CHRONOLOGISCH OVERZICHT VANUIT HISTORISCH PERSPECTIEF
SAMEN WERKEN Programma grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland
VOORWOORD Geachte lezer, Dit document beschrijft in chronologische volgorde de ontstaansgeschiedenis en ontwikkelingen van het landelijke programma ‘Samen werken aan grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland’ (afgekort tot GBO-SO). Daarnaast worden enkele specifieke onderwerpen toegelicht. In 2014 start het programma met het eerste project: de ontwikkeling van het landelijke Specialisme Technische Hulpverlening. Inmiddels, drie jaar later, heeft het programma ruim vier projecten en twintig deelprojecten onder haar hoede. En er volgen er nog meer. Bijna alle regio’s zijn vertegenwoordigd in de verschillende klankbord-, werk- en projectgroepen. Een beweging die alleen nog maar verder zal groeien en waarin samenwerking met elkaar en andere partijen de kracht is. Samen grensverleggend. Mede namens het programmateam GBO-SO, Max Krisman Programmamanager GBO-SO
INHOUDSOPGAVE Voorwoord
3
1 Inleiding
6
2 Chronologisch overzicht
7
2012
7
2013
7
2014
7
2015
9
2016
9
2017
12
3 Enkele specifieke onderwerpen
14
14
Bestuurlijk traject
Expertregio’s
14
14
Grootschalig Brandweer Optreden (GBO)
Programmaorganisatie
14
Blauwdruk
15
15
Van project naar beheer
Communicatie
15
Documenten 19 Bijlage Communicatieprogramma 2013-2017
20
2013 - 2014
20
2015 - 2016
20
2017
21
5
1 INLEIDING De basis voor het programma ‘Samen werken aan grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland’ werd gelegd met het project Specialisme Optreden op Maat (SOM). In de periode 2010-2012 is met hulp van verschillende werkgroepen, bestaande uit vakspecialisten uit de brandweerwereld, het rapport SOM opgesteld. Het rapport beschrijft in totaal acht brandweerspecialismen (vijf primair en drie ondersteunend). Belangrijke aanleiding voor SOM was de opvolging van de leidraad brandweercompagnie. In mei 2012, na oplevering van het rapport SOM, startte de nieuw aangestelde projectleider Specialistisch Optreden met de opdracht om het rapport SOM te implementeren bij de brandweer in Nederland. Dit was de eerste stap van wat uiteindelijk het programma ‘Samen werken aan grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland’ zou worden.
Het programma in vogelvlucht Het doel van het landelijke programma ‘Samen werken aan grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland’ is tweeledig: het implementeren van de interregionale samenwerking bij grootschalige inzet. En het ontwikkelen van landelijke specialismen voor complexe incidenten die zelden voorkomen, maar waarvan de impact op de samenleving groot is wanneer het toch gebeurt.
Krachten bundelen en grenzen verleggen Een incident houdt zich niet aan regio- of landsgrenzen. Daarom is het noodzakelijk dat de brandweer bij grootschalige en complexe incidenten samenwerkt en haar expertise en slagkracht kan uitbreiden. De ontwikkeling van specialistisch brandweeroptreden op landelijk niveau is het antwoord op complexe incidenten die zich zelden voordoen. Gezamenlijk ontwikkelen we landelijke specialismen, gebaseerd op de vier kerntaken van de brandweer. Het inmiddels gerealiseerde Specialisme Technische Hulpverlening (STH), het Specialisme Natuurbrandbeheersing (NBB) en het Specialisme Incidentbestrijding Gevaarlijke Stoffen (SIBGS). Ook voor logistiek ontwikkelt de brandweer met ondersteuning van het IFV landelijke samenwerking bij grootschalige en specialistische inzetten. Door samen en slimmer het grootschalig en specialistisch brandweeroptreden te organiseren, kan de brandweer efficiënter en effectiever optreden wanneer deze incidenten zich daadwerkelijk voordoen.
6
2 CHRONOLOGISCH OVERZICHT 2012
• Combinatie visie GBO en visie SO in het programma ‘Samen werken aan
• Visie Grootschalig Brandweeroptreden
Grootschalig en Specialistisch optreden
(GBO) vastgesteld in de Raad Regionaal
Brandweer Nederland (eind 2013)
Commandanten (RRC) (mei 2012)
Gezien de relatie in het kader van interregionaal
Onder leiding van het netwerk Materieel van
optreden wordt het ontwikkel- en
Brandweer Nederland is de visie GBO ontwikkeld
implementatietraject van de visies GBO en SO
en vastgesteld in de RRC (mei 2012). Er worden
samengevoegd en ondergebracht bij het landelijke
geen afspraken gemaakt over implementatie van de
programma ‘Samen werken aan grootschalig en
visie en de koppeling met het project Specialistisch
specialistisch optreden Brandweer Nederland’. Een
Optreden op Maat (SOM).
stuurgroep, gemandateerd door de RBC, begeleidt het programma.
