Brandweer
K R A N T
van Nederland
S P E C I A L O k t o b e r 2 0 19
Uitvoeringsagenda Brandweerzorg
De toekomst is al begonnen! Hoe knipt de brandweer veilig en efficiënt een elektrische auto open? Hoe blussen we het beste een brand veroorzaakt door een lithiumion-accu? Maar ook: hoe gaan we om met vergrijzing en een steeds groter wordende risicogroep zoals senioren? Hoe zorgen we ervoor dat er voldoende vrijwilligers bij de brandweer blijven en hoe gaan we om met de bluswatervoorziening? ‘De snel veranderende wereld om ons heen, heeft effect op de brandweer en hoe we ons werk uitvoeren. Er is een nieuwe werkelijkheid ontstaan en daar spelen wij op in. De toekomst is al begonnen!’, begint voorzitter
Brandweer Nederland Stephan Wevers zijn toelichting op de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg.
Lees verder op pagina 2
In deze special van de Brandweerkrant lees je alles over de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg. Bevlogen projectleiders uit het hele land vertellen over de verschillende landelijke trajecten en de behaalde mijlpalen. Meer informatie vind je ook op www.brandweernederland.nl/uitvoeringsagenda.
3
Brandonderzoek
Tien jaar geleden startte de brandweer met brandonderzoek. Projectleider Ymko Attema: ‘Inmiddels heeft bijna iedere veiligheidsregio een team brandonderzoek. Alle brandonderzoekers samen doen jaarlijks ongeveer 1300 brandonderzoeken. Met de opgedane kennis zorgen we ervoor dat de brandweer veilig en goed voorbereid op pad gaat.’
5
Opkomsttijden
‘Het project Gebiedsgerichte opkomsttijden zoomt in op de opkomsttijden van de brandweer. Voorheen keken wij alleen naar hoe snel de brandweer bij een object kon zijn, op basis van de afstand van kazerne naar object. Nu kijken we per gebied naar het risicoprofiel.’ Projectleider Odiel Nolet neemt ons mee in de ontwikkelingen.
9 10-11
Natuurbranden
‘Door risico’s te reduceren, door te investeren in kennis en techniek en door samen gecoördineerd op te treden, houden we natuurbranden beheersbaar en Nederland veilig.’ Na de mooie stappen die zijn gezet op gebied van Natuurbrandbeheersing draagt Ester Willemsen het stokje over aan Margreet Zoer. De start van een nieuwe fase.
Mijlpalen
We staan als brandweer voor veel opgaven en mogen best eens met trots stilstaan bij de resultaten die we behalen. Hoe groot of klein ze ook zijn. Daarom presenteren we hier een deel van de resultaten die we de afgelopen paar maanden met elkaar hebben bereikt waar het gaat om de trajecten van de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg.
12
Vrijwilligheid
‘Met het programma Vrijwilligheid is er aandacht voor het feit dat de samenleving verandert en zoeken we samen naar oplossingen voor de problemen van nu en de uitdagingen van morgen.’ Ronald Kraan, programmamanager Vrijwilligheid, vertelt over de recente ontwikkelingen op het gebied van vrijwilligheid.
2 Uitvoeringsagenda Brandweerzorg Vervolg van de voorpagina
Uitvoeringsagenda Brandweerzorg
De toekomst is al begonnen! ‘Onze leefomgeving verandert. Dat zagen wij tien jaar geleden al toen we met de visie Brandweer over morgen analyseerden met welke maatschappelijke veranderingen we als brandweer rekening moeten houden’, vervolgt Stephan. ‘Wie had kunnen bedenken dat we tegenwoordig, van jong tot oud, allemaal minstens één smartphone hebben? Dat we niet meer opkijken van elektrische en hybride auto’s in het verkeer en dat alle grote autobedrijven al bezig zijn met de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s? Dat veel daken van huizen voorzien zijn van zonnepanelen en dat weerrecords zich opstapelen? Dat alles gaat samen met grote uitdagingen op het gebied van energie, leefmilieu, mobiliteit en veiligheid en leidt tot nieuwe risico’s die we nog niet kennen en scenario’s die we nog niet kunnen voorspellen. De samenleving verandert en dat vraagt om andere hulpverlening.’ Landelijke agenda brandweerzorg 2018-2022 In 2010 zetten we met Brandweer over morgen een eerste stap naar een brandweer die niet alleen branden blust, hulp verleent en risico’s beheerst, maar ook nadruk legt op zelfredzaamheid en het voorkomen van (brand)gevaarlijke situaties. Liggen we sinds die tijd nog op koers? ‘Ja’, geeft Stephan aan. ‘De koers die we met Brandweer over morgen hebben ingezet, is nog steeds de juiste. Maar de samenleving verandert wel sneller dan we hadden verwacht. Daar spelen we op in door de brandweerzorg aan te passen aan de eisen en wensen van deze tijd. Dat betekent dat we meer vraag- en risicogericht gaan werken. Maatwerk waar mogelijk is daarbij het uitgangspunt. We hebben onze strategische agenda verder aangescherpt en de ambities en vraagstukken voor de toekomst vastgelegd in de Landelijke Agenda Brandweerzorg 2018-2022.’
Overzicht trajecten
In ontwikkeling ‘We werken nog nauwer samen met onze ketenpartners en gaan nieuwe samenwerkingsverbanden aan met particulieren, bedrijven en instellingen om het brandveiligheidsbewustzijn te vergroten. Het brandweervak is blijvend in ontwikkeling. We zetten in op technische innovaties, zoals nieuwe blusmiddelen en technieken. We versterken onze informatiepositie en delen onze kennis. Maar vooral investeren we in de ontwikkeling van onze professionals. Zodat zij hun veranderende functie op een goede manier en met passie en plezier kunnen blijven uitoefenen. Onze mensen zijn de basis van de brandweer.’ Uitvoeringsagenda Brandweerzorg Bovenstaande ambities en vraagstukken voor de toekomst hebben we vertaald naar ontwikkelopgaven om zo als brandweer een sterk antwoord op de toekomst te hebben. Deze ontwikkelopgaven bepalen de strategische agenda van de brandweer voor de komende jaren. De Uitvoeringsagenda Brandweerzorg is een concrete vertaling hiervan in op te pakken werk voor de eerste jaren. In meer dan dertig trajecten werken we aan de ontwikkelopgaven. Bijvoorbeeld: vrijwilligheid, brandveilig leven, brandweerorganisatie ‘omgevingsrechtproof’, gebiedsgerichte opkomsttijden, landelijke handreiking bluswatervoorziening en Grootschalig Brandweer Optreden - Specialistisch Optreden (GBO-SO). Samen aan de slag ‘Met meer dan driehonderd mensen uit het land werken Brandweer Nederland en het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) in alle landelijke trajecten samen om ambities waar te maken’, vertelt Stephan. ‘Als brandweer staan we samen sterk, ook in de toekomst. De ontwikkelingen raken ons immers allemaal. Aan de hand van de trajecten op de uitvoeringsagenda pakken we de invoering van noodzakelijke vernieuwingen voor de eerstkomende jaren op. Zo maken we met elkaar de brandweer klaar voor de toekomst.’
