Brandweerkrant van Nederland, maart 2017 by Brandweer Nederland

Brandweer

K R A N T

van Nederland

U M M E R

Lente 2017

GRIP 1 in Bommelerwaard

Ramkraak start van vuurzee

www.brandweer.nl Ben jij een van de 35.000 bezoekers die in de eerste twee weken na livegang de vernieuwde site www.brandweer.nl heeft bezocht? Met diverse leuke weetjes over de landelijke site overtuigt projectleider Jörgen Lucas je om snel een kijkje te nemen.

Stop en denk na

Bij een brand aan het Amsterdamse Hoofddorpplein wisten drie brandwachten maar net naar buiten te komen. Hoe kan het dat zij werden verrast door de snelle branduitbreiding? Onderzoek hiernaar leidde tot het Programma ‘Stop en Denk Na’. Interessant voor iedere regio!

Een ramkraak op 5 december 2016 leidde tot een zeer grote brand in twee winkels in Kerkdriel. Door de compagniesinzet zijn belendende panden gespaard gebleven. Gladheid zat de hulpverlening flink in de weg… Lees het artikel op pagina 3

Tesla opent de deuren voor Brandweer Haaglanden Alternatieve energiebronnen komen steeds vaker voor in onze directe omgeving. Collega’s in Haaglanden verdiepen zich daar al jaren in en hebben een uitgebreid netwerk. Hun contacten zorgen voor een uitnodiging van Tesla USA om een bezoek te brengen aan het bedrijf in de buurt van San Francisco. Zo halen collega’s in Haaglanden kennis en kunde naar Nederland en dragen op die manier bij aan de veiligheid van burgers en hulpverleners in het hele land. Peter van Moorsel, René Verboom, Frank Gardien, John Hoogendoorn en Tom Kievit reizen samen naar San Francisco. Een week lang kijken, praten en oefenen zij bij Tesla in Fremont. Zij spreken onder andere met de batterij-

experts van Tesla over de lithium-ionbatterij en bezoeken in Nevada de fabriek die deze batterij produceert. Veiligheid Zij spreken ook brandweercollega’s die veel ervaring hebben met nieuwe technieken en de gevolgen voor de incidentbestrijding. Een belangrijk gespreksonderwerp is daarbij uiteraard de veiligheid voor de hulpverleners. Verder kijken ze samen vooruit naar de verwachte ontwikkelingen en hoe je daarop kunt voorbereiden. De ‘lessons learned’ gebruiken zij als input voor eigen optreden en vakbekwaamheidsprogramma’s.

Lees verder op pagina 2

In lichterlaaie

Op een scheepswerf staat een loods met veel polyester boten, hout en lijm in een mum van tijd in lichterlaaie. In de loods staan boten in aanbouw maar ook peperdure jachten in winterstalling. Direct aan de loods liggen kantoren. Kon Gelderland-Zuid nog iets redden?

Dieren in nood

Een dier uit de boom halen, uit een mestput of een gekantelde wagen. Er zijn veel alledaagse scenario’s met kleine én grote dieren te bedenken. Daarom zijn nu in de Elektronische Leeromgeving (ELO) van het IFV de lesmodules ‘redden van dieren’ en ‘te water geraakte dieren’ beschikbaar.

2 Toekomst Vervolg van de voorpagina

Tesla opent de deuren

Andere tijden Vorige maand was het 25 jaar geleden dat er in Hengelo tussen twee rijen huizen een F16 neerstortte. Ik herinner mij dat incident als toenmalige Hoofdofficier van Dienst nog als de dag van gisteren. Het was trouwens - volgens de wet - de eerste officieel benoemde ramp. De rampenbestrijding was toen nog vooral brandweergeoriënteerd en is niet meer te vergelijken met nu. Dat geldt ook voor de evaluatieonderzoeken. Het incident werd vooral technisch beschouwd en paste op twee A4-tjes. Ter vergelijking heb ik de onderzoeksrapporten over de vuurwerkramp, acht jaar later, gewogen: 26,7 kilo! Eén van de belangrijkste conclusies uit het Hengelose onderzoek was dat de brandweer mobiele telefoons moest aanschaffen. Niet onlogisch, aangezien ik tijdens het incident gebruikmaakte van de mobiele telefoon van een ondernemer die als brandweervrijwilliger bij het incident was. Wat waren we jaloers op de cameraploeg van RTL die met alle moderne communicatiemiddelen ter plaatse kwam. Tijden veranderen.

Knippen in een Tesla De mannen uit Haaglanden mochten knippen in een Tesla model S met een marktwaarde van E 80.000,-. Een THV-instructeur van Fremont Fire Department en een medewerker van Tesla - een oud brandweervrijwilliger - begeleidden de oefening. En zo werden er op een zonnige vrijdagochtend diverse bevrijdingstechnieken getest. Procedures, handige tips, materiaal, gedrag, gevaarlijke plekken in de auto, het kwam allemaal ter sprake. Daarbij bleek dat onze technieken niet onder doen voor de Amerikaanse. Kijkje in de toekomst Er komt heel wat op ons af de komende jaren. De techniek voor energieopslag speelt niet alleen een belangrijke rol in auto’s, maar spelen straks ook een rol in huizen en bedrijven. Dit past in de ontwikkelingen om energie op te slaan en dit los van het elektriciteitsnet te doen. Wat dit gaat betekenen voor ons, wanneer er een brand is in een gebouw met zo’n energieopslag, was ook onderwerp van gesprek deze week. Dat deze plannen niet ver van ons bed zijn, bewijst Tesla. Naast Tesla zijn er al meerdere producenten met thuisopslagsystemen en daarnaast komt er steeds meer grootschalige energieopslag.