• Rapport SOM gereed en ter besluitvorming aangeboden aan RRC (sept. 2012)
2014
Het project SOM levert omstreeks mei 2012 het concept-rapport SOM op. Dit rapport wordt in september 2012 als ‘richtinggevend
• Project Implementatie visie GBO
document’ vastgesteld in de RRC. Reden hiervoor
De projectleider GBO start begin 2014 met de
is dat een uitgewerkte visie op specialistisch
opdracht om het implementatietraject van de visie
brandweeroptreden nog ontbreekt. De RRC geeft
GBO te begeleiden. De projectleider is geselecteerd
opdracht tot het ontwikkelen van een visie op
uit een werving- en selectietraject bij de
specialistisch brandweeroptreden, waarbij een
veiligheidsregio’s. De projectleider zoekt het overleg
koppeling wordt gemaakt met de toekomst van de
met betrokkenen in de PRIB-districten.
brandweer: ‘Brandweer over morgen’. • Ontwikkeling blauwdruk ‘Vormgeven grootschalig en specialistisch optreden’
2013
De projectleider Specialistisch Optreden start in het
• Visie Specialistisch Optreden Brandweer
Er wordt een ‘blauwdruk’ voor het grootschalig en
tweede kwartaal 2014. Nederland vastgesteld door Raad van
specialistisch brandweeroptreden ontwikkeld. Het
Brandweer Commandanten (RBC; mei
accent ligt hierbij op vier thema’s: Risicogericht,
2013)
Samen, Slimmer en Regie.
De visie Specialistisch Optreden Brandweer
Kort samengevat: We brengen de risico’s in kaart
Nederland (SO) is begin 2013 ontwikkeld in nauwe
en stellen vast welke we landelijk (specialistisch),
samenwerking met een achttal commandanten uit
interregionaal (grootschalig) en regionaal
de RBC (voorheen RRB). Met het vaststellen van
(basisbrandweerzorg) het hoofd gaan bieden. Op
de visie SO geeft de RBC in mei 2013 opdracht tot
basis hiervan kan de RBC regie voeren en bijsturen
implementatie van deze visie.
op de risicogerichte doelen. De twee thema’s Samen en Slimmer staan voor het gezamenlijk oppakken en uitwerken van het grootschalig brandweeroptreden en het opbouwen van de landelijke specialismen.
7
Sinds 1 juni 2016 is het landelijke specialisme Technische Hulpverlening (STH) operationeel. In het eerste jaar is STH ruim tien keer gealarmeerd. Hun eerste inzet hadden zij al op 3 juni 2016 op Urk.
Bewoners van een appartementencomplex in Veendam worden op 19 april 17 ruw gewekt. Een explosie in een van de appartementen op de bovenste etage zorgt voor een ravage. Onduidelijk is of er slachtoffers zijn. De brandweer roept de hulp in van STH. De teams Noord en Oost zijn ter plaatse.
8
Samen werken en slim gebruik maken van
parallel hieraan - langs de lijn van de brandweer -
bestaande initiatieven en netwerken. De kennis en
de bestuurlijk portefeuillehouder geïnformeerd dient
expertise worden verbonden aan de te ontwikkelen
te worden.
specialismen via organisatienetwerken. • Project Ontwikkeling en implementatie STH, realisatie/implementatiefase (medio
De vier thema’s vormen de basis voor het
2015)
vormgeven van het grootschalig en specialistisch brandweeroptreden. Belangrijk uitgangspunt
De opzet van het specialisme krijgt vorm.
daarbij is dat GBO en SO gekoppeld zijn aan de
Belangrijk onderdeel is de risicoanalyse op de
vier kerntaken van de brandweer: Brandbestrijding,
incidentscenario’s. Deze geeft nieuwe inzichten
Technische Hulpverlening, Incidentbestrijding
op bijvoorbeeld het gebruik van persoonlijke
Gevaarlijke Stoffen en Waterongevallenbestrijding.
beschermingsmiddelen. De landelijke werving en
Het onderdeel Logistiek wordt als ondersteunend
selectie van de specialisten start met een campagne.
proces toegevoegd. • Project Implementatie visie GBO • Start project Implementatie Specialisme
Door een combinatie van factoren is de
Technische Hulpverlening (STH) (definitie/
implementatie van de visie GBO onvoldoende
ontwerpfase)
geëffectueerd.
In de tweede helft van 2014 start het project • Project Visieontwikkeling
Implementatie Specialisme Technische
Natuurbrandbeheersing (Definitiefase)
Hulpverlening. De directeur Incidentbestrijding van Veiligheidsregio Hollands Midden is projectleider
De projectleider Visieontwikkeling
en wordt door het programmateam ondersteund.
Natuurbrandbeheersing wordt gedetacheerd bij het
Afgevaardigden uit de vijf regio’s: Hollands Midden
IFV en start zijn werkzaamheden.
(coördinerend regio), Fryslân, IJsselland, Midden- en West-Brabant en Gelderland-Zuid vormen samen de
2016
projectgroep.
