Groningen
Productencatalogus Brandveilig Leven
Groningen
2
Productencatalogus Brandveilig Leven l Voorwoord
Voorwoord
Beste lezer,
Kun je hiermee stellen dat dit een definitieve cata-
Voor u ligt de productencatalogus van Brandweer
lingen en als het nodig is stellen we producten bij
logus is? Nee, we blijven alert op nieuwe ontwikkeGroningen. Deze productie is de belichaming van
of ontwerpen we nieuwe. Echter voor nu is dit een
een nieuwe koers. Van oudsher deed de brandweer
mooie verzameling instrumenten die we de
veel toezicht op basis van regelgeving maar dit is
komende tijd gaan inzetten om zoveel mogelijk
tegenwoordig niet meer zaligmakend. Brandveilig-
branden, slachtoffers of schade te voorkomen!
heid wordt tegenwoordig vorm gegeven door middel van Risicosturing, Risicogerichtheid en Relatie-
Met vriendelijke groet,
beheer, 3 maal de letter R. Risicosturing wil zeggen dat we ten eerste bepalen
Hans Foekens
waar de risico’s het grootst zijn, daar moeten we als brandweer op acteren. Zijn dat specifieke objecten
Hoofd Risicobeheersing
of misschien doelgroepen?
Veiligheidsregio Groningen
Risicogerichtheid heeft te maken met de vraag welke onderliggende risico’s brand veroorzaken en wat geeft de grootste effecten? Die hebben natuurlijk ook weer vaak te maken met de doelgroep. Met de R van Relatiebeheer geven we aan dat brandveiligheid niet alleen een zaak is van de brandweer, maar dat we dit gezamenlijk moeten aanpakken met andere betrokkenen. Dit kunnen zowel de mensen zelf zijn die aan het risico worden blootgesteld alsmede andere partijen die bij die mensen over de vloer komen. Brandveilig Leven vertaalt deze begrippen naar werkbare producten waarbij bewustwording rondom brandveiligheid centraal staat. Het leuke van de catalogus is dat er een mix van producten op maat kan worden samengesteld, er kan worden ingespeeld op lokale behoeften. Door een goede keuze van producten zal de brandveiligheid op een hoger niveau worden gebracht. En het vak staat niet stil. Onlangs is weer een onderzoek verschenen waaruit bleek dat rookmelders een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan brandveiligheid. Met nadruk “kunnen” want er bleek ook dat veel mensen wel rookmelders hebben hangen, maar regelmatig werken ze niet. Ook hier is nog wat werk te verzetten.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Voorwoord
3
Groningen
4
Productencatalogus Brandveilig Leven l Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
Inleiding 1.
7
6.
Oefenen in de wijk: Een brandweeroefening woningbrand wordt gecombineerd met voor-
Allianties & samenwerking: De brandweer
lichting aan burgers in een (risico)wijk. Buurt-
zet in op samenwerking met partners die van-
bewoners worden uitgenodigd om mee te
uit hun achtergrond in contact staan met doel-
kijken met de inzet en er wordt voorlichting
groepen en/of medewerking kunnen verlenen
omtrent brandveiligheid gegeven.
aan bewustwording op het gebied van brandveiligheid. Partners zoals gemeenten, woning-
2.
7.
8
Brandweer in de klas - Smokey komt logeren,
bouwverenigingen, zorginstellingen en verze-
Brandweer schatkist en Brand!: Door middel
keringsmaatschappijen.
van lespakketten voor drie leeftijdscategorieën worden kinderen (en ouders) op een interac-
‘Geen Nood Bij Brand!’: Dit is een nieuwe
tieve manier voorgelicht over brandveiligheid
methode voor veiligheidscontroles in zorgin-
in de thuissituatie. De brandpreventiehond
stellingen en heeft als doel het vergroten van
Smokey is het gezicht van deze lesmethodes.
26
kennis en bewustwording bij cliënten, medewerkers, management en bestuurders, om zo
3.
8.
11
Voorlichting na brand: Na een brand wordt er
de brandveiligheid in zorginstellingen structu-
een voorlichtingsbijeenkomst voor de buurt
reel te verbeteren.
belegd, waarbij aandacht is voor de gevolgen
(brand)veilig ondernemen schuift de brandweer aan om ondernemers in winkelgebieden en bedrijventerreinen bewuster te maken van
14
brandveilig leven. 9.
Focus op Wmo: In toenemende mate wonen verminderd zelfredzamen langer zelfstandig thuis en zijn een risicogroep in relatie tot
brandrisico’s en hun verantwoordelijkheid op
brand. Samenwerking met gemeentelijke Wmo
het gebied van brandveiligheid.
maakt de knelpunten inzichtelijk en maatwerk-
34
oplossingen voor brandveiligheid mogelijk.
Brandveiligheidscheck voor woningen: Brandveiligheidschecks kunnen op meerdere manie-
10. (brand)Veilig studeren: De Brandweer organi-
ren worden ingezet: Door de bewoner zelf, als
seert campagnes en ludieke acties om studenten
individuele check door de brandweer of in het
bewust te maken van de risico’s rondom brand
kader van een groter project, waarbij (brand-
en hun eigen verantwoordelijkheid hierbij.
37
weer)vrijwilligers worden ingezet in een buurt of wijk. 5.
31
van brand en voorlichting wordt gegeven over
Brandveilig ondernemen: Waar ondernemers zich organiseren in werkgroepen rondom
4.
23
17
11. Studenten kamerverhuur: Tijdens toezicht op kamerverhuurpanden wordt met bewoners
Rondom ouderdom: Senioren wonen langer
ingegaan op de brandveiligheid in de panden,
thuis en zijn een groeiende risicogroep in rela-
brand voorkomen en wat te doen bij een
tie tot brand. De brandweer zoekt samenwer-
eventuele brand.
king met de senioren en instanties die een directe relatie met hen hebben om de brand-
20
veiligheid in hun omgeving te verhogen.
40
12. Maatwerk bij opkomsttijd boven 18 minuten: De brandweer investeert in risicobewustzijn en het verhogen van brandveiligheid in gebieden
43
waar de brandweer niet binnen de 18 minuten op kan komen.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Inhoudsopgave
5
Groningen
6
Productencatalogus Brandveilig Leven l Inleiding
Inleiding
Vanuit de visie van Veiligheidsregio Groningen,
taties, voorbeeldbrieven en draaiboeken. Voor de
maar ook door de komst van de nieuwe brandweer-
keuze en uitvoering van een product ligt een be-
doctrine1, wil de brandweer het brandveiligheids-
langrijke rol weggelegd voor de clustercomman-
bewustzijn en eigen verantwoordelijkheid van
danten binnen de Veiligheidsregio Groningen,
burgers, bedrijven en instellingen stimuleren. Deze
vanwege hun netwerk binnen de Veiligheidsregio
nieuwe richting legt nadruk op het voorkomen van
en verbinding met de lokale omgeving. Meer infor-
branden. Dat levert naar verwachting grote veilig-
matie over ondersteuning en/of de toolkit kan via
heidswinst. Dit kan niet door de brandweer alleen
Team Brandveilig Leven & Toezicht van Brandweer
worden bereikt. Daarom is samenwerking, zowel in-
Groningen. Zie achterzijde catalogus voor de
tern als extern, zeer van belang. De beweging naar
contactgegevens.
de voorkant van de veiligheidsketen is in de regio Groningen al volop in gang en vanuit deze ge-
Leeswijzer
dachte zijn diverse gemeentelijke, regionale en lan-
De producten in de catalogus staan centraal en
delijke ‘Brandveilig Leven activiteiten’ al uitgerold.
kunnen afzonderlijk van mekaar gelezen worden.
Met het verstevigen van Brandveilig Leven is de be-
De catalogus is een keuze instrument. Bijvoorbeeld
hoefte ontstaan om praktijkvoorbeelden te bunde-
voor de keuze wat het best passende product is
len en een regionale lijn te vormen. Met deze cata-
voor een specifiek doel of doelgroep. Daarnaast
logus heeft de visie handen en voeten gekregen.
biedt het naslagwerk voor diegenen die er mee aan de slag gaan. De volgende producten zijn opgeno-
12 producten
men in de catalogus:
De catalogus beschrijft een twaalftal concrete producten en zijn doelgroepgericht. Bijvoorbeeld voor
1. Allianties & samenwerking.
doelgroepen waarvan gebleken is dat ze kwetsbaar
2. Geen Nood Bij Brand!
zijn op het gebied van brandveiligheid (denk aan
3. Brandveilig ondernemen.
ouderen) of juist toegankelijk zijn voor kennis over
4. Brandveiligheidscheck voor woningen.
dit onderwerp (denk aan kinderen). Daarbij zijn ze
5. Rondom ouderdom.
risicogestuurd en is de vraag gesteld wat voor hun
6. Oefenen in de wijk.
de (grootste) risico’s zijn. Het totaal bevat een mix
7. Brandweer in de klas.
van landelijke, regionale en lokale producten voor
8. Voorlichting na brand.
verschillende doelgroepen. Elk productbeschrijving
9. Focus op Wmo.
geeft in inzicht in het doel, doelgroep, te nemen
10. (brand)Veilig studeren.
stappen, benodigde capaciteit en middelen (tool-
11. Studenten kamerverhuur.
kit). De bondige beschrijving is intern gericht en
12. Maatwerk bij opkomsttijd boven 18 minuten.
extern bruikbaar. Daarbij is de catalogus is een dynamisch document. Opgedane ervaringen worden verwerkt en het aanbod aan de producten wordt actueel gehouden.
