Wat er voor verhaal zit achter uw kraanwater

WAT ER voor verhaal zit achter uw kraanwater

COLOFON Productie Branding Topics, Helmond Vormgeving en opmaak Anita Smits Tekst Joost van Sluijters Fotografie Branding Topics e.a.

Grafische illustraties Ed Metternich Drukker Drukkerij Claessens Š Branding Topics Meer weten over Brabant Water?

073 683 00 00 www.brabantwater.nl Brabant Water Postbus 1068 5200 BC ’s-Hertogenbosch

WAT ER voor verhaal zit achter uw kraanwater

1

WAT ER achter dit bordje schuilgaat Achter het bordje ‘waterwingebied’ gaat een hele wereld schuil. Die wereld bevindt zich vooral onder de grond. Brabant Water pompt al haar kraanwater op uit de bodem. Soms wel driehonderd meter diep.

Regen, sneeuw en hagel die duizenden jaren geleden op het Brabantse land viel, is in de loop der jaren langzaam naar beneden gesijpeld en vormt als grondwater nu de bron voor heerlijk drinkwater. Ook het water dat vandaag in de waterwingebieden en daar buiten valt, zal op de hele lange termijn als drinkwater bij u uit de kraan stromen.

Voorzichtig Zonder grondwater geen kraanwater. Geen wonder dat Brabant Water heel voorzichtig is met de Brabantse bodem en in het bijzonder met haar waterwingebieden, waarin immers de bronnen liggen. Daar gelden heel strenge regels, zodat bacteriën en chemische stoffen de bron niet kunnen bereiken. En zelfs buiten de waterwingebieden doet Brabant Water veel om het grondwater schoon te houden. We proberen het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen door bewoners, bedrijven, landbouw en gemeenten terug te dringen. Daarnaast houden we de voornemens voor ondergrondse opslag van kernafval scherp in de gaten en zijn we zeer kritisch ten aanzien van boringen naar schaliegas. We moeten in uw belang immers ook waken over de waterkwaliteit op de lange termijn.

"Brabant Water is heel voorzichtig met de Brabantse bodem" Ongerepte natuur Doordat we zo bewust omgaan met de waterwingebieden zijn dit in veel gevallen heel bijzondere stukjes ongerepte natuur. Het gaat om mooie gevarieerde bossen met verschillende Hollandse boomsoorten en om hooiweiden, heide, vennen, stuifzanden en ruigten. Plekken waar het voor dieren, zoals de door ons geadopteerde heikikker, goed toeven is. Maar ook voor mensen. Als het maar even mogelijk is, stelt Brabant Water daarom haar waterwingebieden open voor wandelaars en fietsers. Daarbij gelden uiteraard wél strikte voorwaarden, want het recreëren mag hier nooit ten koste gaan van de waterwinning.

Drinkwaterproductiebedrijf Industriewaterproductiebedrijf Hoofdkantoor Nevenvestiging en regiokantoren Regiokantoor 17 11

5

2 3 1

23 ‘s-Hertogenbosch

12

6

7 Breda 8

24

21

10

9

13

14

4

16

18

25 Veghel

19

26

20

Eindhoven

28 30

22 29

15

1 Bergen op Zoom 2 Wouw 3 Roosendaal 4 Schijf 5 Seppe 6 Zevenbergen

7 Oosterhout 8 Dorst 9 Prinsenbosch 10 Tilburg 11 Genderen 12 Vlijmen

13 Haaren 14 Oirschot 15 Luyksgestel 16 Vessem 17 Lith 18 Schijndel

27

19 Son 20 Welschap 21 Nuland 22 Eindhoven 23 Loosbroek 24 Macharen

25 Veghel 26 Lieshout 27 Budel 28 Helmond 29 Someren 30 Vlierden

Zuinig Noord-Brabant kent in totaal dertig verschillende waterwingebieden.

Daarmee is Brabant Water één van de grotere natuurbeheerders van Brabant. Jaarlijks pompen we in die gebieden bijna 180 miljoen m3 water op. Ook grondwater van buiten de wingebieden loopt uiteindelijk onder­gronds richting de bron. Het is goed om daar bij na te denken als u bijvoorbeeld het onkruid op uw terras verdelgt. Wees daar alert op.

