Gyanamrit Mar 2017 by Gyanamrit

mebpe³e keÀer keÀuece mes..

Dece=le-met®eer Þe×ebpeefue (jepe³eesieer ye´ïeekegÀceej jcesMe Meen keÀe osneJemeeve) .......4  ³e%e j#ekeÀ DeeHe mee .. (keÀefJelee) ..5 

nesueer Hej ceve keÀes ueieeF³es %eeve-jbie

n j Je<e& keÀer Yeebefle nesueer Deye efHeÀj Dee ieF& nw, ueesie efHeÀj SkeÀ-otmejs Hej jbie [eueWies~ jbie keÀer peien-peien ogkeÀeveW KegueWieer~ keÀjesæ[eW ©He³eeW keÀe jbie efyekesÀiee Deewj keÀjesæ[eW ueesie Fme GlmeJe keÀes cevee³eWies~ mejkeÀej keÀer Deesj mes Yeer Fmes ceveeves kesÀ efueS `ígÆer' nesieer~ SkeÀ efove lees Ssmee Yeer Dee³esiee peye yeme Jeeues Yeer keÀeHeÀer mece³e ígÆer keÀjWies Hejvleg mecePe veneR Deelee efkeÀ Fme efove neslee lees nw ngæ[obie Deewj ueesie Fmes veece osles nQ `nesueer'~ ³en lees Jewmes ner ngDee pewmes efkeÀ jbieer keÀes `vee-jbieer' veece osvee ³ee `®eueleer' keÀes `ieeæ[er' keÀnvee! ³eefo keÀyeerj meeefnye kesÀ efoveeW ceW ³en l³eesnej neslee nesiee lees Jes Yeer Fmes osKe keÀj DeJeM³e jes³es neWies~ efHeÀj, ueesie keÀnles nQ efkeÀ nce Deepe `nesueer' cevee³eWies! `cevee³ee' lees JeemleJe ceW Gmes peelee nw pees ªþe ngDee nes~ Hejvleg ueesie nj Deeves-peeves Jeeues Hej jbie [eue osles nQ efpememes keÀF& ueesie ªþ peeles nQ, veejepe nes peeles nQ! lees kewÀmeer DeeM®e³e& keÀer yeele nw efkeÀ efpememes ueesie efyeieæ[ peeles nQ, Gmes ³en `ceveevee' keÀnles nQ~ ³en Yeer kewÀmee `ceveevee' nw efpemekesÀ keÀejCe mejkeÀej Ieesæ[s meJeej Deewj Hewoue Hegefueme lewveele keÀjleer nw Deewj mecee®eej-He$eeW ceW Iees<eCee keÀjleer nw efkeÀ ³eefo keÀesF& peyejomleer efkeÀmeer Hej jbie [euesiee lees GmekesÀ efJe©× mejkeÀej keÀe³e&Jeener keÀjsieer~ yeæ[s DeeM®e³e& keÀer yeele lees ³en nw efkeÀ ueesie keÀnles nQ efkeÀ efMe#ee keÀe He´®eej nes jne nw Deewj efMeef#ele ueesieeW keÀer mebK³ee yeæ{ jner nw~ Heæ{s-efueKes ueesieeW keÀes lees `ceveeves' Meyo keÀe DeLe& ceeuetce nesvee ®eeefnS~ keÀjesæ[eW ©He³eeW keÀe jbie ueesieeW kesÀ keÀHeæ[eW Hej [eue keÀj je<ì^ keÀer yengcetu³e mecHeefÊe keÀes vekeÀeje efkeÀ³ee peelee nw peyeefkeÀ osMe ceW efkeÀleves ner ueesie efveOe&velee kesÀ keÀejCe efveJe&ðe nQ, leye Fme He´keÀej JeðeeW keÀes efyeieeæ[vee Yeuee `ceveeves' Meyo keÀe ³en DeLe& kewÀmes ngDee? Deeves-peeves Jeeues Hej iegyyeeje ceejvee lees iees³ee DeHeves ceve keÀe iegyeej efvekeÀeueves kesÀ meceeve ngDee, FmeceW ceveeves keÀe lees YeeJe ner veneR nw~ ³eefo iebJeevee ner ceveevee nw, leye lees Fve veS MeyoeLe& Deewj MeyokeÀes<e keÀer efMe#ee ner Deueie nw~ nesueer Meyo keÀe lees G®®eejCe nw, `nes + ueer' DeLee&led pees yeele nes ueer Deye GmekeÀe ef®evleve ve efkeÀ³ee pee³es~ (Mes<e...He=<þ 30 Hej)

cegeqMkeÀueeW kesÀ yeer®e cegmekeÀeve (mebHeeokeÀer³e) ....................6  mecePe ceW Dee ie³ee ...............8  `He$e' mebHeeokeÀ kesÀ veece ..........9  Þe×ebpeefue.......................9  He´Mve nceejs, GÊej oeoer peer kesÀ .10  ³et-ìve& .........................12  efkeÀmcele DeLee&led efkeÀme keÀer cele .14  Þe×ebpeefue .....................15  ceve keÀe mJeemL³e ...............16  petleer ³ee ìesHeer ..................17  veejer-mJeie& keÀe Üej (keÀefJelee) ...19  SkeÀeie´lee ......................20  oeve, ceneoeve Deewj Jejoeve ....23  HegC³eelceeDeeW kesÀ Yeeves ...........27  MeeeqvleJeve ceW DeekeÀj ...........28  efJeMes<e met®evee..................28  J³eJeneefjkeÀ yeesue®eeue..........29  yeeyee ves mener meueecele ..........31  meef®e$e mesJee mecee®eej ..........32  DeefYeceeveer keÀe Devle ...........34 

HeÀece& ö 4 efve³ece 8 kesÀ Debleie&le DeHesef#ele Heef$ekeÀe keÀe efJeJejCe

1. He´keÀeMeve

ë %eeveece=le YeJeve,

MeeefvleJeve, Deeyet jes[ (jepemLeeve)-307510 2. He´keÀeMeveeJeefOe ë ceeefmekeÀ 3. cegêkeÀ keÀe veece ë ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe keÌ³ee Yeejle keÀe veeieefjkeÀ nw? neB Helee ö GHejeskeÌle 4. He´keÀeMekeÀ keÀe veece ë ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe keÌ³ee Yeejle keÀe veeieefjkeÀ nw? neB Helee ö GHejeskeÌle 5. mecHeeokeÀ keÀe veece ë ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe keÌ³ee Yeejle keÀe veeieefjkeÀ nw? neB Helee ö GHejeskeÌle mecHetCe& mJeeefcelJe ë He´peeefHelee ye´.kegÀ.F&.efJe.efJeÐeeue³e

ceQ, ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe, Sleod Üeje Ieesef<ele keÀjlee nt@B efkeÀ cesjer DeefOekeÀlece peevekeÀejer SJeb efJeMJeeme kesÀ Devegmeej THej efo³es ie³es efJeJejCe mener nQ~ (ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe) mecHeeokeÀ

Þe×ebpeefue jepe³eesieer ye´ïeekegÀceej jcesMe Meen keÀe osneJemeeve

He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e

efJeMJe efJeÐeeue³e kesÀ DeefleefjkeÌle cenemeef®eJe, Jeu[& efjv³etJeue mHeér®egDeue ì^mì kesÀ cewvesefpebie ì^mìer SJeb iee@[ueerJeg[ mìgef[³ees kesÀ DeO³e#e jepe³eesieer Yeélee jcesMe Meen ves 28 peveJejer, 2017 keÀes Heéleë 7 yepekeÀj 23 efceveì Hej yeeHeoeoe keÀer ieeso ueer~ Jes 83 Je<e& kesÀ Les~ uecyes mece³e mes efkeÀ[veer mecesle keÀF& yeerceeefj³eeW keÀe GvekeÀe Fueepe ®eue jne Lee Deewj efHeíues SkeÀ cenerves mes ³en Fueepe iueesyeue DemHeleeue kesÀ ìêscee meWìj ceW ®eue jne Lee peneB GvneWves Debeflece meebme ueer~ DeeojCeer³e Yeélee jcesMe peer DeLekeÀ mesJeeOeejer Deewj yengcegKeer HeéfleYee kesÀ Oeveer Les~ Jes meved 1953 ceW DeHeveer ceelee kesÀ meeLe cegcyeF& ceW mebmLee kesÀ meekeÀej mebmLeeHekeÀ He´peeefHelee ye´ïee yeeyee kesÀ mecHeke&À ceW Dee³es Deewj meved 1961 mes ye´ïeekegÀceejer]pe kesÀ meeLe efve³eefcele ªHe mes pegæ[ ie³es~ GvekeÀe pevce 5 HeÀjJejer, 1934 ceW iegpejele kesÀ YeeJeveiej ceW ngDee~ FvekesÀ efHelee keÀe veece veeveeueeue Meen leLee ceelee keÀe veece Meeblee osJeer Lee~ F&MJejer³e %eeve kesÀ HeejKeer jcesMe Meen peer ves veJeervelee leLee MeesOe kesÀ ceeO³ece mes F&MJejer³e mesJeeDeeW keÀes Deeies yeæ{eves ceW DeHeveer cenÊJeHetCe& YetefcekeÀe efveYee³eer~ 4

Jes mebmLee kesÀ meekeÀej mebmLeeHekeÀ He´peeefHelee ye´ïee yeeyee kesÀ DeJ³ekeÌle nesves kesÀ yeeo mebmLee keÀer HetJe& cegK³e He´MeeefmekeÀe jepe³eesefieveer oeoer He´keÀeMeceefCe kesÀ meeLe efceuekeÀj DecesefjkeÀe, peeHeeve, uebove, ªme, pece&veer mecesle DeveskeÀ osMeeW ceW ye´ïeekegÀceejer]pe mebmLeeve keÀe He´efleefveefOelJe keÀjles ngS F&MJejer³e %eeve keÀe He´®eej-He´meej keÀjles jns~ HeefJe$e Oeve keÀceeves leLee GmekesÀ meogHe³eesie Hej DeHeveer uesKeveer mes ke´ÀceJeej uesKe efueKekeÀj ueesieeW keÀes He´sefjle keÀjles jns~ GvneWves peye mes F&MJejer³e ceeie& Hej Hewj jKee leye mes Heerís cegæ[keÀj keÀYeer veneR osKee~ DeeoMe& HeeefjJeeefjkeÀ peerJeve keÀer efcemeeue jcesMe YeeF& peer ves ncesMee jepee pevekeÀ kesÀ efcemeue ì^mìer neskeÀj F&MJejer³e mesJeeDeeW keÀes mecYeeuee~ ®eeì&[& SkeÀeGbìWì keÀer Hejer#ee ceW DeeHe ieesu[ ces[efuemì Les~ ueewefkeÀkeÀ SJeb DeueewefkeÀkeÀ keÀe³eoeW SJeb keÀevetve kesÀ He´yeue meceLe&keÀ Les~ ncesMee F&MJejer³e mebmLeeve keÀes ogefve³ee kesÀ meeceves GppJeue Heeveer keÀer lejn ues peevee DeeHekeÀer DeeoleeW ceW Megceej Lee~ ye´ïeekegÀceejerpe mebmLeeve kesÀ cegK³e Jeefj<þ YeeF³eeW ceW mes SkeÀ jcesMe YeeF& peer otjbosMeer yegef× Les~ leve, ceve, Oeve meye kegÀí GvneWves F&MJejer³e mesJee ceW ueiee efo³ee~ DeHeveer ³egieue G<ee yenve kesÀ meeLe nj mLeeve Hej F&MJejer³e mesJeeDeeW ceW

¢æ{lee keÀer MeefkeÌle meeLe nes lees meHeÀuelee ieues keÀe nej yeve pee³esieer

cee®e& 2017

%eeveece=le GHeefmLele jnkeÀj ceeie&oMe&ve keÀjles jns~ FvekesÀ Fve ceneve keÀe³eeX keÀes osKeles ngS meb³egkeÌle je<ì^ Üeje FbìjvesMeveue DeC[jmìQef[bie Sb[ HeÀeF&veseqvMe³eue cewvespeceWì DeJee[& mes mecceeefvele efkeÀ³ee ie³ee~ Jes kesÀJeue keÀevetveeW kesÀ ner peevekeÀej veneR Les yeequkeÀ [êcee kesÀ uesKekeÀ Deewj ieerle-mebieerle-[ebme kesÀ ceeie&oMe&keÀ jns~ mebmLee keÀer efJeefYevve ieefleefJeefOe³eeW ceW cenÊJeHetCe& YetefcekeÀe lees efveYeeF& ner, meeLe ner Yeejle ceW Devleje&<ìêr³e cegK³eeue³e Deewj osMe-efJeosMe kesÀ mesJeekesÀvêeW Hej DeeefLe&keÀ HeejoefMe&lee kesÀ met$eOeej Les~ ®eens íesìe nes ³ee yeæ[e, nj efkeÀmeer keÀes keÀe³eos kesÀ Devegmeej ®eueeves kesÀ efueS leLee Deeies yeæ{eves kesÀ efueS He´³eemejle jns~ jcesMe YeeF& peer kesÀ He´³eeme mes, cegcyeF& ceW ye´ïeeyeeyee kesÀ efveoxMeve ceW meved 1964 ceW Henueer yeej DeeO³eeeqlcekeÀ ef®e$e HeóMe&veer keÀe Dee³eespeve efkeÀ³ee ie³ee pees cegcyeF& ceW F&MJejer³e mesJeeDeeW kesÀ efJemleej kesÀ efueS ceerue keÀe HelLej meeefyele ngF&~ Deeyet kesÀ meeLe-meeLe cegcyeF& ceW jnkeÀj, Jeu[& efjv³etJeue mHeér®egDeue ì^mì keÀer efpeccesJeeefj³eeW keÀe efveJe&nve keÀjles ngS ceneje<ì^ peesve keÀer mesJeeDeeW kesÀ efJemleej keÀe ceeie&oMe&ve keÀjles jns~ FvekeÀer ®eeì&[& SkeÀeGCìWì keÀer megHeéfme× HeÀce& Yeer Leer~ Fve meye mesJeeDeeW keÀer efpeccesoejer mecYeeueves kesÀ meeLe ner Dev³e keÀF& cenÊJeHetCe& HeoeW Hej Yeer meHeÀue efveoxMeve keÀjles jns pees efvecveefueefKele nQ ö 1.meef®eJe, ye´ïeekegÀceejerpe SpegkesÀMeveue meesmee³eìer 2.meef®eJe, jepe³eesiee SpegkesÀMeve SJeb efjme®e& HeÀeGC[sMeve 3.DeO³e#e, v³ee³eefJeo HeÝeeie 4.DeO³e#e, mHeeke&À HeÝeeie 5.meef®eJe, jsef[³ees ceOegyeve keÀc³etefveìer meesmee³eìer 90.4 FM 6.efveosMekeÀ, keÀuee SJeb mebmke=Àefle efJeYeeie 7.HeĆeslee, Fbef[³ee Jeve meesueej Lece&ue HeeJej Hueebì 8.ì^mìer, Þeer efMeJe DeeO³eeeqlcekeÀ HeÀeGC[sMeve~ Ssmes ceneve DeeO³eeeqlcekeÀ Heg©<e leLee F&MJejer³e %eeve SJeb jepe³eesie kesÀ Oeveer Yeélee jcesMe peer keÀes nce meYeer YeeJeHetCe& Þe×ebpeefue DeefHe&le keÀjles nQ~  cee®e& 2017

³e%e j#ekeÀ DeeHe mee nce keÀneR ve Hee³eWies ye´ïeekegÀceej meleerMe, Deeyet HeJe&le

DeeHe DeHeveer Ketefye³eeW mes ³eeo ncekeÀes Dee³eWies `³e%e j#ekeÀ' DeeHe mee nce keÀneR vee Hee³eWies yeeyee-ceccee, oeefo³eeB meye DeeHekesÀ iegCe ieeles nQ DeeHekeÀer mesJeeDeeW keÀe JeCe&ve vee nce keÀj Hee³eWies~ ³e%e kesÀ DeeOeej mlecYe ef$ecetefle& jlve efJeMes<e keÀer ceefnceece³e DeeoMe& He´Je=efÊe efHe´³e Ye´elee jcesMe keÀer ieerleeW keÀer, ef®e$eeW keÀer, cesues Deewj He´oMe&veer otjoMeea efoJ³e yegef× mesJee kesÀ efveefceÊe yeveer efJenbieceeieea meeOeveeW keÀer efieveleer vee keÀj Hee³eWies~ DeeHe meejs efve³eceeW kesÀ, keÀevetveeW kesÀ Heeyebo Les SkeÀveeceer-FkeÀe@veeceer keÀjles DeeHe Hemebo Les keÀnles efkeÀmes nQ HeefJe$e Oeve, DeeHemes Hetís keÀesF& efJeÜeve-yegef×ceeve osKee DeeHe pewmee vee keÀesF& DeeHekeÀer pees mees®e Leer nce mees®e Yeer vee Hee³eWies~ ³e%e Hej vee Deeb®e Dee³es, mepeie legce nj JekeÌle Les SkeÀ Hewmee J³eLe& ve nes FmeefueS yeæ[s meKle Les iebYeerj Yeer, jceCeerkeÀ Yeer nce DeeHe mee ve Hee³eWies yeeleeW-yeeleeW ceW nBmeevee, ³eeo Heue Jees Dee³eWies osMe Deewj HejosMe keÀer mesJee Yeguee vee Hee³eWies~ ³etB lees mesJee yeeyee keÀer vee ©keÀer-©keÀ Hee³esieer ³en keÀceer SkeÀoce Keuesieer pees veneR Yej Hee³esieer meejs owJeer kegÀue keÀer ³es Þe×ebpeefue mJeerkeÀeefj³es ®eefueS Deeies Deewj Deeies mesJee keÀes yeæ{eF³es Heerís-Heerís DeeHekesÀ peuoer ner nce Dee³eWies...

pees meoe mebleg<ì jnles nQ, Jes meoe KegMe jnles nQ

mecHeeokeÀer³e

cegeqMkeÀueeW kesÀ yeer®e cegmekeÀeve pe ye peerJeve ceW keÀesF& mecem³ee Dee peeleer nw Deewj nceejs efveOee&efjle keÀe³e& ©keÀ peeles nQ ³ee efyeieæ[ peeles nQ lees keÀF& yeej ceve efvejeMee kesÀ ienjs iele& ceW [tye peelee nw Deewj yeej-yeej mees®eves ueielee nw efkeÀ cesjs meeLe Ssmee keÌ³eeW ngDee? keÀe³e& lees kegÀí HeueeW kesÀ efueS efyeieæ[e neslee nw Hej ³en vekeÀejelcekeÀ mees®e keÀF& iegCee HeueeW keÀes efyeieeæ[ves ceW ueie peeleer nw~ Ssmes ceW ceeveefmekeÀ MeefkeÌle kesÀ Ûeme keÀe ceeie& Hetjer lejn Kegue peelee nw~ IeìveeDeeW keÀes Dee³eer-ie³eer keÀjvee meerKeW Ieìvee Ieìer Deewj keÀeue kesÀ Goj ceW efJeueerve Yeer nes ie³eer efkebÀleg ceve ves Gmes HekeÀæ[ jKee nw FmeefueS Jen yes®ewve Deewj Yeejer nes peelee nw~ YeeweflekeÀ me=eq<ì keÀer SkeÀ Ieìvee nw íeRkeÀ Deevee~ Jen DeeF& Deewj ie³eer, YetlekeÀeue kesÀ meeLe YemceerYetle nes ie³eer~ nceves Gmes HekeÀæ[keÀj veneR jKee~ Jewmes ner DeHeves Üeje ³ee otmejeW kesÀ Üeje j®eer ieF& ceeveefmekeÀ me=eq<ì ceW pees nue®eueW nesleer nQ, GvnW Yeer Dee³eer-ie³eer keÀjvee nceW meerKevee nw~ Fme mebmeej ceW meye kegÀí nceejs mees®es Devegmeej veneR nes Heelee keÀejCe efkeÀ keÀF& yeej nce Ssmeer ®eerpeeW keÀes DeeOeej yeveekeÀj Deeies yeæ{ves keÀer ³eespevee yevee uesles nQ pees DeeOeej mJe³eb efnueves Jeeues, [ieceieeves Jeeues Deewj HeefjeqmLeefle³eeW kesÀ DeOeerve nesves Jeeues nesles nQ~ peye DeeOeej ner keÀ®®ee nw lees YeJeve lees [ieceieeSiee ner~ Ssmes ceW DeHeves Yeei³e keÀes ³ee YeieJeeve keÀes ³ee Dev³e efkeÀmeer keÀes oes<e osves keÀer yepee³e Devleo=&eq<ì efJekeÀefmele keÀjW~ meeLeer keÀes meeLe jKees YeieJeeve keÀnles nQ, ``TB®eer cebefpeue Hej HengB®eves mes Henues DeebOeer-letHeÀeve ueieles nQ, mìercej keÀes Gme Heej peeves kesÀ efueS yeer®e YeBJej mes ke´Àeme keÀjvee ner Heæ[lee nw FmeefueS peuoer ceW IeyejeDees cele, LekeÀes cele, ©keÀes cele~ meeLeer keÀes meeLe jKees lees nj cegeqMkeÀue menpe nes pee³esieer~ efncceleJeeve yevees lees ceoo 6

efceue ner pee³esieer~ meer HeÀeoj, HeÀe@uees HeÀeoj keÀjes lees meoe menpe ner Gcebie-Guueeme keÀe peerJeve DevegYeJe keÀjWies~ jemles ®eueles efkeÀmeer J³eefkeÌle ³ee JewYeJe keÀes DeHevee DeeOeej veneR yeveeDees~ pees DeeOeej mJe³eb ner efJeveeMeer nw, Jen DeefJeveeMeer He´eeqHle keÌ³ee keÀje mekeÀlee nw? `SkeÀ yeue SkeÀ Yejesmee' Fme Heeþ keÀes meoe HekeÌkeÀe jKees, lees yeer®e YebJej mes menpe efvekeÀue pee³eWies Deewj cebefpeue keÀes meoe meceerHe DevegYeJe keÀjWies~'' DeHeves keÀes yeæ{eves keÀe nkeÀ nw, otmejs keÀes efiejeves keÀe veneR nce efkeÀmeer keÀes efceìekeÀj keÀoeefHe yeæ[s veneR yeve mekeÀles~ neB, otmejs keÀes neefve HengB®eeS efyevee, mJe³eb keÀe efJekeÀeme leerJe´ieefle mes keÀj mekeÀles nQ~ SkeÀ keÀ#ee DeO³eeHekeÀ ves M³eeceHeÆ Hej oes efyeuekegÀue meceeve jsKeeSB KeeR®ekeÀj ueæ[keÀeW keÀer Hejer#ee ueer Deewj keÀne efkeÀ SkeÀ keÀes otmejer mes íesìe keÀjvee nw~ keÀF& DeeS Deewj SkeÀ jsKee keÀes Leesæ[e efceìekeÀj íesìe keÀj efo³ee~ kesÀJeue SkeÀ Dee³ee efpemeves SkeÀ jsKee keÀes yeæ{e efo³ee, otmejer mJeleë íesìer nes ieF&~ ³en ueæ[keÀe me=peveelcekeÀ jne~ meceepe ceW Yeer nceW DeHeves keÀes yeæ{eves keÀe nkeÀ nw Hej otmejs keÀes efiejeves keÀe veneR~ DeHeves keÀes yeæ{evee me=peve nw, otmejs keÀes efiejevee efJeOJebme nw~ uenjW keÀYeer ©keÀves Jeeueer veneR nQ Deeies yeæ{ves kesÀ efueS GHe³egkeÌle mece³e keÀer jen ve osKeW~ nj #eCe GHe³egkeÌle nw ner~ keÀesF& ©keÀeJeì veneR nesieer leye Deeies ye{tBiee, Ssmee mees®eves keÀer yepee³e ³en mees®eW efkeÀ Deeies ye{tBiee lees meejer ©keÀeJeìW nì peeSBieer~ SkeÀ J³eefkeÌle mecegê ceW mveeve keÀjves ie³ee efkeÀvleg mveeve keÀjves keÀer yepee³e efkeÀveejs Hej yewþe jne~ efkeÀmeer ves Hetíe, mveeve keÀjves DeeS nes lees efkeÀveejs Hej keÌ³eeW yewþs nes? Gme J³eefkeÌle ves GÊej efo³ee, Fme mece³e mecegê DeMeevle nw,

meeeqlJekeÀ effJe®eej ner meyemes megvoj GHe®eej nw

cee®e& 2017

%eeveece=le FmeceW TB®eer-TB®eer uenjW Dee jner nQ, uenjW yevo neWieer Deewj mecegê Meevle nesiee, leYeer mveeve keÀªBiee~ Hetíves Jeeues keÀes nbmeer Dee ieF&, yeesuee, YeeF& peer, mecegê keÀer uenjW keÀYeer ©keÀves Jeeueer veneR nQ, ³es lees Deeleer ner jnWieer~ uenjeW kesÀ LeHesæ[s mens efyevee mecegê-mveeve keÀYeer veneR nes mekeÀlee~ ³en nce meyekeÀer keÀLee nw~ mebmeej mecegê kesÀ meceeve nw, FmeceW yeeOee ªHeer lejbieW efvejvlej Gþleer ner jnWieer~ GvekesÀ yevo nesves keÀe Fvlepeej vee keÀjW, Deeies yeæ{W, Jes mJeleë ner jemlee íesæ[ oWieer~ keÌ³ee nw Deeuees®evee? He´Mebmee ³ee Deeuees®evee ö oesveeW keÀes Gvveefle kesÀ ceeie& ceW yeeOee ve yeveves oW~ He´Mebmee megvekeÀj HetÀue ieS lees Yeer HegC³e keÀe Keelee #eerCe nesiee Deewj Deeuees®evee megvekeÀj GÊesefpele nes ieS lees Yeer HegC³e keÀe Keelee Ieìsiee~ Deleë DeveosKeer keÀjW DeHeves iegCeeW kesÀ yeKeeve keÀer Deewj otmejs kesÀ DeJeiegCeeW kesÀ yeKeeve keÀer ~ Deeuees®evee keÌ³ee nw? pees ueesie peerJeve-³ee$ee keÀer ©keÀeJeìeW mes LekeÀkeÀj Keæ[s nes peeles nQ, Deeies veneR yeæ{ Heeles, Jes jen kesÀ efkeÀveejs Keæ[s neskeÀj DeewjeW Hej HelLej HeWÀkeÀves ueieles nQ leeefkeÀ Jes Yeer ©keÀ keÀj Gve pewmes yeve peeSB Hej mecePeoej ueesie FvekeÀer DeveosKeer keÀj ³ee$ee peejer jKeles nQ~ He´Mebmee-Deeuees®evee kesÀ keÀejCe nQ jeie-Üs<e~ efpememes jeie nw GmeceW oes<e Deewj efpememes Üs<e nw GmeceW iegCe efoKeeF& veneR osles~ mJeeceer efJeJeskeÀevebo ves keÀne nw, ``³eefo cesjer keÀF& keÀefce³eeW kesÀ yeeJepeto ceQ DeHeves DeeHemes He´sce keÀj mekeÀlee ntB lees otmejeW keÀes Yeer GvekeÀer keÀefce³eeW kesÀ yeeJepeto He´sce keÀj uesvee ®eeefnS~'' mecem³eeDeeW keÀes SkeÀ lejHeÀ jKe, peerJeve keÀe Deevevo ueW SkeÀ Deeoceer nj mece³e efkeÀmeer ve efkeÀmeer mecem³ee mes HejsMeeve jnlee Lee~ SkeÀ yeej Jen SkeÀ cenelcee mes efceuee Deewj yeesuee, yeeyee, mecem³eeSB cegPes Iesjs jnleer nQ, keÀesF& Ssmee GHee³e yeleeF³es efkeÀ peerJeve mes meYeer mecem³eeSB Kelce nes peeSB Deewj ceQ ®ewve mes peer meketBÀ? yeeyee cegmekeÀje³es Deewj yeesues, nceejs keÀeefHeÀues ceW meew TBì nQ, ceQ ®eenlee ntB efkeÀ Deepe jele legce cee®e& 2017