Ondersteuning Voor de uitvoering van de producten zijn er per product ondersteunende middelen beschikbaar in de Brandveilig Leven Toolkit. Deze bevat achtergrondinformatie en middelen als factsheets, presen1
De brandweer over morgen, strategische reis als basis voor vernieuwing, NVBR, 2010, p. 59.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Inleiding
7
1. Allianties & samenwerking
Allianties & samenwerking De brandweer zet in op samenwerking met partners die vanuit hun achtergrond in contact staan met doelgroepen en/of medewerking kunnen verlenen aan bewustwording op het gebied van brandveiligheid. Partners zoals gemeenten, woningbouwverenigingen, zorginstellingen en verzekeringsmaatschappijen.
8
Productencatalogus Brandveilig Leven l Allianties & samenwerking
Groningen
Doelgerichte samenwerking De grootste prioriteit met betrekking tot brandveilig leven ligt in de woonomgeving van de inwoners van de provincie Groningen. ‘Achter de voordeur’ van een woning wordt door de brandweer vanuit wet- en regelgeving geen toezicht gehouden. Echter, bijna 90 % van het aantal dodelijke slachtoffers valt in de woonomgeving. Uit onderzoek is gebleken dat bepaalde bevolkingsgroepen een verhoogd risico op brand hebben, zoals ouderen, verminderd zelfredzamen, mensen in lagere sociale klassen en allochtonen. Daarom werkt Brandveilig Leven vanuit een doelgroepenbenadering. De brandweer wil graag haar kennis en expertise
Rolverdeling
inzetten om brandveiligheid in de woonomgeving
Het aangaan van een samenwerking is een dyna-
te verbeteren. Hier heeft de brandweer echter geen
misch proces, waarin de brandweer de rol van
directe taak, daarom is het zaak om allianties en
initiator of participant kan vervullen. De brandweer
samenwerkingen aan te gaan met relevante (over-
heeft in de samenwerking de rol van expert en
heids-)instanties die wel direct contact hebben met
adviseur op het gebied van brandrisico’s en brand-
deze doelgroepen in de woonomgeving. Dit vraagt
veiligheid. Naast doelgroepgerichte voorlichting
van de brandweer een proactieve houding waarin
biedt de brandweer ook een stuk beleving in
kansen worden gezien, partijen worden uitgeno-
oefenscenario’s, zoals ‘veilig vluchten bij brand’.
digd en mogelijkheden gecreëerd. Samenwerking wordt gezocht met personen of instanties die in direct contact staan met de doelgroepen en een bijdrage kunnen leveren aan de brandveiligheid. Enerzijds door brandrisico’s in de omgeving te signaleren, anderzijds door informatie over brandveilig leven door te geven. Ook kunnen zij een belangrijke schakel zijn om te komen tot concrete maatregelen, zoals het ophangen van rookmelders. Voorop staat het werken aan bewustwording en gedragsverandering op het gebied van brandveiligheid.
Landelijk, regionaal en lokaal De focus ligt op lokaal maatwerk in de clusters en de gemeenten. Daarbij gaan we eerst na of er vanuit andere clusters al een samenwerkingsverband is met een beoogde organisatie en stemmen hierin af. In sommige gevallen kan sprake zijn van samenwerking met bovenregionale of landelijke partijen.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Allianties & samenwerking
9
Groningen
Partners
het is zaak netwerkers, strategen en communicators
Samenwerkingspartners kunnen gezocht worden
in te zetten. Het kan hierbij gaan om clustercom-
op het gebied van zorg, wonen en welzijn, onder-
mandanten, portefeuillehouders, bestuurders, toe-
wijs en belangenverenigingen. Daarnaast is de ge-
zichthouders en vakspecialisten. Ondersteuning en
meente vanuit de Veiligheidsregio een belangrijke
advies zijn o.a. beschikbaar vanuit de teams Brand-
en vaste partner van de brandweer.
veilig Leven & Toezicht en Communicatie.
Stappen
Middelen
Voor een effectieve benadering van doelgroepen
Afhankelijk van het plan van aanpak zijn diverse
zijn de volgende stappen relevant:
middelen beschikbaar voor de uitvoering van het
l Inventarisatie per gemeente van risicogroepen (vanuit o.a. sociaal woningbrandrisicoprofiel). l Inventarisatie van en contact leggen met
product, zoals brandveiligheidschecks, presentaties, folders, en instructies. Deze zijn beschikbaar in de Brandveilig Leven Toolkit.
mogelijke partners. l Kennis en expertise uitwisselen.
Dit levert het op
l Plan van aanpak opstellen.
Door samen te werken kunnen we beter afstemmen
l Uitvoeren plan van aanpak door partijen.
en een ingang creĂŤren bij de doelgroep en wordt
l Evaluatie.
het draagvlak voor brandveilig leven uitgebreid naar de partners. Het bewustzijn van brandveilig-
Brandweerinzet
10
heid als gezamenlijke verantwoordelijkheid neemt
Per cluster kan een beroep gedaan worden op een
toe bij risicogroepen en samenwerkingspartners.
brede inzet van brandweermedewerkers, afhanke-
Daarnaast ontstaat een basis voor het uitwisselen
lijk van de aard van de samenwerking(en). De inzet
van faciliteiten en gezamenlijk dragen van de
is niet gerelateerd aan een bepaalde functie maar
financiering.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Allianties & samenwerking
2. Geen Nood Bij Brand!
‘Geen Nood Bij Brand!’ Dit is een nieuwe methode voor veiligheidscontroles in zorginstellingen en heeft als doel het vergroten van kennis en bewustwording bij cliënten, medewerkers, management en bestuurders, om zo de brandveiligheid in zorginstellingen structureel te verbeteren.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Geen Nood Bij Brand!
11
Groningen
Partners in veiligheid Bewoners van zorginstellingen zijn een erg kwetsbare doelgroep in het geval van brand, door hun verminderde zelfredzaamheid. In gebouwen die aan alle regels voldoen kunnen toch levensgevaarlijke situaties ontstaan, wanneer (brand)risico’s niet goed worden ingeschat.2 Op het gebied van bewustwording is nog veel terrein te winnen als het
Stappen
gaat om brandveiligheid. Met de methode ‘Geen
De methode bestaat uit de volgende stappen over
Nood Bij brand!’ (GNBB!) slaan brandweer en zorg-
een periode van ongeveer anderhalf jaar:
instelling de handen ineen om gezamenlijk een
1. Veiligheidsexpeditie: tijdens de rondgang wordt besproken wat goed gaat op het gebied van
hoger niveau van brandveiligheid te bereiken.
brandveiligheid en wat verbeterd kan worden. GNBB! is een interventie waarbij de focus ligt op
Dat gebeurt aan de hand van een expeditielijst
samenwerking en dialoog met de zorginstelling.
en door foto’s te maken van veilige en onveilige
Wanneer het gebouw bouwkundig en installatie-
situaties. De brandweer loopt niet voorop maar
technisch op orde is, gaat de brandweer in gesprek
medewerkers en cliënten zijn leidend in het ge-
met de instelling over de brandveiligheid bij het
sprek. Ze vertellen hoe ze het gebouw dagelijks
dagelijks gebruik. Een gezamenlijke rondgang door
gebruiken en waar ze tegenaan lopen. De
het gebouw maakt de risico’s zichtbaar en concreet.
brandweer vraagt door, spiegelt en vat samen.
Deze ‘veiligheidsexpeditie’ is een centraal element
2. Expeditieverslag: de uitkomsten van de expedi-
in de methode. Omdat het leidt tot bewustwording
tie worden verwerkt in een verslag. Hiermee is
van risico’s heeft het meer effect dan strengere
in één oogopslag duidelijk wat goed is en wat verbeterd kan worden op het gebied van brand-
regels, meer controles of technische aanpassingen.
veiligheid in het gebouw. Het betreft nadrukkelijk geen controlerapport met verwijzingen naar
De zorginstelling is en blijft verantwoordelijk voor
regelgeving en aankondiging van sancties.
de brandveiligheid. GNBB! is eenvoudig uit te voeren zonder hoge kosten en realiseert door bewust-
3. Verbeterplan: naar aanleiding van het expeditie-
wording een daadwerkelijke verbetering van veilig-
verslag wordt een vervolgafspraak gemaakt en
heid. Het is daarmee een samenwerkingsproject dat
een verbeterplan op maat opgesteld. Hierin
door alle partijen wordt omarmd.
worden maatregelen opgenomen voor de korte en lange termijn. 4. Beleidsplan: op basis van het expeditieverslag en de uitwerking van het actieplan worden afspraken gemaakt om de brandveiligheid te verbeteren. Deze afspraken worden opgenomen in het beleidsplan van de zorginstelling. 5. Continu proces: het beleidsplan wordt onderdeel van de bedrijfsvoering van de zorginstelling. De brandweer vervult de rol van adviseur en partner. In het kader van nazorg is het van belang in gesprek te blijven en alert te zijn op verbeteringen. 2
12
‘Brand in Rivierduinen, veronderstelde veiligheid’, De Onderzoeksraad voor Veiligheid, 2012.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Geen Nood Bij Brand!
Groningen
Maatwerk
Brandweerinzet
Omdat elke zorginstelling verschillend is levert
De brandweer heeft bij deze methode de rol van
GNBB! een methode op maat. Hierdoor kunnen aan
adviseur. Dit is een verschil met de traditionele toe-
het verbeterplan de onderstaande elementen
zichthoudende werkwijze die zich meer richt op het
worden toegevoegd:
gebouw en de installaties en het gedrag van men-
l Scenario-denken: samen een specifiek scenario
sen meer buiten beschouwing laat. Deze methode
uitwerken en bespreken. l Ontruimingsoefening op locatie met of zonder de brandweer.
vraagt dan ook een andere invulling van zijn rol: van regelgestuurd naar risicogericht. Ondersteuning en advies zijn o.a. beschikbaar vanuit de teams
l Doelgroepen(mid)dag: bezoek aan brandweer-
Brandveilig Leven & Toezicht en Communicatie.
kazerne en/of zorginstelling. l Tabletop-oefening met de zorginstelling.