2

WAT ER met opgepompt water gebeurt voor het uit uw kraan komt

"We garanderen dat u lekker, schoon en gezond drinkwater geleverd krijgt" We hebben in Brabant geluk: het water dat we diep uit de bodem oppompen, is al heel schoon en kan relatief gemakkelijk verwerkt worden tot drinkwater.

Dat gebeurt op alle plekken in Noord-Brabant op ongeveer dezelfde manier. In het grondwater zijn in de loop der jaren gassen, ijzer, mangaan en magnesium opgelost en is veel van de zuurstof verdwenen. Het grondwater dat we van vele honderden meters diepte oppompen, wordt daarom eerst belucht. Daarmee verdrijven we op natuurlijke wijze koolstofdioxide, methaan en bijvoorbeeld zwavel足waterstof uit het water. Doordat het ijzer in het water met zuurstof in

aanraking komt, gaat het oxideren en vormt het vlokjes, die we er daarna in een zandfilter heel gemakkelijk uit kunnen filteren.

Zandfilters De volgende stap in het proces is zandfiltratie. Dit houdt in dat het water door grote bakken met zuiver zand stroomt. IJzer, ammonium en veel van het mangaan blijft in deze filters achter, terwijl het water daar doorheen zakt. Nu hebben we drinkwater. Dit water heeft echter, als gezegd, uit de grond het nodige calcium en magnesium opgenomen. Op sommige

"Het water dat we oppompen is al relatief schoon"

plaatsen is het water daardoor ‘hard’. Dat kan lastig zijn bij het gebruik.

Brabant Water onthardt het water daarom waar dat nodig is voor haar gebruikers. Veel van de kalk en het magnesium wordt dan uit het water gehaald.

Zuurstof Voordat het water op transport gaat, beluchten we het water nog een keer door extra zuurstof toe te voegen. Daarmee is het drinkwater helemaal klaar voor gebruik. We slaan het water nu op in grote opslag­ kelders: de zogenoemde reinwaterkelders. Zo zorgen we ervoor dat we in onze provincie voldoende water hebben, zelfs als de vraag ineens heel groot is (als bijvoorbeeld in de pauze van een wedstrijd van het Nederlands elftal iedereen ineens tegelijkertijd naar de wc gaat).

Pompen Vroeger werd het water naar boven gepompt in de watertorens.

Op die manier ontstond er een constante druk op het leidingnet.

Boven in de watertoren zit een enorm reservoir met water. Hoe hoger de watertoren: hoe hoger de druk. Nu zijn in Noord-Brabant nog maar heel weinig watertorens in gebruik. Het water wordt namelijk door middel van geavanceerde, zuinige pompen, die reageren op de vraag

naar water, vanuit de kelders het leidingnet in gepompt. In heel Brabant ligt ruim 18.000 kilometer aan drinkwater­leidingen en nog eens 8.000 kilometer aan aansluitleidingen. Al die waterleidingen worden door Brabant Water onderhouden én schoon gehouden.

Zo kunnen we garanderen dat u lekker, schoon en gezond drinkwater geleverd krijgt.

Opgepompt water wordt belucht, waar dat nodig is ontkalkt, één tot twee keer gefilterd en opgeslagen in een enorme kelder. Van daaruit wordt het water het leidingnet ingepompt.

3

WAT ER de reden van is dat we kalk uit het water halen (maar niet alle kalk!)

Voor het maken van drinkwater gebruikt Brabant Water grondwater.

Dat is regenwater dat door de aarde gefilterd is. Maar op zijn tocht door de grond lost in het kalkvrije regenwater wel wat kalk op.

Grondwater dat Brabant Water oppompt, bevat daardoor van nature kalk. In sommige gebieden (waar veel kalk in de grond zit) zelfs best veel. Dat noemen we hard water. De hardheid van water wordt in Nederland uitgedrukt in Duitse graden hardheid (°dH). Dit geeft de hoeveelheid kalk (en magnesium) in water aan.