• Bestuurlijk traject GBO-SO, proces
2015
besluitvorming (besluit oktober 2016) Op verzoek van de bestuurlijk portefeuillehouder van
• Bestuurlijk traject GBO-SO, gezamenlijke
het IFV wordt de tekst van het concept ‘bestuurlijk
notitie IFV en Brandweer Nederland
akkoord’ aangevuld en wordt onder meer de
(eerste verkenning)
relatie met het programma Informatievoorziening
In overleg met de stuurgroep wordt afgesproken
beschreven. Het bestuur van het IFV wil tevens een
om de route naar het bestuurlijk traject in de
(geconcretiseerd) plan voor de besteding van de
tweede helft van 2015 vorm te geven. Dit nadat
middelen voordat besloten wordt deze beschikbaar te
de RBC akkoord heeft gegeven op de blauwdruk
stellen. Op basis van de dan bekende informatie over
en de invulling hiervan (concretisering resultaat –
de kerntaken en de koppeling met GBO en SO wordt
koppeling financiering). De directeur IFV besluit
een gedetailleerde uitwerking opgenomen in het
op basis van de ontwikkelingen zijn bestuurlijk
bestuurlijk akkoord. Ook wordt een gedetailleerde
portefeuillehouder te informeren. Dit betekent dat
tijdsplanning uitgewerkt.
9
De behandeling en besluitvorming van het
bij de intensivering van de samenwerking tussen de
bestuurlijk akkoord GBO-SO stond gepland voor
veiligheidsregio’s.
de mei- vergadering van het Veiligheidsberaad (VB). Echter door andere punten op de agenda
• Project Logistiek & Ondersteuning
wordt besloten de besluitvorming door te schuiven
In de loop van 2016 start het project Logistiek
naar de oktobervergadering van het VB. Op 27
& Ondersteuning. De projectleider, geselecteerd
oktober 2016 stellen het Algemeen Bestuur IFV
na een werving- en selectietraject, wordt
en het Veiligheidsberaad het bestuurlijk akkoord
gedetacheerd bij het IFV. Het project richt zich op
GBO-SO vast. Het bestuurlijk traject heeft daarmee
het vormgeven van de logistieke samenwerking
18 maanden geduurd. Wel is doorgewerkt aan de
tussen de brandweerregio’s in Nederland voor
doelstellingen van het programma. Zij het dat ten
de schaalniveaus grootschalig en specialistisch
aanzien van nieuwe initiatieven, zoals Logistiek &
brandweeroptreden. Het accent ligt op het
Ondersteuning, er geen concrete stappen kunnen
ontwikkelen van een visie logistieke samenwerking,
worden gezet.
aangevuld met enkele deelprojecten die op korte termijn gerealiseerd kunnen worden. In 2016
• Project Specialisme Technische
wordt het projectplan Logistiek & Ondersteuning
Hulpverlening (Implementatie/Nazorg)
ontwikkeld en afgestemd.
De werving- en selectie is afgerond en de • Project Natuurbrandbeheersing
initiële opleiding van de specialisten gestart.
(Ontwerpfase)
De werving van de kandidaten wordt landelijk ondersteund vanuit het programmateam waarbij
De visie Natuurbrandbeheersing (NBB) is gereed en
de veiligheidsregio’s zelf de selectie voor hun
door de RBC vastgesteld. Nu de visie is vastgesteld
rekening nemen. Uit zo’n 300 sollicitanten worden
kan gestart worden met het ontwikkelen van
150 kandidaten geselecteerd voor de vijf STH-
het projectplan voor de implementatie van
teams, verdeeld over de vier teamrollen. Op 1 juni
de visie. Er worden drie thema’s benoemd:
2016 is het specialisme Technische Hulpverlening
Informatievoorziening, Specialismen en Organisatie.
operationeel (officieus). Belangrijk om te vermelden
Onder deze drie thema’s vallen zowel de reeds
is de landelijke alarmering van de STH-teams via
lopende als nieuw op te zetten deelprojecten.
meldkamer Brandweer Haaglanden. Deze staat in verbinding met het CVD-piket van Hollands Midden als coördinerend regio. Al twee dagen later is de vuurdoop van het Specialisme Technische Hulpverlening wanneer de teams van Fryslân (team Noord) en IJsselland (team Oost) worden gealarmeerd en ingezet bij een incident op Urk (gasexplosie; 3 juni 2016). De officiële installatie van het STH vindt plaats op 9 december 2016. John Berends, bestuurlijk portefeuillehouder Brandweer in het Veiligheidsberaad, verricht de openingshandeling en spreekt lovend over de stappen die gezet worden
10
Een van de doelen van het project Logistiek & Ondersteuning is het landelijk organiseren van materieel en middelen bij grootschalige en specialistische inzetten.
Het te ontwikkelen landelijke specialisme Fire Bucket Operations is een van de deelprojecten van Natuurbrandbeheersing.
11
Het deelproject Natuurbrandverspreidingsmodel is een informatiebron voor de regio’s bij het bestrijden en voorkomen van een onbeheersbare natuurbrand.
2017 • Project Natuurbrandbeheersing
• Project Logistiek & Ondersteuning
(Realisatiefase)
(Realisatiefase)
Op 16 maart 2017 stelt de Stuurgroep GBO-SO het
Op 16 maart 2017 behandelt de Stuurgroep GBO-
projectplan Natuurbrandbeheersing vast. Er vindt
SO het projectplan Logistiek & Ondersteuning en
een personele wisseling plaats. De projectleider
stelt tevens de projectopdracht vast, waarbij de
wordt projectsecretaris. Er treedt een nieuwe
volgende deelprojecten worden benoemd.
projectleider aan. Vanaf juni starten de volgende – Landelijke vliegorganisatie RPAS
deelprojecten:
Dit deelproject bundelt de ervaringen van – Informatievoorziening
twee regio’s met het vliegen met drones.