Middelen Om invulling te geven aan de methode zijn onder
Partners
ander een presentatie, voorlichtingsmateriaal en
Om een optimale brandveiligheid te bereiken is het
een expeditielijst beschikbaar. Deze materialen zijn
van belang dat alle niveaus van de organisatie
beschikbaar via de Brandveilig Leven Toolkit.
samenwerken. l Bestuurlijk niveau l Borging in beleid l Management niveau l Uniformiteit door werkafspraken
Dit levert het op GNBB! vergroot het brandveiligheidsniveau binnen zorginstellingen op alle gebieden. Van directie tot
l Werkvloer niveau l Kennisuitwisseling
de werkvloer neemt het brandveiligheidsbewustzijn
Naast de zorginstelling is de GGD/ GHOR betrokken
toe. Daarnaast wordt de zelfredzaamheid van de
bij de samenwerking. Ook de gemeente wordt op
cliĂŤnten verbeterd en wordt de brandveiligheid van
de hoogte gehouden van het project.
het gebouw zelf vergroot.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Geen Nood Bij Brand!
13
3. Brandveilig ondernemen
Brandveilig ondernemen Waar ondernemers zich organiseren in werkgroepen rondom (brand)veilig ondernemen schuift de brandweer aan om ondernemers in winkelgebieden en bedrijventerreinen bewuster te maken van brandrisico’s en hun verantwoordelijkheid op het gebied van brandveiligheid.
14
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandveilig ondernemen
Groningen
Brandrisico bij ondernemers
tussen de panden niet in goede staat zijn. Omdat
Jaarlijks worden negentig tot honderd bedrijven in
een gezamenlijke schouw leidt tot bewustwording
Nederland getroffen door brand met een schade
heeft het meer effect dan strengere regels, meer
van meer dan een miljoen euro. De totale schade-
controles of technische aanpassingen.
last van bedrijfsbranden schommelt tussen de 350 tot 450 miljoen euro per jaar3. Ondernemers lijken de mogelijke gevolgen van een brand fors te onderschatten. Voor een groot aantal ondernemers leidt een brand binnen twee jaar tot een faillissement, doordat het bedrijf te lang stil ligt en klanten verliest. Het feit dat de ondernemer zelf verantwoordelijk is voor de brandveiligheid, is hem of haar vaak onvoldoende bekend. ‘Brandveilig ondernemen’ heeft als doel de ondernemers bewust te maken van brandrisico’s in hun onderneming en hun eigen verantwoordelijkheid voor brandveiligheid. In veel gevallen staan ondernemers en brandweer niet direct in contact met elkaar. Daar waar ondernemers zich organiseren in werkgroepen rondom (brand)veilig ondernemen
Stappen in samenwerking
schuift de brandweer aan. De brandweer slaat daar-
De volgende stappen worden in de werkgroep
mee een brug naar ondernemers, specifiek voor
afgestemd:
winkelgebieden en bedrijventerreinen.
l Veiligheidsenquête onder de ondernemers. l Fotoschouw in het gebied. l Opstellen van een risico-analyse. l Opstellen plan van aanpak. l Informatiebijeenkomst brandveiligheid. l Periodieke bijeenkomsten t.b.v. voortgang (4 tot 6 keer per jaar).
Maatwerk Afhankelijk van de situatie in de individuele panden kunnen de volgende stappen worden toegevoegd: l Uitvoeren van een brandveiligheidscheck per De brandweer gaat in gesprek met de ondernemers
onderneming.
over de brandveiligheid bij het dagelijks werk. Een
l Houden van een ontruimingsoefening.
gezamenlijke schouw door het gebied maakt de
l Aandacht voor het tegengaan van loze meldin-
risico’s zichtbaar en concreet. Hierbij worden veilige en onveilige situaties op foto vastgelegd. Het ‘wonen boven winkels’ heeft speciale aandacht van de brandweer, omdat hier regelmatig gevaarlijke situaties ontstaan wanneer brandscheidingen 3
gen. l ‘Oefenen in de wijk’ (product 6): het uitvoeren en beleven van een realistisch brandscenario. l ‘Keurmerk Veilig Ondernemen’: een brede specifieke aanpak op het gebied van veiligheid.
‘Overzicht bedrijfsbranden 2013’, Nederlands Instituut Van Register Experts (NIVRE)/ Verbond van verzekeraars, 2014.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandveilig ondernemen
15
Groningen
Partners De samenstelling van de werkgroep is per keer verschillend. De werkgroep zou kunnen bestaan uit ondernemers, gemeente, brancheorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf, winkeliers- of bedrijvenverenigingen, politie, brandweer en Regionaal Platform Criminaliteitsbestrijding (RPC).
Brandweerinzet Brandveilig ondernemen ligt voornamelijk op het werkterrein van de toezichthouder. Deze heeft een rol als netwerker en adviseur binnen een werkgroep waarbij veiligheid centraal staat. Ondersteuning en advies zijn o.a. beschikbaar vanuit de teams Brandveilig Leven & Toezicht en Communicatie. Ook de sector Incidentbestrijding kan bijvoorbeeld bij een oefening een bijdrage leveren.
Middelen Om invulling te geven aan deze methode zijn middelen beschikbaar als voorbeeldbrieven, basispresentaties en voorlichtingsmateriaal. Demonstraties, zoals het rookhuisje, kunnen een zinvolle aanvulling zijn. Deze zijn beschikbaar via de Brandveilig Leven Toolkit.
Dit levert het op Ondernemers in winkelgebieden en op bedrijventerreinen krijgen inzicht in de eigen verantwoordelijkheid (zorgplicht) op het gebied van brandveiligheid en gaan hier actief naar handelen.
16
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandveilig ondernemen
4. Brandveiligheidscheck voor woningen
Brandveiligheidscheck voor woningen Brandveiligheidschecks kunnen op meerdere manieren worden ingezet: Door de bewoner zelf, als individuele check door de brandweer of in het kader van een groter project, waarbij (brandweer)vrijwilligers worden ingezet in een buurt of wijk.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandveiligheidscheck voor woningen
17
Groningen
Brandrisico in huis Jaarlijks vinden in Nederland rond de vierduizend woningbranden plaats, overlijden gemiddeld veertig mensen door brand in een woning en raken honderden mensen gewond. De totale schade door woningbranden bedraagt per jaar tientallen miljoenen euro’s. De helft van de woningbranden wordt veroorzaakt door defecte apparaten of verkeerd gebruik van een apparaat of product.4 In veel gevallen was het mogelijk geweest de brand te voorkomen, of de schade te beperken. De kennis die de brandweer daarvoor in huis heeft, willen we graag delen. Individuele brandveiligheidscheck door de brandweer Inwoners van een gemeente kunnen bij de lokale brandweer een brandveiligheidscheck aanvragen, die door de brandweer uitgevoerd wordt. Het doel is geen droge controle, maar een gesprek waarbij de bewoner zelf meedenkt over en zich bewust wordt van de brandveiligheid in zijn of haar huis. In het kader van een groter project Met een brandveiligheidscheck kunnen woningen
In wijken met een verhoogd risico kan de brandvei-
door de brandweer, maar vooral door de bewoners
ligheidscheck worden ingezet in het kader van een
zelf, gecontroleerd worden op brandrisico’s.
project. Hierbij valt te denken aan een project in
De brandveiligheidscheck is een lijst met concrete
een wijk met veel senioren, of een wijk waar vaak
vragen, waarbij brandrisico’s duidelijk worden uit-
brand voorkomt. Met dit doel traint de brandweer
gelegd. De check kan in iedere woning worden
een aantal ambassadeurs binnen of buiten haar
uitgevoerd en is op verschillende manieren in te
eigen gelederen die de brandveiligheidschecks kun-
zetten.
nen uitvoeren. Deze invulling heeft een eigen werkwijze en wordt hieronder nader toegelicht.
Door de bewoner zelf De brandveiligheidscheck is door iedereen zelf uit
Stappen
te voeren op internet
De brandveiligheidscheck in het kader van een
(www.brandweer.groningen.nl). Het verdient aan-
groter project kent de volgende stappen:
beveling dit zoveel mogelijk uit de dragen naar be-
l Wijken indelen op prioriteit.
woners. Er kan bijvoorbeeld naar verwezen worden
l Opstellen van een plan van aanpak.
in publiekscampagnes of gesprekken. De check is
l Werving en instructie van ambassadeurs.
ook op papier beschikbaar via de vakspecialisten
l Uitvoeren van de woningchecks.
van Brandveilig Leven.
l Resultaten verwerken ten behoeve van effectmeting.
4
18
‘Brandweerstatistiek 2013’, Centraal Bureau voor de Statistiek, 2014. ‘Fatale woningbranden 2003 en 2008 t/m 2011: een vergelijking’, Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid, 2012.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandveiligheidscheck voor woningen
Groningen
die mogelijke ambassadeurs leveren voor de uitvoering. Hierbij valt te denken aan het Rode Kruis of de Brandwondenstichting. Ook reïntegratiebedrijven, scholen (ROC’s), en de sociale dienst kunnen hiervoor worden benaderd.
Brandweerinzet De individuele brandveiligheidscheck wordt uitge-
Maatwerk
voerd door de toezichthouder. De uitvoering van de
Om doelgroepen nader te bepalen kan het sociaal
woningchecks op projectbasis ligt voor een groot
woningbrandrisicoprofiel worden ingezet (dit is in
deel bij de ambassadeurs, die worden aangestuurd
ontwikkeling). Dit profiel geeft inzicht in de relatie
door de toezichthouder of de ploegchef.
tussen kenmerken van huishoudens (zoals leeftijd en gezinssamenstelling) en de kans op brand. Het is
Middelen
mogelijk dat externe vrijwilligersorganisaties de
Voor dit product is een toolkit beschikbaar. De
brandveiligheidscheck uitvoeren, zoals het Rode
Brandveilig Leven toolkit bevat voor dit product de
Kruis of de Brandwondenstichting. Deze krijgen een
brandveiligheidscheck en een basis plan van aanpak
gerichte training hiervoor.
voor de projectmatige inzet van de check.