- 0 tot 4 °dH: - 4 tot 8 °dH: - 8 tot 12 °dH: - 12 tot 18 °dH: - 18 tot 30 °dH:

Ontharden Kalk is een natuurlijk bestanddeel van drinkwater. De aanwezigheid van kalk in kraanwater is niet schadelijk voor uw gezondheid. Integendeel, het is zelfs belangrijk (én wettelijk verplicht) dat een minimale hoeveelheid kalk en magnesium in het kraanwater voorkomt omdat uw lichaam dat nodig heeft. Maar hoewel kalk niet schadelijk is, is teveel kalk in het kraanwater niet prettig. Dit kan onder andere zorgen

zeer zacht water zacht water gemiddeld vrij hard water hard water

De gemiddelde hardheid van het drinkwater in Noord-Brabant varieert van nature tussen de 4,8 °dH en 16,7 °dH. Brabant Water brengt de hardheid waar dat nodig is met onthardingsinstallaties terug.

voor ketelsteen op uw wasmachine, afwasmachine, waterkoker en koffiezetapparaat en voor overmatige kalkaanslag op sanitair en servies. Daarom kiest Brabant Water ervoor om het drinkwater soms te ontharden. Vanaf 2017 heeft iedereen in heel Noord-Brabant water zachter dan 11,2 °dH.

Laatste beetje Met het laatste beetje kalk zorgen we er bovendien voor dat water de koperen leidingen niet aantast. De laatste reden dat niet alle kalk uit het water wordt gehaald is een economische. Het volledig verwijderen van alle kalk zou enorm duur zijn en de waterprijs onnodig opdrijven.

Natuurlijk willen we water graag zo betaalbaar mogelijk houden.

kalkhoudend slib

ijzerhoudend slib

kalkpellets

filterzand

landbouw

biovergisting

isolatie woningbouw

grondbank

Alle reststoffen die bij de productie van water ontstaan worden duurzaam hergebruikt.

Niet alleen de kalk van het ontkalken, maar bijvoorbeeld ook het zand. De kalkkorrels van Brabant Water vindt u bijvoorbeeld terug in de cradle-to-cradle tappijttegel van tapijtfabrikant Desso.

Schuim Doordat Brabant Water het water onthardt, hoeft u minder hard te poetsen en gaan uw apparaten die water verwarmen langer mee.

Daarnaast bespaart u op was- en schoonmaakmiddelen. Zacht water schuimt namelijk eerder bij een kleine hoeveelheid was- of schoonmaakmiddel. Daarbij komt de was minder stijf van de waslijn en deze zachtere kleding blijft langer mooi ĂŠn slijt minder snel.

Besparen Het verlagen van de hoeveelheid kalk in het drinkwater door Brabant Water, is goed voor de portemonnee. Want je bespaart niet alleen op schoonmaakmiddelen. Kalkaanslag op de verwarmingselementen van bijvoorbeeld uw boiler of waterkoker, zorgt ervoor dat het langer duurt om water op te warmen. Zachter water zorgt dus voor een lager energieverbruik. Het netto voordeel met onthard water is 8 tot 20 euro per huishouden per jaar. Dat kan jaarlijks oplopen tot twintig miljoen euro voor heel Brabant. En daarnaast is daar dan nog een milieuvoordeel door het lagere energieverbruik. En over milieu gesproken: het kalk dat Brabant Water uit uw water haalt, wordt netjes hergebruikt.

Vooral voor de isolatie van kruipruimtes onder woningen, maar ook de glas-, beton- en cementindustrie maken dankbaar gebruik van het kalk dat we uit uw water halen. Voor Brabant Water is het vanzelfsprekend dat de reststoffen uit het proces elders gebruikt worden. We proberen dat voor al onze reststoffen te bereiken.

"Brabant Water kiest ervoor om het drinkwater waar nodig te ontharden"

4

WAT ER gedaan wordt om te zorgen dat u altijd water hebt Het lijkt vanzelfsprekend dat er altijd water uit uw kraan komt. Maar dat gaat niet vanzelf. Met ruim 800 medewerkers werken we er dagelijks aan om te zorgen dat iedereen in Brabant gewoon drinkwater heeft. Altijd. Overal. Dat is écht een enorme klus.

Want na het winnen, zuiveren en ontkalken van het water moet dit gedistribueerd worden naar alle klanten. Daarvoor heeft Brabant Water een leidingnet aangelegd van liefst 18.000 kilometer. Dat is van hier naar Tokio én terug... Dat enorme netwerk moet dagelijks onderhouden worden. En ook de zuiveringsen pompinstallaties vragen continu om onderhoud.

Ondertussen mag ú van dat onderhoud natuurlijk helemaal niets merken.