FvekeÀe K³eeue jKees~ peye meew kesÀ meew TBì yewþ peeSb lees legce Yeer mees peevee~ Deieueer megyen cenelcee ves Gme Deeoceer mes Hetíe, keÀnes yesìe, keÀue kewÀmee jne? Jees yeesuee, yeeyee, ceQves yengle keÀesefMeMe keÀer Hej meYeer TBìeW keÀes veneR yewþe Hee³ee, keÀesF& ve keÀesF& Keæ[e nes ner peelee Lee~ yeeyee yeesues, yesìe, pewmes meejs TBì SkeÀ meeLe veneR yewþ mekeÀles, SkeÀ keÀes efyeþeDeesies lees keÀesF& otmeje Keæ[e nes peeSiee, Fmeer lejn legce SkeÀ mecem³ee keÀe meceeOeeve keÀjesies lees efkeÀmeer keÀejCeJeMe otmejer Keæ[er nes peeSieer...Heg$e, peye lekeÀ peerJeve nw, mecem³eeSB lees yeveer ner jnWieer, keÀYeer keÀce lees keÀYeer p³eeoe~ mecem³eeDeeW kesÀ yeeJepeto peerJeve keÀe Deevebo uesvee meerKees~ keÀue jele keÌ³ee ngDee? keÀF& TBì jele nesles-nesles Kego ner yewþ ieS, keÀF& legceves DeHeves He´³eeme mes yewþe efoS~ mecem³eeSB Yeer Ssmeer ner nesleer nQ~ kegÀí lees DeHeves DeeHe ner Kelce nes peeleer nQ, kegÀí keÀes legce DeHeves He´³eeme mes nue keÀj uesles nes~ kegÀí legcnejs yengle keÀesefMeMe keÀjves Hej Yeer nue veneR nesleeR, Ssmeer mecem³eeDeeW keÀes mece³e Hej íesæ[ oes, Gef®ele mece³e Hej Kego Kelce nes peeleer nQ~ peerJeve nw lees kegÀí mecem³eeSB jnWieer ner jnWieer Hej FmekeÀe ³en celeueye veneR efkeÀ legce efove-jele GvneR kesÀ yeejs ceW mees®eles jnes~ mecem³eeDeeW keÀes SkeÀ lejHeÀ jKees Deewj peerJeve keÀe Deevebo uees, ®ewve keÀer veeRo meesDees~ ³en megvekeÀj J³eefkeÌle kesÀ ceve keÀe meeje yeesPe Glej ie³ee~ Gmeves mecem³eeDeeW kesÀ yeer®e cegmekeÀjevee meerKe efue³ee~ efkeÀmeer ves mener keÀne nw, mecem³eeSB ì^wefHeÀkeÀ keÀer ueeue yeÊeer keÀer lejn nesleer nQ, Leesæ[s Fvlepeej kesÀ yeeo yeÊeer jbie yeoue uesleer nw DeLee&led njer nes peeleer nw, Fmeer He´keÀej Leesæ[e Oew³e& jKeves kesÀ yeeo mecem³eeSB Yeer ªHe yeoue uesleer nQ~ njskeÀ keÀes mJeerkeÀej keÀj Gmemes HeÀe³eoe Gþe ueW efyepeueer keÀes ítves mes Mee@keÀ ueielee nw Deewj Deeie keÀes ítves mes neLe peuelee nw~ nce keÀYeer He´³eeme veneR keÀjles efkeÀ efyepeueer DeHevee mJeYeeJe yeoues ³ee Deeie þC[er nes peeS~ nceves mJeerkeÀej keÀj jKee nw efkeÀ efyepeueer Deewj Deeie keÀer He´Je=efÊe ner Ssmeer nw~ Fme mJeerkeÀe³e&lee kesÀ meeLe nceeje He´³eeme jnlee nw efkeÀ

DeefYeceeve keÀer HejekeÀe<þe J³eefkeÌle keÀes peæ[-cetue mes ve<ì keÀj osleer nw

%eeveece=le nce Fvemes HeÀe³eoe Yeer Gþe ueW Deewj og<HeefjCeece mes Yeer ye®es jnW~ Fmeer He´keÀej mebmeej ceW nj J³eefkeÌle DeHeves-DeHeves mebmkeÀej efueS ngS nw~ nce GvnW mJeerkeÀej keÀj Gvemes HeÀe³eoe Gþe ueW Deewj DeHevee meeje O³eeve DeHeves keÀes yeoueves Hej kesÀeqvêle keÀj ueW~ YeieJeeve keÀnles nQ, ``efpelevee yeæ[e mebieþve, lees yeeleW Yeer lees Fleveer ner neWieer vee~ ³en veneR mees®ees, yeeleW Kelce neW lees yeeHe ³eeo DeeS uesefkeÀve yeeleeW keÀes Kelce keÀjves kesÀ efueS ner yeeHe keÀer ³eeo

nw~ yeeleW Kelce ner leye neWieer peye nce Deeies yeæ{Wies~ Ssmes veneR, yeeleW Kelce neW leye nce Deeies yeæ{W, nce Deeies yeæ{Wies lees yeeleW Heerís nes peeSbieer~ jemlee veneR Deeies yeæ{lee nw, ®eueves Jeeuee Deeies yeæ{lee nw~ meeF[meerve veneR Deeies yeæ{sieer uesefkeÀve osKeves Jeeuee Deeies yeæ{siee~'' ö ye´.kegÀ. Deelce He´keÀeMe

mecePe ceW Dee ie³ee kegÀC[ueer keÀe jepe³eesie ³eesieieg© keÀequkeÀjece, YeerueJeeæ[e (jepemLeeve)

cePg es eofveekbeÀ 22 mes 26 ne@ue ceW jepe³eesie efkeÀ³ee leye íHeer ngF& kegÀC[ueer keÀe jepe³eesie veJecyej, 2016 lekeÀ MeeevqleJeve ceWs nevses Jeeues `melbe mecceuseve' ceW Yeeie uevses keÀe MeYge DeJemej Hee´Hle nDgee~ DeHeej Meeevqle, Deeveob keÀe DeveYgeJe nDgee, meeLe ner pees DeeYeeme Deejw oMev&e nDgee Jen yenlge ner ®ecelkeÀejer Lee~ Henues efove kesÀ mJeeiele-me$e ceW mecceeve Deewj He´sce keÀe Devetþe Deevebo Lee~ otmejs efove kesÀ He´eleë 6.30 mes 8.00 yepes kesÀ ³eesie ceW DeHeej Meeeqvle keÀe DevegYeJe ngDee~ Ssmee DevegYeJe Henues keÀYeer veneR ngDee~ yeeyee mes Gmeer JekeÌle ceve ner ceve efMekeÀe³ele keÀj oer efkeÀ DeeHeves Flevee uesì kewÀmes yeguee³ee? cesjer Gce´ 65 Je<e& nes ieF&~ Flevee mece³e yeskeÀej efvekeÀue ie³ee~ FmekeÀer #eefleHetefle& kewÀmes nesieer? leermejs efove He´eleëkeÀeueerve ³eesie ceW mcejCe ngDee efkeÀ peye ceQ Heæ{lee Lee leye SkeÀ Hebef[le ves cesjer íHeer ngF& kegbÀ[ueer osKekeÀj yelee³ee Lee efkeÀ DeeHekesÀ peerJeve ceW jepe³eesie efueKee nw~ Heæ{eF& Hetjer ngF& lees mejkeÀejer mesJee ceW ueiee, leye mees®ee efkeÀ jepe keÀer veewkeÀjer ueieves keÀes ner jepe³eesie keÀnles nQ~ uesefkeÀve 2010 ceW peye mesJeeefveJe=Êe ngDee lees mees®ee, ³en jepe keÀe ³eesie lees ³eneR Hetje nes ie³ee Hej peerJeve lees DeYeer yeekeÀer nw~ peye [e³eceC[ 8

mecePe ceW Dee³ee~ Deelcee keÌ³ee nw, Fme me$e ceW peevee~ ®eewLes efove He´eleëkeÀeueerve ³eesie ceW Ssmee ueiee efkeÀ ³eneB mee#eele osefJe³eeB efJejepeceeve nQ~ ³eneB meeefyele nes peelee nw efkeÀ veejer Deyeuee veneR, meyeuee nw~ neB, yeeyee kesÀ ojyeej ceW Deeleer nQ leye Yeues ner keÀnleer nQ, yeeyee nce Dee ieF&, Deye-uee ncekeÀes Deevevo Deewj He´keÀeMe os uesefkeÀve peye kegÀí efove yeeo mece³e yeouelee nw Deewj ueielee nw efkeÀ pees yeeyee keÀe nw Jees meye nceeje ner nw leye keÀnleer nQ, yeeyee meye-uee~ Hejceelcee keÌ³ee nw, Jen Fme me$e ceW peevee~ HeeB®eJeW efove kesÀ me$e ceW peye Deelcee mes Hejceelcee keÀe efceueve He´mebie ®eue jne Lee lees mìspe mes meerOee SkeÀ efmeleeje cesjer Deesj Dee³ee pewmes Le´er [er efHekeÌ®ej ceW Deelee nw~ Gme JekeÌle cesjs Devoj nBmeer keÀe HeÀJJeeje ítìves Jeeuee Lee uesefkeÀve ceQves Gmes oyeeves keÀer keÀesefMeMe keÀer keÌ³eeWefkeÀ Fleves Meevle ceenewue ceW cesjer peesj mes nbmeer ítìleer lees YeeF& ueesie keÀnles, ³es cenejepe Heeieue nes ie³es~ Fleves ceW Jees efmeleeje cesjer Ye=kegÀefì kesÀ Heeme DeekeÀj DeeefleMeyeepeer keÀer lejn `HeÀì' keÀer DeeJeepe kesÀ meeLe efJeMeeue jbieerve jesMeveer ceW yeoue ie³ee~ efHeÀj O³eeve Dee³ee, Jees nbmeer veneR Leer, Jen lees Deelcee keÀer KegMeer Leer, pees Devoj mes HetÀì jner Leer, Deevevo keÀe DevegYeJe Lee, Deelcee mes Hejceelcee keÀe efceueve Lee~ 

keÀesF& DeeHekeÀes veer®ee efoKeeves keÀer keÀesefMeMe keÀjlee nw lees FmekeÀe celeueye nw efkeÀ DeeHe Gmemes yengle THej nQ

cee®e& 2017

`He$e' mebHeeokeÀ kesÀ veece %eeveece=le neLe ceW HeekeÀj Deevevo keÀer DevegYetefle nesleer nw~ FmeceW íHes YeeF&-yenveeW kesÀ DevegYeJe meerOes efoue keÀes mHeMe& keÀjles nQ Deewj mJe³eb ceW HeefjJele&ve keÀjves keÀer yengle yeæ[er He´sjCee yeveles nQ~ `mebpe³e keÀer keÀuece mes' keÀe@uece Heæ{keÀj yengle ner efoJ³e DevegYetefle nesleer nw~ nj YeeF&-yenve keÀe DevegYeJe He´sjCeeoe³ekeÀ neslee nw Hej SkeÀ DevegYeJe jsKee Deie´Jeeue keÀe Heæ{e Lee, pees yengle ner He´sjCeeoe³ekeÀ Lee~ %eeveece=le ceW yengle meejer met®eveeSB Heæ{ves keÀes efceueleer nQ~ Fmemes ceQ yeeyee mes DeefOekeÀ pegæ[leer ®eueer peeleer ntB~ ö ye´.kegÀ. Meeruee Pee, Heìvee

%eeveece=le peerJeve keÀes yeoueves Jeeueer Heef$ekeÀe nw~ ³en mebpeerJeveer yeve keÀj ce=le YeeJeeW keÀes peerJeve osleer nw~ ö MebkeÀj ceesjs, iegvee (ce.He´.)

%eeveece=le kesÀ efJe<e³e ceW ³en yeleevee Leesæ[e cegeqMkeÀue nw efkeÀ FmekeÀe keÀewve-mee efnmmee meyemes De®íe ueielee nw~ FmekeÀe He´l³eskeÀ uesKe Deewj keÀefJelee, kegÀí ve kegÀí efmeKeelee nw, pees peerJeve kesÀ efkeÀmeer Yeer ceesæ[ Hej keÀece Dee mekeÀlee nw~

%eeveece=le ceW He´keÀeefMele YeeF&-yenveeW kesÀ SkeÀ mes yeæ{keÀj SkeÀ efoJ³e SJeb ®ecelkeÀeefjkeÀ DevegYeJe mJeleë ner Fme mece³e Hejceelcee kesÀ efoJ³e DeJelejCe SJeb GvekeÀer He´l³e#elee keÀer Hegef<ì keÀj osles nQ~ cesjer vepej ceW Deye lekeÀ %eeveece=le kesÀ DeueeJee keÀesF& Heef$ekeÀe veneR efpemekeÀes SkeÀ yeej Heæ{vee Megª keÀj Deble ceW ner oce uetB~ keÀF& uesKeeW keÀes JeeHeme cegæ[keÀj osKeves kesÀ efueS cepeyetj nes peelee ntB~ FveceW efJeMes<ekeÀj mebHeeokeÀer³e, ye´ïeekegÀceejer Gefce&uee yenve peer kesÀ meYeer uesKe, jcesMe YeeF& SJeb vejsMe YeeF& kesÀ uesKe Meeefceue nQ~ meef®e$e mecee®eej Hespe Yeer Devetþe nw~ HetCe& mesJeeYeeJe Je meceefHe&le YeeJe keÀes He´eslmeeefnle keÀjves Jeeuee nw~ Ssmeer HeśjCeeoe³eer Deewj %eeveJeOe&ve Heef$ekeÀe keÀer GÊejesÊej lejkeÌkeÀer SJeb YeefJe<³e ceW efve³eefcele He´keÀeMeve kesÀ efueS meËo³e MegYekeÀecevee~ ö OevesMJej He´meeo, mesvì^ue pesue, je³eHegj (í.ie.)

DekeÌìtyej, 2016 DebkeÀ ceW He´keÀeefMele mecHeeokeÀer³e `jepe³eesie Üeje cegefkeÌle keÀer Deesj' ceW Deelcee Deewj Mejerj keÀe Ssmee efJeMues<eCe efkeÀ³ee ie³ee nw pees DeJeCe&veer³e nw~ Mejerj cegefkeÌle ®eenlee nw ³ee ®esleve Deelcee? Deelcee nw keÀÊee&, vee efkeÀ Mejerj, Deelcee nw Yeejnerve ö Deelcee Deewj Mejerj kesÀ efJe<e³e ceW %eeve keÀer leueer ceW HengB®e keÀj ³es ceesleer uee³es ieS nQ~ DeveskeÀ mecHeeokeÀer³e cesjer [e³ejer ceW efueKes nQ~ FmeefueS yejyeme ³es HebefkeÌle³eeB ceve mes efvekeÀue jner nQ, `Heeveer-Heeveer meye keÀnles nQ iebiee peue kegÀí Deewj ner nw, efueKeves keÀes meye efueKeles nQ, mecHeeokeÀer³e kegÀí Deewj ner nw~'

ö o³eeMebkeÀj Mecee&, meeogueHegj (jepemLeeve) ö ye´.kegÀ.iepejepe efmebn ³eeoJe, yeoe³etB (G.He´.) Þe×ebpeefue H³eejs yeeHeoeoe keÀer Deefle uee[ueer, DeLekeÀ mesJeeOeejer, efyenej kesÀ DeveskeÀ mesJeekesÀvêeW keÀer mLeeHevee kesÀ efveefceÊe leLee DeveskeÀ kegÀceej-kegÀceeefj³eeW keÀes meceefHe&le keÀjeves Jeeueer, efyenej kesÀ íHeje mesJeekesÀvê keÀer efveefceÊe meb®eeefuekeÀe meerlee yenve (meerlee ceelee) meved 1971 ceW %eeve ceW DeeF& Deewj meved 1977 mes mLeeefHele íHeje mesJeekesÀvê keÀes meceefHe&le yenve kesÀ ªHe ceW mebYeeuee~ DeeHeves DeHeves DevegYeJeer peerJeve Üeje meYeer YeeF&-yenveeW keÀer %eeve-³eesie mes yengle De®íer Heeuevee keÀer~ DeeHeves 9 efomecyej, 2016 keÀes oesHenj 2.25 yepes DeHevee Hegjevee Mejerj íesæ[ yeeHeoeoe keÀer ieeso ueer~ Ssmeer ceneve l³eeieer, leHemJeer Deelcee keÀes Hetje owJeer HeefjJeej DeHeveer mvesn Þe×ebpeefue DeefHe&le keÀjlee nw~

cee®e& 2017

Jees ieueefle³eeB yengle oo& osleer nQ efpevekeÀer ceeHeÀer ceeBieves keÀe JekeÌle efvekeÀue ®egkeÀe neslee nw

He´Mve- DeeHekeÀer ¢eq<ì ceW mecePeoej keÀewve nw? GÊej- ceQ DeehekeÀes DevegYeJe yeleeleer ntB efkeÀ Devleceg&Kelee Deewj yeenjcegKelee keÀe keÀe@vì^emì yengle yeæ[e nw, GmekeÀes De®íer lejn mes osKees~ yeenjcegKelee ceW pebieue ceW ®eues peeles nQ~ Devleceg&Kelee ceW HetÀueeW kesÀ yeieer®es ceW Dee peeles nQ~ Devleceg&Keer meoe megKeer~ ceQ Yeer megKeer, Deehe Yeer megKeer~ yeenj kesÀ DeeBKe, keÀeve, cegKe keÀYeer ®eb®euelee Yeer keÀjles nQ, Dee@[&j ceW veneR jnles nQ uesefkeÀve Devoj Yeer DeeBKeW nQ, cegKe nw, keÀeve nQ~ Devoj keÀer DeeJee]pe keÀneR Yeer, efkeÀmekeÀes Yeer DevegYeJe nesleer nw~ pewmes Megª ceW keÀF³eeW keÀes Iej yew"s DevegYeJe neslee Lee efkeÀ keÀesF& yeguee jne nw, ³eneB peeDees~ lees mecePeoej Jees pees Devoj keÀer DeeJeepe megves, mecePes, mece³e keÀer keÀoj keÀjs~ ³en mece³e heg©<eesÊece mebiece³egie keÀe nw, GÊece heg©<e yeveves keÀe nw~ He´Mve- nce meyekesÀ He´efle DeeHekeÀer YeeJevee keÌ³ee nw? GÊej- yeehe, ìer®ej, meleieg© ö yeeyee keÀes leerveeW ªheeW ceW osKees, Fcepe& keÀjes~ DeYeer-DeYeer yeeyee yeehe nw, DeYeer-DeYeer ìer®ej nw~ efveefceÊe YeeJe meerKevee nes lees yeeyee keÀes osKees~ SkeÀ yeej heneæ[er hej yeeyee ues ie³es Les, Meece kesÀ mece³e~ nce Deepet-yeepet ceW yew"s Les~ Fleveer Meeefvle!... pewmes mevveeìe!... efHeÀj yeeyee ves hetíe, keÀneB Les? ceQves keÀne, yeeyee kesÀ meeLe Leer~ yeeyee ves efHeÀj hetíe, keÀneB Leer? Gme mece³e Meeefvle ceW Fleveer MeefkeÌle Leer, pees keÀesF& keÀer DeeJee]pe veneR efvekeÀue jner Leer~ efHeÀj yeeyee ves Kego ner yeesuee, ye´ïeeC[ ceW Leer~ ye´ïeeC[ keÀneB nw? peneB Deelcee³eW DeC[s efcemeue jnleer nQ~ ceQ Deehe ueesieeW keÀes ìeFce ìt ìeFce yeeyee kesÀ meeLe kesÀ DevegYeJe megveeleer ntB~ peer ®eenlee nw efkeÀ 10

Deehemes kegÀí efceme ve nes~ cesjer YeeJevee nesleer nw, meYeer peche ueieekeÀj Deeies mes Deeies yeæ{les ueemì mees HeÀmì& ceW DeeJeW~ He´Mve- mece³eevegmeej nceejer DeevleefjkeÀ DeJemLee kewÀmeer nes, GmekesÀ efueS keÌ³ee Heg©<eeLe& nw? GÊej- cesjs keÀes DeYeer Deewj keÀesF& efHeÀkeÀj veneR nw, yeeyee ves pees efo³ee nw Jees efjìve& osvee nw~ ieerlee kesÀ DeeefKejer De#ej nQ, `veäesceesne mce=efleue&yOee'..Ssmeer efmLeefle Deye nceejer nes~ ceQ Deheves mes hetíleer ntB efkeÀ cesje efkeÀmeer ceW ceesn nw? Deehe ceW mes efkeÀmeer keÀe cesjs ceW ceesn nw? h³eej nw uesefkeÀve ceesn veneR nw~ ceesnpeerle ceevee ner keÀcee&leerle, efJekeÀcee&peerle, ³ener Devoj ceW leele nw~ yeeyee DeehekeÀer keÀceeue nw! ceQ Megª mes ner osKeleer ntB, yeeyee ves YeC[eje Megª efkeÀ³ee~ ve yent keÀe K³eeue efkeÀ³ee, ve yesìer keÀe K³eeue efkeÀ³ee, meye mecee|hele keÀj efo³ee~ yeeyee keÀes oes hees$es Yeer Les, Gvemes h³eej Yeer yengle Lee uesefkeÀve meskesÀC[ ceW meyemes veäesceesne yeve ie³ee~ Yeeieeroej keÀes keÀne, efpelevee osvee nes os oes yeekeÀer legce mecYeeuees~ meye ³e%e ceW [eue efo³ee, SkeÀ keÀewæ[er Yeer Iej ceW veneR jKeer~ lees njskeÀ mecePes, ve cesje keÀesF& nw, ve ceQ efkeÀmekeÀe ntB, Ssmes Devoj mes Deheves DeehekeÀes ÖeÀer jKees~ ÒeMve- oeoer peer, yeeyee kesÀ meeLe DeehekeÀe yengle De®íe mecyevOe nw, lees keÀYeer yeeyee DeehekesÀ keÀeveeW ceW kegÀí efme¬esÀì (jnm³e) megveeles nQ keÌ³ee? GÊej- yeeyee cePges Smsee keÀgí veneR keÀnles n,Q emfeHeÀ& keÀnles n,Q cejss keÀes oKseles ®eueleer ®euee~s yeeyee ves cejss eufeS meye jemles keuÌee³rej jKes n,Q keÀwmes ®eue? keÀneB ®eue? cejss meeLe ®eue~ cejgueer O³eeve mes he{æe-rmevgeer lees meeje eofve Jees mcee=lfe ceW jnves mes nceejer Jee=Êfe Deejw p³eeoe yeesPe ueskeÀj ®eueves Jeeues DekeÌmej [tye peeles nQ efHeÀj ®eens Jen DeefYeceeve keÀe nes ³ee meeceeve keÀe nes cee®e& 2017