Partners
Dit levert het op
Bij het projectmatig inzetten van de brandveilig-
Bewoners (van specifieke wijken) worden zich be-
heidscheck wordt de gemeente hiervan op de
wust van de risico’s van brand in hun eigen woning.
hoogte gesteld en wordt indien mogelijk samen-
Onveilige situaties worden voorkomen en hun
werking gezocht met een woningbouwcorporatie.
zelfredzaamheid bij brand neemt toe.
Overige partners in dit product zijn de organisaties
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandveiligheidscheck voor woningen
19
5. Rondom ouderdom
Rondom ouderdom Senioren wonen langer thuis en zijn een groeiende risicogroep in relatie tot brand. De brandweer zoekt samenwerking met de senioren en instanties die een directe relatie met hen hebben om de brandveiligheid in hun omgeving te verhogen.
20
Productencatalogus Brandveilig Leven l Rondom ouderdom
Groningen
Risico’s voor ouderen Ouderen lopen bijna drie keer zoveel kans slachtoffer te worden van een brand5 en zijn dus kwetsbaar bij brand. De top drie van oorzaken is: roken in bed of luie stoel, gebruik van elektrische apparatuur en vlam in de pan.6 Nederland vergrijst en het kabinetsbeleid zorgt ervoor dat mensen steeds langer thuis wonen. De verwachting is dat het aantal brandslachtoffers in deze groep de komende jaren zal toenemen. Het is daarom van belang deze kwetsbare groep actief te benaderen en hen
In veel gevallen moeten deze huishoudens nog in
bewust te maken van de risico’s op brand en de
kaart gebracht worden, en is het zaak om aan tafel
mogelijkheden om te handelen in geval van nood.
te gaan met organisaties die al contact hebben met de doelgroep zoals de gemeentelijke Wmo,
In gesprek gaan
woningbouwcorporaties en thuiszorgorganisaties.
De brandweer richt zich actief op ouderen. Het is zaak met hen en hun omgeving in contact te
In overleg is veel mogelijk en de manier van samen-
komen en het gesprek aan te gaan. Zo weten we
werken is niet vast omschreven. Er kan gedacht
wat er leeft en waar we als brandweer op in kun-
worden aan voorlichtingsbijeenkomsten, individuele
nen spelen. Dit kan door evenementen als de 50+
brandveiligheidschecks of concrete installatie van
beurs te bezoeken, of door zelf middagen voor
rookmelders, sprinklers en domotica (huisautomati-
ouderen te organiseren. Omdat de brandweer geen
sering). Het is niet de bedoeling dat de brandweer
directe relatie heeft met de doelgroep, wordt
de verantwoordelijkheid en mate van zelfredzaam-
samenwerking gezocht met organisaties als oude-
heid gaat bepalen. Dit blijft bij de inwoners zelf en
renbonden en -verenigingen. Ook kinderen, klein-
aanverwante partijen. Wel kan de brandweer hierin
kinderen en mantelzorgers zijn belangrijke aan-
adviseren en mogelijk partijen samenbrengen. Waar
spreekpunten. Samen met hen wil de brandweer de
mogelijk kan de brandweer kennis overdragen aan
ouderen bewust maken van de risico’s in de eigen
de partners en hen trainen, wat de rol van de brand-
woonomgeving en hun zelfredzaamheid daar ver-
weer op lange termijn verkleint.
groten.
Samen stappen zetten Om de doelgroep effectief te kunnen benaderen kunnen de volgende stappen gezet worden. l Contact leggen met gemeente; burgemeester/ wethouder/ Wmo. l Inventarisatie per gemeente van (groepen) verminderd zelfredzame ouderen (65+). l Contact leggen met mogelijke partners. l In overleg mogelijkheden bespreken en plan van aanpak opstellen. l Uitvoeren plan van aanpak door partijen. l Evaluatie. 5
6
‘Deelrapport 1: de omvang van de problematiek, De invloed van vergrijzing op brandveiligheid’, Instituut Fysieke Veiligheid, 2015. ‘Fatale Woningbranden 2013’, Instituut Fysieke Veiligheid, 2014.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Rondom ouderdom
21
Groningen
Maatwerk Voorlichting heeft meerwaarde als de ontvangers worden meegenomen in een stuk beleving. Zo kan geoefend worden met vlam in de pan, liftopsluiting en veilig vluchten. Daarnaast kunnen demonstraties gegeven worden met het rookhuisje, rookmelders en domotica.
Partners Samenwerkingspartners voor deze doelgroep kunnen gezocht worden op het gebied van: l Gemeente: wethouder, Wmo loket/sociale (wijk)teams. l Zorg: thuiszorg, begeleid wonen, verpleegtehuizen, mantelzorg. l Wonen: woningbouwcorporaties, Verenigingen van Eigenaren. l Verenigingen: ouderenbonden en -verenigin-
Middelen
gen. l Persoonlijk netwerk van de doelgroep: kinderen, kleinkinderen en mantelzorgers.
Om invulling te geven aan de methode zijn presentaties en voorlichtingsmateriaal beschikbaar. Deze materialen zijn opgenomen in de Brandveilig Leven
Brandweerinzet
Toolkit.
Bij dit product is een taak weggelegd voor brandweermedewerkers die de taal spreken van senioren,
Dit levert het op
variĂŤrend van de clustercommandant tot de vrijwil-
Het bewustzijn op het gebied van brandveilig leven
liger. De clustercommandant heeft een rol richting
wordt vergroot bij de verminderd zelfredzame
bestuurders in het netwerk. Vakspecialisten van
(ouderen) ĂŠn de samenwerkingspartners rondom
Brandveilig Leven bieden waar nodig inhoudelijke
deze doelgroep. Het risico op brand en de gevolgen
ondersteuning. Het team communicatie geeft waar
van brand worden hiermee verminderd.
nodig ondersteuning wat betreft publiciteit.
22
Productencatalogus Brandveilig Leven l Rondom ouderdom
6. Oefenen in de wijk
Oefenen in de wijk Een brandweeroefening woningbrand wordt gecombineerd met voorlichting aan burgers in een (risico)wijk. Buurtbewoners worden uitgenodigd om mee te kijken met de inzet en er wordt voorlichting omtrent brandveiligheid gegeven.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Oefenen in de wijk
23
Groningen
Buurtbewoners welkom De kans dat je in Nederland een woningbrand meemaakt is 1 op 657. Vanaf het moment dat de brand uitbreekt heb je maar 3 minuten om jezelf in veiligheid te brengen en na het bellen van 112 ben je op jezelf aangewezen, totdat de brandweer ter plaatse is. De gemiddelde Nederlander staat hier niet bij stil en wordt totaal overvallen door een brand. Toch is het heel goed mogelijk je voor te bereiden en brand te voorkomen, of veilig te vluchten. Met oefenen in de wijk brengt de brandweer deze boodschap bij de bewoners. Het product ‘Oefenen in de wijk’ combineert een oefening van de manschappen met voorlichting aan inwoners van een bepaalde wijk. Buurtbewoners zijn uitgenodigd om de inzet mee te beleven en krijgen uitleg over brand en brandbestrijding. Zo raken ze bekend met de mogelijkheden en beperkingen van de brandweer, en vooral met het feit dat ze de eerste minuten op zichzelf zijn aangewe-
voerder van de brandweer verzorgt de presentatie.
zen. In de praktijk zijn de bewoners immers zelf ver-
Voorafgaand aan de inzet geeft hij uitleg over de
antwoordelijk voor het melden, de veiligheid van
opzet van de oefening, informatie over brand in
medebewoners en een eventuele bluspoging.
het algemeen en de te verkrijgen informatiematerialen. Hij licht de inzet toe voor het publiek en staat
Realistisch scenario
stil bij het belang van rookmelders, veilig vluchten
Vanuit een realistisch scenario worden buurtbewo-
en 112 bellen. Na de oefening kunnen de buurtbe-
ners zich bewust van mogelijke brandoorzaken.
woners de woning bekijken en vragen stellen aan
De oefening benadert zoveel mogelijk een realisti-
het brandweerpersoneel bij de informatiestand of -
sche inzet, waarin een bewoner, melder en eventu-
container.
eel slachtoffer voorkomen. Er wordt gewerkt met reële opkomsttijden en de manschappen zijn niet
Stappen
vooraf op de hoogte van het scenario. Een woord-
Oefenen in de wijk kent de volgende stappen: l Contact leggen met beoogde partners: woningbouwverenigingen, gemeente, wijkraden. l Brandweerploeg voorbereiden (scenario blijft onbekend). l Plaats en datum vaststellen. l Buurtbewoners uitnodigen en persbericht versturen. l Scenario opstellen. l Uitvoering, evaluatie en effectmeting (zie het voorbeeld draaiboek). 7
24
‘Risicomonitor Woningbranden’, Verbond van Verzekeraars, 2014.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Oefenen in de wijk
Groningen
Brandweerinzet Bij oefenen in de wijk is er een belangrijke rol voor de manschappen en de aansturing daarvan, door de ploegchef, de oefenleiders en medewerkers vakbekwaamheid. De teams Brandveilig Leven en Communicatie zijn beschikbaar voor ondersteuning.
Middelen In de Brandveilig Leven Toolkit staat een voorbeeld draaiboek voor ‘Oefenen in de wijk’. Hierin is ook een effectmeting opgenomen. Op de locatie zijn in ieder geval geluidsversterking en een informatiepunt van belang. Overige ondersteunende middelen, zoals inrichting van de woning, camera’s of LCD schermen zijn afhankelijk van de oefening en het scenario.