Partners in netwerken - Ontwikkelen landelijke samenwerkingsstrategie - Brandveilig leven
> Zie pag. 3 en 10
- Borging adviespositie in nieuwe wetgeving
> Zie pag. 5
- Brandweerorganisatie ‘omgevingsrechtproof’ maken - Digitaal stelsel omgevingswet - Brandweerdoctrine - Programma BI Brandweer
Brandweerzorg op maat - Visie risicogerichtheid - Rembrand: gebiedsgerichte opkomsttijden > Zie pag. 5 - Rembrand: versterken rol gemeenten brandveiligheid - Rembrand: overige onderzoeken - Evaluatie landelijk kader Uitruk op maat - Verkenning verbreding landelijk kader Uitruk op maat - Nieuwe visie Grootschalig Brandweer optreden - Ontwikkeling landelijk specialisme Natuurbrandbeheersing > Zie pag. 9 en 10 - Ontwikkeling landelijk specialisme IBGS > Zie pag. 8-9 - Ontwikkeling landelijk specialisme Logistiek & Ondersteuning > Zie pag. 4 - Ontwikkeling visie THV
> Zie pag. 8
- Herziening Visie Waterongevallen beheersing
‘De samenleving verandert en dat vraagt om andere hulpverlening’
- Evaluatie en actualisatie brandonderzoek > Zie pag. 3 - Landelijke handreiking bluswatervoorziening > Zie pag. 4
Duurzame inzetbaarheid - Programma Vrijwilligheid > Zie pag. 10 en 12
Innovatief samenwerken
Vakmanschap versterken
Vitale medewerker en organisatie
- Arbeidsrelatiearrangementen
> Zie pag. 11
- Strategisch personeelsinzicht - Programma Diversiteit
> Zie pag. 11
0
10
20
- Meerjarenonderzoeks programma Arbeidsveiligheid - Doorontwikkeling Arbo catalogus Brandweer
> Zie pag. 10
- Ontwikkeling Branche-RIE
Voor elke taak de juiste maat
Risicogericht werken
- Versterkingsplan Brandweeronderwijs - Toekomstperspectief Vakbekwaam blijven - Visie realistisch oefenen
Hierboven zie je de vijf speerpunten waarmee we als brandweer antwoord geven op trends in de samenleving. Een verdere toelichting op de speerpunten vind je op pagina 6 en 7. Bij ieder artikel in deze krant staan de bijbehorende speerpunten weergegeven.
- Vakbekwaamheid RB/BVL ‘nieuwe stijl’ - Ontwikkeling gezondheidsmonitor - Landelijke evaluatie van PPMO
Werk in uitvoering 3
Brandweerkrant
0
10
20
V A N N E D E R LA N D
Brandveilig leven
‘We maken gebruik van elkaars kennis, ervaring en spullen’
‘Door samen met alle regio’s in te zetten op Brandveilig leven, willen we bereiken dat burgers maatregelen nemen om brand te voorkomen en te zorgen dat ze veilig kunnen vluchten als er toch brand uitbreekt.’ Aan het woord is Karin Boersma, projectleider Brandveilig leven (BVL). Na de vele initiatieven die er in de afgelopen jaren zijn ontstaan, ligt nu de focus op bovenregionaal samenwerken. ‘Landelijk hebben we in kaart gebracht welke materialen we hebben en waar nog behoefte aan is. We leren van elkaar en maken gebruik van elkaars kennis, ervaring en spullen.’
Lespakket ‘In het begin waren er per regio verschillende lespakketten voor scholen over de brandweer. Dit is nu samengevoegd tot één lespakket, waarvan er inmiddels al 260.000 zijn afgenomen. Een mooi succes.’ BVL-module Om ook iedere werknemer bij de brandweer op de hoogte te houden van brandveiligheid, wordt er nu gewerkt aan een speciale BVL-module. Karin: ‘Zo kan iedereen die bij de brandweer werkt, op kantoor of in de uitruk, in de eigen omgeving de mensen bewust maken van brandveiligheid en antwoord geven op vragen als: waar moet ik mijn rookmelder ophangen en wat moet ik doen bij een vlam in de pan?’
Tien jaar geleden begon het project Brandonderzoek met de vraag: Hoe kunnen we als brandweer leren van brand als we deze alleen maar blussen? Inmiddels is er een hoop ontwikkeld en heeft bijna iedere veiligheidsregio een team brandonderzoek.
20
‘Alle brandonderzoekers samen doen jaarlijks ongeveer 1300 brandonderzoeken’, weet Ymko Attema, projectleider Evaluatie en actualisatie brandonderzoek.
10
Kijk voor meer informatie op www.brandweer.nl/datweetjijtoch
Meer informatie Lees meer over BVL op: www.brandweer.nl/ons-werk/brandveilig-leven. Of neem voor vragen contact op met Karin Boersma, karin.boersma@ifv.nl
‘Jaarlijks meer dan 1300 brandonderzoeken’
0
Brandpreventieweken ‘Vorig jaar is voor het eerst in het hele land dezelfde campagne gevoerd tijdens de Brandpreventieweken: Maak van je roze wolk geen rookwolk! Door als regio’s samen te werken, hebben we veel mensen bereikt met onze boodschap. Dit jaar richten we ons de hele maand oktober op 9- tot 12-jarigen, die op speelse en interactieve wijze brandveilig gedrag krijgen aangeleerd.’