‘Succesvol de handen ineen slaan’ Wil je meer weten over het bezoek aan Tesla? Neem dan contact op met Edwin Noordervliet: edwin.noordervliet@vrh.nl

Nieuwe website in de lucht Ruim 35.000 unieke bezoekers hebben in de eerste twee weken www.brandweer.nl bekeken. Gemiddeld keken zij 2 minuten en 35 seconden naar de pagina’s van Brandweer Nederland, de brandweerregio’s en alle onderwerpen die we als brandweer gemeenschappelijk hebben. Op 17 januari ging de website live. Natuurlijk zaten er nog wat kinderziekten in en ook nu nog wordt hard gewerkt om alle bugs en nieuwe wensen te verwerken. Al met al is het de website geworden van de brandweer en voor de brandweer, onze partners en de burgers. Alle vijfentwintig regio’s en Brandweer Nederland zijn eigenaar van het nieuwe communicatieplatform. Veelkleurige brandweer ‘Wat er nu staat, hebben we met elkaar bedacht en gemaakt en is zeker niet van

de ene op de andere dag uit de lucht komen vallen’, vertelt Jörgen Lucas, Projectleider van www.brandweer.nl. ‘Het is een website geworden die zich aanpast aan je telefoon, je laptop of tablet. Je zult zien dat de inhoud goed leesbaar blijft en dat de navigatie zicht aanpast aan jouw “device”; het apparaat waarop je de website bezoekt. Daarnaast is het een

www.brandweer.nl veelkleurige site geworden en hebben we bewust gekozen om ons niet te beperken tot het rood en goud. Die kleuren en vlakken kom je ook tegen in de landelijke folderlijn. Het bleek namelijk dat ons publiek hierin nog gewoon de brandweer herkent. De veelkleurige brandweer.’ Uitbouwen De website kent een gelaagdheid voor de brandweer en voor het publiek. ‘Ja dat moet ik waarschijnlijk even uitleggen‘, verklaart Lucas. ‘Voor de brandweer ken-

nen we het landelijke en gemeenschappelijke niveau, daar staat de informatie die voor iedereen geldt. Daarnaast heeft elke regio ook zijn eigen website en zelfs de posten hebben hun eigen deel. De site is zo gebouwd dat als je als regio niet erg actief bent, je toch een prima site hebt. Wil je meer, dan kan dat ook. Je ziet nu al dat enkele posten hun eigen deel helemaal hebben uitgebouwd tot volwaardige website. Daarnaast is het ook voor het publiek gelaagd. Zij kunnen landelijk de informatie bekijken maar ook alleen de inhoud zien die voor hun omgeving interessant is. De website “klapt” als het ware om en vult zich met de lokale informatie.’ Het project loopt nog tot 1 juli 2017, daarna moet er een structurele organisatie staan met een centrale webredactie. Lucas: ‘Met elkaar blijven we de website ontwikkelen voor de brandweer, door de brandweer en voor ons publiek.’

Op de voorlaatste dag van de gezamenlijke CO-campagne van de Nederlandse Brandwonden Stichting, de 25 brandweerregio’s, de GGD en Brandweer Nederland stond het probleem van koolmonoxidevergiftiging geheel terecht ook op de agenda van de Tweede Kamer. De minister schetste de voortgang van aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, waarbij de overheid samen met andere partijen moet zorgen voor een stelsel waarin het aantal koolmonoxideongevallen wordt teruggebracht. Een beter moment kan niet: in de ‘gevaarlijke’ maanden heeft weer een groot aantal ernstige (zelfs dodelijke) CO-incidenten plaatsgevonden. Dan hebben we het nog niet eens over de bijna-ongelukken die niet het nieuws halen. Deze campagne was weer een mooi voorbeeld van succesvol de handen ineenslaan. Samenwerking loont. Inmiddels werken we als Brandweer Nederland met 30 tot 40 partners samen, variërend van verzekeringsmaatschappijen tot buitenlandse brandweerorganisaties. Voor wat betreft dat laatste: ik ben met Hartmut Ziebs, de voorzitter van Brandweer Duitsland, in gesprek om in 2018 een gezamenlijk congres met Brandweer Nederland te organiseren. Brandweer over de grenzen. Wordt vervolgd. Stephan Wevers, voorzitter van de Raad van Brandweercommandanten

Onverwacht 3

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Vervolg van de voorpagina

GRIP 1 in Bommelerwaard

Ramkraak start van vuurzee De pinautomaat in een boekhandel in Kerkdriel. Dat was het doelwit van een - niet geslaagde - ramkraak in het holst van de vrieskoude, windstille nacht. Omdat de politie gasflessen zag liggen en gas rook, werd Ben van Steenbergen, Officier van Dienst brandweer Veiligheidsregio Gelderland-Zuid, gealarmeerd en geïnformeerd. Ben van Steenbergen besluit te gaan kijken en een TS standby te maken. En maar goed ook, want eenmaal ter plaatse kwam er rook uit het pand. Vanwege de opvang van de meteen geëvacueerde omwonenden heeft de politie GRIP 1 gemaakt. Met de telefonisch doorgegeven politiekaders voor explosievenverkenning is de brandweer naar binnen gegaan: het brandde al flink...

Op de warmtebeeldcamera vanuit de hoogwerker is goed te zien waar het in Kruidvat heet is (geel) en waar koud (blauw). Officier van Dienst Ben van Steenbergen: ‘Alles brandde schoon op; er was een goede pluimstijging en we kregen geen klachten uit benedenwinds gebied. De deo- en haarlakbusjes ploften wel, maar dat leverde geen extra gevaar op.’

Onverantwoord Ben van Steenbergen: ‘In het pand blussen, lukte niet meer; het weghalen van de gasflessen nog wel. Na het forceren van het rolluik en de deur van het aangrenzende pand van Kruidvat werd al snel duidelijk dat we ook hier niet meer in konden. Datzelfde gold voor het appartement boven de boekwinkel: het stond al vol rook en het dakleer was aan het smelten toen we er via een trap buitenom bij kwamen. Het was onverantwoord om naar binnen te gaan. De nog aanwezige huisdieren hebben we niet meer kunnen redden. Het Kruidvat is net als de Readshop volledig uitgebrand.’ Onverwacht verloop Bevelvoerder van de eerste TS was Marco Vos. ‘Deze inzet had zo’n onverwacht verloop. Na de melding “ramkraak” denk je dat je er voor de zekerheid bijgehaald wordt. Maar we moesten meteen vol aan de bak en superalert zijn. De kleur en dichtheid van de rook zegt veel over de ontwikkeling van de

brand. De Readshop stond al vol toen wij ter plaatse kwamen: van binnenuit inzetten ging niet meer. De tweede TS heeft de groenteboer links naast de boekhandel onder overdruk gezet om te voorkomen dat er ook hier rook in zou komen. En dat is gelukt.’ Uitslaand ‘Dat was ook het plan voor de Kruidvat’, vervolgt Vos. ‘Maar dat had al geen zin meer door de uitslaande brand aan de achterzijde van het gebouw. Uiteindelijk hebben we - met een compagniesinzet - de belendende groenteboer en Hema kunnen behouden.’ In het dagelijks leven is Marco financieel beleidsmedewerker bij gemeenten in de regio. ‘Omdat ik mijn aflossing kon regelen, was ik toch om 09.00 uur op mijn werk. Dat werkgeversbelang houden we, ook bij een inzet als deze, goed in de gaten. Voor een ondernemer die op zijn bedrijf nodig is, kijken we ook wat we kunnen doen.’