Dit levert het op Buurtbewoners krijgen een realistisch beeld van de mogelijke inzet van de brandweer bij een woningbrand. Door het mee te beleven worden zij zich bewust van de mogelijkheden en onmogelijkheden van de brandweer. Dit wijst hen op hun eigen ver-
Maatwerk
antwoordelijkheid in de eerste minuten bij een
Een zo realistisch mogelijk beeld wordt gecreëerd
brand. De presentatie en uitleg van de brandweer
door de woning te meubileren of posters op te han-
geeft buurtbewoners tevens een handelings-
gen van woningen waar brand is geweest. De inzet
perspectief in geval van brand.
kan gevarieerd worden door de brandweer te volgen door middel van een (helm)camera, of de warmtebeeldcamera. De brandweer kan het publiek laten oefenen met veilig vluchten. Dit product kan ook ingezet worden ter aanvulling van de producten ‘Brandveilig Ondernemen’, ‘Veilig Studeren’ en ‘Studenten Kamerverhuur’. Geïnteresseerden kunnen een aanvraag doen voor een woningcheck.
Partners Woningbouwverenigingen zijn partijen die beschikbare woningen kunnen leveren, maar ook bedrijven kunnen een pand ter beschikking stellen. Er wordt afgestemd of samengewerkt met wijkraden en huurdersverenigingen. De gemeente wordt ook betrokken bij de oefeningen.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Oefenen in de wijk
25
7. Brandweer in de klas
Brandweer in de klas - Smokey komt logeren, Brandweer schatkist en Brand! Door middel van lespakketten voor drie leeftijdscategorieĂŤn worden kinderen (en ouders) op een interactieve manier voorgelicht over brandveiligheid in de thuissituatie. De brandpreventiehond Smokey is het gezicht van deze lesmethodes.
26
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandweer in de klas
Groningen
c. Groepen 7 en 8: Brand! Les over brandveiligheid Een interactief lespakket met een kennistest daagt de kinderen uit om zelfstandig na te denken over brandveiligheid.
Dit levert het op Kinderen op de basisschool maken kennis met de gevaren van brand, het voorkomen van brand en wat te doen bij brand. Ouders/verzorgers zijn ook een belangrijke doelgroep bij de methode omdat zij in huis verantwoordelijk zijn voor de veiligheid. Doordat zij ook betrokken worden bij de methode via de werkbladen, neemt het brandveiligheidsbe-
‘Jong geleerd, oud gedaan’
wustzijn bij hen toe. Naarmate de kinderen ouder
Dit is de kerngedachte achter de bezoeken aan de
worden zal de informatie bij henzelf leiden tot in-
basisschool. De lessen van de brandweer zijn een
zicht en bewustwording van brandveiligheid.
eerste kennismaking met brandveiligheid. Omdat kinderen ontvankelijk zijn voor nieuwe informatie,
Het effect van de methode is moeilijk meetbaar om-
wordt hiermee een basis gelegd om brandveilig te
dat het om ‘bewustwording’ gaat. Wel kunnen de
leven. Bij leren zit de kracht in herhaling en daarom
ingevulde werkbladen een indicatie geven over het
kent de methode drie gastlessen tijdens de basis-
‘brandveilig gedrag’. Op de werkbladen staan bij-
schoolperiode. Deze drie deelmethodes zijn afge-
voorbeeld vragen over de aanwezigheid van rook-
stemd op de verschillende leeftijdscategorieën. Ze
melders in huis. Door de antwoorden van groep 1-2
zijn los van elkaar inzetbaar, maar wanneer kinde-
te vergelijken met die van dezelfde leerlingen in
ren met alle deelmethodes werken is de effectiviteit
groep 7-8 kan een trend zichtbaar worden (bijvoor-
groter en beter meetbaar. De methode is zo opge-
beeld: meer gezinnen hebben een rookmelder in
zet dat ook de ouders bereikt worden met kennis
huis).
over brandveilig leven. Op deze pagina vindt u algemene informatie over de drie deelmethodes. Op de volgende pagina’s volgt een uitleg per methode. a. Groep 1 en 2: Smokey komt logeren Brandweerhond Smokey is het gezicht van de methode en de Smokey-knuffelhond gaat logeren bij de kinderen. Maar hij wil wel in een brandveilig huis slapen. b. Groep 3 en 4: Brandweer schatkist Aan de hand van de Brandweer Schatkist worden de kinderen meegenomen in situaties die voor hen realistisch zijn. De attributen in de schatkist maken het verhaal voor hen tastbaar.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandweer in de klas
27
7a. Smokey komt logeren l groep 1 en 2
Smokey voor kleuters en ouders Voor jonge kinderen zijn het spel en het luisteren naar verhalen belangrijke manieren om te leren. Bij deze (deel)methode maken kleuters heel voorzichtig kennis met brandveilig leven door de knuffelhond Smokey. Omdat informatie in deze leeftijdsfase nog niet altijd beklijft, worden ook de ouders/verzorgers betrokken bij het thema brandveiligheid in huis. Zij zijn een belangrijke doelgroep van deze deelmethode.
Maatwerk Deze methode kan op ieder moment in het school-
‘Smokey de rookmelder’ komt met de brandweer
jaar plaatsvinden, maar een aftrap tijdens de natio-
mee naar school. De brandweerman of -vrouw leest
nale voorleesdagen of de brandpreventieweken
een boekje voor over Smokey, waarna de knuffel-
heeft meerwaarde voor wat betreft de aandacht
hond Smokey een paar nachtjes om beurten bij de
die het onderwerp krijgt. Er kan een aanvullende
kleuters komt logeren. Zij mogen dan voor Smokey
voorlichtingsavond worden georganiseerd in
zorgen, maar het is belangrijk dat hij in een brand-
samenspraak met de school.
veilig huis slaapt. Samen met hun ouders vullen ze een werkblad over brandveiligheid in. De vragen op
Brandweerinzet
dit werkblad zetten ook de ouders/verzorgers aan
Het bezoek aan de kleuters kan met een korte in-
tot nadenken over brandveilig leven. De antwoor-
structie gedaan worden door iedere medewerker
den op de vragen zijn voor de brandweer een indi-
van de brandweer. De coördinatie wordt gedaan
catie over hoe gezinnen omgaan met brandveilig-
door de toezichthouder.
heid, en worden meegenomen in de effectmeting.
Middelen Smokey blijkt heel populair te zijn bij de kinderen
Het ‘Smokey komt logeren’ pakket is gebaseerd op
en ook de scholen zijn enthousiast over de samen-
30 leerlingen en bestaat uit een voorleesboek,
werking. ‘Smokey komt logeren’ wordt voor groep
praatplaten, een map met werkbladen en een rug-
1 en 2 één keer in de twee jaar aangeboden aan
tasje met Smokey knuffel. Voor de uitvoering van
basisscholen in de clusters.
het product zijn onder andere brieven en instructies beschikbaar in de Brandveilig Leven Toolkit.
Dit levert het op Kleuters leren spelenderwijs de eerste begrippen rondom brand en brandveiligheid. Ouders / verzorgers zijn ook een belangrijke doelgroep bij de methode. Doordat zij ook betrokken worden bij de methode via de werkbladen, neemt het brandveiligheidsbewustzijn bij hen ook toe. Wanneer de kinderen later ook met de andere deelmethodes werken, wordt op de basiskennis van ‘Smokey komt logeren’ voortgeborduurd en heeft de deelmethode meer effect.
28
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandweer in de klas
7b. Brandweer schatkist l groep 3 en 4
Leren door storytelling Kinderen in groep 3 en 4 zijn in een leeftijdsfase waarop ze zelf logisch beginnen te redeneren en zo informatie opslaan in het geheugen. De (deel)methode ‘Brandweer schatkist’ doet een beroep op deze vaardigheden, door storytelling in te zetten in de voorlichting. Smokey blijft als bekend gezicht het beeldmerk bij de methode. De brandweer neemt een ‘schatkist’ mee die gevuld
Middelen
is met foto’s en attributen als een rookmelder, een
Bij de uitvoering van het product staat de schatkist
brandweerauto en een telefoon. Aan de hand van
met attributen centraal en zijn er werkbladen te
deze attributen wordt een verhaal opgebouwd dat
bestellen. Middelen als brieven en instructies zijn
is afgestemd op de leefwereld van kinderen in deze
beschikbaar in de Brandveilig Leven Toolkit.
leeftijdsfase. De kinderen leren over brandveiligheid door het verhaal mee te beleven, en mee te
Dit levert het op
denken over veilige en onveilige situaties. De kinde-
Kinderen in groep 3 en 4 leren na te denken over
ren krijgen ook werkbladen mee naar huis, zodat
de gevaren van brand, het voorkomen van brand en
ook ouders/verzorgers bij de voorlichting worden
wat te doen bij brand. Omdat ouders/verzorgers ook betrokken worden bij de methode, neemt het
betrokken.
brandveiligheidsbewustzijn bij hen ook toe.
Maatwerk Wanneer kinderen uit de klas zelf een brand hebben meegemaakt kan hierop worden ingespeeld door voorwerpen in de schatkist toe te voegen of juist weg te laten. Mogelijk kan een kind zelf iets meenemen van zijn of haar ‘eigen’ verhaal.
Brandweerinzet Om deze les te kunnen geven volgen de brandweermedewerkers een training in storytelling. De coördinatie wordt gedaan door de toezichthouder.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandweer in de klas
29
7c. Brand! Les over brandveiligheid l groep 7 en 8
Uitgedaagd tot kritisch nadenken De kinderen van groep 7 en 8 zijn prepubers. In deze leeftijdsfase groeit de mogelijkheid tot zelfstandig nadenken en de behoefte een eigen mening te hebben. In de les over brandveiligheid worden de leerlingen uitgedaagd om zelf over brandveiligheid na te denken. Ook het beleven is een belangrijk element in de les. Want wat je beleeft blijft je langer bij. Kinderen in groep 7 en 8 krijgen een interactieve les waarin gebruik gemaakt wordt van foto’s, filmpjes, gesprekken en één of meer opdrachten. Met behulp van stemkastjes doen ze een kennistest over brandveiligheid. Daarnaast wordt aan de hand van het rookhuisje uitgelegd hoe rook zich door een huis verspreid en wat de beste plek is voor een rookmelder. Ook wordt de noodzaak van veilig vluchten benadrukt. Bij deze deelmethode hoort ook een lesbrief. Deze kan op een ander moment in de klas met de eigen leerkracht worden behandeld, bijvoorbeeld voorafgaand aan de les van de brandweer.