Veilig en goed voorbereid Ymko: ‘Brandonderzoek levert veel inzicht en waardevolle informatie voor de brandweer. De complexiteit van de samenleving neemt toe, nieuwe risico’s ontstaan en oude veranderen. Dat vraagt om continue beschouwing van het vak. Door brandonderzoek krijgen we inzicht in de oorzaken van brand en daardoor kunnen we beter voorlichting geven over het voorkomen ervan. Ook geeft het inzicht in brandverloop, de effectiviteit van
preventieve voorzieningen en de effectiviteit van onze eigen inzet. Met de opgedane kennis kunnen we ervoor zorgen dat de brandweer veilig en goed voorbereid op pad gaat.’ Bijdrage ‘Het is indrukwekkend om te zien op welke wijze brandonderzoek vanuit het niets is opgebouwd en wat het nu bijdraagt aan het lerend vermogen, maar ook aan de strategische agenda van de brandweer. Zo hebben we een belangrijke bijdrage geleverd aan ‘De basisprincipes van brandbestrijding’ (voorheen De hernieuwde kijk op brandbestrijding), diverse landelijke onderzoeken zoals het praktijkonderzoek naar Rookverspreiding in Oudewater en de landelijke Incidentonderzoeksdag. We werken nu aan een visiedocument waarbij de doorontwikkeling van brandonderzoek centraal staat. Daarin komt naar voren hoe brandonderzoek ook in de toekomst een onmisbaar onderdeel van de brandweer blijft.’ Landelijke database ‘Sinds juli is er een nieuwe landelijke database waarin alle informatie en bevindingen van de brandonderzoeken terechtkomen. Aan de hand van een slimme vragenlijst en een gebruiksvriendelijke applicatie kunnen we eenvoudig data verzamelen en ontsluiten. Met de nieuwe landelijke database brandonderzoek gaan we een grote stap maken in het signaleren van trends en verdiepende analyses over de branden in Nederland’, belooft Ymko. Meer informatie Lees meer over brandonderzoek op: www.brandweer.nl/ons-werk/ leren-door-brandonderzoek Of neem voor vragen contact op met Ymko Attema: y.attema@ brandweertwente.nl
0
10
20
4 Werk in uitvoering
Bluswatervoorziening
‘Vakmensen met hart voor de brandweer’ ‘Bluswater is een essentieel onderdeel van de brandweer. Als brandweer zijn we adviseur, deskundige en gebruiker tegelijk. Toch gaan we er niet over’, vertelt Jurjen Timmerman, projectleider Landelijke handreiking bluswatervoorziening. ‘Onze gemeenten bepalen de kwaliteit van de bluswatervoorziening en meestal wordt het geleverd door een andere partij, zoals het waterbedrijf. Daarmee is bluswater een onderwerp met veel betrokkenen. De bluswatervoorziening blijkt in veel regio’s niet helemaal op orde te zijn. Soms is de capaciteit van bluswater niet voldoende, is de financiering niet beschikbaar of het is bijvoorbeeld onbekend wie de ‘probleemeigenaar’ is.’
Rode draad ‘Landelijk gezien is er behoefte aan kennisuitwisseling over bluswatervoorziening. Ook zijn er nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied. Denk hierbij aan de basisprincipes brandbestrijding (voorheen De hernieuwde kijk op brandbestrijding). Daarnaast zorgt de invoering van de nieuwe Omgevingswet voor een andere adviesrol van de brandweer. De projectgroep Landelijke handreiking bluswatervoorziening is daarom bezig met een nieuwe handreiking. Hierin nemen wij al deze ontwikkelingen mee en bieden we landelijk een rode draad op het gebied van bluswatervoorziening.’ Deskundig partner ‘Met de nieuwe handreiking is het voor alle regio’s mogelijk om eenduidig te adviseren, afgestemd op de regionale kenmerken en met lokale afwegingsruimte’, licht Jurjen toe. ‘De brandweer is daarbij deskundig partner op het gebied van bluswater. Op dit moment is het concept van de hand-
‘Overal binnen een uur een drone in de lucht’
reiking positief ontvangen en hebben we groen licht om het verder uit te werken. In het najaar verwachten wij de handreiking af te ronden en beschikbaar te stellen aan het land.‘ Samenwerking ‘Onze projectgroep bestaat uit vakmensen met hart voor de brandweer. Alle districten zijn vertegenwoordigd en ook risicobeheersing is aangehaakt. Naast de projectgroep werken we veel samen met onze opdrachtgever de Programmaraad Incidentbestrijding en we krijgen goede ondersteuning van Brandweer Nederland. Een bijzonder dankwoord is op zijn plaats voor Sjoerd Hooymans van het IFV, de haarlemmerolie van dit project.’ Meer informatie Lees meer over bluswatervoorziening op: www.brandweer.nl/ brandveiligheid/bluswatervoorziening. Of neem voor vragen contact op met Jurjen Timmerman, jurjen.timmerman@vrd.nl.
‘Een drone levert een schat aan informatie op over een incident. Vanuit de lucht kunnen we steeds meer zien en de ontwikkelingen gaan razendsnel’, start een enthousiaste Mark Bokdam, Kwartiermaker project Vliegen met drones Brandweer Nederland. ‘Zo kunnen we nu met de ‘Snifferdrone’ door de rookwolken vliegen en stoffen meten die vrijkomen tijdens brand. Op basis daarvan weet je bijvoorbeeld snel of de lucht boven een woonwijk gevaarlijk is of niet’, vervolgt Mark. Landelijke vergunning ‘Als een drone beroepsmatig wordt ingezet dan moet het aan een aantal eisen en wetten voldoen, zoals een goed veiligheidsmanagementsysteem, een vliegorganisatie en een operationeel handboek. Dit hebben we in een keer voor alle korpsen in Nederland geregeld. In 2015 kregen we een vergunning om vanuit de brandweer te mogen vliegen met een drone. Met daarbij ontheffingen die passend zijn bij ons werk, zoals voor vliegen boven mensenmassa’s of boven gebouwen. Sinds mei vorig jaar mogen wij ook ‘s nachts vliegen. Een belangrijke mijlpaal: wij kunnen nu 24/7 vliegen.’
0
10
20
Landelijk dekkend netwerk ‘Er vliegen nu vier regio’s (Twente, Midden- en West-Brabant, Haaglanden en Rotterdam-Rijnmond) met de drone. Daarmee hebben wij een landelijk dekkend netwerk. Daar komen nog vier regio’s bij: Groningen in samenwerking met Drenthe en Friesland, Gooi en Vechtstreek, Noord-Holland Noord en Zuid-Limburg. Als eind 2020 de acht landelijke droneteams volledig opgeleid en operationeel zijn, dan is het 24/7 mogelijk om binnen een uur overal in Nederland een drone in te zetten.’ Trots ‘In Europa zijn wij het eerste land waar een vergunning voor de inzet van drones bij de brandweer landelijk is geregeld. Ik ben trots op onze mensen, op waar we nu staan en wat er al is bereikt. Het is een ingewikkeld proces geweest, maar het resultaat mag er zijn. Er is veel interesse voor de inzet van drones vanuit bijvoorbeeld de kustwacht bij het zoeken naar drenkelingen en waterschappen rondom dijkbewaking. Het is mooi dat wij onze kennis en ervaring kunnen delen. Daarnaast is het leuk om te weten dat de drone al meer dan honderd keer is ingezet.’ Meer informatie Lees meer over drones op: www.brandweer.nl/ons-werk/ drones-bij-de-brandweer. Of neem voor vragen contact op met Mark Bokdam: mark.bokdam@ifv.nl.
Werk in uitvoering 5
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Nieuwe omgevingswet
Informatievoorziening ‘Wij richten ons met de informatievoorziening en activiteiten op verschillende niveaus: bewustwording (er moet veel gebeuren), uitleg (meer in detail) en implementatie (detail invulling). Voorbeelden van activiteiten zijn: opleidingsmodules, kennisdocumenten op het kennisplein (www.ifv.nl/kennisplein/ Omgevingsrecht-algemeen) en we ondersteunen bij de inrichting van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Op deze manier bieden we veiligheidsregio’s de benodigde informatie en tools om zo goed mogelijk voorbereid te zijn als deze nieuwe wet in werking treedt.
is het omgevingsloket. Via dit loket kan iedereen die een omgevingsvergunning aanvraagt snel zien wat wel en niet mag volgens de Omgevingswet. Van alle aanvragen wordt 70% geautomatiseerd geaccordeerd door ze te toetsen aan vooraf ingevoerde regels. De informatievoorziening vanuit de regio’s rondom de fysieke leefomgeving moet daarom goed en volledig zijn. Wij helpen de veiligheidsregio’s om hierin de juiste dingen te doen.’