‘Ook de strooidienst was erbij. Dat was noodzakelijk. Desondanks zijn veel hulpverleners onderuit gegaan.’

De dag erna, aan de voorkant.

De dag erna, aan de achterkant.

4 Voorlichting Nieuwe demowagen Haaglanden ‘Vlam in de pan’

Oh’s en ah’s door enorme steekvlam

Voorleesbrandweermannen In Arnhem zette de brandweer zich dit jaar weer in tijdens de nationale Brandweer Haaglanden heeft sinds kort een mobiele demowagen waarin ze het blussen van een vlam in de pan veilig kunnen demonstreren. In 2016 waren er zo’n 600 binnenbranden, waarvan meer dan 160 keukenbranden. Deze nieuwe mobiele Vlam in de pan-wagen gaat de brandweer gebruiken tijdens evenementen in heel de regio, zoals bij de veiligheidsavonden en de 112-Veiligheidsdag. Het publiek kan zo zelf ervaren wat er gebeurt als de vlam wordt gedoofd met water of door de deksel op de pan te schuiven. Vragen over de nieuwe demowagen ‘Vlam in de pan’ mail je naar brandveilig.leven@vrh.nl

Demonstratie Het blijkt dat in Haaglanden de meeste binnenbranden ontstaan in de keuken. De omgebouwde aanhanger van Haaglanden heeft daarom twee keukenopstellingen. De ene geeft de mogelijkheid een pan met vet te verwarmen tot deze ontvlamt. Vervolgens kan er met een veilige toevoer een kopje water op worden gegooid. Het effect is een enorme steekvlam. Bij iedere demonstratie weer zorgt het voor schrikreacties bij het publiek. De oh’s en ah’s zijn niet van de lucht. Dit biedt een mooie opstap naar de andere opstelling waar het publiek zelf kan oefenen om een vlam in de pan te doven met een deksel. De boodschap ‘Vlam in de pan? Deksel erop!’ komt zo goed binnen, blijkt uit de reacties.

voorleesweken. De voorleesbrandweermannen Erald, Hans en René lazen voor uit het boekje Spuit 11. ‘De kinderen vonden het bezoek helemaal super’, vertelt juf Caroline. ‘Na het verhaaltje mochten ze vragen stellen aan de brandweermannen. Of ze wel eens écht vuur hebben gezien en hoe zwaar het pak is. Ze mochten zelfs even de brandweerhelm passen om te voelen.’ Alle kinderen namen nog een kijkje bij de brandweerauto met zwaailicht. De kids hebben de wagen van binnen en buiten bestudeerd en kregen een blusdemonstratie. ‘Heel leuk om zo midden tussen de kinderen over de brandweer te vertellen. Echt genieten voor iedereen. Wij hebben een topochtend gehad’, vertelden Erald, Hans en René enthousiast.

Scan de QR-code met je smartphone en bekijk het promotiefilmpje:

Bekende Amsterdammers doen oproep

‘Maak een afspraak met de brandweer!’ Heeft u al een rookmelder?

Eric Corton heeft er één! Maak nu een afspraak voor een gratis rookmelder. Onze brandweeradviseurs komen graag langs voor gratis advies en installatie van een rookmelder. Bel 020 555 6000, mail samenbrandveilig@brandweeraa.nl of ga naar brandweer.nl/amsterdam-amstelland

Amsterdam-Amstelland

Zeven bekende Amsterdammers helpen Brandweer Amsterdam-Amstelland (BAA) om Amsterdam en de regio brandveiliger te maken. Dolf Jansen, Hugo Metsers en Eric Corton, Frank Evenblij, Erik Dijkstra, Kamervoorzitter Khadija Arib en burgemeester Eberhard van der Laan roepen Amsterdamse bewoners op een afspraak te maken met de brandweer. Als de afspraak is gemaakt, komt de brandweer langs om samen met de bewoner de woning te controleren op brandveiligheid. Bewoners krijgen brandveiligheidadvies op maat en, indien nodig, een rookmelder. Deze wordt meteen opgehangen. In beeld De campagne ‘Maak een afspraak met de brandweer’ startte op maandag 16 januari en duurt 11 weken. De televisiespots zijn te zien op AT5 en RTV-NH en er hangen posters op legale wildplakzuilen. Korte filmpjes zijn te zien op de beeldschermen in bussen en trams en op het grote scherm op station Bijlmer Arena. Brandweer Amsterdam-Amstelland zet ook social media-kanalen in, zoals Facebook en Twitter, om zoveel mogelijk Amsterdammers te bereiken met de boodschap.

Heeft u al een rookmelder?

Frank Evenblij heeft er één! Maak nu een afspraak voor een gratis rookmelder.

Erik Dijkstra heeft er één! Maak nu een afspraak voor een gratis rookmelder.

Onze brandweeradviseurs komen graag langs voor gratis advies en installatie van een rookmelder.

Bel 020 555 6000, mail samenbrandveilig@brandweeraa.nl of ga naar brandweer.nl/amsterdam-amstelland

Amsterdam-Amstelland

Hulp 5

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Stichting Salvage nu ook inzetbaar na wateren stormschade

Al bijna 30 jaar geeft de Stichting Salvage na brand, blikseminslag en explosie eerste hulp aan klanten van de gezamenlijke brandverzekeraars. Het werkterrein van deze stichting is uitgebreid: ook bij wateren stormschade verleent Salvage nu eerste hulp namens alle verzekeraars. Behalve de inzet na wateren stormschades, gaat Salvage ook aan de slag bij grote incidenten en de inzet van groot materieel. Verder is er meer armslag met betrekking tot de kosten die gemaakt kunnen worden. Daarbij streeft de stichting steeds naar een win-winsituatie voor alle betrokken partijen. De schadebeperkende maatregelen moeten voor alle partijen - gedupeerde, brandweer en verzekeraar gezamenlijk - een duidelijke meerwaarde opleveren. Door het verruimde budget kan Salvage nog sneller en daadkrachtiger optreden en dat is in ieders belang. Eerste storm 2017 Bij de storm op 23 februari rukte Salvage 29 keer uit om hulp te bieden namens de gezamenlijke verzekeraars. Meldkamer De Stichting Salvage werd in 1986 opgericht vanuit een samenwerkingsverband van de gezamenlijke Nederlandse brandverzekeraars. De stichting werkt met een landelijk netwerk van Salvagecoördinatoren. Zij worden op verzoek van de meldkamer van de brandweer ingeschakeld voor hulp aan gedupeerden, het beperken van schade en werkzaamheden namens de brandverzekeraars. Zie voor meer informatie www.stichtingsalvage.nl