Het deelproject levert de volgende resultaten
Satellietdata en vegetatiekaarten
Delen GEO-informatie
op: een landelijke vliegorganisatie voor
Natuurbrandverspreidingsmodel
de brandweer, een handboek ‘Vliegen
met drones’ en vastgesteld door de civiele
Risico Index Natuurbrand (RIN)
luchtvaartautoriteiten. En als derde resultaat: – Specialismen
ontwikkelen van een opleiding.
Voorbranden
Om alle regio’s te informeren over de laatste
Team Brandonderzoek Natuurbrand (TBO)
ontwikkelingen organiseerde de projectgroep
Fire Bucket Operations (FBO)
op 8 september 2017 een seminar. Op deze
Vuistregels
goed bezochte bijeenkomst ondertekenden
Gebiedsgerichte aanpak
tevens Defensie, Nationale Politie en Brandweer Nederland een intentieverklaring voor verdere
– Organisatie
samenwerking.
Communicatie met publiek: www.natuurbrandrisico.nl
12
In 2017 wordt het project Specialismen Incidentbestrijding Gevaarlijke Stoffen ondergebracht bij het programma.
– Standaardiseren van de logistieke
• Project Incidentbestrijding Gevaarlijke
coördinatie
Stoffen (IBGS) (Ontwerpfase)
Doel van dit deelproject is het opleveren van
Er is een projectleider en een projectsecretaris
een advies voor een eenduidige handelswijze en
aangesteld. De projectsecretaris is voor 24
structuur bij de logistieke en ondersteunende
uur per week gedetacheerd bij het IFV. Het
processen bij grootschalige incidenten.
conceptprojectplan wordt 15 november 2017 aangeboden aan de Stuurgroep GBO-SO.
– Landelijke databank voor materieel en middelen
• Specialisme Technische Hulpverlening (Operationele / beheerfase)
Met de landelijke databank wordt gerealiseerd dat de brandweer bij grootschalig en
Het project implementatie Specialisme Technische
specialistisch optreden beschikt over actuele
Hulpverlening is per 31 december 2016 beëindigd
informatie over de beschikbaarheid van
en valt per datum binnen de beheerfase. Het IFV
logistieke middelen en materieel.
ondersteunt deze beheerfase. Inmiddels is STH al tien keer gealarmeerd (periode juni 2016-juni 2017).
– Mobiele WIFI-opstelpunten
Een en ander is opgenomen in een jaarverslag en
Het organiseren van landelijke wifi-opstelpunten
folder over STH.
zodat incidentinformatie ook beschikbaar is op plaatsen met een beperkt wifi-bereik.
Ook is de uitvoering opgepakt van de restonderwerpen uit de projectfase, waaronder de
– Visie Logistiek & Ondersteuning
modificatie van de uitrustingen en de oriëntatie en
De visie is ontwikkeld en wordt in het najaar van
implementatie van het optreden bij spoorincidenten.
2017 aangeboden aan de RBC.
Voor STH is een format ontwikkeld voor de
Inmiddels zijn alle deelprojecten gestart met de
algehele regie op een landelijk specialisme en op
uitwerking en uitvoering.
de interregionale samenwerking IFV – Brandweer
Met name vanuit de visieontwikkeling zullen
Nederland. Vraag en aanbod worden gekoppeld
er in 2018 aanvullende gerichte activiteiten
en geborgd middels de rollen van de coördinerend
worden ontplooid om de visie te verwezenlijken,
regio en de netwerkregisseur bij het IFV.
zoals: vergroten eigenaarschap, minder voorraad en opslag, proactieve informatievoorziening L&O en een landelijke logistieke organisatie.
13
3 ENKELE SPECIFIEKE ONDERWERPEN Bestuurlijk traject
eenduidige wijze zou worden geïmplementeerd. Tijdens
In voorgaand chronologisch overzicht is aangegeven dat
de consultatieronde van de veiligheidsregio’s bleek dat
het bestuurlijk traject, de periode van ontwikkeling tot
de implementatie van de visie op verschillende manieren
het besluit in oktober 2016, geruime tijd in beslag heeft
is opgepakt. Bij het vaststellen van de visie GBO zijn
genomen. Het was de wens van de brandweer om het
geen afspraken gemaakt over de implementatie. Medio
bestuurlijke traject te starten nadat de ontwerpfase
2014, twee jaar na de vaststelling van de visie GBO,
(blauwdrukontwikkeling en toepassing) binnen het
werd duidelijk dat een eenduidige implementatie van
programma was afgerond. Gedachte hierbij was om
de visie GBO een moeilijke opgaaf zou worden.
eerst een inhoudelijk beeld van de opzet te ontwikkelen en hierop het bestuurlijk akkoord te halen. Op verzoek
Op verzoek van de stuurgroep is de wijze waarop de
van de bestuurlijk portefeuillehouder van het IFV
visie GBO is geïmplementeerd in de veiligheidsregio’s
zijn inhoudelijke details aan het bestuurlijk akkoord
onderzocht middels een enquête. De resultaten daarvan
toegevoegd. Een en ander heeft de beleidscontext en
staan in het rapport ‘enquête GBO’ en is aangeboden
het algehele draagvlak voor het programma GBO SO
aan het Programma Incidentbestrijding Brandweer
versterkt.