Brandweerinzet
Maatwerk
door iedere medewerker van de brandweer. Een
Aan de hand van aanvullende ‘experimentjes’ in de
training door de toezichthouder is hierbij wel ver-
De les over brandveiligheid kan worden gedaan
klas wordt het onderwerp verder uitgediept.
eist. De coördinatie wordt gedaan door de toezicht-
Te denken valt aan proefjes die de branddriehoek
houder.
toelichten of het gevaar van synthetische stoffen. Door gebruik te maken van blinderingsmaskers kan
Middelen
het veilig vluchten worden geoefend.
Bij de uitvoering van het product staan de kennistest en het rookhuisje centraal en is de lesbrief ‘Brand! te bestellen. Middelen als brieven en instructies zijn beschikbaar in de Brandveilig Leven Toolkit.
Dit levert het op Kinderen in groep 7 en 8 denken kritisch na en krijgen inzicht in de gevaren van brand, het voorkomen van brand en wat te doen bij brand. Omdat de leerkrachten ook betrokken worden bij de methode, neemt het brandveiligheidsbewustzijn bij hen ook toe.
30
Productencatalogus Brandveilig Leven l Brandweer in de klas
8. Voorlichting na brand
Voorlichting na brand Na een brand wordt er een voorlichtingsbijeenkomst voor de buurt belegd, waarbij aandacht is voor de gevolgen van brand en voorlichting wordt gegeven over brandveilig leven.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Voorlichting na brand
31
Groningen
Het ijzer smeden
het eerste deel van de voorlichting geeft de brand-
Brand in een woonwijk heeft een grote impact op
weer informatie over de inzet zelf, waarbij niet
bewoners en roept vaak ook vragen op. Voorlich-
wordt ingegaan op de schuldvraag maar wel op het
ting is altijd zinvol, maar onder het mom ‘het ijzer
ontstaan van de brand; dit in overleg met de ge-
smeden als het heet is’ komt ná een brand de bood-
troffene. Het tweede deel bestaat uit voorlichting
schap van brandveiligheid direct aan. Het is een uit-
over oorzaken van brand en wat te doen in geval
gelezen moment om de buurt of wijk te informeren
van brand. Aansluitend is er ruimte voor vragen.
over brandveiligheid.
Stappen Na een brand wordt gelet op de impact die de
In het traject ‘voorlichting na brand’ worden afhan-
brand op de omgeving heeft gehad. Hiervoor ma-
kelijk van het type voorlichting de volgende stap-
ken we in eerste instantie gebruik van de brand-
pen gezet:
weermedewerkers ter plaatse en de andere hulp-
l Bepalen of voorlichting na brand van toepas-
diensten. Eventueel kunnen signalen van derden ook aanleiding zijn om voorlichting na brand te geven. Indien er sprake is van mogelijke opzet, wordt geen voorlichting gegeven in verband met een mogelijk strafrechtelijk traject.
sing is (beslissing clustercommandant). l Overleg met partners (waaronder de getroffen bewoner). l Organiseren van een locatie (met een openbare functie). l Uitnodigen van buurtbewoners.
Voorlichting
l Voorlichting verzorgen.
De voorlichting verschilt per incident, variërend van
l Nazorg en effectmeting waar mogelijk of
een huiskamergesprek tot een bijeenkomst in een
gewenst.
buurthuis. De opbouw bestaat uit twee delen. In
32
Productencatalogus Brandveilig Leven l Voorlichting na brand
Groningen
Maatwerk
Middelen
Afhankelijk van de impact van de brand en de soort
Ter ondersteuning van dit product zijn middelen
bebouwing in de omgeving zijn vier typen voorlich-
opgenomen in de Brandveilig Leven Toolkit. Deze
ting mogelijk, waarbij verschillende partners
bevat een stroomschema met toelichting, uitnodi-
betrokken zijn. Op kleine schaal worden alleen de
gingen voor omwonenden, een presentatie, folder-
getroffene en eventueel de buren benaderd. Bij im-
materiaal en een opzet voor effectmeting. Daar-
pact op de buurt volgt een ‘huiskamer’ voorlichting
naast is mogelijk catering en zaalhuur nodig.
met buren of medebewoners van het betreffende gebouw. Wanneer er aanleiding is voorlichting te
Dit levert het op
houden voor een hele wijk of een heel dorp, wordt
Bewoners die in de directe omgeving een brand
een bijeenkomst in een zaal georganiseerd. Bij een
hebben meegemaakt, worden voorgelicht omtrent
incident op grotere schaal volgt een voorlichtings-
brandveilig leven op een moment dat ze open staan
traject in samenwerking met de gemeente. Indien
voor de boodschap. Dit stimuleert hen om zelf
gewenst kan een beperkte effectmeting worden
brandpreventieve maatregelen te nemen, waardoor
uitgevoerd in verband met de voorlichting.
het aantal woningbranden, het aantal slachtoffers en de omvang van de schade worden terug
Partners
gebracht.
Bij voorlichting na brand kunnen meerdere partijen betrokken zijn. Hierbij kan gedacht worden aan de getroffen bewoner of eigenaar, de woningbouwcorporatie, de gemeente, politie en thuiszorg. Eventueel wordt slachtofferhulp ook betrokken.
Brandweerinzet Vanuit hun rol binnen het cluster ligt de uitvoering van voorlichting na brand vooral bij de toezichthouder en de clustercommandant. Ondersteuning en advies zijn o.a. beschikbaar vanuit de teams Brandveilig Leven & Toezicht en Communicatie.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Voorlichting na brand
33
9. Focus op Wmo
Focus op Wmo In toenemende mate wonen verminderd zelfredzamen langer zelfstandig thuis en zijn een risicogroep in relatie tot brand. Samenwerking met gemeentelijke Wmo maakt de knelpunten inzichtelijk en maatwerkoplossingen voor brandveiligheid mogelijk.
34
Productencatalogus Brandveilig Leven l Focus op Wmo
Groningen
Gecompliceerde problematiek
Er kan gedacht worden aan voorlichtingsbijeen-
Bij een calamiteit lopen mensen die verminderd
komsten, individuele brandveiligheidschecks of con-
zelfredzaam zijn meer risico. Het gaat om een grote
crete installatie van rookmelders, sprinklers en/of
groep mensen: ongeveer 18% procent van de
domotica. Het is niet de bedoeling dat de brand-
Nederlandse volwassenen heeft een beperking,
weer de verantwoordelijkheid en mate van zelfred-
waardoor zij verminderd of niet zelfredzaam zijn.
8
zaamheid gaat bepalen. Dit blijft bij de inwoners
Vaker dan voorheen wonen zij zelfstandig in regu-
zelf en aanverwante partijen. Wel kan de brand-
liere woningen, met bijvoorbeeld steun vanuit de
weer hierin adviseren en mogelijk partijen samen-
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
brengen. Waar mogelijk kan de brandweer kennis
In geval van brand zijn zij dan ook op zichzelf
overdragen aan de partners en hen trainen, wat de
aangewezen; een risicovolle situatie.
rol van de brandweer op lange termijn verkleint. Zo kunnen zorgorganisaties tijdens de intakege-
De zorg van de brandweer gaat uit naar inwoners
sprekken met nieuwe bewoners aandacht aan
die in verband met een beperking grotere risico’s
brandveiligheid geven.
lopen bij brand. De zelfredzaamheid van een persoon kan (tijdelijk) beperkt zijn als gevolg van lichamelijke of geestelijke beperkingen. In sommige gevallen is men verstandelijk beperkt en niet in staat brandrisico’s goed in te schatten. In andere gevallen zijn mensen beperkt mobiel en niet in staat zichzelf op eigen kracht in veiligheid te brengen. Het is daarom zaak deze kwetsbare groep en hun omgeving actief te benaderen, hen bewust te maken van de risico’s op brand en de mogelijkheden om te handelen in geval van brand.
Maatwerkvoorzieningen Inwoners die in deze categorie vallen hebben veelal begeleiding of ondersteuning nodig. De gemeentelijke Wmo is een belangrijke speler als het gaat om het aanbieden van ondersteuning en gaat uit van
Samen stappen zetten
maatwerkvoorzieningen per persoon. Deze oplos-
Om de doelgroep effectief te kunnen benaderen,
singen moeten gezocht worden in hulpmiddelen,
kunnen de volgende stappen gezet worden.
woningaanpassingen en diensten. De diensten kun-
l Verbinding maken met gemeente.
nen geleverd worden door mantelzorgers rondom
l Inventarisatie per gemeente van (groepen)
de persoon in kwestie, of door organisaties die op professionele basis hulp bieden. In alle gevallen wil de brandweer met deze partijen om tafel om de brandveiligheid op de agenda te zetten en samen maatwerkoplossingen te zoeken.
verminderd zelfredzame personen. l Inventarisatie van personen/organisaties met een directe relatie tot de doelgroep. l In overleg mogelijkheden bespreken en plan van aanpak opstellen. l Uitvoeren plan van aanpak door partijen.
In overleg zijn er veel mogelijkheden, maar de
l Evaluatie.
manier van samenwerken is niet vast omschreven. 8
Lesbrief Brandweerhulpverlening aan verminderd zelfredzame personen, Instituut Fysieke Veiligheid, 2007.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Focus op Wmo
35
Groningen
Maatwerk De werkvorm wordt afgestemd op de mogelijkheden van de samenwerkingspartners. Daarnaast krijgt voorlichting meerwaarde als de ontvangers worden meegenomen door middel van beleving. Zo kan geoefend worden met situaties als vlam in de pan, liftopsluiting en veilig vluchten. Daarnaast kunnen demonstraties gegeven worden met het rookhuisje, (koppelbare) rookmelders en domotica.