Landelijke aanpak vliegen met drones

Ogen in de lucht Drones kunnen ons helpen bij het opsporen, monitoren en bestrijden van branden. Daarom willen we graag vliegen met drones. Maar wat komt er allemaal bij kijken als we drones willen gebruiken bij inzetten? De brandweer in Twente en Midden- en West-Brabant draaien al enige tijd een pilot om ervaring op te doen voor de brandweer in Nederland. Het lijkt heel simpel: je koopt een drone en gaat ermee vliegen. Maar zo simpel is het niet. Voordat we als brandweer mogen vliegen, moeten we eerst een aantal zaken goed regelen. Zomaar vliegen mag dus niet. Daarom is het project Drones Brandweer Nederland gestart als onderdeel van het project Logistiek en Ondersteuning bij grootschalig en specialistisch optreden. Landelijk Projectleider Wilbert Kleijer: ‘Op verzoek van het ministerie van Veiligheid en Justitie gaan we eerst landelijke afspraken vastleggen. Afspraken waardoor we als brandweer optreden als één landelijke vliegorganisatie. Dat doen we omdat de brandweer vanuit de luchtvaartwet als één organisatie wordt gezien. Daarnaast is gevraagd om de samenwerking met politie en defensie te onderzoeken.’ Handboek ‘We zijn bezig met een landelijk operationeel handboek dat zal worden vastgesteld door de civiele luchtvaartautoriteit. De uitkomsten van de pilot uit de twee regio’s zijn de basis voor dit handboek. Met het vaststellen van dit handboek zal Brandweer Nederland naar verwachting dit jaar een vergunning krijgen.’ Opleiding Kleijer vervolgt: ‘Het vliegen met drones vraagt wel de nodige kennis, vooral op brandweerspecifieke scenario’s. Daarom zetten we een opleiding op voor het land, waar de collega’s uit Twente hun opgedane ervaringen in verwerken. Daarmee laten we trouwens ook zien aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (civiele luchtvaart autoriteit) hoe wij ons als brandweer verder bekwamen. En we maken landelijke afspraken hoe we drones gaan inzetten.’

Meer info en een filmpje over het vliegen met drones bij een STH-oefening vind je op www.brandweernederland.nl/drones

‘Het vliegen met drones vraagt de nodige kennis, vooral op brandweerspecifieke scenario’s’

Twentse inzet van een drone bij een industriebrand om de hittebronnen in beeld te krijgen.

6 Kennis

Nederlandse havenexpertise naar Oman

Hoewel de verschillen tussen Oman en Nederland groot zijn, blijkt dat op het gebied van veiligheid niet zo te zijn.

Brandweer Amsterdam-Amstelland

Stop en denk na Bij een brand aan het Amsterdamse Hoofddorpplein raakten in mei 2016 drie brandwachten gewond. Ze wisten maar net naar buiten te komen. Brandweer Amsterdam-Amstelland onderzocht de brand en de inzet. De centrale vraag was: hoe kan het dat de bezetting werd verrast door de snelle branduitbreiding? Uit het onder-

zoeksrapport blijkt dat de ploeg heeft gehandeld zoals van hen wordt verwacht en dat andere eenheden vergelijkbaar zouden hebben opgetreden. Maar de voorbereiding op dit type brand (ventilatiegecontroleerd) kan en moet beter. Kennisimpuls ‘Het incident riep de vraag op of en hoe we ons beter kunnen voorbereiden op dit type brand’, legt Ben Miedema uit. Hij is projectleider van het programma

Stop en Denk Na dat na het incident is ontwikkeld. ‘Omdat we in de toekomst vaker dit soort branden gaan tegenkomen, is bovendien een kennisimpuls nodig’, zegt Ben.

De stopmomenten laten zich als volgt samenvatten:

1 Stap uit en STOP, moeten we naar binnen?

2 STOP en ga terug, moet we niet naar buiten?

3 Moeten ze niet STOPPEN? Moet ik ze niet naar buiten roepen?

Oefenen Om het programma in het korps te introduceren, worden onder meer lessen gegeven in Oefenen in Dagdienst (OiD). Tijdens de lessen krijgen collega’s een animatie te zien van de betreffende inzet aan het Hoofddorpplein. Vervolgens wordt erover gediscussieerd en wordt gesproken over wat goede stopmomenten zijn bij een inzet.

Het programma Stop en Denk Na is meer dan de introductie van de stopmomenten. ‘De uitrusting op de TS wordt aangepast, we gaan vaker realistisch oefenen en de kazernes krijgen maatwerkoefenprogramma’s’, zegt Ben. Kazerne Dirk is op 1 april als eerste aan de beurt.

‘Stop en Denk Na’ kent vijf hoofdlijnen • Kennisimpuls. Het zogeheten RSTV-model bijvoorbeeld geeft een goed inzicht in de gevaren en mogelijkheden van de hedendaagse brandbestrijding. Het model wordt in alle scholingen en bijscholingen ingepast. Daarnaast wordt gekeken naar nut en noodzaak van een ‘brandweerman in nood’-programma. • Afstemming binnen de ploeg verbeteren. Tijdens de brandbestrijding worden drie stopmomenten geïntroduceerd waarin op basis van het beeld van álle ploegleden alternatieven worden overwogen. Deze ploegafstemming wordt geïntroduceerd tijdens oefenen in dagdienst (OiD). • De uitrusting op de TS aanpassen. Met UHDBS-C, Smokestopper, WBC, O-bundels, Snelle aanvalsstraal en Bodycam komt meer uitrusting op het voertuig beschikbaar. En hiermee worden ook nieuwe tactieken geïntroduceerd. De keuze van tempo en aanschaf van nieuw materiaal loopt via de ontwikkelgroep brand en/of testkazerne in samenwerking met Brandweer Kennemerland. • De brandinzet realistisch en voldoende oefenen. Dit als aanvulling op de beperkte praktijkervaring. Het realistisch oefenen wordt zoveel mogelijk per ploeg/kazerne ingevuld. • Nader onderzoek in het land. Dit wordt samen met het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) opgepakt.

Uniek 7

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Oman, een golfstaat in het Midden-Oosten, maakt sinds enkele jaren dankbaar gebruik van de expertise uit Nederland. Het gaat met name om kennis op het gebied van de (brand)veiligheid in het havengebied.

