16 minute read
Brandonderzoeken 18
BASISINFORMATIE
Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
Advertisement
Brand in hotel Huis van Bewaring
143945 Marktstraat 7, Almelo 16-11-2021 Grote Brand Gebouw 07 logies B. Hospers, F vd Ploeg, B. Kuiper Verzoek OVD
ALGEMEEN
Op 16 November om 20.43 komt er een OMS melding binnen bij de AC, het zou gaan om een automatische melding bij het Hotel het huis van bewaring in Almelo. Op het moment van de melding zijn er 26 gasten aanwezig van wie er een aantal op dat moment op hun kamer zijn. De 1e TS krijgt onderweg te horen dat er daadwerkelijk brand is in de meterkast. De portier was reeds begonnen met het ontruimen van de hotelgasten en heeft de handbrandmelder ingedrukt. Door de complexiteit van het pand en omdat de brandweer er bekend was (regelmatig geoefend) is er opgeschaald naar grote brand. In de week voor de brand is er een storing geweest in de verwarmingsketel waardoor er gedurende enkele dagen geen verwarming meer was in het hotel. Hierop zijn er in bijna alle kamers ventilatoren en elektrische kacheltjes geplaats van 2000 watt. Iedere kamer was afgezekerd op 16 Ampère ( 3680 watt), tevens waren er nog andere stroom gebruikers aanwezig in de kamers en in het hotel, waaronder elektrische fietsen die in de hal werden opgeladen.
PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN
In het hotel zijn alle verblijfruimtes voorzien van rookmelders die zijn aangesloten op een brandmeldpaneel met een doorschakeling naar de meldkamer. De kamers zijn gecompartimenteerd en aan de wanden in de gang hangen slanghaspels en hand melders. De deur tussen de ingang(hal) en de receptie is voorzien van kleefmagneten waardoor de deuren automatisch sluiten bij een melding. In de centrale hal hangen beveiliging camera's.
BRANDVERLOOP
Doordat er in veel kamers elektrische kachels zijn geplaatst, is ten tijde van de in storing zijnde verwarmingsketel, de hoofdzekering/schakelaar overbelast geraakt. Dit heeft ervoor gezorgd dat de meterkast is gaan branden. Brandende delen zijn op de gasmeter gevallen die deze, zo hebben beschadigd dat er een ook een gasbrand is ontstaan. Door de hevige rookontwikkeling was de hal geheel gevuld met rook en tevens alle aangrenzende ruimtes waarvan de deuren niet dicht waren. N INZET I
(Nader bekeken aan de hand van de ( Basisprincipes Brandbestrijding) B
a Bij aankomst van de brandweer zijn de Bij 111 en 112 met een CO2 blusser naar binnen gegaan richting de meterkast. Na het openen van de deur van de meterkast (die was gesloten door de portier) kwam er een grote steekvlam uit de kast waarop de deur weer is dicht gedaan. Daarna is de CO2 blusser geheel leeggespoten in de meterkast, daarmee was de brand nog niet uit. De inmiddels aangevoerde snelle aanval (lagedruk) is daarop ingezet via de nooduitgang die direct naast de meterkast zit. Toen de brand geblust was bleef men zitten met een gaslek dat niet zo snel gedicht kon worden. Hierop is doormiddel van een elektrische ventilator en hydraulische ventilatie het gas naar buiten geventileerd totdat Coteq de gastoevoer in de straat heeft afgesloten. Er is opgeschaald naar grote brand i.v.m. een mogelijke vermissing van een persoon. Deze bleek niet aan wezig te zijn tijdens de brand.
Terugblik brandonderzoekers
FOLKERT VAN DER PLOEG In 2008 is er een landelijke pilot gestart met zes regio's om brandonderzoekers op te leiden. Twente was één van die regio's. Eén van de eerste branden die onderzocht werd, was Rodepa in Enschede. Eén van de eerste bulletins die geschreven is, is die van de Welkoop in Wierden, destijds nog een kaal artikeltje g op een A4-tje. o
In die tijd hadden we een kratje met spullen verzameld om onderzoek te In I doen. Het kratje ging mee achter in de eigen auto en dan ter plaatse gaan om d onderzoek te doen. In het begin veelal met zijn tweeën. o Inmiddels hebben we een mooie auto met spullen. Een rooster, dat als we In n gevraagd worden, goed van dienst kunnen zijn. We zijn uitgegroeid tot een g team van vijf brandonderzoekers die bereikbaar en beschikbaar zijn. We t geven input aan evaluaties en Infographics en lichten brandonderzoeken toe g op kazernes. We zijn de spreekwoordelijke “schouder” voor gedupeerden van o een brand. We leiden studenten op tot brandonderzoek(st)er en duiken in de e gevaren van de energietransitie en de daaruit voortkomende leermomenten. g We geven leermomenten terug aan repressie en gaan ons verder verbreden W naar incidentonderzoek. In dit hoofdstuk blikt elke brandonderzoeker terug op n een brandonderzoek van de afgelopen jaren die hen is bijgebleven. e
H Hoe zou het over vijf jaar zijn?
Brand ‘Couponhal’ te Enschede
aantasting / afspatten van beton door hitte ter plaatse van doorgang lage naar hoge industriehal
ten gevolge van zuurstof (via daklicht) goede verbranding (opbouw hoge temperatuur) van rookgassen ter plaatse van dakconstructie.
maximale uitzetting bij gelijkmatige aanstraling bij stijging 1oC per m1 bij stijging 200oC bij stijging 400oC bij stijging 600oC
1 m 20 m 4 m 20 m 4 m 20 m 4 m
Uitzetting staal lengte vakligger +/- 20m 0,016 mm 64 mm 128 mm 192 mm
Uitzetting beton lengte betonplaat +/- 4m 0,012 mm 10 mm 19 mm 29 mm
Tabel: uitzetting materiaal bij temperatuurstijging
Brand ‘Couponhal’ te Enschede
Terugblik Quido Harmsen Als brandweerman/-vrouw hebben we allemaal weleens dat je langs een bepaald gebouw of locatie rijdt en dan ineens terugdenkt aan een incident. Vanuit brandonderzoek heb ik dat met de Couponhal (voormalige melkfabriek) in Enschede, waar in de nacht van 2 oktober 2013 een grote brand woedt en opgeschaald wordt naar GRIP 1. Terugkijkend naar oktober 2013, ik ben dan kort werkzaam in de functie van brandonderzoeker en net begonnen met de leergang aan de Brandweeracademie. Met het uitvoeren van dit brandonderzoek (bestaand uit het veldonderzoek ter plaatse, het houden van interviews met de repressieve ploeg en het bestuderen van de literatuur) maakt het voor mij direct duidelijk waarom we onderzoek doen als brandweer en kennis moeten delen / overdragen.
Op woensdag 2 oktober 2013 wordt brandweer Enschede rond 2 uur s ‘nachts gealarmeerd voor een woningbrand aan de Deurningerstraat te Enschede. Bij aankomst blijkt het echter niet om een woning te gaan, maar om de ‘Couponhal’ (een winkel in tapijten) in combinatie met de aangrenzende industriehal (zijnde een voormalige melkfabriek). Vanwege de omvang van de brand en de ontruiming van aangrenzende / bovengelegen woningen is opgeschaald naar grote brand / GRIP 1.
BRANDWEERINZET
Bij aankomst van de brandweer is er in de aangrenzende ruimte van de winkel, onderdeel uitmakend van de voormalige melkfabriek sprake van een ontwikkelde brand die zich kenmerkt door een hoge temperatuur en een hevige rookproductie. Het betreft hier te gaan om een forse opslag / voorraad van tapijtrollen. Rekeninghoudend en anticiperend op de RSTV-elementen wordt de brand succesvol bestreden met een offensieve binneninzet. Het zicht in de industriehal, waar vanuit deels is ingezet, is tot circa 3 à 4 meter boven de grond goed. De brandhaard is goed te zien en er is sprake van een rustige ‘neutrale rookgaslaag’. Vanwege deze rookgaslaag is het plafond / dak van de hal echter niet te zien. In een later stadium van de brandbestrijding worden er op de vloer betonnen dakelementen aangetroffen. In eerste instantie wordt er geen relatie met de brand gelegd, totdat de hoogwerker scheuren / ontzetting van muren waarneemt. Wanneer met de ploeg de bevindingen met betrekking tot de aangetroffen dakelementen worden gedeeld, krijgen mogelijk gehoorde ‘instortingsgeluiden’ een andere waarde...
Opmerking: Gelukkig waren er ten tijde van de brandbestrijding geen ploegen in de directe omgeving van de ingestorte dakelementen ingezet. De brandweerinzet heeft echter wel plaats gevonden in hetzelfde compartiment, zo ook onder dezelfde ‘gevaarlijke’ dakconstructie. GEBOUWBOUWCONSTRUCTIE (G) COUPONHAL
Gebouweigenschappen bepalen in grote mate hoe een binnenbrand gaat verlopen, maar de brand bepaald daarentegen hoe het gebouw (constructie / materialen) zich houdt. Ten gevolge van de brand in de Couponhal en de hierbij vrijgekomen hete verbrandingsgassen is de staalconstructie (vakwerkligger) en betonnen dakvloer aangestraald. De combinatie van zuurstof / brandstof bij opening daklicht heeft geleid tot een verhoging van de temperatuur ter plaatse van dakconstructie. Door een samenloop van omstandigheden (o.a. ontwerp gebouw, bouwmethode, gebruikte bouwmaterialen, wijze van oplegging, locatie brandhaard, vuurbelasting en toevoer zuurstof) heeft de aangestraalde stalen vakwerkligger zo’n temperatuur aangenomen dat het is gaan uitzetten, waardoor het de muur heeft weggedrukt. Ten gevolge hiervan is de oplegging van de betonnen dakelementen verdwenen, met een instorting als resultaat. In de bijgevoegde tabel is ter indicatie weergegeven hoe staal en beton zich qua uitzetting bij brand gedragen.
Materialen bezitten niet over dezelfde stofeigenschappen en zullen zich bij een brand verschillend van elkaar gaan gedragen (bijv. uitzetten en het verliezen van sterkte). Ook een in eerste instantie robuust lijkende industriehal (G), bestaande uit betonskelet met stalen vakwerkliggers (die door de rookgaslaag niet direct zichtbaar was voor de brandweer) ondergaat tijdens een brand een verandering en brengt hierdoor veiligheidsrisico’s met zich mee!!
Heb continu aandacht voor het Gebouw bij brand!
Brand in de “Kelders” te Leeuwarden
Brand in de “Kelders” te Leeuwarden
Terugblik Folkert van der Ploeg Toen brandonderzoek nog niet regionaal georganiseerd was in Nederland ben ik, samen met drie andere brandonderzoekers uit drie verschillende regio’s, in Leeuwarden geweest. Veiligheidsregio Fryslân had besloten om onderzoek uit te laten voeren naar de zeer grote brand in de binnenstad onder leiding van de Inspectie Veiligheid en Justitie. Onderzoekers van de Brandweeracademie en brandonderzoekers uit het land hebben op verzoek hun expertise ingebracht.
Het betrof een plaats delict PD met een dodelijk slachtoffer. De politie heeft onderzoek gedaan naar de oorzaak van de brand, de brandonderzoekers naar het brandverloop. De brand zou zijn ontstaan doordat een medewerker van de winkel bezig was met een losse gaskachel en een gasfles waardoor er een steekvlam ontstond en kleding in de winkel vlamvatte. Middels de brandpatronen hebben we de plaats van ontstaan kunnen vinden en vandaar uit het verloop van de brand en rook kunnen herleiden en in kaart gebracht. De brand en nog sneller de rook, verspreidden zich door het pand. Van de winkel aan de Kelders van nr. 29 tot aan de Poststraat nr. 38. De gebouwen zijn meermaals verbouwd samengevoegd, gesplitst en gebruiksfuncties zijn veranderd, muren zijn verplaatst en stalen draagbalken zijn geplaatst. De gebouwen voldeden niet aan de gewenste eisen (Rapport brand aan de Kelderste Leeuwarden19 oktober 2013 Inspectie Veiligheid en Justitie Juni 2014).
De meldkamer heeft ongeveer 15 minuten telefonisch contact gehad met een jongen in een studentenkamer aan de Poststraat die de brand uiteindelijk niet zal overleven. Het slachtoffer is op een bovengelegen binnenplaats terecht gekomen, niet direct zichtbaar en lastig te bereikbaar van buitenaf. Het trappenhuis liep vol met rook waardoor de weg naar buiten werd afgesloten. Rook die zich door naden, kieren, doorvoeringen, open verbindingen, losse ventilatiespijpen heeft kunnen verspreiden. Ook de binnenplaats waarnaar hij gevlucht was, liep langzaam vol met rook... Tijdens het onderzoek hebben we ontdekt waarom dit heeft kunnen gebeuren, samen met de inspectie de banden beluisterd en traden we in de voetsporen van het slachtoffer en hebben het pad bewandeld waarlangs hij wilde vluchten... Dat heeft wel indruk gemaakt!
De brand in Kelders 29 veroorzaakt een forse rook die zich snel verplaatst naar de panden Kelders 31 en 33en de daarachter en daarboven gelegen panden Poststraat 36 en 38.
Snelle uitbreiding van de brand naar de bovengelegen bouwlagen heeft plaats kunnen vinden door het bezwijken van een stuk plat dak aan de achterzijde van de winkel de Kelders nr.29.
Rechts de Prinsenborgh, en links de bank - Daartussen de hellingbaan Oorzaak in motorcompartiment linker voer tuig (Peugeot 3008), rechter (Toyota Yaris / hybride)
Isolatie met polystyreen, samen met o.a.kunststof/bekleding van 2 auto’s oorzaak van ernstige roetvorming
Toegangsdeur naar sluis (was gesloten) - Trappenhuis en liftschacht - Besloten galerij op verdiepingen
Terugblik Frans Dekker Meest bijgebleven onderzoek van de laatste jaren. In het weekend voorafgaand aan de kerstdagen in 2017 brak er ‘s nachts brand uit in een (na verkenning bleek) parkeerkelder aan de Johan Frisostraat te Nijverdal. Dat deze brand grote en langdurige gevolgen had, was toen nog niet bekend. Het onderzoek vond de volgende morgen plaats samen met de verzekering en met de afdeling FO (Forensisch Onderzoek) van de politie. Dit gaf al gauw uitsluitsel, dat de brand ontstaan was in een auto welke geparkeerd stond in de parkeerkelder onder het appartementencomplex ‘de Prinsenborgh’.
Parkeren Rabobank
Hellingbaan naar garage’s
Parkeren Prinsenborgh Parkeren ander appartement
Ingang Prinsenborgh op beganegrond
Twee auto’s waren hier totaal uitgebrand. Ondanks de brand en de gevolgen hiervan zijn hier gelukkig geen gewonden gevallen. De kantoorpanden en appartementen die boven deze parkeergarage waren gesitueerd, hadden naar later bleek, ernstige rook en roetschade opgelopen. En zo ook het pand van de Rabobank dat ernaast lag. Door deze schade konden de bewoners niet direct terug naar hun woningen. De bewoners moesten voor langere tijd vervangende woonruimte zoeken. In totaal zijn de bewoners van het complex, een half jaar lang in tijdelijke woningen, huisjes en bij familie opgevangen geweest.
De vereniging van huiseigenaren (VvE) had hier een goede coördinatie in en hield de bewoners de gehele tijd via bijeenkomsten en de zogenaamde “brandbrief” op de hoogte van wijzigingen en voortgang tijdens dit hele proces. Om het pand weer bewoonbaar te maken moest in het pand behoorlijk veel gesloopt worden en wederopbouw plaatsvinden. De schade liep in de miljoenen. Ook op gebied van begeleiding en voorlichting was dit een behoorlijke invulling voor TBO. Veel vragen kwamen er via inwoners uit de gemeente Hellendoorn binnen. Diverse teams van Brandweer Twente en korpsen uit Twente en zelfs uit andere regio’s hadden belangstelling om deze casus te bekijken en uitleg er over te krijgen.
Het pand is weer in gereedheid gebracht volgens de huidige eisen van het Bouwbesluit en in goed overleg met de adviseurs van Brandweer Twente.
Goudenregenstraat te Almelo
Bed van s.o met verbrand voeteneinde Matras door brandweer naar buiten gebracht
Meterkast met concentrator voor zuurstof Slang op bed
Slang voor bed op vloer Slang op vloer in hal naar concentrator
Goudenregenstraat te Almelo
Terugblik Berno Hospers Het onderzoek aan de Goudenregenstraat in Almelo op 13 oktober 2019 was voor mij een hele leerzame. In eerste instantie was PD gemaakt op verdenking van brandstichting, waarbij een dodelijk slachtoffer betrokken was. Er waren in de woning namelijk drie brandhaarden. Ik heb het onderzoek samen met FO gedaan en we zijn tot de conclusie gekomen dat het een ongeluk is geweest en geen brandstichting.
BRANDOORZAAK
Op 13 oktober om ca. 7.30 uur is er een woningbrand geweest aan de Goudenregenstraat te Almelo. Bij de alarmering was het al duidelijk dat er waarschijnlijk nog een persoon binnen zou zijn en dat deze slecht ter been was. En het zou best branden binnen volgens de melder.
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN
In de woning waren geen preventieve voorzieningen aanwezig, wel lag er een nieuwe rookmelder in de verpakking in de uitgebrande meterkast. De tussendeur van de gang naar de woonkamer stond op een kier en ook stonden er in de woonkamer twee ramen op de nachtstand.
BRANDVERLOOP
Naar alle waarschijnlijkheid heeft er doordat het slachtoffer (SO) heeft gerookt in bed in combinatie met het gebruik van zuurstof een ontbranding plaatsgevonden in de woonkamer daar waar hij zijn bed had geplaatst. De concentrator (zuurstofmachine) stond in de gang, waar een lange slang aan was bevestigd die door de gang en de meterkast door de muur onder het bed van het SO uitkwam. De brand is ontstaan op het bed wat aan de inbranding op de matras duidelijk te zien is. De brand is via de slang weer terug “gelopen” richting de concentrator. Doordat er onder het bed ter hoogte van het voeteneind kleding, schoeisel en andere voorwerpen op de slang lagen zijn deze ook gaan branden en hebben het bed en de matras doen ontsteken. Doordat de concentrator door blijft lopen is deze pas uitgegaan nadat de slang de meterkast heeft bereikt en deze ook heeft doen ontbranden en toen de hoofd zekering eruit zijn gegaan. Ook was toen de zuurstof machine al ontstoken. Kort gezegd waren er bij aankomst van de brandweer drie vuurhaarden. INZET
Bij aankomst van de brandweer hadden de buren een poging gedaan om via het geopende raam (die op de nachtstand stond) het SO te redden. Dit is helaas niet gelukt. De brandweer die inmiddels aanwezig was heeft d.m.v. het forceren van de voordeur en het gebruik van één straal lage druk de vlammen in de hal/ woonkamer onder controle gekregen en zijn zo doorgestoten naar de woonkamer om daar het SO te redden. De rooklaag die op het punt stond om een roll over te worden had men snel onder controle. De ambulance heeft het SO overgenomen waarna de ploeg de drie vuurhaarden heeft afgeblust en de woning heeft gecontroleerd.
Vinkenstraat te Oldenzaal
Links de droger Plafond boven droger Inbranding achter droger
Doorvoer afzuiging vanaf begane grond Doorvoer vanaf eerste verdieping (vloer doorgezakt) Meerdere plafonds in verlaagd plafond (vanaf BG)
Gang bovenverdieping Gang bovenverdieping richting het dak Op alle plekken in het pand rookschade
Vanaf het dak, gaten aangebracht door brandweer