%eeveece=le ¢eäf Yeer Jemweer nes peeleer n~w mcee=lfe Devoj n,w mcee=lfe ceevee yeeyee keÀer yeeleW ner ³eeo nQ Deejw keÀgí ³eeo veneR n,w lees Jee=Êfe Deejw ¢eäf Yeer YeeF-&YeeF& ³ee YeeF-&yenve keÀer nes pee³eisee,r Fmemes meyekeÀer ®e{æleer keÀuee Deejw meyekeÀe Yeuee nes mekeÀlee n~w nceejer ®e{æleer keÀuee, Deehe meyekeÀe Yeuee~ cePges lees DeepekeÀue meye De®ís eofKeeF& he[æles n~Q yeeyee keÀer jep]se keÀer cejgueer nceejs eofue keÀes meeHeÀ keÀjleer n,w ceve keÀes Meevle keÀjleer n~w yeeg× f keÀes Me× g yeveeleer nw Deejw membkeÀej ecfeuevemeej yeve peeles n~Q me#tce ecfeuevemeej nevses mes SkeÀ-oes keÀes mecceeve ovsee, mJeceeve ceW jnvee menpe nes peelee n~w FmeceW keÀeFs& Ke®ee,& keÀeFs& censvele vene~R Deheceeve keÀeFs& cejse keÀjs Yeer hej ceQ Deheceeve keÀes HeÀeure veneR keÀjiWee~r Deiej ekfeÀmeer keÀe Devoj meeHeÀ ve nes lees ceQ je³e olseer n,Bt ceve keÀes Meevle keÀj SkeÀ yeeyee keÀes ³eeo keÀjes lees MeekfelÌe Dee peeleer n~w ceQves Oece&jepe yeeyee kesÀ meeLe Yeer De®íer lejn mes mecyevOe jKee ngDee nw~ yeeyee keÀes keÀnleer ntB, yeeyee, DeehekesÀ ye®®es nQ, Deehe FvekeÀes Oece&jepe kesÀ ªhe keÀe Leesæ[e FMeeje os oes, lees keÀYeer Yeer Oece&jepe FvekeÀes DeeBKe veneR efoKee³esiee~ SkeÀ ner yeej yeeyee ves cegPes keÀne Lee, keÀYeer efkeÀmeer mes og:Ke uesleer nes ³ee efkeÀmeer keÀes og:Ke osleer nes? Deiej og:Ke osleer-uesleer veneR nes lees ®eeì& "erkeÀ nw~ Deye SkeÀ ner keÀece nw `ogDee³eW osvee, ogDee³eW uesvee~' keÀesF& ogDee ceebies veneR, hej Dee@ìescesefìkeÀ meyekesÀ efueS ogDee ³eeveer De®íer-De®íer YeeJevee hengB®eleer jns~ %eeve kesÀ ceveve, eE®eleve, cebLeve mes ienjeF& ceW peeles nQ, lees Gmemes Yeer nceejs ceW heeJej Dee peeleer nw~ keÀYeer ³en veneR mecePees efkeÀ ³en Ssmee nw, ³en Ssmee nw~ heeB®e Debiegueer yejeyej veneR nQ~ yeeyee keÀes keÌ³ee ®eeefnS? mebkeÀuheeW ceW nue®eue ve nes~ keÀYeer Yeer Deheves ceW GcebieGlmeen keÀce ve nes~ efncceles ye®®es ceoos yeehe, me®®eer efoue hej meensye je]peer~ peye meensye je]peer nw lees keÌ³ee keÀjsiee keÀe]peer~ lees meensye keÀes je]peer jKeves keÀe heg©<eeLe& keÀjvee De®íe nw~ Oecee&hfelee³eW yeeyee keÀs meeceves peªj Deeves Jeeues n~Q Dee³es Yeer n,Q Deeves Jeeues Yeer nQ ke³ÌeeeWkfeÀ ³eneB me,s yeeyee mes MeekfelÌe ueiWe~s eHfeÀj peye mece³e Dee³eisee, Oece& mLeeheve keÀjves keÀe, lees Dee pee³eiWe,s Dehevee keÀece keÀjvee Meª g keÀjiWe~s Oecee&hfelee Yeer hejceehfelee keÀs Iej cee®e& 2017

ceW Dee keÀjkeÀs yeeyee keÀs Lee[æss Yeer Je®eve mevgeiWe,s yeeyee h³eeje ueieisee leYeer lees Deheves Oece& ceW evfeecfeÊe yeveles n~Q yeeyee mes SkeÀ yeej heí t e Lee, pees heJtep&e Deelcee³eW nQ GveceW mes ekfeÀmeer keÀs eufeS Yeer yeleeDees ekfeÀ Jes keÀneB n?Q ceccee keÀneB n?w lees keÀne, veneR yeleeTibee~ yeeyee ves keÀne, ceccee keÀes {{æBtkeÀs GvekeÀs heeme peekeÀs ye"ws jniWes ke³Ìee? nceves mecePee Lee ekfeÀ yeeyee keÀeFs-&keÀeFs& keÀe veece yelee³eisee hej Deepe eofve lekeÀ Smses e®Eeleve ceW peeves veneR olsee nw FmeeufeS njkseÀ Dehevee Yeei³e yevee³e~s Smseer Deelcee ons meenfle ons keÀs meye mecyevOeeW mes v³eeje,r ÒeYeg keÀer h³eejer nw FmeeufeS ekfeÀmeer keÀs eufeS, keÀeFs& eHfeÀkeÀj veneR n~w hejceehfelee keÀs Üeje pees mJeie& mLeeheve nes jne nw GmeceW Deiej jepee veneR Yeer yeve hee³eW hej jepeeF& keÀgue ceW lees Dee pee³e~W Òepee ceW veneR Deevee~ cePges SkeÀ ner mekbeÀuhe n,w cejss keÀes oKse yeeyee eofKeeF& he[æ~s DeYeer mekbeÀuhe, mece³e, éeeme keÀes yeehe meceeve yeveeves ceW meHeÀue keÀjvee n~w nj mekseÀC[ hej DeìvsMeve jKee,s nj hevseer hej DeìvsMeve jKe SkeÀeveeceer keÀjvee nw Deejw SkeÀveeceer yevevee n~w ceQ Deehe meyemes evfeJeosve keÀjleer n,Bt Dehevee mece³e keÀYeer Yeer Jemsì veneR keÀjvee, mekbeÀuhe Jemsì veneR ®eueevee~ Devoj ³eeo keÀe yeue Deejw ìeFceìyseue Smsee De®íe yeveeDees epfememes ®eejeW meypekseìÌmde ceW HeÀgue ceekemÌe& ecfeue~W DeejweW keÀes mevleäg keÀjvee n,w Keog mevleäg jnvee n,w Yeues cejss heeme keÀgí Yeer veneR nw hejvleg cee"rs yeeuse lees n,Q Smseer ceOejglee-vecelÏee-mel³elee ne~s ekfeÀmeer ves keÀne, cejss ceW vecelÏee keÀer keÀceer nw ueeskfeÀve vecelÏee keÀer keÀceer nevses mes eHfeÀj ceOejglee Yeer veneR neisee~r He´Mve- met³e&JebMe ceW peeves JeeueeW keÀer efveMeeveer keÌ³ee nesieer? GÊej- yeeyee keÀer cejgueer mevgele-smevgeles keÀneR yeeg× f yeenj veneR peelee~r yeeyee keÀe SkeÀ-SkeÀ ceneJeeke³Ìe Flevee ceOejg nw pees eofue keÀes ueie peelee nw ke³ÌeeeWkfeÀ yeeyee %eeve me³te& n,w me³te& keÀer jeMseveer meejs eJfeée ceW HeÀwueleer n~w ³en Jev[j n,w ®evêcee keÀer jeMseveer keÀYeer HeÀgue, keÀYeer uekeÀejr epfeleveer nelseer n~w lees me³teJ&eMbeer ceW peeves Jeeues meoe me³te& keÀs meceeve ®ecekeÀles n~Q me³te& keÀer mekeÀeMe epfeme lejn keÀece keÀjleer nw Jemwes ner %eeve me³te& Òeieìe De%eeve DevOejs eJfeveeMe~ De%eeve nw yee[@e-rkeÀev@memse, %eeve nw meeuse-keÀev@memse~ DeYeer nj SkeÀ keÀer emfLeelfe Smseer nes pees SkeÀ-oes keÀes oKse meKge Yeeme~s 

De®ís mebmkeÀej efkeÀmeer cee@ue mes veneR, HeefjJeej kesÀ ceenewue mes efceueles nQ

³et-ìve& ye´ïeekegÀceej veJeveeLe keÀesueeHekeÀj, HegCes

He´ peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e ceW Deeves mes Henues cesjer ³ener OeejCee Leer efkeÀ pevce ngDee nw FmeefueS peer jns nQ, peerJeve keÀe keÀesF& GÎsM³e veneR nw~ meved 2005 ceW efJeÇue YeeF& keÀ®ex veecekeÀ J³eefkeÌle ves cegPes Fme efJeMJe efJeÐeeue³e kesÀ yeejs ceW yelee³ee, Gmeer DeeOeej mes ceQ ceeGbì Deeyet HengB®ee~ ³eneB HengB®eles ner He´leerle ngDee efkeÀ ceQ SkeÀ DeveesKes efJeMJe ceW Dee ie³ee ntB~ keÀefue³egieer ogefve³ee mes Deueie ogefve³ee, cee³eeJeer ueesieeW mes Deueie He´keÀej kesÀ ueesieeW keÀer ogefve³ee Yeer nesleer nw, Fme yeele keÀe cegPes DeeM®e³e& ngDee~ cenmetme ngDee efkeÀ Oejleer kesÀ mJeie& Hej HeOeeje ntB~ efJekeÀejeW mes Yeje ngDee cee³eeJeer efJeMJe Deueie nw Deewj ³en Deueie nw, Ssmeer DevegYetefle Deeyet Oejleer Hej keÀoce jKeles ner nes ieF&~ ceve ceW Gþs He´Mve ³eneB kesÀ YeeF&-yenveeW keÀer meceHe&Ce YeeJevee keÀes osKekeÀj ceve De®eeqcYele ngDee~ kegÀí Yeer F®íe ve jKeles ngS, efveëmJeeLe& Je=efÊe mes ³es ueesie keÀe³e& keÀj jns nQ, kewÀmes jnles nQ ³es ueesie, DeHeves YeefJe<³e keÀe, mJeefnle keÀe DebMecee$e Yeer efJe®eej FvekesÀ ceve ceW Deelee veneR nw, efkeÀmekesÀ efue³es peer jns nQ, FvekesÀ peerJeve keÀe ue#³e keÌ³ee nw? ³es He´Mve ceve ceW Gþs~ ceQves Dev³e Oeeefce&keÀ mebmLeeDeeW ceW Yeer ueesie osKes nQ uesefkeÀve Jees Hewmes kesÀ efueS keÀece keÀjles nQ~ ³eneB efkeÀmeer keÀer Yeer leveKJeen veneR nw, efHeÀj Yeer ³es ueesie efoue mes, Kego keÀe keÀece mecePe keÀj jns nQ, ³en DemebYeJe FvneWves mecYeJe keÀjkesÀ efoKee³ee nw~ He´MveeW kesÀ GÊej efceue ieS peye ceQ meYeeieej ceW HengB®ee lees oeoer peer kesÀ ceneJeekeÌ³e cesjs keÀeveeW ceW ietBpeves ueies Deewj cesjs He´MveeW kesÀ peJeeye efceue ie³es~ oeoer peer keÀn jner Leer, ``Ye´<ì Dee®ejCe efkeÀmeefueS? DeeHekeÀes ye®eHeve ceW lees ceeB-yeeHe ves Ssmee efmeKee³ee veneR Lee~ mketÀue ceW peeves kesÀ yeeo Yeer efkeÀmeer ìer®ej ves Ssmee veneR efmeKee³ee nesiee~ efHeÀj Yeer ieuele keÀece keÌ³eeW? ieuele Dee®ejCe keÀer keÀesF& He´Mebmee 12

keÀjlee nw keÌ³ee? Deiej Ssmee ueielee nw efkeÀ nce ³es DeHeves HeefjJeej kesÀ efueS keÀj jns nQ lees HeefjJeej kesÀ efkeÀmeer Yeer meom³e mess HetefíS, Jen DeeHekesÀ ieuele keÀce& ceW menYeeieer nw keÌ³ee? peJeeye keÌ³ee Dee³esiee? veneR ner Dee³esiee~ lees efHeÀj efkeÀmeefueS keÀj jns nQ DeeHe ³es meye? DeeHe pevce mes Ssmes veneR Les, efHeÀj Deye ³es ieuele keÀce& keÌ³eeW keÀj jns nes? íesæ[ oes ³es meye, Deepe mes, veneR, DeYeer mes~'' F&MJejer³e MeefkeÌle keÀe Snmeeme DeHeves He´MveeW kesÀ GÊej HeekeÀj cesjs peerJeve keÀer ieeæ[er ves ³etìve& ues efue³ee~ efpeme jen Hej pee jne Lee Gme jen mes Heerís cegæ[ ie³ee~ cegPes HejceefHelee keÀer Gme MeefkeÌle keÀe Snmeeme ngDee pees Fme efJeMJe efJeÐeeue³e kessÀ ueesieeW keÀes efceue jner nw~ efkeÀmeer Fvmeeve Üeje ³en keÀece nes veneR mekeÀlee, ³en cenmetme ngDee~ otmejs ueesieeW keÀes íesefæ[³es, DeHeves ye®®eeW keÀes nce ®eenkeÀj Yeer DeHeves pewmee yevee veneR mekeÀles~ efJeMJe keÀe HeefjJele&ve lees DeHeves yeme keÀer yeele ner veneR uesefkeÀve Fme efJeMJe efJeÐeeue³e kesÀ ceeO³ece mes lees ueeKeeW ueesieeW keÀe HeefjJele&ve nes jne nw~ DeveskeÀ ueesie mevceeie& Hej ®eue jns nQ~ FmekesÀ Heerís Gme F&MJej keÀer ner MeefkeÌle nw~ yeoue ie³ee vepeeffj³ee oeoer peer ves Deeies keÀne, ``DeHeves yegjs keÀce& nce otmejeW mes efíHee mekeÀles nQ uesefkeÀve Hejceelcee mes veneR~ nceW Ssmee ueielee nw efkeÀ keÀesF& osKe veneR jne nw uesefkeÀve Jen meoe nceW osKe jne neslee nw~ peye Hejceelcee meoe osKe jne nw lees nce yegjs keÀce& keÀjW ner keÌ³eeW?'' ³en megvekeÀj cesjs peerJeve ves Deueie ceesæ[ ues efue³ee~ peerJeve keÀe Debeflece ue#³e keÌ³ee nw, ³en mecePe ceW Dee ie³ee~ nceW osJeer-osJelee yevevee nw lees nceeje J³eJenej Yeer GvekesÀ pewmee ner nesvee ®eeefnS~ leye mes ceQ yengle ner nukeÀe nes ie³ee~ peerJeve keÀes osKeves keÀe vepeefj³ee yeoue ie³ee, keÀesF& ogIe&ìvee Ieìleer nw lees Yeer kegÀí Keeme veneR ueieleer~ efMeJe yeeyee keÀnles nQ, ``pees kegÀí nes jne nw ³ee nesves Jeeuee nw, Jen meye De®íe nw Deewj ve³ee kegÀí veneR nes jne nw~ Ssmeer Ieìvee³eW keÀuHe Henues Yeer ngF& LeeRr, Deye efmeHe&À efjHeerì nes jner nQ~'' yeeyee keÀer Fme efMe#ee mes efkeÀmeer Yeer Ieìvee keÀes osKeves ceW mee#eer-YeeJe Dee ie³ee~ yesefHeÀke´À yeeoMeen yeve ie³ee~ peerJeve ceW ve³eer Tpee& Dee ieF&~ `yeeyee cesjs meeLe nw'

keÀYeer-keÀYeer yegje JekeÌle DeeHekeÀes kegÀí De®ís ueesieeW mes efceueJeeves kesÀ efueS Yeer Deelee nw

cee®e& 2017

%eeveece=le ³en Snmeeme nesves ueiee~ Ghejece DeJemLee nesves ueieer~ Henues Deiej keÀesF& yegje-Yeuee yeesuelee Lee lees yengle ke´ÀesOe Deelee Lee Deewj yeouee uesves keÀer YeeJevee ceve ceW Deeleer Leer~ Deye efkeÀveeje keÀj ueslee ntB~ yeele keÀes yeoue oslee ntB, yeouee uesves keÀer YeeJevee Deye veneR jner~ Fmemes meeceves Jeeuee Yeer Yetue peelee nw~ meyekesÀ Heéfle MegYeYeeJevee, meJe& keÀe Yeuee nes, Ssmeer YeeJevee GlHevve nesves ueieer~ Henues Heæ[esmeer ves kegÀí ve³eer ®eerpe Iej ceW uee³eer ³ee Gmes p³eeoe HeÀe³eoe efceue ie³ee lees ceve ceW F&<³ee& Hewoe nesleer Leer, Deye ³es YeeJevee veneR jner~ Heæ[esefme³eeW kesÀ Heéfle Yeer MegYeYeeJevee efvecee&Ce nes ieF& nw~ p³eeoe ef®eblee veneR nesleer Henues cePges DeHeveer ®eep]reeW keÀes yenlge meYbeeuekeÀj jKeves keÀer Deeole Lee~r Deiej keÀeFs& íeìse-rmeer Yeer ®eepre iecge nes peeleer lees e®felbee ueie peeleer Lee,r pemwes Hee®Be ©He³es keÀe Hevse Yeer iecge nes ie³ee lees ceQ HejMseeve nes peelee Lee~ ®eepreeW ceW `cejse-Heve' DeìkeÀe jnlee Lee~ Deye keÀeFs& ®eepre iecge nes peeleer nw lees Yeer keÀgí p³eeoe e®fevlee veneR nelseer ke³ÌeeeWkfeÀ `Jemweer ner DevekseÀ ®eepreW ecfeue mekeÀleer n'Q lees oKge ke³ÌeeW keÀj?W eMfeJe yeeyee keÀnles n,Q `è®felbee íe[æses Deejw e®felbeve keÀje~s'' ceQ Deye yeeyee keÀer ³eeo ceW jnves ueiee n~Bt epfeleveer ³eeo p³eeoe nelseer nw Glevee ceQ Gceibe-Glmeen ceW jnlee n~Bt SkeÀ yeeyee otmeje ve keÀesF& efkeÀmeer keÀes SkeÀ JeeleeJejCe De®íe ueielee nw, efkeÀmeer keÀes otmeje JeeleeJejCe De®íe ueielee nw uesefkeÀve cesje JeeleeJejCe kewÀmee nesvee ®eeefnS, FmekeÀe efveCe&³e ceQves keÀj efue³ee nw~ `SkeÀ yeeyee otmeje ve keÀesF&' cegPes ³ener JeeleeJejCe De®íe ueielee nw~ Fmeer ceW Deevebo efceuelee nw~ Ssmee JeeleeJejCe peneB Yeer nes JeneB ceQ peelee ntB~ Fme JeeleeJejCe ceW J³eLe& efJe®eej þnjles ner veneR, Yeeie peeles nQ~ Deye cegPes peerJeve keÀe ue#³e efceue ie³ee nw~ Fmeer keÀejCe cegPes DeHeves ue#eCeeW keÀer ef®eblee meoe ueieer jnleer nw~ Fmemes Henues pees kegÀí Yeer ngDee mees ngDee~ Gmes efHeÀj-efHeÀj ³eeo keÀjves mes keÌ³ee HeÀe³eoe? Deye nj Heue meeJeOeeveer yejle jne ntB~ yeeyee keÀnles nQ, ``yeerleer keÀes efyeboer ueieeDees'', Jener ceQ keÀj jne ntB~ cebef]peue yengle TB®eer nw lees efHeÀj Gmeer lejn mes keÀoce yeæ{eves nQ~ cee®e& 2017

Deye cesjs Keeles ceW SkeÀ Yeer efJekeÀce& keÀe pegæ[eJe ve nes, De®ís keÀce& yeæ{ves ®eeefnSB, FmekeÀer meeJeOeeveer yejle jne ntB~ Deye íeí Yeer HetBÀkeÀkeÀj Heer jne ntB, veneR lees ue#³e lekeÀ kewÀmes HengB®eWies? meejer veefo³eeB SkeÀ meeiej ceW ner efceue peeleer nQ~ efHeÀj veefo³eeW kesÀ Heeme nce keÌ³eeW pee³eW? nce meerOes Gme %eevemeeiej kesÀ Heeme pee³eWies~ meyekesÀ peerJeve keÀe Debeflece ue#³e ³ener jnlee nw~ HeÀke&À Flevee ner nw efkeÀ efkeÀmeer keÀer mecePe ceW peuoer Deelee nw lees efkeÀmeer keÀes mecePe yeeo ceW efceueleer nw~ Deiej Iej peeves kesÀ efue³es meerOee jemlee nw lees ìsæ{s jemles mes keÌ³eeW pee³eW? HeéfMe#eCe DeJeefOe (mebiece³egie) ve³es Iej ceW peeves mes Henues meye HewefkebÀie keÀjveer ®eeefnS~ cesje Hemebo keÀer peien leyeeouee nes ie³ee nw~ Deye Hegjevee mLeeve ceve mes íesæ[ efo³ee nw~ Deye ceQ meoe DeHeves ve³es mLeeve kesÀ meHeveeW ceW ner Kees³ee jnlee ntB~ SkeÀ ner peien Hej yengle mece³e lekeÀ keÀece keÀjles jnW lees yeesj nes peeles nQ~ ve³es mLeeve keÀer efpeccesJeejer yengle yeæ[er nw~ Gmes De®íer lejn mes efveYee meketBÀ FmeefueS He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e ceW cesjer HeéfMe#eCe DeJeefOe (mebiece³egie) ®eue jner nw~ HeéfMe#eCe Hetje nesles ner ceQ ve³es mLeeve keÀer efpeccesJeejer Gþeves uee³ekeÀ yeve peeTBiee~ efJeMJe efJeÐeeue³e ves oer nw Heéfle<þe Fme peerJeve ves cegPes yengle kegÀí efo³ee~ ceQves Gme HejceefHelee Hejceelcee keÀes peeve efue³ee Deewj Heevee Lee mees Hee efue³ee, Deye yeekeÀer kegÀí veneR jne nw~ peerJeve Hetjer lejn mes peer efue³ee nw~ ueieYeie meye HewefkebÀie nes ieF& nw~ Deye SJejjs[er nesves keÀe He´³eeme keÀj jne ntB~ Dee@[&j keÀYeer Yeer Dee mekeÀlee nw~ ve³es Iej HengB®eves keÀer peuoer nesves ueieer nw~ keÀneJele nw, pewmeer ¢eq<ì Jewmeer me=eq<ì~ ceQ peye mes Fme efJeMJe efJeÐeeue³e ceW Dee³ee ntB, ueesie cegPes Deueiemeer ¢eq<ì mes osKeles nQ~ Fmeves cegPes Heéfle<þe oer nw~ FmekeÀer Jepen mes ner ³en HeefjJele&ve nes mekeÀe nw~ Fme efJeMJe efJeÐeeue³e kesÀ ceeO³ece mes Fme efJeMJe keÀe Yeer HeefjJele&ve peuo ner nesvee nw, ³en efveeqM®ele nw~ yeoueWies lemJeerj efJeMJe keÀer HejceefHelee efMeJe keÀer mebleeve Iej-Iej ceW KegMeneueer nesieer ceeveJe nesiee osJemeceeve~

meHeÀuelee keÀer Henueer Mele& ³en nw efkeÀ DeeHe DemebYeJe keÀes mebYeJe yeveeves keÀer DeHeveer #ecelee Hej keÀYeer DeefJeMJeeme ve keÀjW

efkeÀmcele DeLee&led efkeÀme keÀer cele ye´ïeekegÀceej jeceefmebn, jsJeeæ[er

meypeer yes®eves Jeeues SkeÀ J³eefkeÌle ves KegMeer-KegMeer ogkeÀeve

ceW yees[& ueiee³ee Lee, `³eneB leepeer meypeer efceueleer nw~' Gmeer meæ[keÀ Hej SkeÀ He$ekeÀeefjlee ceneefJeÐeeue³e Lee~ He$ekeÀeefjlee kesÀ íe$eeW keÀes efmeKee³ee peelee nw efkeÀ keÀce mes keÀce MeyoeW ceW p³eeoe mes p³eeoe met®evee oer peeS~ GOej mes iegpej jns He$ekeÀeefjlee kesÀ SkeÀ íe$e keÀer vepej Gme yees[& Hej Heæ[er~ Jen keÀnves ueiee, YeeF& meenye, `³eneB leepeer meypeer efceueleer nw' keÀe keÌ³ee celeueye nw? ³eneB veneR efceuesieer lees keÀneB efceuesieer? `³eneB' Meyo iewjpeªjer nw, Fmes nìeFS~ yes®eejs ogkeÀeveoej ves `³eneB' Hej meHesÀoer HegleJee oer~ Deieues efove SkeÀ Deewj íe$e Dee OecekeÀe~ keÀnves ueiee, `leepeer' efueKeves keÀer keÌ³ee peªjle nw? keÀneR yeemeer meypeer Yeer efceueleer nw keÌ³ee? ogkeÀeveoej ves `leepeer' Meyo Yeer efceìJee efo³ee~ kegÀí IebìeW kesÀ yeeo He$ekeÀeefjlee kesÀ SkeÀ Deewj HeéfleYeeMeeueer íe$e ves ogkeÀeveoej keÀes efPeæ[keÀe, meypeer efceueleer nw keÀe keÌ³ee celeueye nw? nw lees efceuesieer ner~ èfceueleer' efueKeves keÀer keÀesF& peªjle veneR nw~ ogkeÀeveoej ves GmekeÀe megPeeJe Yeer efmej-DeeBKeeW Hej efue³ee Deewj èfceueleer' Meyo Yeer efceìJee efo³ee~ Deye yees[& ceW ³ener efueKee jn ie³ee, `meypeer nw'~ ³en efmeueefmeuee ³eneR veneR Lecee~ Fme yeej SkeÀ íe$ee HengB®eer~ Gmeves DeHevee Deefpe&le %eeve ogkeÀeveoej keÀes efo³ee, pees ®eerpe veneR nesleer, Gmes Yeer efueKee peelee nw keÌ³ee? peeefnj nw, meypeer GheueyOe nw~ yees[& Hej `nw' keÀer DeeJeM³ekeÀlee veneR nw~ ogkeÀeveoej ves `nw' Yeer efceìJee efo³ee~ Deye yees[& Hej efmeHe&À `meypeer' ye®ee jn ie³ee~ Deieues efove SkeÀ Deewj peevekeÀej keÀer yeejer Leer~ Jen keÀnves ueiee, òeoe, DeeHekeÀer ogkeÀeve mes meeqype³eeB nj ®eueles J³eefkeÌle keÀes otj mes ner vepej Deeleer nQ Deewj nj keÀesF& peevelee nw efkeÀ 14

DeeHekeÀer ogkeÀeve ceW meeqype³eeB ner jKeer nQ, Ssmes ceW meypeer efueKe keÀj yees[& ìebieves keÀe keÌ³ee DeLe&?' ogkeÀeveoej ves keÀne, yeele lees DeeHekeÀer Yeer mener nw~ Fme lejn Hetje yees[& Keeueer nes ie³ee~ kegÀí osj yeeo SkeÀ Deewj YeeJeer He$ekeÀej JeneB HengB®e ieS~ GvneWves Yeer DeHeveer je³e oer, YeeF& meenye, ³en efJe%eeHeve keÀe peceevee nw, FmekesÀ yeiewj ie´enkeÀ veneR Deeles~ DeeHeves yeskeÀej ner Keeueer yees[& ìebie jKee nw~ Fme Hej efueKeJee keÌ³eeW veneR osles efkeÀ `³eneB leepeer meypeer efceueleer nw~' osKee DeeHeves, ogefve³ee ceW celeW lees DeveskeÀ He´keÀej keÀer nQ~ keÀewve, efkeÀme cele Hej ®euelee nw, ³en GmekeÀe DeHevee efveCe&³e nw~ efJekeÀejer cele Hej ®eueves Jeeues meoe ogKeer jnles nQ~ ³eefo ceveg<³e Hejcele Devegmeej ®eueles jnW, DeHeves HewÀmeues yeoueles jnW lees Devle ceW cetKe& yeve keÀj jn pee³eWies~ ueesieeW keÀes keÀnles megvee nw, Jes yeæ[er efkeÀmcele Jeeues nQ, GvekeÀer efkeÀmcele ®ecekeÀ ieF&~ Deye efkeÀmcele kewÀmes ®ecekeÀer? efkeÀmcele keÀe DeLe& nw efkeÀme keÀer cele (efkeÀme + cele = efkeÀmcele)? efpeme cele Hej ®euekeÀj efkeÀmcele ®ecekeÀleer nw, Jen nw Þeercele DeLee&led Hejceelce cele~ ³en Hejceelce Þeercele keÀesìeW ceW keÀesF&, keÀesF& ceW Yeer keÀesF& HeoceeHeoce Yeei³eMeeueer DeelceeDeeW keÀes Jele&ceeve keÀu³eeCekeÀejer mebiece³egie Hej ner efceueleer nw~ mebiece³egie Hej ye´ïee keÀer Yeer cele efceueleer nw~ Deemegjer cele mes mebmeej veke&À yevee nw Deewj Þeercele mes mJeie& keÀer mLeeHevee nesleer nw~ mele³egie ceW lees meye Þeer DeLee&led Þes<þ nQ FmeefueS GvneW keÀes efkeÀmeer keÀer cele keÀer ojkeÀej veneR nw~ Þeercele Hej ®eueves Jeeues, SkeÀ mebkeÀuHe Yeer cevecele Jee Hejcele Hej veneR keÀj mekeÀles~ Heg©<eeLe& keÀer mHeer[ ³eefo lespe veneR nesleer lees ]peªj kegÀí ve kegÀí cevecele ³ee Hejcele efcekeÌme nw~ DeuHe%e Deelcee kesÀ mebmkeÀej Devegmeej pees mebkeÀuHe GlHevve nesles

DeHeves Jees veneR nesles pees lemJeerj ceW meeLe neW, DeHeves Jees nesles nQ pees lekeÀueerHeÀ ceW meeLe neW

cee®e& 2017

%eeveece=le nQ Jes eqmLeefle keÀes [ieceie keÀjles nQ, ³ener cevecele nw~ FmeefueS meeJeOeeve jnes, SkeÀ keÀoce Yeer Þeercele kesÀ efyevee ve nes leye HeoceeW keÀer keÀceeF& pecee keÀj HeoceeHeoce Yeei³eMeeueer yeve mekeWÀies~ efMeJeYeieJeevegJee®e, F&MJejer³e cele Hej ®eueves Jeeues meJe& KepeeveeW mes ceeueeceeue nes peeles nQ~ efMeJe keÀer cele ner Þeercele nw efpeme Hej ®eueves mes Deelcee HeefJe$e yeve keÀj JeeefHeme DeHeves Iej

HejceOeece peeleer nw Deewj veF& ogefve³ee ceW TB®e Heo Heeleer nw~ F&MJejer³e cele Hej ®eueves kesÀ efueS Henues-Henues Heæ{eves Jeeues megHeérce ìer®ej efMeJe Hejceelcee Hej Hetje efveM®e³e ®eeefnS~ DeHeves DeeHe mes Hetíes ö keÌ³ee Fme efJeveeMe keÀeue ceW cesjer HejceefHelee Hejceelcee efMeJe mes me®®eer Heérle nw? Deewj meye mebie leesæ[ SkeÀ mebie Heérle peesæ[er nw? cevecele Hej ®euekeÀj keÀesF& efJekeÀce& lees veneR efkeÀS nQ? 