Omgevingsloket Guus Welter, projectleider DSO: ‘DSO is een stelsel van landelijke technische voorzieningen ten behoeve van de Omgevingswet. Het ondersteunt digitaal de uitvoering van de Omgevingswet. Een voorbeeld
Meer informatie Lees het volledige interview met Guus en Marijke op: www.brandweer.nl/ons-werk/uitvoeringsagendaactualiteiten. Voor vragen kun je mailen naar guus.welter@ifv.nl of marijke.besselink@ifv.nl.
Rol brandweer in nieuwe stelsel De verhouding tussen de overheid en de samenleving verandert op verschillende terreinen. De nieuwe Omgevingswetgeving speelt hierbij een belangrijke rol. Dit heeft een fors effect op de huidige orde en dus ook effect op de rol en positie van de brandweer. Als brandweer moeten we een positie kiezen in dit nieuwe speelveld, helder maken hoe we met partners in de keten willen en kunnen samenwerken met als resultaat een veiliger fysieke leefomgeving.
Gebiedsgerichte opkomsttijden
‘Per gebied kijken naar het risicoprofiel’ Als er brand is, dan is iedereen het erover eens: de brandweer moet zo snel mogelijk ter plaatse zijn. Maar hoe onderbouw je
Recht aan de praktijk De opkomsttijd van de brandweer wordt opgenomen in een dekkingsplan. Iedere veiligheidsregio stelt regelmatig zo’n dekkingsplan op. Als dit dekkingsplan wordt vastgesteld door het Algemeen Bestuur, dan is dit dekkingsplan leidend voor de opgave en de verantwoording van de brandweer. ‘Door bij het opstellen van het dekkingsplan de stappen uit de landelijke handreiking te volgen, kan er een compleet verhaal worden voorgelegd aan het Algemeen Bestuur van een veiligheidsregio. Een verhaal dat recht doet aan de praktijk en waarmee ingespeeld wordt op de snel ontwikkelende en nieuwe maatschappelijke risico’s. Het Algemeen Bestuur kan dan vervolgens een weloverwogen beslissing maken over de dekking van een bepaalde regio.’ Een duidelijke lijn ‘Naast een papieren handreiking zijn we ook bezig met de ontwikkeling van een digitale versie. De handreiking biedt een houvast en een duidelijke lijn bij het opstellen van het dekkingsplan. Eind dit jaar is de handreiking beschikbaar voor alle regio’s’, besluit Odiel. Heb je nu al vragen? Lees meer over gebiedsgerichte opkomsttijden op: www.brandweer.nl/ons-werk/gebiedsgerichte-opkomsttijden. Of neem contact op met Odiel Nolet: odiel.nolet@vrgz.nl.
0
De projectgroep Gebiedsgerichte opkomsttijden heeft dit vastgelegd in een landelijk uniforme systematiek en werkt aan een handreiking voor veiligheidsregio’s die gebruikt kan worden bij het opstellen van een dekkingsplan. Projectleider Odiel Nolet: ‘Als brandweer onderzoeken we continu hoe we de brandveiligheid kunnen verbeteren, ook samen met andere partijen. Het project Gebiedsgerichte opkomsttijden zoomt in op de opkomsttijden van de brandweer. Voorheen keken wij alleen naar hoe snel de brandweer bij een object kon zijn, op basis van de afstand van kazerne naar object. Nu kijken we per gebied naar het risicoprofiel.’
10
20
‘zo snel mogelijk’?
Meerdere factoren ‘In de landelijk ontwikkelde uniforme systematiek worden meer factoren meegenomen die een rol spelen bij de repressieve dekking. Deze factoren zijn bijvoorbeeld de slagkracht die de brandweer kan leveren: de capaciteit die nodig is bij langdurige inzetten, de beschikbaarheid door paraatheid en gelijktijdigheid van optreden. De opkomsttijd van de brandweer wordt pas realistisch als al deze elementen meegenomen worden in de berekening. Hiervoor zijn speciale formules en rekentools ontwikkeld. Landelijk gezien zullen de dekkingsplannen meer uniform worden dan nu het geval is.’
10
‘De maatschappelijke doelen van de Omgevingswet zijn om een gezonde en veilige leefomgeving te creëren met daarin een balans tussen benutten en beschermen. Door veiligheidsregio’s al in een vroeg stadium te betrekken bij de inrichting van de fysieke leefomgeving (zoals bouwwerken, infrastructuur en watersystemen) wordt het aspect veiligheid een belangrijk onderdeel bij de integrale afweging die
plaatsvindt. De adviesrol van de veiligheidsregio’s is en blijft bij de nieuwe Omgevingswet daarom belangrijk en onmisbaar’, stelt Marijke.
0
Op 1 januari 2021 treedt de nieuwe Omgevingswet in werking. Marijke Besselink, landelijk coördinator omgevingsrecht: ‘Door deze nieuwe wet gaat er veel veranderen voor de brandweer, de veiligheidsregio’s en andere ketenpartners. Wij ondersteunen de veiligheidsregio’s in de voorbereiding op de nieuwe Omgevingswet.’
20
‘Adviesrol regio’s blijft belangrijk en onmisbaar’
Samen ambitie
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
De toekomst is al begonnen! De wereld om ons heen verandert. Dit gaat samen met grote uitdagingen en nieuwe risico’s op het gebied van energie, leefmilieu, mobiliteit en veiligheid in het bijzonder. Nederland is veilig. Om ons land ook in de toekomst veilig te houden, zorgen we ervoor dat wij zo goed mogelijk inspelen op de trends in de samenleving. Bekijk hier de veranderingen in de samenleving en het antwoord van de brandweer daarop.
Innovatief samenwerken Overheid, burgers, ondernemers, marktpartijen en maatschappelijke organisaties voeren publieke taken steeds meer samen uit. Ook op het gebied van (brand)veiligheid. Tegelijkertijd groeit de groep nietof verminderd zelfredzamen, voor wie meedoen steeds vaker een uitdaging is. We werken gericht samen met partners om effect te
bereiken bij deze risicogroepen en we benaderen kansgroepen die ons goed kunnen helpen om de veiligheid te verbeteren. We zetten in op innovaties die bijdragen aan brandveiligheid in de leefomgeving van burgers. Landelijk zoeken we aansluiting bij maatschappelijke vraagstukken, regionaal leveren we maatwerk in de uitvoering.
Risicog
In ons werk ligt s op het voorkome maken van incide alleen het toepas ook het scherp in afwegen van risic maatregelen die deren, motiveren het verschil kunn beĂŻnvloeden van Dit alles vanuit e woordelijkheidsv
es waarmaken
10
burgers, bedrijven en overheid en een goede adviespositie voor de brandweer in de keten. We richten ons advies primair op complexe risico’s omdat wij juist daar van meerwaarde zijn door onze integrale kennis van risico’s, incidenten en de bestrijding ervan. En om veilig en effectief te kunnen optreden, moeten brandweermensen kennis hebben van preventief aanwezige voorzieningen en de werking daarvan.