Verschillende medewerkers van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) hebben de afgelopen jaren op locatie, maar ook op afstand geadviseerd. De strategisch gelegen havenstad Sohar is in korte tijd gegroeid van een vissersplaatsje tot een grote industriestad. Sohar is na Muscat de grootste stad en staat ook wel bekend als de geboorteplaats van Sinbad de zeeman. Inspectie en advies De Nederlandse inspectiediensten bezoeken de golfstaat met enig regelmaat om te monitoren of de rappe (economische) ontwikkeling van de haven niet ten koste gaat van milieuveiligheid, arbeids-

Haaksbergen

Eerste kazerne volgens principe schoon werken Vrijdag 10 februari opende Brandweer Twente in Haaksbergen een nieuwe brandweerkazerne. Een hele bijzondere kazerne: het is namelijk de eerste kazerne die is gebouwd en ingericht volgens het principe schoon werken. Het schone werken komt terug in de routing op de vloeren en binnendeuren. Bij terugkomst van een vuil incident volgen manschappen in de kazerne een bepaalde route die met kleuren op de vloer is aangegeven. Ze kunnen douchen, zich opfrissen en weer voorbereiden op een volgende inzet waarbij ten behoeve van de eigen gezondheid wordt voorkomen dat ruimtes onnodig smerig worden. Duurzaam De nieuwe kazerne is ook een duurzame kazerne. Zo liggen er bijna honderd zonnepanelen op het dak waardoor de kazerne zowel CO2 - als energieneutraal is gerealiseerd. Verder beschikt de nieuwe kazerne over een ruim afgeschermd terrein aan de achterzijde waar geoefend kan worden. Ook binnen is voldoende ruimte voor brandweeractiviteiten zoals klein onderhoud van het materieel, theorielessen, vergaderingen en kantoorwerkzaamheden.

veiligheid en industriële brandveiligheid. Het Havenbedrijf, de omgevingsdienst DCMR en het Centrum Industriële Veiligheid (CIV) van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) ondersteunen de Omani’s verder met advies op thema’s als voorbereiding van rampenbestrijding, de responstijd van ambulances, oefenen en training en bedrijfsbrandweerscenario’s. De havenautoriteit in Sohar is blij met de komst van de Rotterdammers en de kennis die wordt meegebracht vanuit de Rotterdamse haven. Hoewel de verschillen tussen Oman en Nederland op sommige vlakken groot zijn, blijkt dat op het gebied van veiligheid niet zo te zijn.

8 In lichterlaaie Scheepswerf Aalst in vlammen

Bommelerwaard opnieuw in ban van vuur Voor de tweede keer in drie dagen is het goed raak in de Bommelerwaard. Op een scheepswerf staat een loods met veel polyester boten, hout en lijm in een mum van tijd in lichterlaaie. Door keihard werken en gunstige omstandigheden konden veel dure jachten en de kantoren worden gered. Op 7 december 2016 breekt in de vooravond brand uit in een loods van 100x30 m van Neptune Shipyards in Aalst aan de Maas. Het vuur grijpt snel om zich heen, de rookontwikkeling is enorm. Twee werfmedewerkers moeten met ademhalingsklachten naar het ziekenhuis. In de loods die door dunne wanden in compartimenten is opgedeeld, staan boten in aanbouw maar ook peperdure jachten in winterstalling. Direct aan de loods liggen kantoren. Zijn deze te behouden? Daarop én op het voorkómen van overslag naar andere gebouwen wordt vol ingezet. Grote vuurlast Officier van Dienst Ben van Steenbergen van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid heeft koud GRIP 1 in Kerkdriel gehad (zie het verhaal op pagina 1 en 3) of zijn pieper gaat weer. ‘Door de grote vuurlast en benodigde aanpak - buiteninzet én defensieve binneninzet op meer locaties - wordt het opnieuw GRIP 1. Het zat ons nu meer mee: het bluswater uit de Maas is dichtbij, twee TS-en met dompelpomp aan boord vanwege de Betuwelijn, geen omstanders omdat het terrein is afgezet en voldoende

In het ochtendgloren is zichtbaar tot hoe ver de brand is opgerukt. Achteraan de kantoren en daarvoor het gespaard gebleven loodscompartiment waar de dure jachten staan. Officier van Dienst Ben van Steenbergen: ‘Dat we die door zo hard het vuur te bevechten hebben kunnen redden, geeft een machtig mooi gevoel.’ werkruimte. Verder is het bijna windstil, het is niet glad, er zijn geen gevaarlijke stoffen en er is voldoende bluswater. Helaas was er wel stankoverlast.’ Keihard gewerkt Bevelvoerder Jeroen Oomen is met de TS van Nederhemert als eerste ter plaatse. ‘We oefenen regelmatig op het bedrijf, een groot voordeel. Tijdens het aanrijden zagen we de loods al roken. Maar de snelheid waarmee de brand zich ontwikkelde, over-

viel ons toch. Gelukkig las de ploeg de rook goed en kwamen ze op tijd de loods uit. Ze konden nog wel twee waterkanonnen plaatsen. Daarmee is tijd “gekocht“ om de volgende stoplijn te kunnen aanleggen.’ Rond 02.30 uur was de brand onder controle en kon zijn TS terug naar de kazerne, schoon en wel. Jeroen is trots op zijn manschappen, waarvan sommigen ook in Kerkdriel zijn opgekomen. ‘Ze hebben keihard gewerkt. We weten weer wat we aan elkaar hebben en waar we het voor doen!’

Een meetploeg aan het werk. Met hun gegevens kan de Adviseur Gevaarlijke Stoffen - in de VRGZ is de Hoofdofficier van Dienst ook AGS beslissen wat te doen. In dit geval was geen actie nodig.

Aanstralingsschade: de kunststof boeien aan de reling zijn helemaal weggesmolten.

Ben van Steenbergen: ‘In de wetenschap dat we maar één kans hadden om het goed te doen, kozen weer ervoor om een gedeelte van de loods op te geven en met veel capaciteit de scheidingswand tussen de productie en botenopslag te koelen om er een stoplijn van te maken. Dat is gelukt. Met veel waterkanonnen hebben we voorkomen dat de brand naar de botenopslag oversloeg. Door het kantoor op overdruk te zetten, bleef hier de rookoverlast beperkt.‘

Waterkanonnen op de tweede stoplijn konden niet voorkomen dat de rook ook de kantoren introk. Daarop is besloten deze op overdruk te zetten. Voor als de tweede stoplijn het niet zou houden, zijn al slangen uitgelegd.