Continuïteit De continuïteit van de watervoorziening is voor huishoudens en bedrijven essentieel. Toch zijn storingen op zo’n groot netwerk niet te voorkomen.

Daarom heeft Brabant Water dag en nacht en alle dagen van de week een team van technici klaar staan om in geval van calamiteiten problemen op te lossen en u weer snel van water te voorzien. Daarnaast

beschikken we over noodscenario’s die er in voorzien dat straten en buurten alsnog water krijgen als de watervoorziening langer uitvalt.

We delen dan bijvoorbeeld waterzakken uit en plaatsen als dat nodig is tapkranen. Soms zetten we zelfs een waterwagen in om mensen alsnog van water te voorzien. Water is immers voor ons allemaal enorm belangrijk en dat merk je eigenlijk pas als het er even niet is. Daarom ook houdt geavanceerde apparatuur alle processen in de gaten en is alles wat essentieel is binnen het proces dubbel uitgevoerd.

leidingnet van 18.000 km

Bedrijven Er zijn in Brabant zelfs bedrijven waar de gehele productie stilvalt op het moment dat er geen water beschikbaar is. Voor dergelijke bedrijven ontwikkelt Brabant Water ook oplossingen op maat. Dat kan bijvoorbeeld bestaan uit een eigen reservoir waaruit het bedrijf kan putten als zich problemen voordoen. Of we kiezen ervoor om het bedrijf op twee verschillende netwerken aan te sluiten, zodat de kans op problemen drastisch verkleind wordt. En voor de in Brabant zo grote agrarische

sector heeft Brabant Water eveneens een noodvoorziening beschikbaar ter voorkoming van diersterfte en productieverlies. Zo krijgt het credo van Brabant Water: altijd, overal ook binnen de zakelijke markt inhoud.

Kwaliteit U wilt niet alleen water hebben; u wilt dat dit water van de allerbeste kwaliteit is. Dat garanderen we. Brabant Water onderzoekt haar eigen water voortdurend. Het kraanwater wordt vaker en op meer stoffen

"Water is voor ons allemaal enorm belangrijk"

onderzocht dan bijvoorbeeld mineraalwater. Voor circa 65 stoffen is in de wet de maximale hoeveelheid vastgesteld en we zorgen er dagelijks voor dat uw kraanwater daar ruim onder blijft. Daarnaast onderzoekt het waterlaboratorium Aqualab Zuid dagelijks de microbiologische kwaliteit van het water. Daarbij zijn de normen uiteraard streng.

5

WAT ER nodig is om altijd schoon water uit de kraan te laten komen Om ervoor te zorgen dat u altijd schoon water uit de kraan krijgt, onder­houdt Brabant Water haar leidingnet voortdurend. We kijken steeds of de kwaliteit van alle leidingen nog goed is. Dat doen we onder andere door storingen goed te analyseren. Die kunnen namelijk verraden dat vervanging noodzakelijk is. Naast transport- en hoofd­ leidingen van staal, beton, kunststof of gietijzer gaat het daarbij om dienstleidingen tussen de hoofdleiding en de watermeter bij u thuis.

Die zijn gemaakt van staal, koper, gietijzer, pvc of PE (polyetheen).

Al die leidingen liggen onder de grond en hebben te maken met invloeden van binnen- en buitenaf. Daardoor verouderen ze. Zeker waar de leidingen dicht bij bijvoorbeeld een spoorlijn liggen, waar een lekkage voor ongelukken kan zorgen, vervangt Brabant Water leidingen vaak al preventief.

Vervangen Jaarlijks vervangt Brabant Water ruim 100 kilometer van ons drinkwaternet. Dat is momenteel voldoende om storingen op te vangen.

Maar de verwachting is, dat in de komende jaren veel meer vervangen zal moeten worden. Daarom zijn we begonnen met onderzoek om de bekende wijze van vervanging met de traditionele leidingen en aansluitingen slimmer uit te voeren. We willen gebruik maken van nieuwe aanlegtechnieken zonder sleuven, inspectie­techniek waarbij

"We onderhouden ons leidingnet continu"

de leiding niet open hoeft en we zoeken en vinden andere innovatieve werkwijzen. Dat scheelt geld, waardoor we met gelijkblijvende investeringen steeds meer kilometers leidingnet kunnen vervangen.