0
steeds meer nadruk en en beheersbaar enten. Dat vergt niet ssen van regels, maar n beeld brengen en co’s, zoeken naar de veiligheid bevorn van anderen die nen maken en (risicovol) gedrag. en heldere verantverdeling tussen
20
gericht werken Voor elke taak de juiste maat Het optreden van de brandweer wordt sterk bepaald door de vraag die vanuit de maatschappij, steeds weer en steeds anders, gesteld wordt. Die hulpvraag is divers en ons antwoord is dan ook flexibel. Via een krachtige, interne samenwerking tussen risicobeheersing,
incidentbestrijding en vakbekwaamheid zoeken we in onze brandweerzorg steeds naar de juiste maatvoering. We kiezen voor een integrale, flexibele aanpak van de risico’s, soms standaard maar ook met ruimte om hier gecontroleerd van af te wijken.
Vakmanschap versterken Onze vakbekwame medewerkers zijn het fundament voor een goede brandweerzorg. Willen we impulsen geven aan een toekomstbestendige organisatie, dan is het noodzakelijk het vakmanschap te versterken en dit te laten aansluiten bij dat wat de veranderende samenleving van ons verlangt. Er liggen immers grote
uitdagingen om de ambities uit de brandweerdoctrine te realiseren. Deze ontwikkeling mag niet leiden tot een onevenredige belasting van werken en leren. Dat vraagt om differentiatie en specialisatie in vakbekwaamheid en kennisontwikkeling, ondersteund vanuit een nieuw en vitaal onderwijsstelsel.
Vitale medewerker en organisatie De grenzen tussen werk en andere belangrijke aspecten van het leven zullen vervagen, doordat werkenden in de toekomst meer moeten zorgen en leren. Deze combinatiedruk, die nu al wordt ervaren, neemt alleen maar toe. Daarom zoeken we naar
een nieuwe, goede balans tussen mens en werk in ons streven naar duurzame inzetbaarheid. We willen de juiste mensen, met de juiste middelen, op de juiste plek beschikbaar hebben om een vitale brandweerorganisatie te kunnen zijn. We
faciliteren onze medewerkers in hun ontwikkeling en in veilig werken door het verleggen van het accent van nazorg naar voorzorg om klachten te voorkomen. We hebben oog voor de unieke meerwaarde en het potentieel van onze vrijwilligers.
‘Het motiveert om te ervaren dat wat is uitgedacht ook werkt in de praktijk’ Een gebouw is ingestort als gevolg van een explosie, onder het puin liggen slachtoffers. Voor dit soort complexe, niet vaak voorkomende klussen met een grote impact is er het landelijke Specialisme Technische Hulpverlening (STH). STH is een specialisatie van de basisbrandweerzorgtaak technische hulpverlening (THV) en is een specialisme onder het landelijk programma Grootschalig en Specialistisch Optreden Brandweer Nederland (GBO-SO). ‘Incidenten op dit gebied worden vanuit de basisbrandweerzorg uitgevoerd en opgeschaald. Bij incidenten waar kennis, technieken of materialen in de basisbrandweerzorg onvoldoende of niet beschikbaar zijn, wordt een STH-team ingezet’, vertelt Lean Remmerde, Landelijk coördinator Technische Hulpverlening.
Spoorincidenten ‘STH is ook ontwikkeld om ingezet te worden bij treinincidenten met beknelde slachtoffers. Negen van de tien incidenten hebben te maken met instortingen, daarom lag daar eerst de prioriteit. Met ingang van dit jaar is er in het bijscholingstraject van STH ook aandacht voor spoor en voorbereiding op spoorincidenten. Volgend jaar gaan we in samenwerking met ProRail praktijktrainingen met spoorthema’s aanbieden.’
STH is één van de specialismen onder het landelijk programma Grootschalig en Specialistisch Optreden Brandweer Nederland (GBO-SO).
Enthousiasme en gedrevenheid ‘Ik ben trots op het enthousiasme en de gedrevenheid van de STH-teams en de kennis en kunde die is opgebouwd. We vragen veel van ze, zoals zestig bijscholingsuren per jaar, terwijl de inzetfrequentie zelfs op landelijk niveau laag is. Het levert ook resultaten op: STH-teams hebben recent een bijdrage kunnen leveren aan twee reddingen. Het motiveert om te ervaren dat wat uitgedacht is ook werkt in de praktijk’, concludeert Lean enthousiast. Versterking gezocht We zoeken versterking binnen de STH-teams. Ben je benieuwd of het iets voor jou is, kijk dan op: www.brandweer.nl/onswerk/specialisme-technische-hulpverlening of loop langs bij een steunpunt bij jou in de buurt. Meer informatie Lees meer over STH op: www.brandweer.nl/onswerk/specialisme-technische-hulpverlening. Neem voor vragen contact op met Lean Remmerde: lean.remmerde@ifv.nl.
0
10
20
Kennis en expertise Lean vervolgt: ‘Sinds 2016 zijn er vijf STH-teams operationeel en daarmee hebben we landelijke dekking. Dit team is gespecialiseerd in complexe incidenten zoals instortingen, ontploffingen en spoorincidenten en is gericht op het redden van slachtoffers. De kennis over complexe THV-
incidenten is nu meer geconcentreerd bij een aantal brandweercollega’s die daar een goed landelijk afgestemd pakket voor krijgen, zoals opleidingen en bijscholingen.’
0
10
20
8 Werk in uitvoering
IBGS is één van de specialismen onder het landelijk programma Grootschalig en Specialistisch Optreden Brandweer Nederland (GBO-SO).
Incidentbestrijding Gevaarlijke Stoffen (IBGS)
‘We creëren één backoffice IBGS’
Werk in uitvoering 9
Brandweerkrant
0
10
20
V A N N E D E R LA N D
Natuurbrandbeheersing is één van de specialismen onder het landelijk programma Grootschalig en Specialistisch Optreden Brandweer Nederland (GBO-SO).