Þe×ebpeefue nce meyekeÀer Deefle mvesner, meekeÀej

yee Heoeoe keÀer

yeeHeoeoe, oeroer, oeoer keÀer HeeueveeHeéHle, veceéf®eÊe, efvecee&Ceef®eÊe, meeoieer, mejuelee keÀer cetjle, l³eeiecetjle, jnceefoue, mecemleerHegj mesJeekesÀvê HeÝeejer DeeojCeer³ee De©Cee yenve peer efHeíues 55 Je<eeX mes meceefHe&le neskeÀj F&MJejer³e mesJee³eW os jner LeeR~ DeeHe meved 1960 ceW %eeve ceW DeeF& Deewj meved 1962 ceW meceefHe&le ngF&~ DeeHeves Heìvee, keÀesuekeÀelee, efJejeìveiej (vesHeeue), Go³eHegj, peesOeHegj, ceOegyeveer Deeefo DeveskeÀ mLeeveeW Hej DeHeveer Decetu³e mesJee³eW oeRr Deewj mecemleerHegj mesJeekesÀvê kesÀ mLeeHevee-keÀeue mes efJeiele 29 Je<eeX mes ³eneB keÀer HeggÀueJeejer keÀes meeR®eles ngS efyenej ceW DeveskeÀ mesJeekesÀvêeW keÀer mLeeHevee kesÀ efveefceÊe yeveeRr~ DeeHeves DeueewefkeÀkeÀ Heeuevee oskeÀj DeveskeÀ yenveeW keÀes yeeyee keÀer mesJee kesÀ efueS ³eesi³e yevee³ee~ DeeHe 19 peveJejer Dece=leJesues 3.00 yepes yeeHeoeoe keÀer ieeso ceW mecee ieF&~ DeeHe keÀeHeÀer mece³e mes DemJemLe ®eue jner Leer~ DeeHekeÀes 19 peveJejer meodieg©Jeej keÀes efyenej kesÀ DeveskeÀ mesJeekesÀvêeW mes HeOeejs cegK³e YeeF&-yenveeW meefnle efJeMeeue owJeer HeefjJeej ves YeeJeYeerveer Deeqvlece efJeoeF& oer~ Ssmeer mvesner, leHemJeer, DeLekeÀ mesJeeOeejer ceneve Deelcee keÀes meeje owJeer HeefjJeej DeHeveer mvesn Þe×ebpeefue DeefHe&le keÀjlee nw~

Deefle uee[ueer, mvesner, leHemJeer , DeLekeÀ mesJeeOeejer ye´ïeekegÀceejer iebieeosJeer Mecee& (iebiee ceelee) pees efJeiele 45 meeueeW mes meceefHe&le neskeÀj keÀeþceeC[t-vesHeeue peesve kesÀ Devleie&le pevekeÀHegj #es$e keÀer meye-peesve cegK³e meb®eeefuekeÀe kesÀ ªHe ceW mesJee os jner Leer~ efoveebkeÀ 17 peveJejer megyen keÀjerye 10 yepes DeHevee HeeefLe&Je Mejerj íesæ[ DeeHe yeeHeoeoe keÀer ieeso ceW mecee ieF&~ DeeHekeÀe Deeqvlece mebmkeÀej Oeeefce&keÀ mLeue HeMegHeefle #es$e Dee³e&Ieeì ceW npeejeW owJeer YeeF&-yenveeW leLee ueewefkeÀkeÀ efce$emecyeeqvOe³eeW keÀer GHeeqmLeefle ceW YeeJeYeerveer Þe×ebpeefue kesÀ meeLe efkeÀ³ee ie³ee~ Ssmeer mvesner, l³eeieer, leHemJeer, DeLekeÀ mesJeeOeejer ceneve Deelcee keÀes meeje owJeer HeefjJeej DeHeveer mvesn Þe×ebpeefue DeefHe&le keÀjlee nw~

cee®e& 2017

leerve JemlegSB peeves kesÀ yeeo keÀYeer JeeHeme veneR DeeleeR ö mece³e, Meyo leLee DeJemej

ceve keÀe mJeemL³e ye´ïeekegÀceejer efMeJeeveer yenve, ieg©ie´ece (nefj³eeCee)

mee js efove ceW nce meyekeÀe O³eeve jKe uesles nQ pewmesefkeÀ Dee@efHeÀme keÀe, Iej keÀe, HeefjJeej keÀe, ³eneB lekeÀ efkeÀ DeHeveer ieeæ[er keÀe Yeer~ nce ³eeo jKeles nQ efkeÀ nj cenerves Fme leejerKe Hej FmekeÀes meefJe&efmebie kesÀ efueS Yespevee nw~ meye ®eer]peeW keÀe O³eeve jKeles nQ,efHeÀj keÌ³eeW nce DeHeves ceve keÀe O³eeve veneR jKe Heeles nQ? O³eeve jKevee nce meyekeÀes Deelee nw~ FmekesÀ efueS nceW keÀneR, efkeÀmeer kesÀ Heeme meerKeves veneR peevee nw, ve ner keÀesF& efkeÀleeye Heæ{ves keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw~ ³en efmeHe&À nceejer He´eLeefcekeÀlee keÀer met®eer ceW veneR nw~ ekfeÀmeer mes Yeer DeeHe Heí t es ekfeÀ DeeHe DeHevee O³eeve jKeles ne?s lees keÀniWe,s nce Mejejr keÀe O³eeve jKeles n,Q FmekeÀes meeHeÀ jKeles n~Q Jes keÀsJeue DeHeves Mejejr keÀe O³eeve jKeves keÀer yeele ner keÀjles n~Q Heí t e,s ceve keÀe O³eeve keÀevwe jKeisee? lees peJeeye ecfeueisee ekfeÀ THej Jeeuee O³eeve jKeisee~ ceevee, ceve keÀe O³eeve jKeves keÀer epfecceJseejer THej Jeeues keÀer n~w Hejceelcee keÀer ceoo keÀer Gcceeor nce Fmeer ceW keÀjles nQ ekfeÀ Jees nj HeejfemqLeelfe ceW cejse O³eeve jKeisee, cejser mee®se keÀer ieCgeJeÊee keÀe O³eeve Jener jKeisee~ Deepe nce Oeeecfek&eÀ mLeueeW Hej ekfeÀmeeufeS peeles n?Q nce JeneB emfeHeÀ& FmeeufeS peeles nQ ekfeÀ Ieìb,s oes Ieìbs De®íe-r De®íer yeeleW mevgeW Deejw eHfeÀj keÀn olses nQ ekfeÀ yenlge De®íe, þekreÀ n,w Deye Deieues MekgeÀ´Jeej keÀes ecfeueiWe~s eHfeÀj Fme MekgeÀ´Jeej mes Deieues MekgeÀ´Jeej lekeÀ Jener Henues Jeeueer eofve®e³ee,& HejMseevee,r PePbeì, mekbeÀì, meye keÀgí~ Deieues MekgeÀ´Jeej keÀes ie³e,s oes Ieìbs yeþw,s ke³Ìee?W ue#³e eHfeÀj Yeer veneR nw ekfeÀ nceW DeHeves ceve keÀe O³eeve jKevee n~w meye ®eepreeW keÀe O³eeve jKeles nSg nceW DeHeveer Hee´LeecfekeÀlee keÀer me®teer ceW ceve keÀes meyemes Henues jKevee neisee, leYeer nce DeHevee O³eeve jKe Hee³eiWe~s ke³ÌeeeWkfeÀ meYeer yeeleeW keÀe O³eeve jKeves Jeeuee ³en ceve ner n,w ve ekfeÀ Mejejr~ Deiej ceve 16

KeMge nw lees Mejejr Deiej Lee[æse yeecreej Yeer neisee vee lees nce Gmes ®euee ueiWes ueeskfeÀve meye keÀgí þekreÀ nelses Yeer Deiej ceve e®fe[æe®fe[æe nes ie³ee lees ceQ keÀwmes KeMge jn HeeTiBee~r cejss HeejfJeej keÀe O³eeve keÀevwe jKelee n?w ceQ jKeleer n~Bt cejss Iej keÀe O³eeve keÀevwe jKelee n?w ceQ jKeleer n~Bt lees cejse O³eeve keÀevwe jKeisee? ceQ ner jKeiBteer vee~ peye nce DeHeves ceve keÀe O³eeve veneR jKe Heeles nQ lees otmejeW keÀe O³eeve nce kewÀmes jKeWies! HeefjJeej keÀe O³eeve jKevee nceejer efpeccesJeejer nw~ HeefjJeej ceWs Yeer nce efmeHe&À meyekesÀ Mejerj keÀe ner O³eeve jKe jns nQ~ ye®®eeW kesÀ efueS De®ís mketÀue, De®íer efMe#ee, De®ís efKeueewves, ceevee meye kegÀí De®íe osles nQ uesefkeÀve ye®®eeW kesÀ YeeJeveelcekeÀ mJeemL³e keÀe O³eeve keÀewve jKe jne nw? keÀesF& veneR~ peneB O³eeve jKeves keÀer yeele Deeleer nw lees nce efyevee DeHevee O³eeve jKes, otmejeW keÀe O³eeve veneR jKe mekeÀles~ ceeve ueerefpeS, Deepe cesjs Heeme oes ®eHeeleer nQ, ceQ efyevee Kee³es DeeHekeÀes efKeuee mekeÀleer ntB~ ceQ DeHeves efue³es ve³es keÀHeæ[s veneR uetBieer uesefkeÀve DeHeves ye®®eeW kesÀ efueS ve³es keÀHeæ[s ues mekeÀleer ntB uesefkeÀve DeHeÀmeesme keÀer yeele nw efkeÀ ceQ efyevee KegMe jns DeewjeW keÀes KegMeer veneR os mekeÀleer ntB~ ³en Ssmeer ®eerpe nw pees efyevee Heeme jKes, efkeÀmeer otmejs keÀes oer veneR pee mekeÀleer nw~ FmeerefueS cegPes Henues DeHevee O³eeve jKevee nesiee~ leye mJeleë ner ceQ DeewjeW keÀe O³eeve jKe mekeÀleer ntB~ peye ceQ YeeJeveelcekeÀ ªHe mes cepeyetle jnttBieer lees cesjs ye®®es mJeleë ner YeeJeveelcekeÀ ªHe mes cepeyetle jnWies~ ³eefo ceQ ner meeje efove DeMeeble jntB, ef®euueeleer jntB, iegmmee keÀjleer jntB, peye cesjer ner DeebleefjkeÀ #ecelee keÀce nw lees ye®®eeW keÀer mJeleë ner keÀce nes pee³esieer~ cenlJeHetCe& yeele, pees ³eeo jKeves Jeeueer nw, ³en nw efkeÀ Deiej ceQves DeHeves ceve keÀe O³eeve veneR jKee, lees ceQ efkeÀmeer keÀe Yeer O³eeve veneR jKe mekeÀleer ntB, ³eneB lekeÀ efkeÀ efkeÀmeer keÀer YeeJeveeDeeW keÀe, efkeÀmeer keÀer DeHes#eeDeeW keÀe Yeer O³eeve veneR jKe HeeGBÀieer~ 

KegefMe³eeW keÀe keÀesF& jemlee veneR, KegMe jnvee ner jemlee nw

cee®e& 2017

Debleje&<ì^er³e ceefnuee efoJeme Hej efJeMes<e ...

petleer ³ee ìesHeer ye´ïeekegÀceejer Gefce&uee, meb³egkeÌle mebHeeefokeÀe

Deepe nce veeje os jns nQ efkeÀ `yesìer ye®eeDees, yesìer Heæ{eDees' Hej Devlejelcee keÀes efPebPeesæ[ves Jeeuee He´Mve ³en nw efkeÀ pees yesefì³eeB ye®eer ngF& nQ Deewj pees Heæ{er ngF& nQ, keÌ³ee Jes KegMe nQ? ³eefo GÊej ³en nw efkeÀ KegMe veneR nQ lees efHeÀj Henues Fve ye®eer ngF& Deewj Heæ{er ngF& yesefì³eeW keÀes meMekeÌle Deewj DeelceefveYe&j yeveeves keÀer cegefnce ®eueeSB~ Deewj ³eefo GÊej ³en nw efkeÀ KegMe nQ, efHeÀj lees Fme veejs keÀer peªjle ner veneR nw~ efkeÀme neuele ceW nw DeeOeer Deeyeeoer? peye-peye veejer meMeefkeÌlekeÀjCe keÀer yeele ®eueleer nw nce ceb®eeW Hej, nesef[¥ime Hej efieveer-®egveer meMekeÌle veeefj³eeW kesÀ veece yeKeeve keÀj KegMe nes uesles nQ efkeÀ ceoj ìsjsmee, Fefvoje ieebOeer, keÀuHevee ®eeJeuee, Peebmeer keÀer jeveer, efkeÀjCe yesoer, Heer.ìer.G<ee, meeefve³ee efcepee&.....Deeefo-Deeefo meMekeÌle ceefnueeDeeW ves Fefleneme j®ekeÀj, veejer peeefle keÀe veece jesMeve keÀj efo³ee nw~ meJeeue ³en nw efkeÀ FvekesÀ DeueeJee Yeejle keÀer DeeOeerr Deeyeeoer (ueieYeie 65 keÀjesæ[ ceefnuee Jeie&) efkeÀme neuele ceW nw, efkeÀme HeefjeqmLeefle ceW peer jner nw? GÊej Yeejle kesÀ ieeBJeeW ceW Deewj MenjeW ceW Yeer ceefnuee meMeefkeÌlekeÀjCe DeefYe³eeve kesÀ oewjeve keÀF& Ssmeer yeeleW megveves keÀes efceueeRr efpevneWves ³en efme× keÀj efo³ee efkeÀ veJepeeiejCe ªHeer meHe& keÀe kesÀJeue cegBn ner 21JeeR Meleeyoer lekeÀ Dee³ee nw, GmekeÀer Hetbí DeYeer Yeer 17JeeR Meleeyoer ceW nw~ Deeyeeoer kesÀ lespeer mes MenjerkeÀjCe kesÀ yeeJepeto GvekeÀer mees®e keÀe MenjerkeÀjCe veneR nes Hee³ee nw Deewj veeefj³eeB ªæ{erJeeoer mees®e ceW mJe³eb Yeer yebOeer ngF& nQ Deewj otmejeW Üeje Yeer yeebOeer ieF& nQ~ DeeF³es osKeW, veejer Hej cee®e& 2017

ueeoer ieF& DeHeceevepevekeÀ yeeleeW ªHeer yesefæ[³eeW keÀer SkeÀ PeuekeÀ efpevnW efceìeS efyevee, nìeS efyevee GmekeÀer mecceevepevekeÀ lemJeerj yeve ner veneR mekeÀleer~ Heefle keÀes Kee ieF& Deepe Yeer osMe Deewj meceepe kesÀ kegÀí efnmmes Ssmes nQ peneB ³eefo veJeefJeJeeefnle m$eer keÀe Heefle Mejerj íesæ[ os lees Gmes oyesefíHes ³ee meerOes-meerOes Yeer ³en megvevee Heæ[lee nw efkeÀ ³en lees Ssmeer [e³eve nw pees Heefle keÀes ner Kee ieF&~ ³eefo veJeefJeJeeefnle Heg©<e keÀer m$eer ®eueer peeS lees Gmes keÀesF& veneR keÀnlee efkeÀ m$eer keÀes Kee ie³ee~ lees keÌ³ee veejer, vejYeef#eCeer nw? keÌ³ee Gmes Heefle keÀes Keeves keÀe MeewkeÀ nw? SkeÀ lees Jen efJeOeJee nesves kesÀ ogKe mes ogKeer nw Deewj Thej mes GmekesÀ He´efle menevegYetefle efoKeeves keÀer yepee³e peues Hej vecekeÀ efíæ[keÀe peelee nw, nce Ssmes efve<þgj Deewj HelLej efoue nQ! uecyeer Dee³eg meewYeei³e nw Deewj ³en meYeer keÀes DeHeves-DeHeves keÀceeX mes efceueleer nw~ Deiej efkeÀmeer keÀer Dee³eg keÀce nw lees FmeceW efkeÀmeer Dev³e keÀe keÌ³ee oes<e nw? nce Ssmes meoces keÀer efMekeÀej ceefnuee keÀes mvesn oW, mecceeve oW, GmekeÀer MeefkeÌle efkeÀmeer meeLe&keÀ keÀe³e& ceW efve³eesefpele keÀjW, ³ener nceeje keÀle&J³e nw~ ueebíveeW mes Gmes íueveer ve keÀjW~ HeeBJe keÀer petleer DeeOegefvekeÀlee kesÀ jbie ceW lespeer mes jbieles meceepe ceW Deepe Yeer keÀF& ueesie veejer keÀes HeeBJe keÀer petleer keÀe opee& osles nQ~ Ssmes ueesieeW mes keÀesF& Hetís efkeÀ ³en DeHeceeve efkeÀmekeÀe nw? Fme DeLe& ceW lees Ssmee keÀnves JeeueeW kesÀ ye®®es petleer kesÀ ye®®es ngS Deewj Jes mJe³eb Yeer keÌ³eeWefkeÀ ceeB kesÀ efueS keÀns ieS DeHeceevepevekeÀ Meyo meerOes-

DeHeves ue#³e keÀes Jes ner ueesie meeOe Heeles nQ pees mece³e-mece³e Hej DeHeveer ieueleer keÀe Kego DeJeueeskeÀve keÀjles nQ

%eeveece=le meerOes GmekeÀer mevleeve kesÀ ceeLes keÀe keÀuebkeÀ yeve peeles nQ~ ³eefo nce veejer keÀes efmej keÀer ìesHeer keÀnles lees Fmemes nceeje ner ieewjJe yeæ{lee, nce ìesHeer kesÀ ye®®es nesles~ Deiej veejer petleer nw lees HegjÀ<e keÌ³ee ngDee? nce Ssmes kegÀMeyo GmekesÀ efueS He´³eesie ve keÀjW pees nceW pevce osves Jeeueer, mebmkeÀej osves Jeeueer, mebj#eCe osves Jeeueer Deewj DeHeves efueS ve peerkeÀj nceejs efueS peerves Jeeueer nw~ vejkeÀ keÀe Üej MebkeÀje®ee³e& peer yengle yeæ[s efJeÜeve ngS nQ~ GvekesÀ l³eeie Deewj leHe keÀe yeKeeve keÀjvee Fme meeOeejCe keÀuece keÀe keÀe³e& veneR~ GvneWves mebv³eeme Oece& keÀer mLeeHevee keÀer~ DeHeveer ceeB keÀes GvneWves Je®eve efo³ee efkeÀ Jes GmekesÀ Deeqvlece mebmkeÀej Hej neef]pej nes peeSbies Deewj Jes ngS Yeer, DeHevee Je®eve efveYee³ee Yeer~ ceeB keÀes Flevee mecceeve osves Jeeues GvneR MebkeÀje®ee³e& ves efueKe efo³ee, veejer vejkeÀ keÀe Üej nw~ JeemleJe ceW lees keÀece efJekeÀej vejkeÀ keÀe Üej nw~ ³en efpemeceW Yeer He´JesMe neslee nw, ®eens vej, ®eens veejer ö oesveesW ner veejkeÀer³e nes peeles nQ~ Fmemes ye®eves kesÀ efueS efkeÀmeer Jeie& mes otj Yeeieves ³ee pebieue ceW peeves keÀer peªjle veneR yeequkeÀ osn kesÀ Yeeve mes Hejs jnves keÀer peªjle nw~ osn lees cegKeewìe nw~ cegKeewìe keÀe DeLe& nw Keesìe cegBn~ keÀesF& Yeeuet ³ee Mesj keÀe cegKeewìe ueieekeÀj Kesue effoKeelee nw lees me®eceg®e Mesj ³ee Yeeuet veneR nes peelee, Fmeer He´keÀej vej Mejerj ³ee veejer Mejerj lees cegKeewìe nw, JeemleefJekeÀ cegKe ( Hen®eeve ) lees ³en nw efkeÀ nce Deelcee nQ, p³eesefleefyevog ªHe nQ, He´ke=Àefle kesÀ Mejerj keÀes OeejCe keÀj me=eq<ì ceb®e Hej Heeì& yepee jner nQ~ nceeje JeemleefJekeÀ Iej ye´ïeueeskeÀ nw~ leeæ[ve keÀer DeefOekeÀejer cenekeÀefJe leguemeeroeme keÀer peerJeve keÀneveer nce meYeer ves megveer nw~ Jes veoer ceW lewjles SkeÀ cegox Hej ®eæ{keÀj DeHeveer Helveer mes efceueves GmekesÀ Heernj Iej HenBg®e ieS Les~ leye Helveer jlveeJeueer ves GvnW HeÀìkeÀeje Lee efkeÀ efpelevee He´sce cesjs Fme ne[-ceeBme kesÀ Hegleues mes nw, Fleveer He´erle jece mes nesleer lees keÀu³eeCe nes peelee~ leguemeeroeme peer keÀes ³en yeele ueie ieF&~ Jes jece keÀer He´erle ceW Kees ieS Deewj ` jece®eefjle ceeveme ' keÀer j®evee keÀj [eueer~ Fme 18