Bij dat vervangen plannen we de werkzaamheden het liefst samen met werkzaamheden van de gemeente en kabel- en leiding­eigenaren. Dan hoeft een straat maar één keer open en blijft de overlast voor de omge­ ving beperkt.

Neerslag Opgepompt water bevat ijzer en mangaan. Dat wordt bij het zuiveren bijna volledig verwijderd, maar toch gaat altijd een klein spoor mee de leiding in. Op zich is dat geen probleem. Maar na vele jaren kan dit ijzer en mangaan zich ophopen als een soort roestdeeltjes in het leidingnet.

Plug

water hoge snelheid

Dat is niet zorgwekkend, maar Brabant Water wil wĂŠl voorkomen dat dit, als het meer wordt, ineens bij de mensen uit de kraan komt. Daar wordt de witte was immers niet schoner van. Daarom voert Brabant Water regelmatig metingen uit in het netwerk, waarmee het kan vaststellen hoeveel vervuiling in de leidingen zit. En lang voordat u daar last van zou kunnen krijgen, grijpt Brabant Water in.

Spuien Dat doen we door periodiek te spuien. In de grote leidingen, de dikste zijn wel een meter in doorsnede, voert Brabant Water een schuimrubberen plug in. Die wordt vervolgens door het water zelf door de leiding geperst. De leidingen met een doorsnede kleiner dan 30 centimeter, spoelen we met snel stromend water schoon. Door met hoge snelheid te spoelen wervelen de deeltjes op en deze worden dan door het water meegevoerd. Dat water lozen we dan op een riool of in een sloot. Op die manier spoelen we gemiddeld eens in de zes, zeven jaar alle leidingen schoon.

"Alle leidingen spoelen we elke zes tot zeven jaar schoon"

6

WAT ER voor zorgt dat het water nooit op gaat In Noord-Brabant pompt Brabant Water jaarlijks 180 miljoen m3 water omhoog. Stelt u zich het eens voor: 180.000.000.000 liter. Je zou je daarom zorgen kunnen maken of het water van Brabant Water niet een keer opraakt. Maar we kunnen u gerust stellen; als het ons lukt om het grondwater niet te vervuilen, raakt het water niet op. In Noord-Brabant valt namelijk jaarlijks maar liefst 23 keer meer neerslag dan wat aan water wordt opgepompt. Daarvan verdwijnt voldoende in de onder­ grond om wat we oppompen weer aan te vullen. Dat houdt Brabant Water uiteraard zeer nauwkeurig in de gaten. Zo weten we dat de grondwatervoorraad waar we momenteel uit putten 500 miljard m3 is; dat is 2.777 keer meer dan we jaarlijks oppompen.

liter

300 gr rundsvlees

één appel

kilo bloem

pot thee

t-shirt

4500

70

1000

90

2700

Ook zonder dat we de kraan thuis open doen, verbruiken we water. Een liter thee kost 90 liter water voor de productie van de thee, los van het water in de theepot.

"Er valt jaarlijks meer neerslag dan wat aan water wordt opgepompt"

Genoeg In Noord-Brabant is er dus drinkwater genoeg. Het water dat we drinken is immers allemaal afkomstig van neerslag. En op aarde valt oneindig veel meer regen dan de totale mensheid ooit kan drinken.

Ook op zonnige dagen, als menigeen zijn zwembadje vult en de tuinen sproeit, kan Brabant Water ruim voldoende leveren. Ondertussen blijft het voor uw portemonnee en het milieu verstandig om zuinig met water om te springen.

Verborgen Onderschat ondertussen uw waterverbruik niet. Ook als de kraan dicht is verbruikt u water. Voor één enkele reep chocolade wordt bijvoorbeeld even veel water gebruikt als voor 40 wasjes in uw wasmachine (2.400 liter). Goed om daar ook over na te denken.

7

WAT ER door uzelf gedaan kan worden Brabant Water waakt over uw water; van de bron tot aan uw water­ meter. U mag erop rekenen dat het water dat bij u thuis binnenkomt voldoet aan alle wettelijke eisen. Daarna is het aan u om met even veel zorg met dit water om te gaan. Dat is uiteraard úw verantwoordelijkheid, maar omdat binnen Brabant Water zoveel kennis op dit gebied aanwezig is, willen we u hier tóch adviseren: over lood, boilers, legionella, ontharden en... over onkruid.

