Innovatie 2009/2010
Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding NVBR
De NVBR is de branchevereniging van en voor de brandweerzorg en rampenbestrijding in Nederland. Wij willen de kwaliteit van de brandweerzorg en rampenbestrijding verhogen en daarmee de fysieke veiligheid van onze samenleving vergroten. Als landelijke netwerkorganisatie zetten wij ons in voor een intensieve samenwerking tussen organisaties die betrokken zijn bij de fysieke veiligheidszorg en crisisbeheersing.
4
5
Inhoudsopgave Voorwoord
p. 06
Combivoertuig
p. 56
Vmbo-leerlingen halen BHV-diploma
p. 08
Meer ruimte voor zelfredzaamheid
p. 58
Met stages nieuwe mensen werven
p. 10
Snelle en effectieve noodhulp
p. 60
Het gemak van het gierkelderpak
p. 12
Loos alarm terugdringen met speciale prijs
p. 62
Lekker makkelijk: elektronisch brandkranenboek
p. 14
Workshops zelfredzaamheid schudden mensen wakker
p. 64
RISC-systeem levert informatie én risicobeoordeling
p. 16
Mobile data terminals
p. 66
Blussen met hoge druk in droge stijgleiding
p. 18
Snel schakelen met de opstartbox
p. 68
Efficiënter zoeken met Welanker
p. 20
Vergroten van veiligheidsbewustzijn bij kinderen
p. 70
Op huisbezoek in het kader van brandveiligheid
p. 22
Met één hand een zware aanvalsslang bedienen
p. 72
Geen nood bij brand, veiligheid in de zorg
p. 24
Maatschappelijke stage in teken van brandveiligheid
p. 74
Cobra-systeem: sneller, effectiever, veiliger
p. 26
Helmsteun ‘gewoon een handig ding’
p. 76
Werken aan een groter veiligheidsbewustzijn
p. 28
Dataterminal op telescopische arm
p. 78
Brandveiligheids APK voor gebouwen
p. 30
Snellere inzet met ladderduikstoel
p. 80
Een pijl richting veiligheid
p. 32
Slachtoffers afvoeren wordt een stuk makkelijker
p. 82
LEGO Incidentencity: speels én educatief
p. 34
De toegevoegde waarde van onbemand vliegende waarnemingssystemen
p. 84
Uitruk live op scherm in kazerne
p. 36
Digitale Brandweermarkt voorkomt verspilling
p. 86
Brandweergreep voor slachtoffers met ademluchttoestel
p. 38
Onderzoek naar voordelen ontgassen bluswater
p. 88
Mobiel GIS-systeem bewijst meerwaarde
p. 40
Brandweerscholendag unieke happening
p. 90
Snelsluiting vergroot veiligheid duikers
p. 42
Prioriteit voor brandveiligheid in studentenhuizen
p. 92
Digitale Bereikbaarheidskaart: innovatie in techniek én werkwijze
p. 44
Small-Pack een licht alternatief voor het aanvalskrat
p. 94
Nieuwe besturingssoftware: logisch, simpel en duidelijk
p. 46
Brandweerman Cor populair bij Utrechtse kinderen
p. 96
HeartSafe redt levens
p. 48
Brandweer als professioneel risicoadviseur
p. 98
Een rookmelder die het altijd doet
p. 50
Ruim baan voor talentontwikkeling
p. 100
Toeleiding naar geüniformeerde beroepen stimuleren
p. 52
Augmented Reality voor de brandweer
p. 102
Ruim baan voor de woonwachter
p. 54
De mogelijkheden benutten van scannen op afstand
p. 104
7
6 Voorwoord Innovatie speerpunt voor Brandweer Nederland
Innovatie Moed
De brandweersector werd de afgelopen jaren geconfronteerd met een vreemde paradox. Aan de
Innovatie Moed schrijven we bewust met een ‘d’. Omdat we allemaal weten dat het moed vraagt
ene kant het beeld van een behoudende branche, aan de andere kant een organisatie die in staat
van brandweermensen gestructureerd inhoud te geven aan innovatie: de moed om dingen
blijkt om steeds weer goede, innovatieve ideeën voort te brengen. Voor de NVBR en de Raad van
te willen veranderen. Maar de alternatieve ‘t’ is ook op z’n plaats: innovatie moet! Het zal de
Regionale Commandanten (RRC) was dat in 2009 reden om het programma ‘Innovatie Moed’
komende jaren voor onze sector een van de belangrijkste speerpunten blijven. Daarom roep ik
te lanceren. Hiermee willen we het innoverende vermogen van Brandweer Nederland verder
iedereen nu vast op volgend jaar mee te dingen naar de
vergroten. Het programma staat niet op zich, maar vindt zijn ankers in de doelstellingen van de
Jan van der Heydenprijs 2011!
Strategische Reis en het programma Lerend Vermogen. Aan mij, als regionaal commandant van Limburg-Zuid, is de eer gegund voorzitter te mogen zijn van de stuurgroep van het programma.
We hebben Brandweer Nederland gevraagd ideeën voor innovatie in te zenden en mee te dingen naar de Jan van der Heydenprijs. De inzendingen bestrijken de meest uiteenlopende gebieden en ik ben zeer onder de indruk van het hoge niveau. Iedereen die een bijdrage heeft geleverd zijn wij daar zeer erkentelijk voor.
Voorzitter Regiegroep Innovatie Moed
Fotografie: Rens Plascheck
Jan van der Heydenprijs
Gerard van Klaveren
Inzendingen voor de Jan van der Heydenprijs 2011 kunnen worden gezonden naar: innovatiemoed@nvbr.nl. Voor meer informatie: www.nvbr.nl/innovatiemoed.
De stuurgroep heeft de inzendingen uitvoerig bekeken en beoordeeld. In totaal om precies te zijn 49 innovaties, verdeeld over de jaren 2009 en 2010. De winnaar van de Jan van der Heydenprijs 2009 was het project ‘BHV voor VMBO’ van Brandweer Zeist. Op het moment dat
Jan van der Heyden
ik dit voorwoord schrijf zijn de genomineerden voor de prijs van 2010 ook bekend, maar tijdens het NVBR-jaarcongres mogen de aanwezigen hun stem laten horen en gezamenlijk de winnaar
De NVBR-innovatieprijs is niet zomaar vernoemd naar Jan van der Heyden.
Dat Jan van der Heyden stierf als bemiddeld man was niet te danken aan zijn
kiezen.
Van der Heyden leefde van 1637 tot 1712 en vond onder andere de
schilderijen. De geboren Gorinchemmer (maar vanaf zijn 12e woonachtig in
slangbrandspuit uit. Hij ontwikkelde een beter pompsysteem en een leren
Amsterdam) had ook veel gevoel voor werktuigbouw. Zo ontwierp hij in 1669
Waarom dit boekje?
brandslang, die brandweerlieden in staat stelde een brandhaard dichter te
een betere straatverlichting voor de stad Amsterdam. Ruim 1.800 door hem
Dit boekje, waarin de meeste inzendingen van 2009 en 2010 zijn beschreven, wordt tijdens het
benaderen.
ontworpen lantaarns werden geplaatst. Later volgden er nog vele duizenden
jaarcongres 2010 op 23 en 24 september gepresenteerd. Omdat we razend trots zijn op alle
in onder meer Haarlem, Groningen, Den Haag en Berlijn.
innovatieve ideeën die dit en vorig jaar uit de brandweerorganisatie zijn voortgekomen. Met dit
Hoewel hij brandmeester was bij het brandspuitgilde, was Jan van der Heyden
boekje delen we kennis met elkaar en kunnen we van elkaar leren. We mogen het behoudende
van beroep geen brandweerman maar architectonisch landschapsschilder.
De verbeterde slangbrandspuit van Jan van der Heyden kwam in 1672 op
beeld -dat ik in de eerste alinea schetste- dan van ons hebben afgeschud, het kan geen kwaad
Hij behoort tot de belangrijkste 17de-eeuwse schilders van Nederlandse
de markt. Hij demonstreerde zijn uitvinding bij het stadhuis en vanaf de
de voortdurende vernieuwing binnen onze organisatie geregeld voor het voetlicht te brengen.
stadsgezichten. Opvallend, volgens kenners, was zijn vaardigheid in het
Westertoren. De burgemeester was zo onder de indruk dat hij gelijk voor alle
Met deze uitgave presenteren we deze ideeën en hopen we te bewerkstelligen dat met een flink
weergeven van perspectief.
zestig wijken van de stad een nieuwe brandspuit bestelde.
aantal ideeën daadwerkelijk iets wordt gedaan. Iets waar ik alle vertrouwen in heb.
8
WINAAR 2009
Categorie Maatschappelijk belang Korps:
Brandweer Zeist
Project:
BHV op school
Initiator: Frank Slob
Tientallen leerlingen van de Openbare vmbo/
instantie uit naar stages op het gebied van
mavo Zeist kwamen aan het eind van het
veiligheid. Brandweer Zeist kwam vervolgens
schooljaar 2009-2010 niet alleen met een
met het idee leerlingen op te leiden tot
vmbo-diploma van school, maar ook met het
Bedrijfshulpverlener.
diploma Bedrijfshulpverlener (BHV’er). Het
Frank Slob: “Zo’n opleiding is waardevol voor
fraaie resultaat van een initiatief van de school
iedereen, zeker ook voor jongeren. Omdat je
en Brandweer Zeist.
er het veiligheidsbewustzijn mee vergroot. In dit geval is er ook een voordeel voor ons. Met
Frank Slob van Brandweer Zeist: “Een leerling
dit project slaan we een brug tussen vmbo-
die de school verlaat met een BHV-diploma
leerlingen en de brandweer en dat zou in de
op zak, is geschoold in het omgaan met
toekomst de nodige vrijwilligers op kunnen
beginnende incidenten en heeft daarom
leveren.”
Frank Slob: “Het is allemaal heel goed uitgepakt. Ik vind het vooral mooi voor de
meer kansen op de arbeidsmarkt. Deze leerlingen vertegenwoordigen voor iedere
Motivatie
leerlingen zelf. Het vmbo-onderwijs ligt nogal
werkgever een meerwaarde. Temeer daar de
Het plan van Brandweer Zeist werd enthousiast
eens onder vuur, terwijl er niks mis mee is.
bedrijfshulpverlening bij veel bedrijven een
ontvangen en uitgewerkt voor alle leerlingen
Nu valt er tenminste ook eens iets positiefs te
onderschoven kindje is.”
die de richting Sport, Dienstverlening &
melden.”
Veiligheid (SDV) volgden. Bij de jongeren Beter perspectief
zelf viel het initiatief ook in goede aarde. De
Het project werd in gang gezet door de
motivatie was groot en alle leerlingen slaagden
gemeenteraad van Zeist en de Openbare
voor het examen. De BHV-diploma’s werden
Meer informatie:
vmbo/mavo Zeist, een onderdeel van
in mei aan de leerlingen uitgereikt door
Herman Wesseling,
Scholengemeenschap Schoonoord. Om
burgemeester Janssen van Zeist en Frank Slob.
communicatiemedewerker Brandweer Zeist
vmbo-leerlingen een beter perspectief
Ook andere medewerkers van Brandweer Zeist
(h.wesseling@zeist.nl)
te bieden gingen de gedachten in eerste
waren bij de ceremonie aanwezig.
2009
Vmbo-leerlingen halen BHV-diploma
10
Categorie Organisatie Korps
Brandweer Bronckhorst
Project
Stageplaatsen
Initiator Bennie Hekkelman
Vergrijzing is een maatschappelijk probleem
snuffelen aan het korps, de organisatie en de
Begeleiding
en ook sommige korpsen zien de gemiddelde
activiteiten van de brandweer.”
Bennie Hekkelman: “Het leuke is dat de aanpak heel snel vruchten heeft afgeworpen. De
leeftijd van (vrijwillige) brandweerlieden de laatste jaren omhoog schieten. Bennie
Kweekvijver
eerste drie stagiaires hebben zich allemaal bij
Hekkelman van Brandweer Bronckhorst
De stages kunnen uitgroeien tot een
het korps aangesloten. Ik denk dat het echt
bedacht een nieuwe, laagdrempelige vorm
structurele kweekvijver voor nieuwe aanwas,
een manier is om nieuwe mensen aan boord
van ‘werving en selectie’: stages voor mensen
vermoedt Hekkelman, temeer daar Brandweer
te krijgen. De meeste tijd gaat zitten in de be-
vanaf 17 jaar die geïnteresseerd zijn in de
Bronckhorst er serieus invulling aan geeft.
geleiding van stagiaires, maar het vinden van
brandweer.
Zo worden stagiaires niet aan hun lot
begeleiders kost bij ons geen enkele moeite.
overgelaten, maar worden ze gekoppeld
Mensen vinden het juist leuk om hun kennis
Bennie Hekkelman: “Als je mensen vraagt of
aan een persoonlijke stagebegeleider. De
over te dragen. Het voordeel voor het korps
de brandweer iets voor ze is, hoor je vaak: ‘Het
aspirant-brandweerman of -vrouw krijgt
is dat we nieuwe aanwas krijgen en dat de
klinkt leuk, maar ik weet niet goed wat ik me
vanaf de eerste dag ook eigen kleding om de
mensen die officieel instromen al weten van de
er bij voor moet stellen’. Mensen willen weten
betrokkenheid bij het korps te onderstrepen.
hoed en de rand.”
waar ze aan toe zijn en wat is dan een betere
De personeelsafdeling van de gemeente is
vorm om kennis te maken dan een stage? Ik
bereid gevonden arbeidsvoorwaardelijke zaken
heb het hier intern aangekaart en het idee
en verzekeringen te regelen.
Meer informatie
vond veel weerklank. Geïnteresseerden kunnen
Bennie Hekkelman
hier nu via een stage van maximaal een jaar
(brandweer@bronckhorst.nl)
2009
Met stages nieuwe mensen werven
12
2009
Het gemak van het gierkelderpak Categorie Techniek Korps
Brandweer Skarsterlân (Joure)
Project
Gierkelderpak
Initiator Hein van Dijk
Het is geen lolletje te moeten afdalen in een
Leverancier
maken meerdere korpsen in heel het land
gierkelder om een koe of ander dier dat daarin
Toen het idee er eenmaal was, begon de
gebruik van het pak. De onderlinge contacten
is gevallen te redden. Toch is de brandweer
zoektocht van Hein van Dijk naar iemand die
leidden ook anderszins tot kruisbestuiving.
hiermee belast en in Skarsterlân (bij Joure in
het gierkelderpak kon maken. Uiteindelijk
Hein van Dijk: “De blusgroep die bij ons is
Friesland) komt het nog regelmatig voor ook.
bereikte hij overeenstemming met Matcon in
belast met het redden van vee dat in een
Hein van Dijk ontwikkelde om die reden een
Midden-Beemster, een bedrijf dat onder meer
gierkelder is gevallen, maakt ook gebruik
speciaal gierkelderpak. Een soort aangepast
beschermende kleding maakt. Het prototype
van een speciale takel. Ook daar hadden
waadpak met een capuchon en een uitsparing
van het pak bleek in de praktijk uitstekend
veel andere korpsen nog nooit van gehoord.
om het noodzakelijke ademluchttoestel
bruikbaar. Er werden slechts enkele kleine
Nu worden wij in een steeds groter gebied
inwendig te kunnen dragen. Het gierkelderpak
aanpassingen gedaan voordat tien exemplaren
ingeschakeld voor het redden van vee. De
doet precies wat het moet doen: voorkomen
van het gierkelderpak werden geproduceerd.
aanrijdtijd is vaak iets langer, maar dat wordt gecompenseerd door het feit dat we een dier
dat hulpverleners in aanraking komen met (de geur van) mest of gier.
Het resultaat is zeer tot tevredenheid van Hein
sneller kunnen redden.”
van Dijk. “Het pak is perfect geslaagd. Het Hein van Dijk over zijn vinding: “In een
ademluchttoestel blijft schoon en droog en
gierkelder heb je een ademluchttoestel nodig
als een fles moet worden gewisseld is het een
anders hou je het er echt niet in uit van de
kwestie van de rits openen, de fles vervangen,
stank. Het probleem was dat die toestellen
en de rits weer sluiten. Een kind kan de was
na iedere inzet zo waren vervuild dat je ze
doen.”
eigenlijk net zo goed weg kon gooien. Ik zocht dus naar iets dat het ademluchttoestel
Kruisbestuiving
Meer informatie
helemaal omsluit en ben uiteindelijk
De verhalen over het gemak van het
Hein van Dijk
uitgekomen bij een heel pak.”
gierkelderpak gingen snel rond en inmiddels
(h.vandijk@skarsterlan.nl)
14
11
2009
Lekker makkelijk: elektronisch brandkranenboek Categorie Techniek Korps
Brandweer Boxtel
Project
Tomtom voor bluswatervoorziening
Initiator Peter Hacken In Boxtel en steeds wijdere omgeving zijn
De brandkranen worden als ‘nuttige plaats’
ze enthousiast over het systeem en is het in
(POI, Point of Interest ) in het scherm van het
gebruik. Boxtel zelf gebruikt de vinding al
navigatiesysteem weergegeven.
vier jaar voor de ondergrondse brandkranen. Vorig jaar zijn ook de geboorde putten, de
Update
grootwatertransport opstelpunten (GWT)
Het is wel handig eens in de zoveel tijd een
en de zogenaamde WAS-masten ingevoerd.
update uit te voeren. Een kwestie van het
Volgens de bedenker is het elektronisch
converteren en inlezen van de coördinaten
brandkranenboek een goed alternatief voor de
in het navigatiesysteem. Peter Hacken: “Wij
papieren brandkranenboeken, die uitgaan van
hebben met het waterleidingbedrijf hier de
straten en huisnummers.
afspraak dat ze elk kwartaal de coördinaten
Peter Hacken: “Het systeem is goedkoop
van de ondergrondse brandkranen doorgeven.
In het gewone navigatiesysteem alle
en makkelijk up-to-date te houden. Dit in
Met een paar simpele handelingen kunnen we
beschikbare bluswatervoorzieningen in één
tegenstelling tot de papieren versie.”
het systeem dan updaten. In de regio BrabantNoord zet de waterleidingmaatschappij de
oogopslag in beeld bij de locatie waar je je bevindt. Het kan met de ‘Tomtom’ die
Coördinaten
nieuwe coördinaten gewoon iedere keer op
Peter Hacken, onderhoudsmedewerker van
Voor het systeem in gebruik kan worden
intranet. Dan weet je zeker dat je beschikt
Brandweer Boxtel, heeft ontwikkeld.
genomen moeten de coördinaten van de
over de meest actuele informatie.”
brandkranen bij de waterleidingmaatschappij Een ‘elektronisch brandkranenboek’ noemt
worden opgevraagd. Ze moeten vervolgens
hij zijn vinding. De werking is simpel. Bij een
worden omgezet, zodat ze herkenbaar zijn
uitruk loopt het systeem gewoon mee met de
voor het navigatiesysteem. Eventueel kan
route die wordt gereden en alle beschikbare
aanvullende informatie worden toegevoegd,
Meer informatie
bluswatervoorzieningen verschijnen
zoals bijvoorbeeld de diameter van de
Peter Hacken
automatisch op het scherm.
leiding en het nummer van de brandkraan.
(pha@boxtel.nl)
Hoofdscherm
Kaart scherm met aanvullende informatie OBK. Zoals nummer en eventueel diameters.