Glke=À<ì ie´vLe ceW GvneWves v³ee³e, veerefle, Oece& keÀer DeveskeÀ yeeleW efueKeeR Hej ³en Yeer efueKe [euee efkeÀ `{esue ieBJeej Metê HeMeg veejer, ³es meye leeæ[ve kesÀ DeefOekeÀejer~' efJe®eejCeer³e leL³e nw efkeÀ GvekeÀes jece keÀer Heérle keÀe ceeie& efoKeeves Jeeueer SkeÀ veejer ner lees Leer~ GvnW lees GmekeÀe ke=Àle%e nesvee ®eeefnS Lee~ `ceeveme' kesÀ HeéjcYe ceW FmekeÀer ®e®ee& keÀjveer ®eeefnS Leer efkeÀ cegPes cenekeÀefJe yeveeves Jeeueer SkeÀ veejer nw, ceQ GmekeÀe ke=Àle%e nBt~ GmekeÀer YeWì ceW Jes lees veejer keÀes leeæ[ve keÀer DeefOekeÀejer yevee ieS, lees keÌ³ee Jes jlveeJeueer mes ef®eæ{s ngS Les? Fme efueKele mes meceepe keÀer Delegueveer³e neefve ngF&~ Heg©<eeW keÀes veeefj³eeW keÀes Heerìves keÀe, Del³ee®eej keÀjves keÀe ueeFmeWme efceue ie³ee~ meceepe kesÀ ueesieeW ves leguemeeroeme keÀer Dev³e efMe#eeDeeW keÀes `ceeveme' ceW Heæ{e ³ee veneR Hej Fme ueeFve keÀes lees De®ís mes jì efue³ee~ DeefYe³eeve kesÀ oewjeve SkeÀ Ssmeer ceefnuee keÀer J³eLee meeceves DeeF& pees GheHegefueme DeOeer#ekeÀ nw, SkeÀ [e@keÌìj mes GmekeÀer Meeoer ngF& nw Deewj [e@keÌìj Heefle mes jespe efHeìleer nw~ Fme efnbmee kesÀ Heerís keÀejCe ³en yelee³ee ie³ee efkeÀ Heefle GmekesÀ Heo keÀe og©He³eesie keÀjlee nw, ueesieeW mes veepee³epe keÀe³e& keÀjJee ueslee nw~ peye Jen efJejesOe keÀjleer nw lees efnbmee Hej Gleeª nes peelee nw~ nceW ³en Yeer yelee³ee ie³ee efkeÀ oesveeW kesÀ efjMles leueekeÀ kesÀ keÀieej Hej HenBg®e ieS nQ~ veejer Heæ{er-efueKeer nes ³ee DeveHeæ{, Iejsuet efnbmee kesÀ keÀejCe leve Deewj ceve mes MeefkeÌlenerve nes jner nw~ Deleë Deepe `yesìer ye®eeDees' mes Yeer p³eeoe ³en DeeJeepe Gþeves keÀer peªjle nw `ye®eer ngF& yesefì³eeW keÀes Iejsueg efnbmee, meeceeefpekeÀ efnbmee, MeejerefjkeÀ He´leeæ[vee mes ye®eeDees~' efuebie-Yeso kesÀ DeeOeej Hej HeéfleyevOe DeefYe³eeve kesÀ oewjeve uegefOe³eevee ceW SkeÀ iewj-mejkeÀejer mebmLeeve kesÀ meb®eeuekeÀ mes efceuevee ngDee~ GvneWves Hebpeeye kesÀ DeveskeÀ mJelev$elee mesveeefve³eeW, efpevnW Debie´spe mejkeÀej Üeje HeÀebmeer Hej ®eæ{e efo³ee ie³ee Lee, keÀer lemJeerjW Deewj cee@[ue yeveekeÀj SkeÀ keÀceje GvekeÀes meceefHe&le efkeÀ³ee ngDee nw~ Jes nceW yeleeves ueies efkeÀ Hejlev$elee kesÀ oewjeve Yeejleer³eeW keÀes Debie´spe ueesie yuewkeÀ [e@ie (keÀeues kegÀÊes) keÀnkeÀj HegkeÀejles Les Deewj

efkeÀmeer kesÀ HewjeW ceW efiejkeÀj He´efle<þe Heeves kesÀ yeoues, DeHeves HewjeW Hej ®euekeÀj kegÀí yeveves keÀer þeve uees

cee®e& 2017

%eeveece=le nesìueeW, Deejef#ele ìs^veeW, De®ís yeepeejeW ceW GvekeÀe peevee He´efleyeefvOele Lee~ nceves Gvemes keÀne, Debie´peeW ves, Yeejleer³eeW keÀes DeHeceeefvele efkeÀ³ee Deewj Yeejle kesÀ ner ueesie, Yeejle keÀer ner ceeleeDeeW-yenveeW keÀes DeHeceeefvele keÀjles Dee jns nQ, Deye Yeer keÀj jns nQ~ osMe Deepeeo nes ie³ee Hej ³es ceeleeSB-yenveW Deepeeo keÀye neWieer? nceves GvnW yelee³ee efkeÀ Deepe Yeer yengle-mes ceeqvoj nQ peneB efuebie Yeso kesÀ keÀejCe veeefj³eeW keÀe peevee Jeefpe&le nw~ yengle-mes ueesie Deepe Yeer Fme Hegjeveer mees®e kesÀ meeLe peer jns nQ efkeÀ veejer ef®elee kesÀ Heeme vee peeS, Jeso ³ee Meem$e vee Heæ{s, nvegceeve peer Deewj efMeJe peer kesÀ ceeqvoj ceW vee peeS~ yengle-mes cenelcee Deepe Yeer veejer keÀe cegKe veneR osKevee ®eenles~ keÌ³ee Fve meye He´efleyevOeeW kesÀ efueS veejer oes<eer nw ³ee nceejer efJeke=Àle mees®e oes<eer nw? ceeleeSB keÌ³eeW efpevoe Menero nes jner nQ? GvekesÀ mebmLeeve ceW efveëMegukeÀ efmeueeF& meerKeves Jeeueer yenveeW mes peye Hetíe ie³ee efkeÀ Iej ceW He#eHeele ³ee efnbmee keÀer efMekeÀej keÀewve-keÀewve yenveW nQ, lees kegÀí neLe Keæ[s nes ieS~ nceves keÀne, Menero lees ieS, GvekeÀer ³eeoW He´sjCee osleer nQ, GvneWves efnbmee mener Deepeeoer pewmes ceneve GÎsM³e kesÀ efueS Hej ³es ceeleeSB-yenveW keÌ³eeW menleer nQ? ³es keÌ³eeW efpevoe Menero nes jner nQ? Deepeeo osMe keÀer ³es ceeleeSB-yenveW efyevee efkeÀmeer keÀejCe kesÀ keÌ³eeW meleeF& pee jner nQ, nceW ³en Yeer lees peevevee ®eeefnS vee~ Jes o³eeueg Devoj lekeÀ Hemeerpe ieS Deewj neLe Keæ[s keÀjves Jeeueer ceefnueeDeeW mes J³eefkeÌleiele ªHe mes efceueves Deewj eqmLeefle keÀer Hetjer lejn peeB®e keÀjves Deewj meceeOeeve keÀjves keÀe DeeMJeemeve GvneWves ¢æ{ mebkeÀuHe kesÀ meeLe efo³ee~ efJeke=Àle ceeveefmekeÀlee keÀe peæ[ mes Gvcetueve keÀjW GhejeskeÌle efJeke=Àle yeeleW meJe&He´®eefuele veneR Hej kegÀí ueesieeW kesÀ ceveeW ceW Iej efkeÀS ngS nQ, Hejvleg yegjeF& ®eens yengHe´®eefuele nes ³ee DeuHe He´®eefuele, nw lees yegjeF& ner~ mejkeÀej ves Heesefue³ees keÀes peæ[ mes meceeHle keÀjves keÀe cee®e& 2017

DeefYe³eeve ®euee jKee nw, nj ye®®es keÀes DeefveJee³e& ªHe mes Heesefue³ees keÀer KegjekeÀ efHeueeF& peeleer nw, ceefnueeDeeW kesÀ He´efle DeHeceevepevekeÀ Meyo He´³eesie keÀjves keÀer ceeveefmekeÀlee keÀe Yeer p]eæ[ mes Gvcetueve nesvee ®eeefnS~ ³en ceeveefmekeÀ efJeke=Àefle ³ee efJeke=Àle mees®e MeejerefjkeÀ yeerceeefj³eeW mes keÀF& iegCee DeefOekeÀ IeelekeÀ nw~ Fmes efceìeS efyevee `yesìer ye®eeDees,yesìer Heæ{eDees' DeefYe³eeve meHeÀue kewÀmes nesiee? yesìer ner lees yeæ[er neskeÀj SkeÀ veejer keÀe ªHe OeejCe keÀjsieer Deewj veejer yeveves kesÀ yeeo Gmes Yeer ³eefo meceepe ceW He´®eefuele DeHeceeve keÀe penj Heervee Heæ[s lees GmekesÀ ye®eves Deewj Heæ{ves Hej He´Mveef®evn peªj ueiesiee~ DeeF³es, He´Ce keÀjW nce mecemle veejer peeefle mes mecceevepevekeÀ J³eJenej keÀjWies~ 

veejer - mJeie& keÀe Üej ye´ïeekegÀceejer [e@.MekegÀvleuee, efkebÀipeJes kewÀcHe, efouueer

peye Yeer ogKe kesÀ yeeoue íeSB, Iesjs neW ceve keÀes MebkeÀeSB, efnueleer-[gueleer veeJe efJe<e³e kesÀ meeiej ceW peye ieesles KeeSB, Ssmes ceW pees HejceefHelee kesÀ mel³eceeie& keÀe ojme efoKeeS, Jees nw veejer Oejce keÀer Oejveer, pees Megef®elee Hej®ece HeÀnjeS~ Oece&iueeefve peye Yeer nes, peye ceeveJe HeLe-Ye´efcele nes peeS, %eeve keÀer iebiee yevekeÀj veejer, ce©Leue keÀes Meerleue keÀj peeS~ DebieejeW mes peueer Oeje Hej efJeke=Àefle³eeB efmej efueS GþeSB, keÀesves-keÀesves mes $eeefnceece keÀer Yeer<eCe Deeqive keÀnkeÀneS~ Ssmes efJe<ece mece³e Hej peye ceve keÀe efMeMeg ve keÀesF& Deesvee HeeS, keÀu³eeCeer Jees, veJeogiee& ceeB yeve DeHevee DeeB®eue HewÀueeS~ keÀjkeÀceueeW mes meeR®es keÀeWHeue, %eevekeÀueMe ieiejer íuekeÀeS, keÀneR Hes MeefkeÌle, keÀneR Hes ceeB yeve, meoe®eej keÀe Heeþ Heæ{eS~ #ecee, oeve, Oeve, He´sce keÀer osJeer yeve, meyekeÀes mevceeie& efoKeueeS, #eerCe, ceefueve, ceneceteq®í&le keÀes Dece=le os, megjpeerle yeveeS~ veejer mJeie& keÀe Üej nw, He´sce-He´meeo, megKeeW keÀer peveveer nw, vetleve efJeefOe³eeB j®e-j®e Heej keÀjeleer, JewlejCeer nw~ HejceefHelee kesÀ mel³e %eeve keÀes efpemeves peve-peve ceW HewÀuee³ee, Jees nw veejer, Üej mJeie& keÀe efpemeves meyekeÀes efoKeuee³ee~

mJe³eb keÀes yeoueves keÀer YeeJevee nes lees mebieþve ceW meHeÀuelee efceueleer jnsieer

SkeÀeie´lee ye´ïeekegÀceej vejsMe, cegpeHeÌHeÀjveiej

`pee ie=le DeJemLee ceW ceve keÀes efkeÀmeer SkeÀ efJe®eej hej

mJe³eb hejceefhelee hejceelcee efMeJe, ieg¿e jerefle mes meJeex®®e efìkeÀe keÀj, mebyebefOele Jemleg, J³eefÊeÀ, efJe<e³e ³ee Ieìvee kesÀ met#ce ef®e$ekeÀej yeve keÀj %eeve kesÀ yeejerkeÀ ye´Me mes ceveg<³eeW keÀer Ye=kegÀefì henuegDeeW keÀes yegef× kesÀ mece#e GheueyOe keÀjevee SkeÀeie´lee nw~ kesÀ ceO³e SkeÀ efyevog yevee jns nQ DeLee&led pees efyevog ªheer Deelcee ceve kesÀ mebkeÀuhe ³ee efJe®eej nj efoMee ceW Deie´mej nesles nQ hejvleg De%eevelee keÀer hejle ceW oyeer heæ[er Leer, Gmes he´l³e#e keÀj jns nQ~ ceveve ³ee efJe®eej meeiej cevLeve SkeÀ ner efoMee ceW Deie´mej neslee Ssmeer he´l³e#e ngF& DeelceeSb ner efHeÀj Deheves hejceefhelee hejceelcee nw~ Gme SkeÀ efoMee ceW efkeÀmeer SkeÀ efyevog hej þnjvee ³ee efMeJe keÀes mebmeej kesÀ meeceves he´l³e#e keÀj jner nQ~ keÀesF& Yeer veejer, ®eens Jen Meevle nes ³ee DeMeevle, peye efyevogJeej Deeies yeæ{vee SkeÀeie´lee nw~ Deheves ceve keÀes efkeÀmeer SkeÀ efyevog ceW efìkeÀeves kesÀ efueS ³en ]peªjer nw efkeÀ Deheveer F®íeDeeW Je mveeve kesÀ yeeo Íe=bieej keÀjles ngS ceeLes hej efyevoer ueieeleer nw, lees #egê J³eekegÀueleeDeeW hej efve³eb$eCe jKee peeS~ F®íeDeeW keÀes GmekeÀer SkeÀeie´lee osKeves uee³ekeÀ nesleer nw~ Jen SkeÀeie´ nes keÀj keÀce Je Meg× efkeÀS efyevee ceveg<³e keÀe ceve SkeÀeie´ veneR nes mekeÀlee Ye=kegÀefì kesÀ yeer®eeW-yeer®e efyevoer ueieeleer nw Dev³eLee ®esnjs keÀer Deewj SkeÀeie´lee kesÀ efyevee F&éejer³e mce=efle ceW efìkeÀvee mebYeJe veneR MeesYee efyeieæ[ peeleer nw~ hejvleg Gmes helee veneR neslee efkeÀ Jen nw nw~ F&éejer³e mce=efle DeLee&led ceve keÀer F&éej kesÀ heéfle he´sceYejer ner efyevoer Deewj Jen Devepeeves ceW Kego kesÀ GÀhej ner mLetue efyevoer ueieeleer nw~ vej nes ³ee veejer, Jes Deeheme ceW yeeleW keÀjles mece³e Devev³eef®eÊelee~ nceejer DeebKeeW ceW SkeÀ efyevog neslee nw, pees ³eefo ve nes lees SkeÀ otmejs kesÀ Mejerj keÀes veneR yeequkeÀ DeebKeeW kesÀ efyevog keÀes ner meeceves kesÀ ¢M³e nceejs ¢ef<ì-heìue hej veneR yeve mekeÀles~ efpeme osKeles nQ keÌ³eeWefkeÀ ³es efyevog Deelcee keÀe ner heéfleefveefOelJe keÀjles he´keÀej DeebKe keÀe cenlJe efyevog mes nw, Gmeer he´keÀej DeebKe Meyo nQ~ ³en efJeef®e$elee ner nw efkeÀ owefnkeÀ DeekeÀ<e&Ce ceW HebÀmee ceveg<³e keÀe cenlJe Yeer efyevog mes nw efpemekesÀ iee³eye nesles ner DeeKe ye®elee Jeelee& keÀjles mece³e osn hej veneR yeequkeÀ otmejs keÀer DeebKeeW kesÀ nw, pees efkeÀ DeLe&nerve nw~ SkeÀ ef®e$ekeÀej Lee~ Gmeves SkeÀ efyevog hej ner SkeÀeie´ neslee nw~ keÀce& keÀe DeeOeej ner nw SkeÀeie´lee Deewj Ssmee keÀesF& Yeer Ketyemetjle veejer keÀe DeeocekeÀo ef®e$e yevee³ee efpemes Jen SkeÀ heéfle³eesefielee ceW Yespeves Jeeuee Lee~ ueeKe keÀesefMeMe kesÀ yeeo Yeer keÀe³e& efpemeceW ceve SkeÀeie´ veneR nw, keÀce& veneR keÀne pee mekeÀlee~ Gmes ³en mecePe ceW veneR Dee³ee efkeÀ ³en ef®e$e yespeeve keÌ³eeW peeve ³eefo keÀesF& Mejeye heer keÀj Deoeuele ceW ieJeener oslee nw Deewj ³en heæ[lee nw~ nej keÀj Gmeves Deheves SkeÀ ef®ej-heéfleÜvÜer mes ceoo meeefyele nes peeS efkeÀ Gmeves veMee efkeÀ³ee ngDee Lee, lees GmekeÀer ueer~ Gme ves meyemes yeejerkeÀ ye´Me efue³ee Deewj oesveeW DeebKeeW ceW ieJeener keÀes efvejmle keÀj efo³ee peelee nw keÌ³eeWefkeÀ veMes keÀer neuele SkeÀ-SkeÀ efyevog yevee efo³ee, pees YetueJeMe veneR yevee³ee ie³ee ceW SkeÀeie´lee Kees peeleer nw~ ieefCele keÀe meJeeue nue keÀjlee Lee~ Fmemes Jen ef®e$e ceevees mepeerJe nes Gþe~ nceejs peerJeve ceW ngDee íe$e, %eeve Je SkeÀeie´lee mes ner mener GÊej efvekeÀeue heelee Yeer ³eefo SkeÀeie´lee keÀe efyevog keÀe³ece veneR nw lees peerJeve ce=leheé³e nw~ Jee³egmesvee keÀe efJeceeve Gæ[elee hee³euesì ³eefo G®®e opex keÀer nw~ ³en SkeÀeie´lee keÀe efyevog menpe jerefle heéhle nes mekeÀlee nw, SkeÀeie´lee ve jKes lees ogIe&ìvee nes mekeÀleer nw~ SkeÀeie´lee mes ³eefo mepeerJe efyevog Deelcee keÀe DevegYeJe nes peeS, pees efkeÀ efkeÀ³ee ie³ee keÀe³e& keÀuee keÀe ªhe ues ueslee nw~ ³etveeve kesÀ efkeÀmeer Ye=kegÀefì ceW yewþ keÀj Mejerj keÀes mepeerJe jKeleer nw~ Jele&ceeve ceW ieebJe keÀe SkeÀ ueæ[keÀe pebieue mes uekeÀefæ[³eeb keÀeì keÀj, GvekeÀe 20 He´mevve jnvee Deewj He´mevve keÀjvee ö ³ener nw ogDee³eW osvee Deewj ogDee³eW uesvee cee®e& 2017

%eeveece=le ieùj efmej hej jKe keÀj yes®eves nsleg Menj pee jne Lee~ jemles ceW MeefÊeÀ mes keÀece-Deeqive Je ¬eÀesOe-Deeqive keÀe Meceve efkeÀ³ee peeS~ SkeÀ efJeÜeve J³eefÊeÀ keÀe O³eeve ieùj ceW uekeÀefæ[³eeW keÀer DeepekeÀue efyepeueer keÀer keÀceer keÀes osKeles ngS FvJeì&j keÀe keÀueelcekeÀ mepeeJeì hej ie³ee~ Gme efJeÜeve ves ueæ[kesÀ mes hetíe he´³eesie nes jne nw efpemeceW SkeÀ yeæ[er yewìjer mes ueeFì, hebKes, efkeÀ keÌ³ee uekeÀefæ[³eeb legceves Kego yeebOeer nQ ? ueæ[kesÀ kesÀ neb keÀnves ìsueerefJepeve Deeefo ®euee³es peeles nQ~ hejvleg pewmes-pewmes yewìêr hej efJeÜeve ves keÀne efkeÀ keÌ³ee legce Fve uekeÀefæ[³eeW keÀes efyeKesj ef[m®eepe& nesleer peeleer nw, Jewmes-Jewmes kegÀí ìîetyeueeFì, hebKes keÀj oesyeeje Fmeer lejn mes yeebOe keÀj efoKee mekeÀles nes ? ueæ[kesÀ yebo keÀjves heæ[les nQ leeefkeÀ efyepeueer kesÀ keÀF& mLeeveeW hej pee jns ves ieùj veer®es Gleej keÀj uekeÀefæ[³eeB efyeKesj oeR Deewj hegveë henues keÀcepeesj he´Jeen keÀes SkeÀ mLeeve hej SkeÀeie´ efkeÀ³ee pee mekesÀ~ keÀer lejn keÀueelcekeÀ {bie mes uekeÀefæ[³eeW keÀes yeebOe efo³ee~ ceve keÀer oMee Yeer kegÀí Ssmeer ner nw~ ceve kesÀ keÀcepeesj mebkeÀuhe efJeÜeve keÀeHeÀer heÝeeefJele ngDee Deewj ueæ[kesÀ mes keÀne efkeÀ legce peye keÀF& mLeeveeW hej lespeer mes Ietceles nQ lees ceeveefmekeÀ keÀcepeesjer, cesjs meeLe jnes, ceQ legcnW G®®e efMe#ee efoueeTbiee~ ueæ[keÀe leveeJe, yes®ewveer, Deefveêe Deeefo ueeles nQ~ ceve keÀes SkeÀ DeveeLe Lee Deleë ceeve ie³ee~ Jen ueæ[keÀe yeeo ceW ³etveeve kesÀ mekeÀejelcekeÀ mebkeÀuhe ceW SkeÀeie´ keÀjkesÀ ner Fve meye DeeefOe³eeW ceneve oeMe&efvekeÀ heeFLeesieesjme kesÀ veece mes heéfme× ngDee Deewj (ceeveefmekeÀ yeerceeefj³eeW) mes cegÊeÀ ngDee pee mekeÀlee nw~ Deepe Jen efJeÜeve Lee ³etveeve keÀe ceneve lelJe %eeveer [scees¬eÀerìdme~ Deece J³eefÊeÀ ceeveefmekeÀ ªhe mes yeerceej nw keÌ³eeWefkeÀ GmekeÀer íesìer mes íesìer keÀuee Yeer peye SkeÀeie´lee mes efveKej heeleer nw, lees Deelcee ªheer yewìjer keÀF& he´keÀej keÀer ef®evleeDeeW, efJekeÀejeW Deeefo YeefJe<³e kesÀ DeJemejeW keÀe Üej Keesue osleer nw~ mes ef[m®eepe& nes ieF& nw Deewj SkeÀ hejceefhelee hejceelcee efMeJe mes SkeÀeie´lee keÀer MeefÊeÀ F&éej ves meYeer keÀes oer nw~ Devlej yeme ³eesie³egÊeÀ nes keÀj Deheveer Deelcee keÀes ®eepe& keÀjves keÀe Gmes %eeve Fme yeele keÀe nw efkeÀ keÀesF& FmekeÀe J³eLe& keÀe³eeX ceW Ghe³eesie veneR nw~ efpeleves Yeer DeeefJe<keÀejkeÀ ngS nQ GvnW heéfleYeeJeeve keÀjlee nw Deewj keÀesF& Fmes De®ís keÀe³eeX ceW ueieelee nw~ ®eesj, ceevee peelee nw, hejvleg Gmemes henues Jes SkeÀeie´leeJeeve Les~ yengªefhe³es, hee@kesÀìceej, ]peeuemee]pe Deeefo Deheves keÀe³eeX ceW Deepe meceepe ceW cesef[ìsMeve meerKeves keÀer nesæ[ nw, pees efkeÀ keÀceeue keÀer SkeÀeie´lee jKeles nQ~ Gmeer he´keÀej cesOeeJeer íe$e, SkeÀ he´keÀej mes ceve keÀer SkeÀeie´lee meerKeves keÀer yeele nw~ hejvleg he´³eesieMeeuee ceW ueies DevegmevOeevekeÀÊee&, ef¬eÀkesÀì Kesuelee SkeÀeie´lee kesÀ efueS keÀeHeÀer DeY³eeme ®eeefn³es~ Fmes SkeÀ efove ceW efKeueeæ[er, ieerle ieelee iee³ekeÀ Deeefo Deheves-Deheves keÀe³eeX ceW heéhle veneR efkeÀ³ee pee mekeÀlee~ hejvleg ueieve keÀer Deeqive peueer nes SkeÀeie´lee kesÀ yeue hej keÀece³eeyeer kesÀ efMeKej ®etceles nQ~ keÀesF& lees SkeÀeie´lee DeuhekeÀeue ceW ner heéhle nes peeleer nw DeLee&led Deiej ³en mecePelee nw efkeÀ Gmes F&éej ves SkeÀeie´lee keÀer MeefÊeÀ SkeÀeie´lee keÀer peveveer nw ueieve~ ueieve nesleer nw efkeÀmeer ue#³e heóeve veneR keÀer nw, lees Jen Deheveer Fme DeevleefjkeÀ MeefÊeÀ keÀe kesÀ heéfle~ hejvleg ue#³e kesÀ heéfle ueieve hekeÌkeÀer leye nesleer nw peye Fmlesceeue keÀjvee veneR peevelee ~ neb, ³en mebYeJe nw efkeÀ GmekeÀer DeelceefJeéeeme Je efve½e³e nes efkeÀ ue#³e keÀes nj neuele ceW heéhle mce=efle ceW J³eLe& keÀer yeeleW Fleveer p³eeoe Yejer neW efkeÀ GmekeÀe ceve keÀjvee ner nw Deewj cesjs ceW Gmes heéhle keÀjves keÀer #ecelee nw~ J³eLe& ceW YeìkeÀves kesÀ keÀejCe efkeÀmeer SkeÀ keÀe³e& ceW SkeÀeie´ veneR Deeefo MebkeÀje®ee³e& ves Deeþ meeue keÀer Dee³eg ceW ner ue#³e nes heelee nes~ ueieve keÀer Deeqive mes, J³eLe& kesÀ yeesPe kesÀ nesles ngS efveOee&efjle keÀj efue³ee Deewj Iej íesæ[ efo³ee~ meesuen meeue keÀer Yeer efkeÀmeer SkeÀ keÀe³e& ceW ceve keÀes SkeÀeie´ efkeÀ³ee pee mekeÀlee nw~ Dee³eg ceW ner GvneWves Deheves ieg© keÀe DeeÞece Yeer íesæ[ efo³ee~ Fmemes Yeer yeæ{ keÀj nw ³eesie keÀer Deeqive efpememes J³eLe& kesÀ yeesPe keÀes GmekesÀ he½eeled cee$e meesuen meeue ceW JewefokeÀ Oece& ceW heéCe HetbÀkeÀ oiOe keÀj Fmemes ncesMee kesÀ efueS cegÊeÀ ngDee pee mekeÀlee nw~ efo³es~ cee$e yeÊeerme meeue keÀer Dee³eg ceW ner GvneWves Flevee kegÀí hejvleg ³eesie keÀer Deeqive leye he´pJeefuele nes, peye F&éejer³e %eeve keÀer SkeÀeie´lee kesÀ yeue Üeje keÀj [euee Deewj efHeÀj Fme mebmeej mes cee®e& 2017 cewoeve ceW neje ngDee Fbmeeve efHeÀj mes peerle mekeÀlee nw uesefkeÀve ceve mes neje ngDee Fbmeeve keÀYeer veneR peerle mekeÀlee 21