Lood Als u in een huis woont van voor 1950 kunnen in uw huis nog loden leidingen liggen. Als water door loden leidingen stroomt, kan een beetje lood oplossen in het water. Dat is een probleem. Lood is immers een giftige stof die gemakkelijk door het menselijk lichaam wordt opgenomen. Vooral bij jonge kinderen. Daarom adviseren we om loden leidingen te laten vervangen. Gebruik daarvoor leidingen die voorzien zijn van een Kiwa-keurmerk. Laat als u nog loden leiding hebt, het water goed door spoelen voor u het drinkt en gebruik het niet voor babyflesjes.

Boiler en geiser Heet water neemt gemakkelijker metalen op dan koud water. Het kan gaan om metalen uit uw geiser of boiler en zelfs om metalen uit uw kraan. Warm water uit de kraan is daarom minder geschikt voor consumptie dan koud water. We raden dan ook altijd aan om, bijvoorbeeld voor de thee, koud water te tappen en dit in een waterkoker of in een ketel te verwarmen. De ‘kokend water-kranen’ die nu verkrijgbaar zijn, vormen een uitzondering. Het water dat daar uitkomt kunt u wél probleemloos consumeren.

Waterontharders Op de markt worden verschillende thuisontharders aangeboden.

Deze apparaten zijn in staat om kalk (veelal volledig) uit het kraanwater te verwijderen. Maar als u gebruik maakt van een waterontharder kan daarin bacteriegroei ontstaan die de waterkwaliteit negatief beïnvloedt.

Ook filters moeten bijvoorbeeld tijdig vervangen worden en bij instal­la­ties op basis van ionenwisseling moet de kunsthars tijdig geregenereerd worden. Daarnaast moet bijvoorbeeld vaak een terugstroombeveiliging geplaatst worden. Deze installaties dienen sowieso voorzien te zijn van een Kiwa Watermerk-certificaat en u mag als u het water niet louter binnen het eigen huishouden gebruikt, het water niet verder ontharden dan de wettelijke norm van 5,6 °dH. Meer details vindt u op www.infodwi.nl.

"Brabant Water waakt over uw water; van de bron tot aan uw watermeter"

Legionella In drinkwater kan de legionellabacterie in zeer kleine aantallen voorkomen. Legionella wordt pas gevaarlijk als de bacterie zich vermenigvuldigt en via druppels waternevel in de lucht komt die u inademt.

De legionellabacterie vermenigvuldigt zich in water dat langere tijd stil staat en dat een tempe­ratuur heeft tussen 20°C en 50°C. We raden dan ook aan om de temperatuur van het water in uw boiler af te stellen op minimaal 60°C. Boven de 60°C gaat de bacterie dood.

Bent u langer dan een week niet thuis geweest, dan kunt u het water het best een minuut laten stromen voordat u gaat douchen. Daarbij kunt u de douchekop het beste onderdompelen in een emmer water.

Dit vermindert de kans op waternevel.

Onkruid Dan nog iets heel anders wat u kunt doen voor gezond drinkwater: helpen om de bron te beschermen. Hoewel het vaak in fraaie groene flessen verkocht wordt, is onkruidverdelger een alles behalve ‘groen’ product. Het actieve bestanddeel in veel onkruidverdelgers is glyfosaat: een fosforverbinding die zeker niet terecht moet komen in ons drinkwater. In gebieden buiten Noord-Brabant waar oppervlaktewater gebruikt wordt voor het drinkwater, is glyfosaat soms nu al een serieus probleem. In Brabant kan het dat worden. Gebruik daarom gewoon de schoffel om iets aan onkruid te doen, dan houden we de bronnen schoon.

8

WAT ER door u gedaan kan worden aan de hoogte van de jaarafrekening Sinds 1992 is het drinkwaterverbruik al gedaald van ongeveer 135 liter naar 119 liter per persoon per dag. Die besparing van 12% is een mooie winst. Toch kan het nog minder. Dat is niet alleen winst voor het milieu en de drinkwatervoorraad, maar eveneens voor uw eigen portemonnee.