Boten in aanbouw zijn in vlammen opgegaan.

Bereik 9

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Nu in de Elektronische Leeromgeving

Brandweer-app voor Friese vrijwilligers Je rooster of loonstrook bekijken, het laatste brandweernieuws lezen of inzetten in de regio checken. Het kan allemaal met de brandweerapp die Brandweer Fryslân onlangs lanceerde. Het Friese brandweerkorps bestaat voor 85% uit vrijwilligers. Maar een deel van hen heeft toegang tot het intranet van Veiligheidsregio Fryslân. Communicatie met de vrijwilligers vond tot voor kort vooral plaats via clusterhoofden en ploegleiders, aangevuld met een digitale nieuwsbrief, het personeelsmagazine en eigen WhatsApp-groepen van de blusploegen. Tot eind 2016 was ook een extranet beschikbaar, maar dat werd niet intensief gebruikt. Wat nog ontbrak, was een middel waarmee alle brandweercollega’s tegelijk en snel geïnformeerd konden worden. De leden van de werkgroep Communicatie Vrijwilligers kwamen al snel tot de conclusie wat dat zou moeten zijn: een app natuurlijk! Functionaliteit bepalen Andere collega’s en management van Brandweer Fryslân waren ook enthousiast, waarna in vier bijeenkomsten is bepaald welke functionaliteit de app zou krijgen. ‘Ons hoofddoel is brandweernieuws verspreiden, maar we wilden ook andere functionaliteit aan de app toevoegen’, vertelt Marten Stol, clusterhoofd in Zuid-West Fryslân en voorzitter van de werkgroep. ‘Zoals de mogelijkheid pushberichten te versturen voor belangrijk brandweernieuws. De vrijwilligers willen ook graag roosters en loonstroken kunnen bekijken via de app.’ Probleemloos Beleidsmedewerker en secretaris van de werkgroep Marije de Bruin over het bepalen van de functionaliteit: ‘Dat ging vrijwel probleemloos. Marten en ik opperden af en toe ideeën, maar de vrijwilligers maakten de uiteindelijke keuzes. Daardoor is de app echt een product voor en door de vrijwilligers geworden. Zo krijgt de app een smoelenboek, waarin je contactgegevens van collega’s kunt vinden en kun je er incidenten in de buurt mee checken.’ In de ogen kijken Na ‘speeddates’ met drie webbouwers viel de keuze op het bedrijf dat eerder de app voor Brandweer Twente maakte. Een testversie van de Friese app is eerst aan de werkgroepleden voorgelegd. Naar verwachting zal de app in maart live gaan.

Het redden van dieren in nood De brandweer is er niet alleen voor het redden van mensen, maar ook voor het redden van dieren. Of je nou in het centrum van een grote stad werkt of in een klein dorp in een agrarisch gebied, het redden van dieren komen we overal tegen. Een dier uit de boom halen, uit een mestput of een gekantelde wagen. Er zijn veel alledaagse scenario’s met kleine én grote dieren te bedenken. Daarom ontwikkelden Jaap Molenaar en Suzanne Vet van de Brandweeracademie, samen met Harko en Tim Kwakernaat van het Horse Rescue Team, de lesmodules ‘redden van dieren’ en ‘te water geraakte dieren’ voor de Elektronische Leeromgeving (ELO) van het IFV.

vaak vluchtig en onvoorspelbaar. Het is belangrijk dat je weet hoe je hiermee rekening kunt houden bij de redding. Om een dier te stabiliseren, start je in veel gevallen met het aanbrengen van een noodhalster. Dat is een halster van touw waarmee je het dier kunt sturen. Het is belangrijk om in alle gevallen rustig te blijven. Benader het dier rustig en spreek het op een rustige toon aan. Door het gewicht en de kracht van grote huisdieren, zoals paarden, koeien, varkens, schapen of herten kan een redding moeilijk zijn. Daarom is het goed dat deze modules zijn opgenomen en we zo op deze manier de kennis over het redden van (grote) huisdieren kunnen vergroten.’

Grote dieren ‘Ik merk vaak dat brandweermensen angstig raken wanneer ze dieren, en dan met name grote, moeten redden. Ik wil deze angst graag omzetten in vertrouwen. Kennis en ervaring helpen om het vertrouwen te vergroten.’ Harko combineerde zijn passie voor de brandweer met zijn passie voor grote huisdieren en dan met name voor paarden. Daarin ontwikkelde hij kennis die hij nu inzet voor zijn bedrijf en voor de brandweer in Nederland. Vluchtig en onvoorspelbaar Eigen veiligheid staat net zoals bij andere incidenten altijd voorop. ‘Het gedrag van een dier in nood is

Wil jij je meer weten over dit onderwerp? Kijk dan op www.brandweernederland.nl/elo

Resultaten landelijke campagne

‘Stop CO-vergiftiging’ Het is je vast niet ontgaan. Van 1 tot 15 februari hebben de 25 regio’s samen met Brandweer Nederland, de Brandwonden Stichting en de GGD campagne gevoerd om mensen bewust te maken van de gevaren van koolmonoxide (CO).

Ieder jaar weer vinden er veel (bijna-)ongevallen plaats door koolmonoxide. Met de slogan ‘Stop CO-vergiftiging’ riepen we mensen op om te ventileren, controleren en alarmeren. Op www.brandweer.nl/koolmonoxide staat alle informatie over CO en de gevaren verzameld. Om zoveel mogelijk mensen te bereiken in een zo kort mogelijke tijd is vooral ingezet op communicatie via social media. Zo werden filmpjes met ervaringsverhalen, een test, tips en het plaatsingsadvies steeds weer op een andere manier onder de aandacht gebracht.

Bereik Dankzij de inzet van alle partijen zijn in twee weken tijd heel veel mensen bereikt. Dit heeft geresulteerd in: • 56.595 volledig ingevulde tests • Bereik van 840.471 unieke personen via Facebook • De nouncy heeft een bereik gehad van 417.201 mensen • Vier uur lang Trending op Twitter en gedurende de eerste 24 uur stonden we in de Top 10 Trending • Veel aandacht in landelijke en regionale media

10 Echt nodig

Gelderland-Midden reikt TOOM-award uit Brandweer Gelderland-Midden reikt jaarlijks een oorkonde met beeldje uit aan een instelling of organisatie die zo min

heid en het terugdringen van onechte en onnodige brandmeldingen (TOOM) een verantwoordelijkheid is van de organisatie zelf.

mogelijk loze brandmeldingen heeft.