Nederland (PRIB). Op aangeven van de stuurgroep is
De verwachting is dat in 2018 de voortgang en
hierop volgend een minimumvariant gedefinieerd: één
eventuele bijstellingen gerapporteerd kunnen worden
basispeloton per veiligheidsregio. Deze variant is in
aan het dagelijks bestuur van het IFV.
september 2016 in de RBC-vergadering vastgesteld. De programmamanager GBO-SO zal, onder
Expertregio’s
verantwoordelijkheid van de PRIB en in overleg met de
Onder regie van het ministerie van Veiligheid en Justitie
regio’s in 2018 een geactualiseerde versie van de visie
startte medio 2013-2014 een pilot expertregio’s.
GBO opleveren.
Doel van de pilot was het onderzoeken van de doorontwikkeling van het aspect kenniscentrum ten
Programmaorganisatie
aanzien van een specifiek risicogebied binnen een
Zoals al eerder vermeld, werd in 2013 besloten om de
veiligheidsregio. Gedachte was, dat op deze wijze
implementatie van de visie GBO en de visie SO onder
een efficiënte en effectieve samenwerking op het
te brengen bij het programma ‘Samen werken aan
gebied van kennisontwikkeling en -deling binnen de
Grootschalig en Specialistisch optreden brandweer
25 veiligheidsregio’s tot stand zou komen. Destijds
Nederland’.
startten de veiligheidsregio’s Rotterdam-Rijnmond en Noord- en Oost-Gelderland als pilot-expertregio’s voor
Via een werving- en selectieprocedure, ondersteund
de kennisaspecten Industriële brandbestrijding en
door het IFV, zijn de meeste vacatures voor
Natuurbrandbeheersing. Het ministerie ziet een relatie
projectleiders vanuit de veiligheidsregio’s vervuld. De
tussen initiatieven op het terrein van de ingezette
ondersteuning van de projecten gebeurt met hulp
beleidslijn expertregio’s en het programma GBO-SO.
van een beleidsmedewerker en een projectsecretaris.
Het gedachtengoed van de pilot expertregio’s is voor
Beiden zijn verbonden aan meerdere projecten binnen
een deel opgegaan in het programma GBO-SO.
het programma. De programmamanager is onder meer verantwoordelijk voor het programmamanagement
Grootschalig Brandweeroptreden (GBO)
(waaronder capaciteit) en wordt ondersteund door een
In 2014 is gestart met het onderdeel GBO. Gedachte
Het programmateam voert het programma uit onder
hierbij was dat de visie GBO, vastgesteld in 2012, op
aansturing en toezicht van de stuurgroep GBO-SO. Bij
programmasecretaris.
14
de start van het programma in 2013 is de stuurgroep
Van project naar beheer
samengesteld uit een vertegenwoordiging van de
Met de afronding van de afzonderlijke projecten start
programmaraden Incidentbestrijding, Bedrijfsvoering
de beheerfase van de resultaten die zijn ontwikkeld
van Brandweer Nederland en het IFV.
binnen het desbetreffende project. Het project
Vanaf 2017 is de samenstelling van de stuurgroep
Implementatie Specialisme Technische Hulpverlening
gewijzigd. Naast de vertegenwoordigers voor het IFV
is het eerste voorbeeld waarbij tijdens het project de
dragen leden van de stuurgroep als portefeuillehouder
voorbereiding voor de beheerfase is gestart.
voor de afzonderlijke specialismen (per kerntaak)
In dit programma is sprake van gefaseerde oplevering
verantwoording vanuit de RBC.
vanuit de projecten. Gekozen is om tot einde van het volledige programma de afzonderlijke beheerfasen (inclusief de doorontwikkelopdrachten) onder de programmastructuur inhoudelijk te blijven coördineren en regisseren. De beheerbudgetten behoren niet meer tot de programmaverantwoordelijkheid.
Vormgeven aan grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland
Centraal in de beheerfase staat de coördinerend regio, voor STH is dit Veiligheidsregio Hollands Midden. Deze regio vervult de rol van opdrachtnemer voor het specialisme ten overstaan van de RBC-Brandweer Nederland als opdrachtgever. Bij het uitvoeren van deze rol ondersteunt het IFV de coördinerende regio. De ondersteuning richt zich hierbij onder andere op het netwerkmanagement en het contracteren van dienstverleners (intern IFV en extern). Op basis van de normbegroting wordt jaarlijks een werkbegroting opgemaakt in samenwerking met de coördinerend regio en betrokken dienstverleners. Een voorbeeld hiervan is invulling van het vakbekwaamheidsprogramma. De Academie voor Talent en Leiderschap en de Brandweeracademie verzorgen
Blauwdruk
het programma. De inhoudelijke behoeftestelling
De blauwdruk ‘Vormgeven aan Grootschalig en
wordt bepaald door de coördinerend regio waarbij
Specialistisch optreden’ is de onderlegger voor het
vanuit het netwerk de betrokken dienstverlener wordt
programma en geeft antwoord op het waarom van
gecontracteerd en het benodigde budget beschikbaar
grootschalig en specialistisch brandweeroptreden en
wordt gesteld.