Betaalbaar Water is betaalbaar. Al zeggen we het zelf. Voor pakweg een euro krijgt u 1000 liter drinkwater (inclusief vastrecht) in huis. Toch loont het zeker de moeite om zuinig met water om te gaan. Niet alleen omdat u daarmee werkt aan een lagere waterrekening, maar ook omdat u zo in veel gevallen zorgt voor een lagere energierekening. Gemiddeld gebruiken we 120 liter water per persoon per dag. Dat zijn ongeveer 12 volle emmers. Natuurlijk hangt uw watergebruik af van uw persoon­ lijke leefgewoonten en woonsituatie. Een flink deel van die volle emmers betreft warm water. En waar koud water nog goedkoop genoemd mag worden, is warm water dat zeker niet. Laten we de douche als voorbeeld nemen.

"Water is betaalbaar, maar warm water is aanzienlijk duurder" Warm water Nederlanders douchen namelijk steeds een beetje langer (terwijl we écht niet viezer worden). Gemiddeld staan we nu negen minuten onder de douche. Als we in Nederland allemaal vijf minuten gaan douchen, besparen we jaarlijks 77.000 Olympische zwembaden vol met warm water of de jaarlijkse CO2-uitstoot van 763.000 auto’s.

Als we dat terugrekenen naar een gezin van vier personen betekent dat, bij de huidige energieprijzen, een besparing van ruim tweehonderd euro per jaar. En zo valt bij appara­ten die warm water gebruiken of maken, veel geld te verdienen door voor een zuiniger apparaat te kiezen. Let dus bij de aanschaf van een vaatwasser of wasmachine ook op het waterverbruik.

"Controleer af en toe of u geen lek hebt"

Koud water Ook op koud water kunt u gemakkelijk besparen en zelfs dan bespaart u energie. Want voor het leveren van schoon drinkwater wordt uiteraard ook energie verbruikt. Koop dus een waterbesparende kraan en douchekop en kies voor een toilet met een spaarknop voor de kleine boodschap. En draai de kraan tussendoor dicht bij het handen wassen, tanden poetsen en scheren. Bedenk: wie het water laat lopen tijdens bijvoorbeeld het tandenpoetsen, verspilt zo'n 10 liter water per minuut.

Meter En dan nog iets: hou de watermeter in de gaten. Als alle kranen dicht zijn en het reservoir van de wc is vol, dan zou uw watermeter helemaal stil moeten staan. Als dat niet het geval is, dan hebt u waarschijnlijk

een lekkage. Dat zorgt niet alleen voor waterverlies, maar in veel gevallen ook voor schade. Een lekkende kraan verspilt 4 liter water per uur of 35 kubieke meter per jaar.

Flessenwater Over uw portemonnee gesproken: als u werkelijk geld wil besparen op water, gebruik dan geen flessenwater, maar gewoon het lekkere drinkwater uit uw kraan. Kraanwater is milieuvriendelijk en 400 tot 1000 maal goedkoper dan bronwater & mineraalwater, terwijl het kwalitatief minstens zo goed is.

Waterverbruik THUIS in liters per dag 1 Water komt het huis binnen 2 Toilet - Toilet 33,8 5

4

3 Keuken - Afwassen hand 3,6 - Afwassen machine 2,0 - Voedselbereiding 1,4 - Koffie / thee 1,2 - Water drinken 0,6 4 Badkamer - Bad 1,8 - Douche 51,4 - Wastafel 5,2 5 Wasmachine - Machinewas kleding 14,3

2 6

1

3

6 Overig buiten 3,7 - planten water geven - fietsband plakken - auto wassen - zwembad vullen

9

WAT ER nog meer is dan water Brabant Water heeft als eerste en belangrijkste taak om u altijd en overal heerlijk schoon drinkwater te leveren. Dat is helder. Maar er is meer. Brabant Water is immers ook een bedrijf dat midden in de (Brabantse) samenleving staat, dat een verantwoordelijkheid voelt op het gebied van duurzaamheid en dat daarnaast ook een goed werkgever wil zijn voor haar medewerkers. Dit laatste hoofdstuk gaat daarom over internationale projecten, duurzaamheid, educatie en over de inspanningen van Brabant Water om klimaatneutraal te ondernemen.

Natuur Brabant Water gebruikt de belangrijkste natuurlijke grondstof van onze aarde: water. En daarom gaan we met groot respect met die natuur om. Met al haar waterwingebieden is Brabant Water een grootgrondbezitter. We proberen de natuurwaarde van deze gebieden steeds verder te verbeteren. De oorspronkelijke vegetatie wordt in veel gebieden hersteld en Brabant Water doet veel om de biodiversiteit te laten toenemen. Daarnaast overleggen we met de beheerders en eigenaren van aangrenzende gebieden om ervoor te zorgen dat er ecologische verbindingen ontstaan. Zo werken we niet alleen aan beter drinkwater, maar werken we met bijvoorbeeld onze bijenkasten, eendenkooien en boomaanplant ook serieus aan de Brabantse natuur.

Klimaatneutraal Als eerste drinkwaterbedrijf in Europa is Brabant Water volledig klimaatneutraal. We hebben gekeken waar onze bedrijfsvoering zorgt voor een verder opwarmen van de aarde en vervolgens de juiste maat­ regelen genomen om dat tegen te gaan. Allereerst hebben we de CO2-uitstoot bij de productie van ons drinkwater drastisch terug­ gebracht. Daarvoor hebben we kritisch gekeken naar de waterdruk (moet die overal zo hoog zijn) en werken we nu ook met efficiëntere pompen. Maar ook met de aanschaf van energiezuinige, slimme verlichting, elektrische auto’s en aanpassing van het rijgedrag van medewerkers konden we flinke stappen maken. Zo ging het energieverbruik omlaag. Aanvullend daarop zijn we overgestapt op groene energie, is flink geïnvesteerd in zonnepanelen, bouwen we duurzaam en kopen we ook duurzaam in.

Tappunten Brabant Water neemt haar credo ‘Altijd. Overal.’ erg serieus. Daarom vinden we dat er ook drinkwater beschikbaar moet zijn in de horeca en de openbare ruimte. Voor wat betreft dat laatste werken we samen met gemeenten in Noord-Brabant aan de plaatsing van gemeentelijke drinkwatertappunten. Dat worden er steeds meer. Dus tijdens het sporten, wandelen of winkelen kun je gratis je dorst lessen met lekker drinkwater. Brabant Water stelt dit water kosteloos ter beschikking en draagt ook bij aan de aanleg van het tappunt.

Wereld Iedereen ter wereld moet toegang hebben tot schoon en veilig drinkwater. Dat vindt de VN en dat onderschrijven wij van harte.

Daarom zet Brabant Water haar expertise en ervaring in voor lang­­jarige waterprojecten in landen waar de drinkwatervoorziening nog niet (goed) ontwikkeld is. In de afgelopen jaren hebben we zo in onder meer Nicaragua, Macedonië, Benin en Namibië samen met lokale waterbedrijven bezien, hoe ze op de beste manier water kunnen winnen, zuiveren en distribueren. Daarnaast was daar in alle gevallen ook aandacht voor goed afvalwaterbeheer. Door onze kennis en ervaring te delen, blijft de inzet niet beperkt tot één enkele actie maar werkt deze door naar de verre toekomst. En ook Brabant Water zélf wordt beter van deze projecten, want de eigen medewerkers leren veel van de uitdagingen die ze tegenkomen.

Educatie Brabant Water weet alles van drinkwater en we willen die kennis heel graag delen met jongeren. Daarom verzorgen we jaarlijks vele gast­lessen en hebben we speciaal lesmateriaal ontwikkeld voor basisschoolleerlingen (en een boekje over water gemaakt voor de basisschool; draai dit boek daarvoor maar om). Onder de noemer ‘Les je dorst’ stellen we ook bidons beschikbaar om te gebruiken op school, zodat water drinken daar weer de norm wordt.

Werkgever Voor 2,5 miljoen Brabanders is Brabant Water de drinkwaterleverancier.

Voor ruim 800 zijn we de werkgever. En dat proberen we nét zo goed te doen. Brabant Water zorgt er als leerwerkbedrijf voor dat stagiaires de kans krijgen zich verder te ontwikkelen. En ook haar medewerkers krijgen de ruimte om zich verder te ontwikkelen: binnen én buiten Brabant Water. Daarnaast bieden we medewerkers een efficiënte en plezierige werkomgeving met professionele en betrokken collega's.

Voor veel van de medewerkers is echter de belangrijkste drijfveer dat ze werk doen dat er écht toe doet: altijd en overal in Brabant het beste kraanwater leveren.

"Brabant Water stelt bidons beschikbaar op scholen"