De winnaars De TOOM-award 2016 is door Brandweer GelderlandMidden uitgereikt aan Het Hof van Breunissen in Gendt. Het Hof van Breunissen is een verpleeghuis is het Betuwse Gendt en heeft vorig jaar geen enkele onechte brandmelding gehad. Wel was er een echte brandmelding, namelijk een frituurpan op een kookplaat die aan stond. De TOOM-talenten 2016, voor degenen die zich hard inzetten voor het terugdringen van onechte en onnodige meldingen, zijn uitgereikt aan Ziekenhuis Rijnstate in Zevenaar en Ziekenhuis de Gelderse Vallei in Ede.

In deze regio hebben ongeveer 550 instellingen een automatisch brandalarmsysteem dat is aangesloten op de regionale alarmcentrale. De brandweer wil met TOOM-award aandacht vragen voor het probleem van onnodig uitrukken. Iets dat de brandweer veel geld kost en de verkeersveiligheid ook in gevaar brengt door onnodig met toeters en bellen uit te rukken. De brandweer brengt voortdurend onder de aandacht dat brandveilig-

Rookmelders in alle Zeeuwse wooncomplexen Woonzorg Nederland

Veiligheid staat voorop Veiligheidsregio Zeeland en Woonzorg Nederland hebben de handen ineen geslagen. Begin februari, tijdens de zogenoemde Rookmelderdag in Zeeland, hingen medewerkers van Brandweer Zeeland in een woning van Woonzorg Nederland de eerste rookmelder op. De afgelopen jaren heeft Woonzorg Nederland flink geïnvesteerd in het brandveiliger maken van haar woningen. Leo de Jonge, coördinator Brandveilig leven: ‘Het is een feit dat senioren steeds langer zelfstandig wonen. Aandacht voor brandveiligheid is daarbij essentieel. Daar werken we als brandweer graag aan mee.’ Uitleg Woonzorg Nederland heeft meerdere seniorencomplexen in Zeeland. ‘We hangen in alle woningen van deze wooncomplexen twee rookmelders op. Daarbij geven we ook voorlichting aan de bewoners over brandveiligheid en leggen ze de werking van de rookmelder uit.’

Brabant-Zuidoost start met gekoppeld zaaksysteem en kernregistraties De relatie van Veiligheidsregio BrabantZuidoost (VRBZO) met gemeenten is de laatste jaren veranderd. Dit komt bijvoorbeeld door de vorming van een omgevingsdienst en de regionalisering van de brandweer. Daarom heeft VRBZO de processen rondom advisering en toezicht onder de loep genomen. Het resultaat: de introductie van zaakgericht werken. Voor het zaakgericht werken heeft de regio een digitale omgeving ingericht waarin collega’s samen kunnen werken aan een integraal advies aan een gemeente, omgevingsdienst of ander bevoegd gezag. Daarnaast bewaakt het systeem de doorlooptijd van iedere zaak. Inzicht Bijzonder is dat het zaaksysteem gekoppeld is aan twee kernregistraties, die van objecten en documenten. Door deze koppeling hebben adviseurs altijd direct in beeld of er bijzonderheden zijn rondom een object. Het is meteen inzichtelijk welke adviezen in het verleden zijn gegeven, of er handhavingszaken hebben gespeeld, of er incidenten zijn geweest et cetera. Dit inzicht en de technische ondersteuning

bij het samenwerken aan een integraal advies komen de kwaliteit van het advies ten goede. Klantenportaal Voor het zaaksysteem zit een klantenportaal. Dit klantenportaal maakt een verbinding tussen de gemeenten, omgevingsdiensten, de eigen organisatie en eventueel andere veiligheidsregio’s. Op deze manier heeft het bevoegd gezag altijd inzicht in de status van het aangevraagde advies. Zo draagt het zaaksysteem bij aan de samenwerking met andere partijen, zoals gemeenten en omgevingsdiensten. Daarnaast komt er later dit jaar nog een update in het systeem dat ervoor zorgt dat VRBZO technisch gezien klaar is voor de nieuwe Omgevingswet. Grensoverschrijdend? Wanneer meerdere veiligheidsregio’s gaan werken met een zaaksysteem en kernregistraties kunnen ze ook onderling makkelijker informatie uitwisselen. Dit kan helpen bij bijvoorbeeld BRZO-inspecties, evenementen of bij werkzaamheden die de regiogrenzen overstijgen. Daarnaast bieden deze technische middelen ondersteuning aan het primaire proces: alle beschikbare informatie staat bij elkaar op één plek. Van daaruit kunnen medewerkers gegevens ophalen die gebruikt kunnen worden op operationele voertuigen. Die stap is VRBZO nu aan het maken, ook de voertuigen moeten hiervoor op de juiste manier zijn uitgerust.

Wil je meer weten over de ervaringen van VRBZO bij het invoeren van het zaaksysteem en de kernregistraties? Neem dan contact op met projectleider Toon Verhoeven via info@vrbzo.nl

Risico 11

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Brand op grote hoogte

Op 8 november 2016 breekt even voor half acht brand uit in de kerktoren van de Laurentiuskerk in Weesp. Op ongeveer zeventig meter hoogte brandt de top van de toren. Deze hoogte is voor de brandweer met redvoertuigen moeilijk te bereiken. In eerste instantie probeert brandweer Gooi en Vechtstreek de brand zo hoog mogelijk te stoppen maar dat is niet genoeg. De kraan van Brandweer Haaglanden wordt opgeroepen. Deze kan een hoogte van ongeveer 60 meter bereiken

en heeft een werkbak. Vanuit deze werkbak wordt ingezet op de laatste brandhaarden en kan de kerktoren verder worden veiliggesteld. De punt van de toren is helaas verdwenen maar dankzij adequaat optreden van Brandweer Gooi en Vechtstreek eerder op de avond en de hulp van de collega’s uit Haaglanden wordt de rest van de kerk behouden. Een mooi voorbeeld van interregionale samenwerking!