Partners
Brandweerinzet
Mogelijke samenwerkingspartners voor deze doel-
Bij dit product is een taak weggelegd voor brand-
groep zijn:
weermedewerkers die affiniteit hebben met deze
l Gemeente: wethouder, Wmo loket/Sociale
doelgroep, variërend van clustercommandant tot vrijwilliger. De clustercommandant heeft hierbij een
wijkteams. l Zorg: thuiszorg, begeleid wonen, verpleegtehuizen, mantelzorg.
rol richting bestuurders (netwerken). Ondersteuning en advies zijn o.a. beschikbaar vanuit de teams
l Wonen: woningbouwcorporaties, Verenigingen
Brandveilig Leven & Toezicht en Communicatie.
van Eigenaren. l Verenigingen: ouderenbonden en -verenigingen.
Middelen Om invulling te geven aan de methode zijn presen-
l Persoonlijk netwerk van de doelgroep: kinderen, kleinkinderen en mantelzorgers.
taties, een factsheet en voorlichtingsmateriaal beschikbaar. Deze materialen zijn opgenomen in de Brandveilig Leven Toolkit.
Dit levert het op
Groningen Cluster Oldambt
Het bewustzijn van brandveilig leven wordt vergroot bij de verminderd zelfredzame inwoners én de samenwerkingspartners rondom deze doelgroep. Het risico op brand en de gevolgen van heeft actief deelgenomen aan de training:
brand worden verminderd door maatwerk-
Ambassadeur brandveiligheid
oplossingen.
Dit bewijs van deelname is behaald in het kader van het ‘Rookmelderproject Oldambt’. Door de training (her)kent de deelnemer de belangrijkste risico’s, oorzaken en gevaren van brand in een woning. Ook het belang van een tijdige en snelle ontvluchting – 3 minuten is niks – en de juiste plaats (en het plaatsen) van een rookmelder komen tijdens de training aanbod.
Namens Brandweer Groningen:
D. Bakker Clustercommandant Oldambt
Datum:
Een unieke samenwerkingsproject in de gemeente Oldambt:
Groningen
36
Productencatalogus Brandveilig Leven l Focus op Wmo
10. (brand)Veilig studeren
(brand)Veilig studeren De Brandweer organiseert campagnes en ludieke acties om studenten bewust te maken van de risico’s rondom brand en hun eigen verantwoordelijkheid hierbij.
Productencatalogus Brandveilig Leven l (brand)Veilig studeren
37
Groningen
Waarom studenten? Onze provincie telt circa 50.000 studenten die zich met name concentreren in de stad Groningen. Jaarlijks beginnen 5000 nieuwe studenten aan een studie in de Stad. De meeste huren een kamer in een studentenhuis met andere studenten. Ze wonen voor het eerst op zichzelf en hun kennis van brandveiligheid is veelal beperkt. Daarbij hebben studenten een veelal afwijkend leefritme en -gedrag, wat tot onveilige situaties kan leiden. Toezichthouders zien vaak obstakels in de vluchtwegen en treffenniet-werkende rookmelders aan. Omdat studenten
Eigen aanpak
nog een heel leven voor zich hebben, is het een
Studenten hebben geen behoefte aan een wijzende
goed moment om te investeren in gedragsverande-
vinger van de overheid. De manier om deze doel-
ring.
groep te benaderen vergt een andere aanpak dan andere doelgroepen. Hierbij moet aansluiting, een
Om studenten te bereiken, worden specifieke pro-
korte boodschap en de juiste toon worden gezocht
gramma’s opgezet samen met gemeente, politie en
om de student bewust te maken en tot actie aan te
de studenten zelf. Op ludieke wijze worden de
zetten. Ervaring leert dat de kracht van de bood-
studenten benaderd om mee te doen aan acties,
schap niet alleen in het herhalen zit, maar dat bele-
waarbij ‘het ervaren en beleven’ voorop staat.
ven bijdraagt aan het begrijpen van de boodschap
Zo ontdekken ze de risico’s van brand in studenten-
en veranderen van het gedrag.
panden en hun eigen verantwoordelijkheid hierbij. In dit geval niet alleen voor zichzelf, maar ook voor
Stappen
hun huisgenoten.
Om deze doelgroep warm te laten lopen voor brandveilig leven, zoekt de brandweer actief naar aansluiting met hun leefwereld. Voor een deel kunnen jaarlijkse programma’s worden ingepland op vaste momenten. Hierbij valt te denken aan de KEIweek. Daarnaast wordt waar mogelijk aangehaakt bij campagnes vanuit bijvoorbeeld Studentenhuisvesting of Studentenvakbond.
Maatwerk Het programma van de studenten staat centraal en de brandweer haakt aan waar mogelijk. l KEI-week: De brandweer is altijd aanwezig op de KEI-week met een opvallende, ludieke uitdaging voor de student, die gericht is op ervaring en bewustwording. l Leukste studentenhuis: deze actie wordt georganiseerd door de gemeente, waarbij veiligheid een grote rol speelt. Politie en brandweer leve-
38
Productencatalogus Brandveilig Leven l (brand)Veilig studeren
Groningen
Partners Voor dit product zoekt de brandweer samenwerking met grote en kleine organisaties die een relatie hebben met studenten zoals woningbouwcorporaties, studentenverenigingen, Groninger Studentenbond, gemeente en politie. Ook Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool zijn belangrijke partners in verband met informatie-uitwisseling. Daarnaast kunnen studentenmedia betrokken worden bij campagnes van de brandweer. ren de input voor een ‘battle’ tussen een aantal studentenhuizen. Studenten worden uitgedaagd om aan de slag te gaan met de brandveiligheid in hun eigen woonomgeving. Zelf ervaren en beleven staat voorop. Daarnaast levert het voor de brandweer een beeld op hoe studenten naar brandveiligheid kijken. l Kroegcollege: in samenwerking met een Groninger vereniging een bijdrage leveren aan een college in studentikoze-setting: de kroeg. Positieve ervaring doordat het laagdrempelig en informeel is en veel interactie oplevert.
Brandweerinzet Aan dit product kunnen verschillende medewerkers
Een combinatie met product 6 ‘Oefenen in de wijk’
van de brandweer een bijdrage leveren. Ondersteu-
en product 11 ‘Studenten Kamerverhuur’ verhoogt
ning en advies zijn o.a. beschikbaar vanuit de teams
de effectiviteit van de acties. In een groot studen-
Brandveilig Leven & Toezicht en Communicatie.
tenhuis kan zo een oefening woningbrand voorafgaan aan een controle.
Middelen Ter ondersteuning van dit product kan men gebruik maken van de Brandveilig Leven Toolkit. Daarnaast zijn diverse materialen nodig voor specifieke projecten. Hierbij valt te denken aan posters, foldermateriaal en in sommige gevallen audiovisuele ondersteuning.
Dit levert het op Studenten worden zich bewust van hun eigen verantwoordelijk rondom brandveiligheid en de risico’s van brand in hun eigen woonomgeving. In dit geval niet alleen voor henzelf, maar ook voor de medebewoners.
Productencatalogus Brandveilig Leven l (brand)Veilig studeren
39
11. Studenten kamerverhuur
Studenten kamerverhuur Tijdens toezicht op kamerverhuurpanden wordt met bewoners ingegaan op de brandveiligheid in de panden, brand voorkomen en wat te doen bij een eventuele brand.
40
Productencatalogus Brandveilig Leven l Studenten kamerverhuur
Groningen
Waarom studenten?
Controle en dialoog
Onze provincie telt ruim 50.000 studenten, waarvan
Controles worden aangekondigd en onaangekon-
ruim 30.000 in de Stad wonen. Landelijk gezien
digd gehouden met behulp van een standaard
heeft de gemeente Groningen met 18% het hoog-
checklist met een aantal open vragen die gericht
ste percentage studenten per inwoner. Ter vergelij-
zijn op bewustwording. Deze checklist wordt bij
king: Utrecht volgt met 10% en 3e is Amsterdam
voorkeur digitaal afgenomen en van foto’s voor-
met 6,8%. De meeste studenten huren een kamer in
zien. Samen met de aanwezige bewoners (en/of
een studentenhuis met andere studenten en wonen
huiseigenaar) vindt een rondgang plaats door het
vaak voor het eerst op zichzelf. Kennis over brand-
pand. De eigen verantwoordelijkheid van de stu-
veiligheid is vaak beperkt en ook het veelal afwij-
denten staat hier centraal. Door hen zelf leidend te
kend leefritme en -gedrag kan tot onveilige situa-
laten zijn bij de rondgang door het pand, krijgen ze
ties leiden. De brandweer en de gemeente
inzicht in risicovolle situaties. Waar nodig stelt de
controleren studentenhuizen op brandveiligheid,
brandweer bewustwordingsvragen: wat zijn de
en treffen vaak vluchtwegen met obstakels en niet
brandrisico’s en wat doe jij om brand te voorko-
werkende rookmelders aan. Vaak is het onduidelijk
men? Weet je wat jij en je huisgenoten moeten
wie verantwoordelijk is voor de brandveiligheid.
doen als bij jullie brand ontstaat?