hoe de brandweer deze ontwikkeling wil realiseren. De gewenste situatie voor de organisatie van
Communicatie
grootschalig- en specialistisch optreden van de
De communicatie van het programma en de onderdelen
brandweer in Nederland is opgehangen aan de vier
hierin zijn vanaf de start van het programma een
thema’s Risicogericht, Samen, Slimmer en Regie. Per
speerpunt geweest. De communicatie rond het
kerntaak wordt de toepassing op maat uitgewerkt.
programma is vormgegeven in overleg met de afdeling communicatie van brandweer Nederland en IFV. Het
15
accent in de communicatie is in de voorbije jaren
Ook zijn voor alle lopende deelprojecten webpagina’s
verschoven van focus op het programma naar het
en factsheets ontwikkeld. Op 8 september is een
‘resultaat’ van de projecten.
seminar Vliegen met drones georganiseerd om alle regio’s bij te praten over de laatste ontwikkelingen.
De communicatie rond de implementatie van het specialisme technische hulpverlening staat hiervoor
Verder heeft het programma een prima bijdrage kunnen
model. De vijf STH-regio’s vervullen hierin zelf een
leveren aan het Brandweercongres 2017. De workshop
belangrijke rol (ambassadeur) en beschikken over een
over het programma trok twee keer veel belangstelling,
‘toolkit’ om de communicatie/informatievoorziening
evenals de stand. Ook op de Netwerkdag van het PRIB
naar de buurregio’s vorm te geven.
is het programma onder de aandacht gebracht. Verder is vanuit het project NBB bijdragen geleverd aan een
In 2017 zijn voor de projecten Logistiek &
seminar over satellietdata en een landelijke bijeenkomst
Ondersteuning en Natuurbrandbeheersing animaties
voor natuurbeheerders.
gerealiseerd die door de (deel)projectleiders gebruikt worden bij het informeren van hun eigen netwerken en
In bijlage 1 staat een overzicht van alle ontplooide
stakeholders zoals bijvoorbeeld de natuurbeheerders.
communicatie activiteiten beschreven.
16
In 2018 levert het programma een geactualiseerde visie Grootschalig Brandweeroptreden op.
Samen werken aan Grootschalig en Specialistisch optreden Brandweer Nederland
Organogram Stuurgroep GBO-SO 2017
Organogram stuurgroep GBO-SO 2017 Anton Slofstra Voorzitter stuurgroep programma GBO-SO
Jolanda Trijselaar Portefeuille Logistiek & Ondersteuning
IJle Stelstra IFV
Paul Verlaan Portefeuille Natuurbrandbeheersing
Frank van der Aart IFV
Hans Zuidijk Portefeuille IBGS
Dennis van Zanten Portefeuille STH
Organogram programmateam, projecten en deelprojecten GBO-SO 2017 Samen werken aan Grootschalig en Specialistisch optreden Brandweer Nederland
Organogram programmateam, projecten en deelprojecten 2017
Max Krisman Programmamanager
Henk Jonker (IFV) Netwerkregisseur STH
Adrie van der Plas (HM) Coördinerend regio STH
Gerrit Tichelaar Programmasecretaris
Wesley Vos Projectondersteuner
Ada Kraft Communicatieadviseur
Eveline de Rooij Beleidsondersteuner
Albert-Jan van Maren (GM) Projectleider Natuurbrandbeheersing
Bryan Visser (RR) Projectleider Logistiek
Wilbert Kleijer (MWB) Deelprojectleider Drones
Robbert Sardjoe (GM) Deelprojectleider WIFI-opstelpunten
Karsten Sebastian (IFV) Deelprojectleider hergebruik HAB’s
Martin Kolders (VRZHZ) Deelprojectleider databank
Ruben Sinselmeijer (IJsselland) Deelprojectleider Inrichtingsplan L&O
Frank Lutke Schipholt (VNOG) Deelprojectleider Logistiek & Coördinatie
Ester Willemsen (IFV) Projectsecretaris NBB Nienke Brouwer (IFV) Deelprojectleider GEO-Data en NBVM
Wim Verboon (GM) Deelprojectleider RIN
Arnoud Buiting (VNOG) Deelprojectleider Voorbranden
Klaas Noorland (VNOG) Deelprojectleider Gebiedsgerichte aanpak
Christiaan Velthausz (VNOG) Deelprojectleider FBO
Jan Piet Zijp (GM) Deelprojectleider TBO Natuurbrand
Allard Schimmel (GM) Deelprojectleider Communicatie – natuurbrandrisico
Henk Schuijn (Frys) Deelprojectleider Vuistregels
18
Marcel Verspeek (MWB) Projectleider Incidentbestrijding gevaarlijke stoffen (IBGS)
Jan Jacobs (VRU) Projectsecretaris IBGS
Max Krisman Projectleider GBO
Chiel Polman Ondersteuner GBO
DOCUMENTEN De RBC heeft de volgende documenten die van belang zijn voor het programma vastgesteld. 1 Rapport SOM – voorloper programma ‘Samen werken aan Grootschalig en Specialistisch optreden brandweer Nederland’ 2 Visie Grootschalig brandweeroptreden (GBO) 3 Visie Specialistisch optreden (SO) 4 Blauwdruk ‘Vormgeven aan Grootschalig en Specialistisch optreden Brandweer Nederland’ 5 Notitie (incl. oplegger) AB IFV/VB – Grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland 6 Visie Incidentbestrijding gevaarlijke stoffen (IBGS) 7 Visie Natuurbrandbeheersing (NBB) 8 Organisatieplan Specialisme Technische Hulpverlening (STH) 9 Programmaplan 2017 ‘Samen werken aan Grootschalig en Specialistisch optreden brandweer Nederland’ 10 Organogrammen stuurgroep en programmateam per april 2017 11 Werkbegroting programma GBO SO 2017
