#x2019;
Over de verstrekte lening wordt een marktconform rentetarief in rekening gebracht.
B Vlottende Activa B-I Vorderingen en overlopende activa Deze vorderingen hebben een kortlopend karakter (< 1 jaar), met uitzondering van de vooruitbetaalde gebruiksrechten. 2014
2013
Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige vorderingen en transitoria Handelsdebiteuren Vooruitbetaalde gebruiksrechten Vorderingen op personeel
10.255 20.449 13.256 3.757 781
9.713 16.962 11.686 4.666 615
Totaal
48.497
43.643
Vorderingen op groepsmaatschappijen Aan groepsmaatschappijen zijn financieringen verstrekt en goederen en diensten geleverd. Over de verstrekte financieringen wordt een marktconform rentetarief in rekening gebracht. Voor onderlinge leveringen worden marktconforme tarieven berekend. B-II Liquide middelen 2014
2013
Spaarrekeningen Banken rekening courant
7.502 1.887
20.002 4.022
Totaal
9.389
24.024
De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de vennootschap.
Passiva
76
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
C Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal
Wettelijke reserve
Overige reserves
Bestemmingsreserve
Totaal
Stand per 31 december 2013 Resultaat 2014 Aanpassing wettelijke reserve Afwaardering goodwill TWM
278 − − −
5.981 − − −
445.008 30.071 − -22.525
25.000 − − −
476.267 30.071 − -22.525
Eigen vermogen per 31 december 2014
278
5.981
452.554
25.000
483.813
D Vreemd Vermogen D-I Voorzieningen 2014
2013
Herstelkosten transport- en distributieleidingen Herstelkosten productielocaties Droogteschade grondwaterwinning en hydrologisch natuurherstel Diensttijdgratificaties Compensated absences Groot onderhoud Reorganisatie
108.638 7.669 3.964 1.949 591 264 53
104.647 8.298 4.121 1.908 1.116 385 279
Totaal
123.128
120.754
De toelichting, opbouw, het verloop en de verplichtingen in de toekomst van deze voorzieningen zijn toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening. D-II Langlopende schulden 2014
2013
Bijdragen Schulden aan kredietinstellingen Leaseverplichtingen
169.027 17.404 −
165.372 23.753 1.052
Totaal
186.431
190.177
2014
2013
Aflossingen langlopende schulden volgend verslagjaar Nog te betalen rente Aflossing leaseverplichtingen
6.349 870 −
6.826 669 52
Totaal
7.219
7.547
D-III Kortlopende schulden en overlopende passiva a. Kredietinstellingen
b. Leveranciers De schulden aan leveranciers zijn tegen de nominale waarde opgenomen.
77
Brabant Water – Jaarverslag 2014 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
c. Overige schulden 2014
2013
Incasso afdrachten voor derden Belastingen en premies Personeel Vooruit ontvangen investeringsbijdragen Overige schulden en overlopende passiva Waarborgsommen
18.579 11.455 9.511 2.506 22.086 1.313
18.831 7.829 8.911 1.683 1.209 1.067
Totaal
65.450
39.530
Toelichting niet uit de balans blijkende verplichtingen Brabant Water NV staat borg voor kredietfaciliteiten van haar dochter tot een bedrag van maximaal € 13 miljoen. Ultimo verslagjaar is voor € 8 miljoen gebruik gemaakt van deze faciliteit. Over het opgenomen bedrag betaalt de dochter aan Brabant Water NV een garantievergoeding van 1,4%.
’s-Hertogenbosch, 16 april 2015
Raad van Commissarissen van Brabant Water NV De heer mr. J.M.L. Niederer De heer drs. H.A.G. Hellegers De heer mr. H.B. Hieltjes Mevrouw ir. J.M. Leemhuis - Stout Mevrouw drs. M. Rookmaker
Bestuur van Brabant Water NV De heer drs. G.J. van Nuland
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014
Overige gegevens
78
79
Brabant Water – Jaarverslag 2014
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan de Algemene Vergadering van Brabant Water NV.
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2014 van Brabant Water N.V. te ‘s-Hertogenbosch gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2014 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2014 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven alsmede voor het opstellen van het jaarverslag van de directie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die voldoet aan de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die WNT-eisen van financiële rechtmatigheid mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse
controlestandaarden en de Beleidsregels toepassing WNT, inclusief het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risicoinschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede voor de naleving van de WNTeisen financiële rechtmatigheid, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Brabant Water NV per 31 december 2014 en van het
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014
resultaat over 2014 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Voorts zijn wij van oordeel dat de jaarrekening 2014 in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoet aan de WNT-eisen van financiĂŤle rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Breda, 16 april 2015 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: Drs. W. Veldhuis RA
80
Brabant Water – Jaarverslag 2014
81
Winstbestemming Statutaire regeling winstbestemming Artikel 26.2 De winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering, met dien verstande dat uitkeringen ten laste van de winst, afwijkend van het voorstel van de directie, slechts kunnen worden gedaan nadat de Raad van Commissarissen in de gelegenheid is gesteld om over de voorgenomen afwijking schriftelijk zijn oordeel te geven, rekening houdende met het belang van de vennootschap. Bij staking van stemmen over uitkering of reservering van winst wordt de winst waarop het voorstel betrekking heeft gereserveerd.
Winstbestemming 2014 Gelet op het door de Algemene Vergadering vastgestelde financieel beleid voor de 3e Planperiode (verslagjaren 2012 t/m 2016) adviseren de Aandeelhouderscommissie en de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering in te stemmen met het voorstel van het Bestuur om het resultaat van het boekjaar 2014 (30.071.000 euro) toe te voegen aan de Algemene Reserve teneinde het weerstandsvermogen te versterken in verband met de nog te verwachten financiële verplichtingen, met name in verband met het zogeheten ‘TWM-dossier’.
Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2014
Afkortingen ABP BW Cao FUR JOGG KIAD KWO MER MVO NHTV NRD NRE NWO PMWP STRONG TWM WNT WACC
Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds Burgerlijk Wetboek Collectieve arbeidsovereenkomst Flexibele UittredingsRegeling Jongeren op Gezond Gewicht Kwaliteits Instructie Aanleg Drinkwater Koude- en WarmteOpslag Milieueffectrapportage Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Nederlandse Hogeschool voor Toerisme en Verkeer Notitie Reikwijdte en Detailniveau Nutsbedrijf Regio Eindhoven Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Provinciaal Milieu- en Waterplan Structuurvisie Ondergrond NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij Wet Normering Topinkomens Weighted Average Cost of Capital
82