%eeveece=le O³eevehetJe&keÀ efkeÀS peeles nQ Deewj efvel³e efkeÀS pee jns keÀce& mes mJeleë SkeÀeie´lee keÀe DeY³eeme neslee jnlee nw~ ieerlee SkeÀ Depeg&ve keÀes veneR yeequkeÀ efkeÀmeer Yeer heg©<eeLeea keÀes keÀce&³eesieer yeveves kesÀ efueS keÀnleer nw~ keÀce&³eesieer DeLee&led keÀceeX ceW HeÀue Deewj DeemeefÊeÀ keÀe l³eeieer~ F&éejer³e mce=efle mes Meg× ngDee ceve ner efkeÀS pee jns keÀce& ceW DeveemeÊeÀ YeeJe mes SkeÀeieéf®eÊe neslee nw~ efkeÀmeer ®eer]pe keÀes mecePeves kesÀ efueS %eeve keÀer DeeJeM³ekeÀlee nesleer nw, hejvleg %eeve keÀes mecePeves kesÀ efueS O³eeve-SkeÀeie´lee keÀer DeeJeM³ekeÀlee nesleer nw~ hejvleg %eeve keÀes cenmetme keÀjves kesÀ efueS DevegYeJe keÀer DeeJeM³ekeÀlee nesleer nw~ efkeÀmeer Yeer keÀe³e& keÀe DevegYeJeer J³eefÊeÀ SkeÀeie´lee keÀe iegCe DeJeM³e jKelee nw~ keÀne peelee nw efkeÀ êesCee®ee³e& ves peye SkeÀueJ³e keÀes %eeve osves mes cevee keÀj efo³ee, lees Gmeves êesCee®ee³e& keÀer heéflecee kesÀ meeceves leerjboepeer keÀe SkeÀeie´leehetJe&keÀ DeY³eeme efkeÀ³ee~ Gmeves Fme keÀuee ceW cenejle neefmeue keÀer Deewj Depeg&ve mes Yeer p³eeoe DevegYeJeer yeve ie³ee~ SkeÀeie´lee DeLee&led SkeÀ-Deeieńlee efpemes SkeÀueJ³e ves keÀj efoKee³ee~ SkeÀueJ³e keÀe pees Deeień ieg© êesCee®ee³e& ves hetje veneR efkeÀ³ee, Gmes SkeÀueJ³e ves ueieve Je SkeÀeie´lee kesÀ yeue mes hetje keÀj efoKee³ee~ Meeeqvle-DeMeeeqvle, megKe-ogKe, meHeÀuelee Je DemeHeÀuelee Deeefo efveYe&j nQ SkeÀeie´lee keÀer MeefÊeÀ hej Deewj ceveg<³e kesÀ peerJeve keÀer meyemes yeæ[er meHeÀuelee nw hejceefhelee efMeJe keÀes ³eLeeLe& jerefle mes hen®eeve keÀj Gvemes ³eesie³egÊeÀ nesvee Deewj heeJeve yeve keÀj osJe-heo heéhle keÀjvee~ hejvleg Deepe keÀe DeMeevle, ogKeer Je efJeef#ehle ceveg<³e menpe meceeOeeve ®eenlee nw keÌ³eeWefkeÀ F&éejheóÊe %eeve keÀes megveves-mecePeves keÀe Oew³e& Je SkeÀeie´lee Yeer GmekesÀ heeme Deepe nw veneR~ Ssmes ceW efveefceÊe ye´ïeekegÀceej-kegÀceeefj³eeb cee$e he´sce keÀer ¢eq<ì, MegYe-YeeJevee Je MegYe-keÀecevee kesÀ he´kebÀheve keÀes ®ee$ekeÀ ceveg<³eeW hej SkeÀeie´ keÀj GvnW Meeeqvle keÀer DevegYetefle keÀje jns nQ~ efHeÀj Meeeqvle keÀer cenmetmelee GveceW F&éejer³e %eeve keÀes mecePeves Je DevegYeJe keÀjves keÀer SkeÀeie´lee heóeve keÀjleer nw~ DeeF³es menpe jepe³eesie kesÀ he´³eesie mes Deheveer Fme DeodYegle MeefkeÌle keÀe efJekeÀeme keÀjW~  lespe efoceeie ®eeefnS ieueefle³eeB efvekeÀeueves kesÀ efueS Hej SkeÀ megboj efoue nesvee ®eeefnS ieueefle³eeB keÀyetue keÀjves kesÀ efueS cee®e& 2017

efJeoe nes ie³es~ mJeeceer efJeJeskeÀevevo ves Þeer jeceke=À<Ce hejcenbme keÀes ieg© keÀjves kesÀ yeeo cee$e 15 meeue keÀe peerJeve peer³ee Deewj SkeÀ DeeO³eeeqlcekeÀ ¬eÀebefle keÀj ie³es~ nsvejer HeÀes[&, OeerªYeeF& Decyeeveer, ìeìe, efyeæ[uee, efyeue iesìdme Deeefo kesÀ Devoj pees he´efleYee Leer, GmekesÀ heerís GvekeÀer SkeÀeie´lee keÀer MeefÊeÀ Leer~ Jele&ceeve ceW Yeer uelee cebiesMekeÀj, meef®eve lesvoguekeÀj Deeefo efJeYetefle³eeW ves Deheves-Deheves #es$e ceW SkeÀeie´lee keÀer MeefÊeÀ mes ner Deemeceeve ígDee nw~ Lee@ceme SuJee S[ermeve ves 30 meeue lekeÀ Deheves keÀes he´³eesieMeeuee ceW kewÀo keÀjkesÀ n]peej mes Thej DeeefJe<keÀej efkeÀ³es Deewj Ssmee keÀjles ngS Deheves veece Je hen®eeve mes Yeer ceevees efJemce=le nes ieS ~ SkeÀ yeej DecesefjkeÀe ceW ³eg× kesÀ oewjeve DeVe keÀer keÀceer nesves hej jeMeve keÀe[& peejer keÀj efoS ie³es~ S[ermeve keÀer helveer ves GvnW jeMeve ueeves Yespee~ Jeneb Yeeræ[ ceW peye yeej-yeej GvekeÀe veece hegkeÀeje ie³ee lees DeewjeW keÀer lejn Jes Yeer ieo&ve Iegcee keÀj osKeves ueies efkeÀ S[ermeve jeMeve he´ehle keÌ³eeW veneR keÀj jne nw~ SkeÀ J³eefÊeÀ ves S[ermeve keÀes hen®eeve efue³ee Deewj keÀne efkeÀ legcneje ner lees veece hegkeÀeje pee jne nw, lees efHeÀj Keæ[s keÌ³eeW nes? S[ermeve PeWhe ie³ee Deewj yeesuee efkeÀ YeF& 30 meeue mes cegPes veece ues keÀj efkeÀmeer ves hegkeÀeje ner veneR nw, Deleë ceQ Yetue ie³ee Lee efkeÀ ceQ ner S[ermeve ntB~ jeMeve ues keÀj S[ermeve ves Gme J³eefÊeÀ mes hetíe efkeÀ legceves kewÀmes peevee efkeÀ ceQ ner S[ermeve ntb ? Gme J³eefÊeÀ ves keÀne efkeÀ legcnejs Üeje pees efvejvlej DeeefJe<keÀej efkeÀS pee jns nQ, Jes legcnejer HeÀesìes kesÀ meeLe DeKeyeej ceW íheles jnles nQ~ S[ermeve ves Kego keÀer owefnkeÀ hen®eeve keÀes Yeer Yeguee keÀj ueieve keÀer Deeqive Je ceeveefmekeÀ SkeÀeie´lee mes Fleves DeeefJe<keÀej efkeÀ³es ~ O³eeve ³ee SkeÀeie´lee kesÀ Yebie nesves kesÀ kegÀí keÀejCe nQ :- 1. De©ef®ekeÀj keÀe³e&, 2. Dele=hle F®íeDeeW keÀer KeeR®e, pewmes Oeve, heo, ceeve-mecceeve, JewYeJe, YeeweflekeÀ heoeLeeX keÀe ¬eÀ³e Fl³eeefo~ 3. mce=efle ceW ope& ogKeoe³eer Je megKeoe³eer yeeleW~ 4. Deeuem³e kesÀ keÀejCe keÀe³e& keÀes ìeueves keÀer Je=efÊe~ 5. Demeblees<eer mJeYeeJe~ pees efpelevee p³eeoe keÀce& ceW he´Je=Êe jnlee nw, GmekeÀer SkeÀeie´lee Gleveer ner DeefOekeÀ nesleer nw keÌ³eeWefkeÀ keÀce& Yeer 22

oeve, ceneoeve Deewj Jejoeve ye´ïeekegÀceejer ceervee#eer, ueesKeb[Jeeuee (yeesjerJeueer), cegbyeF&

je ce³eesie veece keÀe J³eeHeejer SkeÀ veiej ceW jnlee Lee~

pewmee Jen mJe³eb Oece&Heje³eCe Deewj mebmkeÀejer Lee, GmekeÀer mevleeve Yeer Jewmeer ner Leer~ kegÀí mece³e yeeo jece³eesie kesÀ Heg$eeW ves J³eeHeej keÀer yeeie[esj mecYeeue ueer Hej efHelee kesÀ ceeie&oMe&ve keÀer Jes Deye Yeer Ketye keÀê keÀjles Les~ jece³eesie keÀe p³eeoe mece³e YeefkeÌle ceW yeerleves ueiee~ meyekegÀí þerkeÀ-þekeÀ nesles ngS Yeer jece³eesie keÀes Ssmee cenmetme nesves ueiee efkeÀ peerJeve ceW kegÀí DeefOekeÀ ®eeefnS Hejvleg keÌ³ee, ³en mecePe ceW veneR Dee jne Lee~ SkeÀ yeej SkeÀ cenelcee mes Gmeves efoue keÀer yeele keÀn [eueer~ cenelcee peer ves keÀne, DeeHekesÀ peerJeve ceW keÀesF& ogKe veneR nw Hejvleg ogKe ve nesves keÀe DeLe& ³en veneR nw efkeÀ DeeHe megKeer nQ ner~ meeceev³e ceveg<³e kesÀ efueS jespeevee keÀer peªjleW Hetjer nes peevee ner megKe nw Hejvleg pees Demeeceev³e nQ, DeHeves Devlece&ve keÀer DeeJeepe megve mekeÀles nQ GvnW kegÀí DeefOekeÀ ®eeefnS neslee nw keÌ³eeWefkeÀ kegÀí DeefOekeÀ keÀjves keÀer ³eesi³elee Ssmes ueesieeW ceW nesleer nw FmeefueS DeeHe yes®ewve jnles nQ~ DeYeer lekeÀ DeeHeves DeHeves keÀÊe&J³e Hetjs efkeÀS Hej efJeOeelee Deewj He´ke=Àefle DeeHemes kegÀí DeefOekeÀ keÀjevee ®eenles nQ Deleë DeeHe HegC³e keÀce& keÀerefpeS, mecem³ee keÀe nue nes peeSiee~ jece³eesie ves Hetíe, keÌ³ee HegC³e keÀce& keÀªB? cenelcee peer ves keÀne, `oeve', oeve-keÀce& meye HegC³eeW ceW Þes<þ HegC³e nw~ jece³eesie kesÀ Heeme, keÀF& Heerefæ{³eeB Kee mekeWÀ Flevee Oeve Lee Deewj DeYeer GmekesÀ Heg$e Yeer Ketye keÀcee jns Les Deleë Gmeves Devve, OevejeMeer, Jeðe Deewj DeveskeÀ He´keÀej keÀer Dev³e ®eerpeW peer KeesuekeÀj oeve keÀjveer Megª keÀj oer~ HeefjJeej kesÀ meYeer meom³eeW keÀes ³en yeele De®íer ueieer~ meYeer ves keÀne, DeeHe pees keÀjvee ®eenW, Kegues efoue mes keÀjW, nceW keÀesF& DeeHeefÊe veneR nw~ jece³eesie kesÀ oeve-keÀce& keÀer K³eeefle meYeer efoMeeDeeW ceW HewÀueves ueieer~ pees Yeer ³ee®ekeÀ Deeles, mevleg<ì neskeÀj peeles Deewj GmekeÀer Ketye ceefncee Yeer keÀjles~ oeveJeerj keÀCe& Deewj jepee nefjM®evê mes cee®e& 2017

GmekeÀer leguevee nesves ueieer~ GmekeÀer mecem³ee lees efceì ®egkeÀer Leer Hej SkeÀ yeele yeæ{ ieF& Leer, Jees Leer `DeefYeceeve'~ GmekeÀer yeæ{leer keÀerefle& ves keÀye GmekesÀ DeefYeceeve keÀes nJee oer, Gmes Helee ner veneR ®euee~ Oeerjs-Oeerjs yeæ{les DeefYeceeve keÀer yet GmekeÀer JeeCeer Deewj keÀceeX mes Deeves ueieer Hejvleg DeefYeceeve Hej keÀewve DeeIeele keÀjs? Jen meyekeÀe DeeojCeer³e Lee~ Gmemes nesves Jeeueer HeéeqHle kesÀ SJepe ceW GmekesÀ DeefYeceeve keÀes vepejDevoepe keÀj osvee, ³en ueesieeW kesÀ efueS yengle memlee meewoe Lee~ HeCg³e keÀce& nceMsee Gvveelfe keÀer Deejs ues peeles n~Q jece³eeise keÀs pecee HeCg³e keÀceeX ves GmekeÀs eufeS Gvveelfe keÀe SkeÀ ve³ee ceeie& Keeuse eof³ee~ ieeJBe keÀs ceevqoj ceW SkeÀ lepsemJeer He©g<e Dee³e~s jece³eeise keÀecreleer GHenej uekseÀj Gvemes ecfeueves ie³ee Hej lepsemJeer ves G[ælee-r meer vepej GHenejeW Hej [euekeÀj GvnW uevses mes FvkeÀej keÀj eof³ee~ jece³eeise keÀes ye[æe DeeM®e³e& nDgee~ Gmeves Deepe lekeÀ Smsee keÀeFs& mevle-cenelcee oKsee-mevgee ve Lee pees mJe®síe mes eofS ieS GHenejeW keÀes mJeekreÀej ve keÀj~s jece³eeise keÀs ®ensjs Hej DeeM®e³e& keÀs YeeJe He{ækeÀj lepsemJeer ves Heí t e, DeeHe ³es GHenej ke³ÌeeW ovsee ®eenles ne?s jece³eeise ves keÀne, leeekfeÀ DeeHekeÀer meJsee keÀe HeCg³e ecfeue~s lepsemJeer yeeuse,s keÀgí JemleSgB okseÀj HeCg³e Yeer Deejw HeMémbee Yee,r oevseeW ues uevsee, ³en lees yenlge keÀce okseÀj yenlge p³eeoe uevsee nes ie³ee~ jece³eeise keÀs DeeYfeceeve Hej Yeejer Henéj nDgee~ lespemJeer Deeies yeesues, ns J³eeHeejer, nce pees Yeer osles nQ GmekeÀe HeÀue lees nceW HeéHle nes ner peelee nw, nce veneR ®eenWies lees Yeer, efHeÀj Yeer mJeeLe& jKekeÀj keÀce& keÀjvee, keÌ³ee ³en DeefOekeÀ ueeue®e veneR nw? jece³eesie efkeÀmeer Heéfleefke´À³ee keÀer eqmLeefle ceW veneR Lee, kesÀJeue megve jne Lee~ lespemJeer ves yeesuevee peejer jKee, jece³eesie, Deiej kegÀí osves keÀer DeeHekeÀer F®íe nw ner lees cegPes kegÀí Ssmee oes pees keÀYeer ve<ì ve nes, lees ceQ DeJeM³e mJeerkeÀej keÀªBiee~ jece³eesie Iej ueewì Dee³ee Deewj mee#eer neskeÀj DeHeves DeeHekeÀes leLee DeHeves DeefYeceeve keÀes osKeves ueiee~ lespemJeer ves %eeve kesÀ íeRìs [euekeÀj GmekesÀ efJeJeskeÀ keÀes peeie=le efkeÀ³ee Lee

ceve keÀer Meeeqvle meyemes yeæ[e Oeve nw

%eeveece=le pees efkeÀ DeefYeceeve kesÀ veMes ceW mees ie³ee Lee~ DeeFves ceW ®esnjs keÀer lejn Gmes DeHevee DeefYeceeve mHe<ì efoKe jne Lee~ Deieueer megyen Jen efHeÀj lespemJeer kesÀ meeceves pee HengB®ee Deewj neLe peesæ[keÀj keÀne, cenejepe, cegPes #ecee keÀjW Deewj DeefYeceeve kesÀ efHebpejs mes cegefkeÌle leLee DeelceGvveefle kesÀ efueS GHeosMe keÀjW~ lespemJeer ves keÀne, HegC³e kesÀ HeÀue kesÀ ªHe ceW keÀerefle& efceueleer DeJeM³e nw Hejvleg ceveg<³e keÀes peeie=le jnvee ®eeefnS~ HegC³e keÀe HeÀue YeesieW Hej ³eesie kesÀ meeLe YeesieW, veneR lees DeefYeceeve yeæ{lee peelee nw Deewj HegC³e #eerCe neslee peelee nw~ otmejer yeele, DeeHe Fleves mece³e mes oeve keÀj jns nes, Hej DeeHemes Oeve, Jeðe Deewj JemlegSB uesves JeeueeW ves DeeHemes oeve keÀe iegCe efue³ee keÌ³ee? keÌ³ee DeeHekeÀer lejn keÀesF& oeveer yevee? JemlegDeeW keÀe oeve, HegC³e-keÀce& nw Hejvleg iegCe keÀe oeve lees ceneoeve nw~ SkeÀ jece³eesie mes Fleves ueesieeW keÀer peªjleW Hetjer ngF&, keÀF& jece³eesie nes peeSbies lees keÀesF& DeYeeJeie´mle ye®esiee ner veneR~ legce pees oeve keÀjles DeeS nes, Gmemes legcneje lees HegC³e yevee uesefkeÀve uesves Jeeues keÀe keÌ³ee yevee? me=eq<ì kesÀ efve³eceevegmeej pees nce osles nQ, Jen nceW JeeHeme efceuesiee~ legceves efo³ee, legcekeÀes efceuesiee Hej efpevekeÀes efceuee, GvekeÀes ueewìevee Heæ[siee~ uesefkeÀve ceneoeve yengle TB®eer YeeJevee nw~ FmekeÀe DeLe& nw pewmes legce HegC³e keÀe Keelee yevee jns nes, Jewmes efpevekeÀes oeve os jns nes, Jes Yeer DeHevee HegC³e keÀe Keelee yeveeves uee³ekeÀ yeveW~ FmekesÀ efueS Oeve ³ee efkeÀmeer Dev³e YeeweflekeÀ #ecelee keÀer DeeJeM³ekeÀlee veneR nw, FmekesÀ efueS Deelcee keÀer Megef× keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw~ peye Deelcee Meg× nes peeleer nw lees Ssmeer Deelcee keÀe ceve, Je®eve, keÀce& DeewjeW keÀes Þes<þ keÀce& keÀer He´sjCee oslee nw~ legcnejs keÀceeX keÀes osKeves Jeeues, legcnejs efyevee keÀns He´sefjle neW efkeÀ nce Yeer Ssmes keÀce& keÀjW, Fmes keÀnles nQ ceneoeve~

jece³eesie ves Hetíe, FmekesÀ efueS ceQ keÌ³ee keÀªB? lespemJeer yeesues, DeHeves Devoj Glejes, DeHeves mel³e mJeªHe keÀer Keespe keÀjes, O³eeve mes ner DeelceMegef× mecYeJe nw~ Fmeer mes Deelce-efve³ev$eCe nesiee~ Deieues efove mes jece³eesie ceeqvoj ceW lespemJeer kesÀ meeceves ner O³eeve keÀjves yewþves ueiee~ oeve-keÀce& keÀjves keÀe keÀe³e& Gmeves veewkeÀjeW keÀes meeQHe efo³ee Hej ceve lees SkeÀeie´ neslee ner veneR Lee, DeHeveer mecem³ee Gmeves lespemJeer keÀes yeleeF&~ 24

lespemJeer ves keÀne, DeeHekeÀe ceve cee³eepeeue ceW yegjer lejn HebÀmee nw, Fmemes efvekeÀueves kesÀ efueS mebmeejer peerJeve keÀe mebv³eeme DeeJeM³ekeÀ nw, ceesn keÀe yevOeve keÀìves mes O³eeve ueieevee Leesæ[e mejue nes peeSiee~ ceneoeveer yeveves kesÀ efueS DeHeves Heeme pees nw GmekeÀe l³eeie keÀjes~ meeceev³epeve mes DeefOekeÀ kegÀí keÀjvee ®eenles nes lees ³en Demeeceev³e keÀoce Gþevee Heæ[siee~ jece³eesie Iej ueewìe~ Gmeves meye lejHeÀ mes efJe®eej efkeÀ³ee lees ueiee efkeÀ Jen mebv³eeme ues mekeÀlee nw keÌ³eeWefkeÀ HeefjJeej kesÀ He´efle meYeer keÀÊe&J³e Hetjs efveYee ®egkeÀe nw~ Jen mJeYeeJe mes yengle v³ee³eer Lee, Fme yeej Yeer DeHevee efveCe&³e uesves mes Henues Gmeves HeefjJeej keÀer Devegceefle uesves keÀer mees®eer~ Deieueer megyen HeefjJeej kesÀ meYeer meom³eeW kesÀ meeceves DeHeveer yeele jKeer~ meejs HeefjJeej keÀe DeeHeme ceW Yeer Deewj jece³eesie kesÀ meeLe Yeer yengle mvesn Lee~ Helveer ves keÀne, DeeHekesÀ efveCe&³e ceW ceQ Yeer menYeeieer ntB, ceQ Yeer DeeHekesÀ meeLe ®euetBieer~ Heg$eeW ves keÀne, ceeB pees keÀn jner nQ, Jen GvekesÀ efnmeeye mes efyeukegÀue þerkeÀ nw~ nce DeeHekeÀes jeskeWÀies veneR, ve ner meeLe ®eueves keÀes keÀnWies Hejvleg DeeHe nceW íesæ[keÀj pee jns nes, ³en efveCe&³e kesÀJeue DeeHekeÀe nesiee~ FmeceW nceejer Devegceefle veneR nw, Fme efveCe&³e mes nce ogKeer Yeer nQ Hejvleg nce DeHeves He´sce keÀes DeeHekeÀer yesæ[er veneR yeveeSBies~ DeeHekeÀe efveCe&³e Deefle GÊece nw Hej keÌ³ee Gmes Hetje keÀjves kesÀ efueS nceW íesæ[vee peªjer nw? keÌ³ee nceejs meeLe jnkeÀj ³en mebYeJe veneR nw? SkeÀ mejue-mee meJeeue nce Hetívee ®eenles nQ efkeÀ ueeskeÀkeÀu³eeCe keÀer jeneW ceW ceesn yevOeve nes mekeÀlee nw Hej keÌ³ee Meg× He´sce Yeer yevOeve nw? DeeHekeÀes pees keÀjvee nw, pewmes keÀjvee nw, keÀerefpeS~ ®eens lees Deueie Iej ceW jn ueerefpeS Hej nceW íesæ[keÀj cele peeF³es~ DeeHe DeveskeÀeW keÀe keÀu³eeCe keÀjWies Hejvleg GmekeÀe Henuee meesHeeve nceejs DekeÀu³eeCe mes Megª keÀjWies? ncekeÀes efHelee-efJenerve keÀjkesÀ otmejeW keÀes megKe osvee Ssmee ner nesiee pewmes efoS leues DevOesje~ DeHeves efveCe&³e ceW nceejs keÀu³eeCe keÀe Yeer efJe®eej DeJeM³e jefKeS, Deeies DeeHekeÀer cepeea~ jece³eesie ogefJeOee ceW HebÀme ie³ee~ Heg$eeW keÀer yeeleW Gmes Hetjer lejn mJeerkeÀe³e& ueie jner Leer~ Gmeves DeHeves ceve keÀer ogefJeOee lespemJeer keÀes yeleeF&~ lespemJeer ves keÀne, ³ener lees cee³ee nw pees

ieueleer Gmeer Fbmeeve mes nesleer nw pees keÀece keÀjlee nw, keÀece ve keÀjves Jeeues effmeHe&À ieueleer {tBæ{les nQ

cee®e& 2017

%eeveece=le legcnejs HewjeW keÀer yesæ[er yeve jner nw, Fmes Hen®eevees~ Iej-ie=nmLe ceW jnles O³eeve-³eesie mebYeJe veneR nw~ jece³eesie ves Hetíe, keÌ³ee ie=neqmLe³eeW kesÀ efueS ie=nmLe ceW jnkeÀj Deelceesvveefle mebYeJe veneR? Heg$eeW keÀer keÀner yeeleW cegPes Gef®ele ueie jner nQ~ cesjs Heg$e mJeeLe&JeMe cegPes veneR jeskeÀ jns Hejvleg He´sce Yeer lees DeHeves DeeHe ceW SkeÀ keÀÊe&J³e nw~ He´sce ªHeer keÀÊe&J³e keÀes l³eeiekeÀj ueeskeÀ-keÀu³eeCe kewÀmes mebYeJe nw? ke=ÀHe³ee Ssmee ceeie& yeleeSB efkeÀ cesje HeefjJeej Yeer ogKeer ve nes Deewj cesje mebv³eeme Yeer nes peeS~ lespemJeer kesÀ ®esnjs Hej Deepe Henueer yeej Leesæ[er efMekeÀve DeeF&, efHeÀj Yeer keÀnves ueies, Iej-ie=nmLe ceW jnkeÀj mebYeJe neslee lees mebv³eemeer Iejyeej keÌ³eeW íesæ[les? yeæ[er HeéeqHle kesÀ efueS ³en l³eeie yengle íesìe nw Deewj Deefle DeeJeM³ekeÀ nw~ legcnejs Heg$eeW keÀer yeeleeW ceW %eeve keÀe DebMe nw Hej legce ue#³e mes efJe®eefuele nes jns nes~ Iej ceW jnkeÀj Deelce-efve³ev$eCe keÀj mekeÀes, Ssmee keÀesF& ceeie& veneR nw~ mees®ees, SkeÀ yeej efHeÀj mees®ees~ keÀue ye´ïecegntle& ceW nce efvekeÀueWies, legcekeÀes ®euevee nes lees nceejs meeLe ®euevee~ nefjÜej ceW nceeje DeeÞece nw~ ceeveefmekeÀ ÜvÜ mes efIeje jece³eesie Iej ueewìe~ SkeÀ lejHeÀ ³eesieer keÀer yeeleW, otmejer lejHeÀ Heg$eeW keÀer yeeleW ö Jen ogefJeOee ceW HebÀmee Lee~ jele keÀes Jen jes Heæ[e, ``ns F&MJej, cesje ceeie&oMe&ve keÀjes, cesjs ieg© yeve peeDees, cegPes efoMee efoKee oes HeÝeg! DeeHe ceelee, efHelee, yevOeg, meKee nes, DeeHemes efceueve Flevee keÀefþve kewÀmes nes mekeÀlee nw...~'' HeéLe&vee keÀjles-keÀjles ye´ïecegntle& nesves keÀes Dee³ee, Jen efHeÀj ceeqvoj keÀer Deesj ®eue Heæ[e Hej Gmes Kego Yeer Helee veneR Lee efkeÀ Jen keÌ³ee keÀjves Jeeuee nw~ ceeqvoj kesÀ yejeceos ceW SkeÀ J³eefkeÌle yewþe Lee~ jece³eesie ves O³eeve mes osKee, GmekeÀer DeeBKeW Kegueer Leer ceiej SkeÀeie´ Leer~ Kegueer DeeBKeW nesles Yeer Jen keÀneR Deewj Lee~ GmekesÀ ®esnjs Hej pees Deevevo Lee, Ssmee lees jece³eesie ves Deepe lekeÀ efkeÀmeer kesÀ ®esnjs Hej Yeer veneR osKee Lee~ Deevevo kesÀ meeLe-meeLe ®esnjs Hej osJe-cetefle&³eeW pewmeer efoJ³e cegmkeÀeve Yeer Leer~ jece³eesie Gmes DeHeuekeÀ osKelee jne~ GmekeÀe DeHevee ceve Yeer Deevevo mes Yej ie³ee~ Jen DeHeveer ogefJeOee kesÀ meeLe ner ³en Yeer Yetue ie³ee efkeÀ Jen lespemJeer mes efceueves Dee³ee Lee~ kegÀí mece³e yeeo Gme J³eefkeÌle ves jece³eesie keÀer Deesj yeæ[s He´sce cee®e& 2017