Bijlagen 1 Communicatieprogramma 2013-2017
19
Communicatieprogramma 2013-2017
BIJLAGE 2013 - 2014
gebeurt als je landelijk samenwerkt: een ‘beweging van een eerste kring tot meerdere kringen’ (met als
• De eerste communicatieactiviteit voor het
voorbeeld ontwikkeling STH en de samenwerking
Programma ‘Samen werken aan grootschalig en
en betrokkenheid hierin vanuit het veld). In
specialistisch optreden Brandweer Nederland’ was
samenwerking met een communicatiebureau wordt
het ontwikkelen van een factsheet voor de RBC
een aantal middelen ontwikkeld: een Prezi over
(eind 2013). Nadat de RBC vaststelt dat beide
de blauwdruk (waarom, hoe en wat en gericht op
projecten: GBO en SO onder het programma vallen
de vier thema’s), en andere middelen zoals een
is een communicatieplan opgesteld en vastgesteld
praatplaat (geschiedenis, heden en toekomst), een
door de stuurgroep. De communicatie is in deze
folder en een eigen Facebookpagina. Ook wordt
periode gericht op bestuurlijk en strategisch niveau.
al het materiaal geplaatst (en onderhouden) op de
• In 2014 staan we voor het eerst met het programma
website van Brandweer Nederland (eigen pagina’s)
op een netwerkbijeenkomst ‘Infomarkt’ van de PRIB.
en gebruikt bij onder andere het bezoeken van
Met flyers over grootschalig brandweeroptreden en
regio’s en (thema)sessies voor de RBC-leden. Al het
specialistisch optreden informeren de projectleiders
informatiemateriaal is overgedragen aan Brandweer
de deelnemers over de ontwikkeling van het
Nederland. • Tegelijkertijd wordt ook gecommuniceerd (eigen
programma en de onderliggende projecten. • De webpagina’s op Brandweer Nederland over het
communicatieplan met planning en werkgroep)
programma en de onderliggende projecten GBO
over de vorderingen van STH. Onder andere via
en SO worden gerealiseerd met een eigen pagina
Brand en Brandweer, de website van Brandweer
voor het specialisme Technische Hulpverlening.
Nederland, de Brandweerkrant en via de eigen
Verschillende documenten, waaronder de beide
regio’s (werkbezoeken, presentaties, gezamenlijke
visies worden ontwikkeld en geplaatst. Idem een
open dagen en trainingen). Op de website
filmpje over het waarom van het programma.
worden alle ontwikkelde communicatiemiddelen
Voorzitter Anton Slofstra informeert de RBC, het
geplaatst (van flyers tot filmpjes; een toolkit).
IFV en Brandweercommissie via factsheets en
Ook de Facebookpagina werd ingezet bij de
presentaties over de ontwikkelingen.
werving, selectie en resultaten en trekt daarmee
• Ook Brand en Brandweer plaatst artikelen over het
veel bezoekers. De eerste kennismaking voor een
programma en de start van het project STH.
breder publiek (‘we maken de kring groter’) is het Brandweercongres waar we als team staan met een workshop ‘Een specialist in het CoPI’ en met een
2015 - 2016
STH-container waarbij de projectleden uitleg geven over het specialisme.
• Met de realisatie van de blauwdruk komt
• In het najaar van 2016 stemt de stuurgroep
het programma in een volgende fase: het
in met het nieuwe communicatieplan. De
informeren en ‘meenemen van de stakeholders
belangrijkste verandering hierin is de kanteling in de
en het betrekken van de doelgroepen bij de
communicatie van programma naar projecten en de
ontwikkelingen. Gekozen wordt om voor het
resultaten ervan. Alle (deel)projectplannen zijn (en
programma een aantal samenhangende middelen
worden) voorzien van een communicatieparagraaf
te ontwikkelen en in te zetten met een tweeledig
(kernboodschap, doelgroepen). Waarbij
doel: duidelijk maken waar het programma voor
de belangrijkste uitgangspunten zijn: altijd
staat (risicogericht, samen, slim, regie) en wat er
communiceren dat het onderdeel is van het
20
programma en dat de communicatie loopt via alle
intentieverklaring voor intensievere samenwerking
kanalen van Brandweer Nederland. Ook dit jaar
op dit dossier door Defensie, Nationale Politie en
presenteren we ons op het brandweercongres met
Brandweer Nederland. • Voor de (deel)projectplannen zijn
aandacht voor de twee te ontwikkelen projecten Logistiek & Ondersteuning (waaronder de drones)
communicatieparagrafen ontwikkeld om zo de
en Natuurbrandbeheersing. Ook een STH-team was
(onderliggende) samenhang te bewaken. Omdat
aanwezig met een oefening. In Brand en Brandweer
er nu steeds meer deelprojecten komen, zijn
verschenen artikelen over de projecten.