Natuurbrandbeheersing
‘Door een intensieve samenwerking houden we Nederland veilig’ ‘Met het landelijk specialisme Natuurbrandbeheersing verkleinen we de kans op het ontstaan van een onbeheersbare natuurbrand. Samen met de regio’s moeten we voorbereid zijn op een natuurbrand, maar nog beter is om het te voorkomen en beheersbaar te houden’, legt Margreet Zoer uit. Het specialisme Natuurbrandbeheersing gaat nu over naar een nieuwe fase: de structurele ofwel beheerfase. Projectleider Ester Willemsen heeft het stokje overgedragen aan Margreet Zoer. Zij startte 1 juli 2019 als landelijk coördinator Natuurbrandbeheersing. Nederland veilig ‘Door risico’s in kaart te brengen, landelijk kennis te
‘Het landelijk specialisme IBGS is ontwikkeld om de brandweer bij te staan bij complexere, niet vaak voorkomende klussen die een grote impact kunnen hebben. Bijvoorbeeld bij incidenten waarbij het gaat om veel of heel gevaarlijke stoffen die vrijkomen en waarbij bijzonder materieel of specifieke kennis nodig is, zoals grote ontsmettingseenheden of specialistische teams’, vertelt Jan Jacobs, secretaris van het project IBGS en voorzitter van de vakgroep IBGS Nederland.
bundelen, preventieve maatregelen te nemen en specialistische teams in te zetten, maken we de kans op een onbeheersbare natuurbrand zo klein mogelijk. Er wordt daarbij intensief samengewerkt met natuurbeheerders, recreatie-ondernemers en alle partijen die betrokken zijn bij de natuur. Door risico’s te reduceren, te investeren in kennis en techniek en samen gecoördineerd op te treden, zetten we ons in om natuurbranden beheersbaar te krijgen en houden we Nederland veilig’, vertelt Ester. Tools, applicaties en specialistische teams ‘Een mijlpaal is het huidige operationeel bruikbare natuurbrandverspreidingsmodel. Deze laat middels een plaatje de uitbreiding van de brand zien en geeft inzicht in hoe we de risico’s op verspreiding van natuurbrand kunnen verkleinen. Het speelt een belangrijke rol bij het in kaart brengen van landelijke risico’s’, legt Ester uit. ‘Er zijn al veel tools, applicaties en specialistische teams rondom natuurbrandbeheersing operationeel beschikbaar. Zo is er ook een satelliet-/vegetatiekaart, zijn er landelijke
Jan vult verder aan: ‘Incidenten met gevaarlijke stoffen komen relatief minder voor dan andere type incidenten. Zeker als het gaat om de incidenten waarbij het effect groot kan zijn en veel slachtoffers kunnen vallen. Daardoor is er minder kennis en ervaring bij brandweermensen’, stelt Jan. ’Door de energietransitie komen er ook nog eens in hoog tempo nieuwe uitdagingen bij. Wat doe je bijvoorbeeld bij een brandende lithiumbatterij en welke gevaarlijke stoffen komen daarbij vrij? Door alle kennis, expertise en materieel slimmer landelijk te organiseren en samen te werken, zorgen we ervoor dat risico’s landelijk zijn gedekt. Zo zijn we voorbereid op de toekomst.’ Specialisten ‘Er is al veel kennis verzameld en we zijn in gesprek met verschillende partijen om zo efficiënt mogelijk samen te werken. We creëren één backoffice IBGS waar de brandweer advies kan krijgen bij IBGS-incidenten. Landelijk werken we hierbij samen met een netwerk van IBGS-specialisten. Defensie is aangesloten vanwege de expertise rondom
adviseurs en een natuurbrandonderzoeksteam die je kan inschakelen bij natuurbrand. Ook kan een blushelikopter worden ingezet’, vult Margreet aan. Stokje overdragen Ester: ‘Het is een prachtig moment om nu het stokje over te dragen aan Margreet Zoer, juist bij aanvang van deze nieuwe, structurele en vooral operationele fase. Margreet besluit: ‘Nu moet natuurbrandbeheersing als landelijk specialisme ook blijven staan. We hebben nu een hele mooie kans hebben om te laten zien waar we toe in staat zijn als het om natuurbrandbeheersing gaat. Ik heb zin om mij hiervoor in te zetten.’ Meer informatie Lees meer over Natuurbrandbeheersing op: www.brandweer.nl/ons-werk/specialisme-natuurbrandbeheersing. Neem voor vragen contact op met Margreet Zoer: margreet.zoer@ifv.n.
het ontsmetten van voertuigen en infrastructuur. De grotere bedrijfsbrandweren ondersteunen met kennis, mensen en middelen.’ Gaspakkenteams ‘Wij zijn bezig met het vormen van speciale gaspakkenteams die landelijk bijstand kunnen verlenen. Voor een goede dekking worden er vijf of zes teams gevormd, verspreid over Nederland. Om de bevolking te beschermen en juist te informeren bij een incident met gevaarlijke stoffen, is er inzicht nodig in het effectgebied. Om dit goed in kaart te brengen, werken wij samen met externe instituten zoals de CBRN-responseenheid van Defensie (Chemisch Biologisch Radiologisch Nucleair) en de Milieuongevallendienst van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.’ Meer informatie Lees meer over IBGS op: https://www.brandweer.nl/ons-werk/specialisme-ibgs. Neem voor vragen contact op met Jan Jacobs: jan.jacobs@ifv.nl.
10 Mijlpalen
Mijlpalen Uitvoeringsagenda Brandweerzorg Successen moet je vieren. We staan als brandweer voor veel opgaven en mogen best eens met trots stilstaan bij de resultaten die we behalen. Hoe groot of klein ze ook zijn. Daarom zetten we een deel van de resultaten die we in de afgelopen paar maanden met elkaar hebben bereikt binnen de verschillende trajecten van de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg met trots voor je op een rij. De volledige verhalen en meer berichten lees je op www.brandweer.nl/ons-werk/uitvoeringsagenda-actualiteiten
Leren van natuurbranden Brandonderzoek bij een natuurbrand vergt een speciale aanpak omdat het niet te vergelijken is met brandonderzoek in gebouwen en objecten. Daarom is er sinds 4 juni 2019 een landelijk team natuurbrandonderzoek actief. ’Twintig natuurbrandonderzoekers van de brandweer, de politie en het IFV zijn op aanvraag beschikbaar voor onderzoeksvragen uit het land. Het team natuurbrandonderzoek is hiermee zowel inzetbaar voor onderzoek naar het verloop van de brand, als voor forensische opsporing gericht op de mogelijke dader(s) en het vaststellen van de toedracht van het incident’, legt Richard Scheerder van Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland uit.
Eerste inzet Op 18 september vond de eerste inzet van het natuurbrandonderzoeksteam plaats. Op het militaire oefenterrein de Vliehors ontstond een natuurbrand door een verkeerd terechtgekomen oefenbom van Defensie. In opdracht van Fryslân werd de recente natuurbrand van 2 september op Vlieland onderzocht. Richard was hierbij ook aanwezig als natuurbrandonderzoeker. ‘In overleg met Fryslân worden de bevindingen landelijk gedeeld vanuit de visie Leren van Branden.’ Uitvoeringsagenda Natuurbrandbeheersing is een specialisme onder het programma Grootschalig Specialistische Brandweeroptreden (GBO-SO) en is daarbij ook een van de trajecten op de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg. We organiseren ons landelijk als het gaat om bestrijden van incidenten met een ‘kleine kans, maar groot effect’. Binnen het project GBO-SO Natuurbrandbeheersing heeft de deelprojectgroep natuurbrandonderzoek (NBO) dit voorjaar een ‘go’ gekregen
van de stuurgroep om hun goedgekeurde visieplan om te zetten naar de concrete uitvoering van een landelijk opererend natuurbrandonderzoeksteam.