16 RISC: gedetailleerde object informatie voor verschillende partners
Categorie Organisatie Korps
Veiligheidsregio Utrecht
Project
Risico-objecten Informatiesysteem voor Calamiteiten (RISC)
Initiator René Roke kunnen delen van digitale informatie van Het klinkt bijna te mooi om waar te
is dat die informatie vervolgens ‘versleuteld’
verschillende partijen en de analysemethodiek
zijn. Een systeem waarop je één keer
heen en weer gezonden kan worden.
die eraan is gekoppeld. “Tijdens incidenten is nu altijd real time informatie beschikbaar
inlogt en vervolgens toegang krijgt tot verschillende informatiebronnen met
Analysemethodiek
voor iedereen die toegang heeft tot deze
data over bijvoorbeeld het aantal mensen
Aanvullend op de verzameling met elkaar
beveiligde webapplicatie. Daarnaast ontstaan
in een pand, bluswatervoorzieningen,
communicerende databases, is een
door het bundelen van informatie nieuwe
bereikbaarheidskaarten, de opslag van
analysemethodiek ontwikkeld waarmee
inzichten in de inschatting van risico’s en daar
gevaarlijke stoffen, GHOR-specifieke
automatisch, per object en aan de hand van
kan pro-actief op worden geanticipeerd. Een
informatie en gegevens over cultureel
een vragenlijst met risico-indicatoren, een
uitwerking die ook past in de visie die de
historisch erfgoed. En dat allemaal inclusief
risicobeoordeling kan worden gemaakt. De
brandweer in de nota ‘Strategische Reis’ heeft
een risicobeoordeling en beschikbaar in
uitkomst van de analyse van deze ‘gestapelde’
vastgelegd.”
zowel de ‘koude’ als de ‘warme’ fase van de
risico’s, wordt inzichtelijk gemaakt in
hulpverlening.
objectgerelateerde staafdiagrammen. Deze
Gedurende de looptijd van dit project
kunnen per geografisch gebied worden
hebben studenten van de opleiding Integrale
Op initiatief van René Roke ontwikkelde de
getoond. Op die manier wordt er inzicht
Veiligheidskunde data van de duizenden
Veiligheidsregio Utrecht (VRU) zo’n systeem:
verkregen in die objecten waarvan de
objecten verwerkt. Daarnaast heeft de VRU
het Risico-objecten Informatiesysteem voor
voorspelbare scenario’s zodanig zijn dat
nauw samengewerkt met verschillende
Calamiteiten (RISC). Iedere ketenpartner die
het basiszorgniveau ontoereikend is en
professionals van brandweerkorpsen in deze
meedoet in het traject zorgt zelf voor het
er meer anticipatie vereist is dan normaal
regio. “Daarmee zorgen we gelijk voor een
beheer en de actualiteit van de eigen data.
(geaccepteerde risico’s).
breed draagvlak”, aldus Hendriët Wanders.
Binnen de RISC-familie communiceren de verschillende databases ‘achter de schermen’
Hendriët Wanders, medewerker Pro-actie bij
met elkaar, waarbij slechts de informatie
de VRU en actief betrokken bij RISC, is laaiend
Meer informatie
wordt gedeeld die relevant is voor de
enthousiast, met name over de combinatie
via www.vru.nl of bij Hendriët Wanders
risicobeoordeling. Een bijkomend voordeel
van twee aspecten: het snel en eenvoudig
(h.wanders@vru.nl of risc@vru.nl)
Bij toename van het geschatte risico, van een object, neemt ook de afwijking ten opzichte van standaard toe. Analysemethodiek Aanvullend op voornoemde verzameling van met elkaar communicerende databases is een analysemethodiek ontwikkeld waarmee per stationair object (geo-georiënteerd) automatisch een risicobeoordeling wordt gegenereerd aan de hand van een vragenlijst met risico-indicatoren. De uitkomst van deze gestapelde risico’s wordt inzichtelijk gemaakt in staafdiagrammen; expert judgement wordt hierdoor concreet gemaakt. Sommatie van de objectgerelateerde diagrammen leidt tot een weergave die aansluit bij het sturingsdriehoek (zie figuur). Uitgangspunt hierbij is dat er in ieder geografisch gebied objecten zijn met voorspelbare scenario’s waarvan de gevolgen potentieel zo groot zijn dat het basiszorgniveau alleen niet meer toereikend is. Innovatie Naast dat de informatie snel en eenvoudig digitaal wordt gedeeld tussen de verschillende partijen, is de aanvullende analysemethodiek als onderdeel van het systeem een kers op de taart. Door het bundelen van informatie leidt de inschatting van risico’s tot nieuwe inzichten waarop proactief kan worden ingespeeld; een uitwerking die past binnen de visie van de ‘Strategische Reis’. Uitwerking Voor de dataverwerking van de duizenden objecten in de regio werkt de VRU samen met studenten van de opleiding Integrale Veiligheidskunde. Het gedachtegoed achter de analysemethodiek verschaft hen inzicht in de proactieve denkwijze en dat leidt tot een boeiende stage. Daarnaast heeft het betrekken van verschillende professionals vanuit de brandweerkorpsen in de regio gezorgd voor een breed draagvlak. Meer informatie Wilt u meer weten? Mail naar RISC@vru.nl of neem contact op met de afdeling Risicobeheersing van de Veiligheidsregio Utrecht, www.vru.nl.
2009
RISC-systeem levert informatie én risicobeoordeling
Het klink te mooi om waar te zijn, maar de VRU heeft het gerealiseerd: een systeem waarmee via één inlog toegang mogelijk is tot verschillende informatiebronnen met data over bijvoorbeeld het aantal mensen in een pand, bluswatervoorziening, bereikbaarheidskaarten, opslag gevaarlijke stoffen, GHOR specifieke informatie en kennis over cultureel historisch erfgoed. Dit alles inclusief een risicobeoordeling!. Ook zijn deze gegevens zijn beschikbaar voor zowel de ‘koude’ als de ‘warme’ fase van de hulpverlening. De Veiligheidregio Utrecht (VRU) ontwikkelde zo een systeem waarbij slechts die informatie wordt gedeeld die voor de desbetreffende hulpverlener relevant is. Iedere partij zorgt zelf voor het beheer en de actualiteit van de data; de verschillende databases communiceren binnen RISC met elkaar.
18
17
Categorie Techniek Korps
Brandweer Leerdam
Project
Droge stijgleiding hoge druk
Initiator Johan den Hertog
Iedereen in de brandweerwereld kent de
Met een lage druk droge blusleiding moet
Volgens bedenker Johan den Hertog,
droge blusleidingen. Leidingen in gebouwen
altijd eerst worden gecontroleerd of alle
preventiemedewerker bij de Brandweer
waarmee grote afstanden worden overbrugd.
afsluiters in het gebouw dicht zijn.
Leerdam, zitten er tal van voordelen aan
De droge blusleiding is een hulpmiddel om
het nieuwe systeem. “Allereerst heb je heel
sneller water op het vuur te krijgen. Dat kan
Minder belasting
snel water op het vuur met een minimale
met een lage druksysteem en met een hoge
Een groot voordeel is dat de brandweer met
belasting voor het brandweerpersoneel.
druksysteem. Een innovatieve techniek maakt
een lichte en compacte hoge drukslang onder
Daarnaast heb je geen tijdverlies omdat de
het nu mogelijk het hoge druksysteem ook te
de arm naar boven kan lopen. Met een lage
afsluiter moet worden gecontroleerd en de
gebruiken in een droge stijgleiding.
druksysteem moeten twee brandweerlieden
nevenschade is beperkt omdat met minder
eerst een loodzwaar aanvalskrat van 60 kilo
water wordt geblust. Daar komt nog bij dat
In het nieuwe blussysteem is de tankinhoud
naar boven sjouwen. Met als gevolg dat
geen extra communicatie noodzakelijk is met
van 2.000 liter bluswater van een
een brandweerman al behoorlijk afgemat is
de pompbediende. Allemaal voordelen die
brandweerauto voldoende voor de eerste
voordat hij Ăźberhaupt met de eerste blussing
niet opwegen tegen de geringe kosten van de
bluspoging. Het leidingwerk is binnen een
kan beginnen.
noodzakelijke aanpassingen.
aantal minuten gevuld met water, waarna de brandweer direct over kan gaan tot het
Naast een aanpassing van de stijgleiding moet
blussen onder hoge druk (40 bar). Dat kan
voor het gebruik van dit nieuwe systeem ook
door gebruik te maken van een speciaal
het brandweervoertuig een kleine aanpassing
ontwikkelde knikkoppeling. De hoge drukslang
ondergaan. De Brandweer Leerdam heeft
kan altijd en direct worden gekoppeld,
inmiddels de koppelingen vernieuwd en bij elk
Meer informatie
ongeacht of de druk al in de leiding aanwezig
voertuig zijn vier lichtgewicht slangen van elk
Johan den Hertog
is. Dit is ook het bijzondere van het systeem.
20 meter bijgeplaatst.
(johan.den.hertog@leerdam.nl)
2009
Blussen met hoge druk in droge stijgleiding
20
2009
Efficiënter zoeken met Welanker Categorie Techniek Korps
Brandweer Zoetermeer
Project
Welanker
Initiator René van Wel
René van Wel ontwikkelde een technisch
Het Welanker is door het korps Zoetermeer
Waardevolle aanvulling
hulpmiddel voor duikers bij zoekacties onder
uitvoerig getest. Duikinstructeurs hebben zich
“Een vervelende situatie”, vindt René van
water. Welanker noemt hij zijn vinding, die
gebogen over de toepassingsmogelijkheden in
Wel, die onderzoekt hoe het probleem
zorgt voor een betrouwbare verankering
relatie tot verschillende zoekmethoden en er
kan worden opgelost. “Voor mij en voor
van de zoeklijn in het gebied waarin wordt
is een film gemaakt waarin de mogelijkheden
de hele werkgroep Duikers Haaglanden is
gezocht. Het anker (soms met een boei eraan)
worden toegelicht. Alle veiligheidsregio’s in
duidelijk dat het Welanker een waardevolle
wordt in de grond gedraaid. Vervolgens wordt
Nederland hebben via hun duikwerkgroep een
aanvulling is op de bestaande hulpmiddelen
de zoeklijn aan het anker vastgemaakt, zodat
kopie van de film ontvangen.
bij het brandweerduiken. Met het anker kan
Het voordeel hiervan is dat duikers effectiever
Toetsing
efficiënter, worden gezocht. Daarnaast zijn
kunnen zoeken.
De film en alle testresultaten zijn gebundeld
zoekmethoden die voorheen niet of moeilijk
en ter toetsing aangeboden aan de Vakgroep
toe te passen waren, nu wel uitvoerbaar.
René van Wel: “Het Welanker kan worden
BWB (Bestrijding Waterongevallen Brandweer).
Volgens mij vergroot deze vinding de
gebruikt bij het zoeken vanaf de boot en
In juli gaf de vakgroep toestemming voor het
mogelijkheden die er zijn in het ‘gouden uur’,
bij alle gangbare zoekmethoden: de hele
gebruik van het Welanker en kort daarna
het eerste uur na een ongeval, aanzienlijk.”
cirkelmethode, de diagonaalmethode en de
werd bekend dat in de nieuwe les- en leerstof
bodemlijnmethode. Daarnaast hebben we een
Brandweerduiken van de Nbbe (Nederlands
nieuwe, snelle zoekmethode ontwikkeld, de
bureau brandweerexamens) de bestaande
Welanker halve cirkelmethode. Deze wordt
zoekmethoden zijn geschrapt, omdat deze
gebruikt op plaatsen waar je met de huidige
in de praktijk niet werken. Het bestaan van
zoekmethoden niet uit de voeten kunt.”
Het Welanker was bij het opstellen van de nieuwe leerstof echter nog niet bekend, met
Meer informatie
als gevolg dat gebruik in de praktijk in principe
René van Wel
nog niet is toegestaan.
(r.van.wel@zoetermeer.nl)
Fotograaf: Eric de Vries, Den Haag
door duikers sneller en nauwkeuriger, dus
de duiker de lijn altijd strak kan zwemmen.
22
GENOMINEERD 2009
2009
Op huisbezoek in het kader van brandveiligheid Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Amersfoort
Project
Veilig Wonen
Initiator Bas Gul
Overal waar mensen wonen bestaat
bij mensen thuis. Tijdens zo’n bezoek wordt
Inspireren
brandgevaar. Gelukkig kan veel leed worden
samen met de bewoner gekeken naar de
Bas Gul, senior adviseur veiligheid bij
voorkomen door de risico’s te verkleinen
brandveiligheid, met als doel mensen bewust
Brandweer Amersfoort over het project:
en bewoners zo goed mogelijk voor te
te maken van mogelijk brandonveilige situaties
“Deze aanpak is nieuw voor Nederland,
bereiden op een eventuele brand. Amersfoort
in hun woning. Ook wordt aangeboden gratis
maar in Engeland werken ze al langer zo.
startte als eerste gemeente in Nederland
rookmelders te monteren. In 85% van de
Wij hebben ons laten inspireren door een
een project om de kans op woningbranden
huizen bleek geen rookmelder aanwezig of ze
vergelijkbaar project met woningbezoeken
te verkleinen: Veilig Wonen. Het project,
functioneerden niet goed.
in Liverpool. Cijfers daar tonen aan dat het
dat werd genomineerd voor de Jan van der
project erg succesvol is. Of dat hier ook zo is
Heydenprijs, gaat over het vergroten van
7.000 woningbranden
zullen we moeten afwachten, maar de eerste
het brandveiligheidsbewustzijn bij mensen
In Nederland breekt jaarlijks in ongeveer
voortekenen zijn goed. Er zijn veel rookmelders
in combinatie met het verbeteren van de
7.000 woningen brand uit. Daarbij overlijden
geplaatst en onderzoek wijst uit dat bewoners
brandveiligheid in woningen.
gemiddeld zo’n 60 bewoners en raken 500
zich nu meer bewust zijn van brandgevaarlijke
mensen gewond. De meeste slachtoffers
Een indrukwekkend document met veel
De Veilig Wonen-aanpak draait om community
worden verrast in hun slaap en stikken. Engels
informatie over hoe de brandveiligheid
safety. Een begrip dat door de Amersfoortse
onderzoek heeft aangetoond dat het aantal
van woningen systematisch kan worden
brandweer wordt omschreven als: ‘Het
doden en gewonden met minimaal de helft kan
gecontroleerd en verbeterd, en hoe het
vergroten van de fysieke en sociale veiligheid
worden teruggebracht als alle woningen worden
brandveiligheidsbewustzijn van bewoners
in de wijk in samenwerking met andere
voorzien van rookmelders. De dekkingsgraad
kan worden vergroot. Het handboek, dat
betrokken partijen. De eerste focus ligt op
van rookmelders in woningen in Nederland
gratis is te downloaden van de site www.
brandveiligheid met aansluiting op andere
wordt op dit moment door het Ministerie van
veiligwonenamersfoort.nl, is samengesteld
veiligheidsthema’s’.
VROM geschat op ongeveer 70%.
op basis van ervaringen, methoden en
Meer informatie
middelen van Brandweer Amersfoort. Het
Bas Gul (b.gul@amersfoort.nl) of www.veiligwonenamersfoort.nl
Centraal in het project staat de mogelijkheid
In mei 2010 verscheen in het kader van het
korps paste de Veilig Wonen-aanpak van 2006
van een vrijblijvende brandveiligheidscontrole
project het Handboek Veilig Wonen.
tot 2010 toe in drie Amersfoortse wijken.
situaties.”
24
2009
Geen nood bij brand, veiligheid in de zorg Categorie Maatschappelijk belang Korps
Hulpverlening Gelderland-Midden
Project
Geen nood bij brand, veiligheid in de zorg
Initiator Hulpverlening Gelderland-Midden afdeling Brandpreventie
Wist u dat in 2007 in gezondheids-
Jos Meeuwsen van Hulpverlening
dat situaties die niet goed zijn, sneller worden
Twintig Gelderse zorginstellingen doen
zorginstellingen in Nederland liefst 1.100
Gelderland-Midden: “‘Geen nood bij
aangepakt zonder dwang. Uiteraard adviseert
inmiddels mee en ook de Veiligheidsregio
binnenbranden waren met een totale schade
brand’ is een samenwerkingsproject tussen
de brandweer daarbij ‘op maat’ hoe bepaalde
Drenthe heeft het project omarmd.
van 84 miljoen euro? Vast niet. Bij de afdeling
brandweerkorpsen en zorginstellingen. De
situaties kunnen worden verbeterd.
Meeuwsen: “De reacties zijn uitsluitend
Brandpreventie van Hulpverlening Gelderland-
praktijk is dat een brandpreventiemedewerker
Midden deden deze cijfers de wenkbrauwen
en medewerkers van zorginstellingen samen
Jos Meeuwsen: “In die fase start ook het
fronsen. En dat niet alleen. Er werd een project
met bewoners ‘op expeditie’ gaan door een
e-learningtraject dat helemaal is toegesneden
ontwikkeld: ‘Geen nood bij brand, veiligheid
gebouw. Ze kijken naar wat goed en fout is
op het eigen gebouw. En eventueel houden
in de zorg’.
op het gebied van veiligheid. De rol van de
we nog een ontruimingsoefening met de
brandpreventiemedewerker is niet controlerend,
bhv’ers van de instelling.”
