Slaapkwaaltjes

MET OGEN OPEN SLAPEN

SlaapMet je ogen open slapen is een merkwaardig fenomeen. Je merkt er doorgaans zelf niets van, totdat iemand je erop wijst dat het er heel eng uitzag en dat je kennelijk sliep maar je ogen niet (of niet helemaal) dicht had. Toch is het niet uniek. Zo’n 20 procent van de bevolking zou er namelijk ‘last’ van hebben. Het is een erfelijke aandoening en heet in medische termen nachtelijke lagophthalmos. Kort gezegd komt het erop neer dat het ooglid niet het hele oog kan bedekken. Een deel van het oog blijft dus ‘open’. Het kan wel een probleem vormen als het vaak gebeurt en een significant deel van het oog niet kan worden bedenkt door het ooglid. Dan ontstaan er irritatie en droge ogen en is een bezoekje aan de huisarts aan te raden.

SLAAPWANDELEN Je wandelt rond terwijl je slaapt en het lijkt alsof je wakker bent. Je slaapwandelt. Het opvallende aan slaapwandelen is dat je in een soort halfbewuste toestand bent. Je bent je wel bewust van je eigen lichaam, maar je droomt je omgeving. De slaapwandelaar heeft de ogen open en kijkt glazig voor zich uit. Soms wordt ook gesproken, al is dat meestal wartaal. Als de slaapwandelaar wakker wordt kan hij of zij even gedesoriënteerd zijn. Het is niet zo dat je een slaapwandelaar niet wakker mag maken, maar door de desoriëntatie kan iemand schrikken en zich eventueel verwonden. Meestal zijn de activiteiten onschuldig, zoals eten, rondlopen of schoonmaken. Het wordt gevaarlijk als de slaapwandelaar naar buiten gaat en bijvoorbeeld wil fietsen. Als de mogelijkheid bestaat is de beste optie de ‘wandelaar’ rustig naar bed terug te brengen.

PRATEN IN JE SLAAP

Praten in je slaap is een slaapstoornis. Het is niet gevaarlijk of schadelijk, maar het kan gênant zijn aangezien je geen idee hebt wat je allemaal hebt gezegd. Of je complete dialogen houdt of alleen een paar woorden mompelt hangt vooral af van de slaapfase waarin je je bevindt. Deskundigen zijn het erover eens dat de gedane uitspraken irrationeel zijn en in sommige gevallen regelrechte wartaal. De gevolgen zijn vooral sociaal. De ‘prater’ kan schaamte voelen en zelfs bang zijn om in slaap te vallen. De oorzaak kan onder meer liggen in stress, slaaptekort of overmatig alcoholgebruik. In sommige gevallen is er een lichamelijke oorzaak, zoals slaapapneu of narcolepsie. Aangezien er verschillende oorzaken zijn is er geen standaardbehandeling. Als de aandoening problemen oplevert is een bezoek aan de huisarts zeker op zijn plaats, voor verwijzing naar de juiste specialist. NARCOLEPTISCH ZIJN

Narcolepsie is een neurologische aandoening. Het opvallendste kenmerk is de onweerstaanbare drang tot slapen, vaak op de meest onmogelijke momenten en zelfs na voldoende nachtrust. Al kan die nachtrust ook versnipperd zijn als de persoon regelmatig wakker wordt. Vaak is het zo dat de patiënt overdag wakker is maar in slaap valt en ’s nachts niet in slaap kan blijven. Daarnaast zijn er symptomen als tijdelijk verlies van spierfuncties, waardoor iemand kan vallen, en hallucinaties tijdens de slaap die vaak beangstigend kunnen zijn. Gekoppeld aan de hallucinaties kan er bijvoorbeeld bij het ontwaken ook slaapverlamming optreden, waardoor je even (of iets langer) niet kunt bewegen. Narcolepsie wordt in verband gebracht met een beschadiging aan de hypothalamus. Hierdoor is er minder of geen aanmaak van het eiwit hypocretine en valt het lichaam deze cellen ook nog eens aan als vijandelijk celmateriaal. Daarom wordt narcolepsie tegenwoordig aangemerkt als auto-immuunziekte.

KNARSETANDEN IN JE SLAAP Zelf merk je het doorgaans pas als je partner je erop wijst, je met een zeurende hoofdpijn wakker wordt, of als de tandarts schade constateert aan je gebit. Knarsetanden wordt ook wel bruxisme genoemd. Het kost veel kracht, dus als het regelmatig gebeurt kan je gebit behoorlijk beschadigd raken. Waarom knarst een mens? De oorzaak is soms onduidelijk, maar meestal wordt het gekoppeld aan zaken als stress en angst. Daarnaast kunnen ook erfelijke factoren, slaapstoornissen en zelfs roken bijdragen aan tandenknarsen. De oplossing is even simpel als moeilijk: ontspan! Dat is makkelijk gezegd, maar zal het behoud van je gebit betekenen, alsmede geen hoofd- of kaakpijn meer. In ernstige gevallen kan de fysiotherapeut helpen met ontspanningsoefeningen. De tandarts kan een bitje maken, dat je ’s nachts draagt. Niet sexy, maar het helpt je kaak ontspannen en voorkwaaltjes komt verdere schade aan je gebit.

DROMENVANGER

De dromenvanger is oorspronkelijk afkomstig van de Ojibwe indianen in wat nu Noord-Amerika is. Later werd de dromenvanger ook populair bij newage-aanhangers. Het is een ring met daarin een web met enige versieringen. Het idee is dat de dromenvanger nare dromen weert. Slechte dromen worden gevangen en glijden van de dromenvanger af. Goede dromen gaan door het centrum van de dromenvanger en komen zo bij de slapende persoon binnen.

28 NEX TEKST VangerMarina Turion