Leren van de landen om ons heen Brandweercollega’s uit vijftien landen gingen in april drie dagen met elkaar in gesprek om goede ervaringen, knelpunten en oplossingen te delen rondom vrijwilligheid binnen de brandweer.
Meer inzicht in de ontwikkeling van brandveiligheid ‘Er zijn factoren die bepaalde groepen in onze samenleving kwetsbaarder maken voor het ontstaan van brand en de gevolgen van brand’, vertelt Clemon Tonnaer van de Brandweeracademie. Om een goed beeld te krijgen welke ontwikkelingen brandveiligheid de komende decennia gaat doormaken én welke groepen in de samenleving een verhoogd risico lopen, heeft de Brandweeracademie in opdracht van Brandweer Nederland onderzoek gedaan. Inzichten Clemon vervolgt: ‘Daarnaast zien we tot 2040 technische en maatschappelijke ontwikkelingen, zoals globalisering, demografie en ontwikkelingen in wonen en zorg, die impact hebben op brandveiligheid. Om brandveiligheid op een hoog niveau te houden is het belangrijk dat we ontwikkelingen blijven volgen en over dit
soort zaken blijven nadenken en daarbij de samenwerking zoeken met andere organisaties.’ Anticiperen Hilda Raasing, portefeuillehouder Brandveilig leven, is blij met het resultaat: ‘De onderzoeken van de Brandweeracademie geven ons meer inzicht in welke ontwikkeling brandveiligheid gaat doormaken en welke groepen in onze samenleving een verhoogd risico (gaan)lopen. Hierdoor kunnen we onze Brandveilig leven-activiteiten nog beter richten en zorgen dat we extra aandacht geven daar waar de risico’s op brand en gevolgen van brand het grootst zijn. We kunnen nu in ons streven naar minder branden, minder schade en minder slachtoffers beter anticiperen op uitdagingen van de toekomst, in plaats van te reageren op het verleden.’ De rapporten vind je op het Kennisplein: www.ifv.nl/kennisplein
In een veranderende samenleving kost het regio’s meer moeite om voldoende vrijwilligers te werven en te behouden. Het landelijke programma Vrijwilligheid houdt zich bezig met diverse vraagstukken rondom vrijwilligheid bij de brandweer. Een van de activiteiten van het landelijke programma is ervaringen ophalen en leren van de landen om ons heen. Want in veel landen zijn vrijwilligers de basis van de brandweer en lopen ze tegen dezelfde knelpunten aan als in Nederland. Daarom vond er van 8 tot 10 april een ‘Exchange of Experts’ in Amsterdam plaats. Uitkomsten Uitkomsten van deze ‘Exchange of
Experts’ staan beschreven in het rapport ‘Recruitment and retention of volunteers in European Fire Services’ en dat geeft mooie inzichten in hoe de vrijwilligheid in andere landen is geregeld. Meerdere knelpunten die in de documentstudie en tijdens de Exchange of Experts naar voren zijn gekomen, zijn herkenbaar in Nederlandse context. Daarbij is te denken aan vergrijzing of het idee dat vrijwilliger zijn (te)veel tijd kost en dit potentiële vrijwilligers demotiveert, of dat een afname van inzetten of hoge eisen huidige vrijwilligers ontmoedigt. Rechtspositie Om te kunnen duiden wat de Nederlandse brandweer kan leren van andere brandweerorganisaties volgt een verdieping van de gerapporteerde knelpunten en oplossingen. Zo volgt in oktober een rapport met inzichten uit deze bijeenkomst, gericht op de rechtspositionele kant: ‘Rechtspositie brandweervrijwilligers in Europa’.
Mijlpalen 11
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Symposium
De kracht van het verschil bij rood-wit-blauw Op 28 juni kwamen zo’n 160 deelnemers bijeen in het kader van diversiteit.
te werken aan diversiteit bij de verschillende organisaties. We zijn er nog lang niet, er is nog veel werk aan de winkel.’
Verschillende workshops, afgewisseld met plenaire gedeelten, zorgden voor een zeer levendig en waardevol symposium. Paul van Mullekom, portefeuillehouder Diversiteit bij de brandweer: ‘Dit symposium is een mooie stap in het proces van Brandweer Nederland om
Uitvoeringsagenda Als brandweer streven we naar duurzame inzetbaarheid. Duurzame inzetbaarheid bestaat uit drie onderdelen: (werk)geluk, gezondheid en groei. Het programma Diversiteit draagt hier aan bij. Daarom is Diversiteit één van de trajecten op de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg.
Hoe hebben de buren het georganiseerd? Wat zijn de bestaande organisatievormen en welke experimenten zijn in dit kader gestart of staan in de steigers? Er is nu een volledig overzicht beschikbaar van de landelijke situatie: hoe staat het ervoor in de 25 veiligheidsregio’s. Een goede basis voor het uitwisselen van ervaringen en best practices. In opdracht van de Raad van Brandweercommandanten (RBC) heeft het IFV een inventariserend onderzoek gedaan en het rapport Repressieve organisatievormen geschreven. Het rapport biedt een interessant inzicht in de organisatie van de beroepsbrandweer in Nederland. Het valt op hoe ingewikkeld de repressieve brandweerorganisaties in elkaar zitten. Draaien aan één knop heeft onmiddellijk gevolgen voor andere omstandigheden. Regio’s maken in het draaien aan die verschillende knoppen allemaal hun eigen keuzes, mede afhankelijk van de instemming van bestuur en visies van individuele leidinggevenden. Het invoeren van innovaties komt daarmee ook aan op durf en draagvlak. Wijzigingen lijken daarom altijd óók een cultuuromslag te betekenen. Regio’s verschillen onderling sterk, daardoor zijn sommige innovaties in organisatievorm niet voor alle regio’s geschikt. Er is niet zoiets als ‘one size fits all’. Uitvoeringsagenda Bij steeds meer veiligheidsregio’s groeit het inzicht dat de huidige organisatievorm van hun repressieve beroepsorganisatie steeds moeilijker past in het streven naar een goede balans tussen mens en werk. Daarom zijn in meerdere veiligheidsregio’s initiatieven gestart om op een andere manier de repressieve beroepsorganisatie in te richten. Ook bij diverse andere veiligheidsregio’s wordt hierover nagedacht en kritisch bekeken of de huidige organisatievorm nog toekomstbestendig is. Het onderzoek naar de organisatievormen is dan ook een van de trajecten op de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg.