Doel van ‘Geen nood bij brand’, dat in april
positief.”
maar adviserend en informerend.” Jos Meeuwsen beaamt dat ‘Geen nood bij
2010 de Innovatieprijs Brandveiligheid 2010 won, is samenwerken aan het verbeteren
Brandweermensen die meewerken krijgen
brand’ een flinke investering vraagt van
van de brandveiligheid in zorginstellingen
vooraf een communicatietraining die
brandweerkorpsen, maar volgens haar verdient
door kennisuitwisseling met medewerkers
gericht is op het omgaan met bewoners
het project zichzelf terug. “De bewustwording
én bewoners. Binnen het project is nog een
van zorginstellingen. Na de veiligheidscheck
van brandveiligheid in de instellingen gaat
aanpalend traject, namelijk het trainen van
bespreken ze de bevindingen en leggen
met sprongen vooruit en je krijgt een zekere
medewerkers door e-learning. Centraal hierin
die vast in een verslag met foto’s. Voor de
continuïteit in veiligheidsmanagement.
staan de antwoorden op de vragen: wat te
leidinggevenden van een instelling en de
Onze ervaring is bovendien dat meer met
doen om brand te voorkomen en hoe te
brandweer is dan in één oogopslag te zien
aanbevelingen wordt gedaan als er, zoals bij
Meer informatie
handelen als het onverhoopt mis gaat.
waar het aan schort. Het belangrijkste effect is
dit project, geen dwang op zit.”
www.geennoodbijbrand.nl
26
27
GENOMINEERD 2009
Categorie Techniek Korps
Gezamenlijke Brandweer, Rozenburg
Project
Cobra-blussysteem
Initiator Raymond Bras
De Gezamenlijke Brandweer in Rozenburg
samenwerkingsverband van meer dan vijftig
brand worden beperkt. Eventueel kan het
nam in het voorjaar van 2009 het Cobra-
bedrijven in het haven en industriegebied
systeem worden gebruikt in combinatie met
blussysteem in gebruik. Met dit apparaat
van Rotterdam en de gemeente Rotterdam.
een geltoevoeging. Een object dat is bedekt
kunnen binnenbranden, bijvoorbeeld in
“Neem alleen het gevaar van een backdraft of
met gel is gedurende een bepaalde tijdsduur,
moeilijk toegankelijke ruimten zoals containers
een flash-over. Binnen een paar seconden is
afhankelijk van de intensiteit van de brand,
en scheepsruimen, van buitenaf worden
dat ingedamd. Ook dikke stalen of betonnen
beschermd tegen brandoverslag.
geblust. Met het Cobra-systeem wordt de
muren zijn geen probleem. Als de grit wordt
inzet van de brandweer sneller, effectiever en
toegevoegd, heb je gegarandeerd binnen de
Het apparaat van de Gezamenlijke Brandweer
veiliger.
kortste keren een gat in de wand. Met gebruik
in Rozenburg is aangeschaft met een subsidie
van relatief weinig water bovendien.”
van het Ministerie van Binnenlandse Zaken
Met een trekker op de Cobra-bluslans kan de
en gestationeerd in de kazerne in Hoogvliet.
brandweerman een grit van ijzeroxide aan het
Knock down
Bij het verstrekken van de subsidie is het
water toevoegen. Hierdoor ontstaat binnen
Bras erkent dat de brand in sommige gevallen
ministerie er vanuit gegaan dat het systeem
enkele seconden een gaatje in de wand van de
niet gelijk is geblust. “Maar er is op z’n minst
ook bij andere incidenten dan brand kan
ruimte waarop wordt gespoten. Door dit gat
sprake van een flinke knock down, die het
worden ingezet. De Gezamenlijke Brandweer
kan vervolgens een hoge druk waterstraal (300
eenvoudiger en veiliger maakt de ruimte te
heeft toegezegd de inzetmogelijkheden in
bar) worden verneveld. Omdat de verneveling
betreden en de rest van de brand op een
multidisciplinair verband te onderzoeken en
tien keer zo groot is als normaal, wordt de
traditionele manier te blussen.”
daar verslag van uit te brengen.
brand in de ruimte op een effectieve manier bestreden.
Veiliger, effectiever en sneller zijn niet de enige pluspunten van het Cobra-systeem,
Meer informatie:
“Het Cobra-systeem heeft een aangetoonde
dat van Zweedse makelij is. Ook de schade
www.gezamelijke-brandweer.nl of
meerwaarde”, stelt Raymond Bras van de
die wordt aangericht is in vrijwel alle gevallen
www.ccs-cobra.com
Gezamenlijke Brandweer, een publiek-privaat
minder, waardoor de herstelkosten na de
2009
Cobra-systeem: sneller, effectiever, veiliger
28
2009
Werken aan een groter veiligheidsbewustzijn Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Project
(Brand)veilig leven in de praktijk: evidence based voorlichting over brandveiligheid
Initiators Annette de Wolde (Brandweer Amsterdam-Amstelland), Rob Baardse (Brandwonden Stichting)
Op de vraag waarom andere
is tussen doden en slachtoffers bij een brand,
(vrijwillige) korpsleden. Het materiaal is getest
Andere partners waarmee Brandweer
brandweerkorpsen ‘Brandveilig leven’ over
het wijktype, het woningtype, de oorzaak,
in verschillende wijken in Amsterdam met een
Amsterdam-Amstelland en de Brandwonden
zouden moeten nemen, is het antwoord van
rookmelders en vluchtgedrag. Dit aangevuld
hoog percentage sociale huurwoningen (90%
Stichting samenwerken zijn Stichting
de projectleiding kort maar krachtig: omdat
met de uitkomsten van een eerder onderzoek
en meer). De bewonerspopulatie bestond
Consument en Veiligheid, het Nederlands
het eenvoudig is te implementeren en omdat
van de Brandwonden Stichting, dat aantoont
gemiddeld uit 50% autochtonen en 50%
Instituut voor Fysieke Veiligheid (NIFV), de
de effecten, naar verwachting, groot zijn. Of
dat voorlichting effectief is.
allochtonen.
NVBR en de Vrije Universiteit Amsterdam.
Voorlichtingsmodel
Begonnen is met een nulmeting over
Annette de Wolde van de Brandweer
Het voorlichtingsmodel gaat uit van het voor
brandveiligheid aan de hand van een
Amsterdam-Amstelland over ‘Brandveilig
Het project, dat door het Ministerie van
de hand liggende gegeven dat onveilig gedrag
vragenlijsten. De meting is uitgevoerd
leven’: “We verwachten dat deze aanpak
VROM met 40.000 euro is gesubsidieerd,
sneller tot brand leidt dan veilig gedrag.
door studenten van de opleiding Besturen
leidt tot een groter veiligheidsbewustzijn. Als
gaat uit van de aanname dat bewoners die
Waarbij de brug van onveilig naar een groter
van veiligheid van de Vrije Universiteit van
dat werkelijk zo blijkt te zijn kunnen we het
dicht bij een pand wonen dat is afgebrand,
veiligheidsbewustzijn kan worden geslagen
Amsterdam. Tegelijkertijd werden twee
project via de NVBR landelijk uitrollen.”
na de brand meer openstaan voor
door gerichte voorlichting, met name aan
brandweermensen opgeleid tot voorlichter.
voorlichting over brandveiligheid. Hiervoor
risicogroepen die niet worden bereikt met
Om de verschillen te meten wordt voorlichting
is een gestandaardiseerd voorlichtingsmodel
reguliere campagnes. Deze aanpak moet
gegeven voor en na een brand door
ontwikkeld, inclusief voorlichtingsmateriaal.
leiden tot minder doden door brand, minder
brandweermensen in uitrukpak. Hierbij
brandwonden en minder inhalatietrauma’s.
zijn ook consulenten van de Brandwonden
Meer informatie:
Stichting betrokken.
Annette de Wolde
dat werkelijk zo is, valt uiteraard pas te zeggen als meer resultaten bekend zijn.
‘Brandveilig leven’ is gestoeld op de bewezen feiten dat twee op de drie branden ontstaan
In principe kan de voorlichting met een
(a.dewolde@brandweeraa.nl),
door menselijk handelen en dat er een relatie
minimum aan training worden gegeven door
Rob Baardse (rbaardse@brandwonden.nl)
30
Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Haaglanden
Project
Brandveilig Gebruik Bouwwerken
Initiator Brandweer Haaglanden
Om het bewustzijn van gebruikers met
opgesteld met 21 aandachtsvelden. De
organisatorische brandveiligheidsaspecten. Het
betrekking tot brandveiligheid te vergroten
‘verzwaring’ in vergelijking met normale
rapport met bevindingen komt in het bezit
heeft de Brandweer Haaglanden in 2008 het
brandveiligheidsaspecten ligt vooral
van de gebouweigenaar. Wanneer voldoende
project Brandveilig Gebruik Bouwwerken (BGB)
op het organisatorische vlak (aantal
punten worden gescoord en geen ‘ko’s’
geïnitieerd. Het project is gebaseerd op het
ontruimingsoefeningen, aantal BHV-ers, etc.).
worden behaald, wordt het pand door KIWA gecertificeerd. Als er niet voldoende punten
idee van een APK-keuring voor gebouwen, die nooit een wettelijke basis heeft gekregen. Het
De bedoeling is om bij bestaande gebouwen
worden gehaald of ‘ko’s’ worden uitgedeeld,
BGB-project gaat uit van vrijwillige deelname.
te komen tot een ‘geaccepteerd niveau van
krijgt de gebruiker de mogelijkheid de
brandveiligheid’. Een aantal onafhankelijke
geconstateerde gebreken te verhelpen, waarna
Eigenaren van gebouwen wordt de
partijen is gerechtigd de controles ten
een tweede opname mogelijk is.
mogelijkheid geboden hun pand te laten
behoeve van het keurmerk uit te voeren.
controleren op alle brandveiligheidsaspecten.
Het niveau wordt bepaald door het bereiken
Haaglanden is de eerste regio waar gebouwen
Gebouwen die goed uit de controle komen
van een score via een opnamerapport, dat is
het keurmerk hebben gekregen. Inmiddels is er
krijgen het keurmerk ‘Brandveilig Gebouw’.
vastgesteld door de klankbordgroep. Hierin
in het hele land beweging zichtbaar. Met name
De hoop en verwachting zijn dat als gevolg
hebben zitting vertegenwoordigers van
veiligheidsregio’s, verzekeringsmaatschappijen
van deze aanpak ook de beheerders van
Brandweer Haaglanden, KIWA en Dijkoraad
en adviesbureaus benadrukken het belang van
het gebouw en de gebruikers van panden
Viavesta, een bedrijf dat is gespecialiseerd
het keurmerk ‘Brandveilig gebouw’.
bewuster met brandveiligheid omgaan.
op het gebied van brandpreventie en brandweerondersteuning.
Beoordelingsrichtlijn Voor de certificering van gebouwen
Opname
is in samenwerking met KIWA
In de praktijk betekent dit dat een
Meer informatie:
en een aantal zorginstellingen in
gecertificeerd bedrijf een opname doet van
www.brandveilig.info
Haaglanden een beoordelingsrichtlijn
alle bouwkundige, installatietechnische en
2009
Brandveiligheids APK voor gebouwen
32
2009
Een pijl richting veiligheid Categorie Techniek Korps
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Project
aanpassing hoge drukslang
Initiator Wessel Slagter
De simpelste ideeën zijn vaak de beste. Wat
De redenatie van de Amsterdamse
daarmee is gemoeid kan nooit hoog zijn en de
te denken van het plan van Wessel Slagter
brandweerman is dat er in brandsituaties altijd
veiligheid is er mee gediend. Zeker in een tijd
van Brandweer Amsterdam-Amstelland
een slang mee naar binnen wordt genomen.
als deze waarin veiligheid overal als een rode
om brandweerslangen te voorzien van een
Waarom die slang dan niet laten bedrukken
draad doorheen loopt, leek het me een aardig
fluorescerende pijl die wijst in de richting van
met duidelijke pijlen die de richting aangeven
idee.”
de uitgang? Een kleine moeite en iedereen
naar buiten, daar waar het veilig is. Zo’n
begrijpt dat de veiligheid ermee is gediend.
aanwijzing kan nooit kwaad, zeker niet in
Dat het idee goed is, lijdt geen twijfel. Maar
noodsituaties.
ingangen bij productiebedrijven van slangen heeft Wessel Slagter nog niet. “Als iemand mij
Toen het idee in zijn hoofd was geboren ging Wessel Slagter op internet op zoek
Investering
op het spoor kan zetten laat hij dan contact
naar korpsen die zo’n aanwijzing al op hun
Wessel Slagter: “Op hoge drukslangen staat
met me opnemen.”
slangen hadden staan en naar bedrijven die
vaak een heleboel informatie. De maximale
hoge drukslangen kunnen bedrukken. Tot zijn
drukbelasting, diameter, product- en
verbazing vond hij geen van beide. “Het idee
typenummer en meer van dat soort zaken. Het
Meer informatie:
is natuurlijk heel simpel, maar blijkbaar is er
mooiste zou zijn als er in het productiestadium
Wessel Slagter
toch niemand eerder opgekomen.”
voortaan ook pijlen op worden gedrukt.
(w.slagter@amsterdamaa.nl)
Bijvoorbeeld om de meter. De investering die
34
Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Houten en Brandweer De Meern
Project
LEGO Incidentencity
Initiators André Overeem en Evert de Graaf
Hoe brengen we het werk van de brandweer
spannend is. Een leuke branche dus om in te
en van een brand op de tribune van een
op een speelse en educatieve wijze onder de
werken of als vrijwilliger in actief te zijn.”
voetbalstadion tot een paard dat in de sloot is beland. André Overeem en Evert
aandacht? Op die vraag bedachten André Overeem en Evert de Graaf een origineel
19 vierkante meter
de Graaf: “LEGO is prachtig speelgoed om
antwoord. Met tienduizenden LEGO-steentjes
De eerste opzet van LEGO Incidentencity
iets zichtbaar te maken. De Incidentencity
bouwden ze een stad, waarin van alles
dateert van 2004. De stad, die toen te zien
is zo langzamerhand een wat uit de hand
gebeurt. Vandaar de toepasselijke naam
was tijdens LEGOworld in Zwolle, was in het
gelopen hobby, maar we bereiken er wel
LEGO Incidentencity. De stad is net als onze
begin 3 vierkante meter groot. Inmiddels
mee dat de activiteiten van de brandweer
samenleving voortdurend in beweging en dat
bestrijkt de oppervlakte van de stad 19
onder de aandacht komen van kinderen, de
oefent een grote aantrekkingskracht uit op
vierkante meter. LEGO Incidentencity speelt
brandweerlieden van de toekomst.”
kinderen.
voortdurend in op actuele incidenten die aan bod komen in het Jeugdjournaal op televisie.
“De kracht van LEGO Incidentencity ligt in de
De opstelling wijzigt dus steeds en zo blijft
eenvoud, de omvang en de herkenbaarheid”,
de City uniek. Nergens anders in de wereld
zeggen André Overeem en Evert de
bestaat een vergelijkbare educatieve opstelling
Graaf. “We zijn allemaal jong geweest en
specifiek gericht op de brandweer.
bijna iedereen heeft met LEGO gespeeld.
De Incidentencity is jaarlijks op verschillende
De imposante gebouwen en tientallen
plaatsen in ons land te zien. Veel korpsen
brandweerwagens hebben een magnetische
halen de activiteit in huis bij de opening van
aantrekkingskracht op kinderen én ouders.
een nieuwe kazerne of voor een Open Dag.
En het is allemaal zo realistisch mogelijk. We maken het niet spectaculairder dan het
In de Incidentencity zijn momenteel 23
Meer informatie:
is. Zo ervaren kinderen op speelse wijze dat
incidenten verwerkt, variërend van een
www.incidentencity.nl
het brandweervak veelzijdig, uitdagend en
vliegtuigcrash op Schiphol tot een bosbrand
2009
LEGO Incidentencity: speels én educatief
36
2009
Uitruk live op scherm in kazerne Categorie Techniek Korps
Zuidwest-Drenthe
Project
videobeelden
Initiator Willy Alberts
‘Zien doet verkopen’, gaat volgens Willy
een kijkje nemen om te weten hoe en wat.
opgeroepen. Dat is handig voor oefeningen
Alberts op voor zijn vinding om videobeelden
Met dit systeem is dat niet meer nodig en het
en evaluaties”, aldus de initiatiefnemer, die
van een brand of ander incident live over te
werkt nog heel eenvoudig ook. Daarom zeg ik:
denkt dat het systeem met videobeelden ook
brengen naar een kazerne of andere locatie.
‘zien doet verkopen’.”
zijn nut kan bewijzen bij andere, grootschalige incidenten.
Alberts: “Geen onhandig gedoe meer met piepers, maar gewoon op een scherm kunnen
Kastje
volgen wat er gebeurt. Ik denk dat hier een
De camera waarmee de opnamen worden
Belangstelling
grote vraag naar komt.”
gemaakt is gemonteerd op de hoogwerker en
Op dit moment is alleen nog de hoogwerker
is aangesloten op een SpyBox, een speciaal
van Brandweer Zuidwest-Drenthe voorzien
Van een ploeg brandweerlieden die wordt
kastje dat data verzamelt en opslaat. Met
van het systeem, maar de bedoeling is dat snel
gealarmeerd als een brand wordt gemeld,
een WiFi-verbinding worden de opnamen
meerdere auto’s volgen. Andere korpsen en
kan doorgaans slechts een beperkt aantal
online doorgestuurd naar de server op de
diensten tonen inmiddels ook belangstelling.
mensen in de auto mee naar de plek van
kazerne. Daar kunnen de niet-aanwezige
Willy Alberts: “Bijvoorbeeld het Regionaal
het onheil. De anderen blijven achter in de
brandweerlieden de GPS-positie van de auto
Operationeel Team. Daar hebben we het
kazerne in afwachting van de dingen die
volgen op de kaart en de beelden op een
systeem gepresenteerd tijdens een oefening
komen gaan. Om toch ‘aanwezig’ te kunnen
scherm.
hier in de regio. Of ze overgaan tot aanschaf
zijn ontwikkelde Willy Alberts samen met
De hoogwerker van Brandweer Zuidwest-
is nog niet bekend, maar de reacties waren
het bedrijf BySpy een systeem dat opnamen
Drenthe is tevens uitgerust met een
positief. Zoals eigenlijk van iedereen.”
van de plaats van het incident rechtstreeks
warmtebeeldcamera en er zijn sensoren aan
doorstuurt naar de achterblijvers.
gekoppeld waarmee concentraties gevaarlijke
Willy Alberts: “Voor brandweerlieden in
stoffen kunnen worden gemeten.
Meer informatie: Willy Alberts
de kazerne is het heel onbevredigend niet te weten wat er gaande is. In het verleden
Willy Alberts: “Het voordeel is ook dat
gingen collega’s na een brand dan ook vaak
alle informatie later opnieuw kan worden
(w.alberts@meppel.nl)
38
Categorie Techniek Korps
Brandweer Zuid-Limburg en Brandweer Chemelot
Project
nieuwe brandweergreep
Initiator Thei Speetjens
Iedereen die bij de brandweer werkt kent
nog niet) te beschrijven. Het slachtoffer ligt op
Niet belastend
de rautekgreep. Een greep, uitgevoerd door
de grond en omdat hij een ademluchttoestel
Proefpersonen omschrijven de methode als
één of twee personen, om iemand snel over
draagt zal hij vrijwel altijd op zijn zij of buik
‘niet belastend’ en ‘lang vol te houden’,
korte afstand te verplaatsen. Toch heeft Thei
liggen. Het slachtoffer kan door één persoon
mede omdat het hoofd door de helm en het
Speetjens van Brandweer Sittard-Geleen een
over korte afstand worden verplaatst als
ademluchtmasker in een goede stand wordt
nieuwe brandweergreep bedacht. Niet ter
deze persoon wijdbeens over het slachtoffer
gehouden en de ademhaling niet zo zwaar
vervanging maar ter uitbreiding, en speciaal
heen gaat staan ter hoogte van de borstkas,
wordt belemmerd als bij de rautekgreep. Ook
bedoeld om gewonde brandweerlieden die
met zijn gezicht in de richting van het hoofd
voor de helpers van slachtoffers is de nieuwe
een ademluchttoestel dragen snel te kunnen
van het slachtoffer. Door iets door de knieën
brandweergreep niet meer belastend dan de
afvoeren.
te gaan en het slachtoffer vast te pakken
rautekgreep.
aan de handgrepen of de riemen van het Thei Speetjens: “De rautekgreep is niet
ademluchttoestel, kan het slachtoffer iets
Thei Speetjens: “Het is een snel en makkelijk
toepasbaar als iemand een ademluchtfles
worden opgetild (20 à 30 cm is genoeg) en
toepasbare methode die voortkomt uit ‘best
draagt. Dus als je in het verleden een gewonde
veilig in de richting van het hoofd worden
practice’. Hoe meer andere korpsen ertoe
collega snel in veiligheid wilde brengen,
weggesleept.
over gaan, hoe meer levens gered kunnen worden.”
moest je eerst het ademluchttoestel afdoen. Het spreekt voor zich dat daar kostbare tijd
Thei Speetjens: “Eigenlijk is het heel
mee verloren kan gaan. Met de nieuwe greep
eenvoudig. Je maakt gebruik van de
kan iemand met toestel en al snel worden
handgrepen van het ademluchttoestel. Dat
opgepakt en afgevoerd.”
kan makkelijk, want bij alle merken zijn die stevig genoeg om het slachtoffer aan op te
Meer informatie:
Wijdbeens
tillen. Deze nieuwe greep kan ook door twee
Thei Speetjens
We doen een poging de nieuwe
of drie mensen worden uitgevoerd en ook trap
(ts@brwk.nl)
brandweergreep (een officiële benaming is er
op of en trap af.”