Studenten zijn jong (volwassenen) en hebben nog een hele toekomst voor zich. Waarbij ieder jaar een
Omdat de studenten soms worden ‘overvallen’
compleet nieuwe lichting komt studeren. Hierdoor
door de controle verdient het ook aanbeveling een
is het investeren in bewustwording en gedragsver-
folder of flyer achter te laten, bijvoorbeeld ‘brand-
andering ten aanzien van brandveiligheid de
veilig op kamers’. Tijdens de controle wordt de
moeite waard.
student ook gewezen op de (gedeelde) verantwoordelijkheden van de huiseigenaar/verhuurder. Even-
Eigen verantwoordelijkheid
tueel kan hierbij verwezen worden naar instanties
Een controle is van belang, maar op het gebied van
die de student hierbij hulp kunnen bieden.
bewustwording en gedrag is nog veel te winnen. Daarom is het zaak voortdurend met deze groep in gesprek te blijven, en hen bekend te maken met de risico’s en gevolgen van brand en hun eigen verantwoordelijkheid hierin. Ervaring leert dat de kracht van de boodschap niet alleen in het herhalen zit, maar dat zelf beleven leidt tot daadwerkelijk begrijpen. Zo kunnen de studenten zelf het veilig vluchten oefenen, of kunnen recente incidenten in andere studentenpanden worden besproken. Er wordt ook samenwerking gezocht met de eigenaar/verhuurder. Hij wordt op de hoogte gesteld van eventuele tekortkomingen en verbeterpunten. Omdat de controles momentopnames zijn wordt ook gestuurd op het vastleggen van de brandveiligheid in huisafspraken en huurcontracten.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Studenten kamerverhuur
41
Groningen
Stappen
der dan vier bewoners, die niet regulier worden
Wanneer een bezoek wordt afgelegd vanwege een
gecontroleerd door brandweer of gemeente. Waar
reguliere controle of een aangevraagde brandvei-
mogelijk kan aan het bezoek een activiteit gekop-
ligheidscheck, zijn de volgende stappen van belang:
peld worden waar (mee)beleven in terugkomt. Een
l Rondgang met controle en toelichting.
combinatie met product 6 ‘Oefenen in de wijk’ en
l Tafelgesprek met bewoners.
product 10 ‘Veilig Studeren’ verhoogt de effectivi-
l Achterlaten informatie.
teit. In een groot studentenhuis of een wijk met
l Waar nodig hercontrole.
veel kamerverhuur kan zo een oefening woning-
l De eigenaar/verhuurder wordt op de hoogte
brand voorafgaan aan een controle.
gesteld van eventuele tekortkomingen.
Partners Maatwerk
Voor dit product zoekt de brandweer samenwer-
Bij kamergewijze verhuur kan ook sprake zijn van
king met grote en kleine organisaties die een
een ander type bewoners, zoals buitenlandse werk-
relatie hebben met studenten zoals woningbouw-
nemers. Deze kunnen op dezelfde wijze benaderd
corporaties, studentenverenigingen, Groninger
worden. De brandweer van de Stad Groningen
Studentenbond, gemeente en politie.
biedt ook een controle aan voor panden met min-
Ook Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool zijn belangrijke partners in verband met informatie-uitwisseling. Daarnaast kunnen studentenmedia betrokken worden bij campagnes van de brandweer.
Brandweerinzet Dit product ligt vooral op het werkterrein van de toezichthouders. Ondersteuning en advies zijn o.a. beschikbaar vanuit de teams Brandveilig Leven & Toezicht en Communicatie.
Middelen Ter ondersteuning van dit product kan men gebruik maken van de Brandveilig Leven Toolkit. Daarnaast zijn diverse materialen nodig voor specifieke projecten. Hierbij valt te denken aan (te ontwerpen) posters, foldermateriaal en in sommige gevallen audiovisuele ondersteuning.
Dit levert het op Tijdens een kamerverhuurcontrole worden studenten bewust gemaakt van hun eigen verantwoordelijkheid rondom brandveiligheid en de risico’s van brand in hun eigen woonomgeving. In dit geval niet alleen voor henzelf, maar ook voor hun medebewoners.
42
Productencatalogus Brandveilig Leven l Studenten kamerverhuur
12. Maatwerk bij opkomsttijd boven 18 minuten
Maatwerk bij opkomsttijd boven 18 minuten De brandweer investeert in risicobewustzijn en het verhogen van brandveiligheid in gebieden waar de brandweer niet binnen de 18 minuten op kan komen.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Maatwerk bij opkomsttijd boven 18 minuten
43
Groningen
Maatwerk Voor solitair gelegen woningen is de brandveiligheidscheck een prima instrument. Daarbij wordt tegelijkertijd rekening gehouden met de sociale achtergrond (zoals ouderen en verminderd zelfredzamen) en wordt de aanpak daar eventueel op aangepast. Voor gegroepeerde woningen is een gezamenlijke
Opkomsttijd boven de 18 minuten
aftrap, zoals een bijeenkomst in het dorpshuis, een
In het Besluit veiligheidsregio’s wordt aangegeven
goed instrument om mee te beginnen. Maatrege-
dat de maximale opkomsttijd bij een object voor de
len, zoals het uitvoeren van brandveiligheidschecks
brandweer 18 minuten bedraagt. In de regio
en het plaatsen van rookmelders, kunnen door
Groningen wordt verwacht dat de brandweer in
bewoners, partners (LTO-Noord, Thuiszorg, Rode
circa 0,3% van de gevallen hier niet aan kan vol-
Kruis, Brandwondenstichting) of door brandweer-
doen. Het betreft circa 450 objecten, waaronder
ambassadeurs worden gedaan.
(recreatie)woningen, agrarische bedrijven en industrie. De meeste ‘18+ objecten’ liggen solitair in het buitengebied. In overleg met de gemeente benadert de brandweer de bewoners of gebruikers van deze objecten met uitleg over de situatie en het belang van investeren in brandveiligheid. De brandweer kan daarbij advies op maat geven. Door samen met bewoners en gebruikers de risico’s te inventariseren, wordt kennis en inzicht over brandveiligheid vergroot. De aanpak hierbij verschilt per functie of risicoprofiel van het object.
Stappen Maatwerk voor objecten met een opkomsttijd boven de 18 minuten kent de volgende stappen: l Inventarisatie van de objecten in de 18+ gebieden. l Inventarisatie lopende andere projecten en reguliere controles. l Verbinding maken met partners en brancheorganisaties. l Plan van aanpak voor diverse objecten schrijven. l Aftrap voor de diverse objecten organiseren. l Uitvoering geven aan het plan van aanpak.
44
Productencatalogus Brandveilig Leven l Maatwerk bij opkomsttijd boven 18 minuten
Groningen
Bij vakantieparken is het zaak dat de brandweer
Brandweerinzet
met de beheerder of verhuurorganisatie in gesprek
De diversiteit van de objecten vraagt een brede
gaat en ook de eventuele eigenaren van de recrea-
inzet van brandweerpersoneel, die per cluster ver-
tiewoningen hierbij betrekt. Naast een open dia-
schillend zal worden ingevuld. De uitvoering van de
loog kan ook een (foto)schouw inzicht geven in de
woningchecks ligt voor een groot deel bij de ambas-
risico’s omtrent brand. Vanuit deze inzichten kun-
sadeurs. De toezichthouder zal zich met name rich-
nen de partijen concrete maatregelen ontwikkelen,
ten op de complexe en geclusterde woningen.
specifiek voor dit type bewoning.
Vakspecialisten van Brandveilig Leven bieden ondersteuning waar nodig.
Voor bedrijven en industrie ligt aansluiting bij de reguliere controles door de toezichthouders voor de
Middelen
hand. Naast regulier toezicht kan via het traject van
Afhankelijk van het plan van aanpak zijn diverse
Brandveilig Ondernemen worden gewerkt aan de
middelen beschikbaar voor de uitvoering van het
bewustwording met betrekking tot de eigen ver-
product, zoals presentaties, folders, en instructie
antwoordelijkheid voor brandveiligheid. Dit zal niet
voor uitvoering. Deze zijn beschikbaar in de
voor alle bedrijven mogelijk zijn. Met name voor de
Brandveilig Leven Toolkit.
solitaire bedrijven en de agrarische industrie zal samenwerking via brancheorganisaties, zoals LTO-
Dit levert het op
Noord, moeten worden opgezet.
Na uitvoering van dit product is het veiligheids-
Raakvlak met bestaande projecten
zijn zij aangezet tot het treffen van brandbeper-
Bij de inventarisatie van de objecten dient rekening
kende maatregelen.
bewustzijn bij bewoners en gebruikers vergroot en
te worden gehouden met reeds bestaande projecten en partners zoals de Wmo, thuiszorg, mantelzorgers en Rode Kruis. In sommige gevallen is het gewenst hiermee een samenwerking aan te gaan. Ook is het mogelijk dat in het kader van het ‘witte vlekkenplan’ reeds een woningcheck is uitgevoerd. In alle gevallen gebeurt de uitvoering in overleg met de betreffende gemeente.
Productencatalogus Brandveilig Leven l Maatwerk bij opkomsttijd boven 18 minuten
45
Groningen
46
Productencatalogus Brandveilig Leven
Groningen
Productencatalogus Brandveilig Leven
47
Allianties & samenwerking Geen Nood Bij Brand! Brandveilig ondernemen Brandveiligheidscheck voor woningen Rondom ouderdom Oefenen in de wijk Brandweer in de klas Voorlichting na brand Focus op Wmo (brand)Veilig studeren Studenten kamerverhuur Maatwerk bij opkomsttijd boven 18 minuten
Dit is een uitgave van Brandweer Groningen. Brandveilig Leven is gericht op het voorkomen van brand. Dit door veiligheidsbewustzijn en zelfredzaamheid bij de inwoners in de regio Groningen te vergroten. Deze catalogus beschrijft hiertoe 12 producten en is een keuze instrument. Bijvoorbeeld voor de keuze wat het best passende product is voor een specifiek doel of doelgroep. Daarnaast biedt het naslagwerk voor diegenen die er mee aan de slag gaan. Meer informatie: brandveiligleven@vrgroningen.nl Team Brandveilig Leven & Toezicht Versie december 2015 Oplage: 500 Wij maken deel uit van