Aandacht voor een veilige werkomgeving ‘Op het gebied van Arbeidsveiligheid is de afgelopen jaren veel gedaan en veel gerealiseerd, zoals het meerjarenonderzoeksprogramma Arbeidsveiligheid, Gezondheidsmonitoring en de Branche RI&E. Mede dankzij de inzet van vele collega’s uit de vakgroep Arbeidsveiligheid. Maar er is ook nog steeds veel te doen’, vat Vakgroepvoorzitter Ellen Buskens samen. De vakgroep Arbeidsveiligheid blikte op 14 juni samen met het Kenniscentrum Arbeidsveiligheid van het IFV en de voormalige stuurgroep Arbeidsveiligheid terug op de afgelopen jaren, waarin de aandacht voor een veilige werkomgeving enorm is toegenomen. Ellen sprak hierover haar trots en waardering uit: ‘Naast de inhoudelijke slagen, is er ook veel energie gestoken in de relatie met de In-
spectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daardoor hebben we nu op meerdere inhoudelijke dossiers regelmatig een waardevol contact. De genoemde projecten zijn wel afgerond maar bieden meteen een belangrijk startpunt voor een vervolgtraject.’ Samen Participatie vanuit de regio’s is de basis onder het behalen van resultaten. De portefeuillehouder Arbeidsveiligheid vanuit de RBC, Esther Lieben,: ‘Alleen ben je wellicht als regio iets sneller, maar samen komen we veel verder.’ Uitvoeringsagenda Arbeidsveiligheid is een van de trajecten binnen de Uitvoeringsagenda en krijgt in meerdere projecten de aandacht. Uiteindelijk gaat het om het optimaliseren van de bescherming van het personeel tegen werkgerelateerde risico’s.
12 Werk in uitvoering
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Programma Vrijwilligheid Vrijwilligers zijn de onmisbare schakel van de brandweer. Sterker nog: 80% van de repressieve brandweer bestaat uit vrijwilligers. In de steeds veranderende samenleving krijgen we te maken met ontwikkelingen die van invloed zijn op de robuustheid en toekomstbestendigheid van het stelstel van vrijwilligheid.
0
10
20
‘De samenleving verandert en samen zoeken we naar oplossingen voor de problemen van nu en de uitdagingen van morgen’
‘Met het programma Vrijwilligheid is er aandacht voor het feit dat de samenleving verandert. Samen zoeken we naar oplossingen voor de problemen van nu en de uitdagingen van morgen’, trapt Ronald Kraan, programmamanager Vrijwilligheid, af. Ontwikkelingen in de samenleving Hij vervolgt: ‘Zo zien we bijvoorbeeld dat mensen minder tijd hebben voor vrijwilligerswerk en steeds verder van het werk af wonen waardoor het niet mogelijk is om snel op de kazerne te zijn. Mensen binden zich minder lang aan een werkgever dan vroeger en we hebben te maken met vergrijzing. Ook zijn de opleidingseisen van vrijwilligers hetzelfde als voor beroeps. Het is goed dat het niveau zo hoog ligt, maar het kan ook drempelverhogend werken. Het wordt door alle ontwikkelingen lastiger om brandweermensen te werven.’ Korte termijn ‘We onderzoeken de huidige problemen en situatie rondom vrijwilligheid bij brandweerkazernes en veiligheidsregio’s. Daarbij ondersteunen we bij het vinden van passende oplossingen. We hebben bijvoorbeeld een soort makelaarsfunctie en inventariseren wat er in de verschillende veiligheidsregio’s al aanwezig is
aan plannen en ideeën. Vanuit deze verbindende rol stimuleren we dat regio’s gebruik te maken van elkaars best practices. Vanuit het IFV zijn er op dit moment ook onderzoeksessies bij de 25 verschillende veiligheidsregio’s. Daarbij brengen ze in kaart wat er bij de regio’s speelt en leeft rondom het onderwerp vrijwilligheid.’ Toekomst ‘We denken na over hoe we kunnen komen tot een toekomstbestendig brandweerstelsel met vrijwilligheid als belangrijke pijler. We kijken niet alleen naar repressieve vrijwilligers maar ook naar bij welke taken een vrijwilliger nog meer betrokken kan worden. We onderzoeken meerdere vraagstukken en we zijn zorgvuldig bezig met het onderzoeken van antwoorden. Daarbij werken we samen met het netwerk Vrijwilligheid, waar alle 25 veiligheidsregio’s in vertegenwoordigd zijn. Parallel daaraan is in opdracht van het Veiligheidsberaad een ‘denktank’ gestart. De denktank denkt na over hoe we taken dusdanig differentiëren tussen de beroeps en vrijwillige brandweer zodat we uiteindelijk voldoen aan de Europese deeltijdrichtlijn.’ Stappen ‘Het programma Vrijwilligheid bestaat uit heel veel stappen die allemaal van invloed op elkaar zijn.
Meer informatie Samen met collega’s uit alle regio’s, Brandweer Nederland en het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) werken we in alle landelijke trajecten van de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg samen om ambities waar te maken. Zo maken we met elkaar de brandweer klaar voor de toekomst. Meer in-
Daardoor kunnen we nu niet zeggen: dit is de ideale oplossing. Ik heb wel het idee dat we de eerste goede stappen aan het zetten zijn. Stappen richting een eindresultaat waar we als brandweer allemaal achter staan en waar we samen goed over nagedacht hebben. Waarbij zorgvuldig vorm en inhoud is gegeven aan het toekomstperspectief, met respect voor de brandweervrijwilliger.’ Meer informatie Lees meer over het programma Vrijwilligheid op: www.brandweer.nl/ons-werk/vrijwilligheid. Neem voor vragen contact op met Ronald Kraan: ronald.kraan@ifv.nl
formatie over de Uitvoeringsagenda Brandweerzorg en de verschillende trajecten vind je op www.brandweernederland.nl/uitvoeringsagenda.
de uitvoering ervan, zorgen voor de samenhang tussen de trajecten en monitoren de voortgang. Je kunt voor vragen contact opnemen met een van de leden van de programmadirectie:
IJle Stelstra (algemeen directeur IFV) heeft ter ondersteuning een programmadirectie ingericht. Zij zorgen in opdracht van de RBC voor het bemensen van de trajecten, ze ondersteunen bij
• Max Krisman max.krisman@ifv.nl
Wil je 24/7 op de hoogte blijven?
• Harold Menning h.menning@brandweernederland.nl • Roderik Kouwenhoven roderik.kouwenhoven@ifv.nl
Wat staat er in de volgende krant?
www.facebook.com/NLBrandweer
www.linkedin.com/groups?gid=3225709
De volgende Brandweerkrant van Nederland verschijnt in
www.twitter.com/Brandweer_NL
Instagram.com/brandweernl
in december 2019. Heb jij een leuk onderwerp voor deze krant?
www.brandweernederland.nl
Pinterest.com/brandweernl
Mail ons dan: communicatie @ brandweernederland.nl
Colofon
>
Aan deze uitgave werkten mee:
Meer informatie (026) 355 24 55 of communicatie@brandweernederland.nl
fotografie Hesli de Laat vormgeving HSTotaal, Haarlem
redactie Team Communicatie Brandweer Nederland
druk MediaCenter Rotterdam
teksten Team Communicatie Brandweer Nederland
verspreiding Netwerk Cobra
bezoek Kemperbergerweg 783 6816 RW Arnhem post Postbus 7010 6801 HA Arnhem internet www.brandweernederland.nl