2009
Brandweergreep voor slachtoffers met ademluchttoestel
40
Categorie Organisatie Korps
Brandweer Nijmegen
Project
City GIS-systeem
Initiator Boy Janssen
Bij Brandweer Nijmegen staat innovatie
het object in de omgeving, van mogelijke
vlamafbrekend, geeft geen verlaging van het
hoog op de agenda. Bijna jaarlijks worden
gevaren, van aanwezige personen en van de
zuurstofgehalte en geen drukverhoging in de
initiatieven opgepakt en uitgewerkt. Voor de
waterwinning in het gebied. Met die kennis
te blussen ruimte.
Jan van der Heydenprijs 2009 zoemen we in
kan hij vervolgens beter inschatten wat er aan
op het City GIS-systeem, een project dat draait
inzet nodig is.”
Praktische zaken Boy Janssen: “Naast digitale innovaties
om het hebben en delen van digitale beelden en andere informatie. Het systeem heeft z’n
Inzetplan
zijn we ook altijd alert op praktische zaken
waarde inmiddels ondubbelzinnig bewezen.
Eenmaal ter plaatse kan met een tekenmodule
die verbeterd kunnen worden. Zo zijn we
een inzetplan worden gemaakt, dat via het
momenteel aan het testen met een speciaal
Al vanaf 2006 verzamelt Brandweer Nijmegen
GIS-systeem direct integraal beschikbaar is.
zeil om slachtoffers te verplaatsen. Het is een
beelden van incidentlocaties. De beelden zijn
Zodra de Officier van Dienst (OvD) aanwezig is
compact zeil met een harde opvouwbare
mobiel beschikbaar en er is een koppeling
kan hij het tekenwerk overnemen. In sommige
achterplaat ter bescherming van de rug,
gemaakt met andere informatie, zoals het
gevallen kan ook gebruik worden gemaakt
banden om het slachtoffer mee te fixeren
basisregistratiesysteem van de gemeente
van beelden die zijn gemaakt door camera’s
en handgrepen om grip te hebben op het
Nijmegen.
op de hoogwerkers. Boy Janssen: “Het delen
slachtoffer. De eerste ervaringen zijn positief.”
Directeur Boy Janssen: “Met dit systeem lopen
van beelden heeft bij recente branden in
we voorop. We waren het eerste korps in
Nijmegen aanzienlijke tijdswinst opgeleverd
Nederland dat gebruikmaakte van een digitale
in de besluitvorming. Met alle prettige
bereikbaarheidskaart van de gemeente. Het
bijkomstigheden van dien.”
grote voordeel van dit City GIS-systeem is dat de bevelvoerder bij een incident direct de
Een andere innovatie van Brandweer Nijmegen
Meer informatie:
omgeving kan verkennen door verschillende
is het Dry Sprinkler Powder Aerosolsysteem
Boy Janssen
kaartlagen over elkaar heen te leggen.
(DSPA), dat is ontworpen om de halon
(info@brandweer.nijmegen.nl)
Zo krijgt hij een beeld van de ligging van
blussystemen te vervangen. Het poeder werkt
2009
Mobiel GIS-systeem bewijst meerwaarde
42
Categorie Techniek Korps
Brandweer Groningen
Project
snelsluiting seinlijn
Initiators Ab Johan de Vries en Thijs Berghuis
Het brandweerduiken staat de laatste jaren
van de communicatielijn (die vastzit aan de
verbeterpunten wordt onderschreven door
enorm in de schijnwerpers. Enkele dodelijke
seinlijn) tegelijk met het loskoppelen van de
de Arbeidsinspectie en het ministerie van
ongevallen, rapporten van de Inspectie
seinlijn losgetrokken, zonder dat er spanning
Binnenlandse Zaken.
Openbare Orde en Veiligheid (IOOV) en
op het gelaatstuk komt. Een relatief simpele
nieuwe systeembeschouwingen hebben
oplossing en ook goedkoop. Het aanpassen
Trots
ervoor gezorgd dat de veiligheid rond het
van één duikuitrusting kost slechts ongeveer
“Het Nederlands bureau brandweerexamens
brandweerduiken in sneltreinvaart wordt
150 euro.
werkt daar momenteel aan”, zegt Thomas Faber, commandant van Brandweer
ontwikkeld. De snelsluiting van de seinlijn ‘model
Groningen. Hij is trots dat twee leden van
Brandweer Groningen is met die veiligheid al
Groningen’ is als aanbeveling opgenomen
zijn korps zo’n belangrijke vinding hebben
langer bezig en dat leidde tot een vinding van
in de jongste systeembeschouwing
gedaan. “Eenvoudige oplossingen zijn vaak
duikinstructeur Ab Johan de Vries en duiker
brandweerduiken. Deze
de beste. Ik verwacht dat heel veel duikteams
Thijs Berghuis. Het gaat om een snelsluiting
veiligheidsbeschouwing is uitgevoerd door de
op korte termijn over gaan tot het aanpassen
aan de seinlijn. Een kleine investering die
IOOV en NVBR, onder meer naar aanleiding
van de uitrusting. Voor weinig geld veel meer
volgens de bedenkers de veiligheid van het
van een duikongeval in Terneuzen op
veiligheid, dat wil toch iedereen?”
brandweerduiken aanzienlijk vergroot.
12 maart 2008. De systeembeschouwing heeft duidelijk gemaakt dat de uitvoering van
Meer informatie:
Losgetrokken
het huidige brandweerduiken op een aantal
Thomas Faber
Bij de technische oplossing die De Vries en
essentiële punten moet worden verbeterd.
(thomas.faber@hvd.groningen.nl)
Berghuis hebben bedacht wordt de connector
De urgentie van het implementeren van deze
2009
Snelsluiting vergroot veiligheid duikers
44
2009
Digitale Bereikbaarheidskaart: blussen met informatie Categorie Organisatie Korps Veiligheidsregio Limburg-Noord Project Digitale Bereikbaarheidskaart Initiator
meerdere regio’s
Alle neuzen dezelfde kant op. Het klinkt mooi,
Betere kwaliteit
standaardisatie is het steeds eenvoudiger
Ogen en oren
maar het is vaak o zo lastig iedereen positief te
Het project beoogt het tot stand
informatie van meerdere bronnen te
De bedenkers hopen te bereiken dat
stemmen. Zeker als het gaat om complexe ICT-
brengen van een betere kwaliteit digitale
combineren tot één up-to-date systeem met
gebruikers zorgen voor een terugmelding
projecten. Gelukkig zijn er uitzonderingen. Het
bereikbaarheidskaarten. De kaarten worden
een maximum aan relevante informatie. Zo’n
aan de bronhouder als een fout wordt
landelijke project Digitale Bereikbaarheidskaart
geoptimaliseerd door gebruik te maken van
systeem maakt de primaire werkprocessen een
geconstateerd. Want van die fout heeft niet
(DBK) is zo’n uitzondering. Het project is
zoveel mogelijk bronleveranciers, waaronder
stuk eenvoudiger. Een bijkomend voordeel is
alleen de brandweer last, maar ook alle andere
begin dit jaar brandweerbreed met veel
de basisregistraties. Mario van Wanrooij, die
dat we erin zijn geslaagd de basisregistraties
overheidsdiensten die gebruik maken van
enthousiasme ontvangen.
er namens de Veiligheidsregio Limburg-Noord
op een innovatieve, gebruiksvriendelijke
dezelfde registratie. Mario van Wanrooij: “De
van het begin af aan bij is betrokken, durft
manier te ontsluiten voor eindgebruikers. En
brandweerman wordt de ogen en oren van
“Met één druk op de knop alle gegevens
een gewaagde stelling aan: “De Digitale
omdat we het aanbod beter afstemmen op
de bronhouder van de basisregistraties. Dat
beschikbaar”, is het veelgebruikte statement
Bereikbaarheidskaart is een innovatie in
de gebruikers, zie je dat ook de aanbieders
vergt een iets andere werkwijze, houding en
van de Limburgse regionaal commandant
techniek én werkwijze.”
van basisregistraties en de leveranciers van de
discipline, maar het kan niet anders of dat leidt
producten blij zijn met ons initiatief.”
na enige tijd tot een kwalitatief hoogwaardige
Sjoerd van der Schuit over het project, dat wordt uitgevoerd door de NVBR, meerdere
Doel van de Digitale Bereikbaarheidskaart is
brandweerregio’s en gemeenten, en dat wordt
weten wat je als brandweer gaat aantreffen op
Begin dit jaar is dit na een succesvolle
gefinancierd door de Veiligheidsregio Limburg-
de plaats van het incident en het proces van
proefperiode aangetoond. Met de DBK kan
Meer informatie:
Noord en het ministerie van Binnenlandse
het maken, beheren en gebruiken van deze
iedere brandweerman straks beschikken over
Mario van Wanrooij (m.v.wanrooij@
Zaken.
kaart te optimaliseren.
de juiste informatie op het juiste moment op
brandweerln.nl) of BVIM (bvim@nvbr.nl)
Mario van Wanrooij: “Door verdergaande
de juiste plek.
informatievoorziening.”
46
Categorie Techniek Korps
Brandweer SABIC-IP
Project
besturingssoftware
Initiator Brandweer SABIC-IP Brandweerauto’s zijn geen gewone auto’s.
Uniek
werking van het materieel. Onze mensen
Ze zijn groter dan de meeste andere en
De nieuwe besturingssoftware is volgens
staan zeven dagen in de week 24 uur per
ook complexer vanwege alle onderdelen
Frank Gillesse van de SABIC-brandweer
dag paraat en op het moment dat hun inzet
die aangestuurd moeten kunnen worden.
meer dan een verbetering van de bestaande
wordt verlangd moeten ze hun werk optimaal
Gebruikers zijn dus gebaat bij intelligente en
technologie. “We maken gebruik van
kunnen doen.”
interactieve besturingssoftware. Op dat gebied
bestaande componenten, maar de toepassing
maakte SABIC Innovative Plastics met een
die wij hebben bedacht is uniek. Onze kennis
Simpele dingen
eigen ontwikkeling een flinke stap vooruit.
van de procesindustrie en processturing
De vernieuwingen vallen niet alleen in de
is geïmplementeerd in de software van
categorie ‘technische hoogstandjes’. Ook
SABIC IP is een wereldwijde leverancier van
ons brandweervoertuig. Dat heeft geleid
op het eerste gezicht simpele dingen zijn
kunststoffen en compounds, die worden
tot een besturingsprogramma dat logisch,
erin verwerkt. Zo geeft het display alleen de
gebruikt in uiteenlopende sectoren; van de
simpel en duidelijk is. Daarnaast genereert
informatie die op dat moment noodzakelijk is.
automobielindustrie tot de gezondheidszorg.
het programma automatisch alle mogelijke
“Meer informatie leidt alleen maar af”, meent
Het bedrijf bestaat uit dertien fabrieken die
waarschuwingen en oplossingen voor de
Frank Gillesse. “Om die reden gebruiken we
zijn gegroepeerd op een bedrijfsterrein van
gebruiker.”
ook geen felle kleuren, zoals rood. Hoe meer rust in een hectische situatie hoe beter.”
ongeveer één vierkante kilometer in Bergen op Zoom.
De reden om zelf over te gaan tot de ontwikkeling van besturingssoftware was
Omdat in het productieproces chloor en
onvrede over de werking van de bestaande
fosgeen wordt gebruikt is SABIC-IP een BRZO-
techniek. Frank Gillesse: “De voertuigen
bedrijf (Besluit Risico’s Zware Ongevallen).
worden steeds complexer en dat geldt ook
Onderdeel van de veiligheidsvoorzieningen
voor de bediening. Om ervoor te zorgen dat
is een eigen brandweerorganisatie met vijf
mensen er toch mee kunnen blijven werken is
beroepskrachten en meer dan honderd
het van het grootste belang dat de besturing
Meer informatie:
vrijwilligers die voornamelijk werken in een
gebruiksvriendelijk blijft. Want de inzet van
frank.gillesse@sabic-ip.com
vijfploegendienst.
een brandweerkorps staat of valt met de
2009
Nieuwe besturingssoftware: logisch, simpel en duidelijk
48
2009
HeartSafe redt levens Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Barneveld
Project
HeartSafe
Initiator Brandweer Barneveld
De eerste zes minuten, dáár gaat het om
en daarom heeft het project een vervolg
het aantal vrijwilligers voor de traditionele
tot vijftien opgeleide en gediplomeerde
na een hartstilstand. Als binnen die zes
gekregen. De gemeenteraad van Barneveld
brandweertaken. Je ziet ook dat dat invloed
burgerhulpverleners die het apparaat kunnen
minuten wordt begonnen met reanimeren
heeft ervoor gekozen om naast de first
heeft op ons imago. De waardering voor wat
bedienen. In geval van een hartstilstand
zijn de overlevingskansen van het slachtoffer
responder-taak een AED-netwerk op te
we doen is toegenomen.”
worden de vrijwilligers gealarmeerd met een
beduidend groter dan wanneer er meer
zetten met inzet van burgerhulpverleners. Alle
tijd overheen gaat. Onderzoek heeft dat
deelnemende wijken krijgen AED-apparatuur
HeartSafe houdt concreet in dat
ondubbelzinnig aangetoond.
(automatische elektronische defibrillatoren)
brandweerlieden en burgerhulpverleners
Ellen van den Berg: “De belangstelling
waar vrijwilligers in voorkomende gevallen
worden ingezet bij het reanimeren van burgers
voor het project is groot. Niet alleen van
In 2000 al werd in de gemeente Barneveld het
gebruik van kunnen maken. Het project heeft
die door een hartstilstand zijn getroffen. In de
maatschappelijke organisaties die meewerken
initiatief genomen de brandweerkorpsen in
als naam gekregen HeartSafe Barneveld.
praktijk blijkt de aanpak uitstekend te werken.
aan het project, maar ook burgers zijn
Overleefde in het verleden maar 5% van de
enthousiast. Op dit moment hebben we
Kootwijkerbroek, Zwartebroek en Garderen
sms-alert.
toe te rusten met de first responder-taak.
Taakverbreding
mensen, tegenwoordig zweeft dit percentage
elf kringen met AED-apparatuur waarin
De brandweer beschikt nu eenmaal over
Ellen van den Berg van Brandweer Barneveld:
in Barneveld en omgeving rond de 30.
vrijwilligers actief zijn. Dat moeten er de
een dicht netwerk van kazernes en kan dus
“Als brandweer zijn we belast met de
normaal gesproken sneller aanwezig zijn dan
beleidsvoorbereiding, de besluitvorming,
Cirkels
ambulancediensten, die werken met een
de uitvoering en het beheer van het
De wijken die onderdeel uit maken van
aanrijdtijd van (maximaal) vijftien minuten.
project. Dat betekent een behoorlijke
het AED-netwerk zijn opgedeeld in cirkels
Meer informatie:
verbreding van onze taken. Inmiddels is
van ongeveer 700 meter doorsnede. Elke
Ellen van den Berg
De afgelopen jaren kwam Brandweer
het aantal burgerhulpverleners dat zich
cirkel heeft een AED-apparaat (centraal
(e.vdberg@barneveld.nl)
Barneveld veelvuldig succesvol in actie
vrijwillig inzet voor HeartSafe, groter dan
geplaatst in een afsluitbare kast) en tien
komende jaren nog meer worden.”
50
Een rookmelder die het altijd doet Categorie Techniek Korps
Brandweer Heerhugowaard
Project
rookmelder zonder batterij
Initiator Rob Zeeman
Temperatuurschommeling
Provisorisch
heb ik er zeker vijf liggen. Ze zijn alleen niet in
De rookmelder van Rob Zeeman reageert op
Rob Zeeman heeft thuis provisorisch een
gebruik. Ik heb de batterij eruit gehaald omdat
een plotselinge temperatuurschommeling.
rookmelder-nieuwe-stijl in elkaar geknutseld,
ze om de haverklap begonnen te piepen,
Als die binnen enkele minuten meer dan 20
maar een echt prototype is er niet. Het is ook
terwijl er niets aan de hand was. Dat zette
graden bedraagt wordt een stukje bimetaal
maar de vraag of die er ooit komt. Zeeman:
me aan het denken en dus heb ik een nieuw
vrijgegeven, waardoor een sterkere veer
“Ik denk dat het idee goed is, maar ik zou
soort rookmelder ontwikkeld. Eentje die geen
wordt geactiveerd. Deze veer zet een soort
niet weten hoe je dat vermarkt. Het gaat mij
elektriciteit nodig heeft.”
slaghoedje in beweging en vervolgens wordt
nu eerst even om het idee. Of er een vervolg
een eenvoudige luchtdrukpatroon in werking
komt zie ik later wel. Maar als er mensen zijn
gesteld waardoor een schel fluitsignaal afgaat.
die meer willen weten of er iets in zien, laat ze
Het woord is aan Rob Zeeman van de
dan gerust contact opnemen.”
brandweer en rampenbestrijding van de gemeente Heerhugowaard. Hij wil geen
“Heel eenvoudig eigenlijk”, vindt Rob Zeeman.
‘uitvinder’ worden genoemd (‘Ik ben
“Voor weinig geld heb je een apparaat dat
brandweerman’), maar een feit is dat hij een
het altijd doet, nooit stuk gaat en je dus geen
ingenieus apparaat heeft ontworpen. Een
batterijen kost. Een doorontwikkeling zou nog
nieuw soort rookmelder die altijd doet wat-ie
kunnen zijn dat aan de rookmelder een met gas
Meer informatie:
moet doen: een signaal afgeven als er in een
gevuld patroon wordt gekoppeld. Als het gas
Rob Zeeman
ruimte rookontwikkeling is.
vrijkomt op het moment dat de melder afgaat,
(r.zeeman@heerhugowaard.nl)
wordt het vuur nog automatisch gedoofd ook.”
2010
“Rookmelders zijn fantastische dingen. Thuis
52
Toeleiding naar geüniformeerde beroepen stimuleren Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Zoetermeer
Project
Op naar geüniformeerde beroepen’
Initiator Jack Ruibing
Ook de werkloosheid onder jongeren loopt
Combinatie
geüniformeerde werkgevers. Dit schooljaar,
in deze economisch slechte tijden snel op.