op de viadesk-pagina van het programma alle
• Het eerste landelijke specialisme - het STH - is
communicatiemiddelen geplaatst en worden op alle
op 9 december officieel van start gegaan. Al
uitingen verwezen naar de website en Facebook
eerder besteden landelijke media aandacht
(meest toegankelijke en laagdrempelige kanaal voor
aan dit specialisme (bij inzet Urk, en later bij
de brandweermensen). • Waar nodig zijn eigen communicatiemiddelen
een werkbezoek waar ook het STH wordt gedemonstreerd). De officiële start wordt
ontwikkeld zoals de inmiddels gerealiseerde
gedaan door bestuurlijk portefeuillehouder John
animaties voor Logistiek & Ondersteuning en
Berends. Voor deze bijeenkomst worden twee
Natuurbrandbeheersing, webpagina’s en factsheets
films ontwikkeld, waarbij de afsluitende film
om zo de communicatie naar de regio’s te
gaat over het programma en de onderliggende
versterken met als overkoepelende ‘paraplu’ het
specialismen. Ook hier weer veel aandacht via de
programma. Voor IBGS zal na vaststellen van het
bestaande kanalen als Brand en Brandweer, de
projectplan een animatie worden ontwikkeld. • Het programma heeft een goede bijdrage kunnen
brandweerkrant, de website en Facebook (inmiddels 1406 vaste volgers, en de bereikte personen
leveren aan het Brandweercongres 2017. De
variëren van 9.850 (drones items) tot bijna 22.000
workshop over het programma trok twee keer
bereikte personen bij het eerste filmpje van de
veel belangstelling, evenals de stand. Ook op de
oefening STH).
Netwerkdag PRIB kreeg het programma aandacht. • Bijna alle regio’s zijn nu verbonden aan het programma door deelname aan klankbord-, werk-
2017
en projectgroepen.
• De projectplannen voor NBB en Logistiek & Ondersteuning zijn vastgesteld en geplaatst op de ‘eigen webpagina’s’ van Brandweer Nederland. Dit geldt ook voor alle deelprojecten. Voor wat betreft de drones: deze krijgt, dankzij een artikel in Brand en Brandweer en een bericht op de website van Brand en Brandweer uitgebreid aandacht in de landelijke media. Op 8 september is er opnieuw landelijke aandacht door het Seminar Vliegen met drones. Doel van het seminar is tweeledig: het informeren van alle regio’s over de actuele stand van zaken betreffende het project. En daarbij het ondertekenen van een
21
Samen werken Programma grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland Doel van het programma (GBO-SO) – Kennis & Expertise netwerken – Landelijke specialismen – Samenwerking met elkaar en met derden
Dit leveren we op: Incidentbestrijding Gevaarlijke Stoffen (IBGS) – – – – – – –
Bron bestrijden door schuiminzet Specialistische bronbestrijdingsteams brandweer (gaspakken) Complexe incidenten bestrijden door samenwerken met externen Grootschalige ontsmetting In beeld brengen effectgebied Kenniscentrum IBGS Landelijk specialisme IBGS
Natuurbrandbeheersing (NBB)
Logistiek & Ondersteuning (L&O)
– GEO-data: informatie over gebied voorkomt erger – Profijt van satellietdata voor vegetatiekaarten – Inzicht in brandontwikkeling met het Natuurbrandverspreidingsmodel – Vuur met vuur bedwingen – Communicatie: Natuurbrandrisico.nl – Risico Index Natuurbranden – Gebiedsgerichte aanpak – Vuistregels bij natuurbranden – Specialistisch team Voorbranden – Specialistisch team Brandonderzoek – Specialistisch team helikopterblussing (Fire Bucket Operations)
– – – – – – – – – –
Visie op Logistiek & Ondersteuning Landelijke databank Mobiele Wifi-opstelpunten Inzet Drones voor de Brandweer 1 Brandweervliegorganisatie Logistiek & coördinatie GBO-SO Landelijke logistieke organisatie Proactieve informatievoorziening L&O Vergroten eigenaarschap Minder voorraad en opslag
Specialisme Technische Hulpverlening (STH) – – – – – – –
De banner bij de stand van GBO-SO op het Brandweercongres 2017.
140 collega’s die in te zetten zijn als specialist TH Vijf teams 24/7 Snel specialistisch technisch team Bijzonder technisch materieel 1 doel: veilig redden van slachtoffers 5 regio’s met landelijke dekking Binnen één jaar al tien keer gealarmeerd
Vier kerntaken: – stabiliseren van werkomgeving – lokaliseren van slachtoffers – creëren van toegang – redden van slachtoffers
En dat is nog maar het begin! Doe je ook mee?
Meer informatie Dit document wordt jaarlijks aangepast en aangevuld met de laatste ontwikkelingen binnen het programma. Actuele informatie over alle (deel)projecten van het programma Samen werken aan grootschalig en specialistisch optreden Brandweer Nederland is te vinden op: www.brandweer.nl/samengrensverleggend
ď‚‚
www.facebook.com/samengrensverleggend
November 2017
23