Prijs voor Risico Analyse Monitor van de VNOG De Jan van der Heijdenprijs van Brandweer Nederland wordt jaarlijks uitgereikt aan een idee dat vernieuwend is, interessant voor andere korpsen en makkelijk uit te rollen over het hele land. Dat geldt allemaal voor de RAM: de Risico Analyse Monitor. Tijdens het brandweercongres in Twente eind vorig jaar presenteerden de genomineerden zich en vond de laatste stemming plaats. De RAM kwam als winnaar uit de bus. Over de RAM De RAM van veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG) is een instrument dat helpt om te bewegen van regels naar risico’s. In totaal zijn zes invalshoeken uitgewerkt. De medewerker risicobeheersing bepaalt, in overleg met de klant, welke invalshoek wordt gekozen om naar de risico’s te kijken. Dit kan op basis van een gebouwinventarisatie, maar ook op basis van ‘scenario denken’. Het risico bestaat uit type bebouwing (bijvoorbeeld een ziekenhuis of een aanleunwoning), soort bewoners en de mate van hun zelfredzaamheid. Tenslotte wordt duidelijk welk restrisico overblijft en welke eventuele maatregelen hiervoor getroffen kunnen worden.‘ Koppelen De RAM-uitkomst wordt bewaard in een database, die vervolgens gebruikt kan worden bij toekomstige

adviezen, analyses en overzichten voor andere processen binnen de VNOG. Ook kan de data gekoppeld worden aan andere gegevens, bijvoorbeeld van brandonderzoek, bereikbaarheidskaarten et cetera. De RAM is daardoor zowel interessant op het inhoudelijke vlak van risicobeheersing maar ook breed in de organisatie vanwege de informatievoorziening. Stand van zaken Adriaan Verstoep, betrokken vanaf het eerste uur: ‘Sinds oktober vorig jaar hebben we een aantal dingen opgepakt. Zo hebben we de RAM bij verschillende veiligheidsregio’s gepresenteerd, met alleen maar positieve reacties. De implementatie vereist wel een lange adem. Het is soms even zoeken hoe te implementeren. Binnen onze eigen veiligheidsregio zijn we nu bezig met de uitrol van tablets waarmee 24 medewerkers Risicobeheersing

de RAM kunnen uitvoeren. Hier zijn ook trainingssessies aan gekoppeld en toetsen waaruit blijkt of je de materie beheerst.’ Brandveilig leven Verstoep vervolgt: ‘Daarna kunnen we echt beginnen met het genereren van data. Verder zijn we bezig met een pilot in het kader van Brandveilig leven in een wijk in Winterswijk. We inventariseren op basis van de RAM welke hulpvragen er zijn en of dat matcht met het hulpaanbod. Zo niet, dan bekijken we hoe dat aanbod eruit zou moeten zien en waar mogelijk bieden we handelingsperspectieven.’ Scan de QR-code met je smartphone en bekijk het filmpje over de RAM.

12 Achterop

Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D

Ridderkerkers schrijven kinderboek

Lotus de brandweerbeer Lotus, een vrolijke, bruine beer, woont in het dorpje Bolligerburcht. In Bolligerburcht wonen alleen maar beren. Vandaag mag Lotus een dagje meelopen met de brandweerberen uit het dorp.

Ridderkerkse tankautospuit Na haar studie Pedagogiek besloot Linsey een prentenboek op rijm te schrijven en jawel, over de brandweer. Jordy maakte de illustraties voor het boek. Een Ridderkerkse tankautospuit stond model en ook de bluskleding komt overeen met de realiteit. De uitgever spreekt lovend over Linsey’s schrijfkunsten. Boeiend, kleurrijk, goed afgestemd op kinderen, leerzaam en vermakelijk. Dat is kort samengevat de positieve beoordeling. ‘Lotus gaat bij de brandweer’ bevat 42 pagina’s en is uitermate geschikt voor jonge kinderen.

Hij leert veel over de brandweer en mag zelfs mee als het alarm afgaat. Dan begint het grote avontuur dat is geschreven door Linsey Balvert, dochter van een vrijwillige brandweerman uit Ridderkerk. Linsey kent dankzij haar vader het brandweerleven van binnen en van buiten. Na ruim 27 jaar nam haar vader vorig jaar afscheid van de vrijwillige brandweer in Ridderkerk. Linsey’s vriend Jordy volgde in zijn schoonvaders voetsporen en draait inmiddels ook al jaren mee bij de brandweer.

Meer informatie bekijken en bestellen kan via www.boekscout.nl/shop

Marikenloop Nijmegen

Loop mee met de brandweervrouwen! Samen meedoen aan de Marikenloop. Ons gezicht laten zien en vooral veel plezier hebben. Dat heeft het netwerk Brandweervrouwen voor ogen. Dit leuke evenement laat jij toch niet lopen? Alle vrouwen die bij de brandweer werken, zijn welkom om op zondag 21 mei 2017 in teamverband mee te doen aan de 15e Marikenloop in Nijmegen. Team Het netwerk Brandweervrouwen maakt er samen met de Brandweer Sportbond een leuke dag van. Je kunt zelf kiezen welke afstand je gaat lopen: 5, 7.5 of 10 kilometer. Een team bestaat uit minimaal drie en maximaal vijf personen. Ieder teamlid kan een andere afstand lopen. Inschrijven Lijkt het je leuk om mee te doen? Geef je dan op voor 20 maart! Deelname is gratis en je krijgt een mooi t-shirt.

Kijk voor meer informatie en inschrijving op www.brandweernederland.nl/brandweervrouwen

Wat staat er in de volgende krant?

Wil je 24/7 op de hoogte blijven?

De volgende Brandweerkrant van Nederland verschijnt in juni 2017. Weet je een leuk onderwerp waarover we in deze krant kunnen schrijven? Mail ons dan: communicatie @ brandweernederland.nl

www.facebook.com/NLBrandweer

www.linkedin.com/groups?gid=3225709

www.twitter.com/Brandweer_NL

Instagram.com/brandweernl

www.brandweernederland.nl

Pinterest.com/brandweernl

Colofon

Meer informatie (026) 355 24 55 of Aan deze uitgave communicatie@brandweernederland.nl werkten mee:

Met dank voor de inhoudelijke bijdragen vanuit de regio’s:

redactie Team Communicatie Brandweer Nederland teksten de communicatieadviseurs van het Netwerk Cobra, Team Communicatie Brandweer Nederland en GH+O communicatie en creatie

Gelderland-Midden, AmsterdamAmstelland, Rotterdam-Rijnmond, Gelderland-Zuid, Fryslân, BrabantZuidoost, Haaglanden, Twente, Gooi en Vechtstreek, Noord- en Oost-Gelderland en Zeeland

fotografie Marina Popova, Jeffrey Koper, GH+O communicatie en creatie, Rob Ribbelink Amoureus Media, Marieke Mandemaker, Sem van der Wal Fotografie en Brandweer Nederland vormgeving HSTotaal, Haarlem druk MediaCenter Rotterdam verspreiding Netwerk Cobra

bezoek Kemperbergerweg 783 6816 RW Arnhem post Postbus 7010 6801 HA Arnhem internet www.brandweer nederland.nl