Het projecttraject bestaat uit een combinatie
2010-2011, hopen we de eerste jongeren voor
Om te voorkomen dat jongeren langdurig
van theorie en praktijk. De deelnemende
het project te interesseren.”
aan de kant staan, heeft het kabinet de
jongeren krijgen extra begeleiding op de
afgelopen jaren extra maatregelen genomen.
werkplek en worden gecoacht ‘on-the-job’. De
‘Strategische reis’
Deze zijn gebundeld in het ‘Actieplan
kennis en vaardigheden die nodig zijn voor het
Jack Ruibing wijst erop dat het project goed
jeugdwerkloosheid’. Geprobeerd wordt
werk worden in een compacte functiegerichte
past in de ‘strategische reis’ van de brandweer,
onder meer om jongeren langer op school
training aangeleerd in de context van het
waarin een visie is neergelegd voor de
te houden, ze intensiever te begeleiden naar
geüniformeerde beroep. Deelnemers sluiten
komende jaren. “‘Op naar geüniformeerde
vacatures en ze leerwerkplaatsen en stages
het project af met een AKA-diploma op mbo-
beroepen’ is een mooi voorbeeld van een
aan te bieden.
niveau 1, waarmee ze kunnen doorstromen
vernieuwende aanpak. Bovendien is het een
naar vervolgopleidingen of regulier werk.
project met een heel sociaal karakter. We willen jongeren ermee helpen iets van hun
Zoetermeer is één van de gemeenten met een
leven te maken.”
Initiatiefnemer van het project ‘Op naar
en zonder startkwalificatie de school verlaat
geüniformeerde beroepen’ is Jack Ruibing,
en niet deelneemt aan het arbeidsproces. In
tot voor kort directeur Brandweerzorg en
aanvulling op de initiatieven van de overheid
Rampenbestrijding in Zoetermeer en per 1
hebben ketenpartners in Zoetermeer een
januari 2010 programmadirecteur Kwaliteit en
lokaal uitvoeringsplan opgesteld met vier
Innovatie van de Veiligheidsregio Haaglanden.
programmalijnen, die moeten leiden tot een
Ruibing: “In oktober 2009 zijn we begonnen
sluitende aanpak van de jeugdwerkloosheid.
met een brainstormbijeenkomst om de
Eén van de activiteiten in het kader van
haalbaarheid te onderzoeken voor een traject
Meer informatie:
het uitvoeringsplan is het project ‘Op naar
richting geüniformeerde beroepen. Er is toen
Jack Ruibing
geüniformeerde beroepen’ van de lokale
een breed samengestelde werkgroep opgericht
(j.a.ruibing@zoetermeer.nl)
brandweer.
om zoveel mogelijk draagvlak te creëren onder
2010
toenemend aantal jongeren dat vroegtijdig
54
Ruim baan voor de woonwachter Categorie Maatschappelijk belang Korps
Veiligheidsregio Haaglanden
Project
‘De Woonwachter’
Initiator Jack Ruibing en Daan Dohmen Hoe zorgen we dat steeds meer senioren
Als er iets mis is kan dat worden gesignaleerd
In elkaar vlechten
zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen
door sensoren en camera’s, die de informatie
Jack Ruibing: “De maatschappelijke
blijven wonen? Hoe waarborgen we hun
doorgeven aan een gespecialiseerd callcenter.
woonwachter kan zaken in elkaar vlechten
veiligheid? Hoe voorkomen we dat de kosten
Het callcenter schakelt hulp in via 112, maar
en aan elkaar binden ten dienste van de
uit de hand lopen door een toenemend aantal
roept tegelijkertijd via een sms-wijkalert
samenleving. Zo kunnen we de groeiende
alarmoproepen en (onnodige) uitrukken van
woonwachters op. Dat zijn door brandweer,
problemen het hoofd bieden zonder de
brandweer, politie en zorgdiensten? En wat is
politie en zorg opgeleide vrijwilligers die in
zorgkosten van de Wmo (Wet maatschappelijke
de rol daarin van mensen zelf?
de buurt wonen en snel eerste hulp kunnen
ondersteuning, red.) verder te laten oplopen.
verlenen. Bijvoorbeeld bij het vermoeden van
Het geld dat beschikbaar is zetten we effectief
Deze (en andere) zorgpunten hebben Jack
brand, inbraak of een overvalpoging bij een
in.”
Ruibing van de Veiligheidsregio Haaglanden en
zelfstandig wonende senior of iemand die ten
Daan Dohmen van innovatiebedrijf Focus Cura
val is gekomen.”
De initiatiefnemers hopen dat op korte termijn een pilotproject kan worden opgestart om hun
ertoe gebracht om vanuit een publiekprivate Ruibing en Dohmen denken dat woonwachters
te ontwikkelen: ‘De Woonwachter’. Bij dit
mantelzorgers en vrijwilligers kunnen
project draait het om vier B’s: basiszorgveiligheid,
ondersteunen, ook met voorzieningen, en
brandveiligheid, braakveiligheid en burenhulp.
de sociale samenhang in een wijk kunnen
De samenhang tussen deze begrippen zal
bevorderen. Bovendien zouden ze de
niemand ontgaan en de twee initiatiefnemers
maatschappelijke participatie van mensen met
koppelen er een integraal plan aan dat is
een beperking kunnen stimuleren. Kortom: het
gebaseerd op het anders organiseren door de
hechten en verbinden van aanwezige structuren
inzet van technologie.
zonder tussenkomst van bureaucratie, en zo
gedachtegoed in de praktijk te toetsen.
2010
filosofie een zelfregulerend oplossingsconcept
met behulp van bestaande technieken mogelijk
Meer informatie:
Callcenter
maken dat mensen langer en gelukkiger in hun
Jack Ruibing (j.a.ruibing@zoetermeer.nl) of
Jack Ruibing: “De moderne technologie maakt
vertrouwde omgeving blijven wonen.
Daan Dohmen (d.dohmen@focuscura.nl)
het mogelijk woningen in de gaten te houden.
56
Combivoertuig Categorie Techniek Korps
Brandweer Dordrecht
Project
combivoertuig
Initiators Frans Hoeksma en Tip de Vos
In Dordrecht wordt in 2011 een tweede
stafmedewerker Repressie en projectleider
Brandweer Dordrecht een flinke bezuiniging
brandweerpost ingericht. Een uitbreiding
‘innovatie combivoertuig’ van Brandweer
gerealiseerd en tegelijkertijd is de efficiency
die gestalte moet krijgen zonder dat er
Dordrecht. “Toen dat positief uitpakte hebben
van de bedrijfsvoering verbeterd. Frans
personeel bij komt. Een flinke opgave voor
we een Magirus Multistar-combivoertuig
Hoeksma, commandant Brandweerzorg: “Met
de zittende mensen, maar die denken dat
uitvoerig getest. Allerlei scenario’s zijn
de zes man die we hebben kunnen we het
met de aanschaf van een combivoertuig in
vergeleken, er is gekeken naar de tijd die
redden, ook in de nieuwe situatie met een
plaats van een aparte tankautospuit en een
nodig was om tot blussen of redden over
tweede post. Het blijft mogelijk met twee keer
aparte hoogwerker, het probleem kan worden
te gaan en we hebben rijproeven gedaan
twee mensen een pand in te gaan voor een
getackeld.
met de auto. Alle collega’s hebben steeds
blussing of redding. De veiligheid komt dus
evaluatieformulieren ingevuld en uiteindelijk
in geen enkel opzicht in gevaar. Dat gegeven
Brandweer Dordrecht ging niet over één
is alles op een rij gezet. De uitkomst was
alleen al levert een grote bijdrage aan de
nacht ijs bij het nemen van een beslissing.
eenduidig: voor ons korps is de aanschaf van
positieve motivatie van de collega’s.”
Eerst werden de (on)mogelijkheden en de
een combivoertuig een goede investering.”
toepasbaarheid van een combivoertuig De verwachting is dat de Magirus Multistar
bekeken, ook in relatie tot de aard en grootte
in oktober wordt geleverd. Na een
van het verzorgingsgebied.. De veiligheid
opleidingtraject dat is gericht op de bediening
van het personeel werd afgewogen en onder
en de tactische inzet, zal het voertuig
datzelfde personeel werd geïnventariseerd of
waarschijnlijk in maart 2011 in gebruik worden
er draagvlak was voor de aanschaf.
genomen.
Werkgroep
Bezuiniging
Frans Hoeksma
“Een breed samengestelde werkgroep heeft
Met de aanschaf van een combivoertuig in
(f.hoeksma@brw.vrhz.nl)
intensief onderzoek gedaan”, zegt Tip de Vos,
plaats van twee verschillende auto’s heeft
2010
(inzetbaar als blusvoertuig en als redvoertuig)
Meer informatie:
58
GENOMINEERD 2010
Meer ruimte voor zelfredzaamheid Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Project
Benutten en versterken van zelfredzaamheid
Initiators Barry van ’t Padje en Jelle Groenendaal
Wetenschappelijk is al een jaar of dertig
om op vakinhoudelijke gronden te kunnen
redden. Voor deze groep, die voor een
bekend dat burgers en organisaties tijdens
beslissen om wel of niet met burgers samen te
deel zelfstandig woont en voor een deel in
noodsituaties zichzelf en elkaar helpen. Dit
werken.
tehuizen, is een aparte aanpak ontwikkeld. De kern van deze aanpak is het stimuleren van
inzicht is echter tot nu toe maar mondjesmaat doorgedrongen in de werkwijze van de
Publiekscampagne
eigen verantwoordelijkheid. Want, zo blijkt
brandweer en de crisisbeheersing. Terwijl (zelf)
Tegelijkertijd is op het gebied van preventie
uit onderzoek en de pilot, deze kwetsbare
redzaamheid allerlei mogelijkheden biedt
de vernieuwende publiekscampagne ‘Wat
groep neemt minder initiatief om hun eigen
om het werk effectiever en efficiënter te
doe je?’ ontwikkeld, die als doel heeft
veiligheid te versterken dan mensen die in
organiseren.
mensen enthousiast te maken om te
principe wel in staat zijn zichzelf te redden in
investeren in hun (zelf)redzaamheid. De
nood.
eigen verantwoordelijkheid van burgers
van (zelf)redzaamheid’ van de Brandweer
staat centraal en er is veel aandacht
Het proefproject ‘Benutten en versterken
Amsterdam-Amstelland zijn operationele
voor de kwaliteit van de geboden
van zelfredzaamheid’ is binnen het korps
werkafspraken gemaakt over de manier
handelingsperspectieven. In het kader van de
Amsterdam-Amstelland geëvalueerd.
waarop burgers betrokken kunnen worden bij
campagne heeft de Brandweer Amsterdam-
De verwachting is dat de bestuurlijke
de hulpverlening en de crisisbeheersing. Er is
Amstelland ook twee cursussen ontwikkeld.
besluitvorming erover medio september 2010
een beeld geschetst van de zelfredzaamheid
Met het Rode Kruis en het Oranje Kruis de
zal plaatsvinden.
benuttende professional en een training
cursus ‘Wat doe je in nood?’, en met het
ontwikkeld om daar invulling aan te geven.
bedrijf Fylgjur de cursus ‘Urban Survival’.
Ook is een manier ontwikkeld om het thema zelfredzaamheid te verankeren in
Kwetsbare mensen en organisaties
Meer informatie:
de planvorming, oefeningen en evaluaties.
Hoewel de meeste Nederlanders (zelf)
Barry van ’t Padje
De kern van de aanpak is operationeel
redzaam zijn, is er een kleine groep die
(b.vantpadje@brandweeraa.nl)
leidinggevenden in de gelegenheid te stellen
zichzelf tijdens nood niet altijd zelf kan
2010
In het proefproject ‘Benutten en versterken
60
Snelle en effectieve noodhulp Categorie Organisatie Korps
Brandweer Flevoland
Project
Multidisciplinaire First Response Unit
Initiator Peter Heere
Hoe bereiken we dat mensen in nood snel
First Response Unit in? Een klein, wendbaar
zo nodig extra noodhulp inroept. Op deze
behoeft nadere uitwerking. De opvatting
worden geholpen? Die vraag stelde Brandweer
voertuig met een bezetting van maximaal drie
manier wordt snel en effectief gehandeld
van de bedenker is dat een multidisciplinair
Flevoland zichzelf. Zij bedacht dat niet alleen
personen. Volgens mij is dat een veel betere
en is de overlevingskans voor het slachtoffer
voertuig het best bemand kan worden door
in de eigen kolom moet worden gekeken,
oplossing.”
groot. Ik denk dat veel kleine incidenten door
multidisciplinair opgeleid personeel.
het team van een First Response Unit kunnen
maar dat het beter is als de partners in de hulpverleningsketen hun krachten bundelen.
Op weg
worden verholpen zonder dat meerdere
Peter Heere: “Hoe langer ik over het idee
Een oplossing: een Multidisciplinaire First
Het multidisciplinaire voertuig in de ogen
hulpdiensten uitrukken. Effectiever, sneller en
nadenk hoe meer mogelijkheden ik zie. Ik
Response Unit. Hiervoor werd Peter Heere
van Peter Heere is een auto die dagelijks op
goedkoper.”
merk ook dat er weerstand is. Veel mensen
ingeschakeld om dat verder vorm te geven.
de weg is om te patrouilleren (gelijk aan de
denken in problemen in plaats van in kansen. Inventaris auto
Ik blijf er in ieder geval in geloven. Wie weet
Peter Heere: “Je hebt drie
noodhulp is vereist. Er gaat geen tijd verloren
Goed gekeken zal moeten worden naar de
gaat het er van komen.”
hulpverleningsdiensten, brandweer, politie
en als de auto arriveert kan het personeel
inventaris van de auto. Een Multidisciplinaire
en ambulance, die alle drie noodhulp bieden.
direct een goede inschatting maken van de
First Response Unit kan niet een complete
Ieder voor zich rukken ze vaak uit naar de plek
aard van het incident.
tankautospuit en ambulance in één zijn. Het voertuig is bedoeld voor noodhulp en moet als
des onheils. Zelfs bij de kleinste incidenten zie je soms dat alle drie de hulpverleningsdiensten
Peter Heere: “Stel dat iemand een hartstilstand
zodanig worden uitgerust. Peter Heere heeft
Meer informatie:
aanwezig zijn. Volledig onnodig. Waarom
heeft. Twee medewerkers kunnen direct
inmiddels een conceptinventaris samengesteld.
Peter Heere
kiezen we niet voor een Multidisciplinaire
beginnen met het reanimeren, terwijl de derde
Ook de deskundigheid van de inzittenden
(p.heere@brandweerflevoland.nl)
2010
politie) en die terstond kan uitrukken als
62
Loos alarm terugdringen met speciale prijs Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Zeist
Project
Gouden Rookmelder
Initiator Brandweer Zeist
Loos alarm, in de wereld van de brandweer
aantal loze meldingen wordt geaccepteerd.
Financieel rendabel
kent iedereen het. Aan loos alarm zitten alleen
Gaat het alarm toch vaker onnodig af, dan is
Onderzoek van het Nederlands Instituut
maar vervelende kanten. Het uitrukken van
er sprake van een overschrijding en volgt een
Fysieke Veiligheid (NIFV) heeft inmiddels
de brandweer kost (weggegooid) geld, het
officiële waarschuwing met de mededeling
aangetoond dat de aanpak van Brandweer
doet de motivatie van vrijwilligers en hun
dat een dwangsom kan worden opgelegd.
Zeist effectief en financieel rendabel is. Tijdens
werkgevers geen goed, er zijn verkeersrisico’s
Verschillende keren is dat ook gebeurd.
een symposium over het onderwerp in maart 2010 werd bekend dat Zeist volgens de
mee gemoeid (zeker bij een uitruk met spoed), de beschikbaarheid voor andere noodhulp is
Aanpak effectief
landelijke trend 805 loze meldingen gehad zou
tijdelijk minder en loos alarm zorgt ook nog
Maar dan het positieve nieuws. In 2009 is
moeten hebben in de periode 1999-2008. In
eens voor geluidsoverlast voor omwonenden
de lange termijndoelstelling met betrekking
werkelijkheid waren het er ‘slechts’ 490.
van een kazerne.
tot het beperken van de overschrijding gehaald. Met andere woorden: de aanpak van handhaving in combinatie met een speciale
meldingen terug te dringen. Brandweer
prijs is effectief. De Gouden Rookmelder blijkt
Zeist heeft daarom een jaarlijkse prijs in het
een positieve stimulans te zijn voor instellingen
leven geroepen voor de instantie die er het
om het aantal meldingen binnen de perken te
best in slaagt het aantal loze meldingen
houden of helemaal te voorkomen.
terug te dringen. Er is een toepasselijke en
Uiteraard wordt van de jaarlijkse uitreiking van
aansprekende naam voor de onderscheiding
de Gouden Rookmelder een feestje gemaakt.
Meer informatie:
bedacht: de Gouden Rookmelder.
De burgemeester is van de partij en de media
Herman Wesseling,communicatiemede-
wordt attent gemaakt op de uitreiking. Met als
werker Brandweer Zeist
De praktijk is dat op basis van het aantal
gevolg dat de bekendheid zienderogen ogen
(h.wesseling@zeist.nl)
rookmelders dat bij een pand hangt, een
toeneemt.
2010
Redenen genoeg om te proberen het aantal
64
Workshops zelfredzaamheid schudden mensen wakker Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Zeist
Project
Workshop zelfredzaamheid
Initiator Brandweer Zeist
In de media was in het voorjaar van 2010 veel
belangrijk is op tijd te worden gewaarschuwd
René Timmerman, toezichthouder
prachtig. In het algemeen gesproken vormen
aandacht voor het congres ‘Brandweer over
(rookmelders!) en dat verantwoord moet
brandveiligheid bij Brandweer Zeist: “We
de workshops een mooie aanvulling in het
morgen’. Ruim 500 bestuurders, partners en
worden omgegaan met huishoudelijke
krijgen positieve reacties op de workshop
hele informatietraject.”
brandweermensen maakten de start mee van
apparatuur en open vuur (denk aan kaarsen en
zelfredzaamheid. Je ziet dat deelnemers na
een ‘reis naar de toekomst’. Een speerpunt de
brandende sigaretten).
afloop even blijven hangen om ervaringen
De toezichthouder van Brandweer Zeist
uit te wisselen. Dan komen ook vragen over
zou het een goede zaak vinden als meer
komende jaren, in het kader van die reis, is de Presentatie
waar ze terecht kunnen voor bijvoorbeeld
korpsen vergelijkbare workshops inzetten als
gaf daar op eigen initiatief een vervolg aan
Aansluitend wordt een presentatie gehouden
rookmelders en blusmiddelen.”
voorlichtingsinstrument. “In het verleden is
met een workshop over dat onderwerp voor
met veel beeld- en filmmateriaal, waarin
inwoners van de gemeente.
wordt ingegaan op brandonveilige situaties,
Arbeidsintensief
geschoten, terwijl de meeste doden nota bene
preventieve maatregelen en wat te doen bij
René Timmerman erkent dat een aanpak met
vallen door brand in woningen. Daar kunnen
De workshop bestaat uit een presentatie en
brand. De workshops worden afgesloten
workshops arbeidsintensief is met slechts 20
we met deze aanpak wat aan doen.”
een praktijkonderdeel. Uitgangspunt is de
met een praktijkonderdeel. Door met gebruik
deelnemers per sessie. Daar staat volgens hem
opkomsttijd van de brandweer. Eerst wordt
van een handblusser een vloeistofbrand te
tegenover dat op deze manier veel informatie
Meer informatie:
met een filmpje duidelijk gemaakt hoe snel
blussen en met een blusdeken een vlam in de
kan worden gegeven. “We zien deelnemers
Herman Wesseling,communicatiemede-
brand zich kan ontwikkelen. Bij de aanwezigen
pan te doven, wordt het geleerde in praktijk
die nog dezelfde avond iets aan gevaarlijke
werker Brandweer Zeist
dringt dan gelijk het besef door dat het
gebracht.
situaties in hun huis willen doen. Dat is toch
(h.wesseling@zeist.nl)
de aandacht voor burgers er een beetje bij in
2010
zelfredzaamheid van burgers. Brandweer Zeist
66
MBT-box: het gemak dient de mens Categorie Techniek Korps
Brandweer Zeist
Project
Mobiele Data Terminal (MDT)
Initiator Brandweer Zeist
Het digitaal ontsluiten van gegevens wordt
interface (voor de ‘vertaling’ van data naar
hooguit vijf minuten in beslag. Iedereen
steeds meer de norm. Denk alleen maar
bruikbare gegevens voor de pc).
ervaart het ook als heel prettig dat alle componenten van de terminal zijn ingebouwd
aan bereikbaarheidskaarten, waterwinning, Borgingen
in een kast. Je hebt geen losliggende
kader van die ontsluiting en om te voorkomen
Al deze onderdelen hebben een plaatsje
onderdelen die kwijt kunnen raken. Ook bij
dat in alle voertuigen dure randapparatuur
gekregen in een kunststof kastje van 30 x
storingen is dat makkelijk. In de MDT-box zijn
moet worden ingebouwd, heeft Brandweer
25 x15 centimeter, dat is voorzien van alle
die snel op te sporen.”
Zeist de Mobiele Data Terminal BOX (MDT)
benodigde aansluitingen. Er zijn borgingen
ontworpen. Hierop kan apparatuur (pc’s,
aangebracht zodat apparatuur niet los kan
Eis
antenne’s en ontvangers) worden aangesloten
trillen en uiteraard bevat het kastje de nodige
Het advies van Marc Bokhove aan andere
die het mogelijk maakt te beschikken over
ventilatieopeningen.
korpsen luidt dan ook: “Neem de MDT-box op als eis bij het inbouwen van een MDT.”
opgeslagen data. De voertuigen van Brandweer Zeist zijn De MDT-box bestaat uit een accesspoint
inmiddels geschikt gemaakt voor de MDT en
van Cisco, een omvormer (24V > 12V), een
in de praktijk zijn de verwachte voordelen tot
battery-guard (die ervoor zorgt dat de accu’s
uiting gekomen. Marc Bokhove, medewerker
Meer informatie
niet worden leeg getrokken als een voertuig
Preperatie en Crisisbeheersing Brandweer
Herman Wesseling,
zonder walspanning en draaiende motor
Zeist, hierover. “Het gemak waarmee systemen
communicatiemedewerker Brandweer Zeist
staat), een versterker (routebegeleiding
kunnen worden uitgewisseld is enorm. Het
(h.wesseling@zeist.nl)
chauffeur), een P2000-ontvanger en P2000-
ombouwen naar een ander voertuig neemt
2010
gevaarlijke stoffen en routenavigatie. In het
68
Snel schakelen met de opstartbox Categorie Techniek Korps
Brandweer Zeist
Project
Opstartbox
Initiator Brandweer Zeist
nodige aanvullingen daarop. Daarnaast
de aansturing van communicatiemiddelen te
sinds begin 2010 voorzien van een speciale
worden de voertuigen volgebouwd
groeperen, en anderzijds het verzoek tot het
opstartbox en in de regio Zeist/Utrecht wordt
met ondersteunende voorzieningen,
opstarten van de communicatiemiddelen bij
de box tegenwoordig meegenomen als eis
zoals communicatieapparatuur, digitale
het ontnemen van het 230V-laadsnoer uit het
in voertuigbestekken. Dat is het concrete
informatiesystemen en routenavigatie.
voertuig.
resultaat van een ontwikkeltraject van
De aansturende componenten voor deze
Brandweer Zeist.
systemen worden meestal ingebouwd in
De opstartbox heeft zijn waarde binnen het
het voertuig op elke plaats die nog enige
korps Brandweer Zeist bewezen en inmiddels
De opstartbox is een voorziening die het
ruimte biedt. Het nadeel echter van het niet
hebben andere korpsen belangstelling
mogelijk maakt snel en zonder problemen
gegroepeerd inbouwen van componenten
getoond. Een innovatie met grote voordelen
te schakelen tussen apparatuur met een
is dat het opsporen en onderzoeken van
die daarom terecht een plaatsje heeft
verschillend voltage. Bij het gebruik van de
storingen vaak een groot probleem is.
gekregen in dit boekwerk.
opstartbox blijft de aangesloten apparatuur functioneren en data kan onverminderd snel
Verzoeken
worden verzonden.
Om dit probleem te tackelen heeft Brandweer Zeist de opstartbox voor het inbouwen van
Meer informatie:
Standaardbepakking
communicatieapparatuur ontwikkeld. De
Herman Wesseling,communicatiemede-
Moderne brandweervoertuigen
ontwikkeling is in gang gezet op basis van
werker Brandweer Zeist
zitten tegenwoordig overvol met de
twee verzoeken vanuit de brandweermarkt.
(h.wesseling@zeist.nl)
standaardbepakking en vaak ook nog de
Enerzijds de wens om de randapparatuur voor
2010
Alle voertuigen van Brandweer Zeist zijn
70
Brááánd!!! Brááánd!!!
GENOMINEERD 2010
Jij, de brandweer en veiligheid
Vergroten van veiligheidsbewustzijn bij kinderen Categorie
Maatschappelijk belang
Organisatie Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost Project
‘Brááánd!!! Jij, de brandweer en veiligheid’
Initiator
Wally Paridaans
De vraag zou kunnen luiden: wat wil de
Eigen verantwoordelijkheid
brandweer kan worden overlegd welke rol het
burger anno 2010 van de brandweer weten?
Wally Paridaans van Veiligheidsregio Brabant-
korps kan spelen. Daarmee bieden we ruimte
Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost gaf er
Zuidoost: “De basisgedachte achter het
voor maatwerk.”
een eigen draai aan en vroeg zich wat als
project is die eigen verantwoordelijkheid. We
brandweer aan de burger gemeld móet
trekken nu eens niet op met onze ‘natuurlijke’
Overnemen
worden. Vanuit de gedachte dat mensen ook
partners, maar richten ons rechtstreeks tot een
De ontwikkelkosten van het project zijn
een eigen verantwoordelijkheid hebben. Om
groep die we tot voor kort alleen als klanten
betaald door de Veiligheidsregio Brabant-
dat besef te stimuleren, in eerste instantie bij
beschouwden. Een andere manier van denken,
Zuidoost, dat het pakket kosteloos aanbiedt
kinderen, werd het project ‘Brááánd!!! Jij, de
waarmee we naadloos aansluiten bij de
aan basisscholen. Omdat de landelijke
brandweer en veiligheid’ ingericht.
‘strategische reis’ van de brandweer.”
huisstijl is gebruikt, kan het pakket één op
Het project is gericht op basisschoolleerlingen
Gekozen is voor een professionele aanpak.
overgenomen. Alleen de drukkosten worden
van groep 7 (10-11 jaar). Het lespakket
Hilde van Asveldt: “Eerst zijn doelstellingen
in rekening gebracht.
bestaat uit een leerlingenboekje en een
bepaald en die zijn daarna door een in
Wally Paridaans: “De enige voorwaarde
docentenhandleiding, met ter ondersteuning
onderwijs gespecialiseerd bureau vertaald
die we stellen is dat die drukkosten niet
een interactief spel op internet (www.
naar didactisch verantwoorde teksten
worden doorberekend aan de scholen. Als
brandweer.nl/billybrandkraan). Behandeld
en opdrachten. De leerdoelen van het
ontwikkelaar van het pakket willen we de
worden onder meer het ontstaan van brand,
lespakket sluiten aan bij de kerndoelen van
drempel zo laag mogelijk houden.”
een vluchtplan, rookmelders, 112-bellen
het basisonderwijs en het is zo opgezet dat
en het werk van de brandweer. Ook buiten
scholen het helemaal zelfstandig kunnen
de schooluren om wordt van de kinderen
draaien.”
een bijdrage verwacht. Zo is er een reeks
Hilde van Asveldt benadrukt dat dat niet
Meer informatie:
opdrachten die ze thuis samen met hun ouders
betekent dat de brandweer na het afleveren
Hilde van Asveldt (hildevanasveldt@vrbzo.nl)
kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld het maken van
van het lespakket buitenspel staat. “In de
of Wally Paridaans (wallyparidaans@vrbzo.nl)
vluchtplan en het checken van rookmelders.
docentenhandleiding staat dat met de lokale
één door andere regio’s en korpsen worden
2010
72
Met één hand een zware aanvalsslang bedienen Categorie Techniek Korps
Brandweer Wierden
Project
RUPA-standaard
Initiators Patrick Kuipers en Rudie Beldman
Bij een grote brand wordt het vuur vaak met
Prototype
praktische hulpstuk in de toekomst standaard
een grote aanvalsslang (52 mm) bestreden.
Patrick Kuipers: “Wij hebben een prototype
op iedere tankautospuit aanwezig moet zijn.
Het hanteren van de slang is een zware klus
gemaakt en tijdens een test bleek zelfs een
Bij voorkeur naast de aanvalskorf. Daarnaast
voor de aanvalsploeg en om de slang ‘in
slang van 75 mm nog goed door één persoon
moet het gebruik ervan worden opgenomen in
bedwang’ te houden lossen brandweerlieden
te bedienen. Ook toen we de druk opvoerden
de lesstof voor brandwachten.”
elkaar dan ook regelmatig af. Dat kan anders
tot 10 bar. Voor ons het bewijs dat we dit idee
dachten Patrick Kuipers en Rudie Beldman van
verder moeten uitwerken.”
Kritisch Wie de voordelen van de RUPA eenmaal heeft
de blusgroep Enter van Brandweer Wierden. Zij Zover is het nog niet. Wel is er een naam
ervaren, wil niet meer anders is de overtuiging
van de slang kan worden vastgezet.
verzonnen: de RUPA-standaard (de eerste twee
van Patrick Kuipers en Rudie Beldman, die op
letters van beider voornamen). Als het aan de
het idee kwamen tijdens de uitruk bij twee
Eenmaal geklemd in de standaard is de lage
twee bedenkers ligt wordt de doorontwikkelde
grote branden. Ondertussen blijven ze kritisch.
drukslang eenvoudig door één persoon
uitvinding in de toekomst standaard toegepast
“Pas als we er helemaal tevreden over zijn
te hanteren. Het spreekt voor zich dat de
op de voertuigen van het Wierdense korps.
komt de RUPA op het voertuig.”
standaard, die het midden houdt tussen een straatwaterkanon en een hoge drukstraal,
Rudie Beldman: “Arbo-technisch wordt de
het blussen aanzienlijk vergemakkelijkt. Het
RUPA-standaard zeer verantwoord, omdat
Meer informatie:
streven van Patrick Kuipers en Rudie Beldman
brandweerlieden enorm worden ontlast. Een
Patrick Kuipers of Rudie Beldman
is om het hulpstuk zo te maken dat één
effect dat groter wordt naarmate er langer
(patrickrenate@home.nl, r.beldman@home.nl)
persoon de slang met één hand kan bedienen.
moet worden geblust. Wij denken dat dit zeer
2010
ontwierpen een standaard waarin het uiteinde
74
Maatschappelijke stage in teken van brandveiligheid Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Project
maatschappelijke stage Brandveilig leven
Initiator Bernadette Sourbag
Jong geleerd…
Amsterdam-Amstelland en een geel hesje van
maatschappelijke stage verplicht voor alle
Regisseur Brandveiligheid Bernadette Sourbag
de brandweer met het logo erop.
middelbare scholieren. De stage houdt in
van Brandweer Amsterdam-Amstelland: “Ook
dat jongeren vrijwilligerswerk doen tijdens
hier geldt: jong geleerd is oud gedaan. Daarom
Stageverslag
hun middelbare schoolperiode. Dat is goed
zoeken we op scholen naar maatschappelijke
De stage bestaat normaliter uit het maken
voor anderen en voor hun persoonlijke
stagiaires die hun steentje bij willen dragen aan
van een inspectie in de eigen school, het
ontwikkeling. Veel scholen hebben de
het brandveiliger maken van hun school en
bezoeken van bewoners in de wijk waar de
maatschappelijke stage inmiddels al
andere scholen, van de buurt waarin hun school
school staat en het informeren van kinderen
opgenomen in het onderwijsprogramma
staat en van de eigen thuissituatie. Bijkomende
in de groepen 1, 2 of 3 van basisscholen over
en ook Brandweer Amsterdam-Amstelland
voordelen van de stage zijn dat jongeren hun
brandveiligheid. Het verslag dat leerlingen van
speelt op het fenomeen in. Met een
sociale vaardigheden vergroten en in brede zin
de stage maken komt ook in het bezit van
maatschappelijke stage Brandveilig leven.
kennis maken met het begrip brandveiligheid.”
Brandweer Amsterdam-Amstelland.
Doel van de stage is mensen weerbaarder
De maatschappelijke stage Brandveilig leven
Bernadette Sourbag: “Wij denken dat het
te maken als het gaat om brandveilig leven.
kan continu worden gedraaid met een in
een leuke manier is om middelbare scholieren
Dat kan door ze te waarschuwen voor de
beginsel ongelimiteerd aantal stagiairs.
bekend te maken met brandveiligheid. En via
gevaren van brand en ongevallen, ze te
De inhoudelijk deskundige ondersteuning
die jongeren ook anderen. Het project bevindt
informeren over wat ze zelf kunnen doen
verzorgt uiteraard de brandweer, die bij
zich nog in de pilotfase, maar de kans dat we
om brand en ongevallen te voorkomen, en
de uitvoering van het project samenwerkt
het breed uitrollen is groot.”
mensen te wijzen op wat ze kunnen doen als
met de stagecoördinator van de school. De
er onverhoopt toch brand uitbreekt of zich een
eerste activiteit is altijd een introductieles.
Meer informatie:
ongeval voordoet. Het resultaat moet zijn een
Leerlingen die daarna geïnteresseerd zijn en
Bernadette Sourbag
veiliger samenleving.
een stage willen volgen, krijgen ter legitimatie
(b.sourbag@brandweeraa.nl)
een introductiebrief mee van Brandweer
2010
Vanaf het schooljaar 2011-2012 is de
76
Helmsteun ‘gewoon een handig ding’ Categorie Techniek Korps
Brandweer Nederweert
Project
helmsteun
Initiator Piet Slaats
Aluminium
en inmiddels is de steun bij ons korps en bij
chauffeur van een brandweervoertuig. Er is
De helmsteun die Piet Slaats heeft ontwikkeld
een aantal andere korpsen hier in de regio in
hem alles aan gelegen zijn ploeg veilig naar
is gemaakt van aluminium en helemaal
gebruik genomen. De reacties die ik krijg zijn
een incident te brengen. In het verleden stuitte
geanodiseerd (een oppervlaktebehandeling
zonder uitzondering positief.”
hij daarbij keer op keer op een probleem: waar
waarmee metalen worden voorzien van
laat ik tijdens het rijden mijn helm? Eén keer
een harde en slijtvaste oxidelaag). De pilaar
Handig ding
raden wat vrijwilliger Piet Slaats bedacht; juist,
waar de helm op steunt en het drukstuk zijn
Piet Slaats zou het leuk vinden als de
een helmsteun.
van kunststof. Beide onderdelen (pilaar en
helmsteun bredere bekendheid krijgt. “Ik denk
drukstuk) zijn aan te passen aan de vorm van
dat iedere chauffeur van een brandweerauto
Piet Slaats: “Je hebt niet alleen te maken met
de helm. Het drukstuk wordt bediend door
blij is met de steun. Het is gewoon een handig
de veiligheid op de weg, maar ook met de
een gasveer, zodat er een constante druk op
ding. Met de helmsteun is je helm tijdens het
veiligheid in het voertuig. In de richtlijnen voor
de helm aanwezig is. De helm blijft daardoor
rijden altijd gefixeerd en altijd op een vaste
brandweerchauffeurs staat duidelijk dat de
op z’n plaats tijdens het rijden en als een
plaats.”
helm tijdens het rijden moet worden afgezet.
noodstop gemaakt moet worden. Er is ook
Daar kan ik me in vinden, maar een helm die
een helmsteun die zwenkbaar is.
Meer informatie: Piet Slaats
gewoon maar ergens in de cabine ligt is ook niet echt veilig. Voor je het weet vliegt hij alle
Piet Slaats: “In overleg met de commandant
kanten op.”
hebben we de helmsteun ingebouwd voor een proefperiode. Nadelen bleken er niet te zijn
(p.slaats@tiscali.nl)
2010
Piet Slaats is bij Brandweer Nederweert
78
Dataterminal op telescopische arm Categorie Techniek Korps
Brandweer Nederweert
Project
MDT-steun
Initiator Piet Slaats
Wat zijn ogen zien, kunnen zijn handen
bedienen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling
ook de telescoopfunctie worden geblokkeerd.
maken. Dat gaat op voor Piet Slaats van
en daarom ontwikkelde Piet Slaats een speciale
De MDT-steun is inmiddels in gebruik bij
Brandweer Nederweert. In dit boekje komt
MDT-steun voor de manschappencabine achter
diverse korpsen in Noord-Limburg.
hij twee keer aan bod. Met een helmsteun
in het voertuig. Zitpositie
(pagina ..) en op deze pagina’s met een steun Scharnieren
Piet Slaats: “Zonder de MDT-steun kan
steun, in de vorm van een telescopische arm,
De steun bestaat uit een telescopische arm
niet iedereen in zitpositie bij het scherm
kan iedereen in een brandweerauto eenvoudig
met scharnieren die horizontale bewegingen
komen. Met de steun kan dat wel, terwijl de
van de terminal gebruik maken.
mogelijk maken. De scharnieren (en daarmee
heupgordel of ademluchtbeugel waar iemand
de arm) zijn verstelbaar. Het scherm wordt
in zit gewoon vast kan blijven zitten.”
Steeds meer korpsen beschikken
gemonteerd op de arm, die wordt vastgezet
tegenwoordig over een mobiele data terminal
op een centrale plaats in het voertuig. De
in de auto. Op weg naar een incident kunnen
telescopische arm maakt het vervolgens
de brandweerlieden in de cabine op een
mogelijk het scherm te draaien in de richting
Meer informatie:
scherm belangrijke informatie inwinnen. In
van degene die van de computer gebruik wil
Piet Slaats
veel gevallen echter moet de autogordel los
maken. De arm zwenkt niet tijdens het rijden
(p.slaats@tiscali.nl)
worden gemaakt om de computer te kunnen
omdat de scharnierpunten vastgezet kunnen worden. Door een constructie in de koker kan
2010
voor de Mobiele Data Terminal. Dankzij de
80
Snellere inzet met ladderduikstoel Categorie Techniek Korps
Brandweer Elburg
Project
ladderduikstoel
Initiator Gerrit Pleiter
De veiligheid van het duiken houdt veel
de ladder worden bevestigd, waarna hij er zelf
uit. We hadden een mooiere stoel, maar die is
betrokkenen logischerwijs bezig. Ook Gerrit
op gaat zitten. De stoel biedt voldoende steun
bij de verzinkerij zoek geraakt.”
Pleiter van Brandweer Elburg. In de strijd tegen
om comfortabel te kunnen zitten en zo zit de
de risico’s ontwikkelde hij een ladderduikstoel.
veiligheidsduiker compleet gemaskerd klaar in
Aan het idee doet het weinig af, vindt
Een woord dat nog niet in het woordenboek
afwachting van wat eventueel komen gaat.
ook Gerrit Pleiter. “Ik ben er zeker van dat de ladderduikstoel kan bijdragen aan een
of bij Google is terug te vinden. Wat het Gerrit Pleiter: “In geval van nood hoeft hij
snellere inzet van de veiligheidsduiker bij hoge
een ladder-duik-stoel dus. De vinding vergroot
alleen zijn automaat aan te koppelen en hij
walkades.”
de veiligheid doordat veiligheidsduikers sneller
kan in actie komen. Als de temperatuur hoog
inzetbaar zijn.
is kan hij met de stoel ook in het water gaan
Inmiddels is Gerrit Pleiter bezig een extra
zitten, zodat de kans op hittestuwing afneemt.
steun te ontwikkelen, zodat de stoel ook aan
Gerrit Pleiter werd aan het denken gezet
Een ander voordeel is dat de veiligheidsduiker
wal te gebruiken is. De nieuwe stoel moet
door landelijke beschouwingen, waarin wordt
de reddingsduiker zo nodig kan helpen bij het
comfortabeler worden dan de exemplaren
gesteld dat een duiker vanaf het noodsignaal
bergen van een slachtoffer. En als de ladder
die momenteel veel worden gebruikt. Gerrit:
binnen één minuut bij de duiker in nood moet
gebruikt moet worden door anderen, kan de
“Daar hoor ik veel klachten over. Nog even en
zijn. In het gebied waar hij werkt (Elburg en
stoel eenvoudig in worden geklapt en aan de
de duikladderstoel is in meerdere situaties te
omgeving) zijn veel hoge kades en uit testen
ladder worden gehangen. Veel ruimte neemt
gebruiken.”
bleek dat het daardoor onmogelijk is om in
hij dan niet in.”
zo’n korte tijd hulp te kunnen bieden. Zoek geraakt Steun
Op de foto’s is de stoel en de werking te
Meer informatie:
De brandweerman, die tevens lid is van het
zien. Gerrit Pleiter tekent er bij aan dat deze
Gerrit Pleiter
duikteam, ontwikkelde daarom een speciale
stoel nog geen oppervlaktebehandeling heeft
(gpleiter@solcon.nl)
stoel. Deze kan door de veiligheidsduiker aan
gehad. “Daarom ziet het er wat minder fraai
2010
precies is, is trouwens niet zo moeilijk te raden:
82
Slachtoffers afvoeren wordt een stuk makkelijker Categorie Techniek Korps
Brandweer Nijmegen
Project
matje voor afvoeren slachtoffer
Initiator Brandweer Nijmegen
Veel innovatieve ideeën raken aan de
Zeil
veel voordelen, het zorgt voor minder direct
doelstellingen van de ‘strategische reis’ van
Kan dit niet anders? Die vraag stelden de
contact met het slachtoffer waardoor de
de brandweer, het toekomstperspectief voor
Nijmeegse brandweerlieden zich direct na
kans op besmetting kleiner is, het is klein en
de komende decennia dat door de NVBR in
de oefening en de oplossing werd bijna à la
compact en dus makkelijk mee te nemen, en
een rapport is geschetst. Zo ook het idee van
minute geboren. Henk van Haalen weer. “We
voor de kosten hoeft geen korps de aanschaf
brandwachten van Brandweer Nijmegen om
deden de oefening samen met de Regionale
te laten.
een zeil te gebruiken als matje waarop een
Ambulancevoorziening en die hadden voor
slachtoffer kan worden afgevoerd. Het klinkt
andere doeleinden een zeil op de grond
Dé oplossing
simpel (en dat is het ook), maar zijn dat niet
liggen. Dat zeil zijn we gaan gebruiken als een
Henk van Haalen: “Ik denk dat collega’s in het
vaak de beste innovaties?
soort matje en dat werkte wonderwel.”
hele land bij het verslepen van slachtoffers
Henk van Haalen van de Nijmeegse brandweer
De goede ervaringen werden uitgewerkt
werken nu aan dé oplossing, dus ik zou
legt uit hoe het idee is ontstaan. “In maart
in een prototype, waarmee testen werden
zeggen: maak er gebruik van als het zeil straks
hadden we een oefendag. Onderdeel van het
uitgevoerd. Die pakten positief uit en
beschikbaar is.”
programma was het omgaan met slachtoffers.
inmiddels (zomer 2010) is de ontwikkeling in
Compleet uitgerust en onder begeleiding van
een afrondende fase terechtgekomen.
tegen dezelfde problemen aan lopen. Wij
2010
ambulancepersoneel moesten we iemand van 100 kilo via een smalle steile trap omhoog
Het gaat om een kunststofzeil waar in
brengen. We liepen prompt tegen allerlei
een noodsituatie een slachtoffer op kan
obstakels aan. Het ademluchtapparaat dat je
worden gelegd, kan worden gefixeerd en
beperkt in je bewegingsvrijheid bijvoorbeeld
getransporteerd. Het matje heeft handgrepen
Meer informatie:
en in dit geval ook het gewicht van het
zodat meerdere personen tegelijk kunnen tillen
Henk van Haalen
slachtoffer. Het lukte ons de man naar boven
en slepen zonder zich in bochten te hoeven
(h.vanhaalen@brandweer.nijmegen.nl)
te slepen, maar makkelijk ging het niet.”
wringen, het matje heeft ‘arbo-technisch’
84
GENOMINEERD 2010
De toegevoegde waarde van onbemand vliegende waarnemingssystemen Categorie Techniek Korps
Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland
Project
Fire-Fly
Initiator Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland
Met de inzet van dit soort systemen wordt de Brandweer en politie hebben tijdens incidenten
betere beeldvorming bij grote branden en
Fire-Fly moet een eerste stap zijn op weg naar
besluitvorming rond hoe te handelen versneld.
en evenementen sterk behoefte aan een
afhandeling van incidenten. Bijvoorbeeld
de aanschaf van geïntegreerde vliegende
Voor hulpverleners op alle niveaus en in de
real-time overzicht van alles wat er gebeurt.
door het doorsturen van luchtfoto’s en
waarnemingssystemen door de brandweer.
verschillende kolommen. Hulpverleners zelf
Informatie die bij voorkeur gedeeld moet
hittebeelden en informatie over de chemische
Het project verschaft de brandweer inzicht in
kunnen ook veiliger worden ingezet en je
kunnen worden met andere veiligheidspartners.
samenstelling van (rook)gassen. Ook kunnen
de eisen, processen en mogelijkheden van dit
mag verwachten dat incidenten beter kunnen
Bij de bestrijding van grote branden, de
live videobeelden worden doorgestuurd naar
soort systemen. Daarnaast is er spin-off naar
worden afgehandeld. Daarmee beperk je ook
opsporing van personen en de handhaving
commandovoeringsystemen en crisisruimten.
andere spelers in de veiligheidssector, zoals
economische schade.”
het KLPD en de politiekorpsen. Ook zij zouden
van de wet kan het soms handig zijn als er Gebruiksconcept
in de toekomst van geïntegreerde vliegende
De VNOG voert het project uit samen met het
waar te nemen.
Projectleider Gerben Seevinck: “We zijn
waarnemingssystemen gebruik kunnen maken.
Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium, Nieuwland BV, Delft Dynamics en Geodan. Het
begonnen met het uitwerken van het Met het project Fire-Fly wil de Veiligheidsregio
gebruiksconcept van luchtwaarneming. We
Systemen
Fire-Fly-project loopt van 1 januari 2010 tot 1
Noord- en Oost-Gelderland (VNOG)
kijken naar de luchtwaarnemingsinstrumenten
De Fire-Fly-projectgroep is overtuigd van de
juli 2011.
onderzoeken op welke manier en onder
die beschikbaar zijn, naar command- en
toegevoegde waarde van laagdrempelige
welke condities kleine, onbemand vliegende
controlprocessen, en naar informatiesystemen
waarnemingssystemen in de lucht en de
waarnemingssystemen geïntegreerd kunnen
en trainingsbehoeften. Naar aanleiding van
integratie daarvan met informatiesystemen
Meer informatie:
worden in de commandovoeringketen.
tests worden er aanpassingen gedaan. De
tijdens de operationele uitvoering bij
Gerben Seevinck
De gedachte is dat dergelijke systemen
bedoeling is in het tweede kwartaal van 2011
incidenten. Gerben Seevinck: “Hoe meer
(g.seevinck@vnog.nl)
een bijdrage kunnen leveren aan een
een kant en klare business case te presenteren.”
‘real-time’ informatie, hoe sterker je staat.
2010
mogelijkheden zijn om vanuit de lucht zaken
86
Digitale Brandweermarkt voorkomt verspilling Categorie
Organisatie
Korps/organisatie Veiligheidsregio Utrecht Project
Brandweermarkt
Initiator
Adriaan Buitink
Bezuinigingen zijn aan de orde van de dag en
Voor een habbekrats
je het voor veel minder ook via de site kunt
ook de brandweer ontkomt er niet aan. Maar
De Brandweermarkt zou best eens een
kopen? De toegankelijkheid van internet is
wat de één graag wil hebben ligt bij de ander
gat in de markt kunnen dichten. Nieuwe
enorm, dus daar kan het niet aan liggen.
misschien al jaren ongebruikt op een plank.
investeringen doen is vaak moeilijk in deze tijd,
Hergebruik is bovendien milieuvriendelijker
Dat gegeven inspireerde medewerkers van de
maar voor een habbekrats materialen kopen
dan alles maar nieuw kopen.”
Veiligheidsregio Utrecht tot het opzetten van
die elders overbodig zijn geworden, dat kan
een soort Marktplaats voor brandweerspullen:
misschien in veel gevallen wel. Ieder korps
Online
de digitale Brandweermarkt.
kan op de site spullen te koop aanbieden
Bij het ter perse gaan van dit boekje was de website www.brandweerverkoop.nl nog
bekeken en gekocht. Adriaan Buitink wil
niet online. De verwachting was dat dit medio
ministerie van Financiën kent het agentschap
niet teveel grenzen stellen. Wat de Utrechtse
… wel het geval zal zijn. Vanaf dat moment
Domeinen Roerende Zaken. Op die site (www.
brandweerman betreft kan alles worden
kan het voor iedereen aantrekkelijk zijn eerst
domeinenrz.nl, red.) worden roerende zaken
aangeboden; van schoenveters tot een
even op de site te kijken als een aankoop
te koop aangeboden. Voornamelijk spullen die
tweedehands tankautospuit.
wordt overwogen.
door Justitie of andere opsporingsinstanties in beslag zijn genomen. Ook worden goederen
Het spreekt voor zich dat met de site de
van het rijk zelf die overtollig zijn aangeboden.
kans groter wordt dat spullen een ‘tweede
Meer informatie:
Als Veiligheidsregio Utrecht komen wij nu met
leven’ krijgen. Bovendien wordt verspilling
Adriaan Buitink
een voor de brandweer vergelijkbaar concept
tegengegaan. Adriaan Buitink: “Waarom iets
(a.buitink@vru.nl)
met de site www.brandweerverkoop.nl.”
nieuw kopen, bijvoorbeeld gereedschap, als
2010
en het aanbod kan door iedereen worden Woordvoerder Adriaan Buitink: “Het
88
Onderzoek naar voordelen ontgassen bluswater Categorie Techniek Korps
Brandweer Midden en West Brabant
Project
Innovatief met water
Initiator Alfred Hamers Cluster Tilburg van de Brandweer Midden
het bluswater van de brandweer. Testen van het
de Brandweer Midden en West Brabant op
en West Brabant heeft samen met Pathema
Tilburgse korps met behandeld en onbehandeld
de rem. “De ontwikkeling staat nog in de
in Goirle het project ‘Innovatief met water’
water bij binnen- en buitenbranden, hebben
kinderschoenen. PTG, een onderdeel van TU
opgestart. De bedoeling is om uit te zoeken
uitgewezen dat er met name bij binnenbranden
Eindhoven, is nu bezig met nader onderzoek,
wat de voordelen zijn van het ontgassen van
een positief effect is. Zoals:
waarna er waarschijnlijk een proefmodel
bluswater. Pathema is een groothandel die
– Minder stoomontwikkeling, ook bij
generator gebouwd gaat worden voor in
producten levert gebaseerd op de Vortex Process Technology®. Een technologie met als pijlers energiebesparing, kwaliteitsverbetering en duurzaam investeren.
‘verkeerde’ blussing – Een grotere afkoeling van de
van ongebonden gassen die met het blote oog niet zichtbaar zijn. Door in een Vortex-generator
praktische toepasbaarheid gaan uitvinden.”
omgevingstemperatuur – Een snellere temperatuurdaling van de brandhaard
In leidingwater zitten micro- en nanobubbels
voertuigen. Pas als het zover is kunnen we de
– Een minder snelle opwarming met als gevolg een beter blussend vermogen – Een lager waterverbruik
Optimistisch is Alfred Hamers wel. “Onze testen wijzen uit dat ontgassing van bluswater een positief effect heeft bij de bestrijding van binnenbranden. De veiligheid is ermee gediend en bovendien is het een, naar het zich laat aanzien, milieuvriendelijke (er worden
(een gepatenteerd product van Pathema) een Waarnemingen die volgens de onderzoekers
geen chemicaliën gebruikt, red.), goedkope
gassen aan het water worden onttrokken.
goed zijn te rijmen met de theorie. De eerste
en eenvoudig toepasbare techniek. Met deze
Doordat de gasbellen verdwijnen krijgen de
testen wijzen derhalve in de richting dat de
bewerking kan water in de toekomst nog
watermoleculen een andere schikking. Het
brandweer met gebruikmaking van de Vortex-
effectiever gebruikt gaan worden.”
behandelde water heeft een lagere viscositeit
technologie in de toekomst met minder water,
(minus 20%), een lagere oppervlaktespanning,
veiliger, sneller en daardoor effectiever kan
een verbeterde warmtecapaciteit en is minder
werken. Meer informatie:
gevoelig voor kalkafzetting. Kinderschoenen
Alfred Hamers
Voordelen?
“Maar we zijn er nog lang niet”, trapt
(alfred.hamers@brandweermwb.nl)
De vraag is wat de voordelen daarvan zijn voor
Alfred Hamers van de cluster Tilburg van
2010
krachtige onderdruk te creëren, kunnen deze
90
Brandweerscholendag unieke happening Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Hoogeveen
Project
Brandweerscholendag
Initiator Promotieteam Brandweer Hoogeveen Op maandag 7 juni 2010 kreeg Brandweer
het evenement. Tientallen vrijwilligers van de
waarmee het gevaar van brand onder de
Hoogeveen (een onderdeel van Brandweer
brandweer, aangevuld met beroepskrachten,
aandacht werd gebracht. Het stuk draaide om
ZuidWest Drenthe) bezoek van 1.800
stonden op 7 juni klaar om de leerlingen
de 10-jarige Lotte en aan de spanning op de
leerlingen uit de groepen 5 tot en met 8 van
een leuke en informatieve dag te bezorgen.
gezichten van de kinderen was te zien dat ze
bijna alle Hoogeveense basisscholen.
Een dag die volledig was afgestemd op de
helemaal verdwaalden in de belevingswereld
Het was Brandweerscholendag. Een
speelse belevingswereld van kinderen. Enkele
van hun fictieve leeftijdsgenoot. De
uniek evenement, dat dankzij een goede
andere korpsen in Drenthe hadden aanvullend
brandwondenstichting speelde hierop in met
voorbereiding door het Promotieteam
materieel beschikbaar gesteld.
onder meer een brandwondenquiz.
Hoogeveen op rolletjes liep. De kinderen konden dertig voertuigen
hadden een gevarieerd programma met actie
bezichtigen, zoals tankautospuiten,
scholen om de brandweerkazerne te
en spektakel, maar ook met een educatieve
hoogwerkers en de veetakels. De vrijwilligers
bezoeken, dat de korpsleiding besloot
kant. Uiteindelijk was het doel van de dag
gaven ook demonstraties met deze voertuigen.
een open dag te organiseren. Bijna
kinderen zo jong mogelijk bewust te maken
Daarnaast kregen de leerlingen uitleg over
1.400 leerlingen maakten destijds van
van brandgevaar, de gevolgen van brand en
de duikgroep en het redgereedschap van de
de gelegenheid gebruik. Begin 2010
ze te wijzen op de mogelijkheden om brand
brandweer en konden ze zelf een brandje
inventariseerde Brandweer Hoogeveen
te voorkomen. Ze werden er ook voortdurend
blussen. Na afloop ontving de schooljeugd
opnieuw of er belangstelling was voor een
op gewezen om er thuis over te praten. Zo
een brandweertasje met een lesbrief over
scholendag, en die interesse was er. Meer dan
bereiken we een grotere bewustwording van
brandveiligheid en een gadget.
dertig scholen reageerden. De vele honderden
brandgevaar bij de ouders en mogelijk een
kinderen vermaakten zich opperbest tijdens de
gedragsverandering. Hierdoor is onze aanpak
Brandweerscholendag en tegelijkertijd leerden
dubbel effectief!� Meer informatie:
ze van alles over brandgevaar. Improvisatietoneel voor kinderen
Harmieke Paters
Gevarieerd programma
Een voorbeeld van de speelse aanpak was
(h.paters@dewolden.nl)
Het Promotieteam had veel werk gemaakt van
improvisatietoneel door twee acteurs,
2010
Districtscommandant Ike Kortleven: “We In 2007 waren er zoveel aanvragen van
92
Prioriteit voor brandveiligheid in studentenhuizen Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Enschede
Project
Brandveiligheid Studentenhuizen
Initiator afdeling Risicobeheersing Brandweer Enschede
Brandweer Enschede wil met een eigentijdse
Verschillende zienswijzen
van het studiejaar met het sturen van een
benadering het veiligheidsbewustzijn van
Anne-Marie Kok, Hoofd Risicobeheersing
uitdagende email naar alle studenten van
de ongeveer 30.000 studenten die een
van Brandweer Enschede: “Door samen
de Saxion Hogeschool en de Universiteit
kamer huren in de stad vergroten, en de
de brandveiligheid te bekijken en
Twente. Daarnaast plaatsen we banners op
zelfredzaamheid van studenten in geval
ontruimingsoefeningen te houden, komen
studentensites en op Hyves en verspreiden
van calamiteiten verbeteren. Daartoe is een
ook verschillende zienswijzen op veiligheid
we posters. Ook de mogelijkheden voor free
campagne ontwikkeld die moet leiden tot een
aan het licht. Daar kan dan gelijk over
publicity grijpen we zoveel mogelijk aan.”
gedragsverandering. Een afgeleid doel is het
worden gesproken. De brandveiligheid van
opsporen en aanpakken van onveilige situaties
studentenhuizen heeft voor ons momenteel
Ogen openen
in studentenhuizen.
een hoge prioriteit. Om de doodeenvoudige
Het effect van het project is moeilijk te meten,
reden dat die veiligheid in veel gevallen te
maar Anne-Marie Kok gelooft zeker dat het
In het kader van de actie worden alle
wensen overlaat. Door actief in contact te
helpt. “Door studenten met hun neus op de
180 studentenhuizen en units van
treden hopen we daar verandering in te
feiten te drukken open je hun ogen. Dat is al
kamerverhuurbedrijven die bij de gemeente
brengen.”
in veel gevallen gebeurd. Het bijzondere van het project? Dat is denk ik de brede aanpak
bekend zijn bezocht door inspecteurs van de Brandweer Enschede beperkt zich niet tot het
in combinatie met het integrale concept. De
wordt gekeken naar de brandveiligheid
afleggen van huisbezoeken. Ook de campagne
complete actie gaan we om het jaar uitvoeren,
en meer specifiek naar de aanwezigheid
‘Ken je vluchtplan’ van 2009 krijgt een vervolg.
de communicatiecampagne jaarlijks.”
van rookmelders en een vluchtplan, de
Deze campagne beoogt studenten te prikkelen
doorgangsmogelijkheden op vluchtwegen
en uit te dagen, en tegelijkertijd aan het
en de belasting van elektriciteitsgroepen. De
denken te zetten. Er wordt gebruikt gemaakt
Meer informatie:
controle wordt uitgevoerd in aanwezigheid van
van verschillende kanalen om de student te
Anne-Marie Kok (am.kok@enschede.nl) en
de studenten. Bij de kamerverhuurbedrijven
bereiken.
Joost Nijenhuis (jnijenhuis@enschede.nl),
wordt ook de naleving van het Gebruiksbesluit
Coördinator Brandveilig Leven Joost
of www.kenjevluchtplan.nl
van de gemeente gecontroleerd.
Nijenhuis: “We beginnen aan het begin
2010
afdeling Risicobeheersing. Tijdens de bezoeken
94
Small-Pack een licht alternatief voor het aanvalskrat Categorie Techniek Korps
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
Project
Small-Pack
Initiator Mario Klijn
Ze zijn een crime voor veel brandlieden:
parkeergarages, ziekenhuizen en
de lijnen net even anders dan bij Zandvoort,
de zware aanvalskratten waar soms mee
verzorgingsflats. De meeste korpsen werken in
Heemskerk en Sliedrecht, maar Mario Klijn
moet worden gewerkt. Mario Klijn van de
die gevallen nog met de zware aanvalskratten.
heeft er alle vertrouwen in dat de Small-Pack
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond bedacht
De inzet van de Small-Pack kan in de praktijk
ook in zijn eigen korps in gebruik wordt
met de Small-Pack een alternatief. De Small-
afhangen van de hoogte en inzetdiepte. Een
genomen.
Pack-draagtas met schouderband weegt nog
combinatie met de Hosemaster is mogelijk. Om iedere twijfel weg te nemen zet Mario
geen 11 kilo en bevat toch een 20 meter lange hoge drukslang, een koppeling voor de
Bij de uitwerking van zijn idee kreeg Mario
Klijn de voordelen van de Small-Pack nog
overgang van de stijgleiding naar de slang, en
Klijn hulp van drie vrienden: Cees de Groot
eens op een rij: “Compact, licht in gewicht,
een hoge drukstraalpijp. In eenzelfde tas die
van Brandweer Sliedrecht en Hugo Hartman
eenvoudig te dragen, snel inzetbaar, ruimte
nummer twee mee naar boven neemt, zit nog
en Sjaak Kortekaas van Brandweer Heemskerk.
besparend en te gebruiken in combinatie
eens 30 meter slang.
Klijn: “Zonder hun inspanningen was dit
met de Hosemaster. Optioneel zijn een extra hoge drukslang van 30 meter en
Sliedrecht bijvoorbeeld is nauw betrokken
een tweewegkoppeling voor het blussen
boven slepen, kan nu de Small-Pack worden
geweest bij het testen van de Small-Pack.
met twee stralen. De Small-Pack is in alle
meegenomen. Als de aansluiting op de droge
Testen die hebben uitgewezen dat het
opzichten een aanwinst voor de uitrusting van
stijgleiding is gemaakt, kan ‘gewoon’ met
blussend vermogen vergelijkbaar is met hoge
brandweerkorpsen.”
ongeveer 135 liter water per minuut worden
druk-blussing.”
geblust. De belasting voor de brandweerman of -vrouw is met deze tas veel en veel minder.”
In gebruik De korpsen in Zandvoort en Sliedrecht
Meer informatie:
Hoogbouw
werken inmiddels met de Small-Pack, Dit tot
Mario Klijn
De Small-Pack is bedoeld voor objecten
groot genoegen van de gebruikers. Bij de
(mario.klijn@vgnoord.nl)
met een stijgleiding, zoals hoogbouw,
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond lopen
2010
resultaat niet mogelijk geweest. Brandweer Mario Klijn: “In plaats van het aanvalskrat naar
96
Brandweerman Cor populair bij Utrechtse kinderen Categorie Maatschappelijk belang Korps
Brandweer Utrecht
Project
‘Brandmeester’
Initiator Brandweer Utrecht “Mag je spelen met vuur?”, luidt de vraag van
eenvoudige ezelsbruggetjes. “Wat moet je
en preventievoorlichter achter de rug.
brandweerman Cor. “NEEEEEEE, schreeuwen
doen als je kleren vlam hebben gevat?”,
Hij krijgt bij het project hulp van andere
de kinderen zo hard als ze kunnen.
vraagt hij. “Niet hollen maar…?”, “ROLLEN!”,
preventiedeskundigen en brandweermensen,
Brandweerman Cor heeft de kinderen net
roepen de kinderen. En: “Eerst water en
zowel huidige collega’s als collega’s die al
laten ruiken aan een verbrande sportschoen.
de rest komt…?”, “LATER!”, schreeuwen
met pensioen zijn. Met deze aanpak kunnen
Zo leert hij de kinderen spelenderwijs hoe
ze uit volle borst. Ook het onthouden van
objectverkenning en preventieve checks
belangrijk het is om voorbereid te zijn op
het alarmnummer is makkelijk met een
gecombineerd worden met voorlichting. Een
brand. Niet alleen bij de buitenschoolse
ezelsbruggetje: 1+1=2.
totaalbenadering.
opvang, maar ook thuis. De verwachting is dat het project het
Gerda Bouma van Brandweer Utrecht:
begrip bevordert voor het werk van de
project ‘Brandmeester’ van Brandweer Utrecht.
“Met ‘Brandmeester’ doen we aan
brandweer bij kinderen, hun ouders en
In het kader van het project krijgen kinderen
preventievoorlichting bij kinderen en via die
leerkrachten. Het leert kinderen en hun
in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar op de
kinderen bereiken we ook hun ouders. Zo
omgeving om brandveiligheid te zien als
Buitenschoolse Opvang (BSO) bezoek van een
bevorderen we het veiligheidsbewustzijn in
een verantwoordelijkheid van ‘ons allemaal’.
ervaren brandweerman. Op speelse wijze legt
de samenleving. Kinderen zijn enthousiast
Gerda Bouma: “Juist kinderen voelen die
hij de kinderen uit wat brand is, wat er kan
en leren snel. Tijdens het bezoek van
verantwoordelijkheid.”
gebeuren als er in huis brand uitbreekt en
brandweerman Cor maken ze bijvoorbeeld zelf
wat je dan moet doen. Brandweerman Cor is
een vluchtplan, dat is gebaseerd op de indeling
inmiddels razend populair. In de weken na de
van hun eigen huis. Het is een interactieve
introductie maakten gelijk tientallen BSO’s hun
bijeenkomst waarbij kinderen worden
belangstelling kenbaar.
uitgedaagd hun mening te geven.”
Ezelbruggetjes
Totaalbenadering
San Peeters
Om ervoor te zorgen dat de informatie
‘Brandweerman Cor’ heeft een
(brandweercommunicatie@utrecht.nl)
blijft hangen, gebruikt brandweerman Cor
jarenlange carrière als brandweerman
Meer informatie:
2010
Afdelingshoofd Proactie & Preventie Deze situatieschets is onderdeel van het
98
Brandweer als professioneel risicoadviseur Categorie Organisatie Korps
Brandweer Limburg-Noord
Project
advisering gemeentebestuur
Initiator Erik Verbugt
Volgens de letter van de wet heeft
Kwaliteitsverbetering
draagvlak. Dat leidt normaal gesproken tot
de brandweer een adviestaak bij de
Met de advisering-nieuwe-stijl die hij
meer maatregelen die de veiligheid van de
verantwoording van groepsrisico. Brandweer
voorstaat, realiseren gemeentebesturen
burger ten goede komen. En meer veiligheid is
Limburg-Noord neemt die taak serieus. Ze
volgens Erik Verbugt een belangrijke
uiteindelijk wat we allemaal willen.”
adviseert het bestuur waar het gaat om de
kwaliteitsverbetering. Verbugt: “Het bestuur
afweging tussen enerzijds wenselijkheid
blijft eindverantwoordelijk en behoudt
Uitwerken
en anderzijds de noodzaak tot het treffen
maximale vrijheid bij het maken van keuzes,
De innovatie is nog niet in het korps
van maatregelen om risico’s bij ruimtelijke
maar met een gerichte impactbeoordeling
Brandweer Limburg-Noord geïntroduceerd.
ontwikkelingen te voorkomen of te beperken.
geeft de brandweer invulling aan haar
De methodiek om de impact te beoordelen
adviestaak. Als zodanig treden we op als
moet nader worden uitgewerkt en daarbij
“Die afweging is door een gemeentebestuur
professioneel risicoadviseur. Een belangrijke
wordt samengewerkt met een gespecialiseerd
vaak lastig te maken”, weet Erik Verbugt,
toegevoegde waarde lijkt me van een modern
bureau. Vooruitlopend op de invoering
adviseur Proactie & Preventie bij Brandweer
korps.”
stelt Erik Verbugt: “Treed als brandweer als eenheid naar buiten en laat zien dat je graag
Noord-Limburg. “Een gemeente kijkt altijd Volgens de bedenker van de nieuwe
en vroegtijdig een bijdrage levert aan de
grip op de term ‘risico’. Wij gaan ‘dieper’ met
adviseringsaanpak wordt het bestuur in de
advisering van het bestuur. De kennis van de
ons advies en sluiten daarmee beter aan bij de
situatie die hij schetst optimaal gefaciliteerd.
lokale situatie die bij de brandweer aanwezig
belevingswereld en behoeften van het bestuur.
En daar is zeker behoefte aan volgens
is, vormt absoluut een toegevoegde waarde in
De impact van een incident met gevaarlijke
Erik Verbugt, niet alleen in Noord- en
het adviestraject.”
stoffen is in een stadscentrum anders dan in
Midden-Limburg. “Er komt zoveel op
het buitengebied. Pas als je de totale impact
gemeentebestuurders af dat een goed
Meer informatie:
overziet komen zaken duidelijker te liggen en
afgewogen advies altijd welkom is. Omdat
Erik Verbugt
kan er een goede afweging door het bestuur
we het hebben over een verbeterde vorm
(e.verbugt@brandweerln.nl)
worden gemaakt.”
van advisering is er automatisch ook meer
2010
naar het grote geheel en heeft vaak weinig
100
Ruim baan voor talentontwikkeling Categorie Organisatie Korps
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
Project
TalentManager
Initiator meerdere korpsen Als het gaat om ontwikkeling ligt de nadruk
van de leiding van de korpsen aan een
Leuk en leerzaam
bij de brandweer meestal op de operationele
nieuwe visie op talentontwikkeling. Renée
In 2009 heeft een gevarieerd samengestelde
ontwikkeling van de medewerkers. Veel
Oprel, HR Beleidsadviseur Management
groep van twaalf deelnemers TalentManager
minder wordt stilgestaan bij het werken
Development, Loopbaanontwikkeling
doorlopen. De conclusie is dat het voor de
aan persoonlijke groei en het ontwikkelen
en Competentiemanagement bij de
deelnemers een leuk en leerzaam traject
van strategisch leren denken. De korpsen
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond: “In
is geweest op diverse vlakken. Naast een
Rotterdam-Rijnmond, Haaglanden, Hollands-
een veranderende arbeidsmarkt moeten we
persoonlijke groei hebben de talenten zich ook
Midden, Zuid-Holland-Zuid en Midden-West
proberen een aantrekkelijke werkgever te
in hun werk ontwikkeld.
Brabant doorbreken dit patroon en hebben het
blijven. Dat betekent dat je ambitieuze, jonge
ontwikkeltraject TalentManager in het leven
mensen moet prikkelen en uitdagen. Met
Renée Oprel: “De manier waarop we het
geroepen.
TalentManager doen we dat.”
programma hebben neergezet is zeker
De doelstelling van het traject is
De kracht van het programma zit volgens
ook met veel ruimte voor eigen initiatief.
brandweertalenten bij te staan in hun
Renée Oprel in de diversiteit van de
De deelnemers houden een belofte in voor
persoonlijke ontwikkeling en ze zo fris, scherp
deelnemers, zowel wat betreft functie en
de organisatie en dus voor de toekomst van
en kritisch te houden. De talenten worden
achtergrond als spreiding over de regio.
Brandweer Nederland. Alleen daarom al zou
een jaar lang ondersteund door een extern
Een belangrijk element bij TalentManager
het goed zijn als ons initiatief door andere
begeleidster (Els van Noorduyn). Zijdelings
is het leren van elkaar. Een sterk punt is
korpsen wordt opgepakt.”
betrokken, naast de korpsen die meedoen, zijn
ook dat de inhoud van het programma
de Academie van Leiderschap en het Landelijk
organisch is. Hoewel er een aantal
en Regionaal Management Development van
managementonderwerpen aan bod komt, is
politie en brandweer.
het de groep die bepaalt waar het over gaat.
innovatief te noemen. Niet alleen breed, maar
Meer informatie:
anders te leren denken (‘out of the box’) en
Renée Oprel
Het idee voor het ontwikkeltraject
bepaalde vaste patronen en structuren los te
(r.oprel@veiligheidsregio-rr.nl)
TalentManager komt voort uit de behoefte
laten.
2010
Hierdoor worden de deelnemers gedwongen Nieuwe visie
102
‘Aanvullende werkelijkheid’ voor meer informatie Categorie Techniek Korps
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Project
Augmented Reality
Initiator Richard Jansen
Ondersteunende media
sneller worden bepaald hoe te handelen. Voor
zijn vinding. Vrij vertaald betekent dat zoiets
Richard Jansen: “Ik denk dat augmented
bedrijven kan ook gebouwinformatie worden
als ‘aanvullingen op de werkelijkheid’.
reality een meerwaarde heeft voor de
gekoppeld aan een locatie. Dan wordt in één
Augmented reality is een term die wordt
brandweer. De mogelijkheden zijn enorm
oogopslag zichtbaar of een gebouw gevaarlijk
gebruikt in het vakgebied dat zich bezighoudt
en de manier van informatie onsluiten is
is, of er brandpreventieve voorzieningen zijn
met het toevoegen van gegevens aan
enorm simpel. Augmented reality is de
en minder zelfredzame personen, of hoe
rechtstreekse, reële beelden van een locatie.
techniek voor de toekomst en we worden er
brandwerend de hoofddraagconstructie is.
Dat is ook wat Richard Jansen met zijn idee
al dagelijks mee geconfronteerd. Neem de
voorstaat: het koppelen van een datalaag
eerste de beste voetbalwedstrijd op tv. Om
Richard Jansen: “Met mijn eigen bedrijf en
aan het bestaande beeld dat je ziet door de
te kunnen beoordelen of het wel of geen
zakenpartners hebben we al lagen gemaakt
camera van je telefoon.
buitenspel is, wordt gewoon een lijn op het
en geïmplementeerd voor onder meer
scherm geprojecteerd. Een mooie vorm van
National Geographic, Rabobank, ID&T en
beslissingsondersteunend bezig zijn.”
Walt Disney. De opgedane kennis en ervaring
Om te laten zien wat hij bedoelt, heeft de
Openingsscherm
Data toegevoegd aan het beeld van je camera
wil ik graag met de brandweer delen om
officier bij het korps Brandweer AmsterdamAmstelland een demo gemaakt. Alle
Als pilot is het korps Amsterdam-Amstelland
de beeld-, oordeels en besluitvorming bij
smartphone-gebruikers in Amsterdam
bezig om de informatie over waterdieptes te
incidenten te ondersteunen met ‘aanvullende
kunnen dankzij een speciale datalaag de
koppelen. De camera van een smartphone kan
werkelijkheid’.”
dichtstbijzijnde brandweerkazerne in de stad
data die eraan is gekoppeld op het scherm
vinden, waarbij je direct ziet in welke richting
projecteren, zoals de aanwezigheid van
Meer informatie
je moet lopen en hoe ver het is. Daarnaast heb
objecten onder water, de diepte van het water
Richard Jansen (r.jansen@brandweeraa.nl) of
je via de laag direct toegang tot de website of
en de stroming. Met die informatie zijn de
kijk op de website www.safetytagging.com
kan je direct de brandweer bellen.
operationele risico’s beter in te schatten en kan
Koppel acties aan locaties
2010
Augmented reality noemt Richard Jansen
Lijstweergave en gesorteerd op afstand / dichtstbijzijnde kazerne
Locatie op de kaart
104
De mogelijkheden benutten van scannen op afstand Categorie Techniek Korps
Brandweer Roermond
Project
Scannen op afstand
Initiator Roel Beurskens
Roel Beurskens, medewerker Opleiden &
goederen en van fysische eigenschappen tot
land verspreiden, is de verwachting van de
Oefenen bij Brandweer Roermond, kwam op
bijzondere kenmerken en nog veel meer.”
initiatiefnemer. “Met scannen op afstand kan veel onduidelijkheid worden weggenomen
het idee toen hij een tijdschrift zat te lezen. Zijn oog viel op een artikel over ‘scannen op
Lange weg
omdat heel snel relevante informatie
afstand’. Na lezing ervan borrelde de vraag op
Invoering van het idee is niet zo eenvoudig
beschikbaar is. Bovendien sluit ik niet uit dat
waarom niet op veel bredere schaal van die
beseft Roel Beurskens, maar dat mag volgens
een barcode nog meer mogelijkheden biedt.
mogelijkheid gebruik zou worden gemaakt.
hem geen belemmering zijn. “Het heeft pas
Dat zou nader onderzocht moeten worden.”
Roel Beurskens: “Voorzie iedere gevaarlijke
met het bedrijfsleven wordt toegepast. Dus is
stof, iedere container, iedere tankwagen en
er nog een lange weg te gaan. Maar omdat
ieder gebouw van een barcode die op afstand
niemand de grote voordelen kan ontkennen,
kan worden gescand. Bij een incident kan
lijkt het me een goed idee te proberen een
de brandweer of politie dan vanaf veilige
begin te maken.”
2010
zin als het idee landelijk in samenwerking
Meer informatie:
afstand alle informatie tevoorschijn halen die via de barcode van het betreffende
Als andere korpsen het idee overnemen
Roel Beurskens
object is opgeslagen. Dat kan variëren van
kan het zich mogelijk via het landelijk
(roelbeurskens@roermond.nl
adresgegevens tot een omschrijving van
brandweeroverleg als een olievlek over het
Colofon Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR) Kemperbergerweg 783 Postbus 7010 6801 HA Arnhem t
(026) 355 2455
f
(026) 351 5051
info@nvbr.nl www.nvbr.nl Tekst en redactie: Daan Appels, Appels Communicatie Vormgeving: Carlo Polman, Oud.Zuid Ontwerp Drukwerk: Drukkerij Roos en Roos Š NVBR, september 2010