mes osKee Deewj keÀne, Deesce Meeeqvle, Deelcee YeeF&~ jece³eesie ceevees nesMe ceW Dee³ee~ jece³eesie ves Ssmee Deelceer³elee Deewj DeueewefkeÀkeÀlee Yeje mebyeesOeve DeYeer lekeÀ megvee Yeer veneR Lee Deewj DevegYeJe Yeer veneR efkeÀ³ee Lee~ Gmeves neLe peesæ[s Deewj Hetíe, DeeHe keÀewve nQ? Gme J³eefkeÌle ves keÀne, cesje veece Decej nw, ceQ SkeÀ íesìe-mee J³eeHeejer ntB, J³eeHeej kesÀ efmeueefmeues ceW Fme veiej ceW Deevee ngDee nw, jele ner HengB®ee Lee, osj nes ie³eer Leer FmeefueS jele cebefoj ceW efyelee oer~ ³eneB keÀneR Deiej Oece&Meeuee ³ee jnves keÀe keÀesF& Dev³e efþkeÀevee nes lees ke=ÀHe³ee yelee oerefpeS~ jece³eesie ves legjble keÀne, DeeHe cesjs Iej ®eefueS~ Decej yeesues, DeeHekesÀ Iej? veneR, veneR, jnves oerefpeS, ceQ keÀneRr Yeer jn uetBiee, yeme, DeeHe cesje ceeie&oMe&ve keÀerefpeS, nes mekeÀlee nw cegPes SkeÀ meHleen mes p³eeoe ©keÀvee Heæ[s Deewj efHeÀj Yeespeve Yeer ceQ DeHeves neLeeW mes yeveekeÀj Keelee ntB FmeefueS DeeHe lekeÀueerHeÀ veneR keÀerefpeS, yeme efþkeÀevee {tæb{ves ceW DeeHekeÀe men³eesie efceues, lees yengle ke=ÀHee nes pee³esieer cesjs efueS~ jece³eesie Deeień kesÀ meeLe keÀnves ueiee, Decej peer, lekeÀueerHeÀ keÀer keÀesF& yeele veneR, DeeHekesÀ pewmee J³eefkeÌle cesjs Iej DeefleefLe yevekeÀj Dee³es, ³en cesje meewYeei³e nesiee~ DeeHeceW kegÀí Deueie ner DeekeÀ<e&Ce Deewj efoJ³elee nw FmeefueS cevee cele keÀerefpeS~ DeeHekeÀer ¢eq<ì mes ner cesje ceve Meeble nes ie³ee nw FmeefueS ke=ÀHe³ee cegPes DeHeveer mesJee keÀe ceewkeÀe oerefpeS~ efpeleves Yeer efove DeeHe jnvee ®eenles nQ Deewj pewmes Yeer jnvee ®eenles nQ, Fblepeece nes pee³esiee Hejbleg DeeHe cesjs meeLe DeJeM³e ®eefueS, ke=ÀHe³ee cevee veneR keÀerefpeS~ jece³eesie keÀe Deeień Flevee Lee efkeÀ Decej cegmekeÀjeles ngS neB keÀn DeHevee meeceeve uesves ®euee ie³ee~ leYeer De®eevekeÀ jece³eesie keÀes lespemJeer keÀer ³eeo Dee³eer Deewj GvnW {tbæ{ves ueiee~ cebefoj kesÀ Hegpeejer ves yelee³ee efkeÀ Jees ®eues ie³es~ uesefkeÀve Helee veneR keÌ³eeW, jece³eesie kesÀ ceve mes lespemJeer keÀer KeeR®e SkeÀoce ner meceeHle nes ie³eer Leer~ Kego ceW Fleves HeefjJele&ve mes Jees yengle ®eefkeÀle Lee~ jele keÀes ceevees GmekesÀ peerJeve ceW DebOekeÀej Lee Deewj De®eevekeÀ jesMeveer nes ie³eer~ Gmes Deobj-Deboj cenmetme nes jne Lee efkeÀ Gmes keÀesF& HeéeqHle nes jner nw Hejbleg keÌ³ee, ³en Jees veneR peeve Hee jne Lee~ Decej meeceeve ueskeÀj Dee ie³ee

yegjs efJe®eej Gme Ëo³e ceW He´JesMe veneR keÀj mekeÀles efpemekesÀ Üej Hej F&MJejer³e efJe®eej kesÀ Henjsoej Keæ[s neW

%eeveece=le Deewj oesveeW Iej keÀer Deesj ®eue efo³es~ jemles ceW oesveeW ves SkeÀ-otmejs keÀe yengle ner De®íer lejn mes Heefj®e³e keÀj efue³ee~ jece³eesie kesÀ HeefjJeej ves Decej keÀe yengle ner KegMeer mes mJeeiele efkeÀ³ee~ GvekesÀ jnves keÀer Deewj Deueie jmeesF&Iej keÀer J³eJemLee Yeer jece³eesie ves keÀj ueer~ DeHevee efvel³ekeÀce& efveHeìekeÀj Decej veiej ceW ueewefkeÀkeÀ keÀe³e& DeLe& ®euee ie³ee~ Meece keÀes ueewìkeÀj Gmeves mJe³eb ner DeHevee Yeespeve yevee efue³ee~ J³eJemLee þerkeÀ nw efkeÀ veneR, ³en Hetíves Meece keÀes jece³eesie GmekesÀ keÀcejs ceW ie³ee~ ueieYeie 6.30 yepes Les~ Gmeves osKee, Decej megyen keÀer lejn O³eeve ceW yewþe Lee~ ®esnjs Hej Jener Meebefle Deewj Deevebo, Kegueer ceiej otj keÀneR KeesF& ngF& DeeBKeW~ jece³eesie keÀes yengle De®íe ueiee~ Jees efyevee Deenì kesÀ keÀcejs kesÀ keÀesves ceW yewþkeÀj Gmes osKelee jne~ SkeÀ Iebìe yeerle ie³ee~ Decej ves DeHevee O³eeve Hetje efkeÀ³ee Deewj megyen keÀer lejn efHeÀj mes kegÀí Heue jece³eesie keÀes osKelee jne~ GmekesÀ ¢eq<ì-ceeie& mes jece³eesie keÀes yengle ner KegMeer Deewj Meeeqvle keÀer DevegYetefle ngF&~ jece³eesie kesÀ ceve ceW Decej kesÀ He´efle yengle ner Deeoj Deewj efpe%eemee Hewoe nes jner Leer~ GmekesÀ keÀcejs mes Decej keÀe keÀceje efoKeeF& Heæ[lee Lee~ jespe megyen 4 yepes Decej DeHeves keÀcejs keÀer íle Hej yewþkeÀj O³eeve keÀjlee~ efoveYej DeHeves keÀece keÀer Jepen mes yeenj J³emle jnlee FmeefueS GmekesÀ meeLe p³eeoe yeele veneR nes Heeleer Hejbleg GmekesÀ J³eJenej ceW Deueie ner He´keÀej keÀer efoJ³elee Leer~ megyen-Meece peye Yeer Decej keÀes Leesæ[e yengle mece³e efceuelee lees Jen DeO³e³eve keÀjlee Deewj SkeÀ ®eej HevveeW keÀe He$e Heæ{lee jnlee Lee~ oes-leerve efove yeerle ie³es~ SkeÀ efove Decej yeenj veneR ie³ee~ Gmes Iej ceW osKekeÀj jece³eesie GmekesÀ keÀcejs ceW ®euee ie³ee Deewj yeæ[er efJevece´lee mes Hetíe, DeeHekesÀ Heeme mece³e nes lees cegPes kegÀí %eeve keÀer ®e®ee& DeeHemes keÀjveer nw~ Decej ves vece´lee mes keÀne, ceQ DeeHekesÀ Heeme Hejceelcee keÀe mebosMe Deewj GvekesÀ Decetu³e %eeve keÀer efveefOe ueskeÀj Deeves ner Jeeuee Lee, DeeHe mece³e oW lees Jees mebosMe ceQ DeeHekeÀes megvee otB~ jece³eesie keÀes yeæ[e DeeM®e³e& ngDee, Hejceelcee keÀe mebosMe!! keÌ³eeW veneR, keÀefnS vee, mece³e keÀer keÀesF& yeele veneR~ Decej ves SkeÀ HegmlekeÀ efvekeÀeueer Deewj ef®e$e efoKeeles ngS Gmeves jepe³eesie keÀe 26

%eeve megveevee Megª efkeÀ³ee~ mJe³eb keÀer Hen®eeve efceueles ner Henues efove mes ner jece³eesie kesÀ peerJeve ceW ceneve HeefjJele&ve keÀer MegªDeele ngF&~ otmejs Deewj leermejs efove keÀe Heeþ megveles-megveles lees jece³eesie keÀer DeeBKeeW mes DeeBmet efvekeÀueves ueies~ Hejceelcee keÀe Heefj®e³e Deewj GvekeÀe keÀÊe&J³e, ye´ïee kesÀ leve ceW DeJelejCe, ³es meye megvekeÀj jece³eesie keÀes ueiee efkeÀ efpeme He´eeqHle keÀer Jees keÀuHevee Yeer veneR keÀj mekeÀlee Lee Jees Gmes menpe ner nes jner nw~ leermejs efove mes Jees ye´ïecegntle& ceW jepe³eesie kesÀ DeY³eeme kesÀ efueS Gþe~ Gmes cenmetme ngDee efkeÀ ye´ïecegntle& ceW HejceefHelee Hejceelcee mJe³eb DeHeves ye®®eeW mes efceueves Deeles nQ~ jn-jn keÀj GmekeÀer DeeBKeW Yej Dee jner LeeR efkeÀ YeieJeeve Gmes osKe jne nw~ Jen mees®eves ueiee, ceneoeveer yeveves kesÀ efueS meyekegÀí íesæ[ves keÀer mees®e jne Lee ceiej Deye Helee ®euee efkeÀ YeieJeeve cegPes uesves kesÀ efueS Kego Oejleer Hej Dee³es nQ~ cegPes pees He´eeqHle Deewj KegMeer nes jner nw GmekeÀe JeCe&ve keÀjves kesÀ efueS cesjs Heeme Meyo veneR nQ~ Decej ves yelee³ee, nceW mJekeÀu³eeCe kesÀ meeLe efJeMJekeÀu³eeCe keÀjvee nw Deewj efyevee DeHeves HeefjJeej keÀes ogKeer efkeÀ³es DeeHe oeveer, ceneoeveer Deewj Jejoeveer Yeer yeve mekeÀles nes~ efkeÀmeer keÀes Oeve-Jemleg Fl³eeefo oskeÀj SkeÀ pevce kesÀ efueS HegC³e keÀceevee Gmes oeveer keÀnles nQ, DeewjeW keÀes Yeer HegC³e kesÀ efueS He´Je=Êe keÀjvee, ³es ceneoeveer yevevee nw Hejbleg DeeHe Hejceelcee mes pegæ[keÀj Jejoeveer Yeer yeve mekeÀles nes~ Jejoeveer DeLee&led efpeveceW HegC³ekeÀce& keÀjves keÀer MeefkeÌle veneR nw, DeHeves Deelceyeue mes Gvemes nce HegC³e keÀce& keÀjJee³eW Deewj GvekeÀe Yeei³e yevee³eW~

J³eeHeejer jece³eesie mebv³eemeer jece³eesie yeveles-yeveles jepe³eesieer ye´ïeekegÀceej jece³eesie yeve ie³ee Lee~ DeYeer Jees kesÀJeue oeveer, ceneoeveer veneR yeequkeÀ Jejoeveer yeveves keÀer Deesj DeHeves HeefjJeej meefnle Deie´mej Lee~ GHejeskeÌle keÀneveer keÀe meej ªHe ceW mebosMe nw ö De®ís keÀceeX keÀer mecePe mes oeve mebYeJe nw~ De®ís keÀceeX keÀer mecePe kesÀ meeLe yegjeF& Hej efve³eb$eCe mes ceneoeve mebYeJe nw Hejbleg Jejoeveer yeveves kesÀ efueS mebHetCe& %eeve, efJekeÀejeW keÀes l³eeie keÀj HetCe& Deelceefve³eb$eCe Deewj Hejceelce MeefkeÌle³eeW keÀer efmeef× DeeJeM³ekeÀ nw pees Hejceelcee Üeje efmeKee³es ieS jepe³eesie mes ner mebYeJe nw~ 

ieueefle³eeB ncesMee #ecee keÀer pee mekeÀleer nQ, ³eefo DeeHekesÀ Heeme GvnW mJeerkeÀejves keÀe meenme nes

cee®e& 2017

HegC³eelceeDeeW kesÀ Yeeves meyekeÀe Yeuee ye´ïeekegÀceejer Jeso He´keÀeMe efceÞe, S[JeeskesÀì, Fueeneyeeo neF&keÀesì& (G.He´.)

keÀneJele nw efkeÀ SkeÀ HeeHeer Hetjer veeJe keÀes [gyees oslee nw uesefkeÀve SkeÀ Oeceea DeveskeÀeW keÀe G×ej keÀj oslee nw~ FmekeÀe SkeÀ mel³e GoenjCe He´mlegle keÀjves pee jne ntB~ FmekesÀ yeejs ceW DeeHe meye 28 efomecyej, 2016 keÀes v³etpe ®ewveueeW SJeb DeKeyeejeW Üeje DeJeiele DeJeM³e ngS neWies~ nce 65 ye´ïeekegÀceej-ye´ïeekegÀceejer YeeF&-yenveW, 27 efomecyej, 2016 keÀes efme³eeueoen-Depecesj SkeÌmeHe´sme ì^sve mes ceOegyeve (Deeyet HeJe&le) pee jns Les~ HeÀeieer SJeb keÀæ[ekesÀ keÀer þb[ kesÀ keÀejCe ì^sve i³eejn IeCìs efJeuecye mes ®eue jner Leer~ ì^sve ceW keÀesuekeÀelee SJeb keÀeveHegj kesÀ Yeer kegÀí YeeF&-yenveW meJeej Les~ megyen kesÀ 5.15 yepes Les~ nce meYeer efMeJeyeeyee keÀer ³eeo ceW yewþs Les~ leYeer ì^sve Demenpe lejerkesÀ mes [ieceieeves ueieer~ nceW Denmeeme nes ie³ee efkeÀ ì^sve ogIe&ìveeie´mle nesves Jeeueer nw~ cegeqMkeÀue mes 15 meskeÀC[ kesÀ Devoj ner meYeer lespe PeìkesÀ kesÀ meeLe DeHeveer-DeHeveer yeLe& mes lespeer mes veer®es efiejves ueies~ Fmeer yeer®e yeesieer Yeer Heueì ieF&~ ceQ DeHeveer THejer yeLe& Hej Lee~ ceQves DeefJeuecye H³eejs efMeJeyeeyee keÀes pewmes ner HegkeÀeje Jewmes ner Snmeeme ngDee efkeÀ cegPes efkeÀmeer ves DeHeveer ieeso ceW Gþe efue³ee nw~ DeeM®e³e&pevekeÀ yeele lees ³en Leer efkeÀ yeesieer Heueìves kesÀ yeeo Yeer meYeer megjef#ele Les~ DebOesje nesves kesÀ keÀejCe kegÀí efoKeeF& veneR Heæ[ jne Lee~ ojJeepes SJeb efKeæ[efkeÀ³eeB yebo LeeR~ nceW mecePe ceW veneR Dee jne Lee efkeÀ yeenj kewÀmes efvekeÀueW~ ceQves efMeJeyeeyee mes Hetíe, yeeyee efkeÀOej pee³eW? leYeer kegÀí ueesieeW keÀer DeeJeepeW DeeF& efkeÀ Deeies efvekeÀueves keÀe jemlee nw~ meYeer keÀe meeceeve Yeer FOej-GOej efyeKej ie³ee Lee~ pees peªjer meeceeve Deemeeveer mes efceue mekeÀe cee®e& 2017

Jen ueskeÀj nce yeesieer kesÀ Deeqvlece íesj mes megjef#ele yeenj Dee³es~ yeenj keÀe cebpej lees yeæ[e Ye³eeJen Lee~ meYeer yeesefie³eeB jsueJes ueeFve kesÀ oesveeW Deesj otj-otj lekeÀ #eefleie´mle HewÀueer ngF& LeeR leLee oes yeesefie³eeB venj ceW Oebmeer ngF& LeeR~ Heeme kesÀ kegÀí jnJeemeer HengB®e ie³es Les~ meYeer ves yelee³ee efkeÀ ³en yeæ[er Yeejer ogIe&ìvee nw~ neue Hetíe lees yelee³ee ie³ee, meYeer megjef#ele nQ~ cesje ceesyeeFue ì^sve ceW ítì ie³ee Lee~ keÀeveHegj 50 efkeÀ.ceer. otj nesves mes He´Meemeve kesÀ ueesie Yeer ceoo kesÀ efueS HengB®es Les~ yeeo ceW Helee ®euee efkeÀ ceecetueer ªHe mes kegÀí ³ee$eer Iee³eue ngS nQ, Debie Yebie efkeÀmeer keÀe veneR ngDee~ meyemes yeæ[er yeele lees ³en efkeÀ efkeÀmeer keÀer Yeer ceewle keÀer met®evee ve lees efceueer Deewj ve ner osKeves ceW Dee³eer~ ceecetueer ®eesì kesÀ DeefleefjkeÌle meYeer ³ee$eer megjef#ele Les~ efMeJeyeeyee keÀes nce meYeer Oev³eJeeo os jns Les~ cegPes lees SkeÀ keÀneveer ³eeo DeeF& efkeÀ ogIe&ìveeie´mle nes jns Huesve ceW meYeer ef®eeqvlele Les~ SkeÀ ye®®ee cegmkeÀje jne Lee~ kegÀí meeefLe³eeW ves Gmemes keÀne efkeÀ kegÀí ner #eCeeW ceW nce meye ceewle kesÀ cegBn ceW mecee pee³eWies~ Gme ye®®es ves keÀne, kegÀí Yeer veneR nesiee keÌ³eeWefkeÀ ³en Huesve cesjs efHeleepeer ®euee jns nQ~ Gme ye®®es keÀer lejn ner, ogIe&ìveeie´mle nes jner ì^sve ceW, nce Yeer mJe³eb keÀes meJe&MeefkeÌleJeeve HejceefHelee efMeJeyeeyee keÀes meeQHekeÀj efveeqM®eble nes ie³es~ ogIe&ìvee keÀer Ye³eeJen eqmLeefle Deewj GmeceW meYeer keÀes megjef#ele HeekeÀj ueiee efkeÀ HejceefHelee ves metueer mes keÀebìe yevee efo³ee nw~ yeej-yeej Jeen yeeyee Jeen! efoue mes efvekeÀue jne Lee~ Deevevo keÀer uenjW Devoj ner Devoj He´Jeeefnle nes jner LeeR~ efMeJeyeeyee keÀer ieeso keÀe Deewj Debie-mebie keÀe Denmeeme nes jne Lee~ leYeer SkeÀ YeeF& ves Hetíe efkeÀ ceOegyeve ®eueves keÀe keÌ³ee efJe®eej nw? cesje lees ®esnje efKeue Gþe, legjvle neB keÀj efo³ee Deewj oewæ[keÀj DeHeves ieg´He ueer[j mes JeeHemeer efìkeÀì ueskeÀj Deeieje

Fppele Deewj leejerHeÀ ceebieer veneR peeleer, keÀceeF& peeleer nw

HengB®eves keÀe ueeskesÀMeve uesves ueiee~ leYeer mìsMeve ceemìj ves yelee³ee efkeÀ Fbpeve meefnle megjef#ele ye®eer Deeþ yeesefie³eeB Depecesj Yespeer pee³eWieer~ nce ueesie peuoer-peuoer SkeÀ yeesieer ceW DeekeÀj yewþ ie³es Deewj ì^sve kesÀ ®eueves keÀe Fblepeej keÀjves ueies~ He´Meemeve leLee mJe³ebmesJeer mebmLeeDeeW keÀer lejHeÀ mes ³eeef$e³eeW kesÀ efueS veeMlee, ®ee³e, Heeveer, otOe keÀe Fblepeece efkeÀ³ee pee jne Lee~ meYeer keÀer pegyeeve Hej F&MJej keÀe Oev³eJeeo ner megveeF& os jne Lee~ peye ìer.Jeer.v³etpe ®ewveue JeeueeW keÀes yelee³ee ie³ee ef k eÀ nce {eF& - leer v e meew ye´ïeekegÀceej-ye´ïeekegÀceejer YeeF&-yenveW nQ Deewj efMeJeyeeyee mes efceueve ceveeves ceeGCì Deeyet pee jns nQ, leye Gve ueesieeW ves keÀne efkeÀ DeeHe pewmes ueesieeW kesÀ keÀejCe ner meejs ³ee$eer megjef#ele ye®es nQ, veneR lees ogIe&ìveeie´mle yeesefie³eeW keÀes osKekeÀj DeeM®e³e& ueielee nw~ DeueewefkeÀkeÀ MeefkeÌle keÀe ner ³en ®ecelkeÀej nw~ SkeÀ ye´ïeekegÀceej YeeF& kesÀ cegKe mes efvekeÀuee efkeÀ efMeJeyeeyee ves meyekeÀes ye®ee efue³ee~ otmejs ³ee$eer ves keÀne, Yeesuesyeeyee keÀer meye Hej ke=ÀHee ¢eq<ì jner~ SkeÀ cegeqmuece ³ee$eer ves keÀne, DeuueenleDeeuee keÀer yeæ[er cesnjyeeveer mes meYeer megjef#ele ye®e ie³es~ leYeer ye´ïeekegÀceej-ye´ïeekegÀceejer YeeF&yenveeW ves DeeHeme ceW ®e®ee& keÀer efkeÀ efMeJeyeeyee ves ceevees He´l³e#elee keÀer SkeÀ PeuekeÀ efoKeeF& nw~  28

%eeveece=le MeeeqvleJeve ceW DeekeÀj Ëo³e HeefjJele&ve ngDee pes.Heer.HeeC[s, mesJeeefveJe=Êe Fvpeerefve³ej, nefjÜej

yeer.S®e.F&.Sue.kebÀHeveer ceW 41 meeue mesJee keÀjves kesÀ yeeo 2014 ceW ceQ Fvpeerefve³ej kesÀ Heo mes mesJeeefveJe=Êe ngDee~ meved 1971 mes pevemesJee keÀj jne ntB~ Jele&ceeve mece³e GÊejeKeb[ keÀebie´sme keÀcesìer kesÀ He´osMe meef®eJe Heo Hej SJeb ef ® eeq v nle jep³e DeevoesuevekeÀejer meefceefle (jefpe.) kesÀ kesÀvêer³e DeO³e#e kesÀ ªHe ceW mesJeejle ntB~ nefjÜej keÀes GÊejeKeb[ ceW meeqcceefuele keÀjeves SJeb GÊejeKeb[ jep³e efvecee&Ce ceW cesjer Deie´Ceer³e YetefcekeÀe jner nw~ DeepekeÀue yeeyeeDeeW kesÀ keÀejveeces osKe cegPes yeeyee Meyo mes yeæ[er veHeÀjle Leer Hejvleg ceQves keÀYeer Yeer DeHeveer Helveer keÀceuee HeeC[s keÀes nefjÜej kesÀ ye´ïeekegÀceejer DeeÞece ceW peeves mes veneR jeskeÀe~ Jes leerve meeueeW mes cegjueer megveves peeleer nQ~ SkeÀ efove efveefceÊe ye´ïeekegÀceejer yenve ves GvekeÀes keÀne efkeÀ DeHeves Heefle keÀes Yeer ³eneB DeeÞece ceW ueskeÀj DeeDees~ ceQ DeeÞece ie³ee, yenve peer ves cegPes mecePee³ee Hejvleg ceQves GvekeÀes SkeÀ ner yeele keÀner efkeÀ ceQ jepeveweflekeÀ J³eefkeÌle ntB, cesjer mecePe mes ³es meye yengle otj keÀer yeeleW nQ~ meved 2016 ceW, 22 veJecyej mes 26 veJecyej lekeÀ MeeeqvleJeve ceW Dee³eesefpele Oece& meccesueve ceW ceQves meyekesÀ efJe®eej megves~ MeeeqvleJeve ceW pees J³eJemLee Deewj Meeeqvle efceueer, Dev³e$e keÀneR veneR~ cegPes ye´ïeekegÀceejerpe kesÀ mecemle mesJeeOeeefj³eeW keÀe J³eJenej yengle De®íe ueiee~ MeeeqvleJeve ceW HeOeejs ngS meYeer meom³e HeefjJeej pewmes ueies Deewj cesje Ëo³e HeefjJele&ve ngDee~ peye ceeGCì Deeyet Ietceves ieS leye Peerue kesÀ Heeme Hewj kesÀ veer®es SkeÀ HelLej Deeves mes cesje Hewj metpe ie³ee Deewj cegPes DemHeleeue ues pee³ee ie³ee~ JeneB [e@keÌìj ves He´wÀkeÌ®ej yelee³ee~ nefjÜej DeekeÀj Hegveë SkeÌmejs keÀjJee³ee Deewj He´wÀkeÌ®ej Hej SkeÀ ceen kesÀ efue³es Heuemlej ueiee efo³ee ie³ee~ Heuemlej ueieves kesÀ yeeo peye oo& nes jne Lee leye ceQves Ëo³e mes yeeyee keÀe veece efue³ee Deewj oo& meceeHle nes ie³ee~ cenmetme nesves ueiee efkeÀ JeemleJe ceW yeeyee keÀesF& owefJekeÀ MeefkeÌle nQ~ 

efJeMes<e met®evee veS Je<e& 2017-18 kesÀ efueS %eeveece=le Heef$ekeÀe keÀe Jeeef<e&keÀ MegukeÀ 100/jnsiee~ DekeÀeGbì kesÀ efnmeeye mes DeHe´wue mes ®etbefkeÀ ve³ee Je<e& Megª neslee nw FmeefueS DeHe´wue 2017 mes yeveves Jeeues veS meom³eeW mes MegukeÀ 100/- Jeeef<e&keÀ efue³ee peeSiee~

³eefo J³eefkeÌle DeHeves ®eefj$e keÀe O³eeve jKes lees He´efle<þe DeHevee O³eeve Kego jKe uesieer

cee®e& 2017

J³eJeneefjkeÀ yeesue®eeue ye´ïeekegÀceejer Hetpee, jesnlekeÀ

DeeOegefvekeÀlee kesÀ veece Hej Deepe meceepe ceW meeoieer SJeb Meeueervelee Kelce nesleer pee jner nQ uesefkeÀve mìeFue Deewj mìwC[[& kesÀ veMes ceW DeHeveer veweflekeÀlee Deewj meeceeefpekeÀ cetu³e nceW veneR Yetueves ®eeefnSB~ nce Kego keÀes ®eskeÀ keÀjW, nceejer yeesue®eeue ceW keÀneB lekeÀ mejuelee, Oew³e&, me®®eeF& Deewj mecceevepevekeÀ Meyo nQ~ vekeÀejelcekeÀ, keÀcepeesj, DeHeceevepevekeÀ MeyoeW keÀe He´³eesie Henues kesÀ ueesieeW kesÀ Heeme yeesue-®eeue keÀe {bie yengle J³eJeneefjkeÀ Lee~ Jes SkeÀ-otmejs keÀes mecyeesefOele keÀjves kesÀ efueS mecceeve ³egkeÌle MeyoeW keÀe Fmlesceeue keÀjles Les pewmes Þeerceeve peer, Þeerceleer peer, yenve peer, YeeF& peer, DeeHe ³ee efHeÀj osJeer peer Deeefo-Deeefo Hejbleg Deepe nce osKeles nQ efkeÀ DeeHeme ceW SkeÀotmejs mes let, legce....³ee efHeÀj meerOee veece ueskeÀj yeeleW keÀjles nQ efpemeceW ve lees yeæ[eW kesÀ He´efle mecceeve nw, ve íesìeW kesÀ He´efle H³eej nw~ keÀF& yeej lees ³en Yeer osKeves ceW Deelee nw efkeÀ ueesieeW keÀer MekeÌue-metjle ³ee jbie-ªHe keÀes osKekeÀj ³ee Mejerj keÀer yeveeJeì ³ee keÀe³e&-J³eJenej kesÀ DeeOeej Hej keÀesF& veece os efo³ee peelee nw pewmes, ye®®es DeHeves mketÀue ìer®ej keÀe GHe-veece efvekeÀeue osles nQ, oesmleeW kesÀ GHe-veece efvekeÀeue osles nQ~ Ssmee efmeHe&À ye®®eeW kesÀ meeLe veneR nw~ ye®®eeW ves Yeer ³es ®eerpeW yeæ[eW mes ueer nQ~ nce mJe³eb Yeer ®eskeÀ keÀjW efkeÀ meejs efove ceW efkeÀleveer yeej nce vekeÀejelcekeÀ, keÀcepeesj SJeb DeHeceevepevekeÀ MeyoeW keÀe He´³eesie keÀjles nQ~ keÀcee jne nw JeeCeer Üeje HeeHe kegÀí ueesie lees yeeleW keÀjles ngS keÀece keÀer yeeleW keÀce SJeb ieeefue³eeB p³eeoe ossles nQ Deewj FmekeÀes DeHevee yeæ[Hheve mecePeles nQ~ p³eeoelej osneleeW keÀer lejHeÀ ³es meye DeefOekeÀ osKeves keÀes efceuelee nw~ Deepe ceeveJe DeHeceevepevekeÀ Meyo yeesuelee nw, keÀìg Meyo yeesuelee nw, J³ebie Yejs Meyo yeesuelee nw, cee®e& 2017

DenbkeÀejJeMe yeesuelee nw, ieeueer oslee nw, jesye mes yeesuelee nw SJeb veerjmelee kesÀ Meyo yeesuelee nw DeLee&led JeeCeer kesÀ Üeje ve peeves efkeÀleves HeeHe Jen keÀcee jne nw efpemekeÀe DebMe cee$e Yeer DeeYeeme GmekeÀes veneR nw~ keÀìg JeeCeer keÀe HeefjCeece Peieæ[s keÀnles nQ, leueJeej keÀe IeeJe Yej peelee nw uesefkeÀve JeeCeer keÀe veneR~ Fefleneme ieJeen nw, efkeÀleveer yeæ[er-yeæ[er ueæ[eF³eeB efmeHe&À Deewj efmeHe&À keÀìg JeeCeer keÀer Jepen mes ngF& nQ~ Deepe Yeer DeeOes mes p³eeoe ueæ[eF&-Peieæ[s keÀìg JeeCeer keÀe HeefjCeece nQ~ keÀyeerj peer ves keÀne nw ö JeeCeer Ssmeer yeesefue³es ceve keÀe DeeHee Kees³es~ Deewjve keÀes Meerleue keÀjs DeeHeng Meerleue nes³es~~ YeeJeeLe& nw, efkeÀmeer keÀes kegÀí Yeer ieuele yeesueves mes Henues nceW mees®evee ®eeefn³es keÌ³eeWefkeÀ Jen otmejeW kesÀ keÀeveeW lekeÀ yeeo ceW peelee nw, Henues nceejs keÀeveeW ceW Deelee nw~ keÀæ[Jeer mes keÀæ[Jeer ®eerpe SkeÀ yeej SkeÀ DevegmebOeevekeÀÊee& ves DevegmebOeeve keÀe efJe<e³e efue³ee efkeÀ ogefve³ee ceW keÀæ[Jeer mes keÀæ[Jeer ®eerpe keÌ³ee nw? keÀeHeÀer efoveeW keÀer Keespe kesÀ yeeo Yeer Gmes GÊej veneR efceuee~ peye Iej Dee³ee lees GmekeÀer yeerJeer ves DeveeHe-MeveeHe yeesuevee Megª keÀj efo³ee~ Gmeves legjble DeHeveer yeerJeer keÀe Oev³eJeeo efkeÀ³ee efkeÀ GmekeÀer Leermeerme Deepe Hetjer nes ieF&~ Leermeerme kesÀ Deble ceW Gmeves ³ener efueKee efkeÀ mebmeej ceW meyemes keÀæ[Jeer ®eer]pe ceveg<³e keÀer keÀìg JeeCeer nw~

ceewve jnvee SkeÀ meeOevee nw Hej mees®e mecePe keÀj yeesuevee SkeÀ keÀuee nw

%eeveece=le ceeve osves Jeeuee ner ceeveveer³e ceerþe yeesueves ceW efkeÀmeer keÀe keÀesF& ©He³ee-Hewmee veneR ueielee Hej efHeÀj Yeer yesmecePe yeve ie³ee Fbmeeve keÀìg yeesue Üeje Kego Yeer ogKeer neslee nw Deewj otmejeW keÀes Yeer ogKe osves kesÀ efveefceÊe yeve peelee nw~ keÀesF& Fbmeeve MekeÌue-metjle mes Ketyemetjle ve nesles ngS Yeer H³eej-mecceeve mes yeele keÀjlee nw lees meyekeÀes H³eeje ueielee nw~ FmekesÀ efJeHejerle, Ketyemetjle Fvmeeve ³eefo JeeCeer mes keÀke&ÀMe nw lees efkeÀmeer keÀes Yeer De®íe veneR ueielee nw~ F&MJej ves ceveg<³e keÀes ner yeesueves keÀe Jejoeve efo³ee nw Deleë ceveg<³e keÀe HeÀpe& nw efkeÀ Jen Fme Jejoeve keÀer keÀercele mecePes leLee keÀce yeesues, Oeerjs yeesues, ceerþe yeesues, peneB peªjle nw JeneR yeesues, meej-³egkeÌle yeesues, Henues mees®es efHeÀj yeesues, megKeoeF& yeesue yeesues, yeesueles JekeÌle Oew³e& jKes leLee íesìs-yeæ[s meyekeÀes mecceeve os~ meJe& keÀes ceeve osves Jeeuee ner mener DeLeeX ceW ceeveveer³e nw~ ceerþer JeeCeer nw Deew<eefOe HejceefHelee Hejceelcee keÀe keÀnvee nw efkeÀ peye ceOegj mJeYeeJe mes pebieueer peeveJej keÀes JeMe ceW keÀj mekeÀles nQ lees keÌ³ee pebieueer mJeYeeJe keÀe ceveg<³e JeMe ceW veneR nes mekeÀlee? keÀesF& efkeÀlevee Yeer ke´ÀesOeer nes uesefkeÀve ceerþer SJeb Meeble JeeCeer kesÀ Deeies Jen Yeer Meeble nes peelee nw~ ceerþer JeeCeer SkeÀ Ssmeer Deew<eefOe nw efpememes ogMceve keÀes Yeer DeHevee yevee³ee pee mekeÀlee nw~ He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e Üeje HejceefHelee Hejceelcee mJe³eb nceW yeesueves keÀer keÀuee efmeKee jns nQ~ ³eneB nceW Helee ®euelee nw efkeÀ nce meye Fme Mejerj keÀes ®eueeves Jeeueer ®esleve MeefkeÌle DeelceeSB nQ~ SkeÀ-otmejs kesÀ He´efle DeeeqlcekeÀ ¢eq<ìkeÀesCe jKeves mes nce no kesÀ veece, ªHe, jbie, peeefle, Oece& Deeefo mes efvekeÀue keÀj yesno ceW Dee peeles nQ efpememes nceejs osKeves SJeb mees®eves keÀe mlej Yeer GBÀ®ee nes peelee nw, pees efHeÀj nceejer J³eJeneefjkeÀ yeesue®eeue mes mHe<ì vepej Deelee nw~ Deleë `JeeCeer Üeje yeme ogDee³eW oes, ogDee³eW uees Deewj JeeCeer keÀes meHeÀue keÀjes~'  30

mebpe³e keÀer keÀuece mes...He=<þ 3 keÀe Mes<e.. `yeerleer keÀes efyemeej oW Deeies keÀer megefOe ueW' ö Fmeer YeeJe keÀe Jee®ekeÀ nw `nes-ueer'~ Hejvleg Fme efove lees keÀF& ueesie yeerleer ngF& yeele keÀes ³eeo keÀjkesÀ yeouee uesles ngS Ketye SkeÀ-otmejs kesÀ cegKe Hej yes-{bie jerefle mes jbie ceue osles, ngæ[obie ce®eeles ngS DeHeceeefvele keÀjles leLee ve keÀjves ³eesi³e J³eJenej keÀjles nQ, leye Yeuee FmekeÀe veece `nesueer' kewÀmes ngDee? meyemes yeæ[er yeele lees ³en nw efkeÀ `nes + ueer' keÀe jbie kesÀ meeLe keÌ³ee mecyevOe? JeemleJe ceW lees %eeve jbie DeLeJee melmebie ner keÀe jbie Ssmee jbie nw efpememes ceveg<³e yeerleer keÀes efyemeej Deeies kesÀ efueS DeHeves keÀceeX keÀes megOeej mekeÀlee nw Deewj ngF& yeele keÀes ceve mes efvekeÀeue keÀj Deye mes DeHeves mecyevOeer SJeb Heefjef®ele J³eefkeÌle³eeW mes ceve keÀe veelee He´scece³e yevee mekeÀlee nw Hejvleg ³en kewÀmeer DeìHeìer yeele nw efkeÀ %eeve keÀe DeLeJee melmebie keÀe jbie [eueves keÀer yepee³e ueesie [eueles nQ mLetue jbie~ ceve keÀes kesÀmeefj³es ³ee iegueeue ceW jbieves keÀer yepee³e Jem$eeW keÀes jbieles nQ Deewj keÀnles nQ `nesueer' DeLee&led jbie efue³ee~ `GlmeJe' Meyo lees Ssmes DeJemej kesÀ efueS ner He´³eesie neslee nw efpememes ceveg<³e keÀer KegMeer DeLeJee GmekeÀe Glmeen yeæ{s~ efpeme keÀe³e& keÀes keÀjves kesÀ yeeo ceveg<³e keÀes ³en HeM®eeleeHe nes efkeÀ HeÀueeB J³eefkeÌle Gmemes veejepe nes ie³ee nesiee DeLeJee efkeÀ Flevee jbie, Fleves Jeðe ³ee Flevee mece³e yeskeÀej ie³ee ö Gmes `GlmeJe' keÀnvee Yeer lees Yee<ee keÀer Oeefppe³eeB Gæ[evee ner ngDee~ Yeebie kesÀ iegueiegues KeekeÀj mJe³eb keÀes Yetue peevee ner ³eefo nesueer nes lees keÀyeerj peer lees Ssmes `GlmeJe' keÀes nesueer keÀer yepee³e `Yetue nesueer' ner keÀnWies~ keÀyeerj peer keÀnles nQ ö HelLej Hetpes nefj efceueW, lees ceQ HetpetB Heneæ[, leeles lees ®eekeÀer Yeueer, Heerme Kee³es mebmeej! pewmes HelLej keÀes Hetpeves mes nefj veneR efceueles, Gmeer He´keÀej JeðeeW Hej ³en mLetue jbie [eueves mes cebieue efceueve veneR neslee~ me®®ee cebieue efceueve lees He´Yeg-efceueve mes neslee nw Deewj He´Yeg-efceueve Deelcee keÀes %eeve-jbie ceW jbieves mes neslee nw~ 

ceveg<³e kesÀ efJe®eej, ceveg<³e keÀes megKeer ³ee ogKeer yeveeles nQ

cee®e& 2017

yeeyee ves mener meueecele Iej HengB®ee³ee ye´ïeekegÀceejer jeceogueejer jeþewj, Yeeb[gHe-HeeqM®ece (cegbyeF&)

ces je pevce je³eyejsueer efpeues kesÀ SkeÀ íesìs-mes ieeBJe ceW SkeÀ mebHevve HeefjJeej ceW ngDee~ Iej ceW meYeer YeefkeÌle YeeJevee Jeeues Les~ ceQ Yeer íesìsHeve mes ner yengle YeefkeÌle keÀjleer Leer~ yeeo ceW ceQ cegcyeF& Dee ieF&~ yesìe yevee ÞeJeCe meved 1994 ceW cejss yeìss ves ÞeJeCe yevekeÀj cePges keÀne, ceelee pee,r ceeGìb Deeyet (ceOeygeve) yenlge De®íer peien n,w nce meye JeneB Hej peeSibe~s cevQes keÀne, DeeHe peeDee,s ceQ Iej Hej ner jniBteer ueeskfeÀve yeìss ves evfeJeosve ekfeÀ³ee ekfeÀ DeeHe Yeer nceejs meeLe ®eue~W DeeeKfej Jees Ie[æer DeeF,& 2 ceF& keÀes nce Hejts HeejfJeej meenfle Deeyet Deyyee keÀs Iej keÀs eufeS jJeevee nes ieS~ peye ceOeygeve keÀs Deeibeve ceW Hejw jKee lees ueiee ekfeÀ ceQ omtejer oegvfe³ee ceW Dee ieF& n~B@t Meece keÀes DeecseMeeevqle YeJeve ceW nceW oeoer ceveensj Fvêe leLee Meeuret yenve mes Heejfe®fele keÀje³ee ie³ee~ DeecseMeeevqle YeJeve ceW ueeue ueeFì keÀs yee®re ieelre yepee, `cePges peevee nw DeHeves HejceOeece~' Gme mece³e SkeÀoce Meeevqle Deejw Hemévvelee keÀe DeveYgeJe nDgee~ Deieues eofve mes nce meYeer keÀe DeecseMeeevqle YeJeve ceW keÀemse& Meª g nDgee Deejw keÀemse& keÀjle-skeÀjles cejse DeueeewkfeÀkeÀ pevce nes ie³ee~ Deeves keÀs SkeÀ eofve Henues oeoer HekéÀeMeceeCfe peer DeeF& Deejw nce meyemes ecfeuee~R DeHeves neLeeW ìeuseer Deejw meeiweele oe~r Gme mece³e keÀe ¢M³e Flevee DeueeewkfeÀkeÀ Lee ekfeÀ JeCev&e keÀjves keÀs eufeS cejss Heeme Meyo vener n~Q DeYeer lekeÀ 32 yeej ceOegyeve pee ®egkeÀer ntB Deewj yeeyee mes 20 yeej efceueve cevee ®egkeÀer ntB~ yeeyee ves mesJeeDeeW keÀe ®eebme yengle efo³ee~ [êcee ceW efveM®e³e Deewj yeeyee mes Deìtì H³eej nw~ ceQ DeHeves keÀes keÀYeer DekesÀuee veneR mecePeleer~ nj Heue yeeyee meeLe jnles nQ~ efkeÀmeer Yeer He´keÀej keÀe efJeIve Deelee nw lees Ieyejeleer veneR ntB~ yeeyee ves efveefJe&Ive YeJe Je efJeIveefJeveeMekeÀ YeJe cee®e& 2017

keÀe Jejoeve efo³ee ngDee nw~ yeeyee kesÀ meeLe keÀe SkeÀ DevegYeJe megveeleer ntB ö ceQ Deewj cesje yeeyee, leermeje keÀesF& veneR ceQ keÀcejoo& kesÀ Fueepe kesÀ efueS Leevee ceW SkeÀ efHeÀefpe³eesLesjsefHemì kesÀ Heeme peeleer Leer~ pees ì^sve Leevee mes Megª nesleer nw Gmeer mes Deeleer-peeleer Leer~ SkeÀ efove JeeHemeer ceW keÀeHeÀer osj nes ie³eer~ ceQ HuesìHeÀece& Hej DeeF& lees SkeÀoce DebOesje Lee Deewj ì^sve Keæ[er Leer~ ceQ GmeceW yewþ ieF&~ Leesæ[er osj ceW ì^sve ®eue Heæ[er~ ueeFì Yeer Dee ieF&~ ì^sve ceW ceQ DekesÀueer Leer efHeÀj Yeer Ye³e keÀer yepee³e ceve ceW ³ener mebkeÀuHe Dee³ee efkeÀ SkeÀ ceQ Deewj SkeÀ cesje yeeyee, leermeje keÀesF& veneR~ GmekesÀ yeeo osKee efkeÀ ì^sve ves ì^wkeÀ yeoue efue³ee Deewj keÀeHeÀer otj peekeÀj ©keÀ ieF&~ ceQves mees®ee, ³eneB Hej lees mìsMeve veneR nw efHeÀj Yeer ì^sve ©keÀer ngF& nw uesefkeÀve ceve ceW efkeÀmeer He´keÀej keÀer MebkeÀe veneR Leer, efveeqM®eble neskeÀj yewþer Leer~ Fleves ceW oes YeeF& DeeS, cegPes ì^sve ceW yewþs ngS osKe DeeM®e³e&®eefkeÀle nes ieS, yeesues, ``³en ì^sve lees Jee[& ceW Dee ieF& nw, DeeHekeÀes keÀneB peevee nw?'' ceQves keÀne, ``Yeeb[gHe peevee nw~'' GvneWves keÀne, ``DeeHe Glej peeDees, mener ì^sve ceW efyeþe oWies~'' efHeÀj GvneWves yelee³ee efkeÀ nce oesveeW ®eeuekeÀ Deewj ueeFìcewve nQ, nceW otmejer lejHeÀ mes peevee Lee ceiej DeeM®e³e& nes jne nw efkeÀ keÌ³eeW ceve ceW Dee³ee efkeÀ Fme lejHeÀ mes ®eueW~ Fme lejn Jes cesjer mene³elee kesÀ efueS HengB®e ieS~ ceQ Glej veneR Hee jner Leer, GvneWves meneje oskeÀj cegPes ì^sve mes veer®es Gleeje Deewj efHeÀj mener ì^sve ceW efyeþe efo³ee~ ceQ mekegÀMeue Iej HengB®e ieF&~ cegPes ³ener DevegYeJe ngDee efkeÀ yeeyee keÀe ye®®ee peye cegmeeryele ceW neslee nw lees yeeyee Kego veneR HengB®eles ceiej efkeÀmeer vee efkeÀmeer keÀes YespekeÀj mene³elee keÀjles nQ Deewj cegmeeryele mes Gyeejles nQ~ yeeyee ves ®eeuekeÀ Deewj ueeFìcewve keÀes cesjer mene³elee kesÀ efueS Yespe efo³ee Deewj cegPes mener meueecele Iej HengB®ee³ee~ Fme Ieìvee mes cesje efveM®e³e Deewj HekeÌkeÀe nes ie³ee~ 

Petþs efoueemes mes mHe<ì FbkeÀej yesnlej nw

DeefYeceeveer keÀe Devle ye´ïeekegÀceej megYee<e ®evo iegHlee, veeBieueesF& (efouueer)

ces je pevce 20 DekeÌìtyej, 1952 ceW He®eieeJee ieeBJe, efpeuee ieg[ieeBJe (nefj³eeCee) ceW ngDee Deewj meved 1983 mes veeBieueesF& (efouueer) ceW jn jne ntB~ cesjer ³egieue efHeíues 21 meeueeW mes ye´ïeekegÀceejerpe mesJeekesÀvê ceW pee jner nQ~ Gvemes He´ Y eeef J ele nes k eÀj ner ceQ Yeer ye´ïeekegÀceejerpe ceW peeves ueiee ntB~ ye´ïeekegÀceejerpe keÀe %eeve meerKeves kesÀ efueS cegPes yengle p³eeoe mees®e-efJe®eej keÀjvee Heæ[e keÌ³eeWefkeÀ cesjs ceve ceW ueesieeW ves efYevve-efYevve He´keÀej keÀer ieuele Yeéeqvle³eeB [eue jKeer LeeRr efpeme keÀejCe ceQ Gme ieueer ceW ner veneR peelee Lee efpeme ieueer ceW DeeÞece nw~ meyemes yeæ[er Yeéeqvle, pees cesjs ceve ceW yewþer ngF& Leer, ³en Leer efkeÀ ³eneB peeves mes Heefle-Helveer keÀe Henues Jeeuee H³eej veneR jnlee, Jen HeÀerkeÀe Heæ[lee peelee nw~ uesefkeÀve SkeÀ efove ceQves efoue keÀer DeeJeepe megveer Deewj efveCe&³e keÀj megyen meele yepes DeeÞece HengB®e ie³ee~ efveefceÊe yenve ves meele efove keÀe F&MJejer³e %eeve keÀe keÀesme& keÀjJee³ee~ Deye jespeevee megyen meele yepes cegjueer megveves DeeÞece HengB®e peelee ntB, keÀYeer-keÀYeer Leesæ[e uesì Yeer nes peelee ntB~ cegjueer keÌueeme kesÀ yeeo DeveskeÀ yeej cegPes DeHeves efJe®eej J³ekeÌle keÀjves keÀe ceewkeÀe efceuee nw~ Deye ceQves DeeÞece keÀer keÀe³e&HeĆeeueer keÀes keÀeHeÀer mecePe efue³ee nw Deewj DeveskeÀ DeelceeDeeW keÀes %eeve osvee Megª keÀj efo³ee nw~ efkeÀmeer Yeer HeeefjJeeefjkeÀ MegYe DeJemej Hej meJe&He´Lece efMeJe yeeyee keÀer MegYekeÀeceveeSB DeJeM³e ueslee ntB~ DeHeves DevegYeJe kesÀ meeLe ceW SkeÀ He´sjCeeoe³ekeÀ keÀneveer yeleevee ®eenlee ntB ö SkeÀ pebieue ceW yeebme kesÀ Je=#e kesÀ meeLe ner Deece keÀe Hesæ[ Yeer Lee~ yeebme keÀe keÀo TB®ee Lee Deewj Deece keÀe íesìe~ ³en osKe keÀj yeebme DekeÌmej Deece kesÀ Je=#e keÀe cepeekeÀ Gæ[elee jnlee

Deewj keÀnlee, `Dejs Deece, ceQ lees efkeÀlevee yeæ[e nes ®euee, efkeÀleveer lespeer mes yeæ{e Deewj SkeÀ legce nes, pees Fleveer Dee³eg nesves Hej Yeer íesìs ner yeves ngS nes~' Fme Hej Deece keÀnlee, `yeebme, ³en lees nj efkeÀmeer keÀer DeHeveer-DeHeveer He´Je=efÊe nw~ keÀesF& íesìe neslee nw lees keÀesF& yeæ[e efkebÀleg keÀo ³ee Mejerj efJeMeeue nesves mes kegÀí veneR neslee, keÀece Yeer efJeMeeue Deewj ceneve nesves ®eeefnSB~ íesìe keÀo nesves keÀe ³en DeLe& efyeukegÀue veneR nw efkeÀ Jen ceneve Deewj yeæ[s keÀece veneR keÀj mekeÀlee~ Fmeer lejn uebyes ³ee yeæ[s nesves keÀe ³en DeLe& Yeer veneR nw efkeÀ Jen íesìs keÀece keÀes Ie=Cee keÀer vepej mes osKes ³ee Gmes keÀjves ceW DeHevee DeHeceeve mecePes~' yeebme keÀes GmekeÀer ³es yeeleW mecePe ceW veneR DeeF¥~ Jen yeesuee, `legce cesjs efJeMeeue keÀo mes peueles nes FmeefueS cegPes Ssmeer yeeleW megvee jns nes, legce íesìs keÀo kesÀ nes FmeefueS íesìeW keÀes De®íe yelee jns nes, Dejs Yeuee ceQ íesìs keÀece keÌ³eeW keÀªB?' kegÀí mece³e yeeo Deece kesÀ Je=#e Hej yeewj Dee³ee, efHeÀj Jen HeÀueeW mes ueo ie³ee Deewj PegkeÀ ie³ee~ yeebme uebyee neskeÀj metKelee ®euee ie³ee efkebÀleg GmekeÀe DeefYeceeve DeYeer Yeer keÀce veneR ngDee Lee~ Jen Deece keÀes osKe keÀj yeesuee, `Dejs, cegPes osKees, ceQ otj mes ner vepej Dee peelee ntB Deewj SkeÀ legce nes, HeÀueeW mes ueo keÀj PegkesÀ pee jns nes Deewj íesìs nesles pee jns nes~' DeYeer GvekeÀer yeeleW Kelce ner ngF& LeeR efkeÀ ³eeef$e³eeW keÀe SkeÀ Pebg[ JeneB Dee³ee~ Deece kesÀ Je=#e keÀes HeÀueeW mes ueoe ngDee osKe Jes JeneR efJeÞeece keÀjves ueies~ jele nesves Hej þb[ mes ye®eeJe kesÀ efueS GvneWves Deeie peueeves keÀer mees®eer Deewj Heeme ner Keæ[s yeebme kesÀ Je=#e keÀes keÀeì keÀj uekeÀefæ[³eeW keÀe {sj ueiee efo³ee~ Deece keÀe Je=#e DeYeer Yeer Meeble Lee Deewj jenieerjeW keÀes DeHeveer íebJe leues efJeÞeece os jne Lee peyeefkeÀ DeefYeceeveer yeebme keÀe Deble nes ®euee Lee~ keÀneveer keÀe meej ³ener nw efkeÀ nceW efkeÀmeer Yeer yeele keÀe DeefYeceeve veneR keÀjvee ®eeefnS~ 

ye´.kegÀ. DeelceHe´keÀeMe, mecHeeokeÀ, %eeveece=le YeJeve, MeeefvleJeve, Deeyet jes[ Üeje mecHeeove leLee DeesceMeeefvle efHe´efvìbie Hes´me, MeeefvleJeve -307510, Deeyet jes[ ceW He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e kesÀ efueS íHeJee³ee~ meb³egkeÌle mecHeeefokeÀe - ye´.kegÀ. Gefce&uee, MeeefvleJeve E-mail : omshantipress@bkivv.org, gyanamritpatrika@bkivv.org

Ph. No. : (